Konflikt pokoleniowy pomiędzy uczniami a rodzicami

Projekt badawczy
Konflikt pokoleniowy pomiędzy uczniami a rodzicami jednej z klas
trzecich w Gimnazjum w Koziegłowach.
ACFGIJM
1
Spis treści:
1. Wstęp.
2. Pytania badawcze.
3. Grupa badawcza.
3.1. Dobór przedstawicieli grupy badawczej.
4. Przedmiot badania.
5. Plan pracy.
6. Zebrane informacje, analiza oraz wnioski.
6.1. Natalia.
6.1.1. Pamiętnik Natalii.
6.1.2. Pamiętnik rodziców Natalii.
6.1.3. Analiza relacji Natalii z rodzicami.
6.1.4. Wnioski.
6.2. Anna.
6.2.1. Pamiętnik Anny.
6.2.2. Pamiętnik matki Anny.
6.2.3. Analiza relacji Anny z matką.
6.2.4. Wnioski.
6.3. Szymon.
6.3.1. Pamiętnik Szymona.
6.3.2. Pamiętnik rodziców Szymona.
6.3.3. Analiza relacji Szymona z rodzicami.
6.3.4. Wnioski.
7. Odpowiedzi na pytania badawcze.
8. Podsumowanie.
2
1. Wstęp.
Konflikt pokoleniowy istnieje od zarania dziejów. Przejawia się on różnicy w poglądach, postrzeganiu otaczającej rzeczywistości,
ubiorze, zainteresowaniach, a wreszcie życiowych priorytetach. Znalezienie wspólnej płaszczyzny porozumienia jest wyzwaniem
dla młodych i starych pokoleń, mającym zapobiec ustaniu więzi międzyludzkich. Ich brak pociąga za sobą ogromne
konsekwencje w życiu młodego człowieka, który może czuć się osamotniony, wykluczony i zagubiony w teraźniejszości. W
efekcie nastolatek buntuje się, co przejawia w różnych postaciach. Powyższe zainspirowało mnie do przeanalizowania tematu
mojego projektu badawczego. Będę się starał znaleźć odpowiedź na pytania badawcze postawione w punkcie 2 projektu, aby
uzyskać „złoty środek” na poprawę wzajemnych relacji młodzieży z rodzicami. Nawiązując do teorii amerykańskiego psychologa
Abrahama Masłowa dotyczącej potrzeb człowieka1, każde dziecko oprócz potrzeb fizjologicznych, ma potrzeby bezpieczeństwa,
przynależności i szacunku, które zapewniają mu rodzice. Mając je zaspokojone, młody człowiek może swobodnie dążyć do
samorealizacji. Tym samym rola rodzica we wprowadzaniu dziecka w dorosły świat jest niezmiernie ważna.
1
Zapała Katarzyna, „Wiedza o społeczeństwie. Vademecum. Egzamin gimnazjalny 2013”, Gdynia 2011, str. 7
3
2. Pytania badawcze.
a. W jaki sposób objawia się konflikt pokoleniowy pomiędzy uczniami Gimnazjum w Koziegłowach a ich rodzicami?
b. Co wpływa na występowanie konfliktu pokoleniowego pomiędzy uczniami Gimnazjum w Koziegłowach a ich rodzicami?
c. Jak można poprawić relacje między uczniami a ich rodzicami, aby uniknąć eskalacji konfliktu?
Poniżej zamieszczam wyjaśnienie znaczenia poszczególnych pojęć:
Konflikt (z łaciny conflictus – zderzenie) - niezgodność, sprzeczność interesów, poglądów, spór, zatarg.2
Pokolenie -grupa osób, która zwłaszcza ze względu na podobny wiek, doświadczyła jakiegoś szczególnego wydarzenia
lub wydarzeń.3
Eskalacja – natężanie, zwiększanie, stopniowanie czegoś.4
2
Portal Wiedzy w Onet.pl, http://portalwiedzy.onet.pl/72323,,,,konflikt,haslo.html, 22.12.2012 r.
Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Pokolenie, 22.12.2012 r.
