Raport oceny oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Raport oceny oddziaływania na środowisko „Gazociąg w/c relacji terminal LNG Świnoujście – projektowana …”
Spis treści
1. WSTĘP ................................................................................................................. 4
1.1. CEL RAPORTU ................................................................................................................................ 4
1.2. STAN PRAWNY W ZAKRESIE OBOWIĄZKU WYKONANIA RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU
PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO ...................................................................................................... 5
1.3. METODYKA PRZEPROWADZENIA OCENY .......................................................................................... 6
1.4. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE .................................................................................................................. 6
1.4.1. AKTY PRAWNE........................................................................................................................................... 6
1.4.2. DOKUMENTACJA ZWIĄZANA Z KONCEPCJĄ PROJEKTOWĄ ................................................................... 10
1.4.3. LITERATURA............................................................................................................................................ 11
2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ................................................ 14
2.1. CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA I WARUNKI WYKORZYSTANIA ............................................. 14
TERENU ............................................................................................................................................... 14
2.1.1. OGÓLNE INFORMACJE O PLANOWANEJ INWESTYCJI ............................................................................. 14
2.1.2. OPIS PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH ................................................................................................. 23
2.1.3. WARUNKI WYKORZYSTANIA TERENU NA ETAPIE REALIZACJI .............................................................. 26
2.2. PRZEWIDYWANE WIELKOŚCI EMISJI WYNIKAJĄCE Z FUNKCJONOWANIA PLANOWANEGO
PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................................................................................................................... 28
2.2.1. EMISJE ŚCIEKÓW..................................................................................................................................... 28
2.2.2. EMISJE ODPADÓW ................................................................................................................................... 28
2.2.3. EMISJA SUBSTANCJI DO POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ................................................................... 28
2.2.4. EMISJA HAŁASU ....................................................................................................................................... 29
3.
OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA, OBJĘTYCH
ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO
PRZEDSIĘWZIĘCIA .............................................................................................. 30
3.1. LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA I UWARUNKOWANIA TERENOWE ................................................. 30
3.2. POŁOŻENIE I MORFOLOGIA TERENU ............................................................................................. 33
3.3. BUDOWA GEOLOGICZNA .............................................................................................................. 43
3.4. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE ................................................................................................... 47
3.4.1. WODY PODZIEMNE .................................................................................................................................. 47
3.4.2. WODY GRUNTOWE .................................................................................................................................. 53
3.5. WODY POWIERZCHNIOWE............................................................................................................. 56
3.6. GLEBY ......................................................................................................................................... 64
3.7. SZATA ROŚLINNA I ŚWIAT ZWIERZĘCY ........................................................................................... 65
3.8. STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY ......................................................................... 108
3.9. KLIMAT AKUSTYCZNY ................................................................................................................. 121
4.
OBSZARY PRAWNIE CHRONIONE ........................................................ 124
4.1. OBSZARY NATURA 2000 ........................................................................................................... 124
4.2. POZOSTAŁE OBSZARY CHRONIONEJ PRZYRODY .......................................................................... 158
4.2.1. WOLIŃSKI PARK NARODOWY ................................................................................................................ 158
4.2.2. REZERWATY PRZYRODY ....................................................................................................................... 159
4.2.3. POMNIKI PRZYRODY ............................................................................................................................. 160
4.2.4. STREFY OCHRONNE STANOWISK ZWIERZĄT ........................................................................................ 170
4.3. ZABYTKI CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI
ORAZ STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ISTNIEJĄCE W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU
ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA........................................................................... 170
5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW ...................................................... 176
EKOCENTRUM Sp. z o.o.
1
5.1. WARIANT „ZEROWY” – NIEPODEJMOWANIE INWESTYCJI ............................................................. 176
5.2. WARIANT ALTERNATYWNY........................................................................................................... 177
5.3. WARIANT PROPONOWANY PRZEZ WNIOSKODAWCĘ, W TYM WARIANT NAJKORZYSTNIEJSZY DLA
ŚRODOWISKA..................................................................................................................................... 186
5.4 WSKAZANIE, W JAKI SPOSÓB WARUNKI PODSTAWOWE OBSZARÓW NATURA 2000 BĘDĄ SIĘ
ZMIENIAĆ W PRZYSZŁOŚCI, W PRZYPADKU NIE PODJĘCIA I PODJĘCIA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA . 188
6. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW, W TYM RÓWNIEŻ W
WYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A
TAKŻE MOŻLIWEGO ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNEGO .............. 210
6.1. ZAGROŻENIE DLA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO .................................................................... 210
6.1.1. FAZA BUDOWY....................................................................................................................................... 210
6.1.2. FAZA EKSPLOATACJI............................................................................................................................. 212
6.2. ZAGROŻENIE DLA WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH ................................................... 214
6.2.1. FAZA BUDOWY....................................................................................................................................... 214
6.3. ZAGROŻENIE DLA ŚRODOWISKA GLEBOWEGO ............................................................................ 223
6.3.1. FAZA BUDOWY....................................................................................................................................... 223
6.4. ZAGROŻENIE DLA OTACZAJĄCEGO ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO, W TYM OBSZARÓW NATURA
2000 ................................................................................................................................................ 226
6.5. ZAGROŻENIE DLA KLIMATU AKUSTYCZNEGO ............................................................................... 235
6.5.1. FAZA BUDOWY....................................................................................................................................... 235
6.6. WPŁYW NA WALORY KRAJOBRAZOWE ......................................................................................... 239
6.7. ZAGROŻENIE ELEKTROMAGNETYCZNYM PROMIENIOWANIEM NIEJONIZUJĄCYM .......................... 240
6.8. OCENA GOSPODARKI ODPADAMI ................................................................................................ 241
6.8.1. FAZA BUDOWY....................................................................................................................................... 241
6.9. MOŻLIWOŚĆ WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ ........................... 244
6.10. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE ............................................................................ 246
7.UZASADNIENIE WYBRANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE
WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, W
SZCZEGÓLNOŚCI NA: LUDZI, ZWIERZĘTA, ROŚLINY, WODĘ I
POWIETRZE, POWIERZCHNIĘ ZIEMI, Z UWZGLĘDNIENIEM RUCHÓW
MASOWYCH ZIEMI, KLIMAT I KRAJOBRAZ, DOBRA MATERIALNE,
ZABYTKI I KRAJOBRAZ KULTUROWY, OBJĘTE ISTNIEJĄCĄ
DOKUMENTACJĄ, W SZCZEGÓLNOŚCI REJESTREM LUB EWIDENCJĄ
ZABYTKÓW, ORAZ WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE MIĘDZY WW.
ELEMENTAMI...................................................................................................... 247
8. OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY
BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-,
ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO, WYNIKAJĄCE Z: ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA,
WYKORZYSTYWANIA ZASOBÓW ŚRODOWISKA I EMISJI ORAZ OPIS
METOD PROGNOZOWANIA, ZASTOSOWANYCH PRZEZ WNIOSKODAWCĘ
............................................................................................................................... 266
2
8.1. POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIE KRÓTKOTERMINOWE ................................................................ 266
8.1.1. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA ....................................................... 266
8.1.2. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z UŻYTKOWANIA ZASOBÓW NATURALNYCH ................................... 266
8.1.3. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z ZANIECZYSZCZENIA ...................................................................... 267
8.2. POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIA ŚREDNIOTERMINOWE ............................................................... 267
8.2.2. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z UŻYTKOWANIA ZASOBÓW NATURALNYCH ................................... 267
8.3. POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIA DŁUGOTERMINOWE .................................................................. 268
8.3.2. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z UŻYTKOWANIA ZASOBÓW NATURALNYCH .................................. 269
8.4 ODDZIAŁYWANIA BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, CHWILOWE I STAŁE ............................................. 269
8.5. ODDZIAŁYWANIA SKUMULOWANE............................................................................................... 270
8.6. OPIS ZASTOSOWANYCH METOD PROGNOZOWANIA ODDZIAŁYWANIA ........................................... 271
9. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU
ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO .................................. 272
10. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ
SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA, O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 PRAWA
OCHRONY ŚRODOWISKA ................................................................................. 348
11. WSKAZANIE, CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO
UŻYTKOWANIA ORAZ OKREŚLENIE GRANIC TAKIEGO OBSZARU,
OGRANICZEŃ W ZAKRESIE PRZEZNACZENIA TERENU, WYMAGAŃ
TECHNICZNYCH DOTYCZĄCYCH OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I
SPOSOBÓW KORZYSTANIA Z NICH ............................................................... 350
12. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z
PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM ............................................................ 351
13. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE JEGO BUDOWY I
EKSPLOATACJI .................................................................................................. 353
14. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW
TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTYKANO,
OPRACOWUJĄC RAPORT ................................................................................. 360
15. WNIOSKI ....................................................................................................... 361
16. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI
ZAWARTYCH W RAPORCIE ............................................................................. 365
3
1. WSTĘP
Niniejszy Raport o Oddziaływaniu Przedsięwzięcia na Środowisko został przygotowany
przez firmę EKOCENTRUM Sp. z o.o. w ramach umowy zawartej z firmą GAZOPROJEKT
S.A. Raport o Oddziaływaniu Przedsięwzięcia na Środowisko przygotowany został w okresie
luty-wrzesień 2009 roku, w oparciu o informacje i materiały źródłowe dostarczone przez
Inwestora.
Raport o Oddziaływaniu Przedsięwzięcia na Środowisko został sporządzony w związku
z planowanym
przez
GAZ-SYSTEM
S.A.
(„Inwestor”)
zamierzeniem
inwestycyjnym
polegającym na budowie gazociągu przesyłowego łączącego terminal LNG Świnoujście
z krajowym systemem dystrybucji gazu. Niniejszy Raport o Oddziaływaniu Przedsięwzięcia
na Środowisko jest sporządzany na etapie uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia w oparciu o koncepcję projektową
ninejszego zamierzenia inwestycyjnego.
Założenia przyjęte do sporządzenia Raportu o Oddziaływaniu Przedsięwzięcia na
Środowisko zostały określone na podstawie materiałów udostępnionych przez Inwestora, ze
szczególnym uwzględnieniem opracowania „Inwentaryzacja i wpływ na obszary NATURA
2000 oraz oddziaływanie na środowisko przyrodnicze planowanej inwestycji” sporządzonego
przez Biuro Konserwacji Przyrody, Szczecin, 2009 r.
1.1. CEL RAPORTU
Niniejszy dokument ma na celu wykazać, jakie ewentualne oddziaływanie na otaczające
środowisko przyrodnicze oraz zdrowie ludzi może mieć realizacja, a następnie eksploatacja
gazociągu łączącego terminal LNG Świnoujście z systemem dystrybucji, przewidzianego do
realizacji na terenie województwa zachodniopomorskiego.
Przy jego wykonaniu - po zapoznaniu się ze skalą, charakterem i parametrami inwestycji –
kierowano się wybranymi przepisami1 w sprawie zawartości raportów oddziaływania na
1
Uwzględniono wymagania odpowiednie do skali inwestycji, możliwe do oceny na etapie ubiegania się o wydanie decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia.
4
środowisko (art. 66 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku…). Podstawę
merytoryczną oraz materiał wyjściowy dla prac nad niniejszym dokumentem stanowią
dokumenty przywołane w rozdziale 1.4, wizja terenowa lokalizacji inwestycji oraz lustracja jej
najbliższego otoczenia.
W raporcie sformułowano wnioski i zalecenia, które powinny zostać uwzględnione
w dalszych etapach inwestycji (projektowanie – rozwiązania szczegółowe, budowa
i eksploatacja, likwidacja).
1.2.
STAN PRAWNY W ZAKRESIE OBOWIĄZKU WYKONANIA RAPORTU
O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO
Niniejsza inwestycja polegająca na budowie gazociągu przesyłowego w/c (DN 800;
10,0 MPa) na trasie Terminal LNG Świnoujście – punkt wejścia gazu do systemu (węzeł
Goleniów) kwalifikuje się jako przedsięwzięcie wymienione w punkcie „21) instalacje do
przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, o średnicy
zewnętrznej nie mniejszej niż 800 mm i długości nie mniejszej niż 40 km, wraz
z towarzyszącymi tłoczniami lub stacjami redukcyjnymi” § 2. ustęp 1. oraz § 5 ust. 2 pkt. e)
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych
uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu
o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z dnia 3 grudnia 2004 r. nr 257, poz. 2573).
W związku
z
powyższym
wymagane
jest
sporządzenie
raportu
o
oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko.
Niniejszy raport Inwestor składa wraz z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgodnie z zapisami art. 69 ustęp 1 oraz art. 66 ustawy z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
5
1.3. METODYKA PRZEPROWADZENIA OCENY
Ocenę skutków wpływu na środowisko przedmiotowej inwestycji, opracowano na podstawie:

wizji lokalnej;

rozpoznania i oceny dostępnych materiałów, dotyczących różnych opracowań
środowiskowych i technicznych, sporządzonych dla ocenianego terenu;

analizy map i dostępnych materiałów geologicznych, hydrogeologicznych
i geotechnicznych, obliczeń;

ocenę wpływu przedsięwzięcia na klimat akustyczny oparto na obowiązujących
przepisach dotyczących ochrony środowiska przed hałasem;

oceny oddziaływania w/w inwestycji na walory przyrodnicze opracowanej metodą
porównań
i
kolejnych
przybliżeń
określenia
zjawisk
ekologicznych
oraz
prawdopodobieństwa ich występowania i negatywnego oddziaływania na
poszczególne elementy środowiska i zdrowie ludzi (prognozowanie eksperckie,
które
polega
na
wykorzystaniu
wiedzy
i
doświadczenia
autora
oceny
i zastosowaniu jej do danego, konkretnego przypadku);

metodyki przeprowadzania badań w zakresie inwentaryzacji przyrodniczej
opisane zostały szczegółowo w odrędnym opracowaniu dotyczącym tego
zagadnienia i załączonym do niniejszego Raportu (BKP w Szczecinie, 2009).
Ocenę tą sporządzono przy istniejącym już rozwiązaniu technicznym, ze szczegółowością i
dokładnością odpowiednią do posiadanych danych, wynikających z rozpoznania terenu
i innych informacji uzyskanych od inwestora i projektantów.
Uwzględniono także sposób użytkowania terenów, które będą zajęte pod budowę sieci
gazowych.
1.4. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
1.4.1. AKTY PRAWNE
I.
Przepisy ogólne
A.
Ustawy
1. ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie
środowiska
oraz o
ocenach
oddziaływania
na
środowisko
z dnia
6
3 października 2008r. (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 zmiany zostały ogłoszone w Dz. U.
z 2008 r. nr 227 poz. 1505; z 2009 r. nr 42 poz. 340),
2. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz. U. z 2008 r., nr 25,
poz. 150 zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. nr 111 poz. 708, nr 138 poz. 865, nr
154 poz. 958, nr 171 poz. 1056, nr 199 poz. 1227, nr 223 poz. 1464 i nr 227 poz. 1505;
z 2009 r. nr 19 poz. 100, nr 20 poz. 106),
3. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. nr 39 poz.
251; zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. nr 88 poz. 587; z 2008 r. nr 138 poz.
865, nr 199 poz. 1227 i nr 223 poz. 1464; z 2009 r. nr 18 poz. 97),
4. ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
Nr 80, poz. 717 zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. nr 6 poz. 41 i nr 141 poz.
1492; z 2005 r. nr 113 poz. 954 i nr 130 poz. 1087; z 2006 r. nr 225 poz. 1635; z 2007 r.
nr 127 poz. 880; z 2008 r. nr 199 poz. 1227, nr 201 poz. 1237 i nr 220 poz. 1413),
5. ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 zmiany
zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. nr 113 poz. 954 i nr 130 poz. 1087; z 2007 r. nr 75
poz. 493, nr 176 poz. 1238 i nr 181 poz. 1286; z 2008 r. nr 154 poz. 958, nr 199 poz. 1227
i nr 201 poz. 1237),
6. ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2006 r., nr 156, poz. 1118
zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. nr 170 poz. 1217; z 2007 r. nr 88 poz. 587,
nr 99 poz. 665, nr 127 poz. 880, nr 191 poz. 1373 i nr 247 poz. 1844; z 2008 r. nr 145
poz. 914, nr 199 poz. 1227, nr 206 poz. 1287, nr 210 poz. 1321 i nr 227 poz. 1505; z 2009
r. nr 18 poz. 97, nr 31 poz. 206),
7. ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (t. j. Dz. U. z 2005 r. nr 239 poz. 2019;
zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. nr 267 poz. 2255; z 2006 r. nr 170 poz. 1217
i nr 227 poz. 1658; z 2007 r. nr 21 poz. 125, nr 64 poz. 427, nr 75 poz. 493, nr 88 poz.
587, nr 147 poz. 1033, nr 176 poz. 1238 i nr 181 poz. 1286; z 2008 r. nr 199 poz. 1227
i nr 227 poz. 1505),
8. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie
(Dz. U. Nr 75, poz. 493 zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. nr 138 poz. 865 i nr
199 poz. 1227).
B.
Rozporządzenia
1. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko
oraz
szczegółowych
uwarunkowań
związanych
z
kwalifikowaniem
przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 158,
poz. 1105),
2. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 maja 2005 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko
oraz
szczegółowych
uwarunkowań
związanych
z
kwalifikowaniem
7
przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 92,
poz. 769),
3. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych
uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu
o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz.2573 zmiany zostały ogłoszone w Dz.
U. z 2005 r. nr 92 poz. 769; z 2007 r. nr 158 poz. 1105),
4. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji
mogących
powodować
znaczne
zanieczyszczenie
poszczególnych
elementów
przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. nr 122 poz. 1055),
5. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia
rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. nr 92 poz. 1029).
6. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. nr 168 poz. 1764),
7. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. nr 168 poz. 1765),
8. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. nr 220 poz. 2237),
9. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów
i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. nr 60 poz. 533),
II.
Przepisy dotyczące ochrony powietrza
1.
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281),
2.
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798),
3.
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12),
4.
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie wymagań w
zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz. U. Nr 283, poz. 2842),
III.
Przepisy dotyczące uciążliwości akustycznej
1. rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120; poz. 826),
2.
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 7 listopada 2007 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie ustalania wartości hałasu L(DWN) (Dz. U. Nr 210; poz. 1535)
IV.
Przepisy dotyczące gospodarki wodno-ściekowej
1. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984),
8
V.
Przepisy dotyczące środowiska wodnego i gruntowo-wodnego
1. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów
jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359),
2. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz
stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony (Dz. U. Nr 55, poz.
498),
3. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące
środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków (Dz. U. nr 176 poz. 1454),
4. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w
warunkach naturalnych (Dz. U. nr 176 poz. 1455),
VI.
Przepisy dotyczące gospodarki odpadami
1. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206),
2. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w
których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. Nr 128 poz. 1347),
3. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy odpadów,
które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom
organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku
(Dz. U. Nr 75, poz. 527),
4. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzoru
dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 30, poz. 213),
5. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu
informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania
VII.
1.
Przepisy dotyczące obszarów specjalnej ochrony Natura 2000
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej
ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. nr 229 poz. 2313; zmiany zostały ogłoszone w Dz. U. z
2007 r. nr 179 poz. 1275; z 2008 r. nr 198 poz. 1226),
2.
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia
obszarów Natura 2000 (Dz. U. Nr 94 poz. 795).
Oprócz ww. aktów prawnych, podczas opracowania dokumentacji, konieczne jest również
uwzględnienie szeregu norm i nieprzytoczonych tutaj przepisów szczegółowych.
9
1.4.2.
DOKUMENTACJA ZWIĄZANA Z KONCEPCJĄ PROJEKTOWĄ
1. Koncepcja programowo – przestrzenna Gazociągu Terminal LNG Świnoujście –
opracowana przez GAZOPROJEKT S.A we Wrocławiu w kwietniu 2007 r.
2. Suplement
do
koncepcji
programowo-przestrzennej
Gazociągu
Terminal
LNG
Świnoujście – opracowana przez GAZOPROJEKT S.A we Wrocławiu w maju 2008 r.
3. Inwentaryzacja i wpływ na obszary NATURA 2000 oraz oddziaływanie na środowisko
przyrodnicze planowanej inwestycji ”Gazociąg wysokiego ciśnienia o średnicy DN800
Świnoujście – Szczecin - dwa warianty przebiegu” sporządzona przez Biuro Konserwacji
Przyrody, Szczecin 2009 r.
4. Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
miasta
Świnoujście, Szczecin, lipiec 2002 r.
5. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Międzyzdroje opracowane
w 1995 r
6. Strategia rozwoju Gminy Międzyzdroje opracowana w 2005 r.
7. Studium Uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gminy Stepnica z dnia 24 lutego
2005 r.
8. Plan rozwoju lokalnego Gminy Wolin (z przedłużonym okresem programowania do 2013 r).
9.
„Opracowanie geologiczne wysoczyzny Wyspy Wolin i obszarów przyległych do zespołu
wodnego rzeki Dziwiny” (1974), Z. Matkowska, M. Ruszała, M. Wdowiak.
10. „Mapa geologiczna Polski 1 : 200 000, arkusz Szczecin” opracowana przez J. Mojskiego.
11. Objaśnienia do mapy geologicznej Polski 1 : 200 000 arkusz Dziwnów i Szczecin
Wydawnictwo geologiczne, Warszawa 1979 r.
12. „Objaśnienia mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce
wymagających szczególnej ochrony” Instytutu Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH
w Krakowie z 1990r.
13. "Woliński Park Narodowy – monografia geograficzna” praca zbiorowa pod redakcją
Andrzeja Kostrzewskiego, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu 1986 r.
10
14. "Woliński Park Narodowy. Środowisko przyrodnicze - kształtowanie i ochrona" red. A.
Kostrzewski, Poznań: UAM, 2003 r.
15. "Bibliografia Wolińskiego Parku Narodowego" B. Jakuczun, Szczecin- Międzyzdroje:
Woliński Park Narodowy, 2006 r.
16. "Wsteczna Delta Świny" Tekst: I. Kamińska, Międzyzdroje: Woliński Park Narodowy,
2003 r.
17. "Woliński Park Narodowy" oprac. E. Lewicka, M. Skrzypczak, Międzyzdroje: Woliński
Park Narodowy, 2000 r.
18. „Studia z Geografii fizycznej i ekonomicznej Wyspy Wolin” Uniwersytet im. A.
Mickiewicza w Poznaniu 1978 r.
19. „Geomorfologia Polski – Niż Polski” ” praca zbiorowa pod redakcją Rajmunda Galona,
PWN Warszawa 1972
20. „Geografia fizyczna Polski” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 r.
1.4.3. LITERATURA
1. Bryła Henryk „Leksykon ekologii i ochrony środowiska”, Tempus, Gdańsk 2002.
2. Machowski Jacek ”Ochrona środowiska: prawo i zrównoważony rozwój”;
Wydawnictwo Akademickie „Żak”; Warszawa 2003.
3. Pullin Andrew S. „Biologiczne podstawy ochrony przyrody” przekład pod red.
nauk. Januarego Weinera; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2004.
4. Starzewska-Sikorska Anna „Ocena oddziaływania na środowisko jako narzędzie
planowania przestrzennego w ekorozwoju”; Ekonomia i Środowisko; Białystok
1994.
5. Bar Magdalena, Jendrośka Jerzy, Lenart Witold „Ocena oddziaływania na
środowisko inwestycji budowlanej. Procedura prawna i sporządzanie raportów
w procesie inwestycyjnym” Wydawnictwo Verlag Dashofer, Warszawa 2006.
6. Borkowski M., Mrozińska G., Szutowicz J., 2001: Nowe tereny pod budownictwo
dla Szczecina. – Inżynieria Morska i Geotechnika (5).
11
7. Borówka R.K., Latałowa M., Osadczuk A., Święta J., Witkowski A., 2002:
Palaeography
and
palaeoecology
of
Szczecin
Lagoon.
In:
R.
Lampe
(ed.)Holocene evolution of the South-Western Baltic Coast – Geological,
Archaeological and Palaeo-environmental Aspects. Greifswalder Geographische
Arbeiten, Bd. 27, Greifswald, s. 107-113.
8. Borówka R.K., Osadczuk A., Latałowa M., Duda T., Woziński R., Witkowski A.,
Święta-Musznicka
J.,
Kosińska
B.,
2005:
Pokrywa
osadowa
Zalewu
Szczecińskiego i jej wymowa paleogeograficzna. W: R.K. Borówka & St. Musielak
(red.)
Środowisko
przyrodnicze
wybrzeży
Zatoki
Pomorskiej
i
Zalewu
Szczecińskiego – wybrane aspekty. Oficyna In-Plus, Szczecin, 93-102.
9. Buchholz W., (red.), 1990: Materiały do monografii dolnej Odry. Warunki
hydrologiczno-hydrodynamiczne. Prace IBW PAN 22. Gdańsk s. 117
10. Buckmann K., Gebhardt U., Weidauer A., Pfeiffer K.D., Duwe K., Fey A., Hellman
B.,
Post
J.,
1998:
Simulation
und
Messung
von
Zirkulations-
und
Transportprozessen im Greifswalder Bodden, Oderästuar und den angrenzenden
Küstengewässeren, Greiswalder Geographische Arbeiten, 16
11. Kowalewska G., Konat J., Wawrzyniak-Wydrowska B., 1997: Polynuclear
aromatic hydrocarbons (PAHs) In the sediments of the Oder Estuary (szczecin
Lagoon) before the flood of 1997. Oceanologia, 39 (3), pp. 255-266.
12. Majewski, A. (ed.) 1980: Zalew Szczeciński. Wydawnictwa Komunikacji
i Łączności, Warszawa
13. Mikulski
Z.,
1966:
Wasserhaushalt
der
baltischen
Haffs.
Beiträge
zur
Meereskunde, 19. Berlin
14. Müller A., Janke W., Lampe R., 1996: Zur Sedimentationsgeschichte des
Oderhaffs. Bodden 3: 167-172
15. Neumann T., Leipe T., Brand T., Shimmield G.,1996: Accumulation of heavy
metals in the Oder Estuary and its off-shore basins. Chemie der Erde, 56
16. Niedźwiecki E., Tran van Chinh, Bogda A., Chodak K., 1995: Skład chemiczny
i mineralogiczny osadów dennych na polach refulacyjnych toru wodnego
Świnoujście-Szczecin. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 418:
821-827
12
17. Osadczuk A., 1999: Zalew Szczeciński w świetle analizy cech fizjograficznych.
[w:] Problemy geologii, hydrogeologii o ochrony środowiska wybrzeża morskiego
Pomorza Zachodniego, R.K. Borówka, A. Piotrowski, Z. Wiśniowski (red),
Problemy geologii, hydrogeologii i ochrony środowiska wybrzeża morskiego
Pomorza Zachodniego,
Przewodnik LXX Zjazdu Polskiego Towarzystwa
Geologicznego, Szczecin: 91-96.
18. Osadczuk A., 2004: Zalew Szczeciński – środowiskowe warunki współczesnej
sedymentacji lagunowej. Wydawnictwa Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego,
Rozprawy i studia T. (DCXXIII), 2004.
19. Piotrowski S., 2003: Obecność polichlorowanych bifenyli (PCB) i pestycydów
(OCP)
chloroorganicznych
w
osadach
dennych
ujścia
Odry.
Przegląd
Geologiczny 51(10).
20. Protasowicki M., Niedźwiecki E., 1993: Zawartość metali ciężkich w osadach
dennych
portów
ujścia
Odry.
Sympozjum
„Stan
i
perspektywybadań
hydrobiologicznych i rybackich w estuarium Odry. Morski Instytut Rybacki,
Świnoujście, s. 117-120.
21. Protasowicki M., Niedźwiecki E., Ciereszko W., 1993: Heavy metals and
chloroorganic substances in sediment cores from the Szczecin Lagoon. Pollutans
in Enwironment. Olsztyn, s. 155-159.
22. Racinowski R., 1976: Możliwości pozyskania materiałów dennych Zalewu
Szczecińskiego i Zatoki Pomorskiej. Seminarium „Gospodarka wodna Odry”.
23. Praca studialna dla inwestycji pn.: „Analizy numeryczne dla stacji gazowej
redukcyjno-pomiarowej w Warszawie” Prognozowana emisja hałasu, Politechnika
Warszawska, 2008 r.
24. Integrated Pollution Prevention and Control Reference Document on Best
Available Techniques in Common Waste Water and Waste Gas Treatment/
Management Systems in the Chemical Sector, February 2003, EUROPEAN
COMMISSION (http://eippcb.jrc.es/).
25. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC) Reference Document on the
General Principles of Monitoring, July 2003, EUROPEAN COMMISSION
(http://eippcb.jrc.es/).
13
26. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC) Reference Document on Best
Available Techniques for Mineral Oil and Gas Refineries, February 2003,
EUROPEAN COMMISSION (http://eippcb.jrc.es/).
27. Gas pipeline incidents, 7th European Gas Pipeline Incident Data Group – report
1970-2007, Doc. Number EGIG 08.TV-B.0502, December 2008.
2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
2.1. CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA I WARUNKI WYKORZYSTANIA
TERENU
2.1.1.
OGÓLNE INFORMACJE O PLANOWANEJ INWESTYCJI
Przedmiotem niniejszego raportu jest planowana inwestycja polegająca na budowie
gazociągu przesyłowego wysokiego ciśnienia (o parametrach: średnica DN 800; ciśnienie
10,0 MPa) łączącego terminal LNG w Świnoujściu z krajowym systemem przesyłowym gazu,
poprzez węzeł w Goleniowie.
Rozpatrywane były cztery warianty przebiegu gazociągu (mapa nr 1). Po przeanalizowaniu
różnych aspektów wykonalności przedsięwzięcia dotyczących możliwości odbioru gazu, jego
rozdziału na główne kierunki zasilania oraz współpracę z istniejącym systemem, jak również
po roboczych konsultacjach z lokalnymi instytucjami (np. Urzędem Morskim w Szczecinie,
Morskim Oddziałem Straży Granicznej) ostatecznie w Raporcie rozpatrywano dwa warianty:
wariant I lądowy o długości około 80 km oraz wariant III wodno – lądowy o długości 68,8 km,
z czego odcinek wodny wynosi 27,6 km, a odcinek lądowy 41,2 km (mapa nr 2). Oba
warianty były także przedmiotem analiz prowadzonych w opracowaniu pt. Inwentaryzacja i
wpływ na obszary Natura 2000 oraz oddziaływanie na środowisko przyrodnicze inwestycji;
BKP, Szczecin 2009 r. załączonego do niniejszego raportu. Przy czym Wariant III wg
nazewnictwa używanego w raporcie został tam oznaczony jako Wariant II. W trakcie
przygotowywania dokumentacji analizowano również podwarianty przebiegu gazociągu, co
14
związane było ze zmianami przebiegu zasadniczych wariantów na pewnych odcinkach
kolidujących z obszarami szczególnie cennymi przyrodniczo (opracowanie BKP, Szczecin
2009).
Budowie gazociągu przesyłowego towarzyszyć będzie budowa urządzeń naziemnych,
takich, jak:
 Śluza nadawcza DN 800 (na terenie teminala LNG);
 Przelotowe
Zespoły
Zaporowo-Upustowe
na
trasie
gazociągu,
lokalizowane
w odległości nie większej niż co 10 km;
 Układ przyłączeniowy (pomiarowo – rozliczeniowy) zlokalizowany w Goleniowe;
 Zespoły Zaporowo-Upustowe przy wejściu i wyjściu z Zalewu Szczecińskiego
(wariant lądowo-wodny III).
2.1.1.1. CZĘŚĆ LINIOWA
Gazociąg lądowy (wariant I)
W wariancie lądowym (wariant I) o planowanej długości około 80 km planuje się
poprowadzenie nitki gazociągu od terminalu LNG Świnoujście w kierunku wschodnim przez
Wyspę Wolin, a po przekroczeniu rzeki Dziwna, na południe w kierunku miejscowości
Stepnica i dalej do miejsca planowanego włączenia do istniejącego krajowego systemu
przesyłowego, w okolicach Goleniowa.
Część liniowa gazociągu ułożona zostanie w wykopach o głębokości od 1,9 do 2,5 m
i przykryta rodzimym gruntem o minimalnej miąższości 1,1 m.
Do montażu gazociągów planuje się wykorzystanie rur wykonanych z wysokiej jakości stali o
sprawdzonej szczelności izolowanych fabrycznie (np. polietylenem). Dostarczane odcinki rur
będą magazynowane na odpowiednio przygotowanych miejscach pasa montażowego.
Zakłada się wyznaczenie pasa montażowego o następujących szerokościach:

dla gruntów rolnych – 26 m,

dla terenów leśnych – 18 m,
Spawanie i gięcie rur oraz izolowanie wykonanych spawów specjalnymi taśmami dla
poszczególnych odcinków gazociągu, odbywa się na powierzchni terenu w obrębie pasa
montażowego. Równocześnie odbywa się kontrolowanie jakości połączeń metodą
15
prześwietlania promieniami X. Zmontowany fragment gazociągu jest następnie układany w
wykopie i przysypywany rodzimą ziemią z wykopu.
Po okresie budowy, cały pas terenu wykorzystany jako teren budowlano – montażowy
przywrócony zostanie do użytkowania poprzez rozłożenie zebranej wcześniej warstwy
humusu i będzie mógł być użytkowany rolniczo bez ograniczeń, natomiast w przypadku
gospodarki leśnej bez zalesienia musi pozostać pas o szerokości 4m tj. po 2 m na stronę
gazociągu.
Długości
montowanych
jednorazowo
odcinków
(poza
możliwościami
technicznymi
wykonawcy robót, takimi jak ilość spawaczy i sprzętu mechanicznego) oraz sposobu
zabezpieczenia pasa
montażowego będzie głównie uzależniona od uwarunkowań
lokalizacyjnych danego odcinka prac montażowych.
Strefa kontrolowana
Cała trasa gazociągu posiadać będzie wyznaczoną tzw. strefę kontrolowaną, w obrębie
której
operator
sieci
gazowej
kontrolować
będzie
wszelkie
działania
związane
z bezpieczeństwem gazociągu.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001 w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97 poz. 1055),
dla gazociągu w/c o średnicy powyżej DN500 strefa kontrolowana wynosi 12 m (po 6 m
z obu stron od osi gazociągu). W strefach kontrolowanych nie należy wznosić budynków,
urządzać stałych składów i magazynów, sadzić drzew oraz nie powinna być podejmowana
żadna działalność mogąca zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji.
Dopuszcza się, za zgodą operatora sieci gazowej, urządzanie parkingów nad gazociągiem.
16
Poza tym nie przewiduje się innych ograniczeń w dotychczasowym sposobie użytkowania
terenu.
Grunty strefy kontrolowanej nie będą należały do inwestora (pozostają własnością
dotychczasowych właścicieli) będą natomiast wprowadzone do ksiąg wieczystych zapisy dot.
ustanowienia służebności gruntu w pasie strefy kontrolowanej. Teren pod elementy
zabudowy nieliniowej m.in. ZZU będzie własnością Skarbu Państwa w użytkowaniu
wieczystym inwestora.
Projektanci wybierając przebieg trasy gazociągu ustalili go tak, iż w żadnym miejscu w pasie
12 m strefy kontrolowanej nie ma żadnej zabudowy.
Przejścia przez tereny rolne
Dla potrzeb budowy gazociągu na gruntach rolnych zostanie zajęty pas terenu o szerokości
26 m. W celu ochrony przed degradacją istniejących gruntów rolnych, przed przystąpieniem
do prac ziemnych, w pasie o szerokości 10 m zebrana zostanie warstwa humusu
z zabezpieczeniem go przed zmieszaniem z pozostałą masą ziemną z wykopów. W tym
pasie zostanie zlokalizowany wykop i główne ciągi komunikacyjno-montażowe budowy.
Planowana głębokość wykopu wynosić będzie od 1,9 do 2,5 m (przykrycie gazociągu około
1,1 m). Na odcinkach przebiegających przez tereny rolne, zdrenowane głębokość ta będzie
zwiększona o około 0,5 m, dla umożliwienia, w ramach rekultywacji, odbudowy urządzeń
drenarskich.
Po zakończeniu budowy odłożona wcześniej warstwa humusu zostanie rozplantowana,
a teren przywrócony do stanu pierwotnego.
Przejście przez tereny leśne
Na terenach leśnych dla potrzeb budowy gazociągu przewiduje się pas terenu o szerokości
18 m, w którym to pasie nastąpi wycinka lasu. Po wybudowaniu gazociągu i rekultywacji
terenu - bez zalesienia pozostanie pas o szerokości 4 m tj. po 2 m na stronę gazociągu.
Na etapie wykonywania wniosków o wydanie decyzji na wycinkę drzew, niezbędnych do
uzyskania stosownej decyzji Ministra Środowiska (tereny leśne należące do Skarbu
Państwa), może okazać się, że pas wycinki lasów będzie mniejszy w miejscach, gdzie trasa
gazociągu na terenach leśnych jest prowadzona wzdłuż istniejących duktów, dróg
oddziałowych i dróg leśnych.
17
Pokonywanie przeszkód
Skrzyżowania z drogami, torami PKP, liniami energetycznymi oraz innymi elementami
uzbrojenia podziemnego wykonane zostaną zgodnie z wskazaniami odpowiednich norm
branżowych i po uzgodnieniu sposobu wykonania z zarządcami tych elementów
infrastruktury.
Przejście gazociągu przez tereny wojskowe oraz w sąsiedztwie obiektów wojskowych
zostaną uzgodnione w zakresie utrzymania wymaganych odległości, warunków wykonania
i ewentualnego dodatkowego zabezpieczenia gazociągu. W rejonach poligonów wojskowych
oraz na terenach intensywnych działań wojennych z okresu II wojny światowej, przed
przystąpieniem do prac ziemnych, należy przewidzieć prace saperskie związane
z usunięciem ewentualnych niewypałów.
W rejonie planowanej trasy przebiegu gazociągu występuje wiele terenów eksploracji
archeologicznej, głównie w obrębie gmin Wolin i Stepnica. W związku z tym może zaistnieć
konieczność przeprowadzenia archeologicznych prac badawczych oraz sprawowania
nadzoru archeologicznego w trakcie budowy gazociągu.
Przekraczanie rzek i innych cieków powierzchniowych
Na planowanej trasie gazociągu występują przeszkody w postaci dużych rzek, takich jak:
Dziwna, Gowienica i Stara Świna oraz liczne większe i mniejsze cieki powierzchniowe, jak
również rowy melioracyjne.
Przekroczenia cieków powierzchniowych mogą być zrealizowane metodą:
 ukierunkowanego wiercenia poziomego,
 mikrotunelingu,
 wykopu otwartego.
Wybór sposobu przekraczania cieku wodnego zależeć będzie od, przeprowadzonych przed
ubieganiem się o pozwolenie wodnoprawne, badań rodzaju i stabilności podłoża, ilości
i jakości nagromadzonych osadów dennych oraz od wielkości przepływu i zmienności
poziomu lustra wody.
Na etapie koncepcji programowej założono przekroczenia większych rzek metodą
bezwykopową jak np. przewiert kierunkowy HDD lub przewiert poziomy (tabela poniżej). Ten
sposób przekroczenia cieku nie spowoduje niszczenia brzegów i porastającej je
18
roślinności, prace będą prowadzone poza wałami przeciwpowodziowymi, na dużej
głębokości, bez zatrzymywania przepływu wody i naruszenia istniejącego tam życia
biologicznego. Ten sposób przekraczania rzek pozwoli też Inwestorowi na uniknięcie
prowadzenia prac na terenie międzywala, który jest potencjalnym obszarem zalewowym.
Zestawienie skrzyżowań z większymi rzekami
Wariant
Rzeka/ciek
Lokalizacja
Stary Zdrój
gm. Międzyzdroje
Dziwna
gm. Wolin
Gowienica
gm. Stepnica
Łącki Rów
gm. Stepnica
I
Przekroczenia mniejszych rzek i rowów melioracyjnych, poza obszarami NATURA 2000 oraz
siedliskami cennymi przyrodniczo, proponuje się wykonać stosując metodę wykopu
otwartego lub inną metodę wskazaną przez administratora danego cieku.
Głębokość przykrycia gazociągu pod dnem uzależniona będzie od lokalnych warunków
gruntowych, występującej erozji dna i przepisów normowych oraz warunków uzyskanych
od administratora cieku.
Wykop w korycie cieku może zostać wykonany dwoma metodami:
 na sucho, przy zamkniętym przepływie wody w korycie na odcinku przekroczenia,
 przy niezahamowanym przepływie wody w korycie.
Roboty wykonywane będą w okresie minimalnych przepływów wody w ciekach.
Po ułożeniu gazociągu skarpy kanałów zostaną odtworzone i odpowiednio zabezpieczone
przed rozmyciem przez wodę. Koryta cieków zostaną przywrócone do stanu pierwotnego.
Gazociąg podwodno – lądowy (wariant III)
W wariancie podwodno – lądowym (wariant III) planuje się ułożenie gazociągu pod dnem
Zalewu Szczecińskiego na obszarze wewnętrznych wód morskich RP. Łączna długość
19
gazociągu wynosić będzie 68,8 km, z czego odcinek wodny będzie mieć długość 27,6 km,
a odcinek lądowy 41,2 km.
Trasa planowanego gazociągu przebiegać będzie przez część Wyspy Wolin do Zalewu
Szczecińskiego i dalej przez Zalew Szczeciński w kierunku Zatoki Wódzkiej z wyjściem na
ląd na południe od miejscowości Stepnica.
Zakłada się ciągłe układanie gazociągu w systemie przed siebie z rampy specjalistycznej
jednostki pływającej bezpośrednio na dno wykopu o głębokości 4,0 m, a przy przekroczeniu
pomocniczych torów wodnych 7,0 m poniżej dna na rzędnej do -20,00 mpNN.
Szerokość dna wykopów w materiale sypkim ~3,0 m o skarpach 1:5. Szerokość dna
wykopów w materiale zwięzłym ~2,0 m o skarpach 1:1.
Dodatkowo na skrzyżowaniach z torami wodnymi proponuje się ułożenie narzutu
kamiennego na materacach z włókniny na długości 300 m i szerokości 100 m.
Układane rury posiadać będą epoksydową izolację zewnętrzną pod wzmocnioną powłoką z
PE
zabezpieczoną
fabrycznym
torkretem
ciężkim.
Zabezpieczenie
przed
korozją
elektrochemiczną – ochrona katodowa.
Ochrona katodowa
Planowany gazociąg wysokiego ciśnienia łączący terminal LNG w Świnoujściu z krajowym
systemem przesyłowym będzie objęty ochroną katodową (czynną ochroną antykorozyjną)
realizowaną przez projektowaną stację ochrony katodowej (SOK) zlokalizowaną w węźle
Goleniów. Ochrona katodowa jest elementem podwyższającym trwałość gazociągu a w
konsekwencji zwiększającym jego bezpieczne użytkowanie na długie lata. Stacja ochrony
katodowej będzie pracowała z uziomem anodowym. Stacja SOK typu KRAH–11 jest to
zasilacz przeznaczony do ochrony katodowej gazowniczych rurociągów zabezpieczonych
powłokami izolacyjnymi wysokiej jakości. Urządzenie może dostarczać prąd o wartości od
0,2mA do 1A, przy napięciu na zaciskach wyjściowych w zakresie –6,5 do +24V.
Monitoring stacji SOK i napięcia ochrony katodowej zostanie zrealizowany przez system
AKP i telemetrii, którego rozwiązania zostaną podane w projekcie wykonawczym.
Jako nadrzędny system łączności będą wykorzystywane łącza cyfrowe sieci telekomunikacji
operatora publicznego.
20
2.1.1.2. OBIEKTY NAZIEMNE
Do obiektów naziemnych związanych z planowaną budową gazociągu tranzytowego od
terminalu LNG Świnoujście do węzła w Goleniowie należą:
 Śluza nadawcza DN 800 (na terenie teminala LNG)
 Zespoły Zaporowo-Upustowe (ZZU) na trasie gazociągu w ilości zależnej od długości
wariantu (lokalizowane w odległości nie większej niż co 10 km);
 Układ przyłączeniowy (pomiarowo-rozliczeniowy) zlokalizowany w Goleniowie
zawierający:

Pomiar rozliczeniowy ilości gazu,

Śluzę odbiorczą,

Zespół Zaporowo-Upustowy z monoblokiem rozdzielającym,

Stację ochrony katodowej;
 Zespoły Zaporowo–Upustowe na wejściu i wyjściu z Zalewu Szczecińskiego
(warianty III).
Budowa tych obiektów będzie wymagała trwałego zajęcia terenu, którego wielkość
uzależniona jest od potrzeb technologicznych, wielkości stałych stref zagrożenia wybuchem
gazu oraz wymogów Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97 poz. 1055).
W koncepcji projektowej przyjęto następujące wielkości terenu:

dla ZZU - teren 10m x 14m.

dla układu przyłaczeniowego (węzeł Goleniów) - teren 40m x 60m, obiekt
będzie zlokalizowany na działce należącej do Gaz-Systemu.
Podstawową funkcją zlokalizowanych na części liniowej gazociągu zespołów zaporowoupustowych (ZZU) jest odcinanie przepływu gazu w przypadku uszkodzenia gazociągu
(odcięcie uszkodzonego odcinka gazociągu).
Dla wszystkich ZZU przyjęto teren 10,0m x 14,0m (w granicach ogrodzenia), na którym to
terenie posadowione zostaną następujące obiekty:

podziemny zespół zaporowo-upustowy

kolumna wydmuchowa o wysokości ok. 3,0 m n.p.t.

gazociągi technologiczne z niezbędną armaturą
21

fundamenty pod kurki i kolumnę wydmuchową

kontener AKP (szafka o wymiarach 80x80x200 cm)

drogi dojazdowe

przyłącze elektroenergetyczne

ogrodzenie systemowe z furtką wejściową na teren ZZU
Stałe strefy zagrożenia wybuchem dla ZZU będą mieściły się w obrębie ogrodzenia obiektu
technologicznego. Strefy takie, tj. Z2 oraz ewentualnie Z1 zagrożenia wybuchem obliczone
zostaną zgodnie z przyjętymi standardami np. ZN-G-8101 lub Standard IGE/SR/25
Communication 1665: Hazardous area classification of Natural Gas installations.
Przyjęta wielkość terenu pod projektowany układ przyłączeniowy (węzeł Goleniów) wynosi
40m x 60m i uwzględnia potrzeby technologiczne, wielkość stałych stref zagrożenia
wybuchem gazu oraz zapotrzebowanie terenu pod zabudowę naziemną.
Na terenie przeznaczonym do posadowienia układu przyłączeniowego (węzeł Goleniów)
planuje się następujące obiekty:
 śluza odbiorcza DN 800 z zespołem zaporowo-upustowym
 podziemny zbiornik kondensatów V=5 m3
 stacja filtroseparatorów gazu
 stacja podgrzewaczy gazu
 układy redukcji ciśnienia i zabezpieczające
 orurowanie technologiczne z zabudowaną armaturą
 zespół zaporowo-upustowy wylotowy DN 700
 fundamenty pod projektowane elementy technologiczne
 ogrodzenie systemowe terenu całości śluzy, furtka wejściowa i brama
W obrębie zagospodarowania terenu śluz znajdować się będą również:

nawierzchnie utwardzone – chodniki, drogi

place manewrowe

place technologiczne

tereny zielone – trawniki
22

sieci elektryczne, teletechniczne, AKPiA, itp.
Śluza nadawcza służyć będzie do wysyłania tłoka czyszczącego oraz inspekcyjnego
w projektowanym gazociągu.
Śluza
odbiorcza
służy
do
odbioru
tłoka
czyszczącego
lub
inspekcyjnego
oraz
zanieczyszczeń z projektowanego gazociągu wysokiego ciśnienia.
Śluzy posadowione będą na fundamentach i mocowane do nich w sposób umożliwiający
przesuw osiowy, będą również odizolowane elektrycznie od projektowanego gazociągu za
pomocą monobloku izolującego.
Podziemny zbiornik kondensatów służyć będzie do odbioru zanieczyszczeń z tłokowania
projektowanego gazociągu. Szacuje się, że ilość kondensatu powstającego w ciągu roku nie
przekroczy pojemności zbiornika. Przewiduje się czyszczenie w zależności od potrzeb,
jednak nie częściej niż raz w roku.
Stałe strefy zagrożenia wybuchem obiektów śluz będą mieściły się w obrębie ogrodzenia
obiektu technologicznego.
Budynki kontenerowe dla obiektów naziemnych przewiduje się wykonać w konwencji lekkiej
obudowy z płyt stalowych z wypełnieniem z wełny mineralnej lub betonowe.
Konstrukcje stalowe (w tym cały stropodach) obudowane będą lekkimi systemowymi
ocieplonymi płytami warstwowymi. Sposób mocowania – zgodnie z katalogiem wybranego
systemu.
Ciężar
pokrycia
dachu
dla
pomieszczeń
zagrożonych
wybuchem
(z uwzględnieniem siły zamocowania do płatwi) nie może być większy niż 0,75 kN/m 2.
Połączenie płyt dachowych płatwiami powinno zapewnić swobodny przepływ gazu między
spodem płyty a płatwią.
2.1.2.
OPIS PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH
Planowany do budowy gazociąg wysokiego ciśnienia o zakładanych parametrach DN 800,
10 MPa stanowić będzie instalację do przesyłu gazu na odcinku od Terminala LNG
Świnoujście do punktu wejścia gazu do krajowego systemu przesyłowego w węźle Goleniów.
Zlokalizowana na terenie Terminalu LNG śluza nadawcza służyć będzie do wysyłania tłoka
czyszczącego oraz inspekcyjnego w projektowanym gazociągu DN800. Została ona
23
zaprojektowana w postaci nadziemnego poziomego walczaka ciśnieniowego wyposażonego
w:
 króćce podłączeniowe
 pokrywę szybkozamykającą

manometr
Śluza odizolowana będzie elektrycznie od projektowanego gazociągu DN800 za pomocą
monobloku izolującego.
Wzdłuż części liniowej gazociągu zostaną rozmieszczone Zespoły Zaporowo – Upustowe
(ZZU),
których
podstawową
funkcją
będzie
odcinanie
przepływu
gazu
związane
z okresowymi przeglądami gazociągu i obiektów nieliniowych, w sytuacjach awaryjnych oraz
w trakcie napełniania gazociągu gazem, odpowietrzania i zaazotowania układu.
Projektowany układ zespołu zaporowo-upustowego DN 800 obejmuje następujące elementy:
 podziemny zespół zaporowo-upustowy do DN 800 z armaturą odcinającą
z napędem elektrohydraulicznym,
 kolumnę wydmuchową o wysokości ok. 3,0 m n.p.t,
 gazociągi technologiczne z niezbędną armaturą,
 zabudowy lokalnych pomiarów ciśnienia
 kontener AKP o wymiarach 80x80x200 cm.
Zasilanie energią elektryczną kurka do DN 800 będzie się odbywało z przyłącza
elektroenergetycznego lub baterii słonecznych.
Odbiór przesyłanego gazociągiem medium odbywać się będzie na węźle w Goleniowie,
gdzie zostanie wybudowany zespół śluzy odbiorczej i urządzeń towarzyszących.
W skład układu śluzy odbiorczej wejdą następujące elementy:
Zespół zaporowo – upustowy DN 800 typu podziemnego. W skład zespołu będzie wchodził
główny kurek kulowy DN800 z napędem elektrohydraulicznym wraz z instalacją obejściową
i odpowietrzającą. Zadaniem zespołu będzie odcinanie przepływu.
Śluza odbiorcza DN800 - będzie służyła do odbioru tłoka czyszczącego lub inspekcyjnego
oraz zanieczyszczeń z projektowanego gazociągu DN 800. Śluza odbiorcza została
24
zaprojektowana w postaci nadziemnego poziomego walczaka ciśnieniowego wyposażonego
w króćce podłączeniowe, pokrywę szybkozamykającą i manometr.
Podziemny zbiornik kondensatów V = 5 m3 służący do odbioru wody i zanieczyszczeń
pochodzących z tłokowania projektowanego gazociągu oraz stacji filtroseparatorów.
Układ filtroseparatorów gazu – filtroseparatory dwustopniowe DN 300 o konstrukcji pionowej
z pokrywą szybkozamykającą, instalacją spustu kondensatu i przyłączami do armatury
zabezpieczającej oraz pomiarowej. Z filtroseparatorów zostanie wyprowadzona instalacja
spustu kondensatu podłączona do podziemnego zbiornika kondensatów obsługującego
układ śluzy odbiorczej.
Układ podgrzewaczy gazu - podgrzewacze gazu DN300 o konstrukcji pionowej zostaną
wyposażone w niezbędne przyłącza do podłączenia armatury zabezpieczającej oraz
pomiarowej. Ciepło do podgrzewaczy będzie dostarczane rurociągami z kotłowni
zlokalizowanej na terenie Węzła (jest to obiekt istniejący),
Układy redukcji ciśnienia i zabezpieczające - podstawowym zadaniem układów redukcyjno
zabezpieczających będzie zapewnienie obniżenia ciśnienia dostarczanego gazu do poziomu
6,3 –8,4 MPa wymaganego w istniejącym gazociągu przesyłowym kraju oraz zabezpieczenie
dalszej części układów technologicznych przed wzrostem ciśnienia.
Kolumna wydmuchowa, na którą zostaną wyprowadzone rury wydmuchowe z instalacji
technologicznych. Zadaniem kolumny będzie wyniesienie ponad poziom terenu źródeł
ewentualnej emisji gazu.
Na terenie Węzła przewidziano wybudowanie pomieszczenia AKPiA do sterowania
napędami elektrohydraulicznymi kurków i obsługi AKP.
Zakres wyposażenia branży AKPiA (aparatury kontrolno – pomiarowej i automatyki)
obejmuje urządzenia do:

pomiaru napięcia ochrony katodowej;

pomiaru ciśnienia gazu w gazociągu;

pomiaru temperatury gazu w gazociągu;

sterowania kurkami odcinającymi na gazociągach;

sygnalizacji krańcowych położeń kurków;

sygnalizacji stanów pośrednich kurków;

regulacji temperatury gazu;
25

sygnalizacji spadku ciśnienia;

sygnalizacji poziomu kondensatu w filtrze;

