docSponsorowana prostytucja w środowisku akademickim
download 
Reklamacja Transkrypt
Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim
Renata Gardian-Miałkowska 1 SPONSOROWANA PROSTYTUCJA W ŚRODOWISKU AKADEMICKIM Streszczenie Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska sponsoringu jako formy akademickiej prostytucji. Omówione zostały typy, historia oraz różne sposoby definiowania prostytucji, a także historyczne formy i uwarunkowania mecenatu seksualnego. Opisane zostały przyczyny wzrostu zainteresowania wśród współczesnych studentów sponsoringiem, jako formą prostytucji i sposobem poprawienia poziomu życia czy też zaspokojenia konsumpcyjnych potrzeb. Sponsored Prostitution in the University Environment Abstract The paper aims at presenting sponsorship as a form of prostitution among university students. It discusses the types, the history and various ways of defining prostitution, together with the historical forms and conditions of the sexual sponsorship. We describe the reasons behind a growing interest of today’s students in sponsorship as a form of prostitution and a way to improve their quality of life or to satisfy their consumption needs. 1 Mgr Renata Gardian — Miałkowska jest doktorantką Akademii Pedagogiki Specjalnej, pod opieką Katedry Socjologii Norm, Dewiacji i Kontroli Społecznej IPSiR UW. Adres e-mail: [email protected] 292 Renata Gardian-Miałkowska Wstęp Zjawisko sponsoringu traktowane jest powszechnie jako współczesna, wyrafinowana i ekskluzywna forma prostytucji, jednak w literaturze naukowej brak jakiejkolwiek etymologii tego słowa. Spór, co jest prostytucją a co nią nie jest pojawia się w każdej epoce, ewoluuje w zależności od miejsca i czasu, często zjawisko to było poddawane różnym ocenom moralnym, prawnym i obyczajowym, przy tym zostało podjętych wiele działań profilaktycznych czy resocjalizacyjnych przez regulujące ją społeczeństwo. Już w średniowieczu prawnicy i moraliści toczyli długie i nierozstrzygnięte debaty, ilu klientów musi mieć kobieta, aby uznać ją za prostytutkę — czterdziestu czy aż dwadzieścia trzy tysiące. Obecnie ten spór dotyczy sponsoringu, który podzielił między sobą psychologów, pedagogów i socjologów, którzy próbują dostarczyć odpowiedzi na pytanie, czy sponsoring jest odmianą prostytucji tyle, że w ładniejszym opakowaniu, czy też nią nie jest. Zdaniem jednych badaczy zjawiska prostytucji, osoby sponsorowane dokonują świadomego wyboru klienta, a także świadczą swoje usługi w większości jednemu sponsorowi, zaś zdaniem innych, sponsor udziela tzw. wsparcia edukacyjnego, co upodabnia taki związek z mecenatem. Kontakty z większą liczbą osób nie oznaczają współżycia z każdym chętnym bez wyboru (trudno więc przyjąć to za znamienne dla prostytucji) gdyż nie zawsze prostytutki oferują swoje usługi każdemu, to znaczy bywają wybiórcze — odmawiają niektórym potencjalnym klientom albo same ich sobie wybierają. 1. Sponsoring a mecenat Sponsorowanie było dość powszechnie znane w formie mecenatu w XV wieku. Mecenasami nazywano wówczas osoby wpływowe i zamożne, które opiekowały się artystami, wynalazcami, ludźmi o niekonwencjonalnych poglądach, uzdolnieniach i predyspozycjach. Jednakże podstawową różnicą między sponsoringiem a mecenatem jest to, że mecenat nie oczekuje od osoby wspieranej finansowo żadnego świadczenia wzajemnego. Poza tym wspierając swego podopiecznego mecenas pozostawał anonimowy i nie eksponował nigdzie tego faktu. Natomiast sponsoring to wzajemne świadczenie sobie świadczeń tj., Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim 293 sponsor dokonuje świadczeń w formie finansowej, materialnej, niekiedy usługowej, natomiast osoba sponsorowana świadczy mu wszelkie usługi; od towarzyskich, (oczekuje się przy tym by osoba