Towarzystwo Przyrodnicze Bocian

Bocian
Obrączkowanie i ochrona czynna bocianów białych w Rezerwacie
Biosfery Puszcza Kampinoska
2008-01-20
Metoda obrączkowania bocianów: UAZ plus drabina. Fot. M. Grzeniewski
Od 2006 roku Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” uczestniczy w akcji obrączkowania
bocianów białych w Rezerwacie Biosfery Puszcza Kampinoska, obejmującym Kampinoski
Park Narodowy i jego otulinę. Tereny te cieszą się naszym szczególnym zainteresowaniem
ponieważ to właśnie tu 10 lat temu rozpoczęto na szerszą skalę program ochrony bociana
białego. Dziś większość gniazd jest już zabezpieczona, pojawiają się jednak całkiem inne
problemy. Związane są one ze zmianą zagospodarowania gruntów i utratą terenów
żerowiskowych bocianów, jak też drapieżnictwem bielików. Obserwujemy zmniejszającą się
liczbę zajętych przez ptaki gniazd, bociany wycofują się także z środka Puszczy. Z tego
powodu postanowiliśmy zintensyfikować nasze działania na tym obszarze, aby monitorować
na bieżąco sytuację bocianów.
W latach 2004-2005 zaobrączkowano 20 bocianów w tym 19 piskląt, obrączkowanie miało
jednak charakter przypadkowy. W roku 2006 w organizację obrączkowania włączył się
Warszawski Oddział Towarzystwa Przyrodniczego „Bocian”. Podczas dwudniowej akcji
połączonej z wieszaniem budek dla pustułki i pójdźki, zaobrączkowano 58 piskląt w 19
gniazdach (średnia liczba młodych w gnieździe – 3,2)
Prace obrączkarskie z udziałem podnośnika koszowego. Fot. M. Grzeniewski
W bieżącym roku akcja obrączkowania zajęła nam już 3 pełne dni. W dniach 21-22 czerwca
pracowaliśmy z użyciem drabiny ustawianej na specjalnie do tego celu przystosowanym
bagażniku samochodu terenowego marki UAZ. Umożliwiło nam to pracę na gniazdach
usytuowanych na niezbyt dużej wysokości. Stwierdziliśmy duży rozrzut w wieku piskląt: aż w
3 gniazdach ptaki były za małe na założenie obrączek! Tymczasem w innych, w których lęgi
rozpoczęły się już w marcu, młode były całkiem spore i późniejsza wizyta w gnieździe byłaby
niemożliwa ze względu na możliwość wyskoczenia podlotów.
Trzeciego dnia obrączkowania – 5 lipca – dzięki wsparciu firmy Blast Factor Group, która
realizowała materiał filmowy dla stacji Animal Planet, dysponowaliśmy podnośnikiem
koszowym.
Bocian który wypadł z gniazda w Wilkowie Polskim, odprowadzany przez Adama Wajraka i
Adama Olszewskiego.
Fot. M. Grzeniewski
W pierwszej kolejności zaobrączkowaliśmy bociany, które dwa tygodnie temu były jeszcze
zbyt małe. Dzięki podnośnikowi mieliśmy też dostęp do wyżej położonych gniazd, obrączki
zakładaliśmy jednak tylko tam gdzie wcześniej sprawdziliśmy, że młode bociany są w
odpowiednim wieku, na tyle młode, aby nie wyskoczyć. Tego dnia, w Wilkowie Polskim, do
gniazda na słupie energetycznym wrócił młody bocian, który wypadł z niego 2 dni wcześniej.
Poza obrączkowaniem sprawdzaliśmy również stan gniazd. Usuwaliśmy sznurki i folie,
mogące zagrażać bezpieczeństwu młodych ptaków. Przycinaliśmy też gałęzie zarastające
dolot do gniazd. W dwóch przypadkach odsłoniliśmy całkiem już zarośnięte gniazda, w
których w tym sezonie boćki zrezygnowały już z lęgu. Zabiegi pielęgnacyjne
przeprowadziliśmy w 8 gniazdach (w 2006 roku w 7). Część gniazd (12) zakwalifikowaliśmy
do odciążenia w okresie jesienno – zimowym, gdyż osiągnęły już duże rozmiary i wagę,
mogącą zagrażać słupom energetycznym. Ponadto 3 gniazda na słupach energetycznych
wymagają przeniesienia na specjalne platformy lęgowe, gdyż dotychczas są posadowione
wprost na przewodach. 5 lipca wszystkie nasze działania były śledzone okiem kamery i na
bieżąco komentowane przez znanego wszystkim dziennikarza „przyrodniczego” Adama
Wajraka, który dzielił się z nami swoimi doświadczeniami z odchowywania bocianich sierot.
Pięć zaobrączkowanych młodych bocianów (HPm5) w Kępiastym. Fot. A. Tarłowski
Łącznie, w dniach 21 czerwca - 5 lipca zaobrączkowaliśmy 118 piskląt bocianich w 41
gniazdach. W gniazdach było od 1 do 5 piskląt, średnia liczba młodych w gnieździe – 2,9.
Podczas obrączkowania, jak też wcześniejszych kontroli, zbieraliśmy informacje o wynikach
lęgów, także w gniazdach, do których się nie wspinaliśmy. Dzięki temu wiemy, że w tym roku
na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego i otuliny w trzech miejscach bociany
wychowały po pięć młodych (miejscowości: Kępiaste (zaobrączkowane), Wiejca i Krubiczew).
Pełne dane będziemy posiadali dopiero w połowie lipca.
Wszystkich mieszkańców i turystów odwiedzających Kampinoski Park Narodowy prosimy o
zwracanie uwagi na zaobrączkowane bociany. Aluminiowe obrączki, zakładane bocianom na
skok można odczytać przez silną lornetkę lub lunetę. W przypadku zaobserwowania takich
ptaków prosimy o pilny kontakt z TP„Bocian” (tel. 25 6327778, 606 277 567 lub e-mail:
[email protected]) lub z Kampinoskim Parkiem Narodowym. (tel. 22 7940114, e-mail:
[email protected]). W przypadku takiego zgłoszenia, będziemy mogli przyjechać i odczytać numer
obrączki, ponieważ każda taka obserwacja jest bardzo cenna!
Podziękowania:
W tegorocznej akcji udział wzięli: Adam Olszewski (pracownik KPN, obrączkarz uprawniony
przez Zakład Ornitologii PAN), Adam Tarłowski, Mariusz Grzeniewski, Tomasz Nakonieczny,
Monika Stefaniak, Przemysław Kurdej oraz Adam Wajrak z trzyosobową ekipą filmową:
Andrzej Załęski – reżyser, Krzysztof Skrok – operator, Jacek Sokołowski – dźwiękowiec.
Dziękujemy dyrekcji Kampinoskiego Parku Narodowego za sfinansowanie obrączek oraz
firmie Blast Factor Group za sfinansowanie całodniowej pracy podnośnika koszowego, a był
to… długi dzień!
Adam Tarłowski, Adam Olszewski
9 lipca 2007
Materiały nakręcone podczas akcji wykorzystane zostaną w cyklu programów przyrodniczych
pod roboczym tytułem: „Cztery pory roku – lato w świecie zwierząt” z udziałem Adama
Wajraka. Planowana emisja 2008 rok w stacji Animal Planet.
Więcej o obrączkowaniu bocianów i odczytywaniu obrączek w Internecie:
Obrączkowanie bocianów białych w powiecie ostrowskim w 2007 roku
Odczytywanie obrączek bocianów białych
W serwisie www.bocian.org.pl o kampinoskich bocianach:
Szlakiem bocianich gniazd... pod Warszawą
Więcej zdjęć - Forum