sygnalizacji pracy układów grzewczych;

sygnalizacji zadziałania zaworów szybkozamykających;

sygnalizacji poziomu w zbiorniku kondensatu;

detekcji gazu.
Wszystkie sygnały pomiarowe, sygnalizacyjne i sterujące zostaną włączone do sterownika
PLC zlokalizowanego w pomieszczeniu AKP. Ponadto do sterownika włączone będą
sygnalizacje pracy źródeł zasilania elektrycznego.
Całość procesów technologicznych związanych z przesyłem gazu sterowana i kontrolowana
będzie automatycznie. Układ technologiczny będzie w pełni zautomatyzowany i sterowany
zdalnie, co wpłynie na bezpieczeństwo użytkowania. Do obsługi technicznej w sytuacjach
awaryjnych oraz w wypadku planowych przeglądów i remontów, a także do obsługi śluzy
odbiorczej będą zatrudniane ekipy techniczne zakładów gazowniczych.
W procesie transportu gazu będą wytwarzane ścieki technologiczne (kondensat) powstające
w wyniku wykraplania się z gazu wody lub węglowodorów. Ścieki te będą usuwane w czasie
operacji czyszczenia gazociągu do śluzy odbiorczej tłoka czyszczącego, a następnie
do podziemnego zbiornika kondensatu, skąd będą usuwane do odpowiednich punktów
utylizacji. Część kondensatu porywana przez gaz w trakcie transportu będzie dodatkowo
separowana w filtroseparatorach, skąd poprzez zbiornik kondensatu będzie kierowana
również do odpowiednich punktów utylizacji.
2.1.3.
WARUNKI WYKORZYSTANIA TERENU NA ETAPIE REALIZACJI
W ramach inwestycji przewiduje się wykorzystanie szeregu działek, których numery wraz
z wypisami przedstawiono we wniosku o wydanie decyzji złożonym przez Inwestora wraz
z niniejszym raportem.
Budowa obiektów naziemnych, jak i gazociągu wymagać będzie ingerencji w powierzchnię
gruntu. Konieczne będzie przygotowanie placu pod ich budowę poprzez zebranie
mechaniczne lub ręczne humusu i wykonanie wykopu pod fundamenty lub posadowienie
gazociągu.
26
Część liniowa gazociągu oraz zespoły zaporowo-upustowe wykonane będą jako obiekty
podziemne. Głębokość wykopu w przypadku rurociągu zaprojektowano na 1,9 do 2,5 m
(przykrycie minimalne około 1,1 m).
Pod obiekty naziemne zaprojektowane zostały fundamenty żelbetowe – ławy. Spód
elementów fundamentowych przewidziano na rzędnej 1 m poniżej poziomu terenu /strefa
przemarzania/, co wymagać będzie niewielkiej ingerencji w grunt.
Pod budowę obiektów naziemnych, jak i na pewnych odcinkach przebiegu gazociągu
przewiduje się konieczności wycinki drzew oraz zakrzaczeń bowiem teren inwestycji
przebiega przez obszary zalesione.
Zakres niezbędnych wycinek drzew i krzewów (wariant I – lądowy) obejmuje:
na odcinku od wyjścia z terminala LNG do połączenia ze starą trasą gazociągu na E od
Przytoru (0+000km – 5+500km) - konieczność przeprowadzenia niezbędnej wycinki drzew
na obszarze pasa montażowego o szerokości 18 m. Łączna powierzchnia niezbędnej
wycinki obejmuje 7,9934 ha (ok. 1200m3 drewna) z czego po zakończeniu budowy
odtworzenie leśnej pokrywy roślinnej (rekultywacja gleb i nasadzenia sadzonek drzew)
obejmą 5,3289 ha. Pozostała powierzchnia (2,6644 ha) pozbawiona zostanie pokrycia
drzewiastego w sposób trwały i stanowić będzie pas technologiczny gazociągu o szerokości
6m. Na części długości tego pasa będą utrzymane (ok.4600mb) lub wprowadzone
(ok.200mb) funkcje drogi leśnej.
Z uwagi na przebieg trasy projektowanego przedsięwzięcia na ww. odcinku w granicach
Mierzei Przytorskiej wycinki realizowane będą na siedliskach (wg typologii siedlisk leśnych)
Boru świeżego (Bśw), Boru Mieszanego świeżego (BMśw) i Boru Mieszanego bagiennego
(BMb).
Następnie gazociąg od km 5+500 km realizowany będzie w pasie technicznym istniejącego
gazociągu. W pasie technicznym niezbędne będą również niewielkie wycinki. Sumaryczne
zestawienie powierzchni lasu, który będzie musiał zostać usunięty przedstawiono w
poniższej tabeli:
Gmina
gm. Świnoujście
gm. Międzyzdroje
gm. Wolin
gm. Stepnica
Kilometraż gazociągu
od
0,0
5,5
7,86
17,62
37,99
do
5,5
7,86
17,62
37,99
60,5
Powierzchnia
wycinki lasu,
ha
7,99
0,94
2,56
1,68
0,42
27
gm. Goleniów
60,5
SUMA
80
1,71
15,30
Na etapie prac budowlano-montażowych część terenu wykorzystana zostanie pod
gromadzenie
niezbędnych
materiałów
i
elementów
wyposażenia.
Wskazane
jest
wykorzystanie w tym celu fragmentów terenu o nawierzchni utwardzonej – po zakończeniu
realizacji prac teren ten należy uporządkować.
2.2. PRZEWIDYWANE WIELKOŚCI EMISJI WYNIKAJĄCE Z FUNKCJONOWANIA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
2.2.1. EMISJE ŚCIEKÓW
Eksploatacja gazociągu będzie związana z emisją ścieków technologicznych. W procesie
transportu gazu będą powstawały ścieki technologiczne (kondensat) powstające w wyniku
wykraplania się z gazu wody lub węglowodorów. Ścieki te będą usuwane w czasie operacji
czyszczenia
gazociągu
do
śluzy
odbiorczej
tłoka
czyszczącego,
a
następnie
do podziemnego zbiornika kondensatu, skąd będą usuwane i wyworzone przez uprawnione
do tego podmioty. Część kondensatu porywana przez gaz w trakcie transportu będzie
dodatkowo separowana w filtroseparatorach, skąd poprzez zbiornik kondensatu będzie
kierowana docelowo również do utylizacji.
2.2.2. EMISJE ODPADÓW
Podczas eksploatacji gazociągu – odpady nie będą powstawały. Powstające podczas
niezbędnych napraw serwisowych i przeglądów konserwatorskich odpady, będą przez ich
wytwórców tj. specjalistyczne firmy serwisowe, zabierane i wywożone do miejsc ich utylizacji
w przeznaczonych do tego instalacjach.
2.2.3. EMISJA SUBSTANCJI DO POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO
Przy prawidłowo funkcjonującym systemie dystrybucji gazu (obiekty liniowe) oraz dzięki
systematycznym,
okresowym
przeglądom
zapewniającym
dobry
stan
techniczny
infrastruktury emisje do powietrza nie będą występowały. Ewentualne awarie czy
28
uszkodzenia gazociągu będą natychmiast identyfikowane dzięki systemowi monitoringu
stanu powstałej infrastruktury i uszkodzony odcinek będzie wyłączany z eksploatacji.
Źródłem emisji metanu do atmosfery może być awaryjny zrzut gazu.
Rozwiązania techniczne zastosowane w przypadku tej inwestycji ograniczą emisje
do atmosfery do minimum, ewentualne emisje awaryjne związane z uszkodzeniem
gazociągu będą związane z bardzo krótkotrwałym wypływem gazu bowiem system
zabezpieczający będzie automatycznie wyłączał dany odcinek sieci z eksploatacji.
2.2.4. EMISJA HAŁASU
W czasie eksploatacji gazociągu - w części liniowej przedsięwzięcia – występują tzw. szumy
przepływu, które z uwagi na umieszczenie gazociągu pod powierzchnią ziemi nie powodują
pogorszenia klimatu akustycznego w otaczającym gazociąg środowisku.
Oddziaływanie chwilowe - emisja hałasu z zaworów upustowych urządzeń, w przypadku
remontów [emisje pod kontrolą służb eksploatacyjnych] lub awarii. Chwilowe oddziaływania
posiadają największą wartość natężenia dźwięku dochodzącą do 130 dB w odległości 1 m
od kolumny wydmuchowej. Sytuacje takie występują bardzo rzadko, mają charakter
incydentalny i mogą wystąpić tylko w przypadku awarii gazociągu.
Oddziaływanie stałe - emisja hałasu wynikająca z normalnej pracy obiektu naziemnego
(przepływy substancji w rurach) będąca następstwem tarcia i hydrauliki na odcinkach
wychodzących ponad powierzchnię gruntu - w przypadku ocenianego przedsięwzięcia
oddziaływanie to nie będzie znaczące, gdyż planowana jest budowa podziemnych
przelotowych zespołów zaporowo – upustowych.
Źródłem hałasu ciągłego inwestycji będą reduktory zainstalowane w stacji redukcyjno –
pomiarowej (teren WĘZŁA GOLENIÓW ).
W rozpatrywanym przypadku lokalizacja inwestycji poza obszarem stałego przebywania ludzi
(tereny przemysłowe) w znacznym oddaleniu od zabudowy mieszkaniowej i innych terenów
chronionych akustycznie (miejscowość Budno k. Goleniowa – 0,8 km) oraz istniejące
techniczne możliwości doboru odpowiednich rozwiązań technicznych, prowadzących do
ograniczenia emisji hałasu, takie jak instalowanie reduktorów z tłumikami oraz umieszczanie
wyposażenia stacji redukcyjno-pomiarowych w pomieszczeniach zamkniętych o dobrej
izolacji dźwiękochłonnej spowoduje, iż praca planowanej stacji redukcyjno – pomiarowej nie
będzie powodować pogorszenia klimatu akustycznego poza terenem stacji.
29
3. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA,
OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
3.1. LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA I UWARUNKOWANIA TERENOWE
Trasa planowanej inwestycji liniowej polegającej na budowie instalacji do przesyłu gazu
(DN 800, 10,0 MPa) na odcinku od Terminala LNG Świnoujście do punktu wejścia gazu do
krajowego systemu przesyłowego w węźle Goleniów była rozpatrywana wariantowo.
Rozpatrywane były cztery warianty przebiegu gazociągu.
Po przeanalizowaniu różnych aspektów wykonalności przedsięwzięcia i ich uwarunkowań
lokalizacyjnych – do ostatecznego rozważenia pozostawiono dwa warianty:
 Wariant I – lądowy o długości około 80 km. Projektowany gazociąg będzie
przebiegał z zachodu na wschód wyspy Wolin (z rejonu Świnoujścia w kierunku
miasta Wolin), a po przekroczeniu wyspy na południe w kierunku miejscowości
Stepnica.
 Wariant III – podwodno - lądowy, o długości 68,8 km – w tym: odcinek wodny –
27,6 km, i lądowy 41,2 km. Projektowany gazociąg w początkowym odcinku
będzie przebiegał przez zachodnią część wyspy Wolin do Zalewu Szczecińskiego
następnie przez Zalew Szczeciński w kierunku Zatoki Wódzkiej z wyjściem na ląd
na południe od miejscowości Stepnica.
W obu rozpatrywanych wariantach początkowym punktem gazociągu jest terminal LNG
zlokalizowany w gminie Świnoujście.
Trasa wariantów I i III pokrywa się na początkowym odcinku o długości około 4,5 km.
W rejonie Świnoujścia Przytór trasy wariantów rozchodzą się.
Dalej trasa wariantu I biegnie na wschód, w kierunku miejscowości Wolin. Po przekroczeniu
rzeki Dziwna trasa gazociągu biegnie na południe w rejon miejscowości Stepnica.
Trasa wariantu III po oddzieleniu od trasy wariantu I przekracza tory kolejowe i drogę
krajową nr 3 E65 (Szosa Wolińska) biegnie na południe i przed miejscowością Przytór
przekracza drogę krajową nr 93. Dalej gazociąg kieruje się na zachód, wzdłuż południowej
30
skrajni drogi. W rejonie Ognickich Łęg przekracza Starą Świnę i kieruje się wzdłuż
wschodniego brzegu kanału Piastowskiego do Zalewu Szczecińskiego. Rozpoczyna się tu
podwodny odcinek trasy przebiegający w kierunku Zatoki Wódzkiej, gdzie wychodzi na ląd –
jest to trasa lądowo – podwodna.
Włączenie do istniejącego gazowego systemu przesyłowego Polski (prowadzącego do
Goleniowa) dla obu rozpatrywanych wariantów planowane jest w okolicach miejscowości
Stepnica.
Lokalizacja planowanej inwestycji oraz uwarunkowania terenowe na trasie przebiegu
gazociągu przedstawiają się następująco:
Trasa wariantu I
Trasa gazociągu rozpoczyna swój bieg z terminalu LNG, zaprojektowanego na terenie gminy
Świnoujście w okolicy Warszowa, będącego przedmieściem Świnoujścia. Obszar ten
położony jest na Wzgórzach Warszewskich o wysokości 110 m npm. Jest to teren Wyspy
Wolin. Na początkowym odcinku, tj. około 4,5 km przebiegu trasy wariantów I i III pokrywają
się i biegną po piaszczystym, zalesionym terenie w niewielkiej odległości od linii kolejowej
Świnoujście - Wolin, na północ od torów kolejowych. W rejonie Portu Świnoujście Przytór
trasy wariantów I i III rozdzielają się.
Trasa wariantu I biegnie dalej przez Międzyzdrojski Las, oddala się na północny- wschód od
linii kolejowej. Następnie od północy omija miejscowość Łunowo i w odległości około 600 m
od tej miejscowości kieruje się na południe, przecina linię kolejową i drogę krajową nr 93
Świnoujście –Wolin.
Dalej trasa gazociągu w wariancie I przebiega w kierunku wschodnim i wkracza na teren
gminy Międzyzdroje. Do okolic miejscowości Lubiewo przebiega przez tereny Lasu
Międzyzdrojeckiego w przecince obok linii wysokiego napięcia. Następnie przecina dwa rowy
melioracyjne i wchodzi na teren Wolińskiego Parku Narodowego oraz jego otuliny i prowadzi
w kierunku jeziora Wicko. W rejonie jeziora przekracza lokalną drogę prowadzącą w kierunku
Zalesia i biegnie wzdłuż brzegu jeziora. Gazociąg omija zabudowy miejscowości Wapnica
i Trzciągowo, jedynie w okolicy drogi lokalnej na Wapnicę przebiega przez teren działki
prywatnej. Po przekroczeniu drogi gazociąg wraca na tereny leśne Wolińskiego Parku
Narodowego. Długość odcinka gazociągu po terenach leśnych parku wynosi około 4 km. Na
terenach gminy Międzyzdroje gazociąg przekracza 2 drogi lokalne.
31
Po wyjściu z terenu Wolińskiego Parku Narodowego w rejonie miejscowości Dargobądź
gazociąg wejdzie na teren gminy Wolin i będzie przebiegał przez teren stadniny
w sąsiedztwie wydzielonych działek budowlanych. Następnie gazociąg biegnie wzdłuż linii
wysokiego napięcia w kierunku drogi krajowej nr 3 E65. Po przekroczeniu tej drogi wkracza
na około 2 km odcinek terenu pofałdowanego i zalesionego. Po ominięciu wzniesienia
gazociąg biegnie przez tereny rolnicze i przekracza linię kolejową Świnoujście – Wolin,
a dalej drogę lokalną Mokrzyca - Wolin. W rejonie tym omija pojedyncze zabudowania oraz
stary cmentarzyk (teren ochrony archeologiczno – konserwatorskiej) i przekracza rzekę
Dziwną. Po przekroczeniu rzeki gazociąg przecina drogę lokalną i biegnie w kierunku torów
PKP. Trasa gazociągu omija od północy i wschodu tereny zabudowane miejscowości
Recław, przechodząc po terenach rolniczych. W rejonie tym przekracza tory kolejowe i drogę
krajową nr 3 E65. Po przekroczeniu drogi biegnie w sąsiedztwie linii wysokiego napięcia
a dalej przekracza drogę lokalną do Wiejkowa i przechodzi po terenach rolniczych
i nieużytkach wzdłuż drogi lokalnej Recław – Racimierz. W okolicach Sieniechowa, gazociąg
omija farmę elektrowni wiatrowej i przekracza drogę lokalną na wysokości miejscowości
Skoszewo, dalej przez krótki odcinek biegnie wzdłuż tej drogi i wchodzi w tereny leśne.
Następnie w rejonie istniejącego ZZU omija pojedyncze zabudowania i wchodzi na teren
gminy Stepnica.
Na całej długości przebiegu przez gminę Stepnica trasa projektowanego gazociągu
planowana jest wzdłuż trasy istniejącego gazociągu DN 150. Trasa jego prowadzi po
północnej stronie miejscowości Jaroszewko, dalej na wschód od miejscowości Żarnowo.
W rejonie tym trasa biegnie po bagiennych i podmokłych terenach nieużytków. Przechodzi
przez teren Bagien Miłowskich, omija od zachodu miejscowość Miłowo, przekracza dwie
drogi lokalne zlokalizowane pomiędzy podmokłymi łąkami dalej biegnie po terenach łąk
i nieużytków w kierunku rzeki Gowienica. Po przekroczeniu rzeki, biegnie w kierunku drogi
wojewódzkiej nr 112, którą przekracza pomiędzy zabudowaniami miejscowości Stepnica.
Poniżej miejscowości Stepnica gazociąg przekracza drogę lokalną i Rów Łącki, przebiega
przez tereny pastwisk, łąk i nieużytków poprzecinanych rowami melioracyjnymi. W rejonie
tym planowane jest podejście wariantu III . Na końcowym odcinku trasy wariantów I i III
pokrywają się i biegną głównie przez obszar łąk i nieużytków do miejsca planowanego
włączenia gazociągu do istniejącego systemu przesyłowego Polski prowadzącego
do Goleniowa.
Trasa wariantu III
32
Trasa wariantu III w początkowym odcinku jest zgodna z przebiegiem trasy wariantu I
opisanym w punkcie powyżej. W odległości około 350 m na zachód od stacji kolejowej
Świnoujście Przytór trasa wariantu III gazociągu oddziela się. W rejonie tym przekracza tory
kolejowe i drogę krajową nr 3 E65 (Szosa Wolińska) i kieruje się na południe. Następnie
przechodzi przez tereny leśne w kierunku miejscowości Przytór. Omija tą miejscowość od
zachodu, przecina drogę krajową nr 93 i kieruje się na południowy – zachód. Dalej przebiega
przez tereny leśne w sąsiedztwie południowej skrajni drogi. W rejonie tym przekracza kilka
dróg lokalnych i wchodzi na podmokłe tereny Delty Świny. Następnie przecina rzekę Ognicę
i przechodzi przez tereny łąk i nieużytków należących do Ognickich Łęg – obszaru cennego
przyrodniczo. Na terenie Ognickich Łęg oddala się od drogi i kieruje się na południe w stronę
brzegu Starej Świny. Przez krótki odcinek trasa prowadzi wzdłuż brzegu Starej Świny
a następnie przekracza rzekę i przebiega przez podmokłe oraz bagniste tereny Półwyspu
Mielnik. W rejonie miejscowości Karsibór przechodzi pomiędzy zabudowaniami oraz
terenami
zadrzewionymi.
Dalej
trasa
biegnie
zadrzewionym
nadbrzeżem
Kanału
Piastowskiego. Na końcu Kanału Piastowskiego rozpoczyna się wodny przebieg trasy
gazociągu przez Zalew Szczeciński o długości około 27,3 km. Na odcinku od Starej Świny
do Zalewu Szczecińskiego gazociąg będzie przekraczał 3 drogi lokalne.
Trasa wodna gazociągu będzie biegła przez Zalew Szczeciński (Wielki Zalew) w kierunku
Zatoki Wódzkiej gdzie planowane jest wyjście gazociągu na ląd na południe od miejscowości
Stepnica. Po wyjściu z Zatoki Wódzkiej gazociąg przebiegałby pomiędzy drogą polną
a rowem na odcinku około 1,5 km. Następnie wariant III łączy się z przebiegiem wariantu I.
Końcowy odcinek trasy gazociągu prowadzi wzdłuż linii wysokiego napięcia przez około 1 km
i 1,5 km wzdłuż istniejącego gazociągu DN 150 do miejsca planowanej budowy ZZU
i włączenia do systemu. Teren ten stanowią łąki i nieużytki.
3.2. POŁOŻENIE I MORFOLOGIA TERENU
Planowana inwestycja polegająca na budowie sieci przesyłowej gazociągu wysokiego
ciśnienia łączącego Terminal LNG Świnoujście z punktem wejścia gazu do krajowego
systemu przesyłowego w węźle Goleniów, w obu rozpatrywanych wariantach, zlokalizowana
została w całości na terenie województwa zachodniopomorskiego w obrębie gmin:
Świnoujście, Międzyzdroje, Wolin, Stepnica i Goleniów.
33
Zgodnie z wariantem I – lądowym (około 80 km długości) projektowany gazociąg będzie
przebiegał z zachodu na wschód wyspy Wolin (z rejonu Świnoujścia w kierunku miasta
Wolin), a po przekroczeniu wyspy na południe w kierunku miejscowości Stepnica.
W przypadku wariantu III – podwodno - lądowego (o długości 68,8 km – w tym: odcinek
wodny – 27,6 km, lądowy 41,2 km) trasa gazociągu w początkowym odcinku będzie
przebiegała przez zachodnią część wyspy Wolin do Zalewu Szczecińskiego, a następnie
przez Zalew Szczeciński w kierunku Zatoki Wódzkiej z wyjściem na ląd na południe
od miejscowości Stepnica.
Opis elementów i stanu środowiska rejonu przebiegu linii gazociągu rozpatrzono zgodnie
z wariantami I i III, szczegółowo analizując obszar biegnący równolegle wzdłuż trasy
gazociągu w odległości po 10 km z każdej strony nitki tej inwestycji liniowej
 dla wariantu I przeprowadzono charakterystykę terenów lądowych przebiegu trasy
tj. Wyspę Wolin i Równinę Goleniowską
 dla wariantu III terenów lądowo-wodnych tj. Delta Świny, Zalew Szczeciński
i Równinę Goleniowską (na odcinku od wyjścia gazociągu z Zatoki Wódzkiej do
połączenia z trasą wariantu I).
Teren lokalizacji gazociągu (obu wariantów) przebiega na obszarze prowincji Niżu
Środkowoeuropejskiego w podprowincji Pobrzeże Zachodniopomorskie, krainy geograficznej
Niziny Szczecińskiej w jej mezoregionach: Wyspa Wolin i Równina Goleniowska oraz Zalew
Szczeciński (podział na jednostki fizyczno – geograficzne Europy wg Jerzego Kondrackiego).
Nizinę Szczecińską w rejonie planowanej inwestycji stanowią piaszczyste, miejscami
zabagnione równiny nad Zalewem Szczecińskim, mikroregiony wysp, położone pomiędzy
ramionami ujściowymi Odry. Na obszarze tym, w kilku miejscach występują izolowane
wzgórza wskazujące na znaczne zaburzenia glacjotektoniczne, np. wzgórza na wyspie Wolin
o wysokości do 115 m n.p.m. Większa część doliny leży poniżej 50 m n.p.m.
Rzeźba terenu Niziny Szczecińskiej ukształtowana została przede wszystkim przez
niszczącą i budującą działalność lądolodu w okresie plejstocenu. Występują tutaj wzgórza
morenowe, drumliny, ozy, kemy, doliny rzeczne. Część krajobrazu niziny stanowi szeroka
dolina rzeki Odry z licznymi odnogami (delta).
W okresie recesji zlodowacenia Bałtyckiego i zatamowania odpływu powstało na Nizinie
Szczecińskiej zastoisko, którego pozostałością są osady ilaste na jej powierzchni. U schyłku
plejstocenu wody zastoiska spłynęły, a linia brzegowa morza yoldiowego przebiegała na
wysokości Rugii – przy jej wschodnich granicach zaznacza się w dnie Bałtyku ślad ujścia
34
doliny Odry. W tym czasie w rejonie dzisiejszego miasta Szczecin miała miejsce intensywna
erozja sięgająca 25 m poniżej dzisiejszego poziomu rzeki. Wdarcie morza aż po Szczecin,
powstanie Zalewu Szczecińskiego i zaakumulowanie doliny dolnej Odry nastąpiło w fazie
morza litorynowego. Gdy epoka lodowcowa miała się ku końcowi, a z lodu wytapiały się
osady, powstawały z nich morenowe wzgórza dzisiejszego Wolina i Uznamu. Na południowy
– wschód od Wyspy Wolin powstała Równina Goleniowska.
Największym akwenem wodnym znajdującym się na terenie planowanego przebiegu
gazociągu jest Zalew Szczeciński (wariant I przebiega w sąsiedztwie, a wariant III przez
Zalew), stanowiący część systemu wodnego ujścia Odry, nad Morzem Bałtyckim. Przez
akwen przebiega granica polsko – niemiecka. Zalew oddzielony jest od Zatoki Pomorskiej
wyspami: Uznam i Wolin i połączony z Morzem Bałtyckim cieśninami: na zachodzie –
Peenestrom, w części centralnej – Świną między Uznamem a Wolinem, a na wschodzie
rzeką Dziwną oddzielającą Wyspę Wolin od lądu stałego. Południową granicą zalewu jest
wyspa Chełminek położona u ujścia Odry.
Wyspa Wolin [NATURA 2000 (PLH 320019 Wolin i Uznam)], na której zaprojektowano punkt
wejścia gazu do systemu i przebieg znacznego odcinka gazociągu - jest przybrzeżną wyspą,
położoną pomiędzy Zatoką Pomorską a Zalewem Szczecińskim. Oddzielona jest od zachodu
rzeką Świną od wyspy Uznam, a od lądu stałego: na północnym – wschodzie Zalewem
Kamieńskim, na wschodzie cieśniną Dziwną i od południa Zalewem Szczecińskim.
Powierzchnia wyspy wynosi 265 km2. Najwyższe wzniesienia położone są w strefie
wolińskiej moreny czołowej na północny wschód od Międzyzdrojów (Grzywacz 115 m
n.p.m.). Wolińska morena czołowa urywa się do morza stromymi klifami o wysokości
przekraczającej 80 m n.p.m. Wzgórza Mokrzyckie w południowo-zachodniej części wyspy
wznoszą się do wysokości około 70 m n.p.m. Najniżej położone tereny do około 0,5 m n.p.m.
występują w okolicach jeziora Wicko i Koprowo oraz w zasięgu tzw. Obniżenia
Kodrąbskiego.
Warunki naturalne Wolina są urozmaicone: tereny bagniste, nizinne wzniesienia morenowe
oraz wybrzeże klifowe. Ponad 30% powierzchni wyspy zajmują lasy, głównie są to bory
sosnowe i mieszane lasy bukowo-dębowo –sosnowe.
Ważniejsze miejscowości na wyspie, to: wschodnia część Świnoujścia, Międzyzdroje, Wolin.
Wyspa Wolin pod względem fizjograficznym zgodnie z podziałem J. Kondrackiego (1961)
stanowi mezoregion położony w obrębie Niziny Szczecińskiej.
35
Zróżnicowanie rzeźby terenu jest tu znaczne. Mimo niewielkiej powierzchni występują liczne
mikroregiony (według podziału A. Marsza):
1. Brama Świny - obszar młodej przybrzeżnej akumulacji morskiej i eolicznej,
2. Pasmo Wolińskie
3. Pagórki Lubińsko - Wapnickie - oddzielony od Pasma Wolińskiego obniżeniem
równoleżnikowym wał morenowy nad Zalewem Szczecińskim,
4. Pojezierze Wolińskie - zgrupowanie 8 jezior w środkowej części wyspy - obszar ten
leży na granicy gminy – poza terenem projektowanego przebiegu gazociągu,
5. Równina Dargobądzka,
6. Mokrzyckie Góry,
7. Obniżenie Kodrąbskie – poza terenem projektowanego przebiegu gazociągu,
8. Mierzeja Dziwny,
9. Półwysep Rów – poza terenem projektowanego przebiegu gazociągu.
Na terenie Wyspy Wolin trasa gazociągu w wariancie I przebiega zasadniczo z zachodu na
wschód – przez środkową część wyspy w kierunku miejscowości Lubniewo, a następnie
w stronę południowo – wschodniego skraju wyspy po północnych peryferiach miejscowości
Wolin, gdzie przez rzekę Dziwną wchodzi na teren Równiny Goleniowskiej.
Na obszarze Wyspy trasa projektowanego gazociągu przebiega przez: Półwysep Przytorski,
Woliński Park Narodowy, Pasmo Wolińskie, Pagórki Lubińsko – Wapnieckie, Dolinę
Trzciągowską, w części północno - wschodniej oraz Półwysep Rów na południu Wolina.
W środkowej części wyspy znajduje się Pojezierze Wolińskie. Centralną część wyspy
zajmuje Woliński Park Narodowy.
Początek trasy gazociągu przebiega z Warszowa (wschodniej dzielnicy Świnoujścia) przez
Półwysep Przytorski porośnięty lasami ciągnącymi się na wschód, aż po Międzyzdroje,
stanowiący fragment Puszczy Wolińskiej. Zajmują one cały Półwysep Przytorski.
W granicach Półwyspu Przytorskiego znajduje się Międzyzdrojski Las. Tereny leśne ciągną
się aż do Pasma Wolińskiego stanowiącego wysoki wał morenowy kończący się nad
morzem stromym urwistym brzegiem (falezą).
36
Najważniejsza jednostka morfologiczna Wolina i Wolińskiego Parku Narodowego to wolińska
morena czołowa ciągnąca się od Zalewu Szczecińskiego na wschód od Lubina, przez
Międzyzdroje do Świętoujścia leżącego u nasady półwyspu Dziwnowskiego. Morena
wolińska posiada urozmaiconą rzeźbę wykształconą w postaci oddzielnych wzgórz i obniżeń.
Osie morfologiczne wzgórz odpowiadają przebiegowi osi wału głównego. Pod względem
genetycznym jest to morena czołowa spiętrzona glacjotektonicznie. Procesy wytopiskowe,
erozyjne oraz eoliczne dodatkowo zróżnicowały i urozmaiciły krajobraz pasma wolińskiego.
Część wolińskiej moreny czołowej zajmuje Woliński Park Narodowy i jego otulina.
Woliński Park Narodowy utworzony został w 1960 r. na terenie najstarszej i najpiękniejszej
Środkowej części wyspy, Wolin. W późniejszym okresie obszar Parku powiększono
i włączono do niego część rozlewiska delty Świny. Wzbogaciło to zasoby przyrodnicze parku
- zarówno pod względem krajobrazowym, jak też rzadkich stanowisk gatunków fauny i flory.
Teren wodny parku stanowi część Delty Świny i w jego obszar wchodzą wysepki usytuowane
pomiędzy Wielką Strugą, Starą Świną, Zalewem Szczecińskim i zachodnim brzegiem Jeziora
Wicko Wielkie.
Woliński Park Narodowego zajmuje ogółem powierzchnię 10 937,4 ha, w tym ekosystemy
leśne stanowią 42,50%, wodne 42,80%, lądowe nieleśne 14,70%.
Ochroną ścisłą objęto obszar o łącznej powierzchni 498,72 ha (4,56%). Jest pierwszym
w Polsce Parkiem morskim. Wokół Parku wyznaczono otulinę o powierzchni 3 368,64 ha.
Teren lądowy parku jest silnie zróżnicowany, deniwelacje wynoszą od 0 do 115 m npm.
Najczęściej występującym elementem rzeźby są wzgórza morenowe, które zajmują ok. 75%
powierzchni lądowej parku.
Najwyższe Pasmo Wolińskie to falista i pagórkowata wysoczyzna morenowa w środkowej
części wyspy wyraźnie oddzielająca zachodni Półwysep Przytorski od reszty wyspy.
Rozciąga się on łukowato od brzegu Zalewu Szczecińskiego na południowo-zachodnim
krańcu w okolicy miejscowości Lubin do wybrzeża Bałtyku na północnym-wschodzie
w okolicy Świętouścia. Na południe, oddzielone od Pasma Wolińskiego obniżeniem
równoleżnikowym znajduje się wał morenowy Pagórków Lubińsko – Wapnickiech. W podłożu
Pagórków Lubińsko-Wapnickich w Wapnicy, Wicku i Trzciągowie występują kry kredowe
(są to wapienie margliste, margle i margle ilaste) i porwaki kredowe przyniesione tu przez
lądolód z Półwyspu Skandynawskiego.
37
Świat roślinny Wolińskiego Parku Narodowego jest bardzo urozmaicony. Na wyspie Wolin
stwierdzono występowanie około 1300 gatunków roślin naczyniowych.
Do cennych obiektów przyrodniczych Wolińskiego Parku Narodowego i jego najbliższego
otoczenia zaliczonych jest szereg pomników przyrody, głównie starych drzew, m.in. dąb
"Prastary" we wsi Wapnica oraz między innymi kilka rosnących w Międzyzdrojach dębów
i kilkusetletnich cisów pospolitych.
Niezwykle bogaty jest świat zwierząt występujących w Parku. W jego rejonie krzyżują się
szlaki wędrówek ptaków, reprezentowanych przez ponad 200 gatunków. W pobliżu granicy
Wolińskiego Parku Narodowego z gminą Wolin znajduje się rezerwat orła bielika.
Delta Świny [obszar NATURA 2000 (PLH 320002)] o powierzchni 8286,046 ha - to teren
obejmujący wsteczną (narastająca w kierunku Zalewu Szczecińskiego) deltę Świny i tereny
przyległe, wysoczyznową część wyspy Wolin oraz przybrzeżną strefę Zatoki Pomorskiej.
Obszar ten tworzą naturalne i sztuczne ramiona Świny - obejmujące położone między nimi
wyspy, południowo-zachodnie wybrzeża wyspy Wolin oraz południowo-wschodnie fragmenty
wyspy Uznam, przylegające do Kanału Piastowskiego. Ponad 70% powierzchni otwartej
zajmują słonawy, zbiorowiska halofilnego półszuwaru oraz płaty szuwaru właściwego.
Znikomą część terenu zajmują pola orne.
W południowym rejonie wyspy Wolin obszar Delty Świny jest kompleksem wodno-błotnych
wysp i wysepek, oddzielonych kanałami o zmiennych kierunkach przepływu oraz różnych
poziomach wody, okresowo zalewanych zwłaszcza w czasie cofki (wlewania się
spiętrzonych przez północne wiatry wód Bałtyku do Zalewu Szczecińskiego). Podczas
silnych wiatrów północnych płynie prąd od strony morza wynosząc materiał z cieśnin
i osadzając go od strony zalewu. W ten sposób powstało nad Świną masę wysepek,
zamykających jej południowy kraniec do tego stopnia, że dla celów żeglugowych wykopano
sztuczny kanał – Kanał Piastowski.
Większe obszary utworów delty wstecznej po stronie wyspy Wolin to: Karsiborska Kępa,
Wielki Krzek, Warnie Kępy, Wydrza Kępa, Wołcza Kępa, Bielawki, Ognica, Koprzywskie Łęgi
i Koński Smug. Ich trzon stanowią naniesione morskie piaski i namuły.
Materiały mułowe przykrywają starsze utwory piaszczyste warstwą dochodzącą do 40 cm,
a grubość warstwy organicznej (gł. torfu trzcinowego i turzycowo-trzcinowego) dochodzi do
1,2 m. Na większości wysp obserwuje się intensywny proces torfotwórczy.
38
W obszarze Delty Świny corocznie zmienia się konfiguracja dna, powstają nowe płycizny,
wysepki. Proces formowania tego terenu jest stale czynny. Zmiana linii brzegowej od strony
morza otwartego powoduje niszczenie klifu morskiego. Brzeg ten cofa się średnio 1 metr na
rok. Jednocześnie zaznacza się przyrost lądu w strefie delty wstecznej w obniżeniu Świny.
Delta wsteczna w większości weszła do poszerzonego obszaru Wolińskiego Parku
Narodowego.
Wlewanie się słonej wody morskiej do wód Zalewu Szczecińskiego powoduje nietypowe
zróżnicowanie przyrody tego rejonu. Zasolone wyspy delty Świny porastają unikalne halofity
(słonorośla), m. in. miecznik nadmorski i aster solny.
Charakterystyczne dla tego obszaru są rozległe torfowiska, obszary pokryte trzcinami
i podmokłe łąki. Torfy takie znane są z dna Zalewu Szczecińskiego, jak i z obszaru
dzisiejszego lądu, np. torfowisko Świdne Bagno w Świnoujściu.
Gatunki dominujące w leśnych zbiorowiskach roślinnych tego rejonu to sosna pospolita, buk
zwyczajny oraz dąb bezszypułkowy. Charakterystyczne dla Parku są lasy bukowe, mieszane
lasy bukowo-dębowe i bory sosnowe. Nadmorska buczyna storczykowa porasta klif wzdłuż
wybrzeża - obszar z charakterystycznym i unikalnym podłożem - naspą przyklifową
powstającą z przemieszania gleb brunatnych z piaskiem, marglem
i próchnicą.
W południowo-zachodniej części wyspy występuje żyzna buczyna ze specyficznymi dla niej
gatunkami roślin: żywcem cebulkowym i perłówką jednokwiatową. W wielu miejscach
buczyna przekształca się w las bukowo-dębowy z domieszką sosny. Najmniej różnorodna
florystycznie jest kwaśna buczyna pomorska rosnąca na zubożonych przez sosnę glebach.
Po wyjściu z terenu Wolińskiego Parku Narodowego w rejonie miejscowości Dargobądź
gazociąg wejdzie na południowo-zachodnie teren gminy Wolin. Zróżnicowane ukształtowanie
powierzchni gminy Wolin, jest rezultatem wycofywania się czaszy lodowej z linii Wzgórz
Bukowych i Wału Bobrowickiego, do linii wyznaczonej przez wolińską morenę czołową.
Na granicy południowo-wschodniej Parku Wolińskiego położona jest Równina Dargobądzka rozległa powierzchnia sandrowa stanowiąca przedpole moreny. Teren jej od strony Zalewu
to sandry tworzące nieaktywny (martwy) klif o wysokości do 20 m n.p.m. Najwyższy poziom
Równiny Dargobądzkiej położony na wysokości 35 – 45 m n.p.m., jest stosunkowo płaski.
Pozostałe tereny wykazują duże zróżnicowanie wysokościowe, związane z występowaniem
licznych form szczelinowych oraz zagłębień bezodpływowych typu wytopiskowego. Budowa
jej podłoża sprzyja szybkiej infiltracji wód opadowych. W większości Równina Dargobądzka
porośnięta jest lasem mieszanym z przewagą drzew iglastych oraz występują tu łąki i pola
uprawne.
39
Dalej w kierunku wschodnim wyspy planuje się przebieg gazociągu u podnóża Mokrzyckich
Gór, które stanowią wyraźną kulminację (ponad 70 m) na obszarze gminy Wolin. Góry te są
najstarszą formą rzeźby Wyspy i utworzone zostały przez guz morenowy przykryty gliną
morenową. Teren pozbawiony jest sieci cieków. Obszar Mokrzyckich Gór stanowią głównie
użytki rolnicze. Jedynie w partii kulminacyjnej występuje suchy bór sosnowy.
Następnie przechodząc przez podmokłe rejony trasa gazociągu podąża na wschód
w kierunku rzeki Dziwna.
Całą wschodnią część wyspy charakteryzuje łagodny, choć niejednolity morfologicznie
obszar o wzniesieniach rzędu 10-20 m n.p.m.
Rzeka Dziwna stanowi cieśninę łączącą Zalew Szczeciński z Morzem Bałtyckim. Nazwę
zawdzięcza zmieniającym się w różnych porach roku kierunkom płynięcia wody. Odpływ
następuje najczęściej wiosną, natomiast w pozostałych okresach, przy wiatrach wiejących
z północnego zachodu, mogą występować wlewy wód z Zatoki Pomorskiej (zjawisko tzw.
cofki).
Wyspę Wolin trasa gazociągu przekroczy na północ od miejscowości Wolin przechodząc
przez rzekę Dziwna na ląd stały na północ od miejscowości Recław.
Część gminy Wolin znajdująca się na wschodnim brzegu rzeki Dziwna (na lądzie stałym)
należy do mezoregionu – Równina Goleniowska.
Równina Goleniowska to typowy krajobraz równinny, który utworzony został w wyniku
akumulacji rzecznej i akumulacji lodowcowej. Znajdują się tutaj tarasy wydmowe oraz kilka
ostańców morenowych pagórków oraz wałów wydmowych. W południowej części przecięta
doliną Iny, w części północnej przecinają ją m.in. Gowienica i Wołczenica. Większość
obszaru Równiny Goleniowskiej jest porośnięta lasami Puszczy Goleniowskiej, borami
sosnowymi.
Puszcza Goleniowska jest rozległym kompleksem borów sosnowych o powierzchni ok.
80 tys. ha. z niewielkim udziałem dębu, brzozy, buka i olszy. Żyją tam przedstawiciele
dużych ssaków, spotkać można także płazy i gady. Na terenie Puszczy Goleniowskiej
występują liczne stanowiska gniazdowania m.in.: kani rudej, kani czarnej oraz orła bielika.
W południowej części Puszczy Goleniowskiej znajdują się liczne torfowiska leśne i łąkowe
(eksploatacja torfu), dalej na północ eksploatuje się piaski i żwiry. Trasa gazociągu będzie
prowadziła przez zachodnią część Równiny Goleniowskiej w pobrzeżu rzeki Dziwna na
terenie gminy Wolin i dalej w niewielkiej odległości od zatoki Skoszewskiej w obrębie gminy
Stepnica po terenie Łąk Skoszewskich.
40
Łąki Skoszewskie [Natura 2000 (PLB 320007)] - to obszar rozległych łąk we wschodniej
części Zalewu Szczecińskiego położony głównie na terenie gminy Stepnica oraz na
niewielkich obszarach gmin Wolin i Przybiernów. Cały region poprzecinany jest siecią
licznych drobnych kanałów i rowów.
Łąki Skoszewskie to tereny zmeliorowanych łąk z obszarem lasów łęgowych i olsów
bagiennych
znajdujących
się
na
rozległych
torfowiskach,
oddzielone
od
Zalewu
Szczecińskiego wałem przeciwpowodziowym. W północnej części występują znaczne
obszary zabagnione porośnięte trzciną oraz zaroślami wierzbowymi. Głębokość Zalewu
Szczecińskiego w tym rejonie wynosi 2 – 3 m, a przy brzegu 0,5 do 1 m.
Na obszarze Łąk Skoszewskich występuje wiele rzadkich i ginących gatunków ptaków
(o randze europejskiej). Występują tu zbiorowiska roślinnych tzw. turzycowisk i szuwarów
z gatunkami chronionymi.
Po wyjściu z terenu Łąk Skoszewskich, w rejonie Stepnicy projektowany gazociąg zostanie
włączony do istniejącego systemu gazowego Polski na terenie Puszczy Goleniowskiej,
w rejonie Stepnickiego Lasu.
Trasa wariantu III na terenie Wyspy Wolin prowadzi od terminalu LNG w Świnoujściu przez
niewielki odcinek w kierunku wschodnim, następnie południowym i zawraca w kierunku
południowo–zachodniego skraju wyspy do Zalewu Szczecińskiego.
Po oddzieleniu się od trasy wariantu I przebiegu gazociągu w okolicach miejscowości
Świnoujścia Przytór - trasa wariantu III biegnie przez lądowe tereny Delty Świny, Ognickie
Łęgi, rzekę Starą Świnę, Półwysep Mielinek i dalej wzdłuż wschodniego brzegu Kanału
Piastowskiego po terenie Wyspy Karsibór do Zalewu Szczecińskiego. Wyspy delty
utworzone z namułów i piasków rzecznych, wynoszą się niewiele ponad poziom wód. Tylko
jedna z tych wysp tj. Wyspa Kasibór jest zamieszkała i użytkowana gospodarczo.
Od południa wyspa Karsibór otoczona jest wodami Zalewu Szczecińskiego. Na północy
granicę wyspy stanowią ramiona Starej Świny - Rzecki Nurt i Młyńska Toń. Na wschód
rozciąga się kraina ponad 40 wysp wstecznej delty Świny.
Wyspa Karsibór powstała przez przekopanie południowo-wschodniego fragmentu wyspy
Uznam kanałem Piastowskim, który skrócił drogę wodną ze Świnoujścia do Szczecina.
Wyspa Karsibór ma około 14 km2 powierzchni równin zajętych głównie przez uprawy rolne.
Jedynie w zachodniej części wyspę pokrywają Lasy Karsiborskie o powierzchni około 4 km2.
41
Na wyspie zachowały się wspaniałe okazy dębów. Są także drzewa, które miejscowa
ludność nazywa „drzewami Gustawa Adolfa”. Ptasi rezerwat - Karsiborska Kępa znajduje się
na północy wyspy.
Z terenu Wyspy Karsibór, na końcu Kanału Piastowskiego planowana trasa gazociągu
przebiega przez Zalew Szczeciński.
Zalew Szczeciński [NATURA 2000 (PLB 320009)] największy zbiorniki wodny Polski. Część
polską Zalewu Szczecińskiego stanowi: Wielki Zalew, Roztoka Odrzańska, ujściowy odcinek
Odry i część równiny rzeczno – rozlewiskowej.
Powierzchnia Zalewu z cieśninami wynosi 903 km², z czego 50,1% (452,4 km²) leży na
terytorium Polski, bez cieśnin - 635 km². Maksymalna głębokość wynosi 10 m na torze
wodnym Szczecin-Świnoujście, średnia 3,8 m. W Zalewie Szczecińskim wyróżnia się Mały
Zalew na zachodzie i Wielki Zalew na wschodzie oraz podrzędne zatoki i zalewy
o charakterze jezior. Największe to: Zatoka Skoszewska u wejścia do rzeki Dziwna, Roztoka
Odrzańska w ujściu Odry, Jezioro Nowowarpieńskie wcięte w brzegi południowe oraz Jezioro
Wicko Wielkie wcięte w brzeg wyspy Wolin u wejścia do Starej Świny. Do Małego Zalewu
(w Niemczech) uchodzą rzeki Wkra i Zarow, do Wielkiego Zalewu - Odra z Gowienicą.
Trasa wariantu III gazociągu przez Zalew Szczeciński – Wielki, omija Wyspę Chełminek
z zachodniej strony i dalej prowadzi w kierunku centralnej części Zatoki Wódzkiej. Zatoka
w tym rejonie jest bardzo płytka, ma zaledwie 1 m głębokości w znacznej odległości od lądu.
Dalej trasa omija od południa niezamieszkałą wyspę Wichrowską Kępę zwaną też Wyspą
Adamową (wznoszącą się 1m n.p.m. i porośniętą szuwarami).
Powierzchna dna Zalewu wykazuje stosunkowo niewielką deniwelację. Około 66% Zalewu
ma głębokość od 2 do 6 m, 25% od 0 do 2 m i tylko 9% powyżej 6 m, przy średniej
głębokości Zalewu Wielkiego wynoszącej 3,8 m (Osadczuk, 1997). Na terenie Zalewu
Wielkiego występują rozległe mielizny o głębokości wody poniżej 2 m. W północnej części są
to: Mielizna Osiecka, Krzecki Wyskok, oraz N-część Mielizny Wolińskiej, w części wschodniej
Mielizna Wolińska i Mielizna Pomorska, natomiast w części południowej Mielizna Kopicka.
Przez oś Zalewu Szczecińskiego (od Kanału Piastowskiego na N do Roztoki Odrzańskiej na
S) wykopana jest rynna toru wodnego o głębokości 11 m dla pełnomorskich statków
kursujących pomiędzy portami w Szczecinie i Świnoujściu.
Na podstawie map nawigacyjnych Zalewu Szczecińskiego głębokość wody wzdłuż
planowanej trasy gazociągu wynosi na pierwszym, około 1,4 km-owym odcinku od 2 do 5 m.
Najdłuższy fragment trasy, około 16,1 km planowany jest przy głębokości Zalewu około 5 –
42
6 m. Na kolejnych 0,4 km następuje wypłycenie akwenu z 5 do 2 m, aż do krawędzi Mielizny
Kopickiej. W rejonie tego wypłycenia trasa gazociągu planowana jest na odcinku około 2,7
km przy głębokościach wody 1 – 2 m. Na kolejnych 5,7 km trasa przecina Roztokę
Odrzańską o głębokościach około 2 – 3 m, aby po pokonaniu ostatnich 0,9 km Zatoki
Wódzkiej, przy głębokościach wody 2 – 0 m osiągnąć ląd.
Na ląd trasa gazociągu wychodzi poniżej miejscowości Stepnica pomiędzy rzekami Krępa
i Gowienica, na tereny łąkowo – podmokłe, porośnięte szuwarami. Są to tereny ostoi ptaków
wodno - błotnych, przede wszystkim w okresie wędrówek i zimą.
Po pokonaniu odcinka około 1,5 km trasa wariantu III łączy się z trasą wariantu I i dalej
biegną po terenie opisanym powyżej w wariancie I.
3.3. BUDOWA GEOLOGICZNA
Rejon planowanej inwestycji budują osady permu i cechsztynu wykształcone w postaci
dolomitów wapiennych, mułowców, piaskowców i zlepieńców. Powyżej tych osadów zalegają
utwory triasu, jury i kredy reprezentowane przez piaskowce, łupki, iłowce i wapienie. Osady
kredy wykształcone są w postaci kredy i wapieni marglistych o miąższości do 75 m.
Bezpośrednio na powierzchni jury i kredy zalegają osady czwartorzędu, które występują na
całym obszarze projektowanej inwestycji.
Utwory
czwartorzędowe
reprezentowane
są
przez
plejstoceńskie
osady
glacjalne
i interglacjalne frakcji lodowcowej, wodnolodowcowej, rzecznej, rzeczno - jeziornej
i zastoiskowej. Występujące osady związane są genetycznie z okresem trzech zlodowaceń:
południowopolskiego, środkowopolskiego i północnopolskiego.
Na terenie gminy Świnoujście osady czwartorzędu wykształcone są w postaci piasków
wodnolodowcowych o zmiennej frakcji, z przewagą piasków drobno- i średnioziarnistych.
Sporadycznie występują piaski gliniaste i gliny piaszczyste. W rejonach przybrzeżnych rzeki
Świny i jeziora Wicko występują osady pochodzenia organicznego: torfy i mułki.
Na obszarze gminy Międzyzdroje i Wolin osady czwartorzędu związane są ze
zlodowaceniem północnopolskim. W wyniku akumulacji lądolodu w obniżeniach terenu
zostały utworzone gliny zwałowe moreny dennej o miąższości dochodzącej do 10 m.
Południowa część Wyspy Wolin, gdzie projektowana jest trasa gazociągu w geologicznych
materiałach kartograficznych (objaśnienia do mapy geologicznej Polski, arkusz Wolin,
43
Międzywodzie, 1 : 50 000) określana jest mianem plateau kemowego. Rejon ten zbudowany
jest głównie z piasków wodnolodowcowych o zmiennej frakcji z przewagą piasków drobnoi średnioziarnistych. Sporadycznie występują piaski gliniaste i gliny piaszczyste. W rejonie
miejscowości Dargobądź występują mułki zastoiskowe, których miąższość dochodzi do
20 m.
Miąższość gruntów piaszczystych na terenie gminy Wolin jest znaczna i często przekracza
50 m. Natomiast utwory gliniaste osiągają miąższość do 10 m. Zwierciadło wód podziemnych
występuje na głębokości 5 do 10 m.
Na północ od miejscowości Wolin planowany gazociąg przebiega na granicy rejonu moreny
dennej i rejonu polodowcowych dolin rzecznych i rzeczno-jeziornych.
W budowie rejonu moreny dennej udział biorą grunty gliniane i piaszczyste. Grunty gliniaste
zbudowane są głównie z gliny zwałowej z przewarstwieniami piasków różnoziarnistych.
W obrębie zagłębień bezodpływowych występują osady organiczne wykształcone w postaci
torfów i namułów. Wody gruntowe zalegają tu na głębokości 1 – 5 m.
Rejon polodowcowej doliny rzecznej i rzeczno – jeziornej zbudowany jest z osadów
piaszczystych o zróżnicowanym uziarnieniu, a także ze żwirów, pospółek, glin, mułków
i torfów. Zwierciadło wody zalega płytko na głębokości 0 – 2 m, często wykazując
agresywność do betonu.
Omawiane powyżej osady czwartorzędu zalegają bezpośrednio na utworach wieku
jurajskiego, które budują: mułowce, piaskowce oraz wapienie i margle.
W strefie Wolin – Recław osady czwartorzędu zalegają na marglach, kredzie (piszącej)
i wapieniach. Osady te należą stratygraficznie do kredy górnej. W dolinach i terasach
zalewowych tego rejonu zalegają czwartorzędowe osady holocenu wykształcone w postaci
kredy jeziornej, torfów i namułów torfiastych oraz gytii. Miąższość tych osadów oscyluje
w granicach 5 m.
Projektowany gazociąg na północ od miasta Wolin przekracza rzekę Dziwną i kieruje się
na południe w stronę miejscowości Skoszewo i Racimierz.
Osady czwartorzędu, podobnie jak w północnej części projektowanego gazociągu zalegają
tu bezpośrednio na utworach jury, kredy i trzeciorzędu. Osady czwartorzędu reprezentowane
są przez plejstoceńskie osady glacjalne i interglacjalne, akumulacji wodnolodowcowej,
rzecznej oraz przez holoceńskie osady rzeczne, deltowe, jeziorne i organiczne.
44
Miąższość osadów czwartorzędowych jest zróżnicowana i zależna od morfologii starszego
podłoża. Na wysoko położonych wychodniach jury i kredy, a także trzeciorzędu, miąższość
czwartorzędu wynosi 20 – 30 m. Natomiast w obniżeniu sąsiadującym z Zatoką Szczecińską
wynosi 130 – 140 m.
Po przekroczeniu rzeki Dziwna, gazociąg kierując się na południe przebiega przez formy
pochodzenia lodowcowego, którą tworzy wysoczyzna morenowa płaska i falista. Obszar ten
do wysokości miejscowości Skoszewo zbudowany jest z gruntów spoistych wykształconych
w postaci glin zwałowych i piasków gliniastych oraz gruntów średniozagęszczonych
reprezentowanych przez piaski różnej genezy. Zwierciadło wody gruntowej zalega tu na
głębokości poniżej 2 m i nie wykazuje agresywności do betonu.
Dalsza część trasy gazociągu przebiega na terenie gminy Stepnica przez obszary
zbudowane z osadów akumulacji wodnolodowcowej oraz utwory akumulacji dolin rzecznych
i rzeczno - rozlewiskowych. Występujące tutaj osady stratygraficznie są związane z fazą
pomorską ostatniego zlodowacenia północnopolskiego. Są to obszary występowania
gruntów miękkoplastycznych i organicznych wykształconych w postaci torfów, gytii i namułów
organicznych. Grunty te odznaczają się niekorzystnymi parametrami wytrzymałościowymi.
Charakterystyczne dla rejonu dolin rzecznych i rzeczno-rozlewiskowych jest płytkie
występowanie zwierciadła wód gruntowych, które zalega na głębokości 0 – 2 m.
Występujące w obrębie równin torfowych i bagiennych (Miłowskie Bagno) wody gruntowe są
agresywne w stosunku do betonu.
Równina Goleniowska to obszar, który budują utwory akumulacji wodno-lodowcowej
i rzecznej. Osady te wykształcone są w postaci mady, mułków, piasków i żwirów rzecznych.
Zmienne warunki akumulacji powodują, że osady te wykazują różny profil litologiczny.
Osady zaliczane do rzecznych występują na północ i północny – wschód od Goleniowa.
Akumulacja tych osadów następowała podczas zaniku lądolodu i wykazują one charakter
osadów sandrowych.
Dla wariantu III i planowanej trasy przebiegu gazociągu po dnie Zalewu Szczecińskiego
poniżej omówiono, pod względem geologicznym, budowę dna tego zbiornika wodnego.
Najstarsze skały podłoża rejonu Zalewu Szczecińskiego to górno-kredowe margle i wapienie
nawiercone w okolicy Nowego Warpna na głębokościach 25 m p.p.t., oraz zalegające na
powierzchni (w formie izolowanych kier) na E od Jeziora Wicko Wielkie, będącego de facto
zatoką Zalewu Szczecińskiego.
45
W centralnej części doliny Odry, na głębokościach poniżej 120 m p.p.t., występują w stropie
skał kredowych drobnoklastyczne osady trzeciorzędowe (paleogen i neogen).
Na osadach trzeciorzędowych zalegają utwory czwartorzędowe. W partii spągowej są to gliny
morenowe z wkładkami mułków i iłów zastoiskowych, oraz osady wodnolodowcowe (piaski
i żwiry)
zlodowacenia
środkowopolskiego.
Nad
nimi
występują
osady
lodowcowe
i wodnolodowcowe (rzeczne i jeziorne) zlodowacenia północnopolskiego (faza pomorska).
W budowie dna Zalewu Szczecińskiego można wyodrębnić następujące jednostki litogenetyczne osadów (Borówka et al. 2002, 2005):
1. Serię fluwialną późnego plejstocenu wykształconą w dolinie pra-Odry w tzw. etapie
przedallerödzkim. Strop serii fluwialnej w dnie Zalewu został stwierdzony badaniami
sejsmoakustycznymi i wierceniami na głębokościach około 6 – 11 m. Miąższość tej serii
przekracza prawdopodobnie 20 m. Pod względem litologicznym są to osady piaszczyste
dobrze
wysortowane,
zawierające
sporadycznie
wkładki
piaszczysto-mułkowe,
a w zachodniej części Zalewu cienkie przewarstwienia torfów.
2. Serię limniczno-bagienną wykształconą w formie torfów i gytii o miąższości do około
2,0 m (okres allerödzki i wczesno-środkowoholoceński)
3. Serię morską, która sedymentowała podczas transgresji morza na teren dzisiejszego
Zalewu w okresie późnoatlantyckim, wykształconą w postaci piasków drobnoziarnistych
w partii spągowej oraz piasków mulistych lub mułków piaszczystych w stropie. Miąższość
osadów morskich mieści się w przedziale od kilkudziesięciu cm do ponad 16 m w rejonie
Bramy Świny.
4. Serię lagunową powstałą w Zalewie po jego oddzieleniu od bezpośrednich wpływów
Morza Bałtyckiego, zbudowaną z osadów mułowcowych, pylastych i piaszczystych,
o miąższości od kilku centymetrów do ponad 2 m w centralnej części Wielkiego Zalewu.
Dzisiejsza powierzchnia dna Zalewu Szczecińskiego pokryta jest osadem, w skład
którego według Osadczuka (2004) wchodzą 4 typy granulometryczne: muły (33,3%), muły
piaszczyste (20,7%), piaski muliste (17,6%) i piaski (28,4%) (Ryc.2).
W
centralnej
części
Nowowarpieńskiego
Wielkiego
(zatoki
Zalewu,
Zalewu)
na
występują
dnie
muły
Jeziora
(gytie).
Wicko
i
Jeziora
Piaski
pokrywają
powierzchnię przybrzeżnych mielizn i płytkich zatok.
W Zalewie obserwuje się często zjawisko resuspensji i redepozycji osadów. W północnej
części Wielkiego Zalewu dominują osady piaszczyste, w depozycji których znaczący udział
46
miały (i mają) wlewy morskie. Wskutek działalności cofek (transport w kierunku
południowym) wykształcił się rozległy stożek nasypowy delty wstecznej (Krzecki Wyskok).
W centralnej i południowej części Zalewu deponowane są mułowe osady transportu
rzecznego, modyfikowanego falowaniem wiatrowym.
Na podstawie cech makroskopowych mułów oraz dzięki obecności sporych ilości
autygenicznej materii organicznej, osady te określane są z reguły jako gytia glonowa.
Tempo sedymentacji gytii w Zalewie Szczecińskim szacuje się na podstawie analizy
210
Pb
(Neumann et al. 1996) oraz analizy pyłkowej (Müller et al. 1996) na około 1 mm rocznie
(rycina 1).
Ryc. 1. Typy osadów w Zalewie Szczecińskim (Osadczuk, 1999).
3.4. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE
3.4.1. WODY PODZIEMNE
Na obszarze województwa zachodniopomorskiego w analizowanym w niniejszym raporcie
rejonie znajdują się dwa udokumentowane zbiorniki wód podziemnych objętych obszarem
ochrony przedstawione na Mapie Obszarów Głównych Zbiorników Wód Pitnych (GZWP)
w Polsce.
47
Pod powierzchnią wyspy Wolin znajduje się zbiornik wód podziemnych zaliczany do
Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - GZWP – 102. Obszar występowania zbiornika
102 należy do Obszarów Najwyższej Ochrony (OWO) Wody tego zbiornika występują
w utworach czwartorzędowych, dolin międzymorenowych. Głębokość ujęć – 25 - 35 m p.p.t.
Pod osadami czwartorzędu wyspy Wolin, zalegają skały wieku jurajskiego i kredowego.
Warunki hydrologiczne są tu bardzo zróżnicowane zarówno pod względem cech ilościowych,
jak i jakościowych wód.
W piętrze jurajskim poziomami wodonośnymi są piaski oraz słabo zwięzłe piaskowce liasu
i doggeru. Występują tu wody chlorkowo – sodowe z bromem, jodem, litem i żelazem,
o ogólnej mineralizacji do 50 000 mg/dm3. Kredowy poziom wodonośny stanowią osady
piasków drobnoziarnistych i pylastych kredy dolnej. Kreda górna reprezentowana jest przez
wapienie i margle, miejscami przez płaty piasków o miąższości do kilkunastu metrów.
Zalegają tu najczęściej wody słodkie Wody szczelinowe w obrębie spękanych margli
i wapieni. Wody zalegające w otworach starszych od czwartorzędu nie są na obszarze
wyspy Wolin użytkowane dla celów komunalnych. Stanowią jednak zagrożenie dla nich
wskutek ascenzji ku powierzchni.
Użytkowe poziomy wodonośne czwartorzędu stanowią osady piaszczysto – żwirowe
zalegające w różnych sytuacjach geologicznych. Występują tu 3 poziomy wodonośne –
jeden holoceński i dwa plejstoceńskie. Utwory plejstoceńskiego piętra wodonośnego
stanowią
dwie
warstwy
wodonośne
połączone
hydraulicznie.
Miąższość
osadów
wodonośnych osiąga średnią wartość 3,5 m, natomiast w strefie form erozyjnych
o założeniach starszych tektonicznych dochodzi do 75 m.
Głównym kolektorem wód podziemnych w utworach plejstoceńskich są struktury erozyjne
(doliny kopalne), z których główna rozciąga się na linii Sułomino – Dargobądź –
Międzyzdroje z rozwidleniem w kierunku NE- Ładzin – Kodrąb - Kołczewo i Warnowo –
Domysłów - Świętouść.
48
Mapa nr 46 GZWP (format A3)
49
Podstawową cechą warunków hydrologicznych Wyspy Wolin jest podparcie glinami
zwałowymi i izolacja od oblewających wód Bałtyku i Zalewu Szczecińskiego.
Główne kierunki przepływu wód podziemnych układają się od wododziału przebiegającego
na obszarze Wolińskiego Parku Narodowego, w kierunku centralnej części wyspy, gdzie
wody plejstoceńskie podparte glinami wschodniej części wyspy pojawiają się na powierzchni.
Drenowane są one siecią rzeczną Lewińskiej Strugi oraz Kanałami Ładzińskim i Mokrzyckim.
Poziom holoceński wód podziemnych zalega w osadach rzecznych i morskich oraz
wodnolodowcowych fazy recesji ostatniego zlodowacenia. Występuje on w rejonie
Świętouścia – Międzywodzia oraz w rejonie Zalewu Kamieńskiego, gdzie osiąga miąższość
5 – 15 m.
Zwierciadło wód podziemnych zalega na głębokości 0,2 – 0,5 m w rejonie Międzywodzia,
wzdłuż brzegów Dziwny, w obniżeniach dolinnych – do 1,0 m w rejonie Kołczewa,
Domysłowa, Kodrąbia, Ładzina.
Holoceński poziom wodonośny nie jest eksploatowany dla celów komunalnych, ale posiada
ważne znaczenie retencjonujące wody opadowe i stabilizujące poziom wód plejstoceńskich.
Holoceńskie piętro wodonośne jest eksploatowane wyłączenie w rejonie Wolina.
W dolinie rzeki Dziwny występuje odrębna jednostka hydrogeologiczna, nie kontaktująca się
z głównym systemem wodonośnym wyspy. Zlokalizowane jest tu ujęcie komunalne miasta
Wolina i kilka ujęć zakładów przemysłowych. Zasoby poziomu holoceńskiego są niewielkie
stąd ujęcie komunalne w Wolinie w dużej części bazuje na wodach filtracyjnych z Dziwny.
Charakterystyczną
cechą
krążenia
wód
wyspy
Wolin
jest
ścisła
korelacja
wód
powierzchniowych oraz wszystkich poziomów czwartorzędowych wód podziemnych.
Występuje tutaj zjawisko infiltracji zanieczyszczeń z powierzchni terenów do wód
podziemnych, skąd mogą się przemieszczać i kumulować m. in. w osadach dennych jezior
względnie pojawiając się w wodach źródeł.
W rejonie przebiegu trasy planowanej inwestycji w miejscowości Trzciągowo znajduje się
ujęcie wód podziemnych, którego zasoby w kategorii „B” zawarte są w zatwierdzonych
