wstęp do filozofii - Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii

Jacek Wojtysiak
Program wykładów „wstęp do filozofii”
(Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii)
Godz. 1-2 – o filozofii: etymologia, geneza i definicje filozofii; koncepcje filozofii;
dyscypliny filozoficzne; metodologiczne typy, nurty i kierunki filozofii: filozofia
systematyczno-wyjaśniająca (rzeczywistość – naturalizm, supranaturalzim/platonizm,
perypatetyzm),
filozofia
opisująco-analityczna
(poznanie:
sceptycyzm,
transcendentalizm), filozofia egzystencjalno-wyrażająca (człowiek: antropocentryzm,
aksjocentryzm; pesymizm, optymizm). Wykład na rozgrzewkę: troszkę nudny, ale
konieczny.
Godz. 3-4 – wielkie pytania filozoficzne: pytania starożytne: (i) co stanowi arche
(początek, zasadę, źródło) przyrody?, (ii) jak osiągnąć prawdę?, (iii) jak osiągnąć
szczęście?; pytania średniowieczne: (i) czy istnieje Bóg?, (ii) jak jest natura Boga?;
pytanie Kartezjusza: jak osiągnąć pewność?; pytanie G. W. Leibniza: „dlaczego
istnieje raczej coś niż nic?”; pytania I. Kanta: (i) co mogę wiedzieć?, (ii) co
powinienem?, (iii) czego mogę się spodziewać?; pytanie L. Wittgensteina: czy
„granice mego języka są granicami mojego świata”? Wykład zbyt ciekawy – dla
słuchaczy o silnych nerwach.
Godz. 5 – filozofia a światopogląd: komponenty światopoglądu; rola światopoglądu
w życiu; typy światopoglądów współczesnych (religijny, naukowy, humanistyczny);
kompetencje filozofii wobec światopoglądu. Wykład z życia wzięty.
Godz. 6 – filozofia a sztuka: alternatywna definicja sztuki; cele sztuki a źródłowe
przeżycia filozofii; „jakości metafizyczne” w sztuce; pośrednicząca rola filozofii w
kulturze. Wykład dla koneserów.
1
Godz. 7-8 – podstawowe spory epistemologiczne: racjonalizm – irracjonalizm;
empiryzm – aprioryzm; realizm – idealizm; absolutyzm – relatywizm; fundacjonalizm
– fallibilizm; internalizm – eksternalizm. Wykład o założeniach, z których sobie nie
zdajemy sprawy.
Godz. 9-10 – „próbki” filozoficzne: spór o uniwersalia, czyli jak przejść od konkretu
do ogółu?; problem mind-body, czyli jak przejść od umysłu do ciała (lub na odwrót)?;
argument ontologiczny, czyli jak przejść z myśli do rzeczywistości?; kwestia wartości,
czyli jak przejść od powinności do bytu. Wykład o tym, jak filozofowie budują mosty.
Lektury – wstęp do filozofii (do wyboru na oba zjazdy)
1. Stępień A. B., Wstęp do filozofii, Lublin: TN KUL 2007 (wyd. V), par. 4 (koncepcje
filozofii), 6 (filozofia a światopogląd), 8 (podział filozofii).
2. K. Jaspers, Wprowadzenie do filozofii. Dwanaście odczytów radiowych, przeł. A.
Wołkowicz, Wrocław: Siedmioróg 1995, s. 11-13 („Źródła filozofii”); przedruk w:
poz. 4. , s. 263-264.
3. Wojtysiak J., Filozofia i życie, Kraków: Znak 2007, rozdz. 4 (światopogląd) i 10
(sztuka a filozofia).
4. Wojtysiak J., Filozofia. Pochwała ciekawości, Kraków: Znak 2003, rozdz. 1
(mądrość oraz 8 (wątpienie i pewność).
2