FODMAP

Transkrypt

FODMAP
SIBO Specific Diet – protokół
dr Siebecker – SIBO (cz. III)
Protokół dr Siebecker, jednej z największych specjalistek na
świecie w dziedzinie SIBO, powstał w odpowiedzi na potrzeby
pacjentów, cierpiących na tę dolegliwość. Oparty został na
dietach SCD i FODMAP, a także na osobistych doświadczeniach
badaczki w pracy z pacjentami.
Jak
stosować dietę?
Rekomenduje się rozpoczęcie diety od etapu intro diety SCD lub
diety GAPS, a następnie rozszerzyć go, wybierając produkty
mało i średnio fermentujące, czyli o małej i średniej
zawartości FODMAP (I i II kolumna), jednak równie dobrze etap
intro można pominąć. Decyzję należy podjąć w oparciu o stan
ogólny jelit, przewodu pokarmowego i całego organizmu oraz być
może toczących się w nim procesów autoimmunologicznych. Czas
trwania każdego z etapów należy ustalać indywidualnie i
uzależniać od samopoczucia pacjenta, ale całość diety nie
powinna trwać krócej niż 2 miesiące. Nie powinno się też bez
uzasadnienia stosować jej zbyt długo.
Bez względu na to, czy zaczynasz od etapu intro, czy od
bardziej rozbudowanej diety, w pierwszym etapie produkty
obieraj, pozbawiaj ziaren, gotuj, miksuj. Nowe pokarmy
wprowadzaj stopniowo, obserwując indywidualną reakcję na każdy
z nich. Gdy okaże się, że któryś z nich szczególnie Ci szkodzi
– przesuń go na koniec kolejki i za jakiś czas spróbuj znowu.
Nietolerancje zmieniają się z czasem, więc produkty, na które
obecnie reagujesz negatywnie, za jakiś czas mogą okazać się w
porządku – próbuj. Według rekomendacji autorki dopiero po
1-3 miesiącach można wprowadzić korzeń selera, brukiew,
warzywa kapustne, fasolę, nasiona, orzechy, mąki orzechowe,
masła orzechowe, mleka roślinne, kawę, alkohol oraz surowe
warzywa i owoce, jednak jednocześnie podkreśla ona, aby
obserwować siebie i dopasowywać dietę do indywidualnych
reakcji.
Ważne jest, aby pamiętać, że ta dieta (jak każda inna dieta)
jest jedynie schematem! Konieczne jest, aby słuchać własnego
ciała i modyfikować zawartość tabeli w zależności od potrzeb i
reakcji własnego organizmu!
Jak korzystać z tabeli?
Pierwsze trzy kolumny poniższej tabeli zawierają produkty,
które są dozwolone na diecie SCD, ale w różnym stopniu
fermentują (mają różną zawartość FODMAP). W ostatniej kolumnie
– produkty na niej zakazane (nie tylko z powodu wysokiego
wskaźnika fermentacji).
1. Produkty z I kolumny (Pokarmy mało fermentujące) możesz
dowolnie łączyć i spożywać bez ograniczeń (chyba, że ilość
została określona, wówczas ogranicz się do podanej ilości).
2. Produkty z II kolumny (Pokarmy średnio fermentujące) – do
jednego posiłku, składającego się z produktów z I kolumny,
możesz włączyć jeden wybrany produkt z kolumny II w podanej
ilości.
3. Produkty z III kolumny (Pokarmy mocno fermentujące) możesz
jeść okazjonalnie, najlepiej nie mieszając w jednym posiłku z
grupą 2.
4. Produkty z IV kolumny (Pokarmy zakazane) to grupa pokarmów
zakazana na SCD,
Niestety nie wszystkie produkty mają podaną ilość. W pierwszej
kolumnie oznacza to “jedz do woli”, jednak w pozostałych
należy przyjąć, że jest to “brak danych” i spożywać takie
produkty na początku w małych ilościach i obserwować swoją
indywidualną reakcję.
Odstępy między posiłkami powinny wynosić przynajmniej 3-4
godziny. Rozpiska zawiera porcje dla osób dorosłych. Jeśli
leczysz dziecko – zmniejsz porcje.