zasobach wód podziemnych dla wyspy Wolin. Na terenie ujęcia wody zlokalizowana jest
stacja wodociągowa i 3 zbiorniki wyrównawcze o pojemności 50 m3 każdy. Ujęcie to
zaopatruje w wodę miejscowości Trzciągowo, Wapnicę oraz Lubin.
50
Na obszarze lądowej części gminy Wolin czwartorzędowe piętro wodonośne składa się
z trzech warstw, przy czym warstwa przypowierzchniowa, holoceńska, z uwagi na małą
miąższość nie kwalifikuje się do ujęcia. Wyjątek stanowi ujęcie w Piaskach, lecz tu zachodzi
wspomaganie z wód powierzchniowych. Płytsza warstwa międzyglinowa, miąższości od kilku
do
kilkunastu
metrów,
nieciągła
stanowić
może
zabezpieczenie
dla
niewielkich
zapotrzebowań, natomiast głównym czwartorzędowym kolektorem wód podziemnych jest
podglinowa warstwa wodonośna, zalegająca bezpośrednio na utworach mezozoiku.
Zachodnia część gminy Stepnica położona jest nad zbiornikiem wód podziemnych o bardzo
płytko położonej warstwie wodonośnej, słabo izolowanej o wysokiej wydajności, zaliczanych
do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - GZWP – 123. Zasięg jego występowania
ma rangę obszarów wysokiej ochrony (OWO). Jest to zbiornik międzymorenowy Stargard –
Goleniów o powierzchni 346 km2. Główne zasoby użytkowe tego zbiornika to wody porowe
piętra czwartorzędowego, rzadziej trzeciorzędowego. Średnia głębokość ujęć – 45 m p.p.t.
Gmina Stepnica w znacznej części należy do zlewni Zalewu Szczecińskiego. Jest to obszar
z bardzo skomplikowanym układem hydrograficznym i reżimem hydrologicznym. Układ ten,
w dużym stopniu jest efektem działalności gospodarczej na rzecz odwodnienia podmokłych
terenów torfowiskowych, na najniżej położonych terenach (w dużej części znajdujących się
w obniżeniach depresyjnych) i pozyskiwania ich na cele produkcji rolnej. Tereny podmokłe
i torfowiskowe zajmują znaczną część obszaru gminy Stepnica. Mają one ogromne
znaczenie ze względu na zdolność retencjonowania wody, jak i zdolność jej oczyszczania.
Słaba zdolność filtracyjna torfów, wysoki poziom wód gruntowych, sprzyjają zatrzymywaniu
wód opadowych w poziomach przypowierzchniowych i utrzymywaniu się stałych lub
okresowych podmokłości na terenach najniżej położonych. Teren ten podczas roztopów
wiosennych i przy wzmożonych opadach atmosferycznych stanowi rozległe mokradła
i rozlewiska. Obszar poprzecinany jest gęstą siecią rowów melioracyjnych odwadniających
podmokłe tereny torfowiskowe. Obecnie duże powierzchnie łąk są odłogowane. Wielkość
i kierunek przepływu wody w rowach i kanałach melioracyjnych regulują przepompownie
melioracyjne. Jest to ważny obszar dla zachowania zasobów genowych roślin i zwierząt oraz
dla całej biosfery.
Podstawowym
źródłem
zaopatrzenia
w wodę
na
obszarze
gminy Stepnica
jest
przypowierzchniowy, międzyglinowy i podglinowy poziom wodonośny, zbudowany z osadów
piaszczystych czwartorzędu.
W części zachodniej obszaru (w obrębie równiny rzeczno - rozlewiskowej) tworzy go
przypowierzchniowa warstwa wodonośna, położona na głębokości kilku metrów, zasilana
51
bezpośrednio poprzez infiltrację opadów atmosferycznych. Warstwa ta o miąższości
zmieniającej się od kilku do kilkunastu metrów eksploatowana jest w Miłowie, Budzeniu
i Żarnówku.
W rejonie przebiegu inwestycji znajduje się 1 studnia w Budzeniu, która nie posiada
wyznaczonej strefy ochronnej.
W obrębie gminy Goleniów występuje znaczna część Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych Nr 123 Stargard – Goleniów. Pozostała część tego zbiornika położona jest na
terenie powiatu stargardzkiego. Jest to obszar wysokiej ochrony. Szacunkowe zasoby
dyspozycyjne w tym zbiorniku wynoszą 83 tys. m3/d, a średnia głębokość ujęć 45 m.
Poziomem użytkowym stanowiącym źródło zaopatrzenia w wodę na obszarze gminy
Goleniów jest przypowierzchniowy i międzyglinowy poziom wodonośny, zbudowany
z osadów piaszczystych czwartorzędu. W części zachodniej obszaru (w obrębie równiny
rzeczno-rozlewiskowej) tworzy go przypowierzchniowa warstwa wodonośna, położona
na głębokości
kilku
atmosferycznych.
metrów,
zasilana
Poziom ten nie jest
bezpośrednio
poprzez
infiltrację
opadów
izolowany przed infiltracją zanieczyszczeń
antropogenicznych migrujących z powierzchni terenu. W pozostałej części terenu gminy
użytkowany jest poziom międzyglinowy, którego strop leży zwykle na głębokości od 15 do
50 m, a miejscami od 5 do 15 m (Miękowo, Żółwia Błoć, Gniazdowo, północna część
Goleniowa). Miąższość tego poziomu zmienia się od kilku do ponad 40 m (okolice Marszewa
i Mostów). Zasilanie odbywa się pośrednio poprzez przesączanie się wód z poziomu wód
gruntowych i warstw wyżej zalegających przez osady słabo przepuszczalne (gliny i mułki).
Dominującym kierunkiem przepływu wód w obrębie poziomu użytkowego jest kierunek
z północnego wschodu na południowy zachód, do rzeki Iny i Zalewu Szczecińskiego.
We wschodniej części gminy (na wschód od działu wodnego pierwszego rzędu) wody
podziemne drenowane są przez rzekę Gowienicę i dlatego płyną na wschód. W obszarze na
południe od Goleniowa, drenaż rzeki Iny, wymusza przepływ wód skierowany na północ
i wschód.
Ujęcia wód podziemnych w Goleniowie (ul. Rybacka), Krępsku, Świętej, Glewicach
i Kliniskach posiadają wyznaczone strefy ochronne, natomiast pozostałe czynne ujęcia
komunalne w Wierzchosławiu, Bolesławicach, Budnie, Danowie, Komarowie, Lubczynie,
Marszewie, Miękowie, Mostach, Stawnie i Zabrodziu takich stref nie posiadają.
Warunki hydrogeologiczne pod dnem Zalewu Szczecińskiego są mało znane. Według
objaśnień do Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 50 000, na obszarze sąsiadującym
52
z Zalewem, można wyróżnić maksymalnie cztery piętra wodonośne: jurajskie, kredowe,
trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Znaczenie użytkowe mają z reguły wody piętra
czwartorzędowego (ze względu na wysoką mineralizację wód pięter pozostałych). Warstwy
plejstoceńskie i holoceńskie charakteryzują się zmienną lokalnie litologią i parametrami
hydrogeologicznymi. Czwartorzędowe, użytkowe piętro wodonośne w rejonie Zalewu
Szczecińskiego obejmuje:
1.
Poziom
przypowierzchniowy
o
zwierciadle
swobodnym,
występujący
często
we współczesnych aluwiach piaszczystych, który w wielu przypadkach powiązany jest
bezpośrednio z wodami Zalewu.
2. Poziom międzyglinowy zbudowany jest z osadów zastoiskowych i fluwioglacjalnych, może
być lokalnie rozdzielany na poziom międzyglinowy górny i dolny o zmiennym uziarnieniu
i miąższości.
3. Poziom podglinowy (zlodowacenia południowopolskiego) wyspy Wolin budują piski i żwiry
zalegające na osadach drobnoziarnistych.
3.4.2. WODY GRUNTOWE
Na odcinku prawie od granicy gminy Międzyzdroje poprzez rejon miejscowości Lubiewo Zalesie i wzdłuż jeziora Wicko Małe trasa gazociągu (wariant I) przebiega przez obszar
zasięgu płytko zalegających wód gruntowych (do głębokości 2,0 m p.p.t.).
W rejonie Delty Świny (wariant III) wody gruntowe występują w obrębie piasków morskich
o zwierciadle swobodnym na głębokości od 0,0 do 2 m p.p.t, natomiast woda o napiętym
zwierciadle od 0,8 do 4 m p.p.t. Wahania zwierciadła wody gruntowej uzależnione są ściśle,
od stanu wód Świny i pozostałych ramion jej wstecznej delty. Przy normalnych i niskich
stanach wód Świny i jej licznych kanałów, zasilanie wody gruntowej odbywa się przez
infiltrację wód deszczowych.
Od miejscowości Żarnowo i dalej przez cały obszar gminy Stepnica trasa gazociągu
(wariant I) przebiega przez tereny podmokłych i bagiennych nieużytków (Miłkowskie Bagno).
Występujące w obrębie równin torfowych i bagiennych wody gruntowe zalegają na
głębokości 0 ÷ 2,0 m p.p.t. i są agresywne w stosunku do betonu.
Na pozostałych terenach, przez które przebiega trasa planowanego gazociągu, poziom wód
gruntowych generalnie kształtuje się na głębokościach poniżej posadawiania gazociągu, tj.
poniżej 2,5 m p.p.t.
53
Wyniki monitoringu wód podziemnych i gruntowych obejmującego tereny rozpatrywanych
gmin, przeprowadzonego w latach 2004-2007 przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Szczecinie przedstawiono poniżej (tab. nr 1).
Tabela 1. Wyniki monitoringu wód podziemnych przeprowadzonego w latach 2004-2007
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie.
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MD
Q
G
2
1
0
2
I
V
I
V
I
V
I
V
78
5
Żółwia
Błoć
Golenió
w
goleniows
ki
MD
Q
W
7
1
2
3
I
V
II
I
I
V
I
V
NH4,
Fe
10
00
Świnouj
ście
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MD
Q
G
2
HC
O3,
SiO2
Fe
Mn,
NH4
15
82
Świnouj
ście
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MD/
MO
Q
W
1
NH4
O2
B,
Ca,
Cl,
K,
Mg,
Na,
NH4,
Fe,
PE
W,
NO2
V
U
U
II
I
V
Ca, F
U
V
V
V
Mn,
Ni,
As
HC
O3,
F,
TEM
P_T,
ER
2
5
U
U
U
II
I
Mn
Fe
7
U
U
U
II
Fe
17
67
Świnouj
ście
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MD/
MO
C
rl
W
1
22
18
Kliniska
Wielkie
Golenió
w
goleniows
ki
MD/
MO
Q
G
22
22
Międzyz
droje
Międzyz
droje
kamieński
MD
Q
G
1
0
1
V
1
0
1
Cl,
Mn
Zawartość azotanów
w 2007 roku
(mg NO3 /dm 3 ) 7)
Wskaźniki przekraczające normy
dla wód przeznaczonych do
spożycia w 2007 roku (6)
Świnouj
ście
V
Na,
NH4
Fe
w klasie V
25
0
V
SiO2,
Ca,
HCO3
w klasie IV
2
w klasie III
7
2007(5)
1
2006(5)
7
2005(5)
6
2004(5)
5
GZWP(4)
5
JCWPd(3)
5
Typ wód(2)
0
Stratygrafia ujętego poziomu
wodonośnego
5
Rodzaj monitoringu(1)
7
Powiat
3
Gmina
9
Miejscowość
1
Nr punktu w monitoringu krajowym
L
p.
Cl,
Mn,
Na,
NH4,
Fe,
NNH4
0,19
Mn,
Fe
0,04
Mn,
NH4,
Fe,
NNH4
Mn,
NH4,
NNH4
As,
B,
Cl,
Mg,
Mn,
Na,
NH4,
Se
,Fe,
PE
W,
O2,
NNH4,
NNO2
0,08
0,12
3,95
Mn,
Fe
0,51
Mn,
Fe
<0,0
1
54
7
4
8
4
8
6
8
7
8
8
8
9
9
0
22
24
Chynow
o-1
Wolin
kamieński
MD
Q
G
5
U
U
U
II
I
Mn,
Ca
Fe
Mn,
Fe
0,11
25
28
Łozienic
a-1
Golenió
w
goleniows
ki
MO
Q
G
2
5
U
U
U
II
I
Mn
TEM
P_T,
ER,
Fe
Mn,
Fe
0,06
26
94
Świnouj
ście-1
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MO
Q
G
1
U
U
U
II
I
Mn,
Ca
Fe
Mn,
Fe
0,05
26
95
Świnouj
ście-1
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MO
Q
l
W
1
U
U
U
I
V
Mn
NH4,
Fe,
OW
O
Mn,
Fe
0,05
26
96
Świnouj
ście-1
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MO
C
r
U
I
V
NO2,
CO3,
SiO2
B,
NH4
Cl,
Na,
PE
W,
O2
Fe
Cl,
K,
Na,
NH4,
PE
W,
NO2
W
1
U
U
26
97
Świnouj
ście
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MO
Q
W
1
U
U
U
V
As,
F,
NO3
27
06
Świnouj
ście
Świnouj
ście
miasto na
prawach
powiatu
MO
Q
G
1
U
U
U
II
I
Ca,
K,
Mn,
CO3
O2
B,
Cl.
Na.
PE
W
As,
Cl,
Mn,
Na,
NH4,
Se,
PE
W,
NNH
4 ,Fe
Mn
Legenda:
U – brak opróbowania.
1) MD – monitoring diagnostyczny; MO – monitoring operacyjny; MK – monitoring krajowy.
2) W – wody wgłębne; G – wody gruntowe.
3) JCZWPd – jednolita część wód podziemnych.
4) GZWP – Główne Zbiorniki Wód Podziemnych.
5) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla
prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu
interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód
I
wody bardzo dobrej jakości
II
wody dobrej jakości
III
wody zadowalającej jakości
IV
wody złej jakości
V
wody niezadowalającej jakości
6) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do
spożycia przez ludzi.
55
0,21
0,73
0,03
7) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania
wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.
3
<10 mg NO3/dm
3
10-25 mg NO3/dm
3
25-40 mg NO3/dm
3
40-50 mg NO3/dm - wody zagrożone zanieczyszczeniem azotanami*
3.5. WODY POWIERZCHNIOWE
Wyspa Wolin położona jest w obszarze 4-ch zlewni: Świny, Dziwny, Zalewu Szczecińskiego
i Bałtyku.
W południowo – wschodnich rejonach miejscowości Lubiewo trasa projektowanego
gazociągu (wariant I) przekracza dwa cieki powierzchniowe (jeden o nazwie Stary Zdrój)
wpływające do jeziora Wicko Małe i w dalszym odcinku biegnie wzdłuż jeziora Wicko Małe
będącego jednym z dwu plosów Jeziora Wicko. Jezioro Wicko o powierzchni około 12 km2,
będące fragmentem Zalewu Szczecińskiego jest słodkowodnym akwenem, który wraz z jego
dopływami ma połączenie poprzez sieć cieków: Stara Głębia, Byczy Rów, Kacza, Gęsia
i Wielka Struga ze Starą Świną. Jezioro jest płytkie, a jego głębokość nie przekracza 2 m.
Około 95% powierzchni Jeziora objętych jest ochroną Wolińskiego Parku Narodowego.
W południowej części jeziora zlokalizowane są Wyspy Trzcinice. Linia brzegowa jest silnie
rozwinięta i tworzy wiele zatok, łach, połączonych z jeziorem w urozmaicony sposób. Jezioro
porośnięte jest roślinnością wynurzoną (trzcina, pałka wąska, oczeret jeziorny). Jest to
zbiornik, który ma skomplikowany układ hydrologiczny, ponieważ poddawany jest wpływom
cofki wód z Zatoki Pomorskiej, wód napływających z Zalewu Wielkiego i wód płynących
z Międzyzdrojów poprzez jezioro Wicko Małe.
Trasa gazociągu przebiega tutaj w wąskim pasie ok. 10 m pomiędzy drogą Zalesie – Wicko –
Wapnica, a brzegiem jeziora Wicko Małe.
W rejonie miejscowości Mokrzyca Mała i Wolin gazociąg przecina zmeliorowany teren,
a w dalszym przebiegu, w północnym rejonie miejscowości Wolin przekracza rzekę Dziwna.
56
Rzeka Dziwna, oddzielająca Wyspę Wolin od stałego lądu, stanowi wschodnią cieśninę
łączącą Zalew Szczeciński z Zalewem Kamieńskim i dalej z Zatoką Pomorską. Cieśnina
rzeki jest subglacjalną rynną o stosunkowo, mało przekształconym antropogenicznie,
naturalnym układzie. Prędkość spływu wód rzeki do morza, w normalnych warunkach wynosi
0,1 m/s. Udział rzeki Dziwny w wymianie wód między morzem i Zalewem Szczecińskim jest
niewielki, w ciągu roku odprowadza ona ok. 10 % wód odpływających z Zalewu do Bałtyku.
Występujące okresowo zjawisko odwrócenia biegu wód [cofka odmorska] jest uzależnione
od stanu wód Zatoki Pomorskiej i ciągłego wyrównywania poziomu wody między Zalewem
Szczecińskim a morzem i nie wpływa praktycznie na strukturę wód w Zalewie. Spiętrzenie fal
podczas cofki rozkłada się w pierwszej kolejności na północnych rozlewiskach Dziwny.
Na obszarze gminy Wolin zlewnia Dziwny obejmuje 3 zlewnie cząstkowe na Wyspie Wolin
oraz 1 zlewnię na lądzie stałym.
Rejon przebiegu planowanej inwestycji liniowej znajduje się w obszarze zlewni nr 7
obejmującej Wielkie Pło i inne tereny bagienne. Zlewnia ta ma największą powierzchnię
i charakteryzuje się bardzo skomplikowanym układem hydrograficznym oraz polderowym
systemem odwadniania. Obejmuje tereny o zróżnicowanych formach geomorfologicznych,
od
obszaru
wysoczyzny
plateau
kemowego
na
zachodzie,
fragmentu
Równiny
Dargobądzkiej i Gór Mokrzyckich po rozległe Obniżenie Kodrąbskie z najniżej na wyspie
położonymi terenami zmeliorowanych bagien na torfach leżącymi na wysokości 0,1 –
2 m n.p.m. Obszar tej zlewni odwadniany jest licznymi rowami i 2 kanałami: Darzowickim
i Mokrzyckim do przepompowni w Darzowicach.
Jakość wód Dziwny kształtuje się przede wszystkim w wyniku wymiany wód pomiędzy
Zalewem Szczecińskim i Zalewem Kamieńskim, przechodzącym dalej w Zatokę Pomorską.
Właściwości fizykochemiczne wód cieśniny w istotny sposób zmieniają się na skutek
napływu wód morskich, powodujących znaczny wzrost zasolenia. Ocena jakości wód
Dziwny, według stanu zasolenia, nadaje im charakter wód słonawych, co w zasadniczy
sposób odróżnia je od śródlądowych wód powierzchniowych.
Dziwna
stanowi
główny
odbiornik
ścieków
z
oczyszczalni
komunalnej
oraz
z nieskanalizowanych miejscowości leżących na obu brzegach cieśniny oraz przez spływy
powierzchniowe niosące pozostałości substancji nawozowych i środków ochrony roślin z pól
uprawnych. Strefą filtrującą te zanieczyszczenia są przybrzeżne szuwary i tereny podmokłe
na nadbrzeżu Dziwny.
Jakość wód rzeki Dziwna badana była przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Szczecinie w 2006 r.
57
Tabela 2. Jakość wód rzeki Dziwna (WIOŚ w Szczecinie, 2006).
x
-
-
V
-
-
Przekroczenia
wskaźników eutrofizacji
x
max stężenie azotanów
Ocena wód powyżej ujęć
na cele pitne
1,2
Ocena wód wyznaczonychdo bytowania
rybw warunkach naturalnych
most w
Dziwnowie
Klasyfikacja
wg Rozporządzenia MŚ
Dziwna
km
Monitoring wód zasilających ujęcia
wody pitnej
53
Nazwa
stanowiska
Monitoring wód wyznaczonych
do bytowania ryb
Rzeka
Monitoring wód wrażliwych (OSN)
i ocena wpływu rolnictwa
Lp
Aktualny PMŚ [Diagnostyczny]
Punkt pomiarowy
Ocena
koncentracji
azotanów i
stopnia
eutrofizacji
8,0
tak
Obszar lądowy przebiegu gazociągu należy do zlewni Zalewu Szczecińskiego. Na tym
obszarze trasa wariantu I gazociągu, przebiega południkowo przez zachodnią część gminy
Stepnica, wzdłuż istniejącego gazociągu Stepnica – Świnoujście. Od miejscowości Żarnowo
trasa gazociągu biegnie przez tereny podmokłych i bagiennych nieużytków (Miłkowskie
Bagno). Tereny podmokłe i torfowiskowe zajmują znaczną część obszaru gminy Stepnica.
Mają one ogromne znaczenie ze względu na zdolność retencjonowania wody, jak i zdolność
jej oczyszczania. Słaba zdolność filtracyjna torfów, wysoki poziom wód gruntowych, sprzyjają
zatrzymywaniu wód opadowych w poziomach przypowierzchniowych i utrzymywaniu się
stałych lub okresowych podmokłości na terenach najniżej położonych, które podczas
roztopów wiosennych oraz przy wzmożonych opadach atmosferycznych stanowią rozległe
mokradła i rozlewiska. Obszar poprzecinany jest gęstą siecią rowów melioracyjnych
odwadniających podmokłe tereny torfowiskowe.
Na północ od miejscowości Stepnica projektowany gazociąg przekracza rzekę Gowienicę,
a na południe od tej miejscowości Rów Łącki. Jakość wód rzeki Gowienica badana była
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie w 2006 r.
58
Tabela 3. Jakość wód rzeki Gowienica (WIOŚ w Szczecinie, 2006).
x
x
-
III
NON
-
przekroczenia
wskaźników eutrofizacji
x
max stężenie azotanów
Ocena wód powyżej ujęć
na cele pitne
5,1
Ocena wód wyznaczonych
do bytowania ryb
w warunkach naturalnych
ujście do
Roztoki
Odrzańs
kiej
Klasyfikacja
wg Rozporządzenia MŚ
Gowie
nica
Monitoring wód zasilających ujęcia
wody pitnej
1
Nazwa
km
stanowiska
Monitoring wód wyznaczonych do
bytowania ryb
5
Rzeka
Monitoring wód wrażliwych (OSN) i
ocena wpływu rolnictwa
Lp.
Aktualny PMŚ [Diagnostyczny]
Punkt pomiarowy
Ocena
koncentracji
azotanów i
stopnia
eutrofizacji
11,1
nie
Rzeka Gowienica wraz z rzeką Krępą oraz licznymi ciekami wodnymi odprowadza wody
powierzchniowe z terenu gminy Stepnica przepływając w jej poprzek na linii Babigoszcz –
Stepnica. Jest to największa rzeka gminy, której powierzchnia zlewni wynosi 314 km2,
a całkowita jej długość 47,9 km. Obszar źródłowy znajduje się w dolinie torfowej w pobliżu
Burowa. Gowienica wpływając od wschodu, meandrującym korytem, jest rzeką nizinną.
W granicach gminy płynie w kierunku zachodnim na długości ok. 15 km. We wschodniej
części gminy płynie nieuregulowanym korytem przez teren Puszczy Goleniowskiej.
Na zachód
od
drogi
Stepnica
–
Przybiernów
Gowienica
przepływa
przez
teren
zmeliorowanych użytków zielonych w uregulowanym korycie. W Stepnicy wpływa do Zatoki
Stepnickiej, tworząc tam stożek deltowy. Na terenie gminy Gowienica przyjmuje dwa
prawobrzeżne dopływy: Świdniankę i Starą Strugę. Rzeka Gowienica łączy obszary
faunistyczne Puszczy Goleniowskiej z Zalewem Szczecińskim, stanowiąc korytarz
ekologiczny będący ostoją ptaków o randze ponadlokalnej. Największym dopływem
Gowienicy jest Świdnianka, która w rejonie wsi Krokorzyce zasila liczne stawy. Rzeka
Głowienia wpływa do Roztoki Odrzańskiej.
Jakość wód rzeki Rów Łącki nie jest monitorowana.
Trasa wariantu III przekracza rzeki: Ognicę i Starą Świnę, a następnie biegnąc wzdłuż
Kanału Piastowskiego rozpoczyna wodny przebieg poprzez Zalew Szczeciński w kierunku
Zatoki Wódziej, gdzie wychodzi na ląd.
Trasa wariantu III po wyjściu z Zalewu Szczecińskiego ma przebieg lądowy i nie przechodzi
przez rzeki.
59
Największym akwenem wodnym znajdującym się na terenie planowanego przebiegu
gazociągu jest Zalew Szczeciński (wariant I przebiega w sąsiedztwie, a wariant III przez
Zalew), stanowiący część systemu wodnego ujścia Odry, nad Morzem Bałtyckim.
Zalew Szczeciński jest rozległym, przepływowym akwenem przymorskim, tworzącym razem
z Międzyodrzem Szczecińskim, Jeziorem Dąbie, Roztoką Odrzańską oraz cieśninami Świny,
Dziwny i Piany ujściowy system rzeki Odry. Największa długość Zalewu, od cieśniny Piany
do Zatoki Skoszewskiej wynosi ok. 50 km, a największa szerokość Wielkiego Zalewu
ok. 22 km. Zalew Szczeciński jest dzielony na Wielki Zalew (znajdujący się w całości na
terytorium Polski) i Mały Zalew (Kleines Haff), leżący w większej części na terenie Republiki
Federalnej
Niemiec.
Pod
względem
administracyjnym
obszar
Zalewu
Wielkiego
2
(o powierzchni 410 km ) podzielony jest pomiędzy gminy: Świnoujście, Międzyzdroje, Wolin,
Stepnicę, Trzebież i Nowe Warpno.
Powierzchnia całego Zalewu (razem z Roztoką Odrzańską) wynosi około 687 km2, przy czym
powierzchnia Zalewu Wielkiego zajmuje 410 km2 (Majewski, 1980).
Zalew oddzielony jest od Morza Bałtyckiego przez wyspy – Uznam i Wolin o mierzejowomorenowym charakterze budowy geologicznej. Przez Zalew Wielki przebiega tor wodny
prowadzący ze Świnoujścia do Szczecina, który wywiera bardzo istotny wpływ na
intensywność wymiany wód pomiędzy Zalewem Wielkim i Zatoką Pomorską.
Zalew charakteryzuje specyficzna hydrochemia wód kształtująca się pod wpływem dopływu
wód śródlądowych oraz wymiany wód z morzem. Objętość wód akwenu wynosi 2,58 km 3.
Zalew Szczeciński zasilany jest wodami Odry (97% dopływu powierzchniowego wody
słodkiej) mniejszymi ciekami powierzchniowymi, oraz wodami morskimi (Mikulski 1966).
Zasilanie wodami podziemnymi nie jest znane. Średni wieloletni dopływ wód Odry wynosi
około 545 m3/s, co daje 17 km3/rok (Buchholz 1990). Podczas wiatrowych spiętrzeń wody
w Bałtyku, woda morska wpływa do Zalewu poprzez cieśniny (tzw. cofka), a jej objętość
ocenia się na ok. 7,5 km3. Główna wymiana wody pomiędzy Zalewem i Morzem Bałtyckim
(około 75%) odbywa się poprzez Cieśninę Świny oraz sztuczny Kanał Piastowski (Buckmann
et al. 1998). Opady atmosferyczne i parowanie określane są według Majewskiego (1980) na
0,55 km3/rok i odpowiednio 0,77 km3/rok i nie odgrywają znaczącej roli dla bilansu wodnego
Zalewu.
Cyrkulacja wody w Zalewie uzależniona jest od kierunku spływania wody (odpływ lub
dopływ), oraz od siły i kierunku wiatru (rycina 2). Innymi elementami kształtującymi
powstawanie prądów jest głębokość wody, morfologia dna, jak również kształt i urozmaicenie
linii brzegowej. Według Robakiewicza (1993) kierunki ruchu wody warstwy powierzchniowej
60
w Wielkim Zalewie odpowiadają kierunkom wiatrów. Silne, długotrwałe wiatry mogą
powodować deniwelację lustra wody nawet do 0,5 m. Zachodnie wiatry powodują w Wielkim
Zalewie powstanie dwóch cyrkulacji, prawoskrętnej w części północno-wschodniej
i lewoskrętnej w części południowo-zachodniej. Jeżeli zachodniemu wiatrowi towarzyszy
duży napływ wód morskich to cyrkulacja w północno-wschodniej części ma charakter
otwarty, tj. napływająca woda z cieśniny Świny jest odprowadzana do Zalewu Małego. Jeśli
natomiast wiatrowi zachodniemu towarzyszy intensywny odpływ wody do morza, w cyrkulacji
tej zaznacza się wyraźny prąd odpływowy wzdłuż toru żeglugowego, w kierunku Kanału
Piastowskiego i Starej Świny. Przy wiatrach wschodnich obie cyrkulacje pojawiają się w tych
samych rejonach Zalewu, ale mają przeciwne kierunki niż przy wiatrach zachodnich. Przy
wiatrach południowych w części wschodniej Zalewu
powstaje większa cyrkulacja
lewoskrętna a w części zachodniej mniejsza prawoskrętna. Granicę między nimi stanowi tor
żeglugowy, którym wody odpływają w kierunku Roztoki Odrzańskiej (Robakiewicz 1993).
Przy przepływach niżówkowych i niskich stanach wody oraz wiatrach odlądowych,
gęstościowy, kompensacyjny prąd przydenny może doprowadzić słone wody morskie aż pod
Szczecin. Jeszcze dalej, bo aż do 160 km od morza może sięgnąć słona woda podczas
spiętrzenia sztormowego.
Na fizykochemiczny stan wód Zalewu mają wpływ zarówno zanieczyszczenia skumulowane
w osadach dennych, jak i stały dopływ zanieczyszczeń ze zlewni. Wodami rzek dopływają
zanieczyszczenia
komunalne,
przemysłowe
oraz
pochodzące
ze
spływów
powierzchniowych. W ujściowym odcinku Odry odprowadzane są ścieki ze Szczecina, Polic
oraz Zakładów Chemicznych „Police”.
61
Ryc. 2. Prądy występujące w wodach Zalewu Szczecińskiego. Źródło: Osadczuk, 2004 (według
Robakiewicza, 1993).
Badania Zalewu Szczecińskiego prowadzone są od 1960 roku w ramach współpracy polskoniemieckiej.
Wg prowadzonych badań w roku 2006 hydrochemia wód Zalewu Wielkiego kształtowała się
głównie
pod
wpływem
wód
śródlądowych.
Średnie
roczne
zasolenie
warstwy
powierzchniowej wyniosło 1,0 ‰, warstwy przydennej 1,6 ‰. Zakres wartości zasolenia
w roku 2006 wynosił od 0,0 do 6,1 ‰.
62
Maksymalne zasolenie wód w tej części zalewu stwierdzono w sierpniu na stanowisku
położonym przy połączeniu z Kanałem Piastowskim (napływ wód morskich), a minimalne
wartości wystąpiły w miesiącach wiosennych i letnich na stanowiskach znajdujących się
w rejonie najsilniejszego wpływu wód Odry.
Stwierdzone wówczas natlenienie wód było stosunkowo korzystne, nie mniej stan natlenienia
wykazywał znaczną zmienność sezonową i przestrzenną.
Największe deficyty tlenu w obrębie Zalewu Wielkiego wystąpiły w lipcu w rynnie toru
wodnego (na głębokości poniżej 10 metrów), natomiast wzrosła znacznie ilość związków
biogennych w wodach Zalewu. Zaobserwowano wzrost koncentracji związków fosforu, duże
stężenia azotu ogólnego. Konsekwencją tego stanu rzeczy była intensywność zakwitów
fitoplanktonu, a to z kolei koncentracją chlorofilu „a” i wzrostem pH wody. Podobnie jak
w latach poprzednich największa intensywność zakwitów wystąpiła w kwietniu, czerwcu,
sierpniu i wrześniu. Wysoka koncentracja chlorofili „a” wpływa na przezroczystość wód, która
to przezroczystość w roku 2006 nie odbiegała od wartości obserwowanych w wieloleciu.
W wodach Zalewu od wielu lat nie stwierdza się przekroczeń normatywów dla metali
ciężkich, aluminium, arsenu oraz fenoli lotnych.
Stopień zanieczyszczenia wód Zalewu Wielkiego azotanami, stwierdzony badaniami
w latach 2006 – 2007 wskazał na zeutrofizowanie tych wód, o czym świadczyły
przekroczenia wartości normatywnych dla chlorofilu „a” i przezroczystości wody w zalewie
i zawartości chlorofilu „a”.
Ze względu na utrzymujące się zanieczyszczenia mikrobiologiczne w sezonie letnim
2007 roku,
Państwowy
Wojewódzki
Inspektor
Sanitarny
wprowadził
krótkotrwały
(kilkudniowy) zakaz kąpieli na plaży w Międzyzdrojach oraz nad Zalewem Szczecińskim
w Stepnicy, a także długotrwały zakaz kąpieli na plażach położonych nad Zalewem
Szczecińskim w miejscowościach Trzebież oraz Czarnocin.
W zeutrofizowanych wodach Zalewu Szczecińskiego w warstwach powierzchniowych
obserwowane jest przesycenie wód tlenem, skorelowane z nadmiernym rozwojem
fitoplanktonu. Silne deficyty tlenowe w warstwach przydennych występują w miesiącach
letnich na stanowiskach najgłębszych na danym akwenie: w Zalewie Szczecińskim w rynnie
toru wodnego (głębokość > 10 m).
Wyniki prowadzonych badań wykazują silny wpływ zanieczyszczeń wnoszonych do wód
Zalewu Szczecińskiego przez rzekę Odrę, jak również następuje dopływ ścieków bytowych
(nieoczyszczonych lub niedostatecznie oczyszczanych) ze stosunkowo niewielkich źródeł
63
zanieczyszczeń, które powodują lokalne skażenia bakteriami typu kałowego, co jest
przyczyną zamykania kąpielisk przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
3.6. GLEBY
W obrębie gminy Świnoujście najczęściej występującymi glebami są gleby bielicowe
piaskowe, gleby mułowo-bagienne, torfowe i murszowe, z czego gleby torfowe zajmują aż
30% obszaru (obie strony Świny –Wolin). W rejonie Ognicy, Przytoru zalegają osady
holoceńskie reprezentowane przez osady morskie, mierzejowe, utwory bagienne, piaski,
lokalnie z domieszką mułków. Zalegają one w spągu piasków wydmowych, lokalnie
bezpośrednio od powierzchni terenu. Utwory morskie to w większości piaski drobne
i częściowo piaski średnie występujące w części Łunowa oraz w obrębie dawnego wału
brzegowego Zalewu Szczecińskiego, na którym położona jest zabudowa Przytoru.
Holoceńskie utwory bagienne to głównie torfy o różnym stopniu rozkładu .Torfy osiągają
miąższość ok. od 0,2 do 1,6 m. W pozostałej części Przytoru występują gleby bielicowe
rozwinięte na piaskach lub murszowe o miąższości od 0,2 do 0,8 m.
W gminie Międzyzdroje przeważają gleby bielicowe piaskowe, wytworzone z piasków
luźnych, słabo gliniastych i gliniastych, gleby bielicowe wytworzone: z utworów pyłowych
wodnego pochodzenia - lekkie, średniego i ciężkiego oraz gleby mułowo - bagienne, gleb
torfowe i murszowe. Wzdłuż brzegu morskiego zlokalizowane są piaski luźne i słabo
gliniaste. Do gruntów tych przylegają równoleżnikowo gleby wytworzone z glin zwałowych
lekkich i średnich. Powstałe na podłożu gliny zwałowej gleby typu bielicowego i brunatnego
mieszczą się w klasy bonitacji V.
Gleby na obszarze gminy Wolin, są tworami stosunkowo młodymi. Skałami macierzystymi
gleb na tym obszarze są utwory czwartorzędowe o genezie lodowcowej i wodnolodowcowej
wieku plejstoceńskiego oraz utwory związane z późniejszymi (holocen), trwającymi również
współcześnie, procesami akumulacji osadów organicznych. Są to gliny zwałowe moreny
dennej, piaski i żwiry moreny czołowej, piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych, piaski i żwiry
akumulacji wodno – lodowcowej, torfy w obrębie równin organogenicznych. Na tych
utworach wykształciły się prawie wszystkie typy gleb charakterystyczne dla terenów
nizinnych. Są to gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowane, gleby bielicowe
i pseudobielicowe, czarne ziemie, gleby torfowe i murszowo – torfowe, gleby murszowo –
mineralne. Gleby o największej przydatności dla rolnictwa występują w dużych konturach,
w pasach nadbrzeżnych po obu stronach Dziwny. Wśród użytków zielonych przeważają
64
gleby średnie III i IV obejmujące 58 % powierzchni. Słabe, tj. V, VI, VI z klasy mają swój
udział w 42 %.
Gleby obszaru gminy Stepnica w większości wykształciły się z utworów powstałych podczas
ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Występują tu gleby bielicowo – piaskowe, wytworzone
z piasków luźnych, słabo gliniastych i gliniastych oraz z glin zwałowych oraz mursze
powstałe z torfów. Zdecydowana większość tych gleb posiada niską klasę bonitacyjną IV, V
i VI.
Na obszarze gminy Goleniów skałami macierzystymi gleb są utwory o genezie lodowcowej,
wodnolodowcowej. Najmłodsze osady holoceńskie związane są z procesami eolicznymi jak
i akumulacji osadów organicznych i rzecznych. Są to piaski i piaski ze żwirami, gliny
zwałowe, piaski eoliczne i wydmowe, mułki i piaski zastoiskowe oraz rzeczne, torfy i kreda
jeziorna. Na tych utworach wykształciły się prawie wszystkie typy gleb charakterystyczne dla
terenów nizinnych: brunatne wyługowane i kwaśne, piaskowe różnych typów genetycznych
(pseudobielicowe, rdzawe), murszowo-mineralne, torfowe i murszowo – torfowe torfów
niskich, mady.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie nie badał jakości gleb
na rozpatrywanym terenie.
3.7. SZATA ROŚLINNA I ŚWIAT ZWIERZĘCY
W objętym opracowaniem obszarze, który dotyczy obu wariantów przebiegu gazociągu
zidentyfikowano następujące, opisane w dalszej części siedliska przyrodnicze i gatunki
zwierząt zamieszczone w załącznikach I i II Dyrektywy 92/43/EWG (tzw. siedliskowej) oraz
w załączniku I Dyrektywy 79/409/EWG (tzw. ptasiej). Są to:
o
16 siedlisk przyrodniczych z zał. I Dyrektywy 92/43/EWG,
o
10 gatunków zwierząt z zał. II Dyrektywy 92/43/EWG,
o
20 gatunków ptaków z zał. I Dyrektywy 79/409/EWG.
W trakcie prac nie stwierdzono występowania gatunków roślin wymienionych w załączniku II
Dyrektywy 92/43/EWG.
 Szata roślinna
Przeprowadzona inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych wymienionych w załączniku I
Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG, wykazała istnienie 16 siedlisk, przez które przebiega
65
trasa projektowanego gazociągu. W stosunku do płatów siedlisk przylegających do trasy
wymienione zostały te, które w trakcie inwestycji będą podlegały jej wpływowi.
Stwierdzenie na stosunkowo małym powierzchniowo terenie 16 siedlisk (co jest 35%
wszystkich opisanych z województwie zachodniopomorskim) wskazuje na dużą koncentrację
walorów przyrodniczych w obszarze projektowanej inwestycji. Powoduje to konieczność
podejmowania
takich
rozwiązań
planistyczno-technologicznych,
które
zapewnią
jak
najwyższy stopień dbałości o ich zachowanie na etapie realizacji projektu.
Siedliska oraz ich znaczenie opisano w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin
i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczania obszarów Natura 2000 (Dz. U.
Nr 94. poz. 795).
SIEDLISKA NADMORSKIE
1150 Zalewy i jeziora przymorskie
Siedlisko priorytetowe.
Siedlisko to obejmuje obszar gdzie następuje mieszanie się wód słodkich niesionych przez
rzeki z wodami słonymi lecz z wyraźną dominacją wpływu wód słodkich wynikający z bariery
wysp Wolin i Uznam oddzielającej siedlisko od otwartego morza. Zbiorniki wodne tego typu
siedliska są na ogół płytkie z dobrze rozwiniętą strefą roślinności przybrzeżnej oraz
podwodnej. Na trasie projektowanego gazociągu zidentyfikowany jest podtyp zalew (1150-1).
Rozległe płycizny zalewu zajęte są przez bujne szuwary, płaty roślinności podwodnej,
a niekiedy również o liściach pływających.
W osi trasy gazociągu siedlisko jest dość zmienne i obejmuje zarówno płycizny przybrzeżne
o słabo rozwiniętym pasie szuwarów po opanowane przez roślinność podwodną (głównie
rdestnice Potamageton i wywłócznik kłosowy Myniphyllum spicatum rozległe wypłycenia
występujące od wysokości Kopic do wyspy Chełminek tzw. Mielizna Kopicka, jak i obszary
o głębokości ponad 7 metrów z wyraźnie uboższą roślinnością, niekiedy o dnie jej
pozbawionym. W części środkowej akweny gdzie głębokość sięga 6m roślinność podwodna
nie jest aż tak bujna jak na Mieliźnie Kopickiej jednak występuje na znacznych
powierzchniach często tworząc dobrze wykształcone łąki. Mniejsze zagęszczenia roślinności
występują w środkowym odcinku, gdzie na dnie występują osady denne mułów. Interesujące
biotopy stwarzają podwodne stoki (Krzeckiego Wyskoku, Mielizny Kopickiej, Roztoki
Odrzańskiej), gdzie oprócz roślinności podwodnej występują bardzo ciekawe zespoły małży
66
z niekiedy licznie reprezentowaną skójką gruboskorupową Unio crassus oraz istotne
żerowiska ryb. Z uwagi na powierzchnię, rolę oraz wewnętrzne zróżnicowanie stan
zachowania siedliska należy określić jako dobry.
Wariant III trasy gazociągu pr zecina to siedlisko na odcinku 27,5 km.
1330 Solniska nadmorskie (Glauco-Puccinellietalia)
Halofilne łąki, pastwiska i półszuwary w nisko położonych, często zatorfionych miejscach,
znajdujące się pod wpływem słonych lub słonawych wód morskich, okresowo lub
epizodycznie zalewane.
Współczesna solniskowa roślinność łąkowo-pastwiskowa wzdłuż polskiego wybrzeża
Bałtyku, o ile nie w całości, to w przeważającej części ma charakter wtórny. Przez wieki
miejsca jej występowania, używane jako ekstensywne pastwiska lub łąki, zrosły się
z przybrzeżnymi krajobrazami, zarówno w aspekcie szaty roślinnej, jak też gospodarczym
i kulturowym. Jest to więc siedlisko wymagające użytkowania rolniczego (pastwiskowego,
łąkowo-pastwiskowego). W ujęciu fitosocjologicznym siedlisko to prezentują dwie grupy
zespołów:
1330-1 Halofilne łąki i pastwiska (Juncetum gerardi - słonawa, Puccinelio-Spergularietum
salinae - zespół mannicy odstającej i muchotrzewa solniskowego)
1330-2 Halofilne półszuwary (Scirpełum mańtimi p. p., Junco-Samoletum)
Na trasie projektowanego gazociągu siedlisko to występuje na obszarze tzw. Ognicy, gdzie
w różnym stopniu zachowania występuje w rozrzuconych płatach w części północnej użytkowanej pastwiskowo oraz południowej aktualnie od kilku lat użytkowanej kośnie.
Siedlisko jest tutaj wykształcone dość słabo, głównie ze względu na brak właściwego mu
użytkowania w okresie końca lat 1990-tych. Potencjał roślin słonolubnych jest jednak duży
o czym świadczy ich udział w szuwarach trzcinowych i szybka rekolonizacja terenów na
powrót użytkowanych. W zasilaniu solankami gleb tego siedliska prawdopodobnie znaczącą
rolę mają wysięki słonych wód głębinowych.
Wariant III trasy gazociągu pr zecina to siedlisko na łąc znym odcinku 680 m.
2180 Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich
Siedlisko przyrodnicze obejmujące zróżnicowane lasy, które łączy podłoże o genezie wydm
nadmorskich i flora. W obszarze Mierzei Przytorskiej występują zarówno postacie ubogie nadmorskiego boru bażynowego Empetro nigri-Pinetum jak i żyznych lasów liściastych łęgu czeremchowo-jesionowego Pruno~Fraxinetum. Z uwagi na bardzo intensywne
zagospodarowanie obszaru dobrze wykształcone partie boru bażynowego zachowały się na
67
części powierzchni, zaś łęgu na trasie projektowanego gazociągu nie stwierdzono. Bór
bażynowy występuje na rozrzuconych płatach z najstarszymi drzewostanami, które osiągnęły
wiek około 100-120 lat, młode gęste sztuczne nasadzenia sosny aktualnie prezentują silnie
zubożały typ siedliska. Dla zachowania siedliska konieczne jest mozaikowe użytkowanie
obszaru z pozostawieniem płatów, kęp z zachowanym typowo wykształconym runem.
Zachowaniu typowej postaci sprzyja małe zwarcie drzewostanu, co w warunkach lasów
gospodarczych jest trudne do uzyskania.
Wariant I trasy ga zociągu pr zecina to siedlisko na łąc znym odcinku 590 m.
2190 Wilgotne zagłębienia międzywydmowe
Zidentyfikowane na Mierzei Przytorskiej. Obejmuje na ogół niewielkie powierzchniowo,
równoleżnikowo zorientowane zagłębienia pomiędzy wałami wydmowymi. Zagłębienia te
o zmiennym uwilgotnieniu, na ogół silnie wilgotne z okresowym zalewem zajmują nieleśne
zbiorowiska: zespół Vaccinio uliginosi-Empetretum nigri wilgotne wrzosowisko bażynowe
pól i mis deflacyjnych w obszarach wydm nadmorskich, zespół Sphagnetum magellanici
mszar kępkowo-dolinowy, zespół Myrico-Salicetum auritae łozowisko z przewagą wierzby
uszatej z udziałem woskownicy europejskiej. Dominujący jest zespół mszaru kępkowodolinowego z charakterystyczną fizjonomią warstwy mchów (głównie torfowce: Sphagnum
cuspidatum, S. squarrosum, S. magellanicum, S. rubellum). Wśród niej występują: żurawina
błotna Vaccinium oxycoccos, pojedynczo borówka bagienna Vaccinium uliginosum, rzadko
bobrek trój listkowy Menyanthes trifoliata i w strefie brzegowej trzęślica modra Molinia
coerulea. Występuje on na stanowiskach 2, 3, 4, 7, 8 i 6. W bardziej przesuszonych
fragmentach występują pojedyncze wierzby: Salix aurita, Salix caprea (stanowiska 1,5)
nawiązujące w swojej fizjonomii do zespołu z Myrica gale (5) (gatunek nie występujący
w tych stanowiskach). Stan zachowania siedliska jest słaby, na ogół silnie zniekształcony
przez zacienienie i długotrwałe przesuszenie (wpływ drzewostanów), zaś jego powierzchnie
są bardzo małe.
Wariant I trasy gazociągu pr zecina to siedlisko na łąc znym odcinku 250 m, a
Wariant III na odcinku 10 m.
SIEDLISKA WÓD I TORFOWISK
3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami
z Nympheion, Potamnion
68
Siedlisko obejmuje jeziora, starorzecza lub partie zbiorników o wodach żyznych
i średniożyznych z bujnie rozwiniętymi zbiorowiskami roślin podwodnych i o liściach
pływających - dominującymi są rdestnice Potamogeton, wywłócznik Myriphyllum spicatum,
grążel żółty Nuphar lutea i grzybienie białe Nymphaea alba. Na ogół bardzo licznie występuje
rogatek sztywny Cerathophyllum demersum. Brzegi porastają gęste i na ogół szerokie
szuwary. Ze względu na odmienność od otwartych wód zalewu (osłonięcie, wypłycenie
zwarta podwodna łąka) zaklasyfikowano tutaj Zatokę Wódzką oraz starorzecze Ognicy
na Wolinie. Stan zachowania siedliska jest dobry.
SIEDLISKA MURAW, ŁĄK, ZIOŁOROŚLI, WRZOSOWISK I ZAROŚLI
4030
Suche
wrzosowiska
(Calluno-Genistion,
Pohlio-Callunion,
Calluno-
Arctostaphylion)
Siedlisko o wyglądzie zdominowanym przez łanowo występujący wrzos Calluna vulgaris.
W warunkach Pomorza ma charakter wtórny i jest wynikiem specyficznego użytkowania
terenu - sztucznego utrzymywania w stanie bezleśnym (przydroża, poligony, energetyczne
linie
przesyłowe).
Interesująca
fizjonomia
i
duża
odmienność
warunków
sprzyja
występowaniu bogatej fauny bezkręgowców oraz kilku gatunków ptaków terenów otwartych.
W zasięgu projektowanych tras gazociągu występuje w postaci wrzosowiska knotnikowego
Pohlio-Callunetum z dominacją mchu knotnika zwisłego Pohlia nutans w warstwie
mszystej, dobrze wykształconej. Siedlisko wymaga ochrony czynnej - usuwania nalotów
drzew i krzewów, okresowego wykaszania lub wypalania. Najlepiej wykształcone płaty
występują w Wolińskim Parku Narodowym w sztucznej linii wyciętej w drzewostanie dla
przeprowadzenia linii energetycznych (od lat 1920-tych) i gazociągu (od lat 1990-tych).
Specyficzną cechą tego miejsca jest występowanie okazałych postaci jałowca Juniperus
comunis, który determinuje i wraz z płatami wrzosowiska tworzy istotne walory krajobrazowe
oraz faunistyczne. Stan zachowania siedliska jest bardzo dobry (płat nr 35) i średni (płat
nr 21).
6120 Ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae)
Siedlisko priorytetowe
69
Siedlisko obejmuje niskie i luźne murawy na piaskach bogatych w węglan wapnia.
Dominującą jest kępkowa trawa szczotlicha siwa Corynerphorus canescens i kostrzewa
czerwona Festuca rubra. Oprócz traw występują liczne kserofilne gatunki bylin i ziół oraz
dobrze wykształcona warstwa porostów i mchów. Na trasie gazociągu siedlisko występuje
w Dolinie Trzciągowskiej na Wolinie gdzie zajmuje południowy, łagodny jej stok.
W przeszłości ekstensywnie użytkowane aktualnie sporadycznie wypalane lub rozjeżdżane
zwolna podlega sukcesji lasu. Wymaga ochrony czynnej. Interesująca fizjonomia i duża
odmienność warunków sprzyja występowaniu bogatej fauny kserofilnych bezkręgowców oraz
kilku gatunków ptaków terenów otwartych. Z uwagi na zajmowane powierzchnie,
użytkowanie oraz związane z tym warunki siedlisko zachowane jest w stopniu dobrym (płat
nr 32) i słabym (płaty nr 33,36,37).
6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
Siedlisko to obejmuje bogate florystycznie, półnaturalne, specyficznie użytkowane łąki
wykształcone na wilgotnych okresowo lub suchych z wyraźną amplitudą poziomu wody
gruntowej. Elementem stałym jego flory jest trzęślica modra Molinia coreulea, nasięźrzał
pospolity Ophioglossum vulgatum, czarcikęs łąkowy Succisa pratensis, a w miejscach
ubogich sit Juncus L. Ten ostatni współtworzy postać łąki sitowo-trzęślicowej. Utrzymanie
tych łąk wiąże się ze specyficznym rzadkim (nawet co 2-3 lata) i późnym (IX/X)
użytkowaniem kośnym. Siedlisko wymaga ochrony aktywnej. Stan zachowania płatów tego
siedliska można określić, jako średni.
Wariant I trasy ga zo ciągu pr zecina to siedlisko na łąc znym odcinku 377 m,
a wariant III na odcinku 240 m.
6430 Ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepia)
Siedlisko obejmuje charakterystycznie wykształcające się na ogół wąskim pasem
nadrzeczne azotolubne bogate w gatunki zbiorowiska okrajkowe. W zasięgu projektowanego
przedsięwzięcia występuje postać halofilnych zarośli z dzięglem litworem nadbrzeżnym
Angelica archangelica i mleczem błotnym Sonchus paluster występujące wzdłuż brzegu
Zatoki Wódzkiej (okrajek lasów łęgowych przed wałem przeciwpowodziowym) oraz w postaci
zbiorowiska welonowego słabo wykształconego tamże, lecz już na zapleczu wału
przeciwpowodziowego. Siedlisko to zawiera w sobie domieszkę inwazyjnego przedstawiciela
70
flory nierodzimej - okazałego niecierpka gruczołowatego Impatiens glanudlifera. Stan
zachowania płatów siedliska jest dobry.
SIEDLISKA LASÓW I BORÓW
9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion)
Siedlisko typowego dla Pomorza zespołu leśnego - lasu bukowego ze stosunkowo ubogim
składem runa z licznym udziałem kosmatki owłosionej Luzula pilosa i niekiedy dobrze
wykształconej warstwy mszystej. Drzewostan tworzy w zasadzie wyłącznie buk Fagus
silvatica z domieszką dęba bezszypułkowego Quercus sesilis. Udział sosny jest wynikiem
gospodarki
człowieka.
Siedlisko
jest
biotopem
wielu
gatunków
ptaków,
ssaków
i bezkręgowców.
W wariancie I trasy na obszarze Wolińskiego Parku Narodowego buczyna taka przylega
bezpośrednio do terenu projektowanego gazociągu na odcinku około 100m.
W Parku siedlisko w płacie pr zy trasie gazociągu objęt e jest ochroną bierną.
Siedlisko zachowane jest w stanie bard zo dobrym.
W pr zy padku podtr zymania zało żeń projektowych nie zaistnieje z siedliskiem
żaden konf likt.
9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum)
Siedlisko to reprezentowane jest przez las brzozowo-dębowy Betulo-Quercetum oraz las
bukowo-dębowy Fago-Quercetum. Siedlisko w swoim zasięgu ograniczone do strefy
przymorskiej Bałtyku. Na trasie projektowanego gazociągu zidentyfikowany jest zespół lasu
brzozowo-dębowego. W drzewostanie oprócz dębu bezszypułkowego rośnie jarząb pospolity
Sorbus aucuparia, brzoza brodawkowata Betula pendula i osika Populus tremula.
W podszycie częstym gatunkiem jest kruszyna Frangula alnus oraz wspinający się
wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum, w wielu miejscach w runie występują płaty
konwalii majowej Convalaria majalis. Charakterystyczną cechą runa jest udział orlicy
pospolitej Pteridium aquilinum, która na Wolinie i Uznamie tworzy „zarośla” o ponad 2 m
wysokości. Jest to siedlisko dość dynamiczne, jednak chętnie zniekształcane w kierunku
bardziej wydajnych produkcyjnie drzewostanów z dominacją sosny. Stan zachowania
siedlisk na całości projektowanych tras jest bardzo dobry (płat nr 30) i dobry (płat nr 31).
71
91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis)
Obejmuje bory i lasy na podłożu torfowym stale, silnie uwilgotnionym, które na ogół zajmuje
lokalne
bezodpływowe
zagłębienie
terenu.
Na
trasie
projektowanego
gazociągu
zlokalizowane zostały płaty tego siedliska w podtypie lasu bagiennego - brzezin bagiennych
(Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis). Charakterystyczne dla tych drzewostanów jest
obfite występowanie kruszyny pospolitej Frangula alnus oraz udział trzęślicy modrej Molinia
coerulea na obrzeżach płatów, które okresowo wysychają. Siedlisko to, gdzie dominuje
brzoza omszona Betula pubescens, wykształciło się na torfach zbliżonych do przejściowych.
W runie oprócz kępowo występujących mchów - głównie torfowców, uwagę zwraca
występowanie bagna zwyczajnego Ledum palustre. Z uwagi na zajmowanie specyficznego
typu gleb siedlisko to jest szczególnie narażone na zniekształcenia.
Stan zachowania siedliska na trasie projektowanego gazociągu jest dobry (płat nr 17)
i średni (płat nr 18)
Wariant I trasy ga zo c iągu pr zecina to siedlisko na łąc znym odcinku 330 m,
zaś war iant III trasy na odcinku 70 m.
91E0 Łęgi wierzbowe
Obejmuje lasy o zróżnicowanym składzie i budowie zajmujące stanowiska nad wodami
płynącymi o wysokim poziomie wód gruntowych. W obszarze wpływu gazociągu
zidentyfikowany został podtyp łęgu wierzbowego z drzewostanem zbudowanym z wierzby
białej Salix alba i wierzby kruchej Salix fragilis. W runie dominują okazy nitrofilne bylin zaś
sąsiedztwo siedliska ziołorośli nadrzecznych przejawia się występowaniem okazałego
arcydzięgla Archangelica angelica i wnikaniem roślin welonowych - kielisznika zaroślowego
Calystegia sepium, chmielu zwyczajnego Humulus lupulus i rdestówki zaroślowej Fallopia
dumetorum. Drzewa wierzb poddawane wpływowi okresowo podwyższonych stanów wód,
w tym kry lodowej mają specyficzny pokrój, który jest wyróżnikiem walorów krajobrazowych
tego siedliska.
Stan zachowania siedliska będący wypadkową dostępności stanowiska (wąski pas lądu
przed wałem przeciwpowodziowym) i gospodarki człowieka należy określić, jako bardzo
dobry. Płat, przez który przebiega projektowana trasa gazociągu jest jednym z nielicznych
w całej Zatoce Wódzkiej.
72
Trasy projektowanego gazociągu przechodzą przez bardzo różnorodną mozaikę siedlisk:
przecinają na pewnych odcinkach powierzchnie siedlisk przyrodniczych podlegających
ochronie, obszary industrialne, tereny użytkowane rolniczo, wody, w niektórych miejscach
przebiegają również przez miejsca występowania (siedliska) gatunków roślin i zwierząt w tym
podlegającyh ochronie prawnej zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi.
Poniżej wymieniono listę wszystkich gatunków roślin naczyniowych, których występowanie
stwierdzono na trasie projektowanego gazociągu lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Wśród
wymienionych gatunków roślin:
 10 jest objętych ochroną całkowitą - grążel drobny, przylaszczka pospolita,
rukiew wodna, dzięgiel nadmorski, bagno zwyczajne, mlecznik nadmorski,
aster solny, kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, wiciokrzew
pomorski,
 9 ochroną częściową - grzybienie białe, grążel żółty, porzeczka czarna,
kruszyna pospolita, pierwiosnka lekarska, bobrek trójlistkowy, przytulia
wonna, konwalia majowa, turówka leśna,
 natomiast 21 znajduje się na Polskiej Czerwonej Liście Roślin - łoboda
ozdobna, muchotrzew zbożowy, grążel drobny, miłek letni, jaskier polny,
jaskier wielki, mysiurek maleńki, groszek błotny, wilczomlecz błotny, przęstka
pospolita,przewiercień długolistny, bażyna czarna, mlecznik nadmorski, jarnik
solankowy,
przetacznik
wodny,
aster
solny,
czosnek
kątowy,
sit
ostrokwiatowy, sit Gerarda, mannica morska, turówka leśna.
Tabela 4. Lista chronionych gatunków roślin naczyniowych na trasie projektowanego
gazociągu (BKP, 2009).
ROŚLINY NACZYNIOWE
Łacińska nazwa gatunku
Lp.
Polska nazwa gatunku
1.
Acer negundo
Klon jesionolistny
2.
Acer platanoides
Klon pospolity
3.
Acer pseudoplatanus
Klon jawor
4.
Acer saccharinum
Klon srebrzysty
5.
Achillea collina
Krwawnik pagórkowy
6.
Achillea millefolium
Krwawnik pospolity
7.
Acorus calamus
Tatarak zwyczajny
73
8.
Actaea spicata L.
Czerniec gronkowy
9.
Adonis aestivalis
Miłek letni
10.
Adoxa moschatellina
Piżmaczek wiosenny
11.
Aegopodium podagraria
Podagrycznik pospolity
12.
Aesculus hippocastanum
Kasztanowiec biały
13.
Aethusa cynapium L.
Blekot pospolity
14.
Agrimonia eupatoria
Rzepik pospolity
15.
Agrostemma githago
Kąkol polny
16.
Agrostis capillaris
Mielica pospolita
17.
Agrostis stolonifera
Mietlica rozłogowa
18.
Aira caryophyllea
Śmiałka goździkowa
19.
Ajuga reptans
Dąbrówka rozłogowa
20.
Alcea rosea
Malwa ogrodowa
21.
Alchemilla acutiloba
Przywrotnik ostroklapowy
22.
Alchemilla cymatophilla
Przywrotnik falistolisty
23.
Alisma lanceolatum
Żabieniec lancetowaty
24.
Alisma plantago-aquatica
Żabieniec babka-wodna
25.
Alliaria petiolata
Czosnaczek pospolity
26.
Allium angulosum
Czosnek kątowy
27.
Allium oleraceum
Czosnek zielonawy
28.
Alnus glutinosa
Olsza czarna
29.
Alnus incana
Olsza szara
30.
Alopecurus geniculatus
Wyczyniec kolankowaty
31.
Alopecurus pratenisis L.
Wyczyniec łąkowy
32.
Amaranthus caudatus L.
Szarłat zwisły
33.
Ammophila arenaria
Piaskownica zwyczajna
34.
Anagallis arvensis
Kurzyślad polny
35.
Androsace septentrionalis
Naradka północna
36.
Anemone nemorosa
Zawilec gajowy
37.
Anemone ranunculoides
Zawilec żółty
38.
Anagallis arvensis L.
Kurzyślad polny
39.
Angelica archangelica subsp. litoralis
Dzięgiel nadbrzeżny
40.
Anthemis arvensis
Rumian polny
74
41.
Anthemie trictoria L.
Rumian żółty
42.
Anthericum ramorum
Pajęcznica gałęzista
43.
Anthoxanthum odoratum
Tomka wonna
44.
Anthriscus caucalis
Trybula pospolita
45.
Anthriscus sylvestis
Trybula leśna, marchewnik
46.
Anthyllis vulneraria
Przelot pospolity, wełnica
47.
A Apera spica-venti (L) P.B.
Miotła zbożowa
48.
Aphanes arvensis
Skrytek polny
49.
Aquilegia x hybrida
Orlik ogrodowy
50.
Arabidopsis thaliana
Rzodkiewnik pospolity
51.
Arabis glabra
Gęsiówka gładka
52.
Araneria serpyllifolia L.
Piaskowiec macierzankowy
53.
Arctium lappa
Łopian większy
54.
Arctium nemorosum Lej.
Łopian gajowy
55.
Arctium minus
Łopian mniejszy
56.
Aristolochia ciematitis L.
Kokorniak powojowaty
57.
Armeria maritima
Zawciąg pospolity
58.
Artemisia scoparia W. et K
Bylica miotłowa
59.
Asparagus officinalis
Szparag lekarski
60.
Arrhenatherum elatius
Rajgras wyniosły
61.
Aster tripolium
Aster solny
62.
Astragalus arenarius
Traganek piaskowy
63.
Astragalus glycyphyllos
Traganek szerokolistny
64.
Athyrium filix-femina
Wietlica samicza
65.
Atriplex tatarica
Łoboda szara
66.
Atriplex calotheca (Rafn) Fries
Łoboda zdobna
67.
Atriplex hortensis L
Łoboda ogrodowa
68.
Avena fatua L.
Owies głuchy
69.
Barbarea stricte Andre.
Gorczycznik prosty
70.
Barbarea vulgaris
Gorczycznik pospolity
71.
Bellis perennis
Stokrotka pospolita
72.
Berberis vulgaris
Berberys zwyczajny
73.
Butomus umbellatus L.
Łączeń baldaszkowaty
75
74.
Betula pendula
Brzoza brodawkowata
75.
Betula pubescens
Brzoza omszona
76.
Bidens cernua
Uczep zwisły
77.
Bidens frondosa L.
Uczep amerykański
78.
Bidens tripartita
Uczep trójlistkowy
79.
Brachypodium pinnatum
Kłosownica pierzasta
80.
Brachypodium sylvaticum
Kłosownica leśna
81.
Brassica napus
Kapusta rzepak
82.
Brassica rapa
Kapusta polna
83.
Bromus intermedius
Stokłosa pośrednia
84.
Buglossoides arvenis
Nawrot polny
85.
Bupleurumolium longifolium
Przewiercień długolistny
86.
Butomus umbellatus
Łączeń baldaszkowy
87.
Calamagrostis arundinacea
Trzcinnik leśny
88.
Calamagrostis canescens
Trzcinnik lancetowaty
89.
Calamagrostis epigejos
Trzcinnik piaskowy
90.
Calla palustris
Czermień błotna
91.
Callitriche hermaphroditica
Rzęśl jesienna
92.
Callitriche palustris
Rzęśl wiosenna
93.
Calluna vulgaris
Wrzos zwyczajny
94.
Caltha palustris
Knieć błotna, kaczeniec
95.
Calystegia sepium
Kielisznik zaroślowy
96.
Campanula patula
Dzwonek rozpierzchły
97.
Campanula persicifolia
Dzwonek brzoskwiniolistny
98.
Campanula rotundifolia
Dzwonek okrągłolistny
99.
Campanula trachelium
Dzwonek pokrzywolistny
100.
Capsella bursa-pastoris
Tasznik pospolity
101.
Caragana arborescens
Karagana syberyjska
102.
Cardamine amara
Rzeżucha gorzka
103.
Cardamine bulbifera
Żywiec bulwkowaty
104.
Cardamine pratensis subsp. pratensis
Rzeżucha łąkowa
105.
Cardaminopsis arenosa
Rzeżusznik piaskowy
106.
Cardaria draba
Pieprzycznik przydrożny
76
107.
Carduus acanthoides
Oset nastroszony
108.
Carduus crispus
Oset kędzierzawy
109.
Carex acuta
Turzyca zaostrzona
110.
Carex acutiformis
Turzyca błotna
111.
Carex appropinquata
Turzyca tunikowa
112.
Carex arenaria
Turzyca piaskowa
113.
Carex caryophyllea
Turzyca wiosenna
114.
Carex limosa
Turzyca bagienna
115.
Carex nigra
Turzyca pospolita
116.
Carex panicea
Turzyca prosowata
117.
Carex pilulifera
Turzyca pigułkowa
118.
Carex pseudocyperus
Turzyca ciborowata
119.
Carex riparia
Turzyca brzegowa
120.
