Pobierz zestaw sentencji

1. Ad Kalendas Graecas – Na greckie Kalendy (czyli nigdy, bo Grecy nie mają Kalend)
2. Alma Mater – Matka Karmicielka (o uniwersytecie)
3. Argumenta non numeranda, sed ponderanda sunt – Dowodów nie należy liczyć, ale
ważyć
4. Audaces fortuna iuvat – Los sprzyja śmiałym
5. Aurea mediocritas – złoty środek (umiar)
6. Ceterum censeo Carthaginem delendam esse – A poza tym uważam, że należy zburzyć
Kartaginę (słowa, którymi kończył każde swoje przemówienie w senacie Marek Katon
Starszy)
7. Condicio sine qua non – Warunek konieczny
8. Consuetudinis magna vis est – Wielka jest siła przyzwyczajenia (Cyceron, Tusculanae
Disputationes)
9. Consuetudo est altera natura – Przyzwyczajenie jest drugą naturą
10. Credo in unum Deum – Wierzę w jednego Boga (pierwsze słowa chrześcijańskiego
wyznania wiary sformułowanego podczas soboru nicejskiego w 325 r.)
11. Cui bono? – Komu przynosi korzyść?
12. Cuius regio, eius religio – Czyja władza, tego religia (religia króla religią poddanych)
13. Culpa caret, qui scit, sed prohibere non potest – Wolny od winy jest ten, kto wie, ale
nie może przeszkodzić (Justynian, Digesta)
14. De gustibus non est disputandum – Nie należy dyskutować o upodobaniach (sentencja
średniowieczna)
15. De mortuis aut bene, aut nihil – O zmarłych albo dobrze, albo nic [nie należy mówić]
16. Divide et impera – Dziel i rządź (tj. wprowadzaj niezgodę więdzy obywatelami, by
móc łatwiej nimi rządzić, słowa przypisywane królowi Macedonii Filipowi)
17. Duobus litigantibus tertius gaudet - Gdy dwóch się kłóci, trzeci się cieszy (Por. Gdzie
dwóch się kłóci, tam trzeci korzysta)
18. Dura lex, sed lex – Twarde prawo, ale prawo
19. Errare humanum est – Błądzić jest rzeczą ludzką
20. Ex cathedra – Urzędowo, oficjalnie (np. wypowiadać się)
21. Feci, quod potui, faciant meliora potentes – Zrobiłem, co mogłem, kto potrafi, niech
zrobi lepiej (formuła wypowiadana przez ustępujących konsulów)
22. Festina lente – Spiesz się powoli
23. Fiat iustitia et pereat mundus – Niech dzieje się sprawiedliwość i ginie świat (zasada
bezwzględnego legalizmu)
24. Fiat lux – Niech się stanie światłość (Ks. Rodzaju) (W oryginale: yehiy 'or)
25. Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus! – Cieszmy się więc, póki jesteśmy młodzi
(początek osiemnastowiecznej pieśni studenckiej)
26. Homo sum, humani nil a me alienum puto – Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie, nie
jest mi obce (Terencjusz, Samoudręczyciel) (hasło renesansowego humanizmu)
27. Honores mutant mores – Zaszczyty zmieniają obyczaje
28. Ignorantia legis excusat neminem – Nieznajomość prawa nie usprawiedliwia nikogo
29. In magnis et voluisse sat est. – W wielkich sprawach wystarczy choćby chcieć
30. Iniuriam qui facturus est, iam facit – Kto ma zamiar wyrządzić krzywdę, już krzywdzi
(Seneka Młodszy, De ira)
31. Is fecit, cui prodest – Ten popełnił (zbrodnię), któremu przyniosła ona korzyść
32. Ius est ars boni et aequi – Prawo jest nauką o tym, co dobre i sprawiedliwe (definicja
Celsusa przytoczona w Digestach Justyniana)
33. Lex retro non agit – Prawo nie działa wstecz
34. Natura abhorret vacuum – Natura nie znosi próżni (aksjomat fizyki średniowiecznej)
35. Nec Hercules contra plures – I Herkules nie da rady wielu
36. Nemo potest duobus dominis servire – Nikt nie może służyć dwóm panom
37. Noctuam Athenas – Nieść sowę do Aten (robić coś niepotrzebnie, bo w Atenach jest
już wiele sów)
38. Nomina sunt odiosa – Nie należy wymieniać nazwisk (parafraza słów Cycerona)
39. Nosce te ipsum (Gnothi seauton) – Poznaj samego siebie (przekład greckiej sentencji
wyrytej na świątyni Apollina w Delfach)
40. Nulla poena sine lege – Nie ma kary bez podstawy prawnej (rzymska zasada
przytoczona przez Ulpiana w Digestach)
41. Nullum crimen sine lege – Nie ma przestępstwa nieprzewidzianego w ustawie (zasada
prawa rzymskiego)
42. Nusquam tuta fides – Nikomu nie można wierzyć (Wergiliusz, Eneida)
43. O tempora! O mores! – O, czasy! O, obyczaje! (Cyceron)
44. Oculum pro oculo, dentem pro dente – Oko za oko, ząb za ząb (zasada
starotestamentalna, prawo równej odpłaty za doznaną krzywdę)
45. Pacta conventa – Uzgodnione warunki (umowa szlachty z królem)
46. Pacta sunt servanda – Należy dotrzymywać układów (rzymska zasada prawna z
Digestów, spopularyzowana w XVI w.)
47. Pecunia non olet – Pieniądze nie śmierdzą
48. Periculum est emptoris – Ryzyko ponosi nabywca (zasada prawa rzymskiego)
49. Periculum in mora – Niebezpieczeństwo w zwłoce (Liwiusz)
50. Potestas vitae necisque – Władza życia i śmierci (pełna władza, jaką miał nad
wszystkimi członkami rodziny pater familias w okresie wczesnej republiki w Rzymie)
51. Potius sero quam numquam – Lepiej późno niż wcale (Liwiusz)
52. Primum non nocere. – Po pierwsze nie szkodzić (W oryginale: me blaptein;
podstawowa zasada postępowania lekarza sformułowana przez Hipokratesa)
53. Primus inter pares – Pierwszy wśród równych (określenie senatora wpisanego przez
cenzorów na pierwszym miejscu na liście członków senatu; musiał mieć
nieposzlakowaną opinię)
54. Prior tempore, prior iure – Kto pierwszy w czasie, ten pierwszy w prawie
(wcześniejsza wierzytelność przed późniejszą)
55. Pro fide, rege et lege – Za wiarę, króla i prawo (dewiza Orderu Orła Białego)
56. Qui non est mecum, contra me est – Kto nie jest ze mną, ten jest przeciwko mnie
(Ewangelia wg. św. Mateusza)
57. Quod discis, tibi discis – Czego się uczysz, uczysz się dla siebie (Petroniusz,
Satyricon)
58. Quod erat demonstandum – Co było do udowodnienia (W oryginale: hoper edei
deixai; formuła używana przez Euklidesa)
59. Quod felix, faustum fortunatumque sit! – Oby to było dobre, szczęśliwe i pomyślne!
(w skórcie: QFFFQS; formuła, którą konsulowie rzymscy rozpoczynali urzędowanie)
60. Quot homines, tot sententiae – Ilu ludzi, tyle zdań
61. Relata refero – Przytaczam to, co mi opowiedziano (parafraza Herodota)
62. Repetitio est mater studiorum – Powtarzanie jest matką nauki
63. Roma locuta, causa finita – Rzym przemówił, sprawa rozstrzygnięta (o
nieodwołalności decyzji papieża)
64. Sapere aude! – Odważ się być mądrym!
65. Secundum naturam vivere – Żyć zgodnie z naturą (hasło akademików, perypatetyków i
stoików)
66. Sero venientibus ossa – Późno przychodzącym kości
67. Si vis pacem, para bellum – Jeśli chcesz pokoju, szykuj się do wojny
68. Sine labore non erit panis in ore – Bez pracy nie będzie chleba w ustach
69. Summa summarum – Suma sum (używane w znaczeniu: podsumowując)
70. Tempus fugit – Czas ucieka (parafraza Georgik Wergiliusza)
71. Tertium non datur – Trzeciej możliwości nie ma (przy alternatywie)
72. Tres faciunt collegium – Trzy osoby tworzą kolegium (Digesta)
73. Ubi lex, ibi poena – Gdzie prawo, tam kara
74. Utinam falsus vates sim – Obym był fałszywym prorokiem
75. Verba docent, exempla trahunt – Słowa uczą, przykłady przyciągają
76. Vox populi - vox Dei – Głos ludu – głos Boga