sponsorowana reprezentowała wysoki poziom kultury osobistej), po seksualne, przy czym z jednej strony pokazuje się publicznie z osobą sponsorowaną, zaś z drugiej strony ukrywa fakt, że płaci się za jej towarzystwo; mimo że obu stronom zależy na dyskrecji i anonimowości, to motywy ich działania są różne i rozbieżne (Sznajder 1998: 10). Tabela 1. Różnice między sponsoringiem i mecenatem Kryterium SPONSORING MECENAT Ekonomiczne Wspieranie finansowe, rzeczowe Wspieranie finansowo artystów, bądź usługowe głównie studentek wynalazców, ludzi o niekonwencjonalnych poglądach, uzdolnieniach i predyspozycjach Społeczne Zależy mu na anonimowości i dys- Pozostawał zazwyczaj anonimowy krecji Osobiste Oczekuje za swoje wsparcie świad- Nie oczekuje za swoje wsparcie czenia usług seksualnych, towa- świadczenia wzajemnego rzyskich, dyspozycyjności a niekiedy wyłączności 2. Ewolucja prostytucji Celowe wydaje się przedstawienie kilku chociażby definicji prostytucji i jej ewoluowania na przestrzeni wieków, aby uzyskać pełen obraz tego zjawiska. Termin prostytucja wywodzi się od słowa prostitutio co oznacza nierząd w celach osiągnięcia zysku, a także według niektórych autorów pochodzi od słowa prostare, który oznacza stać przed czymś, wystawać, ofiarowywać na sprzedaż. W omawianiu tego zagadnienia nie można też pominąć osób, które w tej profesji biorą udział; m.in. Solon określał prostytutkę jako osobę oddającą się za zapłatę każdemu. Definicja ta nie uwzględnia selekcji klientów przez osoby świadczące usługi seksualne, a także tego, jaką formę zapłaty miał na myśli Solon. Czy pobieranie podarunków, dążność do uzyskania pozycji czy korzystnego kontraktu należy uznać za formę prosty- 294 Renata Gardian-Miałkowska tuowania się, czy też nie. Niektórzy badacze uważali, że prostytucja jest formą pozamałżeńskich kontaktów, stosunków seksualnych, biorąc pod uwagę zaspokojenie popędu seksualnego klientów w zamian za zapłatę, mimo że nie jest to zawsze oczywiste (Macko 1927: 4, za Jasińska 1967: 225, Jasińska 1976: 43). Brensdorf pojęcie prostytucji rozumie jako świadczenie usług seksualnych „okolicznościowo lub zawodowo w zamian za korzyści materialne” w jakiejkolwiek formie, przy częstej zmianie partnerów bez wyboru lub z wyborem ograniczonym lub wykluczającym aspekty uczuciowe (Brensdorf 1976: 201). Brensdorf słusznie zwrócił uwagę na świadczenie usług seksualnych okolicznościowo, jednakże wątpliwość budzi nadal kwestia nieadekwatności w przypadku selekcji partnerów. Obecnie większość osób świadczących usługi seksualne działa indywidualnie, bez udziału sutenera a także dokonując wyboru klienta. Natomiast McCogy uważa, że prostytucja jest zachowaniem, które dla klienta ma znaczenie seksualne, jest formą transakcji handlowej z towarzyszącą mu uczuciową obojętnością, przy czym zachowanie obu stron zmierza wyłącznie do wymiany usług (Za: Kowalczyk-Jamnicka 1994: 147, Pospiszyl 2008: 225). Zdaniem Imielińskiego, prostytucja zawiera w sobie następujące cztery elementy: świadczenie usług seksualnych większej liczby osób w celu zaspokojenia popędu seksualnego, uzyskanie wynagrodzenia materialnego, które określa nawiązaną więź; może być ona wyłącznie rzeczowa lub społeczno-rzeczowa. (Imieliński 1990: 14). Badacze Antoniszyn i Marek pod pojęciem prostytucji rozumieją świadczenie usług seksualnych bez względu na to, czy jest to większa czy mniejsza liczba osób, w dowolnej formie, w zamian za korzyści materialne, które stanowią decydujący motyw działania (Antoniszyn i Marek 1985: 11). Cechą decydującą w podejmowaniu prostytucji jest zapłata, niezależnie od tego, jaką przybierze formę, czyli wszelkie korzyści materialne, które są przedmiotem umowy ustalonej pomiędzy osobą świadczącą usługi seksualne a klientem. Adam Podgórecki podkreślał również istotność zapłaty, jako jedną z zasadniczych cech konstytuujących prostytucję, a także utrzymywanie przypadkowych, odpłatnych i bez zaangażowania uczuciowego stosunków płciowych (Podgórecki 1969: 200). W starożytnej Grecji działały elitarne prostytutki zwane heterami, które znane były ze swojej inteligencji, urody i sztuki miłosnej. Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim 295 Wiele z nich podnosiło swoje kwalifikacje w szkole filozoficznej. Były one traktowane z szacunkiem, miały wpływ na zmiany gospodarcze i polityczne, a także utrzymywane były przez najbogatszych greków i dostojników, których w większym lub mniejszym stopniu same wybierały (Roberts 1987: 43, Imieliński 1990: 16, 58). Natomiast w okresie Odrodzenia istniały na wzór heter wykształcone i wpływowe kurtyzany, które również były wyspecjalizowane w zaspokojeniu seksualnych i towarzyskich potrzeb mężczyzn. Najczęściej były to aktorki, śpiewaczki i tancerki. Kurtyzany niekoniecznie musiały odbywać stosunki płciowe, czasami wystarczała możliwość samego ich oglądania (Imieliński 1990: 77, 79). W okresie Reformacji powszechnie znane były prostytutki prywatne, które odznaczały się większą ostrożnością, zazwyczaj oddające się jednemu mężczyźnie, ewentualnie dwóm lub trzem. Sprzedawały się na kilka tygodni lub miesięcy. W tym okresie pojawiły się również metresy, o których względy rywalizowali królowie i książęta, niektórzy z nich tracili dla nich głowy, a także spełniali ich zachcianki; były one wieloletnimi utrzymankami i kochankami. Z racji utrzymywanych kontaktów z wysoko postawionymi dostojnikami państwowymi posiadały znaczne wpływy (Imieliński 1990: 17). W XX wieku w latach sześćdziesiątych dokonało się niejako przeobrażenie form i metod uprawiania prostytucji, zaczęto organizować ją na wzór przedsiębiorstw, prostytucja stała się wielkim biznesem. Nastąpiło rozwarstwienie prostytucji na „plebs” i „elitę”. Prostytutki z tzw. Elity, nazywane inaczej utrzymankami — zdobywały pozycję, nie były traktowane jak osoby z marginesu, zyskały nawet przyzwolenie społeczne, nie patrzyło się na nie z politowaniem i współczuciem. Takie prostytutki pobierały wysokie wynagrodzenia za swoje usługi, miały też czas na uczestnictwo w tzw. „normalnym życiu” (Lernell: 1984: 10, 319). W latach siedemdziesiątych pojawiły się call girls, które nawiązywały kontakty z klientami przez telefon, znające języki obce, posiadające własne mieszkania, głównie nastawione na kontakt z cudzoziemcami. Ich wysoki status był rezultatem pobierania wysokiego wynagrodzenia za swoje usługi (Imieliński 1990: 17, Hołyst 1999: 676). W latach dziewięćdziesiątych natomiast pojawiły się gejsze (wg. typologii J. Kurzępy) klasowe (kastowe) prostytutki, dobrze opłacane pod warunkiem, że zdobędą wykształcenie i poznają języki obce, będą kulturalne i o nieprzeciętnej urodzie (Kurzępa 2001: 166). 296 Renata Gardian-Miałkowska 3. Sponsoring a prostytucja Obecnie od kilku lat obserwujemy rozwijające się zjawisko sponsoringu, które głównie postrzegane jest, jako związki sponsorskie zawarte między sponsorami a osobami sponsorowanymi, inaczej określanymi jako sponsorówki 2 czy uniwersytutki 3. Osoba sponsorowana niewątpliwie odbiega od stereotypu osoby prostytuującej się, ale biorąc pod uwagę rodzaje kobiet świadczących usługi seksualne i towarzyskie na przestrzeni wieków możemy spostrzec, że wzajemnie się z nimi uzupełniają i powielają; czyli istnieje popyt na osoby sponsorowane znające języki obce, mające wykształcenie, wysoką kulturę osobistą. Poza tym obok świadczenia usług seksualnych, dochodzą także usługi towarzyskie. Tak więc, osoba sponsorowana towarzyszy na spotkaniach służbowych, w kinie i restauracji, niekiedy na urlopie czy wyjazdach weekendowych, podobnie jak w przeszłości dama do towarzystwa. Przedstawione wcześniej definicje prostytucji wybrałam, jako przykładowe dla rozważań nt. zjawiska sponsoringu, które wbrew pozorom nie jest nowym zjawiskiem lecz kolejną formą prostytucji. Niemniej, granica między prostytucją a sponsoringiem jest płynna. Podstawową różnicę stanowi fakt, iż prostytucja polega na częstej zmianie partnerów (Brensdorf 1976: 201), a sponsoring skupiony jest na więzi z jednym, ewentualnie dwoma stałymi partnerami (Gardian 2007: 54). Zarówno sponsoring jak i prostytucja opierają się na stosunkach płciowych między klientem/sponsorem a prostytutką/osobą sponsorowaną. 4. Sponsoring jako forma akademickiej prostytucji Niewątpliwie sponsoring zyskał na popularności przede wszystkim w środowisku studenckim. Skąd została zaczerpnięty ten termin i czy oddaje on jego charakter? Definicję sponsoringu można odnaleźć w definicji L. Steckiego dotyczącej zawierania umów prawno-podatkowych: „odpłatne przysporzenie majątkowe, wyrażające się w pie2 Pietkiewicz B. (2009). „Sponsorówki”. Polityka nr 2 (2687) z dnia 10.01.2009, s. 26–28. 3 Podgórska J. (2012). „Uniwersytutki”. Polityka nr 6 (2845) z dnia 8.02.2012, s. 93– –94. Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim 297 niądzu, rzeczach lub usłudze, dokonywane przez określony podmiot gospodarczy (sponsora) na rzecz wybranej osoby fizycznej, organizacji, instytucji lub innej struktury prawnej (sponsorowanego) w celu wykonania przez nią czynności wykazanych w umowie sponsoringowej, a określonym środowisku społecznym oraz do zwiększenia jego zysków” (Stecki 2000: 135). Definicja ta wyróżnia dwa podmioty: sponsora i sponsorowanego, które zawierają ze sobą porozumienie (umowę o dzieło), polegające na świadczeniu określonego typu usług w zamian za odpowiednią gratyfikację finansową, czy materialną. Tego typu relacja ma właśnie odzwierciedlenie w zjawisku sponsoringu, jako formy prostytucji. W jednej i drugiej relacji nie ma miejsca na więzi emocjonalne czy sentymenty, jest to czysty układ wzajemnych korzyści. Na ogół, mimo zapłaty z góry, osoby sponsorowane dotrzymują umowy zawartej ze sponsorem. Sponsoring jest terminem marketingowym, wygodnym szczególnie dla pośredników branży erotycznej. Dawniej mieliśmy do czynienia z sutenerem, panienkami itp., a obecnie mamy: hostessy, escort service czy account executive 4, typowe dla branży agencji towarzyskich. Nie bez przyczyny w Internecie możemy odnaleźć dużą liczbę portali, które oprócz ofert matrymonialnych oferują znalezienie sponsora obu płci i różnej orientacji seksualnej. Sponsora lub osobę, której zależy na byciu sponsorowaną można znaleźć łatwo wśród ofert zamieszczonych w Internecie, a także w gazetach, rubrykach towarzyskich, w ogłoszeniach matrymonialnych, o pracę czy też poszukując mieszkania oraz w klubach. Jednak coraz częściej odbywa się to za pośrednictwem Internetu. Zamieszczony w nim anons lub oferta może przyjąć różną formę: tekstu, zdjęć czy filmików. Pozyskanie odpowiedniego sponsora wydaje się rzeczą łatwą i nieskomplikowaną. Na anons przychodzi mnóstwo odpowiedzi romantycznych, czułych, ale także obscenicznych i wulgarnych. Jednak odpowiednia selekcja i przygotowanie przyczynia się do związania ze sponsorem na dłużej. Niekiedy pierwsze spotkanie ze sponsorem jest decydujące o tym, czy dany sponsor obejmie swoim wsparciem przyszłego utrzymanka/i, zazwyczaj uwieńczeniem takiego spotkania jest stosunek seksualny. Bez względu na to, czy sponsor zdecyduje się na kolejne spotkanie czy też nie, ponosi on 4 Account tem. executive — dawniej sutener, teraz odpowiedzialny za kontakty z klien- 298 Renata Gardian-Miałkowska koszt spędzonego razem czasu, towarzystwa czy też usługi seksualnej nawet, jeśli jest ona tylko jednorazowa. Jeśli natomiast obu stronom odpowiada ten układ, decydują się go kontynuować już jako długoterminowy sponsoring. Wtedy sponsor nie płaci już każdorazowo za usługi, tylko ponosi koszty utrzymania osoby sponsorowanej. Sponsoring może mieć różnoraki charakter zapłaty m.in.: 1) finansową 2) rzeczową lub 3) usługową. Pierwszy przypadek jest najczęściej kojarzony z wynagrodzeniem za usługę, która następuje w formie pieniężnej, czy też pokryciem kosztów utrzymania, czesnego za studia etc., zaś drugi jest wynagrodzeniem w formie przedmiotów, prezentów czy też innych korzyści materialnych np.: komórka, perfumy, biżuteria, laptop etc. Natomiast trzecia forma zapłaty obejmuje pokrycie kosztów wyjazdów weekendowych czy wakacyjnych, przy których nie zawsze uczestniczy sponsor. Jednak forma zapłaty może łączyć wszystkie wymienione elementy lub tylko dwa z nich np.: pokrycie czesnego za studia i prezenty w postaci kosmetyków. W praktyce sponsoring może występować w różnych postaciach: • Sponsoring jednorazowy • Sponsoring okresowy (krótkookresowy) • Sponsoring stały (długookresowy) Najbardziej znany i najbardziej poszukiwany jest ostatni z wymienionych, który jest stałym układem między sponsorem a osobą sponsorowaną, kontynuowanym nawet przez cały okres studiów. Zazwyczaj występuje jeden sponsor i jedna osoba sponsorowana, którzy spotykają się przez dłuższy okres czasu. Jednak współcześnie osoby sponsorowane mają więcej niż jednego sponsora; nawet czterech jednocześnie, mimo, że sponsorzy są przekonani, że są jedynymi. Sponsoring jednorazowy występuje w momencie, kiedy sponsor decyduje się na zakup np. bielizny, doładowania telefonu czy perfum, lub przekazanie gotówki, w zamian za określoną usługę seksualną; taką odmianę sponsoringu spotyka się na ogół wśród nieletnich dziewcząt tzw. galerianek. Osoby szukające sponsora na stałe nie wykluczają możliwości spotykania się w celach seksualnych jednorazowo, za co również pobierają opłatę. Na portalach internetowych przedstawiają cennik: za godzinę, za spotkanie, a także za układ stały. Sponsoring okresowy charakteryzuje się najbardziej aspiracyjnym zaspokojeniem potrzeb; poprzez podwyższenie lub utrzymanie określonego standardu życia. Jest to charakterystyczne dla osób, które w przeszłości korzystały ze Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim 299 wsparcia finansowego sponsora lub prostytuowały się wcześniej, jednak w momencie braku środków finansowych decydują się na tymczasowe wsparcie sponsora na okres miesiąca lub kilku miesięcy, by za otrzymaną zapłatę nabyć określone dobra. Sponsorem jest osoba prywatna, decydująca się na finansowanie jednej lub kilku potrzeb utrzymanka/ki. Większość sponsorów traktuje osoby sponsorowane przedmiotowo, gdyż opłacie podlega nie tylko seks, ale także fakt, że mogą mieć kogoś do dyspozycji w określonym czasie, mogą bez wstydu się z tą osobą pokazać, bo wygląda ona jak młoda kochanka, a nie jak uliczna prostytutka, a przy okazji jest wykształcona, dowcipna, dobrze ubrana, elokwentna. Poza tym pokazanie się z piękną kobietą u boku poprawia wizerunek, atrakcyjność sponsora, podnosi jego pozycję i siłę oddziaływania na partnerów biznesowych. A to, że jest to opłacone można ukryć przed znajomymi i kontrahentami (Gardian 2007: 55). Sponsorem nie zawsze jest mężczyzna po czterdziestce, który przeżywa kryzys wieku średniego i chce mieć „odskocznię” w postaci młodej kobiety. Relacja ta, oprócz zaspokajania potrzeb seksualnych, może mieć na celu także podbudowanie swojego ego i zaspokojenie potrzeby bycia dla kogoś autorytetem; sponsor, dzięki swojemu doświadczeniu wzbudza w swojej kochance niekiedy szacunek i podziw (Melosik: 2006). Wśród sponsorów są również wolni (samotni), młodzi mężczyźni, którzy pną się po szczeblach kariery, biorący udział w tzw. wyścigu szczurów, którzy nie mogą sobie pozwolić na spędzanie czasu z rodziną. Praca jest dla nich źródłem satysfakcji, a także wypełnia całe ich życie. Mimo ogólnie odczuwanej satysfakcji zawodowej, a także zadowolenia z powodu odnoszonych na tym polu sukcesów, po jakimś czasie, wcześniej czy później, pojawiają się stłumione potrzeby seksualne a także brak bliskości i dotyku. Świadomie rezygnują ze związków uczuciowych i partnerskich, nie chcą także korzystać z agencji towarzyskich; pragną mieć stałą „odpłatną kochankę” do towarzystwa zawsze, gdy będą mieć na to ochotę (Gardian 2007: 144, Oziminkowski 2011). 5. Przyczyny rozpowszechnienia sponsoringu jako formy prostytucji w środowisku akademickim Składa się na to szereg przyczyn. Po pierwsze, stosunki seksualne mogą prowadzić w mniejszym lub w większym stopniu do zaangażo- 300 Renata Gardian-Miałkowska wania uczuciowego partnerów, co w konsekwencji może prowadzić do nieporozumień i konfliktów, zwłaszcza w układach rodzinnych. Natomiast kontakty seksualne z prostytutkami czy też osobami sponsorowanymi rzadko przekształcają się w relacje o charakterze emocjonalnym (Lernell 1984: 318). Po drugie, wprawdzie klient a także sponsor może zapewnić sobie z osobami sponsorowanymi określone przeżycia emocjonalne, lecz zazwyczaj nie dochodzi do rozwinięcia jakiejkolwiek więzi. Nawet, jeśli sponsorowana kochanka będzie mu odpowiadać i będzie jedyną osobą, z której usług korzysta, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że osoba sponsorowana nie odwzajemni jego zaangażowania i będzie traktowała go w kategoriach rzeczowych. Niezwykle rzadko zdarza się sytuacja, w której jeden płaci, a drugi bierze wynagrodzenie materialne a zarazem pojawia się więź emocjonalna; jeśli taka sytuacja ma miejsce, to wtedy trudno takie stosunki nazwać prostytucją (Imieliński 1984: 57). Jeśli natomiast chodzi o sponsorki — kobiety, to są to zazwyczaj młode, samotne osoby oraz osoby po czterdziestce. Pierwsza grupa kobiet, to kobiety, które poświęciły się pracy, zagłuszając niespełnione marzenia o założeniu rodziny (tzw. ucieczka w pracę) lub takie, które dokonały świadomego wyboru, z domieszką światopoglądu feministycznego, ceniące siebie i świadome swoich potrzeb seksualnych. Natomiast kobiety należące do drugiej grupy, to kobiety, które bardzo często są w związku małżeńskim lub po rozwodzie, kobiety sukcesu lub kobiety znudzone, niekiedy żony dyplomatów i biznesmenów, którzy rzadko przebywają w domu i nie interesują się nimi. Najczęściej takie kobiety nie mają zaspokojonych potrzeb seksualnych, a zarazem w tym wieku są najbardziej rozbudzone. Wśród kobiet rozwiedzionych, są kobiety zdradzone przez mężów, którzy pozostawili je dla młodszej kobiety czy kochanki. Rządzi nimi wściekłość i pragnienie zemsty. Sponsorki nie tylko korzystają z usług seksualnych, ale także lubią, aby ich adorowano, mówiono komplementy; często towarzyszy spotkaniom rozmowa i nuta romantyczności. Sponsorki oczekują, że będą traktowane, jako wyjątkowe i unikatowe. Rozwojowi zjawiska sponsoringu sprzyja coraz większa liberalizacja życia codziennego, a co za tym idzie większe przyzwolenie społeczne. Sponsoringowi sprzyja także promowanie w mediach postawy konsumpcyjnej, która polega na ciągłej pogoni za rzeczami materialnymi, byciu „na czasie”, zgodnie z obowiązująca modą i stylem Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim 301 życia. Można przypuszczać, że rozwój prostytucji jest konsekwencją właściwości kapitalistycznego stylu życia, gdy jedyną miarą jakości życia są pieniądze, gdyż przy ich pomocy można zaspokoić potrzeby i zapewnić wiele przyjemności. W związku z tym ludzkie życie wewnętrzne, zwłaszcza w dziedzinie erotyki, ubożeje i koncentruje się na czystej zmysłowości, która staje się źródłem rozrywki, przez co stosunki miłosne straciły charakter przeżyć duchowych (Brensdorf 1976: 191). Młode pokolenie zatraciło podmiotowość, przekształciło się w produkt i tak traktuje swoje ciała; jako inwestycję umożliwiającą przy minimalnym zaangażowaniu i wysiłku osiągnąć maksymalny zysk (Gardian 2007: 159). Dlatego coraz więcej młodych ludzi decyduje się na związki sponsorskie, które pozwalają im zaspokoić różne potrzeby w krótkim czasie i bez żadnego wysiłku, świadcząc usługi seksualne. Z czasem wpadają w swoista pułapkę; przyzwyczajeni do wysokiego standardu życia mają trudności by z takiego stylu i sposobu zaspokajania potrzeb zrezygnować na rzecz pracy za niższe wynagrodzenie. Nie można przy tym zapominać o konsekwencjach psychicznych, jakie ponoszą osoby sponsorowane, które często, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji podjętych wyborów życiowych, odkładają głębsze refleksje i ambitniejsze plany na później. W przyszłości mogą mieć one problem z budowaniem prawidłowej relacji partnerskiej, mogą mieć problem z zaufaniem do drugiego człowieka, a także przeżywać lęki i obawy o to, że w jakimś momencie życia ukrywana przeszłość ujrzy światło dzienne. Niekiedy osoby sponsorowane popadają w nerwice, depresję czy też autoagresję (Gardian 2007: 55). Zakończenie Jako komentarz do sporów o to, czy sponsoring jest czy też nie jest prostytucją, warto przytoczyć wypowiedź blogerki, która świadczy usługi seksualne escorte 5, skierowane do osób, które podobnie się utrzymują: „żadna osoba dorabiająca nie przyzna się przed sobą samym do bycia prostytutką (damską lub męską). A przecież definicja 5 Escort — sponsorowane wyjazdy poza miejsce zamieszkania, znane jako escort service czyli osoby pracujące w agencjach towarzyskich, które organizują spotkania zamówionych osób w domu klienta lub pokoju, także mogą podróżować z nimi służbowo. 302 Renata Gardian-Miałkowska dokładnie określa, co to jest prostytucja. Przykro mi, sponsoring też się do tego zalicza. Ale — jak to mówią sponsorowani — nas nie można porównać do dziwek. My śpimy z jedną osobą, po jakimś czasie się zaprzyjaźniamy, wychodzimy razem na kolację czy do kina — tłumaczą się. No cóż, ja też mam stałych klientów, których znam lepiej niż ich własne żony. I co z tego? Nie zmienia to faktu, że dostaję za to gotówkę. Przypomnijcie sobie Wasz pierwszy raz, kiedy poszliście ze sponsorem — notabene z obcym mężczyzną do łóżka. Facet dwadzieścia lat starszy, zapewne z brzuszkiem, niekoniecznie przystojny zaczyna was całować, wkłada rękę pod bluzkę, a później w majtki. Co wtedy myślicie? Raczej nie — ohh tak, ale jestem podniecona? Najprawdopodobniej mieliście przed oczami już tę kwotę, którą macie otrzymać i wyobrażacie sobie co za nią kupicie. Kwestie moralne i brak przyjemności zeszły na dalszy plan. Pewnie kolejne razy są łatwiejsze i przyjemniejsze, uczycie się nawzajem lubić i w pewien sposób pożądać. Wiem, mam tak samo” 6. Zjawisko sponsoringu jest przede wszystkim efektem praw rynku, popytu i podaży usług seksualnych. Będzie istnieć dopóki klienci/tki będą proponować gratyfikacje materialne i niematerialne za seks w celu zaspokojenia swoich potrzeb seksualnych, a kobiety/mężczyźni będą zgadzać się na oddawanie swojego ciała za opłatą. Natomiast liberalizacja życia, rozwarstwienie społeczne, kryzysy gospodarcze skutkujące wzrostem bezrobocia, materializm życia, zachwianie tradycyjnych wzorów i wartości społecznych będą to zjawisko pogłębiać. Zwłaszcza, że nie spotyka się ono z żadnym przeciwdziałaniem. Potrzebne są działania i programy profilaktyczno-resocjalizacyjne. Możemy do nich zaliczyć: wczesną diagnozę dostrzegania nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodziny; pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie; szkolenia dla rodziców, dotyczące tego, jak rozmawiać z własnymi dziećmi o seksualności i pokazywać im możliwe zagrożenia; pomoc i wsparcie psychologiczne dla rodziców, nie tylko w problemach wychowawczych i zaburzeniach, ale również w sprawach dotyczących rozwoju seksualnego dojrzewających dzieci; przygotowanie i realizacja zajęć i programów profilaktyczno-edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, uczące stawiania bezpiecznych granic w odkrywaniu swojej płciowości, asertywności, nabywania szacunku do własnego ciała i własnej 6 http://polskaprostytutka.blogspot.com/?zx=f1b78a8630f3b190 Sponsorowana prostytucja w środowisku akademickim 303 płci; prowadzenie zajęć uświadamiających młodym ludziom, czym jest zjawisko prostytucji, jakie może przybierać formy, jakie związane są z nią zagrożenia, a także metod antykoncepcji i zabezpieczania się przed HIV oraz innymi chorobami przenoszonych drogą płciową, na temat relacji partnerskich i odpowiedzialności w podejmowaniu ryzykownych zachowań seksualnych; poradnictwo i wsparcie on-line dla dzieci i młodzieży, podejmującej ryzykowne zachowania seksualne, tzw. networking. Bibliografia Antoniszyn M. Marek A. (1985). Prostytucja w świetle badań kryminologicznych. Warszawa: Wydanie prawnicze. Brensdorf W. (1976). Socjologia prostytucji. W: Giese H. (red.), Seksuologia. Gardian R. (2007). Zjawisko sponsoringu jako forma prostytucji kobiecej. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS. Imieliński K. (1990). Manowce Seksu. Łódź: RES POLONA. Imieliński K. (1984). Miłość i seks. Warszawa: IWZZ. Jasińska M. (1967). Proces społecznego wykolejenia młodocianych dziewcząt. Warszawa: Wyd. Prawnicze. Kowalczy-Jamnicka M. (1994). Wybrane zagadnienia etologii prostytucji. W: Patologia społeczna w strukturze przeobrażeń ustrojowych Polski. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji zorganizowanej przez Katedrę Pedagogiki Specjalnej w Bydgoszczy w dniach 25–26 maja 1993 roku. E. Bielecki, T. Sołtysiak (red.). WSP: Bydgoszcz. Kowalczyk-Jamnicka M. (1998). Charakterystyka współczesnej prostytucji. W: Urban B. (red.), Problemy Współczesnej patologii społecznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kowalczyk-Jamnicka M. (1998). Społeczno-kulturowe uwarunkowania prostytucji w Polsce. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP. Kowalczyk-Jamnicka M. (1998). Środowiskowe uwarunkowania prostytucji nieletnich dziewcząt (rodzina, szkoła, rówieśnicy). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP. Kurzępa J. (2001). Młodzież pogranicza — „świnki” czyli o prostytucji nieletnich. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Lernell L., (1984). Liberalizm czy rygoryzm w odniesieniu do niektórych typów dewiacji seksualnej. W: K. Imieliński (red), Seksuologia kulturowa. PWN: Warszawa. Macko J. (1927). Prostytucja. Warszawa. 304 Renata Gardian-Miałkowska Marcinów T. (2004). Podręczny słownik wyrazów obcych. Katowice: KDC. Melosik Z. (2006). Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Ozminkowski V. (2012). 3 razy sposnsoring. W: „Newsweek”. Pietkiewicz B. (2009). Sponsorówki, „Polityka” nr 2 (2687) z dnia 10.01.2009, s. 26–28. Podgórecki A. (1969). Patologia życia społecznego. Warszawa: PWN. Podgórska J. (2012). Uniwersytutki. „Polityka” nr 6 (2845) z dnia 8.02.2012, s. 93–94. Pospiszyl I. (2008). Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo PWN. Roberts N. (1997). Dziwki w historii: prostytucja w społeczeństwie zachodnim. Warszawa: Volumen; Alfa. Stecki L. (2000). Sponsoring. Toruń: TNOiK. Strony internetowe http://polskaprostytutka.blogspot.com/?zx=f1b78a8630f3b190 http://spoleczenstwo.newsweek.pl/3-razy-sponsoring,87989,1,1.html