Carex sylvatica
Turzyca leśna
121.
Carpinus betulus
Grab zwyczajny
122.
Centaurea cyanus
Chaber bławatek
123.
Centaurea jacea
Chaber łąkowy
124.
Cerastium arvense
Rogownica polna
125.
Cerastium fontanum
Rogownica pospolita
126.
Ceratophyllum demersum
Rogatek sztywny
127.
Chaerophyllum temulentum
Świerząbek gajowy
128.
Chamomilla recutita
Rumianek pospolity
129.
Chelidonium majus
Glistnik jaskółcze ziele
130.
Chenopodium album
Komosa biała, lebioda
131.
Chenopodium rubrum
Komosa czerwonawa
132.
Chrysanthemum segetum
Złocień polny
133.
Chrysosplenium alternifolium
Śledziennica skrętolistna,
134.
Cichorium intybus
Cykoria podróżnik
135.
Cirsium arvense
Ostrożeń polny
136.
Cirsium oleraceum
Ostrożeń warzywny
137.
Cirsium rivulare
Ostrożeń łąkowy
138.
Convallaria majalis
Konwalia majowa, lanuszka
139.
Convolvulus arvensis
Powój polny
77
140.
Conyza canadensis
Przymiotno kanadyjskie
141.
Cornus sericea (=C. stolonifera)
Dereń rozłogowy
142.
Corylus avellana
Leszczyna pospolita
143.
Corynephorus canescens
Szczotlicha siwa
144.
Cosmos bipinnatus
Kosmos pierzasty
145.
Crataegus laevigata
Głóg dwuszyjkowy
146.
Cytisus scoparius
Żarnowiec miotlasty
147.
Dactylis glomerata
Kupkówka pospolita
148.
Dactylorhiza majalis subsp. majalis
Storczyk szerokolistny
149.
Deschampsia cespitosa
Śmiałek darniowy
150.
Deschampsia flexuosa
Śmiałek pogięty
151.
Dianthus carthusianorum
Goździk kartuzek
152.
Dianthus deltoides
Goździk kropkowany
153.
Digitalis purpurea
Naparstnica purpurowa
154.
Dryopteris carthusiana
Narecznica krótkoostna
155.
Dryopteris filix-mas
Narecznica samcza
156.
Eleocharis palustris subsp. palustris
Ponikło błotne
157.
Elodea canadensis
Moczarka kanadyjska
158.
Elymus arenarius
Wydmuchrzyca piaskowa
159.
Elymus repens
Perz właściwy
160.
Empetrum nigrum
Bażyna czarna
161.
Epilobium angustifolium
Wierzbówka kiprzyca
162.
Epilobium palustre
Wierzbownica błotna
163.
Epipactis atrorubens
Kruszczyk rdzawoczerwony
164.
Epipactis helleborine
Kruszczyk szerokolistny
165.
Equisetum fluviatile
Skrzyp bagienny
166.
Equisetum hyemale
Skrzyp zimowy
167.
Equisetum palustre
Skrzyp błotny
168.
Equisetum sylvaticum
Skrzyp leśny
169.
Erophila verna
Wiosnówka pospolita
170.
Erysimum cheiranthoides
Pszonak drobnokwiatowy
171.
Euonymus europaeus
Trzmielina zwyczajna
172.
Eupatorium cannabinum
Sadziec konopiasty
78
173.
Euphorbia cyparissias
Wilczomlecz sosnka
174.
Euphorbia helioscopia
Wilczomlecz obrotny
175.
Euphrasia rostkoviana
Świetlik łąkowy
176.
Fagus sylvatica
Buk zwyczajny
177.
Festuca altissima
Kostrzewa leśna
178.
Festuca ovina
Kostrzewa owcza
179.
Festuca rubra
Kostrzewa czerwona
180.
Filaginella uliginosa
Szarota błotna
181.
Filipendula ulmaria
Wiązówka błotna
182.
Fragaria vesca
Poziomka pospolita
183.
Frangula alnus
Kruszyna pospolita
184.
Fraxinus excelsior
Jesion wyniosły
185.
Gagea lutea
Złoć żółta
186.
Galeopsis angustifolia
Poziewnik wąskolistny
187.
Galeopsis tetrahit
Poziewnik szorstki
188.
Galinsoga ciliata
Żółtlica owłosiona
189.
Galinsoga parviflora
Żółtlica drobnokwiatowa
190.
Galium album
Przytulia biała
191.
Galium aparine
Przytulia czepna
192.
Galium odoratum
Marzanka wonna
193.
Galium uliginosum
Przytulia bagienna
194.
Geranium palustre
Bodziszek błotny
195.
Geranium robertianum
Bodziszek cuchnący
196.
Geum rivale
Kuklik zwisły
197.
Geum urbanum
Kuklik pospolity
198.
Glaux maritima
Mlecznik nadmorski
199.
Glechoma hederacea
Bluszczyk kurdybanek
200.
Glyceria fluitans
Manna jadalna
201.
Glyceria maxima
Manna mielec
202.
Glyceria nemoralis
Manna gajowa
203.
Gnaphalium luteo-album
Szarota żółtobiała
204.
Helichrysum arenarium
Kocanki piaskowe
205.
Hepatica nobilis
Przylaszczka pospolita
79
206.
Hieracium caespitosum
Jastrzębiec łąkowy
207.
Hieracium murorum
Jastrzębiec leśny
208.
Hieracium pilosella
Jastrzębiec kosmaczek
209.
Hieracium piloselloides
Jastrzębiec wysoki
210.
Hieracium vulgatum
Jastrzębiec zwyczajny
211.
Hippophae rhamnoides
Rokitnik zwyczajny
212.
Holcus mollis
Kłosówka miękka
213.
Hordeum marinum
Jęczmień nadmorski
214.
Hordeum murinum
Jęczmień płonny
215.
Humulus lupulus
Chmiel zwyczajny
216.
Hydrocotyle vulgaris
Wąkrota zwyczajna
217.
Hypericum perforatum
Dziurawiec zwyczajny
218.
Impatiens capensis
Niecierpek pomarańczowy
219.
Impatiens noli-tangere
Niecierpek pospolity
220.
Impatiens parviflora
Niecierpek drobnokwiatowy
221.
Iris pseudacorus
Kosaciec żółty
222.
Jasione montana
Jasieniec piaskowy
223.
Juncus articulatus
Sit członowaty
224.
Juncus bufonius
Sit dwudzielny
225.
Juncus compressus
Sit ścieśniony
226.
Juncus conglomeratus
Sit skupiony
227.
Juncus effusus
Sit rozpierzchły
228.
Juncus gerardii
Sit Gerarda
229.
Juncus tenageia
Sit błotny
230.
Juncus tenuis
Sit chudy
231.
Juniperus communis
Jałowiec pospolity
232.
Knautia arvensis
Świerzbnica polna
233.
Koeleria glauca
Strzęplica sina
234.
Lamiastrum galeobdolon
Gajowiec żółty
235.
Lamium album
Jasnota biała
236.
Lamium amplexicaule
Jasnota różowa
237.
Larix decidua
Modrzew europejski
238.
Larix x eurolepis
Modrzew eurojapoński
80
239.
Lathyrus sylvestris
Groszek leśny
240.
Lemna minor
Rzęsa drobna
241.
Lemna trisulca
Rzęsa trójrowkowa
242.
Leontodon autumnalis
Brodawnik jesienny
243.
Leontodon hispidus
Brodawnik zwyczajny
244.
Leucanthemum vulgare
Złocień właściwy
245.
Ligustrum vulgare
Ligustr pospolity
246.
Linaria vulgaris
Lnica pospolita
247.
Lolium multiflorum
Życica wielokwiatowa
248.
Lonicera periclymenum
Wiciokrzew pomorski
249.
Lonicera xylosteum
Wiciokrzew suchodrzew
250.
Lotus uliginosus
Komonica błotna
251.
Lupinus luteus
Łubin żółty
252.
Luzula campestris
Kosmatka polna
253.
Luzula multifolia
Kosmatka wielokwiatowa
254.
Lychnis flos-cuculi
Firletka poszarpana
255.
Lysimachia nemorum
Tojeść gajowa
256.
Lysimachia nummularia
Tojeść rozesłana
257.
Lysimachia thyrsiflora
Tojeść bukietowa
258.
Lysimachia vulgaris
Tojeść zwyczajna
259.
Lythrum salicaria
Krwawnica pospolita
260.
Maianthemum bifolium
Konwalijka dwulistna
261.
Malus domestica
Jabłoń domowa
262.
Malus sylvestris
Jabłoń dzika, płonka
263.
Malva pusilla
Ślaz drobnokwiatowy
264.
Malva sylvestris
Ślaz dziki
265.
Medicago sativa
Lucerna siewna
266.
Melampyrum nemorosum
Pszeniec gajowy
267.
Melampyrum pratense
Pszeniec zwyczajny
268.
Melica nutans
Perłówka zwisła
269.
Melica uniflora
Perłówka jednokwiatowa
270.
Melilotus alba
Nostrzyk biały
271.
Melilotus officinalis
Nostrzyk żółty
81
272.
Mentha aquatica
Mięta wodna
273.
Mentha arvensis
Mięta polna
274.
Moehringia trinervia
Możylinek trójnerwowy
275.
Molinia caerulea
Trzęślica modra
276.
Monotropa hypopitys
Korzeniówka pospolita
277.
Mycelis muralis
Sałatnik leśny
278.
Myosotis arvensis
Niezapominajka polna
279.
Myosotis stricta
Niezapominajka piaskowa
280.
Myosotis sylvatica
Niezapominajka leśna
281.
Myriophyllum spicatum
Wywłócznik kłosowy, orlan
282.
Nardus stricta
Bliźniczka psia trawka
283.
Nasturtium officinalis
Rukiew wodna
284.
Nuphar lutea
Grążel żółty
285.
Nymphaea alba
Grzybienie białe
286.
Oenothera biennis
Wiesiołek dwuletni, nocna świeca
287.
Omalotheca sylvatica
Szarota leśna
288.
Orthilia secunda
Gruszyczka jednostronna
289.
Oxalis acetosella
Szczawik zajęczy
290.
Papaver rhoeas
Mak polny
291.
Peucedanum palustre
Gorysz błotny
292.
Phalaris arundinacea
Mozga trzcinowata
293.
Phleum pratense
Tymotka kolankowa
294.
Phragmites australis
Trzcina pospolita
295.
Picea abies
Świerk pospolity
296.
Pinus mugo
Kosodrzewina
297.
Pinus nigra
Sosna czarna
298.
Pinus sylvestris
Sosna zwyczajna
299.
Plantago lanceolata
Babka lancetowata
300.
Plantago major
Babka większa
301.
Plantago maritima
Babka nadmorska
302.
Poa annua
Wiechlina roczna
303.
Poa nemoralis
Wiechlina gajowa
304.
Poa pratensis
Wiechlina łąkowa
82
305.
Polygonatum multiflorum
Kokoryczka wielokwiatowa
306.
Polygonum amphibium
Rdest ziemnowodny
307.
Polygonum amphibium f. aquaticum
Rdest ziemnowodny forma wodna
308.
Polygonum aviculare
Rdest ptasi
309.
Polygonum bistorta
Rdest wężownik
310.
Populus tremula
Topola osika
311.
Populus x canadensis
Topola kanadyjska
312.
Potamogeton crispus
Rdestnica kędzierzawa
313.
Potamogeton lucens
Rdestnica połyskująca
314.
Potamogeton pectinatus
Rdestnica grzebieniasta
315.
Potentilla anserina
Pięciornik gęsi
316.
Potentilla argentea
Pięciornik srebrny
317.
Potentilla cinerea
Pięciornik piaskowy
318.
Potentilla erecta
Pięciornik kurze ziele
319.
Prunus avium
Czereśnia, trześnia
320.
Prunus cerasifera
Śliwa ałycza, śliwa
321.
Prunus padus
Czeremcha zwyczajna
322.
Prunus spinosa
Śliwa tarnina
323.
Pseudotsuga menziesii
Daglezja zielona
324.
Pteridium aquilinum
Orlica pospolita
325.
Puccinellia distans
Mannica odstająca
326.
Pyrus pyraster
Grusza pospolita
327.
Quercus petraea
Dąb bezszypułkowy
328.
Quercus robur
Dąb szypułkowy
329.
Quercus rubra
Dąb czerwony
330.
Ranunculus acris
Jaskier ostry
331.
Ranunculus auricomus
Jaskier różnolistny
332.
Ranunculus circinatus
Jaskier krążkolistny
333.
Ranunculus ficaria
Ziarnopłon wiosenny
334.
Ranunculus sceleratus
Jaskier jadowity
335.
Reseda lutea
Rezeda żółta
336.
Rhamnus catharticus
Szakłak pospolity
337.
Ribes nigrum
Porzeczka czarna
83
338.
Ribes spicatum
Porzeczka dzika
339.
Robinia pseudacacia
Robinia biała
340.
Rorippa amphibia
Rzepicha ziemnowodna
341.
Rosa arvensis
Róża polna
342.
Rosa canina
Roża dzika
343.
Rosa rugosa
Róża pomarszczona
344.
Rubus caesius
Jeżyna popielica
345.
Rubus hevellicus
Jeżyna Aschersona
346.
Rubus idaeus
Malina właściwa
347.
Rubus saxatilis
Malina kamionka
348.
Rubus sprengelii
Jeżyna Sprengla
349.
Rumex acetosa
Szczaw zwyczajny
350.
Rumex acetosella
Szczaw polny
351.
Rumex aquaticus
Szczaw wodny
352.
Rumex hydrolapathum
Szczaw lancetowaty
353.
Sagina procumbens
Karmnik rozesłany
354.
Sagittaria sagittifolia
Strzałka wodna
355.
Salix acutifolia
Wierzba ostrolistna
356.
Salix alba
Wierzba biała
357.
Salix aurita
Wierzba uszta
358.
Salix cinerea
Wierzba szara, łoza
359.
Salix fragilis
Wierzba krucha
360.
Sambucus nigra
Dziki bez czarny
361.
Sanguisorba officinalis
Krwiściąg lekarski
362.
Sanicula europaea
Żankiel zwyczajny
363.
Saponaria officinalis
Mydlnica lekarska
364.
Scirpus lacustris
Sitowie jeziorne
365.
Scirpus. tabernaemontani
Sitowie Tabernemontana
366.
Scirpus maritimus
Sitowie nadmorskie
367.
Scirpus sylvaticus
Sitowie leśne
368.
Scrophularia nodosa
Trędownik bulwiasty
369.
Senecio paluster
Starzec błotny
370.
Silene alba
Lepnica biała, bniec biały
84
371.
Sium latifolium
Marek szerokolistny
372.
Solanum dulcamara
Psianka słodkogórz
373.
Solidago canadensis
Nawłoć kanadyjska
374.
Sonchus arvensis
Mlecz polny
375.
Sonchus oleraceus
Mlecz warzywny
376.
Sorbus aucuparia
Jarząb zwyczajny
377.
Sparganium emersum
Jeżogłówka pojedyncza
378.
Sparganium erectum
Jeżogłówka gałęzista
379.
Spergula arvensis
Sporek polny
380.
Spergula morisonii
Sporek wiosenny
381.
Stellaria holostea
Gwiazdnica wielkokwiatowa
382.
Stellaria longifolia
Gwiazdnica długolistna
383.
Stellaria media
Gwiazdnica pospolita
384.
Stellaria palustris
Gwiazdnica błotna
385.
Symphoricarpos albus
Śnieguliczka biała
386.
Symphytum officinale
Żywokost lekarski
387.
Syringa vulgaris
Bez pospolity, lilak
388.
Tanacetum vulgare
Wrotycz zwyczajny
389.
Thelypteris palustris
Narecznica błotna
390.
Thlaspi arvense
Tobołki polne
391.
Thymus serpyllum
Macierzanka piaskowa
392.
Tilia cordata
Lipa drobnolistna
393.
Tragopogon pratensis
Kozibród łąkowy
394.
Trientalis europaea
Siódmaczek leśny
395.
Trifolium campestre
Koniczyna różnoogonkowa
396.
Trifolium incarnatum
Koniczyna krwistoczerwona
397.
Triglochin maritimum
Świbka morska
398.
Tussilago farfara
Podbiał pospolity
399.
Typha angustifolia
Pałka wąskolistna
400.
Typha latifolia
Pałka szerokolistna
401.
Ulmus laevis
Wiąz szypułkowy
402.
Urtica dioica
Pokrzywa zwyczajna
403.
Vaccinium myrtillus
Borówka czarna
85
404.
Vaccinium vitis-idaea
Borówka brusznica
405.
Valeriana officinalis
Kozłek lekarski
406.
Verbascum densiflorum
Dziewanna wielkokwiatowa
407.
Verbascum nigrum
Dziewanna pospolita
408.
Veronica anagallis-aquatica
Przetacznik bobownik
409.
Veronica arvensis
Przetacznik polny
410.
Veronica officinalis
Przetacznik leśny
411.
Veronica serpyllifolia
Przetacznik macierzankowy
412.
Viola arvensis
Fiołek polny
413.
Viola canina subsp. canina
Fiołek psi
414.
Viola odorata
Fiołek wonny
415.
Viola palustris
Fiołek błotny
416.
Viola tricolor
Fiołek trójbarwny
417.
Viscum album
Jemioła pospolita
 Świat zwierzęcy
Gatunki zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG
Wymienione niżej gatunki zwierząt należące do grupy gatunków zamieszczonych
w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG (wersja z 2006 r.) są gatunkami
stwierdzonymi w trakcie prac terenowych w roku 2008 na obszarze strefy montażowej
projektowanego gazociągu lub w jego pobliżu. Stwierdzenie niekiedy lokalizowane
w znacznej odległości od trasy gazociągu (np. na Zalewie Szczecińskim) dotyczą takich
gatunków, które z pewnością występują na trasie lub są w sposób wyraźny z nią związane
np. poprzez korzystanie z miejsc łowieckich lub żerowiskowych.
W trakcie prac terenowych na trasie gazociągu stwierdzono występowanie 7 gatunków
kręgowców oraz 1 gatunku bezkręgowców (małży) z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej
92/43/EWG. Gatunki te są również zlokalizowane na mapie występowania gatunków
zwierząt. Ich oznaczenie jest punktowe i dotyczy miejsc stwierdzeń; jedynie w odniesieniu do
skójki gruboskorupowej wykreślono obszary gdzie znajdowano małże. Poniższy opis
obejmuje również dodatkowo 5 gatunków, których występowanie nie zostało w czasie prac
terenowych potwierdzone, lecz jednak informacje oraz dane historyczne pozwalają na pewne
zaliczenie ich występowania w zasięgu oddziaływania projektowanej inwestycji. Nie
podlegały one zaznaczeniu na mapie. Przy informacji o gatunku określono również
86
prawdopodobny wpływ na zachowanie jego biotopu lub bezpośrednio osobników, w czasie
realizacji inwestycji.
Podana przy gatunkach informacja o statusie zagrożenia pochodzi z Polskiej Czerwonej
Listy Zwierząt PCLZ (Głowaciński 2002).
Objaśnienia kategorii zagrożenia: CR - krytycznie zagrożone, EN - zagrożone, VU narażone, NT - bliskie zagrożenia, LC - najmniejszej troski, DD - dane niepełne.
Minóg rzeczny Lampetra fluviatilis
Gatunek o kategorii VU wg PCLZ
Gatunek stwierdzany przez rybaków wykonujących połowy na południe od Krzeckiego
Wyskoku jak i wędkarzy łowiących wzdłuż toru wodnego. W okresie kontroli wód zalewu
w październiku 2008 r. znaleziono jednego martwego osobnika w pobliżu wschodniego
falochronu wejścia do Kanału Piastowskiego oraz obserwowano wędrującego osobnika koło
wyspy Chełminek. Wody Zalewu Szczecińskiego stanowią dla gatunku ważny obszar
w okresie migracji rozrodczej.
Miejsca obserwacji gatunku na trasie projektowanego gazociągu zaznaczone na mapie
dotyczą osobników dorosłych wędrujących na tarło.
Reali zacja inwestycj i w Wariancie III może wpłynąć na okresowezmniejs zenie
areału występowania.
Minóg morski Pteromyzon marinus
Gatunek o kategorii EN wg PCLZ
Gatunek niestwierdzony w trakcie prac w sezonie 2008r. Jednak w oparciu o informacje
ustne rybaków z bazy „Piast-Ryb" w Lubiniu gatunek ten jest corocznie sporadycznie
pozyskiwany jako przyłów, głównie w okresie wiosny. Informacja ta wprawdzie nie jest
w pełni potwierdzona to jednak zważywszy na miejsce realizowania połowów oraz fakt
znalezienia w sezonie 2008 r. (koniec maja) minoga morskiego w gnieździe bielika na terenie
WPN, to jego stałe, coroczne występowanie w okresie wędrówek na tarło jest niewątpliwe
pewne. Wody Zalewu Szczecińskiego stanowią dla gatunku ważny obszar w okresie migracji
rozrodczej. Miejsca obserwacji gatunku na trasie projektowanego gazociągu zaznaczone na
mapie dotyczą osobników dorosłych wędrujących na tarło. Na trasie projektowanego
gazociągu - całego odcinka w Zalewie Szczecińskim, zlokalizowane jest miejsce jego
okresowego przebywania.
87
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
III
może
wpłynąć
na
okresowe
zm niejs zenie areału występowania
Łosoś Salmo salar
Gatunek o kategorii CR wg PCLZ.
Rodzina: łososiowate
Ten bardzo znany i gospodarczo ważny gatunek w wodach Zalewu Szczecińskiego jest
stałym składnikiem ichtiofauny. Prezentujący gatunki anadromiczne łosoś jest w Zalewie
często obserwowany i łowiony - szlak jego wędrówek zarówno z rzeki (Drawa, sporadycznie
Gwda) do morza jak i do rzeki na tarło przebiegają właśnie tędy. Czynnikiem decydującym
o jego występowaniu jest z jednej strony stan tarlisk i rzek wędrówkowych jak i prowadzone
działania restytucyjne populacji tarliskowych. Zalew Szczeciński stanowi okresowe miejsce
jego pobytu, a ze względu na bogatą ichtiofaunę jest ważnym miejscem żerowania dla tego
gatunku.
Zaznaczone na mapie występowania miejsca dotyczą miejsc połowu gatunku przez
wędkarzy i rybaków.
Na
trasie
projekt owanego
ga zociągu
-
całego
odcinka
w
Zalewie
S zc zecińskim, zlokali zowane jest miejsce jego okresowego pr zebywania.
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
III
może
wpłynąć
na
okresowe
zm niejs zenie areału występowania tego gatunku.
Parposz Alosa fallax
Gatunek o kategorii EN wg PCLZ.
Gatunek anadromiczny. W Zalewie Szczecińskim obserwowany dość rzadko, choć
w ostatnim roku co najmniej kilkanaście razy znajdowany jako przyłów w sieciach bazy
w Lubiniu oraz Stepnicy. Wody Zalewu są przede wszystkim miejscem jego wędrówek
tarliskowych. Według informacji historycznych płycizny wokół wyspy Chełminek jeszcze
w latach 50-tych XX w. były jego tarliskiem - dość nietypowym (zasadniczo tarło odbywa
w rzekach). Z uwagi na stopniowe polepszanie się jakości wód w Zalewie miejsce to staje się
na powrót jego potencjalnym tarliskiem. Dodatkowym faktem wskazującym, na być może
odbudowywanie się populacji tego gatunku, są częstsze jego obserwacje. W ostatnich latach
rybacy oraz wędkarze potwierdzają wzrost ilości jego obserwacji, choć są to jednak
wyłącznie obserwacje do kilkunastu ryb w roku. Ze względu na składanie ikry w wodach rzek
88
oraz odżywianie się fitoplanktonem filtrowanym na wyrostkach skrzelowych to czystość wód
jest czynnikiem warunkującym jego występowanie.
Podobnym do parposza gatunkiem jest aloza (Alosa alosa) - jest jednak znacznie rzadsza
i większa. Aloza jest również gatunkiem z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. W okresie
prac inwentaryzacyjnych nie stwierdzono ani nie uzyskano informacji o jej występowaniu
w tej części Zalewu Szczecińskiego.
Na
trasie
projektowanego
ga zociągu
zlokali zowane
jest
miejsce
potencjalnego t arliska par pos za , a Zalew jest m iejscem jego okresowego
pr zebywania.
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
III
może
wpłynąć
na
okresowe
zm niejs zenie areału występowania.
Koza Cobitis taenia
Gatunek o kategorii DD wg PCLZ.
Gatunek niestwierdzony w trakcie prac w sezonie 2008 r. Ta mała ryba odżywiająca się
organizmami bentosowymi i związana z piaszczystymi partiami dna, jest pospolitym
w Zalewie Szczecińskim gatunkiem. Jej odnalezienie utrudnia jednak fakt nocnej aktywności
oraz zakopywanie się w trakcie dnia w dnie. Stwierdzona w roku 2008 jedynie przez rybaków
jako przypadkowy przyłów (?) (inf. ustne - rybacy z bazy w Lubiniu). Odpowiednie dla tego
gatunku biotopy występują w okolicy wejścia trasy gazociągu w zalew przy falochronie, koło
wyspy Chełminek oraz koło Stepnicy. Gatunek najbardziej związany z biotopami (nie
podejmuje wędrówek), co w kontekście charakteru projektowanej inwestycji ma szczególne
znaczenie.
Na trasie projektowanego ga zociągu zlokali zowane są m iejsca potencjalnego
stałego pr zebywania tego gatunku.
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
III
może
wpłynąć
na
okresowe
zm niejs zenie ar eału występowania i na odcinku około 1500 m (ok. 1 ha)
znis zc zyć jej bitypy.
Traszka grzebieniasta Triturus cristatus
Gatunek o kategorii NT wg PCLZ.
Ta największa krajowa traszka znaleziona została w sztucznie wykopanym zbiorniku
wodnym
służącym
do
celów
przeciwpożarowych
poprzez
pogłębienie
obniżenia
deflacyjnego. W tym samym zbiorniku znaleziono również traszkę zwyczajną Triturus
vulgaris. Miejsce to wprawdzie nie jest położone w strefie montażowej projektowanego
89
gazociągu to jednak znajduje się tuż obok niej. W zbiorniku wiosną wdziano osobniki
dorosłe, a już latem obserwowano kijanki.
Reali zacja
inwestycji
w
obu
wariant ach
mo że
wpłynąć
na
okresowe
pogors zenie warunków życia w mie jscu r ozr odc zym .
Kumak nizinny Bombina bombina
Gatunek o kategorii DD wg PCLZ.
Ten niewielki płaz silnie związany w ciągu całego roku z wodą (po okresie godowym
również), znaleziony został na dwóch stanowiskach. Pierwsze to położone w otwartym
rolniczym krajobrazie stanowiło w roku 2008 miejsce godowania kilku osobników. Z uwagi na
charakter miejsca - śródłąkowe obniżenie z szuwarem turzycy zaostrzonej Carex gracilis
i turzycy siwej Carex canescens, z trwale zalanymi stojącą wodą rowami, biotop ten jest
prawdopodobnie dla kumaka trwałym. Areał łączny tego biotopu nie przekracza 1 ha. Brak
jednak informacji o jego występowaniu w tym miejscu w przeszłości. Stanowisko to w pobliżu
nie ma podobnych, co jest tym trudniejsze w jego utrzymaniu w przypadku naruszenia
stosunków wodnych. Drugie to płytki kanał w okolicy wsi Budzeń, gdzie znaleziono
2 osobniki tego gatunku, choć nie słyszano głosów godowych (nieodpowiednia pora kontroli).
Miejsce to również nie było w przeszłości podawane jako stanowisko tego gatunku.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I mo że wpłynąć na okresowe znis zc zenie
warunków życia kumaka w miejscu ro zrodc zym (wykop otw arty powodujący
odprowad zenie wody z rowów), w stosunku do miejsca koło wsi Bud zeń
inwestycja nie będ zi e miała negatywnego wpły wu.
Wydra Lutra lutra
Ten duży przedstawiciel łasicowatych w ostatnich latach jest coraz częściej notowanym
gatunkiem. Wydra jest wybitnie związana z wodami, w których znajduje pożywienie - głównie
ryby, ale również płazy, gady i mniejsze ssaki. W pobliżu wód rodzi młode i znajduje
kryjówki. Cechą behavioralną jest duży areał osobniczy, który penetruje przenosząc się do
coraz to innych miejsc. Opisane miejsca stwierdzeń jej występowania - obserwacje wizualne
osobnika, znalezienia śladów i resztek pokarmu na brzegach wskazują na penetrowanie
wszystkich większych wód znajdujących się na trasie gazociągu (Zalewu Szczecińskiego
i większych rowów melioracyjnych). Te ostatnie i im podobne, nie są jednak biotopem dla
wydry optymalnym, z którym byłaby na trwale związana. Najwięcej śladów i obserwacji
pochodzi ze starej Świny, Dziwny k. Wolina i Starego Zdroju k. Międzyzdrojów.
90
Reali zacja
inwestycji
zm niejs zenie
swobody
w
obu
war iantachmo że
w penetrowaniu
areału
wpłynąć
na
osobnic zego
okresowe
jednak
nie
spowoduje jego por zucenia.
Bóbr Castor fiber
Największy polski gryzoń, który od lat 1990-tych na powrót występuje w całym Zalewie
Szczecińskim i ciekach doń wpadających. Z uwagi na upodobania żywieniowe, bobry
preferują miejsca nad wodami o bogatej i zróżnicowanej szacie roślinnej. Na trasie
projektowanego gazociągu jego ślady stwierdzono na brzegu Starego Zdroju k. Wicka oraz
na brzegu Zatoki Wódzkiej k. Stepnicy. W przypadku pierwszego stanowiska bobry do 2007r.
miały na brzegu zbudowane żeremie, które aktualnie opuściły i częściowo zostało rozebrane.
Na brzegu zatoki Wódzkiej znaleziono jedynie ślady żerowania - zgryzy bobrowe.
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
III
może
wpłynąć
na
okresowe
zm niejs zenie swobody w penetrowaniu areału osobnic zego 1 rodziny, jednak
nie spowoduje wycof ania się gatunku.
Skójka gruboskorupowa Unio crassus
Gatunek o kategorii EN wg PCLZ
Ten duży słodkowodny małż związany jest przede wszystkim z czystymi wodami płynącymi.
Jego znalezienie w wodach Zalewu Szczecińskiego jest niespodzianką. Wszystkie
znalezione stanowiska (8) są zlokalizowane na stokach dna przy krawędzi płycizn, co przy
niewielkiej odległości od koryta toru wodnego stwarza namiastkę warunków hydrologicznych
rzek (stały ruch wody). Skójka ta występuje w rozproszeniu wraz ze skójką zaostrzoną Unio
tumidus i zawsze dominującą racicznicą zmienną Dreisera polymarpha. Nie tworzy własnych
jednogatunkowych kolonii a jej poznane zagęszczenie max. To 7 os. Na 1 m², zaś na 4
stanowiskach koło wyspy Chełmianek jedynie 2-3 os. na 1 m².
Realizacja inwestycji w Wariancie III może wpłynąć na zniszczenie biotypu skójki
gruboskórnej (wykop w dnie) oraz bezpośrednio liczby jej osobników. W sumie liczba
osobników tego gatunku znajdująca się w strefie bezpośredniego wpływu inwestycji może
sięgać 12-13 000 osobników.
Szczególną grupą są gatunki obserwowane sporadycznie w pobliżu trasy projektowanego
gazociągu, które mogą pojawić się w czasie realizacji inwestycji. W oparciu o dane
historyczne oraz obserwacje własne z obszarów położonych w pobliżu potencjalnego wpływu
91
inwestycji możliwe są obserwacje tych gatunków w czasie realizowania inwestycji, jednak ich
pojawianie się będzie miało charakter incydentalny. Są to:
Foka szara Halichoerus gryphus
Gatunek o kategorii EN wg PCLZ.
Gatunek sporadycznie (1 - 2 obserwacje w roku) obserwowany na wodach Starej Świny.
Najczęściej obserwacje dotyczą osobnika martwego. Obszar wód Zalewu Szczecińskiego
nie jest siedliskiem gatunku. Jego stwierdzenia mają charakter efemeryczny, choć w związku
z częstszymi obserwacjami gatunku w Zatoce Pomorskiej może być także częściej
stwierdzana w Zalewie Szczecińskim.
Realizacja inwestycji w Wariancie III nie wpłynie na status gatunku w wodach Zalewu
Szczecińskiego.
Modraszek arion Maculinea arion
Gatunek o kategorii EN wg PCKZ.
Obserwowany na łąkach na południe od Skoszewa w granicach OSO „Łąki Skoszewskie".
Najbliższe stwierdzenie względem trasy gazociągu znajdowało się w odległości około 800 m
na W. Trasa gazociągu nie przecina stwierdzonych biotopów gatunku.
Realizacja inwestycji w Wariancie I nie wpłynie na stan zachowania gatunku.
Gatunki ptaków z załącznika 1 Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG
Opisane poniżej gatunki ptaków należą do grupy znajdującej się na liście załącznika I
Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG (2006 r.). Zaliczono do tej grupy wszystkie gatunki, które
w strefie wpływu inwestycji budowy gazociągu są:
o
lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe,
o
mają tutaj swoje biotopy łowieckie/żerowiskowe istotne dla par lęgowych lub ptaków
nielęgowych - na podstawie co najmniej 4 obserwacji w czasie realizacji prac
(szczególnie w okresie koczowania, migracji),
o
obserwowane wielokrotnie, jako osobniki koczujące, odpoczywające, nocujące lub
pierzące się.
Wszystkie te gatunki są objęte ochroną ścisłą wynikającą z przepisów prawa krajowego.
Ustalona w oparciu o powyższe kryteria lista zawiera 20 gatunków. Pełna lista gatunków
ptaków stwierdzonych na trasie projektowanego gazociągu jest załącznikiem na końcu
niniejszego rozdziału.
92
Podana przy gatunkach informacja o statusie zagrożenia pochodzi z Polskiej Czerwonej
Listy Zwierząt PCLZ (Głowaciński 2002).
Objaśnienia kategorii zagrożenia: CR - krytycznie zagrożone, EN - zagrożone, VU narażone, NT - bliskie zagrożenia, LC - najmniejszej troski, DD - dane niepełne.
Świergotek polny Anthus campestris
Gatunek na terenie Pomorza dotychczas podawany jedynie z nielicznych stanowisk. Na
trasie gazociągu stwierdzony na 4 stanowiskach (nr 28, 71, 72, 78) jako prawdopodbnie
lęgowy. Jego biotopy to tereny użytkowane rolniczo lub odłogowane zawsze o ubogich
piaszczystych glebach. Lęgi rozpoczyna około połowy maja. Wędrówki na zimowiska
rozpoczyna w sierpniu. Gatunek zagrożony głównie w związku z utratą specyficznych
biotopów.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I mo że wpłynąć na okresowe zmniejs z enie
dostępności do biotopu lęgowego; po jej reali zacji biotop gatunku będ zie w
dobrym stanie, co umożliw i utr zymanie stanoiw isk lęgwoych.
Siewka złota Pluvialis apricaria
Gatunek o kategorii EX wg PCKZ.
Gatunek wyłącznie przelotny, stwierdzony w czasie jesiennej migracji na polach koło Wolina
(stanowiska nr 32, 33) i na polach na północny-zachód od Mokrzycy Wielkiej. Liczebność
obserwowanych stad wynosiła od 5 do 35 osobników. Pola k. Wolina są od kilku lat znane
jako stałe miejsca występowania siewki w okresie przelotu. Z okolic Mokrzycy brak było
dotychczas doniesień o jej obserwacji.
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
I
nie
wpłynie
na
stan
biotopu
wykor zystywanego w okresie wędrówek ani na sytuację gatunku.
Podróżniczek Luscinia swecica
Gatunek o kategorii EN wg PCKZ.
Gatunek nielicznie lęgowy; jego główny obszar lęgowy w rejonie projektowanej budowy
gazociągu to Bagna Krępskie. Jego biotop lęgowy to podmokłe obszary z mozaiką
zakrzewień i terenów użytków zielonych i szuwarów. Na trasie projektowanego gazociągu
stwierdzony w 4 lokalizacjach (stanowiska nr 41, 48, 52, 67) jako prawdopodobnie lęgowy.
Lęgi wyprowadza od połowy kwietnia, odlatuje w sierpniu/wrześniu. Z uwagi na fakt
93
lokalizacji stanowisk w pobliżu istniejącego gazociągu możliwe jest gniazdowanie
podróżniczka na pasie technicznym projektowanego gazociągu.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I nie wpłynie na st an biotopu lęgowego
wykor zystywanego pr ze z ten gatunek pod warunkiem usunięcia zakr zew ień
z pasa monta żow ego pr zed okr esem pr zylotu( do ko ńca marca) W trakcie
budowy nastąpi okr esowe
ogranic zenie areału biotopu że rowiskowego lub
dostępność miejsc lęgowych (wpływ budowy na wykor zystanie biotypów
lęgowych.
Zimorodek Alcedo atthis
Ten wybitnie związany z wodą gatunek obserwowany był na dwóch stanowiskach starorzeczu Ognicy (stan. nr 94) i na cieku Stary Zdrój k. Wicka (stan. nr 9). Były to miejsca
gdzie zimorodek polował. W strefie budowy gazociągu i jego oddziaływania nie stwierdzono
miejsc lęgowych; dawne norki lęgowe zlokalizowano w odległości kilkuset metrów od ww.
stanowisk (wał przy Starej Świnie i stare wyrobisko gliny k. Wicka). W warunkach Pomorza
Zachodniego gatunek osiadły i średnio liczny, spotykany we wszystkich odpowiednich
biotopach. Zimą część obserwowanych ptaków pochodzi z północy (głównie osobniki młode).
Reali zacja
inwestycji
żer owiskowego
w
Wariancie
wykor zystywanego
I
pr zez
nie
ten
wpłynie
gat unek,
na
stan
jak
biotopu
równie ż
nie
spowoduje zagro żenia biot opu lęgowego.
Bielaczek Mergus albellus
Gatunek przylatujący na okres zimowy z lęgowisk na północy Europy i Azji. Jego największe
koncentracje na Pomorzu stwierdzane są na Zalewie Szczecińskim i Zalewie Kamieńskim.
W skali kraju są to najważniejsze miejsca zimowania gatunku. Przebywa najczęściej
w stadach liczących kilka, kilkanaście osobników polując na niewielkie ryby. Na ogół
w przypadku większego zlodzenia Zalewu stada bielaczka osiągają wyższe koncentracje do kilkudziesięciu osobników. Najczęściej bielaczek był obserwowany na Starej Świnie (nr
91) oraz w pobliżu toru wodnego (nr 85, 80, 82). Oraz na Dziwnej w Wolinie (98). Łącznie
koncentracje bielaczka na wodach objętych ewentualnym wpływem realizacji inwestycji
osiągają wyższe koncentracje – do 300 os.(wariant I) do 500 os. (wariant III).
Realizacja inwestycji w obu wariantach o ile będzie prowadzona w okresie sezonu
wegetacyjnego ze w zględu na okres pojawu bielac zka na terenie Zalewu
S zc zecińskiego (pó źna jesień -wczesna wiosna) nie wpłynie na stan biotopu
wykor zystywanego pr ze z ten gatunek ani na lic zebność samego gatunku.
94
Nur rdzawoszyi Gavia stellata
Rzadko spotykany na Zalewie gatunek przylatujący z lęgowisk w strefie tundry na zimowiska.
Większość osobników zimuje na otwartych wodach Zatoki Pomorskiej, wody Zalewu są
miejscem pobytu kilku-kilkunastu osobników. Obserwacje z jesieni 2008 i z lat
wcześniejszych. Nury obserwowano głównie na głębszych partiach Zalewu (nr 82, 83, 84).
Ostatnie ptaki odlatują z wód Zalewu w marcu-kwietniu. Osobniki nielęgowe spotykane są
jednak prawie przez cały rok, również te, które straciły lęgi przylatują już wczesnym latem.
Reali zacja inwestycji w Wariancie III o ile będzie prowadzona w okresie sezonu
wegetacyjnego ze w zględu na okr es pojawu nura rd zaw os zyjego na terenie
Zalewu S zc zecińskiego (pó źna jesień -wczesna wiosna) nie wpł ynie na stan
biotopu wykor zystyw anego pr ze z ten gat unek.
Łabędź krzykliwy Cygnus cygnus
Często spotykany gatunek, który na wodach Zalewu Szczecińskiego okresowo przebywa
w trakcie wędrówek, rzadko koczując. Zalew jest stałym, lecz nie najważniejszym miejscem
w trakcie migracji dla tego gatunku na Pomorzu. Najczęściej obserwowany był na starej
Świnie oraz płyciznach koło wyspy Chełminek i Stepnicy (Zatoka Wódzka). Łączna liczba
obserwowanych ptaków osiągała 70-80 osobników.
Reali zacja inwestycji w Warianc ie III o ile będzie prowadzona w okresie sezonu
wegetacyjnego ze względu na okr es pojawu łabęd zi na terenie Zalewu
S zcecińskiego (pó źn a jesień -wc zesna wiosna) nie wpłynie na stan biotopu
wykor zystywanego pr ze z ten gatunek.
Jarzębatka Sylvia nisoria
Ten niezbyt liczny ale pospolity gatunek lęgowy na Pomorzu, na trasie projektowanego
gazociągu został stwierdzony jako lęgowy, tylko na jednym stanowisku - na tzw. Górach
Mokrzyckich na wschód od Dargobądzia (nr 24). Gniazduje tutaj w zaroślach głogów i tarniny
wśród ugorowanych pastwisk. Jarzębatka przylatuje z zimowisk w kwietniu/maju, a odlatuje
w sierpniu.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I mo że spowodować okresowy zanik, lub
pr zem ies zc zenie tego stanow iska lęgowego. W pr zypadku usunięcia kr zewów
95
z pasa monta żow ego pr zed okresem
lęgów (do końca II) uniknie się
ewentualnej straty lęgu, co jest mo żliwe z uwagi na skryty tryb życia .
Lerka Lullula arborea
Gatunek na Pomorzu powszechny. Związany przede wszystkim z borami sosnowymi lub
ubogimi miejscami przypominającymi laso-step - np. wrzosowiska, zakrzewione murawy etc.
Przylatuje na lęgowiska już w marcu/kwietniu, a pierwszy lęg wyprowadza w kwietniu, lub
początku maja, drugi zwykle miesiąc później. Jest gatunkiem bardzo przywiązanym do
biotopu lęgowego, który w naszych warunkach jest jednak temporalny i dla utrzymania
wymaga wpływu czynników destrukcyjnych (wycięcie krzewów, pożar muraw etc). Na
zajmowanych biotopach lęgowych gatunek ten jest wrażliwy na zmiany stąd zdarzają się
lata, gdy lerki nie są w nich notowane. Gatunek stwierdzony, aż na 16 stanowiskach
(w kategorii prawdopodobnie lęgowy). Jest to wynik sztucznego utrzymywania charakteru
biotopu – odkryta bezdrzewna powierzchnia sąsiadująca ze ścianą lasu (związanego
z wymogami bezpieczeństwa dla linii gazociągów).
Reali zacja inwestycjiw obu war iantach m oże spowodować okr esowy zanik lub
pr zem ies zc zenie
więks zości
stanowisk
lęgowych
stwierd zonych
na
trasie.Taka sytuacja jest pewna w pr zypadku reali zacji prac w okresie IV do
VII. Wykonane prace w dłu żs zej perspektywie po zw olą jednak na utr zymanie
stanowisk tego gatunku.
Lelek Caprimulgus europaeus
Ten związany z suchymi lasami, ugorami, przesuszonymi torfowiskami aktywny w nocy
gatunek stwierdzony został na trasie gazociągu na czterech stanowiskach. Dwa położone są
w obrębie borów nadmorskich na północ od linii kolejowej (nr 6, 2) gdzie lelki występują
w biotopach upraw i młodników oraz silnie rozrzedzonych starodrzewi sosnowych oraz na
trasie linii energetycznych i gazociągu w Wolińskim Parku Narodowym (nr 14) i koło
Dargobądzia (nr 20). Gatunek wymaga utrzymywania powierzchni suchych i z rzadkim
jedynie pokryciem drzewami lub krzewami. Gniazduje bezpośrednio na ziemi, wyprowadza
jeden lęg w roku w maju/czerwcu. Odlatuje we wrześniu.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I może spowodować okresowy zanik lub
pr zem ies zc zenie stanowisk lęgowych st wierd zonych na trasie.W pr zypadku
zajęcia rew iru wykonnie pr ac nale żałoby pr zenieść na okres po zakońc zeniu
lęgów (VIII). Wykonane prace w dłu żs zej perspektywie po zwolą j ednak na
96
utr zymanie
stanowisk
tego
gatunku
(utr zymywanie
powier zchni
pasa
technic znego w post aci be zdr zewnej).
Gąsiorek Lanius collurio
Gatunek pogranicza terenów otwartych z kępami krzewów. Na Pomorzu jest jeszcze
gatunkiem dość licznym. Na tereny lęgowe przylatuje w kwietniu - maju a odlatuje w sierpniu
- wrześniu. Wyprowadza jeden lęg w roku, gniazdo buduje w gęstym krzewie. Na trasie
projektowanego gazociągu stwierdzony na 7 stanowiskach (nr 10, 23, 29, 35, 55, 99, 96)
(kategoria lęgowy). Z uwagi na specyficzny biotop i zachowanie łatwy do odnalezienia
w terenie.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I może spowodować okresowy zanik lub
pr zem ies zc zenie
st anowisk
lęgowych.
W
pr zypadku
usunięcia
kr zewów
z pasa monta żowego pr zed okresem lęgów uniknie się ewe ntualnej strat y
w lęgach.
Dzięcioł średni Dendrocopus medius
Ten niewielki dzięcioł, zwany również „dzięciołem dębowym” związany jest ze specyficznym
biotopem, w którym występują stare drzewa liściaste o silnie rozbudowanych koronach oraz
drzewa martwe o miękkim drewnie. Na Pomorzu jest to gatunek nieliczny, osiadły
i przywiązany do biotopu lęgowego. Na trasie gazociągu stwierdzono jego obecność
w dwóch stanowiskach na wyspie Karsibór (nr 88, 87). Obserwowane ptaki wykazywały
zachowanie
prawdopodobnie
lęgowe.
Ich
występowanie
wiąże
się
ze
starymi
obumierającymi dębami i olszami czarnymi.
Z uwagi na pr zebieg trasy ga zociągu ( wariant III) w pobli żu potencjalnych
dr zew
lęgowych
ist nieje
mo żliw ość,
że
w
reali zacji
inw estycji
zost aną
znis zc zone miejsca lęgowe tego gatunku. W pobli żu trasy istnieje jednak
kilka równie dobr ze wykształconych biotopów, co po zwala na zachowanie
stanowisk tego gatunku. Dla zapobie żenia ewentualnym startom (wycięcie
dr zew a
lęgowego),
nagłe
odsłonięcie
d ziupli
etc.
wska zane
byłoby
reali zowanie wycinki w okresie jesienno - zimowym.
Dzięcioł czarny Dryocopus martius
Największy krajowy dzięcioł. Powszechny na Pomorzu i dobrze rozpoznawany. Jako biotopu
wymaga starych lasów, gdzie w odpowiedniej grubości drzewach wykuwa dziuple. Żeruje na
97
drzewach ale również na ziemi i w kopcach mrówek. Lęgi rozpoczyna już w kwietniu.
Gatunek osiadły, w rewirze posiada kilka dziupli, choć potrafi wielokrotnie z rzędu zajmować
tę samą Na trasie projektowanego gazociągu zlokalizowano 6 stanowisk tego gatunku. W tej
liczbie trzy to stanowiska lęgowe położone w pobliżu trasy (nr 2, 7 i 88), lecz z dziuplami
zlokalizowanymi w odległości ponad 20m od osi projektowanego gazociągu, a pozostałe to
miejsca częstego żerowania (nr 3, 17, 90).
Reali zacja inwestycji w War iancie I mo że spowodować okresowe utrudnienie
dostępności do biot opu żerowiskowego (owady na terenach otwartych) lub
okresowe pr zem ies zczenie 3 stanow isk lęgowych w efekcie niepokojenia. Dla
zapobie żenia
ewent ualnym
stratom
(w ycięcie
dr zewa
lęgowego),
nagł e
odsłonięcie d ziupli etc. wskazane byłoby reali zowanie wycinki w okresie
jesienno- zimowym lub reali zow anie pr ac w dostosowaniu do faktyc znego
stanu ( zajęcie rew iru) – po wyprowad zeniu lęgu (V -VI).
Derkacz Crex crex
Gatunek o kategorii DD wg PCKZ.
Ten związany z otwartymi obszarami użytków zielonych gatunek jest na Pomorzu jeszcze
częsty i lokalnie liczny. Skryty, nocny tryb aktywności utrudnia jego wykrywanie. Z zimowisk
przylatuje w maju, po wyprowadzeniu 1-2 lęgów odlatuje we wrześniu i październiku. Jego
biotop to użytki zielone - często nieużytkowane z dominacją pokrzyw, bylin lub rzadkiej
trzciny oraz turzycowiska. Wykrycie gniazda jest w warunkach terenowych bardzo trudne
i czasochłonne. Na trasie gazociągu zlokalizowano 15 odzywających się (terytorialnych)
samców (stanowiska nr: 10, 27, 37, 39, 47, 49, 51, 54, 57, 69, 73, 75, 77, 79 i 92)
w większości w granicach OSO „Łąki Skoszewskie". Z uwagi, na co najmniej 3 krotne ich
stwierdzenie w okresie 1 miesiąca można przyjąć, że były to osobniki prawdopodobnie
lęgowe.
Reali zacja
inwestycji
w
Wariancie
I
mo że
spowodować
okr esową
fragmentację biotopów lęgowych ora z potencjalnie spowodować znis zc zenie
lęgów zlokali zowanych na pasie mont a żowym. Dla zapobie żenia tym ostatnim
wskazane
powier zchni
byłobybardzo
łąk
osłony)spowoduje
pó źne
i szuwar ów
nie
na
(we
IX)
lub
terenach
zajmowanie
danego
wc zesne
występowania
rewiru
w
( IV)
wykos zenie
derkac za
(brak
szerokości
pasa
monta żowego lub reali zowanie prac po za sezonem lęgowym (po 15 VIII).
98
Żuraw Grus grus
Jeden z większych ptaków krajowych. Na Pomorzu występuje powszechnie i licznie zajmując
większość odpowiednich biotopów. Żurawie powracają z zimowisk w marcu/kwietniu, zaś
odlot uzależniony od warunków pogodowych następuje na ogół w październiku. Gniazda
zakłada w trudno dostępnych, podmokłych miejscach, choć niekiedy zaledwie kilka metrów
od dróg i rzadko uczęszczanych ścieżek. Na trasie projektowanego gazociągu zlokalizowano
4 stanowiska par lęgowych (nr 53, 66, 74, 76).
Reali zacja
inwestycji
w
obu
wariantach
mo ż e
spowodować
okresową
fragmentację biotopów lęgowych ora z potencjalnie spowodować pośrednio
stratę
lęgów
(por zucenie
rew irów)
zlokali zowanych
w
pobli żu
pasa
monta żowego w/w czt erech par. Dla zapobie żenia tym ostatnim wska zana
byłaby reali zacja prac po lub pr zed se zonem lęgowym (do końca II i od VIII).
Bocian biały Ciconia ciconia
Gatunek doskonale znany związany z terenami zurbanizowanymi gdzie przystępuje do
lęgów. Jego tereny żerowiskowe obejmują mozaikę siedlisk z dominacją siedlisk wilgotnych
i podmokłych. Na trasie projektowanego gazociągu nie stwierdzono kolizji trasy z miejscami
gniazdowymi.
Reali zacja inwestycji w obu war iantach spowoduje jedynie fragmentację
i okresowe wyłąc ze nie c zęści biotopów żerow iskowych, co nie będ zie dla
lęgowych w pobli żu bocianów (około 12 par) istotnym utrudnieniem.
Trzmielojad Pernis apivorus
Jeden z najpóźniej powracających na lęgowiska gatunek ptaków szponiastych. Powraca
w maju i przystępuje do lęgów, które kończy w lipcu. Odżywia się w głównie owadami, w tym
wyciąganymi z podziemnych gniazd larwami trzmieli i os oraz postaciami dorosłymi. Gatunek
nieliczny w skali całej Polski.
W
pobliżu trasy projektowanego gazociągu w roku 2008 stwierdzono lęg 1 pary (nr 22, tzw.
Góry Mokrzyckie). Często para co roku zmienia położenie gniazda w ramach dużego
terytorium.
Reali zacja inwestycji w Wariancie I spowoduje okresowe w yłąc zenie c zęści
biotopów żerowiskowych i może spowodować por zucenie znanego z r oku
99
2008 stanowiska lęgowego (odległość gnia zda od osi ga zociągu wynosi okoł o
30m). Dla zapobie żenia takiemu stanowi wskazanym byłoby wykonać prace
w pobli żu tego stanowiska pr zed lub po sezonie lęgowym (do końca kwietnia
lub od wr ześnia).
Błotniak stawowy Circus aeruginosus
Błotniak stawowy to, spośród ptaków szponiastych, jeden z nielicznych gatunków
gniazdujących na ziemi - w szuwarach trzcinowych, rzadziej na obszarze wilgotnych łąk. Na
Pomorzu jest to gatunek średnio liczny. Na trasie projektowanego gazociągu znaleziono
1 parę, która lęg wyprowadziła w szuwarze trzcinowym nad Zatoka Wódzką (nr 62).
Z zimowisk powraca od marca do maja, odlatuje na zimowiska od sierpnia do października.
Reali zacja inwestycji w Wariancie III spowoduje jedynie fragmentację i
okresowe
wyłąc zenie
c zęści
biotopów
żerowiskowych,
co
będ zie
dla
lęgowych w pobli żu błotniaków istotnym utrudnieniem. Nale ży się lic zyć z
por zuceniem rewiru /lęgu/ o ile prace zw ią zane z budową ga zociągu będą
reali zowane w se zonie lęgowym (IV -VII).
Kania ruda Milvus milvus
Gatunek o kategorii NT wg PCKZ.
Na Pomorzu zachodnim jest to nieliczny gatunek lęgowy. Jako biotopy lęgowe preferuje
mozaikę lasów (koniecznie z kępami starych drzew) i terenów nieleśnych oraz wód.
Z zimowisk powraca w lutym - marcu, odlatuje od sierpnia do października. Gniazdo buduje
na drzewie w pobliżu skraju lasu. Gatunek otoczony szczególną ochroną - wokół gniazd
wyznacza się strefy ochronne o promieniu 500 m w sezonie lęgowym.
Na trasie projektowanego gazociągu nie stwierdzono kolizji z istniejącymi gniazdami
i strefami ochronnymi. Zlokalizowane są tutaj tereny łowieckie, które obejmują kompleks łąk
na południe od Stepnicy (nr 58, 60) oraz pas linii energetycznych i gazociągu w granicach
Wolińskiego Parku Narodowego (nr 11).
Reali zacja budowy ga zociągu w obu w ariantach nie spowoduje zagro żenia
dla zn anych stanow isk lęgowych; okresowe ogranic zenie areału łow ieckiego
nie będ zie miało wpływu na gnia zdujące w pobli żu trasy pary.
Bielik Haliaetus albicilla
Gatunek o kategorii LC wg PCKZ.
100
Największy gatunek z ptaków drapieżnych gniazdujących w Polsce. Gatunek osiadły,
okresowo migrujący. W okresie zimy nad Zalewem Szczecińskim pojawiają się ptaki
z północy i wschodu, co zwiększa okresowo liczebność w tym rejonie do ponad 300
osobników. Są to ptaki silnie związane z wodami, gdzie zdobywają dużą część pokarmu
(ptaki, ryby). Gniazduje na drzewach w głębi starych drzewostanów.
W pobliżu projektowanej trasy gazociągu zlokalizowane są obszary trzech stref ochronnych graniczą z linią a gniazda znajdują się w odległości do 250 m od trasy (stanowiska nr 8, 18,
94). Dalej od trasy zlokalizowane są co najmniej 2 strefy (rezerwat Olszanka). Istotnym
z punktu koncentracji miejsc lęgowych oraz koczujących ptaków jest rejon na południe od
Stepnicy - rezerwat Olszanka, aleje topolowe wzdłuż wału przeciwpowodziowego
(stanowiska nr 61, 64, 63, 65, 68). Jako miejsca noclegowe i odpoczynkowe często
wykorzystywane przez bieliki są drzewa rosnące w pobliżu Kanału Piastowskiego
(stanowisko nr 86) oraz las koło Wolina nad Dziwną (stanowisko nr 31).
Reali zacja inwestycji budowy ga zo ciągu w obu wariantach nie będ zie m iała
be zpośredniego wpływu na stan ochrony bielika gnia zdującego w jej pobli żu,
koniec zne
będ zie
jednak
najc zęsts zych pr zelotów
gnia zdującej
uw zględnienie
na tereny
w Wolińskim
Parku
funkcjonowania
łowieckie.
i
tras
Dotyc zy t o głównie
pary
Narodowym.
Dla
stref
zminimali zowania
negatywnego wpływu inwestycji na odcinku biegnącym w pobli żu st anowiska
nr 18 proponuje się r eali zować ją po za okresem lęgowym (VIII -XII).
Poniżej wymieniono listę wszystkich gatunków zwierząt, w tym podlegających ochronie
prawnej, których występowanie stwierdzono na trasie projektowanego gazociągu lub w jej
bezpośrednim sąsiedztwie.
Tabela 5. Lista gatunków zwierząt występujących na trasie projektowanego gazociągu (BKP,
2009).
BEZKRĘGOWCE
Lp.
MAŁŻE
1.
Unio crassus
skójka gruboskorupowa
2.
Dreisera polymorpha
racicznica zmienna
3.
Anodonta anatina
szczeżuja pospolita
4.
Pisidium amnicum
groszówka rzeczna
101
5.
Pisidium nitidum
groszówka lśniąca
6.
Sphaerium rivicola
gałeczka rzeczna
KRĘGOWCE
Lp.
KRĄGŁOUSTE
1.
Petromyzon marinus
minóg morski
2.
Lampetra fluviatilis
minóg rzeczny
RYBY
3.
Acipenser ruthenus
sterlet
4.
Acipenser sturio
jesiotr zachodni
5.
Clupea harengus
śledź
6.
Alosa fallax
parposz
7.
Alosa alosa
alosa
8.
Salmo salar
łosoś
9.
Salmo trutta m. trutta
troć wędrowna
10. Coregonus laveretus
sieja
11. Esox lucius
szczupak
12. Rutilus rutilus
płoć
13. Scardinius erythrophthalmus
wzdręga
14. Aspius aspius
boleń
15. Leucaspius delineatus
słonecznica
16. Tinca tinca
lin
17. Chondrostoma nasus
świnka
18. Gobio gobio
kiełb
19. Alburnus alburnus
ukleja
20. Blicca bjoercna
krąp
21. Abramis brama
leszcz
22. Abramis ballerus
rozpiór
23. Rhodeus sericeus
różanka
24. Carassius carassius
karaś
25. Misgurnis fossilis
piskorz
26. Silurus glanis
sum
27. Ictalurus nebulosus
sumik karłowaty
102
28. Anguilla anguilla
węgorz
29. Lota lota
miętus
30. Pungitus pungitus
cierniczek
31. Gasterosteus aculeatus
ciernik
32. Spinachia spinachia
pocierniec
33. Lucioperca lucioperca
sandacz
34. Perca fluviatilis
okoń
35. Gymnocephalus cernuus
jazgarz
36. Zoarces viviparus
węgorzyca
PŁAZY
1.
Triturus cristatus
traszka grzebieniasta
2.
Triturus vulgaris
traszka zwyczajna
3.
Bombina bombina
kumak nizinny
4.
Pelobates fuscus
grzebiuszka ziemna
5.
Bufo bufo
ropucha szara
6.
Hyla arborea
rzekotka drzewna
7.
Rana lessonae
żaba jeziorkowa
8.
Rana ridibunda
żaba śmieszka
9.
Rana temporaria
żaba trawna
10. Rana arvalis
żaba moczarowa
11. Rana hybr. esculenta
żaba wodna
GADY
1.
Lacerta agilis
jaszczurka zwinka
2.
Lacerta vivipara
jaszczurka żyworodna
3.
Anguis fragilis
padalec zwyczajny
4.
Natrix natrix
zaskroniec zwyczajny
5.
Coronella austriaca
gniewosz plamisty
6.
Vipera berus
żmija zygzakowata
PTAKI
1.
Gavial stellata
nur rdzawoszyi
2.
Podiceps cristatus
perkoz dwuczuby
3.
Tachybaptus ruficollis
perkozek
4.
Phalacrocorax carbo
kormoran
103
5.
Botaurus stellaris
bąk
6.
Ardea cinerea
czapla siwa
7.
Egretta alba
czapla biała
8.
Ciconia ciconia
bocian biały
9.
Ciconia nigra
bocian czarny
10.
Cygnus cygnus
łabędź krzykliwy
11.
Cygnus olor
łabędź niemy
12.
Anser anser
gęgawa
13.
Anser fabalis
gęś zbożowa
14.
Anser albifrons
gęś białoczelna
15.
Tadorna tadorna
ohar
16.
Anas penelope
świstun
17.
Anas strepera
krakwa
18.
Anas crecca
cyraneczka
19.
Anas platyrhynchos
krzyżówka
20.
Anas acuta
rożeniec
21.
Anas querquedula
cyranka
22.
Anas clypeata
płaskonos
23.
Aythya ferina
głowienka
24.
Aythya nyroca
podgorzałka
25.
Aythya fuligula
czernica
26.
Bucephala clangula
gągoł
27.
Mergus albellus
bielaczek
28.
Mergus serrator
szlachar
29.
Mergus merganser
nurogęś
30.
Pernis apivorus
trzmielojad
31.
Circus aeruginosus
błotniak stawowy
32.
Milvus milvus
kania ruda
33.
Haliaeetus albicilla
bielik
34.
Accipiter nissus
krogulec
35.
Buteo buteo
myszołów zwyczajny
36.
Perdix perdix
kuropatwa
37.
Coturnix coturnix
przepiórka
104
38.
Rallus aquaticus
wodnik
39.
Crex crex
derkacz
40.
Fulica atra
łyska
41.
Larus minutus
mewa mała
42.
Larus ridibundus
śmieszka
43.
Larus canus
mewa pospolita
44.
Larus argentatus
mewa srebrzysta
45.
Larus cachinans
mewa białogłowa
46.
Sterna albifrons
rybitwa białoczelna
47.
Sterna hirundo
rybitwa rzeczna
48.
Sterna caspia
rybitwa wielkodzioba
49.
Chlidonias niger
rybitwa czarna
50.
Chlidonias leucopterus
rybitwa białoskrzydła
51.
Sterna sandvicensis
rybitwa czubata
52.
Grus grus
żuraw
53.
Pluvialis apricaria
siewka złota
54.
Vanellus vanellus
czajka
55.
Gallinago gallinago
kszyk
56.
Gallinago media
dubelt
57.
Scolopax rusticola
słonka
58.
Actitis hypoleucos
brodziec piskliwy
59.
Albedo atthis
zimorodek
60.
Caprimulgus europaeus
lelek kozodój
61.
Dryocopus martius
dzięcioł czarny
62.
Dendrocopos major
dzięcioł duży
63.
Dendrocopos medius
dzięcioł średni
64.
Lullula arborea
lerka
65.
Alauda arvensis
skowronek polny
66.
Anthus campestris
świergotek polny
67.
Anthus trivalis
świergotek drzewny
68.
Anthus pratensis
świergotek łąkowy
69.
Motacilla alba
pliszka siwa
70.
Motacilla cinerea
pliszka żółta
105
71.
Troglodytes troglodytes
strzyżyk
72.
Erithacus rubecula
rudzik
73.
Corvus corax
kruk
74.
Corvus frugilegus
gawron
75.
Luscinia luscinia
słowik szary
76.
Luscinia megarhynchos
słowik rdzawy
77.
Luscinia svecica
podróżniczek
78.
Saxicola rubetra
pokląskwa
79.
Turdus pilaris
kwiczoł
80.
Turdus philomelos
drozd śpiewak
81.
Turdus viscivorus
paszkot
82.
Locustella naevia
świerszczak
83.
Locustella luscinioides
brzęczka
84.
Acrocephalus schoenobaenus
rokitniczka
85.
Acrocephalus scirpaceus
trzcinniczek
86.
Acrocephalus arundinaceus
trzciniak
87.
Sylvia nisoria
jarzębatka
88.
Sylvia curruca
piegża
89.
Sylvia communis
cierniówka
90.
Sylvia atricapilla
kapturka
91.
Phylloscopus collybita
pierwiosnek
92.
Phylloscopus trochilus
piecuszek
93.
Muscicapa striata
muchołówka szara
94.
Panurus biarmicus
wąsatka
95.
Parus montanus
czarnogłówka
96.
Parus caeruleus
modraszka
97.
Parus major
bogatka
98.
Remiz pendulinus
remiz
99.
Lanius collurio
gąsiorek
100. Lanius excubitor
srokosz
101. Passer domesticus
wróbel
102. Fringilla coelebs
zięba
103. Carduelis (Acanthis) cannabina
makolągwa
106
104. Carduelis (Acanthis) flammea
czeczotka
105. Carpodacus erithrinus
dziwonia
106. Pyrrhula pyrrhula
gil
107. Coccotrhaustes coccotrhaustes
grubodziób
108. Emberiza citrinella
trznadel
109
Emberiza calandra
.
potrzeszcz
SSAKI
1.
Erinaceus europaeus
jeż zachodni
2.
Talpa europaea
kret europejski
3.
Sorex araneus
ryjówka aksamitna
4.
Neomys fodiens
rzęsorek rzeczek
5.
Neomys anomalus
rzęsorek mniejszy
6.
Myotis myotis
nocek duży
7.
Pipistrellus pipistrellus
karlik malutki
8.
Pipistrellus nathusii
karlik większy
9.
Nyctalus noctula
borowiec wielki
10.
Oryctolagus cunuculus
królik
11.
Lepus europaeus
zając szarak
12.
Sciurus vulgaris
wiewiórka
13.
Castor fiber
bóbr europejski
14.
Ondatra zibethicus
piżmak
15.
Clethrionomys glareolus
nornica ruda
16.
Arvicola terrestris
karczownik
17.
Microtus agrestis
nornik bury
18.
Microtus arvalis
nornik zwyczajny
19.
Mus musculus
mysz domowa
20.
Rattus norvegicus
szczur wędrowny
21.
Apodemus agrarius
mysz polna
22.
Apodemus flavicollis
mysz leśna
23.
Apodemus sylvaticus
mysz zaroślowa
24.
Vulpes vulpes
lis
25.
Nyctereutes procyonoides
jenot
26.
Meles meles
borsuk
107
27.
Lutra lutra
wydra
28.
Martes martes
tumak
29.
Martes foina
kamionka
30.
Mustela putorius
tchórz zwyczajny
31.
Mustela erminea
gronostaj
32.
Mustela nivalis
łasica
33.
Halichoerus grypus
foka szara
34.
Sus scrofa
dzik
35.
Cervus elaphus
jeleń europejski
36.
Capreolus capreolus
sarna
3.8. STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY
W niniejszy rozdziale przytoczono materiały zawarte w raporcie za 2008 rok „Roczna ocena
jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego” wykonanym przez Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie.
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150), Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, w terminie do
dnia 31 marca każdego roku, dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w danej
strefie za rok poprzedni oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje klasyfikacji stref,
w których poziom odpowiednio:
1) przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji lub poziom
dopuszczalny (klasa C);
2) mieści
się
pomiędzy
poziomem
dopuszczalnym
a
poziomem
dopuszczalnym
powiększonym o margines tolerancji (klasa B);
3) nie przekracza poziomu dopuszczalnego (klasa A);
4) przekracza poziom docelowy (klasa C);
5) nie przekracza poziomu docelowego (klasa A);
6) przekracza poziom celu długoterminowego (klasa D2);
7) nie przekracza poziomu celu długoterminowego (klasa D1).
108