Legenda:
* – unikaj, jeśli cierpisz na nietolerancję fruktozy
** Po 1-3 miesiącach można wprowadzić korzeń selera, brukiew,
warzywa kapustne, fasolę, nasiona, orzechy, mąki orzechowe,
masła orzechowe, a roślinne, kawę, alkohol, surowe warzywa i
owoce.
szkl – szklanka (amerykańskie cup, czyli 240 ml)
Jeżeli myślisz o stosowaniu tej diety, może pomóc Ci w tym
niniejsza aplikacja.
WARZYWA
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
Bakłażan
–
–
–
–
–
Awokado
–
Bambus
–
–
–
–
Bok choy**
(1,5 szkl /
127 g)
–
Botwinka
–
–
–
Brokuł**
(1/2 szkl / 50
g)
–
Brukiew**
–
–
–
–
–
–
Bataty
–
Brukselka**
(6 szt / 114
g)
–
Bok choy**
(1 szkl /85 g)
Brukselka**
(2 szt)
Burak czerwony
(2 plastry)
–
–
Brokuł**
(1 szkl)
Burak czerwony
(4 plastry)
–
–
–
Cebula
–
Cukinia
(3/4 szkl)
–
Cukinia
(więcej
–
Cykoria
–
–
–
–
–
Czosnek
–
Dynia piżmowa
(1/4 szkl / 30
Dynia piżmowa
(1/2 szkl / 60
–
–
g)
g)
Dynia Kabocha
(3/4 szkl)
–
–
–
Endywia
–
–
–
Fasolka
szparagowa
(10 szt / 70
g)
–
–
–
–
–
Groch
–
niż 3/4 szkl)
Groszek
cukrowy
(5 strączków)
Groszek
cukrowy
(6-9
strączków)
Groszek
cukrowy
(10 strączków)
–
–
–
Grzyby
–
Jarmuż**
–
–
–
–
–
Kalafior**
–
Kapusta**
(1 szkl /98 g)
Kapusta**
(więcej niż
1 szkl /98 g)
–
–
Kapusta**
pastewna
–
–
–
Kapusta
Kapusta
Kapusta
włoska**
(1/2 szkl)
włoska**
(3/4 szkl)
włoska**
(1 szkl)
Karczoch *
(1/8 szkl)
Karczoch*
(1/4 szkl)
–
–
Karczoch*
(powyżej 1/4
szkl)
–
–
–
Kasztany wodne
–
–
–
Kiełki fasoli
Koper włoski –
bulwa
(1/2 szkl)
Koper włoski
bulwa
(3/4 szkl)
bulwa
(więcej niż 1
Koper włoski
liście
(1 szkl)
Koper włoski
liście
(2-3 szkl)
Koper włoski
liście
(więcej niż 3
szkl)
–
Marchew
–
–
–
–
–
–
Mąka arrutowa
–
–
–
Mąka ryżowa
Ogórek
–
–
–
Koper włoski
–
szkl)
–
–
–
Okra
Oliwki
–
–
–
Papryka
–
–
–
Papryka chili
(11 cm/28 g)
Papryka chili
(40 g)
–
–
Papryka słodka
–
–
–
–
Pasternak
–
–
–
–
–
Pochrzyn
Pomidory
–
–
–
–
Pomidory
suszone
(2 szt/15 g)
–
–
Por
(1 szt / 84 g)
–
–
Por
(1/2 szt / 42
g)
Radicchio
(12 liści)
–
–
–
–
–
–
Rzepa
Rukola
–
–
–
Rzodkiew**
–
–
–
Sałata
–
–
–
–
–
–
Skrobia
kukurydziana
–
–
–
Skrobia
ziemniaczana
–
Sok/sos
pomidorowy
–
–
–
–
Szalotka
–
Szczypiorek
–
–
–
–
Szparagi
(1 szt)
Szparagi
(2-4 szt)
–
Szpinak
(więcej niż
150 g/15
liści)
–
–
Seler
korzeniowy**
–
–
–
–
–
Seler naciowy
–
–
–
–
Tapioka
–
–
Topinambur
–
–
–
–
Warzywa
puszkowane
–
–
–
Wodorosty
–
Ziemniaki
(wszystkie
Szpinak
(150 g/15
liści)
–
–
rodzaje)
–
Zielona
cebulka
–
–
(biała część)
Zielony
groszek
(1/8 szkl)
Zielony
groszek
Zielony
groszek
