Chłopięce lata - Mc Cammon

ROBERT R. MCCAMMON.
CHŁOPIĘCE LATA.
Boy’s life.
Przełożyła Maria Grabska.
Gnaliśmy naprzód jak furie,
Kpiąc sobie z anielskich rad,
Wprost w lasy mroczne, głębokie.
Przed nami umykał czart
Grube dno flaszki po coli
W dziewiczą wiodło nas dal,
Gdzie zamiast szosy wyrastał
Ocean trawiastych fal.
Psy wtedy były nam braćmi.
Rowery nas niosły w snach
Ku gwiazdom nocnego nieba,
Na Marsa czerwony piach.
Jak Tarzan chwytał ktoś lianę,
A Zorro swej szpady strzegł.
Bond ścigał obcych agentów,
W wir bitwy Herkules szedł.
Przed nami słała się przyszłość Ląd piękny, bez skaz i wad,
Gdzie rzeki płyną ku źródłom,
Rodzicom ujmując lat
Chcieliśmy zalać świat wrzawą,
Drwić, biegać, polować, grać...
Choć w lustrze zmarszczki dziś widzę,
Tę książkę chłopcom chcę dać.
Zanim wyruszymy razem w podróż, chcę wam wyjaśnić kilka istotnych rzeczy.
Przeżyłem to wszystko. I w tym sęk. Cały problem z narracją w pierwszej osobie polega na tym,
że Czytelnik wie, iż narrator nie zginął. Cokolwiek więc mogło mi się przytrafić - i cokolwiek się przytrafiło - możecie być pewni, że uszedłem z życiem, aliści każde z tych doświadczeń mogło mnie
uczynić nieco lepszym lub nieco gorszym człowiekiem - sami zadecydujecie jakim.
W paru miejscach zechcecie pewnie powiedzieć: „Hola, skąd on może wiedzieć, że takie a takie
wydarzenie miało miejsce albo że dana osoba powiedziała to czy zrobiła tamto, skoro w ogóle go tam
nie było?” Odpowiedź jest prosta: później dowiedziałem się wystarczająco dużo, by wypełnić luki W
kilku przypadkach zmyśliłem przebieg wydarzeń, a w kilku innych uznałem? że wszystko powinno się
było potoczyć właśnie tak, mimo iż w rzeczywistości było inaczej.
Urodziłem się w lipcu 1952 roku. Kiedy piszę te słowa, zbliżam się do czterdziestki. Ładny wiek,
nie sądzicie? Nie jestem już, jak ongiś pisali moi recenzenci, „obiecujący”. Jestem tym, kim jestem.
Zacząłem pisać, kiedy jeszcze byłem w szkole średniej, a wymyślać różne historie na długo
przedtem, nim w ogóle pojąłem, czym się w istocie zajmuję. Od 1978 roku drukują to, co piszę.
Zostałem więc pisarzem. Czy może „autorem”? „Autor powieści kieszonkowych” - śpiewali Beatlesi.
Może słowo „pisarz” zarezerwowano dla tych, których książki oprawia się w tłoczoną skórę? Jedno
jest pewne: moja skóra sporo przeszła w ciągu tych lat Podobnie jak każdy z moich braci i sióstr w
tym naszym wirującym wokół własnej osi domu, doświadczałem zarówno kopniaków, jak i uśmiechów
losu. Ja jednak zostałem wyróżniony umiejętnością tworzenia z pojedynczych nitek postaci i światów.
A zatem pisarz czy autor?
Może po prostu gawędziarz?
1
Chciałem przelać owe wspomnienia na papier, gdzie łatwiej je zatrzymać.
Czy wiecie, że wierzę w czary? Urodziłem się i wychowałem pośród czarodziejów; w czarodziejskim mieście i czarownych czasach. O, mało kto zdawał sobie sprawę, że żyliśmy w pajęczynie
magii, powiązanej srebrnymi włókienkami przypadku i okoliczności. Ale ja wiedziałem o tym od
samego początku. Kiedy miałem dwanaście lat, świat był dla mnie latarnią magiczną, w której
zielonym blasku oglądałem przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Z wami pewnie było tak samo,
tylko już zdążyliście o tym zapomnieć. Widzicie, jestem zdania, że na początku każdy z nas ma czarodziejską moc. Rodzimy się pełni cyklonów, płonących lasów i komet. Rozumiemy śpiew ptaków,
umiemy czytać z chmur i dostrzegamy nasze przeznaczenie w ziarnkach piasku. Ale później miejsce
w naszych duszach zajmuje nauka. Magia zostaje z nich wyświęcona, wybita, wyprana i wyczesana.
Stawia się nas na prostej, utartej ścieżce i mówi o odpowiedzialności. Słyszymy, że jesteśmy już
dość duzi. Każe się nam wreszcie dorosnąć, na miłość boską. A wiecie, dlaczego nam to mówią? Bo
ludzie, którzy nas pouczają, boją się naszej nieokiełznanej młodości, bo nasza czarodziejska moc
sprawia, że czują wstyd i tęsknotę za tym, czemu pozwolili rozsypać się w proch.
Kiedy odejdziesz tak daleko z krainy czarów, nigdy więcej nie będziesz miał do niej wstępu.
Może czasem ujrzysz ją przez moment Poznasz ją i przypomnisz ją sobie na ułamek sekundy. Jeśli
ludzie płaczą na filmach, to dlatego, że w ciemnym kinie przez krótką chwilę dotykają złotego źródła
magii. Potem wychodzą w jaskrawe światło rozsądku i logiki i źródło wysycha, ludzie zaś czują w
sercu dziwny smutek i nie wiedzą dlaczego. Kiedy jakaś piosenka poruszy w tobie wspomnienie,
kiedy wirujące w promieniu światła pyłki odwrócą twoją uwagę od świata, kiedy nocą słyszysz w oddali stukot kół przejeżdżającego pociągu i zastanawiasz się, dokąd też on zmierza, wykraczasz poza
człowieka, którym jesteś, i miejsce, w którym się znajdujesz. Na najkrótszą z krótkich chwil
wkraczasz do czarodziejskiego królestwa.
Głęboko w to wierzę.
To, iż z każdym mijającym rokiem oddalamy się od sedna tego, co się w nas zrodziło, jest zwykłą
życiową prawdą. Dźwigamy na ramionach coraz więcej ciężarów. Niektóre z nich są pożyteczne, inne
mniej. Przydarzają się nam różne rzeczy. Nasi bliscy umierają. Ludzie biorą udział w wypadkach, z
których wychodzą kalecy. Z takiej czy innej przyczyny tracą poczucie kierunku. W tym pełnym zwariowanych labiryntów świecie wcale o to nietrudno. Samo życie robi co może, żeby odebrać nam
wspomnienie owej magii. A człowiek nie zdaje sobie z tego sprawy, aż wreszcie pewnego dnia czuje,
że coś utracił, ale nie ma pewności co. To tak jak gdybyś puszczał oko do ładnej dziewczyny, a ona
odezwałaby się do ciebie „proszę pana”. To się po prostu zdarza.
Pamięć o tym, kim byłem i gdzie mieszkałem, jest dla mnie bardzo ważna. W znacznej mierze
składa się ona na to, kim będę, kiedy moja podróż dobiegnie końca. Potrzebne mi wspomnienie
czarów, jeżeli kiedykolwiek zechcę je jeszcze odprawiać. Muszę wiedzieć. Muszę pamiętać. I chcę
wam o tym opowiedzieć.
Nazywam się Cory Jay Mackenson. Wychowałem się w miejscowości Zephyr w południowej Alabamie. Nigdy nie było tam za zimno ani za gorąco. Ulice tonęły w cieniu dębów, a wszystkie domy
miały ganki i siatki w oknach. W mieście był park, a w nim dwa boiska do baseballu - jedno dla dzieci,
a drugie dla dorosłych. Był tam również publiczny basen z błękitną, czystą wodą. Dzieci zawsze
nurkowały w najgłębszym miejscu w poszukiwaniu upuszczonych miedziaków. Czwartego Lipca
odbywał się festyn, a pod koniec lata - konkurs literacki. Kiedy w 1964 roku skończyłem dwanaście
lat, Zephyr miało około tysiąca pięciuset mieszkańców. Była tam kawiarnia „Pod Błyszczącą
Gwiazdą”, był skład Woolwortha i mały sklepik spożywczy pod nazwą „Piggly-Wiggly”, a przy drodze
numer 10 stał dom, w którym mieszkały sprzedajne dziewczyny. Nie każda rodzina miała odbiornik
telewizyjny. W całym hrabstwie obowiązywała prohibicja, co oznacza, iż kwitł tam nielegalny handel
alkoholem. Drogi rozchodziły się z miasta na cztery świata strony, a nocą mieszkańcy słyszeli pociąg
towarowy do Birmingham, który pozostawiał za sobą zapach spiekanego żelaza. Zephyr miało cztery
kościoły, szkołę podstawową i cmentarz na Poulter Hill. W pobliżu było jezioro - tak głębokie, iż
całkiem możliwe, że wcale nie miało dna. Moje rodzinne miasto pełne było bohaterów i łotrów; ludzi
uczciwych, którzy znali urodę prawdy, i takich, których sama uroda była kłamstwem. Prawdopodobnie
niewiele się różniło od waszego miasta.
Ale Zephyr było czarodziejskim miejscem. W blasku księżyca przechadzały się tu duchy.
Opuszczały porośnięty trawą cmentarz, stawały na wzgórzu i rozmawiały o dawnych, dobrych cza-
2
sach, kiedy coca-cola naprawdę miała niepowtarzalny smak i można było odróżnić demokratę od republikanina. Wiem, bo sam je słyszałem. Wiatr wnosił do domów aromat kapryfolium i rodzącej się
miłości. Błękitne, postrzępione błyskawice uderzały w ziemię i budziły nienawiść. Mieliśmy wichury i
susze, a przepływająca obok miasta rzeka miała brzydki zwyczaj wylewania z brzegów. Pewnej
wiosny, kiedy miałem pięć lat, powódź przyniosła na ulice miasta roje węży. Wtedy niczym czarny
huragan z nieba sfrunęły setki sokołów i uniosły węże w śmiercionośnych dziobach, a rzeka cofnęła
się do koryta jak zbity pies. Potem jak na głos trąbki zza chmur wymaszerowało słońce, a ze
splamionych krwią dachów mego miasta uniosła się para.
Mieliśmy czarną królową, która liczyła sobie sto sześć lat Mieliśmy rewolwerowca, który ocalił
życie Wyattowi Earpowi w corralu O.K. Mieliśmy potwora w rzece i tajemnicę w jeziorze. Mieliśmy
ducha, grasującego po szosach za kierownicą czarnego sportowego samochodu z płomieniami
wymalowanymi na masce. Mieliśmy Gabriela i Lucyfera, i zbója, który powstał z martwych. Mieliśmy
najeźdźcę z kosmosu, chłopca o niezawodnym ramieniu i dinozaura, który do woli buszował po Merchants Street To było cudowne miejsce.
Wciąż są we mnie wspomnienia chłopięcych lat, spędzonych w tej zaczarowanej krainie.
Pamiętam.
I to już wszystko, co chciałem wam wyjaśnić.
Część pierwsza.
CIENIE WIOSNY.
1. PRZED BRZASKIEM.
- Cory! Obudź się, synku! Już czas.
Pozwalam się wyciągnąć z ciemnej jaskini snu, otwieram oczy i patrzę na niego. Jest już ubrany,
ma na sobie brązowy kombinezon, z imieniem „Tom” wypisanym białymi literami w poprzek kieszeni
na piersi. Dolatuje mnie zapach jajek na bekonie; w kuchni cicho gra radio, szczęka patelnia i
podzwaniają szklanki: to mama porusza się w swoim żywiole, tak pewnie jak pstrąg w potoku.
- Już czas - powtarza ojciec i zapala lampkę przy łóżku.
Mrużę powieki, pod którymi bledną ostatnie senne obrazy.
Słońce jeszcze nie wzeszło. Jest początek marca i chłodny wiatr targa drzewami za oknem.
Czuję go, kiedy przyłożę dłoń do szyby. Tato wraca do kuchni na kawę, a mama, wiedząc, że już nie
śpię, nastawia radio troszkę głośniej, żeby usłyszeć prognozę pogody. Wiosna trwa już od kilku dni,
ale tegoroczna zima miała ostre kły i pazury, którymi uczepiła się Południa niczym biała kocica. Nie
było śniegu - tu nigdy nie pada - ale zimny wiatr dął z całą mocą wprost z płuc bieguna.
- Włóż ciepły sweter! - woła mama. - Słyszysz?
- Słyszę! - odkrzykuję i wyciągam z bieliźniarki gruby zielony sweter.
Patrzę na swój pokój, wypełniony teraz żółtym światłem lampki i pomrukiwaniem grzejnika: oto
indiańska makata, czerwona jak krew Cochise’a; biurko z siedmioma magicznymi szufladami; krzesło
pokryte aksamitem, którego niebieskawa czerń przywodzi na myśl płaszcz Batmana; akwarium, a w
nim maleńkie rybki - tak przezroczyste, że widać, jak biją im serduszka; dalej wspomniana już bieliźniarka, oblepiona kalkomaniami, które można znaleźć w pudełkach z modelami samolotów do sklejania firmy Revell; łóżko, a na nim kołdra uszyta przez krewną Jeffersona Davisa, szafka i półki - o tak,
przede wszystkim półki. Kopalnia skarbów. Mieści się tu cała moja biblioteczka: setki komiksów - Liga
Sprawiedliwych, Flash, Zielona Latarnia, Batman, Duch, Czarny Sokół, Sierżant Rock i Wesoła Kompania, Aquaman i Fantastyczna Czwórka. Są tu sterty magazynów „Świat Chłopca”, dziesiątki
tomików serii „Słynne potwory krainy filmu”, „Groza na ekranie” i „Mechanika dla wszystkich”. Jest
równy rząd żółtych okładek „National Geographic”; muszę się przyznać ze wstydem, że wiem, gdzie
się podziały wszystkie zdjęcia z Afryki.
Półki ciągną się całymi milami. Kolekcja marmurów lśni w kamionkowym słoju. Uśpiona cykada
oczekuje lata, by znów zaśpiewać. Obok leży jo-jo, które gwiżdże, chyba że sznurek się zerwie i tato
musi go naprawić. Dalej niewielki katalog z próbkami materiałów - prezent od pana Parlowe’a z Magazynu Konfekcji Męskiej Stagga. Wyklejam nimi podłogi kabin w modelach samolotów, a fotele wycinam z kartonu. Dalej srebrna kula, odlana przez Samotnego Jeźdźca dla łowcy wilkołaków. Guzik z
czasów wojny secesyjnej, który oderwał się od brunatnego munduru, kiedy burza przeszła nad
Shiloh. Gumowy nóż do walki z krwiożerczymi krokodylami w wannie. Kanadyjskie monety, gładkie
3
jak równiny Północy. Jestem bogaty ponad wszelką miarę.
- Śniadanie na stole! - woła mama.
Zapinam suwak swetra w tym samym odcieniu co wystrzępiona koszula Sierżanta Rocka. Łaty
na kolanach moich błękitnych dżinsów niczym medale za odwagę upamiętniają potyczki ze żwirem i
drutem kolczastym. Mam na sobie czerwoną flanelową koszulę, dość jaskrawą, by rozwścieczyć
byka, skarpetki białe jak gołębie skrzydła i czarne jak noc tenisówki. Moja mama jest ślepa na kolory,
a tato myśli, że to dziedziczne. Ale ja nie jestem daltonistą.
Swoją drogą zabawnie jest patrzeć na ludzi, którym zawdzięcza się przyjście na ten świat, i tak
wyraźnie dostrzegać w nich siebie. Dochodzisz wtedy do wniosku, że każdy człowiek jest genetycznym kompromisem. Mam drobną budowę matki i jej ciemne faliste włosy, ale odziedziczyłem też
ostry nos i niebieskie oczy ojca. Po mamie mam dłonie o długich palcach i - „dłonie artysty”, jak
twierdzi, kiedy się martwię, że są takie chude - a po ojcu gęste brwi i niewielką bruzdę w podbródku.
Czasami marzę przed zaśnięciem, że kiedy się obudzę, będę wyglądał jak Stuart Whitman w Szlaku
Cimarron albo Clint Walker w Cheyenne ale prawda przedstawia się tak, że jestem chudym,
gapowatym smarkaczem średniego wzrostu i postury, a kiedy zamknę oczy i wstrzymam oddech, zlewam się z tapetą. Za to w wyobraźni nieraz ścigam przestępców pospołu z detektywami i kowbojami,
którzy co wieczór paradują przed nami na telewizyjnym ekranie, pomagam Tarzanowi zwoływać lwy
w lesie za domem i strzelam do Niemców, tocząc z nimi samotną wojnę. Mam małą grupkę przyjaciół, takich jak Johnny Wilson, Davy Ray Callan czy Ben Sears, ale nigdy nie byłem tym, co się
nazywa duszą towarzystwa. Czasem, gdy z kimś rozmawiam, ze zdenerwowania plącze mi się język,
więc wolę milczeć. Moi koledzy nie różnią się zbytnio ode mnie wiekiem, wzrostem czy temperamentem. Jeśli nie mamy szans na zwycięstwo, unikamy walki, a zresztą żaden z nas nie umie się dobrze bić.
I chyba właśnie tak zaczyna się literatura lub - jeśli wolicie - korekta rzeczywistości; nadawanie
światu kształtu, jaki byłby zapewne przyjął, gdyby pan Bóg nie miał zeza i dwóch lewych rąk. W
prawdziwym świecie byłem bezsilny; w moim królestwie stawałem się Herkulesem uwolnionym z
okowów.
Wiem, że jedno na pewno odziedziczyłem po dziadku Jaybirdzie, ojcu taty: jego ciekawość
świata. Dziadek skończył już siedemdziesiąt sześć lat, był żylasty jak stary wół, miał plugawy język i
jeszcze bardziej plugawe maniery, ale wciąż buszował po lasach wokół swojej farmy. Przynosił do
domu rzeczy, na których widok babcia Sarah mdlała: wężowe skórki, puste gniazda szerszeni, nawet
zdechłe zwierzęta. Miał zwyczaj rozcinać je scyzorykiem i zaglądać, co mają w środku. Okrwawione
wnętrzności rozkładał na gazetach. Pewnego razu powiesił na drzewie martwą ropuchę, zawołał
mnie i kazał patrzeć, jak muchy się na niej pasą. Przynosił do domu jutowy worek pełen liści,
wytrząsał je we frontowym pokoju i po kolei oglądał przez szkło powiększające, po czym zapisywał
różnice między nimi w jednym ze swych niezliczonych notesów. Zbierał niedopałki cygar i zeschnięte
kawałki przeżutego tytoniu, które trzymał w szklanych fiolkach. Potrafił godzinami siedzieć i patrzeć
na księżyc.
Możliwe, że był stuknięty. Możliwe, że „stuknięty” to słowo na określenie kogoś, kto przestając
być dzieckiem zachowuje czarodziejską moc. Ale dziadek Jaybird czytał mi niedzielne komiksy i
opowiadał o nawiedzonym domu w małej osadzie, w której się urodził. Może i był przyziemny,
małostkowy czy głupi, ale zapalił we mnie płomyk ciekawości, w którego świetle potrafiłem dostrzec
daleki świat poza Zephyr.
Tamtego ranka przed wschodem słońca jadłem śniadanie z mamą i tatą w naszym domu przy
Hilltop Street. Był rok 1964. Na świecie zachodziły wielkie zmiany, o których nie miałem pojęcia. W
tamtej chwili wiedziałem tylko, że mam ochotę na jeszcze jedną szklankę soku pomarańczowego i że
będę pomagał tacie na trasie, zanim odwiezie mnie do szkoły. Wiec kiedy skończyliśmy jeść i naczynia zostały sprzątnięte, wyszedłem na dwór, żeby się przywitać ze Zbójem i nałożyć mu do miski zawiesistej odżywki dla psów. Mama ucałowała nas na pożegnanie, a ja włożyłem watowaną kurtkę,
złapałem książki i popędziłem za ojcem do starej, dychawicznej furgonetki. Spuszczony z uwięzi Zbój
odprowadził nas kawałek, ale na rogu Hilltop i Shawson zaczynało się terytorium Bodoga - dobermana Ramseyów. Słysząc werble, grające w krtani rywala, Zbój wycofał się dyplomatycznie.
Przed nami rozciągało się pogrążone w cichym śnie miasto Zephyr, a na niebie tkwił biały sierp
4
księżyca.
W kilku oknach paliły się światła. Było ich niewiele; dochodziła dopiero piąta. Krzywy księżyc
odbijał się w powolnym zakolu Rzeki Tecumseha, a jeśli tej nocy pływał w niej Stary Mojżesz,
szorował chyba skórzastym brzuchem po dnie. Drzewa na ulicach, wciąż jeszcze bezlistne,
poruszały gałęziami na wietrze. Wszystkie cztery światła uliczne w miejscu, które można było nazwać
głównym skrzyżowaniem, pulsowały żółto w zgodnym rytmie. Na wschodzie szeroką rozpadlinę koryta rzeki przecinał kamienny most z zamyślonymi chimerami. Niektórzy twierdzili, że twarze chimer,
wyrzeźbione w początku lat dwudziestych, przedstawiały różnych generałów Konfederacji, występujących tu w roli upadłych aniołów. Na zachodzie autostrada przedzierała się przez porośnięte lasem
wzgórza w drodze ku innym miastom. Tory kolejowe biegły przez północne rubieże Zephyr - dzielnicę
Bruton, gdzie mieszkali wszyscy Murzyni. Na południu znajdował się miejski park z muszlą koncertową i dwoma ziemnymi boiskami do baseballu. Park nosił imię Clifforda Graya Hainesa, założyciela
Zephyr. Był tu pomnik owego dostojnego męża, który siedział na kamieniu, oparłszy podbródek na
dłoni. Według taty wyglądał zupełnie jakby miał zatwardzenie i nie mógł się załatwić ani też wstać z
nocnika. Dalej na południe droga numer 10 przecinała granicę miasta i niczym czarny wąż wodny
wiła się przez podmokłe lasy, omijając parking dla przyczep i Jezioro Saksońskie, którego brzegi
opadały w dół ku niezmierzonej otchłani.
Tato skręcił w Merchants Street i jechaliśmy teraz przez handlowe centrum Zephyr. Odgrodzony
chodnikiem od przelotowej ulicy, pysznił się Zakład Fryzjerski Dollara, za nim Magazyn Konfekcji
Męskiej Stagga, Magazyn Sprzętu i Pasz, sklep spożywczy o dźwięcznej nazwie „Piggly-Wiggly”,
skład Woolwortha, kinoteatr „Liryczny” oraz inne atrakcje. Nie było ich wiele; ledwie się człowiek obejrzał, już był na końcu ulicy. Ojciec minął przejazd kolejowy, pokonał jeszcze dwie mile i skręcił w
bramę, nad którą wisiał szyld: MLECZARNIA „ZIELONE ŁĄKI”. Ciężarówki podjeżdżały do rampy i
ładowały towar. Panował tu duży ruch; zakład otwierano wcześnie, bo mleczarze musieli rano obsłużyć wyznaczone trasy.
Czasem, gdy ojciec miał szczególnie napięty harmonogram, prosił mnie, żebym pomógł mu w
pracy. Lubiłem ciszę i bezruch poranka. Lubiłem oglądać świat przed świtaniem. Lubiłem dowiadywać się, co zamawiali w mleczarni różni ludzie - nie wiem dlaczego. Może dochodziła we mnie do
głosu ciekawość dziadka Jaybirda.
Ojciec przejrzał listę dostaw z brygadzistą, wielkim, barczystym chłopem o nazwisku Bowers, a
potem obaj wzięliśmy się do załadunku. Pakowaliśmy do furgonetki butelki z mlekiem, kartony
świeżych jaj, kubki twarogu i sałatki ziemniaczano-fasolowej, będącej specjalnością „Zielonych Łąk”.
Po wyjęciu z chłodni wszystko było lodowato zimne; w świetle wiszących nad rampą latarni skrzył się
szron na butelkach. Papierowe kapsle zdobiła twarz uśmiechniętego mleczarza i słowa: „Na
zdrowie!” Pan Bowers oparł notatnik na biodrze i z ołówkiem zatkniętym za ucho przyglądał się, jak
pracujemy.
- Pewnie chciałbyś zostać mleczarzem, co, Cory? - zapytał, a ja odpowiedziałem, że to możliwe.
- Świat zawsze będzie potrzebował mleczarzy - ciągnął pan Bowers. - Nie mam racji, Tom?
- Jasne jak słońce - przyznał ojciec; było to jego powiedzonko na wszystkie okazje. Posługiwał
się nim, gdy słuchał rozmówcy tylko jednym uchem.
- Złóż podanie, kiedy skończysz osiemnaście lat - rzekł do mnie pan Bowers. - Znajdziemy coś
dla ciebie. - Klepnął mnie w ramię z takim impetem, że omal nie pogubiłem zębów, a butelki na tacy,
którą niosłem, zakolebały się z głośnym brzęknięciem.
Tato usiadł za kierownicą o grubych poprzeczkach. Kiedy wdrapałem się na fotel obok niego,
przekręcił kluczyk, silnik zaskoczył i wycofaliśmy się spod rampy razem z naszym mlecznym
ładunkiem. Księżyc opadał za horyzont wprost przed nami, a na krawędzi nocy wisiała jeszcze ostatnia gwiazda.
- I co ty na to? - spytał. - Mam na myśli, czy miałbyś ochotę zostać mleczarzem.
- Niezła zabawa - powiedziałem.
- Tylko w teorii. No, nie mam na co narzekać, ale żadna praca nie bawi, kiedy wykonujesz ją
codziennie. Chyba jeszcze nigdy nie mówiliśmy o tym, co chciałbyś w życiu robić, prawda?
- Nie, tatusiu.
- No cóż, nie uważam, że powinieneś być mleczarzem tylko dlatego, że ja nim jestem. Widzisz,
wcale nie zamierzałem być mleczarzem. Dziadek Jaybird chciał, żebym został farmerem jak on. Bab-
5
cia Sarah widziała we mnie przyszłego lekarza. Potrafisz to sobie wyobrazić?
- zerknął na mnie i wyszczerzył zęby w uśmiechu. - Ja lekarzem! Doktor Tom! Nie, moi państwo,
to nie dla mnie.
- A kim chciałeś zostać? - zapytałem.
Tato milczał przez chwilę. Wyglądało na to, że rozmyśla nad moim pytaniem. Doszedłem do
wniosku, że chyba dotąd nikt jeszcze mu go nie zadał. Ujął mocniej kierownicę i płynnie wszedł w zakręt drogi, która rozwijała się przed nami w świetle reflektorów, a potem powiedział:
- Pierwszym człowiekiem na Wenus. Albo jeźdźcem na rodeo. Albo człowiekiem, który patrzy na
pusty plac i oczyma duszy widzi dom, jaki na nim zbuduje calusieńki, aż do ostatniego gwoździa.
Albo detektywem.
- W gardle zadrżał mu śmiech. - Ale w mleczarni szukali dostawcy, więc jestem tym, kim jestem.
- Wcale bym się nie obraził, gdybym został kierowcą wyścigowym - stwierdziłem. Tato czasem
zabierał mnie na wyścigi ciężarówek na torze pod Bamesboro. Siedzieliśmy, jedliśmy hot-dogi i patrzyliśmy na snopy iskier, wylatujące w powietrze po każdym zderzeniu powyginanych blach. - Detektyw to też klawy zawód. Rozwiązywałbym zagadki kryminalne, jak chłopcy Hardy’ego.
- Tak, to byłoby niezłe - zgodził się tato. - Ale prawda jest taka, że nigdy nie wiadomo, jak sprawy
się potoczą. Celujesz w dziesiątkę, niechybnie jak strzała, ale zanim trafisz do celu, porywa cię wiatr.
Nie wydaje mi się, bym kiedykolwiek spotkał choć jedną osobę, która ostatecznie została tym, kim
chciała być w dzieciństwie.
- Ja chciałbym być wszystkim - powiedziałem. - Chciałbym żyć milion razy.
- Hm - ojciec pokiwał głową ze zrozumieniem. - To by dopiero był cud, nie sądzisz? - Wyciągnął
rękę. - Tu mamy pierwszy przystanek.
Mieszkańcy tego domu musieli mieć dzieci, bo zamawiali dwie kwarty mleka zwykłego i dwie
kakaowego. Po chwili ruszyliśmy dalej przez ulice, których ciszę mącił tylko wiatr i poszczekiwanie
zbudzonych ze snu psów. Zatrzymaliśmy się na Shantuck Street, żeby dostarczyć maślankę i twaróg
komuś, kto widocznie lubił kwaśne rzeczy. Zostawiliśmy lśniące butelki na stopniach większości
domów przy Bevard Lane. Ojciec roznosił je prędko, ja tymczasem sprawdzałem listę i kompletowałem zamówienie dla następnego domu, wyjmując chłodne opakowania z wnętrza furgonetki.
Stanowiliśmy zgrany zespół.
Tato powiedział, że ma kilku klientów nad Jeziorem Saksońskim, na południe od miasta. Potem
zawrócił do centrum, żebyśmy mogli rozwieźć resztę dostaw, zanim zabrzmi dzwonek na lekcje.
Minęliśmy park i wkrótce wyjechaliśmy z Zephyr. Po obu stronach szosy gęstniał las.
Zbliżała się szósta. Na wschodzie, ponad porośniętymi sosną i kudzu wzgórzami, niebo zaczynało się już rozjaśniać. Minął nas samochód jadący w przeciwnym kierunku. Szofer mrugnął
światłami, a ojciec mu pomachał.
- To Marty Barklee. Rozwozi gazety - powiedział.
Zadumałem się nad faktem, że istnieje cały odrębny świat, którego życie toczy się przed wschodem słońca, a ludzie, którzy teraz dopiero się budzą, nie mają z nim nic wspólnego. Skręciliśmy z
szosy numer 10 i przejechaliśmy kawałek polną drogą, żeby dostarczyć mleko, maślankę i sałatkę
ziemniaczaną do małego domku ukrytego w lesie. Potem ruszyliśmy dalej w kierunku jeziora.
- Studia - odezwał się ojciec. - Zdaje się, że powinieneś iść na studia.
- Chyba tak - bąknąłem, ale to wszystko wydawało mi się bardzo odległe od punktu, w którym
znajdowałem się teraz. Wiedziałem tylko, że istnieją akademickie drużyny futbolowe na uniwersytecie
stanowym i że niektórzy chwalą Beara Bryanta, a inni wielbią Shuga Jordana. W moim przekonaniu
uczelnię wybierało się w zależności od ulubionej drużyny.
- Żeby się dostać na studia, trzeba mieć dobre stopnie - ciągnął tato. - Musisz się pilnie uczyć.
- Czy detektywi muszą kończyć studia?
- Myślę, że tak, jeśli chcą dobrze wykonywać swój zawód. Gdybym poszedł na studia, kto wie...
może zostałbym człowiekiem, który potrafi wybudować dom na pustym placu. Nie przewidzisz, co
niesie ci los, i taka jest...
...prawda - miał zamiar powiedzieć, ale nie skończył zdania, bo w chwili gdy wyszliśmy z zakrętu,
tuż przed nami wyskoczył z lasu brązowy samochód. Ojciec pisnął, jak gdyby ukąsił go szerszeń, z
całej siły nacisnął na hamulec i odbił kierownicą w lewo.
Brązowy samochód minął nas o cal. Zobaczyłem, że zjeżdża z szosy numer 10 i stacza się z
6
nasypu po prawej stronie drogi. Reflektory miał wyłączone, ale za kierownicą ktoś siedział. Opony z
chrzęstem przedzierały się przez ściółkę; samochód wjechał na niewielką, urwiście zakończoną czerwoną skałę i zniknął w mroku. Bryzgi wody poleciały do góry i wtedy uświadomiłem sobie, że
samochód właśnie zsunął się do jeziora.
- On wpadł do wody! - krzyknąłem.
Ojciec zatrzymał wóz, zaciągnął ręczny hamulec i wyskoczył na zarośnięte zielskiem pobocze.
Zanim zdążyłem wygramolić się z furgonetki, już biegł w stronę jeziora. Wiatr ze świstem wirował
wokół nas. Ojciec zatrzymał się na czerwonym urwisku. W nikłym, różowawym świetle ujrzeliśmy, jak
samochód pogrąża się w wodzie; z bagażnika dobywały się wielkie bąble powietrza.
- Hej! - wrzasnął ojciec, zwijając dłonie w trąbkę wokół ust. - Wyskakuj stamtąd!
Wszyscy wiedzieli, że Jezioro Saksońskie jest głębokie jak otchłań piekielna. Gdy samochód
zniknie w atramentowej czerni, nikt go już nigdy nie wydobędzie.
- Wyskakuj! - krzyknął ponownie ojciec, ale kierowca, kimkolwiek był, nie odpowiadał. - Pewnie
stracił przytomność - rzekł do mnie ojciec, zdejmując buty.
Samochód zaczął się przechylać na stronę, po której siedział kierowca. Rozległ się okropny,
podobny do wycia dźwięk, wydawany przez wdzierającą się do auta wodę.
- Odsuń się - rzucił tato i skoczył do jeziora.
Był dobrym pływakiem. Kilkoma potężnymi uderzeniami ramion dotarł do samochodu i wtedy
zobaczył, że okno po stronie kierowcy jest otwarte Czuł ssanie wody, która opływała mu nogi, wciągając auto w bezdenną głębinę.
- Wyłaź! - ryknął, ale człowiek wciąż siedział bez ruchu.
Ojciec uczepił się drzwi i złapał go za ramię. Kierowca był mężczyzną i nie miał na sobie koszuli.
Jego ciało było białe i zimne. Ojciec poczuł, że włos mu się jeży. Głowa tamtego opadła bezwładnie
do tyłu. Miał krótko ostrzyżone jasne włosy, otwarte usta i zamknięte oczy, które ginęły w czarnych
siniakach. Cała twarz była opuchnięta i bestialsko zmasakrowana. Gardło miał omotane miedzianą
struną do pianina. Cienki drut zaciągnięto tak mocno, że przeciął skórę i zagłębił się w ciało.
- Jezu! - szepnął ojciec rozgarniając wodę.
Samochód chwiał się i syczał. Głowa mężczyzny pochyliła się teraz na pierś, jak gdyby do modlitwy. Woda sięgała mu już powyżej gołych kolan. Ojciec uświadomił sobie, że kierowca był zupełnie
nagi, nie miał na sobie nawet strzępka odzienia. Na kierownicy coś błysnęło i ojciec zobaczył kajdanki, mocujące prawy przegub trupa do wewnętrznej poprzeczki.
Mój tato żył na tym świecie trzydzieści cztery lata. Widywał już nieboszczyków. Hodge Klemson,
jeden z jego najserdeczniejszych przyjaciół, utonął w Rzece Tecumseha, kiedy obaj mieli po piętnaście lat. Rozdęte ciało odnaleziono po trzech dniach. Pokryte żółtym dennym mułem, wyglądało jak
zeskorupiała starożytna mumia. Ojciec widział to, co zostało z Waltera i Jeanine Traynor przed sześciu laty po czołowym zderzeniu buicka Waltera z tartaczną ciężarówką, prowadzoną przez otumanionego prochami smarkacza. Widział czarne, połyskliwe szczątki małego Steviego Cauleya, kiedy
strażacy zdusili ogień, buchający z poskręcanej karoserii „Nocnej Mony”. Kilkakrotnie patrzył w
uśmiechniętą szyderczo twarz śmierci i znosił ten widok jak mężczyzna, ale tym razem było inaczej.
Tym razem śmierć miała oblicze mordu.
Samochód tonął. Maska szła coraz głębiej pod wodę, tylne stateczniki zaczęły się unosić do
góry. Ciało za kierownicą znów zmieniło pozycję i ojciec dostrzegł coś na ramieniu mężczyzny - błękitną plamkę, wyraźnie widoczną na tle białej skóry. To nie był siniec, lecz tatuaż - trupia czaszka z
odwiniętymi do tyłu skrzydłami, wyrastającymi wprost ze skroni.
Woda gwałtownie wypchnęła z samochodu następną porcję wielkich baniek powietrza. Jeziora
nie wolno było lekceważyć: upominało się o swoją zabawkę, aby zamknąć ją przed światem w
sekretnym schowku.
Kiedy samochód zaczął osuwać się w otchłań, wir porwał mego ojca za nogi i wciągnął pod
wodę. Patrzyłem na to wszystko z czerwonej skały na brzegu. W pewnej chwili jego głowa zniknęła.
- Tato! - krzyknąłem przerażony.
Pod wodą ojciec mocował się z ramionami jeziora. Samochód osunął mu się spod nóg i zniknął
w głębinie. Kiedy ojciec miotał się, szukając jakiegoś oparcia w tym płynnym grobie, ku powierzchni
pospieszyły kolejne pęcherzyki. Uwolniony przez nie z lepkich objęć wody, ojciec wspiął się po nich
jak po srebrzystych schodach na dach jeziora, gdzie mógł zaczerpnąć tchu.
7
Zobaczyłem, że jego głowa wynurza się na powierzchnię.
- Tato! - zawołałem jeszcze raz. - Tato, wracaj!
- Nic mi nie jest! - odkrzyknął, ale głos mu drżał. - Już wracam!
Zaczął płynąć pieskiem w stronę brzegu, nagle opadły z sił jak wyżęty gałgan. Jezioro wciąż
burzyło się w miejscu, gdzie tonący samochód poruszył jego wnętrzności, jak gdyby usiłowało strawić
niejadalny kąsek. Ojciec nie był w stanie sforsować skalnego urwiska, więc podpłynął trochę dalej,
gdzie mógł podciągnąć się na kamienie, czepiając się pędów kudzu.
- Nic mi nie jest - powtórzył, ale kiedy znalazł się już na brzegu, nogi się pod nim ugięły i opadł
na kolana w błoto.
Żółw wielkości półmiska prześliznął się obok niego i zanurkował, chrapnąwszy z zakłopotaniem.
Obejrzałem się w stronę furgonetki. Nie wiem dlaczego, ale się obejrzałem.
Zobaczyłem człowieka, który stał w lesie po drugiej stronie drogi.
Po prostu stał; miał na sobie długi płaszcz, którego poły powiewały na wietrze. Może poczułem
wzrok kogoś, kto mnie obserwował, podczas gdy ja patrzyłem, jak ojciec płynie do tonącego auta.
Poczułem przeszywający chłód. Zadygotałem, mrugnąłem parę razy i w miejscu, gdzie stał tamten
człowiek, ujrzałem tylko targany wiatrem las.
- Cory! - zawołał tato.- Podaj mi rękę, synku!
Zsunąłem się na mulisty brzeg i pomogłem mu na tyle, na ile mógł pomóc zziębnięty, przerażony
dzieciak. Kiedy tato poczuł pod nogami twardy grunt, odgarnął mokre włosy z czoła i rzekł
gorączkowo:
- Musimy się dostać do telefonu. W tym samochodzie był człowiek. Poszedł prosto na dno!
- Widziałem... widziałem... - wskazałem las po drugiej stronie drogi numer 10 - tam był...
- No, chodźże prędzej!
Ojciec biegł już przez szosę na sztywnych, mokrych nogach. Buty trzymał w ręku. Zerwałem się i
podążyłem za nim, blisko jak cień. Mój wzrok powędrował w kierunku miejsca, gdzie widziałem
tajemniczą postać, ale nie było tam nikogo, zupełnie nikogo.
Tato uruchomił silnik i włączył nagrzewnicę. Zęby mu szczękały, a w szarym świetle poranka
twarz miał bladą jak wosk.
- Cholerny świat! - powiedział. Byłem wstrząśnięty, bo nigdy przy mnie nie klął. - Ten gość był
przykuty kajdankami do kierownicy. Kajdankami! Boże, całą twarz miał zbitą na miazgę!
- Kto to był?
- Nie wiem - podkręcił grzejnik i ruszył na południe ku najbliższym zabudowaniom. - Ktoś go załatwił, to pewne! Jezu, jak mi zimno!
Skręcił w drogę gruntową, która odbijała na prawo. O pięćdziesiąt jardów od szosy numer 10 stał
biały domek z oszkloną werandą. Z boku przylegał do niego ogród z krzakami róż. Pod plastikową
wiatą stały dwa samochody, czerwony mustang i stary cadillac upstrzony plamami rdzy. Ojciec zatrzymał się tuż przed budynkiem.
- Zaczekaj tutaj - powiedział, w mokrych skarpetkach podszedł do drzwi i nacisnął przycisk dzwonka.
Musiał zrobić to jeszcze dwukrotnie, zanim drzwi wreszcie otwarły się z brzękiem i stanęła w nich
ruda kobieta, na oko trzy razy tęższa od mojej mamy. Miała na sobie niebieski szlafrok w czarne
kwiaty.
- Panno Grace, muszę od pani zatelefonować. To pilne - powiedział ojciec.
- Ależ pan jest cały mokry! - Głos panny Grace przypominał zębate ostrze zardzewiałej piły. Na
palcach dłoni, w której trzymała papierosa, połyskiwały pierścionki.
- Stało się nieszczęście - wyjaśnił ojciec.
Panna Grace westchnęła jak ruda chmura gradowa.
- No dobrze, niech pan wejdzie. I proszę uważać na dywan.
Tato wszedł do środka; dzwoneczek znów brzęknął, kiedy drzwi się za nim zamknęły. Siedziałem
w furgonetce. Pierwsze pomarańczowe promienie słońca wydostały się spoza wzgórz na wschodzie.
W kabinie czuć było zapach jeziora, na podłodze pod fotelem ojca zebrała się kałuża. Widziałem
kogoś, kto stał w lesie. Wiem, że go widziałem. Ale czy na pewno?
Dlaczego nie podszedł, nie zainteresował się losem człowieka w samochodzie? I kim był tamten
człowiek w samochodzie?
8
Właśnie głowiłem się nad tym, kiedy drzwi uchyliły się ponownie i ukazała się w nich panna
Grace. Tym razem na błękitny szlafrok narzuciła puszysty biały sweter, włożyła też tenisówki. Jej
kostki i łydki były krzepkie jak młode drzewa. W jednej ręce trzymała pudełko herbatników „Lorna
Doone”, a w drugiej zapalonego papierosa. Podeszła do furgonetki i uśmiechnęła się do mnie.
- Cześć - powiedziała. - Ty jesteś Cory?
- Tak, psze pani - odpowiedziałem.
Jej uśmiech nie wyglądał na szczery. Miała wąskie wargi, szeroki, spłaszczony nos, a zamiast
brwi cienkie kreski wymalowane nad głęboko osadzonymi niebieskimi oczyma. Podsunęła mi
pudełko.
- Chcesz ciastko?
Nie byłem głodny, ale rodzice zawsze mnie uczyli, że się nie odmawia, kiedy ktoś częstuje. Wziąłem jedno.
- Weź jeszcze - zachęciła mnie panna Grace, więc sięgnąłem po następne.
Panna Grace też zjadła jedno, a potem pociągnęła papierosa i wypuściła dym przez nos.
- Twój tato dostarcza nam nabiał - powiedziała. - Na pewno macie nas na liście. Sześć kwart
mleka, dwie maślanki, dwie kwarty kakao i trzy pinty śmietany.
Sprawdziłem listę. Było tam jej nazwisko - Grace Stafford - i zamówienie. Zgadzało się co do joty.
Powiedziałem, że zaraz wszystko przygotuję, i zacząłem wyjmować butelki z wozu.
- Ile masz lat? - zapytała. - Dwanaście?
- Dopiero w lipcu będę miał dwanaście, psze pani.
- Też mam syna. - Panna Grace strzepnęła popiół z papierosa i włożyła do ust następną „Lornę
Doone”. - W grudniu skończył dwadzieścia. Mieszka w San Antonio. Wiesz, gdzie to jest?
- Tak, psze pani. W Teksasie. Tam gdzie Alamo.
- Zgadza się. A skoro on ma dwadzieścia, to ja trzydzieści osiem. Stare próchno ze mnie, nie
sądzisz?
Domyśliłem się, że pytanie było podchwytliwe.
- Nie, psze pani - odpowiedziałem po namyśle.
O, widzę, że mam do czynienia z młodym dyplomatą! - Tym razem uśmiechnęły się również jej
oczy. - Zjedz jeszcze ciasteczko.
- Podała mi pudełko, zawróciła do drzwi i wrzasnęła przez nie: - Lainie! Lainie, rusz tyłek, chodź
no tutaj!
Najpierw jednak pojawił się ojciec. W ostrym świetle poranka wyglądał staro, a pod oczami miał
ciemne kręgi.
- Dzwoniłem do biura szeryfa - powiedział, sadowiąc się na przemoczonym fotelu i wpychając
stopy do butów. - Mamy zaczekać na nich w miejscu, gdzie samochód stoczył się do jeziora.
- Kto to mógł być, u diabła? - spytała panna Grace.
- Nie mam pojęcia. Twarz miał... - Ojciec zerknął na mnie, potem z powrotem na nią. - Był
paskudnie pobity.
- Musiał być zalany. Pewnie bimbrem.
- Nie sądzę. - Ojciec nie wspomniał przez telefon o tym, że kierowca był nagi, uduszony struną z
pianina i przykuty do kierownicy. Ta informacja była przeznaczona dla uszu szeryfa, a nie panny
Grace czy kogokolwiek innego. - Nie widziała pani może faceta z tatuażem na lewym ramieniu?
Wyglądało to jak czaszka, z której wyrastają skrzydła.
- Oglądałam więcej tatuaży, niż ma ich cała Marynarka Wojenna - stwierdziła panna Grace - ale
nie przypominam sobie, żebym w tej okolicy natknęła się na coś takiego. Dlaczego pan pyta? Facet
był bez koszuli?
- Właśnie. Miał tę skrzydlatą czaszkę wytatuowaną mniej więcej w tym miejscu. - Tato dotknął
swojego lewego ramienia, znów się wzdrygnął i nerwowo zatarł dłonie. - Nigdy go nie wydobędą...
Nigdy. To jezioro ma co najmniej trzysta stóp głębokości.
Zadźwięczały dzwoneczki. Obróciłem się w stronę drzwi z tacą pełną butelek z mlekiem.
Chwiejnym krokiem wyszła z nich dziewczyna o oczach zapuchniętych od snu. Miała na sobie
długi szlafrok w szkocką kratę i była boso. Na ramiona opadały jej włosy o barwie jedwabistych kit
kukurydzy. Skierowała się ku tacy z mlekiem, przymrużyła oczy w jasnym świetle i powiedziała:
- Czuję się, jakbym była przepieprzona na wylot.
9
O mały włos nie zemdlałem. Nigdy w życiu nie słyszałem, żeby kobieta wymówiła tak plugawe
słowo. Oczywiście wiedziałem, co oznacza, ale kiedy bez skrępowania padło z tych ładnych ust,
byłem wstrząśnięty.
- Tu jest młody człowiek, Lainie - powiedziała panna Grace głosem, który mógłby skręcić żelazny
gwóźdź. - Uważaj, co mówisz, jeśli łaska.
Lainie spojrzała na mnie. Pod jej chłodnym spojrzeniem poczułem się zupełnie tak jak wtedy, gdy
włożyłem widelec do kontaktu. Oczy miała czekoladowe, a na wargach półuśmiech, który równie dobrze mógł być szyderczym grymasem. W jej twarzy było coś szorstkiego, czujnego, jak gdyby nie
ufała już nikomu. W zagłębieniu szyi zauważyłem małą czerwoną plamkę.
- Czyj to dzieciak? - zapytała.
- Syna pana Mackensona. Pokaż trochę klasy, dobrze?
Z trudem przełknąłem ślinę i oderwałem wzrok od oczu Lainie. Jej szlafrok rozchylał się dyskretnie. Nagle dotarło do mnie, jakie dziewczęta używają brzydkich słów i co to za miejsce. Zarówno od
Johnny’ego Wilsona, jak i od Bena Searsa słyszałem, że gdzieś w pobliżu Zephyr jest dom pełen dziwek. Nawet w szkole podstawowej wszyscy o tym wiedzieli. Kiedy mówiłeś komuś: „Idź do burdelu”,
narażałeś się na to, że ten ktoś wybije ci zęby. Zawsze jednak wyobrażałem sobie burdel jako elegancką posiadłość, okoloną płaczącymi wierzbami, w której czarni lokaje podają gościom koktajle
miętowe na werandzie. W rzeczywistości burdel okazał się niewiele wytworniejszy od zakotwiczonej
na stałe przyczepy kempingowej. Tak czy owak, widziałem go w całej okazałości, a dziewczyna o
kukurydzianych włosach i niewyparzonym języku czerpała dochody z rozkoszy cielesnych. Czułem,
jak plecy pokrywa mi gęsia skórka, a scen, jakie niczym powolny, groźny orkan zamajaczyły mi w
wyobraźni, wolałbym wam nie opowiadać.
- Zabierz to mleko do kuchni - ponagliła ją panna Grace.
Szyderstwo przeważało nad uśmiechem, a czekoladowe oczy stały się niemal czarne.
- Dlaczego ja? W tym tygodniu dyżur ma Donna Ann!
- Dyżur w kuchni ma ta, której każę, moja panno, a ty powinnaś go mieć przez cały miesiąc i dobrze wiesz dlaczego! A teraz rób, co mówię, i zamknij tę wyszczekaną buzię! Usta Lainie sprawnie
złożyły się w ciup, ale oczy nie przybrały tak łatwo wyrazu fałszywej pokory; wciąż czaiły się w nich
zimne ostrza gniewu. Wzięła ode mnie tacę i stojąc odwrócona plecami do taty i panny Grace,
pokazała mi wilgotny, różowy język, po czym zwinęła go w trąbkę. Następnie język wsunął się z
powrotem do ust, jego właścicielka zaś obróciła się na pięcie i uraczyła nas wszystkich podstępnym
jak cios miecza pierdnięciem, po czym powlokła się do domu. Kiedy zniknęła nam z oczu, panna
Grace chrząknęła i powiedziała:
- Ta dziewucha ma tyle ogłady, co kołek w płocie.
- A z innymi jest lepiej? - zapytał tato.
Panna Grace wydmuchnęła kółko z papierosowego dymu i odparła:
- Nie, ale ta nawet nie udaje, że ma jakiekolwiek maniery. - Jej wzrok spoczął na mnie. - Weź
sobie resztę ciastek, Cory, dobrze?
Spojrzałem na ojca. Wzruszył ramionami.
- Dobrze, psze pani - powiedziałem.
- Świetnie. Bardzo się cieszę, że cię poznałam. - Panna Grace z powrotem skupiła uwagę na
moim ojcu i na tkwiącym w kąciku ust papierosie. - Niech mi pan da znać, kiedy coś się wyjaśni.
- Oczywiście. Dziękuję, że pozwoliła mi pani skorzystać z telefonu. - Tato wśliznął się za kierownicę. - Tacę zabiorę przy następnym kursie.
- Niech pan uważa na siebie - rzuciła panna Grace i weszła do pomalowanego na biało burdelu,
podczas gdy ojciec włączył silnik i spuścił ręczny hamulec.
Pojechaliśmy z powrotem na miejsce wypadku. W porannym świetle tafla jeziora mieniła się
błękitnymi i purpurowymi smugami. Tato zaparkował furgonetkę na polnej drodze - tej samej, z której
wypadł fatalny samochód, jak sobie obaj uświadomiliśmy. Potem usiedliśmy i czekaliśmy na szeryfa.
Słońce świeciło coraz mocniej, a niebo zmieniło barwę na lazurową.
Mój umysł podzielił się na dwie części: jedna myślała o samochodzie i zauważonej w lesie
postaci, druga zastanawiała się, skąd mój tato tak dobrze zna pannę Grace i jej burdel. Co prawda,
tato znał wszystkich swoich klientów; często rozmawiał o nich z mamą przy obiedzie. Nigdy jednak
nie słyszałem, aby choć słowem wspomniał o pannie Grace czy też o burdelu. No cóż, nie był to na-
10
jwłaściwszy temat do rozmowy przy stole. A poza tym i tak nie poruszyliby go w mojej obecności;
mimo iż moi koledzy i w ogóle wszyscy w szkole, poczynając od czwartej klasy, wiedzieli, że gdzieś
pod Zephyr jest dom pełen sprzedajnych dziewczyn.
Byłem tam. Na własne oczy widziałem sprzedajną dziewczynę. Widziałem jej zwinięty język i
kołyszące się w fałdach szlafroka pośladki.
Doszedłem do wniosku, że powinno mi to przysporzyć niemałej sławy.
- Cory? - odezwał się cicho ojciec. - Wiesz, czym zajmuje się panna Grace w tamtym domu?
- Ja... - Nawet trzecioklasista mógł się tego domyślić. - Wiem, tato.
- Kiedy indziej byłbym po prostu zostawił towar pod drzwiami. - Patrzył na jezioro, jak gdyby
wciąż widział opadający powoli w głębinę samochód z martwym ciałem przykutym do kierownicy. Mam ją na liście dostaw od dwóch lat. W każdy poniedziałek i czwartek, jak w zegarku. A w razie
gdybyś był ciekaw... twoja mama wie, że tu jeżdżę.
Nic nie odpowiedziałem, ale poczułem się o wiele lepiej.
- Nie chcę, żebyś z kimkolwiek rozmawiał o pannie Grace i tym domu - ciągnął ojciec. - Chcę,
abyś zapomniał, że tu byłeś, jak również o wszystkim, co widziałeś i słyszałeś. Czy możesz to dla
mnie zrobić?
- Dlaczego? - musiałem o to zapytać.
- Panna Grace może się różnić od ciebie, mnie czy mamy, może robić wrażenie osoby źle
wychowanej albo jędzy, a pastor na pewno nie pochwala sposobu, w jaki zarabia na życie, ale to
dobra kobieta. Po prostu nie chcę, żeby po mieście zaczęły krążyć plotki. Im mniej się mówi o pannie
Grace i tym domu, tym lepiej. Rozumiesz?
- Chyba tak.
- To dobrze.
Rozluźnił zaciśnięte na kierownicy palce. Temat został zamknięty. Dotrzymałem obietnicy. Moja
sława rozwiała się jak dym, i tyle. Właśnie miałem mu powiedzieć o człowieku, którego widziałem w
lesie, kiedy zza zakrętu wyjechał czarno-biały ford z kogutem na dachu i herbem Zephyr na drzwiach.
Samochód zwolnił i zatrzymał się w pobliżu naszej furgonetki. Wysiadł z niego szeryf J.T. Amory (J.T.
było skrótem od Junior Talmadge). Ojciec wyszedł mu na spotkanie.
Szeryf Amory był chudym, wysokim mężczyzną o końskim obliczu. Na jego widok przypomniał mi
się widziany kiedyś obrazek, przedstawiający Ichaboda Crane’a, ściganego przez Jeźdźca bez
Głowy. Szeryf miał wielkie dłonie i stopy oraz parę uszu zdolnych wpędzić w kompleksy słonia
Dumbo. Jego nos wystarczyłoby tylko trochę powiększyć, by godnie zastąpił chorągiewkę na dachu.
Gwiazdę nosił przypiętą do kapelusza, którym nakrywał łysą czaszkę okoloną wianuszkiem ciemnych
włosów. Nasunąwszy kapelusz głębiej na spocone czoło, szeryf przeszedł z ojcem na brzeg jeziora,
gdzie wdali się w długą rozmowę. Obserwowałem ruchy rąk taty, gdy pokazywał Amory’emu, skąd
wyjechał samochód i w którym miejscu zatonął. Obaj spojrzeli na gładką powierzchnię jeziora.
Wiedziałem, o czym myślą.
Samochód mógł się zapaść aż do środka ziemi. Nawet kąśliwe żółwie, które żyły przy brzegu,
nie potrafiły nurkować dostatecznie głęboko, by kiedykolwiek go ujrzeć. Nieznany kierowca siedział
teraz w ciemności, a w zębach miał muł.
- Przykuty kajdankami - rzekł cicho pan Amory. Miał oczy koloru węgli, a bladość jego skóry nasuwała myśl, że woli noc od dnia. - Jesteś tego pewien, Tom? I tego, że uduszono go drutem?
- Jestem pewien. Ktoś dołożył starań, żeby go załatwić na amen. Jeszcze trochę, a byłby mu odciął głowę od tułowia.
- Przykuty - powtórzył szeryf. - Zapewne po to, żeby nie wypłynął. - W zamyśleniu postukał się
palcem w dolną wargę. - No cóż - rzekł w końcu. - Zdaje się, że mamy tu morderstwo, nie sądzisz?
- Jeśli to nie morderstwo, to nie wiem, co nim jest.
W tym czasie wysiadłem z furgonetki i udałem się w miejsce, skąd - jak mi się wydawało - obserwował mnie tajemniczy mężczyzna. Nie znalazłem nic oprócz ziemi, kamieni i zielska. Jeśli to był
mężczyzna - pomyślałem. A może kobieta? Nie zauważyłem, by postać miała długie włosy, ale właściwie widziałem tylko łopoczący na wietrze płaszcz. Przeszedłem się tam i z powrotem wzdłuż linii
drzew. Dalej las gęstniał i stawał się coraz bardziej podmokły. Wróciłem z pustymi rękami.
- Przyjdź potem do mnie do biura; spiszemy raport - rzekł do ojca szeryf. - I lepiej wstąp do domu
przebrać się w coś suchego.
11
Ojciec skinął głową.
- Muszę skończyć dostawę i odwieźć Cory’ego do szkoły.
- W porządku. I tak niewiele możemy zrobić dla tego faceta na dnie.
- Szeryf chrząknął i wepchnął ręce do kieszeni. - Morderstwo. Ostatnie morderstwo mieliśmy tu w
1961 roku. Pamiętasz, jak Bo Kallagan zabił żonę pucharem, który wygrał w kręgle?
Wróciłem do furgonetki i czekałem na ojca. Słońce było już wysoko i sumiennie oświetlało cały
świat, ale mnie było ciężko na sercu. Zdawało mi się, że istnieją dwa światy: jeden przed brzaskiem i
drugi - słoneczny. Jeśli to prawda, istnieją też ludzie należący do tych dwóch różnych światów. Jedni
przemykają się przez krainę nocy, drudzy trzymają się jasnych godzin dnia. Może widziałem właśnie
jednego z mieszkańców ciemności, świata sprzed brzasku. I może - na samą myśl poczułem chłód może on też spostrzegł, że ja go widzę.
Uświadomiłem sobie, że naniosłem brudu do furgonetki. Całe tenisówki miałem oblepione
błotem.
Obejrzałem usmarowane podeszwy.
Do jednej przyczepiło się małe zielone piórko.
2. NA DNO I W MROK.
Zielone piórko powędrowało do kieszeni. Stamtąd dostało się do mojego pokoju i znalazło
schronienie w pudełku po cygarach „White Owl”, gdzie drzemała już kolekcja starych kluczy i zasuszonych owadów. Zamknąłem wieczko, włożyłem pudełko do jednej z siedmiu magicznych szuflad i
zatrzasnąłem ją z powrotem.
I tak piórko popadło w zapomnienie.
Im dłużej myślałem o widzianej na skraju lasu postaci, tym bardziej byłem pewien, że moje oczy przerażone wizją ojca, który idzie na dno w ślad za tonącym samochodem - musiały ulec złudzeniu.
Kilka razy zaczynałem mu o tym opowiadać, ale zawsze coś stawało nam na przeszkodzie. Kiedy
mama się dowiedziała, że ojciec skoczył do jeziora, dostała ataku histerii. Była na niego tak wściekła,
że szlochała i wrzeszczała równocześnie. W końcu ojciec zmusił ją, żeby usiadła w kuchni, i zaczął
jej spokojnie tłumaczyć, dlaczego to zrobił.
- Przy kierownicy siedział człowiek - powiedział. - Skąd miałem wiedzieć, że już nie żyje?
Myślałem, że stracił przytomność. Co byś sobie o mnie pomyślała, gdybym tam stał i nawet palcem
nie kiwnął?
- Mogłeś się utopić! - napadła na niego mama. Łzy spływały jej po policzkach. - Mogłeś uderzyć
głową o jakąś skałę i utonąć!
- Nie utonąłem. Nie uderzyłem się o żadną skałę. Musiałem tak postąpić.
Podał jej papierową chusteczkę i mama otarła oczy.
- W tym jeziorze jest pełno jadowitych węży! - wystrzeliła ostatni pocisk. - Mogłeś wpaść prosto
do ich gniazda!
- Ale nie wpadłem.
Mama westchnęła i pokręciła głową z miną osoby, której przyszło żyć z największym głupcem
wszechczasów.
- Lepiej zdejmij to mokre ubranie - powiedziała w końcu. - Ja tylko dziękuję Bogu, że to nie twoje
ciało leży teraz na dnie.
Wstała, żeby pomóc mu rozpiąć przemoczoną koszulę.
- Czy wiesz, kto to był?
- Nigdy przedtem go nie widziałem.
- Kto mógł zrobić coś takiego swojemu bliźniemu?
- A, nad tym niech się już głowi szeryf. - Ojciec ściągnął koszulę, a mama ujęła ją dwoma palcami, jak gdyby woda z jeziora przenosiła trąd. - Muszę wpaść do jego biura i pomóc mu spisać raport. Mówię ci, Rebecco, kiedy spojrzałem w tę martwą twarz, serce stanęło mi w piersi. Nigdy dotąd
nie widziałem czegoś takiego i mam w Bogu nadzieję, że nigdy już czegoś takiego nie zobaczę.
- Rany boskie! - powiedziała mama. - A gdybyś dostał ataku serca? Kto byłby ciebie ratował?
Moja mama była wiecznie zatroskana. Martwiła się pogodą, kosztami utrzymania, awarią pralki,
papiernią w Adams Valley, zanieczyszczającą Rzekę Tecumseha, cenami nowej odzieży i w ogóle
wszystkim. Świat jawił się jej jako ogromna kołdra, bez przerwy rozłażąca się w szwach. Jej strapienie zastępowało igłę, która wzmacnia zagrożone ściegi. Jeśli tylko potrafiła sobie wyobrazić naj-
12
gorszy z możliwych przebieg wypadków, miała wtedy poczucie, że w pewien sposób nad nimi panuje.
Jak już wspomniałem, taki miała styl bycia. Ojciec mógł podejmować decyzje rzucając kostką do gry,
ale mama z góry cierpiała na konto każdej nadchodzącej godziny. Myślę, że chyba się wzajemnie
równoważyli. Dwoje kochających się ludzi powinno się uzupełniać.
Rodzice mojej mamy, dziadzio Austin i babcia Alice, mieszkali około dwunastu mil na południe od
nas w miasteczku zwanym Waxahatchee, położonym na skraju bazy lotniczej w Robbins. Babcia
Alice była jeszcze większą pesymistką niż mama. Coś w jej duszy łaknęło tragicznej manny. Dziadzio
Austin - który za młodu był drwalem i miał drewnianą nogę na pamiątkę po tym, jak kiedyś obsunęła
mu się piła łańcuchowa - groził, że jeśli się nie uspokoi i nie przestanie go dręczyć, to on odkręci
nogę i przyłoi nią babci po głowie. Nazywał drewnianą podporę swoją „fajką pokoju”, ale, o ile wiem,
nigdy nie wykorzystywał jej do innych celów niż ten, w którym została wystrugana. Mama miała
jeszcze starszego brata i siostrę, za to mój ojciec był jedynakiem.
Tak czy owak, poszedłem tego dnia do szkoły i przy pierwszej sposobności opowiedziałem
Davy’emu Rayowi Callanowi, Johnny’emu Wilsonowi i Benowi Searsowi, co się wydarzyło. Zanim
jeszcze dzwonek obwieścił koniec lekcji i mogłem pójść do domu, nowina obiegła już Zephyr niczym
szalejąca pożoga. „Morderstwo” stało się hasłem dnia. Rodzice bez przerwy odbierali jakieś telefony.
Kto tylko żyw, chciał poznać szczegóły ponurego zajścia. Wyprowadziłem swój stary, zardzewiały
rower, żeby zabrać Zbója na wycieczkę do lasu, i nagle przyszło mi na myśl, że być może jedna z
tych osób znała już wszystkie szczegóły. Może dzwoniła tylko po to, by sprawdzić, czy została zauważona, albo żeby się dowiedzieć, co zdołał ustalić szeryf Amory?
Pedałując przez las w towarzystwie Zbója, który biegł przy mojej nodze, uświadomiłem sobie, że
ktoś z mieszkańców Zephyr może być mordercą.
Dni mijały; coraz cieplej i pełniej rozkwitała wiosna. Tydzień po kąpieli ojca w Jeziorze Saksońskim fakty dawały się streścić w paru słowach: szeryf nie stwierdził żadnego zaginięcia na terenie
Zephyr i sąsiednich gmin. Artykuł na pierwszej stronie wydawanego w Adams Valley „Dziennika” nie
wniósł do sprawy nic nowego. Amory, dwóch jego zastępców, kilku strażaków i sześciu ochotników
pływali łodziami po jeziorze, ciągnąc za sobą tam i z powrotem sieci, ale wyłowili tylko gromadkę
rozjuszonych żółwi i kilka węży wodnych.
W latach dwudziestych na miejscu Jeziora Saksońskiego był kamieniołom, lecz któregoś dnia
koparki natknęły się na podziemną rzekę, której nie udało się zatrzymać ani odprowadzić gdzie indziej. Głębokość jeziora szacowano na trzysta do pięciuset stóp. Nie było takiej sieci, która mogłaby
wydobyć na powierzchnię zatopione auto.
Pewnego wieczoru szeryf przyszedł porozmawiać z rodzicami, mnie zaś tym razem pozwolono
zostać w pokoju. Amory trzymał kapelusz na kolanach, a jego nos rzucał potężny cień.
- Ktokolwiek to zrobił-tłumaczył-musiał wprowadzić samochód tyłem na tę drogę gruntową.
Znaleźliśmy odciski opon, ale ślady stóp były zupełnie zatarte. Morderca obciążył czymś pedał gazu i
na chwilę przedtem, nim wyjechałeś zza zakrętu, spuścił ręczny hamulec, zatrzasnął drzwi i uskoczył
w bok, a samochód ruszył z miejsca i przeciął drogę numer 10. Zabójca, rzecz jasna, nie wiedział, że
się tam pojawisz. Gdyby nie to, samochód stoczyłby się do jeziora, zatonął i nikt nigdy by się o tym
nie dowiedział. - Szeryf wzruszył ramionami. - Tyle tylko udało mi się wymyślić.
- Rozmawiał pan z Martym Barkleem?
- Tak. Marty niczego nie widział. Droga gruntowa biegnie w taki sposób, że nawet mijając ją z
umiarkowaną prędkością, można w ogóle jej nie zauważyć.
- A więc na czym stoimy?
Szeryf zadumał się nad pytaniem ojca. Srebrna gwiazda na kapeluszu zabłysła w świetle lampy.
Na podwórku rozjazgotał się Zbój, a jego plemienny zew podjęły inne psy aż do najdalszych krańców
Zephyr. Szeryf rozłożył wielkie ręce i przez chwilę im się przyglądał.
- Tom - powiedział - sytuacja jest naprawdę niezwykła. Mamy ślady opon, ale brak nam samochodu. Mówisz, że widziałeś przykutego do kierownicy nieboszczyka z drutem zaciśniętym wokół
szyi, ale nie mamy ciała i zapewne nigdy go nie odzyskamy. W tym mieście nikt nie zaginął. W całym
okręgu brakuje tylko jednej nastolatki, którą matka podejrzewa o ucieczkę ze swoim chłopakiem do
Nashville. A przy okazji, chłopak i tak nie miał tatuażu. Nie zdołałem znaleźć nikogo, kto by widział
faceta z tatuażem podobnym do tego, jaki nam opisałeś.
Szeryf popatrzył na mnie, potem na mamę, a potem przeniósł spojrzenie czarnych jak węgle
13
oczu z powrotem na ojca.
- Znasz tę zagadkę, Tom? Jeżeli w lesie przewraca się drzewo, ale w pobliżu nie ma nikogo, kto
mógłby to usłyszeć, to czy drzewo robi hałas, czy też nie? Jeżeli nie ma ciała i na ile mogłem to
stwierdzić, nigdzie nikt nie zginął, to czy popełniono morderstwo, czy nie?
- Widziałem je na własne oczy - rzekł tato. - Podajesz w wątpliwość moje słowa, J.T.?
- Nie, tego nie powiedziałem. Mówię tylko, że dopóki nie będę miał ofiary, nie jestem w stanie
zdziałać nic więcej. Potrzebne mi nazwisko, Tom, albo twarz. Bez identyfikacji nie wiem nawet, od
czego mam zacząć.
- A tymczasem zabójca spaceruje sobie między nami wolny jak ptak i na razie nie musi się nawet
martwić, że go złapią, czy tak?
- Ano - przyznał szeryf - tak to mniej więcej wygląda.
Oczywiście Amory obiecał, że nadal będzie pracować nad tą sprawą i że obdzwoni cały stan z
prośbą o informacje o zaginionych osobach. Prędzej czy później - powiedział - ktoś wreszcie zacznie
szukać człowieka, który utonął w jeziorze.
Kiedy szeryf już sobie poszedł, ojciec wymknął się na werandę. Nie zapalił nawet światła. Kiedy
mama kazała mi się przygotować do snu, wciąż jeszcze siedział tam samotny jak palec.
Tej właśnie nocy obudził mnie jego krzyk.
Było zupełnie ciemno. Usiadłem w pościeli; nerwy miałem napięte jak postronki. Słyszałem za
ścianą głos mamy.
- Już dobrze - mówiła. - To był zły sen, po prostu zły sen. Już wszystko w porządku.
Tato przez dłuższy czas milczał. Słyszałem, jak puszcza wodę w łazience. Potem zaskrzypiały
sprężyny w ich łóżku.
- Może chcesz mi go opowiedzieć? - spytała mama.
- Nie. O Boże, nie.
- To był tylko zły sen - powtórzyła z naciskiem.
- Co z tego? Jak dla mnie był wystarczająco rzeczywisty.
- Dasz radę zasnąć z powrotem?
Ojciec westchnął. Wyobraziłem go sobie w ciemnej sypialni, z twarzą ukrytą w dłoniach.
- Nie wiem - odparł.
- Daj, rozmasuję ci plecy.
Sprężyny znów zaskrzypiały pod ciężarem przesuwających się ciał.
- Jesteś potwornie spięty - powiedziała mama. - Kark masz zupełnie zesztywniały.
- Boli jak diabli. O, tu. Tu, gdzie trzymasz palec.
- To skurcz. Widocznie naciągnąłeś sobie mięsień.
Cisza. Wprawne ręce mamy nieraz przynosiły ulgę także i moim plecom. Co jakiś czas odzywała
się poruszona sprężyna. Potem znów usłyszałem głos ojca:
- Znów śnił mi się ten człowiek w samochodzie.
- Domyśliłam się tego.
- Patrzyłem na niego. Twarz miał zbitą do krwi, a szyję okręconą drutem. Widziałem kajdanki,
które miał na przegubie, i ten tatuaż na ramieniu. Samochód osuwał się coraz niżej, a on... on wtedy
otworzył oczy.
Zadygotałem. Nagle wyobraziłem to sobie. Zduszony głos ojca przypominał szloch.
- Popatrzył na mnie. Spojrzał mi prosto w oczy. Spod powiek ciekła mu woda. Otworzył usta;
język miał czarny jak łeb wodnego węża. Powiedział: „Chodź ze mną”.
- Nie myśl o tym - przerwała mu mama. - Zamknij oczy i spróbuj się uspokoić.
- Nie mogę się uspokoić. Nie potrafię.
Oczyma duszy widziałem tatę, zwiniętego w znak zapytania na łóżku, a nad nim mamę, rozcierającą mu stężałe mięśnie pleców.
- To koszmar - ciągnął. - Ten człowiek podniósł rękę i złapał mnie za ramię. Paznokcie miał sine.
Jego palce wpiły mi się w ciało, a on powtórzył: „Chodź ze mną, na dno i w mrok”. I wtedy jezioro
zamknęło mi się nad głową. Nie mogłem się z niego wydostać; otworzyłem usta do krzyku, ale
wypełniła je woda. Rebecco... O Boże, Rebecco!
- Przecież to nieprawda, posłuchaj mnie: to tylko zły sen, a teraz już wszystko wróci do normy.
- Nie - odparł tato. - Nie wróci. Nie daje mi to spokoju. Z dnia na dzień jest coraz gorzej.
14
Myślałem, że uda mi się z tego otrząsnąć. Mój Boże, widywałem już przecież z bliska nieboszczyków.
Ale to... to co innego. Drut na szyi, kajdanki, ta twarz, z której ktoś zrobił miazgę... to co innego. I
nawet nie wiem, kim był; nic o nim nie wiem... Dręczy mnie to we dnie i w nocy.
- Przejdzie ci - wtrąciła mama. - Zawsze mi to powtarzasz, kiedy sama zamartwiam się na
śmierć. „Trzymaj się - mówisz - to minie”.
- Może i tak. W Bogu nadzieja, że minie. Na razie ten koszmar zagnieździł mi się w głowie i za
żadne skarby nie mogę się go pozbyć. A najgorsze, Rebecco, najbardziej upiorne jest to, że ten, kto
to zrobił, musiał być tutejszy. Wiedział, jak głębokie jest to jezioro. Wiedział, że gdy samochód
pójdzie na dno, już nikt nigdy nie zobaczy ciała. Rebecco, to może być ktoś, komu codziennie dostarczam mleko. Albo ktoś, kto siedzi z nami w jednej ławce w kościele. Ktoś, u kogo kupujemy żywność
lub ubranie. Kogo znamy przez całe życie... a raczej wydaje się nam, że go znamy. Boję się. Jeszcze
nigdy w życiu się tak nie bałem. Wiesz dlaczego?
Przez chwilę milczał, a ja wyobrażałem sobie żyłkę pulsującą mu na skroni.
- Bo jeśli tu nie jest bezpiecznie - podjął - to nie ma już bezpiecznych miejsc na tym świecie.
Głos załamał mu się trochę na ostatnim słowie. Pomyślałem, jak to dobrze, że nie jestem w tamtym pokoju i nie muszę patrzeć mu w twarz.
Upłynęło jeszcze parę chwil. Ojciec leżał pewnie bez ruchu, a mama wciąż masowała mu plecy.
- Jak myślisz, będziesz mógł teraz zasnąć? - spytała w końcu.
- Spróbuję - odrzekł tato.
Sprężyny jęknęły jeszcze kilka razy. Usłyszałem, że mama szepcze coś ojcu do ucha.
- Mam nadzieję - odparł i oboje umilkli.
Czasami ojciec chrapał, ale tej nocy było cicho. Zastanawiałem się, czy leży przy śpiącej mamie
z otwartymi oczyma i czy nadal widzi trupa, który sięga po niego, żeby go wciągnąć pod wodę. To, co
wcześniej powiedział, nie pozwalało mi zasnąć. „Jeśli tu nie jest bezpiecznie, to nie ma już bezpiecznych miejsc na tym świecie”. Ten wypadek pozostawił w sercu ojca ranę, głębszą niż Jezioro
Saksońskie. Może sprawił to fakt, że wszystko stało się tak nagle, a może zimna krew, z jaką dokonano tego bestialskiego czynu? A może główną winę ponosiła świadomość, że nawet w najspokojniejszym miasteczku za zamkniętymi drzwiami mogły się kryć potworne tajemnice?
Sądzę, że ojciec przez całe życie wierzył, że w głębi duszy każdy człowiek jest dobry. Ta tragedia
strzaskała podstawy jego wiary. Miałem wrażenie, iż morderca przykuł ojca do tej strasznej chwili tak
samo, jak skuł rękę ofiary z kierownicą. Zamknąłem oczy i zacząłem się modlić o to, by ojciec znalazł
drogę, która go wyprowadzi z ciemności.
Mijał marzec, łagodny jak baranek, a sprawa zabójstwa wciąż wisiała nad miastem.
3. NAJEŹDŹCA.
Jak to zwykle bywa, wszystko się powoli ułożyło.
Po południu w pierwszą sobotę kwietnia, kiedy drzewa okrywały się pąkami, a z rozgrzanej ziemi
wychylały się łodyżki kwiatów, siedziałem sobie między Benem Searsem a Johnnym Wilsonem w
samym środku rozwrzeszczanej hordy dzieciaków. Tarzan - Gordon Scott, najlepszy Tarzan
wszechczasów - zatopił nóż w brzuchu krokodyla. Trysnęła krew, szkarłatna na barwnej taśmie Eastmana.
- Widziałeś to? Widziałeś? - powtarzał Ben, szturchając mnie łokciem w żebra.
Oczywiście, że widziałem. Miałem przecież oczy. Jednego byłem pewien: że moje żebra nie dotrwają nawet do kreskówki o Trzech Ofermach, wyświetlanej w przerwie między filmami fabularnymi
podczas podwójnego seansu.
Kinoteatr „Liryczny” był jedynym kinem w Zephyr. Zbudowano go w 1945 roku, tuż po wojnie,
kiedy to jedni synowie Zephyr wracali do domu marszowym krokiem, a inni o kulach. Trzeba im było
rozrywki, żeby mogli zapomnieć o koszmarach spod znaku swastyki czy wschodzącego słońca. Jakiś
roztropny ojciec miasta sięgnął do sakiewki i sprowadził z Birmingham budowniczego, który
wyciągnął plan i zaznaczył naroża gmachu na pustym placu po składzie tytoniu. Mnie oczywiście nie
było jeszcze wtedy na świecie, ale pan Dollar chętnie opowiadał każdemu tę historię. Wzniesiono
więc pałac zdobny w gipsowe anioły i odtąd w sobotnie popołudnia zasiadały w nim ulepione ze
zwykłej gliny diablęta, wnosząc ze sobą prażoną kukurydzę, cukierki i dzikie okrzyki, swoim rodzicom
zaś dając parę godzin wytchnienia.
W ową sobotę siedziałem tam więc z dwoma kumplami i oglądałem Tarzana. Nie pamiętam,
15
dlaczego Davy’ego z nami nie było. Zdaje się, że za karę musiał zostać w domu, bo uderzył Molly Lujack w głowę sosnową szyszką. Satelity wystrzelały w kosmos, siejąc wokół iskrami. Brodaty facet z
cygarem wykrzykiwał coś po hiszpańsku na wyspie u wybrzeży Florydy, a woda w świńskiej zatoce
barwiła się krwią. Jakiś łysy Rosjanin tupał nogą ze złością. Żołnierze pakowali plecaki na wycieczkę
do dżungli, która nazywała się Wietnam. Na pustyni wybuchały bomby atomowe, targając na strzępy
manekiny w salonach domów na niby. Nic nas to nie obchodziło. Nie na tym polegała magia. Magia
rodziła się w sobotnie popołudnia na podwójnym seansie w „Lirycznym” i każdy z nas chętnie dawał
się oczarować.
Pamiętam, że kiedyś oglądałem program telewizyjny z cyklu „77 Wieczornych Historyjek”. Bohater był w teatrze, który także nazywał się „Liryczny”. Zacząłem rozmyślać nad tym słowem. Zajrzałem do wielkiego, 2483-stronicowego słownika, który dostałem od dziadka Jaybirda na dziesiąte
urodziny. „Liryczny - wyjaśniał - melodyjny, nadający się do śpiewania. Rzewny. Poezja liryczna.
Patrz także: lira”. W odniesieniu do kina nie miało to wiele sensu, postanowiłem więc kontynuować
poszukiwania. Hasło „lira” przeniosło mnie w świat poetyckich opowieści, śpiewanych przez
wędrownych minstreli w czasach królów i obronnych zamków. Stąd był już tylko krok do magicznego
słowa „opowieść”. W owych wczesnych latach wydawało mi się, że wszystkie ludzkie środki przekazu
wzięły początek stąd, że ktoś znał historię, którą chciał się podzielić z innymi. Potrzeba opowiadania,
chęć podłączenia się do wspólnej sieci jest chyba jedną z najbardziej nieodpartych pokus. A chęć
słuchania, przeżywania losów innych niż nasze własne leży u podstaw magii, którą mamy we krwi.
Poezja.
- Dźgnij go, Tarzan! Szybko! - wrzeszczał Ben, a jego łokieć wyrabiał normę za cały nadchodzący rok.
Ben Sears był pulchnym chłopcem o ciemnych, krótko przystrzyżonych włosach. Miał wysoki,
dziewczęcy głos i nosił okulary w rogowej oprawie. Na całym świecie nie było takiej koszuli, która by
mu nie wylazła ze spodni. Był tak niezdarny, że mógłby się niechcący udusić własnymi sznurówkami.
Miał szeroki podbródek i pyzate policzki i żadnej szansy na to, by kiedykolwiek przyśnić się jakiejś
dziewczynie w roli Tarzana, ale był moim przyjacielem.
Kontrastując z pulchną obfitością Bena, Johnny Wilson był chudym, spokojnym molem
książkowym. Miał w żyłach indiańską krew, o której świadczyły czarne, błyszczące oczy. W letnim
słońcu jego skóra nabierała barwy sosnowych szyszek. Włosy też miał prawie czarne, gładko ulizane
z pomocą vitalisu, z wyjątkiem niesfornego czubka, który sterczał mu na linii przedziałka niczym
kępka dzikiego szczypiorku. Ojciec Johnny’ego, brygadzista w fabryce płyt betonowych, położonej
między Zephyr a Union Town, miał dokładnie taką samą fryzurę. Pani Wilson była bibliotekarką w
tutejszej szkole podstawowej i chyba dlatego Johnny tyle czytał. Pożerał encyklopedie w ten sam
sposób, w jaki inne dzieciaki łykają dropsy cytrynowe albo pikantne chrupki. Nos Johnny’ego przypominał czirokezki tomahawk, a prawą brew przecinała niewielka blizna w miejscu, gdzie jego kuzyn
Philbo uderzył go patykiem podczas wspólnej zabawy W wojnę jeszcze w 1960 roku. W szkole
Johnny Wilson musiał znosić wyzwiska w rodzaju „Indiańca” albo „Czarnucha”. Na dodatek od
urodzenia miał zniekształconą stopę, co jeszcze podwajało impet kierowanych do niego zaczepek.
Ale Johnny był stoikiem, choć oczywiście wtedy nie znałem tego słowa.
Akcja filmu toczyła się skomplikowanymi meandrami, nieuchronnie zmierzając do końca - tak
samo jak płynąca przez dżunglę rzeka zmierza w kierunku morza. Tarzan zwyciężył złych łowców
słoni, zwrócił Gwiazdę Salomona plemieniu i oddalił się w stronę zachodzącego słońca. Następnie
obejrzeliśmy kreskówkę o Trzech Ofermach, w której Moe garściami wyrywał Larry’emu włosy, a
Curly siedział w wannie pełnej ostryg. Bawiliśmy się znakomicie.
A potem bez żadnych fanfar rozpoczął się drugi film.
Był czarno-biały i na widowni od razu rozległy się jęki. Wiadomo, że tylko kolor oddaje prawdę o
życiu. Na ekranie pojawił się tytuł: Najeźdźcy z Marsa. Dzieło trąciło starzyzną i chyba pochodziło z
lat pięćdziesiątych.
- Idę po prażoną kukurydzę - oznajmił Ben. - Czy komuś coś przynieść?
Odparliśmy, że nie i Ben samotnie zaczął się przepychać pomiędzy rzędami ochrypłych od wrzasków widzów.
Napisy dobiegły końca i wreszcie zaczęło się coś dziać. Uzbrojony w kubek prażonej kukurydzy
Ben zdążył wrócić w samą porę, by zobaczyć, jak wśród huku piorunów spływa z nieba latający talerz
16
i osiada na piaszczystym wzgórku za domem głównego bohatera. Zwykle gdy na ekranie nie toczyła
się bójka, sobotni kinomani głośno dawali wyraz swemu niezadowoleniu, lecz tym razem widok
złowieszczego spodka zdołał nas skutecznie uciszyć.
Jestem przekonany, że w ciągu najbliższej półtorej godziny obroty stoiska z łakociami spadły do
zera, choć od czasu do czasu jakiś dzieciak zrywał się z miejsca i wybiegał na zewnątrz, żeby
odetchnąć w krzepiącym świetle dnia.
Oczywiście tamtej burzliwej nocy bohater widział wszystko przez swój mały teleskop, ale nikt nie
chciał mu wierzyć. Chłopiec nie przestawał obserwować pagórka i był świadkiem, jak piaszczysty wir
porwał policjanta - wessał go pod ziemię, niczym groteskowy kosmiczny odkurzacz. Potem policjant
wrócił do domu chłopca i zaczął go przekonywać, że z tym lądowaniem to bzdura. Tym bardziej że
nikt poza nim nie widział latającego talerza! Zachowywał się jednak... dziwacznie. Miał bladą twarz i
martwe oczy robota. Na jego karku bohater zauważył brzydką ranę w kształcie litery „X”. Policjant był
kiedyś miłym, skorym do żartów facetem. Po powrocie ze wzgórka już się nie uśmiechał. Coś go
odmieniło.
Rany w kształcie litery „X” zaczęły się pojawiać na szyjach innych ludzi. Słowa chłopca trafiały w
próżnię. Tłumaczył rodzicom, że w ziemi, tuż za ich domem, gnieżdżą się Marsjanie. I w końcu rodzice postanowili to sprawdzić.
Ben zapomniał o prażonej kukurydzy. Johnny podciągnął kolana prawie pod samą brodę. Ja
bałem się głośniej odetchnąć.
Ależ z ciebie głuptas - powiedzieli chłopcu po powrocie ze spaceru szorstcy, posępni rodzice. Nie
ma się czego bać. To wymysł. Wszystko jest w najlepszym porządku. Chodź z nami, pójdziemy tam,
gdzie podobno wylądował ten spodek. Sam się przekonasz, jakim jesteś głuptasem.
- Nie idź - szepnął Ben. - Nie idź tam, nie idź!
Słyszałem zgrzyt jego paznokci wbijanych w poręcz fotela.
Chłopiec uciekł z domu. Uciekł od tych obcych ludzi, którzy nie potrafili się już uśmiechać.
Wszędzie wokół widział rany w kształcie litery „X”. Nawet naczelnik policji miał taką ranę na karku.
Ludzie znani mu od urodzenia nagle przestali być sobą. Wszyscy chcieli go gwałtem zatrzymać,
dopóki nie przyjdą po niego rodzice. Głuptasie - powtarzali. Któż by uwierzył w bajeczkę o Marsjanach siedzących pod ziemią w oczekiwaniu na chwilę, w której zawładną światem?
Groza sięgała szczytu. W końcu oddział wojska zapuścił się w labirynt tuneli, którymi Marsjanie
podziurawili na kształt mrowiska całe wzgórze. Mieli tam maszynę, która wycinała ci na karku znak
„X” i zmieniała cię w jednego z nich. Przywódca najeźdźców - najeżona mackami głowa zamknięta w
szklanej kuli - wyglądał, jak gdyby wykluł się w zbiorniku na odpadki. Wspomagany przez żołnierzy
bohater walczył z kosmitami, którzy śmigali po tunelach, zaprzeczając istnieniu prawa grawitacji. A
kiedy doszło do wielkiego starcia marsjańskich maszyn z czołgami armii Stanów Zjednoczonych i na
szali zawisł los całej Ziemi...
...chłopiec się obudził.
To tylko sen - powiedział mu ojciec. Matka uśmiechnęła się do niego. Tylko sen, nie ma się
czego bać. Śpij spokojnie, dobranoc.
Tylko sen, zły sen.
I wtedy chłopiec cicho wstał z łóżka, zerknął przez teleskop i zobaczył, jak z ciemnego, zasnutego burzowymi chmurami nieba spływa w dół latający talerz i osiada na piaszczystym wzgórku za
domem.
Koniec?
Zapaliły się światła. Popołudniowy seans dobiegł końca.
Kiedy wysypywaliśmy się na ulicę, posłyszałem jak pan Stellko, kierownik kina, mówi do jednej z
bileterek:
- Czemu jest tak cholernie cicho?
Prawdziwa groza jest niema.
Jakoś zebraliśmy się w sobie na tyle, by wsiąść na rowery i zacząć kręcić pedałami. Część dzieci
poszła do domów pieszo, inne czekały, aż przyjadą po nie rodzice. Wszyscy byliśmy jeszcze pod
wrażeniem przeżytych przed chwilą emocji i kiedy nasza trójka zatrzymała się przy stacji benzynowej
17
na Ridgeton Street, żeby napompować przednie koło w rowerze Johnny’ego, przyłapałem Bena, jak
wpatruje się w kark pana White’a, z którego płatami schodził opalony naskórek.
Rozstaliśmy się na rogu Bonner i Hilltop. Johnny pomknął do domu jak wicher, grube nogi Bena
też zaczęły nabierać tempa, za to ja musiałem walczyć z zardzewiałym łańcuchem o każdy przejechany metr. Mój rower najlepsze lata miał już dawno za sobą. Kiedy za pośrednictwem pchlego
targu trafił do mnie, już był bardzo stary. Co jakiś czas napomykałem o nowym, ale ojciec powiedział,
że musi mi wystarczyć to, co mam, a jeżeli to mi nie odpowiada, mogę chodzić piechotą. Z
pieniędzmi często było u nas krucho; nawet bilet do kina traktowany był jak luksus. Nieco później odkryłem, że owe sobotnie popołudnia stanowiły jedyną okazję, aby sprężyny w łóżku moich rodziców
mogły odegrać symfonię, nie zmuszając mnie do niepotrzebnych domysłów.
- Dobrze się bawiłeś? - zapytała mama, kiedy zziajany wkroczyłem do domu po powitalnych
karesach ze Zbójem.
- Dobrze - odparłem. - Ten film z Tarzanem był ekstra.
- Byłeś na podwójnym seansie, prawda? - zagadnął ojciec rozparty na sofie, z nogami uniesionymi do góry.
W telewizji toczył się inauguracyjny mecz pierwszej ligi. Właśnie zaczynał się sezon baseballowy.
- Tak.
Wyminąłem ich, zmierzając do kuchni po jabłko.
- A o czym był drugi film?
- O... właściwie o niczym specjalnym.
W pewnych sprawach rodzice mają węch lepszy od wygłodniałego kocura. Pozwolili mi wziąć
jabłko, umyć je nad zlewem, dokładnie wypolerować i przynieść do pokoju. Pozwolili mi nawet
zatopić w nim zęby. Dopiero wtedy ojciec oderwał wzrok od ekranu i rzucił:
- Co ci się stało?
Odgryzłem kawałek jabłka. Mama usiadła obok taty i podobnie jak on utkwiła we mnie wzrok.
- Słucham? - zapytałem ostrożnie.
Co sobotę wpadasz do domu jak cała horda rozbójników i od razu zaczynasz opowiadać nam
film. Z trudem dajesz się powstrzymać od odegrania każdej sceny. A dziś co w ciebie wstąpiło?
- Eee... chyba... Właściwie to sam nie wiem.
- Chodź no tutaj - odezwała się mama. Kiedy podszedłem, jej dłoń pobiegła do mojego czoła. Nie masz gorączki. Na pewno dobrze się czujesz?
- Doskonale.
- Zatem pierwszy film był o Tarzanie. - Kiedy tato się raz na coś uwziął, to nie popuścił; zupełnie
jak buldog. - A drugi?
Zapewne mógłbym powtórzyć im tytuł. Ale jak miałem im wytłumaczyć, o czym naprawdę był ten
film? Powiedzieć, że obudził drzemiące w nas lęki, dotknął tego, czego każde dziecko boi się najbardziej: że w jednej nieodwracalnej chwili jego rodzice znikną i zostaną zastąpieni przez zimnych,
niezdolnych do uśmiechu kosmitów?
- O... o potworach - zdecydowałem się w końcu.
- No, to pewnie bardzo ci się podobał. - W telewizorze rozległ się pistoletowy strzał piłki uderzającej o kij i uwaga ojca błyskawicznie skupiła się z powrotem na grze. - Rany! No, ruszaj się, Mickey!
W tym momencie zadzwonił telefon. Pobiegłem go odebrać, nim rodzice zechcą zadać mi
następne pytanie.
- Cory? Cześć, mówi pani Sears. Czy mógłbyś poprosić mamę?
- Już się robi. Mamusiu! - zawołałem. - Telefon do ciebie!
Mama wzięła ode mnie słuchawkę, ja zaś czmychnąłem do łazienki. Całe szczęście, że miałem
do załatwienia sprawę numer 1. Nie wiem, czy zdołałbym usiedzieć na sedesie, mając w pamięci ów
najeżony czułkami marsjański łeb.
- Rebecca? - zapytała pani Sears. - Dzień dobry, jak się masz?
- Dziękuję, Lizbeth, dobrze. I jak tam, kupiłaś te losy na loterię?
- Ma się rozumieć. Cztery. Mam nadzieję, że przynajmniej jeden będzie pełny.
- No, to świetnie.
- Właściwie dzwonię dlatego, że Ben przed chwilą wrócił z kina i byłam ciekawa, jak się czuje
Cory.
18
- Cory? - Mama urwała i zaczęła się zastanawiać nad stanem mojego umysłu. - Twierdzi, że nic
mu nie jest.
To samo mówi Ben, ale zachowuje się trochę tak, jak gdyby był czymś... wytrącony z równowagi,
to chyba najwłaściwsze słowo. Zwykle po powrocie biega za nami po całym domu i dziób mu się
nawet na chwilę nie zamyka, a dzisiaj ciężko z niego cokolwiek wyciągnąć. Właśnie wyszedł na podwórze. Oznajmił, że musi coś sprawdzić, ale nie chciał powiedzieć co.
- Cory jest w łazience - rzekła mama, jak gdyby to także stanowiło część łamigłówki. Zniżyła głos
na wypadek, gdyby wydawany przeze mnie plusk nie przeszkadzał mi podsłuchiwać. - On też jest
dziś jakiś dziwny. Sądzisz, że w kinie między nimi coś zaszło?
- Właśnie o tym myślałam. Może się pokłócili.
- No cóż, przyjaźnią się od dawna, ale to się zdarza.
- Tak samo było ze mną i Amy Lynn McGraw. Przez sześć lat trzymałyśmy się razem jak papużki
nierozłączki, a potem z powodu zgubionej paczki igieł nie rozmawiałyśmy ze sobą przez okrągły rok.
W związku z czym uważam, że chłopcy powinni się spotkać. Jeśli wybuchła między nimi jakaś
scysja, może lepiej byłoby, gdyby od razu spróbowali się pogodzić.
- To brzmi rozsądnie.
- Miałam zamiar zapytać Bena, czy chciałby, żeby Cory u nas zanocował. Nie masz nic przeciwko temu?
- Ja nie, ale muszę najpierw pomówić z Tomem i Corym.
- Zaczekaj chwileczkę - wtrąciła pani Sears. - Ben właśnie wrócił. - Mama usłyszała trzask zamykanych drzwi. - Ben? Rozmawiam z mamą Cory’ego. Może chciałbyś, żeby Cory wpadł dzisiaj do
nas? Mógłby zostać na noc.
Mama nastawiła uszu, ale spuszczona przeze mnie w toalecie woda całkowicie zagłuszyła
odpowiedź Bena.
- Mówi, że chciałby - poinformowała pani Sears.
Wyłoniwszy się z łazienki, od razu padłem ofiarą tego zadzierzgniętego w najlepszej intencji
spisku.
- Cory, czy chciałbyś spędzić dzisiejszy wieczór u Bena?
Zamyśliłem się.
- Czy ja wiem... - zacząłem.
Nie mogłem jej powiedzieć, dlaczego się zastanawiam. W lutym, kiedy ostatnio u nich nocowałem, pan Sears w ogóle nie wrócił na noc, a pani Sears przez cały czas chodziła po domu i martwiła
się, gdzie się podział jej mąż. Ben wyznał mi, że jego tato robi sobie nocne wycieczki, i prosił, żebym
nikomu o tym nie mówił.
- Ben chce, żebyś przyszedł. -Mama błędnie odczytała moje wahanie.
Wzruszyłem ramionami.
- Dobra. To chyba pójdę.
- Idź spytać ojca, czy się zgadza. - Kiedy podreptałem do frontowego pokoju, mama powiedziała
do pani Sears: - Wiem, ile znaczy przyjaźń. Jeśli mają jakieś problemy, pomożemy im je rozwiązać.
- Tato mówi, że nie ma sprawy - oznajmiłem wracając. W trakcie meczu ojciec zgodziłby się
nawet na czyszczenie zębów drutem kolczastym.
- Lizbeth? Będzie u was koło szóstej. - Mama nakryła dłonią słuchawkę i powiedziała do mnie: Na kolację mają pieczonego kurczaka.
Kiwnąłem głową, usiłując przywołać na twarz uśmiech, ale myślami byłem głęboko w tunelu,
gdzie Marsjanie knuli plan zniszczenia ludzkiej rasy - jednego miasteczka po drugim.
- A jak tam u was, Rebecco? - odezwała się pani Sears. - Wiesz, co mam na myśli.
- No, idź już, Cory - powiedziała mama. Usłuchałem, mimo iż wiedziałem, że teraz będą omawiane ważne sprawy. - Tom sypia już trochę lepiej - ciągnęła - ale wciąż ma koszmary. Chciałabym mu
jakoś pomóc, a nie potrafię. Chyba będzie musiał sam się z tym uporać.
- Słyszałam, że szeryf dał już za wygraną.
- Od trzech tygodni nie wpadł na żaden trop. W piątek mówił Tomowi, że rozesłał listy po całym
naszym stanie, a także do Georgii i Missisipi, i nic. Zupełnie jak gdyby ten człowiek pochodził z innej
planety.
- Brr... aż dreszcz człowieka przechodzi na samą myśl.
19
- To jeszcze nie wszystko. - Mama westchnęła ciężko. - Tom się zmienił. Nie chodzi mi tylko o
koszmary. - Wycofała się do spiżarki na całą długość przewodu w obawie, że ojciec może ją
usłyszeć. - Dokładnie zamyka wszystkie drzwi i okna, chociaż do niedawna w ogóle nie używał
kluczy. Przed tym wypadkiem zostawialiśmy przeważnie drzwi otwarte, tak jak wszyscy. Teraz Tom
wstaje w nocy po kilka razy, żeby sprawdzić zasuwy. A w zeszłym tygodniu wrócił z trasy z rudym
błotem na butach, chociaż nie padało. Mam wrażenie, że był nad jeziorem.
- Po co, na litość boską?
Nie wiem. Pewnie chciał pochodzić i porozmyślać. Pamiętam, że kiedy miałam dziewięć lat, mój
kot - taki żółty kocur, miał na imię Calico - wpadł pod ciężarówkę tuż przed naszym domem. Jeszcze
długo była na jezdni krwawa plama. To miejsce mnie przyciągało. Wbrew własnej woli chodziłam tam,
gdzie zginął, i patrzyłam. Zawsze mi się wydawało, że mogłam temu zapobiec, że gdybym coś zrobiła, Calico jeszcze by żył. Może zresztą przedtem myślałam, że wszyscy żyją wiecznie... - Zamilkła,
wpatrzona w ślady ołówka na futrynie, znaczące powolny, acz nieubłagany proces mego wzrostu. Zdaje się, że Tom ma teraz o czym rozmyślać.
Rozmowa potoczyła się dalej, zahaczając o to i owo, choć jej zasadniczym tematem był wypadek
nad Jeziorem Saksońskim. Oglądałem mecz razem z tatą. Zauważyłem, że bez przerwy otwiera i
zaciska prawą dłoń, jak gdyby próbował coś złapać albo też uwolnić się z czyjegoś uścisku. Potem
trzeba się już było przygotować do wyjścia, więc złożyłem na kupkę piżamę, szczoteczkę do zębów,
zapasową bieliznę i skarpetki, po czym wepchnąłem to wszystko do mojego wojskowego plecaka.
Tato wyraził nadzieję, że będę na siebie uważał, a mama - że będę się dobrze bawił, a rano wrócę na
tyle wcześnie, by nie spóźnić się do szkółki niedzielnej. Pogłaskałem Zbója po głowie i rzuciłem mu
patyk, a potem wsiadłem na rower i odjechałem w siną dal.
Ben mieszkał zaledwie o pół mili ode mnie, na ślepym końcu Deerman Street. Zwykle przemykałem się przez nią ukradkiem, bo na rogu Deerman i Shantuck stał ponury dom z szarego
kamienia, w którym mieszkali osławieni bracia Branlinowie. Trzynastoletni Gordo i czternastoletni
Gotha mieli tlenione na jasny blond włosy i z lubością siali wokół zniszczenie. Przeważnie tłukli się po
okolicy na identycznych czarnych rowerach niczym sępy wypatrujące świeżej padliny. Słyszałem od
Davy’ego Raya Callana, że czasami śmigali na tych rowerach tuż przed maską jakiegoś samochodu,
próbując zepchnąć go z szosy. Sam zresztą byłem świadkiem, jak Gotha - ten starszy - powiedział
własnej matce, żeby poszła do diabła. Z Branlinami było tak jak z czarną ospą: człowiek miał
nadzieję, że go nie dopadną, ale jak już dostali go w łapy, nie miał szans, że wyjdzie z nich cało.
Jak dotąd, ich niełaskawy majestat nie uznał mnie za godnego uwagi i miałem szczery zamiar
nadal schodzić im z drogi.
Dom Bena wyglądał mniej więcej tak samo jak mój. Ben miał brązowego psa imieniem Jazgot,
który przerwał sobie drzemkę na ganku, żeby mnie obszczekać. Wtedy Ben wyszedł na powitanie, a
pani Sears też powiedziała „dzień dobry” i spytała, czy mam ochotę na szklaneczkę korzennego
piwa. Mama Bena miała ciemne włosy i całkiem ładną twarz, ale w biodrach była gruba jak dynia.
Kiedy weszliśmy do środka, pan Sears wyjrzał z sutereny, w której mieścił się jego warsztat stolarski,
żeby zamienić ze mną parę słów. Na podkoszulku i w ostrzyżonych po wojskowemu włosach miał
jeszcze pełno trocin. Pan Sears też był wysoki i tęgi, miał rumianą twarz o wydatnych szczękach i
często szczerzył w uśmiechu szeroko rozstawione zęby, jak przystało na człowieka zadowolonego z
życia. Opowiedział mi kawał o pastorze baptystów. Nie zrozumiałem puenty, więc pan Sears zaśmiał
się, żeby mnie ośmielić.
- Oj, tatusiu! - jęknął Ben, jak gdyby słyszał już ten głupi dowcip co najmniej dziesięć razy.
Rozpakowałem plecak w pokoju, w którym mój przyjaciel przechowywał imponującą kolekcję
kapsli, osich gniazd i zdjęć baseballistów. Kiedy skończyłem, Ben usiadł na łóżku przykrytym narzutą
z podobizną Supermana i spytał:
- Opowiedziałeś staruszkom o tym filmie?
- Nie. A ty?
- Mmm. - Ben skubnął nitkę wystającą z twarzy Supermana.
- Czemu im nie opowiedziałeś?
- Nie wiem. A dlaczego ty im nie opowiedziałeś?
Ben wzruszył ramionami, ale widać było, że się poważnie namyśla.
- To było takie straszne, że nie chciałem o tym mówić - rzekł w końcu.
20
- Racja.
- Byłem za domem - dodał. - Nie ma piasku. Lita skała.
Zgodziliśmy się obaj, że gdyby Marsjanie mieli wpaść do nas z wizytą, wiercenie tuneli w czerwonych skalistych wzgórzach dookoła Zephyr przysporzyłoby im nie lada trudności. Potem Ben otworzył tekturowe pudełko i wyjął z niego obrazki z gumy do żucia, przedstawiające krwawe sceny z
czasów wojny secesyjnej - głównie żołnierzy padających od kul, przekłuwanych bagnetami i rozrywanych na strzępy przez armatnie pociski. Do każdego obrazka wymyślaliśmy stosowną historię, aż
w końcu rozległ się gong na znak, że pieczone kurczę jest już gotowe.
Po kolacji, którą poprawiliśmy jeszcze kawałkiem wspaniałego placka czekoladowego i szklanką
zimnego mleka z „Zielonych Łąk”, zagraliśmy wszyscy w scrabble. Rodzice Bena stanowili jedną
parę, my drugą, a pan Sears bez przerwy starał się przemycić na planszę wymyślone słowa - takie, o
których nawet ja wiedziałem, że nie ma ich w słowniku - na przykład „kalafon” albo „gogota”. Pani
Sears powiedziała, że zachowuje się jak małpiszon obsypany świerzbiącym proszkiem, ale podobnie
jak ja śmiała się z jego wygłupów.
- Cory? - odezwał się pan Sears. - A słyszałeś, jak trzej pastorzy chcieli się dostać do nieba?
Oczywiście zanim zdążyłem odpowiedzieć „nie”, już był w połowie kawału. Zdaje się, że uwielbiał
anegdotki o pastorach. Byłem bardzo ciekawy, co by o nich powiedział wielebny Lovoy z parafii
metodystów.
Minęła ósma i właśnie rozpoczęliśmy drugą partię, kiedy Jazgot zaszczekał na ganku, a po chwili
rozległo się pukanie do drzwi.
- Ja otworzę - powiedział pan Sears.
Za drzwiami stał żylasty, niesympatyczny mężczyzna w dżinsach i kraciastej czerwonej koszuli.
- Cześć, Donny! - przywitał go pan Sears. - Właź do środka, łobuzie!
Pani Sears przyglądała się swojemu mężowi i mężczyźnie o imieniu Donny. Widziałem, jak
zaciska zęby.
Donny rzekł coś półgłosem i pan Sears zawołał do nas:
- Posiedzimy sobie trochę na ganku. Grajcie dalej beze mnie.
- Kochanie... - Na ustach pani Sears pojawił się uśmiech, ale widać było, że długo się nie
utrzyma. - Potrzebny mi partner.
W tym momencie siatkowe drzwi zamknęły się za jej mężem. Pani Sears przez dłuższą chwilę
siedziała bez ruchu, wpatrzona w drzwi. Uśmiech spłynął jej z twarzy.
- Twoja kolej, mamusiu - przypomniał jej Ben.
- Dobrze.
Pani Sears próbowała skupić uwagę na kwadratach z literami. Widziałem, że bardzo się stara,
ale jej spojrzenie bez przerwy wędrowało w stronę siatkowych drzwi. Pan Sears i ten chudy Donny
siedzieli na ganku na składanych krzesłach i rozmawiali o czymś cicho i poważnie.
- Dobrze - powtórzyła mama Bena. - Muszę chwilę pomyśleć, dajcie mi jeszcze minutkę.
Upłynęło półtorej minuty. Gdzieś w dali zaczął szczekać pies. Potem jeszcze dwa. Jazgot włączył
się do chóru. Pani Sears wciąż jeszcze wybierała litery, kiedy drzwi znów otwarły się gwałtownie.
- Hej, Lizbeth! Ben! Chodźcie tu, prędko!
- O co chodzi, Sim? Co się...
- Mówię, żebyście tu przyszli! - wrzasnął, więc wszyscy zerwaliśmy się od stołu i pobiegliśmy
zobaczyć.
Donny stał na podwórku i patrzył gdzieś na zachód. Wszystkie psy w sąsiedztwie ujadały jak wściekłe. W domach zapalały się światła, a ludzie wychodzili na zewnątrz, żeby się przekonać, o co ten
cały gwałt. Pan Sears wskazał palcem w tym samym kierunku, gdzie spoglądał Donny.
- Widzieliście kiedyś coś takiego?
Podniosłem głowę. Ben także; jęknął głośno, jak gdyby ktoś zdzielił go prosto w żołądek.
To coś oderwało się od nocnego firmamentu i spadało w dół po wygwieżdżonym niebie. Było rozpalone do czerwoności, ciągnęły się za nim purpurowe jęzory ognia, a na ciemnym tle zostawiało
białą smugę dymu.
Serce o mały włos nie wyskoczyło mi z piersi. Ben cofnął się i pewnie by upadł, gdyby nie zawadził o rozłożyste biodro swojej mamy. W głębi tłukącego się szaleńczo serca wiedziałem, że w
21
całym Zephyr wszystkie dzieciaki, które tego popołudnia były w kinie, spoglądały na niebo czując, jak
strach rozdziera im usta do krzyku.
Jeszcze trochę, a zmoczyłbym spodnie. Jakoś zdołałem się powstrzymać, ale niewiele
brakowało.
Ben rzęził. Bełkotał coś niezrozumiale, aż w końcu pisnął:
- To... to... to...
- Kometa! - krzyknął pan Sears. - Patrz, jak spada!
Donny chrząknął i włożył sobie wykałaczkę do ust. W padającym z ganku świetle zauważyłem,
że ma brudne paznokcie.
To coś spadało długą, powolną spiralą, której ślad znaczyły wstęgi iskier. Spadało bezgłośnie, za
to ludzie nawoływali innych, żeby przyszli zobaczyć to cudo, a niektóre psy zaczęły wyć w ten
szczególny sposób, od którego człowieka przeszywają ciarki.
- Spadnie gdzieś między Zephyr a Union Town - zauważył Donny. Głowę miał przechyloną na
bok, na twarzy ponury grymas, a ciemne włosy lepkie od brylantyny. - Ale zasuwa skurczybyk!
Między Zephyr a Union Town leżało osiem mil lasów i bagien, przeciętych Rzeką Tecumseha.
Pomyślałem, że Marsjanom trudno byłoby sobie znaleźć lepsze terytorium, i poczułem, że wszystkie
obwody w moim mózgu brzęczą jak włączone syreny pożarnicze. Zerknąłem na Bena. Oczy wyłaziły
mu na wierzch pod rosnącym w czaszce ciśnieniem chemicznie czystego strachu. Kiedy znów podniosłem wzrok na ognistą kulę, nie mogłem się już opędzić od obrazu uzbrojonej w macki głowy w
szklanej bańce, głowy o gładkim, złośliwym i nieco orientalnym obliczu. Kolana miałem tak miękkie,
że ledwie mogłem ustać.
- Te, Sim - odezwał się półgłosem Donny nie przestając żuć wykałaczki - może byśmy ruszyli w
pościg za tym gnojkiem? - Obejrzał się w stronę pana Searsa. Nos miał płaski, jak gdyby zmiażdżyła
go potężna pięść. - Co powiesz, Sim?
- Jasne! - podchwycił ojciec Bena. - Jasne, pojedziemy za nim! Zobaczymy, gdzie spadnie!
- Nie, Sim! - W głosie pani Sears słychać było błagalną nutkę.
- Zostań dziś ze mną i z chłopcami!
- To kometa, Lizbeth! - podkreślił z szerokim uśmiechem. - Ile razy w życiu ma człowiek okazję
ścigać kometę?
- Proszę cię, Sim. - Złapała go za rękę. - Zostań z nami, dobrze?
- Jej palce zacisnęły się kurczowo.
- Niedługo gruchnie. - Donny przygryzł wykałaczkę i pod skórą zarysował mu się napięty mięsień
szczęki. - Czas ucieka.
- Racja! Czas ucieka, Lizbeth! - Pan Sears uwolnił się z uścisku.
- Wezmę tylko kurtkę!
Jednym susem pokonał schodki na ganek i wpadł do domu. Zanim drzwi zdążyły się z powrotem
zatrzasnąć, Ben pognał za nim.
Pan Sears wbiegł do sypialni, którą dzielił z żoną. Otworzył szafę, wydobył z niej brązową popelinową kurtkę i narzucił ją na ramiona. Potem sięgnął na górną półkę i zaczął czegoś szukać pod czerwonym kocem. Dokładnie w chwili, gdy jego dłoń wynurzyła się spod koca, Ben wszedł do pokoju i
pomiędzy palcami ojca dostrzegł błysk metalu.
Ben wiedział, co to jest i do czego służy.
- Tatusiu! - odezwał się. - Proszę, zostań w domu.
- Co jest, chłopcze? - Ojciec odwrócił się do niego z nieprzeniknionym uśmiechem, wsunął metalowy przedmiot do wewnętrznej kieszeni i zapiął suwak kurtki. - Jadę z panem Blaylockiem
zobaczyć, gdzie spadnie kometa. Wrócę za jakąś chwilę.
Ben stanął w drzwiach, dzielących jego ojca od całej reszty świata. Oczy miał wilgotne i przerażone.
- Czy mogę jechać z tobą, tatusiu?
- Nie, Ben. Innym razem. Muszę już iść.
- Pozwól mi jechać z wami, dobrze? Nie będę robił hałasu. Zgódź się!
- Nie, synu. - dłoń pana Searsa z rozmachem wylądowała na ramieniu Bena. - Musisz zostać w
domu z matką i Corym.
Ben uparcie trwał w miejscu, ale dłoń ojca stanowczo usunęła go z drogi.
22
- No, już, bądź grzeczny - powiedział pan Sears i wielkie buty poniosły go w stronę drzwi.
Ben uczynił jeszcze jedną rozpaczliwą próbę, chwytając ojca za rękę i próbując go powstrzymać.
- Nie wychodź, tatusiu! Nie idź tam! Proszę cię, nie idź!
- Ben, nie zachowuj się jak małe dziecko. Puść mnie, synku.
- Nie! - Wezbrane w oczach Bena łzy zaczęły cieknąć po tłustych policzkach. - Nie puszczę cię!
- Jadę tylko zobaczyć, w którym miejscu spadnie kometa. To naprawdę długo nie potrwa.
- Jeśli pojedziesz... jeśli pojedziesz... - wydusił Ben przez ściśnięte gardło - wrócisz odmieniony.
- Jedźmy już, Sim! - rozległ się naglący głos Donny’ego Blaylocka.
- Ben - pan Sears zdecydowanym ruchem uwolnił palce z uścisku - jadę z panem Blaylockiem,
więc bądź mężczyzną, dobrze?
Ben wlepił tylko w niego udręczone oczy, więc ojciec przejechał dłonią po jego krótko ostrzyżonej
czuprynie.
- Przywiozę ci kawałek na pamiątkę, tygrysie!
- Zostań z nami! - pisnął zapłakany tygrys.
Pan Sears odwrócił się do niego plecami i wyszedł na ganek, gdzie czekał Donny Blaylock.
Mama Bena wciąż stała ze mną na środku podwórza, przyglądając się rozżarzonej kuli w ostatnich
sekundach przed upadkiem.
- Sim, nie rób tego - powiedziała głosem tak słabym, że chyba nie doleciał na ganek.
Pan Sears bez słowa ruszył za Donnym Blaylockiem do zaparkowanego przy krawężniku samochodu. Był to ciemnoniebieski chevrolet z wgniecionym prawym tylnym błotnikiem i czerwoną piankową kostką zwisającą z anteny radiowej. Donny zręcznie wśliznął się za kierownicę, a pan Sears
usiadł obok niego. Silnik zaskoczył z hukiem ciężkiego działa i wyrzucił kłąb czarnych spalin. Kiedy
ruszył, posłyszałem, że pan Sears się śmieje, jak gdyby właśnie skończył opowiadać dowcip o pastorze. Potem Donny musiał wcisnąć gaz do samej dechy, bo samochód z piskiem opon pomknął ku
wylotowi ulicy.
Zerknąłem na zachód. Ognista kula zniknęła gdzieś za lasem i tylko czerwona poświata pulsowała na nocnym niebie jak bijące serce.
Kometa spadła na bezdrożach, gdzie nie było piasku, i przeszło mi przez myśl, że Marsjanie
będą musieli się przekopać przez tony mułu i wodorostów.
Siatkowe drzwi trzasnęły. Kiedy się odwróciłem, zobaczyłem na ganku Bena, który tarł załzawione oczy wierzchem dłoni i wpatrywał się w głąb ulicy, jak gdyby śledził trasę granatowego wozu.
Chevrolet skręcił już zresztą w Shantuck i zniknął nam z oczu.
W oddali, chyba w Bruton, wciąż ujadały psy. Pani Sears wydała z siebie długie, bezsilne
westchnienie.
- Wejdźmy do środka - powiedziała.
Ben miał opuchnięte powieki, ale już nie płakał. Wszystkim jakoś przeszła ochota na grę w
scrabble. Pani Sears zaproponowała, żebyśmy się poszli pobawić w pokoju Bena, a Ben powoli pokiwał na to głową. Oczy mu się szkliły, jak gdyby ktoś z całej siły zdzielił go w czaszkę. Pani Sears
weszła do kuchni i puściła wodę do zlewu. Wróciliśmy do pokoju. Usiadłem na podłodze z obrazkami
z wojny secesyjnej, a Ben stanął przy oknie.
Zdawałem sobie sprawę, że cierpi. Nigdy dotąd nie widziałem go w takim stanie. Czułem, że
powinienem się odezwać.
- Nie martw się - powiedziałem. - To nie Marsjanie, tylko zwyczajny meteor.
Ben milczał.
- Meteor to po prostu kawał rozżarzonej skały - ciągnąłem.
- W środku nikogo nie ma.
Ben nie zareagował; pogrążony był w myślach.
- Twojemu tacie nic nie grozi - powiedziałem.
- Wróci nie ten sam - rzekł tak cicho, że ciarki przeszły mi po grzbiecie.
- Nieprawda! Posłuchaj, przecież to tylko film, tak nie było naprawdę.
- Kiedy wypowiedziałem te słowa, miałem wrażenie, jak gdyby coś się skończyło; równocześnie
poczułem żal i ulgę. - Zrozum, w rzeczywistości nie istnieje maszyna, która wycina ludziom na
23
karkach znak X. Nie ma wielkiej marsjańskiej głowy w szklanej kuli. To wszystko zostało wymyślone.
Rozumiesz?
- Wróci nie ten sam - powtórzył Ben.
Próbowałem, ale nie byłem w stanie mu tego wyperswadować. Potem przyszła do nas pani
Sears. Też miała zaczerwienione oczy, ale dzielnie próbowała się uśmiechnąć. Na ten widok zabolało
mnie serce.
- Kto pierwszy do wanny? - zapytała. - Może ty, Cory?
Kiedy o dziesiątej pani Sears zgasiła nam światło, jej męża nie było jeszcze w domu. Leżałem
obok Bena pod białym wykrochmalonym prześcieradłem i wsłuchiwałem się w noc. Kilka psów
prowadziło jeszcze między sobą dyskurs, do którego co jakiś czas włączał się Jazgot, stłumionym
głosem wyrażając swoją opinię.
- Ben? - szepnąłem. - Śpisz?
Nie odpowiedział, ale po jego oddechu poznałem, że nie śpi.
- Nie martw się - powiedziałem. - Dobrze?
Odwrócił się i wcisnął twarz w poduszkę.
W końcu odpłynąłem w zaświaty. Wbrew temu, czego się należało spodziewać, nie śnili mi się
Marsjanie ani rany na karkach moich najbliższych. Zobaczyłem ojca, jak płynął za tonącym samochodem. Jego głowa zniknęła pod wodą i już się nie pokazała. Stałem na czerwonym urwisku i wołałem
go, aż w końcu przyszła do mnie Lainie w postaci białej mgły i zamknęła moją dłoń w wilgotnym uścisku. Słyszałem, że mama woła coś do mnie z daleka, a na skraju lasu stała postać w długim
płaszczu, którego poły łopotały na wietrze.
Obudziło mnie trzęsienie ziemi.
Z bijącym sercem otworzyłem oczy. Coś musiało przed chwilą nieźle huknąć, bo echo wciąż
jeszcze wibrowało mi w głowie. Było zupełnie ciemno; dookoła nadal królowała noc. Wyciągnąłem
rękę i namacałem leżącego obok Bena. Wciągnął gwałtownie powietrze, jak gdyby moje dotknięcie
śmiertelnie go przeraziło. Posłyszałem wystrzał silnika, a kiedy wyjrzałem przez okno na Deerman
Street, zobaczyłem tylne światła odjeżdżającego chevroleta Donny’ego Blaylocka.
Nagle dotarło do mnie, że to drzwi. Obudził mnie łoskot zatrzaskiwanych drzwi wejściowych.
- Ben? - wychrypiałem bezwładnymi z senności ustami. - Twój tato wrócił do domu.
W saloniku coś się zwaliło na podłogę. Cały dom zatrząsł się w posadach.
- Sim? - rozległ się nienaturalnie piskliwy głos pani Sears. - Sim?
Wyskoczyłem z łóżka. Ben nawet nie drgnął. Miałem wrażenie, że wpatruje się w sufit. Po
omacku przeszedłem przez korytarz; deski podłogi za każdym krokiem skrzypiały mi pod nogami.
Przy drzwiach do frontowego pokoju wpadłem na panią Sears. Nigdzie nie paliło się światło.
Nagle usłyszałem straszny, chrapliwy oddech.
Przemknęło mi przez myśl, że tego rodzaju odgłosy mógł wydawać najeźdźca, w którego marsjańskich płucach rzęziło ziemskie powietrze.
- Sim? - powtórzyła pani Sears. - Tu jestem.
- A jakże - odparł czyjś głos. - Jesteś. Zawsze, kurwa, tu jesteś.
To był głos pana Searsa, ale jakby nie ten sam. Odmieniony. Nie słychać w nim było ani krzty
wesołości, żartobliwego tonu; nawet echa dowcipów o pastorach. Był mroczny i bezlitosny jak
wieczne potępienie.
- Sim, muszę zapalić światło.
Pstryk.
I wtedy go zobaczyłem.
Pan Sears tkwił na czworakach na podłodze, głowę miał zwieszoną, a policzek wciśnięty w
dywan. Jego oczy ginęły w fałdach wilgotnej, nabrzmiałej twarzy. Spodnie i prawy rękaw kurtki usmarowane miał błotem, jak gdyby przewrócił się w lesie. Zamrugał oczyma; światło go raziło, a z dolnej wargi zwisała mu srebrna nitka śliny.
- Gdzie ona jest? - spytał. - Widzisz ją?
- Tak... tuż obok twojej prawej ręki.
Lewa ręka pana Searsa zaczęła się przesuwać po dywanie.
- Ty pieprzona oszustko - wybełkotał.
24
- To nie ta ręka, Sim - odparła ze znużeniem.
Prawa ręka wyciągnęła się w kierunku metalowego przedmiotu, który leżał na podłodze. Była to
flaszka whisky. Palce pana Searsa zacisnęły się na niej i przyciągnęły ją do siebie. Potem dźwignął
się na klęczki i spojrzał na żonę. Po twarzy przemknął mu paskudny wyraz zaciekłej złości.
- Nie próbuj mnie przegadać - powiedział. - Nawet nie otwieraj tej swojej tłustej, wyszczekanej
jadaczki.
Cofnąłem się na korytarz. Oto zobaczyłem potwora, który zrzucił przybraną skórę.
Pan Sears usiłował się podnieść. Złapał za krawędź stołu, na którym nadal leżały tafelki do gry w
scrabble, i wszystko zwaliło się na podłogę w lawinie spółgłosek i samogłosek. Potem jakoś wywindował się do pozycji stojącej, odkręcił flaszkę i przytknął jej szyjkę do ust.
- Połóż się lepiej do łóżka, Sim. - Powiedziane to było tak słabo, jak gdyby pani Sears z góry
znała wynik swoich starań.
- Do łóżka! - przedrzeźnił ją wydymając wargi. - Do łóżka! Nie chcę iść z tobą do łóżka, ty tłusta
krowo!
Pani Sears wzdrygnęła się jak smagnięta batem. Przycisnęła dłoń do ust.
- Och, Sim... - jęknęła rozdzierająco.
Cofnąłem się jeszcze o krok. I wtedy minął mnie Ben w żółtej piżamie. Twarz miał pozbawioną
wyrazu, ale na jego policzkach błyszczały ślady łez.
Istnieją rzeczy o wiele gorsze niż te, jakie widzi się w filmach o potworach. Niektóre koszmary
wykraczają poza ekran czy stronice książki i przychodzą do twojego domu, uśmiechają się drwiąco z
twarzy ukochanej osoby. Wiedziałem, że Ben po stokroć wolałby patrzeć na ohydną marsjańską
głowę w szklanej kuli niż w przekrwione oczy swego ojca.
- Hej, Beniaminku! - Pan Sears się zatoczył i musiał złapać się krzesła, żeby nie upaść. - Wiesz,
co jest z tobą nie tak? Wiesz? To, co było w tobie najlepsze, zostało w tej dziurawej gumie, ot co się
stało.
Ben stanął przy matce. W duszy musiał przechodzić gehennę, ale twarz miał jak wykutą z
kamienia. Uświadomiłem sobie nagle, iż wiedział, że tak będzie. Już w chwili, gdy ojciec wyszedł z
domu z Donnym Blaylockiem, Ben wiedział, że wróci odmieniony - nie przez Marsjan, ale przez ten
sam bimber, który przyniósł ze sobą w blaszanej flaszce.
- Mamusia i synuś. Cóż za piękny widok! - Pan Sears próbował zamknąć butelkę, ale nie był w
stanie nałożyć prosto nakrętki. - Stójcie dalej, stójcie i rozdziawiajcie te swoje przemądrzałe gęby.
Uważasz, że to śmieszne, chłopcze?
- Nie, tato.
- Owszem, nie wypieraj się! Nie możesz się już doczekać, kiedy rozbębnisz o tym naokoło, żeby
wszyscy mieli radochę! Gdzie jest ten smarkacz Mackensonów? Hej, ty - Aż się skrzywiłem, kiedy
namierzył mnie w korytarzu. - Możesz ode mnie powtórzyć temu swojemu śmierdzącemu skisłym
mlekiem tatusiowi, żeby poszedł do diabła! Słyszysz?
Kiwnąłem głową i w tej samej chwili przestał zwracać na mnie uwagę. Tak naprawdę to nie był
głos pana Searsa; mówiło przez niego coś, co pod wpływem zawartości flaszki cierpiało w jego
wnętrzu straszne męki; alkohol palił to coś żywym ogniem, deptał i miażdżył, aż w końcu musiało
krzyczeć, żeby zaznać ulgi.
- Co powiedziałaś? - Pan Sears spojrzał groźnie na żonę spod ciężkich, opuchniętych powiek.
- Ja nic...
Rzucił się ku niej jak szarżujący byk. Pani Sears krzyknęła i cofnęła się, ale jedną ręką złapał ją
za koszulę, a drugą, w której trzymał flaszkę, uniósł za siebie, jak gdyby chciał uderzyć ją w twarz.
- Mówiłaś coś! - wrzasnął. - Nie szepcz mi za plecami!
- Tatusiu, nie! - zawołał błagalnie Ben i uczepił się uda ojca, obejmując je kurczowo obiema
rękami. Chwila zdawała się ciągnąć w nieskończoność: pan Sears zamierzał się na żonę, ja tkwiłem
osłupiały w korytarzu, a Ben uparcie trzymał ojca za nogę.
Wargi pani Sears drżały. Nie uchylając głowy powiedziała:
- Mówiłam... że oboje bardzo cię kochamy... i... chcemy, żebyś był szczęśliwy. To wszystko. - Łzy
popłynęły z jej oczu. - Po prostu... żebyś był szczęśliwy.
Pan Sears milczał. Zamknął oczy i otworzył je z wysiłkiem.
25
- Szczęśliwy - powtórzył szeptem. Ben szlochał z twarzą wtuloną w jego udo; kostki splecionych
palców miał białe. Pan Sears puścił żonę, uniesiona ręka opadła. - Szczęśliwy. Nie widzicie, że
jestem szczęśliwy? Przecież się uśmiecham.
Wyraz jego twarzy nie zmienił się ani na jotę.
Stał oddychając chrapliwie, obciążona butelką ręka zwisała mu u boku. Zrobił krok w lewo,
potem w prawo, ale jakoś nie mógł się zdecydować, w którą stronę ma iść.
- Może usiądziesz, Sim? - Pani Sears pociągnęła nosem i otarła go wierzchem dłoni. - Chcesz,
żebym ci pomogła?
Kiwnął głową.
- No. Pomóż.
Ben rozluźnił uścisk, a pani Sears podprowadziła męża do krzesła. Opadł na nie jak stos brudnej
bielizny do prania. Usta miał otwarte, a wzrok wbity w przeciwległą ścianę. Pani Sears przysunęła
sobie drugie krzesło i siadła obok niego. W pokoju panowała atmosfera, jaka zwykle panuje tuż po
burzy, która pewnej nocy może znów się rozszaleć, ale na razie jest spokój.
- Chyba... - Pan Sears stracił wątek, urwał i zamrugał oczami, usiłując sobie przypomnieć, o
czym chciał mówić. - Chyba niezbyt dobrze się czuję - dodał.
Pani Sears łagodnie oparła jego głowę na swoim ramieniu.
Zacisnął mocno oczy, jego pierś uniosła się i opadła. Po chwili zaczął płakać. Wyszedłem w
piżamie na dwór w chłodną i czystą noc. Czułem, że nie wypada, bym jako obcy był świadkiem ich
prywatnego cierpienia.
Usiadłem na schodkach. Jazgot zwlókł się z posłania, przysiadł obok mnie i polizał w rękę. Miałem wrażenie, że jestem potwornie daleko od domu.
Ben wiedział. Ileż odwagi musiał z siebie wykrzesać, żeby tak leżeć w łóżku i udawać, że śpi.
Wiedział, że kiedy nad ranem trzasną siatkowe drzwi, do domu wtargnie najeźdźca wcielony w jego
ojca. Ta świadomość i bezsilne czekanie musiały go kosztować niemało udręki.
Po chwili Ben wyszedł na ganek i też usiadł na schodkach.
Zapytał, czy wszystko w porządku. Odpowiedziałem twierdząco i spytałem, co z nim.
- W porządku - mruknął.
Czułem, że mówi prawdę. Nauczył się już z tym żyć, a chociaż to było straszne, radził sobie najlepiej jak umiał.
- Tatę czasem coś takiego nachodzi - wyjaśnił. - Nie potrafi się powstrzymać i mówi różne rzeczy.
Kiwnąłem głową.
- Wcale nie myślał tego, co powiedział o twoim tacie. Nie czujesz do niego nienawiści, prawda?
- Jasne, że nie - odparłem.
- A do mnie?
- Nie - powiedziałem. - Do nikogo nie czuję nienawiści.
- Naprawdę świetny z ciebie kumpel - rzekł Ben i objął mnie ramieniem.
Pani Sears wyjrzała na zewnątrz i przyniosła nam koc. Był czerwony. Siedzieliśmy patrząc, jak
gwiazdy przesuwają się po nocnym niebie. Wkrótce zaczęły ćwierkać pierwsze ptaki.
Na śniadanie dostaliśmy gorącą owsiankę i bułeczki z jagodami. Pani Sears powiedziała nam, że
pan Sears śpi i pewnie przez większość dnia będzie spał i że gdybym poprosił mamę, aby do niej
zadzwoniła, to mogłyby sobie uciąć dłuższą pogawędkę. Potem ubrałem się, spakowałem swoje
rzeczy do plecaka i podziękowałem pani Sears za gościnę.
- Zobaczymy się jutro w szkole - powiedział Ben, po czym wyszedł wraz ze mną na dwór i zanim
wsiadłem na rower, jeszcze przez parę minut rozmawialiśmy o baseballowej drużynie młodzików,
która już niedługo miała rozpocząć treningi. Zaczynał się przecież sezon.
Nigdy więcej żaden z nas nie wspomniał o filmie, w którym Marsjanie chcieli podbić Ziemię wszystkie miasta, ojców, matki i dzieci. Obaj na własne oczy widzieliśmy twarz najeźdźcy.
Wstał niedzielny poranek. Nacisnąłem na pedały, a kiedy obejrzałem się w stronę domu przy
ślepym końcu Deerman Street, przyjaciel pomachał mi na pożegnanie.
4. WIELKANOCNE OSY.
Meteor, jak się okazało, musiał się spalić na popiół, spadając do nas z kosmosu. Kilka sosen zajęło się ogniem, ale w nocy z niedzieli na poniedziałek spadł deszcz i pożar zgasł z sykiem. Kiedy w
poniedziałek rano rozległ się szkolny dzwonek, lało nadal i nie przestało lać przez cały długi, szary
26
dzień. W następną niedzielę wypadała już Wielkanoc i mama wyraziła nadzieję, że deszczowa
pogoda - która według prognozy miała się utrzymywać nieprzerwanie do końca tygodnia - nie zepsuje sobotniej parady na Merchants Street.
Rankiem w Wielki Piątek odbywała się w Zephyr jeszcze jedna parada. Rozpoczynała się około
szóstej rano w Bruton koło drewnianego domku, pomalowanego purpurową, pomarańczową, czerwoną i słonecznożółtą farbą. Wyruszała stamtąd procesja czarnych mężczyzn w białych koszulach,
czarnych garniturach i krawatach, za którymi podążała grupa kobiet i dzieci w ciemnych ubraniach.
Dwaj mężczyźni nieśli bębny. Wybijali na nich równy, powolny rytm, do którego równał krok cały korowód. Sznur ludzi mijał tory kolejowe, a potem zbliżał się do centrum miasta w grobowym milczeniu.
Ponieważ było to doroczne wydarzenie, wielu białych mieszkańców Zephyr wychodziło z domów i
stawało na ulicach, żeby obejrzeć procesję. Co roku była wśród widzów moja mama, bo ojciec o tej
porze już pracował. Przeważnie dotrzymywałem jej towarzystwa, bo - podobnie jak wszyscy - pojmowałem znaczenie tego obrzędu.
Pochód otwierali trzej Murzyni objuczeni jutowymi workami. Oprócz eleganckich krawatów
kołysały im się na piersiach naszyjniki z bursztynowych paciorków, kości kurczęcych i drobnych
muszelek małży rzecznych. W tym roku ulice były mokre; zacinał deszcz, ale żaden uczestnik
murzyńskiej ceremonii nie schronił się pod parasolem. Nikt nie odezwał się do gapiów na chodnikach, nawet jeżeli ktoś dał dowód złych manier, próbując go zagadnąć. W samym środku procesji
dostrzegłem pana Lightfoota, który - mimo iż znał każdą białą twarz w mieście - kroczył ze wzrokiem
utkwionym w plecy poprzedzającego go mężczyzny i nie rozglądał się na boki. Pan Lightfoot stanowił
nieoceniony nabytek dla połączonych społeczności Bruton i Zephyr. Był to rzemieślnik, który potrafił
naprawić każdy przedmiot, jaki kiedykolwiek człowiekowi udało się wymyślić - choć trzeba przyznać,
że pracował mniej więcej w takim tempie, w jakim rośnie trawa. Ujrzałem pana Dennisa, który był
woźnym w szkole podstawowej, panią Velvadine, pracującą w parafialnej kuchni, oraz panią Pearl,
która zawsze promiennym uśmiechem witała klientów w piekarni na Merchants Street. Dziś miała na
sobie przezroczysty kapturek przeciwdeszczowy i kroczyła z bardzo poważną miną.
Na samym końcu procesji, za kobietami i dziećmi, szedł chudy mężczyzna w cylindrze i czarnym
smokingu. Niósł mały bębenek, w który rytmicznie uderzał dłonią w czarnej rękawiczce. Ten właśnie
mężczyzna i jego żona stanowili główne postacie ceremonii; to dla nich gapie wylegli z domów w ten
chłodny, deszczowy poranek. Kobieta miała pojawić się później; jej mąż szedł samotnie, z opuszczoną głową.
Nazywaliśmy go Księżycowym Człowiekiem, bo nikt nie znał jego prawdziwego imienia. Był
bardzo stary, lecz trudno było stwierdzić, ile dokładnie ma lat. Jeśli nie liczyć wielkopiątkowej parady,
oboje z żoną bardzo rzadko pokazywali się poza Bruton. Połowa jego długiej, wąskiej twarzy,
dotknięta wrodzoną skazą lub może chorobą skóry, przybrała bladożółty odcień, podczas gdy druga
połowa zachowała barwę hebanu. Obie części splatały się ze sobą wzdłuż plamistej, poszarpanej
linii, ciągnącej się przez wysokie czoło, grzbiet wytwornego nosa i pokrytą białymi kędziorami brodę.
Tajemniczy Księżycowy Człowiek miał na każdym przegubie po dwa zegarki, a u szyi zwisał mu na
łańcuchu pozłacany krucyfiks rozmiarów kości od szynki. Był on, jak się domyślaliśmy, oficjalnym
chronometrażystą parady, jak również jedną z jej najważniejszych osobistości.
Procesja posuwała się wolno, krok za krokiem przez ulice Zephyr, aż w końcu dotarła na ozdobiony gargulcami most nad Rzeką Tecumseha. Trwało to strasznie długo, ale warto było spóźnić się
do szkoły, żeby to obejrzeć, i z tego też powodu w Wielki Piątek lekcje nigdy nie zaczynały się
wcześniej niż około dziesiątej.
Znalazłszy się na samym środku mostu, trzej mężczyźni z workami zatrzymali się i zastygli w
miejscu jak czarne posągi. Reszta procesji przysunęła się najbliżej jak tylko mogła, nie chcąc
blokować przejazdu, choć szeryf Amory i tak ustawił na jezdni kozły z migającymi ostrzegawczo
światłami.
Po chwili w Merchants Street wjechał powoli od strony Bruton pontiac bonneville, od przedniego
do tylnego zderzaka pokryty lśniącymi plastikowymi imitacjami brylantów. Kierowca zatrzymał
samochód pośrodku mostu, wyskoczył i otworzył tylne drzwi, a Księżycowy Człowiek ujął pomarszczoną dłoń swojej żony i pomógł jej wysiąść.
I oto mieliśmy przed sobą Damę.
Była chuda jak cień i równie ciemna. Jej głowę otaczał obłok białych i miękkich jak bawełna
27
włosów; szyję miała długą, królewską, ramiona wąskie, lecz proste. Nie nosiła z tej okazji ceremonialnej szaty, lecz prostą czarną sukienkę ze srebrnym paskiem, białe buty i biały toczek z woalką. Kiedy
z pomocą Księżycowego Człowieka wysiadła z samochodu, kierowca otworzył parasol i przytrzymał
go nad jej sędziwą, arystokratyczną głową.
Podobno Dama urodziła się w roku 1858, co oznaczało, iż miała już sto sześć lat. Słyszałem od
mamy, że była niewolnicą w Luizjanie i przed wybuchem wojny secesyjnej uciekła wraz ze swą matką
na bagna. Wychowywała się w kolonii trędowatych, zbiegłych skazańców i niewolników, ukrytej
wśród rozlewisk pod Nowym Orleanem, i tam właśnie nauczyła się wszystkiego, co umiała.
Dama była w Bruton królową. Nikt spoza Bruton - a, o ile mi wiadomo, W samym Bruton także nie znał jej imienia ani nazwiska. Określenie „Dama” pasowało do niej; była wytworna w każdym calu.
Ktoś podał jej dzwonek. Spojrzała w dół na mętną, brunatną rzekę i zaczęła nim miarowo kołysać
w tył i w przód.
Oboje z mamą wiedzieliśmy, dlaczego to robi. Wszyscy gapie wiedzieli.
Dama wzywała rzecznego potwora, by wychynął z błotnistego barłogu.
Nigdy nie udało mi się zobaczyć stworzenia, zwanego Starym Mojżeszem. Pewnej nocy, kiedy
miałem dziewięć lat, a po ulewnym deszczu powietrze było niemal równie gęste jak woda, zdawało
mi się, że słyszę jego wołanie. Zaczęło się głuchym pomrukiem, niższym od najniższej organowej
piszczałki, tak głębokim, że czujesz go w kościach, zanim jeszcze pochwyci go ucho. Następnie
pomruk zaczął przybierać wyższe tony, przechodząc w ochrypły ryk, który omal nie doprowadził do
obłędu wszystkie psy w mieście, a potem nagle ucichł. Wszystko razem trwało może pięć sekund.
Nazajutrz nocny hałas był w szkole tematem dnia. Gwizdek pociągu - zawyrokowali Ben i Davy Ray.
Johnny nie zdradził się ze swoją opinią. Moi rodzice był zdania, że słyszeliśmy odgłos przejeżdżającego pociągu, ale dopiero później dowiedzieliśmy się, że ulewa rozmyła tory o dwadzieścia mil od
Zephyr i towarowy do Birmingham tej nocy nie odbył kursu.
Dziwne rzeczy się dzieją na świecie.
Kiedyś rzeka wyrzuciła pod mostem poszarpaną krowę. Nie miała głowy i coś wyżarło jej
wnętrzności - powiedział memu ojcu pan Dollar, gdy wstąpiliśmy do zakładu fryzjerskiego, żeby dać
się oskalpować. Dwaj mężczyźni, którzy zastawiali sieci na langusty wzdłuż brzegu tuż za miastem,
rozgłaszali wszem i wobec, że widzieli płynący rzeką ludzki kadłub. Pierś trupa była rozdarta jak
puszka sardynek, a ręce i nogi wyrwane ze stawów. Nie słyszeliśmy jednak, by ktoś natknął się na
nieboszczyka w dole rzeki. Pewnej październikowej nocy coś uderzyło w podwodną część przęsła
mostu z gargulcami, zostawiając w nim szczerbę, którą trzeba było wypełnić betonem. „Duży pień
drzewa” - tak brzmiało oficjalne wyjaśnienie burmistrza Swope’a które ukazało się w „Dzienniku”.
Dzwon bił, ramię Damy poruszało się jak metronom. Staruszka zaczęła śpiewać nadspodziewanie czystym i donośnym głosem.
Murzyńskie słowa pieśni były dla mnie zrozumiałe mniej więcej w tym samym stopniu co fizyka
jądrowa. Co jakiś czas Dama milkła, przechylała lekko głowę w bok, jak gdyby czegoś wypatrywała
lub nasłuchiwała, po czym znów zaczynała kołysać dzwonkiem. Nie użyła imienia Stary Mojżesz.
Powtarzała: „Damballah, Damballah, Damballah”, a potem jej głos znów się wznosił, podejmując
afrykańską pieśń.
Wreszcie opuściła dzwonek. Skinęła głową i Księżycowy Człowiek odebrał go od niej. Uparcie
wpatrywała się w rzekę, ale nie jestem w stanie stwierdzić, co w niej widziała. Potem się cofnęła, a
do krawędzi mostu podeszli trzej mężczyźni z jutowymi workami. Otworzyli je i zaczęli z nich wydobywać oklejone taśmą przedmioty, owinięte w woskowany papier - taki jakiego używa się u rzeźnika.
Niektóre pakunki umazane były krwią. W powietrzu rozniósł się odór świeżego mięsa. Mężczyźni zaczęli rozwijać krwawe ochłapy i wrzucać do brązowej, skłębionej wody befsztyki, mostki i żeberka
wołowe. W ślad za nimi powędrował do rzeki cały oskubany kurczak i kurze wnętrzności,
wytrząśnięte z plastikowego pojemnika. Z zielonej fajansowej wazy wyślizgiwały się jeden za drugim
móżdżki cielęce, inny zaś z zakrwawionych pakunków zawierał mokre, czerwonobrunatne nerki
wołowe i wątrobę. Otwarto słój marynowanych nóżek wieprzowych; jego zawartość z pluskiem
wpadła do wody, a tuż za nią poleciał ryj i uszy prosięcia. Ostatnie było krowie serce, większe niż
pięść zapaśnika. Uderzyło o wodę jak czerwony kamień. Wtedy mężczyźni zwinęli worki, a do przodu
znów wysunęła się Dama, ostrożnie stawiając nogi na zachlapanym krwią chodniku.
Przyszło mi do głowy, że właśnie zmarnowano mnóstwo niedzielnych obiadów.
28
- Damballah, Damballah, Damballah! - zawołała ponownie Dama i przez dobre pięć minut stała
bez ruchu, wpatrując się w płynącą dołem rzekę. Potem westchnęła przeciągle i zawróciła do ozdobionego diamentami pontiaca. Na moment dojrzałem jej twarz za woalką. Brwi miała zmarszczone;
widocznie nie spodobało jej się to, co zobaczyła - albo czego nie zobaczyła pod mostem. Wsiadła do
samochodu; Księżycowy Człowiek poszedł za jej przykładem, a szofer zamknął za nimi drzwi i zajął
miejsce za kierownicą. Pontiac wycofał się, aby móc zakręcić, a następnie ruszył w stronę Bruton.
Pochód udał się z powrotem tą samą drogą, którą przybył. Zwykle po ceremonii słychać było śmiechy
i ożywione rozmowy; czarni zatrzymywali się, żeby pogawędzić z białymi, ale tego roku posępny nastrój Damy udzielił się reszcie i nikomu jakoś nie chciało się śmiać.
Pojmowałem znaczenie tego rytuału nie gorzej od innych mieszkańców Zephyr. Dama zapraszała Starego Mojżesza na doroczną ucztę. Nie wiem, od jak dawna ją odprawiano, ale na pewno
zaczęło się to na długo przed moim urodzeniem. Niektórzy - jak wielebny Blessett z Kościoła Wolnych Baptystów - uważali, że to pogaństwo i diabelskie sztuczki, które powinny zostać raz na zawsze
wykorzenione przez burmistrza i radę miejską, ale w Starego Mojżesza wierzyło także dostatecznie
wielu białych, by uciszyć obiekcje pastora. Było to coś takiego, jak noszenie przy sobie króliczej łapki
albo rzucanie szczypty przez ramię, jeśli rozsypało się sól. Takie rzeczy są częścią bogatej faktury
życia; lepiej ich przestrzegać na wypadek, gdyby wyroki boże okazały się bardziej nieodgadnione, niż
my, chrześcijanie, zdolni jesteśmy pojąć.
Nazajutrz padało jeszcze gęściej, nad Zephyr przetaczały się chmury burzowe. Parada na Merchants Street została odwołana ku wielkiemu rozczarowaniu Rady do spraw Kultury i Klubu Handlowców. Pan Vandercamp junior - jeden z właścicieli Magazynu Sprzętu i Pasz - od sześciu lat jeździł na
zamykającej paradę platformie przebrany za królika, odziedziczywszy to zadanie po panu Vandercampie seniorze, który był już za stary na podskoki. W tym roku deszcz zmył wszelką nadzieję na to,
że będzie można łapać cukierki w kształcie jajek, rozrzucane z samochodów przez różnych kupców i
ich rodziny; panie z Klubu Słonecznego nie mogły się pochwalić swoimi świątecznymi sukienkami,
mężami i dziećmi; miejscowi weterani wojenni musieli pogodzić się z tym, że nie przemaszerują ulicami miasta pod powiewającym sztandarem, a Córy Konfederacji - dziewczęta z gimnazjum w
Adams Valley - nie mogły założyć króciutkich spódniczek i wywijać parasolkami.
Wielkanocny poranek wstał obleczony w mrok. Tato i ja solidarnie psioczyliśmy na ten straszny
zwyczaj, który kazał nam się szorować do połysku, a potem wbijać w wykrochmalone białe koszule,
garnitury i wypolerowane buty. Na wszelkie nasze narzekania mama miała jedną odpowiedź, równie
wyświechtaną jak owo „jasne jak słońce” mego taty. Mawiała: „To tylko jeden dzień”, chociaż ani sztywny kołnierzyk, ani węzeł krawata nie przestawał od tego uwierać. Wielkanoc była świętem rodzinnym, więc najpierw mama telefonowała do dziadzia Austina i babci Alice, a potem ojciec brał
słuchawkę i dzwonił do dziadka Jaybirda i babci Sarah. A później, jak co roku, wszyscy zbieraliśmy
się w Pierwszym Kościele Metodystów, by posłuchać o pustym grobie.
Zanim zdążyliśmy zaparkować furgonetkę, biały kościół na Cedarvine Street - pomiędzy Bonner i
Shantuck - był już prawie pełen. Szliśmy przez rozsnutą mgłę w stronę światła, sączącego się z
witrażowych okien kościoła. Cała pasta spływała nam z butów. Ludzie zrzucali nieprzemakalne
płaszcze i składali parasole pod okapem dachu, wystającym nad frontowymi drzwiami. Kościół był
stary - zbudowano go w 1939 roku - i wapno złaziło już z jego ścian, pozostawiając szare plamy.
Zwykle przed Wielkanocą doprowadzano go do gruntownego porządku, ale w tym roku deszcz
pokonał zarówno pędzle, jak i kosiarki i na trawniku bujnie pieniło się zielsko.
- Wejdź, przystojniaku! Dalej, kwiatuszku! Patrz pod nogi, kluseczko! Wesołych Świąt, słonko! witał wchodzących parafian doktor Lezander. Jak daleko sięgnę pamięcią, nigdy nie opuścił żadnej
niedzieli. Doktor Frans Lezander był w Zephyr weterynarzem i to on w zeszłym roku wyleczył Zbója z
robaków. Wciąż mówił z silnym cudzoziemskim akcentem, chociaż - jak się dowiedziałem od taty - on
i jego żona Veronica przybyli z Holandii jeszcze przed moim urodzeniem. Doktor miał pięćdziesiąt
kilka lat, około metra sześćdziesięciu wzrostu, szerokie ramiona, łysą czaszkę i równo przystrzyżoną
siwą brodę. Nosił nieskazitelny trzyczęściowy garnitur, zawsze z muszką i goździkiem w butonierce,
a poza tym wymyślał ludziom przezwiska, kiedy wchodzili do kościoła.
- Dzień dobry, brzoskwiniowy placuszku! - rzekł do mojej uśmiechniętej mamy; z ojcem wymienił
zażyły uścisk dłoni mówiąc: - Nie zardzewiałeś jeszcze w tym deszczu, piracie drogowy? - Po czym
klepnął mnie w ramię, wyszczerzył w uśmiechu lśniący srebrny siekacz i dodał: - Wskakuj do środka,
29
Szalony Koniu!
- Słyszałeś, jak mnie nazwał? - spytałem ojca, gdy już znaleźliśmy się wewnątrz. - Szalony Koń!
Nowy niedzielny przydomek był jedną z kościelnych atrakcji.
W świątyni było duszno, choć pod sufitem kręciły się drewniane wiatraki. Siostry Glass siedziały
z przodu na podwyższeniu, grając duet na pianinie i fisharmonii. Obie stare panny mogły służyć za
doskonałą ilustrację słowa „dziwactwo”. Nie były identyczne, na tyle jednak podobne, że przypominały odbicie w lekko skrzywionym zwierciadle. Obie były wysokie i chude. Sonia czesała białopłowe
włosy w kok, a Katharina czesała swoje płowobiałe włosy w taki sam kok. Obie nosiły okulary w
grubych czarnych oprawkach. Sonia grała na pianinie, lecz nie na fisharmonii, Katharina zaś vice
versa. Bliźniaczki bez przerwy dokuczały sobie nawzajem, ale mieszkały razem w budynku przy
Shantuck, który wyglądał jak domek z piernika. W zależności od tego, kogo się zapytało, miały albo
pięćdziesiąt osiem, albo sześćdziesiąt dwa, albo sześćdziesiąt pięć lat. Dziwacznego wrażenia
dopełniał sposób, w jaki się ubierały: Sonia nosiła tylko wszelkie odcienie błękitu, podczas gdy Katharina była niewolnicą zieleni. Skutek był nieuchronny: dzieciaki nazywały Sonię panną Niebieską Szklanką, a o Katharinie mówiono... no, sami już się pewnie domyślacie. Tak czy owak, dziwne czy nie,
potrafiły grać jak natchnione.
Ławki były już tak nabite, że nie wetknąłbyś w nie nawet szpilki. Kościół przypominał cieplarnię,
w której rozkwitły egzotyczne kapelusze. Ludzie kręcili się w kółko, usiłując znaleźć jakieś miejsce; z
przodu spieszył już nam na pomoc jeden z porządkowych, pan Horace Kaylor, błyskając białym
wąsem i wywróconym do góry lewym okiem, na którego widok przejmował człowieka dreszcz.
- Tom! Tutaj! Na miłość boską, ślepy jesteś, czy co?
Na całym świecie był tylko jeden człowiek, który potrafił ryczeć w kościele niczym ranny łoś.
Stał wymachując rękami nad morzem kapeluszy. Poczułem, że mama się wzdryga, a ojciec objął
ją ramieniem, jak gdyby się bał, że zemdleje ze wstydu. Dziadek Jaybird zawsze musiał zrobić coś
takiego, żeby - jak określił to tato, kiedy myślał, że go nie słyszę - „wypiąć tyłek na całą resztę”. Dzień
dzisiejszy nie stanowił wyjątku.
- Zajęliśmy wam miejsca! - wrzasnął dziadek, przyprawiając obie Szklanki o dreszcz, skutkiem
czego jedna zagrała za nisko, a druga za wysoko. - Chodźcie, zanim ktoś się wpakuje!
Dziadzio Austin i babcia Alice siedzieli w tym samym rzędzie. Dziadzio miał na sobie ubranie z
serży, które wyglądało tak, jak gdyby rozciągnęło się na deszczu co najmniej o dwa numery. Jego pomarszczoną szyję ściskał biały nakrochmalony kołnierzyk i błękitna muszka, rzadkie siwe włosy miał
gładko ulizane, a oczy pełne smutku. Drewnianą nogę wetknął głęboko pod przednią ławkę. Siedział
tuż obok dziadka Jaybirda, co tylko wzmagało jego zdenerwowanie, bo obaj pasowali do siebie jak
piernik do wiatraka. Za to babci Alice nikt by nie posądził o smutek. Miała na sobie kapelusz, pokryty
białymi kwiatuszkami, białe rękawiczki i zieloną sukienkę w lśniącym odcieniu, jaki przybiera morze w
promieniach słońca. Jej urocza owalna twarz promieniała; siedziała obok babci Sarah i obie wyglądały jak stokrotki z jednego bukietu. Teraz jednakże babcia Sarah szarpała dziadka Jaybirda za
rękaw marynarki - tej samej czarnej marynarki, którą wkładał w deszcz i pogodę na wszelakie święta
i pogrzeby - usiłując go zmusić, żeby usiadł i przestał kierować ruchem. Dziadek kazał ludziom
ścieśnić się w ławkach, po czym grzmiącym głosem zawołał:
- Tu jeszcze są dwa miejsca!
- Siadaj, Jay! Usiądźże! - W końcu babcia uszczypnęła go w żylasty pośladek. Dziadek spojrzał
na nią srogo i nareszcie usiadł.
Rodzice i ja wepchnęliśmy się do ławki.
- Cieszę się, że cię widzę, Tom - rzekł dziadzio Austin potrząsając dłonią. - To jest, gdybym cię
widział. - Okulary miał szczelnie zasnute mgłą. Zdjął je i przetarł szkła chusteczką do nosa, po czym
podjął:
- Rzekłbym, iż od ładnych paru lat nie widziałem w kościele tylu lu... - Ścisk jak w burdelu w
dzień wypłaty, co, Tom? - przerwał mu dziadek Jaybird, a babcia Sarah szturchnęła go łokciem w
żebra z takim impetem, że sztuczne zęby dziadka szczęknęły głośno.
- Może pozwolisz mi skończyć chociaż jedno zdanie. - Dziadzio Austin zaczynał czerwienieć. Odkąd tu siedzimy, nie dajesz mi dojść do sło...
- Świetnie wyglądasz, chłopcze! - Dziadek Jaybird przechylił się obok dziadzia Austina, żeby
klepnąć mnie w kolano. - Karmisz go mięsem, Rebecco? Chłopak, który rośnie, musi jeść mięso,
30
żeby mieć muskuły!
- Nie słyszysz, co do ciebie mówię? - Policzki dziadzia Austina przybrały purpurowy odcień.
- Co mam słyszeć? - zagrzmiał dziadek Jaybird.
- Podkręć aparat słuchowy, Jay - wtrąciła babcia Sarah.
- Co?!
- Aparat słuchowy! - huknęła doprowadzona do ostateczności babcia. - Podkręć go!
Zapowiadało się na to, że długo będziemy pamiętać tę Wielkanoc.
Wszyscy witali się ze wszystkimi, a strumień mokrych ludzi wciąż wlewał się do kościoła. O dach
zaczęły bębnić coraz gęstsze krople deszczu. Dziadek Jaybird, którego włosy sterczały jak biała szczoteczka wokół długiego, kpiarskiego oblicza, koniecznie chciał porozmawiać z ojcem o morderstwie,
ale tato potrząsnął tylko głową i nie podtrzymał tematu. Babcia Sarah spytała mnie, czy będę w tym
roku grał w baseball, a ja odpowiedziałem, że tak. Babcia miała okrągłą, dobroduszną twarz i szaroniebieskie oczy, które gnieździły się w kręgach posplatanych zmarszczek, ale wiedziałem, że potrafi się złościć, a maniery dziadka Jaybirda często ją do tego zmuszają.
Z powodu deszczu pozamykano wszystkie okna i powietrze naprawdę zaczynało robić się gęste.
Podłoga była mokra, po ścianach ciekła wilgoć, a skrzydła wentylatorów obracały się z jękiem. W
kościele pachniało setką różnych perfum, lakierów do włosów i płynów po goleniu, a ponadto unosił
się w nim słodki aromat kwiecia, zdobiącego butonierki i kapelusze. Wszedł chór w szkarłatnych
komżach. Nim jeszcze zaintonowano pierwszą pieśń, koszulę miałem przepoconą na wylot. Wstaliśmy, odśpiewaliśmy hymn i usiedliśmy z powrotem. Dwie potwornie tęgie kobiety - pani Garrison i
pani Prathmore - przepchnęły się do przodu, żeby nam powiedzieć o zbiórce datków na rzecz
ubogich rodzin z Adams Valley.
Potem znów wstaliśmy, odśpiewaliśmy jeszcze jeden hymn i usiedliśmy. Głosy obu dziadków
przypominały rechot kumaków, kłócących się ze sobą w bagnistym stawie.
Pulchny, okrągłolicy pastor Richmond Lovoy stanął za pulpitem i zaczął mówić o tym, jak
chwalebny to dzień, gdy Jezus zmartwychwstał. Wielebny Lovoy miał brązową myszkę nad lewym
okiem i przyprószone siwizną skronie; każdej niedzieli podczas kazania odczesane do tyłu włosy
lekceważyły warstwę brylantyny i spadały mu na czoło brązową falą, która przybierała po każdym
gwałtowniejszym ruchu. Żona pastora miała na imię Esther. Mieli trójkę dzieci: Matthew, Luke’a i Joni.
Podczas gdy wielebny Lovoy mówił, przekrzykując dudniący w niebie grzmot, uświadomiłem
sobie, kto siedzi tuż przede mną.
Diablica.
Umiała czytać w myślach i to był bezsporny fakt. Ledwie mi zaświtało, że tam siedzi, a już jej
głowa obróciła się wokół osi i spojrzały na mnie czarne oczy, które mogły przestraszyć wiedźmę o
północy. Diablica nazywała się Brenda Sutley. Miała dziesięć lat, rude włosy w strąkach i bladą twarz
usianą ciemnymi piegami, na której żyły własnym życiem dwie brwi, włochate jak gąsienice. Nieregularne rysy sprawiały wrażenie, jak gdyby ktoś usiłował zdusić jej na buzi ogień trzymaną na płask
łopatą. Prawe oko wyglądało na większe od lewego, zamiast nosa miała haczykowaty dziób z
dwiema ziejącymi w nim dziurkami, a wąskie usta zdawały się wędrować z jednej strony twarzy na
drugą. Takie było jej dziedzictwo i nic na to nie mogła poradzić. Jej mama przypominała hydrant
pożarowy z czerwoną strzechą i kasztanowymi wąsami, a przy jej rudobrodym ojcu nawet kołek w
płocie wyglądał krzepko. Zważywszy na liczbę rudych upiorów w rodzinie, nic dziwnego, że Brenda
Sutley była nawiedzona.
Diablica dorobiła się tego przezwiska po tym, jak na lekcji rysunków namalowała portret swojego
ojca z rogami i rozwidlonym ogonem, a potem powiedziała nauczycielce, pannie Dixon, i całej klasie,
że jej tatuś trzyma na dnie szafy całą kupę ilustrowanych czasopism, w których diabły wtykają ogony
w dziurki diablic dziewczynek. Ale Diablica nie tylko rozgłaszała skrzętnie ukrywane rodzinne sekrety.
Na lekcję wychowawczą przyniosła w pudełku po butach zdechłego kota, do którego powiek przylepione były dwie monety jednocentowe; na kolejnych zajęciach plastycznych ulepiła z białej i zielonej
plasteliny cmentarz z nagrobkami wszystkich kolegów z klasy, opatrzonymi datami ich śmierci,
skutkiem czego kilkoro dzieci wpadło w histerię, uświadomiwszy sobie, że nie dożyją szesnastki.
Przejawiała upodobanie do wyrafinowanych kawałów - by wspomnieć choćby kanapki przekładane
psimi odchodami. Prócz tego powszechnie uważano, że miała wiele wspólnego z pęknięciem rur w
31
damskiej ubikacji szkoły podstawowej w Zephyr, kiedy to każda muszla została szczelnie zatkana
zeszytowym papierem.
Jednym słowem, była okropna.
A teraz jej królewska okropność spoglądała na mnie.
Na krzywych wargach powoli rozlał się uśmiech. Nie mogłem oderwać wzroku od tych czarnych
świdrujących oczu, zdążyłem tylko pomyśleć: Już po mnie. Cały kłopot z rodzicami polega na tym, że
kiedy się chce, żeby zwrócili na człowieka uwagę i przyszli mu na pomoc, ich myśli wędrują gdzieś
po innych światach. Natomiast kiedy wolałbyś, żeby przestali cię dostrzegać, siedzą ci na karku.
Chciałem, żeby mama, tato albo ktokolwiek kazał Brendzie Sutley się odwrócić i słuchać wielebnego
Lovoya, ale oczywiście wszystko odbyło się tak, jak gdyby Diablica nagle stała się niewidzialna.
Dorośli widzieli tylko mnie - jej najnowszą ofiarę.
Prawa dłoń Diablicy uniosła się niczym głowa małego białego węża o brudnych kłach. Powoli, z
potępieńczą gracją, wystawiła palec wskazujący i skierowała go w stronę jednej z ziejących w nosie
dziur. Palec głęboko zanurzył się w nozdrzu; miałem wrażenie, że wepchnie go aż do nasady.
Następnie palec wysunął się z powrotem, a na jego czubku widniała połyskująca zielona masa
wielkości ziarna kukurydzy.
Czarne oczy nawet się nie zmrużyły. Usta zaczęły się otwierać.
- Nie - błagałem ją telepatycznie - proszę, nie rób tego!
Zielony palec posuwał się w kierunku wilgotnego, różowego języka.
Nie mogłem oderwać wzroku, a mój żołądek skurczył się w ciasny supełek.
Zieleń i róż. Brudny paznokieć i zwisające z niego lepkie pasemko.
Diablica oblizała palec do czysta. Chyba gwałtownie mi się odbiło, bo ojciec ścisnął mnie za
kolano i szepnął: „Nie rozrabiaj!”, ale oczywiście nie zauważył niewidzialnej Diablicy, gdy ta zadawała
mi tortury. Uśmiechnęła się do mnie, złośliwy ognik w czarnych oczach przygasł, głowa odwróciła się
z powrotem i taki był koniec mych katuszy. Pani Sutley uniosła owłosioną dłoń i pogłaskała ogniste
loki córeczki, jak gdyby ta była najsłodszą dziewczynką, jaka kiedykolwiek chodziła po bożym
świecie.
Wielebny Lovoy wezwał nas do modlitwy. Pochyliłem głowę z całej siły i zacisnąłem powieki.
Po niecałych pięciu minutach coś mocno uderzyło mnie w kark.
Obejrzałem się.
Z przerażenia zabrakło mi tchu. Tuż za sobą zobaczyłem czworo stalowych oczu o odcieniu
świeżo wyostrzonych brzytew, należących do Gothy i Gordo Branlinów. Po obu stronach siedzieli ich
rodzice, głęboko pogrążeni w modlitwie. Podejrzewam, iż prosili Boga, aby uchronił ich z rąk ich potomstwa. Obaj bracia mieli na sobie granatowe ubrania, białe koszule i jednakowe krawaty, z tą
różnicą, że krawat Gothy był biały w czarne prążki, a krawat Gordo w czerwone. Starszy o rok Gotha
miał jasnopłowe włosy, Gordo zaś o ton bardziej żółte. Ich twarze wyglądały, jak gdyby ktoś wyciosał
je niezdarnie w brązowym kamieniu. Już same rysy - potężne, wysunięte do przodu szczęki, kości
policzkowe omal nie przebijające skóry, czoła jak granitowe płyty - przywodziły na myśl przyczajoną
złość. W ciągu tych paru sekund, kiedy to odważyłem się spojrzeć w ich wyzywające oblicza, Gordo
podstawił mi pod nos uniesiony środkowy palec, a Gotha wepchnął do rurki twardy, czarno nakrapiany groszek.
- Cory! - szepnęła mama szturchnąwszy mnie w bok. - Zamknij oczy i módl się!
Tak też uczyniłem. Drugi groszek trafił mnie w potylicę. Coś takiego boli, że człowiek ma ochotę
wyć. Przez resztę modlitwy słyszałem za sobą Branlinów, szepczących i chichoczących jak paskudne
trolle. Moja głowa stanowiła ich dzisiejszy cel.
Kiedy się już pomodliliśmy, odśpiewaliśmy następny hymn. Odczytano ogłoszenia i powitano
gości. Wśród wiernych zaczęła krążyć taca. Położyłem na niej dolara, którego ojciec dał mi rano w
tym celu. Chór śpiewał; siostry Glass grały na pianinie i fisharmonii. Z tyłu rechotali Branlinowie.
Potem pastor znów wstał, żeby wygłosić niedzielne kazanie, i właśnie wtedy na mojej dłoni wylądowała osa.
Trzymałem rękę na kolanie i nie poruszyłem jej, chociaż dreszcz trwogi przemknął mi wzdłuż kręgosłupa niczym błyskawica. Osa rozgościła się pomiędzy małym a serdecznym palcem i siedziała
tam, wysuwając granatowoczarne żądło.
32
A teraz pozwólcie, że wtrącę parę słów o osach.
Osy bardzo się różnią od pszczół. Pszczoły są pękate i pogodne; fruwają od kwiatka do kwiatka i
nie zależy im na ludzkiej krwi. Są ciekawskie i cierpią na huśtawkę nastrojów, ale zwykle można
przewidzieć, co zrobią, i łatwo ich uniknąć. Osy jednakże - a szczególnie ten smukły, ciemny
gatunek, który wygląda jak sztylet z małą główką - zostały stworzone po to, by topić żądła w ciałach
śmiertelników, wydobywając z nich okrzyki podobne tym, jakie wydaje koneser, kiedy odkorkuje
wyborne wino. Otarcie się głową o gniazdo os może, jak słyszałem, pociągnąć za sobą skutki
podobne do postrzelenia śrutem. Widziałem ongiś twarz pewnego chłopca, którego pocięły w usta i
powieki, kiedy latem buszował na strychu starego domu: takiej męki i opuchlizny nie życzyłbym
nawet Branlinom. Osy to wariatki; żądlą ni stąd, ni zowąd. Najchętniej przewierciłyby cię do szpiku
kości, gdyby mogły zapuścić żądła tak głęboko. Są wściekłe, podobnie jak Branlinowie. Jeśli szatan
rzeczywiście ma ulubione zwierzątko, nie jest nim czarny kot, małpa ani też skórzasta jaszczurka.
Była nim, jest i zawsze będzie osa.
Trzecie ziarno grochu puknęło mnie w głowę. Bolało, ale z bijącym sercem i gęsią skórką wpatrywałem się wyłącznie we wtuloną między palce mały a serdeczny osę. Coś przeleciało mi koło twarzy.
Podniosłem wzrok i zobaczyłem, jak druga osa krąży nad głową Diablicy, a potem siada na jej
czubku. Musiało ją załaskotać, bo podniosła rękę i strzepnęła owada, nawet nie wiedząc, co
strzepuje. Osa uniosła się z gniewnym szmerem czarnych skrzydeł. Byłem pewien, że zaraz ją
ukłuje, ale chyba poczuła bratnią duszę, bo zamiast tego poleciała w stronę sufitu.
Wielebny Lovoy mówił w natchnieniu o ukrzyżowanym Jezusie, płaczącej Matce Boskiej i kamieniu, który został odrzucony z wejścia do grobu.
Spojrzałem na sufit kościoła.
Niedaleko jednego z wirujących wiatraków była dziurka nie większa od ćwierćdolarówki. Ujrzałem, jak wyłażą z niej trzy osy i szybują w dół, nad głowy wiernych. Kilka sekund później pojawiły się
jeszcze dwie, które zaczęły krążyć w parnym, przesłodzonym powietrzu.
Nad kościołem przetoczył się grzmot. Szum deszczu niemal całkiem zagłuszył wznoszący się i
opadający głos wielebnego Lovoya. Nie miałem pojęcia, o czym mówi; zerknąłem na osę pomiędzy
palcami, a potem znów na dziurę w suficie.
Było ich coraz więcej. Szerokimi spiralami spływały w głąb zamkniętej, dusznej i wilgotnej sali.
Zacząłem je liczyć. Osiem... dziewięć... dziesięć... jedenaście... Kilka usiadło na leniwych skrzydłach
wentylatora i jeździło na nich jak na karuzeli. Czternaście... piętnaście... szesnaście... siedemnaście... Ciemny kłąb rozdygotanych os przepchnął się przez otwór. Dwadzieścia... dwadzieścia jeden...
dwadzieścia dwa... Przy dwudziestu pięciu przestałem liczyć.
Pomyślałem, że muszą mieć gniazdo na strychu. Na pewno było wielkości piłki futbolowej i tętniło sobie życiem w wilgotnej ciemności. Kiedy tak patrzyłem, skamieniały jak Maria, kiedy spotkany
na drodze nieznajomy pokazał jej przebity włócznią bok, kolejny tuzin os wyroił się z dziury. Chyba
nikt poza mną ich nie zauważył; czyżby były niewidzialne tak samo jak Diablica w chwili, gdy
wydłubywała sobie kozę z nosa? Owady krążyły wolno pod sufitem, współzawodnicząc z wentylatorami. Było ich teraz tyle, że utworzyły ciemną chmurę, jak gdyby burzy udało się dostać do środka.
Zadomowiona między moimi palcami osa poruszyła się. Spojrzałem na nią i syknąłem, kiedy
następne ziarnko grochu uderzyło mnie w kark, gdzie włosy miałem ostrzyżone do skóry. Osa przemaszerowała po moim wskazującym i zatrzymała się na kciuku. Żądło opierało mi się o dłoń; czułem
jego maleńkie zębate ostrze, przypominające w dotyku okruch stłuczonego szkła.
Wielebny Lovoy był już w swoim żywiole, wymachiwał rękami, a włosy zaczynały zsuwać mu się
na czoło. Na zewnątrz trzasnął grzmot i deszcz wściekle uderzył o dach. Zdawało mi się, iż nadszedł
dzień sądu: pora sklecić razem parę desek i zacząć wzywać parami zwierzęta. Wszystkie oprócz os pomyślałem; tym razem mamy szansę naprawić błąd Noego. Wpatrywałem się w dziurę w suficie z
mieszaniną fascynacji i strachu. Miałem wrażenie, że to szatan znalazł sposób, by wśliznąć się na
wielkanocne nabożeństwo. Oto krążył nam nad głowami, żądny naszych ciał.
Dwie rzeczy wydarzyły się równocześnie.
Wielebny Lovoy wyrzucił ramiona do góry i rzekł donośnie, z kaznodziejskim zaśpiewem:
- I tegoż cudownego poranka po najczarniejszej nocy anieli zstąpili z nieba i... ghakkk! Uniósłszy ręce ku aniołom, nagle poczuł muśnięcie małych skrzydełek.
Mama położyła dłoń na mojej i ścisnęła ją czule, wraz z moją własną osą.
33
Odkryła ją w tej samej chwili, gdy osy zadecydowały, że kazanie wielebnego Lovoya trwa już
wystarczająco długo.
Mama wrzasnęła. Pastor wrzasnął. I to był sygnał, na który czekały osy.
Czarna chmura w sile ponad stu żądeł spadła na nas jak sieć na głowy schwytanych zwierząt.
Posłyszałem, jak ukąszony dziadek Jaybird ryczy: „Oż, cholera!” Babcia Alice wydała z siebie
operowe, acz lekko drżące wysokie C. Mama Diablicy zawyła, kiedy osy zaatakowały jej kark. Tato
Diablicy wiosłował w powietrzu chudymi ramionami. Diablica wybuchnęła śmiechem. Z tyłu Branlinowie skrzeczeli z bólu; rurka i ziarnka grochu poszły w zapomnienie. W całym kościele rozlegały się
krzyki i jęki. Ludzie w świątecznych ubraniach skakali i wymierzali ciosy w powietrze, jak gdyby walczyli z demonami z jakiegoś innego wymiaru. Wielebny Lovoy pląsał w paroksyzmie cierpienia,
potrząsając pokąsanymi dłońmi tak gwałtownie, że omal nie wyrwał ich z nadgarstków. Miast hymnu
chór śpiewał pieśń bólu, a osy cięły policzki, brody i nosy. W powietrzu wirowały ciemne smugi, które
rzucały się ludziom w twarze i okręcały wokół głów niczym cierniowe korony. „Uciekajmy! Uciekajmy!”
„Wiejmy!” - rozległo się gdzieś za mną. Panny Szklanki przerwały grę i pobiegły do wyjścia z osami
we włosach. Wszyscy inni także się zerwali i to, co ledwie dziesięć sekund wcześniej było spokojnym
zgromadzeniem wiernych, zmieniło się w oszalały ze zgrozy tabun.
Do tego mogą cię doprowadzić osy.
- Ta przeklęta noga gdzieś się zaklinowała! - wołał dziadzio Austin.
- Jay! Pomóż mu! - krzyknęła babcia Sarah, ale dziadek Jaybird przedzierał się już do przejścia
między ławkami, wypełnionego zbitym, podrygującym tłumem.
Ojciec poderwał mnie z ławki. Lewym uchem pochwyciłem złośliwy bzyk i już w następnej chwili
zarobiłem takie ukąszenie w brzeg małżowiny, że łzy same wytrysnęły mi z oczu. Usłyszałem, że
krzyczę: „Au!”, chociaż w ogólnym wrzasku i biadaniu jedno małe „Au!” nie miało żadnego znaczenia.
Tylko dwie inne osy zdołały mnie usłyszeć. Jedna przez marynarkę i koszulę ukłuła mnie w prawe
ramię, druga pomknęła ku mojej twarzy jak murzyńska włócznia i wbiła mi żądło w dolną wargę.
Wydałem nieartykułowany okrzyk: „Ojejujejujoj!” - taki, który oddaje rozmiary bólu, choć nie ma w nim
żadnej sensownej sylaby - i także rzuciłem się do walki z brzęczącym nalotem. Czyjś głos popiskiwał
ze śmiechem. Kiedy podniosłem załzawione oczy na Diablicę, zobaczyłem, że skacze na ławce szczerząc zęby z radości, a twarz ma pocętkowaną czerwonymi śladami.
- Wszyscy wychodzić! - wrzasnął doktor Lezander. Trzy osy przyczepiły się do jego łysej czaszki,
kłując gdzie popadnie.
Tuż za doktorem pchała się do wyjścia siwowłosa pani Lezander o surowym obliczu. Przybrany
niebieskimi kwiatkami odświętny kapelusz zjechał jej na bok, a osy obsiadły jej szerokie barki. W jednej ręce ściskała Biblię, w drugiej torebkę i obiema zadawała straszliwe ciosy atakującym rojom,
zgrzytając zębami w słusznym gniewie.
Ludzie przedzierali się przez drzwi, nie zważając na parasolki i płaszcze. Zaciekle walczyli o
szansę skrócenia swych mąk w falach potopu. Kiedy świąteczny tłumek wchodził do kościoła,
stanowił przykładny zbiór łagodnych, cywilizowanych chrześcijan. Ci, którzy opuszczali świątynię, byli
już barbarzyńcami do szpiku kości. Kobiety i dzieci przewracały się na błotnistej ścieżce, mężczyźni
zaś przebiegali po nich i padali twarzami w marszczone deszczem kałuże. Kapelusze spadały z głów
i toczyły się jak rozmokłe koła, póki nawałnica nie wtłoczyła ich w ziemię.
Pomogłem ojcu uwolnić drewnianą nogę dziadzia Austina spod ławki. Osy cięły ojca po rękach, a
za każdym żądłem słyszałem, jak posykuje. Mama i obie babcie próbowały wyjść spomiędzy ławek.
Ludzie w przejściu przewracali się i plątali ze sobą. Wielebny Lovoy, o palcach spuchniętych do
wielkości serdelków, usiłował schować twarze swoich dzieci między sobą a szlochającą Esther. Chór
dawno już się rozpadł; po niektórych zostały tylko puste szkarłatne komże. Razem z tatą wydostaliśmy z ławki dziadzia Austina. Policzki miał mokre; osy roiły mu się wokół karku. Ojciec je rozgonił,
ale po chwili jeszcze większy rój otoczył nas pałającym żądzą mordu kołem, zupełnie jak Komańcze
podczas napadu na wozy osadników. Dzieci płakały, kobiety piszczały, a osy miotały się i cięły.
- Wychodzić! Wychodzić! - krzyczał przy drzwiach doktor Lezander, wypychając ludzi na
zewnątrz, kiedy robił się korek. Jego żona, posępna holenderska niedźwiedzica, złapała jakiegoś
nieszczęśnika i zwyczajnie wyrzuciła go za próg.
Docieraliśmy do wyjścia. Dziadzio Austin zachwiał się, lecz ojciec go podtrzymał. Mama
34
wypędzała osy z włosów babci Sarah, kłujących jak pokrzywa. Dwie rozpalone igły wbiły mi się w
kark, jedna w ułamek sekundy po drugiej. Miałem uczucie, że moja głowa zaraz eksploduje. Wtedy
ojciec złapał mnie za rękę, pociągnął i oto krople deszczu zabębniły mi po czaszce. Wszyscy
znaleźliśmy się za drzwiami, ale tato pośliznął się w kałuży i upadł na kolana w rozdeptaną maź. Złapałem się za kark i zacząłem biegać w kółko, płacząc z bólu, lecz po chwili rozjechały mi się nogi i
moje świąteczne ubranie również zetknęło się z miejscowym błotem.
Wielebny Lovoy wyszedł ostatni. Zatrzasnął za sobą drzwi i oparł się o nie, jak gdyby chciał powstrzymać zło, by nie wydostało się na zewnątrz.
Pioruny biły raz po raz. Deszcz walił z nieba jak uderzenie młotka, tłukąc w nas do utraty
zmysłów. Niektórzy siedzieli w błocie, inni w otępieniu snuli się dookoła, jeszcze inni po prostu stali
bez ruchu w strugach wody, chcąc w ten sposób ochłodzić piekące ukąszenia.
Ja też cierpiałem. Oszołomiony bólem wyobrażałem sobie, że za zamkniętymi drzwiami kościoła
radośnie świętują osy. Ostatecznie one też miały Wielkanoc. Zmartwychwstały po zimie, tej strasznej
porze roku, która wysusza gniazda i mumifikuje we śnie osie niemowlęta. Podźwignęły swój własny
kamień i odrodzone wynurzyły się z grobu w światło nowej wiosny, nas zaś uraczyły dobitnym
kazaniem o niezniszczalności życia. Ich wystąpienie miało nam zapaść w pamięć na wiele dłużej, niż
jakakolwiek mowa wielebnego Lovoya. Każde z nas osobiście doświadczyło bólu, jaki zadają wbijające się w ciało gwoździe i ciernie.
Ktoś pochylił się nade mną. Poczułem zimne błoto, przyciśnięte do ukąszeń na karku. Spojrzałem w ociekającą wodą twarz dziadka Jaybirda. Włosy mu sterczały, jak gdyby poraził go prąd.
- Nic ci nie jest, chłopcze? - zapytał.
Odwrócił się od nas i uciekł, żeby ratować własną skórę. Był tchórzem, Judaszem, a to, że
przyniósł mi ulgę, nie było żadną pociechą.
Nie odpowiedziałem. Popatrzyłem na niego, jak gdyby był przezroczysty.
- Wyjdziesz z tego - powiedział, po czym wyprostował się i poszedł zająć się babcią Sarah, która
stała przytulona do mamy i babci Alice. W moich oczach wyglądał jak chudy, zmoknięty szczur.
Gdybym był wzrostu ojca, pewnie bym mu przyłożył. Wstyd mi było za niego; mimo woli odczuwałem głęboki, palący wstyd. I również mimo woli zacząłem się zastanawiać, czy ja też noszę w
sobie tchórzostwo dziadka Jaybirda. Wtedy jeszcze tego nie wiedziałem, ale już wkrótce miałem się
przekonać.
Na drugim końcu Zephyr rozdzwoniły się dzwony innego kościoła; dźwięk docierał do nas
poprzez ścianę deszczu jak słyszany we śnie.
Wstałem. Czułem, jak pulsuje mi ramię, dolna warga i kark. Ból niewątpliwie uczy nas pokory.
Nawet Branlinowie płakali jak małe dzieci. Nigdy nie widziałem, żeby ktoś się stawiał, mając w ciele
pełno dziur po żądłach, a wy?
Wielkanocne dzwony dźwięczały nad zalanym wodą miastem.
Nabożeństwo się skończyło.
Alleluja!
5. ŚMIERĆ ROWERU.
Deszcz ciągle padał.
Szare chmury zawisły nad Zephyr, a z ich spuchniętych brzuchów spływał na ziemię potop.
Usypiał mnie szum deszczu bębniącego o dach, a budził łoskot grzmotu. Zbój trząsł się w budzie i
skomlił. Wiedziałem, jak się czuje. Po ukąszeniach os pozostały mi już co prawda tylko czerwone
cętki, ale za to przez wiele kolejnych dni nawet promień słońca nie padł na nasze miasto. Wciąż tylko
lał nieustanny deszcz i nawet kiedy nie odrabiałem lekcji, siedziałem w swoim pokoju, czytając po raz
drugi stare tomiki „Słynnych potworów” albo komiksy z półki.
Cały dom przesiąkł deszczem, piwnicznym zapachem wilgotnych desek i mokrej ziemi. Z
powodu opadów odwołano sobotnie poranki w „Lirycznym”, bo dach kina zaczął przeciekać. Nawet
powietrze wydawało się śliskie jak zielona narośl na mokrych kamieniach. Kiedy w tydzień po świętach siedzieliśmy przy obiedzie, ojciec odłożył nagle nóż i widelec, spojrzał na mokre, zamglone okna
i powiedział:
- Jeśli tak dalej potrwa, chyba będziemy musieli sprawić sobie skrzela.
Powietrze było ciężkie od nadmiaru wilgoci, chmury przesłoniły nam światło i pozostawiły nas w
35
gęstym, bagnistym półmroku. Podwórka zmieniły się w stawy, a ulice w strumienie. Zaczęli wypuszczać nas wcześniej ze szkoły, żeby każdy mógł bezpiecznie dotrzeć do domu, i pewnej środy, na
siedemnaście minut przed trzecią po południu, mój rower wyzionął ducha.
Usiłowałem przedostać się przez nurt rwący Deerman Street. Nagle przednie koło zapadło się w
wyrwę w uszkodzonym chodniku, a siła wstrząsu zadudniła w przerdzewiałej ramie. Wszystko stało
się równocześnie: kierownica zsunęła się w dół, szprychy przedniego koła trzasnęły, siodełko pękło,
rama rozeszła się w starych, wysłużonych spojeniach i nagle okazało się, że leżę na brzuchu w
wodzie, która spokojnie wpływa do mojej żółtej przeciwdeszczowej kurtki. Przez chwilę leżałem tak,
oszołomiony, próbując dociec, jak to się stało. W końcu usiadłem, otarłem wodę z oczu, spojrzałem
na swój rower i już wiedziałem, że jest martwy.
Mój rower był już staruszkiem, gdy tato kupił go na pchlim targu. Teraz nie pozostała w nim ani
odrobina życia. Czułem to, siedząc na ulicy w ulewnym deszczu. Coś, co dla przedmiotów będących
dziełem człowieka stanowi duszę, pękło i uleciało wprost w wodniste niebiosa. Rama zwichrowała się
i wygięła, kierownica wisiała na pojedynczej śrubie, siodełko obróciło się dookoła niczym głowa na
skręconym karku. Łańcuch spadł z zębatek, a z najeżonej połamanymi szprychami obręczy przedniego koła zsunęła się opona. O mało się nie rozpłakałem na widok tej ruiny, ale chociaż bolało mnie
serce, wiedziałem, że płacz nic tu nie pomoże. Mój rower się zużył, doszedł do kresu swych dni,
zwyczajnie i po prostu. Nie byłem jego pierwszym właścicielem i może to także przyspieszyło jego
koniec. Może porzucony rower przez długie lata tęskni za pierwszą ręką, którą poczuł na kierownicy,
a kiedy się starzeje, na swój rowerowy sposób śni o swych młodych drogach. Mój rower nigdy
naprawdę nie był mój; podróżował ze mną, ale jego pedały i kierownica zachowały wspomnienie innego pana. Może w ową deszczową środę popełnił samobójstwo, bo wiedział, że ja marzę o rowerze
zmontowanym tylko i wyłącznie dla mnie. Może i tak było. Na pewno wiedziałem tylko jedno: że
resztę drogi do domu muszę przejść piechotą i że nie mogę wlec ze sobą trupa.
Wciągnąłem go na czyjeś podwórko i oparłem o ociekający deszczem dąb. Poszedłem dalej z
przemoczonym tornistrem na plecach. W butach chlupała mi woda.
Kiedy ojciec wrócił do domu z mleczarni i dowiedział się, co się stało z rowerem, wsadził mnie do
furgonetki i pojechaliśmy zabrać jego zwłoki z Deerman Street. Wycieraczki przedzierały się tam i z
powrotem przez przednią szybę.
- Na pewno da się naprawić - rzekł tato. - Znajdziemy kogoś, kto będzie umiał go pospawać. Zawsze to wyjdzie taniej niż nowy rower.
- Jasne - odparłem, lecz wiedziałem, że rower jest martwy. Żadne spawanie nie było w stanie go
ożywić. - Przednie koło też się zepsuło - dodałem, ale wpatrzony w drogę ojciec nie słyszał.
Dotarliśmy do miejsca, gdzie oparłem nieboszczyka o drzewo, - Gdzie on jest? - spytał tato. Czy to na pewno tutaj?
Miejsce było właściwe, ale rower zniknął. Tato zatrzymał samochód, wsiadł i zapukał do drzwi
domu naprzeciwko. Drzwi się otworzyły i wyjrzała z nich siwowłosa kobieta. Rozmawiali może przez
minutę; ujrzałem, że kobieta wskazuje ręką ulicę. Potem ojciec wrócił do furgonetki, kuląc się w
mokrej kurtce. Z czapki kapała mu woda. Wślizgnął się za kierownicę, zatrzasnął drzwi i powiedział:
- Kiedy wyszła wyjąć pocztę ze skrzynki, zobaczyła rower pod drzewem w swoim ogrodzie, więc
zatelefonowała do pana Sculleya, żeby go zabrał.
Pan Emmet Sculley parał się wszelkiego rodzaju starzyzną. Jeździł po Zephyr jaskrawozieloną
ciężarówką z czerwonym napisem: ANTYKI, pod którym widniało jego nazwisko i numer telefonu. Ojciec zapuścił silnik i spojrzał na mnie. Znałem to jego spojrzenie. Było surowe i gniewne; nie wróżyło
mi nic dobrego na przyszłość.
- Dlaczego nie podszedłeś do drzwi i nie uprzedziłeś jej, że wrócisz po rower? Nie wpadło ci to
do głowy?
- Nie, tato - zmuszony byłem przyznać. - Nie wpadło.
Ojciec cofnął furgonetkę z chodnika i ruszył - nie z powrotem do domu, lecz w kierunku zachodnim. Wiedziałem, dokąd jedziemy. Skład starzyzny pana Sculleya leżał na zachód od miasta, za
okalającym je pierścieniem lasów. Po drodze musiałem wysłuchać opowieści ojca - jednej z tych,
które zaczynają się mniej więcej tak: „Kiedy ja byłem w twoim wieku, musiałem iść pieszo, jeśli chciałem się dokądkolwiek dostać. Uważałbym się za szczęściarza, gdybym miał rower, nawet używany.
Jeśli trzeba było przejść dwie albo trzy mile, to szliśmy, moi kumple i ja. I dzięki temu byliśmy
36
zdrowsi. Słońce, deszcz czy wiatr - co za problem? Wszędzie umieliśmy dojść na własnych dwóch
nogach...” i tak dalej, sami wiecie, co mam na myśli. Pokoleniowy pean na cześć minionego
dzieciństwa.
Zostawiliśmy za sobą granice miasta. Błyszcząca droga wiła się przez mokry zielony las. Deszcz
nie ustawał, płaty mgły chwiały się na czubkach drzew i przepływały nad szosą. Ojciec jechał powoli,
bo droga nie była bezpieczna nawet przy suchej nawierzchni. Nadal rozwodził się nad wątpliwymi
urokami życia bez roweru, chcąc w ten sposób - jak się zacząłem domyślać - dać mi do zrozumienia,
że jeśli mój stary rumak nie da się naprawić, powinienem się przyzwyczaić do spacerów. Za osnutym
mgłą pasmem wzgórz uderzył piorun. Droga przed nami była pusta; wierzgała pod oponami jak dziki
mustang, który nie chce dać się osiodłać. Nie wiem, dlaczego wybrałem akurat ten moment, żeby się
obejrzeć. Dość, że się obejrzałem. Zobaczyłem doganiający nas z dużą prędkością samochód.
Włosy na karku stanęły mi dęba, a skóra zaczęła mrowić, jak gdyby tuptały po niej miliony drobnych
łapek. Samochód przypominał czarną, smukłą, groźnie łypiącą panterę o lśniących chromowanych
zębach i właśnie przyspieszał na długim zakręcie, z którym mój ojciec przed chwilą się uporał z pomocą chwiejnego aliansu gazu i hamulca. Silnik furgonetki warczał, ale czarny pojazd, który zbliżał
się do nas, nie wydawał żadnego dźwięku. Za kierownicą widziałem bladą twarz i zarys ludzkiej
postaci. Ujrzałem czerwonopomarańczowe płomienie, namalowane po bokach hebanowej maski, i
już w następnej chwili samochód siedział nam na ogonie. Najwyraźniej nie zamierzał ani zwolnić, ani
zboczyć na drugi pas. Odwróciłem się do ojca z krzykiem:
- Tato!
Ojciec podskoczył na siedzeniu i szarpnął kierownicą. Furgonetkę wyniosło w lewo, poza wytartą
linię znaczącą środek szosy. Tato dokonywał cudów, żeby wyprowadzić wóz z poślizgu. Kiedy opony
z powrotem złapały przyczepność i przestało nam grozić, że wylądujemy w lesie, zerknął na mnie z
wściekłością w oczach.
- Zwariowałeś? - warknął. - Chciałeś nas pozabijać?
Czarny samochód zniknął.
Nie wyprzedził nas. Nie miał gdzie skręcić. Po prostu zniknął.
- Widziałem... widziałem...
- Co takiego widziałeś? Gdzie?
- Wydawało mi się... że widzę samochód - wyjąkałem. - Miałem wrażenie, że zaraz w nas uderzy.
Ojciec rzucił okiem we wsteczne lusterko. Oczywiście zobaczył tylko pustą, zalaną deszczem
drogę, tak samo jak ja. Wyciągnął rękę, dotknął mojego czoła i zapytał:
- Dobrze się czujesz?
- Dobrze, tatusiu.
W każdym razie nie była to kwestia temperatury. Tego jednego byłem pewien. Upewniwszy się,
że nie mam gorączki, ojciec cofnął rękę i położył ją z powrotem na kierownicy.
- Siedź spokojnie - nakazał, więc siedziałem jak trusia.
Znów skoncentrował się na śliskiej szosie, ale zauważyłem, że co parę sekund mięsień jego
żuchwy drga nerwowo. Prawdopodobnie zastanawiał się, czy posłać mnie do doktora Parrisha, czy
też zwyczajnie sprać mi tyłek.
Nie wspominałem już więcej o czarnym samochodzie, bo wiedziałem, że ojciec mi nie uwierzy.
Ale dawniej widywałem go już na ulicach Zephyr. Obwieszczał swoje przybycie wściekłym rykiem,
potem migał ci przed oczyma, a kiedy znikał, czułeś zapach piekła i widziałeś, jak drży rozgrzane
powietrze nad jezdnią. „Najszybszy wóz w mieście” - powiedział Davy Ray pewnego upalnego, sierpniowego dnia, kiedy kręciliśmy się z chłopakami koło lodowni na Merchants Street, łowiąc chłodne
podmuchy, wionące z lodowych bloków. „Mój tato - zdradził nam Davy Ray - mówi, że nikt nie prześcignie «Nocnej Mony»„.
„Nocna Mona”. Tak nazywał się czarny samochód. Był własnością niejakiego Steviego Cauleya.
Mówiono o nim „mały Stevie”, bo mierzył niewiele ponad półtora metra, chociaż miał już dwadzieścia
lat. Odpalał jednego chesterfielda od niedopałka drugiego i może przez to nie urósł.
Ale głównym powodem, dla którego nie powiedziałem ojcu, że to „Nocna Mona” ścigała nas
śliską leśną drogą, było to, że wciąż jeszcze pamiętałem, co stało się pewnej nocy w październiku
zeszłego roku. Tato, który był wtedy w ochotniczej straży pożarnej, odebrał telefon od naczelnika
37
Marchette’a. Na drodze numer 16 rozbił się samochód i właśnie płonął w lesie. Tato powiedział o tym
mamie i pośpieszył na pomoc, a kilka godzin później wrócił do domu z popiołem we włosach, przesiąknięty zapachem spalonego drewna. Po tym, co oglądał tej nocy, nie chciał już dłużej być
strażakiem.
Jechaliśmy drogą numer 16. A samochodem, który w zeszłym roku na niej spłonął, była „Nocna
Mona” z małym Steviem Cauleyem za kierownicą.
Ciało małego Cauleya - a raczej to, co z niego zostało - spoczywało w trumnie na cmentarzu na
Poulter Hill. „Nocna Mona” także odeszła tam, gdzie wędrują spalone auta.
I oto widziałem, jak wypłynęła z mgły i ruszyła za nami w pościg. Widziałem kogoś, kto siedział
za jej kierownicą.
Milczałem. I tak narobiłem już sobie dość kłopotów. Tato skręcił z szosy numer 16 w błotnistą,
krętą leśną drogę. Dojechaliśmy do miejsca, gdzie ktoś poprzybijał do drzew najróżniejsze stare,
zardzewiałe tablice. Była ich co najmniej setka. Zachwalały wszystko, poczynając od oranżady
„Green Spot”, poprzez proszki od bólu głowy „B.C.”, aż do „Grand Ole Opry”. Droga prowadziła przez
ten reklamowy las do szarego drewnianego domu z na wpół zawaloną werandą. W ogródku przed
domem - a mam tu na myśli morze chwastów, nie zaś to, co normalni ludzie rozumieją pod pojęciem
„ogródek, - piętrzyły się niechlujne stosy przerdzewiałych na wylot wyżymaczek, kuchenek, lamp,
łóżek, elektrycznych patelni, lodówek i innych drobniejszych sprzętów. Były tu zwoje drutu, wyższe od
mojego ojca, wielkie kosze pełne butelek, a w samym środku tego śmietnika stał metalowy znak w
kształcie uśmiechniętego policjanta, który dumnie wypinał pierś opatrzoną napisem: STOP! NIE
KRADNIJ! W jego głowie widniały trzy dziury po kulach.
Nie sądzę, żeby kradzieże stanowiły problem dla pana Sculleya, bo gdy tylko ojciec zatrzymał
samochód i otworzył drzwi, wylegujące się na ganku dwa rude wyżły zerwały się i zaczęły ujadać
wniebogłosy. Kilka sekund później siatkowe drzwi otworzyły się z trzaskiem i wyjrzała z nich drobna,
niska kobieta z siwym warkoczem. W ręku trzymała karabin.
- Kto tam?! - ryknęła głosem, który mógłby zagłuszyć piłę tarczową.
- Czego chcecie?
Ojciec podniósł ręce do góry.
- Jestem Tom Mackenson, pani Sculley. Z Zephyr.
- Tom jaki?
- Mackenson! - Tato usiłował przekrzyczeć oba wyżły. - Z Zephyr!
- Spokój! - wrzasnęła pani Sculley, chwyciła zwisającą z haka packę na muchy i smagnęła nią
parę razy po zadach, co w znacznym stopniu zdołało psy uciszyć.
Wysiadłem z furgonetki i stanąłem przy ojcu. Nasze buty tonęły w ubłoconym zielsku.
- Ja do pani męża, pani Sculley - rzekł tato. - Przez pomyłkę zabrał rower mego syna.
- E, tam - odparła. - Emmet się nie myli.
- Czy zastałem go w domu?
- Jest z tyłu. - Pani Sculley machnęła lufą karabinu. - W jednej z tych szop za domem.
- Dziękuję pani.
Ojciec ruszył we wskazanym kierunku, a ja za nim. Zdążyliśmy ujść może z pięć kroków, kiedy
pani Sculley zawołała za nami:
- Hej! Żeby się który nie potknął i nie złamał nogi, bo my nie będziemy za to odpowiadać, słyszycie?
Jeśli to, co leżało przed domem, można było określić słowem „bałagan”, to, co działo się z tyłu,
zakrawało na koszmar. Dwie „szopy” z blachy falistej miały wielkość magazynów tytoniu. Żeby się do
nich dostać, trzeba było pokonać wyboisty szlak, który wił się pomiędzy górami wyrzuconych rzeczy:
adapterów, potłuczonej zastawy, narzędzi ogrodniczych, krzeseł, kosiarek, drzwi, gzymsów
kominkowych, garnków i patelni, starych cegieł, dachówek, żelazek, grzejników i miednic, nie mówiąc
już o całej reszcie.
- Litości! - mruknął tato pod nosem, gdy przedzieraliśmy się doliną pośród tych niesamowitych
wzgórz.
Deszcz pluskał i bębnił po wszystkich starych gratach, a gdzieniegdzie spływał z metalicznych
szczytów drobnymi, bulgoczącymi strumykami. Nagle wyrosła przed nami poskręcana i splątana
kupa czegoś, co sprawiło, że stanąłem jak wryty, bo oto znalazłem prawdziwie mistyczne miejsce.
38
Miałem przed sobą setki rowerowych ram - połamanych, pozbawionych kuł, splecionych ze sobą
warkoczykami rdzy.
Podobno gdzieś w Afryce słonie mają tajemne cmentarzysko, gdzie składają swoje szare,
ciężkie, pomarszczone ciała i w postaci lekkich duchów ulatują z nich na zawsze. W owej chwili
wierzyłem, że znalazłem cmentarz, na którym zwłoki rowerów rozpadają się w deszczu i piekącym
słońcu jeszcze wiele lat po tym, jak ich duchy wyruszyły na wieczną wędrówkę. Niektóre rowery w
tym ogromnym stosie przypominały już tylko kupkę rdzawych liści, przygotowanych do spalenia w jesienne popołudnie. W kilku miejscach sterczały rozbite reflektory, ślepe, lecz na swój trupi sposób
wyzywające. Powykrzywiane kierownice wciąż odziane były w gumowe uchwyty, a z niektórych
zwisały strzępy kolorowego winylu jak gasnące płomienie. Oczyma duszy ujrzałem wszystkie te rowery, drżące pod świeżą powłoką lakieru, na nowych oponach, z nowymi pedałami i łańcuchami, sunącymi gładko przez wymoszczone czystym smarem zębatki. Ogarnął mnie dziwny, niezrozumiały
smutek, bo nagle pojąłem, że każda rzecz musi mieć swój koniec, obojętne, jak bardzo pragniemy ją
zatrzymać.
- Halo! - odezwał się ktoś. - Zdaje się, że słyszałem alarm.
Zobaczyliśmy mężczyznę, który pchał przed sobą duży ręczny wózek.
Ubrany był w kombinezon i ubłocone gumowce; miał ogromne brzuszysko i usianą plamami
wątrobowymi głowę, zwieńczoną na ciemieniu kępką siwych włosów. Na pomarszczonym obliczu
pana Sculleya królował baniasty nos, którego czubek pokrywała purpurowa siateczka popękanych
żyłek. Zza okrągłych okularów błyszczały szare oczy. Na zarośniętym podbródku pyszniła się brodawka, z której sterczały trzy białe włoski. Pan Sculley wyszczerzył w uśmiechu nie tyle pożółkłe, ile
raczej zbrązowiałe zęby:
- Czym mogę panom służyć?
- Jestem Tom Mackenson - przedstawił się ojciec i wyciągnął do niego rękę. - Syn Jaya.
- No jasne! Że też cię od razu nie poznałem! - Pan Sculley zdjął brudną parcianą rękawicę, żeby
uścisnąć dłoń mojemu ojcu. - A to pewnie jego wnuk?
- Zgadza się. Na imię ma Cory.
- Chyba cię już gdzieś widziałem - rzekł do mnie pan Sculley. - Pamiętam, jak twój tata miał tyle
lat co ty. Znamy się z twoim dziadkiem od niepamiętnych czasów.
- Panie Sculley, zdaje się, że zabrał pan dzisiaj rower sprzed domu na Deerman Street.
- Ano tak. Wiele już tam z niego nie było. Kompletna ruina, rzec by można.
- No cóż, to był rower Cory’ego. Sądzę, że mógłbym go naprawić, gdyby udało się nam go
odzyskać.
- Oo. - Uśmiech znikł z twarzy staruszka. - Obawiam się, Tom, że to niemożliwe.
- Dlaczego? Przecież przywiózł go pan tutaj, prawda?
- No, tak. To znaczy: był tutaj. Dosłownie przed chwilą zabrałem go do środka. - Pan Sculley
wskazał jeden z baraków.
- A zatem możemy chyba zabrać go z powrotem?
Pan Sculley przygryzł dolną wargę. Spojrzał na mnie, potem znów na ojca.
- Raczej nie, Tom. - Zepchnął wózek na bok pod stertę martwych rowerów i powiedział: - Zresztą
chodź, sam zobaczysz.
Ruszył przodem. Kulał, jak gdyby zamiast główki i panewki zamontowano mu w biodrze zwykły
zawias.
- Bo to wszystko, uważasz, wzięło się stąd - mówił - że już od roku miałem zamiar pozbyć się
tych rowerów. Trzeba tu było trochę uprzątnąć, bo już nie miałem gdzie składować innych gratów. No
więc powiedziałem do Belle... Belle to moja żona... powiedziałem: „Belle, wezmę się za to, jak tylko
przywiozę jeszcze jeden rower. Jeszcze jeden i koniec”.
Przez otwarte drzwi wprowadził nas do chłodnego wnętrza baraku. Dyndające na drutach
żarówki kładły cienie wśród nowych stosów rupieci. Tu i ówdzie z mroku wyłaniały się większe,
podobne do marsjańskich pojazdów sprzęty, prezentując drobne fragmenty tajemniczych wgłębień i
krawędzi. Coś szurało i popiskiwało - myszy albo nietoperze, nie wiem. Szopa przypominała jaskinię i
na pewno Indianin Joe czułby się w niej jak w domu.
- Patrzcie pod nogi - ostrzegł nas pan Sculley, wchodząc w następne drzwi. Zatrzymał się obok
dużej, prostopadłościennej maszyny, wyposażonej w dźwignie i przyciski, po czym rzekł: - Jakieś
39
piętnaście minut temu ta oto sieczkarnia po prostu zjadła twój rower. Poszedł na pierwszy ogień.
- Pokazał nam beczułkę pełną drobnych, poskręcanych kawałków metalu. Obok inne baryłki
czekały na swoją porcję. - Uważasz, teraz mogę to sprzedać jako złom. Czekałem na jeszcze jeden
rower, żeby zacząć je kruszyć, i tym jednym okazał się właśnie twój. - Pan Sculley spojrzał na mnie.
Jego mokra od deszczu łysina błyszczała w świetle wiszącej nad głową żarówki, a w oczach
staruszka widniało coś na kształt współczucia.
- Przykro mi, Cory. Zatrzymałbym go, gdybym wiedział, że ktoś się o niego upomni, ale on i tak
już był martwy.
- Martwy? - powtórzył ze zdziwieniem ojciec.
- Jasne. Wszystko umiera. Zużywa się i w końcu już nie da się naprawić, choćbyś włożył w to nie
wiem ile serca i pieniędzy. Tak było z tym rowerem. Tak jest ze wszystkim, co ludzie przynoszą do
mnie albo dzwonią, żebym to sobie zabrał. Zresztą sam wiesz, że rower był martwy, jeszcze zanim
włożyłem go do zgniatarki, nie, Cory?
- Tak, proszę pana - poświadczyłem. - Wiedziałem.
- Przynajmniej nie cierpiał - rzekł do mnie pan Sculley, a ja pokiwałem głową.
Miałem uczucie, że rozumie, na czym polega sama istota bytu; że zachował młode oczy i młode
serce, mimo iż jego ciało zdążyło się już zestarzeć. Przenikał wzrokiem kosmiczny porządek rzeczy i
wiedział, że życie nie tli się jedynie w ciele i krwi, ale także w przedmiotach, którym ufamy, a które
odwdzięczają się nam wierną służbą i dostarczają radosnych wspomnień - przedmiotach takich, jak
wygodna, wysłużona para butów, niezawodny samochód, pióro, które nigdy się nie zacina, albo
rower, który woził cię przez wiele mil.
W tym momencie ci, którzy mają stare serca z kamienia, parskną pewnie śmiechem i powiedzą:
„To śmieszne!” Ale pozwólcie, że zadam im jedno pytanie: czy nigdy - nawet przez ulotną chwilę - nie
chcieliście mieć z powrotem swojego pierwszego roweru? Pamiętacie przecież, jak wyglądał.
Pamiętacie. Jak go nazywaliście? Cyngiel, Maślanka, Iskra, a może Błyskawica? Gdzie się potem
podział ten rower i kto go zabrał? Czy kiedykolwiek zastanawialiście się nad tym?
- Chciałbym ci coś pokazać, Cory. - Pan Sculley dotknął mojego ramienia. - Chodźcie tędy.
Obaj z ojcem przeszliśmy za nim do następnego pomieszczenia, zostawiając za sobą maszynę
do kruszenia rowerów. Sączyło się tu zielonkawe światło z zarośniętego brudem okna. Pokój mieścił
biurko pana Sculleya i jego archiwum. Staruszek otworzył szafkę i sięgnął na najwyższą półkę.
- Nie pokazuję tego byle komu - oznajmił - ale tak sobie myślę, że może chcielibyście rzucić
okiem. - Zaczął szperać na półce, przesuwając liczne pudełka, aż w końcu rzucił: - O, jest - i jego
dłoń wynurzyła się z cienia.
Trzymał w niej wyblakły kawałek drewna, którego korę wciąż jeszcze porastały wyschnięte
małże. Tkwiło w nim coś, co wyglądało jak cienki, długi na pięć cali sztylet z kości słoniowej. Pan
Sculley podniósł przedmiot do światła. Oczy błyszczały mu za okrągłymi szkłami.
- Widzicie? I jak myślicie, co to jest?
- Nie mam pojęcia - odparł tato.
Ja również potrząsnąłem głową.
- Przyjrzyj się bliżej. - Pan Sculley podsunął mi drewniany klocek pod sam nos. Na żółtawej
powierzchni dziwnego sztyletu dostrzegłem bruzdy i szramy, a krawędzie miał ząbkowane jak nóż do
oprawiania ryb.
- To kieł - powiedział pan Sculley - a raczej ząb jadowy.
- Ząb? - Ojciec zmarszczył brwi, jego spojrzenie przebiegło kilka razy pomiędzy panem
Sculleyem a kawałkiem drewna. - Toż to dopiero musiał być wielki wąż!
To nie był wąż, Tom. Wyciąłem ten kawałek z pnia, który woda wyniosła na brzeg rzeki, kiedy trzy
lata temu zbierałem tam butelki. Widzisz te muszle? Drewno musiało być stare i pewnie dość długo
przeleżało na dnie. Dopiero ostatnia powódź wyrwała je z mułu. - Staruszek delikatnie przeciągnął
obleczonym rękawicą palcem po ząbkowanym ostrzu. - Coś mi się zdaje, że mam jedyny istniejący
dowód.
- Chyba nie ma pan na myśli... - zaczął ojciec, a ja już wiedziałem, co to jest.
- A właśnie, że tak. To jest ząb z buźki Starego Mojżesza. - Podsunął mi swe znalezisko, ale
cofnąłem się odruchowo. - Zdaje się, że na starość popsuł mu się wzrok - ciągnął pan Sculley. -
40
Może zapolował na ten pień, bo mu się wydawało, że to wielki żółw? A może był w złym humorze i
kąsał wszystko, co mu podeszło pod nos? - Palec pana Sculleya popukał w wyszczerbioną krawędź.
- Wolę nie myśleć, co taki ząbek mógłby zrobić człowiekowi. Paskudny byłby widok, nie sądzisz?
- Czy mogę to obejrzeć? - spytał tato.
Pan Sculley wręczył mu kieł, podszedł do okna i zaczął przez nie wyglądać, podczas gdy ojciec
uważnie badał wzrokiem trzymany w ręku przedmiot.
- Niech skonam! - rzekł po chwili. - Chyba ma pan rację. To naprawdę ząb!
- A nie mówiłem? - przypomniał mu pan Sculley. - Ja nie kłamię, chłopcze.
- Powinien go pan komuś pokazać - szeryfowi albo burmistrzowi Swope’owi... Rany, sam gubernator powinien to zobaczyć!
- Swope już to widział. To on doradził mi, żebym to schował do szafy i zamknął na klucz.
- Dlaczego? Przecież to temat na pierwsze strony gazet!
Burmistrz Swope jest innego zdania. - Pan Sculley odwrócił się od okna i zauważyłem, że oczy
mu pociemniały. - Na początku myślał, że to falsyfikat. Kazał go obejrzeć doktorowi Parrishowi, a ten
wezwał doktora Lezandera. Obaj się zgodzili, że musi to być ząb jakiegoś gada. A potem wszyscy
odbyliśmy naradę za zamkniętymi drzwiami w gabinecie burmistrza. Swope orzekł, że nie będzie
tego ujawniał. Powiedział, że ząb może być prawdziwy albo nie i że z jego powodu nie warto denerwować ludzi. - Pan Sculley wyjął ojcu z dłoni przebity fragment pnia. - Ja mu na to: „Lutherze Swope,
czy nie sądzisz, że ludzie mieliby ochotę na własne oczy ujrzeć dowód, że w Rzece Tecumseha jest
potwór?” A on spogląda na mnie, nie wyjmując z ust tej cholernej fajki, i mówi: „Ludzie i tak o tym
wiedzą. Dowód tylko by ich przeraził. Tak czy owak - powiada - jeżeli w rzece jest potwór, to jest to
nasz potwór i z nikim nie będziemy się nim dzielić.” I tak się to skończyło. - Staruszek podsunął mi
ząb. - Chcesz dotknąć, Cory? Żebyś mógł potem powiedzieć, że trzymałeś go w ręku?
Delikatnie musnąłem krawędź palcem wskazującym. Ząb był chłodny, tak jak chłodne musiało
być muliste dno rzeki.
Pan Sculley odłożył klocek z kłem z powrotem na półkę i zamknął drzwi szafy. Na zewnątrz
deszcz znów przybrał na sile i bębnił w blaszany dach.
- Stary drań pewnie się cieszy - mruknął pan Sculley - że z nieba na ziemię leci tyle wody.
- Mimo to uważam, że powinieneś go komuś pokazać - rzekł ojciec. - Na przykład komuś z
redakcji gazety w Birmingham.
- Może bym to i zrobił, Tom, ale tak sobie myślę, czy też Swope nie utrafił w sedno. Może Stary
Mojżesz to naprawdę nasz potwór. Może jeśli zaczniemy wszędzie o nim paplać, będą nam go
próbowali odebrać. Złapią go w sieć i wsadzą do wielkiego akwarium jak przerośniętego szczupaka. Starzec zasępił się i potrząsnął głową. - Nie, tego bym nie chciał. I nie sądzę, by Dama tego chciała.
Odkąd pamiętam, co roku karmi go w Wielki Piątek. Pierwszy raz nie smakowało mu żarcie.
- Nie smakowało? - zdziwił się ojciec. - To znaczy?
- Nie oglądałeś tegorocznej parady? - Kiedy ojciec przyznał, że nie, pan Sculley ciągnął: - W tym
roku po raz pierwszy Stary Mojżesz nie trzepnął ogonem w most, co w jego języku znaczy: „Dzięki za
wyżerkę”. Bestia jest szybka, trwa to tylko chwilę, ale jak człowiek słyszał ten dźwięk tyle razy, zawsze go pozna. W tym roku nic takiego się nie wydarzyło.
Przypomniałem sobie zatroskaną minę, z którą Dama opuściła most w Wielki Piątek, i ponury
nastrój, w jakim procesja wracała do Bruton. Winę musiał tu ponosić fakt, że Dama nie usłyszała
trzepnięcia ogonem w most. Ale co miał oznaczać ów brak podziękowania za ucztę?
- Trudno orzec, co to może znaczyć. - Pan Sculley chyba czytał mi w myślach. - Dama nie była
tym zachwycona, to pewne.
Na dworze zaczęło się ściemniać. Tato powiedział, że musimy już wracać, po czym podziękował
panu Sculleyowi, że zadał sobie tyle trudu i pokazał nam, gdzie się podział rower.
- To nie pańska wina - dodał, gdy staruszek kuśtykał przed nami, żeby wskazać nam drogę do
wyjścia. - Wykonywał pan po prostu swój zawód.
- Ano właśnie. To był ten ostatni rower, na który jeszcze czekałem. A jak już rzekłem, i tak nie
dałoby się go naprawić.
Sam mogłem to ojcu powiedzieć. W gruncie rzeczy mówiłem mu o tym, ale jedną z niedogodności bycia dzieckiem jest to, że dorośli słuchają cię tylko jednym uchem.
41
- Słyszałem o tym samochodzie w jeziorze - rzekł pan Sculley, kiedy już zbliżyliśmy się do drzwi.
Jego głos odbił się echem w przepaścistym baraku i poczułem, że ojciec cały tężeje. - Paskudna
śmierć dla człowieka, bez uczciwego pochówku - ciągnął starzec. - Czy szeryf Amory wpadł na jakiś
trop?
- Ja w każdym razie o tym nie słyszałem. - Głos ojca lekko zadrżał. Byłem pewien, że widzi
tonący samochód i przykute do kierownicy ciało za każdym razem, kiedy kładzie się do łóżka i zamyka oczy.
- Mam własną teorię na temat tego, kim był ten facet i kto go zabił - oznajmił pan Sculley.
Stanęliśmy na progu. Ulewny deszcz wciąż bębnił w pagóry martwych rzeczy, a ostatni promień
słońca przybrał zielony odcień. Staruszek spojrzał na ojca i oparł się o framugę drzwi.
- Musiał wejść w drogę Blaylockom. Na pewno nie był stąd, bo tutaj każdy, kto ma po kolei w
głowie, wie, że Wade, Bodean i Donny Blaylockowie są gorsi od rogatych grzechotników, a ten ich
tatuś, Biggun, mógłby samego diabła nauczyć paru sztuczek. O, tak, to dzięki Blaylockom facet
spoczywa sobie teraz na dnie jeziora; tego możecie być pewni.
- Podejrzewam, że szeryf też już o tym pomyślał.
- Pewnie tak. Problem polega na tym, że nikt nie wie, gdzie się ukrywają. Pojawiają się tu i
ówdzie, kiedy mają do załatwienia jakąś ciemną sprawkę, ale znaleźć tę ich lisią jamę to już zupełnie
inna rzecz. - Pan Sculley wyjrzał na zewnątrz. - Trochę się przejaśnia. Chociaż i tak pewnie nie boicie
się wody.
Pobrnęliśmy przez błoto w kierunku furgonetki. Kiedy mijaliśmy stertę rowerów, jeszcze raz rzuciłem na nią okiem i ujrzałem coś, czego nie zauważyłem poprzednio: pomiędzy splątanymi ramami
wiły się pędy kapryfolium, a wśród rdzy jaśniały białe wonne dzwoneczki.
Uwagę ojca przykuło co innego, dalej za górą rowerów, czego również nie spostrzegł, gdy
szliśmy w tamtą stronę. Przystanął i zaczął się przyglądać. Ja też się zatrzymałem, a pan Sculley,
który kuśtykał przodem, wyczuł, że stoimy, i odwrócił się.
- Zastanawiałem się, gdzie ją zabrali - powiedział ojciec.
- Taak. Też będę ją musiał kiedyś odholować. Sam rozumiesz, chłopcze, trzeba tu zrobić trochę
miejsca.
Niewiele dałoby się o niej powiedzieć. Zmieniła się w zardzewiałą kupę poskręcanego metalu,
ale gdzieniegdzie wciąż jeszcze trzymał się oryginalny czarny lakier. Przednia szyba rozsypała się w
drobny mak, a dach był wgnieciony do środka. Zachowała się jednak część maski, a na niej jęzory
malowanych płomieni.
Ta rzecz cierpiała przed śmiercią.
Ojciec odwrócił się i ruszył do furgonetki, a ja pomaszerowałem za nim. Powinienem dodać, że
prawie deptałem mu po piętach.
- Wpadnijcie jeszcze kiedyś! - pożegnał nas pan Sculley.
Psy zaczęły ujadać i na ganek wyszła jego żona, lecz tym razem bez karabinu. Wróciliśmy do
domu drogą, po której grasował duch.
6. STARY MOJŻESZ PRZYBYWA NA WEZWANIE.
Mniej więcej w tydzień po naszej wizycie u pana Sculleya późnym wieczorem rozdzwonił się telefon. Słuchawkę podniosła mama. Kiedy ją odłożyła, w jej głosie słychać było nutkę histerii.
- Tom! J.T. mówi, że tama na Jeziorze Holmana puściła! Wzywają wszystkich do ratusza!
- Dobry Boże! - Ojciec zerwał się z sofy, na której rozparty oglądał dziennik telewizyjny, i wsunął
stopy do butów. - No, to powódź mamy jak w banku. Cory! - krzyknął. - Ubieraj się!
Z jego tonu wywnioskowałem, że lepiej będzie, jeżeli się pospieszę. Odłożyłem opowiadanie o
duchu w czarnym wyścigowym samochodzie, które właśnie usiłowałem spłodzić, i bez zwłoki
wskoczyłem prosto w dżinsy. Kiedy nawet rodzice zaczynają się bać, serce wali człowiekowi z prędkością dwudziestu mil na minutę. Dosłyszałem z ust ojca słowo „powódź”. Ostatnia powódź miała tu
miejsce, jeszcze zanim skończyłem sześć lat, i nie wyrządziła większych szkód poza tym, że
wzbudziła popłoch wśród bagiennych węży. Dość się jednak naczytałem o historii Zephyr, by
wiedzieć, że w roku 1938 rzeka zalała ulice na wysokość czterech stóp, a w 1930 wiosenny przybór
prawie całkiem zakrył niektóre domy w Bruton. Tak więc moje miasto miewało już przykre doświadczenia z wodą, a zważywszy, że od początku kwietnia lało nie tylko w Zephyr, ale na całym Południu,
42
trudno było przewidzieć, co tym razem może się zdarzyć.
Rzeka Tecumseha brała początek z Jeziora Holmana, oddalonego o jakieś czterdzieści mil na
północ. Ponieważ jak wszystkie rzeki zmierzała ku morzu, musieliśmy pogodzić się z jej towarzystwem.
Upewniłem się, że Zbój jest bezpieczny na wybiegu za domem, po czym wszyscy - mama, tato i
ja - wpakowaliśmy się do furgonetki i ruszyliśmy w kierunku ratusza - starej gotyckiej budowli, stojącej u wylotu Merchants Street. Niemal we wszystkich domach paliły się światła; system informacyjny działał pełną parą. Zaledwie mżyło, ale woda sięgała do felg ciężarówki, bo kanalizacja dała za
wygraną i niektóre piwnice były już zalane. Z tego powodu mój przyjaciel Johnny Wilson wraz z całą
rodziną przeniósł się na jakiś czas do krewnych w Union Town.
Parking przed ratuszem był zapchany po brzegi samochodami osobowymi i półciężarówkami. W
dali po niebie przemknęła błyskawica, oświetlając nawisłe nisko chmury. Stłoczonych ludzi kierowano
do głównej sali posiedzeń - olbrzymiej komnaty, której sufit zdobił fresk, przedstawiający uskrzydlone
anioły z belami bawełny w objęciach. Była to pozostałość z czasów, kiedy odbywały się tu aukcje
bawełny, zanim dwadzieścia lat temu nie przeniesiono oczyszczalni i magazynów do położonego w
bezpiecznej odległości od rzeki Union Town. Przysiedliśmy na jakiejś ledwie ociosanej ławce i
mieliśmy szczęście, że w ogóle znaleźliśmy miejsce, bo ludzie wciąż napływali i zanosiło się na to, że
niedługo zabraknie nawet powietrza do oddychania. Ktoś poszedł po rozum do głowy i włączył wentylatory, ale zasoby ciepłego powietrza wydobywające się z ludzkich ust zdawały się niewyczerpane.
Pani Kattie Varbrough, jedna z największych plotkarek w całym mieście, przysiadła się do mamy i od
razu zaczęła paplać z ożywieniem, podczas gdy jej mąż, który też był mleczarzem w „Zielonych
Łąkach”, uczepił się ojca. Weszli państwo Sears z Benem, ale usiedli na drugim końcu sali. Diablica,
której włosy wyglądały jak natarte brylantyną, wkroczyła do środka ciągnąc za sobą wychudłego ojca
i potwornych rozmiarów mamę. Usadowili się blisko nas, a kiedy Diablica pochwyciła moje pełne
odrazy spojrzenie i uśmiechnęła się do mnie, przeszedł mnie dreszcz. Wszedł wielebny Lovoy z
rodziną, szeryf Amory z żoną i córką, Branlinowie, a po nich pan Parlowe, pan Dollar, Davy Ray z
rodzicami, panna Niebieska Szklanka z panną Zieloną Szklanką oraz mnóstwo ludzi, których bliżej
nie znałem. Zrobiło się ciasno.
- Proszę wszystkich o ciszę! Cisza! - nawoływał z zajmowanego ongiś przez licytatora podium
pan Wynn Gillie, wiceburmistrz. Za nim przy stole siedział burmistrz Luther Swope i naczelnik straży
pożarnej Jack Marchette, który dowodził także obroną cywilną w naszym mieście.
- Cisza! - wrzasnął pan Gillie, aż mu żyły nabrzmiały na szyi.
Rozmowy stopniowo ucichły i wtedy na mównicę wstąpił burmistrz Swope. Był wysoki i szczupły,
miał pięćdziesiąt lat, posępną twarz z końską szczęką i siwe włosy, odczesane do tyłu nad bardzo
wysokim czołem. Bez przerwy kopcił fajkę z korzenia wrzośca, czym przypominał lokomotywę węglową na długim, stromym podjeździe. Oprócz tego nosił dokładnie wygniecione spodnie i koszule z
monogramem na kieszonce. Robił wrażenie biznesmena, któremu się powiodło, i tak rzeczywiście
było: należały do niego zarówno sklep z męską konfekcją, jak i miejska lodownia, która od lat stanowiła własność rodziny. Jego żona, Lana Jean, siedziała obok doktorostwa Parrishów.
- Mniemam, że wszyscy już słyszeli złe wieści - rozpoczął pan Swope. Może i wyglądał na burmistrza, ale mówił tak, jak gdyby usta miał pełne owsianki. - Nie mamy wiele czasu, ludzie. Naczelnik
Marchette twierdzi, że rzeka już przekroczyła poziom alarmowy. Kiedy dojdzie tu woda z Jeziora Holmana, znajdziemy się w prawdziwych opałach. Być może czeka nas największa powódź w historii miasta. A to oznacza, że najpierw zaleje Bruton, bo ono leży najniżej. Vandy, gdzie jesteś?
Pan Vandercamp senior podniósł zartretyzowaną dłoń.
- Pan Vandercamp zaraz otworzy magazyn sprzętu - ciągnął burmistrz Swope. - Ma tam łopaty i
worki, które możemy napełnić piaskiem i zacząć budować własną zaporę pomiędzy Bruton a rzeką.
Może uda się nam powstrzymać najgorszy przybór. Jednym słowem, wszyscy muszą się wziąć do roboty: mężczyźni, kobiety, nawet dzieci. Dzwoniłem już do bazy lotniczej w Robbins. Przyślą nam tu
trochę wojska do pomocy. Ludzie z Union Town też są już w drodze. Tak więc każdy, kto może pracować, powinien się udać do Bruton i nastawić na to, że będzie musiał przerzucić trochę ziemi.
- Nie tak prędko, Luther!
Mężczyzna, który wykrzyknął te słowa, podniósł się z miejsca. Trudno było go nie zauważyć. Zawsze mi się zdawało, że książka o białym wielorybie wzięła tytuł od niego. Pan Dick Moultry miał ru-
43
mianą, pucołowatą twarz, a włosy, które strzygł na rekruta, przypominały brązową poduszeczkę do
igieł. Miał na sobie podkoszulek wielkości średniego namiotu i niebieskie dżinsy, które pomieściłyby
mego ojca, naczelnika Marchette’a i pana Swope’a razem wziętych. Moultry podniósł do góry pulchne ramię i wycelował palec w naszego burmistrza.
- Coś mi się zdaje, Luther, że każesz nam zapomnieć o własnych domach! A może się mylę?
Zostawić własne domy i tyrać dla bandy czarnuchów!
Ta uwaga dokonała wyłomu w dotychczasowej jednomyślności. Niektórzy zaczęli wołać, że pan
Moultry ma rację, inni zaś - że jej nie ma.
- Dick - rzekł burmistrz, wpychając sobie fajkę do ust - wiesz doskonale, że kiedy rzeka wylewa,
zawsze robi to w Bruton, bo tam jest płasko. Jeśli zdołamy ją tam zatrzymać, będziemy mogli...
- Wobec tego gdzie są ci z Bruton? - Wielka, kwadratowa głowa pana Moultry’ego obróciła się
wyzywająco w prawo i w lewo. - Nie widzę tu żadnych ciemnych twarzy! Gdzie oni są? Czemu oni nie
przyszli, żeby nas błagać o pomoc?
- Ponieważ nigdy nie proszą o pomoc. - Burmistrz wypuścił kłąb niebieskawego dymu; pod
kotłami lokomotywy zaczynał buzować ogień.
- Mogę ci zaręczyć, że są na brzegu i próbują postawić tamę, ale nie poproszą o pomoc, choćby
woda zalała ich po dachy, bo Dama byłaby temu przeciwna. Mimo to potrzebują naszej pomocy, Dick,
tak jak ostatnim razem.
- Gdyby mieli choć trochę rozumu, dawno by się stamtąd wynieśli!
- upierał się pan Moultry. - Do diabła, niedobrze mi się już robi, kiedy wciąż słyszę o tej Damie!
Za kogo ona się uważa? Za jakąś cholerną królową?
- Siadaj, Dick - odezwał się naczelnik Marchette, mocno zbudowany mężczyzna o ostrych rysach
i przenikliwych niebieskich oczach. - Nie czas i miejsce na tego rodzaju dyskusje.
- Bo ty mi to powiesz! - Pan Moultry postanowił nie ustępować tak łatwo. - Niech Dama pofatyguje się do białych ludzi i ładnie nas poprosi!
Na to znów zerwała się burza okrzyków aprobaty i protestów. Żona pana Moultry’ego, Feather,
zerwała się z miejsca i wrzasnęła:
- Kurczę, on ma rację!
Pani Moultry miała platynowe włosy, wagowo zaś mieściła się raczej w kategorii ciężkiej niż
piórkowej.
- Nie zawracajcie mi głowy jakimiś Murzynami! - huknął jej mąż, przekrzykując ogólny rozgardiasz.
- Ależ, Dick - rzekł ze zdumieniem burmistrz Swope - to są nasi Murzyni!
Krzykom i wrzaskom nie było końca. Jedni twierdzili, że jako dobrzy chrześcijanie musimy ratować Bruton przed zalaniem, inni zaś dawali wyraz swej nadziei, że powódź okaże się wielka jak
wszyscy diabli i raz na zawsze zmyje Bruton z powierzchni ziemi. Moi rodzice milczeli, podobnie jak
większość zebranych; wojna toczyła się między krzykaczami.
Nagle w sali zaczęła zalegać cisza. Nadchodziła od tyłu, gdzie ludzie tłoczyli się przy drzwiach.
Ktoś parsknął śmiechem, lecz zdławił go niemal w zarodku. Tu i ówdzie dał się słyszeć szept lub rzucona półgłosem uwaga. I wtedy do sali wkroczył mężczyzna, a widząc, jak ludzie schodzą mu z
drogi, można było pomyśleć, że oto rozstępuje się Morze Czerwone.
Mężczyzna się uśmiechnął. Miał chłopięcą twarz i jasnobrązowe włosy, sterczące nad wysokim
czołem.
- O co ten gwałt? - zapytał. Mówił z południowym akcentem, ale od razu było widać, że jest wykształcony. - Ktoś panu robi trudności, panie Swope?
- Eee... nie, Vernon. Nic takiego. Prawda, Dick?
Pan Moultry wyglądał tak, jak gdyby miał ochotę splunąć z niesmakiem. Twarz jego żony w
oprawie platynowych loków zrobiła się czerwona jak burak. Posłyszałem chichot Branlinów, ale zaraz
ktoś ich uciszył.
- Mam nadzieję, że nie powstał żaden problem. - Vernon wciąż się uśmiechał. - Wiecie państwo,
że tatuś bardzo nie lubi problemów.
- Siadajcie - rzekł z naciskiem burmistrz i państwo Moultry usiedli, omal nie wybijając pośladkami
dziury w ławce.
44
- Czuję, że zaszła tu pewna... różnica poglądów - ciągnął Vernon. W gardle wzbierał mi śmiech,
ale ojciec złapał mnie za przegub i ścisnął tak mocno, że od razu mi przeszło. Ludzie - a zwłaszcza
co starsze wdowy - wiercili się niespokojnie na krzesłach. - Panie Swope, pozwoli pan, że wejdę na
podium?
- Boże, zmiłuj się - szepnął ojciec, a mama zatrzęsła się od bezgłośnego śmiechu, który udało jej
się powstrzymać na wysokości żeber.
- Eee... zapewne tak, Vernon, Naturalnie. Prosimy do nas. - Burmistrz cofnął się o krok, osnuty
fajkowym dymem.
Vernon Thaxter wstąpił na podium i zwrócił się do zebranych. W elektrycznym świetle wydawał
się bardzo blady. Cały.
Był goluteńki. Nie miał na sobie nawet strzępka odzieży.
Jego fiutek i te... no, wiecie... zwisały na wierzchu, tak że każdy mógł je swobodnie obejrzeć.
Vernon był chudy - przypuszczalnie dlatego, że tyle chodził. Podeszwy musiał mieć twarde jak nie
garbowana skóra. Krople deszczu błyszczały na jego nagim ciele, włosy też miał mokre. Wyglądał jak
ciemnoskóry hinduski mistyk, którego zdjęcie widziałem w „National Geographic”, choć oczywiście
nie był ciemny i nie był Hindusem. Z przykrością muszę stwierdzić, iż nie był także mistykiem. Był
zdeklarowanym, najzwyczajniejszym w świecie wariatem.
Spacery w stroju, w jakim go Pan Bóg stworzył, nie stanowiły nic nowego dla Vernona Thaxtera.
Robił to przez cały czas, o ile tylko nie było nazbyt chłodno. Późną jesienią i zimą rzadko się go widywało. Kiedy pojawiał się na wiosnę, nieodmiennie wywoływał szok; do końca czerwca nikt już się za
nim nie oglądał, a w październiku spadające liście wzbudzały większe zainteresowanie. Potem znów
nadchodziła wiosna i Vernon Thaxter znowu demonstrował publicznie swoje wdzięki.
Może się wam wydać dziwne, że szeryf Amory od razu nie powlókł Vernona do więzienia za obnażanie się. Nie uczynił tego z powodu Morwooda Thaxtera, ojca Vernona. Morwood był właścicielem banku. Należały do niego również mleczarnia „Zielone Łąki” i przedsiębiorstwo handlu
nieruchomościami. Prawie każdy dom w Zephyr miał obciążoną hipotekę w banku Morwooda Thaxtera. Parcele, na których zbudowano kinoteatr „Liryczny” i gmach sądu też były własnością Morwooda, podobnie jak każdy wolny placyk przy Merchants Street, a także sklecone z paru desek domy
w Bruton i dwudziestoośmiopokojowy pałacyk u szczytu Tempie Street. Strach przed tym
siedemdziesięcioletnim starcem, który już prawie się nie pokazywał, sprawiał, iż szeryf powstrzymywał się od nie przemyślanych wystąpień, a czterdziestoletniemu Vernonowi pozwalał spacerować
nago po ulicach miasta. Jak daleko sięgnę pamięcią, zawsze tak było.
Mama twierdziła, że dawniej Vernon był całkiem normalny, ale napisał książkę i pojechał z nią do
Nowego Jorku, a po roku wrócił do domu goły i stuknięty.
- Panie i panowie - zaczął Vernon - i dzieci oczywiście też!
- Kruchymi ramionami oparł się o brzeg mównicy. - Sytuacja jest bardzo poważna.
- Mamusiu! - rozległ się przenikliwy pisk Diablicy. - Ten facet ma ja...
W tym momencie owłosiona dłoń zatkała jej usta. Podejrzewam, że starszy pan Thaxter trzymał
łapę także i na ich domu.
- Sytuacja jest nadzwyczaj poważna - powtórzył Vernon, obojętny na wszystko prócz własnego
głosu. - Tatuś przysłał mnie tutaj, abym przekazał państwu, iż oczekuje, że obywatele tego miasta
wykażą w tej ciężkiej chwili prawdziwe cnoty chrześcijańskie i poczucie braterstwa. Panie Vandercamp?
- Tak, Vernonie? - odezwał się staruszek.
- Czy będzie pan tak uprzejmy i sporządzi listę tych zdrowych na ciele i zdrowo myślących osób,
które zgłoszą się do pana po narzędzia do kopania, aby pomóc mieszkańcom Bruton? Tatuś byłby
panu niezmiernie wdzięczny.
- Z przyjemnością. - Pan Vandercamp senior był bogaty, nie dość jednak bogaty, by sprzeciwiać
się Morwoodowi Thaxterowi.
- Dziękuję. W ten sposób tatuś będzie miał gotową listę na wypadek, gdyby stopa odsetkowa
znów wzrosła, a w tych niepewnych czasach wzrośnie na pewno. Tatuś zawsze uważał, że ci
mężczyźni - i nie tylko mężczyźni - którzy nie grymaszą, kiedy mają dać coś z siebie dla dobra
swoich sąsiadów, zasługują na specjalne względy. - Vernon uśmiechnął się i rozejrzał po sali. - Czy
ktoś chciałby coś jeszcze powiedzieć?
45
Nikt nie miał nic do powiedzenia. Trochę trudno dyskutować z golasem na jakikolwiek temat z
wyjątkiem tego, dlaczego nie nosi ubrania, a tej drażliwej kwestii nikt nie ośmieliłby się poruszyć.
- Sądzę zatem, że wszyscy wiemy, co robić - rzekł Vernon.
- Życzę powodzenia.
Podziękował burmistrzowi za udzielenie mu głosu, po czym zstąpił z mównicy i wyszedł z sali tą
samą drogą, którą tu przyszedł, a Morze Czerwone znów rozwarło się przed nim i zamknęło za jego
plecami.
Mniej więcej przez minutę wszyscy siedzieli w milczeniu; może po prostu czekali, aż Vernon
Thaxter oddali się dostatecznie. Potem ktoś parsknął śmiechem, ktoś inny się do niego przyłączył,
Diablica zaczęła piszczeć i podskakiwać z uciechy, a część ludzi krzyczała na tych, co się śmiali,
żeby się wreszcie zamknęli, i ratusz znów zmienił się w wesołe piekiełko na ziemi.
- Spokój! Uspokójcie się wszyscy! - wołał burmistrz, a naczelnik Marchette wstał i ryknął: „Cisza!
Cisza!” głosem podobnym do syreny mgielnej.
- To szantaż! - Pan Moultry ponownie zerwał się z miejsca. - Nic, tylko cholerny szantaż!
Kilka osób przyznało mu rację, ale kilka innych - wśród nich i mój tato - wstało i kazało panu
Moultry’emu przymknąć dziób i słuchać, co ma do powiedzenia naczelnik straży pożarnej.
Szef Marchette wyjaśnił, co następuje: każdy, kto chciał przyłączyć się do pracy, powinien się
udać do Bruton, gdzie rzeka muskała skraj miasta w drodze do mostu z gargulcami. W tym samym
czasie kilku ochotników załaduje na ciężarówkę łopaty, kilofy i inne narzędzia ze składu pana Vandercampa. Potęga Morwooda Thaxtera nigdy nie uwidoczniła się wyraźniej niż wtedy, gdy pan Marchette
skończył wydawać instrukcje: wszyscy, z panem Moultrym włącznie, udali się do Bruton.
Wąskie uliczki murzyńskiej dzielnicy stały już w wodzie. Szamotały się w niej kury, tu i ówdzie
pływały psy. Deszcz znów przybrał na sile, wygrywając na blaszanych dachach głośną, dziką
melodię. Czarni wywlekli z domów swój dobytek i taszczyli go w położone wyżej miejsca. Spod kół
nadjeżdżających z Zephyr samochodów i ciężarówek rozchodziły się fale, które płynęły przez zalane
podwórka i pieniły się, uderzając o fundamenty domów.
- Tym razem będzie kiepsko - rzekł ojciec.
Większość mieszkańców Bruton uwijała się już po kolana w wodzie na umocnionym drewnianymi
palami brzegu. Ziemny wał rósł coraz wyżej, ale apetyt rzeki był nienasycony. Zostawiliśmy furgonetkę koło publicznej hali do koszykówki w Ośrodku Sportowym Dzielnicy Bruton, gdzie parkowało
już wiele innych samochodów, i pobrnęliśmy w stronę rzeki. Nad przybierającą wodą snuły się pasma
mgły, a w ciemności krzyżowały się światła latarek. Niebo rozdarła błyskawica i huknął grzmot. Doleciały nas gorączkowe pokrzykiwania, naglące ludzi do szybszej i cięższej pracy.
Dłoń mamy ujęła mnie za rękę i zacisnęła się na niej mocno, podczas gdy tato ruszył naprzód, by
przyłączyć się do grupy mężczyzn z Bruton. Nad rzekę zajechała właśnie tyłem wywrotka wyładowana piaskiem; jakiś Murzyn podał ojcu rękę, żeby się mógł wdrapać na samochód, po czym obaj
zaczęli napełniać piaskiem niewielkie jutowe worki i rzucać je innym przemoczonym ludziom. Ktoś
wołał: „Tutaj! Tutaj!” „Długo nie wytrzyma!” - krzyknął ktoś inny. Głosy krzyżowały się i mieszały tak
samo jak promienie latarek. Były przestraszone. Ja też się bałem.
Natura, jeśli wymknie się spod kontroli, budzi w nas najbardziej pierwotne lęki. Przywykliśmy
wierzyć, że jesteśmy panami swej dzielnicy, że Bóg dał nam ziemię, byśmy nią rządzili. Ta iluzja jest
nam potrzebna jak nocna lampa przy łóżku. Prawda jest straszniejsza: w obliczu orkanu jesteśmy tak
samo bezbronni jak młode drzewka, a nasze ukochane domy tylko jedna powódź dzieli od unoszących się na wodzie drzazg. Sadzimy nasze rośliny w trzęsącej się ziemi, żyjemy tam, gdzie kiedyś
wypiętrzały się i padały góry, a prehistoryczne morza wysychały w obłokach mgły. Ani my, ani miasta,
które zbudowaliśmy, nie będą trwały wiecznie; nawet ziemia jest czymś w rodzaju przejeżdżającego
pociągu. Kiedy stoi się w mętnej wodzie, która powoli sięga człowiekowi do pasa, słyszy się krzyki w
ciemności i widzi się ludzi walczących z naporem, który nie daje się powstrzymać, wtedy dociera do
człowieka prawda: nie wygramy, ale nie możemy się poddać. Nikt z tych, którzy pracowali w strugach
deszczu na tonącym brzegu, nie liczył na to, że uda się zmienić bieg rzeki. Nikt nigdy tak nie myślał.
Mimo to pracowali dalej. Ze sklepu żelaznego przyjechała ciężarówka pełna narzędzi, a pan Vandercamp junior miał ze sobą kartkę, na której ludzie się podpisywali, biorąc od niego łopaty. Wznoszono
46
zapory z ziemi i worków z piaskiem, a rzeka sączyła się przez nie niczym brunatna zupa z ust szczerbatego staruszka. Poziom wody wciąż się podnosił. Sprzączka od paska zniknęła mi już z oczu.
Po niebie przeleciała zygzakiem błyskawica i niemal w tej samej chwili rozległ się trzask grzmotu
- tak głośny, że parę kobiet krzyknęło ze strachu.
- To było blisko! - zauważył wielebny Lovoy, który trzymał łopatę i był tak ubłocony, że wyglądał
jak golem.
Światło gaśnie! - krzyknęła kilka sekund później jakaś czarna kobieta i rzeczywiście, w całym
Bruton i Zephyr brakło prądu. Widziałem, jak światła w domach migotały i gasły. Potem moje miasto
pogrążyło się w ciemnościach i nie sposób było nawet stwierdzić, gdzie przebiega granica pomiędzy
niebem a wodą. W oknie domu stojącego jeszcze w granicach miasta, lecz bardzo daleko od Bruton,
ujrzałem coś, co mogło uchodzić za płomyk świecy. Podczas gdy na nie patrzyłem, światełko
przeniosło się do następnego okna. Zdałem sobie sprawę, że patrzę na posiadłość pana Morwooda
Thaxtera, położoną w najwyższym miejscu ulicy Tempie Street.
I wtedy poczułem, że ktoś mi się przygląda.
Na lewo od nas stał człowiek w długim przeciwdeszczowym płaszczu, z rękami w kieszeniach.
Po burzy zerwał się wiatr, który ze świstem poruszał mokrymi fałdami płaszcza, i nagle serce omal
nie stanęło mi w piersi, bo przypomniałem sobie tajemniczą sylwetkę w lesie nad Jeziorem Saksońskim.
Po chwili ów człowiek wyminął moją mamę i mnie i pobrnął w stronę pracujących. Był wysoki uznałem go zatem za mężczyznę - a ruchy miał zdecydowane i energiczne. Promienie dwóch latarek
zwarły się na kilka sekund w powietrzu, krzyżując się dokładnie na postaci w płaszczu. Walczące
światła nie odarły z mroku twarzy, ale za to ujawniły coś innego.
Mężczyzna miał na głowie przemoczoną na wylot fedorę. Wstążka przy kapeluszu zabezpieczona została srebrnym krążkiem wielkości półdolarówki, zza którego wystawało ozdobne piórko. Było
pociemniałe od wilgoci, ale miało wyraźny zielony odcień.
Taki sam jak zielone piórko, które tamtego ranka przylepiło mi się do podeszwy.
Moje myśli zaczęły gnać przed siebie w oszalałym tempie. A może wstążkę zdobiły kiedyś dwa
piórka, zanim jedno z nich porwał wiatr?
Jedna smuga światła cofnęła się pokonana. Druga zboczyła gdzie indziej. Mężczyzna szedł dalej
w ciemności.
- Mamo? - odezwałem się. - Mamo?
Postać minęła nas w odległości nie większej niż osiem stóp i zaczęła się oddalać. Biała dłoń
uniosła się do góry, żeby przytrzymać kapelusz.
- Mamo? - spróbowałem jeszcze raz.
Tym razem wreszcie dosłyszała mnie w panującym dookoła hałasie.
- O co chodzi? - spytała.
Zdaje się... zdaje się... - nie potrafiłem powiedzieć, co mi się zdawało. Nie wiedziałem, czy była
to ta sama osoba, którą widziałem po drugiej stronie drogi, czy też nie. Postać krok za krokiem brnęła
coraz dalej przez mulistą wodę.
Wyrwałem dłoń z uścisku mamy i ruszyłem za mężczyzną.
- Cory! - usłyszałem. - Cory, chwyć mnie za rękę!
Puściłem to mimo uszu. Woda wirowała wokół mnie. Szedłem dalej.
- Cory! - krzyknęła mama.
Musiałem spojrzeć mu w twarz.
- Proszę pana! - zawołałem.
Zagłuszał mnie szum deszczu, rzeka i odgłosy robót. Nie słyszał mnie; a jeśli nawet, i tak się nie
odwrócił. Czułem, jak nurt podrywa mi stopy. Tkwiłem zanurzony po pas w zimnym błocku.
Mężczyzna kierował się w stronę brzegu rzeki, gdzie pracował mój tato. Światła latarek podskakiwały
i chwiały się w powietrzu. Roztańczony refleks pochwycił prawą dłoń mężczyzny w chwili, gdy wyjmował ją z kieszeni.
Zalśniło w niej coś, co miało ostry brzeg i metaliczny połysk.
Serce stanęło mi w piersi.
Człowiek w kapeluszu z zielonym piórkiem szedł na nabrzeże, by spotkać się tam z moim ojcem.
Być może planował to spotkanie od chwili, gdy ojciec skoczył do wody w ślad za tonącym samocho-
47
dem. Mógł liczyć na to, że w całym tym zamieszaniu, hałasie i mokrej ciemności niepostrzeżenie
zatopi ostrze w plecach taty. Rozglądałem się dookoła, ale nigdzie nie mogłem dojrzeć ojca. Widziałem tylko niewyraźne, lśniące od deszczu sylwetki, usiłujące stawić czoło nieuniknionemu.
W walce z rzeką mężczyzna okazał się silniejszy ode mnie. Zaczynałem tracić go z oczu. Rzuciłem się do przodu, pod prąd, i wtedy nogi mi się rozjechały; poleciałem w dół, a mulisty nurt przykrył
mnie z głową. Zamachałem rękoma, próbując się czegokolwiek uchwycić, ale wokół nie było nic
stałego, a nogami też nie mogłem sięgnąć dna. Coś w mojej głowie krzyknęło, że już nigdy nie
zdołam zaczerpnąć powietrza. Miotałem się bezradnie, kiedy nagle ktoś mnie złapał i podniósł do
góry. Muł ściekał mi z twarzy i włosów.
- Mam cię - odezwał się męski głos. - Nic ci się nie stało?
- Cory! Co się z tobą dzieje, synku? - To był głos mojej mamy; przerażenie sięgnęło w nim zenitu.
- Oszalałeś?
- Pewnie wpadł w jakąś dziurę, Rebecco.
Mężczyzna postawił mnie na ziemi. Wciąż miałem wody po pas, ale przynajmniej dotykałem
stopami podłoża. Otarłem z oczu bryzgi błota i spojrzałem na doktora Curtisa Parrisha, który stał
przede mną w szarym płaszczu przeciwdeszczowym i takimże kapeluszu. Kapelusz nie był opasany
wstążką, toteż nie zdobiła go ani srebrna spinka, ani zielone piórko. Obróciłem się dookoła, szukając
wzrokiem człowieka, którego próbowałem dogonić, ale wtopił się w grupę ludzi nad rzeką - wraz z
nożem, który wyciągnął z kieszeni.
- Gdzie jest tato? - spytałem czując, że od nowa ogarnia mnie panika. - Muszę go znaleźć!
- Hej, hej, spokojnie! - Doktor Parrish złapał mnie za ramiona. W jednej ręce trzymał latarkę. Tom jest dokładnie tam. - Skierował promień latarki na kilku ubłoconych mężczyzn. Człowiek w
kapeluszu z piórkiem oddalił się w zupełnie innym kierunku, ale za to dostrzegłem ojca; pracował
razem z jakimś nie znanym mi Murzynem i panem Varbroughiem. - Widzisz go?
- Tak, proszę pana - odparłem i znów zacząłem się rozglądać za tajemniczą postacią. Na próżno:
wyparowała.
- Cory, jak mogłeś mi tak uciec? Śmiertelnie mnie wystraszyłeś! - krzyknęła z wyrzutem mama i
zamknęła moją dłoń w żelaznym uścisku.
Doktor Parrish był grubokościstym mężczyzną dobiegającym już pięćdziesiątki. Miał stanowczy,
kwadratowy podbródek i spłaszczony nos, który przypominał wszystkim, że kiedy doktor był jeszcze
sierżantem w armii, zdobył mistrzostwo w boksie. Tymi samymi rękami, którymi przed chwilą wyłowił
mnie ze zdradzieckiej dziury, dwanaście lat temu pomógł mi opuścić łono matki. Miał gęste, ciemne
brwi i oczy koloru stali, a przeciwdeszczowy kapelusz okrywał ciemne włosy, które już posiwiały na
skroniach.
- Marchette mówił mi przed chwilą, że otworzyli szkolną salę gimnastyczną - rzekł do mamy. Zaopatrzyli ją w lampy olejowe; właśnie zwożą koce i trochę łóżek. Kierują tam większość kobiet i
dzieci, bo woda wciąż się podnosi.
- Więc my też powinniśmy tam pójść?
- Chyba tak byłoby najmądrzej. Nie ma sensu, żebyście sterczeli w tym zamieszaniu. - Tym
razem skierował latarkę w przeciwną stronę, ku rozmiękłemu boisku, obok którego zaparkowaliśmy
samochód. - Tam zbierają wszystkich, którzy chcą się schronić. Najprawdopodobniej za kilka minut
pojedzie następna ciężarówka.
- Ale tato nie będzie wiedział, gdzie jesteśmy! - zaprotestowałem, wciąż myśląc o zielonym
piórku i nożu.
- Ja mu powiem. Tom na pewno wolałby, żebyście byli w bezpiecznym miejscu, a zresztą powiem
ci prawdę, Rebecco: jeżeli dalej tak pójdzie, do rana będziemy łowić zębacze na strychach.
Nie trzeba nas było dłużej namawiać.
- Brigthie już tam jest - ciągnął doktor. - Powinniście złapać następną ciężarówkę. Proszę, weźcie
to. - Podał mamie latarkę.
Odwróciliśmy się od spęczniałej Rzeki Tecumseha i zaczęliśmy brnąć w stronę boiska.
- Trzymaj mnie mocno za rękę - upominała mama, gdy fale powodzi kłębiły się wokół nas.
Obejrzałem się. W ciemności widać było tylko ruchome światełka, odbijające się od mętnej,
niespokojnej wody.
- Patrz pod nogi! - usłyszałem.
48
Na brzegu - nie tam, gdzie pracował tato, lecz kawałek dalej - podniosły się krzyki. Wtedy
jeszcze o tym nie wiedziałem, ale spieniona, kotłująca się fala właśnie się przelała przez szczyt ziemnego wału i kiedy rzeka runęła w dół, ludzie nagle znaleźli się po pierś w kipieli. Światło latarki
wyłuskało z brudnej piany błysk nakrapianych brązowo łusek. Ktoś krzyknął: „Węże!”, a już w następnej chwili skłębiony nurt nieomal nakrył ich z głową. Pan Stellko, kierownik kina, postarzał się o
dziesięć lat, kiedy wyciągnął rękę, żeby się czegoś uchwycić, i poczuł, że okryty łuską kształt
wielkości pnia drzewa przemyka tuż obok niego we wzburzonej wodzie. Pan Stellko równocześnie
skamieniał i posiusiał się w spodnie, a zanim odzyskał głos i mógł zacząć krzyczeć, potwornego gada
już nie było. Płynął na falach powodzi ulicami Bruton.
- Ratunku! Niech ktoś mi pomoże! - rozległ się w pobliżu kobiecy głos.
- Zaczekaj - powiedziała mama.
Ktoś brnął ku nam z pluskiem, niosąc olejną lampę. Deszcz syczał na rozgrzanym szkle i unosił
się smużkami pary.
- Proszę mi pomóc! - zawołała kobieta.
- Kto tam? - Mama oświetliła latarką przerażoną twarz młodej Murzynki. Nie znałem jej, ale
mama odezwała się: - Nila Castile? Czy to ty?
- Tak, proszę pani, to Nila! A pani?
- Rebecca Mackenson. Kiedyś czytałam książki twojej matce.
Doszedłem do wniosku, że musiało to być jeszcze przed moim urodzeniem.
- Chodzi o tatusia, pani Rebecco! Chyba serce mu wysiadło!
- Gdzie on jest?
- W domu! O, tam! - Wskazała ręką w mrok. Woda sięgała jej do pasa. Ja byłem już zanurzony
po pierś. - Nie może wstać!
- W porządku, Nila. Nie denerwuj się. - Moja mama, która składała się z samych drobnych lęków
obciągniętych po wierzchu skórą, potrafiła być zdumiewająco opanowana, kiedy kogoś trzeba było
uspokoić. Na tym, jak rozumiałem, polega bycie dorosłym. W potrzebie moja mama ujawniała coś,
czego niestety brakowało dziadkowi Jaybirdowi: odwagę.
- Idź przodem - powiedziała.
Woda z hukiem wdzierała się do domów w Bruton. Dom Nili Castile, jak wiele innych, był wąziutką, szarą klitką. Wprowadziła nas do pierwszego pokoju, gdzie także kłębiła się woda.
- Gavin! Już wróciłam! - zawołała.
Światło jej lampy i maminej latarki padło na starego Murzyna, siedzącego na krześle po kolana w
wodzie, na której unosiły się gazety i ilustrowane czasopisma. Oczy miał zamknięte, twarz pobrużdżoną cierpieniem, a ręką przyciskał mocno koszulę nad sercem. Tuż obok, trzymając go za
drugą rękę, stał mały, sześcio - lub siedmioletni chłopczyk.
- Dziadzio płacze, mamusiu - powiedział.
- Wiem, Gavinie. Tatusiu, przyprowadziłam pomoc. - Nila Castile postawiła lampę na stole. Słyszysz mnie, tatusiu?
- Ooooch - jęknął starzec. - Tym razem nieźle daje mi w kość.
- Pomożemy ci wstać. Musimy cię stąd zabrać.
- Nie, kotku. - Potrząsnął głową. - Stare nogi... już nie poniosą...
- Co my zrobimy? - Nila odwróciła się do mojej mamy i zobaczyłem, że w oczach błyszczą jej łzy.
Rzeka bez pardonu wlewała się do mieszkania. Na zewnątrz odezwał się grzmot i na chwilę
oślepiła nas błyskawica. Gdyby to wszystko działo się w telewizji, moment byłby odpowiedni na
reklamy. Ale prawdziwe życie nie robi sobie przerw.
- Taczki - powiedziała mama. - Macie coś takiego?
Nila odparła, że nie, ale kiedyś pożyczali taczki od sąsiadów i możliwe, że jeszcze stoją u nich na
podwórku.
- Zostań tutaj - rzuciła do mnie mama i podała mi olejną lampę.
Teraz ja miałem być odważny, czy mi się to podobało, czy nie. Mama i Nila wyszły z latarką, a ja
zostałem w zalanym wodą pokoju z małym chłopczykiem i starcem.
- Jestem Gavin Castile - rzekł chłopczyk.
- A ja Cory Mackenson - odparłem.
Wcale nie jest łatwo zachowywać towarzyskie formy, kiedy się stoi po pas w brunatnej wodzie, a
49
migotliwe światło nie dociera do ścian pomieszczenia.
- To jest mój dziadek, pan Booker Thornberry - ciągnął Gavin, ściskając staruszka za rękę. - Nie
czuje się dobrze.
- Jak to się stało, że nie wynieśliście się stąd razem ze wszystkimi?
- Ponieważ - ocknął się z apatii pan Thornberry - to jest mój dom, chłopcze. Mój dom. Nie boję
się tej cholernej rzeki.
- Każdy się boi - odparłem.
Każdy, kto ma choć odrobinę rozsądku. To miałem na myśli.
- Nikomu nie bronię uciekać - pan Thornberry, który - jak zaczynałem sobie uświadamiać - był
równie uparty jak dziadek Jaybird, skrzywił się, gdy na nowo przeszył go ból. Zamrugał powoli i z
chudej czarnej twarzy spojrzały na mnie ciemne oczy. - Moja Rubynelle tu właśnie rozstała się z tym
światem. W tym domu. Nie mam zamiaru umierać w jakimś szpitalu dla białych.
- Chce pan umrzeć? - zapytałem go.
Przez chwilę się zastanawiał.
- Umrę we własnym domu - powiedział.
- Woda jest coraz głębsza - stwierdziłem. - Wszyscy możemy się potopić.
Stary człowiek nachmurzył się. Odwrócił głowę i spojrzał na czarną rączkę, którą trzymał w swojej.
- Dziadek zabiera mnie do kina! - rzekł Gavin, uczepiony chudego ramienia, podczas gdy woda
sięgała mu już prawie po szyję. - Widzieliśmy Zwariowane nutki!
- I królika Bugsa - dodał staruszek. - Widzieliśmy cwanego królika i tego jąkałę, która wygląda jak
prosiak, prawda, chłopcze?
- Tak jest - odparł Gavin i uśmiechnął się szeroko. - A niedługo znów pójdziemy do kina, prawda,
dziadku?
Pan Thomberry nie odpowiedział. Gavin kurczowo trzymał go za rękę. Zrozumiałem wtedy, czym
jest odwaga. Bierze się ona stąd, że kocha się kogoś bardziej niż siebie samego.
Mama i Nila Castile wróciły ciągnąc taczki.
- Zaraz cię w nich posadzimy, tatusiu - powiedziała Nila.
- Zawieziemy cię w miejsce, skąd, jak mówi pani Rebecca, zabierają ludzi ciężarówkami.
Pan Thornberry zaczerpnął głęboki wdech, przytrzymał go przez kilka sekund i wypuścił.
- Cholera - szepnął. - Cholerne stare serce cholernego starego głupca. - Przy ostatnim słowie
głos mu się trochę załamał.
- Niech się pan na nas oprze - zaofiarowała się mama.
Skinął głową.
- Dobrze - powiedział. - Czas się stąd zbierać, prawda?
Posadziły go na taczkach, ale wkrótce obie zdały sobie sprawę, ile wysiłku będzie je kosztować
popychanie ich w taki sposób, by głowa starca znajdowała się nad wodą, mimo iż dziadek składał się
prawie z samej skóry i kości. Zrozumiałem, na czym polega problem: w chwili gdy Gavin wyjdzie z
domu na ulicę, woda przykryje go z głową. Prąd porwie go jak łupinę fasoli. Kto będzie go niósł?
- Będziemy musiały wrócić tu po chłopców - zadecydowała mama.
- Cory, weź lampę i stańcie z Gavinem na stole.
Blat stołu obmywała już woda, ale mógł nas utrzymać ponad jej powierzchnią. Zrobiłem tak, jak
mama mi kazała. Gavin też wdrapał się na górę. Złapałem lampę i stanęliśmy razem na maleńkiej
wysepce z sosnowego drewna.
- W porządku - stwierdziła mama. - Cory, nie ruszaj się stąd. Jeżeli na krok się stąd ruszysz, spiorę cię tak, że popamiętasz do końca życia. Zrozumiano?
- Tak jest.
- Gavin, zaraz tu wrócimy - powiedziała Nila Castile. - Musimy zanieść dziadka tam, gdzie ludzie
będą mogli mu pomóc. Słyszałeś?
- Tak jest - odparł Gavin.
- Słuchajcie waszych mam, chłopcy - odezwał się pan Thornberry ochrypłym z bólu głosem. - Inaczej ja wygarbuję wam skóry.
- Tak jest - odparliśmy zgodnie.
Domyśliłem się, że pan Thornberry ostatecznie zdecydował, że chce żyć.
50
Mama i Nila podniosły rączki taczek najwyżej, jak potrafiły, i mozolnie zaczęły je pchać przez brązową wodę. Każda trzymała je z jednej strony, a mama miała jeszcze latarkę. Pan Thornberry uniósł
głowę do góry, aż na pomarszczonej szyi wystąpiły mu żyły. Słyszałem, jak mama sapie z wysiłku.
Taczki ruszyły z miejsca i zaczęły się posuwać przez wodę, chlupoczącą w drzwiach i na zalanym
ganku. U stóp dwóch betonowych schodków woda sięgała staruszkowi po szyję i bryznęła mu w
twarz. Cała trójka zaczęła się oddalać; napierający od tyłu nurt pomagał kobietom pchać dziwaczny
pojazd. Nigdy wcześniej nie przyszło mi do głowy, że mama ma tyle siły. Chyba w ogóle nie można
przewidzieć, na co kogoś stać, dopóki ten ktoś nie zostanie do tego zmuszony.
- Cory? - odezwał się Gavin po jakiejś minucie.
- Tak?
- Nie umiem pływać - powiedział.
Przytulił się do mnie i teraz, kiedy już nie musiał być odważny ze względu na dziadka, zaczynał
coraz bardziej dygotać.
- Żaden problem - zapewniłem go. - Nie będziesz musiał pływać.
Miałem taką nadzieję.
Czekaliśmy. Na pewno zaraz wrócą. Woda już nam się wlewała z góry do przemoczonych butów.
Zapytałem Gavina, czy zna jakieś piosenki, a on odpowiedział, że zna Na szczycie Szarej Góry, i zaczął śpiewać cienkim, drżącym, ale całkiem miłym głosikiem.
Jego śpiew - a właściwie jodłowanie - przywabił coś, co nagle wpłynęło do pokoju przez otwarte
drzwi. Usłyszawszy hałas, zdławiłem okrzyk przestrachu i szybko wyciągnąłem lampę w tamtą
stronę.
Był to brązowy psiak, cały oblepiony błotem. Oczy błyszczały mu dziko w świetle lampy. Oddychał ciężko, wiosłując w naszym kierunku przez salonik zalany wodą.
- Chodź, malutki! - powiedziałem. Sprawa jego płci nie miała w tej chwili większego znaczenia;
wyglądało na to, że pilnie potrzebna mu jest jakaś przystań. - No, chodź!
Oddałem Gavinowi lampę. Pies pisnął i zaskomlał, kiedy powolna fala wślizgnęła się przez drzwi
i zakołysała nim w górę i w dół. Woda plusnęła o ściany.
- Chodź, piesku!
Pochyliłem się, żeby dosięgnąć zdyszanego zwierzaka. W mdłym, żółtawym świetle zajaśniał
wywieszony na zewnątrz różowy jęzor. Złapałem psa za przednie łapy. Spojrzał mi w twarz takim
wzrokiem, jakim wskrzeszony do nowego życia chrześcijanin mógłby dziękować Odkupicielowi.
Wyciągałem go z wody za przednie łapy, kiedy poczułem, jak zadygotał.
Coś chrupnęło.
I było już po wszystkim.
Głowa i barki psa wynurzyły się z wody, ale dalej nie było już nic, ani lędźwi, ani ogona, ani tylnych łap - nic poza przepastną dziurą, z której zaczął się wylewać potok czarnej krwi i dymiących
wnętrzności.
Pies tylko raz cicho pisnął. Ale jego łapy wciąż drgały, a oczy wciąż miał utkwione we mnie. Do
końca życia nie zapomnę cierpienia, jakie w nich zobaczyłem.
Krzyknąłem coś - nie wiem co i nigdy się tego nie dowiem - i upuściłem to, co kiedyś było psem.
Chlupnęło i poszło pod wodę, potem znów się wynurzyło, a łapy wciąż próbowały wiosłować.
Posłyszałem, jak Gavin wrzeszczy coś, co brzmiało jak „chcesz wody Mars?” A potem wokół zwłok,
za którymi jak makabryczny ogon ciągnęły się jelita, zakipiała woda i tuż pod powierzchnią ujrzałem
skórę jakiegoś stworzenia.
Okryta była romboidalnymi łuskami o barwie jesiennych liści - bladego brązu, lśniącej purpury,
starego złota i brunatnej rdzy. Były tam również wszystkie odcienie rzeki, od wirów mulistej ochry do
różowych odblasków księżyca. Zobaczyłem las zrośniętych z ciałem muszli, szare bruzdy blizn i
rude, zardzewiałe haczyki. Zobaczyłem, jak kształt grubości sędziwego dębu obraca się z wolna pod
wodą w błogim poczuciu, że nie musi się spieszyć. Jak zaczarowany wpatrywałem się w ten spektakl, mimo iż obok Gavin kwilił ze strachu. Wiedziałem, na co patrzę, i chociaż zabrakło mi tchu, a
serce waliło jak oszalałe, pomyślałem, że jest to najpiękniejsze stworzenie, jakie wyszło spod ręki
Boga.
Potem przypomniałem sobie poszczerbiony kieł, zatopiony niczym brzytwa w kawałku drewna u
pana Sculleya. Piękny czy nie, Stary Mojżesz przed chwilą rozszarpał psa na pół.
51
Nadal był głodny. Wszystko stało się tak szybko, że mój umysł ledwie zdążył to zauważyć: para
szczęk rozchyliła się i błysnęły kły. Na jednym z nich tkwił stary bucior wraz z szamoczącą się srebrzystą rybą. Woda zabulgotała; szczęki wchłonęły pozostałą połowę psa i zamknęły się delikatnie
jak usta dziecka, które delektuje się cytrynowym karmelkiem w kinoteatrze „Lirycznym”. Pochwyciłem
w przelocie spojrzenie kociego, bladozielonego oka wielkości piłki baseballowej, okrytego galaretowatą błonką. A potem Gavin zleciał ze stołu, a lampa, którą trzymał, zgasła z sykiem.
Nie myślałem o tym, że mam być odważny. Nie myślałem o tym, że się boję.
Nie umiem pływać!
Oto, o czym myślałem.
Zeskoczyłem celując w miejsce, w którym zniknął Gavin. Woda była gęsta od mułu i sięgała mi
do ramion, co oznaczało, że malec zanurzył się w niej po sam nos. Rzucał się i kopał, a kiedy złapałem go w pasie, pomyślał pewnie, że to Stary Mojżesz, bo omal nie wyrwał mi ramion ze stawów.
- Gavin! Nie kop! - wykrzyknąłem i wyciągnąłem mu twarz z wody.
Bełkotał „humahobahum”, jak zalany silnik, który usiłuje zaskoczyć.
Za sobą, w ciemnym mokrym pokoju, posłyszałem hałas.
Coś wynurzało się z wody.
Odwróciłem się. Gavin zaskowyczał i obiema rękami złapał mnie za szyję tak mocno, że byłby
mnie zadusił.
Ujrzałem, jak Stary Mojżesz - ogromny, straszny i zapierający dech - powstaje z odmętów niczym
bagienny pień, który nagle ożył. Głowę miał trójkątną i płaską, jak łeb węża. Sądzę jednak, że nie był
zwyczajnym wężem, bo wydawało mi się, że widzę dwie krótkie kończyny tuż poniżej tego, co można
by uznać za szyję. Coś - pewnie ogon - huknęło o ścianę tak, że cały dom się zatrząsł. Głowa
wyrżnęła o sufit W kurczowym uścisku Gavina czułem, jak twarz nabiega mi krwią.
Nawet nie patrząc wiedziałem, że Stary Mojżesz spogląda na nas oczyma, które potrafiły
dostrzec zębacza w mętnej wodzie o północy. Oceniał nas; wyczuwałem to tak wyraźnie, jak gdyby
ktoś przycisnął mi do czoła zimne ostrze noża. Miałem nadzieję, że nie przypominamy mu psów.
Stary Mojżesz pachniał jak rzeka w samo południe: ciepła, bagnista i nabrzmiała życiem. Gdybym powiedział, że odczułem respekt przed tą straszliwą bestią, z pewnością wyraziłbym się zbyt
oględnie. W tamtej chwili żałowałem, że nie znajduję się w jakimkolwiek innym miejscu na kuli ziemskiej, choćby i w szkole.
Ale nie miałem wiele czasu na myślenie, bo wężowy łeb Starego Mojżesza zaczął zniżać się ku
nam niczym łyżka koparki i usłyszałem syk otwierającej się paszczy. Cofnąłem się, wrzeszcząc na
Gavina, żeby mnie puścił, ale on ani myślał mnie posłuchać. Gdybym był na jego miejscu, też bym
nie puścił. Łeb szarpnął się w naszą stronę, ale w tej samej chwili zdążyłem uskoczyć z pokoju do
wąskiego korytarzyka - o którego istnieniu wcale nie wiedziałem - i paszcza Starego Mojżesza uderzyła w futrynę drzwi, w których stałem ja z Gavinem. Potwór o mało się nie wściekł. Cofnął się i
znów runął do przodu z tym samym rezultatem - tyle, że tym razem futryna zaczęła pękać. Gavin
rozszlochał się żałosnym „u-u-u!”, spieniona fala, wzburzona ruchami bestii, plusnęła mi w twarz i
przewaliła się ponad moją głową. Coś dziabnęło mnie w prawe ramię i przez moment myślałem, że
zaraz wyskoczę ze skóry. Sięgnąłem ręką i znalazłem unoszącą się na wodzie miotłę.
Stary Mojżesz wydał dźwięk przypominający lokomotywę, której kotły za chwilę wybuchną.
Zobaczyłem, że ohydny łeb zbliża się do drzwi korytarza, i przyszedł mi na myśl Tarzan w wykonaniu
Gordona Scotta, który uzbrojony we włócznię walczył z gigantycznym pytonem. Złapałem miotłę i
kiedy Stary Mojżesz znów uderzył w drzwi, wpakowałem mu kij prosto w tę otchłanną, psożerczą
paszczękę.
Wiecie, co się dzieje, kiedy dotknie się palcem dna gardła, prawda? No cóż, z potworami
widocznie jest tak samo. Stary Mojżesz wydał gulgoczący dźwięk, gromki jak grzmot w beczce.
Głowa cofnęła się wraz z ugrzęzłą w przełyku szczotką z kukurydzianych pędów. I wtedy - tylko w ten
sposób mogę to wyrazić - Stary Mojżesz się zrzygał. Wiem, co mówię. Posłyszałem chlupot ciekłego
obrzydlistwa, które trysnęło mu z paszczy. Ryby - niektóre jeszcze żywe, a inne na wpół strawione sypały się na nas wśród raków, żółwich skorup, muszli, oślizłych kamieni, grud gliny i kości. Smród...
hm, możecie go sobie wyobrazić. Był sto razy gorszy, niż kiedy kolega siedzący w ławce przed tobą
zwróci poranną owsiankę. Schowałem głowę pod wodę, żeby przed tym fetorem uciec, a Gavin, czy
52
tego chciał, czy nie, musiał zanurkować wraz ze mną. Pod wodą pomyślałem, że Stary Mojżesz
powinien być bardziej wybredny, kiedy żeruje na dnie Rzeki Tecumseha.
Wokół nas przewalały się rwące wiry. Wynurzyłem się z powrotem. Gavin gwałtownie zaczerpnął
powietrza w płuca i rozdarł się jak opętany. Ja zresztą też już się darłem.
- Ratunku! - wrzeszczałem. - Pomocy!
Przez frontowe drzwi wpadło światło, prześlizgnęło się po skotłowanej kipieli i błysnęło mi w
twarz.
- Cory! - rozległ się surowy głos. - Zabroniłam ci się gdziekolwiek ruszać, prawda?
- Gavin? Gavin!!!
- Dobry Boże! - zdziwiła się mama. - Co tu tak śmierdzi?
Woda uspokajała się z wolna. Wreszcie dotarło do mnie, że Stary Mojżesz nie rozdzieli już matek
i synów. Zdechłe ryby unosiły się w śliskiej mazi na powierzchni wody, ale uwaga mamy skupiona
była na mnie.
- Już ja ci wygarbuję skórę, Cory Mackenson! - krzyknęła, brnąc do środka tuż przed Nilą Castile.
Zaraz potem obie weszły prosto w pływające wymiociny potwora i sądząc z odgłosów, mama nie
myślała już o laniu, jakie miała mi sprawić.
Szczęściarz ze mnie.
7. Z WIZYTĄ U DAMY.
Rzecz jasna, żaden z moich przyjaciół mi nie uwierzył.
Davy Ray Callan roześmiał się tylko i potrząsnął głową.
Powiedział, że gdyby chciał, mógłby wymyślić o wiele lepszą bajkę. Ben Sears spojrzał na mnie,
jak gdybym obejrzał o jeden film o potworach za dużo. Johnny Wilson zastanowił się nad tym spokojnie i z rozmysłem, jak to ma w zwyczaju, po czym zawyrokował:
- Lipa. To niemożliwe - A właśnie, że możliwe! - Siedzieliśmy u mnie na ganku, w cieniu pod
oślepiająco błękitnym niebem. - Tak było naprawdę, przysięgam!
- Coś podobnego?! - Davy Ray, ten, który miewał najbardziej zbzikowane pomysły i opowiadał
najbardziej niestworzone historie, podniósł gwałtownie ciemną głowę i popatrzył na mnie tymi
bladobłękimymi oczyma, w których zawsze czaił się dziki śmiech. - To dlaczego Stary Mojżesz po
prostu cię nie zjadł? Jakim cudem potwór wystraszył się dzieciaka z miotłą?
- Ponieważ - odparłem rozdrażniony i wściekły - nie miałem przy sobie atomowej strzelby na potwory, oto dlaczego! Skąd mam wiedzieć? Ale tak właśnie było i możesz zapytać...
- Cory - dobiegł mnie od drzwi cichy głos mamy - sądzę, że powinieneś już przestać o tym
mówić.
Przestałem. Pojąłem, o co jej chodzi. Przekonywanie kogokolwiek, że to prawda, nie miało
sensu. Nawet mama miała pewne wątpliwości, chociaż Gavin Castile opowiedział swojej mamie, co
się zdarzyło, zacinając się przy tym z podniecenia. Tymczasem panu Thornberry nic się nie stało. Żył
i z dnia na dzień był coraz mocniejszy. Podejrzewam, że chciał wyzdrowieć, żeby móc jeszcze nieraz
zabrać wnuka na Zwariowane nutki.
Może moim kolegom łatwiej byłoby uwierzyć, gdyby mieli okazję powąchać moje ubrania, zanim
mama wrzuciła je do śmietnika. Wyrzuciła też własną poplamioną sukienkę. Ojciec wysłuchał mnie,
pokiwał głową i złożył na kolanach obandażowane ręce. Pod opatrunkami miał ogromne pęcherze,
których dorobił się przy kopaniu.
- Cóż - rzekł. - Mogę tylko powiedzieć, że więcej jest dziwnych rzeczy na tej ziemi, niż dane nam
będzie poznać, nawet gdybyśmy żyli sto razy. Dzięki Bogu, że nic wam się nie stało i że nikt nie
utonął w czasie powodzi. Co dziś będzie na obiad?
Minęły dwa tygodnie. Zostawiliśmy kwiecień za sobą i wkroczyliśmy w słoneczne dni maja.
Rzeka Tecumseha, dowiedziawszy się, kto tu jest szefem, wróciła do swojego koryta. Jedna czwarta
wszystkich domów w Bruton - w tym również dom Nili Castile - nie nadawała się do zamieszkania,
tak więc niemal przez całą dobę dochodziły stamtąd odgłosy piłowania desek i wbijania gwoździ.
Ulewne deszcze i powódź przyniosły jednak Zephyr pewną korzyść: kiedy wyszło słońce, ziemia eksplodowała kwiatami i całe miasto było teraz bajecznie kolorowe. Trawniki przybrały głęboki odcień
szmaragdu, kapryfolium rosło jak wściekłe, a wzgórza okryły się gęstą warstwą kudzu. Czuliśmy, że
zbliża się lato.
53
Zająłem się nauką do końcowych egzaminów. Nigdy nie byłem specjalnie mocny w matmie, a miałem zamiar zdobyć dobrą ocenę, żebym nie musiał chodzić - na samą myśl o tym dławiła mnie
odraza - na letni kurs poprawkowy.
W spokojniejszych chwilach zastanawiałem się, jak udało mi się przegonić Starego Mojżesza
kijem od szczotki. Miałem szczęście trafiając nim prosto w gardziel potwora, to pewne. Doszedłem
jednak do wniosku, że nie to było najważniejsze. Olbrzymi rozjuszony Stary Mojżesz był trochę
podobny do dziadka Jaybirda: potrafił się pieklić ile wlezie, ale jeśli ktoś utarł mu nosa, natychmiast
brał nogi za pas. Czy raczej - w tym przypadku - płetwy. Stary Mojżesz był tchórzem. Może
przyzwyczaił się już, że zjada stworzenia, które nie stawiają oporu - jak zębacze, żółwie czy przebierające łapami w wodzie przerażone psy. Możliwe, iż żując kij od szczotki stary potwór wykoncypował
sobie, że łatwiejszą zdobycz znajdzie tam, skąd przybył - na dnie rzeki, w chłodnej, mulistej sali
bankietowej, gdzie nikt mu się nie odgryza.
Tak przynajmniej wygląda moja teoria. Nie chciałbym jej już jednak nigdy sprawdzać w praktyce.
Śnił mi się człowiek w długim płaszczu i kapeluszu z zielonym piórkiem. Z wysiłkiem brnąłem ku
niemu, a kiedy złapałem go za rękę, odwrócił się i wtedy zobaczyłem, że jego twarz nie jest pokryta
zwyczajną ludzką skórą, lecz czworokątnymi łuskami o barwie jesiennych liści. Miał kły ostre jak
sztylety, a z podbródka kapała mu krew. Uświadomiłem sobie, że przerwałem mu posiłek. Pożerał
właśnie małego brązowego psa, którego górną wijącą się połowę wciąż trzymał w lewej ręce.
Nie był to przyjemny sen.
Ale może było w nim trochę prawdy. Gdzieś głęboko...
Pozbawiony w tym czasie własnych dwóch kółek, zostałem piechurem. Spacery do szkoły i z
powrotem sprawiały mi nawet przyjemność, ale - ponieważ wszyscy koledzy mieli rowery - moja
pozycja towarzyska obniżyła się o jeden lub dwa punkty.
Pewnego popołudnia rzucałem Zbójowi patyk i turlałem się z nim po trawniku, kiedy posłyszałem
dziwny, rzężący dźwięk. Podniosłem głowę, Zbój też nastawił uszu. Ulicą jechała furgonetka.
Dobrze ją znałem. Była gęsto usiana plamami rdzy, miała sfatygowane resory, a do tego robiła
tyle hałasu, że wszystkie psy za nią ujadały. Zbój zaczął szczekać i minęło trochę czasu, nim udało
mi się go uciszyć. Do paki ciężarówki przymocowana była metalowa rama, z której zwisała zadziwiająca kolekcja narzędzi. Większość z nich robiła wrażenie równie wiekowych i nic niewartych co sam
pojazd, ich klekot zaś nasuwał myśl o domu wariatów. Na drzwiach od strony kierowcy widniał
niezbyt schludnie wymalowany przez szablon napis: LIGHTFOOT-NAPRAWY. Furgonetka zatrzymała się przed naszym domem. Ojciec miał wrócić z pracy dopiero za godzinę, ale mama,
zaniepokojona hałasem, wybiegła na ganek. Drzwi ciężarówki otworzyły się i wysiadł z niej wysoki,
chudy Murzyn w burym kombinezonie. Uczynił to tak powoli, że mogło się wydawać, iż każdy ruch
sprawia mu ból. Na głowie miał szarą czapeczkę, a pokryta kurzem ciemna skóra także przybrała
popielaty odcień. Powoli zbliżył się do ganku. Jestem pewien, że nawet gdyby zza węgła wyskoczył
nagle szarżujący byk, pan Marcus Lightfoot prawdopodobnie nie przyspieszyłby kroku.
- Dzień dobry, panie Lightfoot - odezwała się mama, wycierając dłonie w papierowy ręcznik. Była
zajęta w kuchni i nie zdążyła nawet zdjąć fartuszka. - Jak się pan miewa?
Pan Lightfoot uśmiechnął się. Miał drobne, kwadratowe, śnieżnobiałe zęby, a spod czapki kipiały
mu gęste siwe włosy. Sposób, w jaki mówił, przywodził na myśl wodę kapiącą z zatkanej rury.
- Dzień... dobry... i pani, pani... Mackenson. Cześć... Cory.
Jak na pana Lightfoota rozmowa toczyła się w szybkim tempie. Od trzydziestu lat był on pierwszą złotą rączką w całym Zephyr i Bruton, fach ten zaś przejął po ojcu. Talent do wszelkich mechanicznych urządzeń zyskał mu sławę, a chociaż jego powolność przyprawiała o ból zębów, nawet
najbardziej skomplikowana naprawa nie sprawiała mu najmniejszej trudności.
- Ładny... - urwał i zapatrzył się na błękitne niebo. Mijały sekundy. Zbój warknął, więc ująłem go
za obrożę. - ...dzień - zdecydował się dokończyć pan Lightfoot.
- Bardzo ładny - przytaknęła mama i zamilkła czekając, aż powie coś jeszcze, ale pan Lightfoot
wrósł w ziemię i tym razem zagapił się na nasz dom.
Sięgnął do jednej ze swoich licznych kieszeni, wyjął garść gwoździ za centa i zaczął obracać je
w dłoni, jak gdyby on też na coś czekał.
- Hm... - mama odchrząknęła. - Czym mogę panu służyć?
- Tak sobie... przejeżdżałem - odparł powolny jak ciepła melasa. - Myślałem... że może... - znów
54
przerwał i przez kilka sekund przyglądał się trzymanym w ręku gwoździom - trzeba... pani... coś...
naprawić?
- Nie, właściwie nie. Nic mi nie przychodzi... - mama urwała, a z jej miny domyśliłem się, że jednak przyszło jej coś do głowy. - Opiekacz. Zepsuł mi się przedwczoraj. Miałam do pana zadzwonić,
ale...
- Wiem... proszę pani. - Pan Lightfoot pokiwał głową ze zrozumieniem. - Czas... tak szybko...
leci...
Wrócił do furgonetki po skrzynkę z narzędziami, stary metalowy skarbiec pełen przegródek, w
których znajdowały się wszelkie nity i sworznie, o jakich tylko mogła zamarzyć dusza mechanika.
Owinął się pasem, przy którym wisiało kilka różnego rodzaju młotków, śrubokrętów i nadzwyczaj
wyrafinowanych kleszczy. Mama otworzyła przed nim drzwi, a kiedy wszedł do domu, spojrzała na
mnie i wzruszyła ramionami, co miało oznaczać: „Nie mam pojęcia, po co w ogóle tu przyszedł”.
Zostawiłem Zbójowi ogryziony patyk i też wszedłem do domu. Usiadłem w chłodnej kuchni ze szklanką mrożonej herbaty i patrzyłem, jak pan Lightfoot ogląda opiekacz.
- Może chciałby się pan czegoś napić, panie Lightfoot? - zapytała mama.
- Nie, psze pani.
- Mam trochę makaroników...
- Nie, psze pani... uprzejme... dzięki.
Wyjął z innej kieszeni prostokątny kawałek czystego białego płótna i rozwinął je. Udrapował materiał na siedzeniu jednego z krzeseł przy kuchennym stole. Wyłączył opiekacz z gniazdka, postawił
go na stole obok swojej skrzynki i usiadł na białym płótnie. Wszystko to działo się w tempie przypominającym zdjęcia podwodne.
Pan Lightfoot wybrał właściwy śrubokręt. Miał długie, smukłe palce chirurga albo artysty. Przyglądanie się jego pracy było drakońską próbą cierpliwości, ale nikt nie ośmielił się twierdzić, że pan
Lightfoot nie wie, co robi. Rozkręcił opiekacz i zaczął się przyglądać obnażonym rusztom.
- Ho-ho - rzekł po dłuższej chwili. - O-ho-ho.
- Co się stało? - Mama zajrzała mu przez ramię. - Da się naprawić?
- Widzi... pani? Ten mały... czerwony drucik - puknął w drucik końcem śrubokrętu - obluzował się.
- I to wszystko? Tylko ten mały drucik?
- Tak, psze pani, to... - Zaczął starannie owijać drucik wokół bolca. Patrzyliśmy na niego jak zahipnotyzowani. - ...wszystko - dokończył nagle. Potem złożył opiekacz, włączył go do kontaktu, wcisnął przycisk i wszyscy ujrzeliśmy, jak spirale zaczynają się czerwienić. - Czasami... - powiedział.
Czekaliśmy. Słyszałem, jak rosną mi włosy.
- ...wystarczy...
Ziemia obracała się pod naszymi stopami.
- ...drobiazg.
Zaczął z powrotem zwijać białą szmatkę. Wciąż czekaliśmy, ale widocznie myśli pana Lightfoota
zboczyły na inny tor albo po prostu ten wątek dobiegł końca. Murzyn rozejrzał się po kuchni.
- Czy... coś... jeszcze... trzeba... naprawić?
- Nie, chyba poza tym wszystko działa.
Pan Lightfoot skinął głową, ale widać było, że węszy za awarią jak spaniel za kaczką. Zatoczył
powolną rundę po kuchni, kładąc po drodze ręce na lodówce, czteropalnikowej kuchence i kranie nad
zlewem, jak gdyby przez dotyk potrafił określić stan zdrowotny każdego urządzenia. Spojrzeliśmy z
mamą na siebie zaskoczeni. Pan Lightfoot z pewnością zachowywał się osobliwie.
- Lodówka... trochę... burczy - stwierdził. - Mam... zajrzeć?
- Nie, proszę się nie fatygować - powiedziała mama. - Panie Lightfoot, czy pan się dziś dobrze
czuje?
- Jasne... pani Mackenson. Jasne.
Otworzył kredens, nasłuchując cichego pisku zawiasów. Odczepił od pasa śrubokręt i dokręcił
zawiasy w obu parach drzwiczek. Mama znów odchrząknęła, tym razem nerwowo, i powiedziała:
- Eee... Ile jestem panu winna za naprawę opiekacza?
- To... - sprawdził zawiasy w drzwiach kuchni i podszedł do miksera marki „MixMaster”, który stał
na szafce - ...już zapłacone - dokończył.
55
- Zapłacone? Nie rozumiem pana. - Mama zdjęła już z półki kamionkowy dzbanek, pełen banknotów dolarowych i drobnych monet.
- Tak, psze pani. Zapłacone.
- Ale przecież nie dałam panu jeszcze pieniędzy.
Palce pana Lightfoota zanurzyły się w kolejnej kieszeni i tym razem wyłowiły białą kopertę. Podał
mamie. Zauważyłem, że napisano na niej niebieskim atramentem „Mackensonowie”. Z odwrotnej
strony gruda białego wosku zastępowała pieczęć.
- No - rzekł. - Zdaje się... że... to wszystko... na... - ujął skrzynkę z narzędziami - ...dzisiaj.
- Dzisiaj? - zdziwiła się mama.
Tak, psze pani. Zna pani... - wbił teraz wzrok w instalację oświetleniową, jak gdyby marzył tylko o
tym, by zagłębić ręce w jej elektrycznych trzewiach - ...mój numer. Jak tylko... coś się... popsuje...
starczy - uśmiechnął się - zadzwonić.
Odprowadziliśmy go do wyjścia. Jeszcze raz nam pomachał i odjechał swoją rozklekotaną furgonetką. Brzęk żelastwa doprowadził do szału wszystkie okoliczne psy.
- Tom na pewno w to nie uwierzy - powiedziała mama bardziej do siebie niż do mnie. Potem otworzyła kopertę, wyjęła z niej list i przebiegła go oczyma. - O! - powiedziała. - Chcesz posłuchać?
- Jasne!
- „Będę zaszczycona, jeżeli zechcą Państwo mnie odwiedzić w najbliższy piątek o siódmej wieczorem. Proszę zabrać ze sobą syna”. Spójrz, od kogo. - Mama podała mi list i zobaczyłem podpis:
„Dama”.
Kiedy tato wrócił do domu, mama zdążyła mu opowiedzieć o wizycie pana Lightfoota i pokazać
list, jeszcze zanim zdjął z głowy firmową czapkę.
- Jak myślisz, czego ona od nas chce? - spytał.
- Nie wiem, ale zdaje się, że postanowiła zatrudnić pana Lightfoota w charakterze naszej prywatnej złotej rączki.
Ojciec jeszcze raz obejrzał list.
- Ma ładne pismo, jak na taką staruszkę. Podejrzewałbym raczej, że bazgrze jak kura pazurem. Zagryzł górną wargę. Patrząc na niego widziałem, że zaraz zacznie się wykręcać. - Jeszcze nigdy
nie widziałem jej z bliska - bąknął. - Na ulicy tak, ale... - Potrząsnął głową. - Nie, chyba nie pójdę.
- Co ty wygadujesz? - spytała z niedowierzaniem mama. - Dama zaprasza nas do swojego
domu!
- I co z tego? - Ojciec oddał jej list. - Nie chcę tam iść.
- Dlaczego, Tom? Podaj mi chociaż jeden rozsądny powód.
- W piątek jest w radiu transmisja z meczu Philliesów z Piratami. - Ojciec rozsiadł się wygodnie w
fotelu. - To chyba wystarczający powód.
- Nie sądzę. - Mama zacisnęła usta.
Tu dochodzimy do pewnej ciekawostki: moi rodzice (choć jestem przekonany, że żyli ze sobą
zgodniej niż 99 procent małżeństw w Zephyr) czasami się kłócili. Nikt nie jest doskonały, a zatem i
związek dwóch niedoskonałych osób nie obejdzie się bez tarć i zadraśnięć. Widywałem już, jak ojciec
pieklił się z powodu zagubionej skarpetki, podczas gdy w rzeczywistości był wściekły, że nie dostał
podwyżki. Widywałem też moją zazwyczaj spokojną matkę pomstującą nad śladem ubłoconego buta
na wyszorowanej podłodze, gdy tymczasem prawdziwą przyczyną jej niezadowolenia była kąśliwa
uwaga któregoś z sąsiadów. W owej pogmatwanej sieci uprzejmości i scysji, znanej pod nazwą życia,
zdarzają się więc sytuacje podobne do tej, która właśnie zaczynała dojrzewać w naszym domu.
- To dlatego, że jest kolorowa, tak? - Mama zaatakowała pierwsza. - To prawdziwy powód!
- Nic podobnego.
- Jesteś zupełnie taki sam jak twój ojciec. Słowo daję, Tom...
- Milcz! - wrzasnął ojciec.
Nawet ja poczułem się, jak gdyby ktoś zdzielił mnie obuchem w głowę. Uwaga na temat dziadka
Jaybirda, który wśród rasistów był tym, czym perz wśród chwastów, stanowiła doprawdy cios poniżej
pasa. Ojciec nie nosił w sercu nienawiści do czarnych - to wiedziałem na pewno - ale trzeba było
również pamiętać, że został wychowany przez człowieka, który codziennie rano oddawał honory konfederackiej fladze, a czarną skórę uważał za diabelskie piętno. Ojciec dźwigał na barkach ciężkie
brzemię, bo kochał dziadka Jaybirda, lecz w głębi duszy wierzył, że nienawiść do drugiego człowieka
56
- jakiekolwiek byłyby jej korzenie - jest grzechem przeciwko Bogu. Tę samą wiarę starał się wpoić i
mnie. Tak więc jego następne stwierdzenie wypływało bardziej z dumy niż wszelkich innych pobudek:
- I nie mam zamiaru przyjmować jałmużny od tej kobiety!
- Cory - zwróciła się do mnie mama - zdaje się, że masz do odrobienia zadanie z matematyki?
Poszedłem do swojego pokoju, co nie znaczy, że przestałem ich słyszeć.
Nie mówili głośno, tylko dobitnie. Podejrzewam, że kłótnia szykowała się już od dłuższego czasu,
złożyło się zaś na nią wiele różnych przyczyn: samochód w jeziorze, wielkanocna inwazja os, fakt, że
ojca nie było stać na kupno nowego roweru, niebezpieczna powódź. Słysząc, jak ojciec mówi mamie,
że nawet wołami nie zaciągnie go do domu Damy, odniosłem wrażenie, że wszystko sprowadzało się
do jednego: on się jej bał.
- Wykluczone! - mówił. - Nie mam zamiaru odwiedzać kogoś, kto przekłada z kąta w kąt jakieś
kości i stare zwierzęce truchła... - urwał. Domyśliłem się, że w tym momencie zdał sobie sprawę, iż
właśnie opisuje dziadka Jaybirda. - Nie i już - zakończył niepewnie.
Mama doszła do wniosku, że temat został rozwałkowany na śmierć. Posłyszałem, jak wzdycha.
- Chciałabym tam pójść i dowiedzieć się, co ma mi do powiedzenia. Masz coś przeciwko temu?
Cisza. Potem ledwie dosłyszalny głos:
- Nie, naturalnie, że nie mam.
- Chcę wziąć ze sobą Cory’ego.
To sprowokowało następny wybuch.
- Co? Chcesz, żeby oglądał szkielety, które trzyma w szafie? Rebecco, nie wiem, czego chce ta
kobieta, i nic mnie to nie obchodzi! Podobno zabawia się woskowymi laleczkami, czarnymi kotami i
Bóg jeden wie czym jeszcze! Uważam, że nie powinnaś brać dziecka do takiego domu.
- Prosi w liście, żebyśmy przyprowadzili Cory’ego. Widzisz?
- Widzę. I zupełnie tego nie pojmuję, ale powtarzam ci raz jeszcze: Dama nie jest osobą, z którą
człowiek powinien się zadawać. Pamiętasz Burka Hatchera? Do pięćdziesiątego ósmego roku był w
mleczarni pomocnikiem brygadzisty.
- Owszem.
- Burk Hatcher miał zwyczaj żuć tytoń. Napychał nim całą gębę i bez przerwy pluł. Zanim się
obejrzał, weszło mu to w nawyk i - tylko żebyś nikomu nie pisnęła o tym ani słowa! - kilka razy zapomniał się i splunął prosto do kadzi z mlekiem.
- Tom! Chyba nie mówisz poważnie!
- Jasne jak słońce, że poważnie. Słuchaj dalej. Któregoś dnia Burk Hatcher szedł sobie przez
Merchants Street. Właśnie był się ostrzyc u pana Dollara - a włosy miał mocne i tak gęste, że z trudem mógł je rozczesać. No więc, kiedy tak szedł, znów się zapomniał i splunął na chodnik. Ale tytoniowa plwocina nie doleciała na chodnik, bo po drodze obryzgała buty Księżycowego Człowieka. O
ile wiem, Burk nie zrobił tego celowo. Po prostu Księżycowy Człowiek akurat obok niego przechodził.
Burk miał trochę zboczone poczucie humoru i uznał, że to zabawne. Roześmiał się tamtemu prosto w
twarz. I wiesz, co się stało?
- Co? - spytała mama.
- Tydzień później Burkowi zaczęły wypadać włosy.
- Nie, w to już nie uwierzę!
Tak było! - Nieugięty ton ojca wskazywał, że on w każdym razie w to wierzy. - Nie minął miesiąc
od tamtego niefortunnego splunięcia, a Burk był łysy jak kula bilardowa! Zaczął nosić perukę! Tak,
proszę szanownej pani, perukę! O mało nie zwariował! - Oczyma duszy widziałem ojca pochylonego
w fotelu, z miną tak posępną, że matka zagryza wargi, by nie wybuchnąć śmiechem. - Jeżeli sądzisz,
że Dama nie miała z tym nic wspólnego, to chyba sama postradałaś zmysły!
- Tom, daję słowo, nie przypuszczałam, że tak głęboko wierzysz w czarną magię!
- E tam, wierzę, nie wierzę! Widziałem łysą pałę Burka Hatchera! Rany, mógłbym ci opowiedzieć
niejedną plotkę, którą słyszałem o tej kobiecie! Na przykład o żabach, skaczących ludziom do gardeł,
albo o wężach w wazie z zupą, albo... o, nie! Moja noga nie postanie w tym domu!
- A jeżeli obrazi się na nas za to, że nie przyjdziemy? - zapytała mama.
Pytanie zawisło w powietrzu.
- Czy nie rzuci na nas zaklęcia, jeśli nie zabiorę do niej Cory’ego?
57
Znałem ten ton i wiedziałem, że mama teraz drażni się z ojcem. Ojciec jednak nie odpowiadał i
przypuszczalnie przeżuwał wszelkie możliwe tragiczne konsekwencje zlekceważenia zaproszenia
Damy.
- Sądzę, że lepiej będzie, jeżeli pójdę z Corym - podjęła mama - żeby jej okazać szacunek. Tak
czy owak, nie jesteś ani trochę ciekawy, dlaczego chce się z nami zobaczyć?
- Nie!
- Ani odrobineczkę?
- Boże - westchnął tato po kolejnym namyśle. - Potrafiłabyś namawiać ropuchę, żeby się leczyła
z brodawek. Dama trzyma je pewnie w słoiku, obok sproszkowanej mumii i skrzydeł nietoperza!
W rezultacie kiedy w piątek słońce zaczęło opadać za ciemniejący horyzont, a przez ulice Zephyr
powiał chłodny wiatr, wsiedliśmy z mamą do furgonetki i pojechaliśmy w świat. Tato pozostał przy radioodbiorniku, nastawionym na oczekiwaną transmisję z rozgrywek baseballowych, ale jestem
pewien, że myślą był z nami. Po prostu nie chciał popełnić jakiegoś błędu i obrazić Damy słowem
albo czynem. Muszę przyznać, że sam też nie byłem wcieleniem kamiennego spokoju. Pod białą
koszulą z dopinanym krawatem, który nakazała mi włożyć mama, kołatały rozdygotane nerwy.
W Bruton wciąż wrzała praca. Czarni zawzięcie zbijali swoje domy z powrotem w jedną całość.
Minęliśmy miejscowe centrum handlowe - niewielki placyk, na którym znajdował się zakład fryzjerski,
sklep spożywczy, sklep z obuwiem i odzieżą, a także parę innych firm prowadzonych przez
mieszkańców Bruton. Mama skręciła w Jessamyn Street i na jej końcu zatrzymała się przed domem,
w którym wszystkie okna jarzyły się światłem.
Mały drewniany dom - jak już wspominałem - pokrywały jaskrawe plamy pomarańczowej, czerwonej, szkarłatnej i żółtej farby. Z boku stał garaż, w którym - jak się domyśliłem - przechowywano
pontiaca wysadzanego sztucznymi brylantami. Trawnik był schludnie przystrzyżony, a od krawężnika
aż do schodów na ganek prowadził chodnik. Dom nie budził przerażenia, nie wyglądał też na rezydencję władczyni, był całkiem zwyczajny i jeśli nie liczyć bajecznie kolorowej fasady, nie różnił się
zbytnio od innych domów przy tej samej ulicy.
Mimo to zawahałem się, kiedy mama obeszła samochód i otworzyła mi drzwi.
- No, chodź - powiedziała. W głosie usłyszałem napięcie, którego nie sposób się było domyślić z
jej miny. Miała na sobie odświętną sukienkę i najlepsze wyjściowe buty. - Już prawie siódma.
Siódma - pomyślałem. Czy siódemka nie była czasem magiczną cyfrą voodoo?
- Może tato miał rację? - zaoponowałem. - Może nie powinniśmy...
- Nic nam nie grozi. Patrz, ile świateł.
Jeśli to miało mnie uspokoić, nie podziałało.
- Nie ma się czego bać - dodała. I to mówiła kobieta, która bała się, że szara farba izolacyjna,
jaką ostatnio pokryto dach szkoły podstawowej, może być szkodliwa dla płuc!
Nie wiem, jak udało mi się wdrapać po schodach na werandę. Latarnia przed drzwiami pomalowana była na żółto, zapewne po to, by odstraszać żuki. Wyobrażałem sobie, że na drzwiach wisi
kołatka w kształcie trupiej czaszki ze skrzyżowanymi piszczelami, ale zamiast tego zobaczyłem
niewielką srebrną rączkę.
- Do dzieła - powiedziała mama i zastukała do drzwi.
Posłyszeliśmy stłumioną rozmowę, a potem odgłos kroków. Zdawałem sobie sprawę, że mamy
coraz mniej czasu na ucieczkę. Mama objęła mnie ramieniem i chyba poczułem, jak bije jej serce.
Potem gałka w drzwiach przekręciła się powoli i dom Damy otworzył przed nami swe podwoje. W
progu pojawił się wysoki, barczysty Murzyn w granatowym ubraniu, białej koszuli i krawacie. Wydał
mi się równie wielki i krzepki jak czarny dąb. Jego dłonie wyglądały, jak gdyby mógł nimi kruszyć kule
do gry w kręgle. Brakująca część nosa została chyba odcięta za pomocą brzytwy. Zrośnięte u jego
nasady brwi były gęste jak sierść wilkołaka.
W siedmiu magicznych słowach: ten czarny olbrzym wystraszył mnie na śmierć.
- Eee... - zaczęła mama i głos odmówił jej posłuszeństwa. - Eee...
- Proszę, niech pani wejdzie, pani Mackenson. - Potwór uśmiechnął się, a jego oblicze straciło
nieco ze swej grozy i stało się nawet uprzejme. Ale głęboki jak miedziany bęben głos przejmował
dreszczem aż do szpiku kości. Murzyn usunął się na bok, a mama chwyciła mnie za rękę i wciągnęła
do środka.
Drzwi zamknęły się za nami.
58
Wewnątrz powitała nas młoda kobieta o kakaowej skórze. Miała twarz w kształcie serca i piwne
oczy. Uścisnęła dłoń mojej mamie i powiedziała z uśmiechem:
- Jestem Amelia Damaronde i naprawdę bardzo się cieszę, że mogłam panią poznać. - Na obu
rękach nosiła pęki bransoletek, a w każdym uchu po pięć złotych kolczyków.
- Miło mi. To jest mój syn, Cory.
- A, więc to jest ten młody człowiek! - Amelia Damaronde odwróciła się do mnie. Miała w sobie
coś, co sprawiało, iż przestrzeń między nami robiła wrażenie naładowanej elektrycznością. - Fajnie,
że też przyszedłeś. To jest mój mąż, Charles.
Olbrzymi Murzyn skinął nam głową. Amelia sięgała mu ledwie pod pachę.
- Pomagamy Damie we wszystkim - wyjaśniła.
- Rozumiem. - Mama kurczowo ściskała mnie za rękę, podczas gdy ja rozglądałem się dookoła.
Ludzki umysł to przedziwny organ. Wymyśla pajęczyny tam, gdzie nie ma pająków, a mrok tam,
gdzie palą się światła. Salonik Damy nie był świątynią szatana ani składem czarnych kotów i bulgoczących retort. Był to zwyczajny pokój; stały tu krzesła, sofa i mały stolik zastawiony bibelotami.
Etażerka pełna była książek, a na ścianach wisiały kolorowe obrazy w ramkach. Jeden z nich przykuł
moją uwagę: przedstawiał twarz brodatego czarnego mężczyzny o oczach przymkniętych w grymasie
ekstazy lub bólu. Na jego głowie widniała cierniowa korona.
Nigdy przedtem nie widziałem czarnego Jezusa. Byłem zbity z tropu, lecz równocześnie w moim
mózgu otworzyła się jakaś klapka, odsłaniając pogrążone w mroku obszary, z których istnienia nie
zdawałem sobie nawet sprawy.
Nagle z korytarza wszedł do pokoju Księżycowy Człowiek. Na jego widok oboje z mamą
wzdrygnęliśmy się. Miał na sobie błękitną koszulę z podwiniętymi rękawami, czarne spodnie i szelki.
Dziś prezentował tylko jeden zegarek, a zamiast łańcucha z wielkim pozłacanym krucyfiksem wystawał mu zza kołnierzyka tylko biały brzeg podkoszulka. Nie miał też na głowie cylindra; strzępiasta
linia, dzieląca czarną i bladożółtą skórę, ciągnęła się wzdłuż wysokiego czoła i niknęła w grzywie
wełnistych, białych włosów. Szpiczasta bródka zadarta, była nieco do przodu. Ciemne, otoczone
siatką zmarszczek oczy spoczęły najpierw na mojej mamie, a potem na mnie. Księżycowy Człowiek
uśmiechnął się lekko i skłonił głowę, po czym uniósł kościsty palec i gestem zaprosił nas na korytarz.
Nadszedł czas, by stanąć przed Damą.
- Ostatnio nie czuje się najlepiej - powiedziała nam Amelia. - Doktor Parrish pakuje w nią fury witamin.
- Ale to chyba nic groźnego, prawda? - spytała mama.
- Ten deszcz siadł jej na płuca. Wilgoć zawsze jej szkodzi, ale odkąd zaczęło świecić słońce, jej
stan znacznie się poprawił.
Podeszliśmy do drzwi. Księżycowy Człowiek sięgnął do klamki. Ramiona miał wątłe i przygarbione. Otworzył drzwi; poczułem zapach przykurzonych fiołków.
Amelia zajrzała do środka.
- Proszę pani. Przyszli pani goście.
Wewnątrz zaszeleściła pościel.
- Poproś, żeby weszli - dał się słyszeć drżący głos starej kobiety.
Moja mama zrobiła głęboki wdech i wkroczyła do pokoju. Musiałem wejść razem z nią, bo trzymała moją dłoń jak w kleszczach. Księżycowy Człowiek pozostał na korytarzu, a Amelia powiedziała:
- Jeżeli będę potrzebna, proszę zawołać - po czym delikatnie zamknęła za nami drzwi.
I oto znaleźliśmy się twarzą w twarz z Damą.
Leżała na białym żelaznym łóżku, podparta haftowaną poduszką i przykryta podciągniętą prawie
pod szyję kołdrą. Na ścianach pokoju wymalowane były palczaste liście w gęstwie zielonych pędów i
gdyby nie cichy jęk wentylatora, można by pomyśleć, że znaleźliśmy się w równikowej dżungli. Na
nocnej szafce, zagraconej stosami książek i czasopism, paliła się elektryczna lampka; w zasięgu ręki
leżały też okulary w drucianej oprawce.
Dama przyglądała nam się przez chwilę, a my jej. W białej pościeli czerń jej skóry przybrała
niemal granatowy odcień. Całą twarz miała pokrytą zmarszczkami. Przypominała jedną z tych
laleczek, których jabłkowe buzie więdną w upalnym południowym słońcu. Miałem kiedyś okazję
widzieć garść świeżego śniegu zeskrobanego z rur w lodowni, ale miękki obłok włosów Damy był od
59
niego bielszy. Miała na sobie błękitną nocną koszulę na ramiączkach, osłaniających kościste barki.
Sterczące obojczyki rozciągały jej skórę tak mocno, iż miałem wrażenie, że muszą jej sprawiać ból.
Tak samo kości policzkowe: wydawały się dość ostre, by przeciąć na pół brzoskwinię. Prawdę
powiedziawszy, tylko jedno wyróżniało ją spośród innych sędziwych, wysuszonych Murzynek, którym
głowy trzęsły się już ze starości.
Miała zielone oczy.
Słowo „zielone” nie oznacza tu żadnego spłowiałego koloru. Mam na myśli barwę przejrzystych
szmaragdów, klejnotów, jakich mógłby poszukiwać Tarzan w jednym z zaginionych miast Afryki.
Lśniły uwięzionym i płonącym w nich światłem; patrząc w nie człowiek czuł, że jego najgłębsza jaźń
zostanie zaraz otwarta jak puszka sardynek, że za chwilę da sobie wykraść wszystkie tajemnice. I
właściwie nie miał nic przeciwko temu; może nawet chciał, by tak się stało. Nigdy w życiu, aż do dziś,
nie widziałem takich oczu. Przerażały mnie, lecz zarazem nie mogłem oderwać od nich wzroku, bo
były piękne jak drapieżne dzikie zwierzę, którego nawet na moment nie wolno wypuścić spod kontroli.
Dama zamrugała powiekami, a na jej pomarszczonych ustach pojawił się uśmiech. Jeśli te zęby
były sztuczne, stanowiły mistrzowską imitację.
- Ślicznie wyglądacie oboje - odezwała się słabym głosem.
- To miło z pani strony - zdołała wyjąkać mama.
- Pani mąż nie chciał przyjść.
- Eee... nie, to znaczy... słucha w radiu transmisji z meczu.
- Taką znalazł sobie wymówkę? - Dama uniosła nieco białe brwi.
- Ja... nie rozumiem, co pani ma na myśli.
Są tacy - powiedziała Dama - którzy się mnie boją. Potrafi to pani sobie wyobrazić? Boją się
starej kobiety, która niedługo skończy sto sześć lat! A ja tymczasem leżę w łóżku i nie mogę nawet
zejść na kolację! Kocha pani męża, pani Mackenson?
- Tak. Bardzo.
- To dobrze. Prawdziwa i wierna miłość może was przeprowadzić przez każde wertepy. A muszę
ci powiedzieć, złotko, że czeka was jeszcze sporo wyboistych dróg, zanim oboje będziecie w moim
wieku.
Cudowne i przerażające zielone oczy w pomarszczonej czarnej twarzy zwróciły się teraz na
mnie, jak gdyby chciały mnie przewiercić na wylot.
- Witaj, młody człowieku - usłyszałem. - Pomagasz mamie w domu?
- Tak, psze pani - wyszeptałem. Gardło miałem wyschnięte na wiór.
- Wycierasz naczynia? Sprzątasz w swoim pokoju? Zamiatasz ganek?
- Tak, psze pani.
- To znakomicie. Ale założę się, że jeszcze nigdy nie robiłeś z miotłą tego, do czego posłużyła ci
szczotka Nili Castile, prawda?
Z trudem przełknąłem ślinę. Teraz już oboje z mamą wiedzieliśmy, o co chodzi.
Dama uśmiechnęła się szeroko.
- Szkoda, że mnie tam nie było. Jak mi Bóg miły, żałuję!
- Nila pani powiedziała? - spytała mama.
- Owszem. Odbyłam też długą rozmowę z małym Gavinem. - Dama nie spuszczała ze mnie
wzroku. - Ocaliłeś mu życie, młody człowieku. Wiesz, ile to dla mnie znaczy?
Potrząsnąłem głową.
- Bardzo lubiłam matkę Nili, niech odpoczywa w pokoju. Nila jest mi bliska niczym przybrana
córka, a małego zawsze traktowałam jak własnego wnuka. Gavin ma przed sobą ładny kawał uczciwego życia. Pozwoliłeś mu je przeżyć.
- Ja tylko... nie chciałem, żeby mnie też zjadł - wyjąkałem.
Zachichotała. Powietrze rzęziło jej w płucach.
- Przegoniłeś go miotłą! Panie Boże! Myślał, że taka z niego cwana bestia, że może wypłynąć z
rzeki i urządzić sobie u nas ucztę! Ale ty mu zgotowałeś godny poczęstunek, prawda?
- Zjadł psa - powiedziałem.
- Nie wątpię. - Dama przestała chichotać i splotła chude palce na brzuchu. Spojrzała na moją
mamę. - Wyświadczyła pani przysługę Nili i jej ojcu. I dlatego kiedykolwiek coś się pani popsuje,
60
proszę dzwonić do pana Lightfoota, a on to już naprawi. Pani syn uratował życie Gavinowi. Dlatego
chciałabym mu coś podarować, jeżeli pani się zgodzi.
- Ależ to zbyteczne...
- Nic nie jest zbyteczne. - Dama zirytowała się nieco, co natchnęło mnie myślą, że za młodu musiała być z niej twarda sztuka. - I dlatego właśnie zamierzam to zrobić.
- Dobrze - spłoszyła się mama.
- Młody człowieku - wzrok Damy znów spoczął na mnie - co chciałbyś dostać?
Zastanowiłem się przez moment.
- Cokolwiek zechcę? - upewniłem się.
- W granicach rozsądku - wtrąciła mama.
- Cokolwiek zechcesz.
Zastanowiłem się jeszcze przez chwilę, ale nie miałem zbytnich kłopotów z podjęciem decyzji.
- Rower. Nowy rower, na którym nikt jeszcze nie jeździł.
- Nowy rower. - Dama skinęła głową. - Z lampą?
- Tak, proszę pani.
- I klaksonem?
- Byłoby fajnie - przytaknąłem.
- I chcesz, żeby był szybki? Szybszy niż kot, który ucieka na drzewo?
- Tak, psze pani. - Odczuwałem coraz większe podniecenie. - Jasne!
- To bardzo ładnie z pani strony - włączyła się do rozmowy mama - naprawdę to doceniamy. Ale
przecież możemy pójść do sklepu razem z ojcem Cory’ego i wybrać jakiś rower, skoro już...
- On nie będzie ze sklepu - przerwała jej Dama.
- Słucham?
- Nie będzie ze sklepu. - Stara kobieta zawiesiła głos, dając mamie czas na przetrawienie jej
słów. - Te ze sklepu nie są dostatecznie dobre. Nie są wyjątkowe. Młody człowieku, chciałbyś przecież mieć naprawdę wyjątkowy rower, czyż nie?
- Ja... myślę, że nie będę wybrzydzał, proszę pani.
Znów się roześmiała.
- No, proszę, co za mały dżentelmen! A zatem, proszę szanownego pana, pan Lightfoot i ja
odbędziemy bojową naradę i zobaczymy, co uda się nam wykombinować. Czy to ci odpowiada?
Powiedziałem, że tak, chociaż nie za bardzo potrafiłem zrozumieć, w jaki sposób ich narada
miała zaowocować nowiuteńkim rowerem.
- Podejdź bliżej - poleciła. - Chodź no tutaj, chłopcze.
Mama wypuściła mnie z objęć i podszedłem do łóżka. Szmaragdowe oczy gorzały przede mną
jak dwie lampy spirytusowe.
- Co jeszcze lubisz robić oprócz tego, że jeździsz na rowerze?
- Lubię grać w baseball. Lubię czytać. Lubię pisać opowiadania.
- Opowiadania! - Brwi Damy znów podjechały do góry. - Czy to znaczy, że mamy tu literata?
- Cory od małego przepada za książkami - wyjaśniła mama. - Pisze króciutkie nowele o kowbojach, detektywach i...
- Potworach - dokończyłem. - Czasami.
- O potworach? - powtórzyła staruszka. - Napiszesz o Starym Mojżeszu?
- Niewykluczone.
- Napiszesz kiedyś książkę? Może o naszym mieście i jego mieszkańcach?
- Nie wiem - wzruszyłem ramionami.
- Spójrz na mnie - rozkazała.
Spojrzałem.
- Patrz uważnie.
Spojrzałem uważnie. I wtedy stało się coś dziwnego. Dama zaczęła mówić i miałem wrażenie, że
kiedy mówi, powietrze między nami opalizuje perłowo. Jej oczy pochwyciły moje w pułapkę; nie
mogłem oderwać od niej wzroku.
- Mnie też nazywano potworem - powiedziała. - Mówiono o mnie i gorzej. Widziałam śmierć swojej mamy, a nie byłam wtedy wiele starsza od ciebie. Zabiła ją kobieta zazdrosna o jej dar.
61
Przysięgłam sobie, że kiedyś ją odnajdę. Nosiła czerwoną sukienkę, a na ramieniu siedziała jej
małpa, która mówiła różne rzeczy. Ta kobieta nazywała się LaRouge. Szukałam jej przez całe życie,
ale w końcu znalazłam. Byłam w Lepersville, płynęłam łodzią przez zalane wodą plantacje.
W migotliwej mgiełce na jej twarzy zaczęły wygładzać się zmarszczki.
- Widziałam chodzące trupy, a mój najlepszy przyjaciel pokryty był łuską i pełzał na brzuchu.
Twarz Damy znów odmłodniała. Jej uroda zaczęła palić mi policzki żywym ogniem.
- Widziałam tego, który robi maski. Splunęłam w źrenice szatana i zatańczyłam w salach
Czarnego Zakonu.
Była dziewczyną o długich czarnych włosach, wysokich i dumnych kościach policzkowych i ostrym podbródku. W jej oczach kłębiły się przerażające wspomnienia.
- Przeżyłam życie sto razy - powiedziała głośno i wyraźnie - i wciąż jeszcze nie jestem martwa.
Widzisz mnie, młody człowieku?
- Tak, proszę pani - usłyszałem swój głos, dobiegający z ogromnej odległości. - Widzę.
W ułamku sekundy czar prysł. W jednej chwili patrzyłem na piękną młodą kobietę, a już w
następnej miałem przed sobą Damę taką, jaka była naprawdę - stusześcioletnią staruszkę. Jej oczy
nieco ochłodły, ale i tak czułem, że mam gorączkę.
- Kiedyś napiszesz opowieść o moim życiu - powiedziała. Brzmiało to bardziej jak rozkaz niż jak
rzucona mimochodem uwaga. - Może teraz pójdziesz sobie porozmawiać z Amelią i Charlesem, a ja
w tym czasie zamienię parę słów z twoją mamą?
Powiedziałem, że chętnie. Nogi miałem jak z waty. Minąłem mamę i skierowałem się do drzwi.
Pot sączył mi się za kołnierz. Kiedy byłem już w drzwiach, przyszła mi do głowy pewna myśl i odwróciłem się z powrotem w stronę łóżka.
- Przepraszam panią... - zaryzykowałem. - Czy może... znalazłoby się u pani coś, co pomogłoby
mi zdać matmę? To znaczy... jakiś magiczny napój albo coś w tym rodzaju?
- Cory! - syknęła mama.
Ale Dama tylko uśmiechnęła się i powiedziała:
- Owszem, młody człowieku. Powiedz Amelii, żeby przygotowała ci wywar numer dziesięć. Wypij
go, a kiedy wrócisz do domu, ucz się pilnie, pilniej niż kiedykolwiek przedtem. Tak pilnie, że będziesz
mógł rachować nawet przez sen. - Uniosła palec. - Myślę, że ta sztuczka podziała.
Wyszedłem z pokoju i zamknąłem za sobą drzwi, gotów skosztować magii.
- Wywar numer dziesięć? - spytała podejrzliwie mama.
- Szklanka mleka z gałką muszkatołową - wyjaśniła staruszka.
- Mamy z Amelią cały spis wywarów przeznaczonych dla ludzi, którym potrzeba czegoś na wzmocnienie odwagi, pewności siebie czy czego tam jeszcze.
- I na tym polega cała pani magia?
- Większość. Ludziom trzeba tylko dać klucz, a sami już sobie poradzą z otwarciem zamka. Dama przekrzywiła głowę.- Ale jest też inny rodzaj magii. I dlatego chciałam z panią porozmawiać.
Mama milczała. Nie pojmowała, do czego to wszystko zmierza.
- Miałam wizje - powiedziała Dama. - Wizje na jawie i we śnie. Zaczęło się tu dziać coś złego. Na
drugim brzegu też zapanował niepokój.
- Na drugim brzegu?
- Tam, dokąd idą umarli. Po drugiej stronie rzeki. Nie Rzeki Tecumseha. Szerokiej, ciemnej rzeki,
którą ja też niedługo przepłynę. A wtedy obejrzę się za siebie, wybuchnę śmiechem i powiem: „A więc
o to w tym wszystkim chodzi!”
Mama potrząsnęła głową, kompletnie otumaniona.
- Cały porządek runął - ciągnęła stara kobieta - zarówno w krainie żywych, jak i na ziemi
umarłych. Wiedziałam, że coś jest nie tak, kiedy Damballah nie przyjął poczęstunku. Jenna Velvadine
opowiadała mi, co zaszło w waszym kościele w wielkanocny poranek. To także była sprawka duchów.
- To były osy - podkreśliła mama.
- Dla was osy. Dla mnie przesłanie. Na drugim brzegu ktoś strasznie cierpi.
- Nie...
- ...rozumiem? - dokończyła za nią staruszka. - Wiem, że pani tego nie rozumie. Czasem mnie
samej ciężko to pojąć. Ale znam język bólu, pani Mackenson. Mówiłam nim od dziecka.
Sięgnęła do szafki nocnej, otworzyła szufladę i wyjęła z niej kawałek papieru w linie, wyrwany z
62
notesu. Podała go mojej mamie.
- Poznaje to pani?
Mama spojrzała na kartkę. Był na niej odręczny, wykonany ołówkiem szkic głowy; wyglądało to
na czaszkę z odrzuconymi do tyłu skrzydłami, wyrastającymi ze skroni.
- Widuję we śnie mężczyznę z takim tatuażem na ramieniu. Widzę też parę rąk: w jednej jest gumowa pałka owinięta czarną taśmą, a druga trzyma drut. Słyszę głosy, ale nie wiem, co mówią. Ktoś
krzyczy i bardzo głośno gra muzyka.
- Muzyka? - Mama poczuła, że przenikają chłód. Ojciec opowiedział jej o zwłokach w samochodzie. Poznała skrzydlatą czaszkę.
Dama skinęła głową.
- Albo z płyt, albo ktoś wypruwa flaki z pianina. Mówiłam o tym Charlesowi. Przypomniał mi
artykuł, który ukazał się w jednym z marcowych numerów „Dziennika”. To pani mąż widział, jak ten
nieboszczyk tonie w Jeziorze Saksońskim, prawda?
- Tak.
- Czy to może mieć coś wspólnego z tą sprawą?
Mama nabrała głęboko powietrza, przytrzymała je w płucach, a potem wypuściła.
- Tak - powiedziała.
- Tak właśnie myślałam. Czy pani mąż dobrze sypia?
- Nie. Ma... złe sny. Śni mu się jezioro i... ten człowiek.
- Próbuje dotrzeć do pani męża - stwierdziła Dama. - Przyciągnąć jego uwagę. Ja odbieram
wiadomość tylko przez przypadek, jak gdybym włączyła się do cudzej rozmowy telefonicznej.
- Wiadomość? Jaką wiadomość?
- Nie wiem - przyznała Dama. - Ale takie cierpienie z pewnością może doprowadzić człowieka do
utraty zmysłów.
Oczy mamy zaszkliły się łzami.
- Ja... nie umiem... nie potrafię... - Głos jej się załamał, a po lewym policzku pociekła łza jak
strużka żywego srebra.
- Niech mu pani pokaże ten rysunek. Niech mu pani powie, żeby mnie odwiedził, jeśli chce o tym
porozmawiać. Wie, gdzie mieszkam.
- Nie przyjdzie. On się pani boi.
- Musi mu pani uświadomić, że ta sprawa doprowadzi go do szaleństwa, jeżeli jej nie załatwi.
Proszę mu powiedzieć, że mogę się jeszcze okazać najlepszym sojusznikiem, jakiego miał w życiu.
Mama skinęła głową. Złożyła kartkę z notesu we czworo i zacisnęła ją w dłoni.
- Niech pani wytrze oczy - poradziła jej Dama. - Chyba nie chce pani zmartwić tego młodego
człowieka?
Kiedy mama wróciła już do równowagi, staruszka chrząknęła z uznaniem.
- O, proszę! Znowu wygląda pani ślicznie. A teraz proszę powiedzieć synowi, że dostanie rower,
gdy tylko będę mogła się tym zająć. I proszę go przypilnować, żeby się uczył. Wywar numer dziesięć
nie skutkuje, jeżeli mama albo tato nie stworzą mu do tego warunków.
Mama podziękowała Damie za to, że była taka miła. Powiedziała, że postara się skłonić ojca,
żeby ją odwiedził, ale niczego nie może obiecać.
- W każdej chwili będzie tu mile widziany - rzekła Dama. - Niech pani dba o siebie i swoją rodzinę.
Kiedy szliśmy do samochodu, w kącikach miałem jeszcze resztki wywaru numer dziesięć.
Czułem, że teraz mogę podrzeć książkę do matmy na strzępy.
Wyjechaliśmy z Bruton. Rzeka falowała miękko pomiędzy dwoma brzegami. Nocny wiatr delikatnie dmuchał przez gałęzie drzew. W domach, za oświetlonymi oknami, ludzie kończyli jeść kolację.
Głowę miałem zaprzątniętą dwoma obrazami: nieziemsko piękną twarzą młodej kobiety o zielonych
oczach oraz nowym rowerem, wyposażonym w przednią lampę i klakson.
Mama rozmyślała o martwym człowieku, którego ciało leżało na dnie jeziora, lecz duch nawiedzał we śnie ojca, a teraz również Damę.
Lato stało już u wrót miasta, perfumując ziemię zapachem kapryfolium i fiołków.
63
Gdzieś w Zephyr ktoś grał na pianinie.
Część druga. LATO ANIOŁÓW I DIABŁÓW.
1. OSTATNI DZIEŃ SZKOŁY.
Tik... tik... tik...
Bez względu na to, co mówi kalendarz, zawsze uważałem ostatni dzień szkoły za pierwszy dzień
lata. Słońce powoli stawało się coraz gorętsze i dłużej wisiało na niebie, ziemia się zazieleniła, a
niebo przejaśniło i teraz snuły się po nim tylko najlżejsze piórka obłoków. Upał skomlał o naszą
uwagę jak pies, który wie, że nadchodzi jego wielki dzień; na boisku do baseballu przystrzyżono
trawę i odnowiono wszystkie białe linie, a basen został odmalowany i napełniony wodą. Kiedy nasza
wychowawczyni, pani Selma Neville, rozpływała się nad tym, jak pożytecznie spędziliśmy ten rok i ile
nowych rzeczy zdołaliśmy się nauczyć, wszyscy uczniowie, którzy przebrnęli przez gehennę egzaminów końcowych, jednym okiem zezowali na zegar.
Tik... tik... tik...
W ławce, ustawionej zgodnie z alfabetem pomiędzy Rickym Lembeckiem a Dinah Macurdy,
jedna moja połowa słuchała nauczycielki, podczas gdy druga nie mogła się doczekać końca jej
wywodów. Głowę miałem pełną słów. Musiałem przynajmniej część z nich wytrząsnąć na ciepły, letni
wiatr. Ale aż do ostatniego dzwonka stanowiliśmy własność pani Neville, musieliśmy więc siedzieć i
czekać, aż wyratuje nas czas, niczym Roy Rogers kłusujący przez wzgórza.
Tik... tik... tik...
Litości!
Za prostokątnymi oknami w metalowych ramach czekał na nas świat. Nie miałem pojęcia, jakie
przygody spotkają mnie i moich kolegów latem 1964 roku. Wiedziałem tylko, że letnie dni są długie i
leniwe, a kiedy słońce wreszcie ustępuje z nieba, śpiewają cykady i wirują w tańcu robaczki świętojańskie; nie trzeba robić lekcji i jest naprawdę cudownie! Zdałem egzamin z matmy i - ze średnią trzy
minus, skoro już musicie znać prawdę - wywinąłem się od letnich kursów poprawkowych. Kiedy wraz
z przyjaciółmi oddawaliśmy się wakacyjnym rozkoszom, szalejąc w krainie wolności, nieraz
myśleliśmy o uwięzionych w szkole nieszczęśnikach - takich jak Ben, skazany na tę katorgę w
zeszłym roku - i współczuliśmy im głęboko, bo czas gnał do przodu bez nich, a przecież nie stawali
się przez to młodsi.
Tik... tik... tik...
Czas, król okrutników.
Z korytarza dobiegł szmer i tupot nóg, potem śmiech i okrzyki czystej, pieniącej się radości.
Jakaś nauczycielka zdecydowała się wypuścić klasę trochę wcześniej. Wszystko się we mnie zatrzęsło na myśl o tej krzyczącej niesprawiedliwości. Ale pani Neville, która nosiła aparat słuchowy i
farbowała włosy na pomarańczowo, chociaż miała co najmniej sześćdziesiąt lat, mówiła dalej, jak
gdyby za drzwiami wcale nie było słychać odgłosów ucieczki. Nagle uświadomiłem sobie, że ona nie
chce nas wypuścić. Pragnęła nas zatrzymać najdłużej, jak to było możliwe; nie z czystej belferskiej
przekory, ale być może dlatego, że w domu nikt na nią nie czekał, a lato spędzone w samotności nie
jest latem.
- Mam nadzieję, że w czasie wakacji ani chłopcy, ani dziewczęta nie zapomną o bibliotece mówiła do nas łagodnie ta sama osoba, która w gniewie potrafiła krzesać takie iskry, że tamten
spadający meteor wyglądał przy nich jak niewypał. - Nie wolno wam przestać czytać tylko dlatego, że
lekcje się skończyły. Wasze umysły zostały stworzone po to, by ich używać, więc do września nie
oduczcie się myś...
DRRRRRRYŃ!
Zerwaliśmy się równocześnie, jak odnóża jednego podrażnionego owada.
- Chwileczkę - powiedziała pani Neville. - Chwileczkę. Jeszcze was nie zwolniłam.
To już był sadyzm. Przyszło mi na myśl, że pani Neville na pewno w tajemnicy wyrywa muchom
skrzydełka.
- Wyjdziecie z mojej klasy - oświadczyła - jak młode damy i dżentelmeni. Gęsiego proszę, i kolejno rzędami. Panie Alcott, może pan poprowadzić klasę do wyjścia.
No, przynajmniej byliśmy już w ruchu. Ale kiedy sala zaczęła pustoszeć, a na korytarzu rozległo
64
się dzikie wycie, pani Neville zawołała:
- Cory Mackenson! Proszę, podejdź na chwilę do katedry.
Podszedłem buntując się w duchu. Pani Neville uśmiechnęła się do mnie ustami, które przypominały sznurkową siatkę z czerwoną lamówką.
- Czy nie jesteś zadowolony, że jednak postanowiłeś się bardziej przyłożyć do matematyki? - zapytała.
- Tak, proszę pani.
- Gdybyś przez cały rok uczył się równie pilnie, mógłbyś otrzymać dyplom pochwalny.
- Tak, proszę pani.
„Szkoda, że nie dostałem wywaru numer dziesięć jesienią” - przemknęło mi przez myśl.
Klasa była już pusta. Słyszałem cichnące w korytarzu echa. W powietrzu unosił się zapach
kredy, ołówkowych ostrużyn i chili ze stołówki; duchy już zaczynały się gromadzić.
- Lubisz pisać, prawda? - Pani Neville zerknęła na mnie sponad dwuogniskowych szkieł.
- Chyba tak.
- Pisałeś najlepsze wypracowania w klasie i masz najwyższą notę z ortografii. Zastanawiałam
się, czy nie chciałbyś wziąć udziału w tegorocznym konkursie.
- W konkursie?
- Konkursie literackim - wyjaśniła. - Przecież wiesz. Rada do spraw kultury organizuje go co roku
w sierpniu.
O tym nie pomyślałem. Rada do spraw kultury, na której czele stali pan Grover Dean i pani Evelyn Prathmore, sprawowała pieczę nad zmaganiami autorów esejów i opowiadań. Zwycięzcy
otrzymywali pamiątkowe plakietki i odczytywali swoje dzieła w czasie uroczystego przyjęcia w bibliotece. Wzruszyłem ramionami. Opowieści o duchach, kowbojach, detektywach i potworach z kosmosu nie miały szans w konkursie; pisałem je tylko dla zabawy, dla siebie.
- Powinieneś się nad tym zastanowić - ciągnęła pani Neville. - Umiesz się posługiwać słowem.
Ponownie wzruszyłem ramionami. To głupie uczucie, kiedy nauczyciel mówi do ciebie jak do normalnego człowieka.
- Miłych wakacji - powiedziała pani Neville i nagle zdałem sobie sprawę, że jestem wolny. Moje
serce poczuło się jak żaba, która wyskoczyła na słońce z błotnistej kałuży.
- Dzięki! - zawołałem i pognałem do drzwi, ale zanim wyszedłem, coś kazało mi się obejrzeć.
Pani Neville siedziała za katedrą, na której tym razem nie było wypracowań do sprawdzenia ani
książek pełnych wiedzy, wtłaczanej nam do głów. Oprócz bibuły i temperówki, która na jakiś czas
miała zostać bezrobotna, na katedrze leżało tylko czerwone jabłko, ofiarowane pani Neville przez
Paulę Erskine. Widziałem, jak otoczona padającym z okna światłem nauczycielka sięga po jabłko i
podnosi je do ust, zupełnie jak na zwolnionym filmie, a potem rozgląda się po sali, pełnej pustych
ławek porytych inicjałami pokoleń, które przewaliły się niczym fala tocząca się w przyszłości. Nagle
wydała mi się strasznie stara.
- Miłych wakacji, pani Neville! - Zawołałem od progu.
- Żegnaj! - powiedziała i uśmiechnęła się.
Biegłem korytarzem; moje ramiona uwolniły się wreszcie od ciężaru książek, a mózg - od faktów
i cyfr, dat i cytatów. Wybiegłem wprost w złociste światło słońca i w ten sposób zaczęło się dla mnie
lato.
Wciąż nie miałem roweru. Upłynęły już prawie trzy tygodnie od wizyty, którą złożyliśmy Damie.
Bez przerwy nagabywałem mamę, żeby do niej zadzwoniła, ale kazała mi zachować cierpliwość i
powiedziała, że dostanę nowy rower, kiedy go przyślą, ani minuty wcześniej. Mama i tato odbyli długą
rozmowę na temat Damy, siedząc na ganku w błękitnym wieczornym półmroku. Zdaje się, że rozmowa nie była przeznaczona dla moich uszu, ale dosłyszałem, jak tato powiedział: „Nie obchodzi
mnie, co jej się śni. Nie pójdę tam”. Czasami budziłem się w nocy, kiedy krzyczał przez sen, a potem
mama próbowała go uspokoić. Słyszałem, jak mamrotał: „jezioro...” albo „na dno i w mrok...” Wiedziałem, co utkwiło mu w myślach niczym brudna drzazga. Podczas obiadów tato zaczął odsuwać od
siebie prawie pełny talerz, gwałcąc tym samym zasadę, która najczęściej przybierała postać słów:
„Opróżnij talerz do czysta, Cory, w Indiach wielu chłopców głoduje”. Zaczął tracić na wadze i coraz
ciaśniej zaciągał pasek przy spodniach swojego mleczarskiego uniformu. Nawet twarz zaczęła mu
się zmieniać: kości policzkowe stawały się coraz ostrzejsze, a oczy zapadły się głęboko. Bez przerwy
65
słuchał w radiu transmisji z rozgrywek baseballowych; oglądał też mecze w telewizji. Często zasypiał
w fotelu. Spał z otwartymi ustami, a po twarzy przebiegały mu bolesne skurcze.
Zaczynałem się o niego bać.
Chyba rozumiem, co go tak, gryzło. Nie chodziło tylko o to, że widział nieboszczyka; nawet nie o
to, że człowiek ten został zamordowany. W Zephyr zdarzały się już morderstwa, chociaż, dzięki
Bogu, było ich niewiele. Myślę, że najbardziej wstrząsnęła nim zimna brutalność tego ohydnego
czynu.
Pod wieloma względami ojciec był mądrym człowiekiem. Miał dużo zdrowego rozsądku, odróżniał dobro od zła i zawsze wiedział, co mówi, ale równocześnie często podchodził do świata zbyt naiwnie. Nie sądzę, by kiedykolwiek poważnie traktował możliwość, iż zło mogło zagnieździć się w
Zephyr. Sama myśl, że można bliźniego pobić i udusić, przykuć kajdankami do kierownicy i odmówić
mu chrześcijańskiego pochówku w poświęconej ziemi - i że to wszystko zdarzyło się tutaj, w miasteczku, w którym się urodził i wychował - zadawała mu głęboką, jątrzącą się ranę. Chyba strzaskała coś, czego sam nie potrafił naprawić. Może dodatkowo utrudniał mu to fakt, że zamordowany
wydawał się człowiekiem pozbawionym przeszłości. Nikt nie odpowiedział na rozesłane przez szeryfa
apele.
- Przecież nie mógł być nikim - usłyszałem pewnej nocy za ścianą. - Czyżby nie miał żony,
dzieci, braci albo sióstr? Czyżby w ogóle nie miał żadnej rodziny? Na miłość boską, Rebecco, przecież musiał się jakoś nazywać! Kim był? I skąd pochodził?
- Tego to już szeryf musi się dowiedzieć.
- J.T. nie potrafi się dowiedzieć niczego! Dał za wygraną!
- Sądzę, że powinieneś zobaczyć się z Damą, Tom.
- Nie.
- Dlaczego? Przecież widziałeś rysunek. Wiesz, że to ten sam tatuaż. Dlaczego przynajmniej z
nią nie porozmawiasz?
- Dlatego że... - Tato urwał; czułem, że odpowiedzi szuka we własnej duszy. - Dlatego że nie
wierzę w jej czary, oto dlaczego. To fałszywe sztuczki. Na pewno przeczytała o tatuażu w „Dzienniku”.
- W gazecie nie podano szczegółowego opisu. Wiesz o tym doskonale. Poza tym powiedziała, że
słyszy głosy i dźwięk fortepianu, a także, że widzi czyjeś ręce. Idź z nią porozmawiać, Tom. Proszę
cię, idź.
- Ta stara nic mi nie powie - rzekł ojciec stanowczo. - A w każdym razie nic, co bym chciał
usłyszeć.
I na tym stanęło. Nadal prześladował go we śnie upiór bezimiennego topielca.
Ale w pierwszym dniu lata w ogóle o tym wszystkim nie myślałem. Zapomniałem o Starym Mojżeszu, Nocnej Monie i człowieku w kapeluszu z zielonym piórkiem. Myślałem tylko o tym, że zaraz
spotkam się z przyjaciółmi i rozpocznie się nasz świąteczny rytuał.
Do domu wróciłem biegiem. Zbój czekał już na mnie na ganku. Powiedziałem mamie, że wracam
za chwilę, i ze Zbójem przy nodze zniknąłem między drzewami za domem. W lesie było zielono i
odświętnie. Ciepły wiatr poruszał listowiem, a jaskrawe słońce spływało w dół po ciemnych pniach.
Dotarłem do ścieżki, która poprowadziła mnie jeszcze dalej w leśne ostępy. Zbój zawieruszył się na
chwilę i zdążył jeszcze zapędzić na drzewo wiewiórkę, zanim mnie dogonił. Po dziesięciu minutach
przedarłem się przez chaszcze na obszerną, zieloną polanę na wzgórzu, u którego stóp rozciągało
się Zephyr. Moi przyjaciele, którzy przyjechali na rowerach, byli już na miejscu, a wraz z nimi ich psy:
ogromny rudy Wódz Johnny’ego Wilsona, Jazgot Bena Searsa i łaciaty, brązowo-biały Kumpel
Davy’ego Raya Callana.
Tu, na górze, wiatr był silniejszy. Wirował wokół polany radosnym pierścieniem letniego powietrza.
- Hurra! - wrzasnął Davy Ray. - Koniec ze szkołą!
- Koniec ze szkołą! - zawył Ben i zaczął skakać dookoła jak wariat, przy wtórze głośnego
szczekania Jazgota.
Johnny tylko się uśmiechnął i spojrzał z góry na miasto. Słońce kładło mu się na twarzy gorącym
rumieńcem.
66
- Gotowy? - spytał mnie Ben.
- Gotowy - przytaknąłem. Serce zaczęło mi walić jak opętane.
- Wszyscy gotowi?! - wrzasnął Ben.
Byliśmy gotowi.
- A zatem do dzieła! Już lato!
Ben zaczął biec szerokim kołem wzdłuż brzegu polany, a obok niego długimi susami pędził Jazgot. Ruszyłem za nimi, a Zbój zygzakiem poszedł w moje ślady. Za nami pobiegli Johnny i Davy Ray.
Ich psy ganiały tam i z powrotem po polanie, tarmosząc się nawzajem.
Biegliśmy coraz szybciej. Wiatr wiał nam w twarze, a potem znów w plecy. Upojone pędem psy
gnały za nami, poszczekując z radości.
Słońce iskrzyło się na Rzece Tecumseha, niebo było lazurowe i przejrzyste, a letni upał tętnił
nam w płucach.
Już czas. Wszyscy wiedzieliśmy, że już czas.
- Ben startuje pierwszy! - zawołałem. - Przygotować się! Uwaga...
Ben wydał z siebie dziki okrzyk. Koszula pękła z trzaskiem i na plecach Bena rozwinęła się para
skrzydeł.
- Skrzydła rosną - sapałem. - Są tego samego koloru co włosy, tylko trochę zdrętwiałe, bo długo
nie były używane, ale już zaczynają łopotać! Popatrzcie tylko! Spójrzcie na nie!
Stopy Bena oderwały się od ziemi, a skrzydła zaczęły unosić go w górę.
- Jazgot też leci - powiedziałem. - Zaczekaj na niego, Ben!
Jazgot rozwinął skrzydła i popiskując nerwowo wzniósł się za swoim panem.
- Chodź, Jazgot! - zawołał Ben. - Lecimy!
- Davy? - zapytałem - Wczułeś się już?
Chciał tego, naprawdę bardzo chciał, ale widziałem, że jeszcze nie jest gotowy.
- Johnny - powiedziałem - zaraz polecisz!
Z łopatek Johnny’ego eksplodowały lśniące czarne skrzydła.
Poszedł w górę, a przy nim wiosłował w powietrzu wielki rudy Wódz. Spojrzałem na Bena, który
był już pięćdziesiąt stóp nad ziemią i szybował jak pękaty orzeł.
- Ben cię wyprzedził, Davy Ray! Patrz na niego! Hej, Ben! Zawołaj Davy’ego Raya!
- Rusz się, Davy! - krzyknął Ben i wykręcił beczkę. - Powietrze jest ekstra!
- Jestem gotów - syknął Davy Ray przez zaciśnięte zęby. - Jestem gotów! Pomóż mi, Cory!
- Czujesz, jak zaczynają ci rosnąć skrzydła, prawda? O, widzę je! Zaraz się rozwiną! A oto i one!
Nic cię już nie krępuje!
- Czuję je! Czuję! - I na spoconej twarzy mojego przyjaciela rozbłysnął uśmiech. Gładkie kasztanowe skrzydła zatrzepotały i Davy Ray płynnym ruchem uniósł się w powietrze. Wiedziałem, że
odkąd zaczęliśmy przychodzić na tę polanę, nigdy nie bał się latać. Z trudem przychodził mu tylko ten
pierwszy skok w nieznane, gdy człowiek odrywa się od ziemi.
- Kumpel frunie za tobą! - zawołałem widząc, że psie skrzydła w biało-brązowe łaty złapały wiatr i
Kumpel sunie w górę, przebierając łapami.
Moje własne skrzydła nagle wystrzeliły mi z pleców, spragnione wichru przedarły się przez
koszulę i rozwinęły jak brunatne proporce. Czułem, jak gorączka wolności sprawia, że staję się
nieważki.
Zacząłem się wznosić i początkowo ogarnęła mnie panika - jak po pierwszym letnim skoku do
zimnej wody w miejskim basenie. Od końca sierpnia moje skrzydła drzemały, zwinięte ciasno pod
skórą. Czasem drżały nerwowo, gdy zbliżał się Halloween, Święto Dziękczynienia, świąteczne ferie
na Boże Narodzenie i Wielkanoc, lecz nie budziły się ze snu, a we śnie marzyły o tym dniu. Były niezdarne i ociężałe; i jak każdego lata, odkąd powstał nasz rytuał, zdziwiłem się, jakim cudem same z
siebie potrafią wychwytywać najlżejsze prądy powietrza. Nagle moje skrzydła wypełniły się wiatrem i
poczułem ich niesamowitą, atletyczną moc. Szarpnęły się odruchowo jak po kichnięciu, lecz
następny ruch był już bardziej wyważony i mocniejszy, trzeci zaś był już czystą poezją. Skrzydła zaczęły miarowo rozgarniać powietrzny nurt.
- Latam! - krzyknąłem i w ślad za przyjaciółmi i ich psami wzbiłem się w jasne niebo.
67
Tuż obok siebie posłyszałem znajome szczeknięcie. Obejrzałem się. Zbój leciał za mną na białych skrzydłach, które wyrosły mu z grzbietu. Podfrunąłem wyżej, starając się dogonić Johnny’ego i
Davy’ego, którzy z kolei ścigali Bena.
- Nie tak szybko! - Zawołałem ostrzegawczo, ale Ben już szybował siedemdziesiąt stóp nad
ziemią. Pomyślałem, że należał mu się taki lot za to, co musiał wycierpieć tam, na dole. Jazgot i
Kumpel wirowali długą, powolną spiralą, a Zbój poszczekiwał, wpraszając się do zabawy. Wódz był
indywidualistą, podobnie jak jego pan. Potem Zbój znowu dał susa w moim kierunku. Polizał mnie po
twarzy, a ja objąłem go ramieniem i razem wznieśliśmy się ponad wierzchołki drzew.
Davy Ray przezwyciężył strach. Wydał z siebie ptasi krzyk i ze śmiechem zanurkował ku ziemi
głową w dół, przyciskając do siebie wyprostowane ramiona. Skrzydła miał gładko złożone na plecach, a twarz ściągniętą silnym podmuchem powietrza.
- Wyrównaj, Davy Ray! - Krzyknąłem, kiedy śmignął obok mnie, a za nim niezbyt pewnie
przemknął Kumpel. - Wyrównaj lot!
Ale Davy dalej pędził ku zielonemu dywanowi lasu. Kiedy się już zdawało, że nieodwołalnie
rozbije się jak meteor, jego skrzydła nagle rozwinęły się w cudowny wachlarz, a ciało złożyło się jak
scyzoryk i zmieniło kierunek. Gdyby chciał, mógłby ogryzać igły z sosen. Davy frunął ponad wierzchołki drzew, pokrzykując z zachwytu, ale Kumpel z trzaskiem roztrącał cienkie gałązki, nim udało mu
się wypoziomować lot. Odbił się nieco w górę, prychając i warcząc, a wystraszone wiewiórki
odprowadzały go oszołomionym wzrokiem.
Wciąż wznosiłem się śladem Bena. Johnny kreślił na uboczu powolne, misterne ósemki. Zbój i
Jazgot zaczęli się bawić w gonitwę sześćdziesiąt stóp nad ziemią. Ben uśmiechnął się do mnie.
Zarówno twarz, jak i wystającą ze spodni koszulę miał mokre od potu.
- Cory! - zawołał. - Patrz tylko!
Potem splótł ramiona na brzuchu, kolana podciągnął pod brodę i runął w dół jak kula armatnia.
Podobnie jak Davy rozwinął szeroko skrzydła, żeby przyhamować, ale wtedy stało się coś
nieprzewidzianego. Jedno skrzydło nie rozwinęło się całkowicie. Ben pisnął ze strachu i zaczął
koziołkować w powietrzu, wymachując rękami.
- Spaaaadaaaam! - zakwilił, próbując podeprzeć modlitwą osamotnione skrzydło, po czym zarył
brzuchem w czuby drzew.
- Nic ci nie jest? - spytał go Davy.
- Nic ci się nie stało? - powtórzyłem za nim.
Johnny też przestał biec, a Jazgot natychmiast odnalazł swego pana i zaczął go lizać po twarzy.
Ben usiadł i pokazał nam obdarty ze skóry łokieć.
- Au! - powiedział. - Trochę piecze.
Właśnie zaczynała pokazywać się krew.
- Po coś się tak rozpędzał?! - zgromił go Davy Ray. - Wariat!
- Nic mi nie jest, naprawdę! - Ben wstał. - Chyba to jeszcze nie koniec latania, Cory?
Znów był gotów do startu. Rozpostarłem ramiona i zacząłem biec. Moi przyjaciele, machając
rękami, rozbiegli się w różnych kierunkach, a wiatr podrywał nas z ziemi.
- Davy Ray jest już na wysokości siedemdziesięciu stóp - mówiłem - a Kumpel nie odstępuje go
na krok. Johnny robi ósemkę na pięćdziesięciu stopach. No, Ben! Zbieraj się z tych drzew!
Zerwał się z igliwiem we włosach, szczerząc zęby z radości. Pierwszy dzień lata zawsze był cudowny.
- Tędy, chłopaki! - wrzasnął Davy Ray i skręcił w stronę Zephyr.
Poleciałem za nim. Moje skrzydła znały już podniebne szlaki.
Słońce grzało nas w plecy. Domy Zephyr przesuwały się pod nami jak na zabawkowej makiecie.
Samochody wyglądały jak składane autka, które można było kupić za pięć i dziesięć centów.
Lecieliśmy nad połyskliwym brunatnym wężem Rzeki Tecumseha, nad mostem z gargulcami i starym
wiaduktem kolejowym. W dole widać było paru rybaków w łodzi. Gdyby Stary Mojżesz postanowił
zwędzić im przynętę, nie czekaliby tak spokojnie, aż ryby zaczną brać.
Nasze małe cienie i cienie naszych psów kreśliły na ziemi znikającą smużkę, niczym linijkę listu
pisanego atramentem sympatycznym. Minęliśmy podłużną, ciemną plamę Jeziora Saksońskiego. Nie
podobało mi się nawet wtedy, kiedy z pomocą ciepłego wstępującego prądu wzniosłem się na
68
wysokość siedemdziesięciu stóp. Nie podobało mi się to, co spoczywało w jego wnętrzu jak pestka w
zepsutym jabłku. Davy znów zanurkował i przeleciał mniej niż dziesięć stóp nad powierzchnią jeziora.
Pomyślałem, że powinien być ostrożniejszy: gdyby zmoczył skrzydła, latanie miałby z głowy do
czasu, gdy wyschną. Potem Davy ponownie wzbił się w górę i wszyscy pomknęliśmy dalej ponad
rozpostartą za jeziorem kapą, zszytą z zielono-brązowych kwadratów lasu i ziemi uprawnej.
- Gdzie jesteśmy, Cory? - spytał Davy Ray.
Odparłem:
- Jeszcze chwila, a będziemy w...
...bazie lotniczej Robbins, położonej na wielkiej płaskiej wyspie wśród oceanu lasów. Pokazałem
im srebrzysty myśliwiec odrzutowy, który właśnie schodził do lądowania. Poza bazą, niedostępny dla
wszystkich, nie wyłączając uskrzydlonych chłopców, ciągnął się poligon, na którym piloci myśliwców
ćwiczyli strzelanie do sztucznych celów naziemnych, a bombowce zrzucały czasem prawdziwy
ładunek, którego wybuch wprawiał w drżenie wszystkie szyby w Zephyr. Nie lecieliśmy dalej; zawróciliśmy w rozgrzanym błękicie nad lotniskiem i pofrunęliśmy z powrotem tą samą drogą nad polami i
lasem, jeziorem, rzeką i dachami miasteczka.
Zatoczyliśmy ze Zbójem kółko nad moim domem. Inni chłopcy fruwali wokół swoich, a psy
poszczekiwały z radości. Uświadomiłem sobie, jak maleńki jest mój dom w porównaniu z ogromnym
światem, jaki rozciągał się we wszystkich kierunkach. Z góry widziałem drogi biegnące aż po horyzont, a na nich samochody i ciężarówki, spieszące ku nieznanym miejscom. Marzenia o dalekich podróżach tak samo stanowią część lata, a w tej właśnie chwili zastanawiałem się, czy kiedyś będę
mógł wyruszyć którąś z owych dróg, a jeśli tak - w którą stronę się udam. Zastanawiałem się też, co
by było, gdyby mama i tato nagle wyszli z domu, zobaczyli na podwórku mój cień i cień Zbója i spojrzeli w górę. Wątpię, czy wiedzieli, że ich syn umie latać.
Zrobiłem rundę wokół kominów i wieżyczek pałacyku Thaxterów na końcu Tempie Street. Potem
dogoniłem przyjaciół i na obolałych skrzydłach dotarliśmy nad naszą polanę.
Zatoczyliśmy jeszcze parę kółek, a potem gęsiego zaczęliśmy wdzięcznie opadać na ziemię, jak
liście. Zaryłem piętami w podłoże, lecz biegłem dalej, żeby skrzydła i całe ciało mogły się
przyzwyczaić do przyciągania ziemskiego. Do tego czasu wylądowali już wszyscy; biegliśmy z psami
dookoła polany, roztrącając wiatr piersią, a potem pozwalając, by to on nas pchał. Nasze skrzydła
zwinęły się i wróciły do ukrytych kieszeni w wydrążonych łopatkach. Skrzydła naszych psów także
ukryły się w ciele i zarosły gęstą sierścią - białą, brązową, rudą i białą w brązowe łaty. Podarte
koszule same się naprawiły i nasze mamy nie miały szansy zgadnąć, co się przez nie tak niedawno
przebiło. Ociekaliśmy potem, nasze twarze i ramiona błyszczały, a kiedy ziemia znów pochwyciła nas
w swoje objęcia, przestaliśmy biec i wyczerpani popadaliśmy na trawę.
Psy od razu skorzystały z okazji, by polizać nas po brodach i nosach. Rytualny lot się zakończył:
rozpoczęliśmy następne lato.
Siedzieliśmy jeszcze przez chwilę, a kiedy nasze serca i umysły opuściła gorączka, zaczęliśmy
rozmawiać. Mówiliśmy o rzeczach, które zaplanowaliśmy sobie na to lato, a było ich tak wiele, że dni
zdawały nam się stanowczo zbyt krótkie. Wszyscy jednak zgodziliśmy się co do tego, że tym razem
już nieodwołalnie urządzimy sobie leśny biwak.
Potem trzeba już było wracać do domu.
- Cześć, chłopaki! - zawołał Ben wsiadając na rower. Jazgot po chwili zastanowienia pomknął za
nim.
- Na razie! - Davy Ray nacisnął na pedały, ignorując Kumpla, który rzucił się w pościg za
puchatym ogonem zająca.
- Zobaczymy się jutro - rzekł Johnny i odjechał, a wierny Wódz pobiegł u jego boku.
Pomachałem mu ręką, mrucząc pod nosem:
- Jutro będzie futro!
Kiedy wkroczyłem do kuchni, mama spojrzała na mnie ze zgrozą.
- Jesteś mokry jak ruda mysz! - powiedziała. - Co wyście tam robili?
Wzruszyłem ramionami i sięgnąłem po dzbanek z zimną lemoniadą.
- Nic wielkiego - odparłem.
2. ROZMOWY U FRYZJERA.
69
- Trochę z góry i ścieniować po bokach?
- Tak chyba będzie najlepiej.
- Już się robi, Tom.
Oto, w jaki sposób pan Perry Dollar, właściciel zakładu fryzjerskiego na Merchants Street,
rozpoczynał każde strzyżenie. Nieważne, jaką fryzurę życzył sobie klient; zawsze wychodził trochę
obcięty z góry i ścieniowany po bokach. Oczywiście mówimy tu o prawdziwym strzyżeniu, nie o tych
„wystylizowanych” bajerach. Za dolara i pięćdziesiąt centów zostajesz należycie obsłużony: najpierw
owijają cię aż po samą szyję sztywnym fryzjerskim ręcznikiem w niebieskie prążki, potem robią ci na
głowie pogrom większymi nożyczkami i poprawiają maszynką, następnie na twoim karku ląduje okład
z gorącej piany i czujesz, jak facet zdziera ci ze skóry drobne włoski prostą, świeżo naostrzoną
brzytwą, a na końcu zostajesz hojnie zlany zawartością jednej z tajemniczych butelek opatrzonych
etykietami: „Dzikie Ziele”, „Vitalis” albo „Wysoki Połysk”. Mówię „tajemniczych”, bo za każdym razem,
kiedy strzygłem się u pana Dollara, ustawione na półce nad fotelem butelki były wypełnione dokładnie do połowy, poziom płynu nie zmieniał się nawet o cal. Po zakończeniu strzyżenia - choć słowo
„skalpowanie” o wiele lepiej oddaje istotę rzeczy - pan Dollar odwijał ci z szyi ręcznik i zmiatał z
kołnierzyka martwe włoski szczotką, która w dotyku przypominała wąsy dzikiej świni. Potem dorośli
mogli sięgnąć do słoja z orzeszkami ziemnymi, a dzieci dostawały landrynkę: cytrynową, grejpfrutową
lub wiśniową - do wyboru.
- Gorąco dzisiaj - zauważył pan Dollar, unosząc włosy ojca na grzebieniu i przycinając ich końce
nożyczkami.
- Oj, tak.
- Chociaż bywało cieplej. O tej porze roku w trzydziestym szóstym było już trzydzieści dziewięć
stopni.
- W dwudziestym siódmym o tej porze roku było czterdzieści!
- oświadczył pan Owen Cathcoate, sędziwy okaz, który tuż pod wentylatorem w głębi zakładu
grał w warcaby z panem Gabrielem Jacksonem, zwanym powszechnie „Jazzmanem”.
Pomarszczona, usiana wątrobowymi plamami twarz pana Cathcoate’a przypominała mapę
jakiejś dziwnej, obcej krainy. Miał wąskie oczka i dłonie o długich palcach, a przerzedzone, płowobiałe włosy opadały mu na ramiona, przyprawiając pana Dollara o katusze, ilekroć na nie spojrzał. Pan
Jackson był brzuchatym Murzynem o stalowoszarej czuprynie, którą uzupełniał schludny wąsik. Na
zapleczu fryzjerni miał warsztat, gdzie naprawiał i czyścił przyniesione przez ludzi buty. Przydomek
„Jazzman” otrzymał dlatego, że - jak mawiał mój tato - „wydmuchiwał z tego swojego klarnetu motyle,
szerszenie i co tylko zechciał”. Klarnet, zamknięty w wysłużonym czarnym futerale, spoczywał zawsze w zasięgu jego ręki.
- Będzie jeszcze cieplej, zanim zacznie się lipiec - rzucił pan Jackson, zadumany nad szachownicą. Wyciągnął rękę, żeby przestawić pionek, ale po namyśle zrezygnował. - Coś mi się zdaje, Owen,
że próbujesz mnie zapędzić w kozi róg!
- Nawet przez myśl by mi to nie przeszło, drogi panie Jackson.
- Ech, ty stary, szczwany lisie! - rzekł pan Jackson, kiedy spostrzegł prościutką, ale śmiertelną
pułapkę, jaką zastawił na niego pan Cathcoate.
- Chcesz mnie obłupić ze skóry i podać na obiad? No, żebyś sobie tylko nie połamał zębów! - I
zrobił ruch, który przynajmniej na chwilę wybawił go z niebezpieczeństwa.
Pan Dollar był niski, krępy i miał twarz zadowolonego buldoga, na której niczym chwasty bujnie
pieniły się siwe brwi. Dla równowagi czaszkę golił właściwie do zera. Potrafił bez wysiłku rozgryźć
każdego. O historii Zephyr wiedział dosłownie wszystko. Będąc od ponad dwudziestu lat jedynym
fryzjerem w mieście, trzymał rękę na pulsie tętniących w nim plotek i gdyby człowiek miał wolne
popołudnie, żeby usiąść i go posłuchać, otrzymałby pełny przegląd tego, co się dzieje w całej okolicy.
Prócz tego pan Dollar miał potężną kolekcję wystrzępionych komiksów, „Łąk i Wód” oraz „Ilustrowanego Przeglądu Sportowego”, a Davy Ray twierdził, że na zapleczu stała przeznaczona tylko
dla dorosłych skrzynka czasopism w rodzaju „Ogiera”, „Ściśle tajne” i „Arki”.
- Cory - odezwał się do mnie pan Dollar, uwijając się wokół taty.
- Poznałeś już tego nowego chłopaka?
- Nie. - Nawet nie wiedziałem, że pojawił się jakiś nowy chłopak.
- Był tu wczoraj z ojcem, żeby się ostrzyc. Włosy zdrowe, nie powiem, ale na tym jego czubku
70
stępiłem sobie nożyczki. - Klik, klik, zaśpiewały potwierdzająco nożyce. - Wprowadzili się w zeszłym
tygodniu.
- To ta rodzina, która wynajęła dom na rogu Greenhowe i Shantuck?
- zainteresował się tato.
- Ci sami. Curlissowie. Mili ludzie. I wszyscy mają ładne, mocne włosy.
- A czym się zajmuje pan Curliss?
- Jest komiwojażerem. Sprzedaje koszule jakiejś firmy z Atlanty. Chłopak jest parę lat młodszy od
Cory’ego. Posadziłem go na koniu i nawet nie pisnął.
Koń był rzeźbionym złotym kucykiem, ocalałym z jakiejś skazanej na zagładę karuzeli, który
obecnie tkwił przybity do podłogi tuż obok zwykłego fryzjerskiego fotela. Sadzano na nim do strzyżenia tylko małe dzieci. Przyznam się, że czasami było mi trochę żal, że nie mogę już na nim usiąść i
trzymać stóp w strzemionach, podczas gdy pan Dollar pozbawia mnie uwłosienia. Tak czy owak, fakt,
że ten mały Curliss mając już dziewięć albo dziesięć lat chciał siedzieć na koniku, świadczył o tym,
że musi być maminsynkiem.
- Ten Curliss wygląda na przyzwoitego faceta - ciągnął pan Dollar, orząc nożyczkami czuprynę
mego ojca. - Dość spokojny. Powiedziałbym, że za spokojny na komiwojażera. W tej robocie trzeba
się mocno uwijać.
- Mowa! - rzekł tato.
- Odniosłem wrażenie, że często się przeprowadzają. Opowiadał mi o tych wszystkich miastach,
gdzie mieszkał razem z rodziną. Podejrzewam, że to specyfika zawodu: firma mówi „jedź” i musisz
jechać.
- Ja bym tak nie potrafił - zawyrokował tato. - Muszę czuć, że zapuściłem korzenie.
Pan Dollar kiwnął głową, po czym zmienił temat na inny, a potem na jeszcze inny, jak buszujący
w wysokiej trawie człowiek, który nie widzi celu, tylko miejsce, gdzie za chwilę postawi stopę.
- Tak, proszę szanownego pana - zakończył. - Powinni mi tu przysłać tych Beatlesów; zaraz bym
z nich zrobił chłopów jak się patrzy. - Ściągnął brwi i zaraz przeskoczył na następny temat: - Komuniści mówią, że zrobią z nami porządek. Powinniśmy ich powstrzymać, póki czas, zanim przyjdą tutaj
i zaleją nasz kraj. Posłać by naszych chłopców, żeby przetrzepali im tyłki w tym... no, wiesz... tam,
gdzie hodują te wszystkie bambusy.
- W Wietnamie - poddał tato.
- Zgadza się, właśnie tam. Wybić to tałatajstwo i więcej nie będziemy musieli się martwić. - Nożyczki pana Dollara poruszały się coraz szybciej. Po chwili nowa myśl zrodziła mu się pod kopułą. - I
co, J.T. dowiedział się w końcu, kto leży na dnie jeziora?
Obserwowałem twarz ojca. Nie odbiło się na niej nic, ale wiedziałem, że pytanie dźgnęło go dotkliwie.
- Nie, Perry. Niczego się nie dowiedział.
- Wiecie, co myślę? To musiał być agent federalny - wysunął przypuszczenie Jazzman. - Pewnie
szukał destylarni i Blaylockowie go wykończyli.
- Pan Sculley też tak uważa - wtrącił tato.
- Blaylockowie to zaraza, ot co. - Pan Dollar sięgnął po maszynkę i zaczął obrabiać baczki taty. I nie byłby to pierwszy człowiek, jakiego mają na sumieniu.
- Dlaczego tak twierdzisz?
- Sina Sears kupował kiedyś whisky od najmłodszego, Donny’ego.
- Oo! - Pan Dollar zerknął na mnie. - Nie będziemy rozpowiadać tego dalej, prawda?
- Jasne, że nie - oznajmił tato. - No i co?
- No cóż, słyszałem to z własnych ust Sima, a Sim chyba wie, co mówi. No więc Donny Blaylock
dostarczał mu bimbru i Sim twierdzi, że pewnej nocy - wtedy, kiedy ten meteor spadł koło Union Town
- upili się razem w lesie i Donny opowiadał mu różne rzeczy.
- Jakie rzeczy? - zaciekawił się tato.
- Podobno zabił człowieka. Nie przyznał się Simowi, dlaczego, kiedy i kogo. Powiedział tylko, że
zabił człowieka i wcale tego nie żałuje.
- Czy J.T. o tym wie?
- Nie. I ode mnie na pewno się tego nie dowie. Nie mam zamiaru wysłać go na tamten świat.
71
Widziałeś kiedy Bigguna Blaylocka?
- Nie.
- Wielki jak łoś i zły jak sam diabeł. Gdybym powtórzył Amory’emu to, co powiedział mi Sim, musiałby ruszyć na łowy, żeby wytropić Blaylocków. A gdyby rzeczywiście udało mu się ich nakryć - w co
wątpię - powiesiliby go za nogi i poderżnęli mu gardło jak... - Pan Dollar obrzucił spojrzeniem moje
uszy, wystające zza komiksu o Człowieku-Jastrzębiu.
- No cóż, myślę, że tyle byśmy widzieli naszego szeryfa - zakończył.
- Nasze hrabstwo nie jest własnością Blaylocków! - oburzył się tato. - Jeśli popełnili morderstwo,
muszą za to zapłacić!
- Powinni, co do tego nie ma dwóch zdań - zgodził się pan Dollar i znów wprawił maszynkę w
ruch. - Biggun pojawił się tu w listopadzie zeszłego roku. Przyjechał po buty, które kiedyś oddał do
naprawy. Pamiętasz, Jazzman?
- Jasne, że pamiętam! Piękne, drogie buty. O mało nie umarłem ze strachu, że je gdzieś zarysuję.
- Wiesz, co powiedział, kiedy płacił za robociznę? - spytał ojca pan Dollar. - Powiedział, że te
buty służą do deptania i jak ktoś mu się pod nie nawinie, to już nie wstanie. Myślę, że miało to oznaczać, że nie życzy sobie, by ktokolwiek wtykał nos do jego interesów. Więc kto byłby na tyle głupi,
żeby samemu napytać sobie biedy?
- To właśnie zrobił ten facet z jeziora - wtrącił Jazzman. - Wściubiał nos w interesy Blaylocków.
- Nie obchodzi mnie, że pędzą bimber i sprzedają go z ciężarówki - ciągnął pan Dollar. - Ja go
nie piję i mnie od tego zdrowia nie ubędzie. Nie przeszkadza mi to, że szachrują na wyścigach samochodowych, bo nie jestem hazardzistą. I nie obchodzi mnie, co tam wyprawiają z tymi upadłymi aniołami Grace Stafford, bo mam żonę i dzieci.
- Czekaj - przerwał mu ojciec. - Co z tą Grace Stafford?
- Dom wcale nie jest jej. Ona nim tylko zarządza. Wszystko, z lokówkami do włosów włącznie,
należy do Blaylocków.
Tato odchrząknął dyskretnie.
- Nie wiedziałem o tym.
Tak, moi panowie! - Pan Dollar plasnął tacie na kark kłębem piany i zaczął ostrzyć brzytwę na
skórzanym pasku. - Dla Blaylocków to gratka! Obdzierają ze skóry tych biednych chłopców z bazy. Pewną ręką zaczął golić kark mojego ojca. - J.T. im nie podskoczy. Trzeba by Edgara Hoovera, żeby
ich wpakować za kratki.
- Albo Wyatta Earpa - odezwał się pan Cathcoate. - Ma się rozumieć, gdyby jeszcze żył.
- Tak, on by sobie z nimi poradził. - Pan Dollar zerknął na mnie, wzmagając tym moje zaciekawienie, a następnie znów spojrzał na staruszka.
- Słuchaj no, Owen! Cory chyba jeszcze nie słyszał o tobie i Wyatcie Earpie? - Tu pan Dollar
mrugnął do mnie porozumiewawczo. - Mógłbyś mu opowiedzieć tę historię.
Pan Cathcoate przez chwilę milczał, ale i nie poruszył żadnego pionka, mimo iż właśnie była jego
kolej.
- Nie - odparł w końcu. - Po co to odgrzebywać...
- Dajże spokój, Owen! Powiedz chłopcu! Chciałbyś o tym usłyszeć, prawda? - Zanim zdążyłem
cokolwiek odpowiedzieć, pan Dollar oznajmił:
- Widzisz? Chce ją usłyszeć!
- Minęło już tyle czasu - rzekł cicho pan Cathcoate.
- To było w tysiąc osiemset osiemdziesiątym pierwszym, nieprawdaż? Dwudziestego szóstego
października, a rzecz działa się w Tombstone w stanie Arizona. Miałeś wtedy ledwie dziewięć lat?
- Zgadza się - przytaknął pan Cathcoate. - Miałem wtedy dziewięć lat - Powiedz chłopcu, co
wydarzyło się tego dnia.
Pan Cathcoate nadal wpatrywał się w szachownicę.
- No, Owen - ponaglił go łagodnie Jazzman. - Powiedz mu.
- Tego dnia... zabiłem człowieka - rzekł pan Cathcoate. - I ocaliłem życie Wyattowi Earpowi w
corralu O.K.
- No i masz, Cory! - uśmiechnął się pan Dollar. - Pewnie się nie spodziewałeś, że siedzisz tu w
towarzystwie prawdziwego rewolwerowca, co?
72
Ze sposobu, w jaki to powiedział, wywnioskowałem, że nie wierzy w ani jedno słowo staruszka,
ale świetnie się bawi, prowokując go do zwierzeń.
Oczywiście słyszałem o corralu O.K. Każdy chłopiec, który choć przelotnie interesował się kowbojami i Dzikim Zachodem, znał historię o tym, jak pewnego dnia bracia Earp - Wyatt, Virgil i Morgan
- oraz sławny szuler Doc Holliday zmierzyli się ze złodziejską bandą Clantonów i McLowerych w
gorącym kurzu Tombstone.
- Czy to prawda, panie Cathcoate? - zapytałem.
- Najprawdziwsza. Tego dnia miałem szczęście. Byłem jeszcze dzieckiem i w ogóle nie znałem
się na broni. O mało nie odstrzeliłem sobie nogi.
- Powiedz mu, jak uratowałeś starego Wyatta. - Pan Dollar parującym ręcznikiem starł resztki
piany z szyi ojca.
Pan Cathcoate zmarszczył brwi. Miałem wrażenie, że nie lubi o tym myśleć, ale może po prostu
szukał w pamięci szczegółów. Dziewięćdziesięciodwuletni mężczyzna musi otworzyć kupę zamków,
żeby przypomnieć sobie czasy, gdy miał dziewięć lat. Choć podejrzewam, że ten właśnie dzień wart
był zapamiętania.
- Na ulicach nie było nikogo - rzekł w końcu. - Wszyscy wiedzieli, że Earpowie, Doc Holliday,
Clantonowie i chłopcy McLowerych będą przelewać krew. Zanosiło się na to już od dłuższego czasu.
Ale ja nie mogłem wytrzymać i schowałem się za jakąś szopą. Byłem mały i głupi. - Pan Cathcoate
odsunął krzesło od szachownicy, splótł razem długie palce, a podmuch wentylatora rozwiewał mu
włosy. - Słyszałem krzyki i strzały; słyszałem kule, wbijające się w ludzkie ciała. Takiego dźwięku się
nie zapomina, choćby człowiek żył sto dziewięćdziesiąt dwa lata. - Wąskie szparki oczu skierowały
się na mnie, ale widziałem, że patrzy w przeszłość, gdzie kłęby kurzu unosiły się ze splamionej krwią
ziemi, a cienie umarłych celowały do siebie z sześciostrzałowych rewolwerów. - Straszna była strzelanina - powiedział. - Jakaś kula przebiła deskę tuż obok mojej głowy. Słyszałem tylko, jak gwizdnęła.
Rozpłaszczyłem się na ziemi i bałem się ruszyć. Po chwili za szopę dowlókł się jakiś człowiek i padł
na kolana. To był Billy Clanton. Był podziurawiony jak sito, ale wciąż trzymał w ręku rewolwer. Spojrzał na mnie; wprost na mnie. Potem zakaszlał, krew pociekła mu z nosa i ust, i przewrócił się na
twarz tuż obok mnie.
- Rany! - bąknąłem czując, jak ramiona pokrywa mi gęsia skórka.
- To jeszcze nie wszystko! - oświecił mnie pan Dollar. - Mów dalej, Owen!
- Padł na mnie jakiś cień - ciągnął zgrzytliwym głosem pan Cathcoate. - Podniosłem wzrok i
nagle zobaczyłem Wyatta Earpa. Twarz miał pokrytą kurzem i wydawało mi się, że facet ma co najmniej dziesięć stóp wzrostu. Powiedział: „Zmykaj do domu, chłopcze”. Wciąż go słyszę - jak gdyby stał
tuż przy mnie. Byłem tak przerażony, że nawet nie drgnąłem. Wyatt Earp przeszedł obok mnie na
drugą stronę szopy. Walka była skończona. Clantonowie i McLowery’owie leżeli na ziemi, postrzelani
na strzępy. I wtedy to się stało.
- Co się stało? - spytałem niecierpliwie, gdy pan Cathcoate przerwał dla zaczerpnięcia oddechu.
- Jakiś facet, schowany w pustej beczce na deszczówkę, podniósł się i zaczął celować w plecy
Wyatta Earpa. Nie znałem go; nigdy przedtem go nie widziałem. Ale stał obok mnie, tak blisko jak ty
teraz. Wymierzył i posłyszałem szczęk odwodzonego spustu.
- Teraz będzie dobre - wtrącił pan Dollar. - I co dalej, Owen?
- Wtedy... podniosłem rewolwer Billy’ego Clantona. Był ciężki jak armata, a całą rękojeść miał
umazaną krwią. Z trudem mogłem go utrzymać.
- Pan Cathcoate przymknął oczy i podjął cicho: - Było już za późno, żeby krzyczeć. W ogóle na
nic już nie było czasu. Chciałem tylko strzelić w powietrze, żeby go wystraszyć i zwrócić uwagę pana
Earpa. Ale broń wypaliła, o tak: bum! - Otworzył oczy na samo wspomnienie tego strzału.
- Przewróciłem się, o mało nie wyrwało mi ramienia ze stawu. Posłyszałem, jak kula odbija się od
kamienia, nie więcej jak sześć cali od mojej prawej stopy. Rykoszetem trafiła tego człowieka prosto w
przegub dłoni, w której trzymał rewolwer. Rozorała mu rękę, aż było widać kość. Facet wypuścił broń.
Sikał krwią jak fontanna, aż w końcu wykrwawił się na śmierć, a ja przez cały czas powtarzałem:
„Przepraszam, przepraszam, przepraszam”. Bo naprawdę nie chciałem nikogo zabić. Miałem zamiar
go tylko powstrzymać, żeby nie zdążył zastrzelić pana Earpa. - Wydał z siebie przeciągłe westchnienie, które zabrzmiało jak szum wiatru niosącego kurz nad grobami na Boot Hill. - Stałem nad jego
ciałem, trzymając w ręku spluwę Billy’ego Clantona. Doc Holliday podszedł do mnie, dał mi ćwierć
73
dolara i powiedział: „Kup sobie coś słodkiego, chłopcze”. Stąd wziął się mój przydomek.
- Jaki przydomek? - zainteresowałem się.
- Słodki Chłopak - odparł pan Cathcoate. - Potem pan Earp przyszedł do nas na kolację. Mój ojciec był farmerem, w domu się nie przelewało, ale poczęstowaliśmy go wszystkim, co tylko było w
spiżarni. Podarował mi rewolwer i olstry Billy’ego Clantona w podzięce za to, że uratowałem mu
życie. - Pan Cathcoate potrząsnął łysiejącą głową.
- Powinienem był posłuchać mamy i od razu wyrzucić tę cholerną pukawkę.
- Dlaczego?
Dlatego - rzekł z irytacją - że za bardzo mi się spodobała! Zacząłem uczyć się nią posługiwać.
Coraz bardziej lubiłem jej zapach, ciężar, sposób, w jaki grzała mi dłoń po wystrzale, i to, jak butelka,
do której mierzyłem, w mgnieniu oka rozpadała się na kawałki, ot co! - Skrzywił się, jak gdyby skosztował nadgniłego owocu. - Zacząłem strącać ptaki z nieba i wydawało mi się, że jestem strasznie szybki. I wtedy zaczęła mnie dręczyć ciekawość, czy byłbym szybszy od innego faceta ze spluwą.
Bezustannie ćwiczyłem: co chwilę szarpałem za olstry i wyciągałem tego gnata. A kiedy skończyłem
szesnaście lat, pojechałem dyliżansem do Yumy i zabiłem tam rewolwerowca nazwiskiem Edward
Bonteel. I wtedy właśnie wdepnąłem w to bagno.
- Stary Owen był kiedyś sławny - rzekł pan Dollar, strzepując drobne włoski z ramion ojca. - To
znaczy, mam na myśli Słodkiego Chłopaka. Ilu ludzi posłałeś na spotkanie ze stwórcą, Owen? - Pan
Dollar zerknął na mnie i znów puścił szybkie oko.
- Czternastu. - W głosie pana Cathcoate’a nie było dumy. - Zastrzeliłem czternastu ludzi. - Spojrzał na czerwono-czarne kwadraty szachownicy. - Najmłodszy miał dziewiętnaście lat. Najstarszy czterdzieści dwa. Może niektórzy z nich zasługiwali na śmierć; ale nie mnie o tym sądzić. Każdego z
nich zabiłem w uczciwej walce. Ale chodzi o to, że chciałem ich zabić. Marzyłem o sławie, chciałem
być kimś ważnym. W dniu, w którym ranił mnie młodszy, szybszy chłopak, uznałem, że żyję na
kredyt. Wycofałem się.
- Był pan ranny? - spytałem. - Gdzie?
- W lewy bok. Tyle że ja miałem lepsze oko. Trafiłem go w sam środek czoła. Ale wiedziałem, że
mój czas się skończył. Wyjechałem na Wschód i w końcu osiadłem tutaj. I to cała moja historia.
- Masz jeszcze tę broń i olstry, Słodki? - chciał się dowiedzieć pan Dollar.
Pan Cathcoate nie odpowiedział. Siedział bez ruchu i myślałem, że zasnął, choć jego zmrużone
oczy nadal były otwarte. Potem nagle wstał i na zesztywniałych nogach podszedł do pana Dollara.
Spojrzał mu prosto w twarz z odległości paru cali. Widziałem jego odbicie w lustrze: wargi miał
zaciśnięte, a sędziwe, posępne oblicze przywodziło na myśl czaszkę obciągniętą ogorzałą skórą.
Jego usta rozchyliły się w uśmiechu, ale nie był to miły uśmiech: był przerażający, a na jego widok
pan Dollar aż się skurczył.
- Perry - rzekł pan Cathcoate - wiem, że uważasz mnie za starego głupca, który nie ma wszystkich klepek w porządku. Godzę się z tym, że śmiejesz się ze mnie, kiedy wydaje ci się, że nie widzę.
Ale gdybym nie miał oczu z tyłu głowy, dawno już nie byłoby mnie pośród żywych.
- Eee... tego... Skądże znowu, coś ty, Owen! - wybełkotał pan Dollar. - Wcale się z ciebie nie
śmieję! Słowo!
- Teraz albo sam kłamiesz, albo zarzucasz mi kłamstwo - rzekł cicho starzec, ale ton jego głosu
przeszył mnie zimnym dreszczem.
- Ja... przepraszam, jeśli cię...
- Owszem, mam jeszcze rewolwer i olstry - przerwał mu pan Cathcoate. - Zatrzymałem je na
pamiątkę dawnych czasów. A teraz chciałbym, żebyś mnie dobrze zrozumiał - pochylił się jeszcze
bliżej. Pan Dollar próbował się uśmiechnąć, ale przywołał na twarz jedynie słaby grymas. - Możesz
mi mówić „Owen” albo „pan Cathcoate”, wedle woli. Możesz się do mnie zwracać przez „hej, ty!” albo
„staruszku”. Ale nie wolno używać tego przydomka z Zachodu. Ani dziś, ani jutro, ani nigdy. Rozumiemy się, Perry?
- Owen, nie ma potrzeby...
- Rozumiemy się? - powtórzył pan Cathcoate.
- Eee... tak. Naturalnie. Jasne. Cokolwiek zechcesz, Owen.
- Nie, nie cokolwiek. Właśnie to.
- Jasne. Nie ma sprawy.
74
Pan Cathcoate jeszcze przez kilka sekund wpatrywał się panu Dollarowi w oczy, jak gdyby chciał
go przejrzeć na wylot. Potem rzekł:
- Na mnie już czas - i skierował się w stronę drzwi.
- A co z naszą partią, Owen? - rzucił za nim Jazzman.
Pan Cathcoate przystanął.
- Nie chce mi się już grać - rzekł i wyszedł na zewnątrz w gorące czerwcowe popołudnie.
Fala upału wdarła się do środka, nim drzwi się za nim zamknęły. Wstałem i podszedłem do witryny, przyglądając się, jak pan Cathcoate powoli sunie chodnikiem wzdłuż Merchants Street, z rękami
w kieszeniach.
- No i co wy na to? - spytał nas pan Dollar. - Ciekawe, co go napadło?
- Wie, że nie wierzysz w tę jego historię - stwierdził Jazzman, zbierając piony z szachownicy.
- To wszystko prawda czy nie? - Tato podniósł się z fotela. Uszy miał teraz znacznie bardziej
odstające „niż dawniej, a kark mocno zaczerwieniony po goleniu.
- Oczywiście, że nie! - parsknął pan Dollar. - Owen ma bzika! Już dawno mu odbiło!
- Czyli to wcale nie było tak, jak on mówił? - Nadal obserwowałem starca przez wystawowe okno.
- Nie. Wszystko sobie zmyślił.
- Skąd jesteś taki pewien? - spytał tato.
Daj spokój, Tom! Co by robił tu, w Zephyr, rewolwerowiec z Dzikiego Zachodu? I nie sądzisz, że
gdyby jakiś dzieciak uratował życie Wyatta Earpa w corralu O.K., to pisano by o tym w podręcznikach
historii? Poszedłem do biblioteki, żeby się przekonać. Ani słowa o żadnym smarkaczu w corralu O.K.,
a w książce o rewolwerowcach, którą tam znalazłem, nawet nie wspomniano o facecie zwanym Słodkim Chłopakiem. - Pan Dollar wściekłym ruchem ręki zmiótł włosy z fotela. - Twoja kolej, Cory. Siadaj.
Już miałem się odwrócić od okna, kiedy ujrzałem, że pan Cathcoate macha do kogoś. Przeciwległą stroną Merchants Street szedł Vernon Thaxter, nagi jak święta niewinność. Maszerował szybkim krokiem, jak gdyby miał coś ważnego do załatwienia, ale uniósł rękę pozdrawiając pana
Cathcoate’a.
Dwóch wariatów minęło się na ulicy, dążąc w dwie różne strony.
Wcale nie chciało mi się śmiać. Zastanawiałem się, co popchnęło pana Cathcoate’a do tego, że
tak bardzo chciał wierzyć w swoją przeszłość rewolwerowca, podobnie jak Vernon Thaxter wierzył, że
naprawdę musi gdzieś dojść na czas.
Wspiąłem się na fotel. Pan Dollar owinął mi szyję ręcznikiem i parę razy przejechał grzebieniem
przez czuprynę. Tato rozsiadł się przy stoliku i otworzył „Ilustrowany Przegląd Sportowy”.
- Trochę z góry i ścieniować po bokach? - spytał pan Dollar.
- Tak, proszę pana - odparłem. - Właśnie tak.
Nożyczki zadźwięczały i na podłogę zaczęły spadać drobne martwe cząstki mojej osoby.
3. CHŁOPIEC Z PIŁKĄ.
Stał na ganku, kiedy wróciliśmy z ojcem od pana Dollara. Zwyczajnie stał sobie na podpórce.
Nowiusieńki rower.
- Rany - wyjąkałem, gdy wysiadłem z furgonetki. Tylko tyle byłem w stanie powiedzieć.
Wszedłem na ganek jak w transie i dotknąłem go.
Nie był snem. Był prawdziwy i piękny.
Tato gwizdnął z uznaniem. Potrafił ocenić urodę roweru już na pierwszy rzut oka.
- Majstersztyk, co?
- O, tak.
Wciąż jeszcze nie mogłem w to uwierzyć. Miałem przed sobą coś, o czym w głębi serca
marzyłem od nieskończenie długiego czasu. Teraz należało do mnie i czułem się królem całego
świata.
W późniejszych latach nieraz myślałem, że usta żadnej kobiety nie były tak czerwone jak ten
rower. Żaden nisko zawieszony zagraniczny samochód sportowy, o kołach ze szprychami i warczącym cicho silniku, nie mógł się z nim równać mocą i zręcznością. Nie widziałem już nigdy, by chrom
błyszczał tak czysto jak srebrny księżyc w letnią noc. Mój rower miał duży okrągły reflektor i klakson z
gumową gruszką, a jego rama wyglądała nie mniej solidnie i krzepko niż bicepsy Herkulesa. Ale
oprócz tego był szybki; kierownica chyliła się do przodu, zapraszając mnie, bym skosztował wichru, a
czarnych gumowych pedałów nie tknęła przede mną żadna ludzka stopa. Tato przejechał palcem po
75
reflektorze, a potem jedną ręką podniósł rower do góry.
- Chłopcze, on prawie nic nie waży! - zdumiał się. - To najlżejszy metal, jakiego kiedykolwiek
dotykałem!
Postawił go z powrotem, a rower posłusznie osiadł na podstawce jak wytresowane, choć ledwie
oswojone zwierzę.
W ciągu dwóch sekund już byłem na nim. Z początku miałem trochę kłopotów, bo przy nachylonych do przodu rączkach i siodełku trudno mi było utrzymać równowagę. Głowę miałem już ponad
przednim kołem; przygięte plecy tworzyły linię prostą, równoległą do kręgosłupa roweru. Miałem
uczucie, że siedzę na maszynie, która w każdej chwili może wypowiedzieć mi posłuszeństwo, jeśli
nie będę ostrożny. Miała w sobie coś, co zarazem podniecało mnie i przerażało.
Z domu wyszła mama. Rower dostarczono jakąś godzinę temu - powiedziała. Pan Lightfoot przywiózł go swoją ciężarówką.
- Mówił, że Dama prosi, żebyś jeździł na nim spokojnie, dopóki się do ciebie nie przyzwyczai. Mama spojrzała na ojca, który właśnie obchodził nowy rower dookoła. - Chyba może go zatrzymać?
- Nie lubię przyjmować jałmużny. Wiesz o tym.
- To nie jałmużna. To nagroda za dobry uczynek.
Tato jeszcze przez chwilę krążył wokół roweru. Potem zatrzymał się i nacisnął butem przednią
oponę.
- Musiał ją kosztować masę pieniędzy. To piękny rower, co do tego nie ma dwóch zdań.
- Mogę go zatrzymać, tatusiu? - zapytałem.
Ojciec podparł się pod boki, przygryzł dolną wargę i spojrzał na mamę.
- To nie jałmużna?
- Nie.
Jego wzrok spoczął na mnie.
- Tak - rzekł i chyba nigdy w życiu to słowo nie sprawiło mi tyle radości. - Jest twój.
- Dzięki! Dziękuję ci milion razy!
- Więc teraz, kiedy już masz nowy rower, jak go nazwiesz?
Jeszcze o tym nie pomyślałem. Potrząsnąłem głową, nadal próbując się przyzwyczaić do nowej
pozycji, w której moje ciało wyciągnięte było do przodu jak oszczep.
- Mógłbyś się przejechać na próbę, nie uważasz? - Tato objął mamę w pasie i uśmiechnął się do
mnie.
- Jasne - powiedziałem, ale najpierw zsiadłem z roweru, podniosłem nóżki i delikatnie sprowadziłem go po schodkach. Nie wypadało go szarpać, zanim się nie poznamy. Może zresztą wciąż się
bałem, że zaraz się obudzę. Usiadłem na siodełku, opierając się nogą o ziemię.
- No jazda - zachęcił mnie tato - tylko nie wypal dziur w asfalcie!
Kiwnąłem głową i nadal tkwiłem w miejscu. Przysięgam, że czułem, jak rower drży w oczekiwaniu. A może to ja się trząsłem.
- Szerokiej drogi - rzekł ojciec.
Nadeszła chwila prawdy. Wciągnąłem głęboki oddech, oparłem jedną stopę na pedale, a drugą
się odepchnąłem. Potem druga noga też znalazła pedał, a ja skierowałem nos roweru w stronę ulicy.
Koła kręciły się niemal bezgłośnie, wydając tylko ciche „cyk... cyk... cyk...”, jak bomba, która ma
zaraz wybuchnąć.
- Miłej zabawy! - zawołała za mną mama.
Obejrzałem się i zdjąłem jedną rękę z kierownicy, żeby jej pomachać. Rower nagle wymknął mi
się spod kontroli i wierzgnął wściekłym zygzakiem. O mały włos miałbym pierwszą wywrotkę. Jakoś
udało mi się złapać kierownicę i koło się wyprostowało. Pedały były gładkie jak waniliowe lody, opony
śmigały po rozgrzanym chodniku. Zdałem sobie sprawę, że dosiadłem roweru, który mógł się spode
mnie wyrwać jak rakieta. Mknąłem ulicą, a wiatr świszczał mi w dopiero co obciętych włosach.
Prawdę mówiąc, czułem się, jak gdybym walczył o życie. Byłem przyzwyczajony do starego, rozciągniętego łańcucha i zębatki, której opór wysysał z nóg wszystkie siły, podczas gdy ten rower wymagał
delikatniejszego traktowania. Kiedy po raz pierwszy nacisnąłem na hamulec, omal nie wyleciałem z
siodełka. Zatoczyłem szeroki krąg i znów się rozpędziłem. Nabrał tempa tak szybko, że na karku
wystąpiły mi krople potu. Miałem wrażenie, że jeszcze jedno pchnięcie pedału, a wzbiję się nad
ziemię, ale przednie koło słuchało zaciśniętych na kierownicy rąk i w lot zgadywało, gdzie chcę skrę-
76
cić. Rower niósł mnie jak rakieta przez ocienione starymi drzewami ulice mego rodzinnego miasta i
kiedy razem pruliśmy wiatr, zdecydowałem, że właśnie tak go nazwę.
- Rakieta - powiedziałem. Słowo zawirowało i uleciało do tyłu w strumieniu rozgarniętego powietrza. - Jak ci się to podoba?
Nie zrzucił mnie. Nie zboczył w kierunku najbliższego drzewa. Uznałem, że się zgadza.
Zacząłem się ośmielać. Kładłem ją na boki, kręciłem ósemki i skakałem przez krawężniki, a Rakieta słuchała mnie bez wahania. Pochyliłem się nad kierownicą, z całej siły nacisnąłem na pedały i
Rakieta wystrzeliła w Shantuck Street, niosąc mnie przez migające jak w kalejdoskopie plamy słońca
i cienia. Wjechałem na chodnik, gdzie opony ledwie zauważały mijane szczeliny. Powietrze parzyło
mnie w płuca i chłodziło mi twarz, a domy i drzewa przelatywały obok szeroką, rozmazaną smugą. W
tamtej chwili czułem, że ja i Rakieta stanowimy jedno, jakbyśmy byli powleczeni jedną skórą i płynął
w nas ten sam smar. Kiedy się uśmiechnąłem, mały żuczek wpadł mi do ust. Wcale się nie przejąłem; połknąłem go, bo wiedziałem, że jestem niezwyciężony.
A takie myśli nieuchronnie prowadzą do przykrych niespodzianek.
Wjechałem w dziurę po wyrwanej płytce chodnikowej, nie zwalniając i nawet nie próbując jej ominąć. Poczułem, że dreszcz przebiega Rakietę od przedniego do tylnego błotnika. Rama wydała
odgłos podobny do chrząknięcia. Wstrząs oderwał mi dłoń od kierownicy, przednia opona odbiła się
od betonu, a rower wierzgnął i stanął dęba jak rozwścieczony ogier. Moja lewa stopa straciła kontakt
z pedałem, a pupa - z siodełkiem. Szybując w powietrzu przypomniałem sobie słowa mamy: „Dama
prosi, żebyś jeździł spokojnie, dopóki się do ciebie nie przyzwyczai”.
Nie miałem wiele czasu, żeby się nad tym głębiej zastanowić. W następnym ułamku sekundy
wyrżnąłem w czyjś żywopłot i w jednym krótkim „uchch!” uszło ze mnie całe powietrze, po czym osunąłem się w dół po zielonych gałązkach. Zdaje się, że przeryłem ten żywopłot na wylot. Ramiona i
policzki miałem trochę podrapane, ale skóra wciąż była z grubsza w jednym kawałku i nawet nie
ciekła mi krew. Wydostałem się z żywopłotu, otrząsając się z liści, i zobaczyłem, że Rakieta leży obok
na trawie. Strach ścisnął mnie za gardło: jeżeli uszkodziłem nowy rower, tato z pewnością spuści mi
porządne lanie. Ukląkłem przy Rakiecie, badając jej obrażenia. Przednia opona była trochę otarta, a
błotnik wygięty, ale łańcuch wciąż tkwił na swoim miejscu, a rączki kierownicy zachowały kształt. Reflektor był cały, rama prosta. Rakieta obdrapała się trochę, ale jak na tak groźny wypadek, stan jej
zdrowia był zdumiewająco dobry. Wyprostowałem rower, dziękując w duchu memu aniołowi stróżowi.
Przejechałem palcem po wgniecionym błotniku i właśnie wtedy w przedniej lampie zobaczyłem oko.
Było okrągłe, złote, miało ciemną źrenicę i patrzyło na mnie z pobłażliwą zadumą.
Mrugnąłem zaskoczony.
Złote oko zniknęło. Ujrzałem już tylko zwyczajną żarówkę za okrągłym szkiełkiem.
Przyglądałem się jej przez dłuższą chwilę, ale nie ujrzałem już żadnego oka. Odwróciłem Rakietę
do cienia, później znów pod słońce, lecz widziadło nie zjawiło się ponownie.
Obmacałem głowę. Nie znalazłem ani jednego guza.
Co za przedziwne rzeczy legną się w chłopięcej wyobraźni!
Wspiąłem się na siodełko i ruszyłem dalej chodnikiem. Tym razem pedałowałem powoli i delikatnie, a nim jeszcze przejechałem pięćdziesiąt stóp, zobaczyłem przed sobą potłuczone resztki butelki
po oranżadzie, rozsiane po całym chodniku. Zjechałem z krawężnika na ulicę, żeby je ominąć dla
dobra opon Rakiety. Strach pomyśleć, co by było, gdybym wjechał w nie z dużą prędkością; w porównaniu z tym kilka zadrapań o krawędź płytki chodnikowej było lekkim uszczerbkiem.
Mieliśmy dużo szczęścia, Rakieta i ja.
Niedaleko mieszkał Davy Ray Callan. Zatrzymałem się przy jego domu, ale pani Callan
powiedziała, że Davy poszedł na boisko z Johnnym Wilsonem, żeby trochę poćwiczyć. Indianie nasza drużyna młodzików, w której grałem na drugiej bazie - przegrali pierwsze cztery mecze i trzeba
nam było naprawdę solidnego treningu. Podziękowałem mamie Davy’ego i wycelowałem Rakietę w
kierunku pobliskiego boiska.
Davy Ray i Johnny stali w słońcu i czerwonym kurzu, przerzucając piłkę tam i z powrotem.
Wjechałem na boisko i zatoczyłem rundę wokół nich. Obaj rozdziawili usta na widok mojego nowego
roweru. Oczywiście zaraz musieli go dotknąć, usiąść na nim i przejechać się trochę. W porównaniu z
Rakietą ich rowery wyglądały jak zakurzone antyki. Mimo to Davy Ray oświadczył: „Niezbyt dobrze
77
się prowadzi, prawda?”, a Johnny: „Jest śliczny, ale pedały ma trochę za sztywne”. Wiedziałem, że
nie mówią tego po to, by zaćmić mój pokaz; byli moimi przyjaciółmi i cieszyli się moim szczęściem.
Po prostu woleli swoje własne rowery. Rakieta stworzona była dla mnie i tylko dla mnie.
Postawiłem ją na podpórce i zacząłem się przyglądać, jak Davy Ray rzuca Johnny’emu wysokie
piłki. Z trawy zrywały się żółte motyle, a niebo nad głową było bezchmurne i niebieskie. Spojrzałem w
kierunku pomalowanych na brązowo trybun, nad którymi wisiały reklamy różnych sklepów przy Merchants Street, i na samej górze dostrzegłem jakąś postać.
- Hej, Davy! - zawołałem. - Kto to?
Davy zerknął w górę i podniósł rękawicę, żeby w nią złowić odbitą przez Johnny’ego piłkę.
- Nie wiem. Jakiś dzieciak. Siedzi tam, odkąd przyszliśmy.
Przyjrzałem się chłopcu. Obserwował nas pochylony do przodu, z brodą opartą na dłoni i łokciem
na kolanie. Zostawiłem Davy’ego i podszedłem do trybun. Mały zerwał się, jak gdyby zaraz miał
uciec.
- Co tam robisz?! - zawołałem do niego.
Nie odpowiedział. Stał i wyraźnie nie mógł się zdecydować: wiać czy też nie?
Podszedłem bliżej. Jego twarz wydała mi się obca. Miał krótko obcięte ciemne włosy, z których
po lewej stronie sterczał cienki czubek, i nosił okulary, które wyglądały jakby były na niego za duże.
Mógł mieć osiem albo dziewięć lat i przypominał grochową tyczkę o chudych, niezgrabnych kończynach. Ubrany był w niebieskie, połatane na kolanach dżinsy i białą koszulkę, a przezroczysta bladość
jego skóry od razu nasuwała myśl, że niezbyt często wychodzi na dwór.
- Jak masz na imię? - zapytałem opierając się o siatkę, odgradzającą boisko od trybun.
Milczał.
- Umiesz mówić?
Zobaczyłem, że drży. Bał się tak samo jak jeleń, schwytany w promień światła z latarki myśliwego.
- Jestem Cory Mackenson - oznajmiłem, przekładając palce przez oczka siatki. - Może jednak
masz jakieś imię?
- Jafne - powiedział.
W pierwszej chwili myślałem, że powiedział „Jahwe”, ale potem zaświtało mi, że po prostu sepleni.
- A jakie?
- Nemo - odparł.
- Nemo? Jak kapitan Nemo?
- Co?
Najwyraźniej nie był pilnym czytelnikiem Julesa Verne’a.
- A jak się nazywasz?
- Curlif.
Curlif. Parę sekund zajęło mi rozszyfrowanie tego słowa. Nie Curlif, lecz Curliss. To ten nowy,
którego ojcem jest podróżujący sprzedawca. Chłopiec, który usiadł na koniku, żeby pan Dollar mógł
go ostrzyc. Maminsynek.
Nemo Curliss. To imię pasowało do niego. Nawet wyglądał jak coś, co zaplątało się w sieci na
którejś z dwudziestu tysięcy mil podmorskiej żeglugi. Ale rodzice nauczyli mnie, że każdy człowiek
zasługuje na szacunek, nawet jeśli jest maminsynkiem, a poza tym, jeżeli chodzi o wygląd
zewnętrzny, ze mnie także nie było żadne cudo.
- Jesteś tu nowy - stwierdziłem.
Kiwnął głową.
- Pan Dollar wspominał o tobie.
- Naprawdę?
- Tak. Mówił... - już miałem powiedzieć: „że siadłeś na koniku”, ale ugryzłem się w język - ...że się
u niego strzygłeś.
- No. Wyszedłem prawie łyfy. - Nemo podrapał się w czubek głowy cienkopalczastą dłonią, przyczepioną byle jak do chudego białego nadgarstka.
Posłyszałem krzyk Davy’ego: „Patrz, Cory!” i zerknąłem w dół. Johnny solidnie przyłożył się do
piłki, która nie tylko ominęła rękawicę Davy’ego, ale i przeleciała nad siatką, uderzyła w drugi rząd
78
ławek i sturlała się na dół.
- Kiepsko! - mruknął Davy stukając pięścią w rękawicę.
Nemo Curliss zszedł z trybuny i podniósł piłkę. Chyba nigdy w życiu nie widziałem kogoś tak
wątłego. Sam byłem chudy, ale on składał się wyłącznie ze skóry i kości. Spojrzał na mnie sowimi
oczyma, powiększonymi przez szkła.
- Mogę ją odrzucić? - spytał.
Wzruszyłem ramionami.
- Mnie tam wszystko jedno - powiedziałem i odwróciłem się do Davy’ego. Może jestem świnia,
ale nie mogłem powstrzymać złośliwego uśmieszku. - Uważaj, Davy.
- Rany Julek! - Davy zaczął się cofać z udawanym przerażeniem. - Nie przewróć mnie, mały!
Nemo wspiął się na najwyższą ławkę i spojrzał na boisko, mrużąc oczy.
- Gotów?! - wrzasnął.
- Gotów! Rzucaj, ważniaku! - odkrzyknął Davy.
- Nie ty - sprostował Nemo. - Ten drugi, z tyłu.
Potem się cofnął, zamachnął się kulistym ruchem, za którym oko nie było w stanie nadążyć, i
piłka wyleciała mu z dłoni, kreśląc w powietrzu białą smugę.
Posłyszałem, jak syczy, wznosząc się w niebiosa niczym fajerwerk z krótkim lontem.
Davy krzyknął: „Hej!” i popędził z powrotem, żeby ją złapać, ale piłka minęła go wysoko i znikła.
Daleko za Davym Johnny spojrzał w górę na spadającą sferoidę i zrobił trzy kroki do przodu, potem
dwa do tyłu, a potem cofnął się jeszcze o krok i znalazł się w tym samym miejscu, w którym stał na
początku rzutu. Podniósł rękę i ustawił ją na wysokości twarzy.
Rozległo się mocne, czułe „cmok!”, gdy piłka pocałowała skórzaną rękawicę.
- Prosto w łapę! - zawołał Davy. - Człowieku, widziałeś, jak ona leciała?!
Johnny biegł w kierunku pierwszej bazy, ściągając po drodze rękawicę i rozcierając piekącą od
uderzenia dłoń.
Spojrzałem na Nemo i szczęka mi opadła. Wciąż nie mogłem uwierzyć, że taki mały, chudy kajtek potrafił przerzucić piłkę baseballową ponad siatką, a co dopiero trafić wprost w wyciągniętą rękę
przez pół szerokości boiska. Co więcej, Nemo nie sprawiał wrażenia, że nadwerężył sobie ramię, a
mnie po takim zamachu przez tydzień bolałby cały bark, nie mówiąc już o tym, czy w ogóle
wydusiłbym taką odległość. To był pierwszoligowy rzut, a wiem, jak gra pierwsza liga.
- Nemo! - powiedziałem. - Gdzie się nauczyłeś tak rzucać?
Zerknął na mnie zza swoich szkieł.
- Jak? - spytał.
- Zejdź no tutaj, dobrze?
Nemo znów się przestraszył. Miałem wrażenie, że z kijem baseballowym zetknął się od złej
strony. Trzy rzeczy można znaleźć w każdym mieście w kraju: kościół, tajemnicę i tęgiego byczka, lubiącego się znęcać nad drobniutkim smarkaczem, który by się zmieścił w papierowej torbie.
Pomyślałem, że jeżdżąc z miasta do miasta za swoim tatusiem Nemo Curliss naoglądał się takich
typów. Zawstydziłem się tamtego szyderczego uśmiechu.
- Nie bój się - powiedziałem. - Po prostu zejdź tu do nas.
- Rany, co za rzut! - Davy odebrał od Johnny’ego piłkę i podbiegł z nią do wejścia dla graczy, w
którym właśnie ukazał się Nemo. - Poprowadziłeś ją jak po sznurku, chłopie! Ile ty masz lat?
- Dziewięć - brzmiała odpowiedź. - Prawie dziewięć i pół.
Widziałem, że wzrost Nema zbił Davy’ego z tropu tak samo jak mnie.
Na dobrą sprawę to było niemożliwe, żeby taki krasnal potężnym strzałem wpakował piłkę prosto
w rękawicę.
- Stań na drugiej bazie, Johnny! - zawołałem. Pomachał mi ręką i pobiegł zająć pozycję. Chcesz trochę porzucać, Nemo?
- Czy ja wiem... Powinienem już wracać do domu.
- Tylko chwilę. Chciałbym zobaczyć, co potrafisz. Davy, pożyczysz mi rękawicę?
Davy zdjął rękawicę, która połknęła lewą dłoń Nemo niczym brązowy wieloryb.
- Najlepiej stań na górce i rzuć do Johnny’ego - poddałem.
Nemo spojrzał na górkę, na drugą bazę, a potem na ostatnią.
- Stanę tutaj - zadecydował i podszedł do stanowiska odbijającego, podczas gdy ja i Davy pa-
79
trzyliśmy na niego w osłupieniu. Z ostatniej bazy do drugiej było dość daleko nawet dla chłopaków w
naszym wieku, a co dopiero dla kogoś, kto miał dopiero dziewięć i pół roku.
- Jesteś pewien, Nemo? - spytałem, a on odpowiedział:
- Jafne.
Nemo wyjął piłkę z rękawicy w pełnym szacunku skupieniu. Patrzyłem, Jak jego długie palce
przesuwają się po niej, wybierają chwyty na szwach i zaciskają się mocno.
- Gotów?! - krzyknął.
- No, jestem gotowy! Rzu...
Puc!
Gdybyśmy nie widzieli tego na własne oczy, żaden z nas by w to nie uwierzył. W ułamku
sekundy Nemo zamachnął się i rzucił, a gdyby Johnny nie miał wyjątkowego refleksu, piłka trafiłaby
go w sam środek klaty i wbiła w piach. I tak impet rzuconej piłki wypchnął go z drugiej bazy. Z
zaciśniętej w rękawicy piłki uniósł się kurz. Johnny zaczął chodzić w kółko z twarzą ściągniętą bólem.
- Nic ci nie jest?! - zawołał Davy.
- Trochę boli - Powiedział. Tylko my wiedzieliśmy, ile musiało go kosztować przyznanie się do
bólu. - Mogę jeszcze raz łapać.
Byliśmy za daleko, żeby usłyszeć, jak dodaje pod nosem: „Mam nadzieję”. Odrzucił piłkę
wysokim łukiem, a Nemo postąpił sześć kroków do przodu, spojrzał na mknącą mu prosto w twarz
kulę i w ostatniej chwili wyłuskał ją z powietrza. Ten mały wiedział, na czym polega oszczędność
ruchów, a dałbym słowo, że jego nos był w poważnym niebezpieczeństwie.
Nemo wrócił na stanowisko. Otarł kurz z nosków brązowych mokasynów, pocierając je o nogawki
dżinsów. Zamachnął się do rzutu, a Johnny przygotował się do odebrania. Nemo opuścił rękę i
przełożył piłkę do rękawicy.
- Rzucanie to nic takiego - powiedział. - Wyftarczy mieć rękę, żeby rzucać.
- Ale nie tak! - zaprzeczył Davy Ray.
- Naprawdę myślicie, że to jakaś wielka sztuka?
- Jesteś szybki -»wtrąciłem. - Naprawdę szybki, Nemo. Rzucający z naszej drużyny ci nie
dorównuje, a jest dwa razy taki jak ty.
- To proste - Nemo spojrzał na Johnny’ego. - Biegnij do trzeciej bazy!
- Co takiego?
- Biegnij do trzeciej bazy! - powtórzył Nemo. - Wyciągnij otwartą rękawicę, tylko tak, żebym ją
widział!
- Co?
- No, szybciej! - ponaglił go Nemo. - Nie mufisz na mnie patrzeć, po proftu otwórz rękawicę!
- No, dalej, Johnny! - zawołał Davy. - Zrób to!
Johnny był odważnym facetem. Udowodnił to właśnie wtedy, kiedy jego stopy zaczęły wzbijać
kurz pomiędzy drugą i trzecią bazą. Nie patrzył w naszym kierunku, ale głowę i ramiona miał skulone,
a wyciągniętą na wysokości piersi rękawicę zwróconą wprost na Nemo Curlissa.
Nemo szybko wciągnął w płuca powietrze. Cofnął się, jego białe ramię błysnęło i piłka pomknęła
w powietrzu jak pocisk.
Johnny gnał przed siebie, utkwiwszy wzrok w trzeciej bazie. Kiedy dzieliło go od niej może z pięć
kroków, piłka z impetem uderzyła w sam środek jego rękawicy, a zaskoczony Johnny stracił
równowagę i zarył w ziemię w fontannie żółtego pyłku. Kiedy kurz trochę osiadł, zobaczyliśmy, że
Johnny siedzi na trzeciej bazie z piłką w rękawicy.
- Rany - powiedział oszołomiony. - O, rany.
Nigdy w życiu nie widziałem piłki baseballowej rzuconej z tak absolutną precyzją. Johnny nie musiał nawet po nią sięgać; ba, w ogóle nie wiedział, że nadlatuje, dopóki nie uderzyła go w dłoń.
- Nemo? - odezwałem się. - Grałeś kiedyś w drużynie młodzików?
- Nie.
- Ale grałeś już wcześniej w baseball, prawda? - spytał Davy Ray.
- Nie. - Nemo zmarszczył brwi i podsunął palcem okulary, które zaczęły mu zjeżdżać po śliskim
od potu nosie. - Mama mi nie pozwala. Mówi, że mógłbym fobie zrobić krzywdę.
- Nigdy nie grałeś w zespole?
- No, mam w domu piłkę i rękawicę. Czafem mam okazję łapać dalekie piłki. Czafem fprawdzam,
80
jak daleko potrafię rzucić. Ftawiam butelki na płocie i ftrącam. Takie tam rzeczy.
- I twój tato też nie chce, żebyś grał? - zapytałem.
Nemo wzruszył ramionami i dziobnął kurz czubkiem buta.
- On nie ma wiele do gadania.
Nie mogłem wyjść z podziwu. Miałem przed sobą samorodny talent w postaci chudziutkiego, sepleniącego skrzata w grubych okularach.
- Rzucisz mi parę razy? - spytałem, a Nemo się zgodził.
Pożyczyłem od Johnny’ego rękawicę, którą z ulgą ściągnął z obolałej dłoni, i podałem piłkę
Nemo, po czym pobiegłem do drugiej bazy i tam się zasadziłem.
- Celuj dokładnie tutaj, Nemo! - powiedziałem, wyciągając przed siebie ramię na wysokości
barku.
Nemo kiwnął głową, zamachnął się i wypuścił piłkę. Nie musiałem nawet ruszać dłonią. Piłka
trafiła w rękawicę z siłą, od której rozdzwoniły mi się wszystkie nerwy od końców palców aż do obojczyka. Kiedy ją odrzuciłem, Nemo musiał podbiec do przodu i mocno się wyciągnąć, żeby jej
dosięgnąć. Cofnąłem się trochę w stronę zarośniętego chwastami środkowego pola i uniosłem rękę
nad głową. - Teraz tu, Nemo!
Nemo przykucnął, prawie ukląkł. Głowę miał pochyloną do przodu, jak gdyby usiłował się zwinąć
w ciasny węzeł. Trwał tak przez kilka sekund, podczas których słońce błyszczało mu w okularach, a
potem nagle eksplodował.
Zerwał się z klęczek jak Superman startujący z budki telefonicznej. Jego ramię śmignęło w tył, a
potem do przodu. Gdyby ów kościsty łokieć napotkał po drodze czyjąś szczękę, delikwent mógłby
jeszcze przez kwadrans wypluwać połamane zęby. Piłka wyfrunęła z dłoni Nemo i zaczęła się do
mnie zbliżać z przerażającą prędkością.
Była niska i nieomal muskała ziemię pomiędzy miejscem pałkarza a górką. Minąwszy górkę, zaczęła się wznosić i miałem wrażenie, że jeszcze przyspiesza. Przeleciała nad drugą bazą wciąż nabierając wysokości. Davy coś krzyczał, ale nie rozumiałem słów. Całą uwagę skupiłem na
nadlatującej białej kuli. Trzymałem rękawicę nad głową, dokładnie w tym samym miejscu, w którym
się znajdowała w chwili rzutu, chociaż byłem też przygotowany na unik, bo nie chciałem, żeby zrobiła
ze mnie miazgę. Piłka weszła w pole autowe; słyszałem, jak syczy, nabuzowana i groźna. Nie
drgnąłem. Miałem jeszcze czas przełknąć ślinę i już była nade mną.
Uderzyła prosto w kieszeń rękawicy, swoim impetem cofając mnie o parę kroków. Zamknąłem
wokół niej palce, a kiedy ją w ten sposób uwięziłem, poczułem pulsujący żar, niczym tętno pod krowią
skórą.
- Cory! - krzyczał Davy Ray, zwijając dłonie w trąbkę wokół ust. - Cory!
Nie wiedziałem, czemu tak wrzeszczy, i niewiele mnie to obchodziło. Byłem w transie. Nemo
Curliss miał nieziemską rękę. Nie domyślałem się, ile z tego pochodziło od Boga, a ile sam się
nauczył, ale jedno było dla mnie jasne: Nemo został wyposażony w rzadką kombinację ręki i oka,
która wynosiła go ponad zwykłych śmiertelników. Innymi słowy, był geniuszem.
- Cory! - Tym razem krzyczał Johnny. - Popatrz!
- Co? - zawołałem.
- Za tobą!!!
Posłyszałem dźwięk pracujących kosiarek.
Kiedy się obejrzałem, miałem ich tuż przed sobą.
Poprzez wysoką trawę poza oczyszczonym polem autowym zbliżali się do mnie na czarnych
rowerach Gotha i Gordo Branlinowie. Uśmiechali się szeroko, bezlitośnie naciskając na pedały, a
słońce płonęło w ich żółtych włosach. Zielone pasikoniki i czarne polne świerszcze pryskały na boki,
ratując życie, spod miażdżących kół. Chciałem uciec, ale nogi miałem jak z waty. Branlinowie zatrzymali się obok mnie - Gotha z prawej strony, Gordo z lewej. Pot błyszczał im na kościstych twarzach;
oczyma przewiercali mnie na wylot. Z oddali dobiegło krakanie kruka, niczym szatański chichot.
Starszy, czternastoletni Gotha wyciągnął rękę i wskazującym palcem dziobnął moją rękawicę.
- Zabawiasz się piłeczką, Cory? - zapytał takim tonem, że zabrzmiało to nieprzyzwoicie.
- Pewnie lubi się bawić kulkami - wykrzywił się Gordo.
Był o rok młodszy od Gothy i odrobinę niższy. Właściwie żaden z nich nie był specjalnie
81
rozrośnięty, ale obaj składali się z samych mięśni i byli szybcy jak charty. Gordo pomiędzy brwiami
miał niewielką bliznę, a drugą na policzku, co dowodziło, że ból i przelew krwi nie są mu obce. Spojrzał w kierunku ostatniej bazy, gdzie stali Davy, Johnny i Nemo.
- A to kto, do ciężkiej cholery?
- Nowy - powiedziałem. - Na imię mu Nemo.
- Dupek? - Gotha też spojrzał na Nemo i na twarzach obu braci pojawił się wilczy grymas.
Zwąchali krew jagnięcia. - Obejrzymy sobie tego dupka - powiedział do Gordo i nacisnął na pedały.
Gordo podbił mi rękawicę tak, że piłka wypadła na ziemię, a kiedy się po nią schyliłem, splunął
mi we włosy. Potem ruszył w ślad za swoim bratem.
Wiedziałem, co będzie. Wystarczało, że Nemo był taki mały i chudy, ale kiedy Branlinowie
posłyszą, że sepleni, to już koniec. Powstrzymałem oddech, kiedy zbliżali się do Rakiety. Mijając ją,
Gotha z całkowitą obojętnością zwalił ją kopnięciem z podpórki. Przełknąłem gniew jak gorzkie nasienie, nie wiedząc, że kiedyś wyda owoc.
Branlinowie zatrzymali rowery, biorąc trzech chłopców w kleszcze.
- Gracie, koledzy? - Gotha uśmiechnął się jak wąż w rajskim ogrodzie.
- A, tak sobie rzucamy - odparł Davy Ray.
- Hej, czarnuchu! - zwrócił się do Johnny’ego Gordo. - Na co się tak gapisz?
Johnny wzruszył ramionami i wbił wzrok w ziemię.
- Śmierdzisz jak gówno, wiesz o tym? - nie dawał mu spokoju Gordo.
- Nie chcemy żadnych awantur - oświecił go Davy Ray - zgoda?
- A kto tu mówi o awanturze? - Gotha zsunął się z roweru, postawił go na nóżkach i oparł się o
niego. - Myśmy o niczym takim nie mówili. Daj mi papierosa.
Gordo sięgnął do tylnej kieszeni i podał bratu paczkę chesterfieldów. Gotha wydobył pudełko zapałek z reklamą Pasz i Sprzętu, włożył papierosa do ust i podał pudełko Nemo Curlissowi.
- Zapal.
Nemo wyjął zapałkę. Ręce mu drżały. Dopiero za trzecim potarciem zdołał ją zapalić.
- Podaj mi ogień - rozkazał Gotha.
Nemo, który pewnie widział już wielu Branlinów w innych miastach, zrobił, co mu kazano. Gotha
wciągnął dym i wydmuchał go rozdętymi nozdrzami.
- Na imię masz Dupek, nie?
- Ja... ja... jeftem Nemo.
- Jeftem? - Gordo splunął przez zęby. - Jeftem? Ktoś ci dziób przeinaczył, dupku?
Podniosłem z trawy Rakietę. Oto musiałem podjąć decyzję: mogłem wsiąść na rower i odjechać,
pozostawiając moich przyjaciół i Nemo Curlissa własnemu losowi albo opowiedzieć się po ich stronie.
Nie byłem bohaterem, to pewne. Wiedziałem jednak, że jeśli w tej chwili odjadę z tego miejsca, będę
zhańbiony na wieki. Nie powiem, żebym nie chciał dać dyla, a zresztą każde ździebełko zdrowego
rozsądku podpowiadało mi, że powinienem brać nogi za pas.
Ale czasem zdrowy rozsądek wychodzi człowiekowi na dobre, a czasem nie można z nim żyć.
Powlokłem się na rzeź. Serce dygotało mi w piersi.
- Wyglądasz jak pedzio - rzekł Gordo do Nemo Curlissa. - Jesteś pedziem?
- Słuchajcie, chłopcy. - Davy Ray uśmiechnął się niepewnie. - Może byście...
Gotha okręcił się na pięcie, zrobił dwa duże kroki, wparł dłoń w pierś Davy’ego, równocześnie
podcinając mu kostkę. Davy runął na ziemię w kłębach kurzu i jęknął. Gotha stanął nad nim z
chesterfieldem w zębach.
- Ty - powiedział. - Lepiej. Się. Zamknij.
- Muszę już iść. - Nemo chciał się odwrócić, ale Gordo złapał go za ramię i osadził w miejscu.
- Pieprzysz - rzekł. - Niemożliwe, żebyś chciał gdzieś iść.
- Kiedy muszę, bo moja mama będzie ftrasznie...
Gordo ryknął śmiechem, płosząc ptaki ze wszystkich drzew wokół boiska.
- Posłuchaj go tylko, Gotha! On chyba ma siki w tej gębie!
- Może lizał komuś fujarę - zawyrokował Gotha. - Zgadza się? - Wbił ciężkie spojrzenie w twarz
Nemo. - Lizałeś im fujary?
Co sprawiło, że Branlinowie byli tacy, jacy byli, tego nikt nie potrafił odgadnąć. Może urodzili się
82
już tacy podli, a może to w nich narosło jak ropny naciek wokół jątrzącej się rany. W każdym razie nie
uznawali żadnego prawa prócz tego, które sami stanowili, a obecna sytuacja gwałtownie zbliżała się
do niebezpieczeństwa.
Gordo potrząsnął małym.
- Zgadza się? Lubisz cudze ptaszki?
- Nie - wykrztusił Nemo.
- Lubi, lubi - rzekł Gotha. Jego cień nadal spoczywał na Davym Rayu. - A najbardziej by mu przypadł do smaku wielki tłusty bambus.
- Nie, nie! - Piersią Nemo targnął pierwszy szloch.
- O, synuś zaraz się rozpłacze! - ucieszył się Gordo.
- Ja chcę... do domu... - załkał Nemo. Łzy ciekły mu spod okularów.
Nie ma na świecie okrutniejszego stworzenia niż młody dzikus z drzazgą w tyłku i złością w
duszy. Sprawa przedstawia się jeszcze gorzej, kiedy ów dzikus jest podszyty tchórzem, czego
wyraźnie dowodził fakt, że Branlinowie nigdy nie porywali się na chłopców w swoim wieku lub
starszych.
Rozejrzałem się. Boisko mijał właśnie jakiś samochód, ale kierowca nie zwrócił na nas uwagi.
Staliśmy w palących promieniach słońca, zdani wyłącznie na siebie.
- Połóż dzidziusia, Gordo - zakomenderował Gotha i jego brat popchnął Nemo na ziemię. - A
teraz go nakarm - dorzucił i Gordo rozpiął zamek w spodniach.
- Dajcie spokój! - zaprotestował Johnny. - Nie róbcie tego!
Gordo wyciągnął na wierzch penisa i stanął w rozkroku nad Nemo.
- Zamknij mordę, czarnuchu, chyba że sam masz ochotę na prysznic.
Nie byłem w stanie dłużej na to patrzeć. Przyjrzałem się trzymanej w ręku piłce. Nemo płakał.
Gordo czekał, aż mocz spłynie mu z pęcherza. Nie mogłem już tego znieść.
Pomyślałem o przewróconej Rakiecie. Pomyślałem o łzach na twarzy Nemo. Rzuciłem w Gordo
piłką z jakichś dziesięciu stóp.
Nie był to majstersztyk, ale piłka solidnie gruchnęła go w prawe ramię. Miauknął jak ryś i odwrócił
się od Nemo dokładnie w chwili, gdy trysnęła żółta fontanna, mocząc mu przód dżinsów i spływając
prosto do butów. Gordo złapał się za ramię, wrzasnął i równocześnie zaszlochał, skrzywiony z bólu.
Zobaczyłem twarz jego brata, otoczoną kłębami dymu z zaciśniętego w zębach papierosa. Policzki
mu spąsowiały i nagle rzucił się na mnie. Nie zdążyłem nawet pomyśleć o uniku, kiedy wyrżnął mnie
z całej siły. Następną rzeczą, jaką pamiętam, był zgniatający mi pierś ciężar Gothy Branlina, który najzwyczajniej w świecie na mnie siedział.
- Nie... nie mogę... oddychać... - wykrztusiłem.
- To dobrze - powiedział i uderzył mnie pięścią w twarz.
Pierwsze dwa ciosy naprawdę bardzo bolały. Następne dwa doprowadziły mnie na skraj przytomności, chociaż jeszcze się wiłem, krzyczałem i próbowałem się wyrwać. Kostki palców Gothy
umazane były krwią.
- Oż, kurde, chyba mam złamaną rękę! - jęczał skulony w trawie Gordo.
Czyjeś palce złapały Gothę za tlenione włosy. Szarpnęły jego głową do tyłu, aż papieros wypadł
mu z ust. Zobaczyłem, że stoi nad nim Johnny.
- Trzymaj go - powiedział Davy Ray i wpakował pięść w nos Gothy.
Chrupnęło, krew pociekła strumieniem, a Gotha ryknął jak bawół i poderwał się z mojej klatki
piersiowej. Rzucił się z pięściami na Davy’ego Raya. Johnny uczepił się go, próbując go złapać za
ramiona, ale Gotha tylko się okręcił i wymierzył mu cios prosto w skroń. Gordo z furią podciął
Johnny’emu nogi. Twarz miał całą w plamistych wypiekach. Johnny upadł i zobaczyłem, że czyjaś
pięść ląduje mu w oku.
- Wy dranie! - krzyknął Davy Ray i rzucił się na Gothę, ale ten złapał go za kołnierz, potrząsnął
nim jak workiem brudnej bielizny, po czym sprowadził do parteru.
Podniosłem się, wypluwając krew. Nemo wiał, aż się za nim kurzyło, ale zaplątał się we własne
nogi i gruchnął szczupakiem w trawę.
Niechętnie wspominam to, co się działo w ciągu następnych trzydziestu sekund. Kiedy Davy Ray
zwijał się już z płaczem na ziemi, Gotha i Gordo uderzyli na Johnny’ego i zaczęli go obrabiać z bru-
83
talną precyzją. A kiedy ten z trudem łapał powietrze, bulgocąc krwią spływającą mu z nosa, wrócili do
mnie.
- Ty mały gówniarzu - syknął Gotha ocierając krew z twarzy. Oparł nogę o moją pierś i z
powrotem przygwoździł mnie do ziemi.
- Zostaw go mnie - rzekł Gordo, który wciąż jeszcze trzymał się za ramię.
Za bardzo kręciło mi się w głowie, żebym mógł się bronić. Zresztą i tak przeciwko tym dwóm
niewiele bym zdziałał bez nabijanej kolcami maczugi, tasaka i dodatkowych pięćdziesięciu funtów
mięśni.
- Nakop mu, Gordo - ponaglił go Gotha.
Gordo złapał mnie za przód koszuli i szarpnął. Koszula zatrzeszczała i pamiętam, że
pomyślałem, co powie mama, kiedy ją zobaczy.
- Zabiję cię - powiedział czyjś głos.
Gotha parsknął śmiechem, który przypominał warknięcie.
- Odłóż to, malutki.
- Zabiję cię, przysięgam, że to frobię!
Otworzyłem oczy, wyplułem krew i ujrzałem Nemo Curlissa, który stał o jakieś pięć metrów od
nas. W odwiedzionej do tyłu chudej rączce trzymał baseballową piłkę.
Sytuacja zrobiła się bardzo interesująca. Miałem szczęście trafiając Gordo w ramię, jednakże w
dłoni Nemo twarda, okrągła piłka stanowiła śmiertelną broń. Nie miałem wątpliwości, że Nemo jest w
stanie trafić któregoś z Branlinów między oczy tak, że jego cel już się nie podniesie. Nie miałem też
wątpliwości, że jest skłonny to zrobić. Widziałem jego oczy, powiększone przez szkła. Płonęła w nich,
niczym łuna dalekiej pożogi, nieopisana furia. Już nie płakał i nie drżał. Z tą piłką w garści był panem
wszechświata. Naprawdę myślę, że był gotów kogoś zabić. Może w końcu się wściekł, że jest urodzoną ofiarą, że sepleni i przyciąga prześladowców jak słabe cielę, na widok którego drapieżnikom
cieknie ślinka. Może po dziurki w nosie miał już upokorzeń. Cokolwiek nim powodowało, w jego
oczach czaiło się groźne postanowienie.
Gordo puścił mnie. Usiadłem w trawie, z rozciętą wargą i wymiętą koszulą.
- Popatrz, już się trzęsę ze strachu - wycedził słodko Gotha i zrobił krok w stronę Nemo.
Gordo ruszył łukiem o kilka kroków od brata. Penis wciąż zwisał mu z rozpiętych dżinsów.
Przemknęło mi przez myśl, że byłby dobrym celem.
- Rzuć to, gnojku - powiedział.
Branlinowie byli bardzo bliscy śmierci.
- Hej, wy tam!
Odwróciłem głowę, ciężką jak worek kamieni. Na poboczu stała pocztowa furgonetka. Listonosz
szedł w naszym kierunku. Miał na sobie tropikalny hełm, który ocieniał mu twarz, krótkie spodnie i
czarne skarpety, a jego niebieską koszulę znaczyły ciemne smugi potu.
Podobnie jak wszystkie dzikie zwierzęta, Branlinowie rozpoznawali skrzyp zawiasów w drzwiach
klatki. Bez słowa odwrócili się od pobojowiska i pobiegli do swoich rowerów. Gordo w pośpiechu
wepchnął interes do spodni, zapiął suwak i wskoczył na siodełko. Gotha zatrzymał się jeszcze, żeby
znów kopnąć Rakietę; podejrzewam, że nie mógł się oprzeć chęci niszczenia. Potem on też wsiadł
na rower i obaj zaczęli gorączkowo pedałować z powrotem tą samą drogą, którą tu przybyli.
- Czekajcie no chwilę! - zawołał listonosz, ale Branlinowie słuchali tylko siedzących w ich ciałach
demonów. Mknęli przez boisko wzbijając kłęby kurzu, potem runęli po śladach wygniecionych
poprzednio w gęstej trawie, aż w końcu zniknęli w rozciągającym się za boiskiem lesie. Kilka kruków
zaskrzeczało na powitanie swoich padlinożernych ziomków.
Bitwa dobiegła końca; pozostało tylko posprzątać.
Pan Gerald Hargison - listonosz, który co miesiąc przynosił mi kolejny numer „Sławnych potworów” w szerokiej brązowej kopercie - doszedł do mnie i zatrzymał się na widok mojej twarzy.
- Dobry Boże! - wykrzyknął i domyśliłem się, że jest źle. - Cory?
Kiwnąłem głową. Moja dolna warga przybrała już rozmiary puchowej poduszeczki, a lewe oko
właśnie zaczynało puchnąć.
- Nic ci nie jest, chłopcze?
No, na pewno nie czułem się na siłach, żeby kręcić hula-hoop, ale mogłem się utrzymać na nogach i miałem jeszcze wszystkie zęby. Davy Ray też był w nie najgorszej formie, tyle tylko, że całą
84
twarz miał w siniakach, a jeden z braci nadepnął mu na palce u ręki. Najciężej ranny był Johnny. Pan
Hargison, który miał mięsiste, rumiane oblicze i chodząc od domu do domu palił cygara w plastikowym ustniku, aż się skrzywił, kiedy pomógł mu usiąść. Orli nos Johnny’ego był bez wątpienia złamany. Ciekła z niego gęsta, ciemnoczerwona krew, a podpuchnięte oczy rozbiegały się na boki.
- Ile palców widzisz? - Pan Hargison pokazał Johnny’emu trzy palce.
- Sześć - odparł chłopiec.
- Chyba ma... - i tu padły słowa, które nieodmiennie nas przerażały, przywodząc na myśl obrazy
śliniących się kretynów - ...wstrząs mózgu. Zawiozę go do doktora Parrisha. Wy dwaj dojdziecie
jakoś do domu?
My dwaj? Widziałem Davy’ego Raya, ale gdzie był Nemo? Piłka leżała na ziemi tuż przy ostatniej
bazie. Chłopiec o niezawodnym ramieniu zniknął.
- To były te chłopaki Branlinów, prawda? - Pan Hargison pomógł Johnny’emu wstać, wyjął z
kieszeni szortów chusteczkę i przytknął mu ją do nosa. W ułamku sekundy biel splamiła się krwią. Ktoś powinien im wreszcie porządnie wygarbować skórę.
- Wszystko będzie dobrze, Johnny - powiedziałem, ale on w milczeniu ruszył na miękkich nogach
do furgonetki, podtrzymywany przez pana Hargisona. Patrzyliśmy z Davym, jak pan Hargison sadza
go na przednim siedzeniu, obchodzi wóz dookoła i uruchamia silnik. Johnny przechylił się na oparcie,
a głowa zwisała mu bezwładnie. Naprawdę było z nim źle.
Kiedy samochód listonosza zakręcił i pojechał w kierunku gabinetu doktora Parrisha, schowaliśmy rower Johnny’ego pod trybuną, tak żeby nie było go widać. Branlinowie mogli tu wrócić i
roznieść go na strzępy, zanim wpadnie po niego pan Wilson, ale nic więcej nie byliśmy w stanie zrobić. Potem w skołatanych głowach zaświtała nam myśl, że kto wie, czy jeszcze nie siedzą w lesie,
czekając, aż pan Hargison odjedzie.
To sprawiło, że zaczęliśmy się spieszyć. Davy zabrał piłkę i wsiadł na swój rower, a ja podniosłem Rakietę. Przez krótki moment widziałem w reflektorze złote oko. Patrzyło na mnie z chłodnym politowaniem, jak gdyby chciało powiedzieć: „I ty jesteś moim nowym panem! Zginiesz marnie,
jeśli ci nie pomogę!” Nasz pierwszy wspólny dzień był nader burzliwy, ale miałem nadzieję, że jakoś
się dogadamy.
Opuściliśmy boisko, z trudem wprawiając w ruch obolałe członki. Wiedzieliśmy, co nas teraz
czeka: panika naszych rodziców, rozróba u Branlinów, gniewne telefony, prawdopodobnie odwiedziny
szeryfa i puste obietnice państwa Branlinów, że ich synowie nigdy, przenigdy już czegoś takiego nie
zrobią.
Nie nas na to nabierać.
Na razie wywinęliśmy się od zguby, ale Gotha i Gordo mieli dobrą pamięć. W każdej chwili mogli
wypaść zza rogu na tych czarnych rowerach i dokończyć to, co zaczęli. A raczej to, co ja wszcząłem,
rzucając w nich piłką baseballową.
I nagle Branlinowie zatruli nam całe lato. Czekał nas jeszcze lipiec i sierpień, a małe były szansę,
że do września nie powybijają nam wszystkich zębów.
4. RUSZAM W DROGĘ.
Nasze przewidywania sprawdziły się co do joty.
Po rodzicielskiej panice i gniewnych telefonach wpadł z wizytą do Branlinów szeryf Amory. Jak
później oświadczył memu ojcu, nie zastał żadnego z braci. Powiedział ich rodzicom, że chłopcy złamali nos Johnny’emu Wilsonowi i omal nie zmiażdżyli mu czaszki, na co pan Branlin wzruszył
ramionami i rzekł:
- No cóż, szeryfie, chłopcy to zawsze chłopcy. Lepiej niech się nauczą za młodu, że na świecie
nie jest tak lekko.
Szeryf Amory z wysiłkiem powściągnął złość i wycelował palec prosto w kaprawe oczy pana
Branlina.
- Słuchaj pan! Niech pan zrobi z nimi porządek, bo inaczej skończą w poprawczaku! A jeżeli pan
nie chce, to ja się za nich wezmę!
Po całym pokoju walały się porozrzucane skarpetki i brudne koszule. Pan Branlin gapił się w
telewizor, a pani Branlin jęczała z sypialni, że krzyże ją bolą.
- Nie mam nic przeciwko temu - oświadczył pan Branlin. - Oni się mnie nie boją. Nie boją się
nikogo na świecie. Zrównaliby z ziemią ten pański poprawczak.
85
- Ma pan im powiedzieć, żeby przyszli do biura, bo sam po nich przyjdę!
Pan Branlin pogrzebał sobie w zębach wykałaczką, chrząknął i potrząsnął głową.
- Próbował pan kiedy złapać wiatr, szeryfie? Ci dwaj mają wolność we krwi. - Oderwał wzrok od
popołudniowego serialu na życzenie i spojrzał na szeryfa, nie zadając sobie trudu, by wyjąć sterczącą z ust wykałaczkę. - Powiada pan, że moi chłopcy sprali tyłki jakimś czterem smarkaczom? Coś
mi się zdaje, że działali w obronie własnej. Musieliby przecież nie mieć wszystkich klepek, żeby
wszczynać bójkę z czterema naraz, nie uważa pan?
- Z tego, co słyszałem, to nie była samoobrona.
- Z tego, co ja słyszałem - pan Branlin urwał, żeby obejrzeć brunatny strzęp na czubku
wykałaczki - ten chłopak Mackensonów rzucił w Gordo piłką i mało brakowało, a złamałby mu rękę.
Gordo pokazywał mi siniaka, czarnego jak as winny. - Wykałaczka wraz z ładunkiem powróciła do
ust, a uwaga pana Branlina skupiła się na ekranie, po którym hasał Errol Flynn w roli Robin Hooda. Taak, ci Mackensonowie bez przerwy ganiają do kościoła, a chłopaka uczą rzucać piłką w jednego z
moich synów. Potem płaczą i lamentują, kiedy gówniarz dostanie za swoje. Też mi chrześcijany! parsknął.
W tej sprawie jednakże szeryf Amory postawił na swoim. Pan Branlin zgodził się opłacić
rachunek doktora Parrisha i koszty lekarstw Johnny’ego. Gotha i Gordo musieli zamieść i wyszorować więzienie i z rozkazu szeryfa przez tydzień nie wolno im było chodzić na basen. Oczywiście
to tylko wzmogło ich złość na Davy’ego Raya i na mnie. Założono mi sześć szwów na rozciętą dolną
wargę - co bolało prawie tak samo jak zainkasowany cios - ale pan Branlin oświadczył, że za to nie
zapłaci, bo to ja rzuciłem w Gordo piłką. Mama wpadła w furię, ale tato w końcu machnął na to ręką.
Davy Ray wylądował w łóżku, z lodowym kompresem, a jego purpurowa, posiniaczona twarz wyglądała, jakby ktoś się po niej przejechał jak po drodze. Jak się dowiedziałem od ojca, wstrząs mózgu
Johnny’ego był na tyle poważny, że chłopiec musiał leżeć plackiem do momentu, aż doktor Parrish
pozwoli mu się ruszyć, co mogło potrwać kilka tygodni albo jeszcze dłużej. Johnny dowiedział się, że
nawet kiedy będzie już mógł wstać, nie wolno mu będzie biegać i szaleć, a nawet jeździć na rowerze,
który jego ojciec wydobył nie tknięty spod trybun. Tak więc Branlinowie dokonali zbrodni gorszej niż
pobicie: skradli Johnny’emu część lata, a przecież drugi raz już nie będzie miał w czerwcu dwunastu
lat.
Mniej więcej w tym samym czasie, siedząc na łóżku przy zaciągniętych zasłonach - bo światło
raziło mnie w obrzękłe oczy - ze stosem „Słynnych potworów” na kolanach, zacząłem z nich wycinać
niektóre obrazki. Potem wziąłem rolkę taśmy klejącej i porozlepiałem je na ścianach, biurku, drzwiach
szafy i wszędzie, gdzie tylko taśma chciała się trzymać. Kiedy skończyłem, miałem w pokoju
prawdziwe muzeum potworów. Z góry spoglądał na mnie Upiór z Opery Lona Chaneya, Dracula Beli
Lugosiego, Frankenstein i Mumia Borisa Karloffa. Łóżko otaczały nastrojowe czarno-białe sceny z
Metropolis, Londynu po północy, Dziwolągów, Czarnego kota i Domu na Nawiedzonym Wzgórzu. Na
szafie kłębiły się bestie: Ymir Raya Harryhausena walczył ze słoniem, monstrualny pająk czatował na
Niewiarygodnie Kurczącego się Człowieka, a zza pleców brodzącego w Tamizie Gorgo wyglądał
Kolos o twarzy przeciętej blizną, skórzasty Potwór z Czarnej Laguny i Rodan, szybujący na
rozłożystych skrzydłach. Nad biurkiem było specjalne miejsce - możecie je nazwać miejscem honorowym - dla białowłosego, wykwintnego Rodericka Ushera z twarzą Vincenta Price’a oraz dla
Christophera Lee w roli chudego, spragnionego krwi Draculi. Moja mama weszła do pokoju,
zobaczyła moje dzieło i uchwyciła się krawędzi drzwi, żeby nie upaść.
- Cory! - wykrzyknęła. - Zdejmij zaraz ze ścian te paskudztwa!
- Dlaczego? - spytałem, pokonując opór nastroszonej szwami dolnej wargi. - Przecież to mój
pokój.
- Owszem, ale wśród tych wszystkich straszydeł będą ci się śniły koszmary!
- Nie będą - zapewniłem ją. - Słowo.
Mama wycofała się z godnością, a obrazki zostały.
Śniły mi się koszmary, ale o Branlinach, a nie o stworach zdobiących mój pokój. Czerpałem
otuchę z myśli, że mnie strzegą i nie pozwolą Branlinom wpełznąć tutaj przez okno. Podczas snu
opowiadały mi o sile i zdolności przetrwania w świecie, który boi się tego, czego nie rozumie.
Nigdy nie bałem się moich potworów. Kontrolowałem je. Spaliśmy razem w ciemnościach, a one
nigdy nie wykraczały poza dopuszczalne granice. Moje monstra nie dopraszały się zdejmowanych
86
głów, łuskowatych skrzydeł, drażniącego żyły głodu krwi czy zniekształconych twarzy, na których
widok piękne dziewczęta mdlały ze strachu. Nie były złe; po prostu starały się przeżyć w nieprzyjaznym świecie. Porównywałem je w myśli do siebie i moich przyjaciół: niezdarne, brzydkie, pobite,
lecz nie pokonane. Nikt ich nie chciał; szukały dla siebie miejsca wśród grożących im zewsząd
pochodni, amuletów, krucyfiksów, srebrnych kul, bomb atomowych, odrzutowych myśliwców i miotaczy ognia. Były niedoskonałe i heroiczne w swym cierpieniu.
Powiem wam, czego się bałem.
Pewnego popołudnia wziąłem stary numer „Life’u” z kupki przeznaczonych do wyrzucenia czasopism, usiadłem na ganku i zacząłem przeglądać. Zbój leżał wyciągnięty koło mnie, na drzewach
zawodziły cykady, a niebo było nieruchome jak malowidło. W piśmie były zdjęcia związane z
wydarzeniem, które w listopadzie 1963 roku miało miejsce w Dallas. Słoneczne fotografie przedstawiały prezydenta i jego żonę w długiej czarnej limuzynie. Prezydent uśmiechał się i machał ręką do
tłumu. I nagle wszystko się zmieniło, jak gdyby ktoś starł ręką ten pogodny obraz. Oczywiście widziałem w telewizji scenę zabójstwa Oswalda. Pamiętam, jaki cichy wydał mi się strzał - zwyczajne
„puk”, które w niczym nie przypominało palby sześciostrzałowego rewolweru Matta Dillona ze Strzałów w Dodge City. Pamiętam, jak Oswald krzyknął, padając na ziemię. Robiłem więcej hałasu, kiedy
zawadziłem nogą o kamień.
Oglądając zdjęcia z pogrzebu prezydenta Kennedy’ego - konia bez jeźdźca, synka zmarłego,
który salutował nad grobem, tłumy wpatrzone w przejeżdżającą trumnę - zauważyłem coś, co wydało
mi się zarazem dziwne i przerażające. Na fotografiach widać było ciemne plamy. Może była to wina
oświetlenia lub filmu, lub jeszcze czegoś innego, ale miałem wrażenie, że zdjęcia stopniowo wypełnia
mrok. W narożach czaiły się cienie; wyciągały macki ku płaczącym kobietom i mężczyznom w garniturach, długimi ciemnymi palcami łączyły samochody, budynki i wypielęgnowane trawniki. Mrok
spowijał ludziom twarze i gromadził się wokół butów jak ściekająca pasta. Wydawał się czymś
żywym, co przebywa wśród ludzi jak wirus i zachłannie sięga coraz dalej.
Na następnej stronie była fotografia płonącego mężczyzny. Miał łysą głowę i orientalne rysy,
siedział na ulicy ze skrzyżowanymi nogami, a płomienie okrywały go jak płaszcz. Oczy miał
zamknięte, a choć ogień lizał go już po twarzy, malował się na niej taki spokój, jak na twarzy mojego
ojca, kiedy słucha w radiu Roya Orbisona. Napis pod zdjęciami głosił, że działo się to w mieście
zwanym Sajgon, a człowiek ów był mnichem, który oblał się benzyną, usiadł i zapalił zapałkę.
Było tam jeszcze jedno zdjęcie, które do dziś mnie prześladuje. Przedstawiało wypalony kościół
o potrzaskanych witrażowych oknach i kręcących się wśród ruin strażaków. Obok stało kilkoro
czarnych z zastygłymi w oszołomieniu twarzami. Na drzewach przed kościołem wcale nie było liści,
choć podobno zdjęcie zostało zrobione piętnastego września 1963 roku, jeszcze przed końcem lata.
Pod spodem było napisane, że tyle tylko zostało z kościoła baptystów przy Szesnastej Ulicy w Birmingham po tym, jak ktoś podłożył w nim bombę, która wybuchła w chwili, gdy dzieci zaczęły
wychodzić ze szkółki niedzielnej, i że wówczas zginęły cztery dziewczynki.
Podniosłem wzrok na moje rodzinne miasto. Spojrzałem na zielone pagórki, błękitne niebo i
dachy Bruton w oddali. Zbój cicho zaskomlał przez sen.
Nie zdawałem sobie sprawy, czym jest nienawiść, aż do chwili, gdy wyobraziłem sobie, jak ktoś
pakuje bombę i w niedzielę rano podkłada ją w kościele, żeby zabić małe dziewczynki.
Czułem się kiepsko. Wciąż bolała mnie głowa, nadwerężona pięścią Gothy Branlina. Wróciłem
do pokoju, położyłem się i zasnąłem wśród moich potworów.
Początek lata w Zephyr zawsze wyglądał tak samo: budziłeś się w ciepłej porannej mgiełce,
potem słońce stopniowo ją wypalało, a powietrze robiło się tak wilgotne, że koszula lepiła ci się do
pleców, zanim przeszedłeś do skrzynki na listy i z powrotem. W południe świat przestawał się kręcić
wokół osi, a żaden ptak nie miał dość odwagi, by rozgarnąć skrzydłami parujący błękit Po południu
na północnym zachodzie czasami pojawiło się parę chmur, obrzeżonych purpurową obwódką. Siedziałeś na ganku ze szklanką lemoniady, słuchałeś w radiu meczu baseballowego i patrzyłeś, jak
chmury powoli toczą się w twoim kierunku. Po chwili słychać było odległy grzmot, a czasem błyskawica zakłócała odbiór i radio trzeszczało. Potem niekiedy padało przez jakieś pół godziny, ale przeważnie chmury maszerowały dalej, chrząkając i burcząc, i nie spadła z nich ani kropla deszczu.
Kiedy wieczorem ziemia trochę przestygła, w lesie zaczynały śpiewać setki cykad, a z trawy unosiły
się robaczki świętojańskie. Wlatywały na drzewa, mrugały i oświetlały gałęzie jak gwiazdkowe
87
girlandy, przeniesione nagle w koniec czerwca. Pojawiały się gwiazdy i księżyc w kolejnej fazie. Jeśli
właściwie rozegrałem partię, udawało mi się przekonać rodziców, żeby pozwolili mi zostać trochę
dłużej - na przykład do jedenastej. Siadałem wtedy na ganku i patrzyłem, jak w Zephyr stopniowo
gasną światła. Gdy już paliło się ich dostatecznie mało, gwiazdy stawały się o wiele jaśniejsze.
Można było wejrzeć w samo serce wszechświata i zobaczyć wiry lśniących ciał niebieskich. Wiał
ciepły wietrzyk, niosąc ze sobą słodki zapach ziemi i wprawiając liście mijanych drzew w lekkie drżenie. W takich chwilach trudno było sobie wyobrazić, że świat nie został urządzony z taką fachową
precyzją, jak rancho Cartwrightów z Bonanzy, że nie w każdym domu mieszka rodzina z filmu Moi
trzej synowie. Pragnąłem, żeby tak było, ale widziałem przecież zdjęcia rozprzestrzeniającej się
ciemności, płonącego człowieka i kościoła zburzonego przez bombę. Zaczynałem poznawać prawdę.
Postanowiłem lepiej zaznajomić się z Rakietą, kiedy rodzice pozwolą mi znów jeździć. Mama
powiedziała mi bez ogródek: „Jeżeli się przewrócisz i rana na wardze pęknie, wylądujesz z powrotem
u doktora Parrisha i tym razem szwów będzie piętnaście albo dwadzieścia!” Wolałem nie kusić losu.
Trzymałem się blisko domu i pedałowałem po trawniku z miną równie cierpką, jak gdybym jeździł na
jednym z tych trzęsących się kucyków, które biegają w kółko podczas lokalnych jarmarków. Czasami
zdawało mi się, że widzę w reflektorze błysk złotego oka, ale ilekroć spojrzałem wprost na nie,
znikało. Rakieta poddawała się moim delikatnym ruchom, choć w szczęku przerzutek, w posuwistym
ruchu pedałów i łańcucha wyczuwałem, że tęskni do biegu, jak każdy koń czystej krwi. Czułem przez
skórę, że jest jeszcze wiele rzeczy, których o niej nie wiem.
Warga się goiła, z głową też było coraz lepiej. Tylko moja duma wciąż była obita, a pewność
siebie strzaskana. Tych obrażeń nie było widać na zewnątrz i musiałem się nauczyć z nimi żyć.
Pewnej soboty poszedłem z rodzicami na basen, zatłoczony po brzegi licealną młodzieżą. Zapomniałem powiedzieć, że wpuszczano tu tylko białych. Mama z przyjemnością wskoczyła do
rozkołysanej błękitnej wody, ale tato wziął sobie leżak i nie chciał z niego zejść, mimo iż oboje błagaliśmy go, żeby się zanurzył. Jakoś dopiero później przyszło mi do głowy, że kiedy ostatnio pływał,
widział tonącego w Jeziorze Saksońskim trupa. Posiedziałem z nim przez chwilę, podczas gdy mama
okrążała basen, i dzięki temu miałem okazję opowiedzieć mu po raz trzeci lub czwarty o sportowym
talencie Nemo Curlissa. Tym razem jednak w pełni panowałem nad jego uwagą, bo w pobliżu nie
było radia ani telewizora, a tato chciał się skupić na czymś poza wodą, na którą nie mógł patrzeć.
Stwierdził, że powinienem opowiedzieć trenerowi o Nemo i że może pan Murdock namówi mamę
chłopca, żeby pozwoliła mu brać udział w rozgrywkach ligi młodzików. Zanotowałem sobie w pamięci
tę sugestię.
Po południu pojawił się na kąpielisku Davy Ray Callan wraz z mamą, tatą i sześcioletnim
braciszkiem Andym. Większość sińców zeszła mu już z twarzy. Callanowie usiedli z moimi rodzicami i
rozmowa zeszła na temat, co należałoby zrobić z tymi Branlinami i że nie jesteśmy jedynymi, których
skatowali ci zbóje. Ponieważ Davy i ja nie mieliśmy zbytniej ochoty słuchać, jak się nam przypomina
o naszej porażce, poprosiliśmy rodziców o pieniądze, żeby skoczyć na koktajl mleczny do „Wirującego Koła”. Uzbrojeni w dolarowe banknoty, oddaliliśmy się, unosząc ze sobą nasze blizny i świeżą
opaleniznę. Andy rozpłakał się i chciał biec za nami, ale pan Callan go powstrzymał.
„Wirujące Koło” znajdowało się po drugiej stronie ulicy. Był to biały, pokryty sztukaterią budynek,
z gipsowymi soplami zwisającymi z dachu. Przed wejściem stał posąg polarnego niedźwiedzia,
bogato ozdobiony farbami w sprayu. Wśród innych deklaracji niepodległości widniały na nim takie
hasła, jak: NIKT NIE DOKOPIE ABSOLWENTOM Z 64-GO, LOUIE, LOUIE czy DEBBIE LUBI D.D.
Podejrzewaliśmy z Davym, że pan Sumpter Womack, właściciel i kierownik „Koła”, był przekonany,
że „D.D.” to inicjały jakiegoś chłopca. Nikt nie wyprowadzał go z błędu. „Wirujące Koło” było czymś,
co można by nazwać lokalem dla nastolatków. Kusząca woń hamburgerów, hot-dogów, frytek i trzydziestu różnych koktajli - od korzennego aż po brzoskwiniowy - sprawiała, że parking ciągle był pełen
chłopców i dziewcząt z gimnazjum w pożyczonych od rodziców samochodach i półciężarówkach. Ta
sobota nie stanowiła wyjątku. Auta i furgonetki parkowały drzwi w drzwi; przez otwarte okna płynęła
muzyka, która unosiła się nad całym placem jak duszący opar. Przypomniałem sobie, że kiedyś
widziałem tu Nocną Monę, a w niej małego Steviego Cauleya z jasnowłosą dziewczyną, która oparła
mu głowę na ramieniu. Kiedy ich mijałem, Stevie odgarnął z czoła kruczoczarne włosy i spojrzał na
mnie oczyma błękitnymi jak woda w basenie. Twarzy dziewczyny w ogóle nie widziałem. Zastanawiałem się, czy ta dziewczyna, kimkolwiek była, wiedziała, że mały Stevie straszy teraz w Nocnej
88
Monie na drodze do Union Town.
Davy - nieuleczalny ryzykant - kupił koktajl „Jumbo” z miętą pieprzową i otrzymał pięćdziesiąt
centów reszty, po czym zaczął wybijać mi z głowy pomysł zakupienia koktajlu waniliowego.
- Zwykły waniliowy możesz dostać zawsze! - tłumaczył. - Spróbuj...
- przebiegł wzrokiem tablicę, na której wypisane były wszystkie smaki - spróbuj tego z masłem
orzechowym!
Spróbowałem i nie pożałowałem, bo był to najlepszy mleczny koktajl, jaki kiedykolwiek piłem. W
smaku przypominał rozpuszczony i schłodzony batonik. A potem stało się coś dziwnego.
Szliśmy przez rozpalony parking; koktajle ziębiły nam dłonie przez papierowe kubki z czerwonymi kołami na ściankach. Pojawił się jakiś dźwięk - muzyka z kilku samochodowych głośników
narastała, w miarę jak palce nastolatków kręciły gałkami, żeby złapać tę samą stację. Pokrętła
powędrowały do końca i muzyka z małych odbiorników wylała się wprost w letnie, rozświetlone powietrze. W ciągu kilku sekund każde radio na parkingu nadawało to samo; kilka silników zaskoczyło i
zaczęło pracować na coraz wyższych obrotach, a młodzieńczy śmiech tryskał wokół jak iskry.
Zatrzymałem się. Po prostu nogi wrosły mi w ziemię. Ta muzyka była niepodobna do niczego, co
kiedykolwiek słyszałem: męskie głosy splatały się, rozdzielały i znów stapiały w fantastycznej,
nieziemskiej harmonii. Chrypiały coraz wyżej jak upojone radością ptaki, a w tle słychać było
prowadzącą perkusję i brzęczącą, zgrzytliwą gitarę, której dźwięk sprawił, że po opalonych plecach
przebiegły mi ciarki.
- Co to jest, Davy? - spytałem. - Co to za piosenka?
„Ruszam w drogę.. i w drogę... o-o-ooo...
- Co to za piosenka? - powtórzyłem czując, jak narasta we mnie nie znana dotąd panika.
- Nie słyszałeś tego? Śpiewają ją wszyscy licealiści.
...Mam wszystkiego dość, po utartej ścieżce każe iść mi los... Muszę w końcu znaleźć miejsce,
gdzie ludzie mają luz...
- Jak to się nazywa? - zapytałem bliski ekstazy.
- Bez przerwy nadają ją w radio. Nazywa się...
W tej samej chwili nastolatki na parkingu zaczęły śpiewać; niektórzy rozkołysali samochody w tył
i w przód, a ja stałem z orzechowym koktajlem w ręku, słońce świeciło mi w twarz, a czysty zapach
chloru z basenu dolatywał do mnie z drugiej strony ulicy.
- ...Beach Boys - zakończył Davy Ray.
- Co?
- Beach Boys. Oni to śpiewają.
- Człowieku! - wykrzyknąłem. - To brzmi... to brzmi...
Jak miałem to opisać? Jakie słowo w języku angielskim mogło wyrazić tę młodość, nadzieję,
pragnienie i wolność, tę cudowną chwilę, gdy stopy już cię świerzbią, a krew płonie ci w żyłach?
Jakie słowo mogło opisać tę braterską jedność i uczucie, że dopóki gra muzyka, jesteś jednym z tych
twardych wędrowców, którzy odziedziczą ziemię?
- Luzacko - poddał Davy Ray.
To musiało nam na razie wystarczyć.
I już nikt nas nie ruszy, tamci znają nas... ruszam w drogę...
Byłem oszołomiony. Byłem zachwycony. Te ochrypłe głosy porwały mnie z rozgrzanego chodnika
i uniosły w nieznaną krainę. Nigdy przedtem nie byłem nad morzem. Ocean widziałem tylko na zdjęciach w czasopismach, w telewizji i kinie. Beach Boys. Chłopcy znad morza. Dźwięki przeszywały mi
serce. Przez moment miałem na sobie skórzaną kurtkę, pod sobą fotel czerwonego wyścigowego
samochodu, piękne blondynki błagały mnie o jedno spojrzenie, a ja wyruszałem w drogę.
Piosenka ucichła; głosy schowały się z powrotem w głośnikach. Znów byłem tylko Corym Mackensonem, chłopcem z Zephyr, ale poznałem już ciepło innego słońca.
- Chyba poproszę starych, żeby pozwolili mi brać lekcje gry na gitarze - stwierdził Davy, kiedy
przechodziliśmy przez ulicę. „Git-tarze”, tak to powiedział.
Pomyślałem, że kiedy wrócę do domu, usiądę przy biurku i ołówkiem marki „Ticonderoga”
spróbuję nagryzmolić opowieść o tym, gdzie podziewa się płynąca w powietrzu muzyka. Mój nastrój
musiał się udzielić także i Davy’emu, bo nucił tę piosenkę, kiedy wróciliśmy na basen do naszych
89
rodziców.
Nadszedł Czwarty Lipca. W parku odbył się wielki festyn, a Przepiórki z Zephyr przegrały z Meteorami z Union Town siedem do trzech. Widziałem, jak Nemo Curliss obserwował grę, wciśnięty
pomiędzy brunetkę w czerwonej kwiecistej sukience a pospolitego mężczyznę w grubych okularach
na nosie, pocącego się obficie, tak że jego wykrochmalona koszula była już cała mokra. Ojciec Nemo
nie spędzał zbyt dużo czasu z żoną i synem. Wstał i wyszedł po drugim rzucie, a później widziałem
go, jak krążył pośród tłumu z katalogiem próbek w ręku i rozpaczliwą determinacją na twarzy.
Nie zapomniałem o mężczyźnie w kapeluszu z zielonym piórkiem. Siedząc z rodzicami w cieniu
przy piknikowym stole i ogryzając pieczone żeberka - podczas gdy starsi panowie rzucali podkowami,
a nastolatki grały w piłkę nożną - uważnie obserwowałem tłum w nadziei, że ujrzę gdzieś zwodnicze
piórko. W trakcie tych poszukiwań przyszło mi na myśl, że zimowe kapelusze dawno powędrowały do
szaf, bo w zasięgu wzroku miałem wyłącznie słomkowe. Burmistrz Swope w słomkowej fedorze
lawirował w tłumie, pykając fajkę i rozdając na prawo i lewo uściski dłoni umazanej tłuszczem z
pieczeni. Słomkowe kapelusze zdobiły głowy naczelnika straży pożarnej Marchette’a i pana Dollara.
Słomkowy żeglarski kapelusik z jaskrawoczerwoną wstążką tkwił na łysej głowie doktora Lezandera,
który podszedł do naszego stołu, żeby zbadać bladawą bliznę na mojej dolnej wardze. Miał chłodne
palce, a jego oczy zajrzały mi w twarz nieubłaganie jak stal.
- Jeśli ci faceci kiedykolwiek jeszcze wejdą ci w drogę - powiedział z tym swoim holenderskim akcentem - daj mi tylko znać, a ja wezmę szczypce i raz-dwa ich wywałaszę. Zgoda? - Szturchnął mnie
łokciem i pokazał w uśmiechu srebrny ząb.
Potem przyszła jego ogromniasta żona, Veronica, która też była Holenderką i której szczęki
nieodmiennie przywodziły mi na myśl konia. Przyniosła ze sobą papierowy talerz, na którym piętrzyły
się żeberka, i zaraz odciągnęła męża gdzieś na bok. Pani Lezander była nietowarzyska i rzadko
zadawała się z innymi kobietami. Mama mówiła, że z tego, co wie, starszy brat pani Lezander wraz z
całą rodziną zginął w Holandii z rąk hitlerowców. Domyślałem się, że coś takiego może skutecznie
podkopać czyjąś wiarę w ludzi. Lezanderowie uciekli z Holandii jeszcze przed jej kapitulacją, a sam
pan Lezander zastrzelił z pistoletu żołnierza niemieckiego, który włamał się do jego domu. Od czasu
zabaw w wojnę, którą toczyliśmy w lesie z Davym Rayem, Benem i Johnnym, temat ten szalenie
mnie fascynował. Miałem ochotę zapytać doktora Lezandera, jak wygląda prawdziwa wojna, ale tato
zabronił mi o tym rozmawiać, twierdząc, że takich spraw lepiej nie poruszać.
Na festynie pojawił się też Vernon Thaxter, co sprawiło, że paniom wykwitły na twarzach rumieńce, a panowie ze zdwojoną uwagą zajęli się pieczystym. Większość zachowywała się tak, jak
gdyby syn Morwooda Thaxtera był niewidzialny. Vernon wziął sobie talerz z mięsiwem i usiadł pod
drzewem na skraju boiska do baseballu. Tym razem jednak nie był zupełnie nagi. Miał na sobie oklapnięty słomkowy kapelusz, w którym wyglądał jak pomylony Huckleberry Fin. Mogę się założyć, że
Vernon był jedynym człowiekiem, do którego pan Curliss nie podszedł ze swoim katalogiem.
W ciągu popołudnia kilkakrotnie słyszałem piosenkę Beach Boys z tranzystorowych odbiorników
i za każdym razem wydawała mi się lepsza niż poprzednio. Tato słysząc ją zmarszczył nos, jak gdyby
poczuł woń skwaśniałego mleka, a mama powiedziała, że uszy jej puchną, ale ja uważałem, że jest
świetna. Wszystkie nastolatki szalały na jej punkcie. Kiedy nadawano ją po raz piąty, niedaleko od
nas, w miejscu, gdzie kopali piłkę chłopcy z gimnazjum, zrobiło się zamieszanie. Ktoś ryczał jak wściekły bawół, więc razem z tatą przepchnęliśmy się przez tłum gapiów, żeby zobaczyć, co się dzieje.
Sprawca zamieszania miał około metra dziewięćdziesiąt wzrostu, wijące się rude włosy fruwały
mu dookoła głowy, a długa, wąska twarz ściągnęła się grymasem słusznego gniewu. Ubrany był w
bladoniebieski garnitur, w którego kieszonce widniał znaczek z amerykańską flagą, a nieco wyżej niewielki krzyżyk, i czarnymi lakierkami numer czternaście wyganiał diabła z małego czerwonego
radia.
- To. Musi. Się. Skończyć! - krzyczał waląc butami do taktu.
Chłopcy, którzy przedtem grali w piłkę, teraz gapili się na wielebnego Angusa Blessetta z otwartymi ustami, a szesnastoletnia dziewczyna, której radio przed chwilą poszło w drzazgi, zaczęła
płakać. Beach Boys umilkli pod naporem buta - czy w tym przypadku lakierka.
- Te szatańskie wrzaski muszą się wreszcie skończyć! - huknął do zebranego tłumu wielebny
Blessett z Kościoła Wolnych Baptystów. - Dniem i nocą wciąż słyszę ten bełkot i Pan natchnął mnie,
abym go uciszył!
90
Wymierzył heretyckiemu odbiornikowi ostatniego kopniaka, przy czym z wraku wyleciały baterie i
jakieś przewody. Pot błyszczał mu na zaczerwienionych policzkach. Potem spojrzał na łkającą dziewczynę, wyciągnął ramiona i ruszył ku niej.
- Miłuję cię! - zakrzyknął. - I Bóg cię miłuje!
Dziewczyna odwróciła się i uciekła. Bynajmniej jej nie winie. Jeśli ktoś na moich oczach rozwaliłby mi takie ładne radio, też wcale nie miałbym ochoty go uściskać.
Wielebny Blessett, który w zeszłym roku próbował uruchomić kampanię na rzecz zakazu
odprawiania wielkopiątkowego rytuału na moście, zwrócił się teraz do gapiów:
- Widzieliście? Widzieliście to biedne dziewczę, tak otumanione, że nie odróżnia świętego od
grzesznika? A wiecie dlaczego? Bo słucha tego wrzaskliwego, bluźnierczego bełkotu! - Pastor
wymierzył palec w martwe radio. - Czy ktokolwiek z was zadał sobie tyle trudu, by posłuchać, co tego
lata napełnia uszy waszych dzieci? Wysłuchaliście tego?
- Dla mnie to brzmi jak muchy na oślim grzbiecie - powiedział ktoś i ludzie zaczęli się śmiać.
Obejrzałem się. Zobaczyłem mokre od potu cielsko Dicka Moultry’ego w koszuli poplamionej
sosem z żeberek.
- Śmiejcie się, jeśli chcecie, ale wiedzcie, że w oczach Boga to wcale nie jest śmieszne! - zgromił
nas wielebny Blessett. Chyba nigdy nie słyszałem, żeby mówił normalnie. - Tylko raz wsłuchajcie się
w te słowa, a włosy staną wam na głowach ze zgrozy, tak jak mnie!
- O, niechże pan da spokój, pastorze - uśmiechnął się ojciec.
- W końcu to tylko piosenka.
- Tylko piosenka? - lśniąca twarz wielebnego Blessetta odwróciła się gwałtownie w stronę mego
ojca, a jego szare oczy zdawały się płonąć pod ogniście rudymi brwiami, które sprawiały wrażenie,
jak gdyby ktoś pociągnął je farbą. - Powiadasz, że to tylko piosenka, Tomie Mackenson? A gdybym ci
rzekł, że ta „tylko piosenka” sprawia, że naszą młodzież świerzbią grzeszne myśli? Gdybym ci rzekł,
iż głosi zakazane chuci, samochodowe rajdy po ulicach i wszelkie wielkomiejskie występki? Co byś
wtedy powiedział, Tomie Mackenson?
Ojciec wzruszył ramionami.
- Powiedziałbym, że ten, kto to wszystko usłyszał, ma uszy jak pies gończy. Ja tam ani słowa z
tego nie zrozumiałem.
- Aha! No właśnie! Oto i podstęp szatana! - Wielebny Blessett dźgnął tatę w pierś wskazującym
palcem z resztką sosu pod paznokciem.
- Wpełza do umysłów naszych dzieci, zanim jeszcze zrozumieją to, co słyszą!
- Co takiego? - zdziwił się ojciec. Tymczasem podeszła do nas mama i ujęła ojca pod rękę. Tato
nigdy nie żywił szczególnej sympatii do pastora Blessetta i pewnie się bała, że mógłby huknąć go w
łeb.
Wielebny Blessett cofnął się nieco i znów omiótł wzrokiem tłum. Ze wszystkich atrakcji najbardziej chyba przyciąga ludzi krzykacz, który rozsiewa w powietrzu woń szatana niczym zapach
smakowitej pieczeni.
- Dobrzy ludzie, przyjdźcie w środę o siódmej do Kościoła Wolnych Baptystów, a na własne uszy
usłyszycie, o czym mówię! - wołał wodząc spojrzeniem od twarzy do twarzy. - Jeśli miłujecie Pana, to
miasto i wasze dzieci, obróćcie w perzynę każde radio, które nadaje te diabelskie wrzaski!
- Ku memu zdziwieniu kilka osób z obłędem w oczach zawołało, że tak uczyni. - Chwalcie Pana,
bracia i siostry! Chwalcie Pana!
Po tym apelu wielebny Blessett zaczął krążyć wśród tłumu, klepiąc ludzi po ramionach i plecach i
ściskając im ręce.
- Umazał mi koszulę sosem - stwierdził ojciec, spoglądając z góry na plamę.
- Chodźcie, chłopcy. - Mama pociągnęła go za ramię. - Wracajmy do cienia.
Poszedłem za nimi, ale obejrzałem się jeszcze za oddalającym się pastorem. Otaczała go
grupka przekrzykujących się nawzajem ludzi. Mieli lekko podpuchnięte twarze, a na plecach marynarki pastora rozrosła się plama potu wielkości ćwiartki arbuza. Nie mogłem zrozumieć: ta sama
piosenka, którą słyszałem wtedy w „Wirującym Kole”, była bluźniercza? Nie wiedziałem zbyt dużo o
wielkomiejskich występkach, ale z pewnością nie świerzbiały mnie grzeszne myśli. Była to po prostu
luzacka piosenka i kiedy jej słuchałem, czułem się... no, na luzie. Mimo że słyszałem ją już tyle razy,
91
wciąż nie mogłem rozszyfrować, co śpiewa chór po „Ruszam w drogę”, podobnie jak nie mogli go
zrozumieć Davy Ray, Ben, a także Johnny, który wciąż miał twarz w bandażach i nie mógł wychodzić
z domu. To było ciekawe: co takiego usłyszał w tej piosence wielebny Blessett, czego ja nie słyszałem?
Postanowiłem koniecznie się tego dowiedzieć.
Tej nocy nad Zephyr zakwitły czerwone, białe i niebieskie fajerwerki.
A w jakiś czas po północy przed domem Damy stanął płonący krzyż.
5. WITAJ, LUCYFERZE.
Obudził mnie swąd spalenizny.
Mimo iż ptaki śpiewały, a słońce było już wysoko na niebie, przypomniała mi się straszna rzecz.
Trzy lata temu o dwie przecznice na południe od nas pewnej sierpniowej nocy wybuchł pożar. Lato
było upalne i suche, więc dom zajął się błyskawicznie, jak wrzucona w ogień sosnowa szyszka.
Mieszkała w nim rodzina Bellwoodów: pan i pani Bellwood, ich dziesięcioletnia córka Emmie i ośmioletni syn Carl. Pożar, który zaczął się w iskrzącym gniazdku, dopadł Carla w łóżku, zanim rodzice
zdołali się do niego dostać. Chłopiec zmarł kilka dni później i został pochowany na Poulter Hill. Na
nagrobku wyryto słowa: NASZ UKOCHANY SYN. Wkrótce potem Bellwoodowie wyprowadzili się, pozostawiając ciało Carla w ziemi Zephyr. Pamiętam go bardzo dobrze, bo jego matka miała uczulenie
na sierść i nie pozwalała mu trzymać psa, więc czasami przychodził do mnie, żeby się pobawić ze
Zbójem. Był szczupłym chłopcem o wijących się włosach piaskowego koloru i lubił bananowe dropsy,
które Żartowniś sprzedawał ze swojej ciężarówki. Powiedział mi kiedyś, że niczego na świecie nie
pragnie tak mocno jak psa. Potem zabrał go ogień, a tato usiadł ze mną i powiedział, że nic nie dzieje
się bez woli bożej, ale czasami strasznie trudno ją zrozumieć.
Rankiem piątego lipca tato był już w pracy, więc o źródło dymu musiałem spytać mamę. Prawie
cały ranek spędziła przy telefonie, podłączona do zdumiewająco dokładnej sieci informacyjnej
Zephyr, składającej się z grona pań, które roznosiły plotki, jak jastrzębie wyłuskując z nich ziarna
prawdy. Kiedy pałaszowałem kaszę z jajecznicą, mama usiadła koło mnie przy stole.
- Wiesz, co to jest Ku-Klux-Klan, prawda? - zapytała.
Skinąłem głową. Widziałem ludzi Klanu w dzienniku telewizyjnym.
Mieli na sobie białe szaty i szpiczaste kaptury i zbierali się wokół płonących krzyży, uzbrojeni w
karabiny i dubeltówki. Ich rzecznik, facet, który po ściągnięciu kaptura zaprezentował światu twarz
podobną do kupy łoju, mówił, że kto nie jest całym sercem Południowcem, lepiej niech się stąd zabiera i że żaden waszyngtoński polityk nie będzie mu mówił, że ma lizać czarnuchów po butach.
Policzki, a nawet powieki, miał opuchnięte ze złości. Za nim ogień pożerał drewniany krzyż, a ludzie
w białych szatach kroczyli w koło posępnym korowodem.
- Zeszłej nocy Klan podpalił krzyż pod domem Damy - powiedziała mama. - Pewnie chcieli dać
jej do zrozumienia, żeby wyniosła się z miasta.
- Dama? Ale dlaczego?
- Twój ojciec jest zdania, że niektórzy się jej boją. Podobno uważają, że ma zbyt wiele do
powiedzenia na temat tego, co się dzieje w Bruton.
- Przecież ona tam mieszka.
- Tak, ale ci ludzie się boją, że zechce decydować także o tym, co się dzieje w Zephyr. W
zeszłym roku prosiła burmistrza, żeby umożliwił im wstęp na kąpielisko. W tym roku ponowiła prośbę.
- Tato też się jej boi, prawda?
- Tak, ale to co innego - odrzekła mama. - Tata nie boi się jej z powodu koloru skóry. Boi się, bo...
- wzruszyła ramionami - ...bo są rzeczy, których nie rozumie.
Zamieszałem kaszę widelcem, rozmyślając nad tą kwestią.
- A właściwie dlaczego burmistrz Swope nie pozwala im chodzić na basen?
- Są czarni - powiedziała mama. - Biali ludzie nie lubią się kąpać w jednej wodzie z czarnymi.
- W czasie powodzi nikt o tym nie mówił - zauważyłem.
- To była woda z rzeki. A na basen nigdy nie mieli wstępu. Dama wniosła petycję, w której pisze,
że chciałaby, aby w Bruton wybudowano basen, a jeśli to niemożliwe - żeby pozwolono czarnym
uczęszczać na kąpielisko miejskie. Podejrzewam, że właśnie dlatego Klan chce się jej pozbyć.
- Przecież zawsze tutaj mieszkała. Gdzie miałaby się podziać?
- Nie wiem i sądzę, że tych, którzy podpalili krzyż, nie bardzo to obchodzi. - Mama nachmurzyła
92
się, aż drobne zmarszczki wystąpiły jej wokół oczu. - Nie wiedziałam, że Klan działa w okolicach
Zephyr. Ojciec twierdzi, że to banda tchórzy, którzy chcą cofnąć czas. Mówi, że zanim przyjdą lepsze
czasy, czekają nas trudne chwile.
- A jeśli Dama nie zechce stąd wyjechać? - zapytałem. - Czy oni zrobią jej krzywdę?
- Możliwe. W każdym razie będą się starali.
- Ona nie wyjedzie - powiedziałem przypominając sobie zielonooką piękność, która patrzyła na
mnie z pomarszczonej twarzy Damy. - Nie zmuszą jej do tego.
- Masz całkowitą rację. - Mama podniosła się z krzesła. - Jedno jest pewne: nie chciałabym jej
mieć za przeciwnika. Dolać ci soku?
Odparłem, że nie. Mama nalała sobie szklankę soku pomarańczowego, a ja w tym czasie
skończyłem jajecznicę i wtedy powiedziałem coś, co sprawiło, że spojrzała na mnie, jak gdybym
poprosił ją o sfinansowanie wycieczki na księżyc.
- Chcę posłuchać, co ma do powiedzenia pastor Blessett - stwierdziłem. Mama milczała. - O tej
piosence - ciągnąłem. - Chcę się dowiedzieć, dlaczego jej tak nienawidzi.
- Angus Blessett nienawidzi wszystkiego - odparła mama, kiedy wreszcie odzyskała mowę. - Potrafi dostrzec zbliżający się koniec świata w parze kapci za centa.
- To moja ulubiona piosenka. Chcę się przekonać, czy usłyszał w niej coś, co mi umknęło.
- To proste. Pastor ma stare uszy. - Mama uśmiechnęła się blado. - Pewnie tak samo jak ja. Mnie
również nie podoba się ta piosenka, ale nie sądzę, by była dziełem szatana.
- Chcę wiedzieć - upierałem się.
To była zupełna nowość. Jeszcze nigdy nie przejawiłem tak żarliwej chęci pójścia do kościoła,
który w dodatku nie należał nawet do naszej kongregacji. Tato po powrocie z pracy dokładał starań,
żeby mnie od tego odwieść, mówiąc, że wielebny Blessett jest tak nabuzowany, iż z pewnością
kiedyś wybuchnie, i że nigdy nie przestąpiłby progu jego kościoła, i tak dalej, ale w końcu - po cichej
konferencji z mamą, z której udało mi się podsłuchać słowa „ciekawość” i „niech się sam przekona” niechętnie zgodził się towarzyszyć nam w środę wieczorem.
I w ten właśnie sposób znaleźliśmy się wraz z setką innych ludzi w dusznej, nagrzanej klitce Kościoła Wolnych Baptystów przy Shawson Street, niedaleko mostu. Obaj z ojcem byliśmy bez
marynarek i krawatów, bo przecież nie była to niedzielna msza, a niektórzy z parafian przyszli w
brudnych kombinezonach, których używali do pracy w polu. Widzieliśmy mnóstwo znajomych, a
zanim jeszcze zaczęło się nabożeństwo, pozostały już wyłącznie miejsca stojące. Znaczną część
zgromadzenia stanowiły ponure nastolatki, które miały takie miny, jak gdyby bezlitośni rodzice przywlekli je tu w pętach. Podejrzewam, że dramatyczne okrzyki pastora odniosły skutek, podobnie jak
porozwieszane po całym mieście plakaty, oznajmiające, że „w środę wieczorem rozegra się walka z
szatanem - walczymy o nasze dzieci, by mogły stanąć przed Panem!” Na podwyższeniu ustawiono
adapter i głośniki i wreszcie po długim czekaniu wkroczył na nie wielebny Blessett, dzierżąc w dłoni
bluźnierczy krążek czarnego winylu, przystosowany do odtwarzania z prędkością 45 obrotów na minutę. Twarz miał zaczerwienioną, a pod białym garniturem i różową koszulą był już obficie zlany
potem. W drugiej ręce trzymał skórzany uchwyt drewnianej skrzynki z małymi otworami po bokach,
którą umieścił na podłodze, tak by mu nie przeszkadzała. Potem uśmiechnął się szeroko do wiernych
i wrzasnął:
- Bracia i siostry! Czy jesteście gotowi dać odpór szatanowi?!
- Amen! - Odkrzyknęli ludzie. - Amen! Amen!
Najwyraźniej byli gotowi.
Wielebny Blessett rozpoczął namiętnym kazaniem o tym, jak wielkomiejskie zło wkradło się do
Zephyr, jak szatan chciał wciągnąć całą młodzież do piekła i jak obywatele Zephyr musieli z nim walczyć w każdej minucie swego życia, jeśli nie chcieli kiedyś smażyć się w ogniu piekielnym. Na oblicze
pastora występowały krople potu, ramiona młóciły jak skrzydła wiatraka, a on sam biegał tam i z
powrotem przed swoją widownią jak opętany. Muszę przyznać, że odstawił wielkie widowisko i byłem
już prawie przekonany, że szatan czai się pod moim łóżkiem, czekając tylko, aż otworzę „National
Geographic” na zdjęciu nagich dzikusów.
Pastor przestał biegać i Uśmiechnął się do nas, ocierając lśniącą twarz. Drzwi od dawna już były
otwarte, ale upał był obezwładniający i koszula lepiła mi się do ciała. W złotawym, przymglonym świetle wielebny Blessett zdawał się buchać dymem. Uniósł płytę do góry.
93
- Przyszliście, aby to usłyszeć - oznajmił - i usłyszycie.
Włączył adapter, nałożył płytę na gruby bolec i przytrzymał igłę nad pierwszym rowkiem.
- Posłuchajcie - rzekł - głosu demonów. - Po czym opuścił igłę, a w głośnikach rozległ się trzask
licznych zadrapań.
Te głosy. Demony czy archanioły? Och, te głosy! Ruszam w drogę, w drogę, byle dalej z miasta.
Ruszam w drogę...
- Słyszeliście? - pastor poderwał igłę do góry. - Ot, co! Mówią naszym dzieciom, że po drugiej
stronie płotu trawa jest bardziej zielona! Że nie powinno im już wystarczyć życie w rodzinnym miasteczku! Próbują w nich zaszczepić diabelskie włóczęgostwo!
Igła znów powędrowała w dół. Kiedy dotarła do miejsca, gdzie jest mowa o samochodzie,
którego nikt jeszcze nie prześcignął, i który ustępuje tylko spotykanym dziewczynom, wielebny Blessett aż podskoczył z wściekłości.
- Słyszycie? Czyż nie każą młodym ludziom ścigać się na ulicach? Czyż nie mówią im, by bez
ograniczeń folgowali rozkoszom ciała?
- rzekł z pogardą. - Pomyślcie o tym, ludzie! Wasi synowie i córki podniecają się tym świństwem,
a szatan tylko śmieje się nam prosto w twarz! Wyobraźcie sobie ulice zalane krwią naszych dzieci w
rozbitych wrakach, wyobraźcie sobie wasze ciężarne córki i oszalałych z pożądania synów! Sądzicie,
że takie rzeczy zdarzają się tylko w wielkich miastach? Sądzicie, że w Zephyr jesteście bezpieczni
przed księciem ciemności? Posłuchajcie jeszcze trochę tej tak zwanej muzyki, a przekonacie się, że
jesteście w błędzie! - po czym znów opuścił igłę.
Jakość dźwięku nie była najlepsza. Sądząc z ilości zadrapań, wielebny Blessett musiał chyba
sam słuchać tej płyty kilkadziesiąt razy. Nie dbałem o to, co mówił; ta piosenka była o wolności i
szczęściu, a nie o rozbijaniu się samochodami po ulicach. Nie odbieraliśmy jej w ten sposób: dla
mnie niosła ze sobą brzmienie lata, okruch raju na ziemi; pastor Blessett widział w niej tylko odór
siarki i diabelski chichot. Nie mogłem się oprzeć zdziwieniu, jak sługa boży mógł w każdym słowie
słyszeć głos szatana. Czyżby wbrew temu, co mówiła Biblia, Bóg nie miał władzy nad wszystkim? A
skoro ją miał, dlaczego wielebny Blessett tak bardzo bał się diabła?
- Potępieńcze wycie! - wrzasnął, gdy Beach Boys śpiewali, że w sobotni wieczór nie należy
zostawiać dziewczyny samej w domu.
- Wyuzdany bełkot! Boże, dopomóż naszym córkom!
- Ten facet - szepnął tato, nachylając się do ucha mamy - miota się jak jednonoga ropucha.
Piosenka płynęła dalej, a wielebny Blessett grzmiał o łamaniu prawa i rozpadzie rodziny, o
grzechu pierworodnym i wężu w rajskim ogrodzie. Rozpryskiwał wokół siebie ślinę i krople potu, a
twarz miał już tak czerwoną, że zacząłem się bać, iż zaraz eksploduje.
- Beach Boys! - oznajmił z zaciekłym szyderstwem. - Wiecie, kim są ci ludzie? To wałkonie,
którzy nie ruszyliby się do roboty, nawet gdybyś im podał gwóźdź i zapłacił za jego wbicie
pięćdziesiąt dolarów! Wylegują się w tej Kalifornii od rana do wieczora i spółkują na piasku niczym
dzikie zwierzęta! I tego nasza młodzież słucha przez cały dzień? Boże, miej w opiece ten świat!
- Amen! - ktoś krzyknął. Tłum zaczął się już rozgrzewać. - Amen, bracie! - poparł go ktoś inny.
- To jeszcze nic, przyjaciele! - zawołał pastor Blessett. Podniósł igłę, dłonią przycisnął płytę, żeby
przestała się kręcić, i zaczął szukać właściwego rowka, podczas gdy silnik adaptera jęczał protestująco. - Posłuchajcie tego! - Postawił igłę na płycie i zwolnił ją, równocześnie drugą ręką zaczął kręcić
płytę w przeciwnym kierunku.
Z głośników wydobył się powolny jęk: Daaabaaaaasmaaastroooowaaaaaaa...
- Słyszycie? Słyszycie? - Oczy pastora lśniły triumfalnie: oto rozwikłał zagadkę, leżącą u sedna
tej muzyki. - Diabeł jest moją truskawką! Oto, co rzecze ta pieśń, wyraźnie niczym dzwon! Głoszą
chwałę szatanowi i nawet się z tym nie kryją! A radio nadaje to na wszystkich falach, w całym kraju i
zapewne także w tej chwili! Nasze dzieci puszczają to, nie zdając sobie sprawy, co sączy im się do
uszu, aż będzie już za późno i wszelka droga odwrotu zostanie przed nimi zamknięta! Taki plan uknuł
sobie szatan, by usidlić ich dusze!
- Zdaje się, że to samo mówiono o charlestonie - rzekł tato do mamy, ale jego głos utonął w
chóralnym „amen!”
Tak już chyba został urządzony ten świat: ludzie chcą wierzyć w dobro, ale zawsze są gotowi
obawiać się złego. Sądzę, że w najniewinniejszej piosence, jaką kiedykolwiek napisano, można by
94
się dosłuchać głosu diabła. Na szczególne zaś potępienie zasługują utwory mówiące o świecie i zamieszkujących go ludziach, z których nawet najlepsi mają swoje problemy i grzechy na sumieniu.
Może jest tak dlatego, że niektórych prawda kłuje w oczy. Siedziałem w tym kościele i słuchałem
gniewnych wrzasków pastora. Widziałem, jak twarz mu czerwienieje, oczy błyszczą, a ślina pryska z
ust. Widziałem, że był przerażony i rozżarzonymi węglami strachu ciskał w swoich wiernych.
Przestawiał igłę, wynajdując nowe kawałki, które mnie wydawały się bezsensowne, ale jego zdaniem
niosły przesłanie szatana. Domyśliłem się, że musiał spędzić mnóstwo czasu zgarbiony nad
adapterem, jeżdżąc igłą tam i z powrotem. Nie byłem tylko pewien, czy w równym stopniu chce
chronić ludzi, co nimi rządzić. W tej drugiej dziedzinie odniósł znaczący sukces: wkrótce prawie
wszyscy wrzeszczeli już „amen!” głośniej, niż kibicujące dziewczęta z gimnazjum Adams Valley
wrzeszczą po każdym golu. Tato potrząsnął głową i skrzyżował ramiona na piersi, a mama chyba
straciła już orientację w całym tym rozgardiaszu.
Następnie mokry jak ruda mysz pastor, tocząc dookoła oszalałym wzrokiem, obwieścił:
- A teraz zmusimy diabła, żeby zatańczył do swojej muzyki! - po czym zerwał wieko z drewnianej
skrzynki. Ze środka wyskoczyło coś żywego i natychmiast zaczęło się szarpać. Beach Boys śpiewali
nadal, a pastor złapał za smycz i zmusił uwiązane na niej stworzenie do dzikich podskoków w takt
muzyki.
Był to mały czepiak, składający się głównie z długich, chudych kończyn. Twarz małpki
marszczyła się ze złości, kiedy pastor targał za linkę na przemian w prawo i w lewo.
- Tańcz, Lucyferze! - krzyczał, zagłuszając nawet tych bezwstydnych kalifornijczyków. - Tańcz,
jak ci grają!
Lucyfer, który tkwił zamknięty w tej skrzynce od Bóg wie jak dawna, nie miał uszczęśliwionej
miny. Syczał i kłapał mordą, jego ogon wił się w powietrzu jak szary, porośnięty futrem bicz. Wielebny
Blessett nie przestawał krzyczeć:
- Tańcz, Lucyferze! No, dalej! Tańcz! - miotając uwiązaną na lince małpką.
Ludzie zaczęli wstawać, klaskać w ręce i wychodzić z ławek. Jakaś kobieta, której brzuch przypominał wielką poduchę, podniosła się na grubych jak pniaki nogach i słaniając się ze wzruszenia zaczęła chodzić w kółko, łkając i nawołując Jezusa, jak gdyby był zaginionym psiakiem.
- Tańcz, Lucyferze! - wrzeszczał wielebny.
Pomyślałem, że zaraz zacznie wywijać biednym zwierzęciem nad głową niczym zajęczą łapką
przy łańcuszku od kluczy. Jakiś mężczyzna, siedzący w rzędzie przed nami, zerwał się, rozłożył szeroko ramiona i zaczął wykrzykiwać coś, w czym dosłyszałem słowa „Bóg”, „chwała” i „niech
przepadną nieczyści!” W pewnym momencie przyłapałem się na tym, że patrzę mu w rozpalony kark,
szukając na nim blizny w kształcie litery „X”.
Kościół zmienił się w dom wariatów. Tato złapał mamę za rękę i powiedział: - Wychodzimy stąd!
Ludzie kręcili się w kółko podrygując szaleńczo w ekstazie objawienia. I pomyśleć, że zawsze mi
się zdawało, że baptyści nie tańczą.
Wielebny Blessett wściekle szarpnął małpkę.
- Tańcz! - rozkazał, gdy muzyka znów zagrzmiała. - Pokaż im, co potrafisz!
I wtedy, zupełnie nieoczekiwanie, Lucyfer dokładnie zastosował się do jego życzenia.
Zwierzę skrzeknęło i najwyraźniej mając już dość szturchańców i szarpnięć, wskoczyło mu na
głowę. Pająkowate ramiona i nogi oplotły czaszkę pastora, który kwiknął z przerażeniem, kiedy
drobne, ostre zęby wbiły mu się w prawe ucho. Równocześnie małpka zaprezentowała wszystkim,
czym ją do tej pory karmiono. Spod jej ogona spłynęła na biały garnitur pastora struga brązowego
paskudztwa. Na ten widok nawiedzony tłum, który dotąd przemawiał różnymi językami, nagle zamarł.
Pastor szarpał się na oślep, próbując zrzucić małpę z głowy, a trzewia Lucyfera pstrzyły mu ubranie
brązowymi wzorkami. Kobieta z poduszkowatym brzuchem zaczęła krzyczeć. Kilku mężczyzn z pierwszego rzędu zerwało się na pomoc, bo ucho pastora zwisało już w strzępach. Kiedy dobiegli do
zmagającego się z rozwścieczoną małpą pastora, Lucyfer nagle odwrócił głowę - w samą porę, by
dojrzeć wyciągnięte ku niemu ręce. W zębach błysnął mu fragment ludzkiego ucha. Wypuścił z objęć
głowę Angusa Blessetta i z głośnym skrzekiem skoczył wprost na mężczyzn, którzy wrzasnęli jednym
głosem, uskakując spod deszczu zlewającej ich obficie gnojówki. Smycz wyślizgnęła się z rąk pana
Blessetta i oto Lucyfer był wolny.
95
Naśladując swego przebiegłego imiennika, małpa skakała od jednego do drugiego, gryzła w uszy
i polewała ubrania. Nie wiem, czym karmił ją pastor, ale najwyraźniej szkodziło jej to na żołądek.
Mama krzyknęła, a tato się uchylił, kiedy Lucyfer przelatywał obok nas w powietrzu, i cudem
uniknęliśmy cuchnących bryzgów. Małpka odbiła się od brzegu ławki, zawisła na lampie, a potem
wylądowała na jakimś błękitnym damskim kapeluszu, gdzie podlała nawozem sztuczny goździk. Po
chwili już była na nowo w akcji: łapy, pazury, chlastający ogon, kłapiące zęby, skrzek, prysznic.
Smród zgniłych bananów powalał na kolana. Jakiś dzielny rycerz wiary próbował złapać linkę, ale w
nagrodę za swe wysiłki otrzymał brązowy prysznic prosto w twarz. Chwilowo oślepiony, zachwiał się
na nogach, jego żona uciekła od niego, a Lucyfer wydał dźwięk do złudzenia przypominający śmiech.
Potem zatopił kły w nosie jakiejś kobiety, namaścił włosy chudego nastolatka i zaczął skakać z ławki
na ławkę jak demoniczna, pomniejszona wersja Freda Astaire’a.
- Łapcie go! - huknął wielebny Blessett, trzymając się za krwawiące ucho. - Łapać przeklętnika!
Ktoś nawet już go trzymał, lecz niemal w tej samej chwili wyrwał małpie z zębów poharatany
kciuk. Była niewiarygodnie szybka i złośliwa jak sam diabeł. Większość ludzi była zbyt zajęta robieniem uników przed latającymi w powietrzu bryzgami, by w ogóle myśleć o pojmaniu czorta. Ja
leżałem pod ławką, a mama i tato przykucnęli w przejściu. Wielebny Blessett krzyknął:
- Drzwi! Niech ktoś zamknie drzwi!
Był to dobry pomysł, ale stanowczo spóźniony. Lucyfer mknął już ku wyjściu, a podobne do paciorków oczka błyszczały mu z uciechy, kiedy zostawiał za sobą podpis na całej ścianie.
- Zatrzymajcie go! - wołał pastor, lecz Lucyfer zatańczył tylko na jakimś męskim ramieniu, szczupakiem odbił się od damskiej głowy i z triumfalnym skrzeczeniem wypadł przez otwarte drzwi w mrok.
Kilku ludzi wybiegło za nim. Wszyscy odetchnęli z ulgą, choć powietrze niespecjalnie nadawało
się do oddychania. Tato pomógł mamie wstać, a potem pomógł dwóm innym panom dźwignąć z
podłogi grubą damę, która zemdlała i leżała jak powalony dąb.
- Proszę wszystkich o spokój! - rzekł drżącym głosem wielebny. - Już dobrze! Nic się nie stało!
Zaskoczyły mnie te słowa w ustach człowieka, który miał już tylko pół ucha, a za to cały garnitur
pokryty małpimi odchodami.
Grzeszna piosenka, dla której wszyscy się tu zebraliśmy, poszła w zapomnienie. Z perspektywy
czasu wydawała się mało istotna. Ludzie powoli zaczęli się otrząsać z szoku, którego miejsce zajęło
oburzenie. Ktoś krzyknął na wielebnego Blessetta, że nie powinien był wypuszczać małpy na wolność, a ktoś inny dodał, że zaraz z samego rana przyśle mu rachunek z pralni. Kobieta z
pogryzionym nosem chlipnęła, że wytoczy mu proces. Podnosiło się coraz więcej głosów, a pastor
cofał się przed nimi. Cała jego potęga gdzieś pierzchła. Pozostał z niego tylko ogłupiały nieszczęśnik,
taki sam jak wszyscy.
Mężczyźni powrócili z pościgu za Lucyferem spoceni i bez tchu. Okazało się, że małpa wdrapała
się na drzewo i znikła. Może się gdzieś pokaże, kiedy zrobi się jasno - mówili. Wtedy spróbują zwabić
ją w sieć.
Ludzie próbują zwabić Lucyfera zamiast Lucyfer ludzi! Wydawało mi się to niesamowite, a
zarazem prześmieszne. Tato ujął tę myśl w słowa:
- Miło pomarzyć - rzekł.
Wielebny Blessett usiadł na podwyższeniu. Siedział tam w splamionym ubraniu i patrzył na swoje
ręce, podczas gdy jego wierni opuszczali kościół. Igła adapteru podskakiwała na płycie: cyk... cyk...
cyk...
Wróciliśmy do domu w wilgotnym letnim zmroku. Na ulicach było już cicho, ale z wierzchołków
drzew dolatywały nas żarliwe owadzie symfonie. Nie mogłem się oprzeć wrażeniu, że z jednego z
tych drzew śledzi nas Lucyfer. Teraz, gdy już się uwolnił, któż zdołałby go zamknąć z powrotem w
skrzynce?
Wydawało mi się, że znów czuję snujący się po mieście swąd palonego krzyża. Doszedłem do
wniosku, że ktoś widocznie grzeje hot-dogi na otwartym ogniu.
6. MATKA NEMO I TYDZIEŃ U DZIADKA JAYBIRDA.
Lato płynęło dalej.
Wielebny Blessett starał się podtrzymywać aferę, ale - jeśli nie liczyć kilku osób, które napisały
do „Dziennika” żądając wycofania płyty ze sprzedaży - cała para uszła zeń przez gwizdek. Może
96
winne temu były długie, leniwe lipcowe dni, może dręcząca ludzi zagadka, kto też podpalił krzyż
przed domem Damy, a może ludzie sami wysłuchali kontrowersyjnej piosenki i doszli do własnych
wniosków. Jakikolwiek był powód, mieszkańcy Zephyr stwierdzili, że kampanią pastora Blessetta nie
warto się przejmować. Zakończyła się zresztą z hukiem, kiedy w domu pastora pojawił się burmistrz
Swope i stanowczo zakazał mu straszenia ludzi demonami, które istniały wyłącznie w jego umyśle.
Co się tyczy Lucyfera, parę osób widziało go, jak przenosił się z drzewa na drzewo. Placek bananowy, stygnący na ocienionym parapecie okiennym w domu Sonii i Kathariny Glass, został
doszczętnie zniszczony. W innym wypadku twierdziłbym, że to sprawka Branlinów, ale ci na razie się
przyczaili. Za to Lucyfer bujał wysoko nad ziemią. Naczelnik Marchette i kilku strażaków ochotniczo
zasadzili się na niego z siecią, ale w całym zajściu ucierpiały tylko ich ubrania. Lucyfer nigdy nie chybiał i zawsze miał na podorędziu stosowną amunicję, która wylatywała z niego jeśli nie tyłem, to przodem. Tato stwierdził, że to niezawodny mechanizm obronny, i uśmiał się szczerze, ale mama
powiedziała, że na samą myśl o tym, iż ten małpiszon hasa po całym mieście, robi jej się niedobrze.
W ciągu dnia Lucyfer trzymał się raczej na uboczu, ale po zmroku często wrzeszczał i skrzeczał
tak głośno, że mógłby pobudzić tych, którzy spali na cmentarnym wzgórzu. Nieraz słyszałem huk
wystrzału, kiedy ktoś, wyrwany nagle ze snu, próbował przedziurawić małpę kulą, ale Lucyfer oczywiście był już daleko. Budziły się natomiast wszystkie psy, a ich szczekanie zrywało na równe nogi
całe miasto. Dlatego też rada miejska wydała nadzwyczajne rozporządzenie, zakazujące używania
broni palnej w granicach miasta po ósmej wieczorem. Wkrótce Lucyfer nauczył się tłuc patykami w
pojemniki na śmieci, co lubił robić między trzecią a szóstą nad ranem. Zignorował podrzucony przez
burmistrza pęk zatrutych bananów i gładko ominął zatrzaskową pułapkę. Zaczął zostawiać brązowe
ślady na świeżo umytych samochodach, a pewnego dnia spuścił się z drzewa i odgryzł kawałek ucha
panu Hargisonowi, kiedy listonosz jak zwykle przemierzał swoją trasę. Pan Hargison opowiedział o
tym ojcu, kiedy zjawił się u nas z zabandażowanym uchem i przysiadł na chwilę na ganku, żeby zapalić cygaro z plastikowym ustnikiem.
- Zastrzeliłbym drania, gdybym miał przy sobie broń - stwierdził. - Szybki jest, to mu trzeba przyznać. Zdążył mnie ugryźć i zwiać, a przysięgam, że ledwie go zauważyłem. - Pan Hargison chrząknął i
pokręcił głową. - Na diabła z taką robotą, kiedy człowiek w biały dzień nie może spokojnie przejść
przez ulicę, nie narażając się na atak tej cholernej małpy.
- Może w końcu ją złapią - rzekł bez przekonania tato.
- Może. - Pan Hargison wydmuchnął kłąb błękitnawego dymu i przez chwilę patrzył, jak rozwiewa
się w powietrzu. - Wiesz, co myślę, Tom?
- Co takiego?
- Że to nie jest taka sobie zwyczajna małpa.
- Nie bardzo cię rozumiem.
- Zauważ: dlaczego cholernik kręci się tylko po Zephyr? Czemu nie pójdzie do Bruton i tam nie
narobi kłopotu?
- Nie wiem - rzekł tato. - Jakoś dotąd nie przyszło mi to do głowy.
- Uważam, że ta kobieta maczała w tym palce.
- Jaka kobieta, Geraldzie?
- No, wiesz. - Pan Hargison znacząco kiwnął głową w kierunku Bruton. - Ona. Ta ich królowa.
- Masz na myśli Damę?
- Właśnie. Myślę, że rzuciła na nas jakieś zaklęcie, bo... no, wiesz... z powodu tego zajścia.
- Chodzi ci o płonący krzyż?
- Mhm. - Pan Hargison przesunął się do cienia, bo słońce zaczęło wypalać mu dziurę w nodze. Praktykuje na nas tę swoją czarną magię, ot co myślę. To niepojęte, że nikomu dotąd nie udało się
schwytać tej cholernej małpy. Jednej nocy usiadła za oknem naszej sypialni i darła się jak jakaś
strzyga, a Linda Lou o mało nie dostała ataku serca!
- Małpa wydostała się na wolność z winy wielebnego Blessetta - przypomniał mu ojciec. - Dama
nie miała z tym nic wspólnego.
- Tego to już nie wiemy, prawda? - Pan Hargison strzepnął popiół na trawę i z powrotem włożył
cygaro między zęby. - Nie mamy pojęcia, do czego może być zdolna. Słowo daję, że Klan miał jednak dobry pomysł. Niepotrzebne nam tutaj to babsko. Ani ona, ani jej petycje.
- Nie trzymam strony Klanu, Geraldzie - oświadczył tato. - I nie piszę się na palenie krzyży.
97
Uważam, że to tchórzostwo.
Listonosz chrząknął cicho i z ust wymknął mu się mały obłoczek dymu.
- Nie wiedziałem, że Klan kiedykolwiek działał w tych okolicach - powiedział. - Ale ostatnio
słyszałem różne rzeczy...
- Na przykład jakie?
- Och, takie tam gadanie. W moim zawodzie słyszy się mnóstwo plotek. Niektórzy są zdania, że
Klan wykazał się niesamowitą odwagą, posyłając ostrzeżenie tej kobiecie. Uważają, że już najwyższy
czas ją stąd usunąć, zanim doprowadzi miasto do ruiny.
- Mieszka tu od wielu lat. Jakoś dotąd go nie zrujnowała?
- Do niedawna siedziała cicho. Dopiero od paru lat zaczęła mącić. Biali i kolorowi w jednym
basenie! I wiesz co? Burmistrz Swope jest taki głupi, że gotów jej ulec!
- No cóż - wtrącił tato - czasy się zmieniają.
- Rany boskie! - Pan Hargison spojrzał na ojca. - Chyba nie bierzesz jej strony, Tom?
- Nie biorę niczyjej strony. Mówię tylko, że nie potrzeba nam w Zephyr bojówek, podpaleń i
wybuchających bomb. Czasy Bulla Connora się skończyły. Wydaje mi się po prostu, że świat się
zmienia, bo tak już został stworzony. - Ojciec wzruszył ramionami. - Nie da się powstrzymać
przyszłości, Geraldzie. To fakt.
- Sądzę, że chłopcy z Klanu mogliby się z tobą nie zgodzić.
- Możliwe. Ale ich czasy również się skończyły. Nienawiść rodzi tylko jeszcze głębszą nienawiść.
Pan Hargison przez chwilę siedział w milczeniu. Patrzył na widoczne w oddali dachy Bruton, chociaż trudno stwierdzić, co takiego w nich widział. Potem się podniósł, sięgnął po swoją torbę i zarzucił
ją sobie na ramię.
- Kiedyś miałeś wszystkie klepki w porządku - oznajmił, ruszając w kierunku furgonetki.
- Czekajże, Geraldzie! Wracaj, no coś ty! - zawołał tato, ale pan Hargison nawet się nie zatrzymał.
Obaj chodzili do tej samej klasy gimnazjum Adams Valley i chociaż nie byli bliskimi przyjaciółmi,
to przez całą młodość trzymali się razem. Tato mówił mi kiedyś, że pan Hargison grał jako pomocnik
w drużynie futbolowej i że na szkolnej tablicy zasłużonych znajdowała się srebrna plakietka z jego
nazwiskiem.
- Hej, Niedźwiedziu! - krzyknął raz jeszcze ojciec, używając szkolnego przydomka pana Hargisona, ale ten wrzucił niedopałek cygara do kratki ściekowej i odjechał.
Nadszedł dzień moich urodzin. Zaprosiłem Davy’ego Raya, Bena i Johnny’ego na lody i tort, ozdobiony dwunastoma świeczkami. A kiedy opychaliśmy się ciastem, tato postawił na moim biurku
prezent urodzinowy.
Zanim go znalazłem, Johnny musiał już iść do domu, bo wciąż miewał bóle i zawroty głowy. Podarował mi dwa smukłe białe groty strzał ze swojej kolekcji. Od Davy’ego dostałem model Mumii z
firmy „Aurora”, a od Bena - całą torebkę plastikowych dinozaurów.
Na biurku, połyskując czystą kartką białego papieru wkręconą w wałek, stała maszyna do pisania
marki „Royal”, szara jak okręt wojenny.
Miała już trochę na liczniku. Klawisze były wytarte, a na boku dojrzałem wydrapane litery B.P.Z.
Jak się później dowiedziałem, biblioteka publiczna w Zephyr urządziła wyprzedaż części starszego
sprzętu. Klawisz „E” się zacinał, a małemu „i” brakowało kropki. Ale w dniu moich urodzin usiadłem
przy biurku w gęstniejącym zmierzchu, odsunąłem od siebie blaszaną puszkę pełną ołówków marki
„Ticonderoga” i z bijącym sercem mozolnie wystukałem na kartce swoje imię i nazwisko.
Oto wkroczyłem w erę zaawansowanej technologii.
Wkrótce uświadomiłem sobie, że pisanie na maszynie nie jest takim prostym zadaniem. Moje
palce okazały się nieposłuszne i musiałem je jakoś okiełznać. Ćwiczyłem długo w noc, aż mama
powiedziała, że powinienem już spać. COERY JAX MACKEMAON. DAVY RSY CAKLAN. JINMY
QULSON. BEM SEARS. ZBÓJ. STATY MOJOEST. DAMA. PŁONĘCY KRUSYŻ. BRANLIMWIQ.
KAPE.USZ Z ZEILONYM PIQREM. ZEPHIR. ZEPHXRś ZEPHYR.
Miałem do przebycia długą drogę, ale już czułem podniecenie bohaterskich kowbojów, indiańskich wojowników, żołnierzy, detektywów i potworów, które gdzieś w mojej głowie czekały, aż pozwolę
im przyjść na świat.
Pewnego popołudnia jeździłem sobie Rakietą w delikatnej mgiełce, która podniosła się po
98
- Co powiedziałeś?
- No... pytałem, dlaczego nie pozwala pani Nemo grać w baseball. Chodzi o to... że on tak
doskonale rzu...
- Mój syn jest delikatny, o ileś tego nie zauważył! Czy w ogóle wiesz, co to znaczy? - Nie dała mi
czasu na potwierdzenie. - To znaczy, że ma słabe kości! To znaczy, że nie może biegać i szaleć tak
jak inni chłopcy! To znaczy, że nie jest dzikusem!
- Tak, proszę pani, ale...
- Nemo nie jest taki jak wy! Nie należy do waszego plemienia. Czy jesteś w stanie to pojąć?! On
jest kulturalnym chłopcem i nie będzie się tarzał w piachu jak jakieś dzikie zwierzę!
- Pomyślałem tylko, że może chciałby...
- Słuchaj, ty! - podniosła głos. - Nie będziesz mi tu mówił, co jest dobre dla mojego syna, a co
nie! Nie ty zamartwiałeś się do szaleństwa, kiedy miał trzy lata i umierał na zapalenie płuc! A gdzie
wtedy był jego ojciec? Jeździł po kraju, próbując sprzedać dość koszul, żeby uchronić nas przed
bankructwem! Ale i tak straciliśmy dom, ten śliczny dom ze skrzynkami na parapetach, i czy ktokolwiek nam pomógł? Czy pomógł nam choć jeden z tych dobrych chrześcijan? Nikt! Przez to straciliśmy nasz dom i ogród, w którym pochowałam mojego kochanego pieska! - Na ułamek sekundy
gniewna maska na twarzy pani Curliss pękła i dojrzałem pod nią serce rozdarte z rozpaczy i strachu.
Dłoń kobiety zacisnęła się mocniej na ramieniu syna. Potem maska zrosła się z powrotem i mama
Nemo skrzywiła się szyderczo: - Doskonale wiem, coś za jeden!
Widywałam takich w każdym mieście, w którym mieszkaliśmy. Zależy wam tylko na tym, żeby
dręczyć mojego syna, a potem wyśmiewać się z niego za plecami! Lubicie patrzeć, jak się przewraca
i obija sobie kolana, i lubicie słuchać, jak sepleni, bo wydaje się wam, że to śmieszne! Znajdźcie
sobie kogoś innego do zabawy, bo mój syn nie będzie się do was zniżał!
- Nie chciałbym się...
- Do domu! - wrzasnęła i popchnęła Nemo na schodki.
- Muszę już iść! - Nemo rozpaczliwie próbował zachować resztki godności. - Przepraszam!
Siatkowe drzwi zatrzasnęły się za obojgiem. Po chwili także wewnętrzne drzwi zamknęły się z
hukiem, przywodzącym na myśl nieodwołalny koniec.
Wokół śpiewały rozradowane bezmyślnie ptaki. Stałem na zielonym trawniku, a mój cień leżał
przede mną jak długa wypalona szrama. Zobaczyłem, jak zasuwają się rolety w oknach od frontu. Nic
już nie mogłem powiedzieć ani zrobić. Okręciłem się na pięcie, wsiadłem na Rakietę i zawróciłem do
domu.
Po drodze, kiedy przepojone zapachem lata powietrze owiewało mi twarz, a komary wirowały
bezradnie w strumieniu pędzącego za mną wichru, zdałem sobie sprawę, że nie każde więzienie
zbudowane jest z szarego kamienia i strzeżone przez wieże wartownicze i zasieki z kolczastego
drutu. Czasami mieści się w zwykłym domu, do którego nie dociera słońce przez zasunięte rolety.
Celę mogą tworzyć zbyt delikatne kości, a czasem mur więzienny jest biały w czerwone grochy. W
gruncie rzeczy nigdy się nie wie, że coś jest więzieniem, dopóki nie zobaczy się tego, co zostało
schwytane i zamknięte w środku. Właśnie nad tym dumałem, kiedy Rakieta nagle się zatoczyła, omal
nie zahaczając sunącego chodnikiem Vernona Thaxtera. Doszedłem do wniosku, że nawet złote oko
Rakiety zamrugało ze zdziwienia na widok nagusa, kroczącego sobie w pełnym słońcu.
Lipiec minął jak sen nocy letniej. Spędziłem go robiąc to, co mieszkańcy naszego miasteczka
określali słowami: „głównie nic”. Johnny Wilson czuł się coraz lepiej, zawroty głowy ustępowały i pozwolono mu już włóczyć się po mieście wraz ze mną, Davym i Benem. Mimo to wciąż musiał uważać
na siebie, bo doktor Parrish powiedział, że urazy głowy goją się bardzo długo. Sam Johnny był
spokojny i pełen rezerwy jak zwykle, ale zrobił się jakby trochę powolniejszy. Na rowerze ciągnął się
w ogonie; zostawał z tyłu nawet za niezdarnym Benem. Miałem wrażenie, że postarzał się od czasu,
gdy Branlinowie pobili go do utraty przytomności; w trudny do wytłumaczenia sposób odsunął się od
nas. Sądzę, że stało się tak dlatego, że skosztował gorzkiego owocu cierpienia i utracił nieco
beztroskiego spojrzenia na świat, które odróżnia dzieci od dorosłych. Nie mógł go już odzyskać,
choćby nie wiem jak mocno naciskał na pedały, starając się je dogonić. Jeszcze w dzieciństwie
Johnny zajrzał w ciemną otchłań zagłady i jaśniej niż ktokolwiek z nas zrozumiał, że przyjdzie dzień,
w którym letnie słońce nie rzuci już na trawę jego cienia.
99
przelotnym deszczu, i nagle znalazłem się koło domu Nemo Curlissa. Przed domem maleńka figurka
podrzucała piłkę do góry i łapała w locie. Postawiłem Rakietę na nóżkach i zaofiarowałem się, że
trochę porzucam. Tak naprawdę chciałem jeszcze raz zobaczyć Nemo w akcji. Chłopiec z tak niezawodnym ramieniem, choćby to ramię wydawało się nie wiedzieć jak kruche, z pewnością został jakoś
szczególnie wyposażony przez Boga. Po chwili namówiłem go, żeby celował do dziupli w dębie po
drugiej stronie ulicy, a kiedy piłka utkwiła w celu nie raz, lecz kolejne trzy razy, omal nie padłem na
kolana przed Nemo, żeby oddać mu cześć.
Wtedy drzwi domu otworzyły się z brzękiem dzwoneczków i na ganek wyszła pani Curliss.
Chłopak nerwowo przymrużył oczy, jak gdyby miał zaraz oberwać.
- Nemo! - krzyknęła kobieta, a ton jej głosu przypomniał mi tamtą kąśliwą osę. - Mówiłam ci,
żebyś nie rzucał piłką, prawda? Cały czas obserwuję cię przez okno, młody człowieku!
Matka Nemo zeszła po schodach i zbliżyła się do nas jak chmura gradowa. Miała długie ciemnobrązowe włosy i zapewne kiedyś była całkiem ładna, ale teraz miała w twarzy jakiś twardy rys. Z kącików ciemnych świdrujących oczu rozbiegały się głębokie zmarszczki, widoczne mimo pudru o
pomarańczowym odcieniu, którym była dosłownie otynkowana. Ubrana była w czarne opięte spodnie
i białą bluzkę w duże czerwone grochy. Na rękach miała żółte gumowe rękawice, a na wargach szkarłatną szminkę, co mnie trochę zdziwiło. Żeby tak się odpicować do sprzątania!
- Czekaj, aż ojciec się o tym dowie! - powiedziała.
Dowie się o czym? Przecież Nemo tylko bawił się na dworze.
- Nawet się nie przewróciłem - rzekł Nemo.
- Ale mogłeś się przewrócić! - warknęła. - Wiesz, jaki jesteś delikatny! Co byśmy zrobili, gdybyś
sobie coś złamał? Skąd wzięlibyśmy na lekarza? Słowo daję, ty chyba masz nie po kolei w głowie! Oczy pani Curliss skierowały się ku mnie jak więzienny reflektor. - A ty kim jesteś?
- Cory jeft moim przyjacielem - wtrącił Nemo.
- Przyjaciel. Mhm. - Jego matka obejrzała mnie od stóp do głów, zaciskając usta i marszcząc nos
w sposób, który mógł sugerować, że jestem dotknięty trądem. - Co za Cory?
- Mackenson - powiedziałem.
- Twój ojciec kupuje od nas koszule?
- Nie, psz pani.
- Przyjaciel! - prychnęła i jej twardy wzrok spoczął znów na Nemo.
- Mówiłam ci, żebyś się nie przegrzewał na dworze, prawda? I mówiłam, żebyś nie rzucał tą
piłką!
- Nie przegrzałem się. Ja po proftu...
- Jesteś nieposłuszny - przerwała. - Mój Boże, przecież w tej rodzinie musi być jakiś porządek!
Jakieś reguły! Ojca przez cały dzień nie ma w domu, a kiedy wraca, okazuje się, że wydał więcej, niż
zarobił! Ty z kolei robisz wszystko, żeby się doprowadzić do choroby, przysporzyć mi jeszcze więcej
zmartwień! - Napięta skóra ciasno obciągała twarz pani Curliss, a w jej oczach płonął niedobry błysk.
- Nie wiesz, że jesteś chorowity? - zapytała. - Nie wiesz, że kości ci mogą popękać przy silniejszym
wietrze?
- Nic mi nie jeft, mamusiu - bąknął Nemo. Na szyi błyszczał mu pot. - Fłowo.
- Będziesz to powtarzał, choćbyś miał w końcu dostać udaru słonecznego, prawda? A potem się
przewrócisz i wybijesz sobie wszystkie zęby... I co, myślisz, że tatuś twojego przyjaciela zapłaci za
dentystę?
- Zmierzyła mnie gniewnym wzrokiem. - Czy w tym mieście nikt nie nosi porządnych koszul? Czy
nikt nie nosi białych, dobrze skrojonych koszul?
- Nie, proszę pani - przyznałem szczerze. - Nie sądzę.
- Czyż to nie piękne? - Uśmiechnęła się kwaśno. Ten uśmiech był palący jak słońce i równie
trudno było na niego patrzeć. - To mi dopiero cywilizacja! - Złapała Nemo za ramię dłonią w żółtej
rękawicy. - Do domu! - zakomenderowała. - W tej chwili!
Pociągnęła go w stronę schodów. Nemo obejrzał się przez ramię; na twarzy malował mu się żal i
niezmierna tęsknota. Musiałem ją o to spytać. Po prostu musiałem.
- Pani Curliss, dlaczego nie pozwala pani, żeby Nemo grał z nami w baseball?
Myślałem, że zignoruje mnie i pójdzie dalej. Ale nagle zatrzymała się tuż przed schodkami i gwałtownie odwróciła się do mnie. Jej oczy zwęziły się w gniewne szparki.
100
Rozmawialiśmy kiedyś o śmierci, siedząc w chłodnych podmuchach z lodowni i przysłuchując się
wysilonym pomrukom pracujących w niej maszyn. Rozmowa zaczęła się od tego, że Davy Ray
powiedział nam, że jego tato wczoraj przejechał kota, a kiedy wrócił do domu, na prawej przedniej
oponie były jeszcze resztki kocich wnętrzności. Wszyscy się zgodziliśmy, że psy i koty na pewno
mają własne niebo. Ale czy miały również własne piekło? Ben orzekł, że nie, ponieważ nie grzeszą. A
jeśli pies się wścieknie i kogoś zagryzie, a potem trzeba go uśpić? - zapytał Davy Ray. Czy to nie
grzech śmiertelny? Takie pytania, rzecz jasna, zaraz rodziły następne.
- Czasami - rzekł oparty o drzewo Johnny - wyciągam moje groty, oglądam je i zastanawiam się,
kto je zrobił. Ciekawe, czy duchy tych ludzi wciąż jeszcze kręcą się wokół nas, szukając miejsca,
gdzie upadła strzała.
- E, tam! - prychnął Ben. - Nie ma czegoś takiego jak duchy! Prawda, Cory?
Wzruszyłem ramionami. Nie opowiadałem im nigdy o Nocnej Monie. Jeśli nie uwierzyli, że dziabnąłem szczotką w paszczę Starego Mojżesza, jak mogłem oczekiwać, że uwierzą w samochódwidmo, prowadzony przez ducha kierowcy?
- Tato mówi, że Śnieżnik to duch - wtrącił się Davy Ray. - Mówi, że dlatego nikt go nie potrafi zastrzelić, bo on już jest martwy.
- Duchów nie ma - skwitował Ben - i nie ma żadnego Śnieżnika.
- A właśnie, że jest! - Davy gotów był bronić opinii swego ojca. - Tato mówił, że dziadek, kiedy był
jeszcze dzieckiem, widział go raz. A w zeszłym roku widział go znajomy jednego faceta z papiernik
Podobno stał sobie w lesie, wielki jak słoń! Facet strzelił do niego, ale Śnieżnik czmychnął, i tyle go
widzieli!
- Nie ma. Żadnego. Śnieżnika. - powtórzył Ben.
- A właśnie, że jest!
- Nie!
- Tak!
- Nie!
W ten sposób dyskusja mogła się ciągnąć przez całe popołudnie. Podniosłem szyszkę i
puknąłem nią w brzuch Bena, a kiedy wrzasnął rozzłoszczony, wszyscy zaczęli się śmiać. Śnieżnik
był marzeniem i zagadką dla wszystkich myśliwych z Zephyr. Jak głosiła wieść gminna, w lasach
pomiędzy Zephyr a Union Town żył wielki biały jeleń o rogach tak rozłożystych, że można się było po
nich wspinać jak po gałęziach dębu. Widywano go co najmniej raz w ciągu każdego sezonu, a
myśliwy, który go spostrzegł, przysięgał, że rogacz skoczył w powietrze i rozpłynął się w gęstym listowiu swojego królestwa. Mężczyźni brali strzelby i ruszali w las, a po powrocie rozprawiali o śladach
wielkich kopyt i szramach na drzewach, o które Śnieżnik ocierał swój wieniec; ale sam biały jeleń
wciąż był nieuchwytny. Sądzę, że jeśli rzeczywiście buszował po naszych lasach, żaden myśliwy nie
chciałby go zastrzelić, bo Śnieżnik był dla nich symbolem wszystkiego, co w życiu tajemnicze i
nieosiągalne. Krył się zawsze gdzieś za tamtym ostępem, na następnej polanie, nakrapianej jesiennymi liśćmi. Był wieczną młodością, tym, co łączy dziadka z ojcem i synem, marzeniem o przyszłych
wielkich polowaniach i ucieleśnieniem dzikości, która nigdy nie da się okiełznać. Mój tato nie był
myśliwym, nie żyłem więc tą legendą na co dzień jak Davy Ray, którego ojciec w pierwszym dniu sezonu budził się chłodnym świtem z remingtonem pod pachą.
- Tato obiecał, że w tym roku zabierze mnie ze sobą - oświadczył Davy Ray. - Dopiero wam
szczęki opadną, kiedy wyniesiemy go z lasu.
Wątpię, czy Davy albo jego tato zdecydowaliby się nacisnąć spust, gdyby rzeczywiście wytropili
Śnieżnika. Davy miał małą strzelbę, z której czasem strzelał do wiewiórek i nieodmiennie chybiał.
Ben przygryzł źdźbło trawy i nadstawił twarz pod zimny podmuch z lodowni.
- Jedno bym chciał wiedzieć - wyznał. - Kim był ten gość, który leży w Jeziorze Saksońskim?
Podciągnąłem kolana pod brodę, patrząc, jak dwa kruki zataczają kółko wysoko na niebie.
- Przecież to okropne - ciągnął Ben. - Twój tato widział, jak tonie, a teraz facet siedzi na dnie w
swoim samochodzie, powolutku sobie gnije i zjadają go żółwie!
- Czy ja wiem? - powiedziałem.
- Ale czasem o nim myślisz, nie? Przecież też tam byłeś.
- Owszem. Czasami o tym myślę.
Nie powiedziałem mu, że nie było takiego dnia, w którym nie przyszedłby mi na myśl wypadający
101
nam nagle przed maskę samochód, skaczący do wody ojciec, tamta postać w lesie albo mężczyzna
w kapeluszu z zielonym piórkiem i z nożem w ręce.
- To niesamowite - rzekł Davy Ray. - Jak to możliwe, żeby nikt go nie poszukiwał? Przecież ktoś
musiał go znać!
- Na pewno przyjechał z daleka - orzekł Johnny.
- Szeryf też o tym pomyślał - wtrąciłem. - Dzwonił do innych okręgów.
- No tak - zasępił się Ben - ale nie do wszystkich. Mogę się założyć, że nie dzwonił do Kalifornii
ani na Alaskę.
- Ciekawe, czego szukałby w Zephyr facet z Kalifornii albo Alaski! - prychnął Davy Ray.
- A czemu nie? Nie jesteś wszechwiedzący, panie Mądralo!
- Wiem, kiedy ktoś próbuje mnie nabierać!
Ben szykował się już do miażdżącej riposty, ale właśnie wtedy Johnny powiedział coś, co
zamknęło mu usta.
- Może był szpiegiem - rzekł.
- Szpiegiem? - skrzywiłem się. - Kogo miałby szpiegować, skoro tu nic nie ma?
- Owszem, jest. Baza lotnicza. - Johnny zaczął metodycznie naciągać sobie z trzaskiem palce u
rąk. - Może był rosyjskim szpiegiem. Może obserwował, jak zrzucają bomby z samolotów, a może
dzieje się tam jeszcze coś, o czym nikt nie wie.
Milczeliśmy. Rosyjski szpieg zamordowany w Zephyr. Na samą myśl o tym przebiegły nam po
plecach rozkoszne ciarki.
- W takim razie kto go zabił? - spytał Davy Ray. - Inny szpieg?
- Możliwe. - Johnny przekrzywił głowę i przez chwilę się zastanawiał. Lewa powieka zadrgała mu
lekko, co również było efektem odniesionych obrażeń. - A może - dodał - ten z jeziora był
amerykańskim szpiegiem, a zabił go rosyjski, bo tamten go wykrył.
- No, nie! - roześmiał się Ben. - Więc mamy w okolicy rosyjskiego szpiega?
- To całkiem możliwe - rzekł Johnny i Ben przestał się śmiać. Johnny spojrzał na mnie. - Twój tato
mówił, że ten gość był rozebrany do naga, prawda?
Skinąłem głową.
- Wiesz dlaczego?
Pokręciłem głową.
- Ponieważ - ciągnął Johnny - zabójca był sprytny. Zdjął z trupa ubranie, żeby nic nie wypłynęło
na powierzchnię. I na pewno pochodził z tych okolic, bo wiedział, jak głębokie jest jezioro. A zmarły
musiał znać jakąś tajemnicę.
- Tajemnicę? - Davy Ray nastawił uszu. - Jaką?
- A, tego to już nie wiem - mruknął Johnny. - Po prostu tajemnicę. - Jego ciemne indiańskie oczy
skierowały się w moją stronę.
- Twój tato mówił, że ten facet był strasznie pobity, prawda? Jak gdyby dostał się w łapy sadysty?
Dlaczego morderca tak się nad nim znęcał, skoro i tak chciał go zabić?
- No, dlaczego? - zapytałem.
- Bo próbował go zmusić do mówienia. Tak jak w filmie, kiedy czarny charakter przywiązuje bohatera do krzesła i każe mu podać szyfr.
- Jaki szyfr? - zaciekawił się Davy Ray.
- To był tylko przykład - wyjaśnił Johnny. - Ale wydaje mi się, że jeżeli ktoś ma zamiar kogoś
zabić, to nie tłucze go bez powodu.
- Tak, ale może niechcący pobił go na śmierć - wtrącił Ben.
- Nie - zaprzeczyłem. - Facet miał drut zaciśnięty na szyi. Gdyby zmarł od pobicia, nie trzeba
byłoby go dusić.
- Chłopie! - Ben zerwał źdźbło trawy i wsadził je do ust. W górze dwa kruki skrzeczały, leniwie
machając skrzydłami. - Morderca w Zephyr! Może nawet rosyjski szpieg! - Nagle przestał żuć trawę. Hej!
- powiedział i zamrugał oczyma, jak gdyby naraz poraziła go nowa myśl.
- A jeżeli znów zechce kogoś zabić?
Uznałem, że pora ich wtajemniczyć. Odchrząknąłem i zacząłem im opowiadać o sylwetce na
skraju lasu, zielonym piórku i mężczyźnie w kapeluszu.
102
- Nie widziałem jego twarzy - powiedziałem. - Dostrzegłem tylko kapelusz z mokrym piórkiem, a
potem zobaczyłem, że wyciąga nóż z kieszeni płaszcza. Myślałem, że chce podkraść się do taty i
dziobnąć go znienacka. Może i miał taki zamiar, ale później doszedł do wniosku, że mu się to nie
uda. Może się zaniepokoił, bo tato widział tonący samochód i powiedział o nim szeryfowi. A może zauważył, że na niego patrzę. Ale i tak go nie poznałem; nawet w przybliżeniu nie wiem, jak wyglądał.
Kiedy skończyłem, milczeli przez dobrych kilka sekund.
Pierwszy odezwał się Ben:
- Dlaczego do tej pory nic nie mówiłeś? Nie chciałeś, żebyśmy o tym wiedzieli?
- Miałem zamiar wam powiedzieć, ale po tej aferze ze Starym Mojżeszem...
- Tylko nie zaczynaj od nowa! - ostrzegł mnie Davy Ray.
- Nie wiem, kim jest mężczyzna w kapeluszu z piórkiem - ciągnąłem. - Może to być ktokolwiek,
nawet ktoś, kogo doskonale znamy i przez myśl by nam nie przeszło podejrzewać go o coś takiego.
Tato mówi, że nie sposób poznać kogoś do końca, że każdy człowiek coś w sobie ukrywa. Tak więc
to może być każdy.
Moi przyjaciele, podnieceni tą nową informacją, ochoczo wcielili się w role detektywów.
Powiedzieli, że będą się rozglądać za mężczyzną w kapeluszu z zielonym piórkiem, ale zgodziliśmy
się też, że naszą wiedzę zatrzymamy dla siebie i nie będziemy się nią dzielić z rodzicami, żeby
któreś przez przypadek nie wypaplało wszystkiego mordercy. Zrzuciwszy ciężar z serca poczułem się
znacznie lepiej, ale wiele spraw wciąż nie dawało mi spokoju. Kim był człowiek zabity przez Donny’ego Blaylocka wedle słów pana Dollara? Jakie znaczenie miała muzyka, która śniła się Damie?
Tato wciąż uparcie nie chciał się z nią spotkać, a nadal zdarzało mu się krzyczeć przez sen. Wiedziałem więc, że chociaż ten straszny poranek pozostał daleko za nami, jego wspomnienie - i obraz
skutych kajdanami zwłok - nadal go prześladuje. Tato nie zwierzał mi się ze spacerów nad Jeziorem
Saksońskim, ale chyba jednak tam chodził, bo nieraz zostawiał na schodkach okruchy czerwonej
gliny.
Sierpień przybył do nas na fali parnych upałów. Pewnego ranka obudziłem się ze świadomością,
że za parę dni pojadę na tydzień do dziadka Jaybirda, i natychmiast naciągnąłem prześcieradło z
powrotem na głowę.
Czasu jednak nie dało się zawrócić. Nawet potwory na ścianach nie były w stanie mi pomóc.
Każdego lata spędzałem tydzień z dziadkiem Jaybirdem i babcią Sarah, czy tego chciałem, czy nie.
Takie było życzenie dziadka. Dziadzio Austin i babcia Alice zapraszali mnie co jakiś czas na weekend, natomiast pobyt u dziadka Jaybirda zapewniał mi hurtowo sporo mocnych wrażeń.
W tym roku jednak zamierzałem ubić z rodzicami interes. Skoro już musiałem jechać na farmę,
gdzie dziadek Jaybird o piątej rano ściągał ze mnie kołdrę, a o szóstej kazał mi kosić trawę, to czy
nie mógłbym się wybrać na dwudniową wycieczkę z Davym Rayem, Benem i Johnnym? Tato
powiedział, że się nad tym zastanowi, i to było mniej więcej wszystko, na co mogłem liczyć. Tak więc
w końcu pożegnałem się na tydzień ze Zbójem, moja walizka została umieszczona na pace furgonetki i rodzice wywieźli mnie na wieś. Poczułem to, kiedy ojciec skręcił na wyboistą drogę, biegnącą przez pole kukurydzy do domu mojego dziadka.
Babcia Sarah była uroczą kobietą, co do tego nikt nie miał wątpliwości. Podejrzewam, że za
młodu z dziadka był niezły numer, kiedy jeszcze dopisywały mu siły, temperament i męski wdzięk. Niestety, z upływem każdego roku coraz bardziej schodził na psy. Tato ujmował to wprost: brakowało
mu piątej klepki. Mama wolała mówić, że jest ekscentryczny. Ja tam twierdzę, że był niedobrym,
ograniczonym człowiekiem, który uważał, że cały świat kręci się wokół niego, ale jedno muszę mu
przyznać: gdyby nie Jaybird, nigdy nie napisałbym żadnego opowiadania.
Życzliwość wobec ludzi nie leżała w naturze mego dziadka. Nigdy nie słyszałem, by chwalił
swoją żonę lub syna. Kiedy byłem przy nim, czułem się jak sprzęt, będący - na szczęście czasowo jego własnością. Nastroje miał zmienne jak fazy księżyca. Ale za to był urodzonym gawędziarzem, a
kiedy już się skupił na nawiedzonych domach, demonach wcielonych w kruki, indiańskich cmentarzyskach i psach-widmach, człowiek nie miał innego wyjścia, jak tylko ochoczo powędrować za
nim.
Można powiedzieć, że makabra była jego ulubioną dziedziną. W zaświatach poruszał się bez
przeszkód; w życiu szło mu trochę gorzej i swoją edukację zakończył w czwartej klasie. Czasami się
zastanawiałem, jakim cudem mój ojciec wyszedł na ludzi, skoro przeżył siedemnaście lat w
103
niesamowitym cieniu dziadka Jaybirda. Co prawda, dziadek zaczął na dobre bzikować dopiero po
moim urodzeniu, a poza tym być może babcia wniosła do rodziny trochę rozsądnych genów. Nigdy
nie wiedziałem, co mnie czeka w ciągu tego upiornego tygodnia, ale mogłem być pewien, że długo
tego nie zapomnę.
Dom był wygodny, choć najzupełniej zwyczajny. Większość ziemi, poza polem karłowatej kukurydzy, ogrodem i niewielką łączką, porośnięta była lasem; w nim to właśnie Jaybird polował na swoje
ofiary. Babcia Sarah szczerze się ucieszyła z naszego przyjazdu i poprosiła nas do salonu, w którym
elektryczny wiatrak mełł upalne powietrze. Po chwili zjawił się Jaybird odziany w kombinezon.
Przyniósł ze sobą wielki szklany dzban złotego płynu, który określił jako herbatę z kapryfolium.
- Warzyłem ją przez dwa tygodnie - oznajmił. - Nie za długo, żeby była łagodna. - Rozstawił na
stole gliniane kubki. - Napijcie się po łyczku!
Muszę przyznać, że była wyśmienita. Za wyjątkiem dziadka Jaybirda - który pewnie zdawał sobie
sprawę z mocy swego napitku - wszyscy wychyliliśmy po dwa kubki. W ciągu dwunastu godzin wylądowałem na kiblu z uczuciem, że wyciekają ze mnie wszystkie wnętrzności. Mama i tato przechodzili
takie same męczarnie. Babcia Sarah, która zdążyła się już przyzwyczaić do dziadkowych specjałów,
spała jak suseł - tyle że od czasu do czasu wydawała przez sen posępny, wibrujący i zgoła upiorny
dźwięk, od którego każdemu włos zjeżyłby się na głowie.
W końcu rodzice musieli już wracać do Zephyr. Poczułem, że mina mi rzednie. Chyba musiałem
wyglądać jak skrzywdzone szczenię, bo mama objęła mnie na ganku i powiedziała:
- Wszystko będzie dobrze. Zadzwoń do mnie wieczorem, dobrze?
- Zadzwonię - obiecałem i stanąłem przed domem patrząc, jak odjeżdżają. Kurz osiadł na brązowych łodygach kukurydzy. Tylko tydzień, pomyślałem. Przez tydzień jakoś wytrzymam.
- Hej, Cory! - dziadek siedział na bujanym fotelu i uśmiechał się, a to był zły znak. - Opowiem ci
kawał! Trzy kawałki sznurka wchodzą do baru. „Jeden głębszy!” - mówi pierwszy sznurek do barmana. Barman patrzy na niego i powiada: „Sznurkom nie podajemy, wynocha!” Drugi sznurek
próbuje szczęścia: „Jeden głębszy, proszę!” Barman na to: „Mówiłem już, że sznurkom nie podaję,
więc spływaj, pókim dobry!” Trzeci sznurek był spragniony jak diabli i zawziął się, że o suchym pysku
z baru nie wyjdzie. „Jeden głębszy!” - mówi. Barman patrzy na niego, oczy zmrużył i w końcu mówi:
„Coś mi się widzi, że z ciebie też jest kawał cholernego sznurka!” A na to sznurek rozciągnął się na
podłodze i rzecze: „Ależ skąd! Ja jestem szpagat!”
Dziadek wybuchnął śmiechem, ignorując moją beznamiętną minę.
- Rozumiesz, chłopcze? Rozumiesz? „Jestem szpagat!” - zmarszczył brwi i przestał się śmiać. Do licha! - warknął. - Za grosz nie masz poczucia humoru. Zupełnie jak twój ojciec!
Tydzień. O mój Boże!
Istniały dwa tematy, o których dziadek mógł rozprawiać godzinami: o tym, jak przeżył lata
wielkiego kryzysu, pracując przy wykańczaniu trumien, potem jako hamulcowy na kolei, a w końcu
dorywczo jako ładowacz; a także o swoich licznych podbojach wśród kobiet, na myśl o których
„nawet sam Valentino zzieleniałby z zazdrości”. Może bym się i przejął, gdybym wiedział, kto to był
Valentino. Kiedy tylko znaleźliśmy się w bezpiecznej odległości od czujnych uszu babci, dziadek zaczynał nawijać o „Edith, córce pastora z Tupelo” albo „Nancy, siostrzenicy dróżnika z Nastwille”, albo
„tej dziewczynie, co miała zęby jak królik i bez przerwy gryzła malinówki”. Rozpływał się nad swoim
„maluchem” i tym, jak dziewczyny szalały na jego punkcie. Twierdził, że ścigały go dziesiątki zazdrosnych narzeczonych i mężów, ale zawsze udawało mu się wymknąć, kiedy już-już go mieli. Raz - jak
mówił, - wisiał pod wiaduktem kolejowym nad wąwozem o głębokości stu stóp, a tuż nad nim stali
dwaj uzbrojeni w dubeltówki faceci i rozmawiali o tym, jak to żywcem obedrą go ze skóry, a potem
gwoździami przybiją ją do drzewa.
- Bo widzisz - dziadek Jaybird z obleśnym uśmieszkiem przygryzł źdźbło trawy - nie było takiego,
któremu bym baby nie uwiódł. Ech, to były dobre czasy dla mnie i dla mojego malucha!
Potem w jego oczach pojawiał się smutek, a młody junak z ognistym maluchem odpływał coraz
dalej w przeszłość.
- Założę się, że nie poznałbym dzisiaj żadnej z tych dziewczyn, gdybym którą spotkał na ulicy.
Oj, gdzie tam! Musiały się już dobrze postarzeć, wszystkie co do jednej!
104
Dziadek Jaybird uważał, że sen to strata czasu. Może brało się to stąd, iż wiedział, że jego dni
na tej ziemi są policzone. Punktualnie o piątej, słońce czy deszcz, zdzierał ze mnie kołdrę jak przelatujący orkan i ryczał mi wprost do ucha: „Wstawaj, chłopcze! Myślisz, że będziesz żył wiecznie?!”
„Nie, dziadku” - mruczałem niezmiennie i siadałem na łóżku, a dziadek w tym czasie pędził babcię do
kuchni, żeby przygotowała śniadanie, którym swobodnie pożywiłby się sierżant Rock i większość
jego Wesołej Kompanii.
Kiedy śniadanie było już w żołądku, mogło zdarzyć się wszystko. Dni, które spędzałem u dziadków, nigdy nie biegły według ustalonego schematu. Jaybird mógł równie dobrze wręczyć mi motykę i
zapędzić mnie do roboty w ogrodzie, jak zaproponować, żebym się przeszedł nad staw. Hodował
kilka tuzinów kurcząt, trzy kozy - wszystkie łudząco do niego podobne - i z nie wyjaśnionych przyczyn
trzymał na podwórzu żółwia w wielkiej metalowej wannie, wypełnionej mętną wodą. Nazywał go Mądralą. Kiedy jedna z kóz wściubiła nos na jego terytorium, a Mądrala ją capnął, rozpętywało się
piekło, które zresztą nie było niczym niezwykłym na dziadkowym podwórku. „Pomieszanie z poplątaniem” - mawiał, kiedy na przykład Mądrala ugryzł kozę, zwabioną wodą w wannie, koza z kolei
wtargnęła w świeżo rozwieszone przez babcię na sznurkach pranie i obwieszona ciągnącymi się po
ziemi prześcieradłami ganiała w kółko po ogrodzie, który właśnie skończyłem grabić. Dziadek był
dumny ze swojej kolekcji małych zwierzęcych szkieletów, które pracowicie składał, łącząc drutem
poszczególne kości. Nigdy nie było wiadomo, gdzie człowiek natknie się na taki szkielet. Jaybird miał
paskudny zwyczaj podkładania ich w miejsca, do których sięga się nie patrząc - na przykład pod poduszkę lub do buta. Potem chichotał szatańsko, kiedy słyszał twój wrzask. Jego poczucie humoru
było, mówiąc delikatnie, lekko zwichnięte. W środę po południu opowiadał mi, jak w zeszłym tygodniu
znalazł koło domu gniazdo grzechotników i pozabijał je wszystkie łopatą. Wieczorem, kiedy już zasypiałem, martwiąc się z góry, że znów będę musiał wstać o brzasku, uchylił drzwi do mojego pokoju
i odezwał się w ciemności cichym, złowieszczym głosem:
- Cory? Uważaj, jeśli będziesz wstawał do wychodka. Babcia znalazła dziś rano pod twoim
łóżkiem świeżo zrzuconą wężową skórę. Była na niej całkiem spora grzechotka. Dobranoc, chłopcze.
I zamknął drzwi. Kiedy przyszedł o piątej, jeszcze nie udało mi się zasnąć.
Dużo później zdałem sobie sprawę, że dziadek Jaybird ostrzył mnie niczym nóż na szlifierce. Nie
wiem, czy robił to świadomie, ale tak właśnie wyszło. Weźmy tę historię z wężem. Leżałem w ciemności, sparaliżowany ze strachu, a moja wyobraźnia pracowała pełną parą. Niemal widziałem tego
grzechotnika, który czaił się zwinięty gdzieś w pokoju, czekając na skrzypnięcie deski naciśniętej
bosą stopą. Widziałem barwy lasu na łuskowatej skórze, uniesioną w powietrzu płaską, straszliwą
głowę o lekko odsłoniętych zębach. Widziałem, jak powoli pulsują mięśnie wokół szczęk, kiedy zwietrzył mój zapach. Widziałem, że uśmiecha się w ciemności, zupełnie jak gdyby mówił: „Już jesteś
mój”.
Gdyby istniała szkoła wyobraźni, jej dyrektorem byłby bez wątpienia Jaybird. Tego, czego
nauczyłem się owej nocy - jak zmusić wyobraźnię, by rysowała ci w mózgu prawdziwe obrazy - nie
dowiedziałbym się w najlepszym college’u. Dodatkowo odbyłem również lekcję zaciskania zębów i
znoszenia okrutnych katuszy przez wiele nie kończących się godzin, podczas których przeklinałem
się w duchu za to, że przy kolacji wypiłem drugą szklankę mleka.
Jak widzicie, dziadek Jaybird dał mi niezłą szkołę, choć bynajmniej nie był pedagogiem.
Czekały mnie i inne lekcje, wszystkie niezmiernie cenne. A także sprawdziany. W piątek po
południu babcia Sarah poprosiła dziadka, żeby skoczył do miasteczka i kupił jej paczkę soli do lodów.
Zwykle dziadek nie lubił jeździć na posyłki, ale tego dnia zgodził się chętnie. Spytał, czy mam ochotę
się z nim przejechać, a babcia powiedziała, że im prędzej przywieziemy sól, tym prędzej lody będą
gotowe.
Dzień był w sam raz na lody. Trzydzieści dwa stopnie w cieniu, a w pełnym słońcu było tak
gorąco, że cień biegnącego drogą psa co jakiś czas przysiadał, żeby odpocząć. Kupiliśmy sól, ale
kiedy wracaliśmy już do domu zwalistym dziadkowym fordem, rozpoczął się następny sprawdzian.
- Tu niedaleko mieszka Jerome daypool - rzekł dziadek. - To mój stary kumpel. Masz ochotę
wpaść się z nim przywitać?
- Powinniśmy zawieźć babci tę sól...
- Tak, Jerome to dobry kumpel - powiedział dziadek, skręcając w stronę domu swego przyjaciela.
105
Przejechaliśmy może ze sześć mil Tytoniowym Szlakiem, przecinając główną drogę z Zephyr do
Dogpatch, po czym Jaybird zatrzymał się przed mocno zaniedbanym wiejskim domem. Na podwórku,
prócz gnijącej kanapy, popsutej wyżymaczki, kupy starych opon i zardzewiałych kaloryferów, stały
jeszcze cztery inne samochody, co dowodziło, że Jerome Claypool miał wielu dobrych kumpli.
- Chodź, Cory - rzekł dziadek wysiadając z auta - wstąpimy tu na chwilę.
Poczułem smród tanich cygar, zanim jeszcze weszliśmy na ganek. Jaybird zapukał do drzwi: taptap-taptarap.
- Kto tam? - rozległ się wewnątrz ostrożny głos.
- Krew i flaki - rzekł dziadek.
Wytrzeszczyłem na niego oczy, przekonany, że postradał tę resztkę rozumu, jaka mu jeszcze pozostała. Drzwi uchyliły się na skrzypiących zawiasach i wyjrzało z nich podłużne oblicze, uzbrojone w
parę ciemnych, okolonych zmarszczkami oczu. Oczy zatrzymały się na mnie, - A ten to kto?
- Mój wnuk. - Dziadek położył mi dłoń na ramieniu. - Ma na imię Cory.
- Chryste, Jay! - Długa twarz nachmurzyła się. - Po co przywlokłeś tu ze sobą dzieciaka?
- Nic się nie stało. Dzieciak słowa nie piśnie. Prawda, Cory? - Dłoń dziadka zacisnęła się.
Nie wiedziałem, o co im chodzi, ale najwyraźniej nie było to miejsce, w którym babcia Sarah
chętnie postawiłaby nogę. Przypomniałem sobie dom panny Grace za Jeziorem Saksońskim i dziewczynę o imieniu Lainie, która pokazała mi mokry różowy język.
- Jasne - powiedziałem i uścisk rozluźnił się. Dziadkowy sekret był u mnie bezpieczny.
- Bodeanowi się to nie spodoba - ostrzegł nas gospodarz.
- Jerome, jak na mój gust, Bodean może sobie wsadzić łeb do dupy. Wpuścisz mnie do środka
czy nie?
- Masz zielone?
- Mało mi dziury nie wypalą. - Jaybird poklepał się po kieszeni.
Zawahałem się, kiedy pociągnął mnie przez próg.
- Babcia czeka na só...
Spojrzał na mnie i w głębi jego oczu zobaczyłem jego prawdziwą naturę, tlącą się jak żar w
odległym palenisku. Na twarzy miał rozpaczliwy głód, podsycany czymś, co działo się w tym domu.
Sól do lodów poszła w zapomnienie; lody stanowiły część innego świata, oddalonego stąd o sześć
mil.
- No, chodźże! - warknął.
Postanowiłem trwać przy swoim.
- Myślę, że nie powinniśmy...
- Ty myślisz! - wycedził, a to coś, co ciągnęło go do tego domu, wylazło mu na twarz, która przybrała teraz bardzo niemiły wyraz. - Masz robić, co ci każę, słyszysz?
Wymierzył mi potężnego szturchańca i poszedłem za nim z rozdartym sercem. Pan Claypool
zamknął za nami drzwi i porządnie je zaryglował. W pomieszczeniu, do którego nie docierało dzienne
światło, snuł się tytoniowy dym. Wszystkie okna były zabite deskami, a z sufitu zwisało parę rachitycznych żarówek. Pan Claypool poprowadził nas korytarzem na tyły domu i otworzył następne drzwi.
Weszliśmy do pozbawionego okien i równie zadymionego pokoju. Na jego środku, pod jaskrawą
lampą, stał okrągły stół, przy którym czterech mężczyzn grało w karty. Przed nimi piętrzyły się
pokerowe żetony, a każdy miał pod ręką szklankę bursztynowego płynu.
- Nie pier... - powiedział jeden z nich i poczułem, że uszy zaczynają mi płonąć. - Taki bluff to ja
poznam na milę!
- Wobec tego piątka, panie Cool - rzekł następny.
Czerwony żeton wylądował na kupie w środku stołu. Czubek cygara żarzył się jak podmorski
wulkan.
- I jeszcze pięć - powiedział trzeci, z cygarem przylepionym w kąciku podobnych do szramy ust. No, panowie, rączki na stół albo... - Jego małe, świńskie oczka spoczęły na mnie i mężczyzna z trzaskiem odłożył karty koszulkami do góry. - Hej! - krzyknął. - Co ten smarkacz tu robi?
W jednej chwili stałem się ośrodkiem zainteresowania.
- Jaybird, czyś ty, do cholery, zwariował? - odezwał się jakiś mężczyzna spod ściany. Wyprowadź go stąd!
106
- On jest w porządku - rzekł dziadek. - Należy do rodziny.
- Nie do mojej. - Facet z cygarem splótł tęgie łapska na stole i pochylił się do przodu. Ciemne
włosy miał ostrzyżone na jeża, a na małym palcu prawej ręki błyszczał mu sygnet z brylantem. Wyjął
cygaro z ust, a jego oczy zmrużyły się w wąskie szparki. - Znasz zasady, Jaybird. Nikt nie wchodzi tu
bez pozwolenia.
- On jest w porządku. To mój wnuk.
- Dla mnie może sobie nawet być pieprzonym księciem Anglii! Złamałeś reguły gry.
- Oj, po co się aż tak zaperzać...
- Dureń! - usta mężczyzny wykrzywiły się pogardliwie.
Na twarzy lśniła mu warstewka potu. Na kieszonce jego białej wilgotnej koszuli, obok tytoniowej
plamy, widniał monogram: BB.
- Dureń! - powtórzył. - Chcesz, żeby wpadła tu policja i wszystkich nas wykurzyła? Najlepiej od
razu podaj adres temu cholernemu szeryfowi!
- Cory nikomu nie powie. To dobry chłopak.
- Coś takiego! - Świńskie oczka zwróciły się ku mnie. - Jesteś tak samo głupi jak twój dziadek,
synku?
- Nie, proszę pana - odparłem.
Zaśmiał się. Brzmiało to zupełnie tak samo jak wtedy, kiedy Phillip Kenner zwymiotował w klasie
całą owsiankę. W jego oczach nie było wesołości, tylko usta się trzęsły.
- Mały spryciarz z ciebie, co?
- We mnie się wdał, panie Blaylock - wtrącił dziadek, a ja uświadomiłem sobie, że mężczyzna,
który uznał mnie za spryciarza, to ni mniej, ni więcej, tylko sam Bodean Blaylock, brat Donny’ego i
Wade’a, syn sławnego Bigguna. Przypomniałem sobie butne deklaracje o wtykaniu głowy, jakie dziadek wygłaszał przy drzwiach. W tej chwili to raczej Jaybird wyglądał, jak gdyby patrzył na świat z
wysokości pośladków.
- Diabła tam w ciebie - powiedział mu Bodean, zaśmiał się znowu i powiódł spojrzeniem po pozostałych graczach. Wtedy oni też zaczęli się śmiać, jak dobrzy Indianie z bajki, którzy zawsze robią
to samo co ich wódz.
Nagle Bodean przestał się śmiać.
- Zjeżdżaj stąd, Jaybird - rzekł. - Zaraz się tu zacznie gra o wysokie stawki. Paru takich cwaniaków myśli, że na mnie zarobi.
Dziadek odchrząknął nerwowo. Wzrok utkwiony miał w kupkę żetonów.
- Eee... tak sobie myślałem... że skoro już tu jestem, może bym się przysiadł na parę rozdań?
- Zabieraj tego dzieciaka i zjeżdżaj - powtórzył Bodean. - Tu się gra, to nie ochronka.
- O, Cory może poczekać na zewnątrz - rzekł Jaybird. - Nie będzie miał nic przeciwko temu.
Prawda, chłopcze?
- Babcia czeka na sól do lodów - przypomniałem mu.
Bodean znów się roześmiał. Policzki mojego dziadka zrobiły się szkarłatne.
- W nosie mam te cholerne lody! - syknął. W jego oczach malowała się wściekłość i cierpienie. Może sobie czekać choćby i do północy, i tak zrobię to, na co będę miał ochotę!
- Lepiej uciekaj do domu, Jaybird - odezwał się kpiąco jakiś mężczyzna. - Pojedz sobie lodów i
nie pakuj się w kłopoty.
- Zamknij się!!! - ryknął dziadek. - Masz! - Pogrzebał w kieszeni, wyjął dwudziestodolarowy banknot i otwartą dłonią przybił go do stołu. - Wchodzę do gry, nie?
Zatkało mnie na amen. Ryzykować dwadzieścia dolarów przy karcianym stoliku! Przecież to
straszna masa pieniędzy. Bodean Blaylock w milczeniu palił cygaro, wodząc spojrzeniem od banknotu do twarzy dziadka i z powrotem.
- Dwie dychy? - powiedział. - Tyle to może starczy ci na otwarcie.
- Mam więcej, nie bój się.
Uświadomiłem sobie, że dziadek musiał obrabować skarbonkę - no, chyba że miał jakiś tajny
pokerowy fundusz, który ukrywał przed babcią. Ona na pewno by tego nie pochwaliła. Nie miałem też
wątpliwości, że dziadek zgodził się skoczyć po sól, żeby mieć pretekst do przyjazdu tutaj. Może
planował tylko wpaść na chwilę i zobaczyć, kto gra, ale teraz opanowała go gorączka i wiedziałem,
107
że nie ruszy go stąd pożar ani potop.
- Gramy czy nie? - powtórzył.
- Dziadek nie może tu zostać.
- Cory, idź sobie posiedzieć w samochodzie. Będę za parę minut.
- Ale babcia czeka...
- Idź, jak ci każę, i to JUŻ! - rozdarł się dziadek.
Bodean zerknął na mnie przez tytoniowy dym. Jego spojrzenie mówiło: Widzisz, co mogę zrobić
z twoim dziadkiem, malutki?
Wyszedłem na dwór. Zanim jeszcze dotarłem do drzwi, usłyszałem zgrzyt krzesła przysuwanego
do stołu. Potem znalazłem się na nagrzanym słońcem podwórku. Włożyłem ręce do kieszeni i kopnąłem sosnową szyszkę aż na drugą stronę drogi. Minęło dziesięć minut. Potem jeszcze dziesięć.
Przyjechał jakiś samochód i wysiadło z niego trzech młodych ludzi. Zapukali do drzwi i zostali
wpuszczeni przez pana Claypoola. Drzwi zamknęły się z powrotem. Dziadka wciąż nie było.
Posiedziałem chwilę w samochodzie, ale upał był nie do wytrzymania. Spociłem się jak ruda mysz i z
trudem odkleiłem się od siedzenia, żeby wysiąść. Zacząłem chodzić tam i z powrotem przed domem,
przystając na chwilę, aby przyjrzeć się mrówkom, które ogryzały do kości zdechłego gołębia. Minęła
może godzina. W pewnym momencie zdałem sobie sprawę, że dziadek ma mnie za nic i tak samo
traktuje też babcię Sarah. Stopniowo zaczął wzbierać we mnie gniew. Rozchodził się z brzucha jak
tępy, pulsujący żar. Wbiłem wzrok w drzwi, usiłując telepatycznie zmusić go do wyjścia. Drzwi pozostały jednak zamknięte.
Przyszła mi do głowy nowa myśl, tak stanowcza, że aż szokująca: A do diabła z nim!
Wziąłem sól i ruszyłem przed siebie pieszo.
Pierwsze dwie mile przeszedłem bez trudu. Na trzeciej zaczął doskwierać mi upał. Pot lał mi się
po twarzy i miałem wrażenie, że skóra na głowie mi płonie. Szosa migotała między bliźniaczymi
ścianami sosnowego lasu. Minęły mnie dwa samochody, ale oba jechały w przeciwnym kierunku.
Chodnik parzył mnie przez podeszwy butów. Miałem ochotę usiąść w cieniu i odpocząć, ale nie zrobiłem tego, bo odpoczynek oznaczał przyznanie się do słabości. Równie dobrze mogłem powiedzieć
otwarcie, że nie powinienem był wyruszać na sześciomilowy spacer w czterdziestostopniowym upale
i oślepiającym słońcu, że lepiej byłoby, gdybym został pod tamtym domem i czekał, aż dziadek nagra
się do woli. Nie. Musiałem iść. Pęcherzami będę się martwił później.
Zacząłem myśleć o opowiadaniu, jakie zamierzałem napisać. Bohater - chłopiec, któremu
powierzono szkatułę pełną bezcennych kryształów - przemierzał rozpaloną pustynię. Zadarłem
głowę, żeby przyjrzeć się jastrzębiom krążącym w rozgrzanych przestworzach, i kiedy przestałem
zwracać uwagę na to, co robię, wdepnąłem w jakąś dziurę, wykręciłem nogę w kostce i upadłem,
przygniatając sobą pudełko soli.
O mało się nie rozpłakałem.
O mało co.
Noga mnie bolała, ale mogłem na niej stanąć. O wiele większy ból sprawił mi widok błyszczącej
na chodniku soli. W denku pudełka ziała dziura. Zgarnąłem sól rękami, napełniłem nią kieszenie i
pokuśtykałem dalej.
Nic nie było w stanie mnie powstrzymać. Nie miałem zamiaru siadać w cieniu i płakać nad solą
sypiącą mi się z kieszeni. Nie mogłem pozwolić, żeby dziadek był górą.
Zbliżałem się właśnie do końca trzeciej mili, kiedy posłyszałem za sobą samochodowy klakson.
Obejrzałem się oczekując, iż ujrzę dziadkowego forda. Był to jednakże pontiac w kolorze miedzi.
Samochód zwolnił i przez opuszczone okno od strony pasażera wyjrzał doktor Curtis Parrish.
- Podwieźć cię, Cory?
- Oj, tak - powiedziałem z wdzięcznością i wsiadłem. Stopy miałem już spalone na węgiel, a
kostka puchła coraz bardziej. Doktor Parrish dodał gazu i samochód potoczył się naprzód. - Jestem u
dziadków - dodałem. - Jeszcze trzy mile dalej tą drogą.
- Wiem, gdzie mieszka Jaybird. - Doktor podniósł swoją lekarską torbę, która rozpychała się
pomiędzy nami, i przerzucił ją na tylne siedzenie. - Paskudny upał. Skąd wracasz?
- Ja... eee... - Oto zostałem zmuszony do walki z własnym sumieniem. - Musiałem po coś
skoczyć dla babci - zdecydowałem się w końcu powiedzieć.
108
- Aha. - Doktor milczał przez chwilę. - Coś ci się sypie z kieszeni. To piasek?
- Sól.
- Aha - rzekł i pokiwał głową, jak gdyby miało to jakikolwiek sens. - Co tam słychać u taty? Dalej
ma w pracy takie urwanie głowy?
- Słucham?
- No wiesz, w mleczarni. Kiedy był u mnie kilka tygodni temu, mówił, że jest tak przeciążony robotą, że ma kłopoty z zasypianiem. Dałem mu tabletki. Widzisz, stres może wywierać na człowieka
straszny nacisk. Powiedziałem twojemu ojcu, że powinien wziąć sobie urlop.
- A! - Tym razem to ja pokiwałem głową, jak gdybym cokolwiek z tego wszystkiego rozumiał. Chyba już jest lepiej.
„Dałem mu tabletki”. Tato nie mówił w domu, że jest przepracowany ani że był u doktora Parrisha. „Dałem mu tabletki”. Patrzyłem przed siebie na rozwijającą się pod kołami drogę. Mój ojciec
nadal usiłował się wyrwać z królestwa duchów, nie mogących zaznać spokoju. Uświadomiłem sobie,
że ukrywa swoje uczucia przed mamą i przede mną, podobnie jak dziadek ukrywał przed babcią
pokerową gorączkę.
Doktor Parrish odprowadził mnie aż do samych drzwi. Kiedy babcia otworzyła na pukanie,
powiedział, że znalazł mnie na poboczu.
- A gdzie dziadek? - zapytała babcia. Chyba musiałem mieć nieszczęśliwą minę, bo po paru
sekundach namysłu sama odpowiedziała sobie na pytanie: - Znów wdał się w jakieś ciemne sprawki.
- Mhm. Mogę się założyć! - rzekł doktor.
- Pudełko mi się rozleciało - oznajmiłem pokazując jej garść soli. Cały byłem mokry od potu.
- Kupimy nowe pudełko. A to, co masz w kieszeniach, zostawimy dla Jaybirda.
Wtedy jeszcze o tym nie wiedziałem, ale przez najbliższy tydzień każdy posiłek, do którego zasiadał dziadek Jaybird, miał w sobie tyle soli, że chrzęściła mu w ustach.
- Może wejdzie pan na szklaneczkę zimnej lemoniady, doktorze?
Nie, dziękuję. Muszę wracać do gabinetu. - Twarz doktora zachmurzyła się, jak gdyby jego
zmartwienie w ten sposób znalazło sobie ujście. - Pani Mackenson, znała pani Selmę Neville?
- Naturalnie, że ją znam. Chociaż nie widziałam się z nią już od ponad miesiąca.
- Właśnie od niej wracam. Pewnie pani wie, że przez cały zeszły rok walczyła z rakiem.
- Nie miałam o tym pojęcia!
- Była bardzo dzielna. Zmarła mniej więcej dwie godziny temu. Chciała umierać w domu, nie w
szpitalu.
- Mój Boże, w ogóle nie wiedziałam, że Selma jest chora!
- Nie chciała robić wokół siebie hałasu. Nigdy nie odgadnę, jak udało się jej dotrwać do końca
roku szkolnego.
Nagle dotarło do mnie, o kim mówią. O pani Neville. Mojej pani Neville. Nauczycielce, która
stwierdziła, że powinienem wziąć udział w tegorocznym konkursie literackim. „Żegnaj” - powiedziała,
kiedy wychodziłem z klasy pierwszego dnia lata.
Nie „do widzenia” ani „do zobaczenia we wrześniu”, lecz stanowcze i ostateczne „żegnaj”. Kiedy
tak siedziała przy biurku w letnim świetle, musiała wiedzieć, że umiera. Wiedziała, że we wrześniu
nie powita jej nowa banda roześmianych młodych małpiszonów.
- Pomyślałem, że pewnie chcielibyście wiedzieć - rzekł doktor Parrish i dotknął mojego ramienia
dłonią, która dwie godziny wcześniej naciągnęła prześcieradło na twarz pani Neville. - Uważaj na
siebie, Cory.
Odwrócił się i poszedł do swojego pontiaca. Patrzyliśmy z babcią, jak odjeżdża.
Godzinę później wrócił do domu Jaybird. Miał wyraz twarzy człowieka, który został kopnięty w
zadek przez ostatniego kumpla i który patrzył, jak ostatni portret Waszyngtona śmieje się szyderczo,
ulatując do kieszeni innego mężczyzny. Próbował złościć się na mnie za to, że „uciekłem, podczas
gdy on się zamartwiał na śmierć”, ale zanim jeszcze dobrze się rozkręcił, babcia Sarah zbiła go z
tropu, pytając jedwabistym głosem, gdzie jest sól do lodów. W końcu dziadek zaszył się samotnie na
ganku, ponury i nadąsany, a tymczasem zaczęło się zmierzchać. Wokół niego wirowały ćmy, a
dumny duch dziadka oklapł tak samo jak jego zwiędły maluch. Właściwie było mi go trochę żal, ale
Jaybird nie należał do ludzi, którym można współczuć. Jedno miękkie słowo, a od razu zacząłby się
ze mnie nabijać lub wściekać. Jaybird nigdy nikogo nie przepraszał; Jaybird się nigdy nie mylił. Dlat-
109
ego właśnie nie miał prawdziwych przyjaciół i dlatego tkwił teraz na ganku w towarzystwie aksamitnych skrzydełek, które krążyły wokół niego jak wyblakłe wspomnienia hożych farmerskich córek.
W ciągu tego tygodnia u dziadków zdarzył się jeszcze jeden incydent. W nocy z piątku na sobotę
nie spałem zbyt dobrze. Śniło mi się, że wszedłem do klasy. Była pusta; tylko pani Neville siedziała
za katedrą, wygładzając jakieś papiery. Złote światło ukośnie padało na podłogę i rysowało smugi na
tablicy. Twarz pani Neville jak gdyby się skurczyła. Tylko oczy miała ogromne i jasne, jak oczy
dziecka. Siedziała wyprostowana, patrząc na mnie, kiedy zatrzymałem się w progu.
- Cory? - powiedziała. - Cory Mackenson?
- Tak, proszę pani - odparłem.
- Podejdź bliżej.
Podszedłem. Kiedy zbliżyłem się do jej biurka, zobaczyłem, że leżące na nim czerwone jabłko
wyschło na wiór.
- Lato niemal dobiegło końca - powiedziała do mnie pani Neville. Kiwnąłem głową. - Jesteś teraz
starszy niż wiosną, prawda?
- W lipcu były moje urodziny - stwierdziłem.
- To miłe. - Jej oddech nie był nieprzyjemny, ale pachniał zwiędłymi kwiatami. - Wielu chłopców
przychodziło tu i odchodziło - ciągnęła. - Widziałam, jak jedni dorastają i zapuszczają korzenie, a inni
dorastają i wyjeżdżają z Zephyr. Chłopięce lata mijają tak szybko, Cory. - Uśmiechnęła się blado. Chłopcom się spieszy; chcą zostać mężczyznami, a potem nagle przychodzi dzień, kiedy żałują, że
nie mogą znów stać się dziećmi. Zdradzę ci pewien sekret, Cory. Chcesz go usłyszeć?
Przytaknąłem.
- Nikt - szepnęła pani Neville - tak naprawdę nie dorasta.
Zmarszczyłem brwi. Też mi sekret! Przecież mama i tato byli dorośli, prawda? Tak samo pan Dollar, naczelnik Marchette, doktor Parrish, wielebny Lovoy, Dama i każdy, kto ukończył osiemnaście lat.
- Mogą wyglądać dorośle - mówiła pani Neville - ale to tylko pozory. To glina, która oblepia ich z
biegiem czasu. Mężczyźni i kobiety w głębi serca są wciąż dziećmi. Nadal chcieliby się bawić i
skakać, ale ciężka glina im na to nie pozwala. Mają ochotę zrzucić kajdany, jakie nałożył im świat,
zdjąć zegarki, krawaty i niedzielne buty i chociaż przez jeden dzień potaplać się na golasa w sadzawce. Chcieliby się poczuć wolni, a równocześnie wiedzieć, że w domu są mamusia i tatuś, którzy
wszystkim się zajmą i zawsze będą ich kochać. Nawet w najgorszym człowieku na świecie kryje się
mały, przestraszony chłopczyk, który wciska się w kąt, żeby go nikt nie skrzywdził. - Pani Neville
odłożyła papiery i splotła ręce na biurku. - Widziałam mnóstwo chłopców, którzy wyrośli na
mężczyzn, Cory, i chcę ci powiedzieć tylko jedno: Pamiętaj.
- Pamiętaj? Co mam pamiętać?
- Wszystko - powiedziała. - Każdą najdrobniejszą rzecz. Nie pozwól, by choć jeden dzień umknął
ci bez wspomnień i zbieraj je jak cenne skarby. Bo to są skarby. Wspomnienia to cudowne drzwi,
Cory. One uczą, pomagają i strzegą. Kiedy na coś patrzysz, nie ograniczaj się tylko do patrzenia.
Zobacz to. Naprawdę zobacz. A jeśli to zapiszesz, ktoś inny też będzie miał szansę to zobaczyć.
Łatwo jest iść przez życie ślepym, niemym i głuchym. Czyni tak większość ludzi, których znasz albo
kiedyś poznasz. Kroczą przez paradę cudów i nie słyszą z niej nawet jednej trąbki. Ale jeśli zechcesz,
możesz żyć tysiąc razy. Możesz rozmawiać z ludźmi, których nigdy nie zobaczysz na oczy, w
krainach, w których nigdy nie postanie twoja stopa. - Pokiwała głową, przyglądając mi się uważnie. A jeśli ci się poszczęści, jeśli będziesz miał do powiedzenia coś naprawdę istotnego, może trafi ci się
szansa, by żyć jeszcze długo... - Urwała ważąc swoje słowa. - Długo później - dokończyła.
- I niby jak to wszystko ma się stać? - zapytałem.
- Zacznijmy od początku. Weź udział w konkursie, tak jak ci radziłam.
- Nie jestem dość dobry.
- Nie twierdzę, że jesteś. Na razie. Po prostu daj z siebie wszystko i weź udział w konkursie. Zrobisz to?
Wzruszyłem ramionami.
- Nie wiem, o czym mam pisać.
- Znajdziesz pomysł. Kiedy usiądziesz spokojnie i zapatrzysz się w czystą kartkę papieru, znajdziesz go. Tylko nie traktuj tego jak wypracowania. Pomyśl sobie, że to historia, którą opowiadasz
swoim przyjaciołom. Spróbujesz?
110
- Zastanowię się nad tym - powiedziałem.
- Za bardzo się nie zastanawiaj - ostrzegła. - Czasami myślenie przeszkadza człowiekowi w działaniu.
- Dobrze, proszę pani.
- No cóż. - Pani Neville nabrała powietrza w płuca i powoli je wypuściła. Rozejrzała się po klasie,
po pustych ławkach porytych inicjałami.
- Zrobiłam co mogłam - rzekła cicho. - Więcej już nie jestem w stanie zrobić. Och, dzieci, dzieci,
ileż lat macie przed sobą. - Jej spojrzenie powróciło do mnie. - Klasa jest wolna - powiedziała.
Obudziłem się. Na dworze było jeszcze ciemno. Pianie koguta zwiastowało rychły wschód
słońca. W sypialni dziadków grało radio Jaybirda, nastawione na muzykę country. Metaliczne brzmienie gitary, błądzące samotnie przez wiele mil mrocznych lasów, łąk i szos, zawsze potrafiło rozedrzeć
mi serce na dwoje.
Po południu przyjechali po mnie tato i mama. Ucałowałem na pożegnanie babcię Sarah, a dziadkowi podałem rękę. Uścisnął mi dłoń nieco mocniej niż zwykle. Oddałem uścisk. Znaliśmy się na
wylot. Potem poszedłem z rodzicami do furgonetki. Okazało się, że przywieźli ze sobą Zbója, więc
wdrapałem się na skrzynię, przewiesiłem nogi przez burtę, a pies przytulił się do mnie i ziajał mi
prosto w twarz, ale wcale nie miałem mu tego za złe.
Babcia Sarah i dziadek Jaybird stanęli na ganku, żeby nam pomachać na do widzenia.
Wracałem do domu, gdzie było moje miejsce.
7. WYCIECZKA.
Nie ma nic bardziej ekscytującego - albo przerażającego - niż czysta kartka papieru. Przerażającego, gdyż zostawiając ciemne ślady na tej śnieżnej równinie, możesz liczyć wyłącznie na siebie; a
ekscytującego dlatego, że spośród wszystkich ludzi na świecie ty jeden znasz kierunek, w jakim
zdążasz - lecz sam nie potrafisz dokładnie przewidzieć, dokąd dotrzesz. Kiedy usiadłem przy
maszynie, żeby napisać to opowiadanie na konkurs literacki naszej Rady do Spraw Kultury, bałem
się tak strasznie, że byłem w stanie co najwyżej wystukać własne nazwisko. Historia wymyślona dla
własnej przyjemności, a taka, którą mają czytać obcy ludzie - to dwie zupełnie różne sprawy. Pierwsza jest łagodnym kucykiem; druga - wściekłym mustangiem. Musisz mocno trzymać się w siodle i
gotować na dłuższą przejażdżkę.
Kartka papieru cierpliwie patrzyła mi w oczy. W końcu postanowiłem napisać o chłopcu, który
uciekł z małego miasteczka, żeby zwiedzić świat. Wymęczyłem dwie strony i wtedy stało się jasne,
że nie mam do tego serca. Rozpocząłem opowieść o chłopcu, który znalazł latarnię magiczną na
wysypisku śmieci. Ta również powędrowała do kosza. Historia samochodu-widma szła mi całkiem dobrze, dopóki spalinowy upiór nie uderzył w mur mojej wyobraźni i nie stanął w płomieniach.
Siedziałem i patrzyłem na następną czystą kartkę papieru.
Na drzewach brzęczały cykady. Zbój szczekał na jakąś nocną zjawę. Z oddali dobiegł warkot
samochodu. Przypomniał mi się sen o pani Neville i to, co powiedziała: „Nie traktuj tego jak wypracowania. Pomyśl sobie, że to historia, którą opowiadasz swoim przyjaciołom”.
A gdybym tak... gdybym napisał o czymś, co wydarzyło się naprawdę?
Na przykład... o panu Sculleyu i zębie Starego Mojżesza. Nie, pan Sculley byłby zły, gdyby ludzie
zaczęli go nachodzić, aby zobaczyć ząb. No dobrze, a... o Damie i Księżycowym Człowieku? Nie. Za
mało o nich wiedziałem. A powiedzmy... ...o martwym mężczyźnie w samochodzie na dnie Jeziora
Saksońskiego?
Gdybym tak napisał opowieść o tym, co się zdarzyło tamtego ranka? O samochodzie, który
wpadł do wody, i o tym, jak tato zanurkował za nim? Napisać o wszystkim, co czułem i widziałem
przed brzaskiem tamtego marcowego dnia? A może... może... napisać o mężczyźnie w kapeluszu z
zielonym piórkiem, który stał na skraju lasu?
No, ten pomysł trafił mi do przekonania. Zacząłem słowami ojca: „Cory! Obudź się, synku! Już
czas”. Wkrótce jechałem z nim furgonetką przez uśpione ulice Zephyr. Rozmawialiśmy o tym, kim
chciałbym być, jak dorosnę, i nagle tuż przed nami wyskoczył z lasu samochód; ojciec gwałtownie
skręcił kierownicę, a tamten wóz stoczył się do jeziora z krawędzi czerwonego urwiska. Przypomniałem sobie, jak ojciec biegł w stronę brzegu i jak serce mi się ścisnęło, kiedy wskoczył do wody i zaczął płynąć. Przypomniałem sobie, jak rozglądałem się po lesie z drugiej strony drogi i zobaczyłem
111
na jego tle postać w długim płaszczu, który łopotał na wietrze, i w kapeluszu z zielonym...
Momencik!
Wcale tak nie było. Nadepnąłem na zielone piórko, a potem odkryłem, że przylepiło się do ubłoconej podeszwy. Ale skąd mogło się tam wziąć zielone piórko, jeśli nie zza wstążki przy kapeluszu?
Tak czy owak, miała to być prawdziwa relacja, a kapelusz zobaczyłem przecież dopiero w noc
powodzi. Postanowiłem trzymać się faktów i napisać o znalezieniu piórka tak, jak się to rzeczywiście
odbyło. Opuściłem część historii, związaną z panną Grace, Lainie i domem sprzedajnych dziewczyn,
doszedłszy do wniosku, że mama nie miałaby ochoty o tym czytać. Przebiegłem oczyma cały tekst i
uznałem, że nie jest jeszcze tak dobry, jak mógłby być, więc przepisałem go od nowa. Najtrudniej
było układać dialogi, tak żeby przypominały zwyczajną rozmowę. W końcu, po trzecim przebiegu
przez maszynę, opowiadanie było gotowe. Miało dwie strony objętości, z podwójnym odstępem. Moje
arcydzieło!
Kiedy tato wyszedł z mokrą głową spod natrysku i odziany w pasiastą piżamę zajrzał do mnie,
żeby powiedzieć mi dobranoc, pokazałem mu te dwie kartki papieru.
- Co to? - Podniósł stronę tytułową do lampki stojącej na biurku. - Przed brzaskiem - przeczytał i
spojrzał na mnie pytająco.
- To opowiadanie na konkurs literacki - wyjaśniłem. - Właśnie je napisałem.
- O! Mogę je przeczytać?
- Oczywiście.
Zaczął czytać. Obserwowałem go. Kiedy dotarł do momentu, w którym z lasu wyjeżdża
samochód, mięsień żuchwy zadrgał mu nerwowo. Wyciągnął rękę, żeby się oprzeć o ścianę. Wiedziałem, że czyta teraz o tym, jak płynął do tego samochodu. Widziałem, jak jego dłoń zaciska się i
otwiera, zaciska i otwiera.
- Cory! - zawołała mama. - Zamknij Zbója na noc!
Zerwałem się, ale tato powiedział:
- Zaczekaj chwileczkę - i wrócił do końcowych ustępów tekstu.
- Cory! - zawołała znów mama, przekrzykując telewizor we frontowym pokoju.
- Rozmawiamy, Rebecco! - odkrzyknął tato, opuścił kartki i spojrzał na mnie. Twarz miał
schowaną w cieniu.
- I jak? - zapytałem.
- To coś zupełnie innego niż zwykle - rzekł cicho. - Zwykle pisujesz o duchach, kowbojach albo
kosmitach. Skąd ci przyszło do głowy, żeby coś takiego wymyślić!
Wzruszyłem ramionami.
- Nie wiem. Po prostu... chciałem napisać coś prawdziwego.
- A więc to jest prawda? To, że widziałeś kogoś, kto stał w lesie?
- Tak.
- Więc dlaczego mi o tym nie powiedziałeś? Dlaczego zataiłeś to przed szeryfem?
- Nie wiem. Może... nie byłem pewien, czy rzeczywiście tego kogoś widziałem.
- A teraz jesteś pewien? Teraz, po pół roku, jesteś pewien? I mogłeś powiedzieć o tym szeryfowi,
ale nie pisnąłeś słowa!
- No... chyba tak. To znaczy... wydawało mi się, że ktoś tam stał. Miał na sobie długi płaszcz i...
- Jesteś pewien, że to był mężczyzna? - przerwał mi ojciec. - Widziałeś jego twarz?
- Nie, twarzy nie widziałem.
Ojciec potrząsnął głową. Mięsień żuchwy znów mu zadrgał, a żyłka na skroni zaczęła pulsować.
- Bardzo żałuję - powiedział - że w ogóle pojechaliśmy tamtą drogą. Żałuję, że wskoczyłem do
wody. I tylko proszę Boga, żebym mógł się wreszcie uwolnić od tego trupa z jeziora. - Zacisnął oczy,
a kiedy je otworzył, były wilgotne i udręczone. - Nie chcę, żebyś pokazywał to komukolwiek.
Słyszysz?
- Ale chciałem wziąć udział w koń...
- Nie, o Boże, nie! - Położył mi rękę na ramieniu. - Posłuchaj, synku. To wszystko działo się
sześć miesięcy temu. Przeszło, minęło i nie ma sensu znów tego wyciągać.
- Ale to się zdarzyło - powiedziałem. - To fakt.
- To był koszmar - rzekł tato. - Zły sen. Szeryf nie stwierdził żadnego zaginięcia. Ani tu, ani
nigdzie w okolicy nikt nie miał takiego tatuażu. Żadna rodzina nie złożyła wniosku o poszukiwanie za-
112
ginionego męża lub ojca. Nie rozumiesz, Cory?
- Nie - odparłem.
- Tego człowieka po prostu nie było - ojciec mówił ochryple i z wysiłkiem. - Nikogo nie obchodził
na tyle, by ktokolwiek zauważył jego brak. A kiedy zginął, pobity tak strasznie, że już prawie nie
wyglądał jak człowiek, nie otrzymał nawet przyzwoitego pochówku. Byłem ostatnią osobą na tej
ziemi, która go widziała, zanim utonął na wieki. Wiesz, czym to dla mnie było, Cory?
Potrząsnąłem głową.
Tato spojrzał na trzymane w ręku kartki i położył je na biurku, obok maszyny do pisania marki
„Royal”.
- Wiedziałem, że na świecie istnieje przemoc - rzekł nie patrząc mi w oczy. - Przemoc to element
życia, ale... zawsze przydarza się gdzie indziej. Zawsze w innym mieście. Pamiętasz, kiedy byłem
strażakiem i pojechałem gasić samochód na drodze do Union Town?
- Samochód małego Steviego Cauleya - powiedziałem. - Nocną Monę.
- Właśnie. Ślady opon na jezdni świadczyły, że inny samochód zepchnął Cauleya z szosy. Ktoś
rozmyślnie doprowadził do wypadku. Pękł bak i wszystko wyleciało w powietrze. To też była przemoc
i kiedy zobaczyłem, co zostało z młodego, pełnego życia mężczyzny... - Skrzywił się na wspomnienie
zwęglonych szczątków. - Nie mogłem zrozumieć, jak człowiek może zrobić coś takiego swojemu
bliźniemu. Nie pojmowałem takiej nienawiści. Nie umiałem sobie wyobrazić, co popycha człowieka na
tę drogę, co może go opętać do tego stopnia, że potrafi pozbawić kogoś życia tak łatwo, jak gdyby
zabił muchę? - Tato spojrzał mi w oczy.
- Wiesz, jak nazywał mnie dziadek, kiedy byłem w twoim wieku?
- Nie...
- Trzęsiportek. Bo nie lubiłem polować. Bo nie lubiłem się bić. Bo nie lubiłem żadnej z tych
rzeczy, które podobno lubią chłopcy. Zmusił mnie, żebym grał w piłkę nożną. W ogóle się do tego nie
nadawałem, ale robiłem to dla niego. Wiesz, co powiedział? „Chłopcze, do niczego w życiu nie dojdziesz, jeśli nie będziesz miał instynktu zabójcy”. Tak właśnie powiedział. „Dołóż im, niech się
nogami nakryją, pokaż im, że jesteś twardy”. Tyle że ja nie jestem twardy. Nigdy nie byłem. Zawsze
chciałem mieć spokój. Po prostu mieć spokój. - Podszedł do okna i stanął przy nim na chwilę,
przysłuchując się cykadom. - Zdaje się - rzekł - że od dawna udaję silniejszego, niż w rzeczywistości
jestem. Że potrafię się odciąć od tego martwego człowieka w samochodzie i zapomnieć o nim. Ale ja
tego nie potrafię, Cory. On mnie wzywa.
- On cię... wzywa? - powtórzyłem.
Tak. - Ojciec odwrócił się do mnie plecami; widziałem tylko, jak dłonie zwijają mu się w pięści. Mówi, że chce, abym się dowiedział, kim był. Chce, żebym odnalazł jego rodzinę i sprawdził, czy jest
na tej ziemi ktoś, kogo jego śmierć okryła żałobą. Chce, żebym się dowiedział, kto go zabił i
dlaczego. Chce, abym o nim pamiętał. Mówi, że dopóki ten, kto go skatował i udusił, chodzi na wolności, nie zaznam spokoju.
Ojciec odwrócił się do mnie. Pomyślałem, że wygląda teraz o dziesięć lat starzej niż wtedy, gdy
brał do ręki moje spisane na dwóch kartkach opowiadanie.
- Kiedy byłem w twoim wieku - rzekł miękko - uważałem, że mieszkam w czarodziejskim mieście,
w którym nie może się wydarzyć nic złego. Chciałem wierzyć, że wszyscy są dobrzy, życzliwi i sprawiedliwi. Że ludzie zawsze dotrzymują słowa, a ciężka praca zostaje nagrodzona. Że człowiek jest
chrześcijaninem przez cały tydzień, nie tylko w niedzielę. Że prawo jest uczciwe, a politycy mądrzy, i
że jeśli idziesz prostą drogą, znajdziesz pokój, którego szukasz. - Uśmiechnął się. Przykro było mi na
niego patrzeć. Przez moment zobaczyłem w nim chłopca, uwięzionego w tym, co senna zjawa pani
Neville nazwała gliną czasu. - Nigdy nie istniało takie miejsce - rzekł tato - i nigdy nie będzie istnieć.
Wiem o tym, lecz mimo to żałuję, że tak jest; a ilekroć zamknę oczy i próbuje zasnąć, ten nieboszczyk z jeziora powtarza mi, że przez cały czas byłem cholernym głupcem.
Nie wiem, co mnie podkusiło, ale powiedziałem:
- Może Dama mogłaby ci pomóc?
- Jak? Rzucając kośćmi? Paląc świece i jakieś kadzidła?
- Nie. Mógłbyś z nią po prostu porozmawiać.
Spojrzał pod nogi; wciągnął głęboko powietrze i wolno je wypuścił. Potem powiedział:
113
- Muszę trochę odpocząć - i ruszył do drzwi.
- Tato?
Zatrzymał się.
- Czy chcesz, żebym zniszczył to opowiadanie?
Milczał. Przez chwilę myślałem, że w ogóle mi nie odpowie. Jego spojrzenie pobiegło ku mnie, a
następnie przeniosło się na dwie kartki papieru.
- Nie - rzekł w końcu. - To dobre opowiadanie. I prawdziwe, czyż nie?
- Tak, tato.
- I najlepsze, jakie potrafisz napisać?
- Tak.
Powiódł wzrokiem po rozlepionych na ścianach potworach, a potem znów spojrzał na mnie.
- Jesteś pewien, że nie wolałbyś pisać o duchach albo Marsjanach? - spytał z bladym
uśmiechem.
- Nie tym razem.
Pokiwał głową i przygryzł zębami dolną wargę.
- Nie przejmuj się. Zgłoś je do konkursu - rzekł i wyszedł z pokoju.
Następnego ranka włożyłem opowiadanie do koperty z manilowego papieru i pojechałem na rowerze do biblioteki publicznej, która mieściła się blisko sądu na Merchants Street. W chłodnej, majestatycznej sali, gdzie pod sufitem szeptały wentylatory, a przez zasunięte żaluzje wysokich,
łukowatych okien sączyły się smugi światła, wręczyłem kopertę - oznaczoną napisem: NOWELA,
wykonanym mazakiem w kolorze palonej umbry - pani Evelyn Prathmore, siedzącej przy pierwszym
biurku.
- Cóż to za opowiadanie tu mamy? - Pani Prathmore uśmiechnęła się do mnie słodko.
- O morderstwie - powiedziałem. Uśmiech spłynął z jej twarzy.
- Kto w tym roku zasiada w jury?
- Ja, pan Grover Dean, pan Lyle Redmond z katedry języka angielskiego w gimnazjum Adams
Valley, burmistrz Swope, nasza znana poetka, pani Teresa Abercombie, i pan James Connahaute,
redaktor naczelny „Dziennika”. - Pani Prathmore ujęła kopertę dwoma palcami, jak gdyby brała do
rąk śmierdzącą rybę. - To o morderstwie, powiadasz?
- Tak, proszę pani.
- A dlaczegóż taki miły, grzeczny młody człowiek pisze o morderstwie? Czy nie było już przyjemniejszych tematów? Na przykład... o psie, o twoim najlepszym przyjacielu albo... - najwyraźniej
zabrakło jej pomysłów, bo zmarszczyła brwi - ...o czymś, co byłoby zarazem zabawne i pouczające?
- Nie, proszę pani. Musiałem napisać o tym człowieku na dnie jeziora.
- O... - Pani Prathmore ponownie spojrzała na kopertę. - Rozumiem. Czy twoi rodzice wiedzą, że
bierzesz udział w konkursie?
- Tak, proszę pani. Tato czytał wczoraj tę nowelkę.
Pani Prathmore ujęła długopis i napisała na kopercie moje nazwisko.
- Jaki jest wasz numer telefonu? - zapytała, a kiedy go jej podałem, zapisała liczby pod
nazwiskiem. - Dobrze, Cory - powiedziała i uśmiechnęła się chłodno. - Dopilnuję, żeby trafiło to we
właściwe ręce.
Podziękowałem jej, odwróciłem się i pomaszerowałem w stronę drzwi, Zanim jednak wyszedłem,
obejrzałem się przez ramię. Pani Prathmore wyginała brzeg koperty, chcąc ją odpieczętować, ale
przerwała tę czynność, kiedy zobaczyła, że na nią patrzę. Fakt, że tak pilno jej przeczytać moje
dzieło, uznałem za dobry znak. Wyszedłem na słońce, zdjąłem łańcuch, którym przykułem Rakietę
do ławki, i popedałowałem do domu.
Lato już bez wątpienia zbliżało się do końca.
Poranki wydawały się jakby odrobinę chłodniejsze. Noce nabrały apetytu i zjadały coraz więcej
dnia. Cykady były już zmęczone; wibrujące skrzydełka zwolniły i wydawały teraz tylko stłumione
brzęczenie. Z naszego ganku rozciągał się widok niemal wprost na wschód, gdzie wysoko na zalesionym wzgórzu rosło pojedyncze drzewo judaszowe. Jego liście poczerwieniały w ciągu jednej nocy
i za każdym razem przykuwały zdumiony wzrok, odcinając się od całej okolicznej zieleni. A co najgorsze - zwłaszcza dla tych z nas, którzy upajali się wolnością letnich dni - zarówno telewizja, jak i
radio nadawały reklamy artykułów szkolnych z ferworem, który doprowadzał człowieka do rozpaczy.
114
Czas uciekał. Dlatego też pewnego wieczoru po kolacji odważyłem się poruszyć ten temat. Wziąłem byka za rogi. Skoczyłem głową naprzód wprost na głęboką wodę.
- Czy mógłbym spędzić z chłopakami noc pod namiotem?
Tak brzmiało pytanie, po którym przy stole zapadła cisza.
Mama spojrzała na tatę. Tato spojrzał na mamę. Ani jedno, ani drugie nie patrzyło na mnie.
- Powiedzieliście, że się zgodzicie, jeżeli pojadę na tydzień do dziadka Jaybirda - przypomniałem
im.
Tato chrząknął i zamieszał widelcem w tłuczonych ziemniakach.
- Właściwie... - rzekł - czemu nie? Jasne. Rozbijcie namiot za domem, rozpalcie sobie ognisko...
- Nie to miałem na myśli. Chodziło mi o wycieczkę połączoną z biwakiem. Na przykład do lasu.
- Za domem też jest las - powiedział tato - i to całkiem gęsty.
- O, nie - zaprotestowałem z bijącym sercem, bo czułem, że igram z ogniem. - Miałem na myśli
prawdziwą wyprawę. Daleko w las. Tam, skąd nie widać już Zephyr ani żadnych świateł.
- Rany boskie! - wystraszyła się mama.
Tato znów chrząknął i odłożył widelec. Splótł razem palce, a drobne zmarszczki między jego brwiami pogłębiły się w bruzdy. Wiedziałem z doświadczenia, że były to pierwsze symptomy rodzącego
się „nie”.
- Daleko w las - powtórzył. - Jak daleko?
Nie wiem. Myślałem, że możemy pójść prosto przed siebie, zanocować w lesie, a rano wrócić do
domu. Zabralibyśmy kompas, kanapki, apteczkę, plecaki i całą resztę.
- A co by było, gdyby któryś z was złamał nogę? - zapytała mama.
- Albo ugryzł go grzechotnik? Albo upadł prosto w trujący bluszcz, a Bóg mi świadkiem, że tego
lata wszędzie go pełno.
Milczałem; tymczasem mama nacierała coraz zacieklej:
- A jeśli zaatakuje was ryś? Mój Boże, przecież w lesie może was spotkać ze sto nieszczęśliwych
przygód!
- Nic nam nie będzie, mamusiu - zapewniłem ją. - Nie jesteśmy już dziećmi.
- Na pewno nie jesteście wystarczająco dorośli, żeby samotnie włóczyć się po lesie! A jeśli
rozpęta się burza, podczas gdy wy będziecie o parę mil od domu! Jeśli zaczną, walić pioruny? A jeśli
któryś z was rozchoruje się na żołądek? Tam nie ma telefonu, z którego można by do nas zadzwonić.
Tom, powiedz mu, że to zły pomysł.
Tato się skrzywił; brudna robota zawsze spadała na niego.
- No, dalej! - poganiała go mama. - Powiedz mu, żeby zaczekał, aż skończy trzynaście lat.
- W zeszłym roku kazaliście mi czekać, aż skończę dwanaście - wytknąłem jej.
- Ty mi się tu nie wymądrzaj! Tom, powiedzże mu!
Przygotowałem się już na twarde, stanowcze „nie”. Dlatego też o mało nie umarłem ze zdumienia, kiedy tato zapytał:
- A skąd weźmiesz kompas?
Mama spojrzała na niego ze zgrozą. Poczułem, jak rozpala się we mnie iskierka nadziei.
- Tato Davy’ego Raya ma kompas, który nosi na polowania - odparłem.
- Kompas może się stłuc! - upierała się mama. - Prawda?
- zwróciła się do ojca.
Tato nie spuszczał ze mnie wzroku. Minę miał zamyśloną i poważną.
- Całonocna wycieczka nie jest zabawą dla dzieci. Znam wielu ludzi, którzy zgubili się w lesie, i
każdy z nich może ci powiedzieć, jak to jest, kiedy nie ma łóżka ani łazienki, kiedy śpi się na mokrych
liściach i przez całą noc drapie miejsca po ukąszeniach komarów. Czy tak cię to pociąga?
- Chciałbym iść na tę wycieczkę - powiedziałem.
- Rozmawiałeś już o tym z kolegami?
- Tak. Oni też chcą iść, jeśli rodzice ich puszczą.
- Tom, on jest za młody! - wykrzyknęła mama. - Może w przyszłym roku...
- Nie - rzekł ojciec. - Już nie jest za młody.
Mama zdębiała. Zaczerpnęła tchu, żeby coś powiedzieć, ale tato położył jej palec na ustach.
- Zawarłem z nim umowę - rzekł - a w tym domu dotrzymuje się słowa. - Jego wzrok znów
spoczął na mnie. - Zadzwoń do nich. Jeśli ich rodzice wyrażą zgodę, my też nie będziemy się sprze-
115
ciwiać. Ale ustalimy, jak daleko wolno wam się wypuścić i kiedy macie być z powrotem, a jeżeli cię tu
nie będzie o uzgodnionej porze, gwarantuję ci, że przez tydzień nie usiądziesz bez bólu. Zgoda?
- Zgoda! - zawołałem i wystartowałem do telefonu, ale tato powiedział:
- Nie tak szybko! Najpierw dokończ kolację.
Od tej chwili wydarzenia nabrały tempa. Rodzice Bena nie zgłosili sprzeciwu. Rodzice Davy’ego
też wyrazili zgodę. Johnny jednakże nie mógł iść z nami. Wciąż miał zawroty głowy i rodzice bali się
puszczać go na noc do lasu. Była to więc kolejna rzecz, z której okradli go Branlinowie.
I tak pewnego słonecznego piątkowego popołudnia, obładowani plecakami, kanapkami,
manierkami z wodą, kremem przeciwko komarom, środkami pierwszej pomocy na wypadek
ukąszenia przez węża, zapałkami, latarkami i mapami okręgu, które wypożyczyliśmy z ratusza, Davy
Ray, Ben i ja wyruszyliśmy spod mojego domu do kuszącego lasu. Tam, dokąd wabiła nas głusza.
Wszystkie słowa pożegnań zostały już wypowiedziane, psy zamknięte, rowery wprowadzone na
ganki i przykute łańcuchami. Davy niósł kompas swojego taty, a na głowie miał myśliwską czapeczkę
w maskujący deseń. Wszyscy byliśmy ubrani w długie spodnie, które miały nas chronić przed ukłuciami cierni i zębami jadowitych węży, a także w zimowe buty. Wyruszaliśmy w nieznane; zwracaliśmy
twarze ku słońcu jak pionierzy, wkraczający do przedwiecznej puszczy.
Zanim jeszcze dotarliśmy do granicy lasu, moja zawsze zatroskana mama zawołała za mną z
ganku:
- Cory! Nie zabraknie ci papieru toaletowego?
Odkrzyknąłem, że nie. Jakoś nie potrafię sobie wyobrazić matki Daniela Boone’a, zadającej mu
to pytanie.
Wdrapaliśmy się na wzgórze i przeszliśmy przez polanę, na której odbyły się nasze pierwsze letnie loty. Za nią rozpoczynał się prawdziwy bór, ogromne królestwo, którego nawet Tarzan nie przebiegłby bez wytchnienia. Obejrzałem się, żeby jeszcze raz zobaczyć leżące w dole Zephyr. Ben także
się zatrzymał, a za nim Davy Ray. Wszystko wydawało się tak niesłychanie schludne: ulice, dachy,
równo przystrzyżone trawniki, chodniki i kwiatowe rabaty. Za chwilę mieliśmy wkroczyć w splątany
labirynt puszczy; groźną krainę, w której darmo by szukać bezpieczeństwa i wygód. Innymi słowy,
dopiero w tym momencie uświadomiłem sobie, w co się pakuję.
- No cóż - rzekł w końcu Davy Ray - chyba powinniśmy już ruszać.
- Właśnie - mruknął Ben. - Ruszajmy.
- Mhm - przytaknąłem.
Staliśmy w miejscu. Wiatr wiał nam w twarze, nie muskając już nawet spoconych karków. Przed
nami szumiał las. Pomyślałem o kołyszących się i syczących głowach hydry z filmu Jazon i Argonauci.
- Ja idę - oświadczył Davy Ray i ruszył naprzód.
Odwróciłem się plecami do Zephyr i poszedłem za nim, bo przecież to on miał kompas. Ben,
któremu koszula zdążyła już wyjść ze spodni, skrócił o jedną dziurkę paski plecaka, zawołał: „Czekajcie!” i co prędzej pobiegł za nami.
Las, który od stu lat czekał na trzech chłopców - takich jak my - wpuścił nas, a potem gałęzie i
liście zasunęły się za naszymi plecami. Teraz, skoro już znaleźliśmy się w dziczy, zdani byliśmy
wyłącznie na siebie.
Wkrótce ociekaliśmy potem. Pokonywanie stromych, zalesionych grzbietów w parnym sierpniowym upale nie było łatwym zadaniem. Ben zaczął sapać i domagać się od Davy’ego, żeby zwolnił.
- Uważaj, to jama węża! - wrzasnął Davy, wskazując wyimaginowaną dziurę u stóp Bena,
skutkiem czego ów od razu wydatnie zwiększył tempo.
Wędrowaliśmy przez zielone królestwo słońca i cienia, gdzie słodkimi kiściami kipiało kapryfolium
i gdzie rosły dzikie jeżyny, i oczywiście musieliśmy się zatrzymać na chwilę, żeby ich skosztować.
Potem ruszyliśmy dalej, kierując się kompasem i słońcem. Byliśmy panami swego losu. Na szczycie
wzgórza znaleźliśmy duży głaz, gdzie można było usiąść, a na nim coś, co przypominało indiańskie
znaki, wycięte w kamieniu. Niestety, nie my pierwsi dokonaliśmy tego odkrycia, bo w pobliżu walało
się opakowanie księżycowego piernika i rozbita butelka po 7-up. Poszliśmy dalej, zagłębiając się w
las, zdecydowani znaleźć miejsce, którego nie tknęła jeszcze ludzka stopa. Dotarliśmy do łożyska
wyschniętego potoku i ruszyliśmy jego korytem, a otoczaki chrzęściły nam pod nogami. Na kilka
minut przykuł naszą uwagę zdechły opos, nad którym kłębiły się muchy. Davy Ray zagroził, że rzuci
116
nim w Bena, ale wybiłem mu z głowy ten niesmaczny pomysł i Ben odetchnął z ulgą. Trochę dalej, w
miejscu, gdzie drzewa rosły rzadziej, a spod ziemi wystawały białe skały jak żebra dinozaura, Davy
Ray przystanął i schylił się. Kiedy się wyprostował, trzymał w dłoni czarny grot strzały o niemal idealnym kształcie, który schował do kieszeni, żeby dać go Johnny’emu do kolekcji.
Słońce zachodziło. Byliśmy oblepieni kurzem i potem, a komary wirowały nad naszymi głowami i
rzucały się nam do oczu. Nigdy nie rozumiałem, co takiego widzą komary w ludzkich oczach, ale
widocznie ciągnie je do nich jak ćmy do płomienia; dość, że sporo czasu zajmowało nam wydłubywanie martwych owadów z załzawionych kącików. Kiedy słońce się już schowało i zrobiło się trochę
chłodniej, komary dały nam spokój. Zaczęliśmy się zastanawiać, gdzie moglibyśmy znaleźć miejsce
na nocleg, i wtedy właśnie objawiło się nam sedno całej sprawy.
Nie było tu mam ani tatusiów, którzy mogliby nam przygotować kolację. Nie było telewizorów, radioodbiorników, wanien, łóżek ani żadnych świateł, z czego w pełni zdaliśmy sobie sprawę, kiedy
niebo na wschodzie pociemniało. Nie wiedzieliśmy, jak daleko znaleźliśmy się od domu, ale w ciągu
ostatnich dwóch godzin nie zauważyliśmy żadnych śladów cywilizacji.
- Lepiej zatrzymajmy się tutaj - rzekłem do Davy’ego Raya, wskazując niewielką polanę, ale on
odparł:
- E, tam, możemy pójść jeszcze trochę dalej.
Wiedziałem, że gna go naprzód ciekawość, co znajduje się za następnym grzbietem. Ben i ja
podążyliśmy za nim; jak już mówiłem, w końcu to on miał kompas.
Nasze latarki zaczęły się przedzierać przez gęstniejący zmrok. Coś zatrzepotało mi tuż przed
nosem i odpłynęło w bok: nietoperz na łowach. Coś umknęło nam spod nóg w leśnej ściółce. Ben bez
przerwy pytał: „Co to? Co to?”, ale nie byliśmy w stanie udzielić mu odpowiedzi. Wreszcie Davy Ray
się zatrzymał, powiódł w koło promieniem latarki i oznajmił:
- Tu rozbijemy obóz.
Uznaliśmy z Benem, iż najwyższy czas, bo nogi nam dosłownie odpadały. Zrzuciliśmy plecaki z
obolałych ramion, wysiusialiśmy się na opadłe z drzew szpilki, a potem zaczęliśmy się rozglądać za
drewnem na ognisko. Pod tym względem mieliśmy szczęście, bo dookoła leżało mnóstwo sosnowego chrustu i szyszek, które rozpalały się ledwie muśnięte zapałką. Wkrótce więc w kręgu,
wyłożonym kamieniami według wskazówek mego taty, paliło się solidne ognisko, a w jego rudej
poświacie my - trzej pionierzy z pogranicza - pałaszowaliśmy kanapki przygotowane przez nasze
mamy.
Ogień trzaskał. Ben odkrył słoik ślazowego syropu, który mama zapakowała mu do plecaka.
Znaleźliśmy sobie patyczki i z rozkoszą oddaliśmy się degustacji. Otaczała nas tylko ciemność, która
zaczynała się tuż za kręgiem zakreślonym przez światło padające z ogniska. Między drzewami mrugały robaczki świętojańskie. Tchnienie wiatru poruszało czubami sosen, a wysoko w górze
widzieliśmy na niebie smugę Drogi Mlecznej.
W leśnym sanktuarium nasze głosy przycichły, pełne szacunku dla tego miejsca. Rozmawialiśmy
o nieudanym sezonie ligi młodzików, zarzekając się, że w przyszłym roku jakoś zmusimy Nemo
Curlissa, żeby z nami zagrał. Rozmawialiśmy o Branlinach i o tym, że ktoś powinien wyklepać im
patelnie za to, że zepsuli Johnny’emu całe lato. Obliczyliśmy, jak daleko jesteśmy od domu. Davy był
zdania, że pięć lub sześć mil, podczas gdy Ben twierdził, że raczej dziesięć albo dwanaście. Zastanawialiśmy się na głos, co robią w tej chwili nasi najbliżsi, i zgodnie doszliśmy do wniosku, że
pewnie zamartwiają się o nas na śmierć i że dobrze im zrobi to nowe doświadczenie. Przecież dorastaliśmy i czas już był najwyższy, aby zrozumieli, że dni naszego dzieciństwa są policzone.
W dali zahukała sowa. Davy Ray z ogromną nadzieją mówił o Śnieżniku, który na pewno jest
teraz w lesie, widzi i słyszy to samo co my; może nawet posłyszał tę sowę. Ben zaczął mówić, że
wkrótce zacznie się rok szkolny, ale prędko go uciszyliśmy. Położyliśmy się na plecach przy dogasającym ognisku, patrzyliśmy w niebo i rozmawialiśmy o Zephyr i ludziach, którzy tam mieszkają.
Wszyscy przyznaliśmy, że jest to czarodziejskie miasto. My też byliśmy zaczarowani, bo urodziliśmy
się w nim.
Kiedy płomienie zgasły i tylko popiół żarzył się jeszcze czerwono, sowa poszła już spać, a ciepły
wiatr przywiał do naszego obozowiska zapach dzikich wiśni, obserwowaliśmy spadające gwiazdy,
które zostawiały na niebie rozjarzone złote i błękitne smugi. A gdy przedstawienie się skończyło i
wszyscy leżeliśmy w zadumie, Davy Ray rzekł:
117
- Hej, Cory, a może byś nam coś opowiedział?
- E, nie - odparłem. - Jakoś nic mi nie przychodzi do głowy.
- No to coś wymyśl - uparł się Davy Ray. - Nie bądź żyła!
- Właśnie; tylko żeby nie było bardzo straszne - zastrzegł się Ben. - Nie chcę, żeby mi się
przyśnił jakiś koszmar.
Zamyśliłem się na chwilę, po czym zacząłem:
- Wiecie, że w tej okolicy był kiedyś obóz dla niemieckich jeńców wojennych? Tato mi o tym
mówił. Powiedział, że skoszarowali ich w lesie, a byli to najgorsi zbrodniarze, jakich potraficie sobie
wyobrazić. Było to gdzieś w pobliżu bazy lotniczej, tylko że wtedy nie było tam jeszcze bazy.
- Naprawdę? - spytał ostrożnie Ben.
- Nie, głupku! - ofuknął go Davy. - Przecież on to zmyśla!
- Może zmyślam - odrzekłem - a może nie.
Davy Ray zamilkł.
- Tak czy owak - ciągnąłem - w obozie wybuchł pożar i kilku hitlerowców uciekło. Niektórzy byli
strasznie poparzeni, twarze i całe ciała mieli w ranach, ale zdołali się przedostać do lasu i...
- Widziałeś to w telewizji, prawda? - przerwał Davy Ray.
- Nie - zaprzeczyłem. - Opowiadał mi o tym mój tato. To wszystko działo się dawno temu, jeszcze
przed naszym urodzeniem. Tak więc faszyści zaszyli się w pobliskich lasach, a ich przywódca ogromny chłop imieniem Bruno, o twarzy porytej straszliwymi bliznami - znalazł jaskinię, w której zamieszkali. Ale nie mieli dość żywności i kiedy niektórzy z nich umierali, inni krajali ich ciała nożami i...
- Dajże spokój! - żachnął się Ben.
- ...i zjadali ich, a Bruno zawsze pożerał mózg. Rozbijał czaszki jak orzechy, wygarniał mózg
obiema rękami i połykał w całości.
- Zaraz zwymiotuję! - zawołał Davy Ray i wydał z siebie niedwuznaczny dźwięk. Potem się
roześmiał i Ben też zaczął się śmiać.
- Po jakimś czasie... powiedzmy, po dwóch latach, przy życiu pozostał tylko Bruno, a był teraz
jeszcze większy niż przedtem - ciągnąłem. - Ale rany po oparzeniach nigdy mu się do końca nie
zagoiły. Jedno oko miał na czole, a drugie zwisało mu aż na policzek. - W tym miejscu przerwał mi
nowy wybuch śmiechu. - No więc spędziwszy tyle czasu w jaskini i zjadłszy wszystkich pozostałych
Niemców, Bruno zwariował. Był głodny, ale apetyt miał tylko na jedno: na móżdżek.
- Fuj! - skrzywił się Ben.
Chciał jeść wyłącznie mózgi - oznajmiłem swojej dwuosobowej publiczności.- Miał już ponad dwa
metry wzrostu, ważył sto pięćdziesiąt kilo. Nosił taki długaśny nóż, którym potrafił za jednym zamachem ściąć człowiekowi czubek głowy. Policja i wojsko przez cały czas go poszukiwały, ale nie
mogły drania wytropić. Znaleziono zwłoki strażnika leśnego z rozciętą głową, z której zniknął mózg.
Potem ciało starego bimbrownika, też z wyjedzonym mózgiem, i wtedy stało się jasne, że Bruno
coraz bardziej przybliża się do Zephyr.
- I wtedy wezwali Jamesa Bonda i Batmana! - przerwał mi Davy.
- Nie! - poważnie potrząsnąłem głową. - Nie mieli kogo wezwać. Była tu tylko policja i wojsko, a
każdej nocy Bruno chodził po lesie z nożem i latarnią. Mordę miał taką okropną, że na jego widok
ludzie kamienieli ze strachu jak pod spojrzeniem Meduzy, a wtedy on ciach! rozcinał im głowy i
mlask! wyjadał mózg.
- Akurat! - wykrzywił się Ben. - I pewnie stary Bruno ciągle jeszcze włóczy się po tych lasach, a
na kolacje wyjada ludziom mózgi, co?
- Nie - odparłem, z wolna układając zakończenie historii. - Policjanci i żołnierze wreszcie go
znaleźli, i podziurawili kulami tak, że wyglądał jak ser szwajcarski. Ale od tej pory w bardzo ciemne
noce można czasem zobaczyć w lesie, jak światło latarni Brunona porusza się pośród drzew powiedziałem lodowatym szeptem. Tym razem nie śmiał się ani Ben, ani Davy. - Taaak, widać wędrujące światło, kiedy głód wygna Brunona do lasu. Przyświeca sobie latarnią, a jeśli znajdziecie się
blisko, możecie dostrzec błysk noża, ale nigdy nie patrzcie mu w twarz! - Podniosłem ostrzegawczo
palec. - Nie patrzcie mu w twarz, bo inaczej zwariujecie i sami będziecie mieli ochotę na mózg! - Ostatnie słowo wykrzyknąłem zrywając się na równe nogi. Ben wrzasnął ze strachu, ale Davy Ray tylko
się roześmiał.
118
- Hej, to wcale nie jest śmieszne! - zaprotestował Ben.
- Nie musisz się bać starego Brunona - powiedział mu Davy Ray. - Przecież nie masz mózgu,
więc możesz być spo... - Urwał i wpatrzył się w mrok.
- Co się stało? - spytałem.
- Teraz on chce nas wystraszyć! - burknął Ben. - No i co, widzisz, że nie działa!
Twarz Davy’ego Raya zbielała. Przysięgam, że widziałem, jak głowa pokrywa mu się gęsią
skórką, a włos staje dęba. Wybełkotała „Bhh... bh... bh...”, wskazując gdzieś przed siebie. Odwróciłem się, żeby spojrzeć w tamtym kierunku. Z ust Bena wyrwał się jęk. Mnie samemu włos się zjeżył
na głowie, a serce załomotało.
Między drzewami zobaczyłem zbliżające się do nas światło.
- Bh... bh... Boże wszechmogący! - wychrypiał Davy. Wszystkich nas poraził ten rodzaj strachu,
który każe ci wykopać norę, wskoczyć do niej i zabarykadować za sobą wejście. Światło poruszało
się wolno, ale było coraz bliżej. A kiedy jeszcze się zbliżyło, rozdzieliło się na dwa, a my roztrzęsionymi brzuchami zaryliśmy się w ściółce. W następnej chwili wiedziałem już, co to było: reflektory
samochodowe. Przez moment miałem wrażenie, że auto zamierza wjechać prosto w naszą kryjówkę,
ale potem zboczyło i zobaczyliśmy, jak błyskają czerwone światła stopu, kiedy kierowca nieco przyhamował. Wóz toczył się dalej krętym traktem, który przebiegał zaledwie o pięćdziesiąt jardów od
naszego obozu. W ciągu paru minut rozpłynął się wśród drzew.
- Widzieliście? - szepnął Davy Ray.
- Jasne, że widzieliśmy! - odparł Ben również szeptem. - Przecież nigdzie się stąd nie ruszaliśmy!
- Ciekawe, kto to był i po co przyjechał do lasu. - Davy Ray spojrzał na mnie. - Nie miałbyś
ochoty sprawdzić, Cory?
- Prawdopodobnie bimbrownicy - stwierdziłem. Głos mi drżał. - Lepiej zostawić ich w spokoju.
Davy Ray podniósł latarkę. Twarz wciąż miał bardzo bladą, ale w oczach błyszczało mu podniecenie.
- Zaraz się dowiem, co się dzieje! Wy możecie sobie tu siedzieć, jeśli chcecie!
Wstał, zapalił latarkę i zaczął się skradać śladem samochodu. Kiedy się zorientował, że nie
idziemy za nim, przystanął.
- No, dobra - powiedział. - Wiem, że się nie boicie ani nic z tych rzeczy...
- To dobrze - rzekł Ben - bo ja się stąd nie ruszam.
Wstałem. Jeśli Davy Ray miał dość odwagi, żeby iść, to ja też. Poza tym sam chciałem się
przekonać, kto zapędził się samochodem tak daleko w las.
- Chodź! - ponaglił mnie Davy. - Tylko uważaj, gdzie stawiasz nogi!
- Przecież nie zostanę tu sam! - Zerwał się Ben. - Całkiem wam odbiło, wiecie o tym?
- Wiemy. - W głosie Davy’ego zadźwięczała duma. - A teraz głowy nisko i żadnych rozmów!
Skradaliśmy się od drzewa do drzewa, kierując się wzdłuż traktu, którego nawet nie zauważyliśmy, kiedy o zmierzchu rozbijaliśmy obóz. Szlak wił się tam i z powrotem wśród drzew. Sowa
znów zaczęła hukać, a świetliki mrugały ze wszystkich stron. Przeszliśmy tak może dwieście jardów,
kiedy Davy Ray nagle się zatrzymał i szepnął:
- To tu!
Przed sobą ujrzeliśmy samochód. Tym razem stał, ale jego silnik wciąż mruczał, a światła były
włączone. Przykucnęliśmy za drzewem. Nie wiem, co czuli koledzy, ale moje serce robiło milę na
minutę. Samochód wciąż tkwił w miejscu, a kierowca nie wysiadał.
- Chce mi się siusiu! - szepnął rozpaczliwie Ben, ale Davy kazał mu wytrzymać.
Po pięciu lub sześciu minutach ujrzeliśmy inne światła, zbliżające się przez las z przeciwnego
kierunku. Tym razem był to czarny cadillac. Zatrzymał się naprzeciw pierwszego samochodu. Davy
Ray spojrzał na mnie, a jego mina świadczyła wyraźnie, że tym razem trafiliśmy na prawdziwą aferę.
Mnie tam osobiście wcale na tym nie zależało; wolałem raczej jak najszybciej wycofać się z tego, co
uznałem za spotkanie bimbrowników. Potem drzwi pierwszego samochodu otworzyły się i wysiadło z
niego dwóch ludzi.
- O rany! - tchnął mi do ucha Davy Ray.
W krzyżujących się światłach reflektorów stało dwóch mężczyzn, ubranych zwyczajnie, tylko
głowy okrywały im białe maski. Jeden z nich był średniego wzrostu, drugi wysoki i tęgi - do tego stop-
119
nia, że jego brzuch zwisał nad paskiem dżinsów. Ten średni palił papierosa albo cygaro - trudno było
powiedzieć co - i przechylał zamaskowaną głowę, wydmuchując dym kącikiem ust. Potem otworzyły
się drzwi cadillaca i serce podeszło mi do gardła, kiedy rozpoznałem w kierowcy Bodeana Blaylocka.
To był on; pamiętałem twarz, która patrzyła na mnie znad stolika, jak gdyby chciał mi powiedzieć, że
złapał mojego dziadka i już go nie wypuści. Z przeciwnej strony wynurzył się szczupły mężczyzna o
gładko ulizanych czarnych włosach i masywnym, wystającym podbródku. Miał na sobie obcisłe
czarne spodnie i czerwoną koszulę z kowbojskimi wzorami na karczku. W pierwszej chwili myślałem,
że to Donny Blaylock, ale tamten nie miał takiej brody. Człowiek ów otworzył tylne drzwi cadillaca i po
chwili całe auto się zatrzęsło, kiedy trzeci pasażer zaczął się gramolić na zewnątrz.
Ujrzałem górę na dwóch nogach.
Olbrzymi brzuch wydymał czerwoną kraciastą koszulę i założony na nią kombinezon. Kiedy
mężczyzna stanął przy samochodzie, jego głowa - łysa z wyjątkiem pasemka siwych włosów okalających żołędziokształtną czaszkę - sięgała prawie metra dziewięćdziesięciu nad ziemią. Krótko przystrzyżony siwy zarost zbiegał się w jednym punkcie pod brodą. Pomarszczona twarz przywodziła na
myśl płat czerwonego mięsa, a jej właściciel sapał niczym kowalski miech.
- Co to, chłopcy, wybieracie się na maskaradę?! - ryknął głosem, żywo przypominającym dźwięk,
jaki wydaje betoniarka, a potem zaśmiał się jak wielki stary silnik, na którego stykach pojawia się
pierwsza iskra.
Bodean i ten drugi także zaczęli się śmiać. Faceci w maskach przestąpili niepewnie z nogi na
nogę.
- Wyglądacie jak worki gówna - rzekł człowiek góra, posuwając się do przodu. Przysięgam, że
jego dłonie miały rozmiary swojskich szynek, a stopy w przydeptanych kowbojskich buciorach wyglądały, jak gdyby mógł nimi miażdżyć mniejsze drzewa.
Tęższy człowiek w masce powiedział:
- Jesteśmy inko... inko... nie chcemy, żeby ktoś nas rozpoznał.
- Pieprzysz, Dick! - Brodaty potwór na nowo parsknął śmiechem.
- Trzeba być idiotą i do tego ślepym, żeby nie rozpoznać twojego brzuszyska i tego tłustego
zadka!
Przygarnął kocioł garnkowi - pomyślałem.
- Ajajaj, myśleliśmy, że pan też nas nie rozpozna, panie Blaylock!
- rzekł przypochlebnie mężczyzna nazywany Dickiem, a ja nagle uświadomiłem sobie, że mam
przed sobą pana Dicka Moultry’ego, natomiast ten drugi to siejąca postrach głowa klanu Blaylocków Biggun Blaylock we własnej osobie.
Ben też zdał sobie z tego sprawę.
- Zabierajmy się stąd! - wyszeptał, ale Davy syknął:
- Cicho bądź!
- Jak dla mnie - Biggun oparł ręce na monstrualnych biodrach - możecie się ubierać choćby i w
worki po węglu. Macie forsę?
- Tak jest. - Pan Moultry sięgnął do kieszeni i wydobył z niej zwitek banknotów.
- Przelicz - rozkazał Biggun.
- Już się robi. Pięćdziesiąt... sto... sto pięćdziesiąt... dwieście...
- Pan Moultry liczył dalej, aż doszedł do czterystu dolarów.
- Weź pieniądze, Wade - rzekł Biggun, a mężczyzna w kowbojskiej koszuli postąpił krok i
wyciągnął rękę.
- Chwileczkę - powiedział drugi z zamaskowanych mężczyzn.
- A gdzie towar? - Mówił niskim, burkliwym głosem, który robił wrażenie celowo zmienionego, a
jednak wychwyciłem w nim znajomą nutę.
- Bodean, wyjmij towar - rzekł Biggun.
Bodean wyjął ze stacyjki cadillaka kluczyki i poszedł do bagażnika. Spojrzenie Bigguna przewiercało na wylot mężczyznę o fałszywym głosie.
Cieszyłem się, że nie skierował go na mnie, bo było tak natężone, że mógł nim chyba zginać żelazne sztaby.
- Doskonała jakość - rzekł Biggun. - Dokładnie to, o co prosiliście, chłopcy.
- Mam nadzieję. Płacimy dosyć słono.
120
- Chcecie się przekonać? - Biggun pokazał w uśmiechu olśniewające zęby. - Na twoim miejscu,
przyjacielu, pozbyłbym się tego cygara.
Zamaskowany człowiek zaciągnął się po raz ostatni, po czym odwrócił się i pstryknął
niedopałkiem w kierunku naszej kryjówki. Cygaro upadło o jakieś dwa metry ode mnie. Dostrzegłem
nadgryziony plastikowy ustnik. Wiedziałem, kto pali cygara z takimi ustnikami. To był pan Hargison,
nasz listonosz.
Bodean otworzył bagażnik, po czym zamknął go z powrotem i podszedł do zamaskowanych
mężczyzn, trzymając niewielką skrzynkę w ramionach. Niósł ją bardzo delikatnie, niczym śpiące
dziecko.
- Chciałbym to zobaczyć - rzekł pan Hargison głosem, którego nigdy dotąd nie słyszałem z jego
ust.
- Pokaż mu, co kupuje - polecił synowi Biggun, a Bodean ostrożnie odsunął zasuwkę i uchylił
wieko, żeby pokazać, co jest w środku. Żaden z nas nie mógł zajrzeć do skrzynki, ale pan Moultry
podszedł bliżej i cicho gwizdnął pod maską.
- Pasuje? - spytał Biggun.
- Nada się - odrzekł pan Hargison. - Zanim się połapią, co ich rąbnęło, już będą stepować w
piekle.
- Dorzuciłem jedną ekstra. - Biggun znów wyszczerzył zęby w uśmiechu i tym razem wyglądał jak
sam szatan. - Na szczęście - dodał. - Zamknij to, Bodean. Wade, bierz forsę.
- Davy... - szepnął Ben - coś po mnie łazi!
- Zamknij się, cykorze!
- Naprawdę! Czuję, że coś po mnie chodzi!
- Słyszeliście coś? - spytał pan Moultry, a to pytanie zmroziło mnie do szpiku kości.
Mężczyźni umilkli. Pan Hargison ujął skrzynkę obiema rękami, a Wade ścisnął w dłoni pieniądze.
Głowa Bigguna z wolna obróciła się wokół swojej osi, a jego płonące ślepia przeszukiwały las. Hu-hu!
- huknęła w dali sowa. Ben pisnął cicho z przerażenia. Przylgnąłem do ziemi i wtuliłem twarz w
sosnowe szpilki. Nieomal tuż przed moim nosem kopciło się cygaro pana Hargisona.
- Nic nie słyszę - odezwał się Wade Blaylock i podał pieniądze ojcu.
Biggun przeliczył je raz jeszcze, oblizując przy tym dolną wargę, po czym wepchnął je do
kieszeni.
- Dobrze-panie-bobrze - rzekł do swoich klientów. - Rozumiem, że nasza umowa została
dopełniona, panowie. Następnym razem, kiedy będziecie chcieli złożyć specjalne zamówienie,
wiecie, jak mnie znaleźć.
- Poczłapał do cadillaka, a Bodean skoczył, żeby otworzyć przed nim drzwi.
- Uprzejmie panu dziękujemy, panie Blaylock. - Coś w głosie Moultry’ego sprawiło, że przyszedł
mi na myśl wystraszony pies, który łasi się do złego pana. - Może pan być pewien, że doceniamy...
- PAJĄK!!!
Świat zamarł w bezruchu. Sowa oniemiała. Droga Mleczna zamigotała na skraju zagłady.
- Pająki! - wrzasnął ponownie Ben i zaczął wściekle tarzać się w leśnej ściółce. - Całego mnie
oblazły!!!
Nie byłem w stanie zaczerpnąć tchu. Po prostu nie potrafiłem tego zrobić. Davy Ray spojrzał na
Bena; szczęka mu opadła, a Ben w dalszym ciągu wił się i wrzeszczał. Pięciu mężczyzn skamieniało
na swoich miejscach, tyle że teraz już wszyscy patrzyli w naszym kierunku. Serce mi zadudniło. Trzy
sekundy upłynęły powoli jak wieczność, a potem nocną ciszę rozdarł ryk Bigguna Blaylocka:
- Łapać ich!!!
- Wiejemy! - krzyknął Davy gramoląc się na nogi. - Wiejemy stąd!
Wade i Bodean biegli w naszą stronę; w świetle latarek ich ciała rzucały na trawę ogromne cienie. Davy Ray gnał już w kierunku, z którego tu przyszliśmy.
- Uciekaj, Ben! - rzuciłem, zerwałem się i pobiegłem.
Ben piszczał i gorączkowo omiatał się rękami. Kątem oka dojrzałem, że Wade już miał go złapać,
ale wtedy strach dodał Benowi skrzydeł i ręce Wade’a trafiły w próżnię.
- Wracajcie tu, smarkacze! - darł się Bodean, pędząc za mną i Davym Rayem.
- Łapcie ich, do cholery! - ryczał Biggun. - Nie pozwólcie im uciec!
121
Davy był szybki, muszę to przyznać. W krótkim czasie odsadził się ode mnie spory kawałek.
Problem polegał na tym, że to on miał latarkę. Nie wiedziałem, dokąd biegnę, natomiast za sobą
słyszałem chrapliwy oddech Bodeana. Odważyłem się jeszcze raz obejrzeć, ale Ben pognał całkiem
gdzie indziej, a Wade wciąż deptał mu po piętach. Nie wiem, czy pan Hargison i pan Moultry również
nas ścigali. Bodean Blaylock wyciągnął rękę, żeby mnie chwycić za kołnierz. Uchyliłem głowę i raptownie zmieniłem kierunek. Bodean poślizgnął się na suchym igliwiu. Biegłem przez ciemny las.
- Davy Ray! - zawołałem, bo zniknęło mi z oczu światło jego latarki. - Gdzie jesteś?
- Tutaj, Cory! - odkrzyknął, ale nie potrafiłem go umiejscowić. Za plecami słyszałem Bodeana,
który przedzierał się przez chaszcze.
- Cory! Davy Ray! - wołał Ben gdzieś daleko z prawej strony.
- Do licha ciężkiego, sprowadźcie ich tutaj! - wściekał się Biggun.
Obawiałem się, że wkrótce przekonam się na własnej skórze, do czego jest zdolny ten potwór i
jego synalkowie, bo cokolwiek się tu odbywało, zdecydowanie chciał to zachować w sekrecie. Już miałem zawołać do Bena, ale ledwie otworzyłem usta, moja lewa stopa poślizgnęła się na igliwiu i nagle
stoczyłem się z jakiegoś nasypu niczym worek zboża. Turlałem się przez krzaki i pnącza, a kiedy się
wreszcie zatrzymałem, byłem tak skołowany i przerażony, że syrop ślazowy znów podszedł mi do
gardła. Leżałem na brzuchu, z brodą obdartą ze skóry przez coś, na co wpadłem, i oczekiwałem, że
lada moment z ciemności wynurzy się ręka i złapie mnie za kark. Słyszałem trzask gałęzi: Bodean był
gdzieś w pobliżu. Wstrzymałem oddech. Bałem się, że usłyszy bicie mego serca. Wydawało mi się,
że dudni głośniej niż cały pułk doboszów, walących młotami w kowadła, i jeśli Bodean go nie słyszy,
to z pewnością jest głuchy jak pień.
- Możesz już wyjść, chłopcze. Wiem, gdzie jesteś - doleciał mnie z lewej strony jego głos.
Brzmiało przekonywająco. Omal się nie odezwałem, ale w porę zdałem sobie sprawę, że on
widzi w ciemnościach tyle samo co ja. Milczałem nie podnosząc głowy.
Po kilku sekundach Bodean odezwał się trochę bliżej:
- I tak was znajdziemy! Zachciało wam się szpiegować? Bez obaw, wygarniemy was wszystkich,
dranie!
Oddalał się. Odczekałem jeszcze parę minut, słysząc, jak Blaylockowie nawołują się wzajemnie.
Najwyraźniej Davy Ray i Ben także uciekli i Biggun szalał ze złości.
- Macie ich znaleźć, choćbyście mieli szukać przez całą noc! - wrzeszczał na synów, a oni potulnie odpowiadali: „Tak jest”.
Doszedłem do wniosku, że lepiej się zbierać, póki okoliczność sprzyja, więc wstałem i
wymknąłem się ukradkiem jak zbity szczeniak.
Nie miałem pojęcia, dokąd idę. Wiedziałem natomiast, że muszę zostawić Blaylocków tak daleko
za sobą, jak to tylko możliwe. Pomyślałem, że mógłbym zrobić pętlę i postarać się znaleźć kolegów,
ale bałem się, że Blaylockowie mnie przyskrzynią, więc szedłem dalej w ciemności. Nawet jeśli
wokoło czaiły się rysie i grzechotniki, nie mogły przecież być gorsze od dwunogich bestii, które mnie
ścigały. Szedłem tak może z pół godziny, aż w końcu znalazłem głaz, przy którym się skuliłem, i
dopiero tam, pod gwiazdami, zdałem sobie sprawę z kłopotliwego położenia, w jakim się znalazłem:
mój plecak wraz z całą zawartością został w obozie, czyli nie wiadomo gdzie. Nie miałem żywności,
wody, latarki ani zapałek, a kompas miał Davy Ray.
Przemknęła mi przez głowę bardzo przygnębiająca myśl: mama miała rację; należało poczekać,
aż skończę trzynaście lat.
8. CHILE WILLOW.
Zdarzały mi się już białe noce. Na przykład wtedy, kiedy miałem anginę - nie mogłem zasnąć i
każda minuta zdawała się rozciągać w nieskończoność. Albo wtedy, kiedy Zbój miał robaki, a ja przez
całą noc się martwiłem, bo wciąż charczał i piszczał. Ale ta noc, którą spędziłem skulony przy
twardym głazie, była otchłanią żalu, strachu i niewygody, wtłoczoną w ciasne ramy sześciu godzin.
Jedno wiedziałem na pewno: ostatni raz w życiu dałem się namówić na biwak. Podskakiwałem za
każdym razem, kiedy wydawało mi się, że coś słyszę. Wbijałem wzrok w ciemność, wyobrażając
sobie zwaliste kształty tam, gdzie stały tylko chude sosny. Oddałbym każdy egzemplarz „National
Geographic” za dwie kanapki z masłem orzechowym i butelkę oranżady. Tuż przed świtem znalazły
mnie komary. Były tak wielkie, że gdybym złapał któregoś za nogę, mógłbym bezpłatnie przelecieć do
122
Zephyr. Przedstawiałem sobą obraz nędzy i rozpaczy, poczynając od czerwonych śladów po
ukąszeniach, a kończąc na burczącym brzuchu.
Poza tym, że tłukłem komary i nadstawiałem uszu, nasłuchując skradających się kroków, miałem
mnóstwo czasu i mogłem się do woli zastanawiać, co było w skrzynce, za którą pan Moultry i pan
Hargison zapłacili czterysta dolarów. Ludzie, toż to fortuna! A jeśli byli w to zamieszani Blaylockowie,
sprawa nie mogła być czysta. Do czego miała posłużyć zawartość tej skrzynki panu Moultry i
naszemu listonoszowi? Przypomniały mi się słowa pana Hargisona: „Zanim się połapią, co ich rąbnęło, już będą stepować w piekle”.
Cokolwiek by to było, interes musiał być nielegalny, skoro załatwiali go w lesie i do tego późną
nocą. Nie miałem wątpliwości, że Blaylockowie - a być może także pan Moultry i pan Hargison poderżnęliby nam gardła, byle tylko zachować wszystko w tajemnicy.
W końcu zaczęło wschodzić słońce, barwiąc niebo różem i szkarłatem. Doszedłem do wniosku,
że powinienem się ruszyć, na wypadek gdyby Blaylockowie wciąż byli w pobliżu. Wczoraj - a było to
po południu - kierowaliśmy się w stronę słońca, postanowiłem więc udać się prosto na wschód.
Wprawiłem w ruch obolałe nogi, rozpaczliwie tęskniąc za domem.
Umyśliłem sobie, że powinienem wejść na jakąś wyniosłość, skąd mógłbym zobaczyć Zephyr,
Jezioro Saksońskie albo przynajmniej szosę lub tory kolejowe. Z pagórków było jednak widać tylko
las. Mniej więcej w dwie godziny po wschodzie słońca wreszcie się coś wydarzyło: nad głową z
rykiem przemknął mi odrzutowiec i zobaczyłem, że wypuszcza klapy schodząc do lądowania.
Zmieniłem kurs o kilka stopni, kierując się tam, gdzie miałem nadzieję znaleźć bazę lotniczą Robbins.
Tymczasem las gęstniał, zamiast rzednąć. Słońce wzniosło się wyżej, grunt był nierówny i wkrótce
ociekałem potem. Komary wróciły wraz ze swymi braćmi, siostrami, wujkami i kuzynami i zaczęły mi
się roić nad głową jak ciemna aureola.
Znów usłyszałem hałas silników odrzutowych, choć spośród drzew nie mogłem dojrzeć
samolotów. Potem rozległo się głuche bum! bum! bum! kolejnych eksplozji. Przystanąłem. Zdałem
sobie sprawę, że znalazłem się koło poligonu bombowego. Z następnego wzniesienia zobaczyłem
ciemne obłoki dymu i kurz unoszący się w niebo mniej więcej na północnym wschodzie. A to oznaczało, że od moich frontowych drzwi dzieli mnie jeszcze długa, żmudna droga.
Zarówno żołądek, jak i słońce w zenicie powiedziały mi, że minęło południe. O tej porze
powinienem być już w domu. Niedługo mama zacznie wyłazić ze skóry, a tato rozglądać się za paskiem. Najbardziej bolesne byłoby jednak przyznanie się, że wcale nie jestem taki dorosły, jak mi się
wczoraj wydawało.
Szedłem dalej, omijając teren, na który zrzucano bomby. Jeszcze tylko paru ton materiałów
wybuchowych za pazuchą mi brakowało. Przedarłem się przez gąszcz ciernistych krzewów, które
kaleczyły mi ciało i szarpały odzienie, ale zacisnąłem zęby, przyjmując w pokorze to, co zsyłał mi los.
Bez przerwy tlił się we mnie strach; w każdej plamie cienia widziałem grzechotniki. Jeśli kiedykolwiek
żałowałem, że nie umiem naprawdę latać, to właśnie wtedy.
I nagle zupełnie niespodziewanie wyszedłem z lasu na soczystą, zieloną polanę. Słońce migotało na pomarszczonej tafli niewielkiego stawu, w którym pływała dziewczyna. Musiała tu być od
niedawna, bo tylko końce długich złotawych włosów miała mokre. Była smagła jak leśna jagoda;
woda lśniła na jej ramionach i barkach, kiedy wynosiła je ponad powierzchnię. Już miałem ją zawołać, kiedy obróciła się na plecy i zobaczyłem, że jest naga.
Serce skoczyło mi do gardła. Błyskawicznie schowałem się za drzewo, najbardziej przerażony
tym, że mogę ją spłoszyć. Przebierała nogami od niechcenia, a nad wodą widać było czubki jej piersi.
Miejsce pomiędzy długimi, smukłymi udami również nie było niczym zakryte. Wstyd mi było, że
podglądam, ale nie mogłem oderwać od niej wzroku. Odwróciła się i wślizgnęła pod wodę. Wynurzyła
się w połowie stawu. Odrzuciła z czoła gęste mokre włosy i znów położyła się na plecach, patrząc w
górę na błękitne niebo.
Sytuacja była nader interesująca. Tkwiłem w lesie, głodny i spragniony, pocętkowany ukąszeniami komarów i zadrapaniami od cierni, świadom, że mama i tato dzwonią na przemian to do szeryfa,
to do naczelnika straży pożarnej, a dwadzieścia stóp ode mnie w lśniącym zielonym stawie pływała
goła blondynka. Nie zdołałem się jeszcze przyjrzeć jej twarzy, ale wiedziałem, że jest starsza ode
mnie - mogła mieć piętnaście albo szesnaście lat. Była wysoka i szczupła; nie taplała się w wodzie
jak dziecko, lecz poruszała się z wytwornym, niewymuszonym wdziękiem. Zauważyłem jej ubranie
123
pod drzewem na przeciwległym brzegu. Biegła stamtąd ścieżka w głąb lasu. Dziewczyna zanurkowała, machając nogami, potem znów się wynurzyła i powoli popłynęła w stronę kupki ubrań. Po
chwili zatrzymała się, znalazła oparcie dla stóp na śliskim dnie i zaczęła brnąć w stronę brzegu.
Wiedziałem, że to moja ostatnia szansa.
- Zaczekaj! - zawołałem.
Dziewczyna odwróciła się. Jej twarz poczerwieniała, ręce odruchowo uniosły się do góry, żeby
zakryć piersi, a w końcu przysiadła, chowając się w wodzie po szyję.
- Kto tam? Kto to wołał?
- To ja - pokornie wyłoniłem się z kryjówki. - Przepraszam.
- Kim jesteś? I jak długo już tam stoisz?
- Tylko chwileczkę - skłamałem jej w żywe oczy: - Nic nie widziałem.
Dziewczyna otworzyła usta, patrząc na mnie z oburzeniem. Mokre włosy zwijały jej się na
ramionach. Twarz miała oświetloną przesianym przez liście słońcem i mimo gniewnej miny widziałem
w niej ucieleśnienie piękna. Nie byłem na to przygotowany; jej uroda poraziła mnie nagle i bezlitośnie. Wiele jest rzeczy, które dla chłopca są piękne: połysk lakieru na rowerowej ramie, przepych
psiej sierści, śpiew skaczącego jo-jo, żółty księżyc w pełni, zielona trawa na łące, a nade wszystko
wolny czas na zabawę. Twarz dziewczyny, choćby nie wiem jak harmonijna, zwykle nie stanowi
przedmiotu zachwytów. W tamtej chwili jednak zapomniałem o pustym żołądku, ukąszeniach komarów i ranach po cierniach. Najpiękniejsza dziewczyna, jaką kiedykolwiek widziałem, patrzyła na
mnie chabrowymi oczyma, a ja miałem wrażenie, że budzę się z długiego zimowego snu i wkraczam
w królestwo, którego istnienia nawet nie podejrzewałem.
- Zgubiłem się - udało mi się wyjąkać.
- Którędy tu przyszedłeś? Podglądałeś, prawda?
- Nie... A przyszedłem stamtąd. - Machnąłem ręką za siebie.
- Zmyślasz - stwierdziła oschle. - Na wzgórzach nikt nie mieszka.
- Wiem - powiedziałem.
Wciąż tkwiła przykucnięta w wodzie, osłaniając się ramionami. Widziałem, że złość powoli jej
mija, bo wyraz oczu złagodniał.
- Zgubiłeś się - powtórzyła. - A gdzie mieszkasz?
- W Zephyr.
- Oj, teraz to już na pewno zmyślasz! Zephyr jest hen, na drugim końcu doliny!
- Wczoraj wybrałem się z przyjaciółmi na wycieczkę - powiedziałem. - Potem coś się stało i zgubiłem się w lesie.
- Co się stało?
Wzruszyłem ramionami.
- Zaczęli nas gonić tacy faceci.
- Nie nabierasz mnie?
- Przysięgam, że tak było!
- I przyszedłeś tu aż z Zephyr? Musisz być wykończony!
- Jestem - przyznałem.
- Odwróć się - powiedziała. - Tylko nie waż się oglądać, dopóki ci nie powiem. Obiecujesz?
- Obiecuję - przyrzekłem solennie i odwróciłem się do niej plecami.
Słyszałem, jak wychodzi z wody, i oczyma duszy widziałem ją nagusieńką od stóp do głów. Zaszeleściła odzież. Po chwili dziewczyna oznajmiła:
- Już możesz się odwrócić.
Kiedy znów na nią spojrzałem, miała na sobie różową trykotową koszulkę, dżinsy i trampki.
- Jak się nazywasz? - zapytała odgarniając włosy z czoła.
- Cory Mackenson, - A ja Chile Willow. No to chodź, Cory.
Boże, jak ona cudownie wymawiała moje imię.
Poszedłem za nią ścieżką poprzez las. Była wyższa ode mnie i wcale nie poruszała się jak mała
dziewczynka. Doszedłem do wniosku, Że musi mieć szesnaście lat. Idąc za nią, wdychałem jej zapach, podobny do aromatu rosy na świeżo ściętej trawie. Starałem się stawiać stopy na jej śladach.
Gdybym miał ogon, na pewno bym nim merdał.
- Mieszkam tu niedaleko - powiedziała Chile, a ja odparłem:
124
- To dobrze.
Przy polnej drodze stała oblepiona papą rudera z dobudowanym kurnikiem, a na zachwaszczonym podwórku królował przerdzewiały na wylot wrak samochodu, oparty na pustakach. Wyglądało
to jeszcze gorzej niż tamta melina, w której dziadek Jaybird dał się ograć w pokera. Zdążyłem już zauważyć, że dżinsy Chile są wystrzępione i połatane, a w podkoszulku widnieją dziury wielkości
dziesięciocentówek. W porównaniu z jej domem najuboższa chałupa w Bruton mogła uchodzić za
pałac. Chile otworzyła siatkowe drzwi na skrzypiących zawiasach i zawołała:
- Mamo! Znalazłam kogoś!
Wszedłem za nią do ciemnego wnętrza. Frontowy pokój śmierdział ostrym papierosowym
dymem i nacią rzepy. W fotelu na biegunach siedziała jakaś kobieta i robiła na drutach, kołysząc się
miarowo. Z jej twarzy, pobrużdżonej i spieczonej od ciężkiej pracy na słońcu, spojrzały na mnie takie
same chabrowe oczy, jakie miała jej piękna córka.
- Najlepiej go wyrzuć - stwierdziła nie przestając poruszać drutami.
- On się zgubił - poinformowała ją Chile. - Mówi, że jest z Zephyr.
- Z Zephyr - powtórzyła kobieta. Jej wzrok znów spoczął na mnie. Ubrana była w ciemnoniebieski
fartuch z żółtym haftem na przodzie i gumowe klapki. - No, to wypuściłeś się daleko od domu,
chłopcze.
Głos miała niski i chrapliwy, jak gdyby słońce wysuszyło także jej płuca. Obok niej na odrapanym
stoliku stała popielniczka pełna niedopałków, w której kopcił się wypalony do połowy papieros.
- Tak, proszę pani. Chciałbym zadzwonić do rodziców. Czy mógłbym skorzystać z pani telefonu?
- Nie mamy telefonu. To nie Zephyr.
- Oo. A... czy ktoś mógłby podrzucić mnie do domu?
Matka Chile podniosła papierosa z popielniczki, zaciągnęła się nim głęboko i odłożyła go z
powrotem. Kiedy się ponownie odezwała, z jej ust uniosła się smużka dymu.
- Bili zabrał wóz. Pewnie zaraz wróci.
Miałem ochotę zapytać, jak długo potrwa to „zaraz”, ale nie chciałem być nieuprzejmy.
- Czy mógłbym dostać szklankę wody? - zwróciłem się do Chile.
- Jasne. I powinieneś zdjąć tę koszulę, można by ją wykręcać. No już, ściągaj to z siebie.
Kiedy Chile zniknęła w mikroskopijnej kuchence, rozpiąłem koszulę i zacząłem odlepiać ją od
ciała.
- Powbijało się w ciebie trochę cierni, chłopcze - stwierdziła matka Chile, wypuszczając z ust
dym. - Chile, przynieś no jodynę i opatrz tego smyka.
- Się robi! - odkrzyknęła dziewczyna.
Zwinąłem przepoconą koszulę i zastygłem w oczekiwaniu na rozkosz i ból.
Chile musiała napompować wody do kuchennego kranu. Wydostając się na zewnątrz, woda
prychała i bulgotała. Kiedy dotarła do mnie w plastikowym kubku z podobizną Freda Flintstone’a, zauważyłem, że jest ciepła i rudawa. Miała nieprzyjemny zapach, o czym się przekonałem, gdy
pociągnąłem łyk. Potem twarz Chile Willow nachyliła się nade mną, a jej oddech był słodki jak róże o
poranku. Trzymała kłębek waty i butelkę jodyny.
- Będzie trochę bolało - uprzedziła mnie.
- Jakoś to zniesie - wyręczyła mnie w odpowiedzi jej matka.
Chile zabrała się do pracy. Skrzywiłem się i wstrzymałem oddech, kiedy poczułem pierwsze ukłucia. Szczypało jak licho. Ból stawał się coraz dotkliwszy, więc zacząłem obserwować twarz Chile. Jej
włosy wysychały, opadając złotymi falami na ramiona. Dziewczyna przyklękła przede mną. Wacik
zostawiał mi na ciele żółte ślady. Serce biło mi coraz mocniej. Spojrzenie błękitnych oczu napotkało
moje i Chile uśmiechnęła się.
- Świetnie się spisujesz - powiedziała.
Uśmiechnąłem się do niej, chociaż piekło mnie tak, że właściwie chciało mi się płakać.
- Ile masz lat, chłopcze? - zagadnęła mnie matka Chile.
- Dwanaście. - I znów wymknęło mi się kłamstwo: - Niedługo skończę trzynaście.- Nie odrywałem
wzroku od oczu Chile. - A ty?
- zapytałem.
125
- Ja? Szesnaście. Jestem stara wapniaczka.
- Chodzisz do liceum?
- Chodziłam przez rok, jak dla mnie to wystarczy.
- Nie chodzisz do szkoły? - Byłem zdumiony. - O rany!
- Chodzi, chodzi - wtrąciła jej matka, zawzięcie machając drutami.
- Do twardej szkoły życia, tak samo jak ja.
- Oj, mamo - odezwała się Chile; w jej pełnych ustach te dwa słowa brzmiały jak muzyka.
Zapomniałem o bólu. Ból był niczym dla takiego mężczyzny jak ja. Jak powiedziała matka Chile,
byłem w stanie to znieść. Rozejrzałem się po mrocznym pokoju, po odrapanych, poplamionych
meblach, a kiedy znów popatrzyłem na Chile, było to tak, jak gdyby po długiej deszczowej nocy zaświeciło słonce. Jodyna piekła okrutnie, ale dotyk Chile był łagodny. Wyobrażałem sobie, że chyba
mnie polubiła, skoro obchodzi się ze mną tak delikatnie. Widziałem ją nagą. Oprócz mojej mamy
nigdy w życiu nie widziałem nagiej kobiety. Przebywałem z nią tak krótko, ale czymże jest czas, gdy
odzywa się serce? Moje serce przemawiało do Chile Willow, podczas gdy ona obmywała mi rany i
uśmiechała się do mnie. Moje serce mówiło: Gdybyś była moją dziewczyną, dałbym ci sto robaczków
świętojańskich w zielonym szklanym słoju, żeby zawsze oświetlały ci drogę. Podarowałbym ci łąkę
pełną dzikich kwiatów, a każdy kwiat byłby inny. Dałbym ci mój rower, żeby strzegło cię jego złote
oko. Napisałbym dla ciebie bajkę i uczyniłbym cię księżniczką, która mieszka w białym marmurowym
zamku. Gdybyś tylko mnie zechciała, czyniłbym dla ciebie czary. Gdybyś mnie tylko zechciała...
Gdybyś tylko...
- Dzielny malec z ciebie - powiedziała Chile.
W głębi domu rozpłakało się niemowlę.
- O Boże! - Matka Chile odłożyła druty. - Bubba się obudził. - Wstała i ruszyła w kierunku, skąd
dobiegał płacz, a jej klapki mlaskały na łuszczącej się podłodze.
- Zaraz go nakarmię - rzuciła za nią Chile.
- Nie, ja to zrobię. Bili zaraz wróci; na twoim miejscu założyłabym tę obrączkę. Wiesz, jak potrafi
się wściekać.
- Jeszcze bym nie wiedziała - mruknęła pod nosem Chile. W jej oczach pojawił się cień. Przemyła ostatnie zadrapanie i zakorkowała butelkę. - No, gotowe.
Jej matka wróciła, trzymając na ręku niespełna roczne dziecko. Stałem pośrodku pokoju i miałem
wrażenie, że moja skóra krzyczy. Chile wstała z kolan i wróciła do kuchni. Kiedy się znów pojawiła,
na środkowym palcu lewej ręki miała cienką złotą obrączkę. Wzięła niemowlę od matki, zaczęła je
kołysać i cicho gruchać do niego.
- Niezły kloc - zauważyła starsza kobieta. - Będzie z niego kawał mężczyzny, to pewne. Podeszła do okna i odsunęła spłowiałą firankę.
- O, jest Bili. Zaraz pojedziesz do domu, chłopcze.
Usłyszałem hałas silnika ciężarówki, która zatrzymała się tuż pod gankiem. Zewnętrzne drzwi otworzyły się i zamknęły z trzaskiem, potem zaskrzypiały drzwi z siatki i do pokoju wszedł Bili. Był
wysoki, szczupły, ostrzyżony na jeża i mógł mieć najwyżej osiemnaście lat. Ubrany był w brudne
dżinsy i niebieską koszulę z tłustą plamą na przedzie. Miał ciemne oczy o ciężkich powiekach, a w
kącikach ust - przygryzioną zapałkę.
- A to kto? - zapytał zaraz na wstępie.
- Trzeba go podwieźć do Zephyr - odezwała się matka Chile.
- Chłopak zgubił się w lesie.
- Nie mam zamiaru tłuc się z nim do Zephyr! - obruszył się Bili.
- W tej skorupie jest goręcej niż w piekle!
- Gdzie byłeś? - spytała go Chile, tuląc w ramionach dziecko.
- Naprawiałem ten silnik staremu Walshowi. A jeśli myślisz, że to zabawa, myśl dalej.
Zerknął w jej stronę, mijając ją w drodze do kuchni. Jego spojrzenie przebiegło przez nią na
wskroś, jak gdyby w ogóle jej tam nie było. Oczy Chile sposępniały.
- Dostałeś pieniądze? - zawołała za nim matka.
- Tak, dostałem pieniądze! Myśli mama, że całkiem zdurniałem i nie wezmę pieniędzy za taką robotę?
- Przydałoby się mleko dla Bubby! - powiedziała Chile.
126
Posłyszałem, jak kuchenny kran ciągnie mętną wodę.
- Cholera - mruknął Bili.
- Zawieziesz chłopaka do Zephyr, czy nie? - spytała matka.
- Nie - odparł.
- Trzymaj. - Chile podała matce niemowlę. - Wobec tego ja go zawiozę.
- Jeszcze czego! - Bili wrócił do pokoju z napełnionym brązową cieczą kubkiem, na którym widniał portret następnego jaskiniowca.
- Nigdzie nie pojedziesz, bo nie masz prawa jazdy!
- Bez przerwy ci powtarzam, że najwyższy czas.
- Nigdzie nie musisz jeździć - oznajmił Bili i znów obrzucił ją obojętnym spojrzeniem. - Twoje
miejsce jest w domu. Niech jej to pani powie, pani Purcell.
- Nie mam zamiaru szczekać pod niczyim drzewem - sprzeciwiła się matka Chile, ale nie wzięła
dziecka. Usiadła z powrotem w fotelu na biegunach, włożyła papierosa do ust i zabrała się do roboty
na drutach.
Bili dopił resztkę wody i zrobił łaskawą minę.
- No dobra, do diabła z tym. Zawiozę go na stację benzynową koło bazy. Będzie mógł zadzwonić
z automatu.
- W porządku, Cory? - zapytała Chile.
- No... - Wciąż jeszcze kręciło mi się w głowie, a widok tej obrączki raził mnie w oczy. - Chyba
tak.
- Korzystaj, pókim dobry, bo jak nie, dostaniesz kopa i wylecisz za drzwi - ostrzegł mnie Bili.
- Nie mam pieniędzy na telefon - powiedziałem.
- No, to źle z tobą, mały! - Bili odniósł kubek do kuchni. - Bo ja ci swoich nie dam, to pewne!
Chile sięgnęła do kieszeni dżinsów.
- Ja mam trochę pieniędzy - powiedziała wyjmując małą plastikową portmonetkę w kształcie czerwonego serduszka, podobną do tych, jakie sprzedają za dziewięćdziesiąt dziewięć centów na
stoisku z zabawkami u Woolwortha, tyle że wytartą i popękaną. Otworzyła ją. W środku zobaczyłem
parę monet.
- Potrzebne mi tylko dziesięć centów.
Dała mi dziesięć centów z głową Merkurego, a ja wepchnąłem je do kieszeni. Uśmiechnęła się
do mnie, a sam ten uśmiech wart był fortunę.
- Wrócisz do domu cały i zdrowy.
- Wiem.
Spojrzałem na twarz dziecka i zobaczyłem, że ma takie same przepiękne chabrowe oczy.
- No, chodźmy, jeśli masz zamiar jechać - rzekł Bili zmierzając do drzwi. Nawet jednego spojrzenia nie poświęcił żonie i dziecku. Wyszedł, siatkowe drzwi trzasnęły i po chwili rozległ się warkot
silnika.
Nie mogłem się oderwać od Chile Willow. Później się dowiedziałem, że między dwojgiem ludzi
może istnieć „pociąg” i co to oznacza; ojciec opowiedział mi o ptaszkach i pszczołach, ale oczywiście
do tego czasu usłyszałem już wszystko od kolegów ze szkoły. Na razie jednak znałem tylko tęsknotę:
marzyłem o tym, żeby być starszy, wyższy, silniejszy i przystojniejszy i móc całować te cudowne usta.
Chciałem cofnąć czas do momentu, gdy nie miała jeszcze w ramionach dziecka Billa. Teraz pragnąłem jej powiedzieć: Powinnaś była na mnie zaczekać.
- Wracaj do domu, na swoje miejsce, chłopcze. - Pani Purcell przestała ruszać drutami i
przyjrzała mi się uważnie. Ciekaw jestem, czy domyśliła się, co mi chodzi po głowie.
Już nigdy nie postawię nogi w tym domu. Nigdy więcej nie zobaczę Chile Willow. Wiedziałem o
tym i napawałem się jej widokiem, póki jeszcze mogłem.
Bili oparł się na klaksonie. Bubba znów zaczął płakać.
- Dziękuję ci - powiedziałem do Chile, wziąłem mokrą koszulę i wyszedłem na słońce.
Ciężarówka pomalowana była zgniłozieloną farbą, boki miała powgniatane i cała chyliła się w
lewo. Przy wstecznym lusterku dyndały dwie czerwone pluszowe kostki. Wspiąłem się na fotel
pasażera i jakaś sprężyna dziobnęła mnie w pupę. Na podłodze stała skrzynka z narzędziami i
poniewierały się kłębki drutu. Okna były otwarte, a mimo to w kabinie unosił się mdlący, słodkawy
odór potu, który później zaczął mi się kojarzyć ze skrajną nędzą. Obejrzałem się w stronę drzwi.
127
Wyszła z nich Chile z dzieckiem na ręku.
- Kup mu po drodze trochę mleka, Bili! - zawołała.
Matka stanęła za nią w półmroku. Nagle zauważyłem podobieństwo tych twarzy, chociaż jedna z
nich została zniszczona przez upływ czasu i zmienne koleje losu, a pewnie także przez rozczarowania i gorycz. Miałem nadzieję, że Chile zostanie to oszczędzone. Miałem nadzieję, że nigdy nie zapomni, gdzie jest klucz do szuflady, w której zamknęła swój uśmiech.
- No to cześć! - powiedziała do mnie.
Pomachałem jej ręką. Bili ruszył z miejsca i na drodze dzielącej Chile Willow i mnie zakłębił się
kurz.
Przejechaliśmy ponad milę, zanim wreszcie zaczęła się twarda nawierzchnia. Bili milczał przez
całą drogę. Wysadził mnie koło stacji benzynowej na skraju terenów bazy. Kiedy wysiadałem,
powiedział:
- Te, mały! Na przyszłość uważaj, gdzie leziesz!
Potem odjechał, a ja zostałem sam na gorącym asfalcie.
Ból jest niczym dla takiego mężczyzny jak ja.
Właściciel stacji zaprowadził mnie do telefonu. Już miałem wrzucić dziesiątkę z głową Merkurego
do szpary w automacie, ale poczułem, że nie mogę tego zrobić. Chile Willow wyjęła ją z własnej portmonetki. Nie byłem w stanie rozstać się z tą monetą. Poprosiłem właściciela stacji, żeby pożyczył mi
na telefon, a mój tato odda mu pieniądze. „To nie bank” - mruknął, ale wyjął z kasy dziesięć centów.
Już po chwili moneta toczyła się z brzękiem w głąb aparatu. Wykręciłem numer, a po drugim sygnale
telefon odebrała mama.
Rodzice stawili się na miejscu w pół godziny. Spodziewałem się najgorszego, ale mama wyściskała mnie tak, że o mało nie połamała mi żeber, a uśmiechnięty od ucha do ucha tato klepnął mnie
lekko w tył głowy i od razu się zorientowałem, że jestem w nie lada łaskach. Po drodze do domu
dowiedziałem się, że Davy Ray i Ben dotarli razem do Zephyr około siódmej rano i szeryf Amory
słyszał już o tym, jak dwaj zamaskowani mężczyźni kupili od Bigguna Blaylocka drewnianą skrzynkę
z nieznaną zawartością i jak Blaylockowie gonili nas po lesie.
- Ci w maskach to pan Moultry i pan Hargison - powiedziałem.
Było mi trochę głupio, bo to pan Hargison ocalił nas z rąk Branlinów.
Mimo wszystko jednak szeryf powinien o tym wiedzieć.
Minęliśmy bazę lotniczą - pasy startowe, hangary i budynki otoczone wysoką siatką zwieńczoną
drutem kolczastym. Dalej ciągnęła się leśna droga, z której skręcało się do domu sprzedajnych
dziewczyn. Kiedy przejeżdżaliśmy obok Jeziora Saksońskiego, ojciec prawie niezauważalnie zwolnił,
ale nawet na nie nie spojrzał. Miejsce, gdzie widziałem postać w łopoczącym płaszczu, zniknęło w
bujnych zaroślach. Gdy tylko jezioro zostało za nami, tato znów dodał gazu.
W domu wszyscy koło mnie skakali. Dostałem wielką michę czekoladowych lodów i tyle
ciasteczek, ile byłem w stanie zjeść. Tato co drugie słowo mówił do mnie „chłopie” i „wspólniku”.
Nawet Zbój o mało nie zlizał mi skóry z twarzy. Cudem ocalony, powróciłem z dziczy cały i zdrów.
Oczywiście rodzice chcieli usłyszeć o mojej przygodzie i musiałem im opowiedzieć o dziewczynie, która opatrzyła mi rany. Powiedziałem im, jak się nazywa, że ma szesnaście lat i jest śliczna
jak Kopciuszek z filmu Walta Disneya.
- Zdaje się, że wpadła ci w oko, co, wspólniku? - Tato mrugnął do mamy, a ja rzekłem na to:
- A tam, akurat mam czas zajmować się dorosłymi babami!
Ale zasnąłem na kanapie ściskając w dłoni dziesięć centów.
Jeszcze przed zachodem słońca w sobotę wpadł do nas szeryf Amory.
Widział się już z Davym Rayem i Benem; teraz na mnie przyszła kolej składać zeznania.
Usiedliśmy na ganku. Zbój ułożył się pod moim krzesłem i od czasu do czasu podnosił głowę, żeby
liznąć mnie w rękę. W oddali, wśród ciemniejących chmur, dudnił grzmot. Szeryf wysłuchał mojej
opowieści o drewnianej skrzynce, a kiedy oznajmiłem, że zamaskowanymi mężczyznami byli pan
Moultry i pan Hargison, zapytał:
- Dlaczego sądzisz, że to oni, skoro nie widziałeś ich twarzy?
- Dlatego, że Biggun Blaylock nazwał tego grubego Dick, a oprócz tego widziałem niedopałek cygara, które wyrzucił pan Hargison. Było takie, jakie zawsze pali, z białym plastikowym ustnikiem.
128
- Rozumiem - pokiwał głową. Jego końska twarz nie zdradzała żadnych emocji. - Ale zapewne
wielu ludzi w okolicy pali takie cygara. A to, że Biggun Blaylock zwrócił się do kogoś po imieniu, nie
oznacza jeszcze, że był to Dick Moultry.
- To byli oni - powiedziałem. - Jeden i drugi.
- Davy Ray i Ben mówili mi, że nie rozpoznali zamaskowanych mężczyzn.
- Może oni ich nie rozpoznali, proszę pana, ale ja tak.
- No, dobrze. Sprawdzę, gdzie Dick i Gerald byli wczoraj wieczorem około jedenastej. Pytałem
Davy’ego i Bena, czy mogliby mnie zaprowadzić w tamto miejsce, ale twierdzą, że już tam nie trafią.
A ty?
- Nie, proszę pana. Wiem tylko, że było to koło leśnej przecinki.
- Mhm. Problem polega na tym, że na wzgórzach krzyżuje się mnóstwo przecinek i starych dróg,
którymi zwożono drewno. Nie widziałeś przypadkiem, co było w tej skrzynce?
- Nie, proszę pana. W każdym razie pan Hargison powiedział, że dzięki niej jacyś ludzie będą
stepować w piekle.
Szeryf zmarszczył brwi. W jego czarnych oczach pojawiła się iskierka zaciekawienia.
- Jak ci się zdaje, co miał na myśli?
- Nie wiem. Ale Biggun Blaylock wie. Powiedział, że dorzucił im jedną ekstra.
- Ale co?
Tego też nie wiem. - Patrzyłem, jak błyskawica spływa z nieba daleko na widnokręgu. - Może
znajdzie pan Bigguna Blaylocka i jego zapyta?
- Biggun Blaylock - rzekł szeryf - jest niewidzialny. Często o nim słyszę, wiem, co wyprawiają on i
jego synowie, ale nigdy go nie widuję. Sądzę, że ma kryjówkę gdzieś w lesie, być może w pobliżu
miejsca, gdzie się zapędziliście, chłopcy. - Amory też przyglądał się błyskawicy. Splótł ręce na
kolanach i kręcił kciukami. - Gdybym kiedykolwiek złapał któregoś z jego synów na gorącym uczynku,
może udałoby mi się go stamtąd wykurzyć. Tylko że prawdę mówiąc, Cory, urząd szeryfa w Zephyr
jest jednoosobowy. Nie dostaję od hrabstwa zawrotnych sum. Kurczę - uśmiechnął się blado - mam
tę posadę, bo nikt inny jej nie chce. Moja żona przez cały czas suszy mi głowę, że powinienem ją
rzucić i zająć się jak dawniej malowaniem domów. No cóż - wzruszył ramionami, odganiając od siebie
tę myśl - tutejsi ludzie generalnie boją się Blaylocków. Zwłaszcza Bigguna. Wątpię, czy udałoby mi
się skrzyknąć więcej niż pięciu do obławy. A zanim byśmy go znaleźli - zakładając, że w ogóle go
znajdziemy - na długo naprzód wiedziałby, że się zbliżamy. Rozumiesz, w czym problem, Cory?
- Tak, proszę pana. Blaylockowie stoją ponad prawem.
- Nie ponad - poprawił mnie. - Po prostu nie cofną się przed niczym, żeby je ominąć.
Zanosiło się na burzę. Wiatr szumiał w gałęziach drzew. Zbój podniósł nos i zaczął węszyć. Szeryf Amory wstał.
- Pójdę już - powiedział. - Dziękuję za pomoc.
W zmierzchającym świetle wydawał się stary i zmęczony; nawet ramiona miał trochę przygarbione. Zawołał „do widzenia” do mamy i taty przez siatkowe drzwi, a tato wyszedł na ganek żeby go
odprowadzić.
- Uważaj na siebie, Cory - rzekł: mi na odchodnym.
Zostałem na ganku głaszcząc Zbója, podczas gdy szeryf jeszcze przez kilka minut rozmawiał z
ojcem przy samochodzie. Potem szeryf odjechał, a tato wrócił na ganek i teraz on wydał mi się
zgnębiony.
- Chodź, wspólniku - powiedział otwierając przede mną siatkowe drzwi. - Zaraz lunie.
Nocą wył wicher. Deszcz walił o ziemię, a na niebie nieustannie widniał pospieszny szlak
błyskawicy, jak gdyby ktoś przejechał palcem nad moim rodzinnym miastem.
Tej nocy po raz pierwszy śniły mi się cztery czarne dziewczynki w świątecznych sukienkach i
wypolerowanych bucikach. Stały pod bezlistnym drzewem i raz po raz wołały mnie po imieniu.
9. LATO SIĘ KOŃCZY.
Sierpień umierał, a z nim lato. Przed nami, w pozłacanej otoczce jesieni, rozciągały się dni szkolnej reguły.
Tuż przed końcem lata wydarzyło się jeszcze parę rzeczy. Między innymi dowiedziałem się, że
szeryf rzeczywiście złożył wizytę panu Hargisonowi i panu Moultry’emu. Ich żony zakomunikowały
129
mu, że owej nocy obaj panowie byli w domu i nawet nie wyściubili nosa za próg. Szeryf nie był w
stanie zrobić nic więcej; ostatecznie nie widziałem twarzy dwóch mężczyzn, którzy odebrali od Bigguna Blaylocka drewnianą skrzynkę.
Znalazłem w skrzynce wrześniowy numer „Słynnych potworów”. Na kopercie z moim nazwiskiem
rozmazana była długa zielona smuga flegmy.
Pewnego ranka mama odebrała telefon i zawołała:
- Cory! To do ciebie!
Podszedłem do aparatu. Po drugiej stronie usłyszałem panią Evelyn Prathmore, która poinformowała mnie, że zdobyłem trzecie miejsce w kategorii nowel w konkursie literackim Rady do Spraw
Kultury Miasta Zephyr. Dowiedziałem się, że mam otrzymać plakietkę z moim nazwiskiem. Czy zechciałbym łaskawie przygotować się do odczytania swojej noweli podczas spotkania w bibliotece w
drugą sobotę września?
Byłem oszołomiony. Wyjąkałem, że tak. Kiedy tylko odłożyłem słuchawkę, ogarnęła mnie najpierw radość, która omal nie wyrwała mnie z kapci i nie uniosła w powietrze, a zaraz po niej fala strachu, która natychmiast przybiła mnie z powrotem do podłogi. Przeczytać opowiadanie? Na głos?
Przed salą pełną ludzi, których prawie nie znam?
Mama zdołała mnie uspokoić. Był to jeden z jej domowych obowiązków i wykonywała go bez
zarzutu. Powiedziała mi, że mam mnóstwo czasu na próby i że mało nie pęknie, taka jest ze mnie
dumna. Zadzwoniła do taty do mleczarni, a on obiecał, że przywiezie do domu dwie butelki zimnej
czekolady. Kiedy ja z kolei zadzwoniłem do Johnny’ego, Davy’ego Raya i Bena, żeby podzielić się z
nimi wielką nowiną, wszyscy byli zachwyceni, złożyli mi gratulacje i natychmiast zaczęli podsycać
rodzący się we mnie strach, z ubolewaniem komentując fakt, iż mam odczytać swoje dzieło na głos.
„A co będzie, jeśli zepsuje ci się zamek w spodniach i sam się rozepnie?” - spytał Davy Ray. „A co
będzie, jeśli zaczniesz się trząść, i to tak bardzo, że nie będziesz mógł utrzymać kartek?” - spytał
Ben. „A co będzie, jeśli otworzysz usta i nie będziesz w stanie wydobyć z nich głosu?” - spytał
Johnny.
Przyjaciele! Ci to wiedzą, jak strącić człowieka z piedestału, prawda?
Pewnego jasnego popołudnia na trzy dni przed rozpoczęciem roku szkolnego, kiedy chłodny
wiatr przeganiał po niebie pierzaste chmury, pojechaliśmy na rowerach na boisko, zabierając ze sobą
przywiązane do kierownicy rękawice do baseballu. Zajęliśmy pozycje wokół wyznaczonego rombu,
który już zaczynał zarastać. Na tablicy wyników widniał dowód, że drużyna młodzików nie była
samotna w swych cierpieniach: Przepiórki, ekipa naszych seniorów, przegrały pięć do kółka z Myśliwcami - drużyną bazy lotniczej Robbins. Kałuże cienia zbierały się wokół naszych stóp, podczas gdy
my przerzucaliśmy piłkę tam i z powrotem, rozmawiając z odrobiną smutku o mijającym lecie. W głębi
serc podniecała nas myśl o nowym roku szkolnym. Przychodzi taki moment, gdy wolność staje się...
hm, zbyt swobodna. Byliśmy gotowi dać się ująć w ryzy, by następnego lata móc znowu fruwać.
Rzucaliśmy szybkie i podkręcone, wysokie i niskie. Ben rzucał najlepsze] „płaszczki”, jakie w
życiu widziałem, a Johnny potrafił je odbić na moment przedtem, nim uderzyły w rękawicę. Szkoda
tylko, że każdy z nas był królem] autu, No cóż, zawsze można mieć nadzieję na następny sezon.
Pociliśmy się tak może przez czterdzieści minut, kiedy Davy Ray rzekł:
- Hej, patrzcie, kto idzie!
Spojrzeliśmy. Przez łan zielska brnął ku nam Nemo Curliss z rękami wbitymi w kieszenie. Nadal
był chudy jak grochowa tyczka, a skórę miał wciąż białą jak serwetka. Bez wątpienia należało tu
przypisać zasługę jego mamie.
- Cześć! - powitałem go.
- Siemasz, Nemo! - zawołał Davy. - Chodź nam trochę porzucać.
- O, fajnie - skwitował to Johnny, wspominając obolałą dłoń. - Może tym razem Ben będzie łapał?
Nemo potrząsnął głową i spuścił ją jeszcze niżej. Maszerował przez boisko, minął Johnny’ego i
Bena, aż w końcu dotarł do mnie na ostatnią bazę. Kiedy się zatrzymał i wreszcie podniósł głowę,
zorientowałem się, że przed chwilą płakał. Zza grubych szkieł widać było czerwone, opuchnięte oczy,
a na policzkach błyszczały mu ślady łez.
- Co się stało? - zaniepokoiłem się. - Ktoś ci dokuczył?
- Nie - bąknął. - Ja... ja...
130
Davy Ray podszedł do nas, trzymając w ręku piłkę.
- O co chodzi? Nemo, ty płaczesz?
- Ja... - Nemo zdławił ciche miauknięcie. Próbował nad sobą zapanować, ale przerastało to jego
siły. - Muszę jechać - wyszlochał.
- Jechać? - Zmarszczyłem brwi. - Dokąd?
- Daleko. Po proftu... - Nemo machnął chudym ramieniem - po proftu wyjeżdżam.
Ben i Johnny też przyszli na ostatnią bazę. Otoczyliśmy go kręgiem, a Nemo płakał, ocierając
zasmarkany nos. Ben nie mógł na to patrzeć; odszedł o parę kroków i zaczął kopać jakiś kamień.
- Byłem u ciebie w domu, żeby ci powiedzieć, a twoja mama powiedziała, że jefteś tutaj - wyjaśnił
Nemo. - Chciałem, żebyś wiedział...
- Ale gdzie musisz jechać? Z wizytą do kogoś? - spytałem.
- Nie... - Łzy od nowa popłynęły mu po twarzy. To naprawdę był straszny widok. Wyprowadzamy się, Cory.
- Wyprowadzacie się? Dokąd?
- Nie wiem. Gdzieś daleko.
- Rany - rzekł Johnny. - Mieszkałeś sobie w Zephyr raptem przez jedno lato!
- Mieliśmy nadzieję, że w przyszłym roku będziesz grał w naszej drużynie! - zawołał Davy.
- Właśnie - dodałem. - I że będziesz chodził z nami do szkoły.
- Nie. - Nemo potrząsał głową; w jego zapuchniętych oczach malowała się rozpacz. - Nie mogę.
Musimy się przeprowadzić. Jutro wyjeżdżamy.
- Jutro? Dlaczego tak szybko?
- Mama tak powiedziała. Mufimy jechać. Żeby tato mógł fprzedać trochę koszul.
Koszule. No tak, racja, koszule. Nikt w Zephyr nie nosił białych koszul szytych na miarę. Wątpię,
czy ktokolwiek w miastach, do których pan Curliss zabierał żonę, syna i próbki tkanin, nosił takie
koszule. Czy w ogóle ktokolwiek je nosił.
- Nie mogę... - Nemo spojrzał na mnie, a na widok jego cierpienia zabolało mnie serce. - Nigdy
nie mogę się z nikim zaprzyjaźnić - rzekł.
- Bo... zawsze się wyprowadzamy.
- Tak mi przykro, Nemo - powiedziałem. - Naprawdę mi przykro. Wiele bym dał za to, żebyście
nie musieli wyjeżdżać.
- Wiedziony odruchem, wyjąłem baseballową piłkę z rękawicy i podałem mu ją. - Masz. Zatrzymaj ją na pamiątkę po kumplach z Zephyr. Dobrze?
Nemo zawahał się. Potem wyciągnął tę swoją cudowną rękę i mocno oplótł piłkę palcami; przyjął
ją. W tym momencie Johnny naprawdę pokazał klasę: piłka była jego własnością, ale nie pisnął ani
słowa.
Nemo zaczął obracać piłkę w dłoniach; widziałem, jak czerwony szew odbija się w jego okularach. Spojrzał na nią, jak gdyby wpatrywał się w czarodziejską kulę.
- Chciałbym tu zoftać - rzekł cicho i pociągnął nosem, z którego nadal ciekło. - Chciałbym tu zoftać, chodzić do szkoły i mieć przyjaciół.
- Spojrzał na mnie. - Po profra chciałbym być taki jak wszyfcy. Tak bardzo chciałbym tu zoftać.
- Może kiedyś tu wrócisz - próbował go pocieszyć Johnny, ale była to nieudana próba. - Może
kiedyś...
- Nie - przerwał mu Nemo. - Nigdy nie wrócę. Nigdy, nawet na jeden dzień. - Odwrócił głowę w
stronę domu, który wkrótce mieli opuścić. Łza spłynęła mu po twarzy i zawisła na brodzie. - Mama
mówi, że tato musi fprzedawać koszule, żebyśmy mieli pieniądze. Czafem, w nocy krzyczy na niego i
nazywa go leniem, i mówi, że gdyby miała rozum, nigdy by za niego nie wyszła. A on powtarza: W
naftępnym mieście. W naftępnym mieście nam się poszczęści. - Twarz Nemo odwróciła się ku mnie i
w tej samej chwili zaszła na niej zmiana. Wciąż płakał, ale w oczach miał tyle gniewu, że musiałem
cofnąć się o krok przed jego żarem. - Nigdy nie będzie naftępnego miafta - powiedział.
- Będziemy się tak ftale przenosić; mama zawsze będzie krzyczeć, a tato będzie jej obiecywać
naftępne miafto. Ale to będzie kłamftwo.
Nemo umilkł, ale jego gniew prawie krzyczał. Palce zacisnęły się na piłce, aż zbielały w nich
kostki, oczy zapatrzyły się w pustkę.
- Będzie nam cię brakować, Nemo - powiedziałem.
131
- Pewno - dodał Johnny. - Jesteś w porządku.
- Kiedyś sam staniesz na górce - zapewnił go Davy. - A kiedy już się tam znajdziesz, pokażesz
im, co potrafisz. Słyszysz?
- Tak - odparł Nemo bez większego przekonania. - Szkoda, że muszę... - urwał. Nie było sensu o
tym mówić; był małym chłopcem i musiał jechać.
Nemo ruszył przez boisko w stronę domu, ściskając w dłoni baseballową piłkę.
- Cześć! - zawołałem do niego, ale nie odpowiedział.
Wyobrażałem sobie, jak musi wyglądać jego życie: nie pozwalano mu uprawiać sportu, do
którego przejawiał wrodzone zdolności; zamykano go w kolejnych domach w zmieniających się miastach, w których zatrzymywał się wystarczająco długo, by znosić poniżenie i razy, ale nigdy nie dość
długo, by chłopcy zdążyli się dowiedzieć, kto i co kryje się za tą przezroczystą skórą, sepleniącym
językiem i grubymi szkłami. Ja nie potrafiłbym ścierpieć takiej męki.
Nemo krzyknął.
Krzyk wydobył się z niego z taką siłą, że wszyscy podskoczyliśmy. Potem zmienił się, przeszedł
w jęk, który wznosił się coraz wyżej, tęskny i bolesny. I wtedy Nemo się odwrócił - najpierw ramiona i
głowa, później dopiero biodra; zobaczyłem, że ma zęby zaciśnięte, a w szeroko otwartych oczach
płonie wściekłość. Jego prawe ramię śmignęło tak szybko, że wzrok za nim nie nadążał, kręgosłup
naprężył się jak bicz, a piłka poleciała niemal pionowo w niebo.
Widziałem, jak wzlatuje. Widziałem, jak wznosi się coraz wyżej. Widziałem, jak staje się małą
ciemną kropką. Potem pochłonęło ją słońce.
Nemo opadł na kolana. Ten krzyk i rzut wyssały z niego wszystkie siły. Powoli zamrugał
powiekami. Nawet okulary miał przekrzywione na nosie.
- Łap ją! - Davy zmrużył oczy. - Zaraz spadnie!
- Gdzie? - Johnny uniósł rękawicę.
- Gdzie ona jest? - spytałem i odsunąłem się nieco w bok, usiłując dojrzeć cokolwiek w blasku
słońca.
Ben też patrzył w niebo. Rękawica zwisała mu bezwładnie u boku.
- Ona zniknęła - rzekł cicho.
Czekaliśmy, przeszukując wzrokiem nieboskłon.
Czekaliśmy, trzymając rękawice w pogotowiu.
Czekaliśmy.
Spojrzałem na Nemo. Pozbierał się z ziemi i właśnie szedł do domu. Jego krok nie był ani wolny,
ani szybki, po prostu zrezygnowany. Wiedział, co czeka go w następnym i każdym innym mieście.
- Nemo! - zawołałem za nim.
Szedł dalej. Nawet się nie obejrzał.
Czekaliśmy, aż spadnie piłka.
Po chwili usiedliśmy wszyscy w czerwonym kurzu. Nie odrywaliśmy wzroku od nieba, po którym
szybowały postrzępione chmury, a słońce zaczynało się już chylić ku zachodowi.
Nikt nic nie mówił. Nikt nie wiedział, co powiedzieć.
Kilka dni później Ben wysunął hipotezę, że wiatr zwiał piłkę do rzeki. Johnny twierdził, że wpadła
w stado ptaków, które zbiły ją z kursu. Davy Ray był zdania, że piłka miała jakąś fabryczną wadę:
rozpadła się na kawałki tam w górze, a my nie zauważyliśmy, jak strzępy skóry i rozwleczona wyściółka spadają z powrotem na ziemię.
A ja?
Ja po prostu wierzyłem.
Zmierzch zastał nas na boisku. W końcu wdrapałem się na siodełko, inni też wsiedli na swoje
rowery i zostawiliśmy za sobą zarówno boisko, jak i letnie marzenia. Nasze myśli zwróciły się już ku
jesieni. Musiałem wreszcie komuś powiedzieć o czterech czarnych dziewczynkach, które nachodziły
mnie we śnie; o ubranych w niedzielne sukienki dziewczynkach, wołających do mnie spod bezlistnego drzewa. Musiałem przeczytać opowiadanie o człowieku z Jeziora Saksońskiego przed salą
pełną ludzi. Musiałem wykoncypować, co było w skrzynce, którą Biggun Blaylock sprzedał ciemną
nocą za czterysta dolarów.
Musiałem pomóc tacie odzyskać spokój.
132
Wszyscy czterej ruszyliśmy przed siebie. Wiatr wiał nam w plecy, a przed nami rozpościerały się
wszystkie drogi, wiodące ku przyszłości.
Część trzecia - PŁONĄCA JESIEŃ.
1. KAPELUSZ Z ZIELONYM PIÓRKIEM.
- Cory...
Udałem, że nie słyszę złowieszczego szeptu.
- Cory...
Nie miałem najmniejszego zamiaru odwracać się. Panna Judith Harper - znana także jako
Harpia, Włosiennica, albo Stara Kobza - demonstrowała właśnie na tablicy dzielenie ułamków. Arytmetyka zawsze stanowiła dla mnie wyprawę w Strefę Zmierzchu, ale dzielenie ułamków przypominało niesamowitą podróż w piąty wymiar.
- Cory... - za moimi plecami ponownie rozległ się szept. - Mam na palcu wielką zieloną kozę!
O Boże - pomyślałem - tym razem mogłeś mi tego oszczędzić!
- Jeśli się nie odwrócisz i nie uśmiechniesz się do mnie, przylepię ci ją do karku.
Od czterech dni chodziliśmy do szkoły. Już pierwszego dnia zrozumiałem, że ten rok będzie długi
i ciężki, bo jakiś kretyn orzekł, że Diablica jest „wybitnie uzdolniona” i promował ją od razu o dwie
klasy wyżej. Panna Harper wymyśliła natomiast, że trzeba nas porozsadzać - chłopców i dziewczynki
na przemian - skutkiem czego Diablica wylądowała w ławce tuż za mną.
A najgorsze, wręcz najpotworniejsze było to, że - jak ze złośliwym uśmieszkiem zdradził mi Davy
Ray - Diablica zagięła na mnie parol, i to tak potężny, jak wielki rogaty księżyc.
- Cory! - Tym razem jej głos stanowczo domagał się uwagi.
Musiałem się odwrócić. Ostatnim razem, kiedy tego nie zrobiłem, rozsmarowała mi na szyi
smugę śliny w kształcie serduszka.
Brenda Sutley wyszczerzyła zęby w uśmiechu. Tłuste rude włosy zwisały jej w wątłych
strączkach, a rozbiegane oczka skrzyły się złośliwą uciechą. Podniosła do góry palec wskazujący z
żałobą za paznokciem, ale na szczęście bez kozy.
- Nabrałam cię - szepnęła.
- Cory Jay Mackenson! - ryknęła Kobza. - W tej chwili obróć się do tablicy!
Obróciłem się jak smagnięty biczem. Słyszałem wokół śmiech zdrajców, którzy wiedzieli, że
Harpia nie zadowoli się tym dowodem szacunku.
- Domyślam się, że wiesz już wszystko o dzieleniu ułamków, nieprawdaż? - zapytała opierając
dłonie na biodrach, szerokich jak czołg Pattona. - Wobec tego bądź tak dobry, podejdź tu i pokaż
nam, jak to się robi! - Wyciągnęła w moją stronę przeklętą żółtą kredę.
Jeżeli kiedykolwiek zostanę skazany na śmierć, marsz na krzesło elektryczne nie będzie
gorszym przeżyciem niż droga z ławki do panny Harper po kredę, a potem do tablicy.
- Dobrze - powiedziała, kiedy skuliłem się przed tablicą jak zbity pies. - Zapisz następujące
ułamki. - Po czym wyszczekała szereg liczb.
Gdy je zapisywałem, złamała mi się kreda. Nelson Bitmer parsknął śmiechem i w ciągu dwóch
sekund stanął obok mnie jako towarzysz niedoli.
Pojęliśmy jedno: panny Harper nie uda się nam pokonać frontalnym atakiem. Nie zdołamy wedrzeć się na jej szańce i zakrzyknąć: „Wiktoria!” nad porozrzucanymi podręcznikami do matmy.
Będzie to powolna, nieustępliwa partyzantka, mozolna praca, by poznać jej słaby punkt. Do tej pory
wszystkie dzieciaki już wiedziały, że każdy nauczyciel ma jakiś czuły punkt: niektórych doprowadzało
do szału żucie gumy, inni wściekali się słysząc chichoty za plecami, a jeszcze inni byli uczuleni na
skrzypienie butów na linoleum. Ataki kaszlu, ośle rżenie, salwy pochrząkiwań, ściekająca po tablicy
plwocina - oto był nasz arsenał w walce z faszystowską zgrają belfrów. Kto wie? Może namówimy Diablicę, żeby przyniosła w pudełku po butach jakieś zdechłe, śmierdzące zwierzątko albo tym swoim
uzdolnionym nosem nasmarkała na głowę pannie Harper, aż jej się loki rozkręcą.
- Źle! Źle! Źle! - huknęła na mnie Kobza, kiedy zakończyłem nieśmiałą próbę podzielenia
ułamków. - Siadaj i na przyszłość uważaj, ty zakuta pało!
Czekały mnie ciężkie czasy między Diablicą a Kobzą.
Kiedy o trzeciej zadzwonił dzwonek i wraz z Davym Rayem, Benem i Johnnym skomentowaliśmy
133
już wszystkie wydarzenia dnia, wsiadłem na Rakietę i pod groźnym, ciemniejącym niebem ruszyłem
do domu.
Mama właśnie czyściła piekarnik.
- Cory - odezwała się, kiedy wkroczyłem do kuchni z zamiarem dokonania najazdu na słój z
ciasteczkami - dziesięć minut temu dzwoniła do ciebie jakaś pani z ratusza. Burmistrz Swope chce
się z tobą widzieć.
- Burmistrz Swope? - Zastygłem z ręką wyciągniętą po „Lornę Doone”. - Po co?
- Nie mówiła po co; powiedziała tylko, że to ważne. - Mama zerknęła w okno. - Będzie burza. Zaczekaj godzinę, to ojciec cię podwiezie.
Ciekawość nie dawała mi spokoju. Czego mógł ode mnie chcieć burmistrz Swope? Kiedy mama
wróciła do mycia kuchenki, wyjrzałem przez okno i oceniłem zbierające się chmury.
- Chyba dojadę, zanim zacznie padać - powiedziałem.
Mama wyjęła głowę z piekarnika, ponownie spojrzała w okno i zmarszczyła brwi.
- No, nie wiem. Może cię złapać po drodze.
- Nic mi nie będzie. - Wzruszyłem ramionami.
Zawahała się; jej nerwowa natura dawała o sobie znać. Chociaż muszę przyznać, że od czasu
pamiętnej wycieczki mama czyniła nadludzkie wysiłki, żeby za bardzo się o mnie nie martwić. Co
prawda zgubiłem się, ale przecież dowiodłem, że potrafię sobie poradzić w trudnej sytuacji. W końcu
powiedziała:
- No, to jedź.
Wziąłem dwa herbatniki i wyszedłem na ganek.
- Jeżeli zacznie lać, zostań w ratuszu! - zawołała za mną. - Słyszysz?
- Słyszę! - odkrzyknąłem, wskoczyłem na rower i odjechałem, chrupiąc „Lornę Doone”.
Niedaleko od domu Rakieta nagle zadrżała i poczułem, że kierownica szarpnęła w lewo.
Zobaczyłem przed sobą Branlinów na bliźniaczych czarnych rowerach, ale ponieważ jechali w tym
samym kierunku, żaden mnie nie spostrzegł. Rakieta chciała jednak skręcić w lewo na najbliższym
skrzyżowaniu, więc idąc za jej mądrą radą, zdecydowałem się na objazd.
Kiedy dotarłem do zbudowanego z ciemnej cegły gotyckiego ratusza na końcu Merchants Street,
w dali burczał już grzmot i nawet zaczęło padać. Krople były chłodne; upalne letnie deszcze należały
już do przeszłości. Przykułem Rakietę łańcuchem do hydrantu przeciwpożarowego i wszedłem do ratusza, który pachniał jak wilgotna piwnica. Tabliczka na ścianie informowała, że gabinet burmistrza
jest na pierwszym piętrze, więc ruszyłem w górę szerokimi schodami, skąpanymi w widmowym,
przedburzowym świetle wpadającym przez wysokie okna. U szczytu schodów na czarnej drewnianej
poręczy przysiadły trzy rzeźbione chimery. Pokryte łuską łapy miały podkurczone do góry, a szpony
złożone na piersiach. Sfatygowana flaga Konfederacji zdobiła ścianę nad zakurzonymi gablotami, w
których leżały nadgryzione przez mole piaskowe mundury. Nad głową miałem ciemną szklaną kopułę, do której można się było dostać tylko po drabinie. Odgłos grzmotu rezonował tam niczym w czaszy dzwonu.
Poszedłem długim korytarzem, wyłożonym linoleum w czarno-białe kwadraty. Po obu jego
stronach były biura: Biuro Zezwoleń, Okręgowy Urząd Skarbowy, Wydział Spadkowy, Wydział Ruchu
Drogowego i tym podobne. We wszystkich pogaszono już światła. Zauważyłem ciemnowłosego
mężczyznę w niebieskozielonkawej muszce, który wyszedł zza oszklonych drzwi z napisem
„Oczyszczanie i konserwacja”. Zamknął drzwi kluczem z brzęczącego pęku i spojrzał na mnie.
- Czy mogę ci w czymś pomóc, młody człowieku? - zapytał.
- Miałem się zgłosić do pana burmistrza - odrzekłem.
- Jego biuro jest na końcu korytarza. - Mężczyzna zerknął na kieszonkowy zegarek. - Możliwe,
że już poszedł do domu. Przeważnie wychodzimy około wpół do czwartej.
- Dziękuję panu - powiedziałem i poszedłem dalej.
Mężczyzna ruszył w stronę schodów, podzwaniając kluczami i gwiżdżąc nie znaną mi melodyjkę.
Minąłem pomieszczenia Rady Miejskiej i Biuro Sędziego - oba już ciemne - i na końcu korytarza
stanąłem przed solidnymi dębowymi drzwiami z mosiężną tabliczką: „Biuro Burmistrza”. Nie byłem
pewien, czy mam pukać, czy też nie, a nigdzie nie widziałem dzwonka. Przez kilka sekund głowiłem
się nad kwestią etykiety, podczas gdy na zewnątrz coraz głośniej huczał grzmot. W końcu pod-
134
niosłem zwiniętą dłoń i zastukałem.
Po kilku sekundach drzwi się otworzyły i wyjrzała z nich kobieta w okularach w rogowej oprawie.
Pod górą spiętrzonych włosów stalowej barwy jej twarz robiła wrażenie odłamka granitu - składała się
wyłącznie z ostrych krawędzi i urwisk. Brwi kobiety uniosły się pytająco.
- Ja... mam się spotkać z panem burmistrzem Swope’em - wyjaśniłem.
- Ach, to ty jesteś Cory Mackenson?
- Tak, proszę pani.
- Wejdź - otworzyła drzwi nieco szerzej i prześlizgnąłem się obok niej do środka, wdychając po
drodze silny aromat fiołkowych perfum albo może lakieru do włosów.
Znalazłem się w wyłożonym czerwonym dywanem pokoju, w którym mieściło się biurko, rząd
krzeseł i stojak z gazetami. Zbrązowiały na brzegach plan Zephyr zdobił jedną ze ścian. Na biurku
piętrzył się schludny stosik papierów; obok niego stały koszyki z przychodzącą i wychodzącą pocztą
oraz fotografie w ramkach, przedstawiające niemowlę wtulone pomiędzy uśmiechniętą młodą kobietę
a mężczyznę, a także tabliczka, na której widniał napis: P. INEZ AXFORD, a poniżej drobniejszymi literami: SEKRETARZ BURMISTRZA.
- Proszę, usiądź na chwilkę.
Pani Axford przeszła przez pokój do następnych drzwi. Zapukała delikatnie i z drugiej strony
doleciało niewyraźne „Słucham?”. Sekretarka otworzyła drzwi.
- Przyszedł ten chłopiec - powiedziała.
- Dziękuję, Inez. -’- Usłyszałem skrzypienie krzesła. - Na dzisiaj to już wszystko. Jeśli chcesz,
możesz iść do domu.
- Mam go tu przysłać?
- Jeszcze dwie minutki i zaraz do niego wyjdę.
- Tak jest. Aha, czy podpisał pan to podanie o nowe światła drogowe?
- Muszę się jeszcze nad nim zastanowić, Inez. Zabiorę się do tego zaraz rano.
- Dobrze, proszę pana. Wobec tego już pójdę. - Pani Axford wycofała się z jaskini burmistrza,
zamknęła drzwi i powiedziała do mnie: - Pan burmistrz przyjmie cię za dwie minuty.
W czasie gdy czekałem, pani Axford pozamykała szuflady, wyjęła toporną brązową torebkę i
poprawiła fotografie na biurku. Wepchnęła sobie torebkę pod pachę, omiotła biuro przeciągłym spojrzeniem, aby się upewnić, że wszystko jest na swoim miejscu, po czym wyszła, nie zaszczyciwszy
mnie ani jednym słowem.
Czekałem. Grzmot rozległ się tuż nad moją głową i przetoczył się ponad dachem ratusza.
Posłyszałem bębnienie kropel deszczu - najpierw powolne, później coraz bardziej natarczywe.
Drzwi gabinetu otworzyły się i pojawił się w nich burmistrz Swope. Miał na sobie spodnie na
szelkach w czerwone paski, a rękawy błękitnej koszuli z białym monogramem na kieszonce podwinął
do łokci.
- Cory - Uśmiechnął się. - Wejdź, musimy porozmawiać.
Nie wiedziałem, jak mam to rozumieć. Znałem burmistrza z widzenia, ale nigdy dotąd z nim nie
rozmawiałem. Teraz stał przede mną z uśmiechem i zapraszał mnie do swojego gabinetu! Chłopcy
na pewno nie będą chcieli w to uwierzyć, podobnie jak nie uwierzyli, że wsadziłem Staremu Mojżeszowi miotłę do paszczy.
- Wchodź, wchodź - ponaglił mnie burmistrz.
Wszedłem do gabinetu. Wszystko było tu z ciemnego połyskliwego drewna. W powietrzu unosił
się zapach tytoniu fajkowego. Biurko wydawało się wielkie jak pokład lotniskowca. Szafy były pełne
grubych ksiąg w skórzanych oprawach. Miałem wrażenie, że nikt ich nie czyta, bo w żadnej nie było
zakładki. Na olbrzymim perskim dywanie przed biurkiem stały dwa potężne krzesła obite czarną
skórą. Z okien roztaczał się widok na Merchants Street, ale teraz przesłaniały go cieknące po szybach strugi deszczu.
Burmistrz zamknął drzwi. Siwe włosy zaczesane miał gładko do tyłu nad łysiejącym czołem, a
jego chabrowe oczy przybrały nader przyjacielski wyraz.
- Usiądź, Cory - powiedział.
Zawahałem się.
- Na którym chcesz - dodał.
Wybrałem krzesło po jego lewej stronie. Skórzane obicie cmoknęło, kiedy na nim usiadłem. Bur-
135
mistrz Swope usadowił się w swoim własnym fotelu z toczonymi poręczami. Na blacie biurka stał
telefon, obciągnięty skórą kubek pełen piór, puszka tytoniu „Field and Stream” i stojak mieszczący
cztery fajki. Jedna z nich była biała i miała wyrzeźbioną na główce twarz brodatego mężczyzny.
- Zrobiło się trochę mokro, prawda? - zagaił burmistrz splatając razem palce. Znów się uśmiechnął i z bliska zobaczyłem, że ma pożółkłe zęby.
- Tak, proszę pana.
- No cóż, rolnicy na pewno się cieszą. Byleśmy tylko nie mieli następnej powodzi, hę?
- O tak, proszę pana.
Burmistrz Swope odchrząknął.
- Rodzice czekają na ciebie? - zapytał.
- Nie, proszę pana. Przyjechałem na rowerze.
- Na Boga, przemokniesz do nitki wracając do domu.
- Nic nie szkodzi.
- Bylebyś tylko - powiedział - nie miał po drodze jakiejś kraksy. Wiesz, w takiej ulewie może cię
potrącić samochód albo koło wpadnie w jakąś rozpadlinę i... - Uśmiech zniknął mu z twarzy, lecz po
chwili powrócił. - Hm, to byłoby paskudnie - dokończył.
- To prawda, proszę pana.
- Pewnie się zastanawiasz, dlaczego chciałem się z tobą zobaczyć?
Skinąłem głową.
- Czy wiesz, że byłem w komisji, która oceniała prace nadesłane na konkurs? Podobało mi się
twoje opowiadanie. O tak, zasłużyło na nagrodę. - Burmistrz wyjął ze stojaka fajkę z korzenia wrzośca i otworzył puszkę z tytoniem. - Jeszcze jak zasłużyło! Jesteś jak dotąd najmłodszą osobą,
która zdobyła wyróżnienie w konkursie. - Patrzyłem, jak palce burmistrza zaczynają napełniać fajkę
okruchami tytoniu. - Sprawdziłem w rejestrach. Co więcej, jesteś dużo młodszy od pozostałych. Masz
powód do dumy. I twoi rodzice też.
- Chyba tak...
- O, nie musisz być taki skromny, Cory! Ja w twoim wieku nie umiałem tak pisać. Byłem dobry z
matematyki, ale angielski nie był moją mocną stroną. - Burmistrz wyjął z kieszeni pudełko zapałek,
potarł jedną i przytknął do tytoniu w fajce. Z ust wykwitł mu obłoczek błękitnego dymu. - Masz bogatą
wyobraźnię - ciągnął. - Bardzo mi się podobał ten fragment, w którym piszesz, że zobaczyłeś postać
w lesie za drogą. Skąd ci to przyszło do głowy?
- Tak naprawdę... - „było” zamierzałem dodać. Ale zanim zdążyłem to uczynić, rozległo się
pukanie i do gabinetu zajrzała pani Axford.
- Można? - zapytała. - Jezu, jak leje! Nie zdołałam nawet dojść do samochodu, a wczoraj byłam
u fryzjera! Czy ma pan może jakiś zbędny parasol?
- Chyba tak, Inez. Zajrzyj do szafy.
Pani Axford otworzyła szafę i zaczęła w niej szperać.
- Powinien być w kącie - zapewnił ją pan Swope.
- Bardzo dziwnie tu pachnie - orzekła pani Axford. - Chyba coś spleśniało.
- Mhm, będę musiał kiedyś posprzątać - rzekł burmistrz.
Pani Axford wynurzyła się z szafy, dzierżąc parasol. Nos miała zmarszczony, a w drugiej ręce
trzymała dwie sztuki odzieży pokryte białym nalotem.
- Proszę spojrzeć! - powiedziała. - Grzyby już na tym rosną.
Serce podskoczyło mi do gardła.
Wyciągając przed siebie ręce, pani Axford pokazywała burmistrzowi płaszcz przeciwdeszczowy i
kapelusz, który wyglądał jak gdyby przeszedł przez pralkę i wyżymaczkę.
Wstążkę sfatygowanego kapelusza zdobił srebrny dysk i pęk zmiętych zielonych piórek.
- Fuj! Niech pan tylko powącha! - Pani Axford zrobiła minę, na widok której nawet zegar by się
zatrzymał. - Po co pan trzyma te świństwa!
- To mój ulubiony kapelusz. To znaczy... był ulubiony. Zniszczyłem go w noc powodzi, ale myślę,
że da się go jakoś naprawić. A ten płaszcz noszę od piętnastu lat.
- Nic dziwnego, że nie pozwala mi pan sprzątać w swojej szafie! Co jeszcze pan tam ma?
- Nic, co by cię mogło zainteresować. No, już, uciekaj! Leroy czeka na ciebie w domu!
- Mam zabrać te śmieci i wyrzucić po drodze?
136
- Nie, na Boga! - obruszył się burmistrz. - Włóż je z powrotem i zamknij drzwi!
- Słowo daję - mruknęła pani Axford wkładając do szafy sztuki odzieży - wy mężczyźni jesteście
gorsi niż dzieci! Przywiązujecie się do starych szmat jak do ulubionych zabawek! - Zamknęła z trzaskiem drzwi szafy. - Jak pan sobie życzy. Nawet na zewnątrz czuć pleśń.
- Nic nie szkodzi, Inez. Jedź do domu, tylko uważaj na drodze!
- Naturalnie. - Pani Axford obrzuciła mnie szybkim spojrzeniem i wymaszerowała z biura, uzbrojona w parasol.
Podczas całej tej wymiany zdań chyba w ogóle nie oddychałem. Teraz wreszcie wciągnąłem
powietrze i aż zadygotałem, kiedy zapiekło mnie w płucach.
- No, Cory - podjął burmistrz Swope - na czym to stanęliśmy? A tak, na tym mężczyźnie w lesie.
Skąd przyszedł ci do głowy ten pomysł?
- Ja... eee...
Kapelusz z zielonym piórkiem znajdował się w szafie o dziesięć stóp ode mnie. To burmistrz miał
go na sobie tej nocy, gdy fale powodzi szalały na ulicach Bruton.
- Ja... nigdy nie twierdziłem, że to był mężczyzna - wyjąkałem. - Napisałem tylko, że ktoś tam
stał.
- No cóż, to był niezły chwyt. Założę się, że przeżyłeś ekscytujące chwile tamtego ranka,
nieprawdaż?
Burmistrz sięgnął do drugiej kieszeni, a gdy jego dłoń pojawiła się z powrotem, zobaczyłem w
niej małe srebrzyste ostrze.
To był ten sam nóż, który widziałem owej nocy, gdy tak się bałem, że nieznajomy podkradnie się
do mego ojca i dźgnie go w plecy, aby pozbyć się świadka wypadku nad Jeziorem Saksońskim.
- Chciałbym umieć tak pisać. - Pan Swope odwrócił nożyk. Na jego końcu znajdował się niewielki
płaski kawałek metalu, którym przyklepał żarzący się tytoń. - Zawsze lubiłem opowieści z
dreszczykiem.
- Ja też - wychrypiałem.
Burmistrz wstał. Za jego plecami deszcz siekł po szybach. Nad miastem przeleciał zygzak
błyskawicy i nagle światła zamigotały. Piorun huknął o ziemię.
- O! - rzekł pan Swope. - To było trochę zbyt blisko, nie uważasz?
- Tak, proszę pana. - Jeszcze trochę, a moje dłonie wyłamią poręcze krzesła.
- Mam do ciebie prośbę - rzekł burmistrz. - Zaczekaj tu chwilę. Chciałbym ci coś pokazać i myślę,
że to wszystko wyjaśni.
Z fajką w zębach przeszedł przez pokój, zostawiając za sobą smugę dymu, i zniknął w
pomieszczeniu, w którym urzędowała pani Axford. Drzwi zostawił otwarte. Słyszałem, jak otwiera
szufladę.
Moje spojrzenie powędrowało w stronę szafy.
Znajdowało się w niej zielone piórko. Tak blisko! A gdybym wyrwał je z kapelusza i porównał z
tym, które przylepiło mi się do podeszwy? Jeśli będą takie same, co wtedy?
No cóż, jeżeli działać, to szybko.
Szuflada w drugim pokoju zamknęła się. Po chwili otworzyła się następna.
- Jeszcze chwileczkę! - zawołał pan Swope. - Nie ma jej tam, gdzie powinna być!
Musiałem wiać. I to zaraz.
Wstałem na miękkich nogach i otworzyłem szafę. Smród zapleśniałej odzieży uderzył mnie w
twarz jak mokry policzek. Płaszcz i kapelusz leżały na dnie, wciśnięte w kąt. Usłyszałem zgrzyt zamykanej szuflady. Chwyciłem za piórko i pociągnąłem. Nie chciało wyjść.
Burmistrz Swope wracał do gabinetu. Zastygłe serce uwięzło mi w krtani. Huknął grzmot, deszcz
znów załomotał w szyby. Jeszcze raz złapałem piórko i szarpnąłem. Tym razem udało mi się je wyrwać zza wstążki. Było moje.
- Cory? Co ty robisz w tej...
Błyskawica roziskrzyła się tak blisko, że nieomal słychać było jej syk. Światła zgasły i następny
grzmot targnął wszystkimi oknami.
Stałem w ciemności, ściskając piórko w garści. Drzwi zagradzał mi burmistrz Swope.
- Ostrożnie, Cory - rzekł. - Gdzie jesteś?
137
Milczałem. Chyłkiem podkradłem się pod ścianę i przywarłem do niej plecami.
- Odezwij się, Cory! Przestań się ze mną droczyć!
Posłyszałem, że zamyka drzwi. Deski podłogi zatrzeszczały cicho.
Zbliżał się...
- Cory, usiądźmy spokojnie. Jest pewna sprawa, o której chciałbym z tobą porozmawiać.
Chmury za oknem stały się prawie czarne, a pokój przypominał loch. Wydawało mi się, że widzę
chudą, wysoką postać, kroczącą w moim kierunku po perskim dywanie. Musiałem jakoś przedrzeć
się do drzwi.
- Nie ma powodu do obaw. - Burmistrz dokładał starań, by jego głos brzmiał spokojnie i
krzepiąco. Ale brzmiał tak samo fałszywie jak udawany głos pana Hargisona. - Cory - doleciało mnie
długie, smętne westchnienie. - Już wiesz, tak?
Jasne, że wiedziałem.
- Gdzie jesteś, synu? Odezwij się do mnie.
Akurat.
- Skąd wiesz? - zapytał. - No, powiedzenie bój się.
Za oknem znów mignęła błyskawica. W jej widmowym świetle przez ułamek sekundy
zobaczyłem burmistrza - bladego jak upiór, otoczonego fajkowym dymem niczym metafizyczną
poświatą. Teraz już serce dudniło mi jak werbel; blask błyskawicy odbił się od metalowego przedmiotu, zaciśniętego w prawej dłoni pana Swope’a.
- Tak mi przykro, że się dowiedziałeś, Cory - rzekł. - Nie chciałem sprawiać ci bólu.
Nie mogłem się opanować; w przypływie paniki wykrzyknąłem:
- Ja chcę do domu!
Chyba rozumiesz, że nie mogę cię tak puścić. - Postać burmistrza zaczęła się do mnie zbliżać
poprzez naładowany elektrycznością mrok. - Prawda?
Rozumiałem. Najpierw zareagowały moje nogi; poniosły mnie przez perski dywan w stronę wyjścia. Nieomal równocześnie moje płuca zaczerpnęły powietrza, a dłoń mocniej ścisnęła zielone piórko.
Nie wiem, jak blisko niego przemknąłem, ale udało mi się dotrzeć do drzwi. Próbowałem przekręcić
gałkę, ale ręce miałem mokre od potu. Pan Swope musiał dosłyszeć szczęk, bo zawołał: „Stój!” i
wyczułem, że zmierza wprost ku mnie.
Gałka ustąpiła wreszcie, drzwi się otworzyły i jak kula armatnia wyskoczyłem z gabinetu wprost
na biurko pani Axford. Doleciał mnie trzask przewracających się fotografii.
- Cory! - zawołał burmistrz. - Nie rób tego!
Odbiłem się od biurka niczym piłeczka pingpongowa i wpadłem na rząd krzeseł, rozwalając sobie
kolano o jakąś twardą krawędź. Z ust wyrwał mi się okrzyk bólu, a kiedy usiłowałem odnaleźć drzwi
na korytarz, miałem wrażenie, że krzesła ożyły i złośliwie zagradzają mi drogę. Dłoń pana Swope’a
opadła na moje ramię jak pająk.
Zimny dreszcz przeszedł mi po kręgosłupie.
- Stój! - krzyknął burmistrz zaciskając palce.
Wyrwałem się. Namacałem obok siebie jakieś krzesło i uczyniłem sobie z niego tarczę. Pan
Swope zderzył się z nim, nogi mu się splątały i upadł na podłogę z głośnym „Uff!” Odwróciłem się,
gorączkowo szukając wyjścia. Cały czas spodziewałem się, że poczuję dłoń zaciskającą się wokół
kostek jak macka potwora z Najeźdźców z Marsa. W oczach stanęły mi łzy przerażenia. Zdusiłem je
powiekami i nagle natknąłem się na zimną klamkę drzwi prowadzących na zewnątrz. Przekręciłem ją,
naparłem na drzwi i pobiegłem przez ciemny korytarz. Moje kroki zadudniły na linoleum, a przez sale
świątyni prawa głośnym echem przetoczył się grzmot.
- Cory! Wracaj! - wołał burmistrz, jak gdyby naprawdę przypuszczał, że się zatrzymam. Ruszył za
mną, również biegiem. Oczyma wyobraźni ujrzałem swoje ciało zbite na miazgę i przykute do
kierownicy Rakiety, koziołkującej coraz niżej i niżej w potworną otchłań Jeziora Saksońskiego.
Potknąłem się o własną nogę, upadłem i na brzuchu pojechałem po podłodze. Uderzyłem podbródkiem w listwę przy ścianie, ale zerwałem się i biegłem dalej, słysząc tuż za sobą kroki pana
Swope’a.
- Cory! - wrzasnął z wściekłością. To na pewno był głos psychopatycznego mordercy. - Zatrzymaj
się!
138
Jeszcze czego! - pomyślałem.
I wtedy ujrzałem szare, przyćmione światło sączące się z kopuły nad klatką schodową. Runąłem
w dół po schodach, nie trzymając się nawet poręczy, co już samo wystarczyłoby, żeby moja mama
osiwiała ze strachu. Pan Swope sapał za moimi plecami, a jego głos rzęził coraz słabiej:
- Nie, Cory! Nie!
Dotarłem do podnóża schodów, popędziłem przez hol i frontowymi drzwiami wypadłem wprost w
zimne strugi deszczu. Najgorsza burza przeszła już nad Zephyr i teraz skrzeczała wśród wzgórz jak
wielka sinoszara ropucha. Odpiąłem łańcuch i nawet go nie zdejmując, ruszyłem spod ratusza
dokładnie w chwili, gdy burmistrz Swope pojawił się w drzwiach, wrzeszcząc, bym się natychmiast
zatrzymał.
Dość dziwny w ustach maniakalnego mordercy wydał mi się ostatni okrzyk, jaki dosłyszałem:
- Na litość boską, uważaj!
Rakieta przelatywała nad nakrapianymi deszczem kałużami; jej złote oko wybierało właściwą
drogę. Chmury rzedły i zaczynały przedzierać się przez nie żółte smugi słońca. Mój tata mawiał, że
gdy „deszcz pada i słońce świeci, czarownica masło kleci”. Rakieta kluczyła pomiędzy rozpryskującymi wodę samochodami na Merchants Street, a ja dałem się wieźć, uczepiony kierownicy.
Rakieta zatrzymała się przed domem, przy schodkach na ganek, i wbiegłem do środka. Mokre
włosy miałem przylepione do głowy, a w dłoni ściskałem ociekające wodą zielone piórko.
- Cory! - zawołała mama, kiedy trzasnęły drzwi. - Cory Mackenson, chodź no tu zaraz!
- Chwileczkę!
Pobiegłem do swojego pokoju i zacząłem gorączkowo wysuwać po kolei siedem magicznych
szuflad, aż wreszcie natrafiłem na pudełko po cygarach „White Owi”. Otworzyłem je. Wewnątrz leżało
piórko, które znalazłem nad jeziorem.
- Chodź tu w tej chwili! - krzyknęła mama.
- Czekaj!
Ułożyłem na biurku pierwsze piórko, a obok to, które wyrwałem z kapelusza burmistrza.
- Cory, masz tu natychmiast przyjść! Właśnie rozmawiam przez telefon z panem Swope’em.
O rany!
Mój triumfalny nastrój zaczął się kruszyć, osypywać i wkrótce legł w gruzach wokół moich
mokrych tenisówek.
Pierwsze piórko - to z lasu - miało nasycony szmaragdowy odcień. To z kapelusza było przynajmniej o trzy tony jaśniejsze, a w dodatku - dwa razy większe od tego znad jeziora. W ogóle do siebie
nie pasowały.
- Cory! Masz tu przyjść i porozmawiać z burmistrzem, bo wezmę na ciebie pasa!
Kiedy ośmieliłem się wejść do kuchni, zobaczyłem, że twarz mamy miała barwę duszonych buraczków.
- Nie, proszę pana, daję panu słowo, że Cory nie ma zaburzeń psychicznych - mówiła do
słuchawki. - Nie, proszę pana, ataków paniki też nie miewa. O, właśnie wszedł. Zaraz go poproszę. Wręczyła mi słuchawkę, mierząc mnie wściekłym spojrzeniem. - Czyś ty oszalał?
- syknęła. - Bierz słuchawkę i sam porozmawiaj z burmistrzem. Wziąłem od niej słuchawkę i z
najwyższym wysiłkiem zdołałem wyjąkać:
- Halo?
- Cory! - rzekł burmistrz Swope. - Musiałem zadzwonić, żeby się upewnić, że bezpiecznie
dotarłeś do domu! Śmiertelnie się bałem, że po ciemku spadniesz z tych schodów i skręcisz sobie
kark! Kiedy wybiegłeś, myślałem, że masz... jakiś atak albo coś w tym rodzaju.
- Nie, proszę pana - powiedziałem słabo. - Nie dostałem żadnego ataku.
- No cóż, kiedy światła zgasły, pomyślałem, że pewnie boisz się ciemności. Nie chciałem, żebyś
sobie coś zrobił, więc próbowałem cię skłonić, abyś usiadł. Poza tym doszedłem do wniosku, że twoi
rodzice na pewno nie życzyliby sobie, bym puścił cię samego do domu w taką burzę! Gdyby potrącił
cię jakiś samochód... no cóż, chwała Bogu, że nic takiego się nie stało.
- Ja... myślałem... - Gardło miałem ściśnięte i czułem na sobie palące spojrzenie mamy. Myślałem... że pan chce... mnie zabić - dokończyłem.
Burmistrz Swope milczał przez kilka sekund. Wiedziałem, co sobie pomyślał. Klasyczny przy-
139
padek, kwalifikujący delikwenta natychmiast do domu wariatów.
- Zabić? Ale dlaczego?
- Cory! - jęknęła mama. - Czyś ty zwariował?
- Bardzo pana przepraszam - powiedziałem do słuchawki. - Chyba... wyobraźnia mnie trochę
poniosła. Ale mówił pan, że ja coś o panu wiem, i zastanawiał się pan, skąd się dowiedziałem, więc...
- Nie chodziło o mnie - rzekł pan Swope. - Mówiłem o twojej nagrodzie.
- Nagrodzie?
- O twojej plakietce. Za zdobycie trzeciego miejsca w konkursie na nowelę. Dlatego chciałem się
z tobą zobaczyć. Bałem się, że ktoś inny z jury mnie uprzedzi i wszystko ci powie.
- Ale o czym mi powie?
- Po prostu, chciałem ci ją pokazać. Właśnie po nią poszedłem, kiedy zgasły światła, a ty nagle
wpadłeś w szał. Widzisz, człowiek, który ją grawerował, zrobił błąd w twoim imieniu. Napisał je przez
„e”. Zamierzałem uprzedzić cię wcześniej, żebyś nie poczuł się dotknięty podczas wręczania nagród.
Ten pan obiecał, że zrobi ci nową, ale najpierw musi zrealizować zamówienie na puchary piłkarskie i
będzie mógł się do tego zabrać dopiero za dwa tygodnie. Rozumiesz?
Och, co za gorzka pigułka. Jaka gorzka, gorzka pigułka!
- Tak, proszę pana - kręciło mi się w głowie, a prawe kolano zaczynało mnie porządnie boleć. Rozumiem.
- Czy ty się może... leczysz? - zapytał.
- Nie, proszę pana.
Chrząknął nieznacznie. To chrząknięcie mówiło: „A powinieneś!”
- Przepraszam, że zachowałem się jak dureń - powiedziałem.
- Nie wiem, co we mnie wstąpiło.
Jeśli teraz uważa mnie za wariata - pomyślałem - ciekawe, co powie, kiedy zobaczy swój
kapelusz. Postanowiłem dać mu szansę, żeby sam odkrył szkodę.
- No cóż... - Burmistrz zaśmiał się lekko, co pozwoliło mi przypuszczać, że zdołał się doszukać w
tym galimatiasie czegoś śmiesznego.
- Było to niewątpliwie ciekawe popołudnie.
- O tak, proszę pana. Eeee... panie burmistrzu?
- Co takiego?
- Eee... plakietka może zostać. Nawet z błędem w imieniu. Nie musi pan jej poprawiać.
Uznałem, że byłaby to swego rodzaju pokuta: za każdym razem, kiedy spojrzę na tę plakietkę,
przypomnę sobie dzień, w którym rzuciłem się z krzesłem na burmistrza i powaliłem go na podłogę.
- Nonsens. Poprawimy ją.
- Myślę, że nawet bym wolał, żeby została taka, jaka jest - odparłem, a mój głos zabrzmiał chyba
stanowczo, bo burmistrz Swope już nie oponował.
- W porządku, Cory. Jeśli naprawdę sobie tego życzysz...
Potem powiedział jeszcze, żebym szybko wskoczył do wanny z solą z Epsom i że zobaczymy się
na ceremonii rozdania nagród.
Kiedy odłożyłem słuchawkę, stanąłem oko w oko z mamą i musiałem jej wytłumaczyć, dlaczego
pomyślałem, że pan Swope ma zamiar mnie zabić. W trakcie tych wyjaśnień wszedł tato i choć wedle
wszelkich reguł powinienem zostać ukarany za swoją głupotę, rodzice po prostu odesłali mnie na
godzinę do mojego pokoju, dokąd i tak bym się skierował.
W pokoju jeszcze raz porównałem dwa zielone piórka. Jedno jaskrawe, drugie wyblakłe. Jedno
małe, drugie duże. Położyłem sobie na dłoni piórko znad jeziora, znalazłem szkło powiększające i
obejrzałem przez nie delikatne pasemka. Może Sherlock Holmes zdołałby coś z nich wydedukować,
ale ja byłem równie bezradny jak doktor Watson.
Mężczyzną w kapeluszu z zielonym piórkiem okazał się pan Swope. Jego „nóż” był prawdopodobnie przyrządem do czyszczenia fajki. Znalezione piórko nie miało nic wspólnego z nakryciem
głowy burmistrza. Czy miało coś wspólnego z postacią, którą widziałem na skraju lasu albo z ciałem
na dnie jeziora? Jednego byłem pewien: w lasach wokół Zephyr nie ma szmaragdowych ptaków.
Skąd się wzięło to piórko?
Odłożyłem na bok własność pana Swope’a, postanawiając mu ją zwrócić, choć w głębi serca
wiedziałem, że nigdy się na to nie zdobędę. Piórko znad Jeziora Saksońskiego wsunąłem z
140
powrotem do pudełka po cygarach, które następnie znów spoczęło w jednej z siedmiu magicznych
szuflad.
Tej nocy znów śniły mi się cztery czarne dziewczynki, ubrane jak do kościoła. Najmłodsza miała
chyba dziesięć albo jedenaście lat, pozostałe trzy około czternastu. Dwie z nich trzymały książeczki
do nabożeństwa, Tym razem rozmawiały ze sobą pod zielonym, okrytym liśćmi drzewem, ale nie
słyszałem słów. Jedna z dziewcząt roześmiała się, za nią inne. Ich śmiech brzmiał jak strużka
cieknącej wody. Potem nastąpił jaskrawy błysk - tak oślepiający, że musiałem zamknąć oczy. Kiedy je
otworzyłem, dziewczynki zniknęły, a drzewo znów było nagie.
Obudziłem się. Twarz miałem spoconą, jak gdyby rzeczywiście owionął mnie gorący podmuch.
Usłyszałem, że Zbój szczeka w ciemności na podwórku za domem. Spojrzałem na fosforyzującą tarczę budzika; dochodziło wpół do trzeciej. Zbój ujadał bez przerwy, jak automat, dając przykład innym
psom z sąsiedztwa, więc pomyślałem, że skoro i tak nie śpię, wyjdę, żeby go uciszyć. Wyjrzałem z
pokoju i od razu spostrzegłem, że w warsztacie pali się światło.
Usłyszałem chrobot. Podkradłem się do drzwi i zobaczyłem ojca; siedział w piżamie przy biurku,
na którym zwykle wypisywał czeki przed zapłaceniem rachunków. Tym razem też trzymał pióro i pisał
coś lub rysował na kawałku papieru w świetle stojącej lampki. Oczy miał zapadnięte i nienaturalnie
błyszczące, a na jego czole lśniły krople potu, tak samo jak na moim.
Zbój przestał szczekać i zaczął wyć.
- Cholera - mruknął tato i wstał ostrożnie, żeby nie szurać krzesłem po podłodze. Cofnąłem się w
cień; nie byłem pewien, dlaczego to zrobiłem, ale tato wyglądał jak ktoś, kto nie chce, aby mu
przeszkadzano. Wyszedł przez tylne drzwi do ogrodu i słyszałem, że ucisza psa.
Zbój umilkł. Należało się spodziewać, że tato za chwilę wróci.
Nie mogłem się powstrzymać. Musiałem wiedzieć, co jest dla niego tak ważne, że o wpół do trzeciej nie daje mu spać.
Wślizgnąłem się do warsztatu i spojrzałem na kartkę papieru.
Ojciec, który absolutnie nie miał artystycznych uzdolnień, wyrysował na niej z pół tuzina
topornych skrzydlatych czaszek. Dalej następowała kolumna znaków zapytania i słowo „jezioro”,
które powtarzało się pięć razy. Wyraz „Dama” zapisany był trzykrotnie, a za nim znów ciągnął się
rząd znaków zapytania. Przy słowach: „Na dno i w mrok” pióro nieomal rozdarło papier na wylot.
Dalej drukowanymi literami krzyczały dwa rozpaczliwe pytania: „KTO? DLACZEGO?”
A jeszcze dalej ciągnęły się słowa, które sprawiły, że poczułem mdlący ucisk w żołądku:
„boję boję się chyba osza...”
Drzwi do domu otworzyły się.
Czmychnąłem z powrotem w cień i patrzyłem, jak ojciec wchodzi do warsztatu. Usiadł i spojrzał
na to, co dotychczas napisał.
Jeszcze nigdy nie widziałem, żeby miał taki wyraz twarzy, jak w tej cichej godzinie przed brzaskiem. Była to twarz przerażonego chłopczyka, udręczona ponad ludzką miarę.
Tato otworzył szufladę i wyjął z niej kubek z emblematem mleczarni „Zielone Łąki”. Potem
wyciągnął pudełko zapałek. Złożył kartkę i zaczął ją drzeć na maleńkie kawałki. Strzępki papieru
wpadały do kubka, a kiedy wszystkie się w nim znalazły, tato zapalił zapałkę i także wrzucił ją do
środka.
Nad biurkiem uniosła się biała smużka. Ojciec otworzył okno, aby dym się rozwiał.
Na palcach wróciłem do swojego pokoju, położyłem się i zacząłem rozmyślać.
Jaka zmora nawiedziła tatę, podczas gdy mnie śniły się cztery czarne dziewczynki w niedzielnych sukienkach? Oblepiona mułem postać, wstająca z ciemnych głębin jeziora i unoszona w górę
przez flotyllę żółwi o omszałych skorupach? Pobita i opuchnięta twarz, szepcząca: „Chodź ze mną,
chodź ze mną na dno i w mrok”? Kajdanki na przegubie wytatuowanej ręki? A może świadomość, że
ofiarą mógł być ktokolwiek - każdy, kto kończy życie samotnie, w zapomnieniu, skazany na wieczną
ciemność?
Nie wiedziałem i bałem się zgadywać. Ale jedno było dla mnie jasne: człowiek, który zabił tego
nieznanego mężczyznę, powoli zabijał mego ojca.
W końcu pokonał mnie sen, uwalniając od tych rozważań. Odpoczywałem, podczas gdy wokół
czuwały moje potwory.
2. CZARODZIEJSKA SKRZYNKA.
141
Nadszedł sobotni wieczór, a z nim ceremonia rozdania nagród Rady do Spraw Kultury. Cała
rodzina wystroiła się w odświętne ubrania, wtłoczyła do furgonetki i ruszyła w kierunku biblioteki. Mój
strach, którego natężenie dotychczas wynosiło około ośmiu w dziesięciostopniowej skali, teraz
przekroczył dziewiątkę. Przez cały ubiegły tydzień moi tak zwani przyjaciele prześcigali się w
domysłach, co może mi się przydarzyć, kiedy wstanę, aby przeczytać nagrodzoną nowelę. Gdyby ich
proroctwa miały się spełnić, dostałbym wysypki, zsiusiał się w majtki i ze strachu i wstydu, zwrócił
cały obiad obydwoma końcami równocześnie. Davy Ray orzekł, iż dla pewności powinienem sobie
zatkać pupę korkiem. Ben radził, abym szczególnie uważał wchodząc na podium, kiedy cała sala
będzie na mnie patrzeć, bo najprawdopodobniej właśnie wtedy przytrafi mi się wypadek. Johnny
powiedział, że znał kiedyś chłopca, któremu kazano coś publicznie przeczytać, a on w jednej chwili
zapomniał wszystkich liter i zaczął bełkotać coś, co brzmiało jak greka albo język Zulusów.
Po namyśle odrzuciłem pomysł z korkiem. Ale kiedy ujrzałem światła biblioteki i rój zaparkowanych przed nią samochodów, zacząłem żałować pochopnej decyzji. Mama objęła mnie
ramieniem.
- Wszystko będzie dobrze - powiedziała.
- Jasne - przytaknął ojciec.
Jego twarz znów była twarzą taty, ale pod oczami miał głębokie cienie i słyszałem, jak mama
mówiła, że powinien zażywać geritol. Wiedziała, rzecz jasna, że dzieje się coś niedobrego, ale chyba
nie zdawała sobie sprawy, jak głęboko przebiegał wzburzony nurt.
- Wypadniesz świetnie, zobaczysz - dodał tato.
Sala posiedzeń zastawiona była krzesłami, a pod frontową ścianą stał długi stół i ta nieszczęsna
mównica. Co gorsza, na mównicy umieszczono mikrofon! Na widowni siedziało już około czterdziestu
osób, a burmistrz Swope, pani Prathmore, pan Groyer Dean i kilku innych jurorów kręcili się dookoła,
wymieniając powitania i uprzejmości. Kiedy spojrzenie pana Swope’a zatrzymało się na nas, a jego
nogi ruszyły w naszym kierunku, miałem ochotę zaszyć się w najciemniejszym kącie, ale tato położył
mi dłoń na ramieniu, pomagając mi opanować chęć ucieczki.
- Cześć, Cory! - burmistrz Swope uśmiechnął się, lecz jego oczy zachowały czujny wyraz. Podejrzewam, że obawiał się, iż lada moment mogę wpaść w amok. - Jesteś gotowy przeczytać nam dziś
swoje opowiadanie?
Miałem wielką ochotę odpowiedzieć: „W żadnym wypadku”, ale zamiast tego wyjąkałem:
- Tak, proszę pana.
- No, myślę, że będziemy dziś mieli dobrą frekwencję - powiedział i jego uwaga skupiła się na
moich rodzicach. - Pewnie jesteście bardzo dumni z syna?
- Naturalnie - odparła mama. - To pierwszy literat w rodzinie.
- No tak, z pewnością ma dostatecznie bujną wyobraźnię. - Burmistrz uśmiechnął się z przymusem. - A przy okazji, Cory, wydobyłem z szafy ten kapelusz, żeby go dać do naprawy. Nie wiesz
przypadkiem, co się stało z...
- Luther! - przerwał nam czyjś głos. - Właśnie cię szukam!
Pan Dollar, odziany w granatowy garnitur i pachnący wodą „Aqua Velva”, przepchnął się w stronę
burmistrza. Jeszcze nigdy widok żadnego człowieka nie sprawił mi takiej radości.
- Słucham cię, Perry? - Pan Swope odwrócił się ode mnie.
- Musisz coś zrobić z tą cholerną małpą! - gorączkował się pan Dollar. - Zeszłej nocy ta zaraza
wlazła mi na dach i oboje z Ellen nawet na moment nie zmrużyliśmy oka, taki robiła harmider! Nie
mówiąc już o tym, że zapaskudziła mi cały samochód! Na Boga, przecież musi być jakiś sposób,
żeby ją złapać!
A, Lucyfer. Małpa wciąż swobodnie hulała po drzewach i biada mieszkańcom domu, którego
dach wybrała sobie na miejsce odpoczynku. Ponieważ oburzenie było coraz większe i już mówiono o
roszczeniach za straty materialne, w połowie sierpnia wielebny Blessett cichaczem wyjechał z miasta
nie pozostawiając adresu.
- Jeśli ci wpadnie do głowy jakiś dobry pomysł, daj mi znać - odparł zgryźliwie burmistrz. - Z
wyjątkiem petycji do chłopców z bazy, żeby zrzucili nam bombę na miasto, próbowaliśmy już wszystkiego.
- Może doktor Lezander mógłby ją złapać albo sprowadźmy tu kogoś z zoo, żeby... - Pan Dollar
pospiesznie podreptał za burmistrzem, który ruszył naprzód, nie czekając na koniec tych wywodów.
142
Zajęliśmy miejsca. Coraz więcej ludzi napływało do sali, a ja czułem się coraz bardziej nieswojo.
Wszedł doktor Parrish z żoną, a za nim - rany boskie! - Diablica w towarzystwie przypominającej wóz
strażacki mamy i pająkowatego ojca. Usiłowałem zapaść się pod krzesło, ale dostrzegła mnie i
radośnie pomachała mi ręką. Na szczęście w pobliżu nie było już wolnych miejsc, bo inaczej pewnie
powędrowałbym na podium z kozą na plecach. Po chwili przeżyłem następny szok, gdy w sali pojawił
się Johnny Wilson z rodzicami. Nie minęły nawet dwie minuty, kiedy zobaczyłem Bena z mamą i tatą,
a tuż za nimi Davy’ego Raya z rodziną. Wiedziałem, że będę musiał znosić ich złośliwe grymasy, ale
w gruncie rzeczy cieszyłem się, że przyszli. Jak to kiedyś powiedział Ben, ostatecznie byliśmy dobrymi, starymi kumplami.
Trzeba przyznać, że ludzie z Zephyr umieli tworzyć wspólny front A może po prostu sobotni program telewizyjny był nędzny...? Otwarto składzik i wyjęto z niego resztę składanych krzeseł. Przez
tłum przebiegł szmer, gdy do sali wkroczył z szerokim uśmiechem Vernon Thaxter, odziany tylko w
zblakłą letnią opaleniznę. Ale o tej porze roku ludzie byli już przyzwyczajeni do Vernona i wiedzieli,
gdzie patrzeć, a gdzie lepiej nie zerkać.
-- Mamo, patrz, ten pan znów się nie ubrał! - Diablica wystawiła palec, ale prócz kilku rumieńców
i paru stłumionych chichotów nie było żadnej reakcji.
Vernon pociągnął krzesło w kąt z tyłu sali i usiadł, zadowolony z siebie jak krowa, a raczej byk.
W chwili gdy pan Swope i pani Prathmore ustawili na prezydialnym stole pudełko pełne plakietek,
na widowni było już około siedemdziesięciu miłośników literatury pięknej. Pan Grover Dean szczupły mężczyzna w średnim wieku, który nosił gładko zaczesaną kasztanową perukę i okrągłe
okulary w srebrnych oprawkach, przepchnął się do przodu, dzierżąc skórzaną aktówkę. Zasiadł
pomiędzy burmistrzem a panią Prathmore, po czym otworzył teczkę i wyjął z niej plik papierów, zawierających zwycięskie prace w trzech kategoriach - noweli, felietonu i poezji.
Burmistrz Swope wstał i kilkakrotnie puknął w umieszczony na mównicy mikrofon. Odpowiedział
mu piskliwy pogłos i szum, jaki mógłby wydać słoń nękany przez wiatry. W sali zerwały się śmiechy i
burmistrz skinieniem wezwał akustyka. W końcu wszyscy ucichli, mikrofon został wyregulowany, a
burmistrz odchrząknął i już miał przemówić, gdy na widowni znów rozległ się szmer. Obejrzałem się
w stronę drzwi i moje łomoczące serce podskoczyło jak ryba na haczyku. Do sali weszła Dama.
Miała na sobie fioletową sukienkę, toczek i rękawiczki. Twarz przesłaniała jej cieniuteńka woalka.
Wyglądała niezmiernie krucho, a jej ramiona i nogi o sinoczarnym odcieniu przypominały zapałki.
Charles Damaronde - ten facet o szerokich barach i brwiach wilkołaka - podtrzymywał ją dyskretnie
pod ramię. Trzy kroki za nimi szedł, podpierając się laską, Księżycowy Człowiek w lśniącym czarnym
garniturze i czerwonym krawacie. Był bez kapelusza i każdy mógł dokładnie obejrzeć jego twarz i
czoło, na których przebiegały granice światła i cienia.
Było tak cicho, że można by usłyszeć spadającą szpilkę, a ściślej mówiąc, kozę spadającą z
nosa Diablicy.
- O rety - szepnęła mama.
Tato zaczął się nerwowo wiercić na krześle i mam wrażenie, że gdyby nie moja nagroda, byłby
wstał i wyszedł.
Dama rozejrzała się po wypełnionej do ostatniego miejsca sali. Pochwyciłem błysk zielonych
oczu zza woalki. Trwało to ułamek sekundy, ale wystarczyło, bym poczuł zapach wilgotnej ziemi i
bagiennych kwiatów.
A potem nieoczekiwanie Vernon Thaxter wstał z krzesła i z ukłonem podsunął je Damie.
- Dziękuję panu - powiedziała zgrzytliwym głosem i usiadła.
Vernon stanął pod ścianą, a Charles Damaronde i Księżycowy Człowiek ustawili się po obu
stronach wyelegantowanej Damy. Kilka osób (niewiele, pięć albo sześć) podniosło się - nie po to, aby
ustąpić miejsca, lecz by demonstracyjnie opuścić pomieszczenie. Nie bali się jej tak jak tato. Byli
oburzeni, że do sali pełnej białych weszli czarni, nie pytając o pozwolenie. Wszyscy o tym
wiedzieliśmy, Dama też. Po prostu takie były wtedy czasy.
- Sądzę, że możemy zaczynać - zagaił burmistrz Swope. Powiódł wzrokiem po zebranych, przez
chwilę zatrzymał go na czarnoskórych gościach i znów omiótł nim tłum. - Pragnę powitać publiczność
zgromadzoną na ceremonii rozdania nagród tegorocznego konkursu literackiego Rady do Spraw Kultury. Przede wszystkim dziękuję jego uczestnikom, bez których nie byłoby przecież konkursu...
143
Przez jakiś czas ciągnął dalej w tym stylu. Pewnie bym zasnął, gdyby nie to, że świerzbiła mnie
gęsia skórka. Burmistrz przedstawił członków jury, następnie członków Rady do Spraw Kultury, a na
końcu pana Quentina Farradaya, reprezentującego „Dziennik” z Adams Valley.
Kiedy pan Swope wreszcie usiadł, jego miejsce zajęła pani Prathmore, która wezwała autorkę felietonu wyróżnionego trzecią nagrodą. Do podium przyczłapała starsza pani nazwiskiem Dolores
Hightower, odebrała od pana Deana swoją pracę i przez piętnaście minut czytała o radościach płynących z uprawy warzywnika. Potem wręczono jej plakietkę i wróciła na swoje miejsce. Zwycięskim felietonistą okazał się szczerbaty, umięśniony mężczyzna, pan George Eagers. Dowiedzieliśmy się, że
złapał on kiedyś gumę w pobliżu Tuscaloosy, a sam wielki Bear Bryant zatrzymał się obok niego i zapytał, czy nie trzeba mu pomóc, w ten sposób ostatecznie i niepodważalnie dowodząc swojej
wielkości.
Następnie przyszła kolej na poezję. Wyobraźcie sobie moje zdumienie, gdy na podium stanęła
matka Diablicy, by odczytać wiersz, który zajął drugie miejsce. Cytuję fragment: „Deszczu, deszczu,
idzie hen”, Rzekło słońce w letni dzień, „Pora, bym świeciło raźnie, Ciemne chmury zaś przeważnie
Smucą mnie”.
Czytała z takim uczuciem, iż zacząłem się poważnie obawiać, że zacznie płakać i na widownię
spadnie deszcz jej łez. Diablica i jej ojciec bili brawo tak długo, jak gdyby oklaskiwali powtórne przyjście Mesjasza.
Najlepszy poemat wyszedł spod pióra maleńkiej, pomarszczonej staruszki, pani Helen Trotter, i w
założeniu był listem miłosnym, którego początek brzmiał:
Dowieść swych uczuć bez trwogi bieży, Wszelkiego dobra onże szermierzem... a koniec:
O, jakże wielbią tę twarz roześmianą George’a C. Wallace’a, naszego wspaniałego gubernatora
stanu.
- Lizuska - szepnął tato.
Dama, Charles Damaronde i Księżycowy Człowiek miłosiernie powstrzymywali się od komentarzy.
- A teraz - obwieściła pani Prathmore - przechodzimy do wyróżnionych nowel.
Brakowało mi tego korka. Jezu, jak mi go brakowało!
- W tym roku gościmy najmłodszego laureata w historii konkursu, czyli od 1955 roku. Mieliśmy
nieco trudności z podjęciem decyzji, czy jego praca powinna zostać potraktowana jako nowela, czy
też felieton, ponieważ została ona oparta na faktach. Uznaliśmy jednak, iż autor w dostatecznym
stopniu wykazał się umiejętnością obrazowania i konstrukcji akcji, aby jego dzieło zasłużyło na miano
noweli. Proszę państwa, za chwilę stanie przed państwem zdobywca trzeciej nagrody, by przeczytać
swoje opowiadanie zatytułowane Przed brzaskiem. Cory Mackenson, prosimy do nas! - Pani Prathmore zaczęła klaskać.
- Idź i pokaż im, na co cię stać - powiedział do mnie tato i jakoś zdołałem oderwać się od krzesła.
Idąc jak w transie w stronę podium, słyszałem za sobą chichot Davy’ego Raya, a potem ciche
pac!, kiedy jego ojciec dał mu w kark. Pan Dean podał mi moje dzieło, a pani Prathmore pochyliła
mikrofon, żeby doleciał do niego mój głos. Spojrzałem na morze twarzy, które zdawały się zlewać w
jednolitą masę oczu, nosów i ust. Poczułem nagle przypływ paniki: czy na pewno mam zapięty rozporek? Jak by tu zerknąć, żeby się przekonać? Kątem oka zauważyłem fotografa z „Dziennika”, który
wycelował we mnie swój wielki aparat Serce tłukło mi się jak ptak w klatce. Przez żołądek przetaczały
się fale mdłości. Wiedziałem, że jeśli coś mi się przydarzy, nigdy już nie będę mógł się pokazać na
ulicy w świetle dnia. Ktoś zakaszlał, ktoś inny odchrząknął. Wszystkie oczy skierowane były na mnie,
a kartki dygotały mi w dłoniach.
- Śmiało, Cory - zachęciła mnie pani Prathmore.
Spojrzałem na tytuł i zacząłem go odczytywać, ale w gardle - właśnie w tym miejscu, gdzie formują się słowa - ulokowało mi się coś na kształt kolczastego jaja. Brzegi obrazu, który przekazywały
mi oczy, zalewała ciemność. A może zaraz umrę, tu, przed tymi wszystkimi ludźmi? To byłoby dopiero
ekstra zdjęcie na pierwszą stronę „Dziennika”: ślepia wywrócone białkami do góry, toczące się po
podłodze ciało i bielizna wystająca z rozpiętego rozporka!
- Spokojnie - dodała pani Prathmore i w jej głosie wyczułem zalążki zdenerwowania.
Moje biedne oczy, które miały ochotę lada moment wyskoczyć z orbit, rozedrganym spojrzeniem
144
obiegły widownię. Zobaczyłem Davy’ego Raya, Bena i Johnny’ego. Żaden się nie uśmiechał; uznałem to za zły znak. Pan George Eagers spoglądał na zegarek - kolejny zły znak. Posłyszałem
szept jakiegoś złośliwego potwora: „Biedny mały, zatkało go ze strachu”.
Na końcu sali Dama podniosła się z krzesła. Jej wzrok za woalką był nieruchomy i chłodny, jak
spokojna zielona woda. Uniosła w górę podbródek, przekazując mi tym gestem jedno słowo:
„Odwagi!”
Zaczerpnąłem głęboki oddech. Moje płuca załomotały jak pociąg towarowy na rozchybotanym
wiadukcie. Oto stałem przed nimi. Ta chwila należała do mnie. Musiałem podjąć wyzwanie, na dobre
czy na złe.
Powiedziałem:
- Przed...
Mój głos, zmieniony przez mikrofon w grzmiący ryk, przeraził mnie tak, że znowu umilkłem. Pani
Prathmore położyła mi rękę na plecach, jak gdyby chciała dodać mi otuchy.
- ...brzaskiem - podjąłem. - Napisał Cory Mackenson.
Zacząłem czytać. Znałem te słowa; znałem tę opowieść. Mój własny głos wydawał mi się obcy,
ale ta historia należała do mnie. Brnąc od zdania do zdania zauważyłem, że pokasływanie i
chrząkanie ucichło. Nikt już nie szeptał. Czytałem swoją nowelkę, jakbym szedł ścieżką przez
doskonale mi znany las. Wiedziałem, dokąd zmierzam, a to było wielką pociechą. Kiedy znów
odważyłem się spojrzeć na widownię, poczułem coś dziwnego.
Doświadczyłem tego wówczas po raz pierwszy. I jak każde pierwsze doświadczenie, to uczucie
na zawsze pozostało mi w pamięci. Nie potrafię dokładnie określić, na czym polegało, ale wkradło się
do mojej duszy i rozgościło się tam. Wszyscy na mnie patrzyli; wszyscy mnie słuchali. Słowa, które
poczęły się i zrodziły we mnie, sprawiły, że czas się zatrzymał i przestał być istotny. Prowadziłem całą
salę na wspólną wyprawę; kazałem wszystkim słyszeć i odczuwać to samo. Słowa padały z moich
ust i frunęły do serc i umysłów ludzi, których owego marcowego poranka nie było nad Jeziorem Saksońskim. Kiedy na nich patrzyłem, widziałem, że idą za mną. A najwspanialsze, najcudowniejsze było
to, że chcieli iść tam, dokąd ich prowadziłem.
Oczywiście cały ten wywód powstał o wiele później. W tamtej chwili - oprócz świadomości, że
zbliżam się do końca - dotarło do mnie jedynie, jak cicho zrobiło się wokół. Odnalazłem klucz do
maszyny czasu. Posiadłem wielką moc, o której nie śmiałem nawet marzyć. Znalazłem czarodziejską
skrzynkę, którą ludzie nazywają maszyną do pisania.
Mój głos brzmiał coraz silniej. Miałem wrażenie, iż przestał już być monotonnym jękiem. Nabrał
wyrazistości i mocy. Byłem zdumiony i podniecony, a nawet spodobało mi się czytanie na głos.
Dotarłem do ostatniego zdania i na tym opowieść się zakończyła.
Na razie.
Mama pierwsza zaczęła bić brawo. Potem tato, a za nim reszta sali. Widziałem klaszczące
dłonie Damy w fioletowych rękawiczkach. Miło było słuchać aplauzu, ale nie było to nawet w połowie
tak miłe jak uczucie, że prowadzisz ludzi, którzy ci ufają, bo wiedzą, że znasz drogę. Być może jutro
znów zechcę być mleczarzem jak tato, pilotem odrzutowca albo detektywem, ale w owej chwili
niczego na świecie nie pragnąłem bardziej niż tego, by być pisarzem.
Przyjąłem plakietkę z rąk burmistrza Swope’a. Kiedy usiadłem, wszyscy sąsiedzi klepali mnie po
plecach, a z uśmiechów mamy i taty wywnioskowałem, że są ze mnie dumni. Wcale nie
przeszkadzało im to, że w moim imieniu na plakietce był błąd. Wiedziałem, kim jestem.
Laureat drugiej nagrody, pan Terrence Hosmer, napisał opowiadanie o farmerze, który próbował
przechytrzyć stado kruków, wyjadających kukurydzę na jego polu. Zwycięska nowela, autorstwa pani
Ady Yearby, mówiła o tym, jak w noc Bożego Narodzenia zwierzęta klęczały przy żłóbku małego
Jezusa. Potem burmistrz Swope podziękował zebranym i powiedział, że teraz możemy już się rozejść do domów. Kiedy wychodziliśmy, zostałem otoczony przez Davy’ego Raya, Johnny’ego i Bena i
zrobił się przy mnie większy ścisk niż wokół pani Yearby. Matka Diablicy przepchnęła się do nas,
żeby mi pogratulować. Nachyliła do mamy szeroką, wąsatą twarz i powiedziała:
- Wie pani, w przyszłą sobotę Brenda urządza przyjęcie urodzinowe i bardzo chciałaby zaprosić
pani syna. Ten wiersz napisałam właśnie dla niej, bo to takie wrażliwe dziecko. Czy pani synek zechciałby przyjść? Nie musi przynosić żadnych prezentów.
Mama zerknęła na mnie pytająco. W drugim końcu sali dostrzegłem Diablicę z ojcem. Zachi-
145
chotała i pomachała do mnie. Davy Ray szturchnął mnie łokciem w żebra; nawet nie wiedział, że był
o krok od śmierci. Powiedziałem szybko:
- Ojejku, pani Sutley, zdaje się, że w sobotę będę miał masę roboty w domu. Prawda, mamusiu?
Mama, niech jej Bóg wynagrodzi, pojęła mnie w lot.
- Oczywiście, że tak! Musisz przystrzyc trawnik i pomóc ojcu wymalować ganek.
- Co takiego? - ocknął się tato.
- Nie można tego odkładać - oświadczyła mama. - Sobota to jedyny dzień, kiedy możemy wspólnie wziąć się do roboty.
- Może uda mi się ściągnąć do pomocy kolegów - zaproponowałem, na co moi kumple wyraźnie
się ożywili.
- No cóż, jeśli się zdecydujesz, Brenda na pewno bardzo się ucieszy. Zwykle bywają u niej tylko
nasi krewni.
Pani Sutley obdarzyła mnie smutnym uśmiechem. Zrozumiała. Potem wróciła do córki i coś jej
powiedziała, a wtedy Diablica obdarzyła mnie dokładnie takim samym uśmiechem. Poczułem się jak
obcas gumiaka utaplanego w gnojówce, ale przecież nie mogłem się spoufalać z Diablicą, po prostu
nie mogłem! To było niehumanitarne żądać czegoś takiego! Poza tym wyobrażałem sobie tych
krewnych Diablicy! Rodzina Addamsów wyglądała pewnie przy nich jak grono aniołków.
Właśnie mieliśmy wyjść z sali, gdy za nami odezwał się cichy głos:
- Tom? Tomie Mackenson...
Tato przystanął i odwrócił się.
Znalazł się twarzą w twarz z Damą.
Była mniejsza, niż mi się wydawało. Sięgała ojcu ledwie do ramienia. Ale miała w sobie siłę
dziesięciu mężczyzn; biła z niej wola życia jak z powykręcanego drzewa, które pochyliło się pod naporem niezliczonych nawałnic. Podeszła do nas sama; pan Damaronde i Księżycowy Człowiek zatrzymali się nieco dalej.
- Dzień dobry pani - powiedziała mama.
Tato miał minę człowieka, którego zamknięto w ciemnej szafie z tarantulą. Rozbieganymi oczami
szukał drogi ucieczki, ale zanadto był dżentelmenem, by okazać się nieuprzejmy.
- Tomie Mackenson - powtórzyła Dama - wychowaliście państwo naprawdę utalentowanego
chłopca.
- Ja... my... zrobiliśmy co w naszej mocy, dziękuję pani.
- I doskonałego mówcę - dodała Dama uśmiechając się do mnie.
- Świetnie się spisałeś - powiedziała.
- Bardzo pani dziękuję.
- Jak się sprawuje twój rower?
- Świetnie. Nazwałem go Rakietą.
- To ładne imię.
- Tak, proszę pani. I... - Uznałem, że powinna o tym wiedzieć.
- I oprócz tego ma oko w reflektorze. Brwi Damy uniosły się leciutko.
- Naprawdę?
- Cory! - upomniał mnie ojciec. - Nie wymyślaj niestworzonych historii!
- Zdaje mi się - powiedziała Dama - że chłopięcy rower musi oglądać drogę przed sobą. Musi
wiedzieć, czy może przejechać, czy też wpakuje się na wertepy. Zdaje mi się, że chłopięcy rower
musi mieć w sobie coś z konia, coś z jelenia, a nawet coś z węża. Chytrość, rozumiesz?
- Tak, proszę pani - kiwnąłem głową. Znała Rakietę.
- To bardzo ładnie z pani strony, że podarowała pani Cory’emu ten rower - rzekł tato. - Co
prawda, nigdy bym nie przyjął jałmużny, ale...
- Ależ to nie była jałmużna, panie Mackenson. To nagroda za dobry uczynek. Pani Mackenson,
czy może trzeba, żeby pan Lightfoot naprawił pani coś w domu?
- Nie, wszystko działa bez zarzutu.
- No cóż - powiedziała Dama patrząc na mojego ojca - nigdy nie wiadomo, kiedy coś się zepsuje.
- Cieszę się, że mogłem panią poznać, pani... hm... Damo. - Ojciec ujął mamę pod ramię. Powinniśmy już wracać do domu.
- Panie Mackenson, mamy ze sobą do omówienia parę spraw - odezwała się Dama w chwili, gdy
146
ruszyliśmy z miejsca. - Chyba rozumie pan, że to sprawy życia i śmierci?
Tato zatrzymał się. Widziałem, jak drgają mu mięśnie twarzy. Dama go denerwowała, ale nie
chciał jej okazać lekceważenia. Może tak jak ja czuł płonącą w niej siłę życia - jej surową, prastarą
potęgę. Miałem wrażenie, że chce zrobić następny krok i odejść, ale nie jest w stanie tego uczynić.
- Czy wierzy pan w Jezusa Chrystusa, panie Mackenson? - spytała.
Dopiero to pytanie przedarło się przez barykadę, jaką wokół siebie wzniósł.
- Tak, wierzę - rzekł poważnie.
- Ja także. Jezus Chrystus był najdoskonalszym z dzieci bożych, a jednak i on wpadał w złość i
rozpacz, płakał, a czasem czuł, że dłużej już nie podoła. Tak jak wówczas, gdy opadli go trędowaci i
chorzy, szarpiąc i błagając o cuda, aż w końcu zwątpił w swoją moc. Chcę powiedzieć, panie Mackenson, że nawet Jezus Chrystus czasami potrzebował pomocy, a nie był aż tak dumny, by wstydzić
się o nią prosić.
- Nie potrzebuję... - Tato nie dokończył.
- Widzi pan - ciągnęła Dama - wierzę w to, że każdy od czasu do czasu ma wizje. Wierzę, że
należy to do przyrodzonych zdolności istoty ludzkiej. Mamy więc swoje wizje - maleńkie skrawki
wielkiej barwnej kołdry - ale nie potrafimy odgadnąć, skąd zostały wyrwane ani dlaczego. Najczęściej
nawiedzają nas w snach. Czasami ktoś śni na jawie. Prawie każdy je miewa, tylko tyle, że nie zdaje
sobie sprawy z ich znaczenia Rozumie pan?
- Nie - odrzekł tato.
- O tak, rozumie pan. - Dama uniosła kościsty palec. - Ludzie dają się złapać na lep tego świata,
który okleja ich tak, że stają się niemi, głusi i ślepi na to, co dzieje się na tamtym.
- Na tamtym? Czym?
- Na tamtym świecie, po drugiej stronie rzeki - odparła. - Tam, skąd woła do pana człowiek,
którego ciało leży na dnie jeziora.
- Nie mam zamiaru dłużej tego słuchać - przerwał jej ojciec, ale nawet nie drgnął.
- Wola pana - powtórzyła Dama. - Ja też go słyszę; zakłóca mi sen, a jestem przecież starą kobietą, której trzeba trochę spokoju. - Postąpiła krok w stronę ojca i jej oczy pochwyciły jego spojrzenie.
- Ten człowiek chce wyjawić, kto go zabił, zanim będzie mógł odejść. Och, stara się, bardzo się stara,
ale nie potrafi nam przekazać nazwiska ani twarzy.
Przesyła nam jedynie te drobne strzępki kołdry. Gdyby pan do mnie przyszedł, moglibyśmy
zmusić nasze głowy do pracy i zacząć zszywać te kawałki. Wtedy mógłby pan zasnąć spokojnie, ja
także, a on - odejść tam, gdzie jego miejsce. Moglibyśmy zrobić coś jeszcze lepszego: złapać
mordercę, jeżeli wciąż tu jest.
- Nie... nie wierzę w takie bzdury...
- Może pan wierzyć lub nie, decyzja należy do pana - przerwała mu Dama. - Ale kiedy dziś w
nocy nieboszczyk znów pana zawoła - a zawoła na pewno - usłyszy go pan, nie będzie pan miał
wyboru. I dobrze panu radzę, panie Mackenson: powinien pan zacząć go słuchać.
Tata chciał coś powiedzieć; otworzył usta, ale język odmówił mu posłuszeństwa.
- Przepraszam panią - wtrąciłem. - Chciałem zapytać... czy może... miewa pani także i inne sny.
- O, bardzo często - odparła Dama. - Problem polega na tym, że w moim wieku większość snów
to powtórki.
- Hm... zastanawiałem się...czy śnią się pani czasami cztery dziewczynki?
- Cztery dziewczynki? - powtórzyła.
- Tak, proszę pani. Cztery dziewczynki. Wie pani, ciemne, jak pani. I wszystkie są odświętnie
ubrane, jak gdyby to była niedziela.
- Nie - powiedziała. - Takiego snu nie miałam.
- Śnią mi się bardzo często. Nie co noc, ale często. Jak pani myśli, co to może znaczyć?
- Fragmenty kołdry - zadumała się Dama. - To może być coś, o czym wiesz, ale jeszcze nie zdajesz sobie z tego sprawy.
- To znaczy?
- Może to nie duchy do ciebie mówią - wyjaśniła. - Może to twoje własne „ja”, które samo próbuje
coś odkryć.
- Aha - bąknąłem. Widocznie dlatego Dama odbierała sny ojca, a moich nie: moje sny nie były
147
upiorami przeszłości, lecz cieniem przyszłości.
- Koniecznie musicie państwo przyjechać do Bruton i zwiedzić nasze nowe muzeum, kiedy już
skończymy je urządzać - mówiła Dama do mojej mamy. - Zebraliśmy pieniądze na budowę ośrodka
rekreacyjnego. Powinien być gotowy za parę miesięcy. Będziemy też mieli ładną salę wystawową.
- Słyszałam o tym - powiedziała mama. - Życzę powodzenia.
- Dziękuję. Dam państwu znać, kiedy odbędzie się uroczyste otwarcie.
Niech pan pamięta o tym, co powiedziałam, panie Mackenson. - Dama wyciągnęła do ojca dłoń
w fioletowej rękawiczce, a tato ją uścisnął. Może i bał się Damy, ale przede wszystkim był dżentelmenem. - Wie pan, gdzie mieszkam - dodała.
Wróciła do męża i pana Damaronde’a, po czym wszyscy troje wyszli w ciepłą, cichą noc.
Wkrótce poszliśmy w ich ślady i zdążyliśmy jeszcze zobaczyć, jak odjeżdżają - nie wysadzanym brylantami pontiakiem, tylko zwykłym błękitnym chevroletem. Spóźnieni słuchacze rozmawiali jeszcze
na chodniku, a żaden z nich nie zaniedbał okazji, by powiedzieć mi raz jeszcze, jak bardzo mu się
podobało moje opowiadanie.
- Tak trzymać! - zawołał za mną pan Dollar, po czym zaczął się przechwalać jakiemuś
mężczyźnie: - Wie pan, że ja go strzygę? Tak, proszę pana, strzygę tego chłopca od lat!
Ruszyliśmy do domu. Trzymałem plakietkę na kolanach, ściskając ją mocno obiema rękami.
- Mamusiu? - zapytałem. - Co to za muzeum otwierają w Bruton? Czy będą tam mieli kości dinozaurów i inne takie rzeczy?
- Nie - wyręczył ją tato. - To będzie wystawa poświęcona prawom człowieka. Spodziewałbym się
tam raczej listów, gazet czy fotografii.
- Słyszałam, jak mówiono o pamiątkach z okresu niewolnictwa - wtrąciła mama. - Podejrzewam,
że chodzi o łańcuchy i żelaza do wypalania znamion. Lizbeth Sears mówiła, że Dama sprzedała tego
wielkiego pontiaca, a pieniądze przekazała na koszty budowy.
- Założę się, że ci, którzy podpalili krzyż przed jej domem, nie będą z radości śpiewać Dude - zauważył tato. - Klan nie usiedzi bezczynnie, to pewne.
- Mimo to uważam, że to dobry pomysł - powiedziała mama.
- Sądzę, że powinni wiedzieć, skąd przyszli, żeby wiedzieć, dokąd zmierzają.
- Taaak, tyle że domyślam się, gdzie chciałby ich widzieć Klan. - Tato zwolnił i skręcił w Hilltop
Street. Pomiędzy drzewami dojrzałem jarzące się światłem okna pałacyku Thaxterów. - Twarda z niej
sztuka - mruknął pod nosem tato. - Chodzi mi o Damę. - Oboje z mamą wiedzieliśmy, o kogo mu
chodzi. - Twarda sztuka. Miałem uczucie, że zagląda mi do samego środka, a ja nie mogę jej w tym
przeszkodzić; że widzi rzeczy, które... - Tato nagle uświadomił sobie, że go słuchamy, i nie dokończył
myśli.
- Jeżeli zdecydujesz się do niej pójść, pójdę z tobą - ofiarowała się mama. - Będę przy tobie
przez cały czas. Ona chce ci pomóc. Szkoda, że nie pozwolisz jej spróbować.
Tato milczał. Zbliżaliśmy się do domu.
- Zastanowię się nad tym - rzekł w końcu, co w jego języku oznaczało, że nie chce słyszeć ani
słowa więcej o Damie.
Tato wiedział, gdzie ona mieszka, i potrzebował jej pomocy, by pozbyć się upiora, który wzywa
go z dna Jeziora Saksońskiego, ale nie był jeszcze gotowy. Nie wiedziałem, czy kiedykolwiek będzie
na to gotowy. To on musiał zrobić pierwszy krok i nikomu nie wolno było go ponaglać. Ja na razie miałem inne problemy - sen o czterech czarnych dziewczynkach; parol, jaki zagięła na mnie Diablica;
kwestię, jak tu uporać się z Kobzą i co by tu jeszcze napisać.
I zielone piórko. Nieodmiennie zielone piórko. Jego sekret wabił mnie z jednej z moich siedmiu
magicznych szuflad.
Wieczorem tato powiesił plakietkę na ścianie, tuż nad czarodziejską skrzynką. Całkiem ładnie
wyglądała pomiędzy ogromnym facetem ze śrubami sterczącymi z szyi a długozębym indywiduum w
ciemnym kapturze.
Tego wieczoru zostałem obdarzony mocą i zakosztowałem prawdziwego życia. Zrobiłem pierwszy własny, nieporadny krok w kierunku, w którym zdążałem. Uczucie czystej radości mogło później
zblaknąć, skruszyć się pod ciężarem dni i rozmyć się w rzece czasu, ale owego wieczoru - owego cudownego, niepowtarzalnego wieczoru - wciąż było żywe.
148
3. KOLACJA U VERNONA.
Jeśli powiem, że od tamtego dnia Diablica molestowała mnie bez przerwy, żebym przyszedł do
niej na urodziny, to będzie tak, jakbym stwierdził, że kot czerpie przyjemność z towarzystwa myszy.
Skulony pomiędzy natrętnym szeptem Diablicy a wrzaskami Kobzy, od których trzęsły się szyby w
oknach, do środy stałem się kłębkiem nerwów i wciąż nie umiałem dzielić ułamków.
W środę wieczorem, tuż po kolacji, pomagałem mamie wycierać naczynia, gdy nagle tato podniósł wzrok znad gazety i powiedział:
- Jakiś samochód zatrzymał się przed domem. Czy ktoś miał przyjść z wizytą?
- Nic o tym nie wiem - odparła mama.
Krzesło skrzypnęło; tato wstał i skierował się na ganek. Kiedy dotarł do drzwi, gwizdnął z uznaniem.
- Hej, chodźcie tylko spojrzeć na to cudo! - rzekł wychodząc.
Oczywiście nie mogliśmy oprzeć się pokusie. Przed naszym domem stał długi, smukły samochód
o karoserii lśniącej niczym czarna satyna. Miał koła ze szprychami, błyszczące chromowane
zderzaki, a przednia szyba była chyba na milę szeroka. Tak długiego i pięknego wozu jeszcze nigdy
w życiu nie widziałem. Nasza furgonetka wyglądała przy nim jak zdezelowany traposz. Drzwi od
strony kierowcy otworzyły się i z samochodu wysiadł: mężczyzna w ciemnym garniturze. Obszedł
limuzynę dokoła, po czym wkroczył na nasz trawnik i powiedział: „Dobry wieczór” z takim akcentem,
że od razu było wiadomo, że jest nietutejszy. Kiedy znalazł się w kręgu światła padającego z lampy
na ganku, ujrzeliśmy wszyscy, że ma siwe włosy i wąsy, jego buty zaś są tak czarne i lśniące jak
karoseria wozu.
- Słucham pana? - odezwał się ojciec.
- Pan Thomas Mackenson?
- Tak, to ja.
- To doskonale. - Nasz gość podszedł do stóp schodków. - Pani Mackenson - ukłonił się mojej
mamie, a potem spojrzał na mnie. - Panicz Cory?
- Eee... tak, proszę pana, jestem Cory.
- Wyśmienicie. - Mężczyzna uśmiechnął się i sięgnął do wewnętrznej kieszeni, z której po chwili
wyłoniła się biała koperta. - Państwo pozwolą? - dodał i wręczył ją mnie.
Zerknąłem na tatę. Ponaglił mnie ruchem głowy. Wziąłem list i zacząłem go otwierać, podczas
gdy siwowłosy mężczyzna czekał z rękami założonymi do tyłu. Kopertę zapieczętowano krążkiem czerwonego wosku, na którym widać było odciśniętą literę „T”. Ze środka wypadła niewielka biała
kartka z kilkoma linijkami maszynowego pisma.
- Co tam jest napisane? - mama zajrzała mi przez ramię.
- „Pan Vernon Thaxter ma zaszczyt zaprosić pana na kolację w sobotę, 19 września 1964 roku, o
godzinie 19.00. Strój dowolny” - odczytałem na głos.
- Wskazany jest strój nieoficjalny - uściślił siwowłosy mężczyzna.
- Ojoj - powiedziała mama, co oznaczało, że zaczyna się martwić. Jej brwi się ściągnęły.
- Hm... czy wolno spytać, kim pan właściwie jest? - zainteresował się tato, wyjmując mi z rąk
kartkę i przyglądając się jej uważnie.
- Nazywam się Cyril Pritchard, proszę pana, i jestem zatrudniony w domostwie państwa Thaxterów. Wraz z żoną od niemal ośmiu lat opiekujemy się panem Morwoodem i młodym paniczem Vernonem.
- Aha. Jest pan może... lokajem albo kimś takim?
- Moja żona i ja robimy wszystko, czego się od nas wymaga, proszę pana.
Tato zmarszczył czoło i chrząknął, co oznaczało, iż teraz on z kolei jest zatroskany.
- A dlaczego zaproszenie przyszło od Vernona, a nie od jego ojca?
- Ponieważ panicz Vernon życzy sobie gościć na kolacji pańskiego syna.
- Ale dlaczego? Nie przypominam sobie, by Vernon kiedykolwiek poznał mojego syna.
- Młody panicz Vernon był obecny na ceremonii rozdania nagród Rady do Spraw Kultury. Był
zachwycony sprawnością, z jaką pański syn posługuje się językiem. Jak pan wie, on sam również
miał ongiś aspiracje, by zostać pisarzem.
- Napisał przecież książkę, czyż nie? - wtrąciła mama.
- Tak istotnie było. Zatytułował ją Księżyc jest moją kochanką. Została wydana w 1958 roku przez
149
Sonneilton Press w Nowym Jorku.
- Pożyczyłam ją z biblioteki - przyznała się mama. - Muszę zaznaczyć, że nie kupiłabym jej,
widząc ten zakrwawiony tasak na okładce. Wie pan, zawsze mnie to dziwiło, bo sama książka jest
bardziej o życiu w tym małym miasteczku niż o rzeźniku który... no, wie pan.
- Wiem - oświadczył pan Pritchard.
Ja natomiast dowiedziałem się dopiero później, iż rzeźnik z książki Vernona wycinał paniom rozmaite wnętrzności podczas każdej pełni księżyca. Całe miasteczko przepadało za jego pasztetami z
wątróbek, pikantnymi kiełbaskami i kruchymi paluszkami z farszem mięsnym.
- Wcale nie była zła jak na pierwszą książkę - powiedziała mama.
- Dlaczego nie napisał następnej?
- Na nieszczęście książka z pewnych względów nie znalazła nabywców. Młody panicz Vernon
był... jak by to powiedzieć... rozczarowany.
- Pan Pritchard ponownie spojrzał na mnie. - Jaką odpowiedź mam przekazać paniczowi Vernonowi w związku z kolacją?
- Hej, nie tak szybko! - odezwał się tato. - Nie lubię mówić o rzeczach oczywistych, ale Vernon
jest... no cóż, chyba nie jest w odpowiedniej kondycji psychicznej, by przyjmować gości?
Spojrzenie pana Pritcharda zlodowaciało.
- Młody panicz Vernon jest całkowicie zdolny do pełnienia obowiązków gospodarza, panie Mackenson. A w odpowiedzi na to, co pan miał na myśli, dodam, że pańskiemu synowi nic w jego obecności nie grozi.
- Nie chciałem nikogo obrazić. Po prostu jeżeli ktoś przez cały czas chodzi na golasa, trudno
przypuszczać, że ma równo pod sufitem. Prawdę mówiąc, nie rozumiem, czemu Morwood na to
pozwala.
- Młody panicz Vernon ma własne życie. Pan Thaxter postanowił nie ingerować w nie.
- Trudno tego nie zauważyć - rzekł tato. - Wie pan, nie widziałem Morwooda Thaxtera już od... o,
chyba ponad trzy lata. Zawsze był pustelnikiem, ale czy w ogóle wychodzi jeszcze na świat?
- Interesy pana Thaxtera prowadzone są bez zarzutu. Czynsze wpływają w terminie, a stan
nieruchomości nie budzi zastrzeżeń. Zawsze była to jego największa radość i tak pozostało. Wracając do rzeczy: co mam odpowiedzieć młodemu paniczowi?
Vernon Thaxter napisał książkę. Sądząc z tego, co usłyszałem, była to powieść z dreszczykiem.
Prawdziwa powieść, wydana przez prawdziwego nowojorskiego wydawcę. Może już nigdy nie będę
miał szansy porozmawiać z prawdziwym pisarzem. To, czy był wariatem i dlaczego chodził jak go
pan Bóg stworzył, nie miało dla mnie znaczenia. Vernon znał daleki świat poza Zephyr i choć ten
świat przypuszczalnie go zranił, to jednak bardzo byłem ciekaw jego doświadczeń z czarodziejską
skrzynką.
- Chętnie bym poszedł - odezwałem się.
- To oznacza „tak”, jak mniemam? - zwrócił się do moich rodziców pan Pritchard.
- Nie wiem, Tom - powiedziała mama. - Jedno z nas powinno z nim iść. Tak na wszelki wypadek.
- Rozumiem pani wahanie, pani Mackenson. Mogę tylko powiedzieć, że oboje z żoną uważamy
młodego panicza Vernona za subtelnego, inteligentnego i wrażliwego człowieka. Niestety, panicz nie
ma bliskich przyjaciół. Jego ojciec jest i zawsze był mu bardzo obcy duchowo. - W oczach pana
Pritcharda znów zamigotały kryształki lodu. - Pan Thaxter to człowiek bezkompromisowy. Nigdy nie
życzył sobie, by młody panicz został pisarzem. Nawiasem mówiąc, dopiero całkiem niedawno zezwolił bibliotece na zakupienie pewnej liczby egzemplarzy powieści Księżyc jest moją kochanką.
- Co sprawiło, że zmienił zdanie? - spytała mama.
- Czas i okoliczności - odparł pan Pritchard. - Stało się dlań jasne, że młody panicz Vernon nie
przejawia zdolności do prowadzenia interesów. Jak już wspomniałem, panicz Vernon jest
człowiekiem wrażliwym. - Lód stopniał; pan Pritchard zamrugał i na jego twarzy pojawił się cień
uśmiechu. - Proszę mi wybaczyć. Nie miałem zamiaru zaprzątać państwa uwagi problemami, o
których bez wątpienia nie życzą sobie państwo słuchać, ale młody panicz czeka na odpowiedź. Czy
będzie pozytywna?
- Pod warunkiem, że jedno z nas pójdzie z synem - rzekł tato i zerknął na mamę. - Zawsze chciałem zobaczyć, jak wygląda w środku ten dom. Myślę, że nie będziesz miała nic przeciwko temu?
Mama zaczęła się zastanawiać. Wypatrywałem w jej twarzy oznak rodzącej się decyzji: zagryzie-
150
nie dolnej wargi zwykle sprowadzało „nie”, podczas gdy westchnienie i lekkie skrzywienie kącika ust
zapowiadało, iż za chwilę usłyszymy „zgoda”.
Mama westchnęła, po czym lekko skrzywiła usta.
- Zgoda - powiedziała.
- Znakomicie. - Uśmiech pana Pritcharda był szczery. Miałem wrażenie, że zgoda mamy
przyniosła mu ulgę. - Polecono mi oznajmić, iż przyjadę po panów w sobotę o szóstej trzydzieści.
Czy panu to odpowiada?
Pytanie było skierowane do mnie. Powiedziałem, że tak będzie doskonale.
- A zatem do zobaczenia. - Pan Pritchard skłonił się sztywno i pomaszerował do czarnej
satynowej limuzyny.
Warkot silnika zabrzmiał jak przyciszone tony muzyki. Samochód ruszył i na następnym
skrzyżowaniu skręcił w Tempie Street.
- Mam nadzieję, że wszystko będzie w porządku - powiedziała mama, kiedy wróciliśmy do domu.
- Muszę przyznać, że kiedy czytałam tę książkę Vernona, ciarki mi przebiegały po plecach.
Tato zasiadł z powrotem na krześle, otworzył gazetę na kolumnach sportowych i podjął lekturę w
miejscu, w którym przerwał. Wszystkie nagłówki mówiły o futbolowych rozgrywkach w Auburn i Alabamie, jesiennych misteriach dla wtajemniczonych.
- Zawsze miałem ochotę zobaczyć, jak mieszka stary Morwood - powiedział. - Wątpię, czy
jeszcze kiedyś mi się trafi taka okazja. A Cory będzie mógł sobie porozmawiać z Vernonem o pisarstwie.
- Boże, mam nadzieję, że nigdy nie napiszesz czegoś tak okropnego jak ta książka. - Mama spojrzała na mnie. - A co najdziwniejsze, miałam wrażenie, że wszystkie te okropieństwa zostały
popełnione w miejscach, gdzie wcale nie były potrzebne. Gdyby nie one, byłaby to świetna książka o
małym miasteczku.
- Morderstwa się zdarzają - wtrącił ojciec - o czym wszyscy wiemy.
- Tak, ale czy nie można by pisać książek o życiu? I jeszcze ten ociekający krwią tasak na
okładce... Gdyby nie nazwisko Vernona, w ogóle nie wpadłoby mi do głowy, żeby ją otworzyć.
- Życie nie jest usłane różami. - Ojciec odłożył gazetę. - Bóg mi świadkiem, że chciałbym, by tak
było. Ale w życiu tyle jest cierpień i chaosu, co radości i porządku. Śmiem twierdzić, że chaosu jest
nawet znacznie więcej. A kiedy to sobie uświadomisz - ojciec podniósł na mnie smutny wzrok i
uśmiechnął się blado - będzie to oznaczało, że zacząłeś dorastać.
Wrócił do artykułu o drużynie futbolowej z Auburn, ale po chwili odłożył gazetę, jak gdyby nagle
coś go tknęło.
- A wiesz, to dziwne, Rebecco. Widziałaś Morwooda Thaxtera w ciągu ostatnich dwóch albo
trzech lat? Czy chociaż raz go widziałaś? W banku, u fryzjera, gdziekolwiek na mieście?
- Nie, nigdy. Zresztą, prawdę mówiąc, nie bardzo wiem, jak wygląda.
- Taki szczupły staruszek. Zawsze nosił czarny garnitur i czarną muszkę. Pamiętam go jeszcze z
dzieciństwa. Już wtedy wydawał mi się zasuszony i stary. Po śmierci żony prawie przestał wychodzić
z domu. Ale przecież powinno się go od czasu do czasu widywać, nie sądzisz?
- Pana Pritcharda też widziałam pierwszy raz w życiu. Podejrzewam, że wszyscy oni są odludkami.
- Oprócz Vernona - wtrąciłem. - To znaczy, dopóki jest ciepło.
Proste jak drut - przyznał tato. - Mógłbym jutro rozpytać się trochę na mieście. Ciekaw jestem,
czy ktokolwiek widział ostatnio Morwooda Thaxtera.
- Po co? - Mama zmarszczyła brwi. - Jakie to ma znaczenie? Prawdopodobnie zobaczysz go w
sobotę wieczorem.
- Chyba że jest martwy - odparował ojciec. - To by dopiero był numer! Wyobraź sobie, że Morwood od dwóch lat nie żyje, a wszyscy w Zephyr nadal podskakują na sam dźwięk jego imienia, bo
śmierć utrzymywana jest w tajemnicy?
- I po cóż mieliby trzymać ją w tajemnicy? Jaki w tym sens?
Tato wzruszył ramionami, ale widać było, że intensywnie myśli.
- Może chodzi o podatek spadkowy. Może o chciwych krewnych. Komplikacje prawne. Może być
wiele powodów. - Na twarzy ojca pojawił się uśmiech, a oczy mu zabłysły. - Vernon musiałby o tym
wiedzieć. Umarłbym chyba ze śmiechu, gdyby się okazało, że całym miastem trzęsie goły wariat, a
151
wszyscy go słuchają, bo myślą, że to wola Morwooda. Pamiętasz tę noc, kiedy całe Zephyr ruszyło
ratować Bruton przed powodzią? Do dziś uważam, że było to dość osobliwe. Morwood na ogół wolał
trzymać pieniądze w garści niż rozdawać je dobrym samarytanom - nawet jeśli trzeba ich było wpierw
trochę postraszyć, by zaczęli być dobrzy.
- Może zmienił mu się charakter - podsunęła mama.
- No tak. Podejrzewam, że śmierć jest w stanie tego dokonać.
- W sobotę będziesz miał okazję się tego dowiedzieć - zakończyła rozmowę mama.
Taką też mieliśmy nadzieję. Tymczasem jednak musiałem stawić czoło Diablicy i wysłuchiwać,
jaką szykuje świetną zabawę i że cała klasa weźmie w niej udział. Podczas gdy mój ojciec wypytywał
w mieście o Morwooda Thaxtera, ja na przerwach prowadziłem sondę, czy ktokolwiek wybiera się na
przyjęcie urodzinowe Diablicy.
Nie wybierał się nikt. Komentarze większości kazały mi wierzyć, że chętniej zjedliby którąś z jej
kanapek faszerowanych psimi odchodami, niż poszli na przyjęcie, gdzie byliby zdani na łaskę jej upiornej, smarkożernej rodziny. Ja sam oznajmiłem, że wolałbym się położyć na rozżarzonych węglach i
pocałować tego łysego Rosjanina, który tłukł butem w stół, niż iść na przyjęcie do Diablicy i wąchać
jej śmierdzących krewnych.
Oczywiście powiedziałem to tak, żeby mnie nie słyszała. W gruncie rzeczy było mi już jej całkiem
szczerze żal, bo w całej klasie nie znalazłem ani jednej osoby, która chciałaby ją odwiedzić.
Nie wiem, co mnie do tego popchnęło. Może myśl, jak bym się czuł, gdybym zaprosił do siebie
tylu ludzi, miał dla nich lody i ciasto i nie chciał nawet prezentów, a każdy by się na mnie wypiął. „Nie”
to bolesne słowo, a podejrzewałem, że w najbliższym czasie Diablica usłyszy je wiele razy. Nie
mogłem iść na to przyjęcie: sam kładłbym głowę pod topór. W czwartek po szkole pojechałem na
rowerze do sklepu Woolwortha i za piętnaście centów kupiłem kartkę urodzinową, na której był psiak
w śmiesznej czapeczce, a wewnątrz - nieporadny wierszyk. Dopisałem pod spodem: „Wszystkiego
najlepszego od przyjaciół z klasy”, włożyłem kartkę do różowej koperty, a w piątek rano wśliznąłem
się do klasy i umieściłem kopertę na ławce Diablicy. Dziękowałem Bogu, że nikt mnie nie zauważył.
Chyba bym tego nie przeżył.
Zadzwonił dzwonek i komendę nad nami objęła Kobza. Diablica usiadła za mną i po chwili
usłyszałem, że otwiera kopertę. Kobza zaczęła właśnie wrzeszczeć na chłopaczka nazwiskiem Reggie Duffy za to, że żuł gumę winogronową. Była to część planu taktycznego: wykryliśmy, że Kobza
nie cierpi zapachu winogronowej gumy do żucia, i codziennie ktoś inny stawał się męczennikiem o
zabarwionych na czerwono wargach.
Zza moich pleców doleciało ciche chlipnięcie.
Tylko tyle. Ale był to dźwięk, który rozdzierał serce. I pomyśleć, że za piętnaście centów można
kupić łzę szczęścia.
Podczas przerwy Diablica biegała po boisku za szkołą, pokazując kartkę każdemu, kto tylko
chciał patrzeć. Wszyscy mieli dość zdrowego rozsądku, by udawać, że należą do grona wtajemniczonych. Ladd Devine, ostrzyżony na jeża mizerny rudzielec, który już zaczął przejawiać zadatki na
przyszłą gwiazdę futbolu - był szybki, robił świetne uniki i uwielbiał rozróby - zaczął rozpowszechniać
wśród dziewcząt pogłoskę, iż to on kupił kartkę, kiedy usłyszał, że uznały to za świetny pomysł. Powstrzymałem się od komentarza. Diablica spozierała już na Ladda z uwielbieniem w oczach i palcem w
nosie.
W sobotę o umówionej godzinie pan Pritchard przyjechał po nas długim czarnym samochodem.
- Tylko żebyś mi się zachowywał jak należy! - upomniała mnie mama, chociaż te słowa
skierowane były także do ojca.
Nie mieliśmy na sobie garniturów; „strój dowolny” oznaczał wygodne koszulki z krótkimi
rękawami i czyściuteńkie dżinsy. Zasiedliśmy obaj na tylnym siedzeniu limuzyny i przez moment miałem wrażenie, że znalazłem się w jaskini o ścianach obitych skórami dzikich zwierząt. Od pana
Pritcharda oddzielała nas tafla przezroczystego plastiku. Skręciliśmy w Tempie Street, nie słysząc
warkotu silnika i nie czując najmniejszego wyboju.
Pośród wielkich topól i rozłożystych dębów przy Tempie Street mieszkała elita miasta Zephyr. Za
okrągłym podjazdem wznosił się ceglany dom burmistrza Swope’a. Nieco dalej tato pokazał mi willę z
białego kamienia, należącą do prezesa banku. Jeszcze dalej za zakrętem mieszkał pan Sumpter
152
Womack - właściciel „Wirującego Koła” - a naprzeciwko zajmował dom z białymi kolumnami doktor
Parrish. Ulica kończyła się bramą z giętych żelaznych prętów. Za nią brukowany podjazd zakręcał w
szpaler iglastych drzewek, stojących na baczność jak żołnierze w dwuszeregu.
Okna pałacu Thaxterów jarzyły się światłem; ze stromego dachu sterczały kominy i pękate, cebulaste wieżyczki. Pan Pritchard zatrzymał się i wysiadł, żeby otworzyć bramę, a następnie zatrzymał
się znowu, żeby ją zamknąć. Opony limuzyny w cudowny sposób zmieniły bruk w puch. Jechaliśmy
między wonnymi sosnami, aż wreszcie pan Pritchard stanął pod dużą płócienną markizą w błękitne i
złote pasy. Wykładany kamiennymi płytami chodnik prowadził do masywnych frontowych drzwi. Nim
tato zdążył sięgnąć do klamki, przy drzwiach samochodu już był pan Pritchard. Następnie, poruszając się bezszelestnie i z gracją, rozchylił przed nami podwoje pałacu i weszliśmy do środka.
Tato zatrzymał się.
- Rany... - to było wszystko, co zdołał wykrztusić.
Byłem nie mniej oszołomiony. Trudno mi opisać wnętrze domu Thaxterów tak szczegółowo, jak
na to zasługuje, lecz uderzył mnie jego ogrom. Z wysokich stropów o wystających belkach zwisały
wielkie kandelabry. Wszystko lśniło, błyszczało i migotało, a pod naszymi stopami słały się puszyste
orientalne ogrody. W powietrzu unosił się zapach cedru i siodlarskiego mydła. Całą ścianę zajmował
olbrzymi gobelin, przedstawiający jakąś średniowieczną scenę, a szeroka klatka schodowa pięła się
na piętro miękkim łukiem, który przywodził mi na myśl ramię Chile Willow. Dostrzegałem faktury
sękatego drewna, wypolerowanych skór, gniecionego aksamitu i barwnego szkła. Nawet żarówki w
żyrandolach lśniły czystością i darmo by szukać między nimi choć jednej pajęczej nitki.
Z korytarza wyszła ładna niebieskooka kobieta w wieku pana Pritcharda. Ubrana była w biały
uniform, a włosy miała spięte w węzeł, podtrzymywany srebrnymi szpilkami. Przywitała się z nami.
Mówiła z takim samym akcentem jak pan Pritchard (tato zdążył mnie już oświecić, że to akcent brytyjski).
- Młody panicz Vernon jest przy swoich pociągach - powiedziała. - Prosił, żebyście do niego
przyszli.
- Dziękuję, Gwendolyn - rzekł jej mąż. - Pozwolą panowie za mną.
Poprowadził nas korytarzem, z którego otwierały się drzwi do innych pokoi. Musieliśmy nieźle
wyciągać nogi, żeby za nim nadążyć. Wkrótce stało się dla nas jasne, że w tej siedzibie zmieściłoby
się kilka domów wielkości naszego, a jeszcze zostałoby dość miejsca na stodołę.
Pan Pritchard zatrzymał się i otworzył wysokie dwuskrzydłowe drzwi. Posłyszeliśmy cichy gwizd
pociągu.
Vernon, nagi jak w dniu swych urodzin, pochylał się nad czymś, czemu się uważnie przyglądał.
Dzięki temu mogliśmy się dokładnie przyjrzeć tylnej części jego ciała.
Pan Pritchard chrząknął. Vernon odwrócił się, z lokomotywą w dłoni, i uśmiechnął się tak szeroko, że gdyby nie uszy, jego twarz niechybnie pękłaby na dwie połowy.
- O, jesteście! - ucieszył się. - Wejdźcie, proszę!
Weszliśmy. W pokoju nie było mebli poza ogromnym stołem, na którym dziecinne pociągi krążyły
w zielonym krajobrazie z miniaturowymi wzgórzami, lasem i maleńkim miasteczkiem. Vernon omiatał
właśnie koła lokomotywy pędzlem do golenia.
- Na torach zbiera się kurz - wyjaśnił. - Jeśli się nawarstwi, cały pociąg może się wykoleić.
Z osłupieniem patrzyłem na kolejowy pejzaż. Siedem pociągów poruszało się równocześnie.
Małe zwrotnice przerzucane były automatycznie, małe światła sygnalizacyjne mrugały, małe samochody zatrzymywały się na małych skrzyżowaniach. W zielonym lesie pstrzyły się tu i ówdzie drzewa
judaszowe o czerwonych liściach. U wylotu głównej ulicy stał gotycki budynek z kopułą: ratusz, z
którego uciekałem przed burmistrzem Swope’em. Drogi wiły się pośród wypiętrzonych wzgórz. Rzekę
z zielonego szkła przecinał most, a nieco dalej za miastem lśniła podłużna tafla pomalowanego na
czarno lusterka. To Jezioro Saksońskie - uświadomiłem sobie nagle. Vernon maznął nawet brzegi czerwoną farbą, by przypominały tamtejsze rude skały. Zobaczyłem boisko baseballowe, basen, domy i
ulice Bruton, a także dom w tęczowych kolorach na końcu Jessamyn Street. Znalazłem drogę numer
10 biegnącą przez las, za nim ten rozstępował się, robiąc miejsce dla jeziora. Szukałem pewnego
domu. Tak, był tam, nie większy niż paznokieć mego kciuka: dom panny Grace i tych dziewczyn. Na
zachodzie, pomiędzy Zephyr a Union Town, którego już nie było na planszy, widniało okrągłe
pogorzelisko, z paroma zniszczonymi drzewkami.
153
- Widzę, że tu był pożar - powiedziałem.
- To właśnie tam spadł meteor - rzucił Vernon nie patrząc. Wciąż dmuchał na kółka lokomotywy
niczym nagi kolos z komiksów.
Znalazłem Hilltop Street i nasz dom na skraju lasu. Potem moje spojrzenie przebiegło łagodnym
łukiem Tempie Street, zwieńczoną kartonowym pałacykiem, w którym znajdowaliśmy się teraz wraz z
ojcem.
- Jesteś tu, Cory. Obaj tu jesteście. - Vernon machnął ręką w kierunku pudełka po butach, które
stało obok niego w plątaninie wagoników, porozłączanych torów i kabli. Na wieczku widniał zrobiony
czarną kredką napis: LUDZIE. Uniosłem je i zobaczyłem chyba setki maleńkich ludzików o pieczołowicie wymalowanych ciałach i włosach. Żaden z nich nie miał na sobie ubrania.
Jeden z krążących pociągów wydał z siebie cienki gwizd. Inny, poruszany lokomotywą parową,
wypuszczał kółka dymu wielkości precelków. Tato z otwartymi ustami obszedł dookoła gigantyczną,
niesamowicie drobiazgową makietę.
- Przecież tu jest wszystko! - zawołał. - Na Poulter Hill widać nawet nagrobki! Panie Thaxter, jak
pan to zrobił?
Vernon podniósł wzrok znad lokomotywy.
- Nie jestem panem Thaxterem - sprostował. - Jestem Vernon.
- A... a, tak. A zatem, Vernonie, jak ci się udało to zrobić?
- No, nie przez jedną noc, to pewne. - Vernon znów się uśmiechnął. Z daleka jego twarz wyglądała jak buzia niedorostka; z bliska widać było promieniste zmarszczki wokół oczu i dwie głębsze
linie, ujmujące w nawias jego usta. - Zrobiłem to, bo kocham Zephyr. Zawsze kochałem i zawsze
będę kochał.
Vernon zerknął na pana Pritcharda, który czekał przy drzwiach.
- Dziękuję ci, Cyril, możesz już iść. Aha, zaczekaj. Czy pan Mackenson wie?
- O czym mam wiedzieć? - zapytał ojciec.
- Ehm... młody panicz Vernon chciałby jeść wyłącznie w towarzystwie pańskiego syna. Pan zasiądzie do kolacji w kuchni.
- Nie rozumiem. Dlaczego?
Vernon nie spuszczał oczu z pana Pritcharda.
Starszy pan rzekł:
- Ponieważ to pańskiego syna panicz Vernon zaprosił na kolację. Pan spełnia tu, o ile dobrze
rozumiem, rolę przyzwoitki. Jeżeli nadal ma pan jakieś... hm... zastrzeżenia, to pozwoli pan, że wyjaśnię, iż kuchnia przylega do jadalni. Będziemy tam przez cały czas, gdy pański syn i panicz Vernon
będą w jadalni. On sobie tego życzy, panie Mackenson.
- Ostatnie zdanie zostało wypowiedziane z nutką rezygnacji.
Tato spojrzał na mnie. Wzruszyłem ramionami. Widziałem, że nie podoba mu się taki układ i ma
wielką ochotę się wycofać.
- Skoro już przyszedłeś - Vernon postawił lokomotywę na torach i mały wehikuł z terkotem
wyjechał mu z dłoni - możesz jeszcze trochę zostać.
- Możesz zostać - powtórzyłem jak echo, zwracając się do taty.
- Kolacja na pewno będzie panu smakować. Gwendolyn jest doskonałą kucharką - dodał pan
Pritchard.
Tato splótł ręce na piersi i przyglądał się pociągom.
- Chyba tak - rzekł cicho.
- Cudownie! - rozpromienił się Vernon. - To już wszystko, Cyril.
- Tak jest, proszę pana.
Pan Pritchard wyszedł zamykając za sobą drzwi.
- Jest pan mleczarzem, prawda? - zapytał ojca Vernon.
- Tak, pracuję w „Zielonych Łąkach”.
- Właścicielem „Zielonych Łąk” jest mój tatuś. - Vernon minął mnie i okrążył stół, żeby sprawdzić
jakieś połączenie kabli. - O, tu jest mleczarnia. - Chude ramię wskazało miejsce w powietrzu poza
stołem.
- Czy pan wie, że w przyszłym miesiącu otwierają w Union Town wielki magazyn spożywczy? W
154
tym nowym centrum handlowym, którego budowa jest już na ukończeniu. Będzie to coś, co nazwali
supermarketem. Podobno cały duży dział ma zająć mleko w plastikowych pojemnikach.
- Plastikowych? - Tato chrząknął. - A niech to!
- Wszystko powoli się robi plastikowe. - Vernon sięgnął w kierunku makiety i poprawił jakiś dom. Taka nas czeka przyszłość. Wszystko wokół z plastiku.
- Wiesz, Vernonie... dawno już nie widziałem twego ojca. Rozmawiałem wczoraj z panem Dollarem. A dziś z doktorem Parrishem i burmistrzem Swope’em. Wszedłem nawet do banku, żeby zamienić słówko z kilkoma osobami. Nikt go nie widział od ponad dwóch lat. W banku mówią, że pan
Pritchard bierze od nich ważne dokumenty i zwraca je z podpisem Morwooda.
- Zgadza się. I co, Cory, jak ci się podoba Zephyr z lotu ptaka? Czujesz się trochę tak, jakbyś
fruwał ponad dachami, nie?
- Tak, proszę pana. - Chwilę wcześniej myślałem dokładnie o tym samym.
- Dajże spokój z tym „panem”. Mów do mnie Vernon.
- Cory’ego nauczono szacunku dla starszych - podkreślił tato.
Vernon spojrzał na niego z mieszaniną zdumienia i irytacji.
- Starszych? Przecież jesteśmy w jednym wieku.
Tato zaniemówił na kilka sekund.
- Ach, tak - bąknął w końcu ostrożnie.
- Chodź, Cory, będziesz prowadził pociągi! - Vernon stanął przy skrzynce sterowniczej, na której
były różne dźwignie i pokrętła. - Uwaga, nadjeżdża ekspres! Tu-tuuu!
Podszedłem do konsoli. Jej obsługa wydawała mi się równie skomplikowana jak dzielenie
ułamków.
- Co mam robić?
- Co tylko zechcesz - rzekł Vernon. - Właśnie na tym polega cała frajda.
Z wahaniem zacząłem naciskać dźwignie i kręcić gałkami. Niektóre pociągi przyspieszały, inne
zwalniały. Parowa lokomotywa naprawdę sapała teraz z wysiłku. Gwizdki świstały, a światełka sygnalizacyjne mrugały.
- Czy Morwood jeszcze tu jest, Vernonie? - spytał ojciec.
- Odpoczywa. Jest na górze i odpoczywa. - Uwaga Vernona skupiona była na kolejce.
- Czy mógłbym się z nim zobaczyć?
- Nikt się z nim nie widuje, kiedy odpoczywa - wyjaśnił Vernon.
- A kiedy nie odpoczywa?
- Nie wiem. Zawsze jest nazbyt zmęczony, żeby się do mnie odezwać.
- Vernonie, spójrz mi w oczy! - Vernon odwrócił głowę w stronę mego ojca, ale jego wzrok wciąż
umykał z powrotem ku pociągom. - Czy Morwood jeszcze żyje?
- Żyje, żyje - rzekł Vernon. - Jak małż w skorupie... - Zmarszczył brwi, jak gdyby dopiero w tej
chwili dotarła do niego treść pytania. - Naturalnie, że żyje! A jak pan myśli, kto prowadzi te wszystkie
interesy?
- Może pan Pritchard?
Mój tatuś odpoczywa na górze - rzekł Vernon, kładąc szczególny nacisk na słowo „odpoczywa”. Jest pan mleczarzem czy członkiem inkwizycji?
- Tylko mleczarzem - odparł tato. - Ciekawskim mleczarzem.
- I robi się pan coraz bardziej ciekawski. Szybciej, Cory! Szóstka się spóźnia!
Nadal kręciłem gałkami. Pociągi śmigały na zakrętach i gnały przez wzgórza.
- Podobało mi się twoje opowiadanie o jeziorze - rzekł Vernon.
- Dlatego właśnie pomalowałem je na czarno. Kryje w swoim wnętrzu mroczną tajemnicę,
nieprawdaż?
- Tak, proszę... Vernonie - poprawiłem się. Musiałem najpierw oswoić się z myślą, że mogę
zwracać się do dorosłego po imieniu.
- Czytałem o tym w „Dzienniku”. - Vernon wyprostował zgięte drzewko na stoku i na całe miasto
padł jego cień. Potem odstąpił krok w tył i przyjrzał się miastu. - Zabójca musiał wiedzieć, jak
głębokie jest to jezioro. A zatem musiał być tutejszy. Może mieszka w Zephyr, w jednym z tych
domów. Ale jeśli mamy przyjąć, że zmarłego nie zidentyfikowano, a od marca nie dotarł do nas żaden
meldunek o zaginięciu, to musimy się zgodzić, że zamordowany na pewno nie był tutejszy. A zatem:
155
jaki może być związek pomiędzy kimś, kto mieszka tutaj, a kimś, kto mieszkał gdzieś bardzo daleko?
- Szeryf też pewnie chciałby to wiedzieć.
- Szeryf Amory to dobry człowiek - powiedział Vernon - ale nie jest dobrym szeryfem. On sam
pierwszy to przyzna. Brak mu instynktu psa gończego; pozwala odfrunąć ptaszkom, kiedy już ma je
w łapach.
- Vernon przekrzywił głowę i podrapał się tuż pod pępkiem. Potem podszedł do mosiężnej tablicy
na ścianie i przekręcił dwa wyłączniki. Światła w pokoju zgasły; zapaliło się za to kilka miniaturowych
światełek w domkach na makiecie. - Tak wcześnie rano - zadumał się. - Gdybym to ja chciał kogoś
zabić, zrobiłbym to dostatecznie wcześnie, by spokojnie utopić go w jeziorze, zanim ktokolwiek nadjedzie drogą numer 10. Dlaczego zabójca czekał z tym prawie do świtu?
- Przykro mi, ale nie wiem - rzekł tato.
Ledwie ich słuchałem, pochłonięty dźwigniami i oświetlonymi gałkami.
- To musiał być ktoś, kto nie zamawia mleka w „Zielonych Łąkach”
- zawyrokował Vernon. - Nie pomyślał o mleczarzach na trasie, prawda? Chce pan znać moje
zdanie?
Ojciec nie odpowiedział.
- Myślę, że zabójca jest nocnym markiem. Zatopienie zwłok było pewnie ostatnią rzeczą, jaką
zrobił, zanim wrócił do domu i położył się spać. Uważam, że jeśli znajdzie pan sowę, która nie pije
mleka, ma pan swojego zabójcę.
- Nie pije mleka? Jak pan na to wpadł?
- Mleko pomaga zasnąć - odparł Vernon. - Zabójca nie lubi spać, a jeśli w dzień pracuje, na
pewno pije czarną kawę.
Zamiast odpowiedzi tato wydusił z siebie tylko stłumione chrząknięcie, ale czy miało ono wyrażać
zgodę, czy politowanie, tego już nie wiem.
Do ciemnego pokoju wrócił pan Pritchard, aby zaanonsować, że podano kolację.
Vernon odwrócił się od kolejki.
- Chodźmy, Cory - powiedział.
Ruszyłem za nim, a tato oddał się w opiekę lokaja.
Weszliśmy do pokoju, w którym stały rycerskie zbroje i długi stół. Nakrycia ułożono na jego przeciwległych końcach. Vernon kazał mi wybrać miejsce, więc usiadłem tam, skąd było widać rycerzy.
Po paru minutach pojawiła się Gwendolyn ze srebrną tacą i tak rozpoczęła się najdziwniejsza kolacja
mego życia.
Jedliśmy zupę truskawkową, do której wkruszono waniliowe wafelki. Jedliśmy ravioli i tort czekoladowy z tego samego talerza. Piliśmy musującą lemoniadę z pastylek, a Vernon włożył całą pastylkę
pod język i nie mogłem powstrzymać śmiechu, kiedy z ust wykipiały mu zielone bąbelki. Jedliśmy
paszteciki z nadzieniem z hamburgera i dmuchaną kukurydzę w maśle, a na deser była pełna miska
kakaowego lukru, który jadło się łyżką. Zmiatałem wszystko, czując rozkoszne wyrzuty sumienia;
moja mama zemdlałaby ze zgrozy na widok tej szczeniackiej uczty. W zasięgu oka nie było żadnych
jarzyn: ani marchewki, ani szpinaku, ani brukselki. Z kuchni doleciał mnie zapach duszonej wołowiny,
z czego wywnioskowałem, że tato je normalną, „dorosłą” kolację i prawdopodobnie nie ma nawet pojęcia, czym ja tymczasem katuję żołądek. Mój towarzysz potrafił się dobrze bawić; śmiał się bez ustanku i w końcu obaj w słodkim delirium zaczęliśmy wylizywać miseczki po lukrze.
Vernon chciał wiedzieć o mnie wszystko: co lubię robić, z kim się przyjaźnię, jakie książki najchętniej czytam, na jakie chodzę filmy. Też widział Najeźdźców z Marsa i nawiązała się między nami
nić porozumienia.
Powiedział, że kiedyś miał ogromny kufer, pełen komiksów z superbohaterami, ale tatuś kazał
mu je wyrzucić. Powiedział, że swego czasu kolekcjonował kryminalne opowiastki o Hardy Boys, ale
któregoś dnia tatuś wpadł we wściekłość i spalił je wszystkie w kominku. Mówił, że kiedyś miał
wszystkie zeszyty Doca Savage’a, książki o Tarzanie, Johnie Carterze z Marsa i o Cieniu, miał
„Niesamowite Opowieści” i poskładane w pudełkach czasopisma „Argonauci” i „Świat Chłopca”, ale
tatuś powiedział, że Vernon jest już za stary na takie bzdury, i wszystko, do ostatniego skrawka,
powędrowało do pieca lub do śmietnika i spłonęło na popiół albo zostało zakopane w ziemi. Vernon
156
powiedział, że oddałby milion dolarów, byle tylko mieć je z powrotem, i że jeżeli posiadam takie
skarby, nie powinienem się nigdy z nimi rozstawać, ponieważ jest w nich magia.
- A kiedy wyrzuca się magiczne przedmioty na śmietnik, albo pali je w piecu - rzekł Vernon człowiek staje się żebrakiem, który pragnie odzyskać choćby szczyptę tej magii. Będę nosił spodnie z
mankietami - oznajmił.
- Co? - zapytałem. Nigdy nie widziałem, by Vernon miał na siedzeniu choćby majtki.
- Napisałem kiedyś książkę - dodał.
- Wiem. Mama ją czytała.
- Chciałbyś zostać pisarzem?
- Chyba tak - stwierdziłem. - To znaczy... jeśli to możliwe.
- Twoje opowiadanie było bardzo dobre. Kiedyś pisałem nowele. Tatuś powiedział, że owszem,
miło mieć jakieś hobby, ale nie powinienem zapominać, że pewnego dnia przejmę po nim to wszystko.
- Co wszystko? - spytałem.
- Nie wiem. Nigdy nie chciał mi powiedzieć.
- Aha. - To, co mówił, mimo wszystko zdawało się logiczne.
- Jak to się stało, że nie napisałeś następnej?
Vernon otworzył usta, lecz szybko je zamknął. Przez długą chwilę wpatrywał się w swoje palce,
umazane czekoladową polewą. Oczy mu się zaszkliły.
- Miałem w sobie tylko tę jedną - rzekł w końcu. - Bardzo długo szukałem następnej, ale po
prostu jej nie ma. Nie było jej tam wczoraj, nie ma dzisiaj... i nie sądzę, by pojawiła się jutro.
- Jak to możliwe? - zdziwiłem się. - Nie możesz wymyślić jakiejś historii?
- Opowiem ci pewną - powiedział.
Zamarłem w oczekiwaniu.
Vernon wciągnął głęboko powietrze i wypuścił je. Wzrok mu się zamglił, jak gdyby walczył z ogarniającym go snem.
- Był sobie chłopiec - zaczął - który napisał książkę o pewnym miasteczku. Było to małe miasteczko, mniej więcej takie jak Zephyr. Tak, nawet bardzo podobne do Zephyr. Chłopiec napisał tę
książkę, a trwało to cztery lata, nim wreszcie wszystko wyglądało dokładnie tak, jak powinno. Lecz
kiedy ją pisał, jego tatuś... - Głos Vernona zamarł.
Czekałem.
- Jego... tatuś... - Vernon zmarszczył brwi usiłując zebrać myśli. - Tak... - podjął - jego tatuś mówił
mu, że jest kompletnym idiotą. Powtarzał to we dnie i w nocy. „Ty idioto - mówił - ty głupcze! Marnujesz czas pisząc książkę, zamiast się uczyć, jak należy prowadzić interesy, a przecież do tego cię
przygotowuję. Masz prowadzić interesy! Nie chowałem cię po to, byś robił mi na złość i marnował
swoją życiową szansę. Powinieneś był odnieść sukces, a teraz twoja matka na pewno przewraca się
w grobie, bo ją także zawiodłeś. Tak, złamałeś jej serce, kiedy wyrzucili cię ze studiów, i właśnie dlatego zażyła te pastylki. Wyłącznie z tej przyczyny! Zawiodłeś nas, a pieniądze, które w ciebie zainwestowałem, poszły na marne. Mogłem rzucić je z okna czarnuchom i białej hołocie!” - Vernon
zmrużył oczy, na jego twarzy odbiło się cierpienie. - „Murzynom - poprawił go chłopiec. - Musimy się
zachowywać jak ludzie cywilizowani”. Rozumiesz, Cory?
- Ja... nie za bardzo.
- Rozdział drugi - obwieścił Vernon. - Cztery lata później. Tyle właśnie czasu potrzeba było
chłopcu. Napisał książkę o miasteczku i jego mieszkańcach i właśnie dzięki nim książka stała się
tym, czym była. Może nie miała sensacyjnej akcji, nie było w niej scen, od których serce stawało ci w
gardle, a strach jeżył włosy na głowie, ale za to mówiła o życiu. Miała swój rytm i swoje głosy.
Poruszała sprawy drobne, codzienne, takie, jakie składają się na wspomnienia przeżytych chwil. Wiła
się jak rzeka; nie wiedziałeś, dokąd płynie, dopóki się w niej nie znalazłeś, ale podróż była spokojna i
pełna uroku, a kiedy dotarłeś do jej kresu, żałowałeś, że już się skończyła. Książka była żywa, choć
chłopiec, który ją napisał, tylko udawał, że żyje.
Vernon zapatrzył się w jakiś nieokreślony punkt. Przyglądałem się jego upaćkanym palcom,
zaciśniętym na krawędzi stołu.
- Znalazł wydawcę - podjął po chwili. - Prawdziwego wydawcę z samego Nowego Jorku. Wiesz,
to tam dzieje się wszystko, co ma jakiekolwiek znaczenie. Tam drukuje się setki tysięcy książek, a
157
każda z nich jest inna - jak dziecko. Niektóre wyrastają ponad przeciętność, inne znów są kalekie, ale
wszystkie właśnie stamtąd rozchodzą się w świat. Nowojorczyk zadzwonił do chłopca i powiedział
mu, że chętnie wydadzą jego po wieść, ale powinien wprowadzić w niej pewne zmiany, aby mogła się
stać jeszcze lepsza. Chłopiec był taki dumny i szczęśliwy, że zgodził się na wszystko, bo chciał, by
jego książka była jak najbliższa ideału...
Przed szklanymi oczami Vernona przesuwały się niewidzialne obrazy.
- A zatem - rzekł cicho - chłopiec zaczął pakować walizki, podczas gdy tatuś powtarzał, że jest
cholernym głupcem i że wróci do niego na kolanach, a wtedy okaże się, kto miał rację. Ale tego dnia
chłopca poniosło. Odpowiedział, że prędzej spotkają się w piekle. Pojechał autobusem z Zephyr do
Birmingham, a potem pociągiem z Birmingham do Nowego Jorku, gdzie poszedł prosto do biura w
wysokim budynku i tam dowiedział się, co ma się stać z jego dzieckiem.
Vernon znów zamilkł. Podniósł miskę po lukrze i zajrzał, czy nie dałoby się czegoś jeszcze z niej
wylizać.
- No i co się stało? - ponagliłem go.
- Powiedzieli mu... - Vernon uśmiechnął się posępnie - powiedzieli, że wydawnictwo to interes jak
każdy inny. Powiedzieli: mamy prognozy i dane, i wykresy na ścianach i wiemy, że w tym roku ludzie
chcą czytać powieści kryminalne, a twoje miasteczko stanowi wymarzone tło dla takiej historii.
Morderstwa - powtarzali. Ludzi trzeba straszyć. Musimy dziś konkurować z telewizją. Już nie jest tak
jak dawniej, kiedy wszyscy mieli czas na czytanie. Ludzie chcą krwi, a na dowód tego mamy liczby i
wykresy. Powiedzieli, że jeśli chłopiec wplecie w akcję książki intrygę kryminalną - a to wcale nie jest
takie trudne - wydrukują ją, a na okładce umieszczą jego nazwisko. Poza tym nie podobał im się
tytuł: Księżycowe miasto. To na nic - mówili. Nie potrafi pan pisać mocniej? W tym roku potrzebne są
nam ostre pióra.
- Zrobił to? - spytałem.
- O, tak. - Vernon skinął głową. - Zrobił wszystko, czego zażądali. Był przecież tak blisko
wygranej, że już czuł jej smak. Wiedział, że z dala obserwuje go tatuś. Zrobił to.
Uśmiech Vernona wyglądał jak świeża rana w ledwie zabliźnionej tkance.
- Mylili się - podjął. - To było bardzo trudne. Chłopiec wynajął pokój w hotelu i zabrał się do pracy.
Ten hotel... Nie stać go było na lepszy.
Pisał na pożyczonej maszynie w obskurnym pokoiku, a coś z atmosfery hotelu i tego miasta
poprzez jego palce przeciekło do książki. Pewnego dnia nie wiedział już, gdzie się znajduje. Zgubił
właściwą drogę, a wokół nie było żadnych znaków, które mogłyby go wyprowadzić z tej matni. Słyszał
płacz ludzi i widział ich ból, i coś wewnątrz niego zacisnęło się w pięść, i chciał już tylko dotrzeć do
ostatniej strony, i skończyć wreszcie z tym wszystkim. W nocy nie mógł zasnąć. Słyszał śmiech tatusia; słyszał słowa: „Ty durniu, ty głupi smarkaczu, trzeba było postawić na swoim!” Bo tatuś siedział w
nim tak mocno, że chłopiec przywiózł go ze sobą aż do Nowego Jorku.
Oczy Vernona zacisnęły się na kilka bolesnych sekund. Kiedy je znów otworzył, miały czerwone
obwódki.
- Ten chłopiec, ten mały dureń, zabrał swoje pieniądze i uciekł. Z powrotem do Zephyr, z
powrotem do czystych wzgórz, wśród których mógł myśleć jasno. Potem książka ukazała się
drukiem, z jego nazwiskiem na okładce, a kiedy zobaczył tę okładkę, zrozumiał, że sam zaprzepaścił
swoje piękne dziecko, swoją piękną książkę. Ubrał ją w strój prostytutki i teraz pragnęli jej tylko ludzie
żądni brzydoty. Chcieli się w niej tarzać, wykorzystać ją i zaraz porzucić, bo była tylko jedną z setek
tysięcy, a przy tym była kaleka. A to przecież właśnie ten chłopiec... ten chłopiec ją okaleczył. Ten zły,
chciwy chłopiec.
Głos mu się załamał zaskakującym dźwiękiem. Vernon przycisnął dłoń do ust. Kiedy ją opuścił, z
dolnej wargi zwisała mu srebrna nitka śliny.
- Ten chłopiec... - wyszeptał - bardzo prędko dowiedział się... że książka okazała się fiaskiem.
Bardzo prędko. Dzwonił do nich. Zróbcie coś - mówił - cokolwiek, byle tylko ją uratować. A oni odparli,
że mają swoje liczby i dane, i wykresy na ścianach. Powiedzieli, że ludziom znudziły się już kryminały. Powiedzieli, że teraz czytelnik pragnie czegoś innego. Powiedzieli, że chętnie zobaczą jego
następną powieść. Jest obiecujący - mówili. Niech tylko przyniesie im coś innego. Jest pan jeszcze
młody - powtarzali. Napisze pan jeszcze dużo książek.
158
Powolnym, starczym ruchem Vernon otarł usta wierzchem dłoni.
- Tatuś już na niego czekał. Tatuś uśmiechał się i uśmiechał, i nie przestawał się uśmiechać.
Twarz tatusia stała się olbrzymia jak słońce i parzyła chłopca za każdym razem, kiedy na nią spojrzał.
Tatuś powiedział: „Nie zasłużyłeś na to, żeby nosić moje buty. A są moje, bo to ja za nie zapłaciłem.
O, tak, zapłaciłem także za tę koszulę i spodnie. Nie zasłużyłeś na to, żeby kupować ci rzeczy za
uczciwie zarobione pieniądze. Jesteś zerem i na zawsze, do końca życia, pozostaniesz zerem; a
jeżeli dziś w nocy umrę we śnie, to ty będziesz temu winny, ty mnie zabijesz, bo jesteś nieudacznikiem”. A chłopiec stał u podnóża schodów i płakał, aż wreszcie zawołał: „No to idź i zdychaj!
Modlę się do Boga, żebyś wreszcie zdechł, ty... nędzny... skurwysynu...”
Pod okropnym naporem tego ostatniego, wyplutego ze złością słowa do oczu napłynęły mu łzy.
Wydał cichy jęk i jego twarz się nagle ściągnęła. Przypominała hiszpański obraz z jakimś nagim świętym, który kiedyś widziałem w „National Geographic”. Po policzku Vernona pociekła łza, za nią druga,
która uwięzła w czekoladowej grudce rozmazanej w kąciku ust.
- O, nie... - szepnął. - Nie, nie...
- Paniczu?
Głos był równie cichy jak głos Vernona, lecz o wiele bardziej stanowczy. Do jadalni wszedł pan
Pritchard. Vernon nawet na niego nie spojrzał. Zacząłem się podnosić, lecz pan Pritchard powiedział:
- Proszę na razie siedzieć spokojnie, paniczu Cory.
Usłuchałem. Pan Pritchard przeszedł przez pokój, stanął za Vernonem i delikatnie położył mu
dłoń na chudym ramieniu.
- Już po kolacji, paniczu - powiedział.
Nagi człowiek nie poruszył się ani nie odezwał. Oczy miał mętne i martwe, a jedynym przejawem
życia była pełznąca wolno strużka łez.
- Czas spać, proszę pana - rzekł pan Pritchard.
Vernon przemówił głuchym, nieobecnym głosem:
- Ale czy ja się jeszcze obudzę?
- Jestem tego pewien, proszę pana. - Dłoń Pritcharda ojcowskim gestem poklepała go po ramieniu. - Chyba powinien pan pożegnać się ze swoim gościem.
Vernon spojrzał na mnie. Patrzył tak, jak gdyby mnie w ogóle nie znał, jak gdybym był intruzem w
tym domu. Potem jego oczy znów ożyły; pociągnął nosem i uśmiechnął się w swój zwykły, chłopięcy
sposób.
- Kurz na torach - powiedział. - Jeśli się nawarstwi, pociąg może się wykoleić.
Twarz zachmurzyła mu się na moment, ale było to tylko przelotne pogorszenie pogody.
- Cory! - Uśmiech powrócił. - Cieszę się, że mogłeś zjeść ze mną kolację.
- Ja też, proszę...
Uniósł palec wskazujący.
- Vernon - poprawił.
- Vernon - powtórzyłem.
Wstał, i ja też.
- Ojciec czeka na pana przy drzwiach wyjściowych, paniczu - rzekł do mnie pan Pritchard. Proszę skręcić w prawo i iść prosto korytarzem, a trafi panicz bez trudu. Jeżeli będą panowie łaskawi
zaczekać przy samochodzie, za parę minut odwiozę panów do domu.
Pan Pritchard ujął Vernona pod ramię i podprowadził do drzwi. Vernon szedł za nim powłócząc
nogami jak starzec.
- Kolacja była pyszna! - zawołałem za nim.
Vernon zatrzymał się i spojrzał na mnie. Jego uśmiech zapalał się i gasł jak zepsuty neon.
- Mam nadzieję, że będziesz dalej pisał, Cory. Mam nadzieję, że czeka cię w życiu wszystko co
najlepsze.
- Dziękuję ci, Vernonie.
Kiwnął głową zadowolony, że udało nam się porozumieć. W drzwiach jadalni zatrzymał się
jeszcze raz.
- Wiesz, Cory, czasami miewam przedziwny sen. Śni mi się, że w biały dzień chodzę nago ulicami miasta. - Zaśmiał się. - Goły jak święty turecki! Potrafisz to sobie wyobrazić?
Obawiam się, że nie udało mi się uśmiechnąć.
159
Potem Vernon pozwolił się wyprowadzić z jadalni. Rozejrzałem się po pobojowisku pustych
talerzy i nagle zrobiło mi się niedobrze.
Drzwi frontowe odnalazłem bez trudu. Stał przy nich ojciec, uśmiechnięty od ucha do ucha.
Domyśliłem się, że nawet nie przeczuwał, czego przed chwilą doświadczyłem.
- Pogadaliście sobie?
Mruknąłem coś, co widać go zadowoliło.
- Był dla ciebie miły?
Kiwnąłem głową. Tato był w dobrym humorze, bo żołądek miał pełen duszonej wołowiny, a
oprócz tego czuł ulgę, że Vernon nie zrobił mi krzywdy.
- Ładny dom, nie uważasz? - zagadnął, kiedy szliśmy do czarnej, lśniącej limuzyny. - Prawdziwy
pałac... Nie wyobrażam sobie, ile to musiało kosztować.
Ja też nie byłem w stanie mu tego powiedzieć. Wiedziałem jedno: tak wysokiej ceny nie powinno
się żądać od nikogo.
Zaczekaliśmy przy samochodzie, a po chwili wyszedł z domu pan Pritchard, by dostarczyć nas z
powrotem pod frontowe drzwi naszego własnego domu.
4. GNIEW PIĘCIU GRZMOTÓW.
W poniedziałek rano okazało się, że straciłem łaski Diablicy. Jej idolem był teraz Ladd Devine, a
co za tym idzie, lepkie paluchy przestały wreszcie wędrować mi po karku podczas każdej lekcji.
Sprawiła to kartka urodzinowa i nierozważna deklaracja Ladda, iż to on ją napisał. Ladd miał
naprawdę zadatki na świetnego piłkarza i zanosiło się na to, że zanim pójdzie do gimnazjum, będzie
miał mnóstwo okazji, by ćwiczyć uniki i zwody.
Sprawę urodzin Diablicy zakończył jeszcze jeden incydent. Podczas przerwy, kiedy się przyglądała, jak Ladd kopie piłkę z Barneyem Gallawayem, zapytałem ją, czy przyjęcie się udało.
Spojrzała na mnie, jak gdybym był przezroczysty.
- O, było świetnie - rzuciła i jej wzrok powędrował z powrotem ku wschodzącej gwieździe futbolu.
- Przyszła cała rodzina i jedliśmy lody i ciasto.
- Dostałaś jakieś prezenty?
- Mhm. - Diablica zaczęła ogryzać brudny paznokieć, a tłuste strączki opadły jej na twarz. - „Małą
pielęgniarkę” od mamy i taty, od cioci Gretny rękawiczki, które sama zrobiła na drutach, a od mojej
kuzynki Chile wianek z suszonych kwiatów, który powiesiłam sobie nad drzwiami na szczęście.
- To ładnie - bąknąłem. - To naprawdę...
Już miałem odejść, kiedy nagle wmurowało mnie w ziemię.
- Chile? - powtórzyłem. - Jak ma na nazwisko?
- Purcell. To znaczy, kiedyś się tak nazywała, bo teraz wyszła za mąż za jednego faceta i bocian
przyniósł im takiego malutkiego bobaska. No powiedz, czy ten Ladd nie jest śliczny? - dodała z
westchnieniem.
Pan Bóg ma poczucie humoru, które sprawia, że czasami człowiekowi opadają ręce.
Wrzesień dobiegł końca i pewnego ranka powitał mnie październik. Wzgórza upstrzyły się czerwienią i złotem, jak gdyby nocą malował je po kryjomu czarodziej. Popołudnia wciąż były upalne, ale
rano wiatr szeptał, żeby włożyć sweter. Nastało babie lato; w sklepie stały kosze czerwonych kolb
kukurydzy, a na chodniku tu i ówdzie szeleścił martwy liść.
W szkole nadal mieliśmy zajęcia pod hasłem „Pokaż i opowiedz”. Polegało to na tym, że każdy
musiał przynieść do klasy coś, czym się chciał pochwalić, i powiedzieć wszystkim, dlaczego to coś
jest dla niego takie ważne. Zabrałem z domu numer „Słynnych potworów”, którego okładka powinna
była zdmuchnąć Starą Kobzę jak świeczkę, mnie zaś kreować na obrońcę uciśnionych. Davy Ray
przyniósł płytę z nagraniem Ruszam w drogę i zdjęcie elektrycznej gitary, na której chciał uczyć się
grać, kiedy jego rodziców będzie stać na opłacenie lekcji. Ben przyniósł konfederackiego dolara, a
Johnny - swoją kolekcję grotów, z których każdy, otulony watą, spoczywał w oddzielnej przegródce
starej wędkarskiej skrzynki jego ojca.
Było na co popatrzeć. Groty - małe i duże, szorstkie i gładkie, jasne i ciemne - pobudzały fantazję
i przenosiły nas w czasy, gdy las ciągnął się nieprzerwanie, nocny mrok rozpraszały tylko światła
plemiennych ognisk, a Zephyr istniało jedynie w majakach wioskowego szamana. Johnny zbierał
groty odkąd pamiętałem, czyli od drugiej klasy. Podczas gdy my ganialiśmy jak szaleni, nawet na moment nie zatrzymując się nad zakurzoną przepaścią znaną pod nazwą „historii”, Johnny przetrząsał
160
leśne ścieżki i koryta strumieni w poszukiwaniu tych drobnych, ostro zakończonych śladów swego
dziedzictwa. Zgromadził ich ponad setkę; każdy pieczołowicie oczyścił, nie posuwając się jednak do
użycia szelaku - byłaby to obraza dla ręki, która rzeźbiła krzemień - i ułożył w skrzynce na przynęty.
Oczyma wyobraźni widziałem, jak wieczorem wyjmuje je w swoim pokoju i marzy o życiu, które
toczyło się w Adams Valley dwieście lat temu. Byłem ciekaw, czy wyobraża sobie czterech indiańskich chłopców - przyjaciół z jednej wioski, którzy mieszkali w tipi, mieli swoje psy i własne rącze
kucyki i rozmawiali ze sobą na różne tematy - na przykład o nauczycielach albo po prostu o życiu.
Nigdy go o to nie pytałem, ale założę się, że tak właśnie było.
Już na kilka dni przed lekcją „Pokaż i opowiedz” zacząłem się niepokoić, czym też może nas
uraczyć Diablica. Tego ranka przed dzwonkiem spotkałem się z chłopakami tam gdzie zwykle, to
znaczy przy drabinkach na boisku. Rowery zostawiliśmy przykute do ogrodzenia pośród dziesiątków
innych. Usiedliśmy w słońcu, bo choć na niebie nie było ani jednej chmurki, rano powitał nas chłód.
- No, otwórz - zagadnął Ben. - Nie bądź żyła i daj nam obejrzeć.
Johnny’ego nie trzeba było długo namawiać, by odsunął rygielek.
Przechowywał swoje groty jak drogocenne kamienie, ale chętnie dzielił się z bliźnimi zaklętą w
nich magią.
- Ten znalazłem w zeszłą sobotę - powiedział rozchylając kłębek waty, w którym spoczywał jasnoszary trójkącik. - Widać, że komuś, kto go robił, bardzo się spieszyło. Patrzcie, jakie ma szorstkie i
nierówne krawędzie. Jego właściciel nie tracił czasu. Chciał jak najszybciej osadzić go na strzale,
żeby upolować sobie coś do jedzenia.
- Sądząc z rozmiarów grotu, nie miał innych narzędzi prócz toporka - skomentował Davy Ray.
- Może był kiepskim łucznikiem - podsunął Ben. - Wiedział, że i tak go straci.
- To możliwe - zgodził się Johnny. - A może był małym chłopcem i to był jego pierwszy grot.
- Gdybym musiał robić groty, żeby jeść, szybko wysechłbym na wiórek i uleciał z wiatrem - zauważyłem.
- Ależ ich jest mnóstwo! - Bena świerzbiły palce, żeby pogrzebać w skrzynce; powstrzymywał go
jedynie szacunek dla cudzej własności - Masz jakiś ulubiony?
- Tak. Ten. - Johnny wyjął kłębek waty, rozwinął go i podsunął nam krzemienne cacko.
Było czarne, gładkie i miało nieomal idealny kształt.
Poznałem je.
Był to grot znaleziony w lesie przez Davy’ego Raya podczas naszej pamiętnej wycieczki.
- Cudo - zgodził się Ben. - Wygląda, jakby był naoliwiony, no nie?
Po prostu go wyczyściłem. Ale że się błyszczy, to fakt. - Johnny przetarł grot brązowymi palcami i
umieścił go w pulchnej dłoni Bena.
- Pomacaj. Prawie nie czuć krawędzi.
Ben podał grot Davy’emu, a ten mnie. W krzemieniu widać było jedno drobne nacięcie, ale
zdawał się wtapiać w dłoń, a kiedy się go tarło, trudno było określić, gdzie kończy się ciało, a zaczyna
kamień.
- Ciekawe, kto go zrobił - powiedziałem.
- Tak, też jestem ciekaw. W każdym razie ten człowiek się nie spieszył. Chciał zrobić dobry grot nawet gdyby kiedyś miał go stracić. Dla Indian nie były to tylko zakończenia strzał; zastępowały
pieniądze i wskazywały, czy ktoś jest staranny, czy też nie. Dowodziły również, jakim jesteś myśliwym: czy potrzebujesz do tego wielu tanich i byle jakich grotów, czy wystarczy ci kilka, za to niezawodnych. Boże, jak ja bym chciał wiedzieć, kto go wyrzeźbił!
Odniosłem wrażenie, że jest to dla Johnny’ego bardzo ważne.
- Założę się, że był wodzem - oświadczyłem.
- Wodzem? Naprawdę? - Ben wytrzeszczył oczy.
- On znów zaczyna wymyślać niestworzone historie - ostrzegł Davy. - Od tej chwili możecie
włożyć między bajki, cokolwiek wam powie!
- Jasne, że był wodzem! - twardo obstawałem przy swoim. - Był wodzem, i to najmłodszym w
dziejach plemienia, bo przejął władzę po ojcu, kiedy miał dwadzieścia lat.
- O, ludzie! - Davy Ray podciągnął kolana pod brodę, a na jego twarzy rozgościł się ironiczny
uśmieszek. - Cory, jeśli w tym mieście ogłoszą kiedyś konkurs na największego łgarza, bez wysiłku
zdobędziesz pierwszą nagrodę!
161
Johnny też się uśmiechnął, ale w jego oczach błyszczało zaciekawienie.
- Nie zwracaj na niego uwagi, Cory. Opowiedz nam o tym wodzu. Jak miał na imię?
- Nie wiem. Może... Rączy Jeleń?
- Do luftu! - sprzeciwił: się Ben. - Też mi dziewczyńskie wymysły! Daj mu jakieś imię godne wojownika, na przykład... Wielki Grzmiący Obłok!
- Wielki Grzmiący Tłusty Zadek! - przedrzeźniał go Davy Ray.
- Imię w sam raz dla ciebie, Ben!
- Nazywał się Grzmot - rzekł do mnie Johnny, nie zwracając najmniejszej uwagi na rozgdakany
duet. - Nie. Pięć Grzmotów. Bo był wysoki i ciemny, i...
- Zezowaty - wtrącił Davy Ray.
- Kulawy - dokończył Johnny i Davy przestał chichotać.
Milczałem, patrząc na połyskujący w dłoni grot.
- No, dalej, Cory - ponaglił mnie cicho Johnny. - Opowiedz nam, jak to było.
- Wódz Pięć Grzmotów... - Zawiesiłem głos, snując w myśli wątek, podczas gdy moje palce
zaciskały się i rozluźniały wokół ciepłego krzemienia - ...był Czirokezem.
- Kri - poprawił mnie Johnny.
- ...Kri, jak już mówiłem. Należał do plemienia Kri, którego wodzem był jego ojciec. Ale ten zginął
na polowaniu. Wybrał się na jelenie i spadł z wysokiej skały. Kiedy go znaleźli, był umierający, ale
powiedział synowi, że widział Śnieżnika. Zobaczył go z bliska, z tak bliska, że mógł niemal dotknąć
jego białej skóry i rogów, potężnych jak konary drzewa. Powiedział, że świat będzie trwać tak długo,
jak długo w lesie żyje Śnieżnik. W chwili gdy ktoś go zabije, nastąpi zagłada. Potem umarł, a nowym
wodzem został Pięć Grzmotów.
- Myślałem, że wojownik musiał stoczyć walkę, żeby zostać wodzem - przerwał mi Davy Ray.
- Pewnie, że ją stoczył! - odparłem. - To przecież zrozumiałe. Musiał walczyć z całą bandą śmiałków, z których każdy uważał, że byłby lepszym wodzem niż on. Ale Pięć Grzmotów wolał pokój od
wojny. Nie znaczy to, że nie umiał walczyć, gdy sytuacja tego wymagała. Po prostu wiedział, kiedy
należy się bić, a kiedy lepiej załatwić rzecz polubownie. Chociaż... potrafił też okazać gniew. Właśnie
dlatego nie nazwano go Jednym Grzmotem ani nawet Dwoma. Bardzo rzadko wpadał we wściekłość,
ale kiedy już do tego doszło, to - drżyjcie narody! Człowiek miał wrażenie, że pięć gromów huknęło
równocześnie.
- Zaraz będzie dzwonek - przypomniał mi Johnny. - I co się z nim stało?
- Hm... był wodzem przez długi, długi czas. Do chwili, gdy skończył sześćdziesiąt lat. Wtedy
przekazał władzę swojemu synowi, Mądremu Lisowi... - Zerknąłem w stronę drzwi. Dzieci zaczynały
już wchodzić do szkoły. - Ale wodza Pięć Grzmotów wspominali z największą czcią, bo potrafił utrzymać pokój między plemionami. Kiedy umarł, wzięli jego najlepsze groty i rozrzucili je w lasach, żeby
ludzie mogli je znaleźć po stu latach. Potem wycięli na skale jego imię i pochowali na tajnym indiańskim cmentarzysku.
- Coś podobnego! - Davy Ray wyszczerzył zęby. - A gdzie?
- Nie wiem - odciąłem się. - Przecież mówię, że było tajne. Wszyscy jęknęli jak jeden mąż.
Równocześnie zadźwięczał dzwonek, wzywając nas do środka. Zwróciłem grot Johnny’emu, który
zawinął go w watę i włożył do przegródki. Wstaliśmy i ruszyliśmy przez boisko, wzbijając kłęby kurzu.
- Może naprawdę żył kiedyś wódz Pięć Grzmotów - zadumał się Johnny, gdy zbliżaliśmy się do
drzwi.
- Jasne, że tak! - odezwał się Ben. - Przecież Cory przed chwilą nam o nim mówił!
Davy Ray wydał podejrzany odgłos, ale wiedziałem, że nie robi tego na złość. Odgrywał w naszej
paczce szczególną rolę - prowokatora i prześmiewcy - i robił to znakomicie. Wiedziałem, jaki jest
naprawdę; ostatecznie to on powołał do życia wodza Pięć Grzmotów.
Posłyszałem wrzask Ladda Devine:
- Zabierz ode mnie tę padlinę!
Jakaś dziewczynka zaczęła piszczeć, a ktoś inny zawołał:
- Fuj!
Diablica była w swoim żywiole.
Jak powiedziałem, sam widok kinowych potworów rozwścieczył Starą Kobzę. Dała popis, przy
162
którym Pięć Grzmotów wypadłby najwyżej jak Pół Małej Myszki. Kobza zapytywała, czy moi rodzice
wiedzą, jakim śmieciem nabijam sobie głowę. Potem rozpoczęła tyradę na temat, jak to w
dzisiejszych czasach rozum i wszelka przyzwoitość legły w gruzach - po prostu w gruzach! - i
dlaczego zajmuję się tymi bzdurami, zamiast przeczytać jakąś dobrą książkę. Przyjmowałem gromy
w pokorze, jak tego ode mnie oczekiwano.
A potem Diablica otworzyła przyniesione pudełko po butach i podetknęła je Kobzie pod nos. Na
widok rojących się od mrówek czterech wiewiórczych głów, o oczach wyłupionych wykałaczką, Kobza
pospiesznie wycofała się do pokoju nauczycielskiego.
O trzeciej rozległ się wreszcie ostatni dzwonek i kolejny dzień nauki pozostał za nami. Udało się
nam zredukować spiżowy głos Kobzy do zgrzytliwego szeptu. Z boiska uniosły się tumany pyłu, kiedy
uwolnieni wybiegliśmy na swobodę. Davy Ray jak zwykle dokuczał Benowi, Johnny postawił swoją
skrzynkę na ziemi i pochylił się nad łańcuchem, którym jego rower przymocowany był do płotu, a ja
ukląkłem, żeby otworzyć szyfrowy zamek, który zabezpieczał Rakietę.
Wszystko stało się w mgnieniu oka. Takie rzeczy zawsze dzieją się szybko.
Wyłonili się z chmury kurzu. Poczułem ich, zanim jeszcze dostrzegłem. Zwyczajnie zesztywniał
mi kark.
- Cztery kociaczki, wszystkie w jednym rzędzie - rozległ się czyjś głos.
Był znajomy i głowa gwałtownie obróciła mi się na karku. Davy Ray i Ben przestali się mocować.
Johnny podniósł wzrok. Jego oczy pociemniały ze strachu.
- Proszę, proszę - rzekł do swego brata Gotha Branlin. Obaj mieli na twarzach uśmiechy jak otwarte brzytwy, a ich czarne rowery zdawały się czaić do skoku. - Jakie śliczne zwierzaczki, nie,
Gordo?
- Śliczne i tłuściutkie!
- A co to? - Gotha błyskawicznym ruchem wyrwał mi z ręki numer „Słynnych potworów”. Grzbiet
zaczął puszczać na zszywkach, a zdobiący okładkę Christopher Lee w roli hrabiego Draculi aż syknął
z bezsilnego gniewu. - Patrz tylko na te bzdety! - podsunął magazyn bratu, a Gordo wybuchnął
śmiechem nad zdjęciem z Metropolis, przedstawiającym smukłego robota płci żeńskiej.
- Widać jej cycki - oznajmił. - Daj mi to!
Złapał za stronę, którą trzymał Gotha, i zdjęcie dosłownie rozpuściło się w ich dłoniach, jak gdyby
przeżarł je kwas. Większy skrawek - ten, na którym widać jeszcze było błysk metalicznych piersi - pozostał w rękach Gothy. Brudny i zmięty powędrował do kieszeni jego dżinsów.
- Ty dupku, daj mi to! - wrzasnął Gordo i jeszcze raz szarpnął za magazyn. Gotha równocześnie
pociągnął do siebie. W następnej chwili puściła reszta zszywek i stronice pełne lśniących snów, bohaterów, złoczyńców i fantastycznych wizji poszybowały w kurzu jak przebudzone w środku dnia nietoperze.
- Patrz, zniszczyłeś! - krzyknął Gotha i popchnął brata tak mocno, że Gordo jak długi rozciągnął
się na ziemi, a z ust wytrysnął mu gejzer śliny. Po chwili usiadł; jego twarz nabrzmiała ze złości, a
oczy miotały przekleństwa, które chyba nawet jemu nie przeszłyby przez gardło.
Gotha wystawił pięść i stanął nad nim jak Godzilla nad Gidorahem.
- No, spróbuj! - powiedział. - Tylko drgnij!
Gordo nie drgnął. Łokciem wgniatał w ziemię zdjęcie King Konga, walczącego z gigantycznym
wężem wodnym. Nawet potwory ścierają się ze sobą, a czasem nawet walczą, by zabić. Na twarzy
Gordo malował się ponury grymas. Po takim ciosie każdy inny chłopak przynajmniej raz by sobie
chlipnął. Podejrzewam, że w domu Branlinów łza była zjawiskiem równie rzadkim jak smoczy ząb, a
wszystkie te nie przelane łzy i tłumiona wściekłość zmieniły Gothę i Gordo w to, czym byli: w dwie
bestie szarpiące się w klatkach, z których nie mogły uciec, choćby zajechały na tych złowrogich rowerach aż na koniec świata.
Może nawet zrobiłoby mi się ich żal, gdy mi na to pozwolili. Ale w tej samej chwili Gotha zapytał:
- A co my tutaj mamy? - i porwał z ziemi skrzynkę Johnny’ego, zanim ten zdążył po nią sięgnąć.
Johnny wydał zduszony okrzyk, gdy duża, niezgrabna dłoń otworzyła zamek i uniosła wieczko,
po czym zanurzyła się w skrzynce i zaczęła rozgarniać kłębki waty.
- Te, stary! - odezwał się do Gordo. - Patrz, co ten indiański pomiot tu chowa! Groty do strzał!
- Może byście tak zostawili nas w spokoju? - zapytał Davy Ray. - My wam nie...
163
- Zamknij się, baranie! - wrzasnął na niego Gotha, a Gordo wstał z uśmiechem. Braterska nienawiść na jakiś czas poszła w zapomnienie. Obaj zaczęli przeglądać kolekcję chciwymi, nie nasyconymi łapskami. Wolałem sobie nie wyobrażać, jak wygląda obiad u Branlinów.
- To jest moja własność - powiedział Johnny.
Słowa nigdy nie zawróciły Branlinów z raz obranej drogi i teraz też nic nie zdziałały.
- To należy do mnie - powtórzył Johnny. Pot błyszczał mu na policzkach.
Tym razem w jego głosie zabrzmiało coś, co sprawiło, że Gotha podniósł wzrok.
- Co tam bełkoczesz, czerwonoskóry?
- To moje groty. Macie... macie je oddać.
- On chce, żeby mu je oddać! - zapiał Gordo.
- Próbowaliście nam narobić kłopotów, co, kociaczki? - Prawa dłoń Gothy pełna była krzemiennych ostrzy. - Polecieliście z płaczem do szeryfa i naszego tatę też próbowaliście na nas napuścić.
Prawda?
Zmiana taktyki nie zdołała powstrzymać Johnny’ego.
- Oddaj mi je - powiedział.
- Hej, Gotha! Indiański wypierdek chce dostać swoje zabawki!
- Chłopcy, idźcie... - Nie zdążyłem dokończyć, bo Gordo złapał mnie za kołnierz i przygniótł do
ogrodzenia.
- Mały kiciuś - zacmokał obleśnie. - Mały tłusty kociaczek.
Ujrzałem, jak złote oko Rakiety zabłysło na moment, zbadało sytuację i zgasło.
- Masz swoje śmieci, dzidziusiu. - Gotha zamachnął się szeroko i rozrzucił trzymane w ręku groty
po boisku.
Johnny zatrząsł się, jak gdyby targnął nim wicher. Patrzył, jak dłoń Gothy szpera w pudełku,
wynurza się i ciska jego skarby niczym bezwartościowe kamyki.
- Kici, kici, kici - zaintonował Gordo, przyciskając mi szyję żylastym przedramieniem. Z nosa mu
ciekło, a przy tym śmierdział olejem silnikowym i spalenizną.
- Odwal się - wychrypiałem.
Jego oddech również nie przypominał francuskich perfum.
- Uuuu! Uuuu! - Gotha zaczął wydawać indiańskie okrzyki, rozsiewając po placu resztę kolekcji
Johnny’ego. - Uuuu!
- Przestań! - krzyknął Davy Ray.
I wtedy w palcach Gothy pojawił się grot smukły i gładki, o prawie idealnym kształcie. Nawet
Gotha się domyślił, że to wyjątkowy okaz, bo zaprzestał na chwilę wygłupów, żeby mu się przyjrzeć.
- Nie rób tego. - W głosie Johnny’ego pojawiła się błagalna nutka.
Nawet jeśli Gotha dostrzegł coś w czarnym grocie wodza Pięć Grzmotów, wszystko się
skończyło na ulotnej wizji. Cofnął ramię do tyłu, rozchylił palce i grot wystrzelił w powietrze. Wzbijał
się coraz wyżej, aż w końcu wylądował w zachwaszczonym trawniku obok pojemnika na śmiecie.
Johnny sapnął, jak gdyby został uderzony.
- I jak ci się to podoba, czer... - Gotha nie dokończył, bo w tej samej chwili Johnny zrobił jeden
niezgrabny sus, a jego pięść błyskawicznie uniosła się do góry i z całej siły wyrżnęła Branlina w
szczękę.
Gotha zachwiał się, zmrużył oczy, a po jego twarzy przebiegł grymas bólu. Łobuz mlasnął i
wysunął język. Była na nim krew. Odrzucił skrzynkę na bok i powiedział:
- Zabiję cię, ty mieszańcu.
- Dołóż mu, Gotha! - wrzasnął Gordo.
Wiedziałem, że Johnny nie powinien się bić. On sam też to wiedział. Pięści Branlinów już raz
sprawiły, że znalazł się w szpitalu. Nadal jeszcze miewał napadowe bóle głowy. W dodatku Gotha
znacznie przewyższał go wzrostem.
- Uciekaj, Johnny! - zawołałem.
Ale Johnny już nie chciał uciekać.
Gotha natarł na niego z impetem. Uderzenie w ramię sprawiło, że Johnny się cofnął, lecz zaraz
zamarkował cios na twarz Gothy i wpakował mu pięść pod żebra.
- Biją się! Biją! - krzyknął jeden z chłopaków, którzy jeszcze włóczyli się po boisku.
Wytężyłem wszystkie siły i odepchnąłem swego przeciwnika. Gordo wyciągnął rękę, żeby się
164
czegoś uchwycić i natrafił na kierownicę Rakiety.
- Kurczę! - wrzasnął, pospiesznie cofając dłoń. Pomiędzy jego kciukiem a palcem wskazującym
pokazała się krew. - Ta cholera mnie ugryzła!
Podejrzewam, że skaleczył się o jakąś śrubę, choć później dokładnie obejrzałem Rakietę i nie
znalazłem żadnej wystającej nakrętki ani metalowej krawędzi. Gordo okręcił się, kopnął mój rower i
wtedy właśnie przemówił do mnie wódz Pięć Grzmotów.
Powiedział mi to samo, co wcześniej szepnął Johnny’emu: „Dość tego”.
Byłem kiepskim pięściarzem. Jeśli Gordo chciał kopać, nie miałem nic przeciwko temu. Krew się
we mnie gotowała. Postąpiłem krok do przodu i wymierzyłem mu w łydkę takiego kopniaka, że wrzasnął wniebogłosy i zaczął tańczyć na jednej nodze. Johnny i Gotha mocowali się na ziemi, wzbijając
kłęby kurzu. Pięści wznosiły się i opadały, a Davy i Ben czekali w pogotowiu, na wypadek gdyby
Gotha znalazł się na wierzchu i zaczął Johnny’ego okładać. Na razie jednak ten trzymał się mocno.
Wił się, szarpał i nie ustępował; jego spocona twarz pojaśniała od kurzu. Gotha złapał go za włosy,
ale Johnny się wyrwał. Gotha huknął go pięścią w brodę, lecz Johnny nie czuł bólu. Rzucił się do
natarcia jak ktoś, kto nie ma już nic do stracenia oprócz godności, a kiedy jego ciosy dosięgły celu,
Gotha zawył i zwinął się na ziemi jak podrażniony robak.
- Ale się naparzają! - krzyknął ktoś wesoło i kłębiących się na ziemi przeciwników zaczął otaczać
zwarty krąg gapiów.
Tymczasem Gordo zmierzał w moją stronę, dzierżąc potężny kij.
Nie miałem zamiaru czekać, aż wybije mi mózg z czaszki albo rozwali Rakietę. Wskoczyłem na
rower, szturchnąłem nóżkę i ruszyłem z miejsca, zamierzając nieco się oddalić. Myślałem, że
zrezygnuje z pościgu. Gdyby się odwrócił, mógłbym błyskawicznym najazdem wytrącić mu kij z ręki.
Myliłem się. Gordo wskoczył na swój czarny rower i pojechał za mną, pozostawiając brata własnemu
losowi. Najwyraźniej chciał najpierw porachować się ze mną.
„Nie miałem czasu nawoływać Bena albo Davy’ego Raya. Wątpię, czy w ogóle by mnie usłyszeli
poprzez wycie żądnego krwi tłumu. Skierowałem Rakietę ku bramie w ogrodzeniu, błyskawicznie
pokonałem boisko i wyjechałem na chodnik. Kiedy się obejrzałem, Gordo zmniejszył dystans. Głowę
pochylił nisko nad kierownicą, a jego nogi pedałowały w zabójczym tempie. Chciałem zawrócić na
boisko, gdzie mógłbym liczyć na wsparcie przyjaciół.
Ale Rakieta mnie nie usłuchała.
Kierownica nagle zesztywniała. Nie miałem innego wyjścia, jak tylko mknąć dalej wyboistym
chodnikiem. I wtedy stało się coś dziwnego.
Pedały zaczęły się obracać coraz szybciej - tak szybko, że z trudem za nimi nadążałem. Prawdę
powiedziawszy, moje trampki raz po raz traciły z nimi kontakt, one jednak kręciły się nadal. Łańcuch
Rakiety chrzęścił na zębatkach, wydając śpiewny dźwięk, który stopniowo przybierał coraz wyższe
tony.
Rower gnał przed siebie, a ja starałem się na nim utrzymać. Miałem wrażenie, że dosiadam
dzikiego mustanga. Wciąż zwiększaliśmy prędkość; wiatr siekł moimi włosami o twarz. Obejrzałem
się: Gordo trzymał się tuż za mną niczym zwiastun Sądu Ostatecznego.
Chciał mojej skóry i nie zamierzał się zatrzymać, póki jej nie dostanie.
Tymczasem na boisku Gotha dźwignął się na nogi. Zanim zdążył wymierzyć cios, Johnny podciął
mu kolana i obaj znów zwalili się na ziemię ku uciesze gawiedzi. Davy Ray i Ben zaczęli się za mną
rozglądać i wtedy stwierdzili, że nie ma także Rakiety, a ponadto zniknął Gordo i jego czarny rower.
- Oo! - pokręcił głową Ben.
Rower Gordo był szybki. Możliwe, że prześcignąłby każdy rower w Zephyr, ale Rakieta nie była
zwyczajnym rowerem. Pędziła jak sam diabeł i bałem się pomyśleć, co będzie, jeśli łańcuch zeskoczy
z zębatki. Chciałem się zatrzymać, lecz ilekroć próbowałem hamować, rozlegał się przenikliwy,
gniewny syk, a Rakieta i tak postępowała po swojemu. Chciałem skręcić w prawo na najbliższym
skrzyżowaniu i zawrócić do domu. Rower zdecydował się na wypad w lewo i aż pisnąłem, kiedy
przednie koło weszło w zakręt, a tylnym zarzuciło tak, iż omal nie doszło do katastrofy. Ale Rakieta
mocno się trzymała nawierzchni i gnaliśmy dalej pod wiatr, który gwizdał mi w zębach.
- Co ty wyprawiasz! - krzyknąłem. - Dokąd jedziesz?
Na oba te pytania była jedna odpowiedź: Rakieta zwariowała.
Kolejny rzut oka przez ramię upewnił mnie, że Gordo wciąż siedzi mi na ogonie, choć sapie z
165
wysiłku, a twarz ma usianą szkarłatnymi plamami.
- Lepiej się zatrzymaj! - krzyknął. - I tak cię dopadnę!
Z pewnością nie, jeżeli Rakieta miałaby w tej kwestii cokolwiek do powiedzenia. Ale za każdym
razem, kiedy usiłowałem zawrócić ją w stronę domu, uparcie odmawiała posłuszeństwa. Wyznaczyła
sobie własny cel, a ja mogłem co najwyżej pozwolić się wieźć.
Tymczasem na szkolnym boisku tarzający się w kłębach wirującego pyłu zapaśnicy wrócili do
stójki. Gotha - nie przyzwyczajony, by ktokolwiek mu się odgryzał - zaczynał słabnąć; wymierzał ciosy
na oślep, nie mogąc trafić w tańczącego przed nim Johnny’ego, i był już tak zmęczony, że zataczał
się jak pijak. W końcu ryknął z wściekłości i rzucił się na przeciwnika, ten jednak uskoczył, a Gotha
zaplątał się we własne nogi i runął na ziemię jak długi, do reszty odzierając ze skóry obtłuczony podbródek. Pozbierał się, choć ręce wyraźnie mu już ciążyły, i zaatakował jeszcze raz. Johnny ponownie
zrobił unik, obracając się wokół swej chromej nogi niczym faun wparty kopytem o ziemię.
- Stój spokojnie! - wycharczał Gotha. - Nie kręć się, draniu!
W płucach mu rzęziło, a twarz miał czerwoną jak befsztyk.
- W porządku - odparł Johnny. Nos mu krwawił, a na kości policzkowej miał purpurowy ślad. - No,
dalej, atakuj!
Gotha wymierzył cios; Johnny uchylił się w lewo. Davy Ray powiedział mi później, że miał wrażenie, iż ogląda Cassiusa Claya w akcji. Kiedy Gotha przesunął się, odpowiadając na unik, Johnny
włożył wszystkie siły w potężny sierp, który trafił drania w szczękę i obrócił mu głowę wokół osi. Ben
twierdził, że wówczas oczy Gothy wywróciły się białkami do góry. Ale Johnny miał w zanadrzu
jeszcze jeden piorun: postąpił krok do przodu i grzmotnął Gothę w sam środek ust tak mocno, że
wszyscy usłyszeli, jak kostki jego prawej dłoni pękają z trzaskiem wystrzałów.
Gotha nawet nie pisnął.
Zwalił się na ziemię jak wielkie ścięte drzewo.
Przez chwilę leżał bez ruchu, brocząc krwią. Potem spomiędzy warg wypadł mu przedni siekacz,
całe ciało zadrżało i Gotha zaczął płakać.
Otaczało go gniewne, bezlitosne milczenie. Ktoś się zaśmiał, ktoś inny rzucił zjadliwie:
- Biedak, pójdzie z płaczem do mamusi!
Ben poklepał Johnny’ego po plecach; Davy Ray ujął go za ramię i powiedział:
- Pokazałeś mu, kto jest prawdziwym twardzielem.
Johnny uwolnił się z objęć. Otarł nos wierzchem dłoni, którą już niedługo doktor Parrish miał
umieścić w łubkach z powodu dwóch pękniętych kostek. W domu czekała na Johnny’ego awantura.
Jego rodzice mieli wreszcie zrozumieć, dlaczego przez całe długie upalne lato spędzał tyle czasu
zamknięty w swoim pokoju, studiując książkę, którą dostarczono mu pocztą za trzy dolary i
pięćdziesiąt centów, a której tytuł brzmiał: Zasady walki; jej autorem był Sugar Ray Robinson.
- Wcale nie jestem aż taki twardy - odparł i pochylił się nad Gothą. - Pomóc ci wstać? - zapytał.
Ja, niestety, nie miałem możliwości skorzystania z doświadczeń pana Robinsona. Miałem za to
pod sobą Rakietę, a za plecami nie ustającego w pościgu Gordo, i kiedy rower nagłym rzutem
kierownicy skręcił w leśną ścieżkę, poczułem strach, że oto szybko zbliża się moja ostatnia runda.
Rakieta nie usłuchała hamulca, oparła się też moim gorączkowym próbom wyprostowania
kierownicy. Skoro mój rower zwariował, musiałem z niego zsiąść. Sprężyłem się do skoku w poszycie.
Ale właśnie wtedy Rakieta wypadła spośród drzew i tuż przed sobą zobaczyłem wielką jamę,
pełną śmieci i zielska. Z prędkością, od której włos mi się zjeżył na głowie, Rakieta poszybowała w
powietrzu.
Chyba wrzasnąłem. Wiem na pewno, że zmoczyłem spodnie, a kierownicę ściskałem tak mocno,
że później jeszcze przez kilka dni bolały mnie ręce.
Rakieta przeskoczyła rozpadlinę i wylądowała po drugiej stronie z impetem, który omal nie wybił
mi zębów i sprawił, że mój kręgosłup na moment zmienił się w świeżo spuszczoną cięciwę. Uderzenie było za silne nawet dla niej: rama zadrżała, opony wpadły w poślizg na warstwie liści i sosnowych
igieł i oboje razem, dokładnie splątani, wylądowaliśmy na ziemi. Ujrzałem, że ścieżką nadjeżdża
Gordo. Kiedy zobaczył ziejącą przed nim otchłań, twarz mu się skurczyła z przerażenia. Nacisnął
hamulec, ale jechał zbyt szybko, aby się zatrzymać w porę. Czarny rower przewrócił się na bok i
zjechał do jamy, pociągając Gordo za sobą.
166
Dziura nie była taka znów głęboka. Nie znalazłbyś w niej cierni czy ostrych kamieni. Właściwie
Gordo miał całkiem miękkie lądowanie na kupie gęstego trójlistnego pnącza i rozmaitych różności:
wypatroszonych poduszek, pokryw z pojemników na śmieci, pustych puszek, aluminiowych foremek
do placków, skarpetek, podartych koszul, szmat i tym podobnych rzeczy. Przez chwilę Gordo szeleścił w pnączu, wyplątując się ze swojego roweru. Nie ucierpiał zbytnio.
- Czekaj no, ty wypierdku - powiedział. - Tylko czekaj...
I nagle wrzasnął.
Okazało się, że nie jest tam sam.
Wylądował dokładnie na grzbiecie osobnika, który zjadał właśnie resztkę kokosowego ciasta,
skradzionego dziesięć minut wcześniej z parapetu czyjegoś kuchennego okna.
Lucyfer wcale nie miał zamiaru dzielić się z kimkolwiek swoją jamą pełną skarbów. Strasznie
więc się rozzłościł. Wychynął spośród liści, obnażył zęby i skoczył na Gordo, drugim końcem rozpylając wokół: cuchnącą substancję.
Branlin walczył o życie. Rozjuszony zwierzak wyrywał mu kęsy ciała z ramion, policzka, ucha i
był na najlepszej drodze do odgryzienia palca, gdy Gordo, wrzeszcząc pod niebiosa i śmierdząc jak
otchłań piekielna, wygramolił się wreszcie z dziury i rzucił do ucieczki. Lucyfer pognał za nim,
skrzecząc, plując i zanieczyszczając okolicę, a kiedy po raz ostatni mignęli mi pośród drzew, małpa
siedziała na głowie Gordo, uchwyciwszy się tlenionych włosów, i jechała na nim jak maharadża na
słoniu.
Podniosłem Rakietę i wsiadłem. Była teraz uległa, jak gdyby wyczerpała już wszystkie zasoby
krnąbrnego uporu. Zanim znalazłem ścieżkę omijającą wyrwę, przemknęło mi jeszcze przez myśl, jak
będzie się czuł Gordo za parę dni, kiedy pogryziona twarz i ramiona spuchną mu do monstrualnych
rozmiarów, a do tego na własnej skórze odczuje, iż zdobiące małpią kryjówkę niewinne trójlistne
pnącze było trującym bluszczem, pełnym podstępnego jadu. Będzie wyglądał jak chodzące
nieszczęście. Jeżeli w ogóle będzie mógł chodzić.
- Masz paskudny charakterek - powiedziałem do Rakiety.
Pokonany czarny rower leżał na dnie rozpadliny. Ktoś, kto zechce go stamtąd wyciągnąć,
powinien się najpierw solidnie wysmarować płynem galmanowym.
Wróciłem do szkoły. Walka już się zakończyła, ale trzej chłopcy przeszukiwali boisko. Jeden z
nich trzymał pod pachą skrzynkę na przynęty.
Odnaleźliśmy większość grotów. Nie wszystkie. Około tuzina jakby się pod ziemię zapadło. Uznaliśmy, że jest to ofiara. Pomiędzy zaginionymi był też gładki czarny grot wodza Pięć Grzmotów.
Johnny nie wydawał się tym zrozpaczony. Powiedział, że jeszcze go poszuka. A jeśli on go nie
znajdzie, może zrobi to ktoś inny - za dziesięć lat albo dwadzieścia, albo jeszcze później. Ten grot i
tak nie należał do niego, On go tylko przechowywał do czasu, gdy będzie potrzebny wodzowi w
Krainie Wiecznych Łowów.
Zawsze się zastanawiałem, co ma na myśli wielebny Lovoy, kiedy mówi o łasce. Teraz to zrozumiałem. Dostępuje jej ktoś, kto potrafi rozstać się z czymś, bez czego trudno mu żyć, i czyni to bez
żalu.
Zgodnie z tą definicją łaska, której dostąpił Johnny, wzbudzała nabożną cześć.
Nie wiedziałem, że wkrótce mnie także czeka próba.
5. PRZYPADEK NUMER 3432.
Po zajściu na boisku Branlinowie przestali nas niepokoić. Gotha wrócił do szkoły ze sztucznym
siekaczem i odrobiną pokory, Gordo zaś - odkąd wyszedł ze szpitala - wyraźnie mnie unikał. Ale kulminacyjny moment nastąpił, gdy Gotha poszedł do Johnny’ego i poprosił go, żeby mu pokazał - w
zwolnionym tempie, rzecz jasna - ten sierpowy, którym tak go zaskoczył. Nie oznacza to bynajmniej,
że Gotha i Gordo z dnia na dzień zostali świętymi. Ale lanie, jakie oberwał Gotha i świerzbiąca
męczarnia Gordo wyszły im tylko na zdrowie. Zakosztowali paru kropel z naczynia szacunku dla
bliźnich, a od tego zawsze się zaczyna.
Z upływem października wzgórza rozjarzyły się złotym i pomarańczowym blaskiem. Powietrze
zasnuła mgiełka jesiennych ogni. Drużyny Auburn i Alabamy nie dawały szans przeciwnikom. Kobza
nieco przycichła, Diablica kochała się w kim innym - słowem, wszystko toczyło się jak najlepiej.
167
Nie wszystko.
Często przychodził mi na myśl ojciec, w ciemnej godzinie przedświtu gryzmolący pytania, na
które nie umiał odpowiedzieć. Wychudł już na szkielet, ale wciąż nie miał apetytu. Kiedy zmuszał się
do uśmiechu, jego zęby wydawały się nienaturalnie wielkie, a oczy błyszczały udawanym ożywieniem. Mama zaczęła ogryzać paznokcie i teraz już rzeczywiście nagabywała tatę, żeby poszedł do
doktora Parrisha albo do Damy, lecz on uparcie odmawiał. Dwa razy pokłócili się tak, że tato demonstracyjnie wymaszerował z domu, wsiadł do furgonetki i odjechał, a mama potem płakała w swoim
pokoju. Kilkakrotnie słyszałem, jak rozmawiała przez telefon z babcią Sarah, błagając ją, żeby
przemówiła mu do rozsądku. „To go przeżera od środka” - mówiła, a ja wychodziłem wtedy na dwór
pobawić się ze Zbójem, bo serce mi pękało, kiedy słyszałem tak wiele bólu w jej głosie. Tato też cierpiał, tyle że w osobnej klatce.
No i ten sen. Zawsze taki sam; dwie noce z rzędu, jedna przerwy, potem znów; następnie trzy
noce przerwy i siedem kolejnych, wypełnionych koszmarami.
„Cory? Cory Mackenson?” - szeptały, stojąc w białych sukienkach pod bezlistnym, osmalonym
drzewem. Ich głosy były ciche jak szmer skrzydeł przelatującego gołębia, ale równocześnie naglące
w sposób, który budził we mnie strach. Stopniowo zaczynałem dostrzegać drobne szczegóły; ujawniały się moim oczom jak przez zaparowaną szybę: za dziewczynkami wznosiła się ściana z ciemnego
kamienia, a w niej tkwiła rozłupana framuga okienna, z której sterczało jeszcze kilka zębatych
odłamków szkła. „Cory Mackenson?” W oddali słychać było tykanie. „Cory?” Tykanie było coraz
głośniejsze, a nieznana trwoga chwytała mnie za gardło. „Cory...”
Siódmej nocy z rzędu obudziły mnie zapalone światła. Półprzytomny spojrzałem na rodziców
zaspanymi oczyma.
- Co to za hałas? - spytał tato.
- Patrz na to, Tom - wskazała mama.
Na ścianie naprzeciw mego łóżka widniała głęboka rysa. Pod nią na podłodze leżały okruchy
szkła i różne metalowe części. Tarcza budzika wciąż jeszcze wskazywała drugą dziewiętnaście.
- Co prawda mówi się, że czas leci - powiedziała mama - ale budzik jednak trochę kosztuje.
Całe to zajście zostało przypisane meksykańskiej enchiladzie, którą mama zrobiła nam na kolację.
Już od jakiegoś czasu dojrzewał wypadek, będący wynikiem losowego splotu miejsca i
okoliczności. Nie byłem tego świadom; rodzice także nie. Podobnie niczego nie przeczuwał
mężczyzna z Birmingham, który każdego ranka wsiadał do ciężarówki w rozlewni napojów i wyruszał
w drogę, żeby dostarczyć towar do stacji benzynowych i sklepów spożywczych, które miał na liście.
Czy zmieniłoby to cokolwiek, gdyby ten człowiek postanowił spędzić pod prysznicem rano dodatkowe
dwie minuty? A gdyby na śniadanie zjadł jajecznicę na boczku zamiast parówek? Gdybym przed
wyjściem do szkoły jeszcze raz rzucił Zbójowi patyk, czy zmieniłbym wątek tego, co miało się stać?
Będąc osobnikiem płci męskiej, Zbój miał skłonności do buszowania po mieście, kiedy ogarniał
go towarzyski nastrój. Doktor Lezander mówił rodzicom, że najlepiej by było, gdyby Zbój rozstał się
ze swoim wyposażeniem, co z pewnością pozbawiłoby go włóczęgowskiej żyłki, ale tato krzywił się
za każdym razem, kiedy była o tym mowa, a mnie też nie bardzo podobał się ten pomysł. Tak więc
zabieg nie doszedł do skutku. Mama nie lubiła trzymać Zbója przez cały dzień w zagrodzie,
zwłaszcza że i tak większość czasu spędzał na ganku, a na ulicy nigdy nie było dużego ruchu.
Dekoracje zostały ustawione. W głównej roli spektaklu obsadzono śmierć.
Kiedy trzynastego października wróciłem ze szkoły, odkryłem, że tato także jest już w domu i że
na mnie czeka.
- Synu... - zaczął. Kiedy to usłyszałem, domyśliłem się, że stało się coś strasznego.
Tato zawiózł mnie furgonetką do domu doktora Lezandera, który stał na trzech akrach wykarczowanej ziemi pomiędzy Merchants i Shantuck. Posiadłość otaczał pomalowany na biało płot, za
którym na soczystej trawie pasły się w słońcu dwa konie. Nieco z boku mieściła się psiarnia z
wybiegiem, a po przeciwnej stronie - stajnia. Piętrowy dom doktora był prostokątny i biały, czysty i
zbudowany z matematyczną precyzją. Podjazd doprowadził nas łukiem na tyły posesji, gdzie widniała
tabliczka: ZWIERZĘTA PROSZĘ PROWADZIĆ NA SMYCZY. Wysiedliśmy z zaparkowanej pod
drzwiami furgonetki, a tato pociągnął za łańcuszek przymocowany do dzwonka. Po chwili drzwi się
168
otworzyły i wypełniła je postać pani Lezander.
Jak już wspomniałem, pani Lezander miała końską twarz i zwaliste cielsko, na którego widok
grizzly by się przestraszył. Była zawsze ponura i nigdy się nie uśmiechała, zupełnie jakby nosiła nad
głową gradową chmurę. Ale tym razem przyszedłem zapłakany, miałem opuchnięte oczy i może to
właśnie spowodowało przemianę, jakiej byłem świadkiem.
- Biedna dziecino! - powiedziała pani Lezander, a na jej obliczu pojawił się wyraz tak życzliwego
współczucia, że na moment zaparło mi dech. - Tak bardzo mi przykro z powodu twojego psa!
„Pza” - tak to wymawiała.
- Wejdźcie, proszę - powiedziała do taty i poprowadziła nas przez małą poczekalnię, której
ściany, wyłożone sosnową boazerią, zdobiły portrety dzieci z psami i kotami w objęciach. Za
drzwiami zaczynały się schody wiodące do gabinetu doktora, który znajdował się w suterenie. Każdy
krok był dla mnie męką, bo wiedziałem, co znajdę tam na dole.
Mój pies umierał.
Potrąciła go ciężarówka wioząca napoje z Birmingham, kiedy przebiegał Merchants Street około
pierwszej po południu. Według pana Dollara, który do nas zadzwonił, była z nim cała zgraja innych
psów. To pan Dollar, wychodząc po lunchu z kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą”, usłyszał pisk opon i
zdławione szczeknięcie Zbója. Wraz z naczelnikiem Marchette’em wsadzili go do furgonetki Wynna
Gilliego i zawieźli do doktora Lezandera. Mama nie mogła sobie darować, że po południu zapomniała
zamknąć psa w zagrodzie, pochłonięta oglądaniem programu W poszukiwaniu jutra. Zbój nigdy w
życiu nie zapuścił się aż na Merchants Street. Wiedziałem, że wdał się w złe towarzystwo i to była
cena, jaką za to zapłacił.
W suterenie panował ciężki, choć nie odrażający zapach zwierząt. W labiryncie oświetlonych
jarzeniówkami pomieszczeń lśniły białe, wyszorowane kafelki i nierdzewna stal. Krzątał się tu doktor
Lezander w białym lekarskim kitlu, a jego łysina błyszczała w świetle lampy. Mnę miał posępną; przywitał się cicho z ojcem, a potem spojrzał na mnie i położył mi dłoń na ramieniu.
- Chcesz go zobaczyć, Cory? - spytał.
- Tak, proszę pana.
- Zaprowadzę cię do niego.
- On nie... on nie umarł, prawda?
- Nie, jeszcze nie. - Dłoń doktora pomasowała stężały mięsień u nasady mego karku. - Ale
umrze. Chcę, żebyś to zrozumiał. - Oczy doktora pochwyciły moje spojrzenie, nie pozwalając mu się
odwrócić. - Zadbałem, żeby mu było wygodnie, ale... jest bardzo ciężko ranny.
- Może go pan pozszywać! - powiedziałem. - Przecież jest pan lekarzem!
- Jestem, ale nawet gdybym go zoperował, nie zdołałbym naprawić tych obrażeń, Cory. Są po
prostu za duże.
- Nie może pan tak po prostu pozwolić mu umrzeć!
- Idź do niego, synu - odezwał się tato. - Lepiej już idź.
Dopóki jeszcze możesz - brzmiałyby nie dopowiedziane słowa.
Ojciec został w gabinecie, podczas gdy doktor Lezander zaprowadził mnie do jednego z
wykafelkowanych pomieszczeń. Nad głową posłyszałem gwizdek czajnika; to pani Lezander gotowała w kuchni wodę na herbatę. W pokoiku, do którego weszliśmy, unosił się mdlący zapach. Była
w nim półka pełna różnych butelek i nakryty niebieskim płótnem stolik, na którym ułożono narzędzia
chirurgiczne. Na samym środku stał obity nierdzewną blachą stół, a na nim leżał jakiś kształt
wielkości psa, przykryty bawełnianym kocykiem. Nogi niemal odmówiły mi posłuszeństwa; tkanina
przesiąknięta była plamami brunatnej krwi.
Chyba zadrżałem, bo doktor rzekł:
- Nie musisz tego robić, jeżeli nie...
- Chcę - powiedziałem.
Doktor Lezander uchylił delikatnie róg koca.
- Cicho, cicho - powiedział, jak gdyby mówił do rannego dziecka.
Leżący na stole kształt zadrżał i posłyszałem pisk, który wyrwał mi serce z piersi. Z moich oczu
popłynęły gorące łzy. Pamiętałem ten pisk z czasów, gdy tato przyniósł do domu maleńkiego szczeniaczka w kartonowym pudełku i Zbój bał się ciemności. Przeszedłem cztery kroki, dzielące mnie od
stołu, i spojrzałem na to, co pokazywał mi doktor.
169
Opona ciężarówki zmieniła kształt głowy Zbója. Biała sierść i ciało po jednej stronie czaszki
zostały zdarte, odsłaniając kość i wyszczerzone w upiornym uśmiechu zęby. Różowy język obmywała
krew. Jedno oko przybrało martwą szarą barwę. Drugie było wilgotne z przerażenia. Na nozdrzach
Zbója pękały krwawe bańki; oddychał z bolesnym rzężeniem. Przednia łapa zgnieciona była na miazgę; z wykręconej kończyny sterczały krawędzie połamanych kości.
Chyba jęknąłem. Nie wiem. Pojedyncze oko odnalazło mnie i Zbój uczynił wysiłek, żeby się podnieść, ale doktor Lezander przytrzymał go silnymi rękami.
Zobaczyłem wbitą w bok Zbója igłę, którą przez rurkę sączył się do jego ciała przezroczysty płyn
z butelki. Zbój zaskomlił, a ja instynktownie wyciągnąłem rękę do tej biednej, strzaskanej mordki.
- Ostrożnie! - ostrzegł mnie doktor.
Nie pomyślałem o tym, że zwierzę w agonii może ugryźć wszystko, co się rusza; nawet dłoń
chłopca, który je kocha. Zakrwawiony język Zbója wysunął się i z wysiłkiem liznął mnie po palcach.
Patrzyłem w otępieniu na szkarłatny ślad, jaki na nich zostawił.
- On strasznie cierpi - rzekł doktor Lezander. - Widzisz to, prawda?
- Tak, proszę pana - odparłem jak w koszmarnym śnie.
- Ma połamane żebra, a jedno z nich przebiło mu płuco. Myślałem, że jego serce nie wytrzyma
tak długo. Podejrzewam, że w każdej chwili może dać za wygraną, Doktor przykrył Zbója. Nie
mogłem oderwać wzroku od dygoczącego ciała.
- Czy jest mu zimno? - zapytałem. - Musi mu być zimno.
- Nie, nie sądzę. - Wymówił to słowo jak „zondze”. Znów ujął mnie za ramię i poprowadził do
drzwi. - Pójdziemy teraz porozmawiać z twoim ojcem, dobrze?
Tato czekał na nas tam, gdzie go zostawiliśmy.
- Dobrze się czujesz, wspólniku? - spytał, a ja odpowiedziałem, że tak, chociaż było mi bardzo,
bardzo niedobrze. Wciąż czułem w nozdrzach woń krwi, gęstą jak smoła piekielna.
- Zbój jest silny - mówił doktor Lezander. - Przeżył, choć w takim wypadku inny pies zginąłby na
miejscu. - Doktor podniósł z biurka jakąś teczkę i wyjął z niej kartkę papieru. Był to gotowy,
drukowany formularz, na którego szczycie widniał numer 3432. - Nie wiem, jak długo jeszcze pożyje,
ale sądzę, że na tym etapie jest to kwestia czysto akademicka.
- Chce pan powiedzieć, że nie ma nadziei? - spytał ojciec.
- Żadnej. - Doktor zerknął na mnie ukradkiem. - Bardzo mi przykro.
- To mój pies. - Łzy nową falą spłynęły mi po policzkach. Wydawało się, że nos mam zapchany
cementem. - Może mu się polepszy?
W chwili gdy to powiedziałem, zrozumiałem, że cała fantazja świata nie sprawi, by tak się stało.
- Tom, jeśli podpiszesz ten formularz, mogę mu dać lekarstwo, które... hm... - Doktor ponownie
zerknął na mnie.
- Pomoże mu odpocząć - podsunął tato.
- Dokładnie tak. Dokładnie. Podpisz tutaj. Och, chyba muszę ci dać pióro. - Doktor otworzył szufladę, przegarnął jej zawartość i wyjął wieczne pióro.
Tato wziął je do ręki. Wiedziałem, o co chodzi. Nie musieli mnie oszczędzać i zwodzić, jak gdybym miał sześć lat. Wiedziałem, że mówią o zastrzyku, który go zabije. Może tak należało postąpić,może to było humanitarne, ale Zbój był moim psem i to ja go karmiłem, kiedy był głodny, i myłem,
kiedy był brudny, i to ja znałem jego zapach i dotyk jego jęzora na policzku. Znałem go. Żaden pies
nie mógł go zastąpić. Potężny supeł utkwił mi w gardle. Tato pochylił się nad formularzem, już miał
postawić pióro na papierze. Rozejrzałem się za czymś, w co mógłbym wbić wzrok, i natrafiłem na
czarno-białą fotografię w srebrnej ramce, stojącą na biurku doktora. Była na niej uśmiechnięta, jasnowłosa młoda kobieta. Machała do kogoś ręką, a za nią stał wiatrak. Dopiero po kilku sekundach
dotarło do mnie, że ta młoda, okrągła jak jabłuszko twarz należy do Veroniki Lezander.
- Momencik. - Tato uniósł pióro. - Zbój należy do ciebie, Cory. Czy masz w związku z tym coś do
powiedzenia?
Milczałem. Nigdy dotąd nie kazano mi podejmować takiej decyzji. Była bardzo ciężka.
- Kocham zwierzęta tak samo jak każdy - rzekł doktor. - Wiem, czym jest dla chłopca jego pies.
To, co proponuję, Cory, nie jest rzeczą złą. To normalne. Zbój cierpi straszliwie i nie wyzdrowieje.
Każde stworzenie rodzi się i umiera. Takie jest życie.
170
- Może by nie umarł - mruknąłem.
- Powiedzmy, że nie umrze jeszcze przez godzinę. Albo dwie, albo trzy. Powiedzmy, że przeżyje
całą noc. Powiedzmy, że uda mu się jakoś przeżyć dwadzieścia cztery godziny. Nie może chodzić. Z
trudem oddycha. Jest w stanie silnego wstrząsu, a jego serce ledwie już kołacze. - Doktor zmarszczył
brwi, patrząc na moją pozbawioną wyrazu twarz. - Bądź dla niego dobrym przyjacielem, Cory. Nie
pozwól mu dłużej tak cierpieć.
- Chyba będę musiał to podpisać, Cory - rzekł tato. - Nie sądzisz?
- Czy... Czy mógłbym pójść do niego na chwilę? Sam?
- Tak, naturalnie. Na twoim miejscu jednak bym go nie dotykał. Może cię ugryźć. Zgoda.!
- Tak, proszę pana.
Jak lunatyk wróciłem na scenę koszmarnego snu. Zbój nadal drżał na blaszanym stole. Piszczał i
skomlał za swoim panem, który na pewno sprawi, że przestanie go boleć.
Zacząłem płakać. Był to potężny, niepohamowany płacz. Ukląkłem na zimnej, twardej posadzce.
Pochyliłem głowę i złożyłem ręce.
Modliłem się z zaciśniętymi oczyma, podczas gdy łzy wypalały mi ślady na policzkach. Nie
pamiętam dokładnie słów modlitwy, ale wiem, o co prosiłem. Modliłem się, by z nieba, raju albo
krainy Beulah wyciągnęła się ręka, która zatrzaśnie bramy przed śmiercią i będzie je mocno trzymać,
choćby nawet rozwścieczona śmierć miotała się, krzyczała i wyciągała pazury, by porwać mojego
psa. Potężna ręka, która uleczy Zbója i odpędzi tego potwora, wyrzuci go jak węzełek pełen zetlałych
kości, przegoni na deszcz jak żebraka. Śmierć była głodna i słyszałem, jak oblizuje wargi tu, w tym
pokoju, ale wszechmocna ręka mogłaby zatkać jej usta, wybić zęby, mogłaby ją zmienić w maleńkie
bełkoczące stworzenie, mlaskające bezzębnymi dziąsłami.
O to się właśnie modliłem. Modliłem się całym sercem, całą duszą i całym umysłem. Modliłem
się każdą komórką ciała, każdy włos na mojej głowie był anteną, w której trzaskało napięcie,
megamiliony watów krzyczały poprzez przestrzeń i czas do odległego ucha wszechwiedzącego,
wszechpotężnego Kogoś.
Kogokolwiek.
Odpowiedz mi.
Błagam.
Nie wiem, jak długo tkwiłem pochylony na podłodze, łkając i modląc się. Może dziesięć minut,
może dłużej. Wiedziałem, że kiedy wstanę, będę musiał pójść tam, gdzie czekali na mnie tato i doktor
Lezander, i odpowiedzieć im „tak” albo...
Posłyszałem chrząknięcie, a zaraz po nim okropny świst powietrza, zasysanego do zniszczonych, zatkanych krwią płuc.
Spojrzałem w górę. Zbój próbował wstać. Jego sierść zjeżyła się na karku, przyprawiając mnie o
zimną gęsią skórkę. Zbój uniósł się na przednich łapach, potrząsając głową. Wydał z siebie przeciągły, niesamowity skowyt, który przeszył mnie jak nóż. Potem odwrócił się, jak gdyby chciał się złapać za ogon. Światło błysnęło w jego samotnym oku i odbiło się od wyszczerzonych w śmiertelnym
uśmiechu zębów.
- Ratunku! - krzyknąłem.- Tato! Panie doktorze! Prędko!
Grzbiet Zbója wygiął się tak gwałtownie, iż myślałem, że napięty kręgosłup w końcu pęknie.
Posłyszałem szmer, przypominający grzechot ziaren w wysuszonej makówce. Potem Zbójem
targnęły konwulsje, przewrócił się na bok i już się nie poruszył.
Do pokoju wpadł doktor Lezander, a tuż za nim mój ojciec.
- Cofnij się - polecił mi doktor i przyłożył dłoń do piersi Zbója. Potem wyjął stetoskop i zaczął
nasłuchiwać. Podniósł powiekę nie uszkodzonego oka; ono także zasnuło się mgłą.
- Trzymaj się, wspólniku. - Tato położył mi obie ręce na ramionach.
- Trzymaj się.
- No, cóż - westchnął doktor Lezander. - Ostatecznie nie będzie nam potrzebny ten formularz.
- Nie! - krzyknąłem. - Tato, nie!
- Chodźmy do domu, Cory.
- Ale ja się modliłem, tato! Modliłem się, żeby nie umarł! On nie umrze! Nie może!
- Cory... - Głos doktora był cichy, lecz stanowczy. Spojrzałem na niego przez gorącą zasłonę łez.
171
- Zbój już...
Coś kichnęło.
Wszyscy trzej podskoczyliśmy. W wykafelkowanym pokoju ten dźwięk zabrzmiał jak wybuch. Tuż
po nim rozległo się sapnięcie i głośny świst.
Zbój siedział na stole. Z nozdrzy toczyła mu się spieniona krew, zdrowe oko rozglądało się
dookoła, a ponury łeb kiwał się tak i z powrotem, jak gdyby Zbój otrząsał się z długiego, kamiennego
snu.
- Myślałem, że on... - bąknął tato.
- On nie żył! - Twarz doktora Lezandera przybrała wyraz całkowitego osłupienia. Wokół jego oczu
rysowały się białe kręgi. - Mein... Mój Boże! Ten pies był martwy!
- On żyje. - Pociągnąłem nosem i uśmiechnąłem się. - Widzicie? Mówiłem wam!
- Niemożliwe! - Doktor Lezander prawie wykrzyczał to słowo.
- Jego serce nie biło! Przestało bić! On był martwy!
Zbój usiłował wstać, ale nie miał dość sił. Podszedłem do niego i położyłem dłoń na jego ciepłym
grzbiecie. Zbój czknął, opuścił głowę na stół i zaczął lizać zimną blachę.
- On nie umrze - powiedziałem z przekonaniem. - Wymodliłem go od śmierci.
- Ja nie... nie... - rzekł doktor Lezander i to było wszystko, co zdołał powiedzieć.
Formularz numer 3432 został odłożony do teczki.
Zbój spał i budził się, znowu spał i znowu się budził. Doktor co chwilę mierzył mu temperaturę,
nasłuchiwał bicia serca i wszystko zapisywał w notesie. Pani Lezander zeszła do nas z zaproszeniem
na herbatę i kawałek szarlotki, więc poszliśmy za nią na górę. Nalała tacie herbatę, a ja dostałem do
ciasta szklankę oranżady. Tato zadzwonił do mamy, aby jej powiedzieć, że Zbój prawdopodobnie z
tego wyjdzie i że niedługo wrócimy do domu. Ja w tym czasie zawędrowałem do alkowy przylegającej do kuchni. Z sufitu zwisały tu cztery ptasie klatki; obok stało terrarium, w którym chomik zażarcie biegał w niewielkim młynku. Dwie klatki były puste, w pozostałych dwóch mieszkały kanarek i
papuga z długim ogonem. Kanarek zaczął właśnie śpiewać cichym, słodkim głosem, gdy do pokoju
weszła pani Lezander z torebką karmy dla ptaków.
- Chciałbyś nakarmić naszych pacjentów? - zapytała, a ja odpowiedziałem, że tak. - Po
troszeczku - upomniała mnie. - Oba były chore, ale wkrótce już wrócą do sił.
- Czyje to ptaki?
- Papuga należy do pana Grovera Deana, a kanarek... właściwie to nie jest on, tylko śliczna
panienka... do pani Judith Harper.
- Pani Harper? Tej nauczycielki?
- Zgadza się. - Pani Lezander nachyliła się i zaczęła cichutko cmokać do kanarka. Dziwnie
brzmiał ten dźwięk w wielkiej końskiej szczęce. Ptak delikatnie skubnął ziarna, które wsypałem do
rynienki. - Nazywa się Dzwoneczek. Halo, Dzwoneczku, mój aniołku!
Stara Kobza miała kanarka, który nazywał się Dzwoneczek. Trudno było mi to sobie wyobrazić.
- Ptaki to moi ulubieńcy - powiedziała pani Lezander. - Są takie ufne, pełne dobroci i łaski bożej.
Patrz, tu mam swoją ptaszarnię.
Pokazała mi tuzin ręcznie malowanych fajansowych ptaszków, stojących na pianinie.
- Przyjechały z nami aż z Holandii - wyjaśniła. - Mam je od dzieciństwa.
- Ładne - przyznałem.
Ach, są nie tylko ładne! Kiedy na nie patrzę, przypomina mi się tyle miłych rzeczy: Amsterdam,
kanały, tysiące tulipanów rozkwitających każdej wiosny. - Pani Lezander podniosła ceramicznego gila
i pogładziła palcem jego szkarłatny brzuszek. - Potłukły się w mojej walizce, kiedy w pośpiechu
pakowałam je przed ucieczką. Potłukły się na kawałki. Ale wszystkie posklejałam z powrotem. Prawie
nie widać pęknięć - pokazała mi ptaka i musiałem przyznać, że skleiła go znakomicie. - Tęsknię za
Holandią - powiedziała. - Bardzo tęsknię.
- Czy państwo kiedyś tam wrócą?
- Może któregoś dnia. Często rozmawiamy o tym z Fransem. Mamy nawet foldery z biur podróży.
Ale... to, co się tam stało... hitlerowcy i wszystkie te okropności... - Zmarszczyła brwi i odstawiła gila z
powrotem na miejsce między wilgą i kolibrem. - No cóż, nie wszystko da się tak łatwo posklejać.
Usłyszałem szczekanie. Był to głos Zbója, ochrypły, lecz mocny. Doleciał z sutereny. Potem dobiegło nas wołanie doktora Lezandera.
172
- Tom! Cory! Zejdźcie tu na chwilę!
Kiedy zeszliśmy, znów mierzył Zbójowi temperaturę. Zbój był apatyczny i senny, ale nie wykazywał oznak zbliżającej się śmierci. Doktor nałożył białą maść na jego ranną mordkę i podłączył go do
jeszcze jednej kroplówki.
- Chciałem, żebyście zobaczyli, jaką ma temperaturę - powiedział. - Mierzyłem ją czterokrotnie w
ciągu ostatniej godziny. - Podniósł notes i zapisał w nim odczyt termometru. - To jest niesłychane! Absolutnie niesłychane!
- Co takiego? - zapytał tato.
- Temperatura przez cały czas spadała. Do tej chwili zdążyła się już chyba ustabilizować, ale pół
godziny temu myślałem, że umiera. - Doktor Lezander podsunął ojcu notatki. - Sam zobacz - dodał.
- Boże! - W głosie ojca zabrzmiało zdumienie. - Aż tak niska?
- Tak. Tom, zwierzę nie może utrzymać się przy życiu, kiedy temperatura jego ciała wynosi
dwadzieścia stopni. To jest po prostu niemożliwe!
Dotknąłem go. Mój pies już nie był ciepły. Biała sierść stała się sztywna i szorstka w dotyku. Zbój
odwrócił głowę, a jego zdrowe oko odnalazło mnie. Z wyraźnym trudem zaczął machać ogonem. A
potem spomiędzy odartych z ciała, ohydnie uśmiechniętych zębów wysunął się język i polizał mnie w
dłoń. Był zimny jak nagrobek.
Ale Zbój żył.
Został w domu doktora Lezandera. W ciągu najbliższych dni doktor zeszył mu rozszarpaną
mordę, napchał go antybiotykami i zamierzał amputować zmiażdżoną łapę, ale właśnie wtedy zaczęła ona usychać. Biała sierść wypadła, odsłaniając szare, martwe ciało. Zaintrygowany rozwojem
wydarzeń, doktor Lezander odłożył operację i opatrzył więdnącą łapę, żeby zaobserwować, co
będzie dalej. Czwartego dnia Zbój dostał ataku kaszlu i zwymiotował kłąb martwej tkanki wielkości
męskiej pięści. Doktor włożył go do słoja z alkoholem i pokazał tacie i mnie. Było to przebite płuco
Zbója.
Ale nadal żył.
Zawsze po lekcjach jeździłem na rowerze do domu doktora Lezandera w odwiedziny do mojego
psa. Doktor miał coraz bardziej skonsternowaną minę i codziennie pokazywał mi coś nowego:
odłamki wyplutych kości, które mogły być tylko kawałkami połamanych żeber; pogubione zęby, ślepe
oko, które wypadło z oczodołu niczym biały kamyk. Przez jakiś czas Zbój skubał duszone mięso i
wypijał parę łyków wody, a leżące na dnie klatki gazety były przemoczone i splamione krwią. Potem
przestał jeść i pić, nie chciał tknąć nawet wody, obojętnie jak długo bym go namawiał. Zwijał się w
kącie i jednym okiem wpatrywał się w jakiś punkt ponad moim ramieniem. Nie miałem pojęcia, co
mogło przyciągnąć jego uwagę. Potrafił tak leżeć godzinę albo i dłużej, jak gdyby zasnął z otwartym
okiem lub zatopił się w marzeniach. Nie reagował nawet wtedy, gdy pstrykałem mu palcami tuż przed
nosem. Nagle się budził, lizał mnie w rękę upiornie zimnym jęzorem i piszczał. Potem zasypiał dygocząc albo znów pogrążał się w otępieniu.
Ale żył.
- Posłuchaj jego serca, Cory - rzekł do mnie któregoś popołudnia doktor Lezander.
Przytknąłem do ucha stetoskop. Usłyszałem powolne, wysilone łup! łup! Oddech Zbója przypominał skrzypienie drzwi w starym, opuszczonym domu. Nigdy nie był zupełnie ciepły ani zupełnie zimny;
po prostu był. Doktor wziął myszkę zabawkę, nakręcił ją i puścił tuż przed nosem psa, podczas gdy ja
nadal słuchałem przez stetoskop. Psi ogon merdnął ospale. Rytm serca nie zmienił się ani odrobinę;
wciąż był straszliwie mozolny. Przypominał pracę silnika na wolnych obrotach. Brzmiał jak łoskot
maszyny w ciemnościach. Kochałem Zbója, ale głuchy dźwięk jego serca napełniał mnie odrazą.
Siedliśmy z doktorem na ganku w ciepłym październikowym słońcu. Wypiłem szklankę oranżady
i zjadłem kawałek placka z jabłkami - wypieku pani Lezander. Doktor miał na sobie granatowy cardigan ze złotymi guzikami. Siedział w fotelu na biegunach, zwróconym w stronę wzgórz.
- To przekracza moją zdolność pojmowania - powiedział. - Nigdy w życiu nie widziałem czegoś
takiego. Nigdy. Powinienem to opisać i wysłać do gazety, ale wątpię, by ktokolwiek mi uwierzył. Splótł razem dłonie; rudawy promyk słońca kładł mu się na twarzy. - Zbój jest martwy, Cory.
Popatrzyłem na niego. Na górnej wardze miałem pomarańczowe wąsy.
- Martwy - powtórzył. - Nie oczekuję, że to zrozumiesz, skoro ja nie rozumiem. Zbój nie je. Nie
pije. Niczego nie wydala. Jego ciało nie ma wystarczającej ciepłoty, by podtrzymać pracę organów.
173
Jego serce to... bębenek, na którym ktoś wygrywa wciąż ten sam rytm bez najmniejszej modulacji.
Jego krew - kiedy w ogóle udaje mi się ją pobrać - pełna jest toksyn. Zbój niszczeje w oczach, a jednak wciąż żyje. Potrafisz mi to wyjaśnić?
Tak - pomyślałem. To ja odpędziłem od niego śmierć.
Ale nie powiedziałem tego na głos.
- Ach, tajemnice - rzekł pan Lezander. - Przychodzimy z ciemności i do ciemności musimy wrócić. - Powiedział to właściwie do siebie, kołysząc się w tył i w przód na fotelu. - To dotyczy i ludzi, i
zwierząt.
Nie podobało mi się to, co mówił, i nie podobał mi się kierunek, w którym zmierzała ta rozmowa.
Nie chciałem myśleć o tym, że Zbój jest coraz chudszy, sierść mu wypada, nie je, nie pije, a mimo to
żyje nadal. Nie podobał mi się pusty dźwięk jego serca, tykającego jak zegar w domu, w którym nikt
już nie mieszka. Żeby pozbyć się tych wszystkich myśli, zagadnąłem:
- Tato mówił, że zabił pan hitlerowca.
- Co? - spojrzał na mnie zaskoczony.
- Że zabił pan hitlerowca - powtórzyłem. - W Holandii. Tato powiedział, że był tak blisko, że
widział pan jego twarz.
Doktor nie odpowiadał przez chwilę. Przypomniało mi się upomnienie taty, abym nie rozmawiał z
doktorem na ten temat, bo większość ludzi, którzy byli na wojnie, nie lubi mówić o zabijaniu. Ja upajałem się wyczynami sierżanta Rocka, sierżanta Saundersa i Dzielnych Wiarusów i w mojej heroicznej wizji wojna przypominała film telewizyjny, nakręcony na podstawie komiksu.
- Tak - odparł doktor. - Był aż tak blisko.
- Rany! - powiedziałem. - Ależ musiał się pan bać! To znaczy... mógłby pan się bać...
- Och, naturalnie, że się bałem. Bardzo się bałem. Włamał się do naszego domu. Miał karabin, a
ja miałem pistolet. Był bardzo młody, chyba jeszcze nie ukończył dwudziestu lat. Jeden z tych błękitnookich, jasnowłosych chłopców, którzy uwielbiają parady. Strzeliłem do niego. Upadł. - Pan Lezander wciąż się kołysał na fotelu. - Nigdy przedtem nie używałem broni. Ale faszyści byli na ulicach,
wdzierali się do naszych domów, więc... co miałem zrobić?
- Czy pan jest bohaterem? - spytałem.
Uśmiechnął się z przymusem; w jego uśmiechu było ziarno bólu.
- Nie, nie jestem bohaterem. Po prostu udało mi się przeżyć.
Patrzyłem, jak dłonie doktora zaciskają się na poręczach fotela.
- Wszyscy byliśmy przerażeni, zresztą pewnie sam to rozumiesz. Blitzkrieg. Brunatne koszule.
Waffen SS. Luftwaffe. Te słowa budziły w nas paniczny lęk. Ale kilka lat po wojnie spotkałem
pewnego Niemca. Był hitlerowcem. Jednym z tych potworów. - Doktor Lezander uniósł głowę i patrzył, jak sznur ptaków ciągnie na południe, hen za horyzont. - Okazało się, że jest tylko człowiekiem.
Miał zepsute zęby, łupież i czuć go było potem. Żaden nadczłowiek, po prostu zwykły śmiertelnik.
Powiedziałem mu, że byłem w Holandii w 1940 roku, kiedy napadli nas Niemcy. Odpowiedział, że on
był wtedy gdzie indziej, ale poprosił mnie... o wybaczenie.
- wybaczył mu pan?
- Tak. Mimo iż miałem wielu przyjaciół, których zmiażdżył hitlerowski but; przebaczyłem jednemu
z tych, którzy je nosili. Bo był żołnierzem i wykonywał rozkazy. Na tym polega siła charakteru Niemców, Cory. Wykonują rozkazy, choćby oznaczało to, że muszą pójść w ogień. Och, mogłem uderzyć
tego człowieka w twarz. Mogłem na niego splunąć albo go przekląć. Mogłem go prześladować do
śmierci. Ale przecież nie jestem bestią. Przeszłość to przeszłość i nie należy budzić licha, prawda?
- Tak, proszę pana.
- A skoro już mowa o budzeniu... powinienem zerknąć na Zbója. - Wstał, rozprostowując z trudem kolana, a ja wszedłem za nim do domu.
Nadszedł dzień, w którym doktor Lezander powiedział, że zrobił już wszystko co w jego mocy i
że nie ma powodu, by Zbój nadal pozostawał u niego. Oddał nam pacjenta, a my zawieźliśmy go furgonetką do domu.
Kochałem swojego psa, chociaż przez rzadką białą sierść przezierała mu szara skóra, głowę
miał zniekształconą i pokrytą bliznami, a obumarła noga była cienka jak uschnięty badyl. Mama nie
mogła na to patrzeć. Tato znów poruszył kwestię uśpienia Zbója, ale ja nie chciałem nawet o tym
słyszeć. Zbój był moim psem. I żył.
174
W ogóle nie jadł. Nigdy nie wypił ani kropli. Siedział w zagródce, bo ciężko mu było chodzić z tą
uschniętą nogą. Mogłem policzyć jego żebra, a przez papierową skórę widać było ich połamane
krawędzie. Kiedy po południu wracałem ze szkoły, patrzył na mnie, a jego ogon raz po raz się
poruszał. Szedłem go pogłaskać - choć muszę uczciwie przyznać, że dotyk jego ciała przyprawiał
mnie o dreszcz. Potem znów zaczynał patrzeć w przestrzeń i dopóki się nie ocknął, czułem się, jak
gdybym był sam. Moi kumple powtarzali, że mam nie po kolei w głowie i że powinienem oddać go do
uśpienia. Zapytałem, czy chcieliby, żeby ich uśpić, kiedy zachorują, i w końcu się zamknęli.
Nadchodził sezon duchów.
Nie tylko dlatego, że zbliżało się Halloween i na półkach u Woolwortha pojawiły się kartonowe
pudełka z powiewnymi kostiumami i plastikowymi maskami, a obok nich lśniące różdżki czarnoksięskie, gumowe dynie z oczami, kapelusze wiedźm i sztuczne pająki podrygujące na czarnych
nitkach. Odczuwało się to przede wszystkim w chłodnym powietrzu o zmroku, w ciszy, jaka zapadała
na wzgórzach. Duchy zbierały się wokół, gromadząc siły, by wędrować po październikowych polach i
przemawiać do tych, którzy zechcą ich słuchać. Ponieważ interesowałem się potworami, przyjaciele,
a nawet rodzice, uważali, że dni poprzedzające Halloween są moją ulubioną porą. Mieli rację, ale
mylili się co do przyczyn. Sądzili, że największy urok ma dla mnie kościotrup w szafie, nocne hałasy,
owinięty w prześcieradło duch w domu na nawiedzonym wzgórzu. Nieprawda. To, co czułem w
wyciszonym powietrzu, kiedy zbliżało się Halloween, nie było zapachem straszydła za dziesięć centów, lecz działaniem tytanicznych, nieodgadnionych sił. Nie dawały się nazwać; nie symbolizował ich
jeździec bez głowy, wyjący wilkołak czy wyszczerzony wampir. Te siły były stare jak świat i równie
niewzruszone w dobrej czy złej woli jak żywioły. Zamiast chochlików pod łóżkiem widziałem armie
ciemności, ostrzące miecze i topory przed ostatecznym starciem w wirującej mgle. W wyobraźni tętnił
mi gorączkowy, szaleńczy tumult na Łysej Górze, a kiedy krakanie kruka obwieszczało świt, tysiące
rozbrykanych demonów ze smutkiem obracały koszmarne lica ku wschodowi i wracały do swoich
cuchnących rozpadlin w rytm Chóru kowadeł. Widziałem też kochanka o złamanym sercu, który
rozwiewał się jak dym; zagubione i płaczące przezroczyste dziecko; i kobietę w bieli, która czekała
tylko na życzliwe słowo przechodnia.
I właśnie jednej z tych chłodnych, nieruchomych, przedhalloweenowych nocy wyszedłem na
dwór, żeby zajrzeć do Zbója, i zobaczyłem, że ktoś obok niego stoi.
Zbój siedział na zadzie, pokrytą bliznami głowę przekrzywił na bok. Patrzył na postać za siatką.
Był to mały chłopiec, który coś do niego mówił. Słyszałem szmer jego głosu. Kiedy zamknęły się za
mną kuchenne drzwi, chłopczyk podskoczył ze strachu i puścił się biegiem w stronę lasu niczym
spłoszony kot.
- Hej! - zawołałem. - Zaczekaj!
Nie zatrzymał się. Biegł po opadłych liściach, nie robiąc najmniejszego hałasu. Po chwili
pochłonął go las.
Wiał wiatr i drzewa szeptały do siebie. Zbój krążył po zagrodzie, ciągnąc za sobą uschniętą łapę.
Polizał mnie po ręce chłodnym jęzorem; nos miał zimny jak bryłka lodu. Posiedziałem przy nim przez
chwilę. Próbował polizać mnie po policzku, ale odwróciłem głowę, bo jego oddech czuć było padliną.
Potem Zbój znów zapadł w jeden ze swoich transów, utkwiwszy wzrok w las. Parę razy majtnął
ogonem i zaskomlał.
Zostawiłem go wpatrzonego w nicość i wszedłem do domu, gdyż zrobiło się zimno.
W środku nocy obudziły mnie straszliwe wyrzuty sumienia, że odwróciłem policzek. Było to jedno
z tych uczuć, które rosną i rosną, aż w końcu człowiek już nie może z nimi żyć. Mówiąc wprost i bez
ogródek, odepchnąłem od siebie swego psa. Najpierw wymodliłem go od śmierci, egoistycznie
skazałem go na tę przejściową egzystencję, na zawieszenie pomiędzy światami, a potem odwróciłem
się od niego, kiedy chciał tylko polizać mnie po policzku. Wstałem, włożyłem na siebie sweter i po
ciemku dotarłem do drzwi kuchennych. Już miałem zapalić światło na ganku, kiedy Zbój szczeknął
krótko, a moja dłoń zamarła na wyłączniku.
Kiedy przez wiele lat ma się psa, człowiek poznaje znaczenie sapnięć, warknięć i szczęknięć.
Każde skrzywienie ucha jest stwierdzeniem lub pytaniem; każde merdnięcie ogonem wykrzyknikiem. Znałem to szczeknięcie: oznaczało radosne podniecenie i nie słyszałem go, odkąd
Zbój umarł i powrócił do życia.
Powoli i delikatnie pchnąłem kuchenne drzwi. Stałem w ciemnościach i nasłuchiwałem przez
175
siatkę. Słyszałem wiatr. Słyszałem śpiew ostatniego letniego świerszcza, który nie uląkł się chłodu.
Zbój znów szczeknął radośnie.
Usłyszałem dziecinny głos, który mówił:
- Czy chciałbyś zostać moim psem?
Serce mi się ścisnęło. Kimkolwiek był, starał się zachowywać bardzo cicho.
- Bo ja bym strasznie chciał, żebyś był moim psem - ciągnął. - Jesteś taki ładny.
Z miejsca, w którym stałem, nie widziałem ani Zbója, ani chłopczyka. Posłyszałem brzęk siatki i
wiedziałem, że Zbój podskoczył i zaczepił przednie pazury o jej oczka, tak jak to robił dawniej, kiedy
do niego wychodziłem.
Chłopczyk zaczął mu coś szeptać do ucha. Nie słyszałem, o czym mówili.
Ale wiedziałem, kim jest i dlaczego tu przybył.
Otworzyłem drzwi. Próbowałem zrobić to ostrożnie, ale jeden z zawiasów zgrzytnął, nie głośniej
niż świerszcz. Kiedy wyszedłem na ganek, zobaczyłem, że chłopczyk ucieka do lasu, a księżycowe
światło lśni srebrzyście na jego krętych włosach piaskowego koloru.
Miał osiem lat. Zawsze będzie miał osiem lat.
- Carl! - krzyknąłem. - Carl Belwood!
Był to ten sam mały chłopczyk, który mieszkał na naszej ulicy i przychodził bawić się ze Zbójem,
bo jego mama nie pozwalała mu mieć własnego psa. Ten sam, który spłonął w łóżku, kiedy zepsute
gniazdko zaczęło iskrzyć, i który spał teraz na Poulter Hill pod kamieniem z napisem: „Nasz
ukochany syn”.
- Carl, nie odchodź! - zawołałem.
Obejrzał się. Biała twarz zamajaczyła w mroku; w wystraszonych oczach błysnęło odbite światło
księżyca. Chyba nawet nie dobiegł do skraju lasu. Po prostu już go nie było.
Zbój zaczął piszczeć i chodzić w kółko po zagrodzie, ciągnąc za sobą uschniętą nogę. Patrzył w
stronę lasu; nic na to nie mogłem poradzić, ale widziałem, że tęskni. Stanąłem przy furtce, klamka
była tuż obok mojej dłoni.
To był mój pies. Mój pies.
Na tylnym ganku zapaliło się światło i tato, mrużąc zaspane oczy, zapytał:
- Co to za krzyki, Cory?
Musiałem na poczekaniu zmyślić historię, jak to usłyszałem, że coś się tłucze koło pojemników
na śmiecie. Nie mogłem wszystkiego zwalić na Lucyfera, bo w drugim tygodniu października został
rozniesiony na paskudne strzępy strzałem z dubeltówki, kiedy pan Gabriel Jackson zwany
Jazzmanem przyłapał go na grządce z dyniami w ogródku pani Jackson. Powiedziałem, że pewnie
słyszałem oposa.
Przy śniadaniu nie miałem apetytu. Kanapka z szynką pozostała nietknięta w moim szkolnym
pudełku. Podczas obiadu dziobałem mielony kotlet, aż mama położyła mi rękę na czole.
- Nie masz gorączki - zawyrokowała - ale coś mi się wydajesz zmarniały.
Wymawiało się to „zmarniały” i na południu stanowiło odpowiednik słowa „chory”.
- Jak się czujesz?
- Dobrze. - Wzruszyłem ramionami. - Chyba.
- W szkole wszystko w porządku? - spytał tato.
- Jasne.
- Ci Branlinowie chyba już wam nie dokuczają?
- Nie, tato.
- Ale coś ci dokucza? - zauważyła mama.
Milczałem. Potrafili we mnie czytać, jak gdybym był pięćdziesięciostopową tablicą z napisem:
ZWIEDZAJCIE ROCK CITY.
- Może chciałbyś nam o tym powiedzieć?
- Ja... - podniosłem głowę i spojrzałem na nich.
Siedzieli w przytulnym kuchennym świetle. Za oknami panowała ciemność. Wiatr węszył wokół
okapów, a na niebie pojawiły się chmury i zakryły księżyc.
- Źle postąpiłem - powiedziałem i zanim zdążyłem się opanować, łzy stanęły mi w oczach.
Zacząłem mówić, jak bardzo żałuję, że powstrzymałem śmierć, kiedy chciała zabrać Zbója.
176
Postąpiłem źle, bo Zbój był tak ciężko ranny, że należało pozwolić mu umrzeć. Gdybym się o to nie
modlił... Gdybym mógł zapamiętać żwawego psiaka o bystrych oczach - takiego, jakim był, zanim
zmienił się w martwe ciało, utrzymywane przy życiu wyłącznie mocą mojego egoizmu. Gdyby,
gdyby... ale zło już się stało, a teraz było mi wstyd.
Palce ojca obracały kubek z kawą. Pomagało mu to w koncentracji, zwłaszcza gdy należało
wziąć pod uwagę wiele różnych spraw.
- Rozumiem - powiedział. Chyba nigdy na żadne słowo nie czekałem z większym utęsknieniem. Widzisz, Cory, każdy błąd na tym świecie da się naprawić. Trzeba tylko bardzo tego chcieć. Czasami
to jest trudne, czasami nawet bolesne, ale konieczne, niezależnie od okoliczności.
- Wzrok ojca spoczął na mnie. - Wiesz, co powinieneś zrobić, prawda? Kiwnąłem głową.
- Zawieźć Zbója z powrotem do doktora Lezandera.
- Tak myślę - rzekł tato.
Uzgodniliśmy, że zrobimy to następnego dnia. Wieczorem, zanim poszedłem do łóżka, zaniosłem Zbójowi kawałek kotleta. Był to prawdziwy psi delikates. Miałem nadzieję, że zje, ale on tylko
go obwąchał i znów zapatrzył się w las, jak gdyby na kogoś czekał.
Nie byłem już jego panem.
Siedziałem przy nim, a chłodny wiatr nas owiewał. Głęboko w krtani Zbója od czasu do czasu pobrzmiewał cichy pisk. Pozwalał mi się głaskać, ale myślami był gdzie indziej. Pamiętałem go jako
szczeniaka, którego energia zdawała się niewyczerpana, podobnie jak fascynacja żółtą piłką, która
miała wewnątrz dzwoneczek. Pamiętałem, jak się ścigaliśmy, a Zbój - jako prawdziwy dżentelmen z
Południa - zawsze pozwalał mi wygrywać. Pamiętałem, jak latem fruwaliśmy nad wzgórzami. Nawet
jeśli działo się to tylko w mojej wyobraźni, była to najprawdziwsza prawda. Popłakałem sobie trochę.
Może więcej niż trochę.
Potem wstałem i obróciłem się w stronę lasu.
- Jesteś tam, Carl? - spytałem.
Rzecz jasna, nie odpowiedział. Zawsze był nieśmiały.
- Oddaję ci Zbója, Carl. Dobrze?
Nie odpowiadał. Ale był tam. Wiedziałem, że był.
- Przyjdziesz po niego, Carl? Nie chciałbym, żeby długo był sam.
Cisza. Nasłuchująca cisza.
- Lubi, kiedy się go drapie za uchem - powiedziałem. - Carl? Nie jesteś już spalony, prawda? Czy
Zbój... też będzie taki jak dawniej?
Wiatr coś szeptał. Tylko wiatr, nikt poza nim.
- Idę teraz do domu - powiedziałem. - Już nie będę wychodził.
Spojrzałem na Zbója. Cała jego uwaga skupiona była na ścianie lasu, a koniec ogona bardzo delikatnie się poruszał. Wszedłem do domu, zamknąłem drzwi i zgasiłem światło na ganku.
Dobrze po północy obudziło mnie radosne szczeknięcie Zbója. Wiedziałem, co bym zobaczył,
gdybym podszedł do kuchennych drzwi. Uznałem jednak, że najlepiej będzie, jeśli ich zostawię; niech
się zaprzyjaźnią. Sami. Odwróciłem się na drugi bok i znów zasnąłem.
Nazajutrz po południu pożegnałem się ze Zbójem u doktora Lezandera. Tato i doktor zostawili
nas samych. Zbój polizał mnie zimnym językiem. Pogładziłem nieszczęsny łebek, poklepałem kilka
razy, zanim nasz czas się skończył. Formularz leżał na biurku, a tato trzymał pióro, czekając na moje
ostateczne słowo.
- Tato - odezwałem się - to mój pies, prawda?
Ojciec zrozumiał.
- Jasne, że tak - odparł i podał mi pióro.
Pozostawiliśmy u doktora Lezandera formularz numer 3432, z moim nazwiskiem wypisanym na
kropkowanej linii. Kiedy wróciliśmy do domu, przeszedłem się po zagrodzie Zbója. Wydawała się
taka ciasna.
Wychodząc, zostawiłem otwartą furtkę.
6. UPIÓR ZA KIEROWNICĄ
Pod koniec października tato kupił druciany koszyk, który zamocował przy kierownicy Rakiety. Z
początku uważałem go za bardzo szykowną ozdobę, dopóki nie zdałem sobie sprawy, że będę teraz
177
musiał załatwiać mamie rozmaite sprawunki. Mniej więcej w tym samym czasie mama wywiesiła na
tablicy w kościele ręcznie napisane ogłoszenie, że sprzedaje placki i różne inne wypieki. Podobne
ogłoszenie ukazało się w witrynie u fryzjera. Z wolna zaczęły napływać zamówienia i wkrótce mama
nurzała się już po łokcie w umączonych makutrach, skorupkach jajek i torebkach cukru pudru.
Przyczyną całego tego zamieszania, jak się później dowiedziałem, był fakt, że ojcu zmniejszono
liczbę godzin pracy w mleczarni. Brakowało nam pieniędzy, choć sam oczywiście nigdy bym się tego
nie domyślił. Po prostu w „Zielonych Łąkach” nie było dość pracy dla taty. Część stałych klientów
przestała zamawiać mleko, a wszystkiemu winien był supermarket w Union Town, który niedawno otworzył podwoje przy dźwiękach fanfar orkiestry gimnazjum w Adams Valley. Magazyn, nazwany
„Spiżarnia Grubego Paula”, mógł połknąć nasz mały sklepik „Piggly-Wiggly”, jak wieloryb połyka
płotkę. Niezliczone działy oferowały wszystko, o czym mógł zamarzyć żołądek żarłoka. Sam dział
mleczarski zajmował całe skrzydło, a mleko sprzedawano tam w przezroczystych plastikowych
butelkach, których nie trzeba było myć ani oddawać. A ponieważ Gruby Paul obracał wielkimi ilościami mleka, mógł je sprzedawać po cenach, które wykańczały „Zielone Łąki”. W ślad za tym
postępowało skracanie tras mleczarzy, jeżeli coś takiego w ogóle można nazwać postępem. Ludzi
kusił urok nowości; wchodzili do czystego, klimatyzowanego supermarketu i kupowali tam mleko w
plastikowych butelkach, które później mogli niefrasobliwie wyrzucić. Co więcej „Spiżarnia Grubego
Paula” otwarta była do ósmej wieczorem, co stanowiło w tych stronach przypadek bez precedensu.
Założenie Rakiecie koszyka przypominało trochę objuczenie Pegaza workami z pocztą, ale sumiennie wypełniałem swoje obowiązki, rozwożąc po południu ciasta i ciasteczka, Rakieta zaś co
prawda sztywniała czasem ze złości, ale nigdy nie upuściła nawet okruszyny.
Aby okazać państwu Lezander wdzięczność na to, że byli tacy mili dla Zbója, mama zdecydowała się podarować im placek dymowy - wypiek, który cieszył się największym popytem. Włożyła
go do pudełka i obwiązała sznurkiem, a ja umieściłem pakunek w koszyku i popedałowałem do domu
doktora Lezandera. Po drodze minąłem Branlinów na czarnych rowerach. Gotha powitał mnie nieznacznym uniesieniem podbródka, ale Gordo - wciąż jeszcze w bandażach, które okrywały jątrzące
się rany - gwałtownie przyspieszył i zniknął jak zdmuchnięty. Dotarłszy do domu Lezanderów, zastukałem do kuchennych drzwi; po chwili otworzyła mi żona doktora.
- Mama upiekła dla państwa placek - oznajmiłem podając jej pudełko. - Dyniowy.
- O, jak to miło! - Pani Lezander wzięła ode mnie pudełko i powąchała pokrywkę. - Ojej powiedziała - czy w tym jest śmietanka?
- Myślę, że chyba mleko skondensowane - odparłem. Nie musiałem myśleć; kuchnia pękała w
szwach od puszek z mlekiem dla kotów.
- Mama upiekła go dziś rano.
- To bardzo ładnie ze strony twojej mamy, Cory, ale niestety, żadne z nas nie może jeść śmietanki. Oboje jesteśmy uczuleni na wszystko, co pochodzi od krowy. - Uśmiechnęła się. - Właśnie dzięki temu poznaliśmy się w klinice w Rotterdamie, oboje usiani czerwonymi plamami.
- Aha... Ojejku... No, to mogą państwo dać go komuś w prezencie. To naprawdę pyszny placek.
- Nie wątpię, że jest świetny. - „Wuntpie”, tak to zabrzmiało. - Ale jeśli zatrzymam go w domu,
Frans około północy zacznie myszkować po kuchni i w końcu się do niego dobierze. Straszny z niego
łasuch. A w przeciągu dwóch dni będzie wyglądał, jak gdyby miał różyczkę. Cała skóra będzie go
świerzbieć do tego stopnia, że nie zdoła włożyć ubrania. Więc lepiej, żeby nawet tego nie zwąchał,
inaczej będzie musiał chodzić po ulicach niczym Vernon Thaxter, rozumiesz?
Roześmiałem się na samo wyobrażenie.
- Tak, proszę pani. - Wziąłem placek z powrotem. - Może wobec tego mama upiecze państwu
coś innego?
- To nie jest konieczne. Miło nam, że o tym pomyślała.
Przystanąłem w drzwiach zastanawiając się, czy powinienem poruszyć pewną sprawę, która ostatnio chodziła mi po głowie.
- Coś jeszcze? - zapytała pani Lezander.
- Czy mógłbym się zobaczyć z doktorem? Chciałbym z nim zamienić parę słów.
- Właśnie poszedł się zdrzemnąć. Prawie całą noc nie spał, bo słuchał tych swoich audycji.
- Audycji?
- Ma radio, które odbiera fale krótkie, i czasem aż do świtu słucha zagranicznych rozgłośni. Może
178
mu coś przekazać?
- Eee... nie, to może zaczekać. - Chciałem spytać doktora, czy popołudniami nie przydałby mu
się ktoś do pomocy. Kiedy zobaczyłem go przy pracy, doszedłem do wniosku, że zawód weterynarza
jest bardzo pożyteczny. Mogłem przecież być weterynarzem i pisarzem równocześnie. Świat zawsze
będzie potrzebował weterynarzy, tak samo jak zawsze będą mu potrzebni mleczarze. - Przyjadę
kiedy indziej - powiedziałem, włożyłem placek dyniowy do koszyka i ruszyłem z powrotem do domu.
Jechałem powoli. Rakieta zachowywała się trochę nerwowo, ale przypisałem to rozdrażnieniu z
powodu koszyka, który działał na nią podobnie, jak smycz na charta. Słońce świeciło łagodnie, a
wzgórza były oślepiająco żółte. Już za tydzień liście zbrązowieją i zaczną opadać. Było to jedno z
tych cudownych popołudni, kiedy nawet chłodne cienie są piękne, a człowiek instynktownie czuje, że
należy zwolnić i cieszyć się widokiem, bo nie będzie on trwał wiecznie.
Uśmiechnąłem się na myśl o doktorze Lezanderze, kroczącym przez miasto nago jak Vernon
Thaxter. To dopiero byłby nieziemski widok! Słyszałem już o ludziach uczulonych na trawę, psy, koty,
ambrozję, tytoń i dmuchawce. Dziadzio Austin był uczulony na konie. W ich obecności kichał tak, że
ledwie mógł ustać. Z tej przyczyny przestał przyjeżdżać na Szampański Festyn, który odbywał się w
mieście co roku w listopadzie. Babcia Sarah twierdziła, że dziadek Jaybird jest uczulony na pracę.
Podejrzewałem, że człowiek może nabawić się uczulenia na każdą rzecz pod słońcem, z samym
słońcem włącznie. Pomyślcie tylko! Państwo Lezander nie mogli jeść lodów. Nie mogli nawet tknąć
bananowego puddingu ani napić się koktajlu mleczno-waniliowego. Gdybym ja musiał się obywać
bez tych wszystkich rzeczy, zbzikowałbym bardziej niż...
Znów przyszedł mi na myśl Vernon, rozprawiający w ciemnym pokoju, w którym małe pociągi
krążyły wokół Zephyr.
„Chce pan znać moje zdanie?”
Pamiętałem moment, gdy światło zgasło; jarzyły się tylko okna maleńkich domów.
„Jeśli znajdzie pan sowę, która nie pije mleka, ma pan swojego zabójcę”.
Nacisnąłem hamulec. Mój nagły ruch zaskoczył nawet Rakietę. Zatrzymała się z lekkim poślizgiem.
„Prawie całą noc nie spał, bo słuchał tych swoich audycji” - powiedziała pani Lezander.
Z trudem przełknąłem ślinę. Czułem się tak, jak gdyby w gardle utkwiła mi puszka z mlekiem dla
kotów.
Czasem aż do świtu słucha zagranicznych rozgłośni.
- O, nie - szepnąłem. - To nie może być doktor Le...
Jakiś samochód zatrzymał się tuż obok, tak blisko, że niemal się o mnie otarł, i skręcił lekko, by
zablokować mi drogę. Był to granatowy, nisko zawieszony chevrolet z wgnieceniem na prawym tylnym błotniku, poznaczonym smużkami rdzy, które wyglądały jak uschnięte pędy trującego bluszczu.
Z lusterka zwisał kwadratowy breloczek z białą króliczą główką na czarnym tle. Pod maską huczał i
warczał silnik, a cały samochód dygotał od spętanej w nim mocy.
- Te, mały! - zawołał do mnie kierowca przez opuszczone okno. Kierownicę okrywał biały futrzany
pokrowiec. - To ty jesteś ten gówniarz Mackensonów?
Mówił bełkotliwie, a powieki mu opadały. Donny Blaylock miał już nieźle w czubie. Twarz mu zastygła niczym lita skała, a spomiędzy wybrylantynowanych włosów wymknął się tłusty kosmyk, który
zwisał nad czołem jak przecinek.
- Pamiętam cię - powiedział. - Byłeś u Sima, gnojku.
Czułem, że Rakieta drży. Nagle szarpnęła się do przodu i uderzyła w błotnik chevroleta jak terier,
który atakuje dobermana.
- Zapuszczało się oczka, gdzie nie trzeba - ciągnął Donny. - Próbowałeś narobić nam kłopotu,
co?
- Nie, proszę pana.
Rakieta cofnęła się i znów uderzyła w błotnik.
- A właśnie, że tak. Biggun chętnie się z tobą zobaczy, chłopaczku. Porozmawiacie sobie o tych
twoich wścibskich oczkach i wielkiej jadaczce. Wsiadaj.
Gdyby moje serce biło choć trochę mocniej, chyba wyrwałoby mi się z piersi razem z korzeniami.
- Wsiadaj, powiedziałem. I to już. - Donny podniósł prawą rękę.
Trzymał w niej pistolet wycelowany wprost we mnie.
179
Rakieta jeszcze raz zaatakowała samochód. Ocaliła mnie przed Gordo Branlinem, ale wobec
tego brudnego szczura z pistoletem była bezsilna.
- Za dwie sekundy odstrzelę ci twoją cholerną mózgownicę - obiecał mi Donny.
Byłem na wpół żywy ze strachu, a nawet tę żywą połowę sparaliżowało ze szczętem. Lufa pistoletu wydawała mi się wielka jak armata. Niewątpliwie był to przekonujący argument w dyskusji.
Odstawiłem rower i wsiadłem do samochodu. W wyobraźni rozbrzmiewał mi krzyk mamy, ale czy miałem jakikolwiek wybór?
- Jedziemy na przejażdżkę - powiedział Donny.
Przechylił się przeze mnie - przy czym omal nie zadusił mnie odorem zastarzałego potu i świeżo
pędzonej whisky - i zatrzasnął drzwi. Nacisnął pedał gazu; chevy warknął i wskoczył na krawężnik,
zanim Donny zdążył wyprostować koła. Obejrzałem się na Rakietę, która raptownie malała mi w
oczach. Plastikowa hawajska laleczka tańczyła dziki taniec na tylnej szybie wozu. Donny wcisnął gaz
niemal do dechy. Silnik wył, kiedy pruliśmy przez Merchants Street w stronę mostu.
- Dokąd jedziemy? - odważyłem się spytać.
- Poczekaj, a sam zobaczysz.
Strzałka prędkościomierza pięła się do sześćdziesiątki. Śmignęliśmy między chimerami na moście, pozbawiając je tchu. Silnik chevroleta grzmiał, a my pędziliśmy z prędkością siedemdziesięciu
mil na godzinę krętą drogą, która mijała Jezioro Saksońskie. Kiedy kurczowo złapałem za oparcie,
Donny zaczął się śmiać. Po podłodze turlała się tam i z powrotem pusta butelka, a smród surowego
bimbru był tak przenikliwy, że oczy zaczęły mi łzawić.
Drzewa przy drodze rozmywały się w żółtą smugę; tylne opony piszczały na ostrych zakrętach.
- Żyję, kurwa! - wrzasnął Donny.
Zapewne tak, ale wyglądał prawie jak nieboszczyk. Oczy miał wpadnięte, policzki okryte
szczeciną, a ubranie tak brudne i zmięte, jak gdyby przez trzy dni spał w chlewie - a raczej leżał w
chlewie i pił.
- Widziałem cię! - zawołał do mnie przekrzykując świst wichru. - Śledziłem cię! O, tak, stary
Donny podkradł się na paluszkach i przyskrzynił ptaszka! - przechylił się, wprowadzając samochód w
zakręt, na widok którego zaszumiało mi w głowie. - Ten tłusty sukinsyn myśli, że jestem głupi!
Przekona się drań, kto jest najmądrzejszy w rodzinie!
Jeżeli broń, szybki samochód i stan kompletnego opilstwa wzmagają inteligencję, to Donny był
Kopernikiem, Leonardem da Vinci i Einsteinem, uklepanymi razem w jedną masę ciastową tego geniuszu.
Śmignęliśmy czerwonym urwiskiem nad Jeziorem Saksońskim.
- Prr! Prr, Tęgi Dicku! - ryknął Donny i wcisnął hamulec.
Zwolniliśmy na tyle, by zmieścił się na zakręcie w gruntową drogę, która biegła w prawo od szosy
numer 10. Potem znów nadepnął na gaz i w mgnieniu oka przebyliśmy ostatnie pięćdziesiąt jardów
do białego domku z oszkloną werandą, który stał na końcu tej drogi. Byłem tu już kiedyś. Czerwony
mustang stał wciąż zaparkowany pod zieloną plastikową wiatą, ale stary, przerdzewiały cadillac
zniknął. W ogrodzie nadal rosły róże z kolcami zamiast kwiatów.
- Prr! - krzyknął Donny i Tęgi Dick zatrzymał się z podskokiem tuż pod drzwiami domu sprzedajnych dziewczyn panny Grace.
Boże, dopomóż! - pomyślałem. O co tu w ogóle chodzi? Donny wysiadł z samochodu, dzierżąc w
dłoni pistolet, i podsunął mi pod nos jego obrzydliwą paszczękę.
- Lepiej, żebym cię tu znalazł, kiedy wrócę! Masz się stąd nie ruszać, inaczej znajdę cię i zabiję!
Rozumiesz?
Skinąłem głową. Zgodnie z tym, co mówił pan Dollar, Donny Blaylock zabił już jednego
człowieka. Nie miałem wątpliwości, że zrobiłby to jeszcze raz, więc tkwiłem na siedzeniu jak przyklejony. Donny, zataczając się, dobrnął do drzwi i zaczął w nie łomotać. Ze środka odpowiedział mu podniesiony głos. Donny otworzył drzwi kopniakiem i z wrzaskiem władował się do środka.
- Gdzie ona jest?! Gdzie moja pieprzona kobita?!
Tkwiłem po uszy w bardzo śmierdzącym bagnie, to pewne. Gdzieś w otępiałym mózgu zaświtała
mi myśl, że doktor Lezander nie mógł być zabójcą tamtego człowieka znad jeziora; musiał nim być
Donny Blaylock. Pan Dollar słyszał o tym od pana Searsa. Zabił Donny Blaylock, nie doktor Lezander.
180
Po trzydziestu sekundach Donny wynurzył się z domu. Ciągnął za sobą opierającą się i klnącą
na czym świat stoi jasnowłosą dziewczynę.
Była nią Lainie - ta sama, która owego dnia pokazała mi język. Miała na sobie różowy gorsecik,
purpurowe majtki z falbanką i jeden srebrny pantofelek.
- Wsiadaj do wozu! - wrzasnął Donny, wlokąc ją tak, że chwilami nie dotykała ziemi. - I lepiej się
pospiesz!
- Puść mnie! Puść mnie, sukinsynu!
Z drzwi domu wypadła przysadzista rudowłosa panna Grace w białym swetrze i niebieskich dżinsach, które mogły pomieścić stodołę. Na jej twarzy malowała się furia, a w uniesionej ręce trzymała
patelnię, którą zamierzała zdzielić Donny’ego w łeb.
Strzelił do niej. Trach! I już było po wszystkim.
Panna Grace krzyknęła i złapała się za ramię. Na białym swetrze wykwitła szkarłatna plama,
która przypominała rozwijającą się różę. Kobieta z krzykiem osunęła się na kolana.
- Trafiłeś mnie, ty durniu! Ty głupi gnojku!
Dwie młode brunetki - jedna bardzo pulchna, druga zaś cienka jak patyk - rzuciły się ku niej, podczas gdy następna blondynka stanęła w drzwiach i wrzasnęła:
- Dzwonimy do szeryfa! Zaraz będzie o wszystkim wiedział!
- Ty głupia dziwko! - odkrzyknął Donny otwierając drzwi samochodu. - Szeryf siedzi u nas w
kieszeni!
Wepchnął Lainie wprost na mnie, więc wgramoliłem się na tylne siedzenie, podczas gdy dziewczyna szarpała się i kopała, próbując się wyrwać.
- Przestań! - warknął Donny i wolną ręką uderzył ją w twarz tak mocno, że w jednej chwili ujrzałem już nie tył jej głowy, lecz skrzywioną z bólu ładną buzię. Z kącika ust pociekła krew.
- Tylko piśnij, jak jeszcze chcesz oberwać - zagroził jej Donny. Po czym obszedł samochód i
wcisnął się za kierownicę.
Silnik chevroleta zawarczał. Chciałem wyskoczyć, ale Donny zauważył mój ruch we wstecznym
lusterku i lufa pistoletu opadła w kierunku mojej głowy. Gdybym się w porę nie uchylił, możliwe, iż
rzeczywiście powiększyłbym grono aniołków.
- Siedzieć i ani drgnąć! Oboje! - wrzasnął Donny, wprowadzając samochód w ciasny zakręt i zawracając go z powrotem ku szosie numer 10.
- Jesteś stuknięty! - prychnęła Lainie przyciskając dłoń do ust.
- Mówiłam ci, żebyś się ode mnie odczepił!
- Możesz sobie gadać ile wlezie!
- Słowo daję, że pożałujesz! Panna Grace...
- Panna Grace może mi naskoczyć! Szkoda, że nie wypatroszyłem jej łba!
Lainie sięgnęła do klamki, ale w tej samej chwili wjechaliśmy na szosę i Donny wcisnął gaz do
dechy. Opony zapiszczały i znów pognaliśmy w stronę Zephyr. Palce Lainie zacisnęły się na klamce,
ale jechaliśmy już z prędkością pięćdziesięciu mil na godzinę.
- Skacz - zaśmiał się Donny. - No, dalej, skacz!
Dłoń dziewczyny rozluźniła się i opadła.
- Podam cię za to do sądu, przysięgam!
- Nie żałuj sobie. - Uśmiech Donny’ego jeszcze się poszerzył.
- Sąd nie ma czasu dla takich śmieci jak ty.
- Jesteś zalany i chyba zwariowałeś! - Lainie zerknęła na mnie.
- Po co ciągniesz ze sobą dzieciaka?
- Sprawy rodzinne. A ty się zamknij i postaraj się wyglądać jak bóstwo.
- Niech cię wszyscy diabli! - Splunęła na niego, ale Donny tylko się roześmiał.
Chevrolet znów przefrunął po moście z chimerami. Minęliśmy Rakietę. Na kierownicy siedział
gawron i dziobał w pudełko, próbując dostać się do placka. To już zakrawało na skandal! Donny
przemknął przez Zephyr z prędkością sześćdziesięciu mil na godzinę, wzbijając w powietrze chmury
zeschłych liści, i wypadł z przeciwnej strony miasta na drogę numer 16, prowadzącą przez wzgórza
do Union Town.
- To jest porwanie! - wściekała się Lainie. Tak to się nazywa! Mogą cię za to zabić!
181
- Gówno mnie to obchodzi. Mam ciebie. Tego tylko chciałem.
- Ale ja cię nie chcę!
Donny chwycił ją za podbródek i ścisnął. Samochód zjechał na drugą stronę drogi i aż jęknąłem,
kiedy zobaczyłem zbliżający się las. Donny gwałtownym szarpnięciem sprowadził nas z powrotem na
asfalt. Jechaliśmy okrakiem po środkowej linii.
- Nie mów takich rzeczy. Nigdy więcej nie mów takich rzeczy, bo naprawdę pożałujesz.
- Już się trzęsę ze strachu! - Lainie próbowała się wyrwać, lecz żylaste palce Donny’ego zacisnęły się jeszcze mocniej.
- Nie chcę cię skrzywdzić, malutka. Bóg mi świadkiem, że nie chcę.
- Puścił ją, ale na twarzy dziewczyny zostały ślady palców.
- Nie jestem twoją malutką! Już dawno ci powiedziałam, że nie chcę mieć nic wspólnego ani z
tobą, ani z tymi twoimi cholernymi braćmi.
- Ale pieniądze umiesz od nas brać? Wysoko zadzierasz nosa jak na taką wywłokę, nie?
- Uprawiam mój zawód - powiedziała Lainie z pewną dozą dumy.
- Nie kocham cię, rozumiesz? Nawet cię nie lubię! Kochałam w życiu] tylko jednego mężczyznę,
a on jest teraz z Jezusem.
- Z Jezusem! - przedrzeźniał ją. - Ten łajdak smaży się w piekle!
- Donny zerknął w lusterko i ujrzałem, jak oczy mu się zwężają. - Co, u diabła? - wyszeptał.
Obejrzałem się. Za nami pędził samochód, prędko zmniejszając dystans.
Był czarny. Jak czarna pantera.
- Nie. - Donny pokręcił głową z niedowierzaniem. - O, nie. Nie mogę być aż tak zalany.
Lainie obejrzała się, oblizując spuchniętą dolną wargę.
- O co chodzi?
- Ten samochód. Widzisz go?
- Jaki samochód?
Orzechowe oczy Lainie nie zarejestrowały niczego. Ja jednak widziałem, wyraźnie jak na dłoni.
Donny też go spostrzegł. Mogłem to wywnioskować choćby z faktu, że zaczęło nami nosić po całej
jezdni. Czarny samochód pędził naszym śladem. Już po chwili mogłem rozróżnić płomienie
wymalowane na masce. Za ukośną szybą dostrzegłem niewyraźną postać. Pochylała się do przodu,
jak gdyby kierowcy pilno było nas złapać.
- Niech to wszyscy diabli! - Palce Donny’ego zaciśnięte na obszytej futrem kierownicy pobielały. Chyba mi odbija!
- Teraz do tego doszedłeś? Mało ci było porwania, musiałeś jeszcze strzelać do panny Grace?
Nie uda ci się wynieść cało tyłka z tej sprawy! A jeśli ją zabiłeś?
- Zamknij się. - Na czole Donny’ego wystąpiły drobne krople potu. Jego oczy biegały na
przemian od wijącej się drogi do wstecznego lusterka. Czarny samochód na kilka sekund zniknął za
zakrętem, lecz po chwili ujrzałem, jak Nocna Mona wysuwa się z cienia i mknie za nami. Słońce lśniło
matowo na czarnym lakierze i przyciemnionej szybie. Chevrolet jechał sporo ponad siedemdziesiąt
mil na godzinę; Nocna Mona musiała mieć na liczniku blisko dziewięćdziesiątkę.
- Właśnie tam się to stało! - Lainie wskazywała na pobocze drogi; wiatr targał jej włosami, smagając nimi napiętą, przeraźliwie smutną twarz. - To tam zginął mój chłopak!
Wskazywała porośnięte chwastami miejsce, które wyglądałoby całkiem zwyczajnie, gdyby nie
dwa martwe, poczerniałe drzewa, stojące tuż obok siebie. Gałęzie miały splecione, jak gdyby obejmowały się przed śmiercią. Na obu pniach znać było głębokie, brzydkie szramy.
Jeszcze raz spojrzałem na jasne włosy Lainie i wtedy sobie przypomniałem.
To jej głowa spoczywała na ramieniu małego Steviego Cauleya, kiedy w zeszłym roku widziałem
ich na parkingu przed „Wirującym Kołem”.
- Uważaj!!! - wrzasnęła nagle Lainie i złapała kierownicę ułamek sekundy po tym, jak spoza
wzniesienia wyłoniła się z rykiem olbrzymia ciężarówka do przewozu maszyn. Osłaniająca silnik kratownica wypełniła przednią szybę Tęgiego Dicka jak paszcza pełna srebrnych zębów. Donny, który
przez cały czas obserwował rosnącą w lusterku Nocną Monę, krzyknął ze strachu i szarpnął kierownicę. Potężne opony minęły nas o włos, a basowy klakson huknął karcąco. Odwróciłem się w samą
porę, by zobaczyć, jak Nocna Mona wtapia się w ciężarówkę, a potem wynurza się spomiędzy tylnych kół i dalej mknie za nami, podczas gdy ciężarówka podąża swoją drogą, nieświadoma niczego
182
jak wół Paula Bunyana. Donny nie zauważył tego cudu, bo nazbyt był zajęty utrzymaniem samochodu na jezdni.
- Mało brakowało! - powiedziała Lainie, lecz kiedy się obejrzała, spostrzegłem, że nie widzi
czarnego samochodu.
Ale ja widziałem. I Donny też widział. Mały Stevie Cauley przybył swojej dziewczynie na ratunek.
- Jeśli chce się bawić, to ja się z nim pobawię! - wykrzyknął Donny i jego stopa wbiła w podłogę
pedał gazu. Silnik chevroleta zawył, cały samochód zawibrował, a wszystko, co nie było przykręcone
na stałe, zaczęło trzaskać i jęczeć. - Nie dogoni mnie! Nigdy mnie nie prześcignął!
- Zwolnij! - błagała Lainie. Jej oczy wypełniły się łzami.
- Pozabijasz nas!
Ale Nocna Mona siedziała nam już na ogonie; doganiała nas jak czarny odrzutowiec,
przyspieszając, gdy Donny przyspieszał. Za kierownicą majaczył ciemny kształt. Opony chevroleta
darły szosę; spocony Donny zgrzytał zębami, nie odrywając wzroku od niebezpiecznej drogi. Silnik
ryczał, wiatr świstał, Lainie krzyczała, żeby zwolnił, ale Nocna Mona zbliżała się do nas bez najlżejszego szmeru.
- No, dalej, sukinsynu! - warczał Donny. - Już raz cię zabiłem; mogę to zrobić jeszcze raz!
- Wariat! - Lainie uczepiła się fotela jak kot. - Ja nie chcę ginąć!
Rzucało mnie od ściany do ściany, gdy chevrolet z szaleńczą prędkością brał zakręty, a Donny
walczył z kierownicą, wkładając w to całą wypełniającą go pasję. W głowie mi dzwoniło, lecz wciąż tkwiła na karku, turlając się po tylnym siedzeniu jak bezwładny gałgan. Uświadomiłem sobie, że to
Donny Blaylock zabił Steviego Cauleya. Oczyma duszy widziałem, jak to było: dwa samochody jeden czarny, drugi niebieski - pędziły po tej drodze na złamanie karku, strzelając iskrami z rur wydechowych w świetle jesiennego księżyca. Może szły łeb w łeb, jak rydwany z Ben Hura, a wtedy
Donny nagle skręcił i tylnym błotnikiem uderzył Nocną Monę. Może mały Stevie stracił panowanie
nad kierownicą, może pękła opona. Nocna Mona uniosła się w powietrze, lekko jak czarny motyl w
srebrzystej ciemności, a kiedy dotknęła ziemi, eksplodowała fontanną ognia. Nieomal słyszałem
szatański śmiech Donny’ego, kiedy zostawił za sobą płonący stos strzaskanego szkła i metalu.
Prawdę mówiąc, w tej chwili rzeczywiście słyszałem jego śmiech.
- Znów cię zabiję! Znów cię zabiję! - krzyczał. W jego oczach błyszczało szaleństwo, a odrzucone do tyłu, wysmarowane brylantyną włosy wiły się w różne strony jak węże Meduzy. Było oczywiste, że gonił resztkami.
Donny wdusił hamulec. Lainie krzyknęła. Ja krzyknąłem. Tęgi Dick też krzyknął.
Nocna Mona przybliżyła się do tylnego zderzaka chevroleta i uderzyła w nas.
Wybałuszonymi oczyma patrzyłem, jak czarna, płomienista maska przenika przez tylne siedzenie. Potem, niczym rozmyte, nałożone zdjęcie, Nocna Mona zaczęła wypełniać wnętrze Tęgiego
Dicka. Poczułem zapach płonącego oleju i rozgrzanego metalu, dym papierosowy i wodę kolońską
„English Leather”. Przez ułamek sekundy czarnowłosy młodzieniec, o oczach błękitnych jak woda w
basenie, siedział obok mnie z rękami zaciśniętymi na kierownicy i niedopałkiem chesterfielda w
zębach. Ostro zarysowany podbródek jego surowej, przystojnej twarzy wysunięty był naprzód jak
dziób „Latającego Holendra”. Włosy stanęły mi dęba.
Nocna Mona torowała sobie drogę przez Tęgiego Dicka. Przeszła na wylot przez przednie
siedzenia, a w drodze do bloku silnika kierowca uniósł dłoń i musnął policzek Lainie. Dziewczyna
wzdrygnęła się, zamrugała, a jej twarz pobladła jak biały jedwab. Donny skulił się i zawył w opętańczym strachu. Jeśli nawet Lainie nie zauważyła mijającego ją widma, ono ją widziało. Potem
Nocna Mona przeniknęła przez przedni zderzak, mrugnęła nam w oczy tylnymi światłami w kształcie
czerwonych rombów i plunęła z rur wydechowych prosto w twarz Donny’ego. Chevrolet zaczął się
obracać jak bąk, a hamulce i opony skrzeczały jak pijane strzygi po całonocnych łowach.
Poczułem wstrząs, usłyszałem trzask i zostałem wgnieciony w fotel Lainie, jak gdyby przycisnęła
mnie do niego niewidzialna maszynka do wafli. Donny krzyknął: „Jezus!” i tym razem nikogo nie przedrzeźniał. Szkło posypało się ze szczękiem, we wnętrznościach samochodu rozległ się łomot, potem
przeciągły trzask dartych krzewów i niższych gałęzi drzew, aż w końcu Tęgi Dick utkwił nosem w
rudawej ziemnej skarpie.
- liii! - Donny kwilił jak pies z przetrąconą nogą. W ustach czułem smak krwi, a nos miałem chyba
183
wepchnięty do wnętrza czaszki. Donny rozglądał się z obłędem w oczach. Jego włosy na obu skroniach były siwe.
- Zabiłem go! - wykrzyknął cienkim, rozdygotanym głosem. - Zabiłem tego drania! Nocna Mona
spłonęła! Widziałem, jak płonie!
Lainie patrzyła na niego wytrzeszczonymi oczami. Na zaczerwienionym czole nabrzmiewał jej
guz wielkości kurzego jaja. Zdrętwiałymi wargami wyszeptała:
- Ty... zabiłeś...
- Zabiłem go! Zabiłem na śmierć! Wyleciał z szosy i zrobił bum! Bum! - Donny wybuchnął
śmiechem i nie otwierając drzwi wygramolił się z samochodu przez okno. Twarz miał nabrzmiałą i
mokrą, oczy wybałuszone i obłąkane, a cały przód spodni przesiąknięty moczem. Zaczął chodzić w
kółko.
- Tato! - zawołał. - Pomóż mi, tato! - Potem zaczął bełkotać i szlochać, wdrapując się na skarpę
prowadzącą do lasu.
Usłyszałem szczęk.
Lainie trzymała w dłoni podniesiony z podłogi pistolet. Odciągnęła bezpiecznik i teraz celowała w
zataczającego się, rozdygotanego wariata, który z płaczem wołał tatusia.
Dłoń Lainie zadrżała. Palec stężał na spuście.
- Nie rób tego - powiedziałem.
Jej palec nie usłuchał. Ale dłoń usłuchała. Przesunęła się o cal. Pistolet wypalił, a kula wyrzuciła
w powietrze grudkę rudej gliny. Lainie strzelała dalej i cztery następne grudki jedna po drugiej wzbiły
się nad ziemię.
Donny Blaylock uciekł do pożółkłego lasu. Na moment zaplątał się w chaszcze, a kiedy się miotał, żeby się z nich uwolnić, zdarły mu z pleców koszulę. Nie zatrzymał się, żeby ją odzyskać.
Jeszcze przez chwilę słyszeliśmy jego śmiech i płacz, aż w końcu okropny dźwięk stopniowo ucichł.
Lainie opuściła głowę i przycisnęła dłonie do oczu. Jej plecy zaczęły się trząść. Wydała z siebie
przeciągły, żałosny szloch.
Miałem wrażenie, że mój nos płonie, ale zdołałem nim pochwycić ulotny zapach „English
Leather”.
Lainie podniosła głowę, zaskoczona. Dotknęła swojego mokrego od łez policzka.
- Stevie? - odezwała się, a jej głos ożywił się nadzieją.
Jak już powiedziałem, był to sezon duchów. Gromadziły się, zbierając siły do październikowej
wędrówki przez pola i drogi, i przemawiały do tych, którzy chcieli ich słuchać.
Może Lainie nie mogła go zobaczyć. Może gdyby go ujrzała, nie uwierzyłaby własnym oczom i
pobiegłaby na oślep wprost do pokoju bez klamek, jak Donny.
Ale ufam, że go słyszała, głośno i wyraźnie. Może czuła zapach jego skóry, może zapamiętany
dotyk.
Ufam, że to wystarczyło.
7. W SAMO POŁUDNIE W ZEPHYR.
Mój nos nie był złamany, chociaż spuchł jak melon i przybrał upiorną, purpurowozieloną barwę,
podczas gdy oczy zmieniły się w sinoczarne szparki. Gdybym powiedział, że mama skamieniała ze
zgrozy, to tak jakbym stwierdził, że w oceanie jest trochę wody. W każdym razie uszedłem z życiem,
a kiedy mój nos wrócił do normalnych rozmiarów, poczułem się całkiem dobrze.
Szeryf Amory, wezwany przez pannę Grace, znalazł Lainie i mnie, gdy wracaliśmy pieszo do
Zephyr drogą numer 16. Nie miałem mu wiele do powiedzenia, bo pamiętałem, jak Donny wołał, że
szeryf siedzi u nich w kieszeni. Opowiedziałem o tym tacie, kiedy rodzice przyszli po mnie do gabinetu doktora Parrisha. Tato powstrzymał się od komentarza, ale zauważyłem, że nad czołem zbiera
mu się burzowa chmura, i wiedziałem, że nie przejdzie nad tym do porządku.
Panna Grace wyszła z opresji obronną ręką. Została wprawdzie przewieziona do szpitala w
Union Town, ale okazało się, że kula nie uszkodziła niczego, czego nie dałoby się naprawić. Nie
mogłem oprzeć się wrażeniu, że trzeba by o wiele więcej, żeby usunąć pannę Grace ze sceny.
Historię Lainie i małego Steviego Cauleya poznałem z ust ojca, który przedtem usłyszał ją od szeryfa. Lainie, która uciekła z domu mając siedemnaście lat, poznała Donny’ego Blaylocka, kiedy pracowała jako striptizerka w birminghamskiej knajpie „Port Said”. Namówił ją, żeby podjęła pracę w
184
jego rodzinnym interesie, obiecując wielkie pieniądze i Bóg wie co jeszcze, i dowodząc, że chłopcy z
bazy lotniczej umieją rozstawać się z gotówką. Lainie przyjechała do Zephyr, ale wkrótce po
wprowadzeniu się do panny Grace poznała małego Steviego w sklepie Woolwortha, dokąd poszła
kupić letnią garderobę. Może nie była to miłość od pierwszego wejrzenia, ale coś blisko tego. Tak czy
owak, Stevie zachęcał Lainie, żeby rzuciła pracę u panny Grace i wróciła na dobrą drogę. Zaczęli
nawet mówić o małżeństwie. Panna Grace była za tym, bo nie lubiła zatrudniać dziewcząt, które w
głębi serca nie chciały tego robić. Ale Donny Blaylock wmówił sobie, że to on jest chłopakiem Lainie.
Nienawidził małego Steviego, bo Nocna Mona zostawiała jednak Tęgiego Dicka w tyle. Doszedł więc
do wniosku, że chcąc zatrzymać dziewczynę w interesie, musi się pozbyć Steviego. W katastrofie
Nocnej Mony spłonęły też marzenia Lainie i od tej pory było jej wszystko jedno, co robi, z kim i gdzie.
Zmieniła się w nie ociosany kołek, jak powiedziała panna Grace.
Później usłyszałem, że Lainie wraca do domu, starsza i mądrzejsza.
A także smutniejsza.
Ale kto powiedział, że zawsze musi być happy end?
Część tych informacji uzyskana została z pierwszej ręki. Donny Blaylock siedział za kratkami w
więzieniu miejskim, położonym tuż obok ratusza. Jakiś farmer, uzbrojony w wielką dubeltówkę, natrafił na Donny’ego, kiedy ten tańczył z jego strachem na wróble. Widok żelaznych krat tuż przed
nosem nieco go otrzeźwił i przywrócił do przytomności na czas wystarczający, by Donny zdążył
przyznać, iż to on zepchnął małego Steviego z szosy. Stało się jasne, że tym razem Blaylock nie
umknie długiemu ramieniu sprawiedliwości, choćby nawet dłoń tego ramienia zbrukana była forsą
Blaylocków.
Listopad musnął mroźnymi palcami wszystkie ogródki w Zephyr. Wzgórza zbrązowiały, a liście
zaczęły opadać. Kiedy ktoś szedł chodnikiem, trzaskały jak małe petardy.
Usłyszeliśmy je w pewien wtorkowy wieczór, kiedy na kominku płonął ogień, tato czytał gazetę, a
mama wertowała książki kucharskie w poszukiwaniu nowych przepisów na słodkie wypieki.
Rozległo się pukanie i tato podszedł do drzwi. Na ganku pod latarnią stał szeryf Junior Talmadge
Amory z kapeluszem w ręku i posępną miną na długim obliczu. Kołnierz kurtki miał postawiony do
góry; na dworze było zimno.
- Czy mogę wejść, Tom? - zapytał.
- Nie wiem - odparł tato.
- Zrozumiem, jeśli nie zechcesz ze mną rozmawiać. Przyjmę to jak mężczyzna. Ale... chciałem ci
wyjaśnić kilka spraw.
Mama podeszła do ojca.
- Wpuść go, Tom.
Tato otworzył drzwi i szeryf wszedł do środka wnosząc ze sobą powiew nocy.
- Serwus, Cory - rzekł do mnie.
Siedziałem na podłodze przy kominku i odrabiałem zadanie z historii Alabamy. Obok było
miejsce, na którym zwykle w ciepłej poświacie wyciągał się Zbój. Wydawało mi się teraz straszliwie
puste. Ale życie toczyło się dalej.
- Serwus - odpowiedziałem.
- Cory, idź do swojego pokoju - polecił mi ojciec.
Ale szeryf Amory wtrącił:
- Tom, chciałbym, żeby on też mnie wysłuchał. Tym bardziej że to on wszystko odkrył.
Pozostałem na miejscu. Szeryf opuścił chude cielsko na kanapę i położył kapelusz na stoliku.
Siedział wpatrzony w swoją srebrną gwiazdę. Tato usiadł z powrotem, a mama - jak zawsze gościnna
- zapytała szeryfa, czy nie miałby ochoty na kawałek szarlotki lub korzennego piernika, lecz on tylko
potrząsnął głową. Wobec tego mama przysunęła sobie krzesło do kominka, naprzeciw ojca.
- Niedługo już pozostanę szeryfem - zaczął pan Amory. - Burmistrz Swope mianuje kogoś na
moje miejsce, gdy tylko wybierze kandydata. Podejrzewam, że w połowie miesiąca będzie już po
wszystkim. - Westchnął ciężko. - A jeszcze przed końcem listopada mamy zamiar wyjechać z Zephyr.
- Przykro mi tego słuchać - rzekł ojciec - ale było mi jeszcze bardziej przykro, gdy usłyszałem to,
co powiedział mi Cory. Chociaż właściwie nie powinienem się za bardzo na ciebie złościć. Mogłeś się
wszystkiego wyprzeć, kiedy do ciebie przyszedłem.
- Chciałem to zrobić. Bardzo chciałem. Ale jeśli człowiek nie wierzy własnemu synowi, to komu
185
na tym świecie mógłby jeszcze uwierzyć?
Tato nachmurzył się. Wyglądał tak, jakby miał ochotę wypluć z ust coś gorzkiego.
- Na litość boską, J.T., dlaczego to zrobiłeś? Chronić Blaylocków i brać za to od nich pieniądze?
Patrzeć przez palce, jak sprzedają bimber i wciągają ludzi do tej przeklętej jaskini hazardu? Nie
wspomnę już o domu panny Grace. Lubię tę kobietę i szanuję ją, ale Bóg świadkiem, że powinna
zmienić zawód. Co jeszcze robiłeś dla Bigguna Blaylocka? Czyściłeś mu buty?
- Tak - odparł szeryf.
- Co tak?
- Robiłem to. Czyściłem mu buty. - Szeryf uśmiechnął się blado. Jego oczy przypominały dwie
czarne otchłanie smutku i żalu. Potem uśmiech zniknął, a wargi pozostały skrzywione w bolesnym
grymasie.
- Zawsze szedłem po pieniądze do domu Bigguna. Wypłacał mi je pierwszego dnia miesiąca.
Dwieście dolarów w białej kopercie, podpisanej „Szeryf Junior”. - Amory skrzywił się nieznacznie. Kiedy pewnego dnia tam poszedłem, byli z nim wszyscy synowie: Donny, Bodean i Wade. Biggun oliwił strzelbę. Nawet jak siedział na tyłku, człowiek miał wrażenie, że wypełnia cały pokój. Samym spojrzeniem przygniatał cię do podłogi. Wziąłem swoją kopertę, a tu Biggun nagle sięga pod stół, stawia
na nim ubłocone buty i mówi: „Szeryfie Juniorze, nabrudziłem trochę i trzeba by to wyczyścić, a jakoś
mi się nie chce. Nie mógłbyś mnie wyręczyć?” Już miałem powiedzieć, że nie, kiedy ten wyjmuje z
kieszeni pięćdziesięciodolarowy banknot, wkłada go do jednego z tych wielkich buciorów i powiada:
„To ci się, rzecz jasna, opłaci”.
- Nie opowiadaj mi tego J.T. - rzekł tato.
- Ale ja chcę. Muszę. - Szeryf zapatrzył się w ogień, a po jego twarzy przebiegały drżące smugi
światła i cienia. - Powiedziałem Biggunowi, że muszę już iść i że nie będę czyścił niczyich butów. On
na to uśmiecha się i mówi: „Aj, szeryfku, dlaczego po prostu sam nie podasz ceny?”; wyciąga
następną pięćdziesiątkę i wkłada ją do drugiego buta.
- Szeryf Amory spojrzał na palce swojej zdradzieckiej dłoni. - Musiałem kupić dziewczynkom coś
do ubrania. Marzyły o niedzielnych bucikach z kokardkami. Chciały mieć coś, co nie byłoby jeszcze
noszone przez kogoś innego. Zapracowałem więc na dodatkową setkę. Ale Biggun wiedział, że
przyjdę tego dnia i... i deptał w nieczystościach. Kiedy już umyłem te buty, wyszedłem na zewnątrz i
zwymiotowałem. Słyszałem, jak w domu jego chłopcy ryczą ze śmiechu. - Szeryf zacisnął oczy na
kilka sekund, a potem znów je otworzył. - Zabrałem córeczki do najlepszego sklepu obuwniczego w
Union Town, a Lucindzie kupiłem bukiet kwiatów. Były nie tylko dla niej; sam chciałem poczuć jakiś
ładny zapach.
- Czy Lucinda o tym wiedziała? - spytał tato.
- Nie. Myślała, że dostałem podwyżkę. Czy wiesz, ile razy prosiłem burmistrza Swope’a i tę
cholerną radę o podwyżkę? Czy wiesz, ile razy odpowiadali: „Ujmiemy cię w przyszłorocznym budżecie, J.T.”? - Szeryf zaśmiał się gorzko. - Dobry, stary J.T.! J.T. sobie poradzi, będzie naciągał dziesięciocentówkę, aż Roosevelt zacznie piszczeć. J.T. nie potrzebuje podwyżki, bo cóż on takiego robi
przez cały dzień? Jeździ służbowym samochodem albo siedzi za biurkiem i czyta „Detektywa”; no,
może od czasu do czasu przerwie jakąś bójkę albo odnajdzie zgubionego psa, albo powstrzyma
dwóch sąsiadów od kłótni o złamany kołek w płocie! Raz od wielkiego święta zdarza się włamanie,
strzelanina albo taki wypadek jak wtedy, gdy ten samochód wpadł do jeziora. Ale przecież dobry,
stary, nieszkodliwy J.T. nie jest prawdziwym szeryfem, rozumiesz? To tylko długie, niezgrabne indywiduum z gwiazdą na kapeluszu, a w Zephyr nie dzieje się nic takiego, żeby zaraz musiał dostać
podwyżkę. Albo choć pół przyzwoitego przydziału benzyny, albo od czasu do czasu jakąś premię.
Albo przynajmniej klepnięcie po ramieniu.
W oczach pana Amory’ego błysnął nieokiełznany gniew. Na równi z rodzicami uświadomiłem
sobie, że nikt z nas nie podejrzewał, jakie męki cierpi w skrytości nasz szeryf.
- Cholera! - powiedział. - Przecież nie przyszedłem tu po to, żeby zaraz wylewać przed wami
całą żółć. Przepraszam.
- Skoro to trwało tak długo - odezwała się mama - dlaczego po prostu nie zrezygnowałeś?
Bo... podobało mi się, że jestem szeryfem, Rebecco. Lubiłem wiedzieć, kto co komu zrobił i
dlaczego. Lubiłem, kiedy ludzie byli ode mnie zależni. Miałem uczucie, że... że jestem ich ojcem,
186
starszym bratem i najlepszym przyjacielem w jednej osobie. Może burmistrz i rada miejska mnie nie
szanują, ale ludzie w Zephyr - tak. To znaczy... chciałem powiedzieć, że kiedyś mnie szanowali. I
dlatego zostałem, chociaż powinienem był odejść już dawno temu, zanim jeszcze Biggun Blaylock
wezwał mnie w środku nocy i oświadczył, że ma dla mnie propozycję. Powiedział, że nikomu nie robi
krzywdy. Mówił, że poprawia ludziom samopoczucie i że w ogóle nie brałby się za ten interes, gdyby
ludzie sami nie prosili go o towar.
- A ty mu uwierzyłeś. Rany boskie, J.T.! - Tato potrząsnął głową z odrazą.
- To nie wszystko. Biggun powiedział, że gdyby on i jego chłopcy wypadli z interesu, przejmie go
gang Rykera z sąsiedniego hrabstwa, a słyszałem, że ci faceci to pozbawieni skrupułów mordercy.
Biggun dodał, że biorąc jego pieniądze może i zawieram pakt z diabłem, ale lepszy diabeł znajomy...
Tak, uwierzyłem mu, Tom. Wciąż jeszcze mu wierzę.
- Więc przez cały czas znałeś jego kryjówkę? A nam wszystkim wmawiałeś, że nie możesz trafić
na jej ślad!
- Zgadza się. Znajduje się blisko miejsca, gdzie Cory i jego koledzy podpatrzyli, jak przekazują tę
skrzynkę. Przysięgam ci uczciwie, że nie wiem, co w niej było, ale wiem, że Gerald Harginson i Dick
Moultry od dawna należą do Klanu. Tylko że teraz jestem grzesznikiem i wyrzutkiem i nie
powinienem się pokazywać na ulicy pośród porządnych ludzi. - Szeryf utkwił twarde spojrzenie w mojego ojca. - Nie trzeba mi mówić, że narozrabiałem, Tom. Wiem, że źle postąpiłem. Wiem, że
skalałem urząd szeryfa. I okryłem wstydem rodzinę, a wierz mi, że mam ochotę umrzeć, kiedy widzę,
jak ludzie, których uważałem za naszych przyjaciół, patrzą na Lucindę i dzieci tak, jak gdyby wszystkie wypełzły ze spluwaczki. Jak już powiedziałem, niedługo wyjedziemy. Ale pozostał mi jeszcze do
wykonania ostatni obowiązek obieralnego szeryfa miasta Zephyr.
- Ciekawe jaki? Chcesz otworzyć Biggunowi sejf w banku?
- Nie - rzekł cicho szeryf. - Muszę dopilnować, żeby Donny Blaylock trafił do więzienia. Co najmniej pod zarzutem spowodowania śmierci.
- O! - bąknął ojciec i widziałem, że zrobił się bardzo malutki. Wkrótce jednak urósł z powrotem. A co na to powie Biggun Blaylock? Po tym, jak ci płacił, żebyś go krył?
Biggun nie płacił mi za ochronę mordercy, którym właśnie jest Donny. Bogu dzięki, że nie zabił
panny Grace. Znałem Steviego Cauleya. Może nie był najłatwiejszy w obejściu i miałem z nim parę
utarczek, ale uważałem go za porządnego chłopaka. Jego rodzina to też przyzwoici ludzie. Nie zamierzam więc pozwolić, żeby Donny się z tego wywinął, choćby Biggun nie wiem jak mi groził.
- Groził ci? - zapytała mama, podczas gdy ojciec wstał, żeby szturchnąć pogrzebaczem polano w
kominku.
- Tak. Właściwie ostrzegał. - Brwi szeryfa ściągnęły się w jedną linię, pogłębiając rysujące się
nad nosem bruzdy. - Pojutrze będzie tu dwóch szeryfów z biura okręgowego. Przyjadą autobusem
numer 33 linii Trailways, który zatrzymuje się w Zephyr o dwunastej w południe. Mam przygotować
dokumenty, a dalej już oni będą go eskortować.
Autobus linii Trailways przejeżdżał przez Zephyr co drugi dzień w drodze do Union Town. W
rzadkich wypadkach przystawał pod niewielkim szyldem tej linii na stacji benzynowej Shella przy
Ridgeton Street, żeby wchłonąć lub wypluć jednego, najwyżej dwóch pasażerów. Przeważnie jednak
nawet nie zwalniał, tylko spieszył dalej.
- Pod siedzeniem kierowcy w samochodzie Donny’ego znalazłem mały czarny notes - ciągnął szeryf. Tato wrzucił do ognia następne polano, lecz przez cały czas słuchał. - Są w nim nazwiska i
liczby, które, jak sądzę, mają coś wspólnego z gimnazjalną ligą futbolową. Niektóre z tych nazwisk
mogłyby cię zaskoczyć. Nie są to ludzie z Zephyr, ale na pewno znasz ich z gazet, jeśli jesteś na
bieżąco z polityką. Myślę, że Blaylockowie podpłacili paru trenerów, żeby przegrali mecze.
- Rany boskie! - szepnęła mama.
- Ci dwaj z okręgu przyjadą po Donny’ego, a ja muszę im go dostarczyć. - Szeryf Amory przeciągnął palcem wzdłuż krawędzi swojej gwiazdy. - Biggun twierdzi, że prędzej mnie zabije, niż pozwoli, abym wsadził jego syna do tego autobusu. Mam wrażenie, że mówi poważnie.
- To bluff! - rzekł tato. - Próbuje cię nastraszyć, żebyś puścił Donny’ego!
- Dziś rano znalazłem na ganku jakieś martwe zwierzę. Myślę... że to był kot. Ale został porąbany
na drobne kawałki i wszystko było umazane jego krwią, a na drzwiach tą samą krwią ktoś napisał:
„Donny nie pojedzie”. Dobrze, że nie widziałeś twarzy dziewczynek, kiedy to zobaczyły.
187
- Szeryf spuścił głowę i wbił wzrok w podłogę. - Boję się - powiedział.
- Strasznie się boję. Podejrzewam, że Biggun spróbuje mnie wykończyć i uwolnić Donny’ego z
więzienia, jeszcze zanim przyjedzie ten autobus.
- Ja bym się bardziej bała, że te cholerne gady skrzywdzą Lucindę i dzieci - wtrąciła mama. Musiała być bardzo poruszona, bo na ogół nie klęła.
- Jeszcze dziś rano wysłałem je do matki Lucindy. Dzwoniła do mnie około drugiej i mówiła, że
dojechały bez przeszkód. - Szeryf podniósł głowę i z udręczoną miną spojrzał na mojego ojca. Potrzebuję pomocy, Tom.
Pan Amory wyjaśnił, że szuka trzech albo czterech ludzi, których mógłby mianować zastępcami
szeryfa i którzy spędziliby z nim dzisiejszą noc, jutrzejszy dzień i jeszcze jedną noc w więzieniu.
Powiedział, że zaciągnął już Jacka Marchette’a, który w tej chwili pełni straż przy Donnym, ale ma
problemy ze znalezieniem kogokolwiek ponadto. Prosił już o to dziesięciu mężczyzn i dziesięciokrotnie mu odmówiono.
- To będzie niebezpieczne zadanie - rzekł. Zastępcy dostaną po pięćdziesiąt dolarów z jego
własnej kieszeni, bo niestety na więcej go nie stać. Za to w więzieniu są broń i amunicja, a sam budynek jest mocny jak forteca. Cały problem - dodał - polega na przewiezieniu Donny’ego z celi na
przystanek autobusowy.
- No, i tak to wygląda - zakończył obejmując kościste kolana. - Czy mógłbym cię mianować,
Tom?
- Nie!!! - Głos mamy wstrząsnął szybami w oknach. - Czyś ty oszalał?
- Przykro mi, że muszę go o to prosić, Rebecco. Przysięgam. Ale ktoś to musi zrobić.
- Więc poproś kogoś innego! Nie Toma!
- Tak czy nie? - zwrócił się szeryf do ojca.
Tato stał przy kominku, na którym trzaskały polana. Jego spojrzenie wędrowało od szeryfa do
mamy i z powrotem, od czasu do czasu ukradkiem zahaczając o mnie. W końcu wsadził ręce do
kieszeni i pochylił głowę.
- Ja... nie wiem, co odpowiedzieć.
- Ale wiesz, co jest słuszne, czy tak?
- Tak. Ale wiem też, że nie wierzę w przemoc. Nie mogę znieść myśli o niej. Szczególnie... po
tym, jak się czułem przez ostatnie kilka miesięcy. Jak gdybym kroczył po skorupce jajka z kowadłem
na plecach. Wiem, że nie mógłbym pociągnąć za spust i strzelić do kogoś. To wiem na pewno.
- Nie musiałbyś machać bronią. Nawet bym tego od ciebie nie oczekiwał. Po prostu bądź tam,
żeby Biggun wiedział, że nie wyprze się potem morderstwa.
- Chyba że Blaylockowie wszystkich was wymordują! - Mama zerwała się z krzesła. - Nie! Tom
przeżywa ostatnio silny stres i ani fizycznie, ani psychicznie nie jest w stanie...
- Rebecco! - warknął ojciec. Mama umilkła. - Dziękuję ci, mogę mówić za siebie.
- Powiedz, że się zgadzasz, Tom. - Tym razem szeryf już błagał. - To wszystko, co chciałbym
usłyszeć.
Tato cierpiał. Na jego twarzy widziałem posępne znamię bólu. Wiedział, co jest słuszne, ale był
skołatany, całą duszę miał obolałą, a zimna dłoń nieboszczyka z jeziora trzymała go za gardło.
- Nie - rzekł chrapliwie. - Nie mogę J.T.
Niech mi Bóg wybaczy. Pomyślałem tylko jedno słowo: „tchórz”. Natychmiast zrobiło mi się
wstyd, zerwałem się i z płonącą twarzą pobiegłem do swego pokoju.
- Cory! - zawołał tato. - Czekaj chwilę!
- No to pięknie! - Szeryf Amory wstał, porwał swój kapelusz ze stolika i wtłoczył go na głowę.
Denko było wgniecione, a srebrna gwiazda przekrzywiła się złośliwie. - Znakomicie! Wszyscy marzą
tylko o tym, żeby Blaylockowie znaleźli się za kratkami, i kopią mnie po tyłku, bo brałem ich brudne
pieniądze, ale kiedy pojawia się szansa, żeby rzeczywiście coś z nimi zrobić, każdy przypomina
sobie o siostrach, braciach, wujkach i chowa głowę w piasek! Pięknie!
- Żałuję, że nie mogę ci... - zaczął tato.
- Zapomnij o tym. Siedź w domu. Dobranoc.
Szeryf Amory wyszedł z powrotem w chłodną noc. Liście szeleściły mu pod nogami - coraz
ciszej, w miarę jak się oddalał. Tato stanął przy oknie, patrząc na odjeżdżający samochód.
- Nie martw się o niego - powiedziała mama. - Znajdzie dość chętnych.
188
- A jeżeli nie? Jeżeli rzeczywiście każdy schowa głowę w piasek?
- Jeżeli nikt w tym mieście nie dba o prawo i porządek na tyle, by pomóc swemu szeryfowi, to
Zephyr zasługuje na to, żeby sczeznąć i rozpaść się w pył.
Tato odwrócił się do niej. Jego zaciśnięte usta tworzyły wąską kreskę.
- Zephyr to my, Rebecco. Ty i ja. I Cory. I J.T. I tych dziesięciu mężczyzn, którzy mu dziś
odmówili. Oni także są częścią tego miasta. Zephyr to ludzkie dusze i wzajemna życzliwość, która
rozpada się w pył wcześniej niż gmachy i domy.
- Nie możesz mu pomóc, Tom, Po prostu nie możesz. Gdyby coś ci się stało... - Mama nie
dokończyła, bo ten tok rozumowania prowadził wprost do tragicznego finału.
- Zapewne źle postąpił, ale zasługuje na to, by mu pomóc. Powinienem był mu powiedzieć, że z
nim pójdę.
- Nie, nie powinieneś. Nie jesteś wojownikiem, Tom. Ci Blaylockowie zabiliby cię, zanim
zdążyłbyś mrugnąć okiem.
- Wobec tego nie powinienem mrugać - odparł ojciec z kamienną twarzą.
- Skorzystaj z jego rady, Tom. Siedź w domu i nie narażaj się, dobrze?
- Ładny przykład daję Cory’emu. Widziałaś, jak na mnie patrzył?
- Przejdzie mu. - Mama uśmiechnęła się z wysiłkiem. - Co byś powiedział na kawałek korzennego piernika i filiżankę kawy?
- Nie chcę piernika. Nie chcę szarlotki ani makaroników kokosowych, ani rogalików z jagodami.
Potrzebny mi tylko... - Tato urwał. Dławiły go nazbyt gwałtowne emocje. Możliwe, że chciał zakończyć
słowem „spokój” - Muszę porozmawiać z Corym - wykrztusił, podszedł do moich drzwi i zapukał.
Wpuściłem go. Musiałem. Był moim ojcem. Usiadł na łóżku, a ja podsunąłem sobie pod nos
komiks z Czarnym Jastrzębiem. Zanim wszedł, myślałem o słowach Vernona: „Szeryf Amory to dobry
człowiek, ale nie jest dobrym szeryfem. Pozwala odfrunąć ptaszkom, kiedy już ma je w łapach”. Nikt
chyba nie mógł zaprzeczyć, że szeryf Amory usiłował dbać o dobro swojej rodziny.
Tato odchrząknął.
- Podejrzewam, że znalazłem się niżej niż kurzy kuper, czy tak?
W każdym innym wypadku byłbym się roześmiał. Wlepiłem wzrok w komiks, próbując wtopić się
w świat smukłych hebanowych myśliwców i herosów o kwadratowych szczękach, którzy swe pięści i
umysły poświęcili obronie sprawiedliwości.
Może w jakiś sposób się zdradziłem. Może ojciec przez moment czytał w moich myślach.
- Świat to nie komiks, synu - powiedział, po czym dotknął mego ramienia, wstał i wyszedł, zamykając za sobą drzwi.
Bardzo źle spałem tej nocy. Jeśli nie wołały mnie cztery czarne dziewczynki, to samochód spadał
z czerwonego urwiska wprost do czarnej wody; potem znów pędziła przeze mnie Nocna Mona, a demoniczna, brodata twarz Bigguna Blaylocka mówiła: „Dorzuciłem jedno na szczęście”; z grobu
skrzeczała rozsadzona wystrzałem głowa Lucyfera, pani Lezander zaś podawała mi szklankę lemoniady, oświadczając: „Czasem aż do świtu słucha zagranicznych rozgłośni”.
Leżałem wpatrując się w ciemność.
Nie powiedziałem rodzicom o niechęci doktora Lezandera do mleka ani o tym, że jest nocnym
markiem. Z pewnością nie miało to nic wspólnego z wypadkiem nad jeziorem. Z jakiego powodu doktor miałby zabijać przybysza z obcych stron? Poza tym pan Lezander był miłym człowiekiem, który
kocha zwierzęta, nie zaś bestią, która bije kogoś do nieprzytomności, a potem dusi struną od pianina.
To było nie do pomyślenia!
A jednak wciąż o tym myślałem.
Vernon nie mylił się co do szeryfa Amory’ego. Czy miał rację także w sprawie sowy, która nie pije
mleka?
Vernon był stuknięty, ale tak jak Beach Boys włóczył się różnymi drogami. Niczym oko Opatrzności obserwował mieszkańców Zephyr, ich wielkie nadzieje i podłe intrygi. Widział życie bez osłonek - nagie. Może nawet widział o wiele więcej, niż pojmował.
Zdecydowałem się. Będę obserwował doktora Lezandera. I panią Lezander też. Gdyby pod cywilizowaną powłoką jej mąż skrywał potwora, to czy mogłaby tego nie wiedzieć?
Nazajutrz, mimo iż było chłodno i dżdżysto, po lekcjach przejechałem się na rowerze koło domu
Lezanderów. Oczywiście oboje byli w domu. Nawet dwa konie stały w stajni. Nie wiedziałem, czego
189
mam szukać, chciałem tylko popatrzeć. Doktora musiało wiązać z Jeziorem Saksońskim coś więcej
niż tylko teorie Vernona.
Wieczorem przy kolacji panowała cisza tak gęsta, że trudno byłoby ją przeciąć nawet piłą łańcuchową. Nie ufałem sobie na tyle, bym ośmielił się spojrzeć ojcu w oczy, a tato z mamą też nie patrzyli
na siebie. Ubaw po pachy, myślałby kto!
Kiedy jedliśmy placek dyniowy, którego wszyscy zaczynaliśmy mieć serdecznie dosyć, tato się
odezwał:
- Dzisiaj zwolnili Ricka Spannera.
- Ricka? Przecież pracuje w „Zielonych Łąkach” tak samo długo jak ty!
Zgadza się - rzekł tato i dziobnął okruch placka widelcem. - Rozmawiałem rano z Neilem
Yarbroughem. Słyszał, że zmniejszają produkcję. Muszą, przez ten cholerny... ten supermarket poprawił się, choć przekleństwo już padło. - „Spiżarnię Grubego Paula”. - Tato parsknął tak głośno,
że myślałem, iż placek dyniowy wyleci mu nosem.
- Mleko w plastikowych butelkach! Ciekawe, co jeszcze zechcą udziwnić?
- Leah Spanner w sierpniu urodziła dziecko - powiedziała mama.
- To już trzecie. Co oni teraz zrobią?
- Nie wiem. Rick wyszedł zaraz po rozmowie z kierownictwem. Neil słyszał, że dali mu
miesięczną odprawę, ale daleko z nią nie zajedzie, mając cztery gęby do wyżywienia. - Tato odłożył
widelec. - Może zanieślibyśmy im jakiś placek albo coś w tym rodzaju.
- Zaraz z rana upiekę świeży.
- To dobrze. - Tato wyciągnął rękę i położył ją na dłoni mamy. Niezależnie od wszystkiego, co się
wokół działo, co powiedziano i co pozostało nie dopowiedziane, był to krzepiący widok. - Mam wrażenie, że to dopiero początek, Rebecco. „Zielone Łąki” nie wytrzymują konkurencji z cenami supermarketu. W zeszłym tygodniu obniżyliśmy ceny dla stałych klientów, a dwa dni później Gruby Paul i tak
nas przebił. Obawiam się, że będzie jeszcze o wiele gorzej, zanim się cokolwiek polepszy.
Widziałem, jak ściska dłoń mamy, a ona oddaje uścisk. Oboje szli w jednym zaprzęgu i mieli
długą drogę przed sobą.
- Jeszcze jedna sprawa. - Tato urwał i zacisnął zęby. Najwyraźniej ta druga sprawa nie bardzo
chciała mu przejść przez gardło. - Rozmawiałem dziś po południu z Jackiem Marchette’em. Był na
stacji Shella, kiedy podjechałem zatankować furgonetkę. Powiedział... - Znów coś bolesnego uwięzło
ojcu w krtani. - Powiedział, że oprócz niego J.T. znalazł tylko jednego ochotnika. Wiesz, kto nim jest?
Mama czekała.
- Księżycowy Człowiek. - Po twarzy ojca przemknął wymuszony uśmiech. - Czy możesz w to
uwierzyć? Spośród wszystkich zdrowych mężczyzn w Zephyr tylko Jack i Księżycowy Człowiek staną
po stronie J.T. przeciw Blaylockom. Wątpię, czy ten stary potrafi w ogóle utrzymać pistolet, nie
mówiąc już o tym, aby umiał go użyć w razie potrzeby. No cóż, podejrzewam, że cała reszta
postanowiła siedzieć w domu i nie narażać się, jak sądzisz?
Mama cofnęła dłoń i odwróciła wzrok. Tato patrzył przez stół prosto na mnie i chyba zacząłem się
wiercić pod jego badawczym spojrzeniem, które zdawało się parzyć.
- Ale masz ojca, co, wspólniku? - rzekł. - Pewnie dziś w szkole mówiłeś kolegom, jak to stanąłem
w obronie prawa?
- Nie - odparłem.
- A szkoda! Powinieneś był o tym powiedzieć Benowi, Johnny’emu i Davy’emu Rayowi też!
- Jakoś nie widzę, żeby ich ojcowie ustawiali się w kolejce pod lufy Blaylocków! - powiedziała
mama napiętym, drżącym głosem. - Gdzie są ludzie, którzy umieją obchodzić się z bronią? Gdzie
wszyscy myśliwi? Gdzie te pyszałki, które podobno mają na koncie tyle bójek i potrafią rozwiązać
każdy problem na bożym świecie za pomocą pięści i spluwy?
- Nie wiem, gdzie oni są. - Tato ze zgrzytem odsunął krzesło i wstał. - Wiem tylko, gdzie ja
jestem.
Ruszył w stronę frontowych drzwi.
Mama zawołała za nim z przestrachem:
- Dokąd się wybierasz?!
Ojciec zatrzymał się w połowie drogi między kuchnią a drzwiami. Podniósł rękę do czoła.
- Na ganek. Tylko na ganek, Rebecco. Muszę przez chwilę posiedzieć i pomyśleć.
190
- Ale tam jest zimno i pada!
- Przeżyję - powiedział tato i wyszedł.
Wrócił mniej więcej po półgodzinie. Usiadł przy kominku, żeby się ogrzać. Tego dnia kładłem się
nieco później, ponieważ był piątek, ale kiedy przed jedenastą szedłem spać, tato wciąż jeszcze
siedział przy kominku, z brodą opartą na splecionych dłoniach. Na dworze zerwał się wiatr, a deszcz
tłukł o szyby, jakby kto rzucał garście śrutu.
- Dobranoc, mamusiu! - rzekłem. Odpowiedziała mi „dobranoc”, zmagając się z pracami kuchennymi. - Dobranoc, tato.
- Cory? - rzekł miękko.
- Tak?
- Gdybym musiał zabić człowieka, czy różniłbym się czymkolwiek od tamtego mordercy znad
jeziora?
Zadumałem się na chwilę.
- Tak - oświadczyłem w końcu. - Bo zabiłbyś w obronie własnej.
- A skąd możemy wiedzieć, czy tamten morderca również w jakiś sposób się nie bronił?
- Chyba nie możemy. Ale ty nie czerpałbyś z tego przyjemności tak jak on.
- Nie - przyznał tato. - Na pewno nie.
Miałem jeszcze coś do powiedzenia. Nie wiem, czy chciał tego słuchać, czy nie, ale musiałem
mu to powiedzieć.
- Tato?
- Tak, synu?
- Nie sądzę, by ktokolwiek podarował ci spokój, tato. Myślę, że musisz go sobie wywalczyć, czy
tego chcesz, czy nie. To tak jak sprawa Johnny’ego z Gothą Branlinem. Johnny nie szukał bójki.
Został do niej zmuszony. Ale wywalczył spokój dla nas wszystkich, tatusiu.
Wyraz twarzy ojca nie zmienił się i nie byłem pewien, czy zrozumiał, do czego zmierzam.
- Nie wiem, czy wyrażam się dość jasno...
- Bardzo jasno - odparł. Podniósł głowę i ujrzałem, że w kąciku ust zaigrał mu nieśmiały uśmiech.
- Jutro nadają w radiu mecz z Alabamy. Głowę dam, że będzie świetny. Lepiej idź już spać.
- Tak jest. - Ruszyłem do swojego pokoju.
- Dziękuję ci, synu - powiedział.
O siódmej rano obudził mnie łoskot zimnego silnika, który usiłował zaskoczyć.
- Tom! - Usłyszałem na ganku mamę.- Tom, nie rób tego!
Wyjrzałem przez okno i w jasnym świetle poranka zobaczyłem, jak mama wybiega na ulicę w
szlafroku. Ale furgonetka toczyła się już naprzód.
- Nie idź tam! - krzyknęła mama.
Z okna po stronie kierowcy wysunęła się dłoń ojca i pomachała jej. Wzdłuż całej ulicy szczekały
psy, wywabione z bud niecodziennym harmiderem. Wiedziałem, dokąd jedzie ojciec. Wiedziałem,
dlaczego.
Bałem się o niego, ale tej nocy ojciec podjął życiową decyzję. Sam chciał znaleźć sobie spokój,
dość miał biernego czekania.
Cały ranek gotowaliśmy się na najgorsze. Mama prawie się nie odzywała. Krążyła po domu w
szlafroku, a w jej oczach błyszczał strach. Co piętnaście minut dzwoniła do biura szeryfa, aż w końcu
około dziewiątej ojciec musiał jej chyba powiedzieć, $e nie może dłużej z nią rozmawiać, bo więcej
nie sięgnęła po słuchawkę.
O wpół do dziesiątej zacząłem się ubierać. Wciągnąłem dżinsy, koszulę i sweter, bo mimo
słonecznej pogody było przeraźliwie zimno. Umyłem zęby i uczesałem się. Patrzyłem, jak mała
wskazówka zbliża się do dziesiątej. Wyobraziłem sobie autobus numer 33 linii Trailways, jadący po
krętych drogach. Pospieszy się, spóźni czy przyjedzie punktualnie? Sekundy mogły dziś decydować
o życiu mego ojca, szeryfa, naczelnika Marchette’a i Księżycowego Człowieka. Odsunąłem od siebie
tę i podobne myśli najdalej jak umiałem. Wróciły jednak, podstępne niczym trujący bluszcz. Zanim
jeszcze dobiegło wpół do jedenastej, wiedziałem już, że muszę tam iść. Musiałem tam być, musiałem
widzieć ojca. Nie mogłem czekać na telefon z wiadomością, że Donny siedzi w autobusie z dwoma
szeryfami albo że mój ojciec leży martwy, przeszyty kulą Blaylocków. Musiałem iść. Zapiąłem zegarek i byłem gotowy.
191
O jedenastej nerwy mamy były już w takim stanie, że słuchała równocześnie radia i telewizji i
piekła trzy placki naraz. Za chwilę miał się zacząć mecz alabamskiej drużyny, ale obchodziło mnie to
tyle, co zeszłoroczny śnieg.
Wszedłem do przesyconej dynią i gałką muszkatołową kuchni.
- Czy mogę iść do Johnny’ego, mamusiu?
- Co? - Mama spojrzała na mnie nieprzytomnym wzrokiem. - Dokąd chcesz iść?
- Do Johnny’ego. Mamy się tam spotkać i... - Zerknąłem na radioodbiornik. Tłum kibiców ryczał:
„Hurrraaa”. - ...i słuchać transmisji z meczu - dokończyłem. Było to kłamstwo konieczne.
- Nie. Masz zostać tu ze mną.
- Obiecałem im, że przyjdę.
- Powiedziałam... - Twarz mamy zapłonęła gniewem. Z hukiem postawiła makutrę na blacie.
Umazane dynią łyżki i tłuczki spadły na podłogę. Łzy napłynęły mamie do oczu, a dłoń uniosła się do
ust, żeby powstrzymać okrzyk rozpaczy.
Może na zewnątrz wydawałem się chłodny, ale w środku palił mnie żywy ogień.
- Chciałbym pójść - powiedziałem.
Dłoń mamy nie wytrzymała naporu.
- No to idź! - krzyknęła, niezdolna już dłużej kryć udręki. - Idź sobie, nic mnie to nie obchodzi!
Odwróciłem się i wybiegłem, zanim wzbierający w piersi mamy szloch sprawi, że nogi wrosną mi
w ziemię. Kiedy wsiadałem na rower, usłyszałem w kuchni trzask. Makutra ostatecznie wylądowała
na podłodze. Popedałowałem w kierunku Ridgeton Street, a chłód kąsał mnie w uszy.
Tego dnia Rakiecie spieszyło się, jak gdyby czuła nadciągający dramat. Mimo to miasto leżało
pogrążone w sobotniej drzemce; chłód zatrzymał w domach większość dzieci, z wyjątkiem tych paru,
których nic nie zmoże, kibice zaś - czyli prawie wszyscy mieszkańcy - wsłuchiwali się w relację o najnowszych wyczynach Beara Bryanta. Pochyliłem się do przodu, tnąc brodą wiatr. Opony Rakiety
mruczały na asfalcie, a kiedy stopy zsunęły mi się z pedałów, koła same kręciły się dalej.
Dotarłem do stacji benzynowej piętnaście po jedenastej. Stały na niej dwa dystrybutory i kompresor. W kantorku, który przylegał do dwukanałowego warsztatu, siedział przy biurku pan Hiram White podstarzały garbus, który zwykle człapał wokół swych kluczy i pasów przekładniowych jak Quasimodo wśród dzwonów. Pan White również słuchał radia, z głową przechyloną w kierunku odbiornika.
Na szarym rogu budynku zwisała na zardzewiałych śrubach żółta metalowa tabliczka z napisem:
„Sieć autobusowa TRAILWAYS”. Zaparkowałem Rakietę z tyłu, obok zachlapanych olejem pojemników na śmieci, i usiadłem na ziemi w plamie słońca, czekając, aż nadejdzie południe.
Kiedy za dziesięć dwunasta paznokcie miałem już obgryzione do kości, usłyszałem warkot nadjeżdżających samochodów. Ostrożnie wyjrzałem za róg. W polu mojego widzenia pojawił się wóz szeryfa, a za nim furgonetka taty. Obok niego siedział Księżycowy Człowiek w cylindrze. Naczelnik
Marchette zajmował fotel pasażera w samochodzie szeryfa, a sam przestępca wciśnięty został na
tylne siedzenie, za plecami pana Amory’ego. Donny Blaylock miał na sobie bury uniform i uśmiechał
się głupawo. Nikt nie wysiadł z wozu. Wszyscy siedzieli na swoich miejscach, a oba silniki grały
nadal.
Z kantorka wyłonił się pan White, posuwając się nieco bokiem, jak krab. Szeryf Amory opuścił
szybę w oknie i zamienił z nim kilka słów, których nie udało mi się dosłyszeć. Potem pan White wrócił
do swojego biura. Kilka minut później wyszedł ponownie, ubrany w zaplamioną smarami kurtkę i
baseballową czapeczkę. Wsiadł do swojego desoto i odjechał, wypuszczając z rury wydechowej
kropki i kreski niczym wiadomość w alfabecie Morse’a.
Szyba w oknie szeryfa podjechała do góry. Sprawdziłem czas na swoim zegarku. Była za dwie
dwunasta.
Dwie minuty później autobusu jeszcze nie było.
Nagle jakiś głos za mną powiedział:
- Nie ruszaj się, chłopcze.
Czyjaś ręka złapała mnie za kark, zanim zdążyłem się odwrócić. Kościste palce zaciskały się tak
mocno, że cały zesztywniałem ze strachu. Ręka odciągnęła mnie od narożnika budynku. Kto to był,
Wade czy Bodean? Boże, czy istnieje jakiś sposób, żeby ostrzec tatę? Ręka ciągnęła mnie dalej, aż
192
znaleźliśmy się koło pojemników na śmiecie. Wtedy mnie puściła. Odwróciłem się, żeby spojrzeć w
twarz swego przeciwnika.
- Co ty tu, u diabła, robisz, chłopcze? - zapytał mnie pan Owen Cathcoate.
Zaniemówiłem. Pomarszczona, plamista twarz pana Cathcoate’a wystawała spod przepoconego,
brunatnego kowbojskiego kapelusza, bardziej w stylu Gabby’ego Hayesa niż Roya Rogersa. Przerzedzone żółtobiałe włosy opadały niechlujnie na ramiona. Oprócz wymiętych czarnych spodni i burego cardigana pan Cathcoate miał na sobie beżowy prochowiec, który wyglądał, jak gdyby
pokrywała go pleśń, a nie pył. Odpruty obrąbek zwieszał się prawie do kostek, przysłaniając czarne
kowbojskie buty. Ale na dobre odebrało mi głos, gdy ujrzałem skórzany pas na naboje, opinający
szczupłe biodra staruszka, i rewolwer ze szkieletowym chwytem, wepchnięty w kaburę na udzie tak,
by rękojeść wystawała na zewnątrz.
- Zadałem ci pytanie - powiedział.
- Mój tato - zdołałem wyjąkać. - Jest tutaj. Pomaga szeryfowi.
- Owszem, jest. Ale to nie wyjaśnia, dlaczego ty tu jesteś.
- Chciałem tylko...
- Dać sobie odstrzelić głowę? Będą tu fajerwerki albo nie znam Blaylocków. Wsiadaj na rower i
jazda.
- Autobus się spóźnia - powiedziałem próbując go zagadać.
- Nie próbuj mnie zagadywać - odparował. - Jazda! - popchnął mnie w kierunku Rakiety.
Nawet na nią spojrzałem.
- Nic z tego, proszę pana. Zostaję z moim tatą.
- Chcesz, żebym w tej chwili przetrzepał ci tyłek?
Na szyi pana Cathcoate’a wystąpiły żyły. Podejrzewam, że mógł spuścić mi lanie, przy którym
razy mojego ojca przypominały muśnięcia pędzelkiem do pudru. Staruszek postąpił krok w moją
stronę. Zrobiłem krok w tył i nagle postanowiłem, że dalej się już nie cofnę.
Pan Cathcoate zatrzymał się również, niecałe trzy stopy ode mnie. Po wargach przebiegł mu
dość kanciasty uśmieszek.
- No, proszę - powiedział. - Masz piach w szprychach, co?
- Zostaję tutaj - oświadczyłem.
A potem obaj usłyszeliśmy odgłos nadjeżdżającego samochodu i zdaliśmy sobie sprawę, że czas
na dyskusje się skończył. Pan Cathcoate obrócił się zwinnie i podkradł do narożnika budynku, szeleszcząc fałdami prochowca. Ostrożnie wyjrzał zza węgła i w tej samej chwili uświadomiłem sobie, że
nie widzę już pana Owena Cathcoate’a.
Też wyjrzałem za róg, zanim odpędził mnie machnięciem ręki.
Serce podskoczyło mi do gardła. Zamiast autobusu linii Trailways zobaczyłem czarnego cadillaca. Podjechał do stacji benzynowej i stanął prostopadle do samochodu szeryfa. Umknąłem spod
usiłującej mnie powstrzymać ręki pana Cathcoate’a, co sił w nogach pognałem do sterty używanych
opon przy warsztacie i rozpłaszczyłem się na ziemi tuż za nimi. W ten sposób miałem doskonały
widok na wszystko, co miało się dziać, i nie zamierzałem się stamtąd ruszać, chociaż pan Cathcoate
kiwał na mnie zza rogu budynku.
Z cadillaca wysiadł Bodean Blaylock w białej koszuli z rozpiętym kołnierzykiem i mieniącym się
ślisko szarym garniturze. Miał świeżo ostrzyżone włosy, a odpychające usta skrzywił w ironicznym
uśmiechu. Sięgnął do samochodu i wyjął z niego rewolwer o rękojeści wykładanej macicą perłową. Z
przeciwnej strony pojawił się Wade Blaylock z ulizaną czupryną i sterczącym podbródkiem. Miał na
sobie czarne spodnie, tak obcisłe, że zdawały się namalowane na ciele, a podwinięte do łokci mimo
chłodu rękawy kowbojskiej koszuli w niebieską kratę odsłaniały wytatuowane łapska. Na ramieniu
miał kaburę z pistoletem, a do tego wyjął jeszcze z cadillaca karabin i szybko go przeładował: trzaskprask!
Potem otworzyły się tylne drzwi, samochód zadygotał i wynurzył się z niego kolos. Biggun Blaylock ubrany był w kombinezon w maskujący deseń i ciemnobrązową koszulę. Wyglądał tak, jak gdyby
jedno z uśpionych listopadowych wzgórz nagle ożyło i oderwało się od skalnych korzeni, by toczyć
się przez świat. Szczerzył zęby w uśmiechu, a jego łysa czaszka z pęczkiem siwej szczeciny lśniła
jak posmarowana tłuszczem. Sapał ciężko, wyczerpany wysiłkiem, jakiego wymagało wyjście z
samochodu.
193
- Do roboty, chłopcy - powiedział między jednym a drugim sapnięciem.
Wade obniżył karabin. Bodean odbezpieczył rewolwer. Obaj wymierzyli w samochód szeryfa i zaczęli strzelać.
Omal nie wyskoczyłem ze skóry. Kule przedziurawiły obie przednie opony, spuszczając z nich
powietrze. Potem Wade i Bodean wymierzyli w furgonetkę taty. Tato przerzucił bieg na wsteczny i
próbował wycofać się spod ostrzału, lecz na próżno. Przednie opony rozerwało, a okulała furgonetka
stanęła w miejscu, kołysząc się na resorach, - Musimy pogadać o interesach, szeryfie Juniorze! - zagrzmiał Biggun.
Szeryf nie wysiadł. Widać było uśmiechniętą twarz Donny’ego Blaylocka, rozpłaszczoną na szybie jak twarz dzieciaka, który patrzy na świeże ciastka w cukierni. Obejrzałem się, żeby zobaczyć, co
robi pan Cathcoate, ale nie było go tam. Zniknął.
- Autobus trochę się spóźni! - oznajmił Biggun. Sięgnął na tylne siedzenie cadillaca, a kiedy się
wyprostował, w jednej łapie wielkości wieprzowego udźca trzymał dubeltówkę, a w drugiej chlebak.
Położył go na dachu samochodu, rozpiął zamek i sięgnął do środka. - Prześmieszna sprawa, szeryfie
Juniorze! - wrzasnął. Wyjął z ładownicy dwa naboje i wepchnął je do luf. - Ten cholerny autobus złapał dwie gumy na drodze numer 10! Nieźle się chłopcy namęczą, zanim go z powrotem obują! - Biggun oparł się o samochód, który jęknął i przysiadł. - Ja na przykład nie cierpię zmieniać kół.
Rozległ się wystrzał: trach!
Tylne opony cadillaca eksplodowały. Biggun, mimo swojej masy, podskoczył prawie metr do góry,
wydając z siebie dźwięk będący kombinacją okrętowej syreny i arii operowej. Wade i Bodean obrócili
się błyskawicznie. Biggun opadł na ziemię, krusząc betonowe podłoże.
Kiedy dym się rozwiał, ujrzeliśmy postać stojącą za cadillakiem, w pobliżu ciągnika, którego pan
White używał do holowania klientów. Słodki Chłopak trzymał w prawej dłoni rewolwer.
- Co jest, do cholery! - rozzłościł się Biggun. Twarz nabiegła mu krwią, a koniuszek brody zaczął
się trząść.
Szeryf Amory wyskoczył z samochodu.
- Owen! Mówiłem ci, żebyś się tu nie kręcił!
Słodki Chłopak zignorował go, mierząc chłodnym wzrokiem Bigguna.
- Wie pan, jak to się nazywa, panie Blaylock? - zapytał i nagle zakręcił spluwą na palcu. Słońce
błysnęło na niebieskawym metalu, a rewolwer z miękkim zgrzytem wysuszonej skóry wylądował w olstrze, zwrócony rękojeścią na zewnątrz. - To się nazywa - podjął Słodki Chłopak - równowaga sił.
- Gówno, nie równowaga! - wrzasnął Biggun. - Rozwalcie go, chłopcy!
Wade i Bodean otworzyli ogień, szeryf zaś krzyknął: „Nie!” i podrzucił na ramię karabin, trzymany
dotąd u boku.
Może i Słodki Chłopak był pomarszczonym staruszkiem, ale to, co zrobiło z niego słynnego rewolwerowca, teraz zajaśniało w całej pełni. Dał nura za ciągnik dokładnie w tej samej chwili, gdy z
jego przedniej szyby posypało się szkło, a kule podziobały maskę. Szeryf Amory wypalił dwukrotnie i
tym razem w cadillacu rozsypała się szyba. Wade skrzeknął i przypadł do ziemi, ale Bodean odwrócił
się w furii i jego rewolwer plunął ogniem. Kapelusz szeryfa odleciał z głowy jak gołąb. Następny strzał
Amory’ego musiał chyba wyryć ścieżkę w krótkiej czuprynie Bodeana, ten zaś odczuł chyba bliskość
kuli, bo krzyknął: „Au!” i rozpłaszczył się na ziemi.
Z samochodu szeryfa wysiadł pan Marchette z pistoletem. Tato wygramolił się z furgonetki i
zeskoczył na chodnik, a wtedy z budzącą dreszcz mieszaniną dumy i strachu spostrzegłem, że on
też jest uzbrojony. Księżycowy Człowiek pozostał w furgonetce. Schował głowę tak, że widać było
tylko czubek jego cylindra.
Bum! - przemówiła dubeltówka. Ciągnik zatrząsł się, rozsiewając wokół szkło i kawałki metalu.
Biggun klęczał za cadillakiem i przemknęło mi przez myśl, że nie powinien niszczyć tego ciągnika, bo
potrzebny mu będzie kołowrót, żeby znów stanąć na nogach.
- Tato! - wrzasnął Donny z samochodu szeryfa. - Wyciągnij mnie stąd, tato!
- Nikt nie zabierze mi tego, co należy do mnie! - odkrzyknął Biggun.
Wypalił w maskę samochodu szeryfa, odstrzeliwując z niej kratownicę.
Woda z chłodnicy buchnęła kłębami pary jak gejzer. Donny, przytrzymywany na tylnym siedzeniu
przez sznur albo kajdanki, zawołał:
194
- Nie zabij mnie, tato, zanim mnie ocalisz.
Wiedziałem teraz, co najbardziej wyostrza mu dowcip.
Biggun sięgnął do góry i złapał za pasek torby z amunicją. Pociągnął ją do siebie, żeby naładować broń. Następna kula rozbiła tylne światło cadillaca. Słodki Chłopak nie zasypiał gruszek w
popiele.
- To nic nie da! - rzekł Biggun, z trzaskiem zamykając strzelbę. - Przejdziemy przez was jak śrut
przez gęś! Słyszysz mnie, szeryfku?
Tato wstał. Ledwie się powstrzymałem, by nie krzyknąć, żeby się nie podnosił. Przebiegł wzdłuż
wozu szeryfa i przykucnął tuż przy nim. Widziałem, jaki jest blady. Ale był tam, i tylko to się liczyło.
Nastała chwila ciszy; każdy na nowo zbierał w sobie odwagę. Bodean i Wade zaczęli strzelać do
samochodu szeryfa i Donny skulił się na tylnym siedzeniu.
- Skończcie z tą pukaniną, cholerne głupki! - zarządził Biggun. - Chcecie odstrzelić łeb własnemu
bratu?
Może mam nazbyt bujną wyobraźnię, ale wydawało mi się, że zarówno Wade, jak i Bodean nie
przerwali ognia tak szybko, jak by należało.
- Zajdź ich od tyłu, Wade! - ryknął Bodean.
- Sam ich zajdź, tępaku!
Na dowód tego, że spryt pokerzysty nie zawsze idzie w parze ze zdrowym rozsądkiem, Bodean
wstał i ruszył sprintem w stronę rogu budynku. Przebiegł mniej więcej trzy kroki, gdy zabrzmiał pojedynczy strzał; Bodean złapał się za prawą stopę i runął na chodnik.
- Postrzelili mnie, tato! Tato! Strzelają do mnie! - zawodził, na próżno usiłując dosięgnąć swojego
rewolweru.
- Przecież wiem, do cholery, że cię łaskoczą! - huknął w odpowiedzi Biggun. - Dobry Boże, ten
chłopak ma nie więcej rozumu niż cielę!
- Macie jeszcze kogoś, żebym mógł sobie postrzelać? - zainteresował się Słodki Chłopak, bezpiecznie ukryty pod ciągnikiem. - Całą spluwę mam pełną napalonych kulek!
- Poddaj się, Biggun! - zawołał szeryf Amory. - Wpadłeś w kocioł!
- Jeśli nawet, to się mną udławcie, dranie!
- Nie ma potrzeby przelewać więcej krwi! Rzuć broń i jesteśmy kwita!
- Takiego! - warknął Biggun. - Myślisz, że do czegokolwiek w życiu doszedłem idąc na układy?
Myślisz, że wyrwałem się z chlewów i zagonów kukurydzy po to, żeby teraz jakaś mała gwiazdka
zabrała mi mojego chłopca i wszystko zniszczyła? Szkoda, żeś za moje pieniądze nie leczył sobie
głowy!
- Biggun, to już koniec! Jesteś otoczony! - To był głos taty. Do śmierci nie zapomnę jego
stalowego brzmienia. Mimo wszystko ojciec wcale nie był gorszy od Czarnego Jastrzębia.
- Akurat!
Wade podskoczył i otworzył ogień karabinowy w kierunku mojego taty. Biggun wrzeszczał: „Padnij!”, ale Wade balansował na skraju obłędu, podobnie jak Donny. Kule krzesały iskry na betonie, a
jedna z nich uderzyła w oponę ze sterty, za którą się ukrywałem. Aż mi serce zamarło, tak była blisko.
Potem znów odezwała się broń Słodkiego Chłopca - tylko raz - i kawałek ucha Wade’a wyfrunął w
powietrze, a czerwona krew splamiła maskę cadillaca.
Można by pomyśleć, że kula oderwała ważniejszy organ, bo Wade wrzasnął cienkim, kobiecym
głosem. Złapał się za swoje wystrzępione ucho, padł na ziemię i zaczął się tarzać w koło, zupełnie
jak Curly z Trzech oferm, kiedy zachciało mu się broić.
- Rany boskie! - jęczał Biggun.
Stało się oczywiste, że Blaylockowie, podobnie jak Branlinowie, chętnie rozdają ludziom ciosy,
lecz zupełnie nie potrafią ich znosić.
- Kurczę, chybiłem! - rzekł Słodki Chłopak. - Celowałem mu w łeb, nie w tyłek!
- Zabiję was! - Głos Bigguna znów przybrał natężenie grzmotu. - Pozabijam was wszystkich i
zatańczę na waszych grobach!
Był to przerażający dźwięk. Ale gdy Bodean i Wade zwijali się na ziemi, a Donny skamlał jak
wystraszony szczeniak, już prawie było po burzy.
195
Wtedy otworzyły się drzwi furgonetki i wysiadł z niej Księżycowy Człowiek. Miał na sobie czarny
garnitur i czerwoną muszkę oraz cylinder. Z szyi zwisało mu sześć lub siedem sznurków, do których
przyczepione było coś, co wyglądało jak torebki herbaty ekspresowej. W butonierce tkwiła kurza
łapka, a na każdym przegubie Księżycowy Człowiek miał po trzy zegarki. Nie kulił się i nie kluczył.
Zamiast tego ruszył naprzód, mijając wóz szeryfa, naczelnika Marchette’a, mojego tatę i samego szeryfa.
- Hej! - zawołał do niego pan Marchette. - Pochyl głowę!
Ale Księżycowy Człowiek kroczył dalej uroczystym krokiem z podniesionym czołem. Zmierzał
prosto ku cadillacowi, za którym czaił się Biggun Blaylock z nabitą dubeltówką.
- Zaprzestań tej przemocy! - zaintonował cichym, nieomal dziecięcym głosem. Nigdy przedtem
nie słyszałem, by cokolwiek mówił. - Zaprzestań tej przemocy w imię wszystkiego co dobre! - Długie
nogi Księżycowego Człowieka przestąpiły Wade’a bez sekundy wahania.
- Trzymaj się ode mnie z daleka, ty stuknięty czarnuchu! - ostrzegł go Biggun. Ale Księżycowego
Człowieka nie było tak łatwo zatrzymać.
- Wracaj! - krzyknął ojciec i zaczął się podnosić, lecz szeryf złapał go za ramię.
- Wystrzelę cię prosto do piekła dla szamanów voodoo! - zawołał Biggun, dając do zrozumienia,
że nie jest mu obca reputacja Księżycowego Człowieka i Damy. Jego oczy przybrały wilgotny połysk
strachu. - Trzymaj się z dala ode mnie! Trzymaj się z daleka, mówiłem!
Księżycowy Człowiek stanął przed Biggunem. Uśmiechnął się, mrużąc oczy i wyciągnął przed
siebie długie, chude ramiona.
- Poszukajmy światła - powiedział.
Biggun wycelował dubeltówkę prosto w jego pierś. Wykrzywił się szyderczo.
- No, to ja swoje zapalę! - rzekł i grubym paluchem nacisnął dwa języki spustowe równocześnie.
Skuliłem się, a moje bębenki już zadrżały.
Ale huku nie było.
- Wstań i krocz jak mężczyzna - rzekł z uśmiechem Księżycowy Człowiek. - Jeszcze nie jest za
późno.
Biggun jęknął i natychmiast zabrakło mu tchu. Ponownie nacisnął spusty. I strzał znów nie padł.
Gwałtownym szarpnięciem Biggun otworzył komory nabojowe i to, co się w nich znajdowało,
wypełzło mu na ręce.
Były tam dziesiątki maleńkich zielonych węży ogrodowych, całkowicie ze sobą splątanych. Węże
te są zupełnie nieszkodliwe, Biggunowi jednak wyrządziły pewną krzywdę, o czym sami się zaraz
przekonacie.
„Chrrr” - zakrztusił się. Wytrząsnął wężyki z luf i sięgnął do torby z amunicją, a po chwili jego dłoń
wynurzyła się pełna kłębiących się zielonych ciałek. Biggun wydał dźwięk przywodzący na myśl Lou
Costello, gdy stanął twarzą w twarz z Młodym Wilkołakiem granym przez Lona Chaneya: „Uo-uo-uouo!”, i nagle poderwał swe monstrualne cielsko, dowodząc nam, iż może nie potrafi kroczyć jak
mężczyzna, lecz z pewnością umie zmykać jak zając. Oczywiście w takich przypadkach muszą w
końcu zadziałać prawa fizyki. Biggun nie zdążył uciec daleko, gdy ciężar ciała wgniótł go w betonową
nawierzchnię. Zaczął miotać się bezradnie jak żółw przewrócony do góry nogami.
W tym momencie rozległ się pisk opon. Na stację benzynową wpadła furgonetka pełna
mężczyzn. Rozpoznałem wśród nich pana Wilsona i pana Callana. Większość targała ze sobą
siekiery, strzelby i kije baseballowe. Tuż za furgonetką zajechał samochód, za nim jeszcze jeden, a
na końcu zatrzymała się następna furgonetka. Mężczyźni z Zephyr - a także wielu z Bruton wyskoczyli na jezdnię, gotowi rozbić parę głów.
- A niech to... - wyjąkał szeryf Amory i zaczął się podnosić.
Ujmując rzecz delikatnie, panowie byli gorzko zawiedzeni, że jest już po wszystkim. Później
dowiedziałem się, że odgłos strzelaniny rozmroził w nich odwagę i kazał im bronić swego szeryfa i
miasta. Mam wrażenie, że przedtem każdy z nich myślał, iż kto inny weźmie na siebie odpowiedzialność, tak by oni mogli siedzieć w domu i nie narażać się. Wiele żon wylało galony łez. Ale przyszli.
Oczywiście nie byli to wszyscy mieszkańcy Zephyr i Bruton, zaledwie niewielka ich część - ale było
ich dosyć, by doprowadzić sprawę do końca. Podejrzewam, że widząc tłum rozwścieczonych
mężczyzn, uzbrojonych w rzeźnickie noże, łyżki do opon, topory, pistolety i tasaki do mięsa, Blaylock-
196
owie dziękowali swym szczęśliwym gwiazdom za to, że nie wędrują do więzienia w kubełkach.
W całym tym zamieszaniu i ja wylazłem z ukrycia. Pan Owen Cathcoate stał nad Wade’em,
pouczając go, że prosta droga bywa wąska. Wade, niestety, słuchał go tylko jednym uchem. Tata rozmawiał z Księżycowym Człowiekiem obok samochodu Blaylocków. Podszedłem do niego, a on spojrzał na mnie i już miał spytać, co ja tutaj robię. Powstrzymał się jednak, bo każda odpowiedź
nieuchronnie ściągnęłaby na mnie baty. Zamiast więc pytać, kiwnął jedynie głową.
Staliśmy razem, przyglądając się strzelbie i ładownicy Bigguna. Zielone wężyki splatały się
nawzajem niczym wielki kłąb wodorostów wyciekających z torby.
Księżycowy Człowiek tylko się uśmiechnął.
- Moja żona - powiedział - ma zupełnie zbzikowane pomysły.
8. Z WYMARŁEGO ŚWIATA.
Właściwie można zdradzić, że Blaylockowie powędrowali prosto do więzienia. Nie mieli karnetu
na zniżkową amnestię, nie zdołali zebrać kaucji, a ich nielegalny monopol został rozbity w puch.
Podobno na początku milczeli jak głazy, ale w miarę jak ludzie z biura prokuratora naciskali ich coraz
mocniej, rodzinne więzy zaczęły się rozluźniać. Wade dowiedział się, że Bodean przywłaszczył sobie
lwią część zysków z bimbrowni; Bodean - że Wade podkradał pieniądze z domu gier, natomiast
Donny podejrzewał, że Wade dosypał mu arszeniku do samogonu i dlatego zobaczył ducha. Podczas
gdy bracia Blaylockowie załamywali się stopniowo, Biggun poszedł na całość. Kiedy odczytano mu
akt oskarżenia, upadł na kolana i ze łzami w oczach palnął mowę, która samego Szekspira wpędziłaby w kompleksy. Wyznał, że oto przejrzał na oczy, by stwierdzić, iż podążał ścieżkami szatana,
zwiedziony przez swoich własnych wiarołomnych synów. Widocznie wdali się w swoje matki - orzekł.
Ślubował, iż resztę życia poświęci służbie duchownej, jeśli za wstawiennictwem Pana Naszego
sędzia okaże mu miłosierdzie.
Powiedziano mu, że będzie miał teraz bardzo dużo czasu na układanie kazań i miłe, bezpieczne
miejsce, gdzie bez przeszkód będzie mógł czytać Biblię.
Kiedy wyprowadzano go z sądu, kopał, wrzeszczał i wyklinał każdego, kto znalazł się w zasięgu
wzroku, nie wyłączając stenografistki. Podobno wyrzucił z siebie tyle przekleństw, że gdyby każde
zamieniło się w cegłę, starczyłoby ich na dom z trzema sypialniami i garażem na dwa samochody.
Bracia także stanęli przed sądem - z podobnym skutkiem. Wcale im nie współczułem. Jak znam
Blaylocków, wkrótce będą prowadzić więzienny sklepik, ciągnąc kokosy z każdego papierosa i
kawałka papieru toaletowego.
Jednego tylko oskarżeni nie chcieli ujawnić: co było w drewnianej skrzynce, którą sprzedali Geraldowi Hargisonowi i Dickowi Moultry’emu. Nie udało się nawet dowieść, iż ta skrzynka w ogóle istniała. Ale ja i tak wiedziałem swoje.
Państwo Amory wyjechali z miasta. Pan Marchette złożył urząd naczelnika straży pożarnej i
przejął obowiązki szeryfa. Jak słyszałem, powiedział panu Cathcoate’owi, że gdyby ten kiedykolwiek
chciał przypiąć odznakę zastępcy, przyjmie go z otwartymi rękoma. Ale pan Cathcoate poinformował
go, że Słodki Chłopak odszedł na rubieże Dalekiego Zachodu, gdzie jego miejsce, i że odtąd będzie
już tylko zwykłym starym Owenem.
Mama przez jakiś czas wyglądała jak upiór, bo nękały ją katastroficzne wizje, ale potem stopniowo jej przeszło. Podejrzewam, że w głębi serca pragnęła, by ojciec został w domu, ale gdy sam
opowiedział się po właściwej stronie, nabrała dlań większego szacunku. Kiedy moje kłamstwo się
wydało, tato wahał się, czy puścić mnie do wesołego miasteczka, które miało przyjechać do Zephyr.
Skończyło się na tym, że przez cały tydzień musiałem zmywać i wycierać naczynia po obiedzie. Nie
spierałem się. Musiałem przecież ponieść jakąś karę.
Potem w całym mieście zaczęły się ukazywać plakaty: SZAMPAŃSKI! FESTYN JUŻ W
DRODZE! Johnny nie mógł się doczekać, kiedy zobaczy indiańskie koniki i woltyżerów. Ben podskakiwał z uciechy na myśl o przejażdżce górską kolejką, oświetloną kolorowymi, mrugającymi
żaróweczkami. Mnie najbardziej pociągał nawiedzony dom, po którym jeździło się rozklekotanym
wagonikiem, podczas gdy w ciemności coś wyło i muskało cię w twarz. Emocje Davy’ego Raya skupiały się wokół gabinetu osobliwości. Nie znam nikogo, kto miałby takiego bzika na punkcie mutantów, jak on. Ja osobiście nie bardzo mogłem na nich patrzeć, bo przyprawiali mnie o dreszcze, ale
Davy Ray był prawdziwym koneserem. Jeżeli biedny cudak miał trzy ręce, głowę wielkości łebka od
szpilki, skórę pokrytą krokodylimi łuskami albo pocił się krwią, Davy aż piszczał z rozkoszy.
197
Kiedy w czwartek wieczorem gasły ostatnie światła, część parku, w której odbywał się festyn z
okazji Czwartego Lipca, położona obok boiska do baseballu, była pusta. W piątek rano dzieci idące
do szkoły przekonały się na własne oczy, jaką zmianę może przynieść kilka godzin. Szampański Festyn pojawił się niczym wyspa na morzu trocin. Ciężarówki sapały z wysiłku, mężczyźni rozbijali
namioty, zbijano rusztowania dla wagoników, sterczące z ziemi jak żebra dinozaurów, stawiano budy,
w których będzie można kupić coś do zjedzenia albo wygrać plastikową laleczkę, niewartą nawet
ćwiartki, za celny rzut podkową, którego osiągnięcie kosztowało cię ze dwa dolce.
Jeszcze przed lekcjami zrobiliśmy po parku rundę na rowerach. Inne dzieci też krążyły wokół, jak
ćmy oczekujące na światło żarówki.
- Patrzcie, tam jest nawiedzony dom! - powiedziałem wskazując gotyckie zamczysko, przyozdobione skrzydłami nietoperza, które właśnie osadzano na zawiasach.
- Wygląda na to, że w tym roku będzie też diabelski młyn! - zauważył Ben.
Uwaga Johnny’ego skupiona była na przyczepie, na której ścianach wymalowano Indian i konie.
- Patrzcie tam! Rany Julek! - wrzasnął Davy Ray.
Źródłem jego podniecenia było wielkie, krzykliwe pomalowane płótno, przedstawiające pomarszczoną twarz, z której łypało jedno potworne oko. WYBRYKI NATURY! - głosił napis. DZIĘKUJ
BOGU, ŻE NIE JESTEŚ TAKI!
Prawdę mówiąc, nie był to wielki lunapark. Nie był nawet średni. Namioty świeciły łatami, przyczepy gryzła rdza, a zarówno ciężarówkom, jak i ludziom należał się odpoczynek. Dla nich był to
koniec sezonu, a Zephyr stanowiło chyba ostatni przystanek na trasie. Ale nigdy nie wpadło nam do
głowy, że wyjadamy resztki oblewanych karmelem jabłek, że jeźdźcy na indiańskich kucykach
wykonują swoje numery spoglądając jednym okiem na tarczę zegarka, że wagoniki klekoczą, bo
trzeba je nasmarować, a głośniki odzywają się grobowym głosem nie po to, żeby dodać imprezie
smaczku, lecz dlatego, że są potwornie zapuszczone. My widzieliśmy tylko Szampański Festyn, barwny i kuszący. Tylko to się dla nas liczyło.
- Głowę dam, że w tym roku będzie świetnie! - rzekł Ben, kiedy skręciliśmy do szkoły.
- Tak, na pewno...
Tuż za mną rozległ się przeraźliwy klakson i Rakieta nagłym zrywem usunęła się z drogi. Minęła
nas ciężarówka marki „Mack”, z chrzęstem wjeżdżając na warstwę trocin. Wyglądała, jak gdyby
złożono ją z kilku samochodów o różnych kolorach. Ciągnęła za sobą pozbawioną okien przyczepę.
Słyszeliśmy, jak jęczą resory. Na bokach przyczepy ręka amatora wymalowała toporne zielone paprocie i tropikalne liście. W poprzek burty biegły wielkie czerwone litery, ociekające niczym strumyczkami
krwi: Z WYMARŁEGO ŚWIATA.
Ciężarówka z łoskotem wjechała w labirynt innych ciężarówek i przyczep. Kiedy nas mijała,
pochwyciłem jej zapach. Był to głównie smród odchodów, lecz nie tylko. Było coś jeszcze. Coś...
jaszczurowatego.
- Pfe! - Davy Ray zmarszczył nos. - Ben puścił bąka!
- Nieprawda!
- Cichy, lecz zabójczy! - zachichotał Davy.
- Chyba sam go puściłeś, bo ja nie!
- Czułem to - rzekł spokojnie Johnny. Davy Ray i Ben natychmiast umilkli. Nauczyliśmy się
słuchać, kiedy Johnny zabierał głos. - To ta ciężarówka - oznajmił.
Patrzyliśmy, jak mack z przyczepą skręca pomiędzy namioty i znika nam z oczu. Spojrzałem pod
nogi. Opony przeryły warstwę trocin i zostawiły na ziemi ciemne bruzdy.
- Ciekawe, co tam jest? - Davy wietrzył już nowy wybryk natury.
Odparłem, że nie mam pojęcia, ale cokolwiek to jest, musi być diabelnie ciężkie.
W drodze do szkoły ustaliliśmy plan. Jeśli rodzice się zgodzą, spotkamy się u mnie o wpół do
siódmej i pójdziemy do wesołego miasteczka razem, jak czterej muszkieterowie.
- Czy wszystkim to odpowiada? - spytałem.
- Ja nie mogę - odezwał się Ben pedałując tuż obok mnie. Wymówił te słowa tonem dzwonu
pogrzebowego.
- Dlaczego? Zawsze chodzimy o wpół do siódmej! Wtedy uruchamiają wszystkie wagoniki!
198
- Ja nie mogę - powtórzył Ben.
- Co jest, połknąłeś papugę? - zdziwił się Davy Ray. - Co się z tobą dzieje?
Ben westchnął, wypuszczając kłąb pary. Ranek był słoneczny i zimny, a Ben miał na głowie wełnianą czapkę. Jego okrągłe policzki zdążyły już przybrać szkarłatny odcień.
- Po prostu... nie mogę. Mogę dopiero o siódmej.
- Przecież zawsze chodzimy o wpół do siódmej! - nie dawał za wygraną Davy. - To... to... Bezradnie obejrzał się na mnie.
- Tradycja - podpowiedziałem.
- O! Właśnie to!
- Zdaje się, że Ben chce nam coś powiedzieć - wtrącił Johnny, podjeżdżając do niego z drugiej
strony. - Wykrztuś to, Ben.
- No, bo ja... nie mogę... - Ben zmarszczył czoło, wypuścił kolejny kłąb pary i zdecydował się
poddać. - O szóstej mam lekcję piania.
- Czego?! - wrzasnął Davy Ray.
Rakieta zachybotała się. Johnny wyglądał, jak gdyby otrzymał od Cassiusa Claya cios poniżej
pasa.
- Pianina - uściślił Ben. Wymawiał to w taki sposób, że stanęły mi przed oczyma legiony głupawo
uśmiechniętych kurczaków, zasiadających za wielkimi pianinami w parku obsadzonym piniami. Niebieska Szklanka zaczęła dawać lekcje piania. Mama mnie zapisała i pierwszą mam o szóstej.
Byliśmy wstrząśnięci.
- Ale dlaczego? - zapytałem. - Dlaczego ci to zrobiła?
- Chce, żebym się nauczył grać kolędy. Możecie to sobie wyobrazić? Kolędy!
- Biedaku! - Davy Ray pokręcił głową ze współczuciem. - Gdyby jeszcze mogła nauczyć cię grać
na git-tarze! Ale pianino... ech!
- Tak jakbym sam o tym nie wiedział! - mruknął Ben.
- Nie ma sytuacji bez wyjścia - rzekł Johnny, gdy byliśmy już przed szkołą. - Może spotkamy się z
Benem u Szklanek? Stamtąd polecimy na siódmą prosto do wesołego miasteczka.
- Tak! - ożywił się Ben. - To nie jest takie głupie!
Wszystko było zatem ustalone, zakładając, że rodzice się zgodzą. Ale co roku razem buszowaliśmy po wesołym miasteczku od wpół do siódmej do dziesiątej wieczorem i co roku nasi rodzice
wyrażali zgodę. Piątek był zresztą jedynym dostępnym terminem dla ludzi w naszym wieku. W
sobotę rano i wczesnym popołudniem teren okupowali czarni, a sobotni wieczór należał do starszej
młodzieży. O dziesiątej rano w niedzielę plac parkowy był pusty, jeżeli nie liczyć resztek trocin, pogniecionych papierowych kubeczków i konfetti ze skasowanych biletów, które obsługa pozostawiała
wszędzie, jak pies znaczący swoje terytorium.
W oczekiwaniu na wieczór dzień wlókł się strasznie powoli. Kobza dwukrotnie nazwała mnie zakutą pałą, a małego George'go Sandersa postawiła przy tablicy, z nosem przyciśniętym do
narysowanego kółka, za karę, że się wymądrzał. Ladd Devine został odesłany do dyrektora, bo na
wewnętrznej stronie okładki zeszytu do matmy narysował świński obrazek. Diablica zaprzysięgła za
to Kobzie krwawą zemstę. Za żadne skarby świata nie chciałbym się teraz znaleźć w skórze pani
Harper.
Kiedy zgęstniał już błękitny zmierzch, a na niebie pokazał się chudy księżyc, wyszedłem na
ganek. W dali widać było światła Szampańskiego Festynu. Diabelski młyn już się kręcił w pierścieniu
czerwonych żarówek. Trasę kolejki górskiej znaczyły białe światła. Dźwięki skocznej muzyki, śmiechy
i radosne wrzaski dolatywały ku mnie ponad dachami Zephyr. W kieszeni miałem pięć dolarów prezent od taty. Watowana dżinsowa kurtka chroniła mnie przed chłodem. Byłem gotów ruszyć w
tango.
Siostry Glass mieszkały jakieś pół mili dalej, na Shantuck Street. Kiedy za kwadrans siódma dojechałem tam Rakietą, rower Davy’ego Raya stał już zaparkowany na podwórku obok roweru Bena.
Dom wyglądał zupełnie jak chatka z piernika, która Jasia i Małgosię mogłaby wprawić w zdumienie.
Zostawiłem Rakietę przed wejściem i wszedłem na ganek. Zza drzwi dolatywały rozpaczliwe wrzaski
pianina. Wysoki, śpiewny głos Niebieskiej Szklanki powtarzał:
- Lekko, Ben. Leciuteńko!
Nacisnąłem dzwonek. Rozległ się dźwięczny kurant, a panna Niebieska Szklanka powiedziała:
199
- Bądź tak dobry, Davy, i otwórz.
Davy otworzył mi drzwi przy dźwiękach nie ustającego bębnienia w klawisze. Sądząc z jego
udręczonej miny, wysłuchiwanie, jak Ben po raz kolejny usiłuje wybębnić wciąż te same pięć nut,
szkodziło mu na żołądek.
- Czy to Winifred Osborne?! - zawołała panna Glass, przekrzykując hałas.
- Nie, psze pani, to Cory Mackenson - odparł Davy. - On też czeka na Bena.
- Więc poproś go do środka. Jest za zimno, żeby stał na dworze.
Przekroczyłem próg i znalazłem się w salonie, który każdemu chłopcu musiał się wydawać żywcem wyjęty z koszmarnego snu. Umeblowanie składało się z kruchych antyków, które z pewnością
nie utrzymałyby nawet wygłodzonego komara. Na maleńkich stolikach tłoczyły się porcelanowe figurki tańczących klaunów, dzieci trzymających pieski w objęciach i tym podobne. Popielaty dywan na
podłodze musiał doskonale pamiętać niezliczone ślady stóp. Szklana gablotka wzrostu mojego taty
mieściła gąszcz kieliszków z kolorowego kryształu, kolekcję filiżanek do kawy z portretami wszystkich
kolejnych prezydentów, ponad dwadzieścia ceramicznych laleczek w koronkowych sukienkach i
chyba też ze dwadzieścia zdobionych sztucznymi brylantami jajek, z których każde stało na osobnej
czworonożnej podstawce z mosiądzu. Przemknęło mi przez głowę, jaki byłby trzask, gdyby się to
wszystko przewróciło. Na marmurowym piedestale w niebieskie i zielone żyłki leżała otwarta Biblia,
równie wielka jak mój gargantuiczny słownik. Druk był na tyle duży, że można go było odczytać z
drugiego końca pokoju. Wszystko zdawało się nazbyt kruche, by tego dotykać, i zbyt cenne, by się
tym cieszyć. Zastanawiałem się, jak w ogóle można mieszkać w takim rezerwacie skostniałego
piękna.
Oczywiście było tu też lśniące brązowe pianino, a przy nim Ben, przykuty do klawiszy. Panna
Glass stała nad nim z dyrygencką batutą.
- Witaj, Cory. Usiądź, proszę - powiedziała. Była odziana jak zwykle w błękit, z wyjątkiem szerokiego białego paska, który opinał jej kościstą talię. Białożółtawe włosy piętrzyły się jak spieniona
fontanna, a szkła czarnych okularów były tak grube, że oczy zdawały się wyskakiwać z czaszki.
- Gdzie? - zapytałem.
- O, tam. Na sofie.
Nogi sofy, obitej aksamitem malowanym w pasterzy z harfami, przygrywających do tańca swoim
owcom, robiły wrażenie równie wytrzymałych, jak przesiąknięte deszczem łodyżki. Ostrożnie opuściliśmy się z Davym w jej miękkie objęcia. Sofa zatrzeszczała delikatnie, omal nie przyprawiając mnie o
atak serca.
- Skup się, Ben! Palce płyną, jak fale! Raz, dwa, trzy, raz, dwa, trzy! - Szklanka machała batutą,
a serdelko watę palce prawej dłoni Bena usiłowały odegrać wciąż te same pięć nut w nieco
zbliżonym rytmie. Już po chwili jednak Ben znów walił w klawisze, jak gdyby tępił mrówki.
- Płynnie, jak po falach! - powtarzała Niebieska Szklanka.
- Leciuteńko! Raz, dwa, trzy, raz, dwa, trzy!
Gra Bena nie przywodziła na myśl falującej wody, raczej gęsty szlam!
- Nie umiem! - zakwilił cofając dłoń od straszliwych klawiszy.
- Palce mi się plączą!
- Soniu, daj temu chłopcu odpocząć! - zawołała z głębi domu panna Zielona Szklanka. - Zedrzesz mu palce do kości!
Podczas gdy głos Soni Glass miał barwę fletu, głos jej siostry przypominał raczej puzon.
- Zajmij się lepiej woskowaniem podłogi, Katharino! - odparowała Niebieska Szklanka. - Ben
musi się nauczyć właściwej techniki!
- Ależ to jego pierwsza lekcja, na litość boską!
Zielona Szklanka weszła do salonu, oparła dłonie na kościstych biodrach i gniewnym wzrokiem
zmierzyła siostrę zza okularów w czarnych oprawkach. Jej ubiór utrzymany był w kilku odcieniach
zieleni - od groszkowej do butelkowej. Na sam widok człowiek dostawał lekkiej choroby morskiej. Żółtobiałe włosy były upięte wyżej niż włosy Soni, a kok miał mniej więcej piramidalny kształt.
- Przecież wiesz, że nie każdy rodzi się muzycznym geniuszem jak ty!
- Owszem, i jestem ci wdzięczna, że mi o tym przypomniałaś! - Na bladych policzkach panny
Niebieskiej Szklanki pojawiły się czerwone wypieki. - Byłabym ci jeszcze bardziej wdzięczna, gdybyś
nie przeszkadzała Benowi w lekcji!
200
- I tak niedługo miał kończyć. Kto jest twoją następną ofiarą?
Moją następną uczennicą jest Winifred Osborne - podkreśliła Niebieska Szklanka. - A gdyby nie
te czasopisma, które prenumerujesz w takich ilościach, w ogóle nie musiałabym dawać lekcji!
- Nie zwalaj wszystkiego na moje czasopisma! Sama jesteś temu winna! Słowo daję, jeżeli
kupisz jeszcze jeden serwis obiadowy, chyba wyjdę z siebie! Po co je bez przerwy kupujesz, skoro
nigdy nikogo nie zapraszamy na obiad?
- Dlatego że są ładne! Lubię ładne rzeczy! A czy mogę cię spytać, dlaczego ty kupiłaś kolekcję
naparstków pani prezydentowej, skoro nie potrafisz nawet nawlec igły?
- Dlatego że ich wartość będzie ciągle wzrastać, ot co! Nie rozpoznałabyś dobrej inwestycji
nawet wtedy, gdyby wpełzła ci na talerz i wielkim głosem błagała, żeby ją zjeść z biszkoptem!
Bałem się, że Szklanki zaraz się pobiją. Chór ich głosów przypominał pojedynek niezupełnie dostojnych instrumentów. Osaczony Ben wyglądał, jak gdyby za chwilę miał wyskoczyć ze skóry. Nagle
w głębi domu rozległo się głośne „Jkhrrrakk!” Bez trudu mogłem sobie wyobrazić, że odgłos ten
wydaje obrośnięty mackami Marsjanin. Panna Niebieska Szklanka wycelowała w siostrę batutę i
warknęła:
- Widzisz? Rozdrażniłaś go! Teraz jesteś zadowolona?
W tym momencie zabrzmiał kurant przy drzwiach.
- To na pewno sąsiedzi z pretensjami o te twoje wrzaski! - stwierdziła Zielona Szklanka. - Słychać
cię w Union Town!
Panna Niebieska Szklanka otworzyła drzwi. Stał w nich Johnny, opatulony w czarny golf i ciemnobrązową kurtkę.
- Przyszedłem po Bena - powiedział.
- Boże, zlituj się! Czy całe Zephyr czeka dziś na Bena? - Szklanka zrobiła minę, jak gdyby najadła się cytryn, ale dodała: - Zostało mu jeszcze pięć minut. Wejdź.
Johnny wszedł do salonu, ujrzał nasze nerwowe grymasy i zorientował się, że wdepnął w coś, co
niekoniecznie musiało być stertą róż.
„Khrrrak! Khrrrak!” - zaskrzeczało coś w głębi domu.
- Może zajrzałabyś do niego, jeśli masz chwilę czasu? - odezwała się Niebieska Szklanka. Skoro go rozdrażniłaś, mogłabyś przynajmniej do niego zajrzeć!
- Przysięgam, że wyprowadzę się z tego domu, gdy tylko znajdę dostatecznie solidne kartonowe
pudło, w którym mogłabym zamieszkać!
- sarknęła Zielona Szklanka, ale zawróciła w głąb korytarza i harmider na jakiś czas ucichł.
- Boże, jestem zupełnie wykończona! - Niebieska Szklanka podniosła stary biuletyn parafialny i
zaczęła się nim wachlować. - Puść mnie, Ben, pokażę ci, jak mógłbyś grać, gdybyś pilnie ćwiczył, tak
jak ci mówię.
- Dobrze, proszę pani! - Ben skwapliwie zerwał się z miejsca.
Panna Sonia Glass usadowiła się na ławce przy pianinie. Dłonie o długich, wytwornych palcach
zawisły nad klawiszami. Panna Glass przymknęła oczy, czekając zapewne na przypływ natchnienia.
- Kiedy dawałam lekcje jeszcze w pełnym wymiarze godzin, uczyłam tej melodii wszystkich
moich studentów - powiedziała. - Słyszałeś kiedyś Piękną marzycielkę?
- Nie, proszę pani - odparł Ben, a Davy szturchnął mnie pod żebra i przewrócił oczami.
- Oto ona - wyjaśniła panna Glass i zaczęła grać.
Nie byli to Beach Boys, ale sama melodia cieszyła ucho. Muzyka wypływała z pianina i zalewała
pokój, a panna Glas kołysała się lekko z boku na bok, przebiegając palcami po klawiszach. Muszę
przyznać, że brzmiało to całkiem nieźle.
I wtedy nagle rozległ się potworny skrzek. Włosy stanęły mi dęba; przez chwilę jakby zastanawiały się, czy w ogóle nie oderwać się od głowy. Dźwięk przypominał tłuczone szkło, które ktoś wpycha
ci do uszu.
- Skansen bomb! Hanna Ford! Skansen bomb! W worku to zwisa!
Panna Niebieska Szklanka przestała grać.
- Katharino! Daj mu krakersa!
- Znowu się wściekł! Miota się po całej klatce!
- Skansen bomb! Greki na Pekin! Skansen bomb!
Nie byłem pewien, czy dokładnie tak brzmiały wykrzykiwane słowa, ale na pewno podobnie.
201
Wszyscy czterej - Ben, Davy, Johnny i ja - spojrzeliśmy na siebie, jak gdybyśmy znaleźli się nagle w
domu wariatów.
- Hanna Ford! Khrrrak! W worku to zwisa!
- Pokrusz mu krakersa! - krzyknęła Niebieska Szklanka. - Nie wiesz, co to jest krakers?
- Zaraz ci coś pokruszę na głowie!
Harmider nie ustawał. Przez wrzaski i skrzeki przedarł się odgłos dzwonka przy drzwiach.
- Mówię ci, że to ta melodia! - rozdarła się Zielona Szklanka.
- Dostaje świra za każdym razem, kiedy ją grasz!
- Khrrrak! Greki na Pekin! Hanna Ford! Hanna Ford!
Wstałem i poszedłem otworzyć drzwi, co mogło się przydać w razie ucieczki. Na ganku stał
mężczyzna w średnim wieku z małą, ośmio - albo dziewięcioletnią dziewczynką. Poznałem go. Pan
Eugene Osborne był kucharzem w kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą”.
- Przyszliśmy na lekcję... - zaczął, lecz w tym samym momencie znów zabrzmiała kocia muzyka.
- Skansen bomb! Khrrrak! W worku to zwisa!
- Rany boskie, a cóż to za hałas? - zdziwił się pan Osborne, kładąc dłoń na ramieniu dziewczynki. Niebieskie oczka małej wytrzeszczone były ze strachu. Na palcach pana Osborne’a zauważyłem wyblakłe wytatuowane litery: „U.S.” na kciuku, „A”, „R”, „M”, „Y” na pozostałych palcach.
- To moja papuga, panie Osborne. - Niebieska Szklanka podeszła do drzwi i odsunęła mnie na
bok. Jak na taką chudzinę, miała niezłą krzepę. - Ostatnio nie najlepiej się czuje.
Z korytarza wyłoniła się Zielona Szklanka, taszcząca ptasią klatkę, w której znajdowało się źródło
całego hałasu. Spora papuga obijała się o pręty jak miotany huraganem liść.
- Skansen bomb! - wrzasnęła pokazując nam czarny język. - Greki na Pekin!
- Sama go nakarm! - Zielona Szklanka niezbyt delikatnie postawiła klatkę na ławce przy pianinie.
- Nie mam zamiaru stracić palców!
- Ja twoją karmiłam i też ryzykowałam, że oddziobie mi pałce!
- Nie będę karmić tego wariata!
- Hanna Ford! Greki na Pekin! Skansen bomb!
Papuga miała jaskrawe, turkusowobłękitne upierzenie, a jedyną plamę innej barwy tworzył żółty
dziób. Zaatakowała pręty, siejąc wokół niebieskim pierzem.
- Wobec tego zanieś go do sypialni! - powiedziała Niebieska Szklanka. - I nakryj klatkę, może się
uspokoi.
- Jestem traktowana jak niewolnica! Niewolnica we własnym domu!
- załkała Zielona Szklanka, ale wzięła klatkę za uchwyt i opuściła salon.
- Skansen bomb! - wrzasnęła papuga na pożegnanie. - Greki na Pekin!
Drzwi się zamknęły i hałas nareszcie ucichł.
- Trochę się zirytował - powiedziała Niebieska Szklanka z nerwowym uśmieszkiem. - Zdaje się,
że nie przepada za moją ulubioną melodią. Proszę, niech pan wejdzie! Ben, koniec lekcji na dzisiaj!
Pamiętaj: trzeba się skoncentrować, a palce płyną jak fale!
- Dobrze, proszę pani - rzekł Ben i dodał pod nosem: - Zabierajmy się stąd!
Ruszyłem do wyjścia, poprzedzany przez Davy’ego Raya. Papuga ucichła, zapewne przykryta
płachtą. I wtedy usłyszałem, jak pan Osborne mówi:
- Pierwszy raz w życiu widzę papugę, która klnie po niemiecku.
- Słucham, panie Osborne? - Niebieska Szklanka uniosła nakreślone ołówkiem brwi.
Zatrzymałem się w drzwiach i nastawiłem uszu. Johnny wpadł: mi prosto w objęcia.
- Klnie po niemiecku - powtórzył pan Osborne. - Kto ją tego nauczył?
- Hm... nie bardzo wiem, o czym pan mówi, panie Osborne.
- Byłem kucharzem w „Wielkiej Czerwonej Jedynce”. W Europie nieraz miałem okazję rozmawiać
z jeńcami i niech mi pani wierzy, potrafię rozpoznać niemieckie przekleństwo. Słyszałem ich w życiu
trochę.
- Moja... papuga mówi takie rzeczy? - Uśmiech na wargach panny Glass zaczął blednąć. - To na
pewno jakaś pomyłka!
- Chodźże już! - syknął do mnie Johnny. - Wesołe miasteczko na nas czeka!
- O, nie tylko Mnie - ciągnął pan Osborne. - W tej wiązance były także i inne niemieckie słowa,
202
tyle że bez ładu i składu.
- Moja papuga jest amerykańska - poinformowała go Szklanka, dumnie unosząc podbródek. Nie mam zielonego pojęcia, o czym pan mówi!
- Nie ma sprawy. - Pan Osborne wzruszył ramionami. - Dla mnie to bez różnicy.
- Chłopcy! Czy moglibyście zamknąć te drzwi i nie wypuszczać całego ciepła na dwór?
- Chodźże, Cory! - ponaglił mnie Davy Ray, który już wsiadał na rower. - I tak już jesteśmy
spóźnieni!
Drzwi otworzyły się i Zielona Szklanka wetknęła głowę do salonu.
- Uspokoił się, dzięki Bogu! Tylko błagam cię, nie graj znów tej piosenki!
- Przecież mówiłam ci, że to nie ta piosenka, Katharino! Zawsze mu ją grałam i zawsze ją uwielbiał!
- No cóż, widocznie mu przeszło! W każdym razie nie waż się jej grać!
Ich gdakanie zaczęło mi przypominać kłótnię dwóch starych papug: zielonej i niebieskiej.
- Zamknij te drzwi, jeśli łaska! - wrzasnęła na mnie Niebieska Szklanka, a Johnny w końcu
wypchnął mnie na ganek, bo stałem jak wrośnięty. Zamknął starannie drzwi, ale wciąż słychać było
jazgot Szklanek, przypominający zgrzyt piły tarczowej. Zrobiło mi się żal małej Osbornówny.
- One obie mają bzika! - orzekł Ben wsiadając na rower. - Bracie, tam było jeszcze gorzej niż w
szkole!
- Musiałeś czymś strasznie wkurzyć mamę - wyraził swoją opinię Davy Ray. - Czas ucieka! wydał dziki okrzyk i co sił w nogach popedałował w kierunku wesołego miasteczka.
Ciągnąłem się z tyłu, choć chłopcy nawoływali mnie, żebym się pospieszył. Niemieckie przekleństwa - myślałem. Jakim cudem papuga Soni Glass znała niemieckie przekleństwa? O ile się orientowałem, obie siostry znały tylko angielski w wersji używanej w południowych stanach. Nie
wiedziałem, że pan Osborne służył w Wielkiej Czerwonej Jedynce. Czytałem, że był to słynny batalion piechoty. A zatem pan Osborne walczył na tej samej rozdartej wojną ziemi, co sierżant Rock!
Jejku - pomyślałem. Fajowo.
Skąd ta papuga umiała kląć po niemiecku?
Nagle ogarnęły mnie wesołe odgłosy lunaparku wraz z aromatem prażonej kukurydzy i oblewanych karmelem jabłek. Zapomniałem o klnącej papudze i przyspieszyłem, żeby dogonić kolegów.
Zapłaciliśmy po dolarze za wejście i rzuciliśmy się w wir zabawy jak wygłodniali żebracy, których
dopuszczono do uczty. Girlandy świecących żarówek błyszczały nam nad głowami jak spętane
gwiazdy. Było tu mnóstwo dzieci w naszym wieku, sporo rodziców, trochę starszych ludzi, a także
gimnazjalistów. Wokół chrząkały, chrzęściły i klekotały wagoniki kolejek. Kupiliśmy bilety na przejażdżkę diabelskim młynem i popełniłem ten błąd, że usiadłem razem z Davym Rayem. Kiedy byliśmy
już na samym szczycie, a koło zatrzymało się, żeby wpuścić pasażerów do najniżej położonej gondoli, Davy uśmiechnął się szeroko i zaczął nas kołysać w tył i przód, wrzeszcząc, że zaczepy zaraz
się obluzują.
- Przestań! Przestań! - błagałem sztywniejąc jak słup soli, żeby zrównoważyć jego nadmierną
ruchliwość.
Z tej wysokości widziałem caluteńki lunapark. Mój wzrok padł na topornie wykonaną tablicę z
zielonymi liśćmi i ociekającym czerwonym napisem: Z WYMARŁEGO ŚWIATA.
Odpłaciłem Davy’emu w nawiedzonym domu. Kiedy z ciemności wyskoczyła na nas wiedźma z
brodawką na nosie, złapałem go za kark i zawyłem tak, że niech się schowają podrapane płyty z nagraniami duchów i goblinów.
- Puknij się w łeb! - rzekł z godnością, sadowiąc się z powrotem na ławeczce.
Gdy weszliśmy, powiedział mi, że ten nawiedzony dom był najnudniejszym miejscem, jakie w
życiu widział i że ani trochę się nie bał. Ale szedł jakoś dziwnie i zaraz zboczył w stronę rzędu
przenośnych latryn.
Napychaliśmy sobie brzuchy watą cukrową, dmuchaną kukurydzą i miniaturowymi lukrowanymi
pączkami. Jedliśmy kandyzowane jabłka, obsypane orzeszkami ziemnymi. Pochłanialiśmy hot-dogi i
wypiliśmy tyle piwa imbirowego, że brzuchy obwisły nam do kolan. Potem Ben się uparł, że będzie
jeździł kolejką alpejską, czego rezultat był raczej opłakany. Doprowadziliśmy go jakoś do toalety. Na
szczęście dobrze celował i ustrzegł się technikolorowych deseni na ubraniu.
Ben darował sobie wizytę w namiocie, reklamowanym przez pomarszczoną, jednooką twarz.
203
Davy Ray omal nie przegryzł płótna, tak pilno mu było tam wejść. Johnny i ja, choć z oporami, poszliśmy za nim.
W zaciemnionym wnętrzu było już kilku innych wielbicieli wybryków natury. Honory domu pełnił
mężczyzna ze skwaszoną miną i nosem rozmiarów kiszonego ogórka. Najpierw przez chwilę rozwodził się na temat grzechów cielesnych i mocy bożego oka. Potem odsłonił niewielką kurtynę i
włączył reflektor skierowany na wielki słój, w którym znajdowało się skulone, nagie i różowe
niemowlę o dwóch rączkach, dwóch nóżkach i samotnym oku cyklopa na środku potępionego czoła.
Mężczyzna podniósł wypełniony formaliną słój, a mały cyklop zakołysał się we śnie. Skrzywiłem się,
a Johnny poruszył się nerwowo. Mężczyzna zaczął chodzić ze słojem po namiocie, podtykając go
każdemu pod nos.
- Oto jest owoc grzechu cielesnego, a boże oko stanowi karę za grzech - oznajmił.
Moim zdaniem śmiało mógłby iść w zawody z wielebnym Blessettem.
Kiedy zatrzymał się obok mnie, zobaczyłem, że oko dziecka było złote, podobnie jak oko Rakiety.
Pomarszczona twarzyczka mogła należeć do maleńkiego staruszka. Miałem wrażenie, że zaraz otworzy bezzębne usta i wezwie piorun niebieski, który skróci jego cierpienie.
- Spójrz, synu, jak palec boży wymazał narzędzie grzechu.
- W podpuchniętych oczach mężczyzny zamigotała iskra ewangelicznego uniesienia.
Zrozumiałem, co ma na myśli: dziecko nie wykazywało przynależności do żadnej płci. Tam, gdzie
powinno coś być, nie było nic poza pomarszczoną różową skórą. Mężczyzna odwrócił słój, żeby
pokazać mi jego plecy. Dziecko zakołysało się, z cichym pluskiem uderzając ramieniem o szkło. Na
łopatkach były grube, kościste wyrostki. Jak zawiązki skrzydeł - pomyślałem.
I wtedy pojąłem. Pojąłem wszystko.
Cyklopie dziecko było czyimś aniołem, który spadł na ziemię.
- Biada grzesznikowi - zaintonował mężczyzna, podchodząc do Johnny’ego i Davy’ego Raya. Biada grzesznikowi, gdy padnie nań oko boże.
- Ależ to była lipa! - parsknął Davy Ray, kiedy byliśmy już z powrotem na głównej alei. Myślałem, że to będzie żywe! Że będzie z nim można pogadać.
- A nie można było? - zapytałem, a Davy spojrzał na mnie tak, jak gdyby brakowało mi piątej
klepki.
Poszliśmy na pokaz motocyklistów, którzy jeździli w kółko wewnątrz zamkniętego cylindra. Silniki
ryczały nam prosto w twarze, a opony ślizgały się na krawędzi kraksy.
Potem zaliczyliśmy indiański cyrk konny w wielkim namiocie. Odziane w pióra i przepaski na biodrach blade twarze, nie potrafiące odróżnić Geronima od Siedzącego Byka, miotały się usiłując tchnąć nieco ducha w swe wierzchowce. Biedne konie jednym kopytem były już w fabryce kleju. W
finale wóz z kowbojami ścigany przez pseudo-Indian zatoczył krąg wokół areny, po czym kowboje
wystrzelili ślepe naboje, a biali czerwonoskórzy zaczęli wrzeszczeć i czmychać, gdzie pieprz rośnie.
Było to nudniejsze od historii Alabamy, ale pod koniec pokazu Johnny uśmiechnął się blado i
powiedział, że jeden z kucyków - ten mały gniady z siodłatym grzbietem - wygląda, jak gdyby
naprawdę mógł pogalopować, jeśliby dać mu chociaż połowę boiska.
Po wyjściu Davy Ray znów nabrał apetytu na wybryki natury, poszliśmy więc obejrzeć wychudzoną rudą kobietę, która zapalała żarówki wkładając je do ust. Tuż obok stał Samochód, w Którym
Zginął Al Capone. Dekoracja składała się z krwawiących ciał, rozciągniętych na miejskim chodniku, i
szyderczo wykrzywionych gangsterów, prujących powietrze kulami ze straszaków. Sam samochód z
manekinem za kierownicą był wrakiem, którym nawet pan Sculley by pogardził, ale cztery inne
manekiny gapiły się na niego z otwartymi ustami. Davy Ray zaczął nas poganiać. Chłopiec-aligator,
człowiek-gąsienica i kobieta o szyi żyrafy wabili go spoza swoich kurtyn.
Kiedy wyszliśmy zza rogu, znów doleciał nas znajomy smród. Zaledwie dawał się wyczuć w
mieszaninie odorów przypalonego tłuszczu z hamburgerów i pączków.
Jaszczurowaty - pomyślałem.
- Ben zrobił w spodnie! - odezwał się Davy Ray. Wiadomo było, że to powie.
- Nieprawda!
Już dawno Ben powinien był się nauczyć, że niepotrzebnie sam pobudza Davy’ego do dalszej
dyskusji.
- To stąd - rzekł Johnny i nagle tuż przede mną wyrosło wielkie czerwone WYMARŁEGO, ujęte z
204
obu stron przez Z i ŚWIATA.
Przyczepa miała schodki, które prowadziły do dużego prostokątnego otworu - takiego jak w wagonie towarowym. Wejście zasłaniała brunatna podgumowana płachta. W budce z biletami siedział na
stołku łysawy facet. Łysinę dość nieudolnie maskowały tłuste strączki, przyczesane od ucha do ucha.
Mężczyzna gryzł wykałaczkę, zatopiony w lekturze komiksu z Wiadrogłowym. Bladobłękitne kamyczki, które miał zamiast oczu, zerknęły na nas i mężczyzna, leniwie sięgnął po mikrofon. Z najbliższego głośnika rozległ się jego głos:
- Coś dla syna, coś dla brata! Bestia z wymarłego świata! Coś dla syna... - Mężczyzna znudził
się swoją przemową i wrócił do czytania komiksu.
- Śmierdzi tu - zauważył Davy Ray. - Chodźmy.
- Czekaj chwilę - przerwałem mu. - Tylko chwileczkę.
- Bo co?
Całe pole widzenia zajmował mi wielki napis: WYMARŁEGO.
- Bo może zobaczyłbym, co to jest.
- Szkoda pieniędzy - ostrzegł mnie Ben. - Na pewno wielki wąż albo coś w tym stylu.
- Na pewno nie jest nudniejszy od samochodu Ala Capone!
Z tym wszyscy musieli się zgodzić.
- Hej, tam mają dwugłowe cielę! - Davy Ray wskazał malowaną planszę. - To coś dla mnie!
Ruszył w tamtym kierunku, a Ben zrobił dwa kroki za nim, lecz zatrzymał się, kiedy się zorientował, że obaj z Johnnym zostaliśmy w tyle. Davy Ray obejrzał się, zmarszczył brwi i także przystanął.
- To na pewno lipa! - rzekł.
- Może - odparłem - a może to...
„Coś fajnego” - miałem zamiar powiedzieć.
Ale w tej samej chwili dobiegł nas odgłos przemieszczającego się ogromnego ciała. Przyczepa
jęknęła. Coś obiło się o drewnianą burtę. Bum! Cała przyczepa się zatrzęsła, a mężczyzna z budki
sięgnął pod taboret i wyjął nabijany gwoździami kij baseballowy, którym zaczął walić w ścianę.
Wielkie czerwone „O” w słowie WYMARŁEGO było już nieźle poharatane ostrymi czubkami gwoździ.
Coś, co było w środku, uspokoiło się. Przyczepa przestała się kołysać. Mężczyzna odłożył kij, zachowując obojętny wyraz twarzy.
- Jej! - odezwał się Ben. - Duże toto!
Moja ciekawość sięgnęła szczytu. Bagienny odór odstraszał zwiedzających, ale ja musiałem to
zobaczyć. Podszedłem do sprzedawcy biletów.
- Jeden? - Mężczyzna nawet na mnie nie spojrzał.
- Co to jest? - zapytałem.
- To jest z wymarłego świata - rzucił nie odrywając wzroku od komiksu. Miał ascetyczną twarz, na
czole i policzkach usianą bliznami po trądziku.
- Tak, proszę pana, ale co to jest?
Tym razem podniósł wzrok. Miałem ochotę się cofnąć, bo w jego oczach wrzała zaciekła złość,
przywodząca mi na myśl furię Branlinów.
- Gdybym ci powiedział - rzekł, hałaśliwie ssąc wykałaczkę - to by już nie było ciekawe, prawda?
- To... jakiś wybryk natury czy coś takiego?
- Wejdź do środka. - Sprzedawca uśmiechnął się zimno, pokazując pieńki starych zębów. Potem sam mi powiedz, co widziałeś.
- Chodź, Cory! - Davy Ray stanął obok mnie. - Mówię ci, że to lipa!
- Coś takiego! - Mężczyzna z trzaskiem odłożył komiks. - A skąd o tym wiesz, mały? Widziałeś w
życiu cokolwiek poza tym zadupiastym miasteczkiem?
- W każdym razie lipę na pewno potrafię rozpoznać! - Davy Ray pohamował się i dodał: ...proszę pana.
- Ach, tak? Nie rozróżniasz, chłopcze, własnego łba od zadka! Zjeżdżaj stąd i nie zawracaj mi
głowy!
- Bez obaw! - Davy kiwnął głową. - Nie mam tu czego szukać! Chodź, Cory! - Ruszył przed
siebie, ale ja zostałem.
Davy Ray spostrzegł, że nie idę za nim, i podszedł do stoiska ze słodyczami obok planszy z
205
dwugłowym cielęciem.
- Jeden - powiedziałem wyciągając z kieszeni ćwierć dolara.
- Pięćdziesiąt centów - powiedział.
- Wszystko inne kosztuje ćwiartkę! - oburzył się Ben. Razem z Johnnym obstąpili mnie z dwóch
stron.
- A to pięćdziesiąt centów - powtórzył mężczyzna. - To musi jeść. Żre bez przerwy.
Położyłem przed nim pieniądze. Wrzucił dwie ćwiartki do puszki, która musiała być prawie pusta,
potem przedarł bilet i wręczył mi połówkę.
- Wejdź za tę zasłonę i zaczekaj tam na mnie. Dalej jest jeszcze jedna zasłona. Nie pchaj się za
nią, dopóki nie przyjdę, słyszysz?
Odpowiedziałem, że słyszę, i zacząłem się drapać po schodkach. Mulisty, gadzi odór był
straszny, a do tego dokładał się jeszcze mdlący słodki smród gnijących owoców. Nim dotarłem do zasłony, zacząłem wątpić, czy mądrze postąpiłem idąc za głosem ciekawości. Mimo to wszedłem do
środka i znalazłem się w gęstym mroku. Na zewnątrz usłyszałem głos Johnny’ego:
- Ja też wejdę.
Czekałem. Wyciągnąłem rękę i namacałem szorstką jutową kotarę, dzielącą mnie od tego, co
było w przyczepie.
Usłyszałem dudnienie, przypominające daleki łoskot pociągu towarowego.
- Posuń się trochę - rzekł do mnie bileter, prowadząc po schodkach Bena i Johnny’ego. Kiedy odciągnął pierwszą zasłonę, zobaczyłem, że trzyma w ręku nabijany gwoździami kij. Posunąłem się,
żeby chłopcy mogli się zmieścić między zasłonami. Ben zatkał sobie nos i powiedział:
- Śmierdzi, jak gdyby ktoś się pochorował!
- Lubi dojrzałe owoce - wyjaśnił bileter. - Czasami się przeżre.
- Co to jest? - spytał Johnny. - I co to w ogóle jest wymarły świat?
- Wymarły to wymarły! Chyba nie jesteś głuchy? Jak coś wymarło, to go już nie ma i więcej nie
będzie. Dociera to do twojej mózgownicy?
Żadnemu z nas nie podobały się jego maniery. Johnny powinien był go puknąć, aż by go zamroczyło. Ale Johnny powiedział tylko:
- Tak, proszę pana.
- Hej, wchodzę na górę - rozległ się głos Davy’ego Raya. - Jest tam kto?
Bileter cofnął się na schodki i zastąpił mu drogę.
- Pięćdziesiąt centów albo zapomnij, że tu byłeś.
Oczywiście natychmiast rozpętała się awantura. Wyjrzałem za zasłonę, żeby zobaczyć, jak Davy
Ray szarpie się z bileterem. Miał w ręku biały batonik „Zero”, nadziewany czekoladowym nugatem.
- Jeśli się nie zamkniesz - ostrzegł go bileter - policzę ci siedemdziesiąt pięć. Płać albo zjeżdżaj!
Dwie ćwiartki zmieniły właściciela. Davy Ray upchnął się w przedsionku, a mężczyzna wszedł za
nim, mrucząc coś zgryźliwie pod nosem.
- Te, mały! - rzekł do mnie. - Właź dalej!
Odsunąłem jutową zasłonę. Kiedy za nią wszedłem, smród omal nie zwalił mnie z nóg. Chłopcy
stłoczyli się za mną, a na końcu pojawił się pan Przyjemniaczek.
Jedyne i w najlepszym wypadku nędzne oświetlenie stanowiły tu cztery lampy olejne, zawieszone na wbitych w sufit hakach. Przede mną stało coś, co przypominało wielki kojec dla świń, zbudowany z żelaznych sztab, z których każda miała grubość pytona. To, co leżało w kojcu, było tak
olbrzymie, że nogi się pode mną ugięły. Usłyszałem, jak Ben głośno wciąga powietrze. Johnny gwizdnął cichutko.
W zagrodzie piętrzyły się sterty gnijących resztek owoców. Rozkładające się odpadki pływały w
zielonobrązowej brei, upstrzonej tu i ówdzie brunatnymi ozdobnikami długości męskiego ramienia i
dwa razy większej grubości. Ciemna chmura much unosiła się nad tym wszystkim jak miniaturowe
tornado. Smród, wdychany z tej odległości, mógłby przyprawić skunksa o zawrót głowy. Nic dziwnego, że puszka pana Przyjemniaczka była pusta.
- Podejdźcie bliżej i patrzcie! - rzekł. - No, śmiało, zapłaciliście za to!
- Zaraz zwymiotuję! - pisnął Ben, odwrócił się i wybiegł.
- Nie zwracam za bilety! - ryknął za nim pan Przyjemniaczek.
Może to coś w zagrodzie posłyszało ordynarny głos biletera. Może wyczuło nasz zapach. Nagle
206
zaczęło się podnosić z błotnistego posłania. Wielka bryła po prostu rosła, wyłaniając się coraz
bardziej z półpłynnej mazi. Potem wydała z siebie krótkie chrapnięcie, które zabrzmiało jak ryk stu
fagotów, i powlokła się na tyły przyczepy. Na szarym cielsku połyskiwał wilgotny muł i nieczystości;
roiły się też niezliczone ilości much. Przyczepa z piskiem resorów i naprężonych desek zaczęła się
nagle przechylać na jedną stronę, a cała nasza trójka jednym głosem wrzasnęła ze strachu, którego
nie był nam w stanie zaoferować nawiedzony dom.
- Stój! Stój, gównoryju! - Pan Przyjemniaczek wdrapał się na drewniany podest. - Powiedziałem:
stój, bo nas przewrócisz!
Uniósł kij baseballowy i zamachnął się nim z całej siły.
Odgłos uderzenia kija o ciało sprawił, że żołądek zwinął mi się w ciasny węzeł. O mały włos nie
zwróciłem wszystkiego, co zjadłem w wesołym miasteczku, ale zacisnąłem zęby i udało mi się
wytrzymać. Pan Przyjemniaczek nadal okładał swego podopiecznego: kolejny raz, trzeci, czwarty.
Zwierzę nawet nie pisnęło, ale po czwartym ciosie przesunęło się chwiejnie od ściany ku środkowi
zagrody i przyczepa z powrotem przybrała normalną pozycję.
- I zostań tam, gnojku! - wrzasnął pan Przyjemniaczek.
- Czy pan chce go zabić, proszę pana? - zapytał Davy Ray.
- Ten sukinsyn nie czuje bólu! Skórę ma jak cholerny czołgowy pancerz! A ty się nie wtrącaj do
moich spraw, smarkaczu, bo wyrzucę cię na zbity pysk!
Nie wiem, czy to stworzenie czuło ból, czy nie. Wiedziałem tylko, że patrzę na wielką połać pomarszczonej szarej skóry, na której wzbierały drobne kropelki krwi. Było o połowę niższe od słonia i
mniej więcej tak długie jak nasza furgonetka. Potężne mięśnie pośladków drgnęły i muchy leniwie
uniosły się w powietrze. Zwierzę stało nieruchomo, prawie do kolan tonąc w ekskrementach i zgniłych owocach. W przyćmionym świetle lamp dostrzegłem kikuty trzech rogów, wystające z obciągniętej szarą skórą kostnej płyty na karku.
Byłbym zemdlał, ale bałem się zetknąć z podłogą.
- Jest stary jak świat - mówił pan Przyjemniaczek. - Wiecie, że niektóre żółwie mogą żyć przez
dwieście, trzysta lat? Ten tutaj jest taki stary, że żółwie to przy nim smarkacze. Starszy niż kogut
Matuzalema - rzekł i roześmiał się, jak gdyby to było śmieszne.
- Gdzie pan go znalazł? - zapytał mój głos. Mózg jeszcze nie kontaktował; był zanadto oszołomiony.
- Kupiłem za siedemset dolarów żywą gotówką. Facet pokazywał go Cajunom w Luizjanie, a
przedtem inny gość jeździł z nim po Teksasie. A jeszcze wcześniej ciągał go ze sobą taki jeden z
Montany. To było chyba w latach dwudziestych. Tak że sporo już bywał w świecie.
- On krwawi - odezwał się niepewnie Davy Ray. Opuścił rękę z batonikiem; widać apetyt mu
przeszedł.
- No i co z tego? Muszę mu czasem przylać, żeby mnie słuchał. Zresztą i tak ma rozum wielkości
orzeszka.
- Skąd on się wziął? - zapytałem. - To znaczy... kto go pierwszy znalazł?
- O, to było już dawno. Zapomniałem, co mi mówił ten facet od Cajunów. Zdaje się, że jakiś profesor znalazł go w dżungli amazońskiej albo w Kongu Belgijskim, nie pamiętam dokładnie. Nazywał
się Chandler... Nie... - Mężczyzna zmarszczył czoło. - Callander... Nie, też nie tak... - Nagle strzelił
palcami. - Profesor Challenger! To on znalazł bydlaka i przywiózł go tutaj! Wiecie, co to jest? To tri...
tri...
- ...ceratops - dokończyłem za niego. Na czym jak na czym, ale na dinozaurach się znam.
- Właśnie. Triceratofalus - przytaknął pan Przyjemniaczek. - To jest właśnie to.
- Ktoś mu obciął rogi. - Johnny minął mnie i przywarł do żelaznych prętów. On też to zauważył. Kto mu je obciął, proszę pana?
Ja sam we własnej osobie. Musiałem. Szkoda, żeście ich nie widzieli. Ostre jak dzidy. Bez przerwy dziurawił mi przyczepę. Nawet blachę przebijał na wylot. Piła łańcuchowa rozleciała mi się na
kawałki, zanim jeszcze dojechałem do połowy, i musiałem rąbać je toporem. A ten sobie leżał. Przez
cały dzień nic tylko leży, je i sra. - Pan Przyjemniaczek kopnął spleśniałą skórkę melona, która
wypadła z klatki. - Wiecie, ile mnie kosztują owoce dla niego o tej porze roku? Ludzie, te siedemset
dolców to była najgłupiej utopiona forsa w całym moim życiu!
Davy Ray podszedł do klatki i stanął obok Johnny’ego.
207
- To on je tylko owoce?
- E tam, żre prawie wszystko. Po sezonie karmię go odpadkami i korą drzewną. Tyle że po
owocach trochę mniej śmierdzi.
Małe czarne oczka triceratopsa powolutku mrugnęły. Wielki łeb obrócił się z lewa na prawo, jak
gdyby szukał natchnienia. Zagroda była tak ciasna, że z trudem mógł się w niej ruszać. Sapnął przeciągle i z powrotem ułożył się w błocie, patrząc szklanym wzrokiem przed siebie. Na jego ciele
krzepły strumyczki krwi.
- Strasznie tu ciasno - zauważył Davy Ray. - Chciałem powiedzieć... nie wyprowadza go pan?
- Jasne, że nie! Ciekawe, jak bym go tu z powrotem wsadził, geniuszu! - Pan Przyjemniaczek
przechylił się przez kratę, która sięgała mu do pasa, kiedy stał na podeście. - Hej, dupku! - wrzasnął.
- Mógłbyś chociaż zarobić na swoje utrzymanie! Czemu, psiakrew, nie umiesz podrzucać nosem piłki
albo skakać przez obręcz? Myślałem, że nauczę cię jakichś sztuczek! Ruszyłbyś dupsko, zamiast
siedzieć i robić głupie miny! - Twarz pana Przyjemniaczka wykrzywiła się ze złości i stała się jeszcze
brzydsza. - Ty, mówię do ciebie! - Zdzielił zwierzę po grzbiecie raz, potem drugi. Spod gwoździ
pociekła krew. Wodniste oczy triceratopsa przymknęły się, jak gdyby cierpiał w milczeniu. Pan Przyjemniaczek uniósł kij po raz trzeci, zaciskając zepsute zęby.
- Niech pan tego nie robi - powiedział Davy Ray.
Mówił śmiertelnie poważnie.
- Co powiedziałeś, mały? - Kij zawisł w powietrzu.
- Powiedziałem: niech pan tego nie robi... proszę. Tak nie wolno.
- Może i nie wolno - rzekł pan Przyjemniaczek - ale jaka to świetna zabawa! - Iz całej siły uderzył
triceratopsa jeszcze raz.
Widziałem, jak dłoń Davy’ego zaciska się, gniotąc pozostałą połówkę batonika „Zero”.
- Mam tego dość. - Johnny odwrócił się od klatki i wyszedł z przyczepy.
- Chodźmy już, Davy - powiedziałem.
- Tak nie wolno - powtórzył Davy Ray. Pan Przyjemniaczek przerwał bicie zwierzaka; na
czubkach gwoździ połyskiwały czerwone kropelki. - Coś takiego nie powinno gnić w tej gnojówce dodał Davy.
- Dość się naoglądaliście za pięćdziesiąt centów! - W głosie mężczyzny zabrzmiało zmęczenie.
Na czole błyszczały mu krople potu. Pewnie zmachał się, wbijając te gwoździe i wyszarpując je z
powrotem. Wyglądało na to, że w tym akcie brutalnej przemocy rozładował trochę złości. - Spływajcie
do domów, kmiotki.
Davy Ray nie drgnął. Jego oczy przywodziły mi na myśl żarzące się węgle.
- Czy pan w ogóle wie, co pan ma?
- Tak. Jedno wielkie utrapienie. Chcesz go kupić? Spuszczę ci go okazyjnie! Powiedz tacie, żeby
mi tu przyniósł pięć stów, a możesz być pewien, że wyładuję ci go na podwórku, i jak zechcesz, niech
ci sra choćby i do łóżka!
Davy Ray nie dał się zbić z tropu tą przemową.
- Nie można - rzekł - nienawidzić czegoś tylko dlatego, że żyje.
- Co ty tam wiesz! - wykrzywił się pan Przyjemniaczek. - Gówno wiesz, chłopcze! Jak pożyjesz
jeszcze dwadzieścia lat i napatrzysz się tego, czego ja się napatrzyłem na tym śmierdzącym świecie,
wtedy możesz przyjść do mnie i mówić mi, co mi wolno, a czego nie!
Wtedy Davy Ray zrobił coś dziwnego. Rzucił zgnieciony batonik prosto pod ryjkowaty nos triceratopsa. Batonik z cichym pluskiem zanurzył się w błocie. Triceratops uniósł tylko ciężkie powieki.
- Te! Niczego mi tu nie wrzucaj! A w ogóle wynoście się stąd obaj!
Ja byłem już w drodze do wyjścia.
Posłyszałem za sobą głośny bulgot i odwróciłem się w samą porę, by zobaczyć, jak triceratops
otwiera paszczę i pochłania batonik wraz z otaczającym go błotem niczym żywy buldożer. Zwierzę
parę razy ruszyło szczęką, po czym odchyliło łeb do tyłu, wpuszczając lepką masę do gardła.
- Idźcie już - ponaglił nas pan Przyjemniaczek. - Zamykam tę budę na...
Przyczepa zadygotała. Triceratops podniósł się, ociekając błotem jak sędziwy bagienny dąb.
Przysięgam, że widziałem rdzawy jęzor wielkości talerza, oblizujący szarą, brudną mordę. Głowa z
trzema kikutami odrąbanych rogów wyciągnęła się do Davy’ego, a całe cielsko zaczęło się toczyć
208
naprzód.
Wyglądało jak czołg, który nabiera prędkości. Triceratops pochylił łeb i huknął nim o żelazne
sztaby. Gruba kostna płyta wydała taki dźwięk, jak gdyby zderzyły się ze sobą dwa gigantyczne kaski
futbolowe. Zwierzę cofnęło się o trzy kroki do tyłu i z chrapliwym pomrukiem znów uderzyło o pręty.
- Hej! Hej! - krzyknął pan Przyjemniaczek.
Triceratops parł naprzód. Jego stopy, kopyta, czy co tam miał, ślizgały się w błocie. Był
niesamowicie silny; pod słoniowatą skórą grały potężne mięśnie, a muchy uciekły w popłochu. Żelazne sztaby jęknęły i zaczęły się wyginać na zewnątrz przy akompaniamencie pisku puszczających
nitów.
- Hej, przestań! Przestań!
Pan Przyjemniaczek znów zaczął okładać zwierzę, rozpryskując kropelki krwi. Triceratops nie
zwracał na niego uwagi; napierał na sztaby, usiłując - jak sobie nagle uświadomiłem - zbliżyć się do
Davy’ego Raya.
- Ty sukinsynu! Ty stary, tępy ryju! - wrzeszczał mężczyzna. Kij podnosił się i opadał. Bileter spojrzał na nas z wściekłością. - Wynoście się! Drażnicie go!
Złapałem Davy’ego za rękę i pociągnąłem go za sobą. Kiedy już byliśmy na zewnątrz,
usłyszeliśmy szczęk następnych pękających nitów. Przyczepa huśtała się jak demoniczna kołyska;
triceratops najwyraźniej dostał ataku. Zeszliśmy po schodkach. Johnny trzymał się nieźle, za to Ben
przypominał obraz nędzy i rozpaczy. Siedział na przewróconej skrzynce po napojach, z twarzą ukrytą
w dłoniach.
- Chciał się wydostać - rzekł Davy Ray, przyglądając się rock’n’rollującej przyczepie. - Widzieliście?
- Widziałem. Dostał kompletnego bzika.
- Założę się, że nigdy dotąd nie jadł batoników - rzekł Davy.
- Nigdy w życiu. Chłopie, mam w domu całe pudełko, w którym chętnie by pomyszkował!
Nie byłem pewien, czy sprawił to smak batonika, ale powiedziałem:
- Tak, chyba masz rację.
Kołysanie przyczepy ustało. Po kilku minutach wyszedł z niej pan Przyjemniaczek. Twarz i
ubranie zbryzgane miał mułem i ekskrementami. Obaj z Davym zaczęliśmy się trząść z tłumionego
śmiechu. Pan Przyjemniaczek zaciągnął zasłonę, zamknął drzwi i założył na nie łańcuch z kłódką.
Potem spojrzał na nas i eksplodował:
- Wynoście się stąd, powiedziałem! No już, zjeżdżajcie, zanim was... - Ruszył w naszym
kierunku, wywijając kolczastym kijem.
Roześmialiśmy mu się w nos i uciekliśmy.
Wesołe miasteczko zamykano już na noc. Na głównej alei kłębił się wychodzący tłum, wagoniki
opustoszały, a głośniki przestały zachwalać osobliwości natury. Światła po kolei gasły.
Ruszyliśmy do naszych zaparkowanych rowerów. W powietrzu czuć było igiełki mrozu. Zbliżała
się zima.
Ben, który przed chwilą stracił nieco na wadze, powrócił już do świata żywych i paplał jak najęty.
Johnny ograniczył się do stwierdzenia, że motocykliści byli naprawdę fajni. Ja oznajmiłem, że gdybym miał ochotę, potrafiłbym zbudować nawiedzony dom, w którym ludzie sikaliby po nogach ze strachu. Tylko Davy milczał.
Kiedy znaleźliśmy swoje rowery, powiedział:
- Nie chciałbym tak żyć.
- Jak? - spytał Ben.
- W tym kojcu. No, wiesz. Jak to stworzenie z wymarłego świata.
Ben wzruszył ramionami.
- Eee tam, pewnie się już zdążyło przyzwyczaić.
- Przyzwyczaić się - rzekł Davy Ray - to nie to samo co polubić, głupku.
- Hej, na mnie się nie wściekaj, dobra?
- Nie wściekam się na nikogo. - Davy wsiadł na rower i zacisnął ręce na kierownicy. - Po prostu...
Nie mógłbym tak żyć. On nie może się ruszyć. W ogóle nie widzi słońca. A każdy dzień jest dokładnie
taki sam jak poprzedni, choćby przeżył ich milion. Nie mogę ścierpieć tej myśli. A ty, Cory?
209
- Paskudnie - przyznałem.
Ten facet tak go tłucze, że wkrótce pewnie zabije. Wtedy wyrzuci go na śmietnik i wreszcie
będzie miał spokój. - Davy spojrzał na sierpowaty księżyc, wypuszczając biały obłoczek pary. - A
zresztą on i tak nie jest prawdziwy. Facet kłamie jak z nut. To zdeformowany nosorożec, nic poza
tym. Widzicie, mówiłem wam, że to lipa! - Davy zakręcił pedałami i odjechał, zanim ktokolwiek zdążył
zaprotestować.
Tak zakończyła się nasza wizyta w Szampańskim Festynie.
Około trzeciej w nocy z piątku na sobotę zaczęła wyć syrena obrony cywilnej, umieszczona na
dachu ratusza. Tato ubierał się w takim pośpiechu, że włożył bieliznę tył na przód, po czym wskoczył
do furgonetki i pojechał zobaczyć, co się dzieje. Ja myślałem, że to Rosjanie nas bombardują. Kiedy
przed czwartą tato wrócił do domu, powtórzył nam wszystko, czego się dowiedział.
Jedna z atrakcji wesołego miasteczka uciekła. Rozwaliła swoją przyczepę, a do tego zaprószyła
w niej ogień. Właściciel spał w innej przyczepie. Później słyszałem, jak tato mówił mamie, że był u tej
rudej kobiety, która robiła różne dziwne rzeczy z żarówkami. Tak czy owak, to coś wydostało się na
wolność i poszarżowało przez teren lunaparku niczym czołg Pattona. Namiotowe płótna szły w
strzępy jak jesienne liście. Potem to coś ruszyło przez Merchants Street, gdzie włamało się do kilku
sklepów i zmieniło parę samochodów w paszę dla maszyny pana Sculleya. Tato słyszał od burmistrza, że narobiło szkód na dziesięć tysięcy dolarów. Nie złapali go. Poszło w las, kierując się na
wzgórza, zanim obrona cywilna zdążyła wskoczyć w buty. Tajemnicze stworzenie widział tylko pan
Wynn Gillie, kiedy przez ścianę wetknęło łeb do jego sypialni. Wraz z żoną znajdował się teraz w
szpitalu w Union Town w stanie ciężkiego szoku.
Zwierzę z wymarłego świata było wolne, a wesołe miasteczko odjechało bez niego.
Odczekałem trochę. W niedzielę wieczorem zadzwoniłem od Johnny’ego do państwa Callanów.
Skorzystaliśmy z telefonu w sypialni, podczas gdy rodzice Johnny’ego oglądali telewizję. Słuchawkę
podniósł Andy, młodszy braciszek Davy’ego Raya. Poprosiłem pana Callana.
- Cześć, Cory, co mogę dla ciebie zrobić? - zapytał.
- Dzwonię w imieniu taty - powiedziałem - bo w tym tygodniu będziemy rozbierać zagrodę Zbója i
zastanawialiśmy się, czy ma pan może... ojej, na przykład nożyce do cięcia łańcuchów?
- Do tej roboty wystarczą wam nożyce do drutu. To nie to samo.
- Parę łańcuchów też trzeba będzie przeciąć - powiedziałem.
- W porządku. Żaden problem. Jeśli nie macie nic przeciw temu, Davy Ray podrzuci je jutro po
południu. Kupiłem takie nożyce już kilka lat temu, ale jakoś nigdy ich nie używałem. Są gdzieś w piwnicy, w pudełku.
- Davy Ray pewnie będzie wiedział, gdzie one są - bąknąłem.
Pan Przyjemniaczek wyniósł się ukradkiem z Zephyr - prawdopodobnie dlatego, że utrata siedmiuset dolarów jest niczym w porównaniu z odsiadką dziesięciu tysięcy. Najlepsi myśliwi w mieście
tropili bestię z wymarłego świata, ale wszyscy wracali z gnojem na butach i mocno nadszarpniętą
ambicją.
Wciąż mam w pamięci pewien obraz.
Widzę park po wyjeździe wesołego miasteczka. Znów jest pusto i czysto, jeśli nie liczyć resztek
trocin, pogniecionych papierowych kubeczków i konfetti ze skasowanych biletów, które obsługa pozostawiała wszędzie, jak pies znaczący swoje terytorium.
Ale w tym roku wiatr niesie przed sobą papierki po batonikach „Zero”, a ich szelest do złudzenia
przypomina chichot.
Część czwarta.
ZIMA: MROŹNA RZECZYWISTOŚĆ.
1. SAMOTNY PODRÓŻNIK.
- Ojciec stracił pracę - powiedziała mama.
Było to czwartego dnia po Święcie Dziękczynienia. Właśnie wróciłem ze szkoły. Nowina poraziła
mnie jak cios w żołądek. Mama miała ponurą minę i oczyma duszy już widziała nadchodzące ciężkie
czasy. Zdawała sobie sprawę, że jej ciastkarski interes nas nie utrzyma; oprócz mleka w plastikowych butelkach Gruby Paul miał też olbrzymie stoisko pełne ciast i ciasteczek.
- Powiedzieli mu, kiedy przyszedł do pracy - ciągnęła. - Dali dwutygodniową wypłatę i premię i
210
oświadczyli, że już nie stać ich na to, aby go zatrudniać.
- Gdzie on jest? - rzuciłem książki na najbliższą płaszczyznę.
- Wyszedł godzinę temu. Przesiedział większość dnia, nie tknął obiadu i w ogóle się nie odzywał.
Próbował się zdrzemnąć, ale nie był w stanie. Boję się, że z nim niedobrze, Cory.
- Nie wiesz, dokąd poszedł?
- Nie. Powiedział tylko, że idzie się w spokoju zastanowić.
- Dobra. Postaram się go znaleźć.
- Gdzie będziesz szukał?
- Najpierw nad jeziorem - odparłem i poszedłem po rower.
Mama wyszła za mną na ganek.
- Cory, tylko bądź ostro... - urwała. Czas już było przyznać, że powoli staję się mężczyzną. Mam nadzieję, że go odszukasz - dokończyła.
Odjechałem pod szarym, nawisłym niebem, które wyglądało tak, jak gdyby lada moment miało z
niego lunąć.
Z naszego domu nad jezioro był spory kawał drogi, a do tego jechałem pod wiatr. Pedałowałem
mozolnie drogą numer 10, z głową pochyloną nad kierownicą, co chwilę rozglądając się czujnie po
odartym z liści lesie. Zwierzę z wymarłego świata wciąż było na wolności, co samo w sobie nie było
straszne, bo wątpiłem, by stworzenie chciało mieć do czynienia ze zdradliwą, błotnistą czarną dziurą
cywilizacji. Uznałem jednak, że ostrożność nie zawadzi. Dwa dni przed Świętem Dziękczynienia
Marty Barklee, który przed świtem dowoził gazety z Birmingham, jechał właśnie tą drogą, kiedy z lasu
wypadło coś wielkiego i wyrżnęło w jego samochód z takim impetem, że opony straciły kontakt z
nawierzchnią. Widziałem samochód pana Barklee. Okno po stronie pasażera rozsypało się na
drobne kawałki, a bok karoserii był wgnieciony, jak gdyby ktoś go kopnął wielkim stalowym buciorem.
Pan Barklee powiedział, że potwór zaatakował i w te pędy dał nogę. Doszedłem do wniosku, że
zwierzę zaczęło rościć sobie prawa do gęstych podmokłych lasów wokół Jeziora Saksońskiego,
każdy zaś samochód, który jechał drogą numer 10, był w niebezpieczeństwie, ponieważ triceratops
przekonany, iż jest to inny dinozaur, traktował go jak rywala. Czy uzna Rakietę za wartą kopniaka
albo choćby splunięcia - tego nie wiedziałem. Mogłem tylko pedałować i rozglądać się. Pan Przyjemniaczek nie miał zielonego pojęcia, że to, co posiada, nie jest wielką szarą kluchą, która leży w błocie
i chrapie, lecz czołgiem Pattona, który potrafi prześcignąć samochód. Wolność uskrzydla, to pewne.
A mimo swego wieku i rozmiarów triceratops w głębi serca był chłopcem.
Poza tym, że ściągnąłem do nas Davy’ego Raya z nożycami do cięcia łańcuchów, ani słowem
nie zdradziłem swych podejrzeń. Johnny także milczał. Ben nie został dopuszczony do tajemnicy,
ponieważ czasem za dużo paplał. Davy Ray powstrzymał się od komentarza. Wyraził tylko nadzieję,
że pozwolą zwierzakowi dożyć reszty dni w spokoju. Wcale nie byłem pewny, że to jego sprawka, ale
miałem wrażenie, że właśnie Davy byłby do tego zdolny. Ostatecznie skąd miał wiedzieć, że triceratops narobi szkód na dziesięć tysięcy dolarów? Poza tym szkło zawsze można wprawić, a blachę
wyklepać. Pan Wynn Gillie wyprowadził się z żoną na Florydę. I tak wybierali się tam już od pięciu
albo sześciu lat. Zanim wyjechali, pan Dollar poinformował pana Gilliego, że bagna Florydy pełne są
dinozaurów, które podchodzą do kuchennych drzwi, żebrząc o odpadki ze stołu. Pan Gillie zbladł jak
ściana i zaczął się trząść, aż w końcu Jazzman Jackson wyjaśnił mu, że pan Dollar zwyczajnie robi z
niego balona.
Za zakrętem w drogę prowadzącą wokół jeziora zobaczyłem furgonetkę taty, zaparkowaną nad
czerwonym urwiskiem. Zjechałem na brzeg, zastanawiając się, co mu powiem. Nagle zabrakło mi
słów. Nie miałem do czynienia z karmą dla czarodziejskiej skrzynki; to było prawdziwe życie i czekało
mnie bardzo trudne zadanie.
Stawiając Rakietę na podpórce, rozejrzałem się wokół, ale ojca nigdzie nie było widać. Po chwili
spostrzegłem go; siedział na granitowym głazie po drugiej stronie jeziora. Patrzył przed siebie na
czarną, zmarszczoną taflę. Zobaczyłem, że maleńka postać podnosi do ust butelkę i pociąga z niej
duży łyk. Potem opuszcza flaszkę, siedzi i patrzy.
Ruszyłem w kierunku taty przez gęstwinę trzcin i tataraku. Rudawa glina mlaskała mi pod
nogami; widziałem odciśnięte w niej ślady ojca. Musiał tu przychodzić wiele razy, bo wydeptał wąską
ścieżkę w zaroślach. W ten sposób nieświadomie kontynuował rodzicielski trud: przecierał szlak dla
211
swojego syna.
Kiedy podszedłem bliżej, zauważył mnie. Nie pomachał mi na powitanie. Opuścił głowę, a ja
zrozumiałem, że jemu także brak słów.
Przystanąłem o jakieś dziesięć stóp od głazu, który niegdyś tkwił w krawędzi odkrywki. Tato
siedział ze spuszczoną głową i zamkniętymi oczyma. Obok stała opróżniona do połowy plastikowa
butelka z sokiem winogronowym. Uświadomiłem sobie, że był na zakupach w „Spiżarni Grubego
Paula”.
Wiatr gwizdał dookoła, klekocząc nagimi gałęziami drzew.
- Wszystko w porządku? - spytałem.
- Nie - odparł.
- Mama mi mówiła.
- Domyśliłem się.
Wsadziłem ręce w kieszenie watowanej dżinsowej kurtki i spojrzałem w dal nad mroczną,
posępną wodą. Tato milczał przez długi czas; ja też się nie odzywałem. W końcu odchrząknął i spytał:
- Chcesz trochę soku z winogron?
- Nie, dziękuję.
- Sporo go jeszcze zostało.
- Nie, tato, nie chce mi się pić.
Podniósł głowę i odwrócił ją ku mnie. W tym ostrym, zimnym świetle wyglądał przeraźliwie staro.
Miałem wrażenie, że pod cienką warstwą ciała widzę jego czaszkę. Był to straszny widok - jak gdybyś patrzył na powolne konanie kogoś, kogo bardzo kochasz. Już przedtem musiał dźwigać ciężar
ponad siły. Pamiętałem gryzmolone w środku nocy rozpaczliwe pytania; pamiętałem jego nie
wypowiedziany strach, że w końcu się załamie. Aż nazbyt wyraźnie widziałem, że mój ojciec - nie mityczny heros, nie superman, po prostu dobry człowiek - jest samotnym podróżnikiem na pustyni cierpienia.
- Robiłem wszystko, czego ode mnie chcieli - powiedział. - Brałem podwójne trasy. Zastępowałem innych, gdy było trzeba. Nigdy nie odmawiałem. - Tato spojrzał na niebo szukając
słońca, ale chmury okrywały je szczelnie jak ołowiane płyty. - Powiedzieli: „Tom, musisz nas zrozumieć”. Powiedzieli: „Musimy drastycznie obciąć zatrudnienie, żeby utrzymać «Zielone Łąki»„. I wiesz,
co jeszcze mówili?
- Co?
- Że zawód roznosiciela się skończył, wymarł jak dinozaury. Powiedzieli, że nie ma dla niego
miejsca pośród tych wszystkich półek, pełnych plastikowych butelek. Mówili, że hasłem przyszłości
będzie: „Łatwo przyszło, łatwo poszło”, i że tego właśnie chcą ludzie. - Ojciec kurczowo splótł palce,
a na jego wymizerowanej twarzy zadrgał mięsień żuchwy. - Cóż, ja wcale tego nie chcę.
- Jakoś to przetrwamy - powiedziałem.
- O tak. - Ojciec skinął głową. - Naturalnie, że tak. Znajdę coś innego. Zanim tu przyjechałem,
byłem w sklepie żelaznym i złożyłem podanie. Może pan Vandercamp junior będzie potrzebował
kierowcy. Ba, jeśli trzeba, siedziałbym i w kasie. Tylko że ja naprawdę myślałem, że za trzy lata będę
zastępcą brygadzisty na rampie rozładowczej. Tak mi się wydawało. Głupio, co?
- Skąd mogłeś wiedzieć?
- Zawsze dowiaduję się za późno - rzekł. - Na tym właśnie polega cały problem.
Woda się zmarszczyła, kiedy przebiegł po niej wiatr, budząc drobniutkie fale. Gdzieś w lesie zakrakał gawron.
- Robi się zimno, tato. Powinniśmy wracać do domu.
- Twój dziadek się uśmieje, kiedy się o tym dowie. - Ojciec mówił o dziadku Jaybirdzie. - Już się
nie mogę doczekać.
- Ani ja, ani mama nie będziemy się śmiać - oświadczyłem. - Inni też nie.
Tato podniósł flaszkę z sokiem i pociągnął kolejny duży łyk.
- Byłem też u Grubego Paula. Wszedłem do środka i zobaczyłem to mleko. Jak białe morze... Ojciec znów spojrzał na mnie. Wargi miał błękitnawe. - Chciałbym, żeby wszystko zostało tak, jak
było. Nie lubię, kiedy pieniądze przyjmuje ode mnie nieznajoma dziewczyna, która żuje gumę i nawet
212
się nie uśmiechnie, kiedy ją pytam, jak się miewa. Nie podobają mi się supermarkety otwarte do
ósmej wieczorem i pełne świateł, które rażą w oczy. O ósmej wieczorem rodzina powinna być w
domu, a nie wałęsać się po sklepie i kupować różne rzeczy tylko dlatego, że wielkie transparenty
zwisające z sufitu każą ci je kupić. Chciałem powiedzieć, że... jeżeli posuniemy się za daleko, nawet
w drobiazgach, nigdy nie będzie już tak, jak było. I pewnego dnia ktoś powie: „No, dobra, to fajnie, że
nawet nocą możemy iść do supermarketu i wybierać z półek różności, o których dotąd nawet się nam
nie śniło, ale co się stało z naszym mleczarzem albo z tym facetem, który sprzedawał melony z
ciężarówki, albo z tą kobietą, do której szło się po świeże jarzyny prosto z ogródka, a ona uśmiechała
się promiennie, kiedy mówiłeś jej: „Dzień dobry?” A ktoś inny odpowie: „O, teraz można to kupić w supermarkecie i nie trzeba się tyle nabiegać, żeby zrobić sprawunki - wszystko jest pod jednym
dachem. A właściwie czemu nie zrobią tak ze wszystkim? Czemu nie połączą sklepów z całego miasta, tak żebyś przypadkiem nie przemarzł albo nie zmókł? Czy to nie świetny pomysł?” - Ojciec zaczął wyłamywać sobie palce. - Wejdziesz do takiego sklepu pod jednym dachem i poprosisz o coś, a
dziewczyna z buzią pełną gumy do żucia powie ci: „Nie, tego nie mamy. Nie mamy i nie możemy tego
dla pana sprowadzić, bo nikt już takich rzeczy nie robi. Widzi pan, ludzie ich nie chcą. Ludzie chcą
tylko tego, czego każą im chcieć reklamowe plansze. Mamy wyłącznie te cuda; produkuje się ich
tysiące sztuk na minutę. A przy tym są doskonałe - powie ta dziewczyna - ani jednego bubla w całej
partii. A kiedy je pan zużyje albo się panu znudzą, albo kiedy zmienią się plansze, może je pan
wyrzucić, bo po to się je robi. A teraz niech mi pan powie, ile mam panu podać tych doskonałych
rzeczy, tylko proszę się pospieszyć, bo za panem ustawia się kolejka”.
Ojciec zamilkł. Słyszałem trzask kurczowo splatanych palców.
- To tylko jeden supermarket - powiedziałem.
- Pierwszy - odparł.
Zmrużył oczy i przez chwilę patrzył na taflę jeziora, na której wiatr rysował rozmaite desenie.
- Słyszę cię - powiedział cicho.
Wiedziałem, do kogo mówi.
- Może byśmy już poszli do domu, tato?
- Ty idź. Ja tu jeszcze posiedzę i posłucham swojego kolegi.
Słyszałem tylko wiatr i krakanie gawrona, ale wiedziałem, że w uszach ojca brzmi jeszcze jeden
głos.
- Co on mówi, tatusiu?
- To samo co zawsze. Mówi, że nie zostawi mnie w spokoju, dopóki nie pójdę za nim na dno i w
mrok.
Łzy napłynęły mi do oczu. Otrząsnąłem je z rzęs.
- Ale nie pójdziesz, prawda?
- Nie, synu - rzekł. - Nie dzisiaj.
Już miałem zamiar powiedzieć mu o doktorze Lezanderze. Otworzyłem usta, ale wtedy mój
mózg zadał mi pytanie: „No i co mu powiesz? Że doktor Lezander nie pije mleka i jest nocnym
markiem, a Vernon Thaxter uważa, że to właśnie są cechy mordercy?” Zamiast tego powiedziałem
więc:
- Dama zna się na różnych rzeczach, tato. Mogłaby nam pomóc, gdybyśmy się do niej zwrócili.
- Dama - powtórzył. Jego głos miał matowe brzmienie. - Nieźle przerobiła Bigguna Blaylocka, nie
uważasz?
- O, tak. Gdybyśmy do niej poszli, mogłaby pomóc i nam.
- Może tak. A może nie. - Ojciec ściągnął brwi, jak gdyby sama myśl o wizycie u Damy sprawiała
mu silny ból. Z pewnością jednak nie był on gorszy niż ten ból, który już go dręczył. - Wiesz, co? rzekł rozpogadzając się. - Spytam swojego przyjaciela, co o tym myśli.
Bałem się o niego. Bardzo się bałem.
- Wracaj szybko do domu - poprosiłem go.
Kiwnął głową.
- Wrócę. Niedługo.
Zostawiłem go na głazie pod niskimi szarymi chmurami. Wracając po Rakietę obejrzałem się i
zobaczyłem, że wstał i zbliżył się do krawędzi głazu. Wpatrywał się w wodę, jak gdyby szukał śladów
samochodu w tej strasznej otchłani. Zacząłem wołać, żeby odsunął się od brzegu, ale w tej samej
213
chwili odwrócił się i usiadł z powrotem na dawnym miejscu.
„Nie dzisiaj” - powiedział. Musiałem mu wierzyć.
Wróciłem do domu tą samą drogą. Wzgórza wokół Zephyr zbrązowiały, podobnie jak trawa na
Poulter Hill. Rozpoczął się grudzień, miesiąc wszelakich uciech. Czasami, kiedy wracałem ze szkoły,
tato był w domu, a czasem go nie było. Mama, której nerwy i zmęczenie nagle dodały lat, mówiła, że
poszedł szukać pracy. Miałem nadzieję, że nie siedzi znów na tym głazie i nie ogląda przyszłości w
czarnym zwierciadle.
Matki moich przyjaciół pomagały nam jak mogły. Zaczęły znosić zakryte półmiski, koszyczki
biszkoptów, domowe przetwory i tym podobne. Pan Callan obiecał, że da nam trochę wędliny z pierwszego zimowego uboju. Mama uparcie rewanżowała się swoimi wypiekami. Tato jadł, ale widziałem,
że cudza łaska staje mu kością w gardle. W sklepie żelaznym najwyraźniej nie potrzebowali kierowcy
ani drugiego kasjera. W nocy często słyszałem, że ojciec chodzi po domu. Zaczął sypiać prawie do
południa, a potem kręcił się do czwartej nad ranem. Były to godziny dla nocnych marków.
W którąś sobotę po południu mama poprosiła mnie, żebym skoczył na rowerze do Woolwortha i
kupił jej pudełko foremek do ciast. Ruszyłem z kopyta, zajechałem do sklepu, kupiłem foremki i wystartowałem w drogę powrotną.
Zatrzymałem się koło kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą”.
Pracował w niej pan Eugene Osborne. Pan Eugene Osborne służył w Wielkiej Czerwonej Jedynce. I znał niemieckie przekleństwa.
Od tego wieczoru, kiedy byliśmy w wesołym miasteczku, jedna myśl nie dawała mi spokoju.
Szeptała do ucha jak diabełek: „Jak to możliwe, by papuga klęła po niemiecku, skoro jej właściciel nie
zna tego języka?” Przypomniało mi się jeszcze coś, co mówił pan Osborne: „...były także i inne
niemieckie słowa, tyle że bez ładu i składu”.
Jak to w ogóle możliwe?
Postawiłem Rakietę na placyku i wszedłem do „Błyszczącej Gwiazdy”.
Nie było tam wiele miejsca; zaledwie parę stolików w niszach i bar, przy którym ludzie siedzieli
na wysokich stołkach, gawędząc z kelnerkami - starszą panią Madeline Huckabee i młodszą Carrie
French. Muszę zaznaczyć, że większość uwagi ściągała na siebie panna French, bo była ładną blondyneczką, podczas gdy pani Huckabee przypominała raczej dwie mile wyboistej drogi. Ale była tu
kelnerką jeszcze przed moim urodzeniem i żelazną ręką trzęsła całym lokalem. O tej porze dnia w
„Gwieździe” nie było tłoku, ale siedziało tu nad kawą kilka osób, w większości emerytów, wśród nich
także pan Cathcoate, który zaszył się w niszy i czytał gazetę. Telewizor na ladzie był włączony, a przy
barze, zapatrzony w pannę French, siedział nie kto inny, tylko pan Dick Moultry o posturze kaszalota:
Zobaczył mnie i jego rozanielony uśmiech zniknął jak duch o świcie.
Podszedłem do kontuaru.
- Cześć! - panna French powitała mnie promiennym uśmiechem. Gdyby nie miała wystających
zębów, byłaby tak ładna jak Chile Willow.
- Czym mogę ci służyć?
- Czy zastałem pana Osborne’a?
- Oczywiście.
- A mógłbym z nim porozmawiać?
- Zaczekaj chwileczkę. - Panna French podeszła do okienka łączącego bar z kuchnią. Zauważyłem, jak wielkie brzuszysko pana Moultry’ego naparło na ladę, kiedy ten pochylił się, żeby obejrzeć nogi panny French.
- Eugene? Ktoś do ciebie!
- Kto? - usłyszałem pytanie.
- Kto? - powtórzyła panna French. Nie obracała się w moich kręgach, a ja z kolei nie bywałem w
„Błyszczącej Gwieździe” na tyle często, by mnie tu rozpoznawano.
- Cory Mackenson - powiedziałem.
- A, to ty jesteś synem Toma?
Kiwnąłem głową.
- Chłopak Toma - panna French poinformowała pana Osborne’a.
Mój ojciec najwyraźniej włóczył się po mieście niczym Beach Boys.
Czułem na sobie wzrok pana Moultry’ego. Siorbnął głośno kawę, starając się zwrócić moją
214
uwagę, ale nie zaszczyciłem go spojrzeniem.
W wahadłowych drzwiach pojawił się pan Osborne. Miał na sobie fartuch i białą czapkę; wycierał
ręce w ścierkę.
- Dzień dobry - powiedział. - Co mogę dla ciebie zrobić?
Pan Moultry przechylił się w naszą stronę. Teraz składał się wyłącznie z brzucha i uszu.
- Czy moglibyśmy usiąść? O, może tam? - Wskazałem niszę na drugim końcu sali.
- Myślę, że tak. Prowadź.
Kiedy już usadowiliśmy się obaj - ja plecami do pana Moultry’ego - zagaiłem:
- Byłem w domu panny Glass, kiedy przyszedł pan na lekcję z Winifred.
- Pamiętam.
- Pamięta pan papugę? Mówił pan, że klnie po niemiecku.
- Tak było albo ja nie znam niemieckiego. A - znam.
- Czy pamięta pan, co mówiła?
Pan Osborne oparł się wygodniej. Przekrzywił głowę, a jego dłoń z napisem U.S. ARMY zaczęła
się bawić leżącym na stole widelcem.
- Pozwolisz, że zapytam, o co konkretnie chodzi?
- Nic szczególnego. - Wzruszyłem ramionami. - Po prostu byłem ciekaw, to wszystko.
- Byłeś ciekaw, tak? - Uśmiechnął się niewyraźnie. - I przyszedłeś zapytać, co mówiła papuga?
- Tak, proszę pana.
- To było prawie trzy tygodnie temu. Dlaczego zacząłeś się tym interesować dopiero teraz?
- Miałem chyba inne rzeczy na głowie. Zainteresowałem się od razu, ale potem uciekło stworzenie z wymarłego świata i tato stracił pracę, więc papuga straciła na ważności.
- Nie pamiętam dokładnie, co mówiła, z wyjątkiem tych pieprznych ozdobników, których nie
mógłbym ci powtórzyć bez zgody Toma.
- Nie wiedziałem, że tato tu bywa.
- Czasami. Przyszedł złożyć podanie o pracę.
- Aha. Rany, nie wiedziałem, że umie gotować!
- Jako pomywacz. - Pan Osborne przyglądał mi się uważnie. Chyba się trochę skrzywiłem. - Pracowników zatrudnia pani Huckabee. Utrzymuje tu dryl jak w koszarach.
Skinąłem głową, unikając jego bacznego spojrzenia.
- Papuga - rzekł i uśmiechnął się szerzej. - Niebieska papuga. I klęła pod niebiosa. Nic dziwnego,
skoro należy do panny Niebieskiej Szklanki, nie uważasz?
- Chyba ma pan rację. - Nie wiedziałem, że dorośli również nazywają ją Niebieską Szklanką.
- O co ci chodzi, Cory? Tylko szczerze.
- Chcę zostać pisarzem - oświadczyłem ku własnemu zaskoczeniu. - Takie rzeczy mnie interesują.
- Pisarzem? To znaczy, że masz zamiar pisać książki i takie tam?
- Tak, proszę pana.
Nie wydaje mi się, by to był lekki chleb. - Pan Osborne oparł łokcie na stole. - Mam rozumieć,
że... zbierasz materiały czy coś w tym rodzaju?
- Tak, proszę pana. - Zajaśniał mi promyk światła. - Dokładnie!
- Chyba nie chcesz pisać o pannie Niebieskiej Szklance?
- Piszę... opowiadanie o papudze - powiedziałem. - O papudze, która mówi po niemiecku.
- Naprawdę? Coś podobnego! Kiedy ja byłem w twoim wieku, chciałem być detektywem albo
żołnierzem. No cóż, jedno marzenie się spełniło. - Pan Osborne zerknął na swoje wytatuowane
palce. - Chyba byłoby lepiej, gdybym został detektywem - dodał z westchnieniem, które wiele mówiło
o tym, jak bardzo różni się prawdziwa żołnierka od chłopięcej zabawy w wojnę.
- A czy pamięta pan, co jeszcze mówiła ta papuga?
Pan Osborne sapnął, ale nie przestał się przyjaźnie uśmiechać. - No, jeśli pisarzowi potrzebny
jest upór, naprawdę się do tego nadajesz. Czy to jest dla ciebie aż tak ważne?
- Tak, proszę pana. Bardzo ważne.
Pan Osborne zamyślił się przez chwilę. Potem powiedział:
- Nie było w tym wiele sensu. Każde słowo z innej parafii.
- Mimo to chciałbym wiedzieć.
215
- Zastanówmy się. Muszę trochę wysilić umysł. Powiem ci coś w tajemnicy. - Pan Osborne
nachylił się nieco. - Kiedy się pracuje z panią Huckabee, człowiek ma okazję nasłuchać się kuchennej łaciny.
Rozejrzałem się, ale pani Huckabee była albo w kuchni, albo w toalecie.
- Wiem, że ta papuga powiedziała coś, co brzmiało... - Pan Osborne zamknął oczy, próbując
przywołać wspomnienie. - „Kto wie?”
- Nie pamięta pan? - spytałem.
- Nie, to było to. - Pan Osborne otworzył oczy. - To właśnie mówiła papuga, kiedy nie bluzgała
przekleństwami.
- Ale co ma wiedzieć?
- Pytaj zdrów. Wyłapałem z tego tylko „Kto wie?” I jeszcze coś, co brzmiało jak nazwisko.
- Nazwisko? Jakie?
- Zdaje mi się, że Hannaford. W każdym razie brzmiało podobnie.
Hanna Ford - pomyślałem.
- Mogę się mylić. Słyszałem je tylko raz. Ale co do tych przekleństw się nie mylę, wierz mi!
- A czy pamięta pan, co mówiła panna Zielo... panna Katharina Glass o tej piosence, która
wprawia papugę we wściekłość? - Próbowałem przypomnieć sobie jej tytuł. - Coś jakby... Piękna
nauczycielka!
- Marzycielka - sprostował pan Osborne. - O, tak, mnie też jej uczyła.
- Pana?
- Ano tak. Zawsze chciałem grać na jakimś instrumencie. Brałem lekcje u panny Glass... o, chyba
już ze cztery lata temu, zanim jeszcze przestała się tym zajmować. Miała mnóstwo uczniów i
wszyscy graliśmy tę piosenkę. Ale wiesz... teraz, kiedy o tym myślę, nie przypominam sobie, by
papuga protestowała tak gwałtownie. Śmieszne, co?
- Dziwne. - Tym razem ja go poprawiłem.
- Tak. No cóż, muszę wracać do pracy. - Mój rozmówca zauważył wynurzającą się z toalety panią
Huckabee. Była to baba-dragon, zdolna wystraszyć żołnierza. - No i jak, przydałem ci się na coś?
- Chyba tak - odparłem. - Jeszcze nie jestem pewien.
Pan Osborne wstał.
- Hej, a może byś i o mnie napisał w tym opowiadaniu?
- W jakim opowiadaniu?
Znów spojrzał na mnie dziwnie.
- W tym, które piszesz. O niebieskiej papudze.
- A, tym! Oczywiście, proszę pana!
- Napisz coś miłego. - Pan Osborne mrugnął do mnie i ruszył w kierunku kuchni.
Na ekranie telewizora awanturował się jakiś facet w brunatnym mundurze.
- Hej, Eugene! - wrzasnął pan Moultry. - Zerknij no na tego fagasa!
- Panie Osborne? - wtrąciłem. Kucharz spojrzał na mnie, odwracając wzrok od telewizora. - Jak
pan sądzi, czy panna Glass zgodziłaby się jeszcze raz zagrać tę piosenkę przy papudze? A pan
mógłby posłuchać, co ona mówi...
- To będzie dość trudne - stwierdził.
- Dlaczego?
- Dwa tygodnie temu Niebieska Szklanka zaniosła papugę do doktora Lezandera. Okazało się,
że ma zapalenie mózgu czy jakąś tam ptasią chorobę. Tak przynajmniej powiedział doktor. W
każdym razie papuga odwaliła kitę. O co chodzi, Dick?
- Patrz na tego gościa! - Pan Moultry wskazał pieniącego się na ekranie mężczyznę. - Nazywa
się Lincoln Rockwell. Skurczybyk jest szefem Amerykańskiej Partii Faszystowskiej. Wiedziałeś, że
coś takiego w ogóle istnieje?
- Amerykańscy faszyści? - Kark pana Osborne’a poczerwieniał.
- To znaczy, że pomagałem prać im tyłki w Europie, a ci dranie są teraz w Stanach Zjednoczonych?
- Gość twierdzi, że opanują cały kraj! - rzekł pan Moultry.
- Posłuchaj go tylko, a zaprze ci dech!
- Dech to ja bym z niego wydusił, gdybym tylko go dorwał!
216
Szedłem już w stronę drzwi z głową nabitą myślami. Wtedy usłyszałem, jak pan Moultry - wedle
opinii byłego szeryfa członek Ku-Klux-Klanu - śmieje się i mówi:
- No cóż, w jednej sprawie na pewno ma rację! Wszystkich Negrów powinno się w te pędy
odesłać do Afryki! Ja tam bym żadnego nie wpuścił do domu, jak niektórzy, co to zapraszają tego
śmierdzącego czarnucha Lightfoota frontowymi drzwiami i jeszcze mu się kłaniają!
Dosłyszałem tę uwagę. Wiedziałem, do kogo była skierowana. Przystanąłem i spojrzałem na
niego. Pan Moultry szczerzył zęby do pana Osborne’a. Facet na ekranie nadal żołądkował się na
temat „czystości rasowej”, ale pan Moultry kątem oka patrzył na mnie.
- Tak, tak, mój dom jest moją twierdzą! Za żadne skarby świata nie pozwoliłbym czarnuchom,
żeby się w nim rozpychali!
- Lincoln Rockwell, powiadasz? - mruknął pan Osborne. - Niezłe nazwisko jak na faszystę.
- Coś mi się widzi, że niektórym trzeba wytłumaczyć, żeby nie przyjaźnili się z czarnymi, co, Eugene?
Do pana Osborne’a nareszcie dotarło, o czym mowa. Zmierzył pana Moultry’ego wzrokiem, jakim
niektórzy patrzą na nazbyt dojrzały ser.
- W Europie uratował mi życie pewien facet nazwiskiem Emie Graverson - wycedził. - Był
czarniejszy od asa pikowego.
- No, wiesz... nie miałem zamiaru... - Pan Moultry rozpaczliwie próbował zachować dobrą minę. Cóż - dodał z niepewnym uśmieszkiem - zawsze znajdzie się jeden czy dwóch, którym Bóg przez
pomyłkę dał mózg człowieka, a nie małpy.
Dłoń pana Osborne’a z napisem U.S. ARMY spadła na ramię pana Moultry’ego i zacisnęła się na
nim.
- Mam wrażenie - rzekł pan Osborne, wkładając nieco więcej siły w uścisk - że powinieneś już
zamknąć tę jadaczkę, Dick.
Pan Moultry nawet nie pisnął.
Opuściłem „Błyszczącą Gwiazdę” i człowieka w brunatnym mundurze, który udzielał wywiadu w
telewizji. Wsiadłem na rower i ruszyłem do domu, z foremkami do ciast. Ale przez całą drogę
rozmyślałem o niebieskiej papudze - nieodżałowanej pamięci papudze, która mówiła po niemiecku.
Kiedy wróciłem, tato spał w fotelu. Mecz skończył się, zanim jeszcze pojechałem do Woolwortha,
a teraz radio nadawało muzykę country. Oddałem mamie foremki i poszedłem przyjrzeć się ojcu.
Zwinął się w kłębek i kurczowo zacisnął ramiona wokół tułowia. Jakby się bał, że się rozsypie pomyślałem. Wydawał z siebie cichy świst, który lada moment mógł się przerodzić w chrapanie.
Potem coś mu się przyśniło i skrzywił się boleśnie. Otworzył zaczerwienione oczy i przez kilka
sekund patrzył na mnie, nim zamknął je z powrotem.
Nie podobała mi się jego uśpiona twarz. Była smutna i mizerna, choć przecież nie brakowało
nam jedzenia. Malowała się na niej porażka. Wiadomo, że to żaden wstyd być pomywaczem. Każda
praca jest przecież potrzebna i żadna nie hańbi. Ale nie mogłem się powstrzymać od myśli, ile musiała go kosztować prośba o pracę pomywacza w „Błyszczącej Gwieździe”, skoro był już tak blisko
stanowiska zastępcy brygadzisty w mleczarni. Twarz ojca skurczyła się nagle pod wpływem jakiegoś
koszmaru, a z ust wyrwał się cichy jęk. Nawet we śnie nie mógł uciec daleko.
Poszedłem do swojego pokoju, zamknąłem drzwi i otworzyłem jedną z siedmiu magicznych szuflad. Wyjąłem pudełko po cygarach „White Owi”, uniosłem wieczko i w świetle biurkowej lampy
przyjrzałem się piórku.
Tak - zawyrokowałem czując, jak serce bije mi coraz mocniej. Tak.
To mogło być piórko papugi.
Ale piórko miało barwę szmaragdową, a niemieckojęzyczna papuga panny Niebieskiej Szklanki
była przecież cała turkusowa i tylko dziób miała żółty.
Szkoda, że to nie panna Zielona Szklanka była właścicielką papugi. Wtedy ptak na pewno
byłby...
Szmaragdowy.
Nagle doznałem uczucia jak gdybym spadał z czerwonego urwiska.
Przypomniało mi się coś, co powiedziała panna Sonia Glass, kiedy jej siostra w trwodze o swoje
palce odmówiła nakarmienia papugi krakersem.
217
Trzy słowa.
Ja.
Twoją.
Karmiłam.
Twoją co? Papugę?
A może każda z sióstr Glass, żyjących w dziwnym splocie mimikry i konkurencji, miała swoją
papugę? Może była druga - szmaragdowozielona; ta, która zgubiła piórko? Może siedziała cichutko w
głębi domu, podczas gdy niebieska robiła harmider?
Musiałem tam zadzwonić.
Zacisnąłem piórko w dłoni. Serce mi waliło, kiedy wypadłem z pokoju, kierując się do telefonu.
Rzecz jasna, nie znałem numeru; musiałem najpierw go znaleźć w naszej cieniutkiej książce telefonicznej.
Zanim dotarłem do liter „G”, rozległ się dzwonek aparatu.
- Ja odbiorę! - zawołałem i podniosłem słuchawkę.
Do końca życia nie zapomnę tego głosu.
- Cory, tu Dianę Callan. Bądź tak dobry i poproś mamę.
Głos był przerażony i z trudem wydobywał się z krtani. Natychmiast się domyśliłem, że stało się
coś strasznego.
- Mamo! - wrzasnąłem. - Mamo, pani Callan do ciebie!
- Nie budź ojca! - ofuknęła mnie mama podchodząc do telefonu, ale szmer i chrząknięcie, które
doleciało z fotela, uświadomiło nam, że już jest za późno.
- Cześć, Dianę. Jak się...- Mama urwała. Widziałem, jak uśmiech znika z jej twarzy. - Co takiego?
- szepnęła. - Och... Dobry Boże...
- Co się stało? Co się stało? - powtarzałem.
Tato podszedł do nas, trąc zapuchnięte oczy.
- Oczywiście, że tak - mówiła mama. - Naturalnie. Najszybciej, jak to tylko możliwe.
Kiedy odłożyła słuchawkę, twarz miała pobladłą, a oczy pełne łez. Spojrzała na ojca, potem na
mnie.
- Davy Ray jest ciężko ranny - powiedziała.
Opuściłem rękę i piórko wyfrunęło mi z dłoni.
Pięć minut później jechaliśmy już furgonetką do szpitala w Union Town. Siedziałem między rodzicami, otumaniony wieścią, którą przekazała nam mama. Davy Ray poszedł dziś z ojcem na
polowanie. Już od dawna cieszył się na myśl, że będą tropić jelenia w zwarzonym zimą lesie.
Schodzili z jakiegoś pagórka - powiedziała mamie pani Callan. Zwyczajnego pagórka. Davy Ray
stąpnął w norę świstaka, ukrytą pod warstwą martwych liści. Przewrócił się na swoją strzelbę i pod
wpływem uderzenia strzelba wypaliła. Wylot lufy skierowany był prosto w płuca i serce. Pan Callan,
który nie cieszył się najlepszym zdrowiem, porwał syna na ręce i biegł z nim ponad milę do pozostawionej przy drodze ciężarówki.
- Davy Ray trafił od razu na stół operacyjny - powiedziała mama. - Rana jest bardzo ciężka.
Budynek szpitalny został wzniesiony z czerwonej cegły i szkła. Pomyślałem, że wygląda mizernie, jak na takie ważne miejsce. Weszliśmy drzwiami, do których podjeżdżały karetki, a srebrnowłosa pielęgniarka powiedziała nam, dokąd mamy się skierować. W poczekalni o śnieżnobiałych
ścianach znaleźliśmy rodziców Davy’ego. Pan Callan wciąż miał na sobie myśliwski ubiór w plamisty
deseń. Cały przód zbryzgany był krwią. Serce zamarło mi w piersi na ten widok. Policzki i nos pana
Callana umazane były oliwkowozieloną farbą maskującą, która wyglądała jak okropne sińce. Chyba
nadal był w szoku i nie pomyślał o tym, żeby umyć twarz; zresztą czym były woda i mydło w porównaniu z ciałem i krwią? Za paznokciami miał jeszcze resztki mchu. Dla niego czas zatrzymał się w
chwili wypadku.
Mama przytuliła do siebie panią Callan, a ojciec podszedł do okna i stanął obok jej męża. Małego
Andy’ego tu nie było; prawdopodobnie został u krewnych lub sąsiadów. Był o wiele za mały, by zrozumieć, co lancet robi teraz z ciałem jego brata.
Usiadłem, próbując znaleźć coś do czytania. Gazetowy druk rozmywał mi się w oczach.
- Tak szybko - mówił pan Callan. - To się stało tak szybko.
218
Mama usiadła z panią Callan, trzymając ją za ręce. W korytarzu szpitalnym rozległ się gong i
przez głośnik wezwano doktora Scofielda. Do poczekalni zajrzał jakiś człowiek w niebieskim swetrze,
ściągając na siebie nasze nerwowe spojrzenia.
- Czy ktoś z państwa jest krewnym Russellów? - zapytał, po czym ruszył na poszukiwanie innej
cierpiącej rodziny.
Przyszedł również wikary z kościoła prezbiteriańskiego w Union Town, do którego należeli
Callanowie. Poprosił nas, byśmy ujęli się za ręce i połączyli w modlitwie. Wziąłem za rękę pana
Callana; była mokra od potu. Znałem potęgę modlitwy, ale nie byłem już egoistą. Bardzo chciałem,
żeby Davy wyzdrowiał, ale on był niczym żywioł i nie ośmieliłbym się życzyć mu tej upiornej, na wpół
martwej egzystencji, na którą skazałem Zbója.
Po chwili pojawił się Johnny Wilson z rodzicami. Ojciec Johnny’ego, który był stoikiem, podobnie
jak jego syn, przemówił cicho do pana Callana, nie okazując jednak zdenerwowania. Pani Wilson
przysiadła z drugiej strony mamy Davy’ego, która przez cały czas patrzyła w podłogę i powtarzała:
„To dobry chłopiec, to taki dobry chłopiec”, jak gdyby była gotowa wykłócać się z Panem Bogiem o
życie syna.
Obaj z Johnnym nie wiedzieliśmy, co powiedzieć. Czegoś tak potwornego żaden z nas nigdy w
życiu nie doświadczył. Kilka minut po Wilsonach przyjechali państwo Sears z Benem, a po nich jacyś
krewni Davy’ego Raya. Pastor zabrał państwa Callanów do innego pomieszczenia, zapewne po to,
by mogli się w spokoju pomodlić. Wyszedłem z Johnnym i Benem na korytarz. Zaczęliśmy rozmawiać o wypadku.
- Wyzdrowieje - rzekł Ben. - Tato mówił, że to bardzo dobry szpital.
- Mój ojciec powiedział, że Davy Ray miał szczęście, iż nie zginął na miejscu - dodał Johnny. Podobno znał chłopca, który postrzelił się w brzuch i za dwie godziny było już po wszystkim.
Zerknąłem na zegarek. Davy był na stole operacyjnym już od czterech godzin.
- Wyjdzie z tego - zakomunikowałem kolegom. - Jest silny. Da sobie radę.
Powoli upłynęła następna godzina. Zapadła noc i szpital otulił się zimną mżawką. Pan Callan
zmył z twarzy farbę maskującą, wydrapał brud zza paznokci i przebrał się w zieloną koszulę.
- Nigdy więcej nie pójdę na polowanie - powiedział do mojego ojca. - Przysięgam Bogu, że kiedy
Davy Ray z tego wyjdzie, porąbiemy tę strzelbę na kawałki i wyrzucimy do lasu.
Pan Callan ukrył twarz w dłoniach i zdusił szloch. Ojciec objął go ramieniem.
- Wiesz, co on mi dziś powiedział, Tom? Najwyżej dziesięć minut wcześniej, zanim to się stało.
Powiedział: „Jeśli go zobaczymy, nie będziemy do niego strzelać, prawda? Idziemy tylko na jelenie.
Nie będziemy do niego strzelać!” Wiesz, o czym mówił?
Tato potrząsnął głową.
- O tym stworzeniu, które uciekło z wesołego miasteczka. Jak myślisz, dlaczego akurat ono
przyszło mu do głowy?
- Nie wiem - odparł tato.
Czułem ból w głębi serca.
Do poczekalni wszedł siwy, krótko ostrzyżony lekarz w okularach w drucianych oprawkach.
Callanowie od razu zerwali się na nogi.
- Czy mógłbym porozmawiać z państwem bez świadków? - zapytał.
Mama ścisnęła tatę za rękę. Ja też wiedziałem, że to nie wróży nic dobrego.
Kiedy wrócili, pan Callan powiedział nam, że operacja się zakończyła, Davy Ray jest pod obserwacją, lecz o wszystkim zadecyduje ta noc. Podziękował nam za przybycie i wsparcie i
powiedział, że powinniśmy już wracać do domów, żeby się trochę przespać.
Ben i jego rodzice zostali do dziesiątej. Państwo Wilsonowie pojechali pół godziny później.
Prezbiteriański pastor oznajmił, że zostanie, dopóki będzie potrzebny. Pani Callan złapała moją
mamę za rękę i poprosiła ją, żeby jeszcze nie odchodziła. Siedzieliśmy więc w poczekalni o śnieżnobiałych ścianach, podczas gdy na dworze mżawka przerodziła się w deszcz; potem deszcz ustał, za
oknami pojawiła się mgła i znów zaczęło mżyć.
Po północy pan Callan zszedł do holu po filiżankę kawy z automatu. Po kilku minutach wrócił w
towarzystwie siwowłosego lekarza.
- Dianę! - zawołał z podnieceniem. - Dianę, on odzyskał przytomność!
219
Oboje wybiegli trzymając się za ręce.
Po dziesięciu minutach, które wydawały się nam wiecznością, pan Callan wrócił do poczekalni.
W jego oczach nie było nawet tyle życia, co w żarzącym się papierosie.
- Cory? - rzekł cicho. - Davy Ray chciałby się z tobą zobaczyć.
Poczułem strach.
- Idź, Cory - ponaglił mnie ojciec. - Nie bój się.
Wstałem i wyszedłem z panem Callanem.
Doktor stał przed drzwiami pokoju Davy’ego, pogrążony w rozmowie z pastorem. Obaj wyglądali
posępnie. Pan Callan otworzył drzwi i wszedłem do środka. Na krześle przy łóżku, nakrytym cieniutkim namiotem tlenowym, siedziała pani Callan. Spod błękitnego prześcieradła wybiegały w
wężowych skrętach plastikowe rurki, połączone z woreczkami pełnymi krwi i przezroczystych płynów.
Obok stała maszyna z okrągłym czarnym ekranem, po którym wędrowała piszcząca zielona kropka.
Pani Callan spostrzegła mnie i pochyliła się nad widoczną pod namiotem głową.
- Davy? Jest tu Cory.
Posłyszałem wysilony oddech. W pokoju pachniało chloroxem i pinesolem. Deszcz zaczął bębnić
o szyby. Pani Callan powiedziała:
- Usiądź tu, Cory - i wstała.
Podszedłem bliżej.
Pani Callan ujęła bezwładną dłoń Davy’ego, białą jak włoski marmur.
- Będę za drzwiami, synku - powiedziała, nadludzkim wysiłkiem zmuszając się do uśmiechu.
Ułożyła rękę z powrotem na łóżku i wyszła.
Stałem obok, patrząc przez plastikową płachtę na twarz mojego przyjaciela.
Była bardzo blada; pod zapadniętymi oczyma rysowały się fioletowe cienie. Ktoś uczesał mu
włosy; były wilgotne. Prześcieradło okrywało go po szyję i nie widziałem śladów rany, z powodu której
tu trafił. Z nosa wychodziły mu rurki, a wargi miał szare. Jego oczy patrzyły na mnie z woskowej
twarzy.
- To ja - powiedziałem. - Cory.
Przełknął z wysiłkiem. Zielona kropka na ekranie podskoczyła trochę wyżej, a może tak mi się
tylko wydawało.
- Wpadłeś w dołek? - powiedziałem i natychmiast przeszło mi przez myśl, że to najgłupsza rzecz,
jaka kiedykolwiek w życiu przeszła mi przez gardło.
Nie odpowiedział. Nie może mówić - pomyślałem.
- Ben i Johnny tu byli - dodałem.
Davy Ray odetchnął z wysiłkiem. Tchnienie przerodziło się w słowo:
- Ben. - Jeden z kącików ust podjechał do góry. - Ta ofiara...
- No - przytaknąłem próbując się uśmiechnąć. Brakowało mi sił pani Callan. - Pamiętasz, co się
stało?
Skinął głową. Oczy błyszczały mu gorączką.
- Powiem ci - wychrypiał. - Muszę ci powiedzieć.
- Dobra. - Usiadłem przy nim.
Davy uśmiechnął się.
- Widziałem go.
- Naprawdę? - Konspiracyjnie pochyliłem się naprzód. Poczułem przelotnie zapach krwi, ale nie
dałem tego po sobie poznać. - Widziałeś zwierzę z wymarłego świata?
- Nie. Lepiej. - Davy przełknął boleśnie i jego uśmiech zgasł, lecz po chwili powrócił. - Widziałem
Śnieżnika.
- Śnieżnika! - wyszeptałem. Ogromnego białego jelenia z porożem wielkim jak korona dębu. Tak
- pomyślałem - jeśli ktokolwiek zasługiwał na to, żeby zobaczyć Śnieżnika, to właśnie Davy Ray.
- Widziałem. Dlatego właśnie upadłem. Nie patrzyłem pod nogi. Cory... Jaki on jest piękny!
- Wyobrażam sobie - powiedziałem.
- Jest większy, niż mówią! I o wiele bielszy!
- Założę się - wtrąciłem - że to najpiękniejszy rogacz na świecie.
- Tuż przede mną - szepnął Davy Ray. - Był tuż przede mną. A kiedy chciałem powiedzieć o tym
tacie, on skoczył. Skoczył i zniknął. Wtedy upadłem, bo nie patrzyłem pod nogi. Ale to nie była wina
220
Śnieżnika, Cory, ani niczyja. To się po prostu stało.
- Wyzdrowiejesz - powiedziałem. Patrzyłem na rosnącą w kąciku jego ust bańkę krwawej śliny.
- Cieszę się, że go widziałem. Mimo wszystko. Za nic nie chciałbym tego przepuścić.
Davy umilkł. Słychać było tylko wilgotny chrzęst oddechu. Maszyna popiskiwała: pip... pip... pip...
- Chyba muszę już iść - powiedziałem podnosząc się z krzesła.
Marmurowobiała dłoń złapała mnie za rękę.
- Opowiedz mi coś - szepnął.
Zawahałem się. Davy Ray patrzył na mnie błagalnie. Usiadłem z powrotem. Wciąż trzymał mnie
za rękę, a ja nie zamierzałem się uwolnić. Jego dłoń była zimna.
- Dobra - powiedziałem. Musiałem ułożyć coś na poczekaniu, jak tamtą opowieść o wodzu Pięć
Grzmotów. - Był sobie pewien chłopiec...
- Jasne - zgodził się Davy Ray. - Zawsze musi być jakiś chłopiec.
- Wystarczyło, by tylko zamarzył, a już mógł podróżować po innych planetach. Brodził w czerwonym piasku Marsa, a na ślizgawkę wybierał się zawsze na Plutona. Jeździł rowerem po pierścieniach Saturna i walczył z dinozaurami na Wenus.
- A do Słońca też mógł dolecieć?
- Jasne, że tak. Nawet co dzień, gdyby tylko chciał. Udawał się tam zwykle, kiedy miał ochotę
ładnie się opalić. Wkładał okulary przeciwsłoneczne i wyruszał w podróż, z której wracał brązowy jak
czekolada.
- Ależ tam musiało być gorąco - wtrącił Davy Ray.
- Brał ze sobą wiatrak - wyjaśniłem. - Chłopiec przyjaźnił się ze wszystkimi królami i królowymi
tych planet i bywał u nich z wizytami. Zwiedził zamek z czerwonego piasku, należący do marsjańskiego króla Ludwika, i zbudowany z obłoków zamek króla Mikołaja z Jowisza. Zakończył wojnę
między królem Zantasem z Saturna i królem Damonem z Neptuna, kiedy pokłócili się o pewną
kometę. Bywał w ognistym zamku króla Supełka z Merkurego, a na Wenus sam pomógł królowi
Łabędziowi zbudować pałac na gałęzi wysokiego błękitnego drzewa. Król Farron prosił go, żeby
został na Uranie przez cały rok jako admirał jego lodowej floty. Wszystkie rody królewskie go znały.
Koronowane głowy wiedziały, że nigdy już nie urodzi się ktoś taki jak on, choćby wszystkie gwiazdy
pogasły i zapaliły się na nowo milion razy. Bo był to jedyny Ziemianin, który mógł przemierzać ich
planety, i jedyny, którego wszyscy zawsze zapraszali.
- Cory?
- Co?
Głos Davy’ego Raya był coraz bardziej senny.
- Chciałbym zobaczyć zamek z chmur, a ty?
- Pewnie, że tak - odparłem.
- O rany... - Davy już na mnie nie patrzył. Wpatrywał się w dal jak samotny podróżnik, który
właśnie ma wkroczyć do bajkowej krainy. - Nigdy nie bałem się latać, prawda?
- Ani trochę.
- Jestem strasznie zmęczony, Cory. - Davy zmarszczył brwi. Nitka czerwonej śliny zaczęła mu
spływać po policzku. - Nie lubię być taki zmęczony.
- Powinieneś odpocząć - powiedziałem. - Przyjdę do ciebie jutro.
Czoło Davy’ego wygładziło się. Na jego wargach ukradkiem pojawił się uśmiech.
- Chyba że dziś polecę na Słońce. Jutro będę się opalał, a ty będziesz marzł tu, na Ziemi.
- Cory? - rozległ się głos pani Callan. - Doktor chce do niego wejść.
- Już, proszę pani. - Zerwałem się. Dłoń Davy’ego przytrzymała moją kilka sekund, a potem
opadła. - Zobaczymy się jutro - powiedziałem do niego przez powłokę namiotu. - Dobrze?
- Żegnaj, Cory - szepnął.
- Że... - Przypomniała mi się pani Neville pierwszego dnia wakacji.
- Do zobaczenia - poprawiłem się i ruszyłem w stronę drzwi. Jeszcze zanim wyszedłem, w gardle
wezbrał mi płacz, ale go stłumiłem. Jak powiedziała kiedyś matka Chile Willow, musiałem to znieść.
Nic więcej nie byliśmy w stanie zrobić. Pojechaliśmy do domu zamgloną szosą numer 16, po
której swego czasu mknęła Nocna Mona, ścigając wielką miłość Steviego. Nie mówiliśmy wiele; w takich chwilach słowa stają się pustymi dźwiękami. W domu na podłodze znalazłem zielone piórko;
leżało w tym samym miejscu, gdzie upadło. Włożyłem je z powrotem do pudełka po cygarach.
221
W niedzielę rano obudziłem się nagle ze łzami w oczach. Smugi słońca kładły się na podłodze.
W drzwiach stał mój tato. Miał na sobie tę samą odzież, w której widziałem go wczoraj.
- Cory... - powiedział.
Podróże, podróże: do króla Ludwika, Mikołaja, Zantasa, Damona, Farrona, Supełka i Łabędzia.
Podróże do zamków z czerwonego piasku, z posplatanych błękitnych gałęzi, z ognistych płomieni i
rzeźbionych obłoków. Podróże do planet i gwiazd, na których nie ma notesów z adresami, otwartych
na imieniu jednego, jedynego miłego gościa. Samotny podróżnik opuścił ten świat. Nie pojawi się już
między nami.
2. WIARA
Myślałem, że znam Śmierć.
Kroczyła obok mnie, odkąd po raz pierwszy zasiadłem przed ekranem telewizora albo z torebką
prażonej kukurydzy zająłem miejsce w kinoteatrze „Lirycznym”, iluż to kowbojów i Indian, przeszytych
strzałami lub kulami z karabinów, padało na moich oczach w wirujący kurz, który pokrywał osadnicze
szlaki? Iluż detektywów i policjantów, koszonych kulami przestępców, dogorywało na ulicach miast?
Ileż armii kładło się pokotem pod kartaczami lub ogniem z broni maszynowej i ileż niewinnych ofiar
miotało się z krzykiem w paszczach różnych potworów?
Myślałem, że poznałem Śmierć w obojętnym, matowym wzroku Zbója, w ostatnim „żegnaj” pani
Neville. W trzasku i bulgocie, z którym samochód z człowiekiem przykutym do kierownicy wpadał w
lodowatą otchłań.
Myliłem się.
Śmierci nie można poznać. Nie da się z nią zaprzyjaźnić. Gdyby Śmierć była chłopcem, stałaby
samotna na uboczu, przysłuchując się śmiechom innych dzieci. Gdyby była chłopcem, nie miałaby
kolegów. Odzywałaby się szeptem, a jej oczy naznaczone byłyby piętnem wiedzy, jakiej żaden
człowiek nie zdoła udźwignąć.
Każdej nocy prześladowały mnie słowa: „Przychodzimy z ciemności i do ciemności musimy
powrócić”
Pamiętam, że powiedział to doktor Lezander, gdy siedzieliśmy razem na ganku u stóp złocących
się wzgórz. Nie mogłem w to uwierzyć. Nie chciałem myśleć, że Davy Ray był gdzieś, skąd nie mógł
dostrzec światła, nawet świeczki, która płonęła dla niego w kościele prezbiteriańskim. Nie chciałem
wierzyć, że jest gdzieś zamknięty, odcięty od słońca, niezdolny oddychać i śmiać się, nawet gdyby to
był śmiech bladego widma. Po śmierci Davy’ego Raya uświadomiłem sobie, że to, czego dotychczas
byłem świadkiem, było zwykłą fikcją. Kowboje i Indianie, detektywi i policjanci, armie i ofiary potworów zmartwychwstaną, gdy tylko zgasną światła w studiu filmowym. Wrócą do domów i będą
czekać na telefon z propozycją kolejnej roli. Davy Ray umarł na zawsze i nie mogłem znieść myśli, że
uwięziony jest w mroku.
Doszło do tego, że nie mogłem spać. Mój pokój był nazbyt ciemny. Nie byłem już pewien, co
zobaczyłem tamtej nocy, gdy niewyraźna postać rozmawiała ze Zbójem. Bo skoro Davy Ray był w
ciemności, był w niej również Carl Belwood. I Zbój. I wszyscy, którzy spali na Poulter Hill; a także całe
pokolenia, których kości spoczywały wśród powykręcanych korzeni drzew wokół Zephyr. Oni też
powrócili w mrok.
Pamiętam pogrzeb Davy’ego Raya. Jakże lepka wydawała mi się czerwona glina na obrzeżach
grobu. Jak bardzo ubita, jak ciężka. Tam, na dole, nie było drzwi. Kiedy pastor już skończył i wszyscy
się rozeszli, a dwaj Murzyni zaczęli nagarniać ziemię! została tylko ciemność, a jej ciężar sprawił, że
coś we mnie pękło.
Nie wiedziałem już, gdzie jest niebo. Nie byłem pewien, czy Bóg ma jakiekolwiek wyczucie, plan
albo zamysł, czy też On także błąka się w ciemności. Nie byłem już pewien niczego: życia na tym ani
na tamtym świecie, ani Boga, ani jego dobroci. Świąteczne choinki rozbłysły na Merchants Street, a
ja wciąż przeżywałem katusze.
Do Bożego Narodzenia zostały tylko dwa tygodnie, lecz Zephyr bezskutecznie usiłowało przywołać świąteczny nastrój. Śmierć Davy’ego Raya przygnębiła wszystkich. Mówiono o niej w zakładzie
pana Dollara, w kawiarni „Pod Błyszczącą Gwiazdą”, w ratuszu i wszędzie. Był taki młody - powtarzano. Co za tragiczny wypadek. Ale takie jest życie - mówiono; czy się nam to podoba, czy nie,
takie właśnie jest życie.
222
Wcale mi to nie dodawało otuchy. Oczywiście rodzice próbowali ze mną rozmawiać, tłumaczyli,
że Davy już nie cierpi i że jest teraz w lepszym miejscu.
Nie wierzyłem im. Jakie miejsce mogłoby być lepsze niż Zephyr?
- Niebo - powiedziała mama, kiedy siedzieliśmy razem przed trzaskającym kominkiem. - Davy
Ray poszedł do nieba; nie wolno ci w to wątpić.
- Niby dlaczego? - spytałem, a mama spojrzała na mnie takim wzrokiem, jak gdybym uderzył ją w
twarz. - Co niby nie pozwala mi wątpić?
Czekałem na odpowiedź. Miałem nadzieję, że ją otrzymam, ale słowo, które usłyszałem, nie
zdołało mnie zadowolić. Brzmiało ono: WIARA.
To zaprowadziło mnie do wielebnego Lovoya. Usiedliśmy razem w kościelnej kancelarii, pastor
poczęstował mnie cytrynowym cukierkiem ze stojącego na biurku słoja.
- Cory - rzekł. - Wierzysz w Jezusa, prawda?
- Tak, proszę pana.
- I wierzysz, że został On posłany przez Boga, by zginął za ludzkie grzechy?
- Tak.
- A zatem wierzysz także, że Jezus zmarł na krzyżu i został pogrzebany, a na trzeci dzień
zmartwychwstał?
- Tak. - Zmarszczyłem brwi. - Ale Pan Jezus był Panem Jezusem. Davy Ray był tylko zwykłym
chłopcem.
Wiem o tym, Cory, ale Jezus przyszedł na ziemię, by pokazać nam, że życie kryje więcej tajemnic, niż jesteśmy ich w stanie pojąć. Pokazał nam, że jeśli będziemy w Niego wierzyć i iść za Jego
wolą i przykładem, zapewni nam miejsce u pana Boga w niebie. Rozumiesz?
Zamyśliłem się na chwilę. Wielebny Lovoy oparł się wygodnie w swoim krześle, uważnie mi się
przyglądając.
- Czy niebo jest lepsze od Zephyr? - spytałem.
- Milion razy lepsze.
- Mają tam komiksy?
- No cóż... - uśmiechnął się. - Nikt z nas nie wie, jakie dokładnie jest niebo. Wiemy tylko, że
będzie tam cudownie.
- Niby skąd? - spytałem.
- Stąd - odparł pastor - że mamy wiarę. - Podsunął mi słój. - Może chcesz jeszcze cukierka?
Nie mogłem sobie wyobrazić nieba. Cóż warte jest miejsce, w którym nie ma tego, co sprawia ci
największą przyjemność? Jeżeli nie ma tam komiksów, filmów o potworach, rowerów i bocznych
dróg, po których można jeździć? Nie ma basenów, lodów, lata i festynu z okazji Czwartego Lipca?
Nie ma burz i ganków, z których obserwujesz zbierające się chmury? Takie niebo przypominało mi
specjalistyczną bibliotekę, w której masz spędzić całą wieczność, czytając książki na jeden tylko
temat. Czymże byłoby niebo bez arkuszy maszynowego papieru i czarodziejskiej skrzynki?
Byłoby piekłem, ot co.
Te dni wcale nie były ponure. Merchants Street zdobiły girlandy czerwonych i zielonych
światełek. Na rogach ulic paliły się lampy w kształcie głowy Świętego Mikołaja, a ze świateł na
skrzyżowaniach zwisały srebrne dzwoneczki. Tato dostał nową posadę. Trzy dni w tygodniu pracował
jako magazynier w „Spiżarni Grubego Paula”.
Pewnego dnia Kobza sześć razy nazwała mnie półgłówkiem. Potem zażądała, żebym poszedł do
tablicy i opowiedział klasie, co wiem o liczbach pierwszych.
Oznajmiłem jej, że nie podejdę.
- Cory Mackenson, w tej chwili do tablicy! - ryknęła.
- Nie, proszę pani - odparłem.
Za moimi plecami diablica zachichotała radośnie, wietrząc nową potyczkę w wojnie przeciwko
pani Harper.
- Masz. Natychmiast. Tu. Podejść. - Twarz Kobzy spurpurowiała.
Potrząsnąłem głową.
- Nie.
Już była przy mnie. Poruszała się szybciej, niż byłem skłonny przypuszczać. Obiema rękami
223
chwyciła mnie za sweter i wyciągnęła z ławki tak gwałtownym szarpnięciem, że uderzyłem się w
kolano i nogę przeszył mi silny ból. Zanim jeszcze dotarł do mózgu, zmienił się w rozpaloną do białości furię.
Moje serce pełne było cierni. Tkwił w nim Davy Ray i ciemność, i pozbawione znaczenia słowo
„wiara”. Zamachnąłem się.
Uderzyłem ją prosto w twarz. Gdybym celował, nie mógłbym trafić lepiej. Okulary odfrunęły z jej
nosa, a zaskoczona Harpia wydała z siebie dźwięk, który przypominał krakanie. Zdążyłem już nieco
ochłonąć, za to ona wrzasnęła:
- Jak śmiałeś mnie uderzyć?! Jak śmiałeś?!
Chwyciła mnie za włosy i zaczęła potrząsać moją głową. Reszta uczniów siedziała w osłupieniu:
tego było już zbyt wiele, nawet dla nich. Sam o tym jeszcze nie wiedziałem, ale właśnie stworzyłem
legendę. Harpia cisnęła mną o ławkę Sally Meachum, omal jej nie przewracając, a już po chwili
ciągnęła mnie korytarzem do gabinetu dyrektora, pomstując przy każdym kroku.
Jak się należało spodziewać, mama i tato zostali telefonicznie wezwani do szkoły. Byli, łagodnie
mówiąc, przerażeni moim zachowaniem. Zostałem zawieszony na trzy dni, dyrektor zaś - niziutki
mężczyzna, który nazywał się Cardinale i rzeczywiście przypominał ptaka kardynała - powiedział, że
zanim wrócę do klasy, muszę wystosować pisemne przeprosiny do pani Harper, podpisane także
przez moich rodziców.
Spojrzałem na niego i w obecności tychże rodziców oświadczyłem, że może mnie zawiesić
choćby i na trzy miesiące, że nie napiszę żadnych przeprosin, że mam dosyć wysłuchiwania, iż
jestem półgłówkiem, dosyć matmy i w ogóle wszystkiego.
Tato zerwał się z krzesła.
- Cory! - krzyknął. - Co w ciebie wstąpiło?
- Nigdy w historii tej szkoły uczeń nie uderzył nauczyciela! - pisnął pan Cardinale. - Nigdy! Temu
chłopcu należy się porządne lanie, oto, co myślę.
- Przykro mi to mówić - rzekł ojciec - ale zgadzam się z panem.
W drodze do domu próbowałem im wszystko wytłumaczyć, ale nawet nie chcieli słuchać. Tato
powiedział, że nie ma usprawiedliwienia dla tego, co zrobiłem, a mama - że nigdy w życiu nie najadła
się tyle wstydu. Wobec tego zaniechałem dalszych tłumaczeń i siedziałem posępnie w kabinie, podczas gdy Rakieta jechała na skrzyni furgonetki.
Lanie dostałem od ojca. Było krótkie, ale bolesne. Nie wiedziałem, że dzień wcześniej ojciec
został zrugany przez swojego szefa u Grubego Paula za to, że pomylił liczbę kartonów ze
świątecznymi cukierkami. Nie wiedziałem, że szef był od niego osiem lat młodszy, jeździł czerwonym
thunderbirdem i zwracał się do taty per Tommy.
Zniosłem baty w milczeniu, ale kiedy znalazłem się w swoim pokoju, wtuliłem twarz w poduszkę.
Weszła mama. Powiedziała, że nie może zrozumieć mojego postępowania. Powiedziała, iż wie,
że wciąż jestem rozbity po śmierci Davy’ego, ale on jest już w niebie, a życie musi toczyć się dalej.
Stwierdziła, że będę musiał napisać przeprosiny, czy tego chcę, czy nie, a im prędzej to zrobię, tym
lepiej. Uniosłem twarz z poduszki i oznajmiłem jej, że tato może mnie tłuc codziennie aż do sądnego
dnia, a ja i tak niczego nie napiszę.
- Wobec tego uważam, że powinieneś tu zostać i dokładnie to przemyśleć, młody człowieku oświadczyła mama. - Sądzę, że lepiej ci się będzie myśleć z pustym żołądkiem.
Nie odpowiedziałem. Nie było takiej potrzeby. Mama wyszła, a później usłyszałem, że rozmawiają o mnie - co się ze mną dzieje i dlaczego jestem taki niegrzeczny. Słyszałem szczęk talerzy i
czułem zapach pieczonego kurczaka. Odwróciłem się na bok i zasnąłem.
Obudził mnie sen o czterech czarnych dziewczynkach - błysk i bezgłośny wybuch. Znowu strąciłem budzik z nocnego stolika, ale tym razem nie zajrzało do mnie żadne z rodziców. Budzik wciąż
działał; była prawie druga nad ranem. Wstałem i wyjrzałem przez okno. Rogal księżyca wydawał się
tak ostry, że można było na nim powiesić kapelusz. Za zimną szybą panowała cicha noc i świeciły
gwiazdy. Nie miałem zamiaru pisać żadnych przeprosin. Może wyłaził ze mnie dziadek Jaybird, ale
czułem, że prędzej skonam, niż pozwolę, by Kobza była górą.
Musiałem porozmawiać z kimś, kto mnie zrozumie. Z kimś takim jak Davy Ray.
Ciepła kurtka wisiała w szafie obok frontowych drzwi. Nie chciałem wychodzić tamtędy, bo tato
mógł jeszcze nie spać. Włożyłem sztruksowe spodnie, dwa swetry i rękawiczki. Potem otworzyłem
224
okno. Skrzypnęło, jeżąc mi włosy na głowie, ale odczekałem minutę i nie dosłyszałem żadnych
kroków. Podciągnąłem okno jeszcze wyżej i wymknąłem się przez nie w mroźną noc. Zasunąłem
szybę za sobą, pozostawiając tylko wąską szparę, w którą mogłem wepchnąć palce. Wsiadłem na
Rakietę i odjechałem w świetle rogatego księżyca.
Jechałem przez ciche ulice. Na skrzyżowaniach mrugały żółte światła. Mój oddech unosił się
przede mną jak biała ośmiornica. W niektórych domach paliły się lampy w łazienkach, pozostawione,
by uniknąć nocnego obijania się w mroku. Nos i uszy skostniały mi od razu; w taką noc nikt nie
wyrzuciłby na dwór nawet psa, cóż dopiero mówić o Vernonie Thaxterze.
W drodze na Poulter Hill skręciłem w lewo. Nadłożyłem około ćwierć mili, ale chciałem coś
sprawdzić. Powoli objechałem dom ze stajnią, królujący na trzech akrach ziemi.
W pomieszczeniu na piętrze paliła się lampa, zbyt jasna jak na oświetlenie łazienki. Doktor
Lezander nie spał. Słuchał zagranicznych rozgłośni.
Przyszła mi do głowy dziwna myśl. Może doktor Lezander dlatego był nocnym markiem, że bał
się ciemności. Może siedział w oświetlonym pokoju, nasłuchując głosów z całego świata, by mieć
pewność, że nie jest sam, kiedy zegar odmierza nocne godziny.
Zawróciłem Rakietę. Od śmierci Davy’ego nie przybliżyłem się ani o krok do rozwiązania tajemnicy zielonego piórka. Telefon do panny Glass był dla mnie zbyt dużym wysiłkiem w tych czasach
zwątpienia i mroku. Mogłem co najwyżej odpędzać od siebie zbierającą się wokół ciemność, lecz nie
byłem w stanie zastanawiać się nad tym, kto leżał w mule na pogrążonym w ciemności dnie Jeziora
Saksońskiego. Nie chciałem myśleć, że doktor Lezander może mieć z tym coś wspólnego. Gdyby tak
było, komu na tym świecie chciałbym jeszcze uwierzyć?
Dotarłem do Poulter Hill. Kuta żelazna brama była zamknięta na klucz, ale ponieważ kamienny
murek wokół cmentarza miał tylko metr wysokości, sforsowanie go nie wymagało czarnoksięskiej
mocy. Zostawiłem Rakietę pod bramą i poszedłem przez wzgórze, mijając skąpane w księżycowej
poświacie nagrobki. Cmentarny pagórek wznosił się nie tylko na niewidzialnej granicy pomiędzy
światami; dzielił również Zephyr od Braton. Biali nieboszczycy leżeli na jednym jego zboczu, podczas
gdy czarni na drugim. Było to w zasadzie logiczne, że ludzie, którzy nie mogą jeść w tym samym
barze, pływać w tym samym basenie i robić zakupów w tym samym sklepie, nie będą szczęśliwi
spoczywając po śmierci obok siebie. Przyszło mi do głowy, że muszę kiedyś zapytać wielebnego
Lovoya, czy Dama i Księżycowy Człowiek pójdą do tego samego nieba co Davy Ray. Jeśli czarni i
biali zajmują te same niebiosa, jaki sens w tym, by tu, na ziemi, jadali w różnych barach? Skoro
czarni i biali razem kroczą po rajskich ścieżkach, czy oznacza to, że jesteśmy mądrzejsi od Boga,
stroniąc od siebie na ziemi? Oczywiście jeśli wszyscy mieliśmy wrócić do ciemności, oznaczało to, że
nie ma ani Boga, ani nieba. Jak mały Stevie Cauley zdołał znaleźć szczelinę w tej ciemności i przejechać przez nią Nocną Moną - pozostawało dla mnie tajemnicą, bo przecież widziałem go tak
wyraźnie, jak teraz widziałem las sterczących z ziemi kamieni.
Było ich tak wiele. Tak wiele. Słyszałem kiedyś, że gdy umiera stary człowiek, płonie biblioteka.
Widziałem nekrolog Davy’ego w „Dzienniku” Adams Valley. Pisali tam, że zginął w wypadku na
polowaniu, kim jest jego mama i tato, że miał młodszego braciszka Andy’ego i był członkiem kościoła
prezbiteriańskiego w Union Town. Poniżej widniała informacja, że pogrzeb odbędzie się o wpół do jedenastej. Oszołomiła mnie myśl, jak wiele tam pominięto. Nikt nie napisał o bruzdkach, które ukazywały się w kącikach jego oczu, gdy się śmiał, ani o tym, jak krzywił usta, przygotowując się do
słownej potyczki z Benem. Przemilczeli blask jego oczu, gdy odkrył w lesie nową, nie znaną jeszcze
ścieżkę, a także przygryzanie dolnej wargi, kiedy miał zamiar rzucić szybką piłkę. W gazecie
umieszczono bezduszny spis suchych faktów, ale nikt ani słowem nie wspomniał o prawdziwym
Davym Rayu. Rozmyślałem o tym, idąc pomiędzy grobami. Ile historii tu leżało, pogrzebanych i zapomnianych? Ile starych, spalonych bibliotek; ile nowych, które z roku na rok powiększały młody księgozbiór? I wszystkie te historie przepadły. Żałowałem, że nie ma takiego miejsca, do którego można
by pójść, usiąść w sali podobnej do kina i przejrzeć katalog, składający się z kwadrylionów imion, a
potem nacisnąć guzik; i wtedy na ekranie pojawiłaby się twarz człowieka, który opowiedziałby ci o
swoim życiu. Byłoby to żywe archiwum minionych pokoleń, gdzie można by usłyszeć głosy milczące
od setek lat. Kiedy tak szedłem, otoczony milczeniem tych głosów, których nikt nigdy już nie usłyszy,
doszedłem do wniosku, że jesteśmy strasznie rozrzutną rasą. Odrzucamy od siebie przeszłość,
zubożając w ten sposób przyszłość.
225
Znalazłem grób Davy’ego Raya. Nie ustawiono jeszcze na nim nagrobka, ale w ziemi tkwiła
płaska kamienna tabliczka. Grób nie znajdował się ani u stóp wzgórza, ani na jego szczycie, tylko
gdzieś pośrodku. Usiadłem obok tabliczki, starając się nie nadepnąć na ledwie widoczne wybrzuszenie gruntu, które wkrótce osiądzie pod naporem deszczu, a wiosną zarośnie je trawa. Spojrzałem w
ciemność pod zimnym, ostrym księżycem. W świetle dnia roztaczał się stąd panoramiczny widok na
Zephyr i otaczające je wzgórza. Można było zobaczyć most z gargulcami i Rzekę Tecumseha. Widać
było, jak tory kolejowe wiją się pośród wzgórz, przebiegając wiaduktem nad rzeką w drodze do większych miast. Był to ładny widok - jeżeli ktoś miał oczy, by móc go podziwiać. Jakoś nie chciało mi się
wierzyć, by Davy’emu robiło różnicę, czy ma stąd widok na miasto, czy na podmokłą nieckę. Takie
rzeczy mogą być ważne dla żałobników, lecz nie dla tych, którzy odchodzą.
- O rany - powiedziałem wypuszczając obłoczek pary. - Chyba już zaczynam gonić w piętkę.
Czy oczekiwałem, że Davy Ray mi odpowie? Nie. Nie byłem więc rozczarowany, gdy
odpowiedziała mi cisza.
- Nie wiem, czy jesteś w ciemności, czy też w niebie - stwierdziłem na głos. - I nie wiem, co
takiego ciekawego jest w niebie, skoro wszystko idzie tam jak po maśle. Trochę przypomina mi kościół. Kościół jest fajny przez godzinę w niedzielę, ale nie chciałbym tam mieszkać. I nie chciałbym też
być w ciemności. Tylko nic, nic i jeszcze większe nic. Wszystko, co człowiek kiedykolwiek powiedział
lub zrobił, znika jak zmarszczka na stawie, którego nikt nie oglądał. - Podciągnąłem kolana pod brodę
i oplotłem je ramionami. - Nie ma głosu, by mówić, oczu, by patrzeć, nie ma uszu, nie ma nic. W
takim razie po co się rodzimy, Davy Ray?
Na to pytanie również odpowiedziała mi cisza.
- I zupełnie nie rozumiem, o co chodzi z tą wiarą - ciągnąłem. - Mama mówi, że powinienem ją
mieć, wielebny Lovoy - że muszę ją mieć; a jeżeli nie istnieje nic, w co można by wierzyć, Davy?
Jeżeli wiara jest jak głuchy telefon, do którego mówisz, ale o tym, że na drugim końcu linii nie ma
nikogo, dowiadujesz się dopiero wtedy, gdy zadasz mu pytanie, a on nie odpowie? Czy nie
wkurzyłoby cię, gdybyś się przekonał, że przez cały czas strzępisz sobie język na próżno?
W tym momencie zdałem sobie sprawę, że właśnie przemawiam w pustkę. Pocieszała mnie tylko
świadomość, że tuż obok mnie leży Davy Ray. Przesunąłem się w miejsce, gdzie zbrązowiałej trawy
nie znaczyły ślady łopat, i położyłem się na plecach. Spojrzałem na obce, przerażające gwiazdy.
- Spójrz tylko - powiedziałem. - Popatrz na to niebo. Wygląda, jak gdyby Diablica wysmarkała się
na czarny aksamit, nie? - Uśmiechnąłem się na myśl, jak Davy piałby z zachwytu, słysząc to porównanie. - No, może niezupełnie - dodałem. - Czy z miejsca, w którym jesteś, widać to samo niebo?
Cisza. Coraz głębsza cisza.
Złożyłem ramiona na piersi. W ten sposób nie było mi tak zimno, a plecy miałem przyciśnięte do
ziemi. Moja głowa spoczywała tuż obok głowy Davy’ego.
- Dostałem dzisiaj lanie - zwierzyłem mu się. - Tato dosłownie darł mi pasy z tyłka. Może na to
zasłużyłem. Ale Kobza też zasłużyła na porządne baty, nie uważasz? Jak to jest, że nikt nie słucha
dzieci nawet wtedy, kiedy mają coś do powiedzenia? - Westchnąłem, a mój oddech uniósł się w
kierunku Koziorożca. - Nie mogę napisać tych przeprosin, Davy. Po prostu nie mogę i nikt mnie do
tego nie zmusi. Może niezupełnie miałem rację; może miałem ją tylko w połowie, ale oni chcą, żebym
przyznał, że w ogóle jej nie miałem. Nie mogę tego napisać. Co ja mam zrobić?
I wtedy to usłyszałem.
Nie kpiący głos Davy’ego Raya...
...lecz daleki gwizd pociągu.
Nadjeżdżał towarowy.
Usiadłem. Daleko na wzgórzach widziałem jego przedni reflektor, który wyglądał jak poruszająca
się gwiazda. Pociąg skręcił w stronę Zephyr. Patrzyłem, jak się zbliża.
Zawsze zwalniał przed wiaduktem nad Rzeką Tecumseha. Kiedy już się na nim znalazł, zwalniał
jeszcze bardziej, bo pod ciężkimi kołami cała konstrukcja jęczała i klekotała.
Na zjeździe z wiaduktu pociąg poruszał się wystarczająco wolno, aby ktoś, kto miał na to ochotę,
mógł do niego wskoczyć.
Oczywiście nie trwało to długo. Towarowy nabierał prędkości, a zanim minął Zephyr, znów pędził
jak szalony.
- Nie mogę napisać tych przeprosin, Davy - powtórzyłem cicho. - Ani jutro, ani pojutrze, ani nigdy.
226
Pewnie nie będę już mógł wrócić do szkoły, co?
Davy Ray nie wyraził swojej opinii ani rady. Byłem zdany na siebie..
- A gdybym tak na jakiś czas wyjechał? Nie na długo. Dwa, może trzy dni. Gdybym im pokazał,
że wolę uciec z domu niż pisać te bzdury? Może wtedy zechcieliby mnie wysłuchać, jak sądzisz?
Ruchoma gwiazda była coraz bliżej. Znów rozległ się gwizdek, zapewne po to, by spłoszyć jelenia z torów. Usłyszałem, jak woła: „Corrryyyyyy!”
Wstałem. Gdybym pobiegł po Rakietę, mógłbym jeszcze zdążyć do wiaduktu. Ale musiałem
ruszać natychmiast. Za piętnaście sekund zostanę skazany na kolejny dzień, wypełniony gniewem i
rozczarowaniem rodziców. Jeszcze jeden dzień w pokoju z czystą kartką papieru, czekającą na
słowa przeprosin. Towarowy, który właśnie przejeżdżał przez Zephyr, zawsze wracał tą samą trasą.
Sięgnąłem do kieszeni, znalazłem dwie ćwierćdolarówki, które pozostały mi po zakupie prażonej
kukurydzy albo słodyczy, dokonanym w „Lirycznym” zeszłej zimy, gdy wszystko jeszcze toczyło się
jak należy.
- Jadę, Davy Ray! - zawołałem. - Jadę!
Pobiegłem przez cmentarz. Kiedy dopadłem Rakiety i wskoczyłem na siodełko, bałem się, że już
jest za późno. Popedałowałem jak szalony w stronę wiaduktu. Biały obłok oddechu owiewał mi twarz.
Jadąc wzdłuż niskiego żwirowego nasypu posłyszałem klekot i jęk. Pociąg przejeżdżał przez wiadukt.
Mogłem jeszcze zdążyć.
Pojawił się nagle, oślepiając mnie reflektorem. Potężna lokomotywa zjechała z wiaduktu i minęła
mnie w tempie nieco szybszym niż spacerowe. Potem zaczęły mnie mijać wagony z napisem:
SOUTHERN RAJLROAD. Bufory śpiewały: tum-ta-bong, tum-ta-bong. Pociąg powoli nabierał prędkości. Zsiadłem z Rakiety i postawiłem ją na podpórce. Przejechałem palcem po rączce kierownicy.
Przez sekundę widziałem w reflektorze złote oko, lśniące w księżycowej poświacie.
- Wrócę! - obiecałem.
Miałem wrażenie, że wszystkie wagony są zamknięte. Tuż przy końcu składu dostrzegłem jednak
drzwi odsunięte do połowy. Pomyślałem o uzbrojonych, byczej postury kontrolerach, którzy mogli
wyrzucić gapowicza głową naprzód w zaciągniętą kłębami pary przepaść, lecz po chwili odpędziłem
od siebie tę wizję. Ruszyłem biegiem obok wagonu z otwartymi drzwiami. Drabinkę miałem na
wyciągnięcie ręki. Sięgnąłem w górę, zahaczyłem cztery palce o szczebel, docisnąłem z drugiej
strony kciukiem, potem chwyciłem się drugą ręką i oderwałem stopy od żwirowego podłoża.
Podciągnąłem się ku otwartym drzwiom wagonu towarowego, sam zdziwiony własną zręcznością. Podejrzewam, że kiedy słyszy się pod sobą zgrzytanie kilku ton stalowych kół, człowiek od razu
staje się akrobatą. Przechyliłem się do wnętrza wagonu, wypuściłem z palców żelazny szczebel i
zwaliłem się na drewnianą podłogę, pokrytą skąpą warstwą słomy. Moje pojawienie się nie było zbyt
dyskretne; towarzyszył mu huk, który odbił się echem w zaplombowanym z drugiej strony wagonie.
Pozbierałem się i usiadłem. Ze swetra sterczały mi źdźbła słomy.
Wagon trząsł i łomotał. Najwyraźniej nie został skonstruowany z myślą o pasażerach.
Ktoś jednak wybrał się nim na przejażdżkę.
- Hej, Princey! - odezwał się czyjś głos. - Jakiś ptaszek tu do nas przyfrunął!
Podskoczyłem. Głos brzmiał jak rechot żaby w pełnej kamieni betoniarce. Dolatywał z mroku
przede mną.
- Tak, widzę go - odpowiedział inny głos. Ten dla odmiany był gładki jak czarny jedwab i pobrzmiewał w nim lekki cudzoziemski akcent.
- Omal sobie nie połamał skrzydełek.
Znalazłem się w towarzystwie pozbawionych skrupułów trampów, którzy poderżną mi gardło,
żeby wejść w posiadanie dwóch ćwierćdolarówek, które miałem w kieszeni. Przez chwilę zamierzałem wyskoczyć z powrotem, ale Zephyr mijało nas z przerażającą szybkością.
- Na twoim miejscu nie robiłbym tego, młody człowieku - ostrzegł mnie cudzoziemski głos. Niewiele by z ciebie zostało.
Zatrzymałem się tuż przy drzwiach. Serce biło mi jak młotem.
- Nie bój się, nie zjemy cię! - odezwała się żaba w betoniarce.
- Prawda, Princey?
- Mów za siebie, jeśli łaska.
- On żartuje! Bez przerwy żartuje. Prawda, Princey?
227
- Tak - odparł z westchnieniem drugi głos. - Bez przerwy żartuję.
Tuż przed moim nosem rozbłysła zapałka. Odskoczyłem, a potem się odwróciłem, żeby
zobaczyć, z kim mam do czynienia.
Koszmarne oblicze zajrzało mi w twarz z tak bliska, że poczułem nieświeży oddech.
Przy tym człowieku wagonowy bufor jaśniałby urodą niczym Charles Atlas. Był wychudzony,
czarne oczy miał głęboko zapadnięte w cienistych oczodołach, a ostre kości wypychały skórę na
policzkach. I to jaką skórę! W wyschniętych korytach sezonowych potoków widywałem więcej wilgoci.
Każdy cal jego twarzy był pomarszczony i zmięty; usta miał tak pobrużdżone, że zadarta do góry
warga odsłaniała pożółkłe zęby, a zmarszczki ciągnęły się nawet przez jego bezwłosą czaszkę
niczym dziwaczne nakrycie głowy. Długie kościste palce, oświetlone płomykiem zapałki, były równie
wyschnięte, podobnie zresztą jak dłoń, z której wyrastały. Szyja składała się wyłącznie z suchych,
ziejących bruzd. Mężczyzna miał na sobie jakiś jasny, zakurzony strój, przy czym nie bardzo było
wiadomo, gdzie kończy się koszula, a zaczynają spodnie. Wyglądał jak patyk wetknięty do torby z
brudnymi łachami.
Zamarłem z przerażenia. Czekałem tylko, kiedy ostrze noża oddzieli mi głowę od tułowia.
Druga ręka pomarszczonego mężczyzny uniosła się niczym łeb żmii. Wszystkie moje mięśnie
stężały.
Podsunął mi pudełko, na dnie którego turlało się kilka fig.
- Proszę, proszę! - zdziwił się mężczyzna z cudzoziemskim akcentem. - Ahmet cię polubił! Weź
sobie figę; on jest niemy.
- Ja... chyba nie...
Zapałka zgasła. Czułem tuż obok siebie Ahmeta. Jego zapach był tak przenikliwy, że zaczęły mi
więdnąć włoski w nozdrzach. Suchy oddech szeleścił jak martwe jesienne liście.
Usłyszałem trzask drugiej zapałki. Ahmet miał teraz czarną smugę rozmazaną na spiczastym
podbródku. Wciąż trzymał pudełko i tym razem kiwnął do mnie głową. Odnosiłem wrażenie, że jego
ciało trzeszczy.
Szczerzył do mnie zęby jak przegrzana Śmierć. Ściślej mówiąc, wypieczona i zaskorupiała
Śmierć. Sięgnąłem drżącą ręką do pudełka i wyciągnąłem figę. Ahmet zdawał się usatysfakcjonowany. Powlókł się na drugi koniec wagonu, gdzie ukląkł i przytknął zapałkę do trzech ogarków, przylepionych woskiem do dna odwróconego wiadra.
Robiło się coraz jaśniej. Światło narastało, ukazując mi rzeczy, których wolałbym nie oglądać.
- O! - rzekł cudzoziemiec, który siedział w kącie, oparty o stos jutowych worków. - Teraz wreszcie
możemy spojrzeć sobie w oczy.
Osobiście wolałbym, żebyśmy byli odwróceni do siebie plecami i żeby dzieliła nas odległość co
najmniej pięciu mil.
Jeśli ten facet kiedykolwiek widział słońce, to Dama była moją prababką. Skórę miał tak bladą,
że księżyc wydawał się przy niej smagły jak Don Ho. Był młody, w każdym razie młodszy od mojego
ojca, i miał jasne włosy, zaczesane do tyłu nad wysokim czołem. Na skroniach błyszczały w nich srebrne nitki. Ubrany był w ciemny garnitur, białą koszulę i krawat. Połatana na łokciach marynarka od
razu zdradzała, że najlepsze czasy ma już za sobą; mankiety koszuli też zaczynały się strzępić, a
krawat usiany był brunatnymi plamkami. Mimo to mężczyzna roztaczał wokół siebie aurę elegancji.
Nawet gdy siedział w kącie, przykuwał uwagę spojrzeniem, w którym znać było wyniosłość wypływającą z dobrego urodzenia. Zelówki miał zdarte; początkowo wydawało mi się, że ma na sobie białe
skarpetki, lecz po chwili uświadomiłem sobie, że widzę gołe kostki nóg. Jego oczy nie dawały mi
spokoju; w świetle świec ich źrenice lśniły szkarłatnym blaskiem.
Ale zarówno on, jak i suchy Ahmet wyglądali niczym Troy Donahue i Vul Brynner w porównaniu z
trzecim strachem podróżującym w wagonie.
Stał w kącie. Jego głowa o dziwnym kształcie łopaty dotykała nieomal sufitu. Na pewno miał
ponad dwa metry wzrostu. Jego barki przywodziły na myśl skrzydła samolotów z bazy w Robbins.
Zwaliste, ciężkie ciało wydawało się w jakiś sposób ułomne. Miał na sobie luźną brązową marynarkę,
a szare spodnie z łatami na kolanach wyglądały tak, jak gdyby się na nim zbiegły. Rozmiar jego
butów przyprawił mnie o bicie serca; gdybym określił je mianem kajaków, to tak jakbym nazwał
228
bombę atomową ciężarnym granatem. Przypominały raczej obuwie Waligóry.
- Szanowanko - rzekł, a jego buty zadudniły o deski podłogi, gdy zbliżał się ku mnie. - Jestem
Franklin.
Uśmiechał się. Wolałbym, żeby tego nie robił. Na widok tego uśmiechu nawet panu Sardonicusowi zrzedłaby mina. Ale jeszcze gorsza była blizna, ciągnąca się w poprzek neandertalskiego czoła.
Wyglądała, jakby zszywał ją zezowaty student medycyny, miotany atakiem silnej czkawki. Wielka
twarz była płaska jak talerz, czarne włosy przylegały do czaszki jak namalowane. W blasku świec
Franklin robił wrażenie człowieka, który zjadł coś, z czym jego żołądek absolutnie nie może sobie poradzić. Skóra nieszczęśnika miała ziemistoszary odcień. I... o rany boskie! Z obu stron byczego karku
wystawały niewielkie, zardzewiałe śruby.
- Chcesz łyknąć wody? - zapytał podnosząc poobijaną manierkę. W jego łapsku wyglądała jak
mała muszelka.
- Eee... nie, proszę pana. Dziękuję panu... bardzo.
- Popij figę - rzekł. - Bo ci utknie w gardle.
- Nie trzeba. Naprawdę. - Odchrząknąłem. - Widzi pan?
- Dobra. Mnie tam za jedno. - Potwór wrócił do kąta i stanął w nim jak groteskowy posąg.
- Franklin jest bezproblemowy - wyjaśnił Princey. - Ahmet to milczek.
- A jaki pan jest? - zapytałem.
- Ambitny. A ty?
- Przerażony.
Za plecami słyszałem świst wichru. Towarowy gnał naprzód, pozostawiwszy za sobą uśpione
błoto Zephyr.
- Siadaj, jeśli chcesz - rzekł Princey. - Może nie jest tu nazbyt czysto, ale też nie jest to loch.
Wyjrzałem tęsknie na zewnątrz. Jechaliśmy chyba...
- Sześćdziesiąt mil na godzinę - odezwał się Princey. Powiedziałbym nawet, że sześćdziesiąt
cztery. Mam niezłe wyczucie.
Usiadłem możliwie jak najdalej od nich.
- Taak... - Princey wsadził ręce do kieszeni marynarki - zrób nam ten zaszczyt i zdradź, dokąd się
wybierasz, Cory.
- Chyba... Chwileczkę. Czy ja się panu przedstawiłem?
- Jestem przekonany, że tak.
- Nie przypominam sobie...
Franklin się roześmiał. Brzmiało to trochę jak przeczyszczanie zatkanych rur.
- Ha! Ha! Ha! Znowu zaczyna! Princey ma wielkie poczucie humoru!
- Nie sądzę, abym mówił panu, jak mam na imię - oświadczyłem.
- Och, po cóż ten upór - rzekł Princey. - Każdy ma jakieś imię. Jak brzmi twoje?
- Co... - urwałem. Kto tu zwariował, ja czy oni? - Cory Mackenson. Jestem z Zephyr.
- I jedziesz do...?
- A dokąd jedzie ten pociąg? - spytałem.
- Stąd? - Princey uśmiechnął się lekko. - Dokądkolwiek. Zerknąłem na Ahmeta. Przysiadł na piętach, obserwując mnie uważnie sponad migoczących świec. Na pomarszczonych stopach miał sandały, a paznokcie u nóg mierzyły Co najmniej dwa cale długości.
- Trochę za zimno, żeby nosić sandały, nie uważa pan?
- Ahmetowi to nie przeszkadza - stwierdził Princey. - To jego ulubione obuwie. Jest Egipcjaninem.
- Egipcjaninem? Jak zawędrował aż tutaj?
- O, to był długi, zakurzony szlak - zapewnił mnie Princey.
- Kim wy właściwie jesteście? Wyglądacie trochę...
- Znajomo, jeśli jesteś wielbicielem najsłodszej z nauk. To znaczy boksu - wpadł mi w słowo
Princey. - Na pewno słyszałeś o Franklinie Fitzgeraldzie, znanym także jako Wielki Frank z Filadelfii?
- Nie, proszę pana.
- Więc dlaczego mówiłeś, że tak?
- Ja coś takiego powiedziałem?
- Wobec tego przedstawiam ci Franklina Fitzgeralda. - Princey skinął ręką w stronę postaci w
kącie.
229
- Dzień dobry panu - powiedziałem.
- Miło mi cię poznać - odparł Franklin.
- Ja jestem Princey von Kulik. A to Ahmet Którego-Nazwiska-I-Tak-Nie-Da-się - Wymówić.
- Hi, hi, hi! - zachichotał Franklin, przysłaniając usta wielką, pokrytą bliznami łapą.
- Pan nie jest Amerykaninem, prawda? - zagadnąłem Princeya.
- Obywatel świata, do usług.
- A skąd pan pochodzi?
- Pochodzę z narodu, którego nie ma ani tu, ani tam. To raczej nienaród, jeśli pozwolisz, że tak to
określę. - Princey znów się uśmiechnął.
- Nienaród. Całkiem niezły termin. Obcy najeźdźcy plądrowali mój kraj tyle razy, że zaczęliśmy
wydawać karnety na gwałty i rozboje. Cóż począć? Tu łatwiej zarobić parę groszy.
- A więc pan też jest bokserem?
- Ja? - Princey wykrzywił się, jak gdyby zjadł coś gorzkiego.
- No, nie! Franklin to pięść, a ja - mózg. Jestem jego menedżerem. Ahmet pełni rolę trenera.
Doskonale nam się powodzi, z wyjątkiem okresów, kiedy próbujemy się nawzajem pozabijać.
- Ha, ha! - zagrzmiał Franklin.
- W obecnej chwili mamy przerwę w harmonogramie spotkań.
- Princey lekko wzruszył ramionami. - Jedziemy z ostatniego miejsca, w którym byliśmy, do
następnego, w którym się znajdziemy. I taki, obawiam się, jest nasz los.
Uznałem, iż mimo przerażających pozorów, napotkane trio rzeczywiście nie zamierza mnie
skrzywdzić.
- Pan Franklin stacza pewnie wiele walk? - spytałem.
- Franklin stawi czoło każdemu, wszędzie i o każdej porze. Niestety, mimo imponujących rozmiarów, jego szybkość pozostawia wiele do życzenia.
- Princey chciał powiedzieć, że jestem powolny - wyjaśnił Franklin.
- Tak. I co jeszcze, Franklin?
Olbrzym zamyślił się. Nawisłe łuki brwiowe wyglądały tak, jakby miały zaraz odpaść.
- Nie mam instynktu zabójcy - rzekł w końcu.
- Ale nad tym właśnie pracujemy, nieprawdaż, Milczku? - Princey zwrócił się do Egipcjanina.
Ahmet pokazał żółte, zakrzywione zęby i energicznie pokiwał głową. Pomyślałem, że powinien
być ostrożniejszy, bo kiedyś ją zgubi. Przyjrzałem się szyi Franklina.
- Panie Princey, a po co on ma te śruby?
- Franklin składa się z wielu różnych części - rzekł Princey, a Franklin znów zachichotał. - Większość z nich nadaje się już na złom. Jego spotkania na ringu z innymi osobnikami nie zawsze były
przyjemne. Krótko mówiąc, miał już tyle złamanych kości, że doktor musiał go trochę zdrutować.
Śruby połączone są z metalowym prętem, który wzmacnia jego kręgosłup. Jest to, jak mniemam,
bolesne, ale nieodzowne.
- E tam - wtrącił Franklin. - Nie jest tak źle.
- On ma serce lwa - rzekł Princey. - Na nieszczęście natura dała mu umysł myszy.
- Hi, hi, hi! A to ci dowcipniś!
- Pić mi się chce - oznajmił Princey i wstał. Też był wysoki - miał może z metr dziewięćdziesiąt
wzrostu - i szczupły, choć nie przypominał tyczki grochowej tak jak Ahmet.
- Masz - Franklin podsunął mu manierkę.
- Nie, nie tego! - Princey bladą dłonią odtrącił manierkę. - Chcę... Sam nie wiem, czego chcę. Spojrzał na mnie. - Czy tobie też się to zdarza? Czy czasem chce ci się czegoś, ale za żadne skarby
świata nie potrafisz dociec czego?
- Tak, proszę pana - odparłem. - Na przykład kiedy wydaje mi się, że napiłbym się coca-coli, podczas gdy w rzeczywistości mam ochotę na piwo imbirowe.
- Dokładnie. Gardło mam tak zapylone jak poduszka Ahmeta! - Princey przeszedł obok mnie i
spojrzał na przesuwający się do tyłu las. Nigdzie nie było widać ani jednego światła. - A zatem odezwał się po chwili - wiesz już o nas wszystko. A co z tobą? Zakładam, że uciekłeś z domu?
- Nie, proszę pana. To znaczy... chyba chciałem tylko na jakiś czas wyjechać.
- Kłopoty z rodzicami? A może w szkole?
- I te, i te - przyznałem.
230
Princey skinął głową, opierając się o otwarte drzwi wagonu.
- Wieczne utrapienie wszystkich chłopców. Też miałem takie problemy. Także myślałem, że
wyjeżdżam na jakiś czas. Naprawdę sądzisz, że w ten sposób łatwiej się uporasz z kłopotami?
- Nie wiem. Nic innego nie przyszło mi do głowy.
- Świat - oznajmił Princey - nie jest taki jak Zephyr, Cory. Świat nie ma żadnych względów dla
chłopców. Może być cudowny, ale bywa także brutalny i zły. Kto jak kto, ale my wiemy o tym najlepiej.
- Dlaczego?
- Bo zjeździliśmy go wzdłuż i wszerz. Widzieliśmy świat i znamy ludzi, którzy na nim żyją. Czasem śmiertelnie się boję, kiedy myślę, co można tam znaleźć: nieczułość, okrucieństwo, całkowite
lekceważenie i brak szacunku dla drugiego człowieka. I wcale nie idzie ku dobremu, Cory; jest coraz
gorzej. - Princey spojrzał na księżyc, który bez wysiłku dotrzymywał nam kroku. - O świecie! - rzekł. Że przez twe odmiany nienawiść w nas wzniecasz, życie się nie ugnie pod brzemieniem wieku.
- Ładnie, nie? - zauważył Franklin.
- To Szekspir - rzucił Princey. - Opowiada o uniwersalnych zgryzotach rodzaju ludzkiego. Odwrócił się do mnie i jego źrenice zalśniły purpurowo. - Czy przyjmiesz radę od kogoś, kto dłużej niż
ty tuła się po tym świecie, Cory?
Wcale nie miałem ochoty słuchać rad, ale powiedziałem uprzejmie:
- Tak, proszę pana.
Na jego twarzy pojawiło się rozbawienie, jak gdyby czytał w moich myślach.
- I tak ci jej udzielę. Nie spiesz się do dorosłości. Staraj się pozostać chłopcem tak długo, jak to
tylko możliwe, bo gdy raz stracisz moc magii, na zawsze pozostaniesz żebrakiem szukającym jej
okruchów.
Miałem niejasne przeczucie, że gdzieś już coś podobnego słyszałem, ale nie mogłem sobie przypomnieć, gdzie to było. Przytaknąłem, urzeczony jego krwawymi źrenicami.
- Wobec tego masz szczęście. Już widać światła miasta.
Wstałem i wyjrzałem z wagonu. W dali, ponad smoczym grzbietem garbatych wzgórz, gwiazdy
gasły w blasku bijącej z ziemi poświaty.
Princey wyjaśnił mi, że kiedy znajdziemy się w mieście, pociąg zwolni dojeżdżając do dworca.
Wtedy będziemy mogli opuścić wagon, nie łamiąc sobie nóg. Miasto stopniowo rosło wokół nas;
drewniane domy ustępowały miejsca ceglanym, a te znów kamiennym. Nawet o tak późnej porze miasto tętniło życiem. Neony mrugały i pobzykiwały. Samochody mknęły ulicami, a po chodnikach człapali ludzie. Potem towarowy zaklekotał na torowisku, gdzie spały inne pociągi, i zaczął zwalniać.
Kiedy osiągnął normalną marszową prędkość, ziemia zadudniła pod wielkimi butami Franklina. Za
nim wyskoczył Ahmet. Kiedy wylądował, uniosła się z niego chmura kurzu.
- Skacz, jeśli chcesz wysiąść - rzekł Princey stając tuż za mną.
Poszło mi niezbyt zgrabnie, ale wylądowałem bez przeszkód. Princey ostatni opuścił wagon.
Przybyliśmy do miasta. Jakże daleko zapędziłem się od domu!
Przeszliśmy przez torowisko. Wokół nas krzyżowały się gwizdki i posapywanie pociągów. Powietrze pachniało spalenizną, choć ogień nie dawał tu ciepła. Princey stwierdził, że powinniśmy znaleźć
jakieś miejsce na nocleg. Zagłębialiśmy się coraz bardziej w szare ulice, tonące w cieniu wielkich,
szarych budynków. Kilka razy musieliśmy przystanąć i zaczekać na Franklina, który rzeczywiście
poruszał się w żółwim tempie.
Dotarliśmy do miejsca, gdzie jednostajną płaszczyznę ścian przecinała poprzeczna aleja, a
neony odbijały się w kałużach na popękanym betonie. Kiedy przechodziliśmy przez ulicę, usłyszałem
chrapliwy jęk i odgłos przypominający mlaśnięcie. Obejrzałem się. Jakiś mężczyzna przytrzymywał
drugiego, wykręcając mu ręce do tyłu, podczas gdy trzeci bił go pięścią po twarzy. Człowiek krwawił z
nosa i ust, w wilgotnych oczach błyszczał mu zwierzęcy strach. Ten, który bił, miał taką minę, jak
gdyby był to dla niego chleb powszedni. Przypominał drwala, który ściąga w dół podpiłowane drzewo.
- Gdzie forsa, gnojku? - mówił pierwszy mężczyzna cichym, groźnym głosem. - Dawaj forsę!
Ten trzeci bił dalej. Pięść miał czerwoną od krwi. Ofiara zaskomlała, ale pięść nie przestała się
wznosić i opadać, deformując posiniaczoną twarz.
Blada dłoń złapała mnie za ramię.
- Chodźmy stąd!
Nieco dalej podjechał do krawężnika policyjny radiowóz. Dwaj policjanci obstąpili długowłosego
231
chłopaka w brudnym ubraniu. Obaj byli rozrośnięci, a w czarnych skórzanych kaburach nosili
błyszczące pistolety. Jeden z nich pochylił się i krzyknął na długowłosego, drugi złapał go za włosy,
okręcił dookoła i wyrżnął jego głową o szybę radiowozu. Szkło wytrzymało, ale pod długowłosym
ugięły się kolana. Nie starał się opierać, kiedy wpychali go do samochodu. Gdy nas mijali,
dostrzegłem jego twarz. Z czoła spływały mu wąskie strumyczki krwi.
Z wnętrza jakiegoś domu dobiegała dudniąca, pulsująca muzyka, pozbawiona wszystkiego prócz
rytmu. Pod ścianą siedział w kałuży moczu jakiś mężczyzna. Oczy miał nieprzytomne i tylko
uśmiechał się głupkowato. Podeszło do niego dwóch młodych ludzi. Jeden niósł blaszankę z benzyną. Drugi kopnął siedzącego wrzeszcząc:
- Wstawaj!
Otępieniec nie przestawał się uśmiechać.
- Wstawaj! Wstawaj! - powtórzył.
Jeden z młodych ludzi oblał go benzyną. Drugi wyjął z kieszeni zapałki.
Princey pociągnął mnie za róg. Franklin, który wlókł się za Ahmetem, westchnął niczym miech
kowalski, a jego twarz okrył cień.
Rozległ się sygnał karetki, ale jechała gdzie indziej. Czułem mdłości, w głowie rósł mi ciężar
tysięcy ton. Princey trzymał mi dłoń na ramieniu i to była jedyna pociecha.
Na rogu ulicy, pod mrugającym z trzaskiem neonem, stały cztery kobiety. Wszystkie były młodsze
od mojej mamy, ale starsze od Chile Willow. Sukienki oblepiały ich ciała jak warstwy lakieru. Miałem
wrażenie, że czekają na kogoś ważnego, a kiedy je mijaliśmy, poczułem słodki zapach perfum.
Zerknąłem na jedną z dziewcząt i ujrzałem złotowłosego anioła. Ale jego twarz była twarzą malowanej lalki; nie było w niej życia.
- Niech ten skurwysyn nie pierdoli - powiedziała do stojącej obok brunetki - bo mu jaja wyrwę.
Przy krawężniku zatrzymał się czerwony samochód. Złotowłosy anioł rutynowo uśmiechnął się
do kierowcy. Pozostałe dziewczyny także stłoczyły się przy wozie. Ich oczy lśniły fałszywą nadzieją.
Nie podobało mi się to, co widziałem, a Princey prowadził mnie dalej.
Jakiś facet w dżinsowej kurtce stał nad rozciągniętą w ciemnej sieni kobietą. Zapinał właśnie rozporek. Twarz kobiety ginęła w czarnych siniakach.
- Teraz już wiesz, co? - mówił mężczyzna. - Pokazałem ci, kto tu jest szefem.
Pochylił się i złapał ją za włosy.
- No, gadaj, kurwo - potrząsnął jej głową. - Gadaj, kto tu jest szefem!
Podbite oczy kobiety przybrały błagalny wyraz. Wargi się rozchyliły, ukazując połamane zęby.
- Ty - powiedziała i zaczęła płakać. - Ty jesteś szefem.
- Idźże, Cory - syknął Princey. - Nie zatrzymuj się.
Powlokłem się dalej. Wszędzie, gdzie spojrzałem, widziałem tylko szorstki beton. W zasięgu oka
nie było żadnego pagórka ani nawet skrawka zieleni. Podniosłem głowę, ale gwiazdy całkiem zbladły,
a noc miała barwę pomyj. Znów skręciliśmy za róg i usłyszałem brzęk. Biały psiak o sterczących żebrach desperacko przeszukiwał pojemniki na śmieci. Nagle tuż obok pojawił się krępy facet.
- Teraz cię mam - powiedział.
Pies spojrzał na niego, w zębach trzymał skórkę banana. Człowiek uniósł kij baseballowy i z całej
siły uderzył psa, który zawył z bólu i runął na ziemię z przetrąconym grzbietem, wypuszczając skórkę.
Mężczyzna stanął nad nim, jeszcze raz uniósł kij i uderzył. W miejscu psiej mordy pozostała krwawa
miazga. Białe łapy drgały, jak gdyby chciały uciec.
- Kupa gówna - mruknął mężczyzna, miażdżąc butem wystające żebra.
Łzy paliły mi oczy. Potknąłem się, lecz Princey mnie podtrzymał.
- No, chodź - powiedział. - Prędzej.
Minąłem trupa. Czułem, że zaraz zacznę wymiotować. Zatoczyłem się na szorstką kamienną
ścianę.
- Ten dzieciak jest za daleko od domu, Princey - mruknął za moimi plecami Franklin. - Tak nie
można.
- Myślisz, że mnie się to podoba? - warknął Princey. - Głupek!
Namacałem załom muru i zatrzymałem się. Wydawało mi się, że zaglądam do małego pokoju.
Słyszałem wściekłe, podniesione głosy, ale w pokoju siedział tylko samotny chłopiec. Był chyba mniej
232
więcej w moim wieku, ale coś w jego twarzy sprawiało, że wyglądał o wiele starzej. Szklanymi
oczyma wpatrywał się w podłogę, podczas gdy kłótnia za ścianą przybierała na sile. Potem wyjął
gąbkę i tubkę kleju - takiego, jakim zwykle sklejaliśmy plastikowe modele. Wycisnął klej na gąbkę,
przytknął ją do nosa, zamknął oczy i zaczął głęboko oddychać. Po minucie upadł, a jego ciałem
targnęły konwulsje. Usta miał otwarte, szczękające zęby przygryzały bezwładny język. Wzdrygnąłem
się, załkałem i odwróciłem wzrok. Dłoń Princeya musnęła mnie po włosach, tuląc moją głowę do
ciemnej marynarki.
- Widzisz, Cory? - szepnął. Jego głos drżał od tłumionego gniewu. - Ten świat zjada chłopców.
Nie jesteś jeszcze gotowy, by wepchnąć mu miotłę do gardła.
- Ja chcę... ja chcę...
- Do domu - dokończył Princey. - Z powrotem do Zephyr.
Znów byliśmy na stacji, wśród gwizdów i kłębów pary. Princey powiedział, że odwiozą mnie
kawałek, bo chcą być pewni, że nie pomylę pociągów. Właśnie nadjeżdżał towarowy ze znakiem
Southern Railroad. Drzwi jednego z wagonów były uchylone.
- To ten - rzekł Princey i skoczył do ciemnego otworu. Za nim Franklin, który, jak się okazało, w
razie potrzeby potrafił szybciej przebierać wielkimi buciorami. Potem Ahmet, z którego ciała za
każdym krokiem unosiły się obłoczki kurzu.
Pociąg nabierał prędkości. Biegłem obok wagonu, próbując się czegoś złapać, ale nie było drabinki.
- Hej! - zawołałem, - Nie zostawiajcie mnie!
Wagon zaczął mi umykać. Musiałem z całej siły wyciągać nogi, żeby za nim nadążyć. Wnętrze
wagonu pogrążone było w ciemności. Nie widziałem Princeya, Franklina ani Ahmeta.
- Nie zostawiajcie mnie! - wrzasnąłem rozpaczliwie, czując, że nogi mi słabną.
- Skacz, Cory - ponaglił mnie z mroku Princey. - Skacz!
Tuż obok mnie zgrzytały tony stali.
- Boję się! - odkrzyknąłem czując, że zostaję w tyle.
- Skacz! - powtórzył Princey. - Złapiemy cię!
Nie widziałem nikogo. Przede mną rozciągał się mrok, ale za plecami miałem wielkie miasto - tę
część świata, która zjada chłopców.
Musiałem podeprzeć się wiarą.
Pochyliłem się do przodu i skoczyłem w górę, ku ciemnemu kwadratowi drzwi.
Spadałem w chłodną, usianą gwiazdami noc.
Znów się wzdrygnąłem i nagle otworzyłem oczy.
W dali słychać było gwizd pociągu towarowego, który minął Zephyr w drodze do tamtego odmiennego świata.
Usiadłem. Zdałem sobie sprawę, że jestem przy grobie Davy’ego.
Mój sen trwał najwyżej dziesięć minut, lecz w tym czasie przebyłem długą drogę. Wróciłem do
domu wstrząśnięty i rozgoryczony, ale cały. Wiedziałem, że świat poza Zephyr nie jest wyłącznie zły.
Ostatecznie czytałem „National Geographic”. Znałem urodę miast, dzieł sztuki i pomników, poświęconych męstwu i mądrości. Ale część świata leżała w ukryciu, tak samo jak druga strona księżyca.
Spoczywała w ciemności, jak ten człowiek, którego zamordowano tu, w Zephyr. Świat, podobnie jak
moje miasto, nie był zupełnie dobry ani zupełnie zły. Princey - kimkolwiek był - miał rację: muszę
jeszcze trochę podrosnąć, nim będę mógł stawić czoło temu monstrum. Na razie jednak byłem tylko
chłopcem, który chciał zasnąć w swoim własnym łóżku i obudzić się w domu, w którym są mama i
tato. Sprawa Kobzy wciąż tkwiła mi w gardle jak ość. Na przedzieranie się przez tamtą dżunglę miałem jeszcze czas.
Wstałem. Na niebie jarzyły się gwiazdy. Spojrzałem na przerażająco świeży grób.
- Żegnaj, Davy Ray - powiedziałem.
Odnalazłem Rakietę i wróciłem do domu.
Nazajutrz mama zauważyła, że wyglądam bardzo mizernie. Zapytała, czy miałem zły sen.
Powiedziałem, że to nic takiego, z czym nie mógłbym się sam uporać. Mama pokiwała głową i zrobiła
mi naleśniki.
Przeprosiny nadal nie chciały spłynąć z mojego pióra. Wieczorem siedziałem w pokoju, a ze
233
ścian patrzyły na mnie moje potwory. Słyszałem, że czterokrotnie dzwonił telefon. Potem mama i tato
przyszli ze mną porozmawiać.
- Dlaczego nam nie powiedziałeś? - spytał tato. - Nie wiedzieliśmy, że ta nauczycielka tak wami
pomiata.
Jak już wcześniej wspomniałem, tato też miał okazję odczuć, jak to jest, gdy człowiekiem pomiatają.
Pierwszy telefon był od matki Sally Meachum. Następny od wąsatej rodzicielki Diablicy. Dzwonił
też ojciec Ladda Devine’a i mama Joego Petersona. Powtórzyli moim rodzicom to, co powiedziały im
dzieci, i nagle się okazało, że choć niewątpliwie postąpiłem brzydko, tracąc nad sobą kontrolę i strącając Kobzie okulary, to jednak ona sama ponosiła za to częściową odpowiedzialność.
- Nauczyciel nie powinien nazywać dziecka półgłówkiem - rzekł do mnie tato. - Każdy zasługuje
na szacunek, niezależnie od tego, ile ma lat. Chyba pójdę jutro porozmawiać z panem Cardinale’em.
Trzeba to wreszcie załatwić. - Zerknął na mnie, nieco zmieszany. - Ale dlaczego sam od razu nam o
wszystkim nie powiedziałeś, Cory?
Wzruszyłem ramionami.
- Chyba nie wierzyłem, że weźmiecie moją stronę.
- No cóż - chrząknął ojciec. - Zdaje się, że to my nie pokładaliśmy w tobie dość wiary, prawda,
wspólniku?
Po czym zmierzwił mi włosy.
Jak przyjemnie jest wracać do domu!
3. SKRAWKI KOŁDRY.
Tato rzeczywiście poszedł do pana Cardinale’a. Dyrektor, który słyszał już od innych nauczycieli
pogłoski, że Stara Kobza jest despotyczną wariatką, niewiele różniącą się od Nerona, orzekł, iż czas
spędzony poza szkołą jest dla mnie dostateczną karą. Przeprosiny nie były już potrzebne.
Po powrocie przekonałem się, że tymczasem wyrosłem na bohatera. Żaden astronauta, który
kilka lat później wrócił na Ziemię z Księżyca, nie będzie witany tak gorąco jak ja, gdy znów stawiłem
się w klasie. Kobza zrobiła się zgryźliwa, lecz przycichła. Napomnienia pana Cardinale’a wciąż
jeszcze dźwięczały jej w głowie jak wigilijne dzwony. Ale ja także nie byłem wobec niej w porządku i
zdawałem sobie sprawę, że pora, bym to przyznał. Tego dnia, gdy wróciłem do szkoły - ostatniego
dnia przed feriami - tuż po zbiórce podniosłem rękę do góry.
- O co chodzi? - warknęła Kobza.
Wstałem. Wszystkie oczy wlepione były we mnie. Klasa oczekiwała kolejnego heroicznego gestu
w ogólnej kampanii przeciwko nierówności, niesprawiedliwości i zakazowi żucia gumy o smaku
winogronowym.
- Pani Harper... - zacząłem i zawahałem się. Na szali spoczywała moja sława.
- No, wykrztuś to wreszcie! - powiedziała. - Nie potrafię czytać w twoich myślach, półgłówku!
Najwyraźniej to, co powiedział jej pan Cardinale, nie wystarczyło, by skłonić ją do zawieszenia
broni. Ale ja i tak byłem górą, bo postępowałem słusznie.
- Nie powinienem był pani uderzyć - powiedziałem. - Bardzo mi przykro.
Och, bohaterowie strąceni z cokołów! Kolosy na glinianych nogach! Potężni rycerze, powaleni
przez pchły, które odnalazły szczeliny w zbrojach! Zakosztowałem ich doli, kiedy wokół mnie niczym
ocean goryczy uniosły się jęki i zdumione westchnienia. Zstąpiłem z piedestału i wpadłem prosto w
błoto.
- Przykro ci? - Kobza była chyba najbardziej zaskoczona. Zdjęła okulary i włożyła je z powrotem.
- Czy to znaczy, że mnie przepraszasz?
- Tak, proszę pani.
- No cóż, ja... - Kobza nie mogła znaleźć słów. Sondowała nieznane wody przebaczenia, starając
się znaleźć twardy grunt. - Nie wiem, co...
Miałem wrażenie, że spłynęła na nią łaska. Cudowna, zdumiewająca łaska, która wybrała sobie
właśnie tę chwilę. Twarz Kobzy zaczęła łagodnieć.
- Nie wiem, co powiedzieć, ale... - Kobza przełknęła ślinę. Pewnie dławiło ją wzruszenie. - Ale
czas najwyższy, żebyś wykazał trochę rozsądku, półgłówku! - wrzasnęła.
To, co dławiło ją w - gardle, najwyraźniej było paczką gwoździ. Wypluwała je teraz z furią.
234
- W tej chwili siadaj i otwórz podręcznik!
Twarz Kobzy wcale nie złagodniała - pomyślałem z westchnieniem, siadając. Po prostu na chwilę
oklapła, jak żagiel, zanim znów złapie wiatr.
W rozwrzeszczanych, szalonych chwilach, które umownie nazywa się przerwana lunch, zauważyłem, że Diablica korzystając z nieuwagi Kobzy, wymyka się z pokoju śniadaniowego. Nauczycielka znęcała się właśnie nad jakimś biedakiem, przyłapanym na zakupie kart z baseballistami za
pieniądze przeznaczone na lunch. Mniej więcej pięć minut później Diablica niepostrzeżenie wśliznęła
się z powrotem i usiadła na krześle przy drzwiach. Widziałem, jak chichocze z koleżankami przy stoliku. Szykowała się jakaś afera.
Kiedy zapędzono nas z powrotem do klasy, Kobza zasiadła przy swoim biurku z miną lwicy pilnującej smakowitego ochłapu.
- Otworzyć podręczniki historii Alabamy! - zakomenderowała.
- Rozdział dziesiąty! Rekonstrukcja! Prędzej! - Sięgnęła po swoją książkę i chrząknęła
niepewnie.
Książka nie dała się podnieść z blatu. Wszyscy przyglądaliśmy się z zainteresowaniem, jak
Kobza się z nią szamocze, wsparta obydwoma łokciami o blat. Bezskutecznie. Ktoś parsknął.
- Komu tam tak wesoło? - w oczach nauczycielki zabłysła furia.
- Wydaje się wam, że to śmiesz... - reszta słowa utonęła w przeraźliwym skrzeku, bo łokcie pani
Harper również przywarły do biurka. Wietrząc katastrofę, Harpia próbowała zerwać się z krzesła. Ale
jej szerokie podwozie jakoś nie chciało rozstać się z siedzeniem, więc kiedy wstała, poderwała
krzesło ze sobą.
- Co tu się dzieje?! - wrzasnęła, ale w tej samej chwili cała klasa, nie wyłączając mnie, już otwarcie ryknęła śmiechem.
Kobza myślała, że uda jej się jakoś doczłapać do drzwi, lecz jej niezgrabne brązowe buciory tkwiły w miejscu, jak gdyby ktoś przybił je gwoździami do podłogi. Zastygła w dziwacznej pozycji, z
wypiętą pupą ozdobioną krzesłem, nogami spętanymi przez niewidzialne okowy i łokciami przymocowanymi do biurka. Wyglądało to tak, jak gdyby się nam kłaniała, chociaż wściekła mina zadawała
kłam tej kurtuazyjnej pozie.
- Pomocy! - wrzasnęła Kobza bliska łez. - Niech ktoś mi pomoże!
Krzyki skierowane były w stronę drzwi, ale w klasie panował już taki radosny harmider, że nawet
podobny do syreny okrętowej głos Kobzy nie miał szans się przedrzeć przez matową szybę. Kobza
szarpnęła się rozrywając rękaw bluzki, żeby uwolnić łokieć, po czym oparła się wolną dłonią o blat,
chcąc oderwać od niego drugą rękę. Popełniła błąd, dłoń bowiem natychmiast przywarła do podłoża i
już nie dała się ruszyć.
- Ratunku! - zawyła pani Harper. - Niech mnie ktoś uwolni!
Skończyło się na tym, że dyrektor musiał wezwać pana Dennisa, naszego czarnoskórego
woźnego, aby ten oswobodził panią Harper. Pan Dennis posłużył się piłą do metalu, bo nic innego nie
było w stanie rozerwać mocnych włókien spoiwa, przykuwającego Kobzę do biurka, krzesła i podłogi.
Na nieszczęście w czasie piłowania panu Dennisowi ześliznęła się ręka, w związku z czym okazało
się, iż tylna część ciała pani Harper będzie wymagała rekonstrukcji.
Kiedy sanitariusze z karetki pogotowia wieźli chlipiącą i bełkoczącą Harpię udekorowanym
gałązkami ostrokrzewu korytarzem, usłyszałem, jak pan Dennis mówi do dyrektora, że był to najpaskudniejszy klej, z jakim się w życiu zetknął. Zgodnie z tym, co mówił, zmieniał on barwę w zależności od tła, na którym został rozsmarowany, i nie miał zapachu, poza lekkim aromatem drożdży.
Zdaniem pana Dennisa Kobza - on oczywiście nazywał ją panią Harper - miała dużo szczęścia, że jej
dłoń nie oderwała się od nadgarstka, tak silny był to klej. Pan Cardinale oburzył się na swój ptasi
sposób, ale w klasie nie znaleziono żadnego słoiczka ani tuby, a poza tym nasz dyrektor nie był w
stanie uwierzyć, iż jakiekolwiek dziecko mogło być aż tak przebiegłe, podstępne i złośliwe.
Nie znał Diablicy. Nigdy się co do tego nie upewniłem, ale przypuszczam, że musiała powiesić
pojemnik z klejem na sznurku za oknem, a kiedy wszyscy jedliśmy lunch, wciągnęła go do klasy.
Wysmarowawszy wszystkie niezbędne powierzchnie, wyrzuciła klej z powrotem za okno, gdzie
spokojnie doczekał końca lekcji. Nigdy dotąd nawet nie słyszałem o tak silnym specyfiku. Później się
dowiedziałem, że był wynalazkiem Diablicy. Do jego wyrobu posłużył muł z Rzeki Tecumseha, ziemia
235
z Poulter Hill oraz składniki z przepisu jej matki na anielskie ciasto z białek. Jeśli tak było rzeczywiście, nie miałbym najmniejszej ochoty skosztować diabelskiej babki czekoladowej pani Sutley. Diablica
nazwała swój klej „Super-Beton”, co było ze wszech miar stosownym określeniem.
Wiedziałem, że musi być jakiś powód, dla którego Diablica przeskoczyła klasę. Nie miałem pojęcia, że prawdziwy talent przejawia w dziedzinie chemii.
Tego chłodnego popołudnia wybraliśmy się z tatą do lasu. Znaleźliśmy niewielką choinkę, taką w
sam raz. Zabraliśmy ją do domu i wieczorem mama zrobiła dmuchaną kukurydzę, którą nawlekaliśmy
na nitki. Później wieszaliśmy je na choince obok złotych i srebrnych anielskich włosów i odrapanych
bombek, które cały rok, z wyjątkiem tego jednego tygodnia, przesypiały w zamkniętym w szafie
pudełku.
Ben wciąż uczył się grać kolędy. Zapytałem go, czy Zielona Szklanka też ma papugę, ale nie potrafił mi odpowiedzieć. W każdym razie nigdy jej nie widział. Możliwe, że była ukryta gdzieś w głębi
domu.
Poszedłem z tatą do sklepu i kupiliśmy mamie nową książkę z przepisami na ciasta oraz tortownicę. Potem poszedłem z mamą, żeby kupić tacie skarpetki i ciepłe kalesony. Następnie tato już sam
kupił mamie u Woolwortha flakonik perfum, a mama tacie szalik w szkocką kratę. Cieszyło mnie, że
wiem, co jest w kolorowych paczuszkach pod choinką. Leżały tam jednak również dwa pakunki z
wypisanym moim imieniem. Nie miałem pojęcia, co się w nich znajduje. Jeden był mały, drugi większy: dwie tajemnice czekające chwili, gdy ktoś je ujawni.
Jakoś nie mogłem zdobyć się na to, żeby podnieść słuchawkę i zatelefonować do panien Glass.
Poprzednim razem, kiedy zamierzałem to zrobić, wydarzyła się tragedia. Mimo to prawie zawsze miałem piórko przy sobie. Pewnego ranka znów obudził mnie sen o czterech czarnych dziewczynkach,
wołających mnie po imieniu. Przetarłem oczy, oślepione blaskiem zimowego słońca, i podniosłem
piórko z nocnej szafki, gdzie położyłem je przed zaśnięciem. Wiedziałem, że muszę coś zrobić.
Niekoniecznie zadzwonić; najlepiej byłoby złożyć im wizytę.
Opatulony jak cebula, pojechałem na rowerze pod zdobiącymi Zephyr girlandami do domku z
piernika na Shantuck Street. Zapukałem do drzwi. Piórko miałem w kieszeni.
Otworzyła mi panna Sonia Glass. Było jeszcze wcześnie, dopiero minęła dziewiąta. Panna Glass
miała na sobie lazurowy szlafrok i haftowane pantofle w kolorze indyga. Białożółte włosy spiętrzone
były w kok, dowodząc, iż ranek zaczynał się tu od ułożenia fryzury. Przypominały mi się zdjęcia z
widokiem Matterhornu. Szklanka zerknęła na mnie zza grubych okularów w czarnych oprawkach.
Pod oczami miała sine cienie.
- Cory Mackenson - stwierdziła głosem bez wyrazu. - Słucham cię, chłopcze.
- Czy mógłbym wejść na chwilę?
- Jestem sama - odparła.
- Hm... to potrwa tylko chwileczkę.
- Jestem sama - powtórzyła i za grubymi szkłami dostrzegłem wzbierające łzy. Odwróciła się od
drzwi, zostawiając je otworem.
Wszedłem do środka. Znalazłem się w tym samym muzeum bibelotów, jakie ujrzałem, gdy
przyszedłem po Bena. Miałem jednak wrażenie, że czegoś brakuje.
- Jestem sama. - Niebieska Szklanka opadła na sofę o wątłych nóżkach, ukryła twarz w dłoniach
i zaczęła płakać.
Zamknąłem drzwi, żeby się nie zaziębiła.
- A gdzie jest panna Zie... druga panna Glass?
- Ona już nie jest panną Glass. - W głosie Niebieskiej Szklanki dosłyszałem nutkę szyderstwa i
urazy.
- Nie ma jej w domu?
- Nie. Jest... Bóg jeden wie, gdzie ona teraz jest.
Panna Glass zdjęła okulary, żeby wytrzeć oczy niebieską koronkową chusteczką. Doszedłem do
wniosku, że gdyby ich nie nosiła, no i może nieco niżej upinała włosy, wcale nie wyglądałaby tak...
przerażająco...? To było chyba najwłaściwsze określenie.
- Co się stało? - spytałem.
- Stało się to - odparła - że moje serce zostało wyrwane z piersi i zdeptane. Po prostu zdeptane!
236
- Nowa fala łez pociekła jej po twarzy. - Och, nawet myśleć o tym nie mogę!
- Czy ktoś zrobił pani krzywdę?
- Zostałam zdradzona - oświadczyła Niebieska Szklanka - i to przez kogo? Przez rodzoną
siostrę! - Podniosła z sofy arkusik seledynowego papieru i podała mi go. - Zresztą sam przeczytaj!
Wziąłem kartkę do ręki. Był to list, starannie wykaligrafowany zielonym atramentem.
„Najdroższa Soniu! - przeczytałem. - Kiedy dwa serca wzywają się wzajemnie, czyż można
zlekceważyć ten zew? Nie mogę już dłużej zapierać się własnych uczuć. Mą dusze spala ogień.
Tęsknię do chwili, gdy połączę się z ukochanym w porywie prawdziwej namiętności. Muzyka jest cudowna, najdroższa siostro, lecz jej dźwięki skazane są na to, by po chwili zgasnąć. Miłość to pieśń,
która nigdy nie milknie. Dlatego też, droga Soniu, muszę iść za nim. Nie mam wyboru, muszę oddać
mu swe ciało i duszę. Kiedy przeczytasz ten list, będę już kobietą...”
- Zamężną? - chyba wykrzyczałem to słowo, bo Niebieska Szklanka wzdrygnęła się nerwowo.
- Zamężną - potwierdziła posępnie.
„... zamężną, i mam nadzieję, że zrozumiesz, iż w życiu nie dyrygujemy własnym chorałem, lecz
musimy się podporządkować batucie Wielkiego Maestro. Żegnam cię czule, kochana - twoja siostra
Katharina”.
- Czyż to nie podłość? - Dolna warga panny Soni Glass znowu zaczęła drżeć.
- Ale z kim ona uciekła?
Panna Glass heroicznie wykrztusiła męskie imię i załamała się jeszcze bardziej.
- Chce pani powiedzieć... że pani siostra... wyszła za pana Cathcoate’a?
- Owen - chlipnęła panna Niebieska Szklanka. - Mój słodki Owen uciekł ode mnie z moją własną
siostrą!
Nie uwierzyłem własnym uszom. Pan Cathcoate nie tylko uwiódł Zieloną Szklankę, ale zalecał
się też do Niebieskiej! Wiedziałem, że pozostało w nim sporo z Dzikiego Zachodu, ale nie miałem pojęcia, że jego południowe rubieże są wcale nie mniej dzikie.
- Czy pan Cathcoate nie jest dla pań trochę za stary? - powiedziałem ostrożnie, odkładając list z
powrotem na sofę.
- Pan Cathcoate ma serce chłopca. - Oczy panny Glass zamgliły się rozmarzeniem. - O Boże,
jak ja za nim tęsknię!
- Muszę panią o coś zapytać - wtrąciłem, nim jeszcze zdążyła wrócić do rzeczywistości. - Czy
pani siostra ma papugę?
Teraz dla odmiany ona spojrzała na mnie, jak gdybym postradał zmysły.
- Papugę?
- Tak, proszę pani. Pani miała niebieską papugę. Czy pani siostra ma zieloną?
- Nie - odparła. - Opowiadam ci o swoim złamanym sercu, a ciebie interesuje papuga?
- Przepraszam. Po prostu musiałem o to zapytać.
Westchnąłem i rozejrzałem się po pokoju. Część bibelotów z gablotki zniknęła. Zielona Szklanka
wyprowadziła się zapewne na zawsze, a jej niebieska siostra przypuszczalnie zdawała sobie z tego
sprawę. Ptaszek wyfrunął z klatki. Wsunąłem dłoń do kieszeni. Zielone piórko załaskotało mnie w
palce.
- Przykro mi, że przyszedłem nie w porę - powiedziałem i ruszyłem do drzwi.
- Nawet mój ptak mnie opuścił - załkała Niebieska Szklanka - moja słodka, łagodna papużka...
- Tak, proszę pani. Bardzo mi przykro z powodu...
- ...nie taka, jak to brudne, żarłoczne ptaszysko Kathariny - ciągnęła nie zwracając na mnie
uwagi. - Powinnam się była domyślić, co z niej za ziółko, prawda? Powinnam była przeczuć, że przez
cały czas zastawiała sidła na Owena!
- Chwileczkę - powiedziałem. - Przed chwilą mówiła pani, że pani siostra nie miała papugi.
- Nic podobnego. Powiedziałam, że Katharina nie ma papugi. Kiedy zdechła, diabeł stracił
pogrzebacz do piekielnych węgli.
Wróciłem do niej, wyjmując rękę z kieszeni. Moje serce gnało z prędkością dziewięćdziesięciu
mil na minutę.
- Czy papuga pani siostry miała taki kolor, panno Glass?
Zerknęła na piórko pociągając nosem.
- Tak, to jej pióro. Bóg mi świadkiem, że je poznaję. Bez przerwy się złościła i wszędzie fruwało
237
pierze. Była prawie łysa, kiedy w końcu zdechła... - Panna Glass urwała. - Momencik. A skąd ty masz
to pióro?
- Znalazłem je w pewnym miejscu.
- Ten ptak umarł w... ojej, kiedy to było?
- W marcu - powiedziałem.
- Tak, rzeczywiście w marcu. Na drzewach były już pączki, a my wybierałyśmy muzykę na
rezurekcję. Ale... - panna Glass zmarszczyła brwi - skąd ty o tym wiesz?
- Gdzieś o tym słyszałem. A na co umarła papuga?
- Na zapalenie mózgu. Tak samo jak moja. Doktor Lezander twierdzi, że to częsta choroba u
tropikalnych ptaków, a kiedy wystąpi, niewiele da się zrobić.
- Doktor Lezander. - To nazwisko wyfrunęło mi z ust jak zmrożony oddech.
- Doktor bardzo lubił moją papużkę. Mówił, że to najdelikatniejszy ptak, jakiego kiedykolwiek
widział. - Usta panny Glass wykrzywiły się szyderczo. - A tego zielonego ptaszydła mojej siostry nie
cierpiał! Podejrzewam, że tak jak ja chętnie by je udusił, gdyby mogło mu to ujść na sucho!
- Nieomal uszło - szepnąłem.
- Co uszło? - spytała panna Glass.
Udałem, że jej nie słyszę.
- Czy doktor Lezander zabrał zwłoki zielonej papugi?
- Nie. Papuga była chora, nie chciała tknąć jedzenia, więc Katharina zaniosła ją do doktora. Ptak
zdechł zaraz następnej nocy.
- Na zapalenie mózgu?
- Zgadza się, na zapalenie mózgu. Ale dlaczego zadajesz takie dziwne pytania, Cory? I nadal nie
rozumiem, skąd masz to pióro.
- Na razie nie mogę tego pani powiedzieć. Żałuję, ale to niemożliwe.
Szklanka pochyliła się do przodu, wietrząc sekret.
- O co chodzi, Cory? Przysięgam, że będę milczeć jak grób!
- Naprawdę nie mogę powiedzieć. - Schowałem piórko do kieszeni, widząc, jak pannie Glass
rzednie mina. - Przykro mi, że zawracam pani głowę, ale to było bardzo ważne.
W drodze do drzwi spojrzałem na pianino i nagle, niczym strzała wodza Pięć Grzmotów, utkwiła
mi w głowie pewna myśl. Przypomniałem sobie słowa Damy, że we śnie słyszy grę na pianinie i widzi
ręce, z których jedna trzyma strunę, a druga pałkę. Przypomniałem sobie pianino w domu Lezanderów, zastawione fajansowymi ptaszkami. Zawróciłem.
- Czy doktora Lezandera też uczyła pani grać na pianinie? - spytałem.
- Doktora? Nie, ale jego żona brała lekcje.
Jego żona. Wielka Veronica o końskiej twarzy.
- Kiedy? Niedawno?
- Nie, już chyba cztery albo pięć lat temu, kiedy jeszcze miałam wielu uczniów. Zanim Katharina
wpędziła mnie w nędzę - powiedziała lodowatym tonem panna Glass. - Przypominam sobie, że pani
Lezander zdobyła kilka złotych gwiazd.
- Złotych gwiazd?
- Dawałam uczniom złote gwiazdy za wybitne osiągnięcia. Moim zdaniem pani Lezander
mogłaby być zawodową pianistką. Ma prawdziwy talent. Bardzo jej się podobała moja piosenka. Twarz panny Glass pojaśniała.
- Jaka piosenka?
Niebieska Szklanka wstała i podeszła do pianina. Zaczęła grać tę samą melodię, którą słyszałem
owego wieczoru, gdy papuga skrzeczała po niemiecku.
- Piękna marzycielka - powiedziała przymykając oczy. Muzyka wypełniła cały pokój. - To wszystko, co mi teraz zostało, prawda? Marzenia. Piękne marzenia.
Słuchałem muzyki. Dlaczego niebieska papuga tak się wściekła? W uszach dźwięczał mi głos
Zielonej Szklanki: „Mówię ci, że to ta melodia! Dostaje świra za każdym razem, kiedy ją grasz!”
A Niebieska Szklanka odpowiedziała na to: „Zawsze mu ją grałam i zawsze ją uwielbiał!”
W ciemności zaświtał mi mały promyczek. Był bardzo wątły, jak słoneczna iskierka widziana z
dna mulistego stawu. Jeszcze go nie dostrzegałem, ale wiedziałem, że jest.
238
- Panno Glass - rzekłem. Niebieska Szklanka grała coraz głośniej, waląc w klawisze, jak gdyby
ktoś zamienił jej palce na serdelki Bena.
- Panno Glass! - powtórzyłem głośniej.
Urwała na przejmującym akordzie. Łzy strumieniem toczyły się po jej policzkach.
- O co chodzi?
- Ta piosenka... Czy papuga słysząc ją zachowywała się dziwnie?
- Nie! To Katharina wymyśliła tę złośliwą potwarz, bo sama nie cierpiała mojej ulubionej melodii! wykrzyknęła Szklanka, ale widziałem, że kłamie.
- Niedawno zaczęła pani ponownie dawać lekcje, prawda? Czy często ją pani grała od... od
śmierci zielonej papugi?
Panna Glass zamyśliła się.
- Nie wiem. Chyba... Czasem grałam ją na próbach w kościele, dla rozgrzewki. W ogóle rzadko
grywałam w domu. Nie żebym nie chciała, ale Katharina - Sonia Glass mimo woli wysyczała imię
siostry - mówiła, że moja gra rani jej wrażliwe uszy. Ta wstrętna uwodzicielka!
Promyk nie gasł. Coś zaczynało przybierać kształt, ale było jeszcze bardzo daleko.
- Katharina to, Katharina tamto! - Panna Glass uderzyła w klawisze z taką siłą, że pianino
zadrżało. - Zawsze skakałam na paluszkach, żeby zadowolić wszechmocną Katharinę. A poza tym
nienawidzę zieleni!
- Zerwała się z miejsca. Jej chude ciało trzęsło się ze złości! - Zbiorę wszystko, co w tym domu
zielone, i spalę, nawet gdybym miała podpalić jakąś ścianę! Jeśli już nigdy w życiu nie zobaczę zieleni, umrę z uśmiechem na ustach!
Biegała po salonie, miotana niszczycielską pasją. Wolałem tego nie oglądać. Zatrzymałem się z
ręką na klamce.
- Dziękuję pani, panno Glass.
- Tak, jestem nadal panną Glass! - krzyknęła ze łzami w oczach.
- Jedyną pozostałą panną Glass! I jestem z tego dumna, słyszysz! Jestem z tego dumna!
Porwała z sofy seledynowy list pożegnalny i z zaciśniętymi zębami zaczęła go drzeć na drobne
kawałeczki. Wymknąłem się pospiesznie. Kiedy już byłem za drzwiami, usłyszałem huk przewracanej
gablotki. Tak jak przypuszczałem, brzęk był ogłuszający.
W drodze do domu próbowałem jakoś uporządkować to, czego się dowiedziałem. „Skrawki
kołdry” - powiedziała Dama. Strzępki trzymałem w dłoniach, ale jak miałem znaleźć miejsca, do
których pasowały?
Zabójstwo nie znanego nikomu człowieka.
Zielone pióro zdechłej papugi, znalezione na miejscu przestępstwa.
Melodia sprawiająca, że inna papuga wybuchała stekiem niemieckich obelg.
Doktor Lezander, nocny marek, który nie pije mleka.
„Kto wie?”
Hannaford?”
Jeśli zielona papuga zdechła w domu doktora Lezandera, jakim cudem jej pióro dostało się nad
jezioro?
Co łączyło dwie papugi, nieboszczyka i doktora Lezandera?
Po powrocie do domu poszedłem prosto do telefonu. Wykręciłem numer panny Glass. Bałem się
potęgować jej dramat, ale zmuszała mnie do tego wyższa konieczność Początkowo myślałem, że
Niebieska Szklanka postanowiła nie odbierać telefonów, bo sygnał rozległ się osiem razy. Dziewiąty
urwał się w połowie i usłyszałem:
- Halo?
- Panno Glass, to znowu ja. Cory Mackenson. Mam do pani jeszcze jedno pytanie.
- Nie chcę już więcej słyszeć o tej bestii w kolorze benedyktynki.
- O kim? A, nie, nie chodzi o pani siostrę. Interesuje mnie pani papuga. Czy kiedykolwiek była
chora, pomijając ten ostatni raz?
- Tak, w marcu rozchorowały się obie tego samego dnia. Zaniosłyśmy je z Kathariną do doktora
Lezandera. Ale następnej nocy jej przeklęte ptaszysko wyzionęło ducha. - Panna Glass chrząknęła z
irytacją. - Cory, o co ci właściwie chodzi?
239
Światełko stało się nieco jaśniejsze.
- Jeszcze raz dziękuję, panno Glass - powiedziałem i szybko odłożyłem słuchawkę.
Mama spytała z kuchni, po co dzwoniłem do panny Glass, a ja odparłem, że mam zamiar
napisać opowiadanie o nauczycielce muzyki.
- Bardzo wdzięczny temat - stwierdziła.
Odkryłem, że profesja literata daje człowiekowi mnóstwo podtekstów do mijania się z prawdą.
Nie mogę dopuścić, by mi to weszło w nawyk.
Usiadłem w swoim pokoju i zacząłem intensywnie myśleć. Zajęło to trochę czasu, ale wyrwane
strzępy połączyła pierwsza cienka nić.
Wymyśliłem, co następuje. Owej marcowej nocy, gdy zamordowano nieznanego mężczyznę,
obie papugi znajdowały się w domu doktora Lezandera. Zielona papuga tej samej nocy zdechła,
niebieska zaś wróciła do domu, klnąc po niemiecku za każdym razem, gdy usłyszała Piękną marzycielkę. Pani Lezander grała na pianinie; znała tę melodię.
Czy zatem było możliwe, że jak panna Glass rozpoczęła ten utwór, papuga przypomniała sobie
coś, co mówiono lub wykrzykiwano po niemiecku w jej obecności, podczas gdy pani Lezander grała
na pianinie tę samą melodię? Ale dlaczego wciąż grała, kiedy tuż obok ktoś wrzeszczał i klął...
Tak - pomyślałem. - Tak.
Zobaczyłem światło.
Pani Lezander grała na pianinie Piękną marzycielkę po to, by zagłuszyć krzyki i przekleństwa. W
pokoju były tylko dwie papugi w klatkach pod sufitem. Wydawało mi się mało prawdopodobne, by
ktoś wrzeszczał i klął tuż za jej plecami.
Przypomniałem sobie głos doktora Lezandera, dochodzący do nas z piwnicy przez wywietrznik.
Doktor wołał tatę i mnie, żebyśmy zeszli na dół. Wiedział, że usłyszymy go całkiem wyraźnie, dlatego
sam nie fatygował się na górę. Czy owej marcowej nocy bał się, że ktoś z zewnątrz usłyszy krzyk, i
dlatego pani Lezander grała pierwszą melodię, jaka jej przyszła na myśl, a papugi słuchały i zapamiętywały?
Czy to doktor Lezander zmasakrował pałką nieznaną ofiarę, a potem udusił ją struną do pianina.
Może odgłosy kaźni słychać było przez całą noc i przerażone papugi miotały się w klatkach? A kiedy
było już po wszystkim, doktor i jego niedźwiedziowata żona wynieśli nagie ciało ofiary do samochodu
ukrytego w stodole? I jedno z nich zawiozło je nad jezioro, a drugie jechało z tyłu samochodem
Lezanderów? Nie wiedzieli, że zielone papuzie piórko wyfrunęło z klatki i uwięzło w kieszeni albo fałdach płaszcza. Oboje byli uczuleni na mleko; nie korzystali z dostaw z mleczarni. Skąd mieli
wiedzieć, że o tej porze tato będzie jechał drogą numer 10?
„Kto wie?”
Hannaford?”
Może tak właśnie było? Może?
A może nie?
Kryminalna zagadka w sam raz dla Chłopców Hardy’ego. Ale ja miałem tylko piórko zdechłej
papugi i sfastrygowaną kołdrę, która już zaczynała strzępić się na szwach. Na przykład te niemieckie
przekleństwa. Doktor Lezander był Holendrem, nie Niemcem. A kim był wytatuowany mężczyzna? Co
łączyło martwe ramię, ozdobione podobizną skrzydlatej czaszki, z małomiasteczkowym weterynarzem z Zephyr? Szwy ledwie trzymały.
A jednak... jednak miałem zielone piórko, Piękną marzycielkę i „Kto wie?”
Co wie? To musiał być klucz do mrocznej tajemnicy.
Nie mówiłem o niczym rodzicom. Postanowiłem to zrobić, kiedy będę gotów. Na razie nie byłem,
więc milczałem. Ale teraz żywiłem większą niż kiedykolwiek pewność, że wśród nas mieszka ktoś,
kogo w ogóle nie znamy.
4. TWIERDZA PANA MOULTRY’EGO.
Dwa dni przed świętami zadzwonił telefon. Odebrała go mama. Tato był w magazynie u Grubego
Paula. Mama powiedziała: „Halo?”, i po chwili przekonała się, że rozmawia z panem Charlesem
Damaronde’em. Dzwonił, żeby zaprosić naszą rodzinę na przyjęcie zorganizowane przez Damę w
ośrodku rekreacyjnym w Bruton. Ekspozycja w Muzeum Praw Człowieka została już skompletowana,
a jego otwarcie zapowiedziano na dwudziestego szóstego grudnia. Przyjęcie natomiast było nieofic-
240
jalne i miało się odbyć w wigilię Bożego Narodzenia. Mama spytała mnie, czy chcę iść. Odpowiedziałem, że tak. Taty nie musiała pytać, bo i tak by nie chciał, a poza tym w wigilię musiał pracować,
gdyż cała rampa u Grubego Paula zawalona była wielkimi skrzyniami z puszkowanym piwem i
mrożonym indykiem w plastrach.
Tato nie starał się nas powstrzymać. Ani słowem nie skomentował naszych zamiarów. Kiwnął
tylko głową, a jego oczy znów przybrały wyraz, jakby był nieobecny. Wpatrywały się pewnie w wielki
głaz nad Jeziorem Saksońskim.
W wigilię mama odwiozła tatę do pracy i wróciła do domu furgonetką. Kiedy był już czas ubierać
się na przyjęcie, kazała mi włożyć białą koszulę i krawat, mimo iż pan Damaronde mówił o stroju nieoficjalnym. Sama też ubrała się w elegancką sukienkę i pojechaliśmy do Bruton.
Na południu Alabamy występuje ciekawe zjawisko: choć w październiku czasem ściska mróz, a
listopad może nawet raz czy dwa razy sypnąć śniegiem, w Boże Narodzenie przeważnie jest ciepło.
Oczywiście nie tak jak w lipcu, ale wraca do nas babie lato. Ten rok nie był wyjątkiem. Odziany w
ciepły sweter, spociłem się jak ruda mysz, zanim jeszcze dojechaliśmy do ośrodka - budynku z czerwonej cegły, który przylegał do hali sportowej przy Buckhart Street. Czerwone strzałki wskazywały
drogę do Muzeum Praw Człowieka, mieszczącego się w białym drewnianym budyneczku, nieco
większym od mieszkalnej przyczepy, dobudowanym na tyłach ośrodka. Cały biały domek otaczała
czerwona wstęga. Wprawdzie uroczyste otwarcie muzeum miało nastąpić dopiero za dwa dni, ale już
kręciło się tu sporo samochodów, a liczni ludzie, głównie czarnoskórzy, choć było też trochę białych,
wchodzili do ośrodka.
Poszliśmy za nimi. W obszernej sali, udekorowanej wiankami z sosnowych szyszek, stała olbrzymia choinka, której gałęzie zdobiły zielone i czerwone kokardki; goście ustawiali się w kolejce,
aby wpisać się do księgi pamiątkowej, którą opiekowała się pani Velvadine. Następnie ogonek
przemieszczał się w stronę ponczowej wazy pełnej żółtozielonego płynu, a potem dalej, do stołów zastawionych świątecznymi smakołykami. Były tu rozmaite przekąski, małe kanapeczki, kiełbasiane
kulki, dwa złociste indyki, czekające, aż ktoś je pokroi, a także dwie potężne szynki.
Trzy ostatnie stoły uginały się pod ciężarem ciast, puddingów i placków. Szkoda, że tato nie
widział tej uczty; dopiero by wytrzeszczył oczy! Panował wesoły i świąteczny nastrój; ludzie śmiali się
i rozmawiali, a na niewielkim podwyższeniu piłowało struny dwóch skrzypków. Mimo że podobno było
to nieoficjalne spotkanie, wszyscy byli ubrani wieczorowo. Przeważały niedzielne sukienki i garnitury,
białe rękawiczki i kapelusze zdobione kwiatami. W tej orgii kolorów nawet paw poczułby się szary i
nagi. Ci ludzie byli dumni z Bruton i z tego, czego sami dokonali. To było widać już na pierwszy rzut
oka.
Nila Castile podeszła do nas i mocno uścisnęła moją mamę. Potem wetknęła nam w dłonie papierowe talerzyki i poprowadziła przez tłum. Zaraz będą kroić indyki - powiedziała - więc jeśli się nie
pospieszymy, zostaną dla nas tylko ogryzione kości. Pokazała nam pana Thornberry’ego, który w
workowatym brązowym garniturze podskakiwał przy dźwiękach skrzypiec. Gavin, uśmiechnięty od
ucha do ucha, naśladował każdy jego krok. Pan Lightfoot, elegancki jak Cary Grant, w czarnym
smokingu z aksamitnymi wyłogami, z gracją sunął w ślamazarnym tempie przez salę, trzymając w
dłoni talerz, na którym leżały kanapki, na nich placek, na nim tort, a na torcie kawał szynki. Wkrótce i
nasze talerze zostały załadowane jedzeniem, a pucharki napełnione cytrynowym ponczem.
Pojawił się pan Damaronde z żoną. Podeszli do nas, żeby podziękować mamie za przybycie.
Mama odrzekła, że za nic w świecie nie chciałaby stracić takiej okazji. Dzieci goniły się dookoła, a
dziadkowie bezskutecznie usiłowali je złapać. Pan Dennis specjalnie przedarł się do mnie przez tłum,
żeby zapytać z udawaną powagą, czy też przypadkiem nie wiem kto rozsmarował ten klej, w którym
biedna pani Harper utknęła jak mucha w melasie. Powiedziałem, że mam pewne przeczucie, ale nie
dałbym za nie głowy. Zapytał, czy moje przeczucie lubi dłubać w nosie, a ja odparłem, że to całkiem
możliwe.
Ktoś zaczął grać na akordeonie. Ktoś inny dmuchnął w organki, a skrzypkowie prześcigali się w
trylach. Jakaś starsza kobieta w sukni barwy świeżo rozkwitłych orchidei zaczęła tańczyć z panem
Thornberrym i przypuszczam, że w tej chwili rad był, że jednak postanowił żyć. Nie znany mi
mężczyzna z brodą stalowego koloru złapał mnie za rękę, pochylił się nade mną i rzekł: „Miotłą w
zęby, hę, hę”, po czym poklepał mnie po ramieniu i poszedł dalej.
241
Na środek sali wyszła pani Velvadine w towarzystwie innej, równie okrągłej pani. Obie miały na
sobie kwieciste suknie, dostatecznie jaskrawe, by zawstydzić matkę naturę. Uciszywszy muzykantów, pani Velvadine powiedziała do mikrofonu, iż Dama jest bardzo szczęśliwa, że przyszliśmy, by
dzielić z nią tę radosną chwilę. Muzeum, przy którego budowie wszyscy pracowali tak ciężko, jest już
prawie gotowe. W dzień po świętach otworzy podwoje i opowie nam historię nie tylko ludzi z Bruton,
lecz także zmagań, które przywiodły ich tu, gdzie są teraz. Walka jeszcze się nie skończyła powiedziała pani Velvadine. Niech nikt nie myśli, że może spocząć na laurach! Ale choć mają przed
sobą długą drogę, przeszli już znaczną jej część i to właśnie winno upamiętniać muzeum.
W trakcie przemówienia podszedł do nas pan Damaronde.
- Ona prosi państwa do siebie - rzekł cicho do mojej mamy.
Wiedzieliśmy, kogo ma na myśli. Ruszyliśmy za nim.
Pan Damaronde wyprowadził nas z holu długim korytarzem. Minęliśmy salę do tenisa stołowego,
w której stała maszyna do wyrzucania piłeczek, a na ścianach wisiały tarcze do gry w rzutki. W
następnej sali zauważyłem cztery pola do gier zręcznościowych. Dalej była siłownia, wyposażona we
wszystko, z workiem treningowym włącznie. Na końcu korytarza znajdowały się białe drzwi, pachnące jeszcze świeżą farbą. Pan Damaronde otworzył je i przytrzymał, zapraszając nas gestem do
środka.
Znaleźliśmy się w Muzeum Praw Człowieka. Drewniana podłoga była tu pociągnięta bezbarwnym lakierem, a spośród licznych lamp paliły się tylko niektóre. W szklanych gablotach stały czarne
manekiny w niewolniczych łachmanach i ubiorach z czasów wojny secesyjnej. Była tu również prymitywna ceramika, hafty i koronki. Na półkach spoczywało chyba ponad sto cienkich, oprawnych w
skórę tomików. Wyglądały jak notesy albo pamiętniki. Na ścianach wisiały powiększone czarno-białe
zdjęcia. Na jednym rozpoznałem Martina Luthera Kinga, a na innym - gubernatora Wallace’a tarasującego wejście do szkoły.
Pośrodku pomieszczenia stała Dama, spowita w biały jedwab. Miała na sobie długie do łokcia
białe rękawiczki i biały kapelusz z szerokim rondem, spod którego błyszczały jej piękne zielone oczy.
- To - powiedziała - jest moje marzenie.
- Jest wspaniałe - odezwała się mama.
- Jest konieczne - poprawiła ją starsza pani. - Któż na tej ziemi będzie wiedział, dokąd zmierza,
jeśli pozbawimy go mapy miejsc, które już przemierzył? Pani mąż nie przyszedł?
- Pracuje.
- Chyba już nie w mleczarni?
Mama skinęła głową. Odniosłem wrażenie, że Dama dokładnie wie, gdzie jest ojciec.
- Witaj, Cory - powiedziała. - Ostatnimi czasy przeżyłeś sporo przygód, prawda?
- Tak, proszę pani.
- Jeśli chcesz być pisarzem, powinieneś się zainteresować tymi książeczkami. - Wskazała na
półki. - Wiesz, co to jest? - zapytała. Powiedziałem, że nie. - To pamiętniki. Głosy ludzi, którzy żyli w
tych stronach. Nie tylko czarnych. Kiedy ktoś zechce się przekonać, jak wyglądało tu życie sto lat
temu, to są właśnie głosy, które tylko czekają, aby ich wysłuchano. - Dama podeszła do jednej z
gablotek i przejechała po niej palcem, sprawdzając, czy nie ma kurzu. Nie znalazłszy ani drobiny,
chrząknęła z zadowoleniem. - Myślę, że każdy musi wiedzieć, skąd przychodzi. Nie tylko czarni, biali
również. Myślę, że ktoś, kto zgubił swoją przeszłość, nie zdoła odnaleźć przyszłości. Właśnie dlatego
potrzebne jest to muzeum.
- Chce pani, żeby mieszkańcy Bruton pamiętali, że ich przodkowie byli niewolnikami? - zdziwiła
się mama.
Tak, chcę tego. Muszą pamiętać - nie po to, by się nad sobą użalali, ani po to, by czuli się
pokrzywdzeni i uważali, że powinno się im dać wszystko, czego nie mają, lecz po to, by mogli sobie
powiedzieć: „Spójrzcie, skąd wyszedłem, i patrzcie, czym się stałem”. - Dama odwróciła się i spojrzała mamie w twarz. - Jedyna droga wiedzie wzwyż - powiedziała. - Czytanie. Pisanie. Myślenie. To
są szczeble drabiny prowadzącej wzwyż i do świata. Nie jęki, nie wyciąganie rąk i spętana niewolnicza mentalność. - Dama ruszyła wokół sali i zatrzymała się przed zdjęciem płonącego krzyża. Chcę, aby moi ziomkowie - rzekła cicho - byli dumni ze swojej przeszłości. Nie wolno im wmiatać jej
pod dywan, ale nie wolno też całkowicie się w niej pogrążać, bo w ten sposób zaprzepaszczą
242
przyszłość. Każdy z nich powinien móc powiedzieć: „Mój dziadek ciągnął pług siłą swoich mięśni.
Pracował od świtu do zmierzchu, w chłodzie i w upale. Poza kęsem strawy i dachem nad głową nie
dostawał żadnej zapłaty. Pracował ciężko i czasami zbierał ciężkie razy. Pocił się krwią i szedł dalej,
choć miał ochotę upaść. Piętnowano go rozpalonym żelazem, a on mówił: «Tak jest, massa», choć
serce mu pękało i konał z upokorzenia. Znosił to, chociaż wiedział, że w jednej chwili mogą mu odebrać żonę i dzieci i sprzedać je na targu. Śpiewał na polu, a w nocy płakał. Znosił to wszystko i
jeszcze więcej, i na Boga... na Boga, cierpiał to, bym ja przynajmniej mógł ukończyć szkołę”. - Dama
wyzywająco uniosła podbródek, wpatrzona w płomienie na fotografii. - Chcę, żeby tak myśleli i tak
mówili. To jest moje marzenie.
Zostawiłem mamę i podszedłem do jednego z powiększonych zdjęć. Rozwścieczony pies policyjny trzymał w zębach koszulę czarnego mężczyzny, który usiłował się wyrwać, podczas gdy policjant unosił tęgą pałkę. Następna fotografia przedstawiała szczuplutką czarną uczennicę z książkami
przyciśniętymi do piersi, przedzierającą się poprzez tłum wykrzywionych ze złości, szyderczych,
rozwrzeszczanych białych twarzy. Na trzecim zdjęciu...
Stanąłem jak wryty.
Serce podskoczyło mi do gardła.
Na trzecim zdjęciu był wypalony kościół: ze strzaskanymi witrażami i strażacy rozgrzebujący
ruiny. Wokół stało kilkoro Murzynów o twarzach skamieniałych z osłupienia. Drzewo przed kościołem
pozbawione było liści.
Widziałem już gdzieś ten obraz.
Mama z Damą rozmawiały pochylone nad wyrobami garncarskimi z okresu niewolnictwa.
Jeszcze raz spojrzałem na zdjęcie i nagle sobie przypomniałem. Widziałem je w starym numerze
magazynu „Life”, który mama chciała wyrzucić na śmietnik.
Odwróciłem głowę o kilkanaście centymetrów w lewo.
I tam je zobaczyłem.
Cztery czarne dziewczynki z mojego powracającego snu.
Pod każdym zdjęciem widniało imię i nazwisko, wygrawerowane na mosiężnej tabliczce. Denise
McNair. Carole Robinson. Cynthia Wesley. Addie Mae Collins.
Uśmiechały się, nieświadome, co niesie im przyszłość.
- Mamo? - odezwałem się. - Mamo!
- O co chodzi, Cory? - spytała mama.
Spojrzałem na Damę.
- Kim są te dziewczynki, proszę pani?
Głos mi drżał.
Dama podeszła do mnie i opowiedziała mi o nafaszerowanej dynamitem bombie zegarowej,
która zabiła te dziewczynki w kościele baptystów przy Szesnastej Ulicy w Birmingham 15 września
1963 roku.
- Och... nie! - wyszeptałem.
Nagle usłyszałem stłumiony maską głos Geralda Hargisona, który trzymał w ramionach drewnianą skrzynkę: „Zanim się połapią, co ich rąbnęło, już będą stepować w piekle”.
I głos Bigguna Blaylocka: „Dorzuciłem jedną na szczęście”.
Z trudem przełknąłem ślinę. Oczy czterech zabitych dziewczynek wpatrywały się we mnie.
- Chyba już wiem - powiedziałem.
Opuściliśmy z mamą ośrodek rekreacyjny mniej więcej godzinę później. Tato już na nas czekał;
mieliśmy pójść razem na wieczorne nabożeństwo przy świecach. Ostatecznie była wigilia Bożego
Narodzenia.
- Witaj, Dynio! Wesołych świąt, Słoneczniku! Wchodź, Dziki Billu!
Usłyszałem doktora Lezandera, zanim jeszcze go zobaczyłem. Stał w drzwiach kościoła, ubrany
w szary garnitur, czerwoną kamizelkę i pasiastą, czerwono-zieloną muszkę. W klapie marynarki miał
znaczek ze Świętym Mikołajem. Kiedy się uśmiechał, w jego ustach połyskiwał srebrny ząb.
Serce zaczęło mi bić jak szalone, a dłonie pokryły się potem.
- Wesołych świąt, Perkaliku - powitał doktor moją mamę bez żadnego wyraźnego powodu. - Jak
się masz, Midasie? - Uścisnął dłoń memu ojcu i potrząsnął nią zamaszyście. Potem spojrzał na mnie
243
i położył mi dłoń na ramieniu. - Wesołej świątecznej zabawy, Sześciostrzałowa Pukawko!
- Dzięki, Ptaszniku - odparłem.
Jego usta były bardzo, bardzo sprytne. Nadal się uśmiechały. Ale oczy zwęziły się prawie
niedostrzegalnie. Zrobiły się twarde jak kamień i przestały odbijać światło wigilijnych świec. Trwało to
może dwie sekundy, po czym wszystko wróciło do poprzedniego stanu.
- Co ty wyprawiasz, Cory! - Palce doktora zacisnęły się na moim ramieniu. - Chcesz mnie
wygryźć z posady?
Nie, proszę pana - odparłem, czując się coraz mniej pewnie pod jego bacznym spojrzeniem.
Popatrzył mi w oczy jeszcze przez sekundę i w tej właśnie sekundzie zacząłem się bać. Potem dłoń
doktora rozluźniła się i opadła, a spojrzenie powędrowało ku następnej wchodzącej do kościoła
rodzinie.
- Prosimy do środka, Bułeczko! Wesołych świąt, Traperze!
- Tom! Chodźże prędzej, chłopcze!
Poznaliśmy ten głos od razu. Dziadek Jaybird siedział już w ławce wraz z babcią Sarah, dziadziem Austinem i babcią Alice i wszyscy czekali na nas. Dziadzio Austin jak zwykle wyglądał jak półtora nieszczęścia. Dziadek Jaybird stał, machał rękami i wrzeszczał, robiąc z siebie takie same
pośmiewisko z okazji Bożego Narodzenia, jak przedtem z okazji Wielkiejnocy, co dowodziło, że
niezależnie od pory roku jest głupcem. Kiedy na mnie spojrzał, bąknął: „Witaj, młody człowieku”, i w
jego oczach spostrzegłem, że powoli staję się dorosły.
Podczas nabożeństwa, gdy panna Niebieska Szklanka grała na pianinie Cichą noc, a ustawiona
po drugiej stronie podium fisharmonia milczała, obserwowałem państwa Lezanderów, którzy siedzieli
pięć ławek przed nami. Zobaczyłem, że doktor odwraca łysą głowę i udaje, że rozgląda się po zgromadzeniu. Nie mnie na to nabierać. Nasze spojrzenia spotkały się na moment i na wargach doktora
pojawił się lodowaty uśmiech. Potem pochylił się do żony i szepnął jej coś do ucha, ale ona nawet nie
drgnęła.
Wyobrażałem sobie, że właśnie odpowiada na pytanie: „Kto wie?” Być może słowa, które szeptał
do ucha kanciastej Veroniki pomiędzy „czuwa Józef i Maryja” a „w błogim pokoju śpi”, brzmiały: „Cory
Mackenson wie”.
Kim jesteś? - myślałem w czasie modlitwy wielebnego Lovoya. - Kim naprawdę jesteś pod
maską, którą nosisz?
Zapaliliśmy świece i cały kościół rozjarzył się migoczącym światłem. Wielebny Lovoy złożył nam
życzenia zdrowych i wesołych świąt, przykazał, byśmy przede wszystkim strzegli ducha Chrystusowego w naszych sercach, i nabożeństwo dobiegło końca. Tato, mama i ja wróciliśmy do domu.
Dzień jutrzejszy należał do naszych dziadków, ale Wigilię mieliśmy dla siebie.
Wieczerza nie była tak wystawna jak ongiś, ale bardzo zasmakowało mi grzane piwo z żółtkami,
którego dzięki uprzejmości Grubego Paula mieliśmy pod dostatkiem. Potem przyszła pora otwierania
prezentów.
Mama włączyła radio i znalazła stację, która nadawała kolędy, a ja tymczasem usiadłem pod
choinką i zająłem się rozwijaniem pakunków. Od taty dostałem książkę w miękkiej okładce. Zatytułowana była Złote słoneczne jabłka, a jej autor nazywał się Ray Bradbury.
- Wiesz, u Grubego Paula sprzedają też książki - rzekł do mnie tato. - Mają ich całe stosy. Facet,
który pracuje w dziale przemysłowym, powiada, że ten Bradbury to bardzo dobry pisarz. Mówił, że
sam też kupił tę książkę i że jest w niej parę świetnych opowiadań.
Przekartkowałem pierwsze opowiadanie. Nosiło tytuł Syrena. Opowiadało o morskim potworze,
który wypływał z głębin, słysząc lament syreny przeciwmgielnej. Była to historia jakby specjalnie dla
chłopców.
- Dzięki, tato! - powiedziałem. - To jest ekstra!
Kiedy mama i ojciec odpakowywali swoje prezenty, rozwinąłem drugi pakunek. Wysunęła się z
niego fotografia w srebrnej ramce. Przysunąłem się bliżej kominka i podniosłem ją do światła.
Doskonale znałem twarz na fotografii. Należała do jednego z moich najlepszych przyjaciół, choć
on sam o tym nie wiedział. Poniżej w poprzek zdjęcia nakreślono słowa: „Dla Cory’ego Mackensona
z najlepszymi życzeniami - Vincent Price”. Omal nie wyskoczyłem ze skóry. Rzeczywiście wiedział,
jak się nazywam!
244
- Wiedziałam, że podobają ci się jego filmy - powiedziała mama. - Napisałam do wytwórni filmowej i poprosiłam o zdjęcie, a oni przysłali je pocztą.
Ach, Wigilia! Czy istnieje cudowniejsza noc?
Gdy wszystkie prezenty zostały już odpakowane, papiery uprzątnięte, w kominku trzaskało
świeże polano, a w naszych brzuchach rozpływało się przyjemne ciepło trzeciego grzanego piwa,
mama opowiedziała ojcu, co się wydarzyło w Muzeum Praw Człowieka. Tato wpatrywał się w
iskrzący płomień, ale słuchał uważnie. Kiedy mama skończyła, powiedział:
- A niech mnie! Nigdy nie przypuszczałem, że coś takiego może się tutaj zdarzyć!
Zmarszczył brwi i zamyślił się głęboko. Nigdy dotąd nie przypuszczał, że w Zephyr może się
zdarzyć cokolwiek, poczynając od wypadku nad Jeziorem Saksońskim. Czyżby to nowe czasy zaczynały się kształtować wokół nas? W radiu i telewizji coraz częściej mówili o miejscu zwanym Wietnamem. W miastach wybuchały zamieszki, niczym potyczki w nie wypowiedzianej wojnie. Niejasne
złe przeczucie ogarnęło cały kraj, który wkraczał w komercyjną, plastikową epokę jednorazowego
użytku. Świat się zmieniał; Zephyr też się zmieniało i nie było już powrotu do dawnych porządków.
Ale dziś była Wigilia, a jutro Boże Narodzenie, i na razie mieliśmy pokój na Ziemi.
Trwał około dziesięciu minut.
Tuż nad miastem rozległ się huk odrzutowca. Samo w sobie nie było to niczym niezwykłym, bo
często nocą słychać było odrzutowce startujące albo lądujące w Robbins. Ale znaliśmy ich głosy,
podobnie jak znaliśmy gwizd pociągu towarowego, gdy tymczasem ten...
- Paskudnie nisko, nie uważasz? - odezwała się mama.
Tato stwierdził, że zupełnie jakby ocierał się o dachy. Wstał i wyszedł na ganek. I nagle
posłyszeliśmy hałas, przypominający uderzenie w beczkę pięćdziesięciofuntowym drewnianym
młotem. Dźwięk poniósł się echem nad Zephyr i już w następnej chwili rozszczekały się wszystkie
psy od Tempie Street do Bruton, wędrujące zaś po mieście grupy kolędników musiały sobie darować
końcowe „...i Ducha Świętego”. Staliśmy na ganku, wsłuchując się w rosnące zamieszanie. Z
początku myślałem, że samolot się rozbił, ale po chwili pojawił się znowu. Kilka razy okrążył miasto,
mrugając światełkami na końcach skrzydeł, po czym skręcił w kierunku bazy lotniczej w Robbins i
przyspieszył.
Psy nadal szczekały i wyły. Ludzie wychodzili z domów, żeby zobaczyć, co się dzieje.
- Tam się coś stało - rzekł tato. - Chyba zadzwonię do Jacka.
Szeryf Marchette gładko przejął stanowisko, opuszczone przez J.T.
Amory’ego. Oczywiście z chwilą, gdy Blaylockowie znaleźli się za kratkami, przestępczość w
Zephyr praktycznie się skończyła. Najważniejszym zadaniem, jakie czekało szeryfa Marchette’a, było
odnalezienie bestii z wymarłego świata, która pewnego dnia napadła na autobus linii Trailways i grzmotnęła go spiłowanymi rogami tak mocno, że kierowcę i wszystkich ośmiu pasażerów odwieziono
na sygnale do szpitala w Union Town.
Tato dodzwonił się do pani Marchette, ale szeryf zdążył już złapać kapelusz i wybiec, oderwany
od wigilijnej wieczerzy przez niespodziewany telefon. Pani Marchette powtórzyła ojcu to, co
powiedział jej mąż, a tato z osłupiałą miną przekazał nam zasłyszane wieści.
- Bomba - powiedział. - Spadła bomba.
- Co? - Mama oczyma duszy widziała już rosyjską inwazję. - Gdzie?
- Na dom Dicka Moultry’ego - rzekł tato. - Pani Moultry powiedziała Jackowi, że przeszła na wylot
przez dach i podłogę w salonie i wpadła do piwnicy.
- Mój Boże! I dom nie wyleciał w powietrze?
- Nie. Bomba po prostu tam leży. - Tato odłożył słuchawkę na widełki. - Tkwi z Dickiem w piwnicy.
- Z Dickiem?
- Zgadza się. Żona podarowała mu na Gwiazdkę nowy stół do warsztatu. Właśnie go montował.
Teraz jest uwięziony w piwnicy razem z bombą.
Już po chwili zaczęła wyć syrena obrony cywilnej. Tato odebrał telefon od burmistrza Swope’a,
który prosił go, aby zgłosił się do ratusza i wraz z grupą ochotników zajął się informowaniem ludzi, że
zarówno Zephyr, jak i Bruton muszą być natychmiast ewakuowane.
- W Wigilię? - spytał ojciec. - Chcecie ewakuować całe miasto?
- Tak jest, Tom. - W głosie burmistrza dało się słyszeć nutkę irytacji. - Słyszałeś, że bomba
spadła z odrzutowca prosto...
245
- ...na dom Dicka Moultry’ego. Tak. Słyszałem. To ten odrzutowiec ją zrzucił?
- Tak jest. I musimy wywieźć stąd ludzi, na wypadek gdyby to świństwo wybuchło.
- Dlaczego nie zadzwonisz do bazy? Na pewno po nią przyjadą.
- Właśnie skończyłem z nimi rozmawiać. Mówiąc ściślej, z ich rzecznikiem. Powiedziałem mu, że
jeden z ich odrzutowców zgubił bombę nad naszym miastem, i wiesz, co on mi na to odpowiedział?
Że chyba przejadłem się babką rumową! Stwierdził, że nic podobnego nie mogło się wydarzyć i że
żaden z ich pilotów nie jest aż tak nieostrożny, by przez przypadek uruchomić dźwignię i upuścić
bombę na miasto. Powiedział, że nawet gdyby coś takiego się stało, ich saperzy w Wigilię mają
wolne, i gdyby coś takiego się stało, on osobiście miałby nadzieję, że cywile w mieście, na które
bomba nie spadła, będą mieli na tyle zdrowego rozsądku, by ewakuować miasto, zanim ta bomba,
która nie spadła, wybuchnie i przerobi większość miasta na wykałaczki. No i jak ci się to podoba?
- Na pewno wie, że mówiłeś prawdę, Luther. Przyśle tu kogoś, żeby rozbroił tę bombę.
- Możliwe, tylko kiedy? Jutro po południu? Chcesz spać przy tym tykającym diabelstwie? Nie
mogę ryzykować, Tom. Musimy wszystkich stąd wywieźć.
Tato poprosił burmistrza, żeby po niego wpadł, po czym odłożył słuchawkę i powiedział mamie,
że musimy wziąć furgonetkę i jechać na noc do dziadka Austina i babci Alice. Mama zaczęła go błagać, żeby jechał z nami, bo bardzo się o niego bała. Zrozumiała jednak, że tato już podjął decyzję i
że będzie się musiała z tym pogodzić.
- Idź po piżamę, Cory - powiedziała. - Spakuj szczoteczkę do zębów, czyste skarpetki i bieliznę.
Jedziemy do dziadków.
- Tato, czy Zephyr wyleci w powietrze? - spytałem.
- Nie. Po prostu ewakuujemy wszystkich na wszelki wypadek. Baza jak najszybciej przyśle
kogoś, żeby zabrał stąd bombę, jestem tego pewien.
- Będziesz ostrożny? - spytała go mama.
- Przecież wiesz. - Uśmiechnął się. - Wesołych świąt.
Mama mimo woli odpowiedziała mu uśmiechem.
- Ech, ty wariacie! - westchnęła i pocałowała go.
Spakowaliśmy ubrania. Syrena wyła przez okrągły kwadrans, a jej dźwięk był tak przejmujący, że
nawet psy ucichły. Ludzie już wiedzieli; opuszczali Zephyr, by spędzić tę noc u krewnych lub przyjaciół w innych miejscowościach albo w motelu „Pod Sosnami” w Union Town. Burmistrz Swope przyjechał po ojca. My z mamą też byliśmy gotowi do wyjścia.
Jeszcze zanim opuściliśmy dom, zabrzęczał telefon. Dzwonił Ben, żeby mnie poinformować, że
wyjeżdża do wujostwa w Birmingham.
- Ale afera! - rzekł podniecony. - Wiesz, co słyszałem? Podobno pan Moultry ma złamane obie
nogi i kręgosłup, a ta bomba leży mu na brzuchu! Fajnie, nie?
Musiałem się z nim zgodzić. Jeszcze nigdy nie przeżyliśmy takiej Wigilii.
- Muszę już iść! Porozmawiamy, jak wrócę! Aha... Wesołych świąt!
- Wesołych świąt, Ben!
Rozłączył się. Mama złapała mnie za kołnierz i wyprowadziła na dwór. Wkrótce jechaliśmy już do
dziadków. Jeszcze nigdy nie widziałem tylu samochodów na drodze numer 10. Modliłem się gorąco,
aby bestia z wymarłego świata nie zdecydowała się zaatakować właśnie teraz: wówczas za plecami
mielibyśmy bombę, a wokół samochody rozrzucone jak kręgle, ludzie zaś fruwaliby w powietrzu,
wcale nie potrzebując do tego skrzydeł.
Opuściliśmy Zephyr, rozjarzone świątecznym blaskiem.
Ciąg dalszy tej historii usłyszałem później, bo przecież nie było mnie na miejscu.
Mój tato był notorycznym ciekawskim. Musiał zobaczyć tę bombę. Kiedy więc Zephyr i Bruton z
wolna opustoszały, odłączył się od grupy ochotników i ruszył pieszo przez sześć przecznic do domu
pana Moultry’ego. Był to niewielki drewniany dom, bladoniebieski z białymi okiennicami. Światło
buchało w górę przez rozłupany dach. Na ulicy stał samochód szeryfa z obracającym się kogutem.
Tato wdrapał się na ganek, przekrzywiony pod wpływem wstrząsu. Frontowe drzwi były szeroko otwarte; ściany pokryła siatka pęknięć. Impet bomby strącił dom z fundamentów. Ojciec wszedł do
środka. Nie mógł nie zauważyć wielkiej dziury w zwichrzonej podłodze, bo zajmowała pół pokoju.
246
Dookoła walało się kilka choinkowych bombek, a mała srebrna gwiazdka zawisła tuż nad wystrzępioną krawędzią otworu. Sama choinka zniknęła. Tato zajrzał do piwnicy. Leżały w niej belki i deski,
splątane jak gigantyczne spaghetti i przyprószone gipsem zamiast parmezanu. Rolę klopsika pełniła
sama bomba; z rumowiska sterczały szare stateczniki ogona, nos zaś utkwił w ziemi.
- Zabierzcie mnie stąd! Ooouch, rany, moje nogi! Zabierzcie mnie do szpitala! Łojezu, umieram!
- Nie umierasz, Dick. Po prostu staraj się nie ruszać.
Wśród ruin leżał pan Moultry, przygnieciony warsztatem stolarskim, a na blacie nowego stołu
spoczywała belka o średnicy krzepkiego dębu. Była rozszczepiona na pół i tato domyślił się, iż uprzednio podpierała podłogę salonu. W poprzek belki ułożyła się choinka, ozdobiona resztkami potłuczonych świecidełek i lampek. Bomba nie spadła wprost na pana Moultry’ego, ale zaryła się nie dalej
niż półtora metra od jego głowy. Tuż obok klęczał szeryf Marchette, zasępionym wzrokiem wpatrując
się w rumowisko.
- Jack? Tu Tom Mackenson!
- Tom? - Szeryf zadarł głowę, umazaną sproszkowanym gipsem. - Zabieraj się stąd, człowieku!
- Chciałem ją zobaczyć. Wcale nie jest taka duża, jak myślałem.
- Wystarczająca! - rzekł szeryf. - Jeśli wybuchnie, rozniesie cały dom i wyrwie w ziemi krater stąd
do następnej przecznicy!
- Ooooch! - jęknął pan Moultry. Spadające deski rozdarły mu koszulę i wielki brzuch wykwitał
teraz tu i ówdzie spośród ruin. - Mówię, że umieram, cholera!
- Jest poważnie ranny? - zainteresował się ojciec.
- Nie mogę dojść na tyle blisko, żeby sprawdzić. Powiada, że obie nogi ma złamane. Możliwe, że
pękło mu co najmniej jedno żebro, bo strasznie rzęzi.
- On zawsze tak oddycha - stwierdził tato.
- No cóż, niedługo powinna nadjechać karetka. - Szeryf Marchette zerknął na zegarek. - Dzwoniłem od nich zaraz, gdy tu dotarłem. Nie rozumiem, dlaczego ich nie ma.
- Co im powiedziałeś? Że faceta przytłukła spadająca bomba?
- Tak - przyznał szeryf.
- W takim razie Dick może jeszcze długo poczekać.
- Wydostańcie mnie! - Pan Moultry próbował zepchnąć z siebie trochę gruzu, ale mu się nie
udało. Skrzywił się boleśnie, po czym odwrócił głowę i zerknął na bombę. Po tłustych policzkach spływał mu rzęsisty pot. - I zabierzcie to stąd! Jezu Chryste, pomocy!
- Gdzie jest pani Moultry? - spytał tato.
- Ha! - Ubielona gipsem twarz pana Moultry’ego wykrzywiła się szyderczo. - Podwinęła ogon i
uciekła, a mnie zostawiła tu na zatracenie, oto jaka z niej żona! Nie kiwnęła palcem, żeby mi pomóc!
- No, niezupełnie - sprostował szeryf. - Przecież mnie wezwała, czyż nie?
- No i co z tego? Jaki z ciebie pożytek? Oooooch, moje nogi! Mówię wam, że przełamały się na
dwie części!
- Mogę tam zejść? - spytał tato.
- Serdecznie ci tego odradzam. Wolałbym, żebyś stąd zmykał jak każdy, kto ma choć trochę
rozumu. Ale jeśli koniecznie chcesz, proszę bardzo. Tylko uważaj. Tam jest drabina, bo schody się
zapadły.
Ojciec zszedł ostrożnie, po czym stanął, podziwiając stos drewna zwieńczony świąteczną
choinką.
- Tę grubą belkę możemy z niego zdjąć - zawyrokował. - Ja złapię z tej strony, a ty z tamtej.
Odstawili na bok choinkę i udało im się usunąć najgrubszą belkę, choć obydwu strzyknęło przy
tym w krzyżach, zapowiadając bliskie spotkanie z masażystą. Nie znaczyło to jednak wcale, że
kłopoty pana Moultry’ego się skończyły.
- Musimy go stąd wyciągnąć, wsadzić do twojego wozu i odwieźć do szpitala - rzekł tato. - Ta
karetka na pewno nie przyjedzie.
Szeryf przyklęknął obok pana Moultry’ego.
- Hej, Dick! Ważyłeś się ostatnio?
- Czy się ważyłem? Skąd! Po jaką cholerę?
- A ile ważyłeś, kiedy ostatnio robili ci badania?
- Siedemdziesiąt pięć kilo.
247
- Kiedy? Jak byłeś w trzeciej klasie? Pytam, ile ważysz w tej chwili!
Pan Moultry nachmurzył się i zaczął coś mamrotać pod nosem.
W końcu powiedział:
- Coś koło setki.
- Zastanów się jeszcze raz.
- Oż, do diabła! No dobrze, ważę sto trzydzieści kilo! Zadowolony jesteś, sadysto?
- Możliwe, że ma złamane obie nogi. Połamane żebra. Kto wie, czy nie ma obrażeń
wewnętrznych. I waży sto trzydzieści kilo. Sądzisz, że damy radę wyciągnąć go po tej drabinie, Tom?
- Nie ma mowy - rzekł tato.
- To samo sobie myślałem. Jest tu zaklinowany do czasu, gdy będzie można sprowadzić dźwig.
- Co ty wygadujesz? - jęknął pan Moultry. - Mam tu zostać? - znów zerknął trwożnie na bombę. No to, na miłość boską, zabierzcie stąd przynajmniej to świństwo!
- Chętnie bym to zrobił, Dick - rzekł szeryf. - Naprawdę, ale żeby to zrobić, musiałbym jej
dotknąć. A jeśli jest uzbrojona, to wystarczy tylko dotknąć, by wybuchła. Myślisz, że chcę być
odpowiedzialny za twoją śmierć, nie mówiąc już o Tomie i o mnie? Nigdy w życiu!
- Burmistrz mi mówił, że rozmawiał z kimś w Robbins - odezwał się ojciec. - Podobno ten facet
nie uwierzył...
- Tak, Luther był tutaj, zanim wyjechał z rodziną. Powtórzył mi wszystko, co usłyszał od tego
skurczybyka. Możliwe, że pilot się przeraził i w ogóle nie zameldował, że tak narozrabiał. Prawdopodobnie wytoczył się z jakiegoś gwiazdkowego przyjęcia i wczołgał prosto do kabiny. Jedno jest
pewne: w najbliższym czasie nie zjawi się tu nikt z Robbins.
- No i co ja mam robić? - spytał pan Moultry. - Leżeć tu i cierpieć?
- Jeśli chcesz, przyniosę ci z góry poduszkę - zaofiarował się szeryf.
- Dick? Dick, dobrze się czujesz? - rozległ się z góry niepewny, wystraszony głos.
- Doskonale! - ryknął pan Moultry. - Nic nie sprawia mi większej przyjemności niż leżenie z połamanymi nogami i bombą w charakterze podgłówka! Boże wszechmogący! Nie wiem, kto tam się
pęta, ale powiem ci, chłopie: jesteś większym idiotą niż ten dureń, który zrzucił bombę na... a, to ty.
- Cześć, Dick - rzekł z zakłopotaniem pan Gerald Hargison. - Co porabiasz?
- Właśnie szykuję się do tańca! - Na twarzy pana Moultry’ego zaczęły występować szkarłatne
plamy. - Niech to wszyscy diabli!
Pan Hargison stanął na brzegu wyrwy i zajrzał do środka.
- To jest bomba, nie? - spytał.
- Nie, wielki kozi bobek! - wrzasnął pan Moultry. - Jasne, że to bomba!
Kiedy pan Moultry się szarpnął, wzniecając tumany białego pyłu i przysparzając sobie cierpień
fizycznych, tato zaczął się rozglądać po piwnicy. W kącie stało biurko; na ścianie nad nim wisiała
tabliczka z sentencją: MÓJ DOM JEST MOJĄ TWIERDZĄ. Nieco dalej przyczepiony był plakat z
wyłupiastookim stepującym Murzynem, pod którym dopisano ręcznie: „Oto co biały dźwiga na
barkach”. Tato podszedł do biurka, zasłanego grubą warstwą rozrzuconych papierów. Wysunął górną
szufladę i dostał po oczach widokiem olbrzymich ludzkich gruczołów mlecznych, sterczących ku
niemu z okładki magazynu „Juggs”. Czasopismo przykrywało koktajl gumek, ołówków, pinezek i innych drobiazgów. Między nimi poniewierało się prześwietlone zdjęcie, ukazujące pana Moultry’ego w
białej szacie, z karabinem przewieszonym przez ramię. W drugiej ręce trzymał spiczasty kaptur.
Uśmiechał się od ucha do ucha, najwyraźniej dumny ze swoich osiągnięć.
- Hej, zabieraj się stamtąd! - Pan Moultry z wysiłkiem obrócił głowę. - Mało ci, że tu zdycham.
Musisz jeszcze plądrować mój dom?
Tato zamknął szufladę i wrócił do szeryfa Marchette’a. Piętro wyżej pan Hargison nerwowo szurał nogami po zdewastowanej podłodze.
- Słuchaj, Dick, wpadłem tylko na chwilę, żeby zobaczyć, co z tobą. Upewnić się, że... no,
wiesz... że żyjesz.
- Na razie jeszcze żyję. Mimo że zgodnie z życzeniem mojej żony bomba spadła mi prosto na
łeb.
- Wyjeżdżamy z miasta - oznajmił pan Hargison. - Eta... prawdopodobnie wrócimy dopiero
dwudziestego szóstego. Przypuszczalnie koło dziesiątej rano. Słyszysz mnie, Dick? O dziesiątej!
- Słyszę cię, słyszę! Dużo mnie obchodzi, kiedy masz zamiar wrócić!
248
- No cóż, w każdym razie wracam o dziesiątej. Dzień po Bożym Narodzeniu. Myślałem, że może
chciałbyś wiedzieć, żeby nastawić zegarek.
- Nastawić zegarek? Zwario... - Pan Moultry urwał. - Aha. Dobra, nastawię. - Spocił się jeszcze
bardziej i wyszczerzył zęby do szeryfa.
- Mieliśmy z Geraldem po świętach pomóc koledze wysprzątać garaż - wyjaśnił. - Dlatego mówi
mi, o której wraca.
- Doprawdy? - zainteresował się szeryf. - A cóż to za kolega?
- A... taki jeden, mieszka w Union Town. Na pewno go nie znasz.
- Znam wielu ludzi w Union Town. Jak się nazywa?
- Joe - odparł pan Hargison dokładnie w tej samej chwili, w której pan Moultry powiedział, że
Sam.
- Joe Sam - wyjaśnił pan Moultry, wciąż się pocąc i wciąż się uśmiechając. - Joe Sam Jones.
- Wątpię, czy po świętach będziesz pomagał jakiemuś Joemu Samowi Jonesowi sprzątać garaż,
Dick. Mam raczej wrażenie, że będziesz się wygrzewał w miłej i bezpiecznej sali szpitalnej, nie
sądzisz?
- No to cześć, Dick, ja spływam! - bąknął pan Hargison. - Nic się nie martw, wszystko będzie dobrze! - Mówiąc to pan Hargison obrócił się na pięcie, przy czym czubek jego lewego buta potrącił srebrną choinkową gwiazdkę, zawieszoną na samym skraju wyrwy podłogowej.
Ojciec patrzył, jak gwiazdka z gracją płynie w powietrzu niczym powiększony do olbrzymich
rozmiarów płatek śniegu.
Spadła wprost na stalowy statecznik bomby i eksplodowała fontanną posrebrzanych szklanych
igiełek.
Nastała chwila ciszy, po czym wszyscy czterej mężczyźni usłyszeli to samo.
Bomba zasyczała jak skulony w gnieździe wąż, obudzony znienacka. Potem syk ustał, a z
wnętrza pocisku dobiegło powolne, złowieszcze tykanie. Nie przypominało budzika; raczej przegrzany kocioł, który lada chwila wybuchnie.
- O, cholera! - wyszeptał szeryf Marchette.
- Jezu, ocal mnie! - jęknął pan Moultry. Jego twarz, która jeszcze przed chwilą była purpurowa,
zbielała nagle, przybierając odcień maski pośmiertnej.
Reakcja pana Hargisona była najbardziej wymowna. Najpierw przemówiły jego nogi, które z
prędkością kuli armatniej poniosły go przez wykrzywioną podłogę i koślawy ganek do zaparkowanego przed domem samochodu. Wóz wystartował z miejsca jak Struś Pędziwiatr: w jednej
chwili już go tu nie było.
- O Boże, o Boże! - w oczach pana Moultry’ego pojawiły się łzy.
- Nie pozwól mi tu zginąć!
- Tom, chyba już czas się stąd wynosić, nie sądzisz? - Szeryf mówił cicho, jak gdyby sama waga
wypowiadanych słów mogła spowodować eksplozję.
- Nie możesz mnie tu zostawić! Nie wolno ci! Jesteś szeryfem!
- Nic więcej nie mogę dla ciebie zrobić, Dick. Przysięgam, że chciałbym, ale nie jestem w stanie.
Chyba tylko czary mogłyby tu pomóc, a zdaje mi się, że studnia czarów wyschła.
- Nie zostawiaj mnie! Wyciągnij mnie stąd, Jack! Zapłacę ci, ile będziesz chciał!
- Przykro mi. Smaruj na górę, Tom.
Ojcu nie trzeba było tego dwa razy powtarzać. Wdrapał się na drabinę jak Lucyfer na drzewo.
Kiedy już był na górze, zawołał:
- Trzymam drabinę, Jack! Wychodź!
Bomba tykała. Tykała i tykała.
- Nie jestem w stanie ci pomóc, Dick - powtórzył szeryf i wszedł na drabinę.
- Nie! Posłuchaj! Zrobię wszystko co zechcesz, tylko mnie stąd wyciągnij! Nieważne, że będzie
bolało! Dobrze?
Tato i szeryf Marchette ruszyli w stronę drzwi.
- Błagam! - krzyknął pan Moultry. Głos mu się załamał i przeszedł w szloch. Mężczyzna zaczął
się szarpać, chcąc się uwolnić z pułapki, ale ból był zbyt silny. Po jego twarzy popłynęła nowa fala
łez. - Nie możecie mnie tu zostawić! To nieludzkie!
Kiedy tato i szeryf wyszli z domu, wciąż jeszcze słyszeli jego krzyki i łkania. Obaj mieli posępne
249
miny.
- Nie na wiele się przydałem! - mruknął szeryf Marchette. - Jezu...
Podeszli do samochodu.
- Podwieźć cię gdzieś, Tom?
- Tak. - Tato zmarszczył brwi. - Nie. - Oparł się o samochód.
- Nie wiem.
- Nie patrz tak na mnie! Nic nie da się zrobić, sam dobrze o tym wiesz!
- Może ktoś powinien tu zaczekać, na wypadek gdyby przyjechali ci od rozbrajania bomb?
- Świetny pomysł. - Szeryf rozejrzał się po opustoszałej ulicy.
- Zgłaszasz się na ochotnika?
- Nie.
Ja też nie. Oni tak prędko nie przyjadą, Tom. Obawiam się, że ta bomba eksploduje, i całe
osiedle wyleci w powietrze. Nie wiem, jak ty, ale ja się stąd zabieram, póki jeszcze żyję.
Szeryf podszedł do samochodu i otworzył drzwi.
- Jack, zaczekaj chwilę - powiedział tato.
- Nie mamy ani chwili. Wsiadaj, jeśli chcesz jechać.
Ojciec wsiadł do samochodu. Szeryf zapuścił silnik.
- Dokąd?
- Posłuchaj mnie, Jack. Sam powiedziałeś, że Dicka uratować mogą tylko czary lub cud. Kto więc
jest jedyną osobą, która może mu jeszcze pomóc?
- Wielebny Blessett już dawno wyjechał z miasta.
- Nie, nie on! Ona.
Szeryf Marchette zastygł z dłonią na dźwigni zmiany biegów.
- Jack, ktoś, kto potrafi zmienić pełną naboi ładownicę w worek ogrodowych węży, mógłby z
powodzeniem zająć się tą bombą, nie uważasz?
- Nie, nie uważam! Wątpię, by Dama miała z tym coś wspólnego. Pewnie Biggun tak się zalał tą
swoją pędzoną whisky, że sam napakował do ładownicy węży, myśląc, że wpycha do niej naboje!
- Dajże spokój! Przecież sam je widziałeś! Były ich setki! Ile czasu musiałby je zbierać?
- Nie wierzę w to całe voodoo - oświadczył szeryf Marchette. - Ani trochę.
Ojciec rzucił pierwszą odpowiedź, jaka mu przyszła do głowy, lecz słowa, które wypowiedział,
jego samego też zaszokowały.
- Nie powinniśmy się bać prosić ją o pomoc, Jack. Oprócz niej nie mamy nikogo.
- Cholera - mruknął szeryf. - A niechaj to jasna cholera. - Spojrzał na dom Dicka Moultry’ego, z
którego przez dziurę w dachu nadal sączyło się światło. - Możliwe, że już wyjechała.
- Możliwe. Nie wiemy tego na pewno. Może przynajmniej pojechalibyśmy tam, żeby się
przekonać?
Większość domów w Bruton tonęła w ciemnościach; ich właściciele usłuchali syreny i uciekli z
zagrożonego miasta. Tęczowy domek Damy jarzył się jednak feerią świateł. Maleńkie żaróweczki
mrugały w każdym oknie.
- Zaczekam tutaj - rzekł szeryf Marchette.
Tato skinął głową i wysiadł. Zaczerpnął w płuca wielki haust wigilijnego powietrza i ruszył ku frontowym drzwiom. Ujął kołatkę w kształcie srebrnej dłoni i zrobił coś, czego nigdy się po sobie nie
spodziewał: zaanonsował Damie, że przybył na wezwanie.
Czekał modląc się w duchu, żeby ktoś otworzył.
Czekał wpatrzony w klamkę. Czekał.
W piętnaście minut od chwili gdy mój ojciec ujął srebrną rączkę, na ulicy, przy której mieszkał
Dick Moultry, rozległ się niecodzienny hałas. Był to rumor i grzechot, któremu dodatkowo towarzyszyło szczekanie psów. Przeżarta rdzą ciężarówka na spłaszczonych resorach zatrzymała się
przy krawężniku przed domem pana Moultry’ego. Wysiadł z niej wysoki, chudy Murzyn. Na drzwiach
szoferki widniał niezbyt schludny napis: LIGHTFOOT - NAPRAWY.
Mężczyzna poruszał się tak powoli, iż odnosiło się wrażenie, że każdy ruch sprawia mu ból. Miał
na sobie świeżo wyprany kombinezon i szarą czapkę, spod której kipiały siwe włosy. W zwolnionym
tempie podszedł do skrzyni, skąd wyjął pas z narzędziami, przy którym wisiały różnego rodzaju
250
młotki, śrubokręty i wyrafinowane kleszcze. Przeciągając czas do granic ostateczności podniósł
swoją skrzynkę - stare metalowe pudło z wieloma przegródkami, pełnymi wszelakich nitów, śrub i
sworzni, jakie tylko istnieją pod rzemieślniczym słońcem. Następnie, poruszając się tak, jak gdyby
dźwigał ciężar wieków, pan Marcus Lightfoot wszedł na zwichrowany ganek pana Dicka Moultry’ego.
Zapukał do drzwi, chociaż stały otworem: puk... puk...
Mijały epoki. Cywilizacje rozkwitały i upadały. Gwiazdy rodziły się w gwałtownych skurczach i dogorywały pod zimnym sklepieniem kosmosu. - ...puk.
- Dzięki ci, Boże! - zawołał ochryple pan Moultry. - Wiedziałem, że mnie tak nie zostawisz, Jack!
O Boże miłosier... - Urwał, ponieważ przez dziurę w podłodze salonu, która z jego perspektywy była
sufitem, zamiast spodziewanego wysłannika niebios zobaczył czarną twarz, bez wątpienia należącą
do szatana.
- Wielki Boże! - zasępił się pan Lightfoot. Jego oczy odnalazły bombę, a uszy pochwyciły tykanie
detonatora. - Widzi mi się... że pan naprawdę... jest w tarapatach.
- Przyszedłeś tu, żeby zobaczyć, jak wylatuję w powietrze, czarny dzikusie? - warknął pan Moultry.
- Nie, psze pana. Przyszedłem... tak zrobić... żeby pan... nie wyleciał.
Chcesz mi pomóc? Ty? Dobre sobie! - Pan Moultry zaczerpnął głęboko w płuca powietrza i
ryknął, wysilając zdarte gardło: - Jack!!! Niech mnie ktoś ratuje!!! Ktokolwiek, byle biały!!!
- Hm... Panie Moultry... - Pan Lightfoot cierpliwie odczekał, aż rannemu zabraknie tchu. - Ta
tam... bomba... może nie lubić... hałasów.
Pan Moultry dołożył wszystkich sił, żeby się uwolnić. Twarz, zroszoną kroplami potu wielkimi jak
groch, miał już barwy ketchupu. Wiercił się i miotał w kupie gruzu; w porywie wściekłości złapał
własną koszulę i zdarł z siebie jej resztki; sięgał rękami w powietrze, gdzie, niestety, nie było się
czego uchwycić. Potem jednak ból, niczym potężny zapaśnik, sprowadził go do parteru i pan Moultry
znieruchomiał. Ledwie już zipał; połamane nogi przyprawiały go o katusze, a bomba nadal tykała tuż
obok jego głowy.
- Coś mi się widzi - oświadczył pan Lightfoot i ziewnął, bo pora była późna - że będę musiał...
tam zejść.
Zdawać się mogło, że nim pan Lightfoot dotrze do ostatniego szczebla drabiny, będzie już Nowy
Rok. Narzędzia przy pasie pobrzękiwały cicho. Pan Lightfoot ujął swoją skrzynkę i ruszył w kierunku
Dicka Moultry’ego, ale po drodze jego uwagę przykuł plakat z wyłupiastookim tancerzem. Pan Lightfoot przyjrzał mu się z zainteresowaniem. Sekundy tykały. Bomba też.
- He-he - rzekł mechanik i pokręcił głową. - Hę, hę!
- Z czego się śmiejesz, ty stuknięty małpiszonie?
- To biały - oświadczył pan Lightfoot. - Pomalowany... na czarno. Wygląda... idiotycznie.
Po dłuższej chwili pan Lightfoot oderwał się wreszcie od podobizny Ala Jolsona i podszedł do
bomby. Uprzątnął nieco dachówek i najeżonych gwoździami desek, po czym usiadł na ziemi. Cała ta
akcja przywodziła na myśl ślimaka przemierzającego boisko do piłki nożnej. Pan Lightfoot przysunął
do siebie skrzynkę, niczym zaufanego towarzysza, potem z kieszeni na piersi wyjął okulary w drucianych oprawkach, chuchnął na szkła i przetarł je rękawem. Nawet dla postronnego widza byłaby to
bolesna lekcja cierpliwości.
- Za jakie grzechy mnie to spotyka? - skrzeknął pan Moultry.
Pan Lightfoot włożył okulary.
- Teraz... - rzekł i nachylił się nad bombą - zobaczymy... - zmarszczył brwi, między którymi
pogłębiły się drobne linie - co jest co.
Wyjął z pasa młotek z miniaturową główką. Polizał palec i bardzo, bardzo powoli zwilżył młotek
śliną. Potem puknął w bombę tak lekko, że prawie nie było tego słychać.
- Nie tłucz w nią! Jezu kochany! Wysadzisz nas obu prosto do piekła!
- Nie mam... - pan Lightfoot nadal opukiwał bok bomby - tego w planach...
Przycisnął ucho do żelaznej połówki.
- Uhm - powiedział. - Słyszę... co tam gadasz. - Palce mechanika zatrzymały się na ledwo
wyczuwalnym szwie. - Tędy... do twojego... serduszka, co? - Zlokalizował cztery śruby, umieszczone
tuż pod statecznikami, i zdjął z pasa odpowiedni śrubokręt. Wszystko to działo się w tempie topnienia
lodowca.
251
- Przyszedłeś mnie wykończyć, prawda? - pan Moultry doznał nagłego objawienia. - To ona cię tu
nasłała, co? Nasłała cię, żebyś mnie zabił!
- W połowie - rzekł pan Lightfoot, powoli obracając pierwszą śrubę - ma pan rację.
Po wielu minutach śruba wpadła wreszcie w nadstawioną dłoń pana Lightfoota. Mechanik zaczął
nucić Śniegowego bałwanka na swoją lunatyczną modłę. Gdzieś między drugą a trzecią śrubą detonator przestał tykać, a zaczął zgrzytać. Pan Moultry, z wytrzeszczonymi oczyma, skąpany we własnym pocie i nękany drgawkami, stracił na wadze ponad dwa kilo.
Pan Lightfoot wyjął ze skrzynki mały niebieski słoiczek. Otworzył go i nabrał na czubek wskazującego palca odrobinę jakiejś tłustej substancji o barwie skóry węgorza. Napluł na nią i rozsmarował
mazidło wzdłuż otaczającej bombę szczeliny. Potem mocno ujął stateczniki, próbując je obrócić w
kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Bomba stawiła opór. Pan Lightfoot spróbował
nadać statecznikom kierunek zgodny z ruchem wskazówek zegara. Również bezowocnie.
- Słuchaj no! - rzekł stanowczo, marszcząc czoło z dezaprobatą. - Nie rób mi tu... żadnych...
hocków-klocków!
Maleńkim młotkiem opukał otwory po śrubach. Pan Moultry zsiusiał się w spodnie, tracąc w ten
sposób kilka kolejnych gramów. Potem pan Lightfoot obiema rękami chwycił ogon bomby, zaparł się
mocno i pociągnął.
Bomba wydała cienki, przeraźliwy pisk i część ogonowa powoli zaczęła się zsuwać. Czyniła to
niechętnie i pan Lightfoot kilkakrotnie musiał przerwać pracę, żeby rozprostować ścierpnięte palce.
Ponawiał wysiłki z uporem leniwca, który chwyta się gałęzi. W końcu ogon pozwolił się zdjąć, odsłaniając dżunglę różnokolorowych drucików, labirynty obwodów elektronicznych i lśniące czarne cylindry,
które przypominały grzbiety karaluchów.
- Joooojku! - szepnął oczarowany mechanik. - Ależ to cudo!
- Ten facet mnie zabije - jęknął pan Moultry. - Zabije mnie na amen.
Zgrzytanie brzmiało teraz głośniej. Pan Lightfoot dotknął metalowym próbnikiem małej czerwonej
skrzynki, z której dobywał się hałas. Potem musnął ją palcem i syknął, cofając go szybko.
- Ho-ho - powiedział. - Trochę się... rozgrzało.
Pan Moultry zaczął bulgotać. Z nosa mu ciekło, a z opuchniętych oczu ciurkiem płynęły łzy.
Palce pana Lightfoota pracowicie przesuwały się po przewodach, śledząc ich bieg. W piwnicy
rozniósł się zapach rozgrzanych kabli. Powietrze drgało nad czerwoną skrzyneczką. Pan Lightfoot
podrapał się w brodę.
- Wie pan co - powiedział. - Zdaje się... że mamy tu... pewien problem.
Ranny zadygotał, bliski utraty przytomności.
- Widzi pan... - Mechanik zabębnił palcami po podbródku, mrużąc oczy w skupieniu. - Ja...
naprawiam rzeczy. Nie... psuję ich. - Wciągnął głęboko powietrze i powolutku je wypuścił. - A tu, widzi
mi się... trzeba będzie coś... popsuć. - Skinął głową. - No tak... Szkoda psuć... coś tak ładnego. Wyjął inny, większy młotek. - Ale trzeba.
Puknął młotkiem w czerwoną skrzynkę. Plastikowa powłoka pękła na całej długości. Pan Moultry
przygryzł sobie język. Mechanik zdjął oba kawałki plastiku i przyjrzał się mniejszej instalacji, którą osłaniały.
- Tajemnice... wewnątrz tajemnic - orzekł.
Sięgnął do skrzynki z narzędziami i wyjął z niej niewielkie obcążki, wciąż jeszcze ozdobione
metką, na której widniała cena - dziewięćdziesiąt dziewięć centów.
- Słuchaj no ty - odezwał się do bomby. - Nie waż... mi się wybuchnąć... prosto w nos.
- O Boże w niebiesiech, o Jezu drogi, idę do nieba, idę do nieba - pojękiwał pan Moultry.
- Jak pan... już tam... będzie - rzekł z lekkim uśmiechem pan Lightfoot - niech pan powie...
świętemu Piotrowi... że za chwilę... przyjdzie tam... jeden mechanik.
Zbliżył obcążki do dwóch drucików krzyżujących się w samym sercu mechanizmu. Jeden z nich
był biały, drugi czarny.
- Czekaj - szepnął pan Moultry. - Czekaj...
Pan Lightfoot zatrzymał się.
- Muszę to z siebie zrzucić. - Oczy pana Moultry’ego były już tak wytrzeszczone, że śmiało mógł
zakasować czarnego tancerza z plakatu. - Muszę zrzucić ten ciężar, żeby lekko pofrunąć do nieba.
252
Słuchaj...
- Słucham - rzekł pan Lightfoot.
Bomba mruczała coś po swojemu.
- Gerald i ja... my... a właściwie to przede wszystkim Gerald... Ja nie chciałem z tym mieć nic
wspólnego, ale... to ma wybuchnąć o dziesiątej rano... w dzień po Bożym Narodzeniu. Słyszysz? O
dziesiątej rano. Skrzynka pełna dynamitu. Ma zegarowy zapalnik. Zapłaciliśmy Biggunowi... i on go
nam skombinował. - Pan Moultry głośno przełknął ślinę, jak gdyby piekielny ogień już lizał mu
pośladki. - To ma wysadzić to wasze muzeum. Postanowiliśmy to zrobić... właściwie Gerald na to
wpadł... kiedy usłyszeliśmy, że Dama ma zamiar je zbudować. Słuchaj mnie, Lightfoot!
- Słucham - odparł spokojnie Murzyn.
- Gerald umieścił to gdzieś koło muzeum. Może w ośrodku rekreacyjnym. Przysięgam Bogu, że
nie wiem, gdzie to wsadził, ale to tam jest i ma wybuchnąć zaraz po Bożym Narodzeniu.
- Na pewno? - spytał pan Lightfoot.
- Tak! To święta prawda, a teraz, Boże, przyjmij mnie do swojej łaski, bo oczyściłem mą duszę!
- Mhm - pan Lightfoot złapał obcążkami czarny przewód. Klik! i drucik był przecięty. Bomba jednak nie dała się tak łatwo uciszyć.
- Słyszysz mnie, Lightfoot? Ta skrzynka dynamitu wciąż tam jest!
Mechanik ujął obcążkami biały drut. Zęby miał zaciśnięte, a na policzkach pot błyszczał mu
niczym gwiezdny pył.
- Nie ma - powiedział.
- Czego znów nie ma?
- Tego... tam. Już... nie ma. Znaleźliśmy... to. A teraz... przetnę... ten drut. - Ręka mu zadrżała. Może wybuchnąć... jeśli się... pomylę.
- Boże, zlituj się - zakwilił pan Moultry. - Dobry Jezu, ślubuję ci, że do końca mych dni będę
grzecznym chłopcem, jeśli tylko pozwolisz mi ujść stąd z życiem.
- Tnę - oznajmił pan Lightfoot.
Pan Moultry zacisnął powieki. Usłyszał ciche szczęknięcie. BUUUUUMMMMM!!! Rozległ się ryk i
błysnął ogień. Pan Moultry zaczął krzyczeć.
Kiedy w końcu odjęło mu głos, ze zdumieniem stwierdził, że nie słyszy ani anielskich głosów, ani
też diabłów zawodzących fałszywie: „Witamy drogiego kolegę!” Słyszał natomiast ciche: „Hę, hę, hę...
hę, hę...”
Otworzył oczy.
Pan Lightfoot, uśmiechnięty od ucha do ucha, zdmuchnął błękitnawy płomyk, tlący się na odciętym końcu białego drucika. Pokonana bomba milczała. Mechanik odchrząknął delikatnie, wypróbowując struny głosowe nadwerężone potwornym rykiem, którym przed chwilą uraczył pana Moultry’ego.
- Bardzo pana... przepraszam - rzekł. - Po prostu... nie mogłem... sobie tego odmówić.
Pan Moultry oklapł nagle jak przekłuty balonik. Powietrze uszło z niego z cichym, przeciągłym
sykiem. Zemdlał.
5. SZESNAŚCIE KROPLI KRWI.
Wróciłem.
Zegarowy mechanizm połączony z ładunkiem dynamitu - wraz z laską dorzuconą na szczęście
hojną ręką Bigguna Blaylocka - rzeczywiście został odnaleziony niedługo po tym, jak powiedziałem
Damie, kim były dziewczynki z mojego snu. Musiałem już wcześniej widzieć te zdjęcia, choć nie
zdawałem sobie z tego sprawy, a kiedy po incydencie z płonącym krzyżem byłem świadkiem zakupu
skrzynki, dokonanego przez panów Hargisona i Moultry’ego, podświadomie odgadłem, do czego
miała służyć jej zawartość. Dlatego ciągle strącałem budzik z nocnej szafki. Teoria ta miała tylko
jedną lukę: nie przypominałem sobie, bym przed wizytą w muzeum widział zdjęcia dziewczynek,
które zginęły w birminghamskim kościele baptystów przy Szesnastej Ulicy. Zresztą czy ja wiem?
Może wydrukowano je w „Lifie”? Ale ponieważ mama wyrzuciła czasopisma, nie mogę tego
stwierdzić z całą pewnością.
Dama natychmiast połączyła wszystkie elementy zagadki. Zebrała uczestników przyjęcia i kazała
im szukać drewnianej skrzynki, która mogła się znajdować w muzeum, w ośrodku albo gdzieś w
sąsiedztwie. Nie mogliśmy jej odnaleźć, choć przewróciliśmy wszystko do góry nogami. Wtedy Dama
przypomniała sobie, że pan Hargison jest listonoszem. Tuż przed ośrodkiem, na rogu Buckhart
253
Street, stała skrzynka pocztowa. Charles Damaronde przytrzymał Gavina za nogi, mały zaś wśliznął
się do środka i po chwili usłyszeliśmy jego stłumiony głos: „Jest tutaj! „Chłopczyk nie mógł jednak
wyciągnąć bomby, bo była dla niego za ciężka. Wezwano szeryfa. Pojawił się na miejscu wraz z
naczelnikiem poczty, panem Conradem Oatmanem, który przywiózł klucz do skrzynki. Było w niej
dość dynamitu, by wysadzić w powietrze ośrodek rekreacyjny, muzeum i jeszcze parę domów po
drugiej stronie ulicy. Najwyraźniej za czterysta dolarów można sobie zafundować potężny fajerwerk.
Pan Hargison wiedział, o której wybiera się pocztę i że skrzynka zostanie otwarta dopiero
dwudziestego szóstego po południu, nastawił więc zapalnik punktualnie na dziesiątą. Szeryf Marchette stwierdził, że była to robota zawodowca, ponieważ detonator mógł działać z dwunasto,
dwudziestocztero- lub czterdziestoośmiogodzinnym opóźnieniem. Oznajmił Damie, że nie chce, by
panowie Hargison i Moultry usłyszeli o znalezieniu bomby, dopóki z jej wnętrza nie zbierze się odcisków palców. Tato dowiedział się od nas o wszystkim, kiedy wróciliśmy z mamą z Bruton, i muszę
przyznać, że zarówno on, jak i szeryf Marchette stanęli na wysokości zadania zachowując kamienne
twarze podczas wizyty pana Hargisona w domu pana Moultry’ego. Spowiedź tego ostatniego stanowiła tylko dodatkowy, smakowity kąsek. Na skrzynce z dynamitem znaleziono pięć odcisków, które idealnie pasowały do palców listonosza. Obaj panowie zostali wkrótce zaproszeni do biura FBI w
Birmingham i nie muszę chyba dodawać, że ich nazwiska zostały skreślone z rejestru stałych
mieszkańców miasta Zephyr.
Otwarcie muzeum odbyło się z wielką pompą. Cztery czarne dziewczynki przestały mnie
odwiedzać we śnie, ale gdybym kiedykolwiek chciał na nie popatrzyć, wiedziałem, dokąd iść.
Upadek wojskowej bomby z odrzutowca i znalezienie bomby Ku-Klux-Klanu w skrzynce pocztowej przed muzeum zajmowały Zephyr przez wiele dni po świętach. Ben, Johnny i ja zastanawialiśmy się długo, czy pan Lightfoot naprawdę bał się tej bomby, czy też nie. Ben twierdził, że tak.
Johnny i ja stwierdziliśmy, że pan Lightfoot w pewnym sensie przypominał Nemo Curlissa; tyle że zamiast z piłką baseballową naturalna więź łączyła go z wszystkimi mechanizmami - nawet bombą.
Wystarczyło więc, by spojrzał na przewody, a już wiedział dokładnie, co ma robić.
Przy okazji przymusowej wycieczki do Birmingham Ben przeżył nader interesującą przygodę.
Jego rodzice zatrzymali się u wujka Milesa, który pracował w jednym ze śródmiejskich banków.
Wujek zabrał Bena do skarbca i od tej pory chłopak nie potrafił mówić o niczym innym, jak tylko o zapachu pieniędzy, że są takie ładne i takie zielone. Wujek podobno dał mu potrzymać paczkę studolarowych banknotów i Ben wciąż czuł rozkoszne łaskotanie w koniuszkach palców. Powiedział, że
jeszcze nie wie, co będzie w życiu robił, ale jednego jest pewien: chciałby mieć do czynienia z dużą
ilością pieniędzy. Uśmialiśmy się z Johnnym serdecznie. Brakowało nam Davy’ego Raya; wyobrażam
sobie, jak by to skomentował.
Johnny, zgodnie ze swym życzeniem, otrzymał na Gwiazdkę dwa prezenty. Jednym był zestaw
policyjny, składający się z honorowej odznaki, proszku do zbierania odcisków palców, kajdanków,
proszku, który oblepiał podeszwy butów włamywaczy i był widoczny tylko w świetle ultrafioletowym,
oraz podręcznika policjanta amatora. Drugim prezentem była drewniana półka wystawowa z małymi
przegródkami, w których umieścił swoją kolekcję grotów. Jedna przegródka pozostała pusta - Johnny
zarezerwował ją dla pewnego czarnego smukłego grotu, na wypadek gdyby wódz Pięć Grzmotów
kiedyś jednak z niego zrezygnował.
Sprawa pana Lightfoota wydawała się nam nie do końca jasna. Mama dała wyraz swoim wątpliwościom w dwa dni po świętach, kiedy na Zephyr spadł zimny deszcz.
- Tom? - odezwała się podejrzliwie. Siedzieliśmy wszyscy w salonie. Byłem pochłonięty lekturą
Złotych słonecznych jabłek, których ostatnio nawet siłą nie można mi było wyrwać z rąk. - Skąd się
wziął pan Lightfoot w domu Dicka Moultry’ego? Jakoś nie chce mi się wierzyć, żeby zgłosił się na
ochotnika.
Tato milczał.
Podobnie jak rodzice mają szósty zmysł, gdy chodzi o ich dzieci, tak samo one bezbłędnie
wyczuwają rodziców. Opuściłem książkę. Tato nie wystawił nosa zza gazety.
- Tom? Wiesz może, co go do tego skłoniło?
Ojciec zakasłał.
- Mniej więcej - odparł.
- No, więc jak to było?
254
- Zdaje się, że... ja się do tego przyczyniłem.
- Ty? Jak to?
Tato złożył gazetę, uświadomiwszy sobie, że nie ma innego wyjścia, jak tylko powiedzieć
prawdę.
- Poprosiłem... Damę o pomoc.
Mamę zamurowało. Deszcz tłukł w okna, płonące szczapy trzaskały na kominku, a ona po prostu
skamieniała.
- Doszedłem do wniosku, że to ostatnia szansa dla Dicka. Po tym, co zrobiła z ładownicą Bigguna Blaylocka... Pomyślałem, że mogłaby mu jakoś pomóc - ciągnął tato. - No i okazało się, że miałem rację. Zaraz przy mnie zadzwoniła do Marcusa Lightfoota.
- Przy tobie? Nie wierzę! Widziałeś się z nią osobiście?
- Nie tylko się z nią widziałem. Byłem u niej. Siedziałem na jej krześle i piłem kawę. - Tato
wzruszył ramionami. - Nie wiem, dlaczego się spodziewałem, że znajdę tam pozmniejszane ludzkie
głowy na ścianach i kłębowiska czarnych wdów w każdym kącie. Nie przypuszczałem, że jest religijna.
- Byłeś u Damy - powtórzyła mama. - Trudno mi w to uwierzyć! Przecież tak się jej bałeś?
- Nie bałem się jej - sprostował ojciec. - Byłem tylko trochę... speszony, to wszystko.
- I powiedziała, że mu pomoże? Mimo iż wiedziała, że maczał palce w podłożeniu tej bomby?
- No cóż... to nie było aż takie proste - przyznał ojciec.
- Tak? - Mama zawiesiła głos. Kiedy zaczęło się zanosić na to, że tato już nic więcej nie doda,
powiedziała: - Chciałabym usłyszeć coś więcej na ten temat.
- Kazała mi obiecać, że wrócę. Powiedziała, że wystarczy na mnie spojrzeć, by zauważyć, jak
bardzo mnie to gryzie. Powiedziała, że to się odbija także na tobie i Corym. Mówiła, że wszyscy żyjemy w ciągłym napięciu przez tego nieboszczyka z jeziora. - Tato odłożył gazetę na stolik i zapatrzył
się w ogień. - I wiesz co? Ona ma rację. Obiecałem, że przyjdę do niej jutro o siódmej wieczorem.
Pewnie bym ci o tym powiedział. Albo może i nie, sam nie wiem.
- Ty wstrętny zarozumialcze - zbeształa go mama. - Chcesz powiedzieć, że zrobiłeś dla Dicka
Moultry’ego to, czego nie chciałeś zrobić dla mnie?
- Nie. Po prostu nie byłem jeszcze gotowy. Dick potrzebował pomocy, więc musiałem się jakoś
przełamać. A teraz sam chcę to rozwikłać. Także ze względu na was.
Mama podeszła do ojca. Stanęła za nim, położyła mu dłonie na ramionach, a podbródek oparła
na jego głowie. Obserwowałem ich zlewające się cienie. Tato wyciągnął rękę i objął mamę za szyję.
Trwali tak przez chwilę bez ruchu, przytuleni do siebie, a na kominku trzaskał i syczał ogień.
Był już najwyższy czas, żeby odwiedzić Damę.
Kiedy za dziesięć siódma zapukaliśmy do jej drzwi, otworzył nam pan Damaronde. Tato bez wahania przekroczył próg; jego strach przed Damą całkowicie się rozwiał. Niemal natychmiast pojawił
się Księżycowy człowiek w szlafroku i kapciach. Częstował nas precelkami, podczas gdy pani
Damaronde przyniosła dzbanek kawy - nowoorleańskiej kawy z cykorią, jak nam powiedziała.
Siedzieliśmy w saloniku czekając, aż Dama będzie gotowa nas przyjąć.
Do tej pory nie podzieliłem się z nikim swoimi podejrzeniami co do doktora Lezandera. Wciąż nie
mogłem uwierzyć, że doktor, który był taki dobry i łagodny dla Zbója, może być zabójcą. Miałem
swoją teorię na temat dwóch papug, ale z morderstwem łączyło doktora jedynie zielone piórko, a i tu
nie wyszedłem poza sferę domysłów. Uznałem, że powinienem mieć jakieś solidniejsze podstawy,
żeby wmieszać do tego rodziców.
Nie czekaliśmy długo. Po kilku minutach pan Damaronde poprosił nas, byśmy udali się za nim tym razem nie do sypialni Damy, lecz do naprzeciwległego pokoju. Dama siedziała na krześle z
wysokim oparciem, mając przed sobą składany stolik karciany. Wbrew moim przewidywaniom nie
była ubrana w szatę wyznawców voodoo ani też w czapkę czarnoksiężnika, ale w prostą ciemnoszarą sukienkę, ozdobioną jedynie broszką w kształcie tańczącego arlekina. Podłogę gabinetu - bo
był to niewątpliwie jej gabinet - pokrywała trzcinowa mata. W kącie w dużej glinianej donicy rosło
sękate drzewko. Pomalowane na beżowo ściany były nagie.
Pan Damaronde zamknął za nami drzwi.
- Usiądź, Tom - odezwała się Dama.
255
Tato usiadł. Widziałem, że się denerwuje, bo w gardle mu pstrykało za każdym razem, kiedy
przełykał ślinę. Skrzywił się lekko, kiedy Dama się pochyliła i podniosła stojącą obok krzesła torbę
lekarską. Postawiła ją na stoliku i rozpięła zamek.
- Czy to będzie bolało? - spytał.
- Możliwe. To zależy.
- Od czego?
- Od tego, jak głęboko trzeba będzie ciąć, żeby wydobyć prawdę - odparła wyjmując z torby jakiś
przedmiot, zawinięty w niebieską ściereczkę.
Następnie pojawiło się srebrne, zdobione filigranem puzderko, a za nim talia kart. Po chwili
Dama położyła na stoliku arkusz maszynowego papieru. W świetle wiszącej lampy zauważyłem znak
wodny Nifty; był to ten sam papier, którego i ja używałem. Ostatnia wyłoniła się z torby fiolka po
pastylkach, zawierająca trzy wypolerowane kamyki: jeden czarny, drugi rudawy, a trzeci biały z
szarymi żyłkami.
- Nadstaw prawą rękę - powiedziała Dama, a kiedy tato usłuchał polecenia, odkręciła fiolkę i
wytrząsnęła mu na dłoń kamyki. - Poobracaj je przez chwilę w garści - dodała.
Tato uśmiechnął się nerwowo, ale nie oponował.
- Czy to kamienie z żołądka Starego Mojżesza? - zapytał.
- Nie. To zwyczajne kamyki, które znalazłam nad rzeką. Obracaj je, łatwiej się uspokoisz.
- Aha - bąknął ojciec, przesuwając w dłoni kamyczki dla nerwowych.
Usunęliśmy się z mamą na bok, żeby nie przeszkadzać Damie w jej czynnościach. Sam nie
wiedziałem, czego się spodziewać. Może jednej z tych ceremonii przy blaskach pochodni, podczas
których ludzie tańczą w kółko i wrzeszczą? Ale wszystko odbyło się zupełnie inaczej. Dama zaczęła
tasować karty z taką wprawą, że sam Maverick mógłby brać u niej lekcje.
- Opowiedz mi o swoich snach, Tom - powiedziała. Karty furczały rytmicznie w jej szczupłych palcach.
Tato zerknął na nas niepewnie.
- Chcesz, żeby wyszli? - zapytała Dama, ale ojciec potrząsnął głową.
- Śni mi się - zaczął - że stoję nad Saksońskim Jeziorem i widzę, jak wpada do niego samochód.
Potem jestem już w wodzie i patrzę przez okno na tego martwego człowieka. Twarz ma... potwornie
zbitą. Kajdanki na ręce. Gardło owinięte struną do pianina. Samochód tonie, do środka zaczyna się
wlewać woda, a on... - Ojciec przerwał na chwilę. Kamyki grzechotały w jego dłoni. - On patrzy na
mnie i uśmiecha się. Ta straszna, skatowana twarz... uśmiecha się do mnie. Potem mówi... a głos
brzmi jak bulgotanie mułu.
- Co mówi?
- Mówi... „Chodź ze mną, na dno i w mrok”. - Twarz ojca była uosobieniem cierpienia; serce mnie
bolało, kiedy na nią patrzyłem. - Tak właśnie mówi: „Chodź ze mną, na dno i w mrok”. Potem sięga
po mnie wolną ręką. Sięga po mnie, a ja się cofam, bo tak strasznie się boję, że mnie dotknie. I
wtedy sen się kończy.
- Masz jakieś inne sny, które powracają?
- Parę. Ale nie tak wyraźne jak ten. Czasami śni mi się, że słucham kogoś, kto gra na pianinie.
Niekiedy dochodzą mnie jakieś wrzaski, niezrozumiały bełkot. Od czasu do czasu widzę parę rąk,
które trzymają ten drut i coś, co wygląda jak kij owinięty czarną taśmą. Wszystkie twarze są rozmazane, jak gdybym patrzył na nie przez mgłę lub jakby krew zalewała mi oczy. Ale te sny zdarzają
się o wiele rzadziej niż ten z człowiekiem w samochodzie.
- Czy Rebecca mówiła ci, że ja także odbieram niektóre z tych strzępków? - Dama nadal
tasowała karty. Wydawały kojący, hipnotyzujący dźwięk. - Też słyszę muzykę i wrzaski, dostrzegam
drut i pałkę. Widziałam tatuaż, ale nie widziałam człowieka, który go nosił. - Uśmiechnęła się blado. Jesteśmy podłączeni do tego samego gniazdka, Tom; tyle że ty odbierasz z większym natężeniem.
Potrafisz mi to wytłumaczyć?
- Myślałem, że to pani ma być przewodniczką duchową - mruknął ojciec.
- Jestem. Podobno. Ale każdemu pojawia się coś we śnie, Tom. Każdy widzi skrawki tej czy innej
kołdry. Jesteś bardzo blisko. Bliżej niż ja. Chyba dlatego tak jest.
Tato mocniej zacisnął kamyczki w dłoni. Dama czekała, nie przestając tasować kart.
- Na początku - powiedział tato - sny pojawiały się zaraz, gdy tylko kładłem się do łóżka. Potem
256
zaczęły mnie nachodzić nawet wtedy, kiedy nie spałem. W ciągu dnia. Nagle przez ułamek sekundy
widziałem ten samochód, twarz i słyszałem wołanie. Ciągle powtarzał to samo: „Chodź ze mną, na
dno i w mrok”. Słyszałem ten bulgoczący głos i... Jestem już bliski obłędu, bo nie mogę się z tego
otrząsnąć. Nie mogę nawet na chwilę odpocząć. Całymi nocami nie śpię, nawet się nie kładę ze strachu, że...
- Że co? - spytała łagodnie Dama.
- Ze strachu... że go usłucham i zrobię to, czego ode mnie chce.
- A czego on chce, Tom?
- Chyba chce, żebym się zabił - rzekł ojciec.
Szelest kart ustał. Dłoń mamy znalazła moją i zacisnęła się na niej.
- Chyba chce... żebym przyszedł nad jezioro i utopił się w nim. Chce, żebym poszedł z nim. Na
dno i w mrok.
Dama patrzyła na ojca w skupieniu, szmaragdowe oczy nabierały blasku.
- Dlaczego miałby tego chcieć, Tom?
- Nie wiem. Może brak mu towarzystwa. - Ojciec próbował się uśmiechnąć, ale wargi stawiały
opór.
- Chcę, żebyś się teraz głęboko zastanowił. Czy to są dokładnie jego słowa?
- Tak. „Chodź ze mną, na dno i w mrok”. Mówi trochę niewyraźnie, może ma złamaną szczękę
albo gardło zatkane mułem, może ma w ustach wodę lub krew, ale... tak, to właśnie mówi.
- Nic poza tym? Nie wzywa cię po imieniu?
- Nie. To wszystko.
- To śmieszne, nie uważasz?
Tato chrząknął z urazą.
- Przykro mi, ale nie wiem, co w tym jest takiego śmiesznego!
Jeśli zmarły ma szansę do ciebie przemówić, przekazać ci wiadomość, to po co marnuje tę
szansę, namawiając cię, żebyś popełnił samobójstwo? Dlaczego nie wyjawi ci nazwiska mordercy?
Ojciec przymrużył oczy. Grzechot kamyków ustał.
- Jakoś... nigdy o tym nie pomyślałem.
- Zastanów się nad tym. Umarły może mówić, choć przychodzi mu to z trudem. Dlaczego nie
powie ci, kto go zabił?
- Nie mam pojęcia. Może zrobiłby to, gdyby mógł.
- Mógłby - Dama pokiwała głową - gdyby mówił do ciebie.
- Nie rozumiem.
- Może - powiedziała Dama - w gniazdku tkwią trzy wtyczki.
Na twarzy ojca powoli odmalowało się objawienie. Ja i mama mieliśmy dokładnie takie same
miny.
- Ten umarły nie mówi do ciebie, Tom - stwierdziła Dama. - On mówi do zabójcy.
- Chce pani powiedzieć... że ja...
- Odbierasz sny zabójcy, tak samo jak ja twoje. Boże miłosierny! Prawdziwe z ciebie medium,
Tom!
- On nie chce... nie chce, żebym się zabił, dlatego że nie zdołałem go wyciągnąć?
- Nie - odparła Dama. - Tego jestem pewna.
Tato przytknął rękę do ust. Łzy napłynęły mu do oczu. Posłyszałem, że mama cichutko chlipie.
Ojciec schylił głowę. Pojedyncza łza upadła na stolik.
- Głębokie cięcie - powiedziała Dama, kładąc mu dłoń na ramieniu. - Boli, ale to dobrze, prawda?
To tak samo, jak gdybyśmy wycinali raka.
- Tak. - Głos ojca załamał się. - Tak.
- Jeśli chcesz wyjść i trochę pospacerować, nie krępuj się.
Ramiona taty drżały, ale czułem, że spada z nich kilkutonowy ciężar.
Zachłysnął się wciągnąwszy powietrze, jak ktoś, kto właśnie wypłynął na powierzchnię mrocznej
wody.
- Nic mi nie jest - rzekł nie podnosząc głowy. - Niech mi pani da jeszcze minutę.
- Tyle minut, ile tylko zechcesz, Tom.
Po jakimś czasie ojciec podniósł wzrok znad stolika. Nadal był tym samym mężczyzną co
257
przedtem: z pobrużdżoną twarzą i nieco obwisłym podbródkiem. Ale oczy miał chłopca. Był znów
wolny.
- Czy chciałbyś się dowiedzieć, kim był ten morderca? - zapytała Dama.
Ojciec skinął głową.
- Mam grono przyjaciół po drugiej stronie rzeki. Kiedy dojdziesz do moich lat, też będziesz miał
ich więcej na tamtym brzegu niż na tym. Widzą różne rzeczy i czasami mi o nich mówią. Ale lubią się
ze mną droczyć. Każą mi rozwiązywać zagadki. Nigdy sami nie zaczynają rozmowy, a kiedy ich o coś
pytam, nie odpowiadają wprost. Odpowiedź jest zawsze pokrętna, ale też zawsze prawdziwa. Czy
chcesz ich zaangażować w tę sprawę? - Pytanie zabrzmiało jak często powtarzana formułka.
- Chyba tak.
- Albo tak, albo nie; „chyba” to nie jest odpowiedź.
Ojciec zawahał się przez chwilę.
- Tak - powiedział.
Dama otworzyła srebrne puzderko i wysypała na stolik sześć niewielkich kości.
- Odłóż kamyki - powiedziała - i weź te kości do prawej ręki.
Tato popatrzył z obrzydzeniem na leżące przed nim szczątki.
- Muszę?
Dama spojrzała na niego.
- Nie - westchnęła. - To tylko pomaga stworzyć nastrój.
Kantem dłoni zmiotła kostki z powrotem do srebrnego puzderka.
Zamknęła je i odłożyła na bok. Potem znów sięgnęła do torby lekarskiej. Tym razem wyjęła z niej
buteleczkę z przezroczystym płynem i plastikowy woreczek pełen wacików. Położyła je na stole i otworzyła flaszeczkę.
- I tak musisz odłożyć kamyki. Wystaw palec wskazujący.
- Dlaczego?
- Bo ja tak mówię.
Tato wystawił palec. Dama przechyliła flaszeczkę nad wacikiem i przetarła nim czubek palca taty.
- Spirytus - wyjaśniła. - Dostaję go od doktora Parrisha.
Rozpostarła na stole arkusz papieru maszynowego. Potem odwinęła niebieską szmatkę. Był w
niej patyczek, w którego końcu tkwiły dwie igły.
- Nie ruszaj palcem - powiedziała biorąc go do ręki.
- Co pani ma zamiar zrobić? Chyba nie będzie mnie pani kłuła tym...
Igły błyskawicznie i bezceremonialnie wbiły się w palec.
- Au! - syknął.
Ja też się skrzywiłem, a w palcu wskazującym prawej ręki zapiekł mnie wyimaginowany ból.
Z dwóch ranek natychmiast zaczęła się sączyć krew.
- Nie nachlap na papier - ostrzegła ojca Dama. Sama szybko przetarła spirytusem palec wskazujący swojej prawej ręki, a lewą wbiła w niego igły. Pokazała się krew. - Zadaj pytanie - powiedziała. Nie na głos, tylko w myślach. Sformułuj je wyraźnie. Pytaj tak, jakbyś chciał, żeby ci odpowiedziano.
No!
- Już - rzekł po chwili ojciec. - Co teraz?
- Którego dnia ten samochód wpadł do jeziora?
- Szesnastego marca.
- Wyciśnij osiem kropli krwi na środek kartki. Tylko ostrożnie. Osiem kropli. Nie mniej, nie więcej.
Tato ścisnął palec i krew zaczęła kapać na biały papier. Dama dodała osiem kropli swojej krwi.
- Dobrze, że to nie było trzydziestego pierwszego - bąknął ojciec.
- Weź kartkę do lewej ręki i zgnieć ją tak, żeby krew była wewnątrz - poinstruowała go Dama, ignorując żartobliwą uwagę. Tato wykonał polecenie. - A teraz trzymaj ją i powtórz pytanie na głos.
- Kto zabił człowieka, który leży na dnie Jeziora Saksońskiego?
- Trzymaj mocno - powiedziała Dama i przycisnęła suchy wacik do krwawiącego palca.
- Czy pani przyjaciele są tu teraz z nami? - spytał tato, trzymając w garści kłąb zmiętego papieru.
- Zaraz się przekonamy. - Dama wyciągnęła lewą dłoń”. - Daj mi to. - Kiedy papier spoczął w jej
258
dłoni, stanowczym tonem powiedziała w przestrzeń: - Tylko tym razem nie róbcie ze mnie idiotki. To
ważne pytanie i zasługuje na odpowiedź. Czytelną odpowiedź, nie zagadkę. No, to jak, pomożecie
nam czy nie? - Odczekała może piętnaście sekund, po czym położyła zwitek na środku stołu. Rozłóż go - powiedziała.
Tato wziął kartkę i zaczął ją prostować. Serce mi załomotało. Gdyby widniał na niej krwawy
napis: „Doktor Lezander”, chyba wyskoczyłbym ze skóry.
Kiedy kartka spoczęła na stole, oboje z mamą zajrzeliśmy ojcu przez ramię. Zobaczyliśmy wielki
krwawy kleks, otoczony mniejszymi. Nie potrafiłbym odczytać z niego imienia, choćby od tego zależało moje życie. Dama wyjęła z torby ołówek i przez chwilę przyglądała się plamom, po czym zaczęła zabawę w „kartofla”.
- Nic nie widzę - rzekł ojciec.
- Nie trać wiary - odparła Dama.
Patrzyłem na czubek ołówka poruszający się pomiędzy kleksami. Patrzyłem na długą falistą linię,
wyginającą się na zewnątrz i do wewnątrz.
I nagle zdałem sobie sprawę, że patrzę na cyfrę „3”.
Czubek ołówka poruszał się nadal. Znów krążył. Do środka i na zewnątrz, do środka i na
zewnątrz.
Następna trójka. Nie było już plamek, które można by jeszcze połączyć.
- I tyle. - Dama zmarszczyła brwi. - Dwie trójki.
- To raczej nie wygląda na imię, nie sądzi pani? - zauważył ojciec.
- Znów to samo. Kolejna łamigłówka. Słowo daję, naprawdę wolałabym, żeby choć raz na jakiś
czas zechcieli mi cokolwiek ułatwić! - Dama z obrzydzeniem rzuciła ołówek na stół. - No cóż, to
wszystko, co mamy.
- To? - Tato włożył do ust skaleczony palec. - Jest pani pewna, że się nie pomyliła?
Słowa nie są w stanie opisać spojrzenia, jakim go obrzuciła.
- Dwie trójki - powtórzyła. - Oto odpowiedź. Trzy i trzy. Może trzydzieści trzy. Jeśli się domyślimy,
co to znaczy, odgadniemy też imię zabójcy.
- Chyba nie znam nikogo, kto miałby trzyliterowe imię i nazwisko. A może to adres?
- Nie wiem. Wiem tylko, że widzę dwie trójki. - Podsunęła ojcu papier; tyle miał za całą swoją
fatygę. - Poza tym jestem bezsilna. Przykro mi, że jest tego tak mało.
- Ja też żałuję - powiedział ojciec, zabrał kartkę i wstał.
Wtedy Dama zdjęła zawodową maskę i zaczęła z nami gawędzić towarzysko. Powiedziała, że
czuje zapach świeżo parzonej kawy i że mają pyszną czekoladową roladę, którą upiekła pani Pearl z
cukierni. Tato, który przed wizytą u Damy jadł jak ptaszek, pochłonął dwa olbrzymie kawały rolady i
popił je dwiema filiżankami gorącej czarnej kawy z cykorią. Potem wraz z Księżycowym Człowiekiem
zaczął nam opowiadać o rozprawie z Blaylockami na przystanku autobusowym i omal nie pękł ze
śmiechu na wspomnienie Bigguna, wiejącego w popłochu przed torbą pełną węży.
Mój ojciec wrócił do świata. Może nawet czuł się w nim teraz lepiej niż przedtem.
- Dziękuję pani - powiedział do Damy, kiedy staliśmy już w drzwiach, gotowi do wyjścia.
Mama ujęła Damę za rękę i pocałowała ją w hebanowy policzek. Staruszka spojrzała na mnie
błyszczącymi szmaragdowymi oczyma.
- Nadal chcesz być pisarzem? - spytała.
- Nie wiem - odparłem.
- Pisarz ma klucze do wielu różnych drzwi - stwierdziła. - Zwiedza różne światy i żyje w różnych
wcieleniach. Powiedziałabym nawet, że ma szansę żyć wiecznie, jeżeli jest dobrym pisarzem i jeżeli
mu się szczęści. Czy chciałbyś tego, Cory? Chciałbyś żyć wiecznie?
Zastanowiłem się nad tym. Wieczność, podobnie jak niebo, kojarzyła mi się z potwornie długim
postojem.
- Nie, proszę pani - zdecydowałem w końcu. - Chyba po jakimś czasie zaczęłoby mnie to nudzić.
- No cóż - powiedziała kładąc mi dłoń na ramieniu. - Zdaje mi się, że głos pisarza nigdy nie
milknie, nawet jeśli milkną głosy mężczyzn i chłopców. - Pochyliła się nade mną. Czułem płonące w
niej życie; jak gdyby gdzieś wewnątrz niej świeciło słońce. - Wiele dziewcząt będzie cię całowało ciągnęła. - I ty będziesz całował wiele dziewcząt. Ale pamiętaj... - leciuteńko pocałowała mnie w czoło
- ...kiedy będziesz je trzymał w ramionach w ciągu tych wszystkich słonecznych lat, jakie cię jeszcze
259
czekają, pamiętaj, że pierwsza kobieta, od której dostałeś całusa - piękna, sędziwa twarz uśmiechnęła się - była damą.
Po powrocie do domu tato wyjął książkę telefoniczną i zaczął ją przeglądać, szukając adresów, w
których występowała liczba „33”. Znalazł trzy - dwa domy prywatne i jedną firmę: Phillip Caldwell przy
Ridgeton Street 33, J.E. Grayson przy Deerman Street 33 i Dom Rzemiosł przy Merchants Street 33.
Tato przypomniał sobie, że pan Grayson przychodzi do naszego kościoła i że zbliża się do
dziewięćdziesiątki. Phillip Caldwell był, zdaje się, sprzedawcą w firmie Western Auto w Union Town.
Dom Rzemiosł natomiast - tego mama była pewna - prowadziła błękitnowłosa kobieta nazwiskiem
Edna Hathaway. Mama miała poważne wątpliwości, czy pani Hathaway, która chodziła o kulach,
mogła mieć cokolwiek wspólnego z wypadkiem nad Jeziorem Saksońskim. Tato stwierdził, że warto
by złożyć wizytę panu Caldwellowi, i postanowił iść do niego rano, zanim tamten wyjedzie do pracy.
Zapach przygody zawsze potrafił wyrwać mnie z łóżka. Zanim wybiła siódma, byłem już umyty,
ubrany i mocno podekscytowany. Tato powiedział, że mogę z nim jechać, ale nie wolno mi się
odezwać, kiedy będzie rozmawiał z panem Caldwellem.
Po drodze dodał jeszcze, że ma nadzieję, iż go zrozumiem, jeżeli będzie musiał uraczyć pana
Caldwella nieszkodliwym kłamstwem. Byłem wstrząśnięty. Ale że rachunek moich własnych
nieszkodliwych kłamstw niepokojąco się ostatnio wydłużył, więc właściwie nie miałem prawa się na
tatę oburzać. Ostatecznie robił to dla dobra sprawy.
Mały i nie rzucający się w oczy ceglany domek pana Caldwella stał cztery przecznice za stacją
benzynową. Zostawiliśmy furgonetkę przy chodniku i ruszyliśmy do drzwi. Tato nacisnął dzwonek. Otworzyła nam kobieta w średnim wieku, o okrągłych policzkach i zaspanym spojrzeniu. Miała na sobie
pikowany różowy szlafrok.
- Dzień dobry, czy zastałem pana Caldwella? - odezwał się tato.
- Phillip! - zawołała kobieta, odwracając się do wnętrza domu.
- Phiiiiliiip! - Miała głos piły tarczowej na najwyższych obrotach. Po chwili w drzwiach pojawił się
szpakowaty mężczyzna, ubrany w szerokie brązowe spodnie, rdzawy sweter i muszkę.
- Słucham?
- Dzień dobry, jestem Tom Mackenson. - Tato wyciągnął rękę, którą pan Caldwell uścisnął. - Czy
pan jest tym gościem, który pracuje dla Western Auto w Union Town? Szwagrem Ricka Spannera?
- Tak, to ja. Zna pan Ricka?
- Pracowaliśmy razem w „Zielonych Łąkach”. Jak mu się powodzi?
- Teraz już lepiej, odkąd znalazł pracę. Tyle, że musiał się przeprowadzić do Birmingham.
Prawdę mówiąc, żal mi go. Nie chciałbym mieszkać w takim dużym mieście.
- Ja też nie. Właściwie... wpadłem tak wcześnie, bo... też straciłem posadę w mleczarni. - Tato
uśmiechnął się z przymusem. - Pracuję teraz w „Spiżarni Grubego Paula”.
- Byłem tam kiedyś. Sklep gigant!
- O, tak. Trochę za duży jak dla mnie. Zastanawiałem się, czy... eee... - nawet nieszkodliwe
kłamstwo nie chciało mu przejść przez gardło - czy w Western Auto są jakieś wolne miejsca?
- Oj, chyba nie. W zeszłym miesiącu przyjęliśmy nowego pracownika.
- Pan Caldwell zmarszczył brwi. - Czemu pan wcześniej tam nie wpadł?
Tato wzruszył ramionami.
- Od razu sobie pomyślałem, że pewnie szkoda benzyny.
- Powinien pan przyjść do nas i złożyć podanie. Nigdy nie wiadomo, co się może zdarzyć.
Kierownik nazywa się Addison.
- Dziękuję panu bardzo, chyba tak zrobię.
Pan Caldwell skinął głową, ale tato nie ruszył się od drzwi.
- Czy jest jeszcze coś, co mogę dla pana zrobić?
Oczy ojca uważnie badały jego twarz. Pan Caldwell uniósł brwi pytająco.
- Nie - rzekł tato i w jego głosie wyczułem, że nie znalazł odpowiedzi na nurtujące go pytanie. Chyba nie. Tak czy owak, jeszcze raz panu dziękuję.
- Nie ma za co. Proszę złożyć podanie; pan Addison zatrzyma je w kartotece.
- Dobrze, będę o tym pamiętał.
260
Kiedy znaleźliśmy się z powrotem w furgonetce, tato zapuścił silnik i powiedział:
- Zdaje się, że pudło, nie sądzisz?
- Chyba tak. - Właśnie usiłowałem wykombinować, jaki związek może mieć liczba „33” z doktorem Lezanderem, ale podobnie jak ojcu zabrakło mi pomysłu.
Furgonetka dostosowała się do ogólnego nastroju. Tato zerknął na wskaźnik poziomu benzyny.
- Oho! - powiedział. - Powinniśmy zatankować, zanim staniemy na drodze. Co ty na to, wspólniku? - Uśmiechnął się, a ja odpowiedziałem mu uśmiechem.
Na stacji pan Hiram White wykuśtykał ze swej katedry pasów klinowych i chłodnic i zaczął napełniać nam bak.
- Ładny dzień - zauważył spoglądając w błękitne niebo. Znowu zrobiło się zimno; styczeń gryzł
już wędzidło jak narowisty koń.
- Bardzo ładny - przytaknął tato, oparty o furgonetkę.
- Dziś nie będzie żadnej strzelaniny?
- Myślę, że nie - odparł tato.
Pan White uśmiechnął się od ucha do ucha.
- Słowo daję, to było lepsze od tego, co pokazują w telewizji!
- Dzięki Bogu, że nikt nie zginął.
- Dobrze, że autobus nie pojawił się tutaj w trakcie tej całej rozróby, inaczej rzeczywiście byłoby
kilka trupów do pozamiatania.
- Jasne jak słonce.
- Słyszał pan, że ten potwór zaatakował autobus na drodze numer 10?
- Pewnie, że słyszałem. - Ojciec zerknął na zegarek.
- Prawie go zerwał z podwozia! Zna pan Corneliusa McGraw, tego, co od ośmiu lat jeździ trzydziestką trójką?
- Tylko ze słyszenia.
- No, więc on właśnie mi mówił, że ten potwór jest wielki jak buldożer, a biega jak sarenka! Mówił,
że próbował go ominąć, ale bestia wyrżnęła ich w bok i autobus o mało nie rozleciał się na kawałki.
Musieli go oddać na złom.
- Coś takiego!
- Pewnie. - Pan White skończył tankować i wyjął koniec węża z wlewu furgonetki, wycierając go
starannie szmatą, żeby ani jedna kropla nie spadła nam na lakier. - Teraz jeździ nowy autobus, ale
dalej prowadzi go Corny. No i dalej to jest trzydziestka trójka, więc w sumie tak wiele się nie zmieniło,
prawda?
- Nie wiedziałem o tym - rzekł tato płacąc za benzynę.
- Szerokiej drogi! - zawołał do nas na odjezdnym pan White.
Byliśmy już w połowie drogi do domu, kiedy ojciec powiedział:
-- Powinienem chyba jeszcze raz zajrzeć do książki. Może coś pominąłem. - Zerknął na mnie i
znów wpatrzył się w prostą ulicę. - Źle osądzałem Damę, Cory. Wcale nie jest zła, prawda?
- Jasne, że nie.
- Cieszę się, że do niej poszedłem. Kamień spadł mi z serca, kiedy się dowiedziałem, że nieboszczyk wcale nie woła do mnie. Swoją drogą współczuję facetowi, którego naprawdę wzywa.
Biedak nieźle się umęczy we śnie, jeśli w ogóle śpi.
Jest nocnym markiem - pomyślałem. Nadeszła właściwa chwila.
- Tato... - odezwałem się. - Chyba wiem, kto...
- Rany boskie! - krzyknął nagle ojciec i nacisnął hamulec tak mocno, że furgonetka wpadła w
poślizg i wylądowała na czyimś trawniku. Silnik zadygotał i zgasł. - Słyszałeś, co powiedział pan
White? - Głos ojca drżał z podniecenia. - Trzydzieści trzy! Stara trzydziestka trójka!
- Słucham?
- Autobus, Cory! Ma numer trzydzieści trzy! Stałem tam jak kołek, słuchałem go i zupełnie nie
skojarzyłem! Myślisz, że to może być właśnie to?
Czułem się zaszczycony, że pyta mnie o zdanie, byłem jednak zmuszony odpowiedzieć:
- Nie wiem.
- Cornelius McGraw raczej nie mógłby być zabójcą. Nawet nie mieszka w tej okolicy. Ale co
261
może łączyć ten autobus z morderstwem?
Tato zamyślił się głęboko, zaciskając ręce na kierownicy. Po chwili jednak na ganku najbliższego
domu ukazała się kobieta z miotłą i zaczęła na nas krzyczeć, żebyśmy się zabierali z jej trawnika, bo
zaraz wezwie szeryfa, więc musieliśmy jechać.
Wróciliśmy na stację benzynową. Pan White wyszedł z kantorku.
- Coś szybciutko przejeździł pan ten bak! - zauważył.
Tato oczywiście nie zamierzał uzupełniać paliwa, chciał tylko zaspokoić ciekawość. Zapytał,
kiedy ma przyjechać najbliższy autobus numer 33, a pan White odpowiedział, że jutro po południu.
Tato odrzekł, że będzie czekał.
Może się myli - stwierdził wieczorem przy kolacji - ale ma zamiar być na przystanku, kiedy przyjedzie autobus. Nie chodzi mu o Corneliusa McGraw, ale warto by sprawdzić, kto przyjedzie trzydziestką trójką do Zephyr albo kto z niego wyjedzie.
Nazajutrz przed południem byłem z nim na posterunku. Pan White doprowadził nas nieomal do
szału opowieścią o tym, jak ciężko w dzisiejszych czasach kupić dobre mydło do smarów. Nagle tato
powiedział: „Jedzie, Cory”, i wyszedł spod wiaty w mroźny, słoneczny blask na spotkanie autobusu
numer 33.
Autobus linii Trailways, oznaczony tabliczką z wyżej wspomnianym numerem, umieszczoną nad
przednią szybą, przemknął obok nas, nawet nie zwalniając. Pan McGraw tylko zatrąbił, a pan White
pomachał mu ręką.
Tato patrzył, jak autobus niknie w oddali. Potem odwrócił się do pana White’a. Usta miał
zaciśnięte i widziałem, że podjął ważką decyzję.
- Następnym razem będzie przejeżdżał pojutrze?
- Ano tak. W południe, tak samo jak zawsze.
Tato popukał się palcem po wargach. Oczy mu się zwęziły. Wiedziałem, o czym myśli. Jak ma
pełnić wartę w te dni, które spędza u Grubego Paula?
- Hiram... - odezwał się w końcu. - Może potrzebna ci tu jakaś pomoc?
- Hm... Nie wiem, czy...
Będę brał dolara za godzinę - wpadł mu w słowo tato. - Mogę pompować, sprzątać warsztat,
robić wszystko co trzeba. Zechcesz, żebym pracował po godzinach - nie ma sprawy. Dolar za godzinę. Co ty na to? Pan White chrząknął i zerknął na zagracony warsztat.
- Zdaje się, że trzeba by zrobić remanent. Policzyć klocki hamulcowe, uszczelki, obudowy chłodnic i takie tam różne. Poza tym przydałby mi się jakiś silny grzbiet. - Tu przemówił przez niego dzwonnik (może raczej klaksonnik?) Quasimodo. Wyciągnął rękę. - Chcesz? Masz robotę. Zaczynamy
o szóstej rano. Pasuje?
- Będę punktualnie - rzekł tato i uścisnął mu dłoń.
Trzeba przyznać, że mój tato miewał pomysły!
Następnym razem autobus znów przejechał, nie zaszczyciwszy go nawet sykiem hamulców. Ale
przecież znów miał się pojawić o dwunastej w południe, jak zawsze, a tato był zawsze na miejscu.
- Nadszedł sylwester. Oglądaliśmy w telewizji zabawę na Times Square. O północy ktoś wypuścił
nad Zephyr fajerwerki, rozdzwoniły się dzwony kościelne i zawyła syrena. Mieliśmy rok 1965. W
Nowy Rok jedliśmy czarną fasolę, by los darzył nas srebrem, i zieloną kapustę, aby nie brakowało
nam złota, a potem oglądaliśmy w telewizji mecze piłki nożnej, aż zaczęły nas boleć pół... pośladki.
Tato siedział w swoim fotelu z notesem na kolanach i choć co chwilę pokrzykiwał, żeby wesprzeć
swoich faworytów, to jednak bez przerwy gryzmolił długopisem skomplikowaną mozaikę: 33... 33...
33... Mama ofuknęła go, żeby to odłożył i wreszcie się odprężył, ale po chwili palce ojca znów
odnalazły długopis. Mama patrzyła na niego z wyrzutem. Widziałem, że znowu zaczyna się o niego
martwić: nieszczęsna trzydziestka trójka nurtowała go równie głęboko, jak przedtem ten straszny
sen. Oczywiście miewał jeszcze koszmary, ale teraz już wiedział, że nie jego wzywa upiór, a to zasadnicza różnica. Podejrzewałem jednak, że jedna obsesja ustąpiła miejsca następnej.
Po feriach Ben, Johnny, ja i cała reszta młodej generacji wróciliśmy do szkoły. Okazało się, że
mamy nową nauczycielkę. Nazywała się panna Fontaine, była młoda i ładna jak wiosna. Za oknami
jednak nadal srożyła się zima.
Co drugi dzień przed południem ojciec wychodził z kantorku i stawał w zimnym wietrze, zacinającym deszczu lub anemicznym słońcu. Czekał na autobus linii Trailways - trzydziestkę trójkę, z Cor-
262
neliusem McGrawem za kierownicą - a kiedy autobus się zbliżał, serce zaczynało mu walić jak
młotem.
Ale autobus nie zatrzymał się ani razu. Zawsze przemykał przez Zephyr, spiesząc do innych
miejsc.
Wtedy tato wracał do kantorku, gdzie najczęściej grywał w domino z panem White’em. Siedział
na skrzypiącym krześle i czekał na następny ruch.
6. OBCY WŚRÓD NAS.
Upływał styczeń, zimny jak grobowiec.
W sobotę szesnastego o jedenastej rano pożegnałem się z mamą i wyruszyłem na Rakiecie do
kinoteatru „Lirycznego”, gdzie miałem się spotkać z Johnnym i Benem. Niebo zasnuwały gęste
chmury, a w powietrzu wisiał marznący deszcz. Byłem opatulony niczym Eskimos, ale wiedziałem, że
wkrótce będę zdzierał z siebie rękawiczki i płaszcz. Wyświetlano film Bohaterowie z piekła rodem. Na
plakacie widniały spocone twarze amerykańskich żołnierzy, przyczajonych za karabinem
maszynowym czy też bazooką i oczekujących na atak wroga. Jatkę miała poprzedzać kreskówka z
Kaczorem Duffym oraz kolejny odcinek Wojowników z Marsa. Na końcu poprzedniego odcinka wojownicy mieli właśnie zostać zgnieceni na dnie marsjańskiej kopalni przez spadający głaz. Przewidziałem już dla nich drogę ucieczki: wpełzną do nie zauważonego poprzednio tunelu i w ten sposób
unikną sprasowania na placek.
W drodze do kina sam zrobiłem coś, co najprościej byłoby nazwać kuszeniem losu.
Pojechałem do doktora Lezandera.
Od Wigilii - kiedy to nazwałem go Ptasznikiem i spojrzałem wprost w jego kamienne oczy - nie
spotykałem go w kościele. Zacząłem się zastanawiać, czy on i pani Lezander przypadkiem nie dali
nogi. Kilka razy już miałem podzielić się z ojcem swoimi podejrzeniami, ale on miał głowę nabitą trzydziestką trójką, a ja mogłem się pochwalić jedynie zielonym piórkiem i dwiema zdechłymi papugami.
Zatrzymałem Rakietę u wylotu podjazdu i nie zsiadając z roweru obserwowałem dom. Był ciemny.
Czyżby pusty? - zastanawiałem się. Może państwo Lezander uciekli pod osłoną nocy, spłoszeni
czymś, o czym według nich mogłem wiedzieć? Przyjrzałem się uważniej: nigdzie nie było śladu życia.
Bohaterowie i wojownicy mogli poczekać: ja musiałem najpierw to sprawdzić. Podjechałem pod dom i
okrążyłem go. Nad tylnym wejściem wciąż wisiała tabliczka: ZWIERZĘTA PROSZĘ PROWADZIĆ NA
SMYCZY. Postawiłem Rakietę na podpórce i zajrzałem w najbliższe okno.
Ciemność. Z początku widziałem tylko zarysy mebli, ale gdy moje oczy przyzwyczaiły się już do
mroku, zdołałem rozróżnić dwanaście ceramicznych ptaszków na pianinie. Była to zatem alkowa, w
której wisiały ptasie klatki. Gabinet doktora Lezandera znajdował się pod nią - bliżej piekła. Oczyma
duszy widziałem panią Lezander, grająca wciąż od nowa Piękną marzycielkę, i dwie papugi - zieloną
i niebieską - miotające się w klatkach na dźwięk głośnych przekleństw, które dolatywały przez wywietrznik. Tylko dlaczego ktoś wrzeszczał po niemiecku?
Uderzyły mnie światła. Serce mi załomotało; poczułem się jak filmowy uciekinier z więzienia,
schwytany przez krążący promień reflektora. Odwróciłem się; na podwórku zatrzymał się właśnie
samochód. Był to nowy model buicka - stalowoszary, z chromowaną chłodnicą, która przypominała
wyszczerzone w uśmiechu usta, pełne srebrnych zębów. Praca doktora musiała by