poziom dopuszczalny – poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym
terminie i który po tym terminie nie powinien być przekraczany. Poziom dopuszczalny jest
standardem jakości powietrza i określony jest dla zanieczyszczeń: SO2, NO2, NOx, C6H6,
PM10, Pb i CO;

poziom docelowy - jest to poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym
czasie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych.
Poziom ten określa się w celu zapobiegania lub ograniczania szkodliwego wpływu danej
substancji na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość i jest określony dla: As, Cd, Ni,
B(a)P i O3;

poziom celu długoterminowego – jest to poziom substancji, poniżej którego, zgodnie ze
stanem współczesnej wiedzy, bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi lub
środowisko jako całość jest mało prawdopodobny; poziom ten ma być osiągnięty
w długim okresie czasu, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie może być osiągnięty za pomocą
ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych. Poziom ten
dotyczy ozonu.
Klasyfikacja stref jest podstawą do podjęcia decyzji o potrzebie zaplanowania działań na
rzecz poprawy jakości powietrza w danej strefie województwa. Strefę w województwie
stanowi:

aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy,

obszar jednego lub więcej powiatów położonych na obszarze tego samego województwa
niewchodzący w skład aglomeracji.
Substancje podlegające obowiązkowej ocenie jakości powietrza oraz kryteria oceny określa
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008 r. Nr 47, poz. 281).
Zgodnie z powyższym rozporządzeniem, rocznej ocenie jakości powietrza za 2008 r.
podlegały następujące substancje:

dwutlenek siarki (SO2), dwutlenek azotu (NO2), tlenki azotu (NOx), benzen (C6H6), pył
zawieszony PM10, ołów (Pb) zawarty w pyle PM10 i tlenek węgla (CO) – dla których
obowiązują poziomy dopuszczalne substancji w powietrzu;

ozon (O3) oraz zawarte w pyle PM10: arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni) i benzo(a)piren,
B(a)P – dla których obowiązują poziomy docelowe substancji w powietrzu;

ozon podlegający ocenie pod katem poziomu celu długoterminowego.
109
Ocenie jakości powietrza w roku 2008 pod kątem zawartości w nim zanieczyszczeń
w postaci: SO2, NO2, NOx, C6H6, PM10, Pb, CO, As, Cd, Ni i B(a)P w województwie
zachodniopomorskim, podlegała jedna aglomeracja (Aglomeracja Szczecińska) oraz 16 stref
pozostałych (12 powiatów i 4 strefy łączone), natomiast ocenie w zakresie występujących
poziomów stężeń ozonu w powietrzu podlegały 2 strefy: Aglomeracja Szczecińska
i pozostały obszar województwa (strefa zachodniopomorska).
Teren przebiegu planowanej inwestycji liniowej – gazociągu wysokiego ciśnienia objęty
został następującymi strefami:

powiat m. Świnoujście – kod strefy: PL.32.03.m.01; na terenie strefy znajduje się
uzdrowisko; strefa nie była oceniania ze względu na ochronę roślin.

powiat goleniowski – kod strefy: PL.32.05.p.01; strefa była oceniania ze względu na
ochronę roślin.

strefa gryficko-kamieńska – kod strefy: PL.32.16.z.02; na terenie strefy znajduje się
uzdrowisko; strefa była oceniania ze względu na ochronę roślin.
W 2008 r. na system oceny jakości powietrza składały się:

pomiary, w tym:
-
pomiary automatyczne zanieczyszczeń gazowych: SO2, NO2, NOx, pył PM10, C6H6,
CO, O3 w stałych punktach;
-
pomiary manualne zanieczyszczeń pyłowych: pył PM10, Pb, As, Cd, Ni, B(a)P
w stałych punktach;
-
pomiary wskaźnikowe SO2 i NO2 wykonywane metodą pasywną w stałych punktach;

obliczenia z wykorzystaniem modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu;

metody obiektywnego szacowania z wykorzystaniem informacji o emisji zanieczyszczeń.
Do oceny jakości powietrza i klasyfikacji stref województwa zachodniopomorskiego za
2008 r. wykorzystano:

wyniki pomiarów automatycznych wykonywanych przez WIOŚ w Szczecinie na 5-ciu
stacjach pomiarowych zlokalizowanych: w Szczecinie (3 stacje), w Koszalinie (1 stacja)
i w miejscowości Widuchowa (powiat gryfiński);

wyniki pomiarów manualnych ciągłych i okresowych zanieczyszczeń pyłowych
wykonywanych przez WIOŚ w Szczecinie na 2-ch stacjach (Szczecin, Widuchowa);

wyniki pomiarów automatycznych rejestrowane na 5 stacjach funkcjonujących w ramach
sieci lokalnej PGE Zespół Elektrowni Dolna Odra: 3 stacje zlokalizowane w powiecie
gryfińskim (Gryfino, Stoki, Marwice), 1 stacja w powiecie szczecineckim (Storkowo) oraz
1 stacja w powiecie stargardzkim (Lipnik k/Stargardu Szcz.);
110

pomiary manualne ciągłe i okresowe zanieczyszczeń pyłowych wykonywane przez
Państwową Inspekcję Sanitarną na 4 stacjach w województwie zlokalizowanych
w: Szczecinie, Koszalinie, Świnoujściu i w Szczecinku;

pomiary manualne NO2 wykonywane przez Państwową Inspekcję Sanitarną na
5 stanowiskach w miejscowościach: Szczecin, Koszalin, Stargard Szczeciński, Kamień
Pomorski, Kołobrzeg;

pomiary pasywne SO2 i NO2 wykonywane w cyklach miesięcznych przez WIOŚ Szczecin
w 34 punktach (pomiarami tymi objęte były wszystkie strefy województwa).
Poniżej przedstawiono klasyfikację stref dla poszczególnych zanieczyszczeń dokonaną
z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia: poziomów dopuszczalnych,
poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji na 2008 r., poziomów
docelowych i poziomów celu długoterminowego.
Tabela 6. Klasyfikacja stref województwa zachodniopomorskiego z uwzględnieniem
parametrów kryterialnych dla SO2 – poziomów dopuszczalnych określonych pod kątem
ochrony zdrowia – według oceny rocznej za 2008 r.
Lp.
Nazwa
strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
Symbol klasy dla obszaru
strefy nie obejmującego
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej
dla
poszczególnych
czasów
uśredniania stężeń SO2
1
24
Wynikowa
godz. godz.
Symbol klasy dla obszarów
ochrony uzdrowiskowej w
strefie dla poszczególnych
czasów uśredniania stężeń
SO2
1
godz.
24
godz.
Symbol
klasy
wynikowej
dla SO2 w
strefie
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
Wynikowa
1.
miasto
PL.32.03.m.01
A
A
A
A
A
A
Świnoujście
2.
powiat
PL.32.05.p.01
A
A
A
goleniowski
3.
strefa
gryfickoPL.32.16.z.02
A
A
A
A
A
A
kamieńska
A – kolor oznacza klasyfikacje na podstawie obliczeń modelowych oraz metod obiektywnego szacowania
A
A
A
nie
wymagane
nie
wymagane
nie
wymagane
parametrów kryterialnych dla NO2 – poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines
tolerancji na 2008 r. określonych pod kątem ochrony zdrowia – według oceny rocznej za
2008 r.
Lp.
Nazwa
strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
1.
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej
dla
poszczególnych czasów
uśredniania stężeń NO2
1
rok Wynikowa
godz.
Symbol
klasy
dla
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej w strefie
dla
poszczególnych
czasów
uśredniania
stężeń NO2
1
rok Wynikowa
godz.
Symbol
klasy
wynikowej
dla NO2 w
strefie
miasto
PL.32.03.m.01
A
A
A
A
A
A
A
Świnoujście
2.
powiat
PL.32.05.p.01
A
A
A
A
goleniowski
3.
strefa gryfickoPL.32.16.z.02
A
A
A
A
A
A
A
kamieńska
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie
wymagane
nie
wymagane
nie
wymagane
111
parametrów kryterialnych dla pyłu zawieszonego PM10 – poziomów określonych pod kątem
Lp.
Nazwa
strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej
dla
poszczególnych
czasów
uśredniania stężeń PM10
1
rok
Wynikowa
godz.
Symbol klasy dla obszarów
ochrony uzdrowiskowej w
strefie dla poszczególnych
czasów uśredniania stężeń
PM10
1
godz.
rok
Symbol
klasy
wynikowej
dla PM10
w strefie
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
Wynikowa
1.
miasto
PL.32.03.m.01
A
A
A
A
A
A
Świnoujście
2.
powiat
PL.32.05.p.01
A
A
A
goleniowski
3.
strefa
A
A
A
A
A
A
kamieńska
A
A
A
nie
wymagane
nie
wymagane
nie
wymagane
parametru kryterialnego dla ołowiu – poziomu dopuszczalnego określonego pod kątem
Lp.
Nazwa
strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej dla Pb
Symbol
klasy
dla
obszarów
ochrony
dla Pb
Symbol klasy
wynikowej dla
substancji w
strefie dla Pb
1.
miasto
PL.32.03.m.01
A
A
A
Świnoujście
2.
powiat
PL.32.05.p.01
A
A
goleniowski
3.
strefa
A
A
A
kamieńska
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie
wymagane
nie
wymagane
nie
wymagane
parametru kryterialnego dla benzenu – poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines
tolerancji na 2008 r. określonego pod kątem ochrony zdrowia – według oceny rocznej za
2008 r.
Lp.
Nazwa
strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
1.
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej dla C6H6
Symbol
klasy
dla
obszarów
ochrony
dla C6H6
Symbol klasy
wynikowej dla
substancji w
strefie
dla
C6H6
miasto
PL.32.03.m.01
A
A
A
Świnoujście
2.
powiat
PL.32.05.p.01
A
A
goleniowski
3.
strefa
A
A
A
kamieńska
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie
wymagane
nie
wymagane
nie
wymagane
112
parametru kryterialnego dla tlenku węgla – poziomu dopuszczalnego określonego pod kątem
Lp.
Nazwa
strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
obszarów
ochrony
uzdrowiskowej dla CO
Symbol
klasy
dla
obszarów
ochrony
dla CO
Symbol klasy
wynikowej dla
substancji w
strefie dla CO
1.
miasto
PL.32.03.m.01
A
A
A
Świnoujście
2.
powiat
PL.32.05.p.01
A
A
goleniowski
3.
strefa
A
A
A
kamieńska
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie
wymagane
nie
wymagane
nie
wymagane
parametru kryterialnego dla arsenu – poziomu dopuszczalnego określonego w celu ochrony
zdrowia – według oceny rocznej za 2008 r.
Lp.
Nazwa strefy/powiatu
Kod strefy/
powiatu
Symbol klasy dla obszaru strefy dla As
1.
miasto Świnoujście
PL.32.03.m.01
A
2.
powiat goleniowski
PL.32.05.p.01
A
3.
strefa gryficko-kamieńska
PL.32.16.z.02
A
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie wymagane
nie wymagane
nie wymagane
parametru kryterialnego dla benzo(a)pirenu – poziomu dopuszczalnego określonego w celu
Lp.
Kod strefy/
powiatu
Symbol klasy dla obszaru strefy dla B(a)P
1.
PL.32.03.m.01
A
2.
powiat goleniowski
PL.32.05.p.01
A
3.
PL.32.16.z.02
A
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie wymagane
nie wymagane
nie wymagane
parametru kryterialnego dla kadmu – poziomu dopuszczalnego określonego w celu ochrony
Lp.
Kod strefy/
powiatu
Symbol klasy dla obszaru strefy dla Cd
1.
PL.32.03.m.01
A
2.
powiat goleniowski
PL.32.05.p.01
A
3.
PL.32.16.z.02
A
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie wymagane
nie wymagane
nie wymagane
parametru kryterialnego dla niklu – poziomu dopuszczalnego określonego w celu ochrony
113
Lp.
Kod strefy/
powiatu
Symbol klasy dla obszaru strefy dla Ni
1.
PL.32.03.m.01
A
2.
powiat goleniowski
PL.32.05.p.01
A
3.
PL.32.16.z.02
A
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
nie wymagane
nie wymagane
nie wymagane
parametru kryterialnego dla ozonu – poziomu docelowego określonego w celu ochrony
Lp.
1.
Kod strefy/
powiatu
strefa zachodniopomorska
strefy dla O3
Działania wynikające z klasyfikacji
C
opracowanie programu ochrony
powietrza
PL.32.00.b.20
parametru kryterialnego dla ozonu – poziomu celu długoterminowego określonego w celu
Lp.
1.
W
Kod strefy/
powiatu
strefa zachodniopomorska
poniższych
strefy dla O3
D2
ograniczenia emisji substancji
przyczyniających
sie
do
powstania ozonu jako jeden z
celów wojewódzkich programów
ochrony środowiska – osiągnięcie
poziomu celu długoterminowego
dla O3 do 2020 r.
PL.32.00.b.20
tabelach
przedstawiono
klasyfikację
stref
województwa
zachodniopomorskiego dla poszczególnych zanieczyszczeń dokonaną z uwzględnieniem
kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin: poziomów dopuszczalnych, poziomów
docelowych, poziomów celu długoterminowego.
kryteriów określonych dla celu ochrony roślin dla SO2 – poziomu dopuszczalnego dla
stężenia średniorocznego – według oceny rocznej za 2008 r.
Kod strefy/
Lp.
Symbol klasy dla SO2 w strefie
powiatu
Działania wynikające
z klasyfikacji
1.
powiat goleniowski
PL.32.05.p.01
A
nie wymagane
2.
PL.32.16.z.02
A
nie wymagane
114
kryteriów określonych dla celu ochrony roślin dla NOx – poziomu dopuszczalnego dla
stężenia średniorocznego – według oceny rocznej za 2008 r.
Kod strefy/
Lp.
Działania wynikające
Symbol klasy dla NOx w strefie
z klasyfikacji
powiatu
1.
powiat goleniowski
PL.32.05.p.01
A
nie wymagane
2.
PL.32.16.z.02
A
nie wymagane
kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla ozonu – poziomu docelowego oraz poziomu
celu długoterminowego - według oceny rocznej za 2008 r.
Lp.
Nazwa
Kod strefy/
strefy/powiatu
powiatu
Klasa strefy ze względu na
Klasa strefy ze względu na poziom celu
poziom docelowy dla O3
długoterminowego dla O3
Klasa
strefy
Działania
wynikające
z
klasyfikacji
Klasa
strefy
ograniczenia
emisji
substancji
przyczyniających się do powstania
1.
strefa
zachodniopomorska
ozonu
PL.32.00.b.20
A
nie wymagane
D2
jako
jeden
z
celów
wojewódzkich programów ochrony
środowiska – osiągniecie poziomu
celu długoterminowego dla O3 do
2020 r.
1) Substancje, dla których obowiązują poziomy dopuszczalne lub poziomy dopuszczalne
powiększone o margines tolerancji
Dwutlenek siarki (SO2)
W 2008 r. rejestrowane stężenia dla tego zanieczyszczenia były niskie i nie stwierdzono
przekroczeń określonych standardów jakości powietrza dla dwutlenku siarki.
Dla dwutlenku siarki, dla celu ochrona zdrowia, wszystkim strefom, w tym także dla
obszarów ochrony uzdrowiskowej - przypisana została klasa A, dla której nie są wymagane
działania na rzecz poprawy jakości powietrza. Klasę A otrzymały strefy podlegające ocenie
pod kątem ochrony roślin (ocenie takiej nie podlega Świnoujście).
115

Maksymalne zarejestrowane na stacjach automatycznych stężenie 1-godzinne wynosiło
93,4 μg/m3, tj. 26,7 % poziomu dopuszczalnego dla tego czasu uśredniania.
Zarejestrowane maksymalne stężenie 24-godzinne wyniosło 51,9 μg/m3, tj. 41,5 %
poziomu dopuszczalnego.

Wyniki pomiarów pasywnych, wykonywane we wszystkich strefach województwa
zachodniopomorskiego wykazują, iż wyższe stężenia dwutlenku siarki występują
w rejonach zabudowanych narażonych na niską emisję SO2 z ogrzewania mieszkań oraz
w obszarach miejskich o dużym natężeniu ruchu samochodowego.

Wykonywane na przestrzeni ostatnich lat pomiary automatyczne oraz pomiary
wskaźnikowe dwutlenku siarki wskazują na niewielką spadkową tendencję stężeń tego
zanieczyszczenia w powietrzu.
Dwutlenek azotu (NO2); tlenki azotu (NOx)

W 2008 r. w rozpatrywanych strefach województwa zarejestrowane stężenia dwutlenku
azotu nie wykazały przekroczeń wartości kryterialnych określonych dla 2008 r. Dla
dwutlenku azotu, dla wszystkich stref województwa, w tym także dla obszarów ochrony
uzdrowiskowej - przypisana została klasa A.