4
Markowski Andrzej, Pawelec Radosław, „Nowy słownik wyrazów obcych i trudnych”, Warszawa 2005, str.234
3
4
3. Grupa badawcza.
Grupą badawczą w moim projekcie są wybrani losowo uczniowie jednej z klas trzecich w Gimnazjum w
Koziegłowach Są to dwie dziewczyny i jeden chłopiec w wieku 15 lat (charakterystyka ww. osób zawarta została w tabeli
nr 1).
Osoby te zostały wybrane do grupy badawczej w drodze przypadkowego losowania, gdyż właśnie dzięki temu mogłem w
późniejszej analizie uzyskać:
- przekrój w zakresie odmiennych cech charakterów,
- różnorodność zachowań w różnych sytuacjach,
- różnorodność relacji na linii dorastające dziecko-rodzic.
Młodzież poddaną badaniu łączy fakt uczęszczania do klasy o profilu matematycznym oraz fakt zamieszkania w tej samej
miejscowości.
Tabela nr 1
Charakterystyka losowo wybranych uczestników grupy badawczej(młodzież)5
5
Imię ucznia
Wiek
Zainteresowania Sposób na wolny czas
Rodzeństwo tak/nie
Natalia
15 lat
rysunek
siatkówka, pływanie
tak (młodsza siostra)
Anna
15 lat
książka
jazda na rowerze, jazda na łyżwach
tak (starszy, dorosły brat)
Szymon
15 lat
gry komputerowe, czatowanie w sieci
facebook
tak (młodsza siostra i młodszy brat)
Źródło: Pamiętniki uczniów gimnazjum wybranych losowo do grupy badawczej.
5
Do grupy badawczej w moim projekcie należą również rodzice wybranych losowo uczniów, których charakteryzuje:
-różnica w wykształceniu,
-różnica w statusie społecznym i co się z tym wiąże różne możliwości stworzenia zaplecza materialnego dla swoich dzieci,
-różnica w podejściu do wychowania dziecka .
Charakterystyka rodziców zawarta została w tabeli nr 2.
Rodziców uczestniczących w projekcie badawczym łączy fakt posiadania dzieci w wieku lat 15 oraz fakt zamieszkania w tej samej
miejscowości.
Tabela nr 2
Charakterystyka rodziców losowo wybranych uczestników grupy badawczej (młodzieży)6
Rodzice
Wykształcenie
Zawód
Zainteresowania
kogo?
Matka(M)
Matka(M)
Matka(M)
Natalii
Anny
Szymona
6
Sposób spędzania wolnego czasu
z dziećmi
Ojciec (O)
Ojciec (O)
Ojciec (O)
Matka (M); Ojciec (O)
M – wyższe
M - matematyk
M - kino
M - film
O - wyższe
O - informatyk
O - książka
O - siatkówka
M – wyższe
M - księgowa
M- film
M - seriale
O - średnie
O - nie żyje
M – średnie
M – własna działalność (sklep odzieżowy)
M - pływanie
M - film
O - wyższe
O - lekarz
O - książka
O - jazda na rowerze
Źródło: Pamiętniki rodziców uczniów gimnazjum wybranych losowo do grupy badawczej.
6
3.1. Dobór przedstawicieli grupy badawczej.
Losowy dobór przedstawicieli młodzieży różnej płci oraz ich rodziców jest zasadny i pozwoli w sposób miarodajny odpowiedzieć na
postawione pytania badawcze, gdyż młodzi reprezentują sposób zachowania właściwy dla nastolatków w wieku lat 15, a ich rodzice
- sposób reagowania właściwy dla przedstawicieli grupy dorosłych.
4. Przedmiot badania.
W moim projekcie badawczym poddam analizie zapisy tygodniowych pamiętników prowadzonych przez nastolatków i ich rodziców,
zwracając szczególną uwagę na:
-zachowanie dorastającej młodzieży i jej rodziców w różnych codziennych sytuacjach,
-sposób spędzania wolnego czasu nastolatków indywidualnie oraz wspólnie z rodzicami/rodzeństwem,
-udział młodzieży w obowiązkach domowych,
-relacje na linii dorastająca córka/dorastający syn - rodzic,
-konflikty i sposoby ich rozwiązywania na linii dorastająca córka/dorastający syn – rodzic.
Analiza źródeł (pamiętników) pozwoli mi odpowiedzieć na postawione pytania badawcze projektu oraz wyciągnąć wnioski, jak
uniknąć eskalacji konfliktu w codziennych relacjach pomiędzy dorastającą młodzieżą oraz ich rodzicami. Zastosuję metodę analizy
indywidualnych przypadków, która zgodnie z definicją Tadeusza Pilcha i Teresy Bauman „jest sposobem badań polegających na
analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawiska natury
wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska
w celu podjęcia działań terapeutycznych.”7
7
Pilch Tadeusz, Bauman Teresa, „Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe”, 2010, s.78
7
5. Plan pracy.
1. Wybór tematu projektu badawczego -13.11 - 03.12.2012r.
2. Wybór metody badania (pamiętnik prowadzony przez gimnazjalistę oraz pamiętnik prowadzony przez jego rodziców) oraz
grupy badawczej (losowo wybrani uczniowie gimnazjum oraz ich rodzice) - 13.11 - 03.12.2012r.
3. Zbieranie materiałów:
- podanie informacji wstępnych na pierwszej stronie pamiętnika dotyczących:
1) krótkiej charakterystyki losowo wybranych uczestników grupy badawczej - młodzieży w zakresie wieku, zainteresowań,
sposobu spędzania wolnego czasu indywidualnie oraz razem z rodzicami,
2) krótkiej charakterystyki ich rodziców w zakresie wykształcenia, wykonywanego zawodu, zainteresowań, sposobów
spędzania wspólnego czasu z dziećmi,
- prowadzenie pamiętników przez uczniów oraz ich rodziców w ciągu jednego tygodnia w ich miejscu zamieszkania - 04.1210.12.2012r.
- zbieranie dodatkowych informacji przez prowadzącego projekt (literatura, Internet) - 11.12 - 17.12.2012r.
4. Zapoznanie się z zebranymi materiałami, analiza i wyciągnięcie wniosków - 17.12 - 31.12.2012r.
5. Stworzenie prezentacji podsumowującej projekt - 17.12 - 31.12.2012r.
8
6. Zebrane informacje8, analiza oraz wnioski.
6.1. Natalia.
6.1.1. Pamiętnik Natalii.
Natalia
Poniedziałek „Dzisiaj rodzice strasznie mnie denerwują. Mówią tylko o tym, że powinnam posprzątać w pokoju, a nie
mam na to czasu. Tata wraca późno i myśli, że nic nie robiłam przez cały dzień, sugerując mi, że siedziałam
tylko na facebook…”
Wtorek
„Moje stosunki z rodzicami są normalne, ani świetne ani złe…”
Środa
„Dzisiaj uznałam, że bardzo lubię moich rodziców. Są wyluzowani i da się z nimi pogadać. Szczególnie z
tatą. Fajnie, że ma podobne hobby do mnie…”
Czwartek
„Dogaduję się z rodzicami dosyć dobrze. Dzisiaj się z nimi nie pokłóciłam i przegadałam z nimi cały wieczór
o w zasadzie gadaliśmy o wszystkim i o niczym….”
Piątek
„Dzisiaj od rana jestem bardzo nerwowa. Tata ciągle każe mi pomagać młodszej siostrze. Myślę, że jest
mocno przewrażliwiony na jej punkcie. Czuję, że woli ją ode mnie. Coraz bardziej mnie denerwuje, a mama
oczywiście zawsze ma takie zdanie jak on…”
Sobota
„Ten weekend zaliczam do najbardziej udanych pod względem moich relacji z rodzicami. Gadałam z nimi
dużo o mojej przyszłości i uważam, że są najwspanialszymi rodzicami na świecie. Potrafią doradzić , a
oprócz tego dają mi sporo swobody ….”
Niedziela
8
Źródło: Pamiętniki uczniów gimnazjum wybranych losowo do grupy badawczej oraz ich rodziców.
9
6.1.2. Pamiętnik rodziców Natalii.
Rodzice Natalii (Matka –M, Ojciec-O)
Poniedziałek „Jak zwykle siedzi przy komputerze i nie ma czasu na nic …. Już pięć razy prosiłam, żeby posprzątała w
swoim pokoju i nadal nic…..” (M)
„Wróciłem z pracy jest godzina 20.00, a Natalia jak zwykle cały czas na fejsie….. co Ona przez cały dzień
robiła?....” (O)
Wtorek
„W zasadzie nie miałyśmy dziś czasu na pogadanie, wróciłam późno z pracy, musiałam pomóc Kasi-młodszej
córce w matematyce, Natalia siedziała do wieczora i uczyła się do sprawdzianu, pytałam jak w szkole? –
powiedziała, że OK…” (M)
Środa
„Dziś wróciłem wcześniej z pracy i poszliśmy z Natalią pograć w siatkówkę … bardzo lubimy to robić , cieszę
się że mamy podobne hobby. W drodze powrotnej miło nam się gadało.” (O)
Czwartek
„Udało nam się w czwórkę zjeść wspólnie kolację , pogadać , pośmiać się … fajnie, bo w ciągu tygodnia to
rzadkość.” (M)
Piątek
„Prosiłem Natalię, żeby pomogła Kasi w angielskim, mówiłem chyba z trzy razy… i nic . Natalia jest bardzo
dobra z angielskiego, więc nie rozumiem, dlaczego nie chce pomóc młodszej siostrze..” (O)
„Można Ją prosić i prosić, ciągle nie ma na nic czasu.. ale na pogaduchy z koleżankami przez telefon/gg to
zawsze…” (M).
Sobota
„ Uff wreszcie weekend, rano zjedliśmy śniadanie , potem poszliśmy na zakupy, potem obiad, wieczorem
posiedzieliśmy wspólnie…. porozmawialiśmy o planach Natalii co do wyboru szkoły… na koniec wspólnie
obejrzeliśmy film.” (M)
Niedziela
„Dziś również kolejny fajny dzień, dziewczyny nawet się dogadują, byliśmy na pływalni, potem wspólny
obiad.” (M)
10
6.1.3. Analiza relacji Natalii z rodzicami.
Natalię cechują typowe zachowania współczesnej nastolatki. Lubi spędzać wolny czas przy komputerze, na facebooku, co nie
spotyka się z aprobatą ze strony jej rodziców. Do obowiązków domowych takich, jak: sprzątanie własnego pokoju podchodzi
z luzem, co nie podoba się jej rodzicom i jest przyczyną konfliktu. Zdaniem Natalii, rodzice są przewrażliwieni na punkcie jej
młodszej siostry. Badana uważa, że rodzice za bardzo ją angażują w zajmowanie się siostrą.
Rodzice Natalii starają się dużo rozmawiać ze swoją starszą córką na temat szkoły, przyszłości oraz próbują spędzać z nią jak
najwięcej czasu. Wspólne hobby Natalii i jej ojca pozwala na spędzanie wolnego czasu razem i jest okazją do rozmowy.
Pomimo różnic w poglądach i oczekiwaniach Natalia uważa, że ma dobry kontakt ze swoimi rodzicami, szanują jej zdanie i
dają swobodę w wyborach.
6.1.4. Wnioski.
Na bazie przykładu relacji Natalii z jej rodzicami możemy zdefiniować wspólne cechy zachowań nastolatków:
1) przesiadywanie przed komputerem, surfowanie po portalach społecznościowych (facebook),
2) niechęć do pomocy w pracach domowych (sprzątanie, zakupy),
3) zarzucanie rodzicom nadmiernej troskliwości nad młodszym rodzeństwem (poczucie pozostawania na tzw. drugim planie).
Zachowania te rodzą konflikty w relacjach rodzic-dorastające dziecko. Aby nie dopuścić do eskalacji problemów, rodzice
powinni:
1) poświęcać dużo czasu na rozmowy z dorastającymi dziećmi, wyjaśniać konieczność zmiany sposobu bycia z pasywnego
na bardziej aktywny, argumentując to zdrowym rozwojem psychicznym i fizycznym dziecka, a nie koncentrować się tylko
na wydawaniu nakazów, gdyż rodzi to bunt u dorastającego człowieka,
2) zachęcać do wykonywania wspólnych prac domowych (uczenie dziecka obowiązkowości i zaradności– cech niezwykle
przydatnych w dorosłym życiu),
3) równo traktować wszystkie swoje dzieci. Powierzając starszemu dziecku opiekę nad młodszym rodzeństwem należy
docenić jego starania w formie pochwały, nagrody (uczenie odpowiedzialności dziecka).
11
6.2. Anna.
6.2.1. Pamiętnik Anny.
Anna
Poniedziałek „Dzisiaj bardzo fajnie rozmawiało mi się z mamą. Mówiłyśmy o tym, do jakiej szkoły chcę iść i co robić w
życiu. Później trochę sobie żartowałyśmy.”
Wtorek
„Co chwilę kłóciłam się z mamą i to z byle jakiego powodu. Wszystko skończyło się tak, że do końca dnia nie
rozmawiałyśmy ze sobą” .
Środa
„Dzisiaj bardzo dobrze dogadywałam się z mamą, więc postanowiłam pomóc jej w pracach domowych”.
Czwartek
„Dziś wieczorem usiadłyśmy sobie w moim pokoju. Rozmawiałyśmy na wiele różnych tematów, np.: jej
praca, szkoła, problemy i wspominałyśmy czasy, kiedy byłam jeszcze małym dzieckiem. Było bardzo miło i
cieszyłam się z tej rozmowy.”
Piątek
„Próbowałam wymyślić z mamą prezenty gwiazdkowe dla rodziny. Przychodziły nam na myśl takie głupie
pomysły, że nie mogłyśmy wytrzymać ze śmiechu.”
Sobota
„Dzisiaj w domu było bardzo dużo pracy. Dlatego z mamą śmiejąc się, żartując, zabrałyśmy się wspólnie do
roboty.”
Niedziela
„W każdą niedzielę oglądamy razem telewizję , tym razem było tak samo - komedie i jakieś seriale. Bardzo
lubimy takie dni, bo możemy spędzić razem kilka chwil, bez dodatkowych zajęć.”
12
6.2.2. Pamiętnik matki Anny.
Matka Anny
Poniedziałek „Po powrocie z pracy długo rozmawiałam z córką na temat szkoły i przyszłości.”
Wtorek
„Dzisiaj dzień był dla wszystkich bardzo ciężki, w domu wybuchały co jakiś czas konflikty, zwłaszcza między
mną a córką.’
Środa
„Córka bardzo dzisiaj mi pomagała w pracach domowych”
Czwartek
„Wspólnie spędziłyśmy popołudnie na plotkach przy dobrej herbacie.”
Piątek
„Rozmawiałyśmy o zbliżających się Świętach i planowałyśmy, jakie kupić upominki dla każdego.”
Sobota
„Sobota jest w naszym domu dniem porządków, więc razem z córką zajmowałyśmy się pracami w naszym
domu”
Niedziela
„Niedzielę spędziłyśmy przed telewizorem, gdyż jest to dzień, w którym możemy razem z córką odpocząć po
całym tygodniu pracy i nauki.”
13
6.2.3. Analiza relacji Anny z matką.
Anna jest wychowywana tylko przez matkę. Jej ojciec zmarł, gdy Anna miała 3 lata. Matka Anny stara się spędzać z córką
dużo czasu, angażując ją w różne domowe zajęcia i przy okazji wykorzystując ten czas na rozmowy. Zarówno matka, jak i
córka obdarzają się wzajemnym zaufaniem (matka jest na bieżąco w sprawach związanych ze szkołą córki, jej planami na
przyszłość, a córka również chętnie rozmawia z matką na temat jej pracy, koleżeństwa). Jak w każdym domu zdarzają się
również dni gorsze, w których dochodzi do kłótni. Z analizy zapisów w ich pamiętnikach wynika, że Anna generalnie chętnie
pomaga swojej mamie w pracach domowych, ma dobrą relację z matką i może na nią liczyć. Wspólny czas spędzają raczej
pasywnie, oglądając telewizję.
6.2.4. Wnioski.
Na bazie relacji Anny z jej matką możemy zdefiniować przykładowe, wspólne problemy współczesnych nastolatków
wychowywanych tylko przez jednego rodzica:
1) wykraczające poza przyjęte normy starania rodzica zastąpienia dziecku braku drugiego opiekuna (nadopiekuńczość),
2) izolacja dziecka od świata zewnętrznego,
3) pasywny sposób spędzania wolnego czasu matki i dziecka (tylko w domowym zaciszu)
Powyższe zachowania mogą rodzić konflikty w relacjach rodzic-dorastające dziecko.
Aby nie dopuścić do eskalacji problemów, matka powinna:
1) przystosowywać dziecko do samodzielności (nie chować go po tzw. kloszem domowego zacisza), bo inaczej trudno mu
będzie odnaleźć się w dorosłym życiu,
2) zachęcać dziecko do spotkań z rówieśnikami (ograniczyć spędzanie wolnego czasu w domu, w samotności lub tylko z
matką), co ma istotny wpływ na rozwój społeczny dziecka, jego odnalezienie się w grupie nastolatków,
3) spędzać z dzieckiem czas również poza domem, zachęcać do uprawiania sportu (np. wspólne wyjście na zajęcia aerobiku,
pływalnię).
14
6.3. Szymon.
6.3.1. Pamiętnik Szymona.
Szymon
Poniedziałek
„Zapomniałem nauczyć się na niemca i mama była niezadowolona, ale co tam. Mama pytała, czy nie potrzebowałbym pomocy z niemieckiego.
Pod wieczór pomogłem jej wybrać pidżamę w sklepie internetowym.”
Wtorek
„Mama ma wolne. Opowiadałem jej jak było w szkole, pomagałem w kuchni. Potem mama zniknęła i przyszła dość późno, ale i tak zdążyła się
uczepić mojej twarzy i włosów.”
Środa
„Mama wysłała mnie przed 18.00 po celofan (jak zwykle kupiłem w ostatniej chwili). Pod wieczór mama przyczepiała się do tego, że za dużo
siedzę przed kompem i się nie ruszam. Pytała, czy ćwiczyłem, no trochę tam ćwiczyłem. Gadaliśmy o szkole..”
Czwartek
„Dzisiaj mamy prawie w domu nie było. Poszła na basen, chciała mnie zabrać ze sobą, ale nie miałem ochoty ruszyć się z domu. Wieczorem
opowiadałem jej i tacie o wykładach.”
Piątek
„Poszedłem na 18.00 na dyskotekę szkolną , wróciłem ok. 19.40…trochę pogadałem z mamą o synu jej koleżanki i o tym, jak spędziłem dziś
dzień. Miałem nakaz iść szybciej spać, a chciałem oglądać film, to oglądałem go na telefonie ”
Sobota
„Dostałem polecenie posprzątać pokój… odkurzyłem dopiero pod wieczór. Zostałem wysłany do sklepu, poszedłem od razu, nie chciałem się
kłócić. Dzisiaj mimo, że długo pracowałem na kompie, mama nic mi nie powiedziała. Ok. 20.00 musiałem pilnować brata, niby nic, ale jak się
obudzi, to straszne… zgodziłem się ,no bo co... Po powrocie rodziców obejrzeliśmy wspólnie film.”
Niedziela
„Rano wspólne śniadanie, pogadanko. Mama narzekała, że tak mało czasu razem spędzamy. Potem rodzice pojechali z bratem i siostrą do
miasta (ale był spokój ). Wieczorem trochę rozmawialiśmy o tym, dlaczego nie ruszam się z domu itp.”
15
6.3.2. Pamiętnik rodziców Szymona.
Rodzice Szymona (Matka –M, Ojciec-O)
Poniedziałek
„Dziś zapomniał nauczyć się na niemiecki, mimo, że miał na to cały weekend… byłam zła. Zapytałam, czy nie potrzebuje
dodatkowych lekcji - usłyszałam, że da radę sam. Wieczorem trochę pogadaliśmy i zrobiliśmy zakup przez Internet.”( M)
Wtorek
„Jak zwykle zapomniał napisać sms-a, że będzie w domu później niż planował…. ach te dzieciaki. Potem chciał załagodzić
sytuację i pomógł mi w przygotowaniu kolacji.” (M)
Środa
„Czasem długo trwa zanim Szymon zrobi to, o co go poproszę. Mam wrażenie, że zapomina, jak nie zrobi tego od razu, a nie
lubię się powtarzać. Na przykład obowiązkiem jego jest wypakowanie zmywarki i często czekam i czekam. Zawsze robi
wszystko na ostatnią chwilę, tak jak dziś – przed 18 przypomniało mu się, że musi kupić celofan. Potem pogadaliśmy o szkole,
o tym, że za długo siedzi przy kompie.” (M)
Czwartek
„Dziś widzieliśmy się w przelocie. Wieczorem Szymon opowiedział nam o wykładach. Spałaszował całą czekoladę, którą
nastolatki lubią najbardziej, tylko dlaczego zostawia na biurku papierki? Czepiam się ?” (M)
Piątek
„Szymon wreszcie się ruszył od kompa i poszedł na dyskotekę. Po powrocie opowiedział przy kolacji, jak było i zaszył się w
swoim pokoju. Mam wrażenie, że coraz mniej rozmawiamy, bo szkoła zajmuje mu sporo czasu, a w domu – siedzi u siebie,
generalnie wychodzi z pokoju, żeby się napić i coś zjeść albo gdy straci połączenie z Internetem…” (M)
Sobota
„Wypadałoby trochę posprzątać. Udaje mi się zagonić młodzież do pracy. Szymon zamienił się z Zosią obowiązkami mimo, że
zamiana nie była miła. Segregacja śmieci na mrozie. Szymon popilnował trochę brata, a ja z Zosią pojechałyśmy na zakupy.
Wieczorem obejrzeliśmy razem film.” (M)
Niedziela
„Śniadanie, zakupy, Szymon został w domu, a wieczorkiem wspólnie posiedzieliśmy i pogadaliśmy przy herbatce...Szymon
niestety mało się rusza z domu.” (O)
16
6.3.3. Analiza relacji Szymona z rodzicami.
Szymona cechują typowe zachowania nastolatka. Podobnie jak Natalia lubi przesiadywać przy komputerze, przez co rzadko
wychodzi z domu. Takie zachowanie nie podoba się jego rodzicom. Szymon potrafi kombinować, aby osiągnąć swój cel
(łamie zakaz oglądania wieczornego filmu i ogląda go na telefonie komórkowym). Wszystko robi na ostatnią chwilę, czasami
zapomina nauczyć się na kartkówkę. Ma problem z terminowym wywiązywaniem się z obowiązków domowych (sprzątanie,
opróżnianie naczyń ze zmywarki, zakupy na czas), a także z punktualnością. Jest to źródłem niepotrzebnych konfliktów z
rodzicami. Szymon potrafi zająć się młodszym rodzeństwem, jednak najszczęśliwszy jest wtedy, gdy jest w domu sam ze
swoim komputerem. Rodzice starają się dużo z nim rozmawiać i na bieżąco korygować niewłaściwe jego zachowania, jednak
sami mają poczucie, że to jest ciągle za mało i Szymon „zamyka się” w swoim komputerowym świecie.
6.3.4. Wnioski.
Na bazie przykładu relacji Szymona z rodzicami możemy zdefiniować kolejne przykładowe, wspólne cechy zachowań
współczesnych nastolatków :
1) zamykanie się w wirtualnym świecie komputerowym, ucieczka przed rzeczywistością ,
2) nieterminowe wywiązywanie się z obowiązków domowych i szkolnych,
3) narażanie najbliższych na stres poprzez spóźnianie się do domu, bez uprzedzania o tym fakcie.
Takie zachowania powodują konflikty w relacjach rodzic-dorastające dziecko. W świetle powyższego rodzice powinni:
1) zorganizować dziecku dodatkowe zajęcia pozaszkolne, które przyczynią się do wzrostu jego aktywności fizycznej i
ograniczą w znacznym stopniu spędzanie czasu wolnego przy komputerze,
2) ustalić z dzieckiem harmonogram cotygodniowych obowiązków (np. sprzątanie, zakupy) i konsekwentnie rozliczać z ich
wykonywania,
3) uświadamiać dziecku poprzez rozmowę, że powinno postępować odpowiedzialnie i przestrzegać ustaleń dotyczących
godzin powrotów do domu.
17
7. Odpowiedzi na pytania badawcze.
Przeprowadzona przeze mnie analiza zachowań, relacji i rodzących się konfliktów na linii rodzic – dorastające dziecko na bazie
pamiętników prowadzonych przez wybranych losowo uczniów gimnazjum oraz ich rodziców należących do grupy badawczej,
pozwala na udzielenie odpowiedzi na postawione w punkcie 2 niniejszego projektu pytania badawcze.
1) W jaki sposób objawia się konflikt pokoleniowy pomiędzy uczniami Gimnazjum w Koziegłowach a ich rodzicami?
- w odmiennym postrzeganiu otaczającej rzeczywistości,
- w zachowaniu ludzi młodych w okresie dojrzewania (bunt, który czasem zamienia się w agresję),
- w podejściu do wykonywanych obowiązków (niechęć do pomocy w pracach domowych),
- w formach spędzania wolnego czasu (zamykanie się we „własnym świecie” często wirtualnym),
- w priorytetach właściwych dla danej grupy wiekowej.
2) Co wpływa na występowanie konfliktu pokoleniowego pomiędzy uczniami Gimnazjum w Koziegłowach a ich
rodzicami?
- brak wzajemnego porozumienia pomiędzy młodymi dorastającymi ludźmi, a ich rodzicami,
- brak szczerej, otwartej rozmowy o potrzebach i oczekiwaniach każdej ze stron,
- brak wypracowania wspólnego kompromisu, akceptowanego przez każdą ze stron.
18
3) Jak można poprawić relację między uczniami a ich rodzicami, aby uniknąć eskalacji konfliktu?
- szczerą, otwartą rozmową między stronami, co do oczekiwań wobec siebie,
- wspólnym wypracowaniem planu realizacji obowiązków domowych,
- wspólnym spędzaniem wolnego czasu, które jest doskonałą okazją do polepszenia wzajemnych relacji, wspólnych rozmów,
- uzmysłowieniem młodym ludziom poczucia obowiązku: wobec młodszego rodzeństwa (opieka na młodszym rodzeństwem nie jest
dla nastolatka karą, ale wręcz odwrotnie oznaką zaufania rodzica wobec niego) oraz wobec rodziców (terminowe wywiązywanie się
z powierzonych obowiązków domowych, punktualność),
- zachęcaniem dziecka do kontaktu z rówieśnikami, zamiast przebywania tylko w towarzystwie rodzica ( np.: gdy jeden z rodziców
nie żyje),
- ograniczeniem spędzania czasu wolnego dziecka przy komputerze, zastępując je aktywnością fizyczną (siłownia, pływalnia, jazda
na rowerze, aerobik).
8. Podsumowanie.
Największą wagę w relacjach rodzic - nastolatek ma dialog pomiędzy nimi. Jeśli obie strony rozmawiają ze sobą o problemach,
próbują znaleźć rozwiązanie konfliktu, to zdecydowanie łatwiej jest znaleźć im wspólną płaszczyznę porozumienia - kompromis,
który pozwoli im zniwelować rodzący się konflikt pokoleniowy. Porozumienie stron sprzyja rozwojowi młodego człowieka, który
potrafi patrzeć w przyszłość oraz ma świadomość oparcia w swoich najbliższych - rodzicach.
19