(1/3 szkl)
(1/2 szkl / 72
g)
–
OWOCE
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
Ananas
–
–
–
–
Ananas suszony
(1 plaster)
–
–
–
–
Arbuz
–
Banany świeże
i suszone
–
–
–
–
–
Brzoskwinia
–
Cytryna
–
–
–
–
–
Daktyle
suszone
–
Domowy dżem
lub galaretka
(bez cukru i
pektyn)
–
–
–
–
–
–
Dżem lub
galaretka ze
sklepu
–
–
Figi suszone
–
Granat
Granat
(1/2 szt /38
g)
(3/4 szt / 57
g)
Granat
(1 szt /76 g)
–
Granat ziarna
Granat ziarna
Granat ziarna
(1/4 szkl)
(1/4-1/2 szkl)
(1/2 szkl)
–
Grejpfrut
(1/2 szt /104
g)
–
Grejpfrut
(1 szt /207 g)
–
–
–
Gruszka
–
–
–
Jabłko
–
Jagody
(80 szt /100
g)
–
Jagody
(powyżej 80
szt / 100 g)
–
Jeżynomaliny
–
–
–
–
–
Jeżyny
–
–
–
Kaki
–
Karambola
–
–
–
Kiwi
–
–
–
Limonka
–
–
–
–
Liczi
(5 szt)
–
–
Maliny
(10 szt /19 g)
Maliny
(10-50 szt)
Maliny
(więcej niż 50
szt)
–
–
–
Mango*
–
Marakuja
(100 g)
Marakuja
(powyżej 100
g)
–
–
Melon
(1/2 szkl /100
g)
Melon
(powyżej 1/2
szkl /100g)
–
–
–
–
Morela
–
–
–
Nektarynki
–
Opuncja
–
–
–
–
Owoce
puszkowane w
–
–
soku owocowym
Papaja
–
–
–
–
–
Papaya suszona
–
Pitaja
–
–
–
–
–
–
Platan
Pomarańcze
–
–
–
Porzeczki
suszone
(1 łyżka)
–
–
–
Rabarbar
–
–
–
Rambutan
(2 szt /31 g)
Rambutan
(4 szt/62 g)
–
–
–
–
Rodzynki
–
–
–
Śliwka
–
–
–
Śliwka suszona
–
–
–
Tamarillo*
–
Tangerynka
–
–
–
Truskawki
–
–
–
Wiśnie
(1-2 sztuki)
Wiśnie
(3 szt)
Wiśnie
(4-6 szt)
–
Winogrona
–
–
–
–
Żurawina
(1 łyżka)
Żurawina
(2 łyżki)
–
ORZECHY I PESTKI**
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
–
–
–
Chia
–
Kasztany**
(pełna garść)
–
–
Laskowe**
Laskowe**
Laskowe**
(10 szt / 15
g)
(20 szt / 30
g)
(80 szt / 100
g)
–
–
–
–
–
–
–
Mąka
migdałowa**
(2 łyżki)
–
Mąka
migdałowa**
(4 łyżki)
–
–
–
–
Mąki z pestek
Migdały**
(10 szt)
–
Migdały**
(20 szt)
–
Macadamia**
(20 szt / 40
g)
Mąka
kokosowa**
(1/4 szkl)
Mleko
kokosowe**
(1/4 szkl)
–
–
–
–
–
–
Mleko kokosowe
z
zagęszczaczami
(guma
guar/caragen)
–
–
Nerkowce**
–
Pecany**
(10 szt / 22
g)
Pecany**
(40 szt / 100
g)
–
–
Pestki dyni**
(2 łyżki / 23
g)
Pestki dyni**
–
Pestki
słonecznika**
(2 łyżki / 12
(9 łyżek / 100
g)
Pestki
–
słonecznika**
(16 łyżek/100
g)
g)
Piniowe**
(1 łyżka / 14
Piniowe**
(8 łyżek / 100
–
g)
–
–
–
–
g)
–
Pistacje**
–
Sezam**
(1 łyżka / 11
g)
–
Sezam**
(9 łyżek / 100
g)
–
–
Siemię
lniane**
(1 łyżka)
–
–
Włoskie**
(10 szt / 30
g)
Włoskie**
(30-100 g)
–
–
Wiórki
kokosowe**
(1/4 szkl)
–
–
–
Ziemne**
(32 szt)
–
–
–
Pokarmy mocno
Pokarmy
fermentujące
zakazane
MIĘSO I RYBY
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Bekon
–
–
–
Drób
–
–
–
na mięsie lub
szpiku
–
–
–
–
–
Dziczyzna
–
–
–
Jajka
–
–
–
Jagnięcina
–
–
–
Podroby
–
–
–
–
–
–
Przetworzone
wędliny
Ryby
–
–
–
Wieprzowina
–
–
–
Wołowina
–
–
–
Domowy rosół
Domowy rosół
–
na kościach
NABIAŁ
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
Domowy jogurt
–
–
–
Domowa
śmietana
–
–
–
–
–
–
Feta
–
–
–
Jogurt
–
–
Jogurt bez
laktozy
–
–
–
–
Kefir
Masło
–
–
–
Masło
klarowane
–
–
–
–
Mleko bez
laktozy
–
–
–
–
–
Mleko
–
–
–
Mozarella
–
–
–
Rocitta
–
–
–
Serek wiejski
–
–
–
–
–
–
Sery krótko
dojrzewające
–
–
–
Śmietana
Sery długo
dojrzewające
TŁUSZCZE
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
Masło
–
–
–
Łoje
–
–
–
Olej kokosowy
–
–
–
Olej lniany
–
–
–
Olej MCT
–
–
–
Olej macadamia
–
–
–
Olej palmowy
–
–
–
Olej
słonecznikowy
–
–
–
Olej rybi
–
–
–
Olej rzepakowy
–
–
–
Olej sezamowy
–
–
–
–
–
–
Olej sojowy
Olej z konopii
–
–
–
Olej z
ogórecznika
–
–
–
Olej z pestek
dyni
–
–
–
Olej z pestek
winogron
–
–
–
–
–
–
Oliwa z oliwek
–
–
–
Smalec gęsi
–
–
–
Smalec
wieprzowy
–
–
–
–
–
–
Olej z wątroby
dorsza
Tłuszcz z
boczku
STRĄCZKI
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
–
–
–
Ciecierzyca
–
–
Fasola
Borlotti**
–
–
–
Fasola
czerwona**
–
Fasola lima**
(1/4 szkl)
Fasola lima
(1/4 szkl)
Fasola lima**
(1/2 szkl)
–
–
–
–
Fasola pinto
–
–
Groch łuskany
–
Soczewica
brązowa
(1/2 szkl)
–
–
–
Soczewica
czerwona
(1/4 szkl)
Soczewica
czerwona
(1/2 szkl)
–
–
Soczewica
zielona
Soczewica
zielona
–
–
(1/4 szkl)
(1/2 szkl)
–
–
–
Soja
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
–
–
–
–
–
–
NAPOJE
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Alkohol: wino
wytawne i
półwytrawne
(Kobiety: 120
ml 3-5 razy na
tydz;
Mężczyźni: 265
ml 3-5 razy ba
tydz)**
–
Alkohole:
budbon, gin,
whisky, wódka,
(Kobiety: 30
ml 3-5 razy na
tydz;
Mężczyźni: 75
ml 3-5 razy ba
tydz)**
–
–
–
–
–
–
Alkohole:
brandy, piwo,
cydr, likiery,
rum, sherry,
tequilla, wino
słodkie i
półsłodkie,
musujące
Herbata czarna
słaba
–
–
–
–
–
Herbata
–
zielona
(do 2 szkl
dziennie)
Hibiskus
–
–
–
Kawa słaba**
(1 filiżanka)
–
–
–
Mięta
–
–
–
–
–
–
Napoje
gazowane
słodzone
–
–
–
Pau d’arco
Rooibos
–
–
–
Rumianek
–
–
–
Sok
pomarańczowy
świeży
(1/2 szkl /
125 ml)
–
Sok
pomarańczowy
świeży
(1 szkl / 250
ml)
–
Sok z owoców
nisko
fermentujących
(1/3 szkl /
100 ml)
–
–
–
–
–
Soki z owoców
wysoko
fermentujących
–
Sok z żurawiny
–
–
–
Woda gazowana
–
–
–
–
–
Yerba mate
SŁODZIKI
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy zakazane
(symboliczne
ilośco)
–
–
–
–
–
–
Cukier kokosowy
–
–
–
Cukier trzcinowy
–
–
–
Erytrytol
–
–
–
Fruktoza
Glukoza
(syboliczne
ilości)
–
–
–
–
–
–
Ksylitol
–
–
–
Laktitol
–
–
–
Maltitol
–
–
–
Mannitol
Pokarmy mało
fermentujące
Dekstroza
–
–
–
–
–
Miód gryczany*
(1 łyżka)
–
–
Melasa
Miód akacjowy*
–
(1 łyżka)
Miód
wielokwiatowy*
–
–
–
–
(1 łyżka)
Stewia w
liściach
(symboloiczne
ilości)
–
–
–
–
–
–
Sacharoza
–
–
–
Słód jęczmienny
–
–
–
Sorbitol
–
–
–
Syrop glukozowofruktozowy
–
–
–
Sukraloza
–
–
–
Syrop klonowy
–
–
–
Syrop z agawy
DODATKI
Pokarmy mało
fermentujące
Pokarmy
średnio
fermentujące
Pokarmy mocno
fermentujące
Pokarmy
zakazane
–
–
–
Cebula
–
–
–
Czosnek
–
–
–
Czekolada
Imbit
–
–
–
–
–
–
Kakao
Kiszonki
–
–
–
Majonez domowy
–
–
–
–
–
–
Marynaty
Musztarda bez
czosnku
–
–
–
–
–
–
Ocet
balsamiczny
Ocet jabłkowy
–
–
–
Ocet winny
–
–
–
Przyprawy –
wszystkie poza
zawierającymi
czosnek i
cebulę
–
–
–
–
–
–
Sos sojowy
Sztuczne
–
–
–
dodatki do
żywności
–
–
–
Sosy sklepowe
Wasabi
–
–
–
–
–
–
Zagęszczacze
FODMAP
Co to jest FODMAP?
Jest to akronim, pochodzący od nazwy: Fermentable
Oligosacharides, Disacharides, Monosacharides And Polyols. Są
to oligosacharydy (węglowodany krótkołańcuchowe), disacharydy
(węglowodany składające się z dwóch cząsteczek cukru),
monosacharydy (cukry proste) oraz poliole (alkohole
polihydroksylowe, ilaczej cukrole).
To substancje, które w większości są dość słabo wchłaniane w
jelicie cienkim człowieka (wyjątkiem jest glukoza i
galaktoza). W dużej części w niezmienionej formie wędrują do
jelita grubego i tam stanowią pożywkę dla bakterii, które
przeprowadzają ich szybką fermentację, po drodze ściągając też
wodę. Ich (nadmierne) spożycie może skutkować biegunkami,
wzdęciami i bólami brzucha, szczególnie u osób, które cierpią
z powodu nietolerancji cukrów, a także SIBO (ponieważ wówczas
fermentacja odbywa się już w jelicie cienkim). Prowadzi to do
objawów zespołu jelita drażliwego. W wielu badaniach
testach zaobserwowano, że eliminacja pokarmów, zawierających
duże ilości wyżej wymienionych substancji, przynosi efekty w
postaci poprawy samopoczucia około 75% osób cierpiących na
ZJD. Na tej podstawie w 1999 roku dr Sue Shepcherd opracowała
dietę, która dziś stanowi jeden z podstawowych elementów
terapii zespołu jelita drażliwego. Dieta ta nosi nazwę low
FODMAP (w wolnym tłumaczeniu – o niskiej zawartości FODMAP,
zatem nie eliminuje całkowicie fermentujących substancji, a
tyko je istotnie ogranicza – gdyby chcieć się ich pozbyć w
100% musielibyśmy przejść na dietę niemal elementarną…).
(źródło)
Jakie pokarmy należy wyeliminować w diecie low FODMAP?
Po kolei…
– Oligosacharydy. Należą do nich między innymi fruktany
(znajdujące się w takich produktach jak pszenica, ryż,
topinambur, czosnek, cebula, buraki, brukselka, brokuły, dynia
czy inulina) i galaktany (w warzywach strączkowych).
– Disacharydy – to przede wszystkim laktoza, cukier mleczny
(wszystkie przetwory mleczne nie oznaczone jako bezlaktozowe)
i sacharoza (cukier stołowy).
– Monosacharydy to glukoza, galaktoza i fruktoza. Spośród nich
najwięcej problemów przysparza fruktoza, czyli cukier prosty
występujący głównie w owocach. Szczególnie skoncentrowana
jest w sokach owocowych i owocach suszonych. Szczególnie ważne
jest, by wyeliminować produkty, które zawierają więcej
fruktozy niż glukozy (fruktoza jest wówczas gorzej
wchłaniana), czyli jabłka, mango, arbuzy, wiśnie, mód czy
syrop glukozowo-fruktozowy.
– Poliole – to między innymi ksylitol, mannitol, sorbitol.
Różnego rodzaju poliole znajdują się w takich produktach jak
jabłka, morele, wiśnie, jeżyny, brzoskwinie, grzyby, seler,
kalafior czy awokado, a także w wielu produktach
przetworzonych i zbożach.
Przewodnik po produktach o wysokiej i niskiej zawartości
FODMAP znajdziecie tu: FODMAP.
Jak stosować dietę?
Do wszystkich przerażonych ;) – nie jest to dieta na zawsze.
Składa się z dwóch faz. Pierwsza trwa około 6-8 tygodni i
polega na unikaniu produktów bogatych w FODMAP (w zależności
od stanu zdrowia można sobie pozwolić w tej fazie na niewielką
ilość takich produktów). Druga faza jest znacznie dłuższa i
zależy od reakcji danej osoby na wprowadzane z powrotem do
diety produkty. Nowe pokarmy należy wprowadzać pojedynczo, raz
na kilka dni, obserwując reakcję (której przyczyną mogą być
także inne niż FODMAP substancje, znajdujące się w danym
pokarmie). Nie powinno się zbytnio przedłużać stosowania
diety, ponieważ eliminacja wielu warzyw i owoców może
prowadzić do niedoborów błonnika, witamin i minerałów.
Należy zdecydowanie pamiętać, że to dieta, która
najprawdopodobniej nie wyleczy przyczyn zespołu jelita
drażliwego (chyba, że będzie nią nietolerancja określonego,
odstawionego pokarmu). Pozwoli pozbyć nam się wielu przykrych
dolegliwości, ale nie zwalnia nas to z szukania źródeł stanu,
w jakim się znaleźliśmy!
Do poczytania:
Jeśli chcesz spróbować diety FODMAP, może pomóc Ci w tym
aplikacja na telefon (niestety tylko w języku angielskim… ):
FODMAP
http://www.ibsdiets.org/fodmap-diet/fodmap-food-list/
https://stanfordhealthcare.org/content/dam/SHC/for-patients-co
mponent/programs-services/clinical-nutritionservices/docs/pdf-lowfodmapdiet.pdf
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1440-1746.2009.06
149.x/pdf
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3934501/
https://books.google.pl/books?id=OdUtAwAAQBAJ&pg=PA250&hl=pl#v
=onepage&q&f=false
http://www.ibsfree.net/what-is-fodmap-diet/
http://www.nature.com/ajg/journal/v108/n5/fig_tab/ajg201396t1.
html#figure-title
http://www.nature.com/ajg/journal/v108/n5/full/ajg201396a.html

Podobne dokumenty