Roczna ocena jakości powietrza przeprowadzona w oparciu o wyniki pomiarów wykazała
jednak, iż w dalszym ciągu występują zagrożenia związane z wysokimi stężeniami NO 2.
Ze względu na fakt, iż istotnym źródłem emisji NO 2 jest transport samochodowy, problem
tych zagrożeń dotyczy w szczególności obszarów większych miast, zwłaszcza przy
przelotowych szlakach komunikacyjnych, w miejscach gdzie lokalne warunki zabudowy
ulic uniemożliwiają szybkie rozprzestrzenianie sie zanieczyszczeń. Maksymalne stężenia
1-godzinne
NO2
zarejestrowane
na
stanowiskach
automatycznych
komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza wynosiły: 117 μg/m
3
pomiarów
(58,5 % poziomu
3
dopuszczalnego) i 114 μg/m (57 % poziomu dopuszczalnego).

Równie wysokie, w stosunku do poziomu dopuszczalnego, były wartości stężenia
średniorocznego. W dalszym ciągu, w rejonie wzmożonego ruchu samochodowego,
średnioroczne stężenie NO2 osiągnęło wartość równą dopuszczalnej lub jej bliską. Tak
więc wciąż istnieje realne zagrożenie, iż bez podejmowania działań na rzecz
ograniczenia emisji NO2, przekroczenia takie zaistnieją.

Pod katem kryteriów określonych dla stężenia średniorocznego tlenków azotu (NOx) dla
celu ochrony roślin, oznaczone w 2008 r. stężenia NOx na stanowiskach pomiarowych
116
wyniosły: od 9,8 μg/m3 do 3,0 μg/m3. Poziom dopuszczalny wynosi 30 μg/m3. W wyniku
tak przeprowadzonej oceny dla celu ochrony roślin, wszystkim strefom województwa
zachodniopomorskiego, podlegającym takiej ocenie, przypisana została dla NOx klasa A.
Tlenek węgla (CO)
Ocena, nie wykazała przekroczeń standardu jakości powietrza określonego dla tlenku węgla.
Wszystkie strefy województwa otrzymały w ocenie za 2008 r. klasę A, nie wymagającą
podejmowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Podobnie jak w przypadku
dwutlenku azotu, w środowisku miejskim głównym źródłem emisji CO do powietrza jest
transport samochodowy.
Benzen (C6H6)
Strefy otrzymały w wyniku klasyfikacji klasę A dla benzenu. Dotyczy to także obszarów
ochrony uzdrowiskowej, dla których obowiązują zaostrzone kryteria.
Pył zawieszony PM10 (pył o aerodynamicznej średnicy ziaren do 10 mikrometrów μm )

W 2008 r. pomiary pyłu PM10, wykonane na wszystkich stanowiskach w województwie,
nie wykazały przekroczenia standardu jakości powietrza dla tego zanieczyszczenia,
zarówno przez stężenia 24-godzinne jak też przez stężenie średnioroczne. Na
wszystkich
stanowiskach
pomiarowych
liczba
dni
z
przekroczeniem
wartości
3
dopuszczalnej dla stężeń 24-godzinnych (50 μg/m ) była mniejsza od dopuszczalnej,
wynoszącej 35 liczby dni w roku.

W 2008 r. stężenia średnioroczne pyłu PM10 zawierały sie w granicach od 30 % wartości
dopuszczalnej - na stanowiskach pozamiejskich do 61,2 % tej wartości - na stanowiskach
zlokalizowanych w rejonie oddziaływania transportu samochodowego.Podobnie jak w
przypadku rocznych ocen jakości powietrza za lata 2005-2007, również przeprowadzone
dla wszystkich stref województwa obliczenia modelowe za 2008 r. dla pyłu PM10
wskazują na jego podwyższone stężenia (zbliżone do wartości dopuszczalnej), na innych
obszarach województwa, gdzie nie są wykonywane pomiary. Dotyczy to m.in. powiatu
goleniowskiego. Strefy te zostały wskazane do wzmocnienia systemu pomiarowego już
w pięcioletniej ocenie jakości powietrza za lata 2002-2006, przeprowadzonej przez WIOŚ
w Szczecinie w 2007 r.
117

W
ocenie
jakości
powietrza
za
2008
r.
wszystkie
strefy
województwa
zachodniopomorskiego, w tym również obszary uzdrowisk, otrzymały klasę A, dla której
nie są wymagane działania na rzecz poprawy jakości powietrza.

We wszystkich
punktach
pomiarów PM10
w
województwie,
wyższe
stężenia
rejestrowano w okresach grzewczych, a niższe w lecie. Świadczy to o tym, iż istotny
wpływ na poziom stężeń PM10 w powietrzu ma emisja powierzchniowa związana
z ogrzewaniem mieszkań.
Ołów
Klasyfikację przeprowadzono dla wszystkich stref z uwzględnieniem parametru kryterialnego
dla Pb, który stanowi stężenie średnioroczne.
Pomiary zawartości ołowiu w pyle zawieszonym PM10, wykonywane w 2008 r. m.in. na
stanowisku w Świnoujściu (uzdrowisko), podobnie jak w latach poprzednich, wskazują na
bardzo niskie stężenia ołowiu zawartego w pyle PM10. Są to wartości od 2 % poziomu
dopuszczalnego (zarejestrowane w Świnoujściu) do 5 % tego poziomu. Niskie stężenia
ołowiu wykazały również przeprowadzone dla wszystkich stref województwa obliczenia
modelowe.
Wszystkim strefom województwa zachodniopomorskiego, a także dla obszarów uzdrowisk,
w ocenie jakości powietrza za 2008 r. dla ołowiu przypisana została klasa A, dla której nie są
wymagane działania na rzecz poprawy jakości powietrza.
2) Substancje,
dla
których
obowiązują
poziomy
docelowe
oraz
poziomy
celu
długoterminowego w powietrzu
Substancje podlegające ocenie jakości powietrza z uwzględnieniem kryteriów, którymi są
poziomy docelowe w powietrzu, a także wysokości tych poziomów i terminy ich osiągnięcia,
zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu. Ocenie takiej podlegają ozon oraz
zanieczyszczenia zawarte w pyle PM10: benzo(a)piren, arsen, kadm i nikiel.
Ozon
Ocena jakości powietrza dla ozonu – pod kątem poziomu docelowego
Wynikającą z oceny klasyfikację pod kątem poziomów docelowych ozonu w powietrzu dla
celu ochrona zdrowia przeprowadzono dla dwóch stref województwa zachodniopomorskiego
podlegających takiej ocenie: dla aglomeracji szczecińskiej oraz dla pozostałego obszaru
118
województwa,
stanowiącego
przedmiotowej
inwestycji.
zachodniopomorska
(obszar
„strefę
Dla
zachodniopomorską”
celu
ochrony
województwa
roślin
–
obejmującą
tereny
podlegała
strefa
ocenie
zachodniopomorskiego
z
wyłączeniem
na
stanowiskach
Szczecina, Koszalina i Świnoujścia).

Pomiary
stężeń
ozonu
prowadzone
w
latach
2003-2008
w województwie zachodniopomorskim wykazały , iż uśredniana z 3 lat liczba dni ze
stężeniami ośmiogodzinnymi wyższymi niż 120 μg/m3 na stanowisku pozamiejskim
(Widuchowa), reprezentatywnym dla strefy zachodniopomorskiej, w ostatnich latach
rośnie i według oceny jakości powietrza za 2008 r. osiągnęła wartość przekraczającą
25 dni. Strefa zachodniopomorska otrzymała więc w tej ocenie klasę C dla ozonu.
Oznacza to obowiązek podjęcia na obszarze województwa zachodniopomorskiego
działań na rzecz poprawy jakości powietrza pod katem zanieczyszczenia ozonem opracowanie przez Marszałka programu ochrony powietrza (POP). Termin osiągnięcia
poziomu docelowego dla ozonu w powietrzu określony jest na 2010 rok.

Przeprowadzona, na podstawie wyników pomiarów na stanowisku w Widuchowej, ocena
za 2008 r. pod kątem wartości kryterialnej dla ochrony roślin wykazała, iż uśredniony z
5 lat (2004-2008) współczynnik AOT40 wyniósł 13838 μg/m3 h. Nie przekroczył więc
poziomu docelowego określonego dla tego celu wynoszącego 18000 μg/m3 h. Tak więc
strefa zachodniopomorska, dla tego kryterium, w ocenie za 2008 r. otrzymała klasę A.
Ocena jakości powietrza dla ozonu – pod kątem poziomu celu długoterminowego
W 2008 r. na wszystkich stanowiskach pomiarowych ozonu w województwie, zarejestrowane
maksymalne
stężenia
8-godzinne
(śr.
krocząca)
były
wyższe
od
poziomu
celu
3
długoterminowego wynoszącego 120 μg/m (maksymalna średnia 8-godzinna w ciągu roku
kalendarzowego).
Stężenia
maksymalne
wystąpiły
w
okresie
lata,
przy
wysokiej
temperaturze i dużym nasłonecznieniu. Na poszczególnych stanowiskach stężenia te
wyniosły od 145 μg/m3 do 178 μg/m3.
Obliczony pod kątem ochrony roślin, na podstawie pomiarów w Widuchowej współczynnik
AOT40, uśredniony dla 5 lat (2004-2008) wyniósł 13838 μg/m3 h. W podlegającej takiej
ocenie pod kątem ochrony roślin strefie zachodniopomorskiej, przekroczony został więc
poziom celu długoterminowego dla ozonu, który wynosi 6000 μg/m3 h.
119
Przekroczenie poziomu celu długoterminowego dla ochrony zdrowia i roślin, nie skutkuje
koniecznością opracowania programów ochrony powietrza. Wymagane jest jednak podjęcie
działań związanych z ograniczeniem emisji prekursorów ozonu – tlenków azotu i lotnych
związków organicznych. Osiągnięcie poziomu celu długoterminowego przez stężenia ozonu
do 2020 r. powinno być jednym z celów wojewódzkich programów ochrony środowiska.
Benzo(a)piren w pyle zawieszonym PM10
Wykonane w 2008 r. pomiary stężeń benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10 na sześciu
stanowiskach w województwie wykazały, iż na pięciu z tych stanowisk, średnioroczne
stężenie benzo(a)pirenu przekroczyło poziom docelowy wynoszący 1 ng/m3. Poziom
docelowy dla tego zanieczyszczenia nie został przekroczony jedynie na stanowisku
w Świnoujściu (uzdrowisko).
W większości przypadków, jako główną przyczynę przekroczeń wskazuje sie procesy
spalania paliw stałych zarówno w sektorze energetycznym, przemysłowym, jak też
w sektorze komunalno-bytowym.
Przeprowadzone przez WIOŚ w Szczecinie, na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza za
2008 r., obliczenia modelowe rozprzestrzeniania sie zanieczyszczeń w powietrzu wskazują,
iż problem przekroczeń poziomu docelowego benzo(a)pirenu może dotyczyć również
obszarów innych stref, w których pomiary nie były prowadzone. Prawdopodobieństwo
przekroczeń poziomu docelowego przez stężenia benzo(a)pirenu dotyczy wszystkich
większych
miast
w
województwie
zachodniopomorskim
(głównie
stolic
powiatów),
o znaczącym wpływie emisji powierzchniowej B(a)P na wielkość szacowanych stężeń.
Arsen, kadm, nikiel w pyle zawieszonym PM10
Wynikającą z oceny jakości powietrza za 2008 r. klasyfikację przeprowadzono dla wszystkich
stref województwa, z uwzględnieniem parametrów kryterialnych, którymi są poziomy
docelowe określone dla średniorocznych wartości stężeń As, Cd i Ni w powietrzu. W ocenie
uwzględniono zarówno wyniki pomiarów prowadzonych na 6 stanowiskach w województwie
zlokalizowanych w pięciu strefach, jak też wyniki przeprowadzonych obliczeń modelowych.
Ocena jakości pow ietr za za 200 8 r. wykazała, i ż na ws zystkich stanowiskach
pomiar owych
w
wojewód ztw ie
zachodniopomorskim,
zawartość
metali
cię żkich w pyle PM10: arsenu, kadmu i niklu była niska.
120
W pr zypadku arsenu średnior oc zne zm ier zone stę żenie stanowiło około 18%
po ziomu docelowego.
W pr zypadku kadmu średnior oc zne zm ier zone stę żenie stanowiło od 7% do
17% po ziomu docelowego.
W pr zypadku niklu najwy żs za wartość średnioroc znego st ężenia st anowiła
35% po ziomu docelowego dla tego zanieczys zc zenia.
Uw zględniając wyniki pomiarów or a z pr ze prowad zonych dla tych tr zech
zaniec zys zc zeń obliczeń modelowych rozpr zestr zeniania się zaniec zys zc zeń
w
powietr zu,
wszy stkie
strefy
wojew ód ztwa
zachodniopomorskiego
ze
w zględu na po ziomy As, Cd i Ni w powietr zu, sklasyf ikowano w klasie A, dla
której nie są wymagane d ziałania na r zecz poprawy jakości powietr za.
3.9. KLIMAT AKUSTYCZNY
Dominującym źródłem hałasu w województwie zachodniopomorskim, w tym również na
terenie objętym planowaną inwestycją liniową (gazociąg w/c), jest ruch drogowy.
Obszar województwa zachodniopomorskiego przecina 11 odcinków dróg krajowych (nr 3,
nr 6, nr 10, nr 11, nr 13, nr 20, nr 22, nr 25, nr 26, nr 31) oraz prawie 22-kilometrowa
autostrada A6 połączona z siecią autostrad europejskich, przebiegająca przez południowe
przedmieścia Szczecina. Sieć dróg krajowych w województwie to około 1030 km, na których
natężenie ruchu (wg generalnego pomiaru ruchu wykonanego przez Generalną Dyrekcję
Dróg Krajowych i Autostrad w 2005 roku) wynosi od 1,5 tys. do ponad 18 tys. pojazdów
na dobę.
Zarządzający drogami planuje w najbliższych latach działania inwestycyjne, takie jak
wzmocnienie nawierzchni celem przebudowy do parametrów autostrady, co skutkować
będzie zmianą aktualnego stanu klimatu akustycznego. W wyniku realizacji tej inwestycji
spodziewać się należy następujących efektów:

ograniczenia hałasu emitowanego na styku jezdnia – koło, dzięki eliminacji ubytków
i nierówności nawierzchni drogi, mające szczególny wpływ na poziom hałasu
emitowanego do środowiska w wyniku ruchu pojazdów ciężarowych z ładunkiem.
Szacuje się, że ograniczenie osiągnie poziom około 2–3 dB, a jego konsekwencją będzie
ograniczenie zasięgu przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu w sąsiedztwie
drogi;
121

zwiększenia płynności ruchu, co zredukuje emisję hałasu powodowaną hamowaniem
i przyspieszaniem pojazdów.
W odniesieniu ciągu drogi krajowej S3, zakładać należy znaczną poprawę parametrów
klimatu akustycznego w jego otoczeniu w wyniku podjęcia opisanego powyżej działania
inwestycyjnego.
Na przełomie września i października 2005 r., na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg
i Autostrad, zostały wykonane pomiary hałasu na drogach krajowych województwa
zachodniopomorskiego w 26 przekrojach. Pomiary obejmowały zarówno porę dzienną
i nocną. W każdym przekroju dokonywano pełnych 24-godzinnych pomiarów, równolegle w
dwóch punktach; w bezpośrednim sąsiedztwie drogi, w tak zwanym punkcie źródłowym
odległym od drogi o 10 m, na wysokości 4 m oraz w tak zwanym „środowisku”
umiejscowionym 20 m od drogi na wysokości 1,5 m lub na innej, gdy pomiar wykonywany był
przy zabudowie mieszkaniowej. Równocześnie z pomiarami hałasu, dla danego przekroju
pomiarowego wykonywane były pomiary natężenia ruchu drogowego z podziałem na typy
pojazdów oraz pomiary prędkości strumienia pojazdów.
Wykonane pomiary wykazały, że:

na
terenach
zabudowy
mieszkaniowej
podlegającej
ochronie
przed
hałasem,
zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie dróg krajowych, przy braku odpowiednich
zabezpieczeń akustycznych (np. ekrany akustyczne), występują znaczne przekroczenia
poziomu dopuszczalnego dźwięku zarówno w porze dziennej, jak i nocnej;

największe zagrożenie hałasem w porze dziennej (między 6.00-22.00), występuje przy
zabudowie mieszkaniowej zlokalizowanej wzdłuż drogi krajowej nr 3 w miejscowości
Kliniska (gm. Goleniów) – poziom dźwięku A w środowisku 67,6 dB;

największe zagrożenie hałasem w porze nocnej (między 22.00-6.00), stwierdzono także
przy zabudowie mieszkaniowej w Kliniskach – poziom dźwięku A w środowisku 60,1 dB
oraz przy zabudowie mieszkaniowej w Wałczu – poziom dźwięku A w środowisku
61,3 dB.
Poniżej przedstawiono zestawienia równoważnego poziomu dźwięku w porze dziennej
i nocnej oraz wielkości przekroczeń poziomów dźwięku wg pomiarów przeprowadzonych
przez Generalna Dyrekcję Dróg i Autostrad, na obszarach planowanej inwestycji.
122
Tabela 21. Równoważny poziom dźwięku w porze dziennej i nocnej oraz wielkości
przekroczeń poziomów dźwięku (GDDKiA, 2005).
Nr punktu
pomiarowego
Nr
drogi
Lokalizacja
punktu
Klasyfikacja
terenu
3
3
Międzyzdroje
zabudowa
wielorodzinna
4
3
obwodnica
Dargobądzia
brak
5
3
Płocin
brak
3
obwodnica
Wolina
zabudowa
mieszkaniowa
wielorodzinna
7
3
Goleniów
(Żdzary)
brak
8
3
Kliniska
zabudowa
zagrodowa
6
Dopuszczalne poziomy
hałasu dla
dróg
Wartości
Wartości
równoważrównoważnego
nego
poziomu
poziomu
dźwięku
dźwięku
(źródło)
(środowisko)
[dB]
[dB]
Dzień (6.00-22.00)
dla pory dnia
60 dB, dla
pory nocy 50
dB
nie podlega
ochronie
przed
hałasem
nie podlega
ochronie
przed
hałasem
dla pory dnia
60 dB, dla
pory nocy 50
dB
nie podlega
ochronie
przed
hałasem
dla pory dnia
60 dB, dla
pory nocy 50
dB
Wartości
Wartości
równoważrównoważnego
nego
poziomu
poziomu
dźwięku
dźwięku
(źródło)
(środowisko)
[dB]
[dB]
Noc (22.00-6.00)
67,6
61,9
61,9
56,2
69,4
62,0
64,3
56,7
70,2
62,3
62,4
52,3
55,2
56,5
45,7
47,8
69,2
62,2
64,1
56,3
72,3
65,0
68,1
60,1
Tabela 22. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w Przybiernowie, gm. Stepnica droga
krajowa Nr 3 (WIOŚ Szczecin, 2002).
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
Data
pomiaru
Godzina
pomiaru
6-7
7-8
8-9
25.08.99
9-10
10-11
11-12
19.09.99
12-13
13-14
średnia dla 8 godzin pory
dziennej
Udział taboru
uciążliwego
(%)
Leq na linii
zabudowy
mieszkaniowej
[dB(A)]
pora dnia
258
342
438
653
643
633
697
750
30
30
17
29
24
10
19
15
66,9
69,2
71,5
73
70,8
73,1
73,5
73,9
552
21
72
Ilość pojazdów na
godzinę
123
4. OBSZARY PRAWNIE CHRONIONE
W obu analizowanych wariantach trasa planowanego gazociągu przebiegać będzie przez
następujące obszary chronione:

Woliński Park Narodowy,

5 Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000,

3 Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk sieci Natura 2000,

25 obszarów częściowej i ograniczonej ochrony stanowisk
archeologicznych
oraz w pobliżu lub bezpośrednio przy granicach:

3 rezerwatów przyrody (w odl.1600m, 200m i 800m),

3 stref ochronnych stanowisk zwierząt (wzdłuż granic stref)

2 pomników przyrody [istniejącego i projektowanego]

3 obszarów częściowej i ograniczonej ochrony stanowisk
archeologicznych
4.1.
OBSZARY NATURA
2000
WOLIN i UZNAM (PLH 320019)
Jest to specjalny obszar ochrony siedlisk, stanowiący ostoję typu G (Obszar SOO, całkowicie
obejmujący obszar OSO). Jego powierzchnia wynosi 30454,85 ha.
Obszar stanowi samodzielną jednostkę fizyczno-geograficzną, tj. mezoregion wysp Uznam
i Wolin. Wyspy oddziela od siebie cieśnina Świny, zaś od lądu na zachodzie po stronie
niemieckiej Piana, na wschodzie natomiast Dziwna. Obejmuje dwie wyspy: Wolin i Uznam,
razem z 5-cio kilometrowym pasem wód przybrzeżnych pomiędzy Karnocicami i Lubinem
(500 m szerokości; wody są płytkie do 1,5 m). Krajobraz ukształtował się dopiero w okresie
postglacjalnym; obejmuje takie utwory, jak moreny czołowe i denne. Jądra obu wysp tworzą
wzniesienia morenowe, osiągające 115 m n.p.m. i opadające w kierunku morza i Zalewu
Szczecińskiego wysokimi falezami. Do wypiętrzeń morenowych przylegają usypane przez
fale morskie szeregi piaszczystych niewysokich wałów, tworzące bądź to tereny równinne,
bądź o bardziej zróżnicowanej konfiguracji obszary wydm o różnym stopniu zaawansowania
124
rozwoju szaty roślinnej. Często spotyka się tu ogromne głazy narzutowe. Charakterystyczne
dla tego obszaru są wysokie klify oraz białe i szare wydmy. Część z nich porośnięta jest
lasem, stosunkowo mało zmienionym przez działalność człowieka. Ogólnie, lasy zajmują
ponad 30 % pow. wyspy, w większości są to bory sosnowe. Najciekawsze ze zbiorowisk
leśnych to buczyna pomorska (Melico-Fagetum) i mieszane lasy bukowo-dębowo-sosnowe
(Fago-Quercetum). Ciekawym fragmentem ostoi jest delta rzeki Świny, obejmująca naturalne
i sztuczne kanały oraz liczne wyspy z torfowiskami, łąki, trzcinowiska i małe pola; są tam
także płaty lasów olszowych. W ostoi znajduje się też kilka jezior, głównie eutroficznych.
Jest to obszar o niepowtarzalnych wartościach przyrodniczych skupiający na swoim terenie
rzadkie siedliska i związane z nimi fitocenozy, niejednokrotnie o zasięgu występowania
ograniczonym tylko do tego obszaru. Charakteryzuje się ogromną różnorodnością
ekosystemów lądowych, bagiennych i wodnych oraz bogatą florą (1135 gatunków roślin
naczyniowych), w tym wielu gatunków prawnie chronionych, rzadkich bądź zagrożonych.
Łącznie w obszarze zidentyfikowano 30 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady
92/43/EWG, a wśród nich siedliska priorytetowe. Do takich należą: nadmorskie wydmy szare
(doskonale wykształcone i zajmujące największą powierzchnię), nadmorskie wrzosowiska
bażynowe, murawy kserotermiczne ze stanowiskami storczyków, żywe torfowiska wysokie,
torfowiska nakredowe, bory i lasy bagienne. Ogółem wyróżniono tu ponad 60 zbiorowisk
roślinnych o naturalnym charakterze (lasy, zarośla, zbiorowiska nabrzeżne, piaskolubne,
wodnobłotne, słonorośla). Wybrzeże z wysokimi klifami w okolicach Lubina z roślinnością
kserotermiczną podnosi walory przyrodnicze ostoi. W ostoi występuje bogata fauna stwierdzono tu 20 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym szczególnie
licznie bezkręgowce z priorytetową pachnicą dębową Osmoderma eremita. Jelonek rogacz
ostatni raz został zarejestrowany w latach 1970-80, w drzewostanach dębowych w okolicy
Wzgórza Grzywacz i Góry Marii, nie został potwierdzony w inwentaryzacji przyrodniczej
w 1997 r. Zagrożone wyginięciem w skali światowej żubry występują tylko w zamkniętej
hodowli restytucyjnej w Wolińskim Parku Narodowym, na kilkunastu hektarach ogrodzonego
kompleksu lasu. Na terenie obszaru leży ostoja ptasia o randze europejskiej Delta Świny
E01.
Zagrożenie
stanowią
przekształcenia
fitocenoz
w
wyniku
naturalnych
procesów
sukcesyjnych powodujące zanik typowych biotopów, głównie łąk niskoturzycowych
i solniskowych, będącymi naturalnymi siedliskami unikalnej flory i rzadkich gatunków ptaków.
Presja drapieżników jest przyczyną dużych strat w lęgach wielu ptaków. Porzucanie
tradycyjnych sposobów użytkowania ziemi (wypas i koszenie) umożliwia rozwój szuwarów
trzcinowych i wysokich, kępiastych traw. Oddziaływania antropogeniczne: kłusownictwo,
125
zanieczyszczenia środowiska (bliskość portu, składowisko odpadów, dzikie wysypiska
odpadów).
Obszar obejmuje:

Woliński Park Narodowy (10 937 ha; 1960);

rezerwat przyrody: Karsiborskie Paprocie (37,8 ha; 1989), Łuniewo (10,5 ha; 1973);

społeczne rezerwaty przyrody: Karsiborska Kępa (180 ha; 1991), Wyspy Bielawki (34 ha,
1998);

użytki ekologiczne: Półwysep Rów (80,59 ha; 1998), Dzicze Uroczysko (3,5 ha; 1998),
Rosiczka (1,9 ha; 1998), Szmanc (0,51 ha; 1998), Jelenie Błota (14,12 ha; 1998),
Mokrzyckie Torfowisko (247,89 ha; 1999).
Ogólna charakterystyka obszaru ze względu na klasy siedlisk ją pokrywających
przedstawia się następująco:











lasy iglaste
łąki i pastwiska
lasy mieszane
lasy liściaste
grunty orne
wody morskie
zbiorniki wodne
bagna
cieki wodne
złożone systemy upraw i działek
tereny rolnicze z dużym udziałem elementów naturalnych
27,00 %
13,00 %
12,00 %
10,00 %
10,00 %
9,00 %
6,00 %
6,00 %
3,00 %
2,00 %
2,00 %
Na terenie SOO występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I:

1130 Ujścia rzek (estuaria) – 1,00 % pokrycia – ocena ogólna B
Dolna część biegu rzeki ograniczona granicą wód słonawych i podlegająca działaniu
pływów.

1210 Kidzina na brzegu morskim – 0,16 % pokrycia – ocena ogólna C
Halofilne i nitrofilne zbiorowiska roślin jednorocznych na wałach plażowych utworzonych
z materiału organicznego.

1230 Klify na wybrzeżu Bałtyku – 0,60 % pokrycia – ocena ogólna A
Strome urwiska brzegowe powstające wskutek abrazji, czyli podcinania dolnej części
przez fale i grawitacyjnego obrywania części górnej.
126

1330 Solniska nadmorskie (Glauco-Puccinietalia część - zbiorowiska nadmorskie) – 1,60
% pokrycia – ocena ogólna A

2110 Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych – 1,60 % pokrycia – ocena ogólna C
Pierwsze stadium powstawania wydm na brzegu morza, zbudowane z systemu
zmarszczek lub pagórkowatych, gładkich powierzchni piasku w wyższej części plaży albo
w sąsiedztwie skierowanego w stronę morza skraju podstawy wysokich wydm. Innymi
stosowanymi nazwami są wydma pierwotna, wydma przednia, przedwydmie.

2120 Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum) – 1,50 % pokrycia – ocena
ogólna B
Wydma wtórna. Piasek transportowany przez wiatr jest akumulowany, dzięki czemu
wydma rośnie. Systematycznie wzrasta zagęszczenie roślin, zwłaszcza piaskownicy
zwyczajnej Ammophila arenaria, co umożliwia dalszą akumulację piasku. Tworzą się
soczewki wody słodkiej. Brak wykształconej gleby.

2130 Nadmorskie wydmy szare – 2,60 % pokrycia – ocena ogólna A
Nadmorskie wydmy w zasadzie utrwalone, ustabilizowane i skolonizowane przez mniej
lub bardziej zwartą roślinność wieloletnich muraw, często wraz z bujnym kobiercem
porostów i mchów, z zaczątkami odkładania się próchnicy.

2140 Nadmorskie wrzosowiska bażynowe (Empetrion nigri) – 0,20 % pokrycia – ocena
ogólna B
Bezwapienne wydmy lub ich fragmenty porośnięte przez nadmorskie wrzosowiska z
bażyną czarną Empetrum nigrum.

2180 Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich – 0,80 % pokrycia – ocena ogólna
B
Naturalne lub półnaturalne lasy (od dawna ustabilizowane) nad Atlantykiem oraz wydmy
nadmorskie z dobrze rozwiniętymi lasami i zestawem charakterystycznych gatunków
roślin leśnych. Siedlisko nawiązuje do lasów dębowych i bukowo-dębowych z brzozą
Quercion robori-petraeae na glebach kwaśnych, jak również do lasów z rzędu
Quercetalia pubescenti-petraeae.
127

2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi – 0,16 % pokrycia – ocena ogólna
B
Otwarte formacje wydm śródlądowych, z suchymi glebami krzemianowymi, często ubogie
gatunkowo, z wyraźną dominacją roślin jednorocznych. Należą do nich formacje
niestabilnych piasków ze szczotlichą siwą Corynephorus canescens, turzycą piaskową
Carex arenaria, sporkiem wiosennym Spergula morisonii, chroszczem nagołodygowym
Teesdalea nudicaulis i kobiercami krzaczastych porostów Cladonia, Cetraria oraz inne
murawy pokrywające bardziej stabilne systemy wydm śródlądowych z mietlicą Agrostis
ssp. i szczotlichą siwą C. canescens, rzadziej z innymi, acidofilnymi trawami.

3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic
Charetea – 0,16 % pokrycia – ocena ogólna B
Są to naturalne zbiorniki wód oligo– i mezotroficznych, o umiarkowanej lub wysokiej
zawartości elektrolitów, w których ramienice (Charophyta) stanowią dominującą grupę
roślin porastających dno zbiornika – tzw. łąki podwodne – często o charakterze
jednogatunkowych agregacji. Jeziora te charakteryzują się dużą przezroczystością
i zazwyczaj szmaragdowozielonym kolorem wody spowodowanym jej czystością oraz
dużą ilością jonów wapnia. Wobec dużej przezroczystości wód ramienice mogą
wegetować na znacznych głębokościach i łąki ramienicowe zajmują często duże
powierzchnie dna zbiornika. Łąki te są zbudowane albo wyłącznie przez ramienice, albo
tworzą zbiorowiska z niewielkim udziałem przedstawicieli innych grup systematycznych
hydromakrofitów.

3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion,
Potamion 0,60 % pokrycia – ocena ogólna C
Naturalne jeziora i stałe niewielkie zbiorniki wodne oraz odcięte fragmenty koryt
rzecznych z wolno pływającymi w toni wodnej makrofitami (Potamion i częściowo
Nymphaeion), makrofitami zakorzenionymi w dnie oraz o liściach pływających (część
Nymphaeion), a także prymitywnymi skupieniami drobnych roślin pływających po
powierzchni wody (Lemnetea).

3270 Zalewane muliste brzegi rzek – 0,15 % pokrycia – ocena ogólna C
Zbiorowiska roślin jednorocznych (terofitów) na mulistych, wysychających latem,
brzegach wód.
128
Jest to wybitnie pionierska roślinność namulanych mad strefy przykorytowej i niższych
położeń na równinie zalewowej, rzek płynących dolinami o reżimie hydroekologicznym
zróżnicowanym w czasie.

4030 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion)
– 0,16 % pokrycia – ocena ogólna D
Subatlantyckie i subkontynentalne śródlądowe suche wrzosowiska, najprawdopodobniej
w całości pochodzenia antropogenicznego.
Suche wrzosowiska to bezdrzewne zbiorowiska krzewinkowe, zdominowane przez
krzewinki z rodziny wrzosowatych Ericaceae z panującym wrzosem Calluna vulgaris,
których występowanie uwarunkowane jest warunkami klimatycznymi, edaficznymi
i antropogenicznymi.

6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) – 0,30 %
pokrycia – ocena ogólna C
Piaszczyska śródlądowe o wyraźnie kontynentalnym charakterze, pokryte niskimi,
luźnymi murawami, z licznymi trawami o kępowym wzroście, najczęściej kseromorficznej
budowie pędów i silnie rozwiniętym systemie korzeniowym oraz licznych terofitach.
Zbliżone do muraw kserotermicznych, na ogół ciepłolubne.

6210 Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion
septentrionalis-Festucion pallentis) - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi
stanowiskami storczyków – 0,16 % pokrycia – ocena ogólna C
Ekstrazonalne zbiorowiska ciepłych muraw na podłożu zasobnym w wapń, nawiązujące
do zbiorowisk stepowych. Za priorytetowe uznaje się jedynie płaty z istotnymi
stanowiskami storczykowatych.

6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) – 0,16 % pokrycia – ocena ogólna C
Bogate w gatunki, wilgotne lub okresowo suche łąki z udziałem trzęślicy modrej Molinia
caerulea, rozwijające się na glebach organogenicznych i mineralnych, od silnie
zakwaszonych do zasadowych i o zmiennym poziomie wody gruntowej. Łąki te są
zróżnicowane florystyczne i należą do najcenniejszych półnaturalnych zbiorowisk Polski
i Europy Środkowej, mających ważne znaczenie w zachowaniu bioróżnorodności.
Szczególnie cenne są zbiorowiska rozwijające się na siedliskach węglanowych
o odczynie obojętnym do zasadowego.
129

7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe) – 0,16 % pokrycia – ocena
ogólna B
Otwarte mszary na skrajnie ubogich w związki odżywcze, bardzo kwaśnych i silnie
wilgotnych torfach, zasilane wyłącznie lub niemal wyłącznie przez wody opadowe i przez
to wybitnie uzależnione od cech klimatu. Lustro wody w złożu torfowym jest położone
wyżej w stosunku do poziomu wody gruntowej w otoczeniu torfowiska. Zbiorowiska
roślinne torfowisk wysokich budowane są przez bardzo nieliczną, ekologicznie bardzo
wyspecjalizowaną grupę roślin, głównie torfowce, krzewinki, zielne byliny o trawiastym
pokroju, sporadycznie gatunki krzewiaste i drzewiaste. Torfowiska wysokie cechuje
makro– i mikromorfologiczne zróżnicowanie powierzchni złoża torfu i odpowiadające
temu jakościowe i przestrzenne zróżnicowanie siedlisk i roślinności. Fitocenozy należą
do różnych klas zbiorowisk. Najbardziej torfotwórczy charakter mają specyficzne dla
torfowisk
wysokich
zbiorowiska
z
klasy
Oxycocco–Sphagnetea,
porastające
mikrosiedliska określane jako kępki. Narastanie złoża torfowego kończy się, gdy bilans
wodny torfowiska (dopływ i odpływ) zostanie zrównoważony.

7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z ScheuchzerioCaricetea) – 0,16 % pokrycia – ocena ogólna B
Torfowiska rozwijajace się przy powierzchni oligo– do mezotroficznych wód, o pośrednim
typie zasilania, tj. korzystające z wody opadowej i w części również podziemnej lub
powierzchniowej, porośnięte przez różnorodne torfotwórcze zbiorowiska roślinne,
w formie kołyszących się na powierzchni wody kożuchów, pływających dywanów (pła),
trzęsawisk, zbudowanych przez średnio wysokie i niskie turzyce, torfowce i mchy
brunatne.

7150 Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion – 0,16%
pokrycia – ocena ogólna B
Stabilne i pionierskie zbiorowiska na wilgotnym nagim torfie lub czasami piasku,
z gatunkami
takimi,
D. intermendia,
jak
Rhynchospora
Lycopodiella
inundata,
alba,
R.
zasiedlające
fusca,
Drosera
odsłonięte
rotundifolia,
powierzchnie
na
torfowiskach wysokich, a także erodowane w naturalny sposób przez sączącąe się lub
zamarzającą wodę miejsca na torfowiskach wysokich i wilgotnych wrzosowiskach oraz
strefę zmian poziomu wody oligotroficznych zbiorników z brzegiem piaszczystym
z nieznaczną domieszką torfiastego substratu. Zbiorowiska te są podobne i ściśle
spokrewnione ze zbiorowiskami płytkich dolinek i torfowisk przejściowych.
130

7210 Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum
nigricantis) – 0,03 % pokrycia – ocena ogólna D
Brzegi zbiorników wodnych, gytiowiska i torfowiska typu niskiego na podłożu bardzo
zasobnym w węglan wapnia oraz zasilane przez wody bogate w wapń, porośnięte przez
fitocenozy szuwarowe, głównie z kłocią wiechowatą Cladium mariscus, często
w kontakcie przestrzennym ze zbiorowiskami mszysto–niskoturzycowymi, z wybitnym
udziałem roślin wapniolubnych, z których część może również stanowić składniki
szuwaru kłociowego. W Polsce siedlisko ograniczone do niżu, na wschodniej granicy
zasięgu geograficznego, bardzo rzadkie i na rozproszonych stanowiskach.

7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk
i mechowisk – 0,50 % pokrycia – ocena ogólna C
Mezo– i mezo–oligotroficzne, słabo kwaśne, neutralne i zasadowe młaki, torfowiska
źródliskowe i przepływowe typu niskiego, zasilane przez wody podziemne, zasobne lub
bardzo zasobne w zasady, porośnięte przez różnorodne, geograficznie zróżnicowane,
torfotwórcze zbiorowiska mszysto–niskoturzycowe (mechowiska), w części z wybitnym
udziałem gatunków wapniolubnych, w tym rosnących poza zwartym zasięgiem
geograficznym lub w pobliżu jego skraju.

9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) – 10,00 % pokrycia – ocena ogólna A
Ten typ siedliska przyrodniczego obejmuje środkowoeuropejskie bukowe, a w górach
bukowo-jodłowe, bukowo-jodłowo-świerkowe oraz jodłowe lasy rosnące na ubogich,
kwaśnych glebach. Spośród innych buczyn wyróżniają się one udziałem kosmatki
gajowej Luzula luzuloides, płonnika strojnego Polytrichum formosum i często śmiałka
pogiętego Deschampsia flexuosa, trzcinnika owłosionego Calamagrostis villosa, borówki
czernicy Vaccinium myrtillus w runie. Lasy te występują w Polsce w całym zasięgu buka.

9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion) – 10,00 %
pokrycia – ocena ogólna A
Ten typ siedliska przyrodniczego obejmuje bukowe, a w górach bukowo-jodłowe
i bukowo-jodłowo-świerkowe lasy rosnące na żyznych siedliskach, z reguły na glebach
o neutralnym lub tylko słabo kwaśnym odczynie, z próchnicą typu mull (czasem przejście
do moder) i z dominacją gatunków typowych dla lasów liściastych w runie. Lasy te
występują w Polsce w granicach zasięgu buka, mając jednak zasięg wyspowy
i miejscami porozrywany.
131

9150 Ciepłolubne buczyny storczykowe (Cephalanthero-Fagenion) – 0,70 % pokrycia –
ocena ogólna A
Ciepłolubne lasy bukowe o runie bogatym w storczyki, związane z bogatymi w węglan
wapnia siedliskami.

9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) – 5,00 % pokrycia –
ocena ogólna B
Mimo że nazwa tej jednostki sugerowałaby jej szerokie ujęcie, zgodnie z definicją
przyjętą w Interpretation Manual of Europaean Habitats zalicza się tu wyłącznie
„acidofilne lasy równin nad Bałtykiem i Morzem Północnym, na oligotroficznych,
piaszczystych, gliniastych, glejowych lub hydromorficznych glebach, o podszycie
z kruszyny i runie zdominowanym przez śmiałka darniowego i inne gatunki typowe dla
kwaśnych gleb (niekiedy z trzęślicą), często opanowane przez orlicę”. Definicji tej
odpowiada w Polsce zespół Betulo-Quercetum.

91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosiPinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe
bagienne lasy borealne) – 0,50 % pokrycia – ocena ogólna C
Lasy szpilkowe i liściaste na wilgotnym i mokrym podłożu torfowym, z trwale wysoko
położonym lustrem wody, w niektórych przypadkach usytuowanym wyżej niż na
otaczającym terenie. Woda jest zawsze uboga w związki odżywcze, związana
z obecnością torfowisk wysokich i kwaśnych torfowisk przejściowych. Zbiorowiska
budowane głównie przez brzozę omszoną Betula pubescens, kruszynę pospolitą
Frangula alnus, sosnę zwyczajną Pinus sylvestris, sosnę drzewokosą Pinus x rhaetica,
kosodrzewinę Pinus mugo i świerka pospolitego Picea abies oraz gatunki specyficzne dla
oligotroficznych i mezotroficznych terenów bagiennych, w tym gatunki z rodzajów
Sphagnum spp., Carex spp. i Vaccinium spp. W Polsce typ wybitnie niejednorodny
z przyczyn fitogeograficznych i lokalnosiedliskowych.
Na terenie SOO występują następujące gatunki, których dotyczy Artykuł 4 Dyrektywy Rady
79/409/EWG i gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
1. Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG – znaczenie dla obszaru
D: Gavia stellata (nur rdzawoszyi), Gavia arctica (nur czarnoszyi), Podiceps auritus
(perkoz rogaty), Pelecanus onocrotalus (pelikan różowy), Botaurus stellaris (bąk),
Ixobrychus minutus (bączek), Nycticorax nycticorax (ślepowron), Ciconia nigra (bocian
132
czarny), Ciconia ciconia (bocian biały), Cygnus bewickii (łabędź czarnodzioby), Cygnus
cygnus (łabędź krzykliwy), Aythya nyroca (podgorzałka), Mergus albellus (bielaczek),
Pernis apivorus (trzmielojad), Milvus migrans (kania czarna), Milvus milvus (kania ruda),
Haliaeetus albicilla (bielik), Circaetus gallicus (gadożer), Circus aeruginosus (błotniak
stawowy), Circus cyaneus (błotniak zbożowy), Circus pygargus (błotniak łąkowy), Aquila
pomarina (orlik krzykliwy), Pandion haliaetus (rybołów), Falco peregrinus (sokół
wędrowny), Porzana porzana (kropiatka), Crex crex (derkacz), Grus grus (żuraw),
Charadrius alexandrinus (sieweczka morska), Pluvialis apricaria (siewka złota),
Philomachus pugnax (batalion), Gallinago media (dubelt), Limosa lapponica (szlamnik),
Tringa
glareola
(łęczak),
Phalaropus
lobatus
(płatkonóg
szydłodzioby),
Larus
melanocephalus (mewa czarnogłowa), Larus minutus (mewa mała), Sterna caspia
(rybitwa wielkodzioba), Sterna sandvicensis (rybitwa czubata), Sterna albifrons (rybitwa
białoczelna), Chlidonias niger (rybitwa czarna), Bubo bubo (puchacz), Asio flammeus
(uszatka błotna), Dryocopus martius (dzięcioł czarny), Dendrocopos medius (dzięcioł
średni), Luscinia svecica (podróżniczek), Acrocephalus paludicola (wodniczka), Sylvia
nisoria (jarzębatka), Ficedula parva (muchołówka mała), Lanius collurio (gąsiorek),
Emberiza hortulana (ortolan).
2. Regularnie występujące ptaki migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady
79/409/EWG – znaczenie dla obszaru D: Anser anser (gęgawa), Tadorna tadorna (ohar),
Anas penelope (świstun), Anas crecca (cyraneczka), Anas acuta (rożeniec), Anas
querquedula (cyranka), Aythya ferina (głowienka), Aythya fuligula (czernica), Somateria
mollissima (edredon), Clangula hyemalis (lodówka), Melanitta nigra (markaczka),
Bucephala clangula (gągoł), Mergus serrator (tracz długodzioby), Mergus merganser
(nurogęś), Haematopus ostralegus (ostrygojad), Vanellus vanellus (czajka), Carpodacus
erythrinus (dziwonia).
3. Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
o
znaczenie dla obszaru B: Lutra lutra (wydra),
o
znaczenie dla obszaru C: Myotis myotis (nocek duży),
o
znaczenie dla obszaru D: Castor fiber (bóbr europejski), Phocoena phocoena
(morświn), Halichoerus grypus (foka szara), Bison bonasus (żubr).
4. Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG - znaczenie dla
obszaru C: Triturus cristatus (traszka grzebieniasta), Bombina bombina (kumak nizinny).
5. Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
o znaczenie dla obszaru A: Osmoderma eremita (pachnica dębowa),
133
o znaczenie dla obszaru C: Unio crassus (skójka gruboskorupowa), Cerambyx cerdo
(kozioróg dębosz),
o znaczenie dla obszaru D: Lucanus cervus (jelonek rogacz).
6. Inne ważne gatunki zwierząt i roślin
a) SSAKI
o
motywacja
A:
Neomys
anomalus
(rzęsorek
mniejszy),
Nyctalus
leisleri
(borowiaczek), Vespertilio murinus (mroczek posrebrzany),
o
motywacja C: Eptesicus serotinus (mroczek późny), Erinaceus europaeus (jeż
europejski), Martes martes (kuna leśna), Mustela erminea (gronostaj), Mustela
nivalis (łasica), Myotis daubentonii (nocek rudy), Myotis nattereri (nocek
Natterera), Neomys fodiens (rzęsorek rzeczek), Nyctalus noctula (borowiec
wielki), Pipistrellus nathusii (karlik większy), Pipistrellus pipistrellus (karlik malutki),
Plecotus auritus (gacek brunatny), Sciurus vulgaris (wiewiórka pospolita), Sorex
araneus (ryjówka aksamitna), Sorex minutus (ryjówka malutka).
b) PŁAZY I GADY
o
motywacja A: Coronella austriaca (gniewosz plamisty),
o
motywacja C: Anguis fragilis (padalec zwyczajny), Bufo bufo (ropucha szara),
Bufo calamita (ropucha paskówka), Bufo viridis (ropucha zielona), Lacerta agilis
(jaszczurka zwinka), Lacerta vivipara (jaszczurka żyworodna), Natrix natrix
(zaskroniec zwyczajny), Pelobates fuscus (grzebiuszka ziemna), Rana arvalis
(żaba moczarowa), Rana esculenta (żaba wodna), Rana lessonae (żaba
jeziorkowa), Rana ridibunda (żaba śmieszka), Rana temporaria (żaba trawna),
Triturus vulgaris (traszka zwyczajna), Vipera berus (żmija zygzakowata).
c) RYBY
o
motywacja C: Pomatoschistus microps (babka piaskowa), Pomatoschistus
minutus (babka mała).
d) BEZKRĘGOWCE
o
motywacja A: Anodonta cygnaea (szczeżuja wielka), Apatura iris (mieniak
tęczowiec), Bombus distinguendus (trzmiel ozdobny), Bombus jonellus (trzmiel
tajgowy), Bombus subterraneus (trzmiel paskowany), Ceruchus chrysomelinus
(wynurt), Helicigona lapicida (ślimak ostrokrawędzisty), Hirudo medicinalis
(pijawka lekarska), Musculium lacustre (kruszynka delikatna), Pisidium obtusale
(groszkówka kulista), Sphaerium rivicola (gałeczka rzeczna), Sphaerium solidum
(gałeczka żeberkowana), Valvata pulchella (zawójka przypłaszczona),
134
o
motywacja C: Helix pomatia (ślimak winniczek),
o
motywacja D: Pisidium amnicum (groszkówka rzeczna), Pisidium henslowanum
(groszkówka jajowata), Unio pictorum (skójka malarska), Unio tumidus (skójka
zaostrzona).
e) ROŚLINY
o
motywacja A: Anthericum liliano (pajęcznica liliowata), Atriplex calotheca (łoboda
zdobna), Carex limosa (turzyca bagienna), Cephalanthera damasonium (buławnik
wielkokwiatowy), Cephalanthera rubra (buławnik czerwony), Corallorhiza trifida
(żłobik koralowaty), Dactylorhiza maculata (kukułka plamista), Dactylorhiza
traunsteineri (kukułka Traunsteinera), Epipactis palustris (kruszczyk błotny),
Epipogium aphyllum (storzan bezlistny), Eriophorum gracie (wełnianka delikatna),
Gentiana pneumonanthe (goryczka wąskolistna), Hammarbya paludosa (wątlik
błotny), Hierochloe odorata (turówka wonna), Littorella uniflora (brzeżyca
jednokwiatowa), Malaxis monophyllos (wyblin jednolistny), Nymphaea candida
(grzybienie północne), Plantago coronopus (babka pierzasta), Plantago maritima
(babka
nadmorska),
chamaemorus
Potamogeton
(malina
moroszka),
rutilus
(rdestnica
Sparganium
błyszcząca),
angustifolium
Rubus
(jeżogłówka
pokrewna),
o
motywacja C: Galanthus nivalis (śnieżyczka przebiśnieg), Moneses uniflora
(gruszycznik jednokwiatowy), Orobanche caryophyllacea (zaraza przytuliowa),
Potamogeton alpinus (rdestnica alpejska), Potentilla neumanniana (pięciornik
wiosenny), Ribes nigrum (porzeczka czarna), Sphagnum fallax (torfowiec
kończysty), Sphagnum magellanicum (torfowiec magellański), Stachys recta
(czyściec prosty), Thalictrum minus (rutewka mniejsza), Triglochin maritima
(świbka morska),
o
motywacja D: Carex arenaria (turzyca piaskowa), Convallaria majalis (konwalia
majowa), Dactylorhiza incarnata (kukułka krwista), Dactylorhiza majalis (kukułka
szerokolistna), Dianthus arenarius (goździk piaskowy), Epipactis atrorubens
(kruszczyk rdzawoczerwony), Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny),
Eryngium
maritimum
(mikołajek
nadmorski),
Glaux
maritima
(mlecznik
nadmorski), Goodyera regens (tajęża jednostronna), Hedera helix (bluszcz
pospolity),
Helichrysum
arenarium
(kocanki
piaskowe),
Hepatica
nobilis
(przylaszczka pospolita), Hippophae rhamnoides (rokitnik zwyczajny), Ledum
palustre (bagno zwyczajne), Linnaea borealis (zimoziół północny), Listera cordata
(listera sercowata), Listera opata (listera jajowata), Lonicera periclymenum
135
(wiciokrzew pomorski), Myrica gale (woskownica europejska), Neottia nidus-avis
(gnieźnik leśny), Nuphar lutea (grążel żółty), Nymphaea alba (grzybienie białe),
Ononis
spinosa
(wilżyna
ciernista),
Ornithogalum
umbellatum
(śniedek
baldaszkowaty), Pedicularis sylvatica (gnidosz rozesłany), Platanthera biforia
(podkolan biały), Platanthera chlorantha (podkolan zielonawy), Primula veris
(pierwiosnek lekarski), Pulsatilla pratensis (sasanka łąkowa), Viburnum opulus
(kalina koralowa), Vinca minor (barwinek pospolity), Zostera marina (zostera
morska).
UJŚCIE ODRY I ZALEW SZCZECIŃSKI (PLH320018)
Jest to specjalny obszar ochrony siedlisk, stanowiący ostoję typu K (SOO, częściowo
przecinający się z OSO). Jego powierzchnia wynosi 52611,99 ha.
Obszar położony u ujścia rzeki Odry obejmujący również jej dolny odcinek, Zalew
Szczeciński, Wyspę Chrząszczewską i Zalew Kamieński. Dźwina i Zalew Kamieński to
najbardziej naturalne elementy ujścia Odry. Średnia głębokość tego rozległego kompleksu
wodnego wynosi 3,5-4,0 m. Wokół wybrzeży zalewu ciągną się, zmiennej szerokości
płycizny przybrzeżne sięgające niekiedy zwłaszcza po stronie wschodniej 800 metrów w głąb
akwenu. Ich maksymalna głębokość osiąga 1,0-1,5 m. W zacisznych enklawach różnych
części zalewu są one miejscem występowania wielu gatunków hydrofitów. Zalew Szczeciński
ograniczają od północy tereny wyspy Wolin i Uznam. Ze środowiskiem morskim Bałtyku
Zalew Szczeciński połączony jest poprzez koryto Dziwny na wschodzie, Świny w środkowej
części oraz poprzez Pianę na zachodzie. Przy wylotach ramion ujściowych wód zalewu
rozwijają się delty wsteczne powstające w trakcie wlewania się wody morskiej do jego
akwenu, co ma miejsce podczas sztormów, bądź przy długotrwałych silnych wiatrach
z kierunków północnych. Wiatry północne powodują zjawisko tzw. „cofki”, w efekcie której
następuje podwyższenie stanu wód w zalewie, sięgające czasem nawet do 1,00 m. Z racji
okresowych wlewów wody morskiej zmieniają się w zalewie parametry chemiczne jego
środowiska, zwłaszcza w zakresie zawartości chlorków, temperatury i wysycenia
powierzchniowych warstw wody tlenem. Stąd poziom zawartości jonów Cl+ w wodach
Zalewu właściwego waha się w granicach 0,05 do 1,25 g/l. Znajduje to swoje
odzwierciedlenie w obecności roślin słonolubnych. Obszary terenów przyległych głównie po
stronie wschodnich wybrzeży stanowią płaską strefę nadzalewową, którą pokrywają utwory
mineralne, bądź organiczne torfów zakumulowanych w lokalnych obniżeniach i płytkich
basenach nadzalewowych. Jedynie wybrzeża północne na niewielkim odcinku oraz
136
wschodnie wyspy Wolin mają bardziej zróżnicowaną rzeźbę i znaczną rozpiętość
wysokościową.
Laguna, priorytetowy rodzaj siedliska z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, ponad
80% obszaru. Łącznie zidentyfikowano tu 13 rodzajów siedlisk z tego załącznika. Torfowe
obszary Basenu Czarnocińskiego są miejscem występowania wielu prawnie chronionych
bądź rzadkich gatunków roślin naczyniowych, a także licznych mchów brunatnych
i torfowców. W rejonie Miroszowa w zachodniej części zalewu występuje zjawisko abrazji
klifowego brzegu - klif żywy. Zalew Szczeciński ma kluczowe znaczenie dla ichtiofauny
regionu, a także Polski. Wstępują tu zarówno gatunki ryb i minogów chronionych, jak
i innych, cennych z punktu widzenia biologii, czy gospodarki człowieka. Akwen ten położony
jest na styku dwu różnorodnych środowisk; słodko i słonowodnego - estuarium. Efektem
tego, jest występowanie gatunków ryb charakterystycznych dla obu tych środowisk. Leży on
na szlaku wędrówek tarłowych między innymi takich gatunków jak: certa, aloza, łosoś, troć
wędrowna, czy węgorz. Jest miejscem tarła wielu gatunków ryb (parposz, różanka). Łącznie
zidentyfikowano tu 16 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Wody
Zalewu
odznaczają
się
dużym
zagęszczeniem
organizmów
dennych;
zwłaszcza
ochotkowatych Chironomidae, skąposzczetów Oligochaeta, i mięczaków. Rozległy obszar
wód Zalewu Szczecińskiego oraz urozmaicona strefa wybrzeży zasiedlona różnymi
zbiorowiskami roślinności bagiennej, szuwarowej i wodnej jest miejscem egzystencji wielu
gatunków ptaków, które znajdują tu dobre warunki żerowania, rozrodu i odpoczynku podczas
migracji. Niejednokrotnie w okresie zimowym można tu obserwować żerujące bieliki w ilości
do 250 osobników. Obszar obejmuje ważne ostoje ptasie o randze europejskiej.
Do najważniejszych zagrożeń obszaru „Ujście Odry i Zalew Szczeciński” należą: nadmierna
eksploatacja populacji np. ryb - kłusownictwo, zaśmiecanie, składowanie odpadów oraz
zanieczyszczenia wód i powietrza. Niekorzystnym zjawiskiem jest również presja związana z
rozwojem turystyki i rekreacji. Zmiany sposobu użytkowania gruntów (zaprzestanie wypasu
i koszenia łąk) prowadzą do niekorzystnych zmian w siedliskach (zmiany w roślinności,
głównie związane z sukcesją gęstych szuwarów trzcinowych, prowadzą do zanikania
typowych biotopów - turzycowisk i łąk halofilnych, które są siedliskami rzadkich gatunków
ptaków). Uwaga: Dolina podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.
Istniejące obiekty i urządzenia związane z ochroną przeciwpowodziową wymagają
utrzymywania
ich
w
należytym
stanie
technicznym.
Prace
z zakresu
ochrony
przeciwpowodziowej dotyczą różnych fragmentów doliny rzecznej. Przy ich wykonywaniu
powinna zostać zachowana dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny i nie
137
pogorszenie stanu zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków, których ochrona jest
celem utworzenia obszaru Natura 2000.
Obszar w większości nie jest chroniony, obejmuje rezerwaty przyrody: Czarnocin (9,4 ha;
1974) i Białodrzew Kopicki (10,5 ha; 1985(2005)).
Ogólna charakterystyka obszaru ze względu na klasy siedlisk ją pokrywających przedstawia
się następująco:








zbiorniki wodne
łąki i pastwiska
grunty orne
bagna
cieki wodne
lasy liściaste
lasy mieszane
80,00 %
11,00 %
4,00 %
1,00 %
1,00 %
1,00 %
1,00 %
1,00 %
Na terenie SOO występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I:

1130 Ujścia rzek (estuaria) – 0,20 % pokrycia – ocena ogólna A
Dolna część biegu rzeki ograniczona granicą wód słonawych i podlegająca działaniu
pływów.

1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny) – 84,00 % pokrycia – ocena ogólna A
Przybrzeżna część morza (zatoka) powstała w wyniku odcięcia mierzeją od otwartego
morza. Przybrzeżne, płytkie zbiorniki wód słonawych o zmiennym zasoleniu i objętości
wody, całkowicie lub częściowo odseparowane od morza. Zasolenie może się wahać od
wód słonawych do słonych, w zależności od intensywności opadów i dopływu wód
rzecznych, parowania, wlewów wód morskich.

1230 Klify na wybrzeżu Bałtyku – 0,01 % pokrycia – ocena ogólna A
Strome urwiska brzegowe powstające wskutek abrazji, czyli podcinania dolnej części
przez fale i grawitacyjnego obrywania części górnej.

1330 Solniska nadmorskie (Glauco-Puccinietalia część - zbiorowiska nadmorskie) –
0,10 % pokrycia – ocena ogólna A
138

3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion,
Potamion – 4,00 % pokrycia – ocena ogólna B
Naturalne jeziora i stałe niewielkie zbiorniki wodne oraz odcięte fragmenty koryt
rzecznych z wolno pływającymi w toni wodnej makrofitami (Potamion i częściowo
Nymphaeion), makrofitami zakorzenionymi w dnie oraz o liściach pływających (część
Nymphaeion), a także prymitywnymi skupieniami drobnych roślin pływających po
powierzchni wody (Lemnetea).

3270 Zalewane muliste brzegi rzek – 0,50 % pokrycia – ocena ogólna B
Zbiorowiska roślin jednorocznych (terofitów) na mulistych, wysychających latem,
brzegach wód.


6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia
sepium) – 0,25 % pokrycia – ocena ogólna B
Naturalne, hydrofilne, trwałe zbiorowiska ziołoroślowe w górach i na pogórzu (klasa
Betulo-Adenostyletea) oraz nitrofilne, okrajkowe zbiorowiska ziół i pnączy wzdłuż cieków
wodnych na niżu (klasa Galio-Urticenea).
Typ ten obejmuje niewielkie płaty fitocenoz nieleśnych składających się z eutroficznych,
wysokich bylin, a na niżu także pnączy.

6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) –
1,00 % pokrycia – ocena ogólna B
Antropogeniczne, niżowe i górskie, wysokoproduktywne, bogate florystycznie łąki świeże,
użytkowane kośnie.

7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z ScheuchzerioCaricetea) – 0,02 % pokrycia – ocena ogólna C
139
Torfowiska rozwijajace się przy powierzchni oligo– do mezotroficznych wód, o pośrednim
typie zasilania, tj. korzystające z wody opadowej i w części również podziemnej lub
powierzchniowej, porośnięte przez różnorodne torfotwórcze zbiorowiska roślinne,
w formie kołyszących się na powierzchni wody kożuchów, pływających dywanów (pła),
trzęsawisk, zbudowanych przez średnio wysokie i niskie turzyce, torfowce i mchy
brunatne.

7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk
i mechowisk – 0,01 % pokrycia – ocena ogólna D
Mezo– i mezo–oligotroficzne, słabo kwaśne, neutralne i zasadowe młaki, torfowiska
źródliskowe i przepływowe typu niskiego, zasilane przez wody podziemne, zasobne lub
bardzo zasobne w zasady, porośnięte przez różnorodne, geograficznie zróżnicowane,
torfotwórcze zbiorowiska mszysto–niskoturzycowe (mechowiska), w części z wybitnym
udziałem gatunków wapniolubnych, w tym rosnących poza zwartym zasięgiem
geograficznym lub w pobliżu jego skraju. W Polsce występują w niższych położeniach
górskich i na wyżynach oraz na niżu, głównie w jego północnej części.

bagienne lasy borealne) – 0,20 % pokrycia – ocena ogólna B
Frangula alnus, sosnę zwyczajną Pinus sylvestris, sosnę drzewokosą Pinus rhaetica,

91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum
albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) – 0,50 % pokrycia – ocena ogólna B
Ten typ siedliska przyrodniczego obejmuje nadrzeczne lasy: olszynki olszy szarej,
olszowe, jesionowe, wierzby białej i kruchej oraz topoli białej i czarnej. Występują one
w całej Polsce, przy czym miejscami są reprezentowane przez rozmaite podtypy.
140
D: Botaurus stellaris (bąk), Ixobrychus minutus (bączek), Egretta alba (czapla biała),
Ciconia nigra (bocian czarny), Platalea leucorodia (warzęcha), Mergus albellus
(bielaczek), Pernis apivorus (trzmielojad), Milvus migrans (kania czarna), Milvus milvus
(kania ruda), Haliaeetus albicilla (bielik), Circaetus gallicus (gadożer), Circus aeruginosus
(błotniak stawowy), Circus cyaneus (błotniak zbożowy), Aquila pomarina (orlik krzykliwy),
Falco columbarius (drzemlik), Falco peregrinus (sokół wędrowny), Porzana porzana
(kropiatka), Crex crex (derkacz), Grus grus (żuraw), Pluvialis apricaria (siewka złota),
Larus minutus (mewa mała), Sterna hirundo (rybitwa rzeczna), Chlidonias niger (rybitwa
czarna), Alcedo atthis (zimorodek), Dryocopus martius (dzięcioł czarny), Dendrocopos
medius (dzięcioł średni), Lullula arborea (lerka), Luscinia svecica (podróżniczek),
Acrocephalus paludicola (wodniczka), Sylvia nisoria (jarzębatka), Ficedula parva
(muchołówka mała), Lanius collurio (gąsiorek).
79/409/EWG – znaczenie dla obszaru D: Tachybaptus ruficollis (perkozek), Podiceps
cristatus (perkoz dwuczuby), Ardea cinerea (czapla siwa), Cygnus olor (łabędź niemy),
Anser anser (gęgawa), Tadorna tadorna (ohar), Anas penelope (świstun), Anas strepera
(krakwa), Anas crecca (cyraneczka), Anas platyrhynchos (krzyżówka), Anas querquedula
(cyranka), Anas clypeata (płaskonos), Aythya ferina (głowienka), Aythya fuligula
(czernica), Aythya marila (ogorzałka), Somateria mollissima (edredon), Melanitta nigra
(markaczka), Bucephala clangula (gągoł), Mergus merganser (nurogęś), Falco
tinnunculus (pustułka), Charadrius dubius (sieweczka rzeczna), Charadrius hiaticula
(sieweczka obrożna), Gallinago gallinago (kszyk), Scolopax rusticola (słonka), Tringa
ochropus (samotnik), Streptopelia turtur (turkawka), Jynx torquilla (krętogłów), Riparia
riparia (brzegówka), Phoenicurus phoenicurus (pleszka), Muscicapa striata (muchołówka
szara), Lanius excubitor (srokosz).
3. Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG – znaczenie dla obszaru
D: Barbastella barbastellus (mopek), Myotis myotis (nocek duży), Castor fiber (bóbr
europejski), Lutra lutra (wydra).
4. Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG – znaczenie dla
obszaru D: Triturus cristatus (traszka grzebieniasta), Bombina bombina (kumak nizinny).
5. Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
141
o znaczenie dla obszaru C: Lampetra fluviatilis (minóg rzeczny),
o znaczenie dla obszaru D: Alosa alosa (aloza).
6. Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG – znaczenie dla
obszaru D: Unio crassus (skójka gruboskorupowa).
1. SSAKI
o
motywacja C: Capreolus capreolus (sarna), Cervus elaphus (jeleń szlachetny),
Erinaceus europaeus (jeż europejski), Lepus europaeus (zając szarak), Martes
foina (kuna domowa), Meles meles (borsuk), Mustela erminea (gronostaj),
Mustela nivalis (łasica), Mustela putorius (tchórz zwyczajny), Myotis daubentonii
(nocek rudy), Neomys fodiens (rzęsorek rzeczek), Sciurus vulgaris (wiewiórka
pospolita), Sorex araneus (ryjówka aksamitna).
2. PŁAZY I GADY
o
motywacja C: Bufo bufo (ropucha szara), Bufo viridis (ropucha zielona), Hyla
arborea (rzekotka drzewna), Lacerta agilis (jaszczurka zwinka), Lacerta vivipara
(jaszczurka żyworodna), Natrix natrix (zaskroniec zwyczajny), Pelobates fuscus
(grzebiuszka ziemna), Rana arvalis (żaba moczarowa), Rana esculenta (żaba
wodna), Rana lessonae (żaba jeziorkowa), Rana ridibunda (żaba śmieszka),
Rana temporaria (żaba trawna), Triturus vulgaris (traszka zwyczajna), Vipera
berus (żmija zygzakowata).
3. RYBY
o
motywacja A: Vimba vimba (certa),
o
motywacja C: Silurus glanis (sum europejski).
4. BEZKRĘGOWCE
o
motywacja A: Anodonta cygnaea (szczeżuja wielka), Hirudo medicinalis (pijawka
lekarska), Sphaerium rivicola (gałeczka rzeczna), Sphaerium solidum (gałeczka
żeberkowana), Viviparus viviparus (żyworódka rzeczna),
o
motywacja C: Helix pomatia (ślimak winniczek),
o
motywacja D: Argiope bruennichi (tygrzyk paskowany), Unio pictorum (skójka
malarska).
5. ROŚLINY
o
motywacja A: Carex pulicaris (turzyca pchla), Dianthus superbus (goździk
pyszny), Drosera anglica (rosiczka długolistna), Drosera rotundifolia (rosiczka
okrągłolistna),
Dryopteris
cristata
(nerecznica
grzebieniasta),
Gentiana
142
pneumonanthe (goryczka wąskolistna), Osmunda regalis (długosz królewski),
Plantago maritima (babka nadmorska), Salvinia natans (salwinia pływająca),
o
motywacja C: Circaea alpina (czartawa drobna), Sphagnum contorum (torfowiec
skręcony), Sphagnum fallax (torfowiec kończysty), Sphagnum fimbriatum
(torfowiec
frędzlowaty),
Sphagnum
girgensohnii
(torfowiec
Girgensohna),
Sphagnum nemoreum (torfowiec ostrolistny), Sphagnum palustre (torfowiec
błotny),
Sphagnum
squarrosum
(torfowiec
nastroszony),
Sphagnum
subsecundum (torfowiec jednoboczny),
o
motywacja D: Angelica archangelica (dzięgiel (arcydzięgiel) litwor, Aulacomnium
palustre (mochwian (próchniczek) błotny), Frangula alnus (kruszyna pospolita),
Gymnadenia
conopsea
(gółka
długoostrogowa),
Lonicera
periclymenum
(wiciokrzew pomorski), Menyanthes trifoliata (bobrek trójlistkowy), Myrica gale
(woskownica europejska), Nuphar lutea (grążel żółty), Nymphaea alba (grzybienie
białe).
UROCZYSKA W LASACH STEPNICKICH (PLH320033)
Jest to specjalny obszar ochrony siedlisk, stanowiący ostoję typu I (SOO, zawierający
w sobie wydzielony OSO). Jego powierzchnia wynosi 2749,74 ha.
Ostoja położona jest w południowo-wschodniej części Puszczy Goleniowskiej. Obejmuje
obszar trzech, sąsiadujących ze sobą rezerwatów: "Olszanka", "Wilcze Uroczysko",
"Uroczysko Święta". Między nimi znajdują się tereny leśne i łąki.
Rezerwat leśno-torfowiskowy "Olszanka" jest kopułowym torfowiskiem wysokim typu
bałtyckiego. Genezę swoją zawdzięcza bliskiemu sąsiedztwu Zalewu Szczecińskiego,
stanowiącego w przeszłości zatokę morską, wododziałowemu położeniu oraz klimatowi
o cechach morskich. Torfowisko to należy do najbardziej interesujących utworów tego
rodzaju, zarówno ze względu na swoją genezę, układ stratygraficzny złoża, jak
i charakterystyczną fizjografię oraz strefowość obecnie występujących zbiorowisk roślinnych.
Rezerwat torfowiskowy "Wilcze Uroczysko" jest rozległym kompleksem torfowisk u ujścia
Odry do Zalewu Szczecińskiego na terasie nadzalewowej, uformowanej, przez kopułowe
torfowisko wysokie między dopływami Odry - rzeką Krępą i Gowienicą.
Rezerwat leśny "Uroczysko Święta" stanowi fragment rozległego kompleksu torfowisk
u ujścia Odry do Zalewu Szczecińskiego, planowane jest powiększenie rezerwatu. Obszar
ważny dla ochrony torfowisk wysokich, lasów łęgowych i borów bagiennych. W rezerwacie
143
Uroczysko Święta występują bardzo dobrze zachowane, typowe dla Pomorza olesy i łęgi
jesionowoolszowe, a także bory bagienne. Łącznie stwierdzono tu 7 typów siedlisk
z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, zajmujących w sumie ok. 55% powierzchni
obszaru. Ponadto mają tu swoje stanowiska 2 gatunki z Załącznika II Dyrektywy Rady
92/43/EWG.
Na terenie ostoi znajduje się wiele gatunków roślin rzadkich i zagrożonych w Polsce lub
lokalnie jak: Lycopodium annotinum, Lonicera periclymenum, Drosera rotundifolia, Angelica
archangelica ssp. litoralis. Jest, to jedno z najbogatszych w Polsce stanowisk długosza
królewskiego Osmunda regalis. Największe skupienia tej paproci znajdują się w olsach
i brzezinie bagiennej, w pozostałych zespołach długosz występuje płatami na ich skraju.
W wyniku dotychczasowych melioracji, przeprowadzonych na terenie ostoi i poza nią,
została znacznie przekształcona szata roślinna tego terenu. Z obszaru torfowisk wycofało się
kilka rzadkich gatunków roślin, które jeszcze przed 30-40 laty tu rosły, np. wrzosiec
bagienny, bażyna czarna, woskownica europejska (planowana reintrodukcja tej ostatniej).
W obszarze występują 2 gatunki z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Ponadto
w latach 50-tych na terenie rezerwatu "Olszanka" kilkakrotnie obserwowany był wilk, ostatnio
obecność jego potwierdzono w roku 1994, przez Koło Łowieckie "Szarak" ze Szczecina. Nie
jest wykluczone występowanie żółwia na tym terenie.
Podstawowym zagrożeniem są negatywne skutki zanieczyszczenia powietrza w następstwie
działalności Zakładów Chemicznych Police, które objawiły się pogorszeniem stanu
zdrowotnego drzewostanów rosnących na terenie leśnictwa Olszanka. W konsekwencji
wypadła znaczna część drzew.
Zagrożeniem dla roślinności niskiej ostoi jest składowanie mazi z urobku wydobywanego,
z toru wodnego na Zalewie Szczecińskim. W 2001 roku rezerwat "Olszanka" zalany został
7 tysiącami metrów sześciennych namułu.
Ornitolodzy proponują zaprzestania wycinki drzew długowiecznych na terenie ostoi, które
mogą być potencjalnym miejscem gniazdowania i noclegowiskiem bielików.
Proponuje się celowe i sukcesywne odtwarzanie warunków wodnych z okresu sprzed
prowadzenia melioracji.
Obszar częściowo położony na terenie 3 rezerwatów przyrody: Olszanka (1 290,5 ha; 1998),
Wilcze Uroczysko (62,8 ha; 1985), Uroczysko Święta im. prof. M. Jasnowskiego (207,77 ha;
1973, pow. W 2004).
144
się następująco:







zbiorniki wodne
łąki i pastwiska
torfowiska
bagna
lasy w stanie zmian
lasy liściaste
lasy mieszane
0,00 %
9,00 %
5,00 %
21,00 %
0,00 %
65,00
0,00 %
Na terenie SOO występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku I


6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) –
2,00 % pokrycia – ocena ogólna C
Antropogeniczne, niżowe i górskie, wysokoproduktywne, bogate florystycznie łąki świeże,
użytkowane kośnie.

7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe) – 1,70 % pokrycia – ocena
ogólna B
Otwarte mszary na skrajnie ubogich w związki odżywcze, bardzo kwaśnych i silnie
wilgotnych torfach, zasilane wyłącznie lub niemal wyłącznie przez wody opadowe i przez
to wybitnie uzależnione od cech klimatu. Lustro wody w złożu torfowym jest położone
wyżej w stosunku do poziomu wody gruntowej w otoczeniu torfowiska. Zbiorowiska
roślinne torfowisk wysokich budowane są przez bardzo nieliczną, ekologicznie bardzo
wyspecjalizowaną grupę roślin, głównie torfowce, krzewinki, zielne byliny o trawiastym
pokroju, sporadycznie gatunki krzewiaste i drzewiaste. Torfowiska wysokie cechuje
makro– i mikromorfologiczne zróżnicowanie powierzchni złoża torfu i odpowiadające
temu jakościowe i przestrzenne zróżnicowanie siedlisk i roślinności. Fitocenozy należą
do różnych klas zbiorowisk. Najbardziej torfotwórczy charakter mają specyficzne dla
145
torfowisk
wysokich
zbiorowiska
z
klasy
Oxycocco–Sphagnetea,
porastające
mikrosiedliska określane jako kępki. Narastanie złoża torfowego kończy się, gdy bilans
wodny torfowiska (dopływ i odpływ) zostanie zrównoważony.

7120 Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do nturalnej i stymulowanej
regeneracji
Torfowisko ombrotroficzne, na którym nastąpiło zakłócenie naturalnej hydrologii złoża
torfowego
(przeważnie
z
przyczyn
antropogenicznych),
prowadzące
do
powierzchniowego wysuszenia torfu oraz zmiany składu gatunkowego lub utraty
gatunków. Roślinność jeszcze typowa dla żywych torfowisk, lecz względna obfitość
poszczególnych gatunków jest zróżnicowana.

9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) – 10,00 % pokrycia –
ocena ogólna C
Mimo że nazwa tej jednostki sugerowałaby jej szerokie ujęcie, zgodnie z definicją
przyjętą w Interpretation Manual of Europaean Habitats zalicza się tu wyłącznie
„acidofilne lasy równin nad Bałtykiem i Morzem Północnym, na oligotroficznych,
piaszczystych, gliniastych, glejowych lub hydromorficznych glebach, o podszycie
z kruszyny i runie zdominowanym przez śmiałka darniowego i inne gatunki typowe dla
kwaśnych gleb (niekiedy z trzęślicą), często opanowane przez orlicę”. Definicji tej
odpowiada w Polsce zespół Betulo-Quercetum.

bagienne lasy borealne) –30,00 % pokrycia – ocena ogólna B
Frangula alnus, sosnę zwyczajną Pinus sylvestris, sosnę drzewokosą Pinus x rhaetica,
146

91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum
albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) – 10,00 % pokrycia – ocena ogólna
A
Ten typ siedliska przyrodniczego obejmuje nadrzeczne lasy: olszynki olszy szarej,
olszowe, jesionowe, wierzby białej i kruchej oraz topoli białej i czarnej. Występują one w
całej Polsce, przy czym miejscami są reprezentowane przez rozmaite podtypy.
D: Botaurus stellaris (bąk), Ciconia nigra (bocian czarny), Ciconia ciconia (bocian biały),
Cygnus cygnus (łabędź krzykliwy), Pernis apivorus (trzmielojad), Milvus migrans (kania
czarna), Milvus milvus (kania ruda), Haliaeetus albicilla (bielik), Circus pygargus (błotniak
łąkowy), Circus aeruginosus (błotniak stawowy), Circus cyaneus (błotniak zbożowy),
Aquila pomarina (orlik krzykliwy), Porzana parva (zielonka), Porzana porzana (kropiatka),
Crex crex (derkacz), Grus grus (żuraw), Bubo bubo (puchacz), Asio flammeus (uszatka
błotna), Caprimulgus europaeus (lelek), Alcedo atthis (zimorodek), Dryocopus martius
(dzięcioł czarny), Dendrocopos medius (dzięcioł średni), Lullula arborea (lerka), Luscinia
svecica (podróżniczek), Sylvia nisoria (jarzębatka), Ficedula parva (muchołówka mała),
Lanius collurio (gąsiorek), Tetrao tetrix (cietrzew).
79/409/EWG – znaczenie dla obszaru D: Anas strepera (krakwa), Aythya ferina
(głowienka), Aythya fuligula (czernica), Bucephala clangula (gągoł), Falco tinnunculus
(pustułka), Falco subbuteo (kobuz), Coturnix coturnix (przepiórka) Charadrius dubius
(sieweczka rzeczna), Charadrius hiaticula (sieweczka obrożna), Scolopax rusticola
(słonka), Tringa ochropus (samotnik), Streptopelia turtur (turkawka), Jynx torquilla
(krętogłów), Picus viridis (dzięcioł zielony), Saxicola torquata (kląskawka,) Locustella
naevia (świerszczak), Locustella fluviatilis (strumieniówka), Locustella luscinioides
(brzęczka), Remiz pendulinus (remiz),
Lanius excubitor (srokosz), Carpodacus
erythrinus (dziwonia).
3. Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG – znaczenie dla obszaru
D: Castor fiber (bóbr europejski).
4. Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG – znaczenie dla
obszaru D: Triturus cristatus (traszka grzebieniasta).
147
1. SSAKI
o
motywacja C: Capreolus capreolus (sarna), Cervus elaphus (jeleń szlachetny),
Lepus europaeus (zając szarak), Martes martes (kuna leśna), Mustela erminea
(gronostaj), Mustela nivalis (łasica).
2. PŁAZY I GADY
o
motywacja C: Bufo bufo (ropucha szara), Lacerta agilis (jaszczurka zwinka),
Lacerta vivipara (jaszczurka żyworodna), Natrix natrix (zaskroniec zwyczajny),
Rana arvalis (żaba moczarowa), Rana esculenta (żaba wodna), Rana lessonae
(żaba jeziorkowa), Vipera berus (żmija zygzakowata).
3. ROŚLINY
o
motywacja A: Drosera rotundifolia (rosiczka okrągłolistna), Dryopteris cristata
(nerecznica grzebieniasta), Hierochloe odorata (turówka wonna), Lathyrus
palustris (groszek błotny), Osmunda regalis (długosz królewski),
o
motywacja C: Lycopodium annotinum (widłak jałowcowaty),
(torfowiec
kończysty),
Sphagnum
palustre
(torfowiec
Sphagnum fallax
błotny),
Sphagnum
squarrosum (torfowiec nastroszony),
o
motywacja D: Aulacomnium palustre (mochwian (próchniczek) błotny), Ledum
palustre
(bagno
zwyczajne),
Listera
ovata
(listera
jajowata),
Lonicera
periclymenum (wiciokrzew pomorski).
ZALEW SZCZECIŃSKI (PLB320009)
Jest to obszar specjalnej ochrony ptaków, stanowiący ostoję typu J (OSO, częściowo
przecinający się z SOO). Jego powierzchnia wynosi 47194,57 ha.
Obszar obejmuje polską część Zalewu Szczecińskiego. Zbiornik jest płytki (średnia
głębokość 2-3 m) i bardzo żyzny, o niewzwykle wysokim zagęszczeniu organizmów
bentosowych i bogatym rybostanie.
Ostoja ptasia o randze europejskiej E02. Występuje co najmniej 25 gatunkówi ptaków
z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Bardzo
ważna ostoja ptaków wodno-błotnych przede wszystkim w okresie wędrówek i zimą.
W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1 % populacji krajowej (C3 i C6)
następujących gatunków ptaków: gęgawa, czernica, bielik (PCK), błotniak zbożowy (PCK),
kania czarna (PCK), biegus zmienny (schinzii) (PCK), gąsiorek, ohar (PCK), perkoz
dwuczuby, kropiatka, sieweczka obrożna (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7)
148
występuje kania ruda (PCK), łyska i zimorodek; wodniczka (PCK) występuje w liczbie
zaledwie 0-4 samców. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku
wędrówkowego (C2 i C3) następujących gatunków ptaków: łabędź krzykliwy, rybitwa czarna,
czernica, gągoł, głowienka, łyska, nurogęś, ogorzałka; W stosunkowo dużych ilościach (C7)
występują: perkoz dwuczuby, kormoran czarny, gęś zbożowa i siewka złota; w sumie ptaki
wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20 000 osobników (C4). W okresie zimy
występuje co najmniej 1 % populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) następujących
gatunków ptaków: łabędź krzykliwy, nurogęś, ogorzałka, markaczka, gągoł, bielaczek, bielik
(do 250 osobników); łabędź krzykliwy zimuje w ilości stanowiącej stosunkowo znaczny
procent populacji wędrującej, ale ponad 4 % (!) populacji zimującej w Polsce; ptaki wodnobłotne występują w koncentracjach powyżej 20 000 osobników (C4).
Zagrożeniem dla tego obszaru są zanieczyszczenia ściekami przemysłowymi, komunalnymi,
a także pochodzenia rolniczego. Lista zagrożeń w tym rejonie jest bardzo długa. Wynika to z
położenia obszaru w ujściu Odry, niosącej w swych wodach zanieczyszczenia z dużego
obszaru kraju. Zagrożenie stanowi wzrastajaca działalność sportowo-rekreacyjna, wypalanie
roślinności, kłusownictwo, wydobywanie torfu i inne formy ludzkiej aktywności.
Obszar nie jest chroniony.
się następująco:








zbiorniki wodne
grunty orne
łąki i pastwiska
lasy iglaste
lasy mieszane
bagna
cieki wodne
lasy liściaste
80,00 %
7,00 %
6,00 %
2,00 %
2,00 %
1,00 %
1,00 %
1,00 %
Na terenie OSO występują następujące gatunki, których dotyczy Artykuł 4 Dyrektywy Rady
1. Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG:
o znaczenie dla obszaru A: Mergus albellus (bielaczek),
o znaczenie dla obszaru B: Cygnus cygnus (łabędź krzykliwy), Haliaeetus albicilla
(bielik), Pluvialis apricaria (siewka złota), Chlidonias niger (rybitwa czarna),
o znaczenie dla obszaru C: Botaurus stellaris (bąk), Milvus migrans (kania czarna),
Milvus milvus (kania ruda), Circus aeruginosus (błotniak stawowy), Circus cyaneus
149
(błotniak zbożowy), Porzana porzana (kropiatka), Crex crex (derkacz), Grus grus
(żuraw), Alcedo atthis (zimorodek), Acrocephalus paludicola (wodniczka), Sylvia
nisoria (jarzębatka), Lanius collurio (gąsiorek), Calidris alpina schinzii (biegus
zmienny),
o znaczenie dla obszaru D: Ciconia ciconia (bocian biały), Platalea leucorodia
(warzęcha), Falco columbarius (drzemlik), Falco peregrinus (sokół wędrowny),
Dryocopus martius (dzięcioł czarny), Dendrocopos medius (dzięcioł średni), Lullula
arborea (lerka), Ficedula parva (muchołówka mała).
79/409/EWG:
o znaczenie dla obszaru A: Aythya marila (ogorzałka), Mergus merganser (nurogęś),
o znaczenie dla obszaru B: Tadorna tadorna (ohar), Aythya fuligula (czernica),
Bucephala clangula (gągoł),
o znaczenie dla obszaru C: Podiceps cristatus (perkoz dwuczuby), Anser anser
(gęgawa), Aythya ferina (głowienka), Melanitta nigra (markaczka), Fulica atra (łyska),
Charadrius hiaticula (sieweczka obrożna), Phalacrocorax carbo (kormoran czarny),
o znaczenie dla obszaru D: Anser fabalis (gęś zbożowa), Anas penelope (świstun),
Charadrius dubius (sieweczka rzeczna).
DELTA ŚWINY (PLB320002)
Jest to obszar specjalnej ochrony ptaków, stanowiący ostoję typu H (Wydzielony OSO,
całkowicie leżący wewnątrz SOO). Jego powierzchnia wynosi 8286,05 ha.
Obszar obejmuje wsteczną deltę Świny, wysoczyznową część wyspy Wolin oraz
przybrzeżną strefę Zatoki Pomorskiej. Wsteczna (narastająca w kierunku Zalewu
Szczecińskiego) delta rzeki i tereny przyległe. Tworzą ją naturalne i sztuczne ramiona Świny
- obejmujące położone między nimi wyspy, południowo-zachodnie wybrzeża wyspy Wolin
oraz
południowo-wschodnie
fragmenty
wyspy
Uznam,
przylegające
do
Kanału
Piastowskiego. Ponad 70 % powierzchni otwartej zajmują słonawy, zbiorowiska halofilnego
półszuwaru oraz płaty szuwaru właściwego. Znikomą część terenu zajmują pola orne.
Powierzchnia leśna (kilkanaście % powierzchni lądowej) zajęta jest przez olsy, nadmorskie
bory bażynowe, lasy mieszane brzozowo-dębowe i lasy mieszane bukowo-dębowe.
Wysoczyznowa część wyspy Wolin obejmuje pasmo Wolińskiej moreny czołowej
z kulminacją na wzniesieniu Grzywacz. Jej obszar pokrywają głównie lasy - bory sosnowe,
lasy mieszane bukowo-dębowe i sosnowo-bukowe, buczyny pomorskie oraz olsy. Nieco
150
ponad 3 % powierzchni zajmują jeziora z dominującymi płytkimi jeziorami polodowcowymi.
Od północy granicę lądu ustalają klify i niewielkie odcinki wydm. oraz mniejsze obszary
rolnicze i industrialne. Wody Zatoki Pomorskiej obejmują pas przybrzeżnych płytki wód
morskich o szerokości 1Mm o głębokości dochodzącej do 10 m. Dno dzięki zróżnicowaniu
(piaszczyste, głazowiska) stanowi bardzo ważny obszar rozrodu ryb, biotop małży
i makroalg. Jest to istotna baza pokarmowa ptaków migrujących i zimujących.
Obszar obejmuje ostoję ptasią o randze europejskiej PL001.Występuje w niej, co najmniej 38
gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 27 gatunków ptaków
z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje ponad 160 gatunków, a liczba stwierdzonych
przekracza 240. Jest to ważna ostoja wodniczki - gniazduje tutaj 1-3% populacji krajowej
(C1,C6). W okresie lęgowym gnieździ się tutaj ponad 1% populacji krajowej bielika (C1,C6,
PCK), i krakwy. Nieregularnie podejmują tutaj lęgi batalion i biegus zmienny. Lęgi
wyprowadza tutaj również derkacz (C1). Poza okresem lęgowym na obszarze występują
znaczące koncentracje zimujących nurogęsi (C3), gęgaw (C7), bielaczka (C2).
Zagrożenia dla obszaru stanowią zanieczyszczenie przez przemysł i żeglugę, zlokalizowane
w obrębie obszaru wysypisko odpadów komunalnych m. Świnoujścia, zaniechanie wypasu,
wiosenne wypalanie roślinności, pewne formy rybołóstwa (sieci stawne), obwałowania
niektórych wysp wstrzymujące zalewy, eutrofizacja. Pozyskiwanie trzciny, nadmierna
koncentracja ruchu turystycznego.
Występują następujące formy ochrony:

Rezerwat Przyrody: Karsiborskie Paprocie (37,8 ha),

Społeczny Rezerwat Przyrody Karsiborska Kępa - powierzchnia 197,6 ha,

Park Narodowy: Woliński Park Narodowy - powierzchnia 10937,40 ha,

Społeczny rezerwat przyrody Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Wybrzeża powierzchnia 35 ha.
się następująco:









zbiorniki wodne
bagna
łąki i pastwiska
lasy liściaste
lasy iglaste
cieki wodne
lasy mieszane
grunty orne
plaże, wydmy i piaski
19,00 %
18,00 %
16,00 %
13,00 %
10,00 %
9,00 %
8,00 %
5,00 %
1,00 %
151

1,00 %
o
znaczenie dla obszaru B: Gavia stellata (nur rdzawoszyi), Gavia arctica (nur
czarnoszyi), Podiceps auritus (perkoz rogaty),
Mergus albellus (bielaczek),
Acrocephalus paludicola (wodniczka),
o
znaczenie dla obszaru C: Botaurus stellaris (bąk), Cygnus cygnus (łabędź krzykliwy),
Milvus milvus (kania ruda), Haliaeetus albicilla (bielik), Circus aeruginosus (błotniak
stawowy), Circus cyaneus (błotniak zbożowy), Philomachus pugnax (batalion), Larus
minutus (mewa mała), Alcedo atthis (zimorodek), Sylvia nisoria (jarzębatka), Lanius
collurio (gąsiorek), Calidris alpina schinzii (biegus zmienny)
o
znaczenie dla obszaru D: Ixobrychus minutus (bączek), Egretta alba (czapla biała),
Platalea leucorodia (warzęcha), Branta leucopsis (bernikla białolica), Pernis apivorus
(trzmielojad), Circus pygargus (błotniak łąkowy), Falco columbarius (drzemlik), Falco
peregrinus (sokół wędrowny), Porzana porzana (kropiatka), Crex crex (derkacz),
Grus grus (żuraw), Pluvialis apricaria (siewka złota), Tringa glareola (łęczak), Sterna
caspia (rybitwa wielkodzioba), Bubo bubo (puchacz), Asio flammeus (sowa błotna),
Caprimulgus europaeus (lelek), Dryocopus martius (dzięcioł czarny), Dendrocopos
medius (dzięcioł średni), Lullula arborea (lerka), Luscinia svecica (podróżniczek),
Ficedula parva (muchołówka mała).
79/409/EWG
o
znaczenie dla obszaru B: Mergus serrator (tracz długodzioby),
o
znaczenie dla obszaru C: Anser fabalis (gęś zbożowa), Anser anser (gęgawa), Anas
strepera (krakwa), Aythya ferina (głowienka), Mergus merganser (nurogęś).
ZALEW KAMIEŃSKI I DZIWNA (PLB320011)
Obszar obejmuje Zalew Kamieński i Zalew Wrzosowski, utworzone przez przyujściowy
odcinek rzeki Dziwny, połączone z Bałtykiem wąskim kanałem, leżącą na Zalewie
152
Kamieńskim Wyspę Chrząszczewską, rzekę Dziwnę, aż do jej wypływu z Zalewu
Szczecińskiego oraz położone na Wolinie jezioro Koprowo.
Ostoja ptasia o randze krajowej K01 (Zalew Kamieński). Występują co najmniej 23 gatunki
ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).
Ważny obszar głównie dla ptaków wodno-błotnych. W okresie lęgowym obszar zasiedla co
najmniej 1 % populacji krajowej C3 i C6) następujących gatunków: krakwa, ohar (PCK),
perkoz dwuczuby, płaskonos, błotniak zbożowy (PCK), kania ruda (PCK); w stosunkowo
wysokim zagęszczeniu (C7) występuje jarzębatka i wodniczka (PCK). W okresie wędrówek
występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) następujących
gatunków: łabędź krzykliwy, gęś zbożowa i białoczelna (do 10 000 osobników); pierzy się
200-250 gęgaw (C3). W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku
wędrówkowego (C2) bielaczka; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje
nurogęś.
Główne zagrożenia to: wypalanie roślinności, wydobywanie torfu, zmiana użytkowania ziemi,
zaniechanie gospodarki łąkarskiej, penetrowanie siedlisk przez ludzi i zwierzęta domowe,
zanieczyszczenie wód ściekami komunalnymi i przemysłowymi, elektrownie wiatrowe wokół
Wolina, kłusownictwo, turystyka.
Brak ochrony.
się następująco:










zbiorniki wodne
grunty orne
łąki i pastwiska
bagna
lasy liściaste
lasy mieszane
lasy iglaste
torfowiska
38,00 %
28,00 %
17,00 %
5,00 %
3,00 %
3,00 %
2,00 %
2,00 %
1,00 %
1,00 %
o
znaczenie dla obszaru C: Botaurus stellaris (bąk), Cygnus cygnus (łabędź krzykliwy),
Mergus albellus (bielaczek), Milvus milvus (kania ruda), Haliaeetus albicilla (bielik),
153
Circus aeruginosus (błotniak stawowy), Circus cyaneus (błotniak zbożowy), Circus
pygargus (błotniak łąkowy), Porzana porzana (kropiatka), Crex crex (derkacz), Alcedo
atthis (zimorodek), Acrocephalus paludicola (wodniczka), Sylvia nisoria (jarzębatka),
Lanius collurio (gąsiorek),
o
znaczenie dla obszaru D: Podiceps auritus (perkoz rogaty), Ciconia ciconia (bocian
biały), Cygnus bewickii (łabędź czarnodzioby), Pernis apivorus (trzmielojad), Milvus
migrans (kania czarna), Falco columbarius (drzemlik), Falco peregrinus (sokół
wędrowny), Grus grus (żuraw), Pluvialis apricaria (siewka złota), Tringa glareola
(łęczak), Sterna hirundo (rybitwa rzeczna), Chlidonias niger (rybitwa czarna),
Dryocopus martius (dzięcioł czarny), Lullula arborea (lerka),
79/409/EWG:
o
znaczenie dla obszaru B: Tadorna tadorna (ohar),
o
znaczenie dla obszaru C: Podiceps cristatus (perkoz dwuczuby), Anser fabalis (gęś
zbożowa), Anser anser (gęgawa), Anas strepera (krakwa), Anas clypeata
(płaskonos), Bucephala clangula (gągoł), Mergus merganser (nurogęś), Tringa
totanus (krwawodziób),
o
znaczenie dla obszaru D: Ardea cinerea (czapla siwa), Calidris alpina (biegus
zmienny).
ŁĄKI SKOSZEWSKIE (PLB320007)
Obszar
obejmuje rozległy obszar
bagnistych łąk
na wschodnim
brzegu Zalewu
szczecińskiego, pomiędzy miejscowościami Gąsierzyno na południu, Żarowo na wschodzie
i Skoszewo na północy. Teren pocięty jest licznymi drobnymi kanałami i rowami. W obrębie
kompleksu łąk znajduje się las olchowo-sosnowy, a także liczne drobne laski i zadrzewienia
olszowe.
Ostoja ptasia o randze krajowej K10. Występują co najmniej 33 gatunki ptaków z Załącznika
I Dyrektywy Ptasiej, 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym
obszar zasiedla co najmniej 1 % populacji krajowej (C6) następujących gatunków ptaków:
błotniak zbożowy (PCK) i kania czarna (PCK), bielik (PCK); w stosunkowo wysokim
zagęszczeniu (C7) występują: derkacz, gąsiorek, kania ruda (PCK), zimorodek i żuraw.
154
Zagrożenia dla obszaru stanowią: zmiana sposobu uprawy, znaczne ograniczenie wypasu
bydła, niewłaściwe melioracje, drapieżnictwo, zanieczyszczenie produktami stosowanymi
w gospodarce rolnej i komunalnej (ścieki, odpady, nawozy, pestycydy), penetracja ludzka
(działki rekreacyjne, kłusownictwo, linie energetyczne, elektrownie wiatrowe),

Rezerwat Przyrody: Białodrzew Kopicki (10,5 ha), Czarnocin (9,4 ha).
się następująco:








łąki i pastwiska
grunty orne
lasy liściaste
lasy iglaste
lasy mieszane
bagna
65,00 %
15,00 %
8,00 %
6,00 %
3,00 %
1,00 %
1,00 %
1,00 %
o
znaczenie dla obszaru C: Botaurus stellaris (bąk), Ixobrychus minutus (bączek),
Pernis apivorus (trzmielojad), Milvus migrans (kania czarna), Milvus milvus (kania
ruda), Haliaeetus albicilla (bielik), Circus aeruginosus (błotniak stawowy), Circus
cyaneus (błotniak zbożowy), Circus pygargus (błotniak łąkowy), Aquila pomarina
(orlik krzykliwy), Porzana porzana (kropiatka), Porzana parva (zielonka), Crex crex
(derkacz), Grus grus (żuraw), Chlidonias niger (rybitwa czarna), Alcedo atthis
(zimorodek), Lullula arborea (lerka), Acrocephalus paludicola (wodniczka), Sylvia
nisoria (jarzębatka), Lanius collurio (gąsiorek),
o
znaczenie dla obszaru D: Egretta alba (czaplabiała), Ciconia nigra (bocian czarny),
Ciconia ciconia (bocian biały), Cygnus cygnus (łabędź krzykliwy), Branta leucopsis
(bernikla białolica), Falco columbarius (drzemlik), Falco peregrinus (sokół wędrowny),
Philomachus pugnax (batalion), Tringa glareola (łęczak), Caprimulgus europaeus
(lelek), Dryocopus martius (dzięcioł czarny), Dendrocopos medius (dzięcioł średni),
Ficedula parva (muchołówka mała).
155
PUSZCZA GOLENIOWSKA (PLB320012)
Jest to obszar specjalnej ochrony ptaków, stanowiący ostoję typu F (obszar
OSO,
całkowicie zawierający w sobie obszar SOO). Jego powierzchnia wynosi 25039,24 ha.
Duży kompleks leśny na północ od Goleniowa i na wschód od brzegu Zalewu
Szczecińskiego, przedstawia obszar dość silnie zmieniony przez działalność człowieka.
Jednakże lasy gospodarcze przyrodniczo przedstawiają dużą wartość ze względu na dobrą
kondycję drzewostanów leśnych i dużą zgodność z charakterem siedlisk. Znajdują się tu
rozległe torfowiska niskie i obszary porośnięte łęgami i olsami. W lasach dominuje sosna,
pozostały jednak fragmenty lasów dębowych i bukowych.
Występuje co najmniej 25 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków
z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Ważna ostoja lęgowych bielika, kani czarnej, kani rudej
i podróżniczka; występuje c. 3% lęgowej populacji krajowej bielika (PCK), co najmniej 1%
populacji krajowej (C6) kani czarnej (PCK), kani rudej (PCK), podróżniczka (PCK) oraz
stosunkowo wysokie zagęszczenie (C7) bąka (PCK), derkacza, kropiatki i żurawia.
Dobrze zachowane zbiorowiska roślinne, zwłaszcza torfowiskowe; w rez. Wilcze Uroczysko
znajduje się stanowisko długosza królewskiego w unikatowym olsie z sosną; na Czerwonym
Jeziorku można obserwować zjawiska związane z rozwojem torfowiska wysokiego typu
bałtyckiego. Bogata fauna płazów i gadów (co najmniej 15 gatunków).
Zanieczyszczenia powietrza z Zakładów Chemicznych Police, osuszanie terenu, presja
turystyczna i rekreacyjna, rybołówstwo, wędkarstwo, kłusownictwo, wydobywanie torfu,
odpady ścieki, pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych, działki rekreacyjne, linie
energetyczne, niewłaściwe melioracje, drapieżnictwo ze strony norki amerykańskiej,
elektrownie wiatrowe, gospodarka leśna, wyrąb niektórych starodrzewi i drzew dziuplastych,
usuwanie martwego drewna z lasu, wypalanie, zarzucanie wypasu, stosowanie pestycydów,
nawozy sztuczne; planowana budowa drogi łączącej Police z Goleniowem przez Odrę.
Obszar położony na terenie Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Puszczy Bukowej
i Goleniowskiej (34 491,7 ha).
Rezerwat Przyrody:
Uroczysko Święta (9,4 ha)
Wilcze Uroczysko (62,8 ha)
156
Bagna Krępskie (400 ha)
się następująco:








lasy iglaste
lasy liściaste
lasy mieszane
lasy w stanie zmian
łąki i pastwiska
grunty orne
Torfowiska, bagna, roślinność na brzegach wód, młaki
Wody śródlądowe (stojące i płynące)
33,00 %
14,00 %
12,00 %
2,00 %
23,00 %
10,00 %
4,00 %
2,00 %
o
znaczenie dla obszaru C: Botaurus stellaris (bąk), Ixobrychus minutus (bączek),
Pernis apivorus (trzmielojad), Milvus migrans (kania czarna), Milvus milvus (kania
ruda), Haliaeetus albicilla (bielik), Circaetus gallicus (gadożer), Circus aeruginosus
(błotniak stawowy), Circus cyaneus (błotniak zbożowy), Circus pygargus (błotniak
łąkowy), Aquila pomarina (orlik krzykliwy), Porzana porzana (kropiatka), Crex crex
(derkacz), Grus grus (żuraw), Bubo bubo (puchacz), Alcedo atthis (zimorodek),
Lullula arborea (lerka), Luscinia svecica (podróżniczek)
o
znaczenie dla obszaru D: Ciconia nigra (bocian czarny), Ciconia ciconia (bocian
biały), Cygnus bewickii (łabędź czarnodzioby), Cygnus cygnus (łabędź krzykliwy),
Pandion haliaetus (rybołów), Falco columbarius (drzemlik), Falco peregrinus (sokół
wędrowny), Pluvialis apricaria (siewka złota),
Tringa glareola (łęczak), Sterna
hirundo (rybitwa rzeczna), Sterna albifrons (rybitwa białoczelna) Chlidonias niger
(rybitwa czarna), Caprimulgus europaeus (lelek), Dryocopus martius (dzięcioł
czarny), Dendrocopos medius (dzięcioł średni), Ficedula parva (muchołówka mała).
Sylvia nisoria (jarzębatka), Lanius collurio (gąsiorek), Tetrao tetrix (cietrzew ).
79/409/EWG:
o
znaczenie dla obszaru D: Buteo buteo (myszołów), Falco tinnunculus (pustułka),
Falco subbuteo (kobuz), Perdix perdix (kuropatwa), Coturnix coturnix (przepiórka),
157
Calidris alpina (biegus zmienny), Tringa ochropus (samotnik), Streptopelia turtur
(turkawka), Asio otus (uszatka), Jynx torquilla (krętogłów), Picus viridis (dzięcioł
zielony), Motacilla flava (pliszka żółta), Motacilla cinerea (pliszka górska), Saxicola
rubetra (pokląskwa), Saxicola torquata (kląskawka), Turdus pilaris (kwiczoł),
Locustella naevia (świerszczak), Locustella fluviatilis (strumieniówka), Acrocephalus
arundinaceus (trzciniak), Remiz pendulinus (remiz), Lanius excubitor (srokosz),
Carpodacus erythrinus (dziwonia), Acrocephalus dumetorum (zaroślówka).
4.2. POZOSTAŁE OBSZARY CHRONIONEJ PRZYRODY
4.2.1. WOLIŃSKI PARK NARODOWY
Woliński Park Narodowy obejmuje centralną część Wyspy Wolin, część Zalewu
Szczecińskiego wraz z Deltą Wsteczną Świny oraz pas przybrzeżnych wód Bałtyku
o szerokości 1 mili morskiej. Jego powierzchnia wynosi 10937 ha, w tym ochroną ścisłą
objęto 6 leśnych obszarów o łącznej powierzchni 224 ha, określanych nazwą obszarów
ochrony ścisłej lub potocznie rezerwatami ścisłymi.
W granicach Parku znajdują się wody Zatoki Pomorskiej przylegające do obszaru w pasie
o szerokości 1 mili morskiej.
W Wolińskim Parku Narodowym dotychczas stwierdzono występowanie około 1150
gatunków roślin naczyniowych. Oprócz roślin słonolubnych związanych z wybrzeżem
morskim, a w szczególności plażą, i wodnych związanych z jeziorami i wodami Zalewu
Szczecińskiego, rosną tu bardzo rzadkie rośliny zbiorowisk skarp kserotermicznych, czyli
ciepłolubnych. Ze względu na rolę tego obszaru dla ochrony flory i fauny o znaczeniu
wspólnotowym obszar Wolińskiego Parku Narodowego stał się jednym ze sztandarowych
obiektów planowanego i zgłoszonego przez Ministra Środowiska RP do Komisji Europejskiej
obszaru Natura 2000 Wolin i Uznam PLH 320019.
Szczególnymi walorami przyrodniczymi charakteryzują się w WPN zespoły buczyn. Położone
są przede wszystkim w sąsiedztwie klifów. Szczególny walor posiada buczyna storczykowa
będąca miejscem występowania 9 gatunków storczyków. Wszystkie te drzewostany
spełniają definicję siedlisk przyrodniczych ujętych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej.
Kolejnymi szczególnie cennymi siedliskami WPN są łąki halofilne. Są one siedliskiem
występowania specyficznych gatunków roślin słonolubnych i miejscem odbywania lęgów
kilkudziesięciu rzadkich gatunków ptaków wodno – błotnych i łąkowych, w tym kulika
158
wielkiego, rycyka, krwawodzioba, kszyka, biegusa zmiennego, błotniaka łąkowego
i wodniczki.
Największe zagrożenia dla przyrody parku to przecinające jego tereny drogi, a w
szczególności droga krajowa nr 3 i linia kolejowa łączące port w Świnoujściu z pozostałymi
rejonami Polski, a także linie energetyczne.
4.2.2. REZERWATY PRZYRODY
Rezerwat przyrody „Białodrzew Kopicki”
Ok. 1600 m od przebiegu trasy gazociągu w Wariancie III
Rezerwat chroniący odcinek strefy litoralu Zalewu Szczecińskiego. Charakterystyczne dla
niego są zespoły lasów łęgowych oraz szuwarów rozwijających się na przybrzeżnych
płyciznach. Na uwagę zasługuje objęcie ochroną siedlisk fauny dennej – koloni małży
słodkowodnych – szczeżui wielkiej, szczeżui gruboskorupowej. W przypadku realizacji
wariantu III istnieje możliwość negatywnego wpływu inwestycji na stan rezerwatu – jego
części wodnej, szczególnie na kolonie małży (zabrudzenie wody, uruchomienie osadów).
Rezerwat przyrody „Olszanka”
Ok. 200 m od trasy gazociągu w obu wariantach.
Rezerwat chroniący torfowisko bałtyckie, które wykształciło się na terasie Zalewu
Szczecińskiego. W przeszłości silnie przekształcone, obecnie jest renaturalizowane, poprzez
ograniczenie odpływu wody. Rezerwat jest bardzo ważną ostoją bielików. Z flory torfowisk
występuje silna populacja długosza królewskiego. Ze względu na torfowy charakter podłoża
i niewielką odległość od granic inwestycja w obu wariantach może mieć potencjalny
negatywny wpływ na stan rezerwatu.
Rezerwat przyrody „Karsiborskie Paprocie”
Ok. 800 m od trasy gazociągu w Wariancie I
Rezerwat leśny, na torfowisku niskim, z występującym długoszem królewskim. Obiekt
stanowi ostoję bielików. Występuje tu z bardzo dużą ilością martwych drzew – efekt
wyjątkowo długiego zalewu posztormowego. Drewno to jest istotną ostoją dla ksylobiontów
dęba. Z racji położenia po zachodniej stronie Kanału Piastowskiego rezerwat ten praktycznie
nie podlega wpływowi planowanej inwestycji – wariantu III.
159
4.2.3. POMNIKI PRZYRODY
Pomniki przyrody stanowią istotny element krajobrazowy, przyrodniczy jak i historyczno pamiątkowy. Są to prawnie chronione twory przyrody żywej i nieożywionej, o szczególnych
wartościach naukowych wyróżniające się indywidualnymi cechami.
Na obszarach pięciu gmin województwa zachodniopomorskiego, przez które przebiega trasa
planowanego gazociągu przesyłowego występują liczne pomniki przyrody, w większości
ożywionej w postaci pojedynczo lub grupowo rosnących drzew.
Na terenie gminy Świnoujście występuje 15 pomników przyrody ożywionej - pojedynczo
rosnących drzew. W rejonie planowanej inwestycji w obu wariantach znajdują się
następujące pomniki przyrody:
 Świnoujście ulica Białoruska (Warszów) – dąb szypułkowy, dąb szypułkowy „Dąb
Latarników”
 Świnoujście ulica Barlickiego (Warszów) - 2 cisy pospolite
 Świnoujście Warszów Port - 2 platany klonolistne
 Świnoujście ulica Sąsiedzka/Szmaragdowa (Przytór) – dąb szypułkowy
 Świnoujście ulica Sasiedzka (Przytór) cmentarz - dąb szypułkowy.
Wyszczególnione powyżej zatwierdzone jako pomniki przyrody drzewa nie występują
w bliskim sąsiedztwie trasy planowanego gazociągu.
Na obszarze gminy Międzyzdroje znajduje się 6 pomników przyrody obejmujących
pojedyncze drzewa lub grupy drzew.
Tabela 23. Pomniki przyrody na terenie gminy Międzyzdroje.
dąb szypułkowy
Obwód (cm)
wysokość (m)
-
oddz.221k
Międzyzdroje
robinia z bluszczem
195 cm,15 m
ul.Zdrojowa
3.
L-ctwo Wicko
dąb bezszypułkowy
420 cm,25 m
oddz.89
4.
Międzyzdroje
445 cm,32 m
ul.Spokojna
5.
Międzyzdroje
465 cm,29m
ul.Bochaterów W-wy
6.
Wapnica
dąb szypułkowy
„Karczmarz”
dąb szypułkowy
„Telesfor”
dąb szypułkowy
„Prastary”
685 cm,13 m
przy głównej drodze
Lp.
Miejscowość
Obiekt chroniony
1.
L-ctwo Lubiewo
2.
Lokalizacja
160
Tabela 24. Obiekty proponowane do ochrony jako pomniki przyrody (PP) na terenie gminy
Międzyzdroje.
Lp.
Lokalizacja
Gatunek
Nr 1
Nr 2
Nr 3
Nr 4
Nr 5
Nr 6
WPN oddz.48k
WPN oddz.49c
WPN oddz.7m
Ośr.”Gardno”
WPN oddz.70i
WPN oddz.110
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Sosna pospolita
Buk pospolity
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Nr 7
Nr 8
Nr 9
Nr 10
Nr 11
Nr 12
WPN oddz.110c
WPN oddz.110d
półwysep jez. Czajcze
przy drodze Warnice - Wiselka
WPN oddz.112i
WPN oddz.112j
Dąb szypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Daglezja
Dąb szypułkowy
Żywotnik zachodni
Dąb bezszypułkowy
Nr 13
Nr 14
Nr 15
Nr 16
Nr 17
Nr 18
Nr 19
Nr 20
Nr 21
Nr 22
Nr 23
Nr 24
Nr 25
Nr 26
Nr 27
Nr 28
Nr 29
Nr 30
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Buk pospolity
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Buk zwyczajny
Dąb bezszypułkowy
Dąb szypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Buk zwyczajny
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Buk zwyczajny
Nr 39
Nr 40
Nr 41
WPN oddz.53g
WPN oddz.54h
WPN oddz.28f
WPN oddz.9p
WPN oddz.11p
WPN oddz.11j
WPN oddz.13h
WPN oddz.13h
WPN oddz.58h
WPN oddz.35a
WPN oddz.13j
WPN oddz.34c
WPN oddz.36g
WPN oddz.36d
parking przy rez. żubrów
WPN oddz.16m
WPN oddz.16w
Międzyzdroje
ul.1000-leciaPanstwa Polskiego
Międzyzdroje
ul.1000-lecia Panstwa Polskiego
Międzyzdroje ul.Ludowa
Międzyzdroje ul.Zwycięstwa
Międzyzdroje ul.Zdrojowa
ośr.”Minerwa”
Międzyzdroje
ul.Gryfa Pomorskiego
Międzyzdroje
ul.Niepodleglości dw.PKS
Międzyzdroje ul.Kolejowa
Międzyzdroje ul.Leśna
Nr 42
Międzyzdroje ul.Bukowa
Nr 43
Nr 44
Międzyzdroje
ul.Curie-Sklodowskiej
Nr 31
Nr 32
Nr 33
Nr 34
Nr 35
Nr 36
Nr 37
Nr 38
Cis pospolity
Obwód (cm)
Wysokość (m)
328cm / 22m
370cm / 25m
346cm / 26m
360cm
377cm / 25m
ok.300cm
377cm / 26m
455cm / 26m
30m
pow.300cm
392cm / 23m
380-520cm
26-29m
374cm / 25m
345cm / 23m
315cm / 23m
320cm / 25m
350cm / 26m
360cm / 23m
405cm / 23m
361cm / 26m
367cm / 26m
360cm / 28m
315cm / 25m
315cm / 25m
340cm / 23m
375cm / 20m
380cm / 26m
376cm / 26m
330cm / 22m
Uwagi
grupa dębów na
płn. jez. Czajcze
cmemtarz
grupa drzew
grupa 3 drzew
grupa 4 dzrew
2 drzewa
grupa 9 drzew
2 drzewa
Dąb szypułkowy
Cis pospolity
Wiąz szypułkowy
Bukszpan wieczniezielony
Buk zwyczajny
110-108cm
8-9m
364cm / 20m
330cm / 16m
3,5m
330cm / 18m
Cis pospolity
-
2 drzewa
Topola czarna
490cm / 22m
Dąb bezszypułkowy „Bolko”
Dąb szypułkowy
Dąb szypułkowy
„Dąb Storady”
Buk zwyczajny
435cm / 22m
405cm / 18m
310cm / 18m
Dąb bezszypułkowy
„Regalica”
Grusza wielkolistna
400cm / 22m
440cm / 18m
2 drzewa
drzewo
pniach
o
dwu
-
161
Nr 49
Nr 50
Nr 51
Nr 52
Nr 53
Nr 54
Nr 55
Międzyzdroje
ul.Niepodleglości
Międzyzdroje ul.Niepodleglości
Międzyzdroje skrzyżowanie
ul.Gryfa Pomorskiego i Dąbrówki
Międzyzdroje
ul.Gryfa Pomorskiego
WPN oddz.90d
WPN oddz.90d
WPN oddz.90d
Wicko ul.Kolonijna
WPN oddz.120b
Lubin
Lubin przy kościele
Nr 56
WPN oddz.90d
Nr 57
Nr 58
WPN oddz.146f
WPN oddz. 146i
Nr 59
Nr 60
WPN oddz. 146d
WPN oddz. 146d
Nr 61
WPN oddz. 146f
Buk zwyczajny
„Buku Kr Władysława”
Dąb bezszypułkowy
Buk zwyczajny
Buk zwyczajny
Dąb szypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Dąb szypułkowy
Lipa drobnolistna
„Babki proszalne”
Dąb bezszypułkowy
„Wolinianin”
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
„Bliźniaki”
Dąb bezszypułkowy
Dąb bezszypułkowy
„Puszczyk”
Dąb bezszypułkowy
Nr 62
Nr 63
N-ctwo Miedzyzdroje oddz.166a
N-ctwo Miedzyzdroje oddz.166a
przy szosie
WPN oddz.217b
Dąb bezszypułkowy
Jodla grecka
„Elżbieta”
Dąb szypułkowy
Nr 45
Nr 46
Nr 47
Nr 48
Nr 64
Buk zwyczajny
375cm / 20m
Buk zwyczajny
Kasztan jadalny
350cm / 20m
104cm / 13m
420cm,320cm,
321cm
472cm / 22m
530cm/ 18m
377cm / 22m
545cm / 20m
315cm / 26m
480-395cm
23-21m
530cm / 19m
470cm / 18m
400-350 cm
21-22m
380cm / 17m
405cm / 18m
471-550cm
18-18m
336cm / 25m
350cm / 28m
423cm / 26m
Istniejące, jak i proponowane do utworzenia pomniki przyrody występujące na terenie gminy
Międzyzdroje nie rosną w obszarze trasy projektowanego gazociągu
przesyłowego (w
Wariancie I).
Jedynie na odcinku pomiędzy miejscowościami Zalesie – Wicko trasa gazociągu przebiega
w dalszym
rejonie od rosnących buków i dębów kwalifikowanych jako istniejące
i projektowane pomniki przyrody, co jednak nie stwarza bezpośredniego zagrożenia dla
chronionych obiektów.
Również trasa gazociągu nie koliduje z uznanym za pomnik przyrody głazem narzutowym
Mieszko I" (największy na Wolinie) znajdującym się między jeziorem Czajczym a Górą Św.
Anny, którego obwód wynosi 11,5 m, a wysokość 1,0 m.
W obrębie gminy Wolin występuje wiele tworów przyrody żywej i nieożywionej, spełniających
wymagania uznania za pomniki przyrody. Są to stare okazałe pojedyncze drzewa
występujące najliczniej w parkach zabytkowych, aleje przydrożne, głazy narzutowe.
 13 dawnych pomników przyrody (pojedyncze drzewa i grupy drzew) ustanowionych
w latach 60-tych, które w latach 90-tych utraciły status pomników :

Dwa dęby szypułkowe – Piaski Wielkie, park.
162












Dąb szypułkowy – Leśn. Troszyn, oddz. 473d.
15 cisów pospolitych – Wiejkowo, park.
Dąb szypułkowy – Wiejkowo, park.
Buk pospolity odmiany czerwonej - Wiejkowo, park.
Dąb szypułkowy – Mokrzyca Wielka, teren szkoły.
Dwa dęby szypułkowe – Mokrzyca Wielka, teren szkoły.
Żywotnik olbrzymi – Wisełka, ul. Nowowiejska 26.
Sosna z bluszczem pospolitym – Wisełka ul. Leśna.
Cztery żywotniki olbrzymie – Wisełka ul. Leśna 22
Dąb szypułkowy – Łowno, Zastań 25.
Platan klonolistny – Wiejkówko, park.
5 cisów pospolitych – Wiejkówko, park.
Nowe obiekty, w tym:
 Pojedyncze drzewa:









Nadl. Międzyzdroje oddz. 99d - dąb szypułkowy, daglezja;
Nadl. Międzyzdroje oddz. 101g - modrzew, olsza;
Nadl. Międzyzdroje oddz. 103c - jałowiec pospolity;
Nadl. Rokita oddz. 453d - 2 dęby szypułkowe o obw. 500 cm, 463 cm,;
Nadl. Rokita oddz. 472b - dąb szypułkowy o obw. 437 cm;
Nadl. Rokita oddz. 466c - dąb szypułkowy o obw. 702 cm;
Chynowo - dąb szypułkowy - przy drodze do Kol. Kołczewo o obw. 600 cm;
Karnocice - żywotnik [zach. część wsi, przed lasem];
Kodrąbek - żywotnik o obw. 100 cm [przy bud. ALP, przy drodze leśnej na
zachód od wsi];
 Kołczewo - lipa o obw. 410 cm [działka kościelna];
 Kołczewo - żywotnik o obw. 230 cm [działka kościelna];
 Kołczewo - 2 jesiony „Miłko” i „Przemko” [przed szkołą];
 Mierzęcin - dąb szypułkowy z owocującym bluszczem o obw. 300 cm
[działka kościelna];
 Unin - jesion przy drodze do cmentarza o obw. 400 cm;
 Warnowo - 2 lipy [przy bud. nr 42 o obw. 350 cm, 400 cm;
 Wiejkowo - 2 klony przy drodze do Recławia o obw. 300 cm;
 Wiejkowo - dąb szypułkowy przy grobowcu, na południe od wsi o obw. 500
cm;
 Wisełka - 2 buki na południe od OSW „Bielik” o obw. 300 cm, 350 cm;
 Wolin - dąb szypułkowy z owocującym bluszczem na cmentarzu
komunalnym z bluszczem owocującym - 400 cm;
 Żółwino - dąb szypułkowy nad Lewieńską Strugą i nad jez. Żółwino o obw.
450 cm;
 Żółwino - jesion nad Lewieńską Strugą i nad jez. Żółwino o obw. 400 cm;
 Żółwino - kasztanowiec nad Lewieńską Strugą i nad jez. Żółwino o obw.
350 cm;
 Żółwino - topola nad Lewicką Strugą i nad jez. Żółwino o obw. 650 cm;
 Nowe Kołczewo - dąb szypułkowy.
 pojedyncze drzewa i grupy drzew w parkach zabytkowych w Dobropolu, Mierzęcinie,
Mokrzycy
Wielkiej,
Piaskach,
Strzegowie,
Uninie,
Wiejkowie
i Wiejkówku.
 aleje:
 Wisełka - z centrum wsi do OSW „Bielik” - aleja kasztanowców;
163










Chynowo - aleja dębowa;
Wolin-Darzowice - aleja mieszana - klony, dęby, lipy, jesiony;
Darzowice-Unin - aleja lipowa;
Korzęcin-Łuskowo - aleja klonowa;
Łuskowo-Sierosław - aleja jesionowa i lipowa;
Łuskowo-majątek - aleja i szpaler kasztanowców;
Kołczewo-Kodrąb - aleja kasztanowców;
Kodrąb-Unin - aleja lipowo - klonowa;
Wiejkowo-Recław - aleja kasztanowców;
Wiejkowo-Wiejkówko - aleja dębowa.
 głazy: „Wydrzy Głaz”, obwód 6,10 m - na brzegu jez. Czajczego, częściowo
zanurzony w wodzie.
Na obszarze gminy Wolin projektowana trasa gazociągu w Wariancie I nie przebiega w
sąsiedztwie istniejących i proponowanych pomników przyrody.
W obrębie gminy Stepnica znajduje się 6 chronionych prawnie obiektów w postaci pomników
przyrody. Są to:







Dąb szypułkowy przy ul. Krzywoustego 39 w Stepnicy;
Dąb szypułkowy oddz. 52a leśnictwo Żarnówko, Nadleśnictwa Goleniów;
Cis pospolity oddz. 42c leśnictwo Żarnówko, Nadleśnictwa Goleniów;
Buk zwyczajny oddz. 254d leśnictwo Jaźwiec, Nadleśnictwa Goleniów;
Cis pospolity oddz. 285d leśnictwo Jaźwiec, Nadleśnictwa Goleniów;
Dąb szypułkowy oddz. 285b leśnictwo Jaźwiec, Nadleśnictwa Goleniów;
Dąb szypułkowy pn. „Dąb Paweł” rosnący w pasie drogi powiatowej nr 30
w Czarnocinie;
Ponadto proponuje się uznać za pomniki przyrody 46 następujących obiektów:













Dąb szypułkowy Łąka
Dąb szypułkowy Łąka
Cis pospolity Żarnowo Aleja lip drobnolistnych, klonów czerwonych, klonów, ,jaworów
7dębów szypułkowych Żarnowo
Dąb szypułkowy Żarnowo
Dąb szypułkowy Kopice
Dąb szypułkowy Żarnówko
Dąb szypułkowy Żarnówko
2 buki zwyczajne Leśnictwo Rybitwa
Sosna zwyczajna Leśnictwo Rybi twa 114a
Wierzba biała Świętowice
Klon zwyczajny Chełminek
9 dębów szypułkowych Stepniczka
164





























Topola biała (białodrzew) Stepnica
Dąb szypułkowy Stepnica
Szpaler dębów szypułkowych Stepnica
Dęby szypułkowe Stepnica
Buk zwyczajny Stepnica
Lipa Stepnica
Klon jawor Widzieńsko
Jedlica Douglasa Widzieńsko
Cis pospolity Leśnictwo Jaźwiec
Buk Leśnictwo Jaźwiec.
Dąb szypułkowy Budzień
Dąb szypułkowy Leśnictwo Żarnówko
Dąb szypułkowy Leśnictwo Żarnówko.
Dąb szypułkowy Leśnictwo Żarnówko.
Cis pospolity Leśnictwo Jaźwiec
Buk zwyczajny Leśnictwo Jaźwiec
Dąb szypułkowy Leśnictwo Stepnica
Aleja 50 drzew – dębów szypułkowych Leśnictwo Stepnica
Na obs zar ze gminy Stepnica trasa projektowanego ga zociągu w Wariancie I
pr zebiega
w
pr zyr ody(15m
bliskim
od
sąsied ztw ie
obrysu
korony
w okolicy m iejscow ości
Stepnica
lokalną
rośnie
w zdłu ż
której
dwóch
projektowanych
najbli żej
zlokali zow anego
projektowany
s zpaler
dębów
ga zociąg
pomników
dr zewa),
t j.
pr zecina drogę
s zypułkow ych,
natomiast
w okolicy m iejscowości Bud zeń trasa (dla obu war iantów) biegnie w pobli żu
jednego dębu s zypułkowego, ale w be zpiec zne j odległości (>15m od obrysu
korony).
Miejsca występowania pomników pr zyr ody nieo żyw ionej w postaci formacji
geologic znych, nagr omad zeń skamieniałości lub tworów mineralnych or a z
fragmenty
eksploat owanych
i niec zynnych
wyrobisk
powier zchniowych
165
i pod ziem nych znajdują się w znac zn ej odległości od wyznac zonej trasy
ga zociągu.
Na terenie gminy Goleniów znajduje się 47 pomników przyrody usankcjonowanych
stosownymi aktami prawnymi.
Tabela 25. Pomniki przyrody na terenie gminy Goleniów.
Lp.
P1
P2
P3
P444
P45
P46
P 47
Gatunek
Lokalizacja
2 Dęby szypułkowe (Uchwała Nr LII/466/02 z dn.
24.06.2002)
Lipa drobnolistna „Anna” (Rozporządzenie Nr 12/2003
z dn. 25.06.2003)
Dąb bezszypułkowy
40 Dębów szypułkowych (Uchwała Nr IX/147/03 z dn.
28.05.2003)
Dąb szypułkowy „Dąb pańszczyźniany”
( Uchwałą Nr IX/148/03 z dn. 28.05.2003)
Dąb szypułkowy (Uchwałą Nr IX/148/03 z dn.
28.05.2003)
Świerk pospolity (Uchwałą Nr IX/148/03 z dn.
28.05.2003)
Samodzielny Publiczny Szpital w
Goleniowie ul. Nowogardzka 2
Nadl. Kliniska, oddz. 326o
Leśnictwo Mosty, oddz. 699 a,b,c
Leśnictwo Mosty, oddz. 702d
Leśnictwo Mosty, oddz. 703b
Leśnictwo Krępsko oddz. 718c
Poniższy zamieszczony wykaz wyszczególnia projektowane i proponowane pomniki
przyrody obejmujące pojedyncze drzewa, grupy drzew i aleje oraz 2 głazy narzutowe jako
element przyrody nieożywionej (wg materiałów zawartych w „Studium zagospodarowania
przestrzennego gminy Goleniów”).
Tabela 26. Obiekty proponowane do ochrony jako pomniki przyrody (PP) na terenie gminy
Goleniów.
Lp.
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
Gatunek
D ą b szypułkowy
Buk pospolity
Buk pospolity
D ą b s z yp u ł k o w y
D a g l e zj a zi e l o n a
Lokalizacja
N a d l e ś n i c t wo K l i n i s k a , L e ś n i c t wo
Z a b r o d zi e o d d z. 7 3 d
Z a b r o d zi e o d d z. 9 9 b
Z a b r o d zi e o d d z. 1 2 3 b
Z a b r o d zi e o d d z. 1 2 8 k
Uwagi
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
166
P9
P10
P11
P12
P13
P14
P15
P16
P17
P18
P19
P20
P21
P22
P23
P24
P25
P26
P27
P28
P29
P30
P31
P32
Buk pospolity
Cis pospolity
W ie r zb a b i a ł a
B r zo za b r o d a wk o wa t a
Lipa drobnolistna
Ś wi e r k z w yc za j n y
B u k z w yc za j n y
P33
P34
P35
P36
P37
Lipa drobnolistna
Lipa drobnolistna
W ią z s z yp u ł k o w y
P38
P39
P40
P41
P42
P43
P44
P45
P46
Z a b r o d zi e o d d z. 1 2 9 g
Z a b r o d zi e o d d z. 1 5 3 d
L u b c z yn a o d d z. 1 4 3 a
L u b c z yn a o d d z. 1 4 3 d
L u b c z yn a o d d z. 1 4 3 d
R u r z yc a o d d z. 3 2 7 i
N a d l e ś n i c t wo G o l e n i ó w , L e ś n i c t w o
N i e wi a d o w o o d d z. 4 9 7 k
W ie r zc h o s ł a w 1 6 n a p o d w ó r k u
posesji
3 k m p r ze d N i e w i a d o we m ł ą k a
między szosą a lasem.
B i a ł u ń , p r z y p o l n e j d r o d ze o k . 3 0 0 m
o d s k r z y żo wa n i a we w s i
Mi ę k o wo 1 9 , za p o s e s j ą
Białuń
Mi ę k o wo , n a p l a c u p r z y k o ś c i e l e
Mi ę k o wo 9 , p o s e s j a k / k o ś c i o ł a
Leśnictwo Krępsko oddz. 718b
B i a ł u ń 1 5 , w o g r o d zi e p o s e s j i
Ł a n i e wo 1 2 , p r z y o p u s zc zo n ym
b u d yn k u
Ż d ża r y
Goleniów, ul. Jagielonki
G o l e n i ó w , u l W o j s k a P o ls k i e g o 3 2 w
o g r o d zi e p o s e s j i
B o l e s ł a wi c e , k / s u s za r n i ( o k . 1 4 0 m
w kierunku płn)
B o l e s ł a wi c e , k / s u s za r n i ( o k . 1 0 0 m
na płn)
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
Projekt
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
B o l e s ł a wi c e , o k . 3 0 m n a p ł n - z a c h
o d b u d yn k u n r 3
B o l e s ł a wi c e , n r 3
s zo s a G o l e n i ó w - Ma r s z e wo
G o l e n i ó w , k / k o ś c i o ł a ( d u że g o )
G o l e n i ó w , k / k o ś c i o ł a ( d u że g o )
Ma r s ze wo , z G o l e n i o wa p r z y
zj e źd zi e w k i e r u n k u Ma r s ze wa
L e ś n i c t w o Z a b r o d zi e , o d d z. 1 2 8 h
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
K a s zt a n o w i e c
z w yc za j n y
G l e wi c
P r zy d r o d ze G o l e n i ó w - R u r k a
P r zy d r o d ze G o l e n i ó w - R u r k a
M o s t y, n a ś r o d k u g ł ó wn e g o
s k r z yż o wa n i a d r ó g w e w s i
Mo s t y, n a p l a c u p r ze d D o m e m
D zi e c k a
K a s zt a n o w i e c
z w yc za j n y
Mo s t y, n a p l a c u p r ze d D o m e m
D zi e c k a
Mo s t y, w p a r k u n a d b r ze g i e m
P r o p o zyc j a
Jedlica Douglasa,
d a g l e zj a , 4 d r ze wa
Grab
Mo d r ze w e u r o p e j s k i
Mo d r ze w e u r o p e j s k i
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
167
P52
6 c i s ó w p o s p o l i t yc h
s u c h e g o r o wu
N a p ł d . o d Ł o zi e n i c y
D a n o wo , k / k o ś c i o ł a
D a n o wo ; o k . 5 0 0 m o d s k r z y żo wa n i a
w
D a n o wo , n a ł ą c e o b e c n i e
n i e u ż yt k o wa n e j
R u r z yc a , 1 0 0 m n a p ł d - z a c h o d
kościoła
R u r z yc a , o b o k . D o m u K u l t u r y
P53
Cis pospolity
Lipa drobnolistna
R u r z yc a , p a r k
Podańsko 29, niedaleko kościoła
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
Lipa drobnolistna
P o d a ń s k o 3 1 w o g r o d zi e p o s e s j i
Podańsko 29, niedaleko kościoła
Ś wi ę t a , n a k o ń c u ws i , n a p r ze c i w n r
24
G o l e n i ó w u l W o j s k a P o l sk i e g o n r 1 6
K r ę p s k o 5 3 n a p o d wó r z u p o s e s j i
Z a ł o m , u l . Ł ą k o wa
D a n o wo , n a p ł d . o d t o r ó w
k o l e j o w yc h , p o l e we j s t r o n i e d r o g i
D a n o wo - Ta r n o w o
Ta r n ó wk o n a d k o r yt e m r ze k i W i s e ł a ,
dwułyszczykowy granitognejs o wymiarach
wys. 1,3 m, obwód 9,5 m
Mo s t y, o d d z. 6 9 1 f . W ys . 1 m . , o b wó d
5,7m
Mo s t y, o d d z. 7 0 0 h
Mi ę k o wo , o d d z. 6 2 7 h
Ż d ża r y, o d d z. 7 7 0 c
Ż d ża r y, o d d z. 7 7 0 c
Ż d ża r y, o d d z. 7 7 0 c
Ż d ża r y, o d d z. 7 8 9 a
O l s za n k a , o d d z. 8 0 7 c
L u b c z yn a o d d z. 1 6 0 h
R u r z yc a o d d z. 3 2 6 o
Białuń, obok. posesji nr 14 i 15
G o l e n i ó w , u l . S a d o wa ,
G o l e n i ó w , u l .W ą s k a ,
Ś wi ę t a , o d p r ze d s zk o l a d o k o ń c a ws i
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
B o l e s ł a wi c e , o d s u s za r n i d o „ k o p a l n i
torfu” w Świętej
od Goleniowa, w kierunku Budna
n a p ł n . o d Ł o zi e n i c y
P r o p o zyc j a
Mo s t y, o d b r a m y d o D o m u D zi e c k a
P r o p o zyc j a
P47
P48
P49
P50
P51
P54
P55
P56
P57
P58
P59
P60
B u k z w yc za j n y
2 d ę b y s z yp u ł k o we
P61
G ł a z n a r zu t o w y
P62
G ł a z n a r zu t o w y
P63
P64
P65
P66
P67
P68
P69
P70
P71
P72
P73
P74
P75
P76
P77
P78
P79
P80
P81
P82
Sosna
Buk pospolity
A l e j a k a s zt a n o wc ó w
A l e j a l i p d r o b n o l i s t n yc h
A l e j a d r ze w r ó żn e
g a t u n k i r o d zi m e
A l e j a wi e r zb b i a ł yc h
Aleja klonów jaworów
Aleja dębów
s z yp u ł k o w yc h
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
168
P83
P84
P85
P86
P87
P88
P89
P90
Aleja buków
z w yc za j n yc h o d m .
c ze r w o n o l i s t n a
Aleja dębów
Aleja dębów
P o d wó j n a a l e j a r ó żn yc h
g a t u n k ó w wi e k o w y c h
d r ze w
Aleja dębów
s z yp u ł k ł o w yc h
Aleja dębów
Aleja klonów
Aleja gł. lip
d r o b n o l i s t n yc h
Mo s t y, i d ą c o d D o m u D z i e c k a
P r o p o zyc j a
D a n o wo , k / k o ś c i o ł a w k i e r u n k u o d
Ma s ze wa
D a n o wo , t u ż za ws i ą w k i e r u n k u
Podańska,
B o r zys ł a w i e c , o d g ł ó w n e g o
s k r z yż o wa n i a d o k o ń c a ws i
P r o p o zyc j a
d r o g a Ta r n o w o - T a r n ó w k o
P r o p o zyc j a
3 0 0 m o d k r zy żó w k i w Z a ł o m i u , w
k i e r u n k u o s i e d l a a s zt a n o we g o
G o l e n i ó w , u l W o j s k a P o ls k i e g o
G o l e n i ó w n a s k we r ze w z d ł u ż
ul.Grota-Roweckiego
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
P r o p o zyc j a
W obrębie gm iny G oleniów trasa ga zociągu w obu wariant ach prowad zi w
sąsied ztwie budynku leśnic zówki w Krępsku, na której t o posesji rośnie
świerk pospolity m ający status pomnika pr zyrody. Znajduje się te ż tam
proponowany do uznania jako pomnik pr zyr ody buk zw yc zajny rosnący
równie ż na podwór zu posesji w sąsied zt wie ist niejącego pomnika pr zyrody. Z
kolei w okolicy miejscowości Danowo trasa ga zociągu w obu wariantach
pr zecina
k olejowe,
tory
w
r ejonie
których
występuje
aleja
dębów
szypułkowych proponowana do u znania za pomnik pr zyrody.
W odniesieniu do usankcjonowanych prawnie pomników przyrody zabrania się:
 niszczenia, ścinania drzew,
 wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających powierzchnię terenu,
 dokonywania zmian stosunków wodnych,
 zanieczyszczania odpadami,
 uszkadzania i zanieczyszczania gleby,
 umieszczania tablic niezwiązanych z ochroną.
W miejscach,
gd zie
trasa
inwestycji
pr zebiega
w
stosunkowo
bliskim
sąsied ztwie istniejących, projektowanych ora z proponowanych pomników
pr zyr ody - dotyc zy t o 1 miejsca w gminie Stepnica ora z 1 m iejsca w gminie
Goleniów - proponuje się nieodwadnianie wykopów i prowadzenie ich pr zy
użyciu ścianek s zc zelnych (w porach suchych) lub zim ą, kiedy podło że jest
zam ar znięte.
169
4.2.4. STREFY OCHRONNE STANOWISK ZWIERZĄT
Planowana trasa gazociągu w wariancie I przebiega w sąsiedztwie granic 3 stref ochronnych
stanowisk zwierząt.
Trasa gazociągu w trzech miejscach biegnie przy granicach stref ochronnych (częściowe)
ustanowionych dla par lęgowych bielików na terenie Nadleśnictwa Międzyzdroje (2)
w odległości 20 m i w Wolińskim Parku Narodowym (1) tuż przy granicy. Dlatego też
prowadzenie robót budowlanych w tych rejonach będzie możliwe jedynie poza sezonem
lęgowym bielików.
W Wariancie III trasa gazociągu nie przebiega w sąsiedztwie stref ochronnych stanowisk
zwierząt.
4.3. ZABYTKI CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE
ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI ORAZ STANOWISKA
ARCHEOLOGICZNE ISTNIEJĄCE W SĄSIEDZTWIE LUB W
BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO
PRZEDSIĘWZIĘCIA
Na terenie rozpatrywanego obszaru, przez który przebiegać ma trasa planowanego
gazociągu (wariant I i wariant III) znajdują się liczne zasoby dziedzictwa kulturowego
w postaci obiektów architektonicznych oraz stanowisk archeologicznych objętych ochroną
konserwatorsko – archeologiczną. Należą tutaj historyczne układy przestrzenne, obiekty
zabytkowe wpisane do rejestru zabytków lub typowane do wpisania w ten rejestr oraz bardzo
licznie występujące stanowiska archeologiczne (patrz – mapa oznaczona jako nr 4).
Trasa projektowanego gazociągu w obu wariantach omija zlokalizowane głównie w obrębie
miejskich i wiejskich terenów zabudowanych zabytkowe budowle, zabytkowe zespoły
pałacowo – parkowe, parki, aleje czy cmentarze, przebiegając w bezpiecznej odległości poza
strefami ochrony konserwatorskiej A i B.
W odniesieniu natomiast do licznych stanowisk archeologicznych w kilku miejscach
(na terenach gmin Wolin i Stepnica) trasa inwestycji liniowej przebiega przez strefy ochrony
konserwatorskiej ochrony stanowisk archeologicznych.
Wydziela się 3 rodzaje stref ochrony archeologiczno-konserwatorskiej:
170
 W I – strefa pełnej ochrony – wyklucza wszelką działalność inwestycyjną i inną.
Obejmuje stanowiska wpisane do rejestru zabytków oraz ujęte w ewidencji służby
konserwatorskiej.
 W II – strefa częściowej ochrony stanowisk archeologicznych, dopuszczająca
inwestowanie pod określonymi warunkami.
 W III – strefa ograniczonej ochrony archeologicznej, polegająca na przeprowadzeniu
interwencyjnych badań archeologicznych oraz obserwacji archeologicznej w formie
nadzoru
archeologiczno-konserwatorskiego
w
przypadku
podejmowania
prac
związanych z robotami ziemnymi.
Strefy ochrony konserwatorskiej stanowisk ochrony archeologicznej znajdujące się w rejonie
trasy projektowanego gazociągu przedstawiono na załączonej mapie poglądowej.
W obrębie gminy Międzyzdroje wyznaczono kilkanaście stanowisk archeologicznych
związanych
z
osadnictwem
archeologicznych
w
zdecydowanie
okresie
wczesnego
przeważają
osady,
średniowiecza.
obiekty
W
obronne
odkryciach
(grodziska)
i cmentarzyska. Stanowiska związane z kulturą łużycką znaleziono w Zalesiu w Trzciągowie.
Skupiska osadnicze występują w rejonie Wicka – Trzciągowa – Wapnicy. Są to osady
pochodzące
z
wczesnego
średniowiecza,
jak
również
z
okresu
neolitu.
Trasa
planowanego ga zociągu w wariancie I pr zebiega w bliskim sąsied ztwie 4
stanowisk archeologic znych usytuowanych w rejonie miejscowości Wicka –
Tr zciągowa – Wapnicy, któr e to stanowiska nale żą do W III
- strefy
ogranic zonej ochr ony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych.
Na obszarze gminy Wolin stwierdzono występowanie 580 stanowisk archeologicznych.
Strefą W I objęto 12 stanowisk, w tym 6 w Wolinie, strefą W II objęto 82 stanowiska, w tym
8 w Wolinie, natomiast strefą W III 486 stanowisk, w tym 22 w Wolinie.
Pod względem historycznym najistotniejszymi są stanowiska pełnej ochrony archeologicznej
występujące na terenie miasta. Są to:
 „Wzgórze Wisielców” rezerwat archeologiczny w obrębie, którego znajdują się
ogrodzone cmentarzyska kurhanowe starszyzny plemienia Wolinian z IX–XI w.:

stan. nr 9 - cmentarzysko kurhanowe,

stan. nr 10 - osada z wczesnego średniowiecza,
171

stan. nr 11 - cmentarzysko i osada z wczesnego średniowiecza,

stan. nr 12 - cmentarzysko z wczesnego średniowiecza,
 „Srebrne Wzgórze” – stan. nr 7 - osada wczesnośredniowieczna - otoczona wałem
dawna dzielnica rzemieślniczo-handlowa wczesnośredniowiecznego Wolina, gdzie
znajdował się wczesnośredniowieczny gród, kontrolujący ruch statków na Dziwnie,
 „Wzgórze Młynówka” – stan. nr 8 – cmentarzysko.
Aktualnie powstaje projekt parków archeologicznych mający na celu wyeksploatowanie, dla
celów
turystycznych
głównych
stanowisk
archeologicznych
w
obrębie
kompleksu
osadniczego wczesnośredniowiecznego Wolina, takich jak Wzgórze Wisielców, Srebrne
Wzgórze oraz Stare Miasto - Port.
Na terenie gminy Wolin trasa planowanego ga zociągu w Wariancie I w rejonie
miejscowości Dargobąd ź pr zecina dwa stanowiska ochrony kon serwatorskiej
stanowisk archeologicznej zalic zonych do stref W II i W III i dalej strefę W III.
W rejonie m iejscowości Mokr zyca Mała omija istniejące tu stanow iska
archeologic zne.
Na
północ
od
miejscowości
Wolin
trasa
planowanego
ga zociągu pr zechodzi pr ze z 5 stref ochrony konserwatorskiej: 3 strefy W II
i 2 strefy W III. Dalej pokonując r zekę D ziwna planowany ga zociąg, w okolicy
miejscowości Recław ma pr zebiegać pr zy granicy strefy W II i W III i dalej w
kierunku południowym pr zechod zi pr ze z 5 stref W III o raz str efę W II.
Na terenie gminy Stepnica występują 92 stanowiska ochrony konserwatorskiej stanowisk
archeologicznych zakwalifikowane do stref: W II (28 stanowisk) oraz W III (64 stanowiska).
Najwięcej stanowisk archeologic znych znajduje się w północno – wschodniej
części gminy i tam właśnie trasa planowanej inwestycji liniow ej w Wariancie I
koliduje z kilkoma obs zaram i wy znac zonych stref ochrony tych stanowisk. W
rejonie
miejscowości
Jars zewko,
Łąka
i Racim ier z
trasa
planowanego
ga zociągu w Wariancie I p r zechod zi pr zez obs zary W II częściowej ochrony
i W
III
ogranic zonej
miejscowości
Żarnowo
ochrony
pr ze z
stanowisk
obs zar
archeologic zn ych,
strefy
W
II,
a
w
w
okolicy
sąsied ztwie
miejscowości Stepnica obs zar strefy W III.
172
Na terenie gminy Goleniów występuje 234 obszarów objętych ochrona konserwatorską
stanowisk archeologicznych.
Stanowiska te zostały zakwalifikowane do następujących stref:
Strefa W I - 2 stanowiska: Budno (1) i Marszewo (1)
Strefa W II - 10 stanowisk: Budno (2); Lubczyna (5); Niewiadowo (1); Pucice (1);
Goleniów (1)
Strefa W III – 222 stanowiska: Białuń (1); Bolechowo (5); Budno (24); Burowo (8); Danowo
(6); Glewice (1); Goleniów-Żdżary (41); Goleniów (67);
Goleniów-Modrzewie (1); Imno (1); Inoujście (2); Krępsko (2);
Lubczyna (12); Łozienica (1); Marszewo(5); Miękowo (20);
Mosty (11); Niewiadowo (3); Podańsko (5); Załom (2); Żółwia
Błoć (4).
Na terenie gminy Goleniów trasa planowanej inwestycji liniowej w obu
wariantach w okolicy miejscowości Kr ępsko pr zechod zi pr ze z obs zar strefy W
III oraz w sąsied ztwie następnej strefy W III. W rejonie miejscowości Żd zary
i Goleniów planowany ga zociąg pr zechodzi pr ze z tr zy strefy W III, w okolicy
miejscowości Mars zewo pr ze z 2 strefy W III, a w sąsied zt wie miej scowości
Budno pr ze z 1 strefę W III.
STREFY OCHRONY KONSERWATORSKIEJ STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH – WARUNKI I ZASADY
OCHRONY
Warunki i zasady ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych
I. Warunki ochrony konserwatorskiej określają stanowiska objęte ochroną, zakres ochrony
oraz sposób użytkowania dóbr kultury, jakimi są stanowiska archeologiczne.
II. Warunki ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych obowiązują:
1) organy administracji rządowej,
2) organy administracji samorządowej,
3) służby komunalne,
4) państwowe jednostki organizacyjne,
5) samorządowe jednostki organizacyjne,
6) osoby prawne,
173
7) osoby fizyczne.
III. Wymienieni w pkt. II zobowiązani są w stosunku do dóbr kultury do:
1) zapewnienia
im
warunków
trwałego
zachowania,
konserwacji,
rekonstrukcji
i odbudowy na zasadach naukowych;
2) uzgadniania ze służbą konserwatorską - Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków
założeń, projektów inwestycyjnych, planów zagospodarowania przestrzennego,
decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
3) uzyskania zezwolenia służby konserwatorskiej na wszelkie prace i roboty w obrębie
granic stref ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych;
4) zawiadomienia służby konserwatorskiej o wydarzeniach mogących mieć ujemny
wpływ na stan zachowania stanowiska archeologicznego;
5) zawiadomienia służby konserwatorskiej w ciągu jednego miesiąca o zmianie
właściciela
bądź
użytkownika
terenu
objętego
granicami
strefy
ochrony
konserwatorskiej stanowiska archeologicznego;
6) ujawnienia w księgach wieczystych na wniosek Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków wpisów do rejestru zabytków woj. zachodniopomorskiego.
IV. Warunki ochrony konserwatorskiej winny być przestrzegane przy:
1) stanowieniu praw miejscowych i przepisów gminnych;
2) opracowywaniu planów realizacyjnych zagospodarowania przestrzennego;
3) wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz
pozwoleniu na budowę;
4) wydawaniu decyzji dot. gospodarki terenami i podziałów własnościowych;
5) wydawaniu decyzji dot. sposobu użytkowania i eksploatacji terenu objętego ochroną
konserwatorską.
Strefa "W I" – to strefa pełnej ochrony archeologiczno-konserwatorskiej wykluczającej
wszelką działalność inwestycyjną i inną. Strefa "W I" obejmuje stanowiska wpisane do
rejestru zabytków oraz ujęte w ewidencji służby konserwatorskiej.
Obowiązujące rygory w strefie "W I":
1) Zakaz wszelkiej działalności inżynierskiej, budowlanej i innej związanej z pracami
ziemnymi,
2) Zachowanie istniejącego układu topograficznego wraz z obiektem ujętym w rejestrze
zabytków i ewidencji archeologicznej wg. Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków
174
3) W przypadku podjęcia jakiejkolwiek działalności na terenie objętym granicami strefy,
a
wynikającej
ze
sposobu
użytkowania
terenu,
obowiązuje
wystąpienie
o szczegółowe wytyczne do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
Strefa "W II" - częściowej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych,
dopuszczającej inwestowanie pod określonymi warunkami. Strefa "W II" obejmuje
stanowiska ujęte w ewidencji służby ochrony zabytków.
Obowiązujące rygory w strefie "W II":
1) Zachowanie stanowiska ujętego w ewidencji służby ochrony zabytków.
2) Uzgadnianie i opiniowanie wszelkich poczynań inżynierskich, budowlanych i innych
przez
służbę
ochrony
o szczegółowe
zabytków.
Obowiązuje
wytyczne konserwatorskie i
każdorazowo
opinie przed
występowanie
podjęciem
decyzji
o jakiejkolwiek działalności.
3) W przypadku podjęcia decyzji o realizacji inwestycji na terenie objętym granicami
strefy
ochrony
konserwatorskiej
stanowisk
archeologicznych
obowiązuje
przeprowadzenie badań ratunkowych na koszt Inwestora, wyprzedzających proces
przygotowania inwestycji. Właściciele, użytkownicy terenu i inwestorzy zobowiązani
są do zawiadomienia służby ochrony zabytków o podjęciu działań inwestycyjnych lub
remontowych i innych związanych z pracami ziemnymi z wyprzedzeniem minimum
w
3 -miesięcznym
ratunkowych
archeologiczno
oraz
-
celu
umożliwienia
zsynchronizowania
konserwatorskim.
wykonania
robót
Badania
archeologicznych
inwestycyjnych
archeologiczne
badań
z
nadzorem
mają
charakter
sezonowy i są prowadzone w okresie od maja do końca października.
4) Rozpoczęcie prac ziemnych związanych z realizacją inwestycji uzależnia się od
uzyskania stosownego zezwolenia od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Strefa "W III" ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych,
dopuszczającej inwestowanie pod określonymi warunkami. Strefa "W III" obejmuje
stanowiska ujęte w ewidencji służby ochrony zabytków.
Obowiązujące rygory w strefie "W III":
1) Uzgadnianie i opiniowanie wszelkich poczynań inżynierskich, budowlanych i innych
podejmowanych w obrębie granic strefy ochrony stanowiska archeologicznego przez
służbę konserwatorską.
175
2) W
przypadku
interwencyjnych
podjęcia
badań
realizacji
inwestycji
archeologicznych
na
obowiązuje
koszt
przeprowadzenie
Inwestora.
Właściciele,
użytkownicy terenu i inwestorzy zobowiązani są do zawiadomienia służby ochrony
zabytków o podjęciu działań inwestycyjnych, remontowych lub innych związanych
z robotami ziemnymi z wyprzedzeniem minimum 2-tygodniowym.
3) Rozpoczęcie prac ziemnych związanych z realizacją inwestycji uzależnia się od
uzyskania stosownego zezwolenia od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Badania archeologiczne mają charakter sezonowy i są prowadzone w okresie od
maja do października.
W przypadku analizowanej inwestycji, na etapie jej realizacji należy uwzględnić wszystkie
ww. warunki, zwłaszcza w rejonie miejscowości Wolin, gdzie występuje najwięcej stanowisk
archeologicznych.
Prowadzenie inwestycji polegającej na budowie sieci tranzytowej przesyłu gazu w
uzasadnionych przypadkach może wymagać ścisłej współpracy, konsultacji oraz stałego
nadzoru Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wykonawca
prowadząc roboty zobowiązany jest przestrzegać przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.).
5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
5.1. WARIANT „ZEROWY” – NIEPODEJMOWANIE INWESTYCJI
Do rozważenia wariantu polegającego na niepodejmowaniu inwestycji zobowiązują
uregulowania w zakresie prowadzenia ocen oddziaływania na środowisko. Wariant zerowy
przedsięwzięcia jest tożsamy z zaniechaniem jego realizacji.
W niniejszym przypadku mielibyśmy doczynienia z sytuacją, gdy wybudowany terminal LNG
(skroplonego naturalnego gazu) będzie bezużyteczny, gdyż dowożony do niego statkami
gaz, będzie mógł być tylko wykorzystywany w najbliższym sąsiedztwie Gazoportu - m.
Świnoujście, o niewielkim zapotrzebowaniu na gaz.
Byłoby to też zaprzeczeniem samej idei wybudowania takiego obiektu (terminal LNG dla
części morskiej uzyskał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach w dniu 12.02.2009 r.)
o znaczeniu strategicznym dla RP, bowiem w założeniach władz państwowych Gazoport ma
zdywersyfikować możliwość dostaw gazu dla Polski, czyli tym samym zwiększyć
bezpieczeństwo energetyczne kraju. Aby podkreślić rangę inwestycji i jej charakter
176
nadrzędnego dobra publicznego Rada Ministrów w dniu 19 sierpnia 2008 r. wydała uchwałę
nr 167/2008 w sprawie działań mających na celu dywersyfikację dostaw gazu ziemnego do
Polski.
Postęp cywilizacyjny wymusza rosnące zapotrzebowanie na paliwa. Bezsprzeczną zaletą tej
inwestycji jest więc zwiększenie niezawodności istniejącego systemu dystrybucji i zasilania.
Zrezygnowanie z tej inwestycji nie jest w interesie ani gospodarczym kraju, ani społecznym.
Powstający zakład wraz z siecią przesyłu zapewnia tworzenie nowych miejsc pracy oraz
przyczynia się do generowania przychodów tego regionu. Zyski z działalności będą
częściowo inwestowane w wiele działań proekologicznych, które nie tylko chronią, ale
również poprawią stan środowiska, które zostało w znacznym stopniu zdegradowane
w latach ubiegłych, w których świadomość ekologiczna była jeszcze niewystarczająca.
Należy również zaznaczyć w tym miejscu, iż realizacja omawianego przedsięwzięcia mająca
na celu budowę gazociągu jest zamierzeniem proekologicznym porównując różne,
alternatywne nośniki energii pierwotnej. Dostarczany gaz będzie nośnikiem energii
elektrycznej i cieplnej. Alternatywnymi surowcami, z których wytwarzana może być energia
jest węgiel brunatny lub kamienny, jednakże spalanie tego typu nośników energii jest
związane z emisjami dużo większej ilości zanieczyszczeń pyłowo-gazowych.
5.2. WARIANT ALTERNATYWNY
Wariantem alternatywnym, którego realizacja była rozważana i analizowana bardzo
szczegółowo, jest wariant III. Szczegółowy przebieg trasy planowanego gazociągu opisano
w podrozdziale 3.1.
Podsumowując krótko powyższe, trasa „wariantu III” ma swój początek na wyspie Wolin,
około 1 km na E od Warszowa (prawobrzeżnego osiedla Świnoujścia). Pierwszy fragment
trasy przebiega prawoskrętnym łukiem przez Międzyzdrojski Las, aż do drogi lokalnej
prowadzącej do Ognickich Łęgów.
Kolejny odcinek prowadzi wzdłuż owej drogi, około 3,5 km w kierunku SW. Na wysokości
wysp Bielawki trasa skręca w kierunku SE, a następnie przecina skośnie (pod dnem) koryto
Starej Świny w kierunku SW.
Na terenie wyspy Karsibór trasa biegnie wzdłuż Kanału Piastowskiego aż do Bramy Torowej
1 (usytuowanej na falochronie kanału).
177
W granicach Zalewu Szczecińskiego, trasa odbija około 200 m na E od Bramy Torowej 1,
a następnie prowadzi w kierunku SE, wzdłuż toru wodnego Szczecin – Świnoujście,
w narastającej odległości od NE krawędzi toru (około 750 m na wysokości Bramy Torowej 2
i około 1300 m na wysokości Bramy Torowej 4). Przebiegając na E od sztucznej wyspy
Chełminek, trasa prowadzi w prostej linii przez Roztokę Odrzańską, aby w rejonie Zatoki
Wódzkiej (około 2,5 km na S od Stepnicy) osiągnąć suchy ląd.
Lokalizacja trasy uwzględnia zalecaną przez Urząd Morski w Szczecinie, minimalną
odległość od krawędzi toru i położonego w jego sąsiedztwie światłowodu, oraz omija
awaryjne kotwicowisko leżące na N od Bramy Torowej 2.
Długość planowanej trasy przez Zalew Szczeciński wynosi około 14,9 Mm, co odpowiada
około 27,6 km.
W niniejszym rozdziale, poniżej, zebrano informacje, które przemawiają za potraktowaniem
wariantu III jako alternatywy, która jest jednak „gorsza” od wariantu oznaczonego jako I, ze
względu na zagrożenia „techniczne” i przyrodnicze stwarzane na etapie realizacji robót.
Osady występujące na trasie planowanego gazociągu
W ramach projektu badawczego „Litogeneza i geochemia osadów dna i strefy brzegowej
Zalewu Szczecińskiego” realizowanego przez Uniwersytet Szczeciński na zlecenie Ministra
Środowiska i finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Środowiska i Gospodarki
Wodnej, wykonano w 2008 roku liczne prace wiertnicze oraz sondowania wibracyjne osadów
dna Zalewu. W pobliżu planowanej trasy gazociągu znalazło się 15 punktów sondowań
mechanicznych (głębokość penetracji do 2,75 m p.p.t.) oraz 2 punkty otworów wiertniczych
rurowanych (głębokość do 28,90 m p.p.t.), (Rycina 3 - Zał.1 i Rycina 4 - Zał. 2).
Początkowy odcinek trasy gazociągu w granicach Zalewu (około 3 km od falochronu Kanału
Piastowskiego w głąb Zalewu) prowadzi przez rejon zalegania na powierzchni dna średnio
i drobnoziarnistych piasków. Ich miąższość nie została w tym miejscu określona (seria nie
została przewiercona), niemniej jednak na podstawie odwiertów wykonanych w rejonie
Wielkiego Krzeku może być szacowana, na kilka do kilkunastu m p.p.t.
Począwszy od ZSW 058, aż do ZSW 119 (odcinek o długości ponad 13 km), na powierzchni
dna Zalewu występują gytie. Ich udokumentowana miąższość waha się od kilkudziesięciu cm
do 4,50 m (na kilku lokalizacjach serii gytii nie przewiercono).
178
Rycina 3 - Zał.1 (Corel – A3)
179
Rycina 4 - Zał. 2 (Corel – A3)
180
Sondowanie ZSW 124, posadowione w piasku, zlokalizowane jest w rejonie płytkiej Mielizny
Kopickiej (gł. wody około 1 m), na dnie której zalegają osady typu plażowego. Na S od wyspy
Chełminek, w rejonie Roztoki Odrzańskiej na powierzchni dna zalega około 1-metrowa
warstwa gytii nad piaskami (ZSW 129 i ZSW 130), a następnie piaski (ZSW 131) i torfy (ZSW
132).
Właściwości geotechniczne osadów
Badania parametrów geotechnicznych poszczególnych typów osadu Zalewu Szczecińskiego
nie były wykonywane.
Stateczność zboczy w warunkach przesycenia wodą jest trudna do oszacowania (założenia
teoretyczne często odbiegają od doświadczeń praktycznych). Niemniej jednak można
założyć, że najmniej stabilnym materiałem Zalewu są osady mułowe typy gytii, które oprócz
najdrobniejszego uziarnienia, charakteryzują się najmniejszą gęstością, związaną z wysoką
zawartością węgla (materii organicznej) i nieznaczną kompakcją. Podczas wykonywania
prac terenowych można było zaobserwować spore różnice w konsystencji osadów typu gytii
występującej na powierzchni dna. Obok materiału praktycznie upłynnionego, napotykano na
osad o konsystencji zwartej (miękkoplastyczny). W profilu pionowym można założyć
generalny wzrost stopnia kompakcji i spoistości gytii wraz z głębokością.
Spoistość osadów piaszczystych jest również niejednorodna i zależy od składu, uziarnienia,
stopnia wysortowania i kompakcji. Podczas prowadzenia robót wiertniczych obserwowano
spore różnice w postępie prac. Za najbardziej spoiste można traktować pisaki kwarcowe serii
morskiej nawiercone w spągu gytii sondowaniami ZSW 058 i ZSW 070. Pozostałe serie
piaszczyste charakteryzują się zmiennym charakterem spoistości (lub nie zaobserwowano
jednoznacznych tendencji pozwalających na wyciagnięcie wniosków).
Najbardziej zwartym materiałem nawierconym w rejonie planowanej trasy gazociągu jest
glina morenowa z otoczakami występująca w odwiercie ZWW 018. Przy głębokości
zalegania na poziomie 14,30 m p.p.t., nie zakłada się jednak dotarcia do tej warstwy
w trakcie budowy gazociągu.
Stopień zanieczyszczenia osadów dennych
W
przypadku
zanieczyszczenia
każdych
osadów
dennych
można
założyć
kilka
prawidłowości:
181
1. Substancje szkodliwe lub toksyczne skoncentrowane są prawie zawsze w osadzie o frakcji
najdrobniejszej. Dotyczy to zarówno metali ciężkich, skumulowanych w materiale ilastym
(wielkość ziarna < 0,002 mm), jak również chemicznych związków organicznych
(węglowodorów alifatycznych, WWA, PCB, pestycydów chloroorganicznych, zw. org. cyny
i innych).
2. Przy ograniczonej dostępności tlenu, materia organiczna (głównