Jak bronić się przed negatywną informacją pochodzącą z mediów?
Transkrypt
Jak bronić się przed negatywną informacją pochodzącą z mediów?
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Temat: Jak bronić się przed negatywną informacją pochodzącą z mediów? (Jak informacja negatywna wpływa na samopoczucie odbiorcy i jego nastawienie do drugiego człowieka?) I. Cele ogólne: 1. Edukacja medialna. 2. Przeciwdziałanie negatywnemu wpływowi mediów na rozwój człowieka. 3. Kształtowanie postawy selektywnej i krytycznej ucznia wobec przekazu medialnego. II. Cele szczegółowe: 1. Ukazanie pozytywnego i negatywnego wpływu mediów na życie człowieka. 2. Uświadomienie roli i funkcji mediów. 3. Kształtowanie umiejętności krytycznej analizy i oceny przekazów medialnych. 4. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania niebezpieczeństw płynących z kontaktu z negatywną informacją medialną. 5. Dostarczenie wskazówek jak radzić sobie z negatywnym wpływem informacji odbieranych z mediów. III. Czas trwania zajęć: jedna jednostka lekcyjna IV. Metody i formy pracy: miniwykład, burza mózgów, dyskusja, rozmowa kierowana, praca w grupach V. Środki dydaktyczne: kartki papieru, flamastry, masa mocująca VI. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie do tematyki zajęć, przedstawienie celów – miniwykład nauczyciela (7 min.) Aktualnie jesteśmy świadkami dynamicznego rozwoju mediów (możemy nawet mówić o „rewolucji medialnej”) – zwłaszcza elektronicznych: TV, Internet, telefonia komórkowa, itd. Szczególnie łatwo zaobserwować ten proces na przykładzie telewizji: kolor, wyostrzenie przekazu, zwiększenie ilości kanałów, zaistnienie telewizji satelitarnej i cyfrowej. Podobny dynamizm daje się zauważyć na rynku prasy – nastąpił burzliwy rozwój oferty (nowe tytuły, nowe formy kolportażu). Pojawiły się wielobarwne pisma o silnie ekspresywnej szacie graficznej. Również dynamicznie ewoluuje Internet - „najmłodszy członek rodziny medialnej”. Tu także pojawiają się nowe komunikatory, strony i portale społecznościowe: GG, Twitter, Facebook, Nasza Klasa, You Toube. Nastąpił gwałtowny rozwój blogów, forów dyskusyjnych. Wydaje się, że proces ten zdaje się nie mieć końca. Już wkrótce, dzięki połączeniu telewizji cyfrowej z internetem, będziemy użytkownikami „telewizji na życzenie”, w której widz stanie się aktywnym twórcą ramówki programowej. Dzięki telewizji interaktywnej będzie mógł wpływać na przebieg audycji – wartościować, opiniować, głosować, itd. Wydaje się, że człowiek XXI wieku skazany jest na media, że nie sposób nie korzystać z dobrodziejstw coraz bardziej dynamicznej komunikacji medialnej. Jest to ważne również dlatego, że media – stanowiąc „czwartą władzę” – uczestniczą w procesie socjalizacji, to znaczy stanowią część środowiska wychowawczego i opiniotwórczego. 2. Ćwiczenie 1. Z jakich mediów korzystacie najczęściej? (burza mózgów, 2 min.) Przykładowe odpowiedzi uczniów: - czytam a właściwie przeglądam kolorowe periodyki lub tabloidy, - surfuję w sieci, - używam komunikatorów - odwiedzam strony internetowe, - gram na komputerze, - oglądam filmy - wysyłam esemesy itd. Można dodać do tych odpowiedzi również tę: „spędzam czas z pilotem w ręce”. Odpowiedzi wasze potwierdzają tezę, że media są ważnym środkiem komunikacji i narzędziem rozrywki. 3. Ćwiczenie 2. Spróbujcie określić, jakie funkcje spełniają media? (burza mózgów, 5 min.) Przykładowe odpowiedzi uczniów: - edukacyjna (na przykład platformy e-learningowe, portale edukacyjne), - informacyjna (realizują potrzebę i prawo człowieka do przekazywania i pozyskiwania informacji na różne tematy), - rozrywkowa (wypełniają wolny czas, którego mamy coraz więcej) - integrująca (komunikowanie i kontaktowanie się między sobą ludzi, wspólne rozwiązywanie problemów, propagowanie rozmaitych inicjatyw społecznych, itd.) 4. Miniwykład nauczyciela na temat negatywnego oddziaływania mediów (10 min.) Media są wykorzystywane jak widać w wielu celach pozytywnych, ale mogą też być wykorzystywane niewłaściwie, negatywnie oddziaływać na odbiorcę i/lub użytkownika, zwłaszcza „niewyrobionego” czyli młodego: nastolatka i dziecko. Człowiek może stać się obiektem manipulacji, czyli nieuczciwej perswazji, media mogą dostarczać demoralizujących treści lub negatywnie oddziaływać na emocje - budzić agresję, prowadzić do obojętności, dostarczać fałszywych wzorców lub kreować przekłamane autorytety, a przede wszystkim „bombardować” odbiorców tysiącami negatywnych informacji. Ważnym czynnikiem, który – jak się wydaje – ma kapitalny wpływ na ten aspekt oddziaływania mediów, jest komercjalizacja. Jest to czynnik wpływający na zaniżanie poziomu przekazu medialnego. Komunikat musi się bowiem sprzedać czyli trafić do jak najszerszej publiczności. Odbiorca i użytkownik mediów staje się klientem a przekaz (informacja) towarem. Badanie poziomu oglądalności czy ilości wejść na strony internetowe staje się kryterium wartości przekazu medialnego. Produkt medialny, który musi się sprzedać, staje się coraz mniej inteligentny i pozbawiony treści „głębszych”, sensacyjny i „na czasie” – ciągle aktualny, nasycony emocjami. Zatem przekaz medialny przypomina „agresywny plakat” –zawierający obraz opatrzony krótkim tekstem – objaśnieniem i komentarzem . Komunikat jest formułowany w zredukowanym i uproszczonym języku (wprowadzanie słów typu: „super”, „odlotowy”, „czadowy”, „energetyczny”, „magiczny”, „kultowy” – wyrazy te z powodu nadfrekwencji stają się tak zwanymi workami semantycznymi, do których wszystko można wrzucić). Cywilizacja obrazkowa nie wymaga od odbiorcy myślenia, nie prowokuje wysiłku intelektualnego, jest tylko promocją wygody i lenistwa. To rodzi powierzchowność w myśleniu i brak krytycyzmu u odbiorcy. A teraz trochę statystyki: 07.01.2011 roku Instytut Monitorowania Mediów przeprowadził badania dotyczące jakości przekazu medialnego, z których wynikało, że: 42% informacji w analizowanych programach miało charakter neutralny 36% przekazywanych informacji mogło kształtować w umyśle odbiorcy wizję świata jako nieprzyjaznego, wrogiego, niebezpiecznego miejsca 5% informacji przekazywało pozytywny obraz świata 6% stanowiły newsy-ciekawostki Instytut Monitorowania Mediów stawia diagnozę: „media ścigają się w negatywizowaniu ludzi i zjawisk”. 20 % przekazu jest zdominowane przez politykę (dotyczy to informacji i publicystyki), a przekazywaniu informacji towarzyszą emocje. Język komunikatów medialnych jest coraz bardziej nasycony negatywnymi emocjami (utarł się slogan „język nienawiści”). 5. Ćwiczenie 3. Spróbujcie odpowiedzieć na pytanie: w jaki sposób negatywna informacja płynąca z mediów może wpływać na odbiorcę? (praca w grupach, 10 min.) Uczniowie pracują w grupach, odpowiedzi zapisują na plakatach. Następnie liderzy grup prezentują plakaty i odczytują odpowiedzi. Plakaty tworzą „mówiącą ścianę”. Przykładowe odpowiedzi uczniów: - fałszowanie obrazu rzeczywistości - manipulowanie opinią społeczną - prowokowanie zachowań agresywnych (agresja fizyczna i słowna) - kreowanie postaw braku empatii, znieczulicy, - brak reakcji na przemoc, - mniejsza wrażliwość na ból i cierpienie - kult przemocy i agresji - barbaryzacja i wulgaryzacja języka - frustracja i lęk, niezadowolenie z życia - uzależnienia (na przykład siecioholizm, telemaniactwo) - opóźnienie lub spowolnienie rozwoju emocjonalnego - brak umiejętności czytania ze zrozumieniem - brak empatii dla ofiary przemocy - potrzeba naśladowania negatywnych wzorów Nauczyciel, o ile zachodzi potrzeba, uzupełnia i komentuje propozycje uczniów. 6. Ćwiczenie 4. Jak zatem korzystać z mass mediów (bo chcemy, możemy, a nawet powinniśmy z nich korzystać)? Jak bronić się przed negatywnymi informacjami płynącymi z mediów (rozmowa kierowana 10 min.) Przykładowe odpowiedzi uczniów w pierwszej kwestii: - krytycznie i selektywnie wybierać - nie traktować jednego medium jak absolutnego i ostatecznego autorytetu, - konfrontować ze sobą różne przekazy różnych mediów - wartościować przekaz (komunikat) medialny - racjonalnie, z umiarem, by nie uzależnić się, korzystać z mediów - używać wyłącznika i żyć ekologicznie – oszczędzać energię Przykładowe odpowiedzi uczniów w drugiej kwestii (tworzenie instrukcji dla użytkowników mediów w formie plakatu) - edukacja medialna, zdobywanie wiedzy o mediach - postawa selektywności odbioru medialnego - świadome kształtowanie postaw asertywnych wobec mediów - aktywne korzystanie z różnych źródeł informacji - kontrolowanie czasu użytkowania mediów - tworzenie własnych przekazów - wspólne korzystanie z mediów (na przykład dziecka z rodzicem) - wartościowanie i weryfikowanie informacji płynących z mediów (refleksyjne odbieranie treści) - obserwacja świata i kontakt z rzeczywistością - promocja czytania - promowanie postaw antykonsumpcyjnych VII. Podsumowanie lekcji – wnioski Podkreślenie przez nauczyciela przede wszystkim konieczności edukacji medialnej i wypracowania postaw umiejętnego korzystania z mediów. To, czy media będą miały pozytywny czy negatywny wpływ na odbiorcę, zależy przede wszystkim od niego samego, od jego dojrzałości, świadomości i aktywności. przygotowała mgr Ewa Niewiadomska VII Liceum Ogólnokształcące w Lublinie Sponsor programu „Szkoła dobrze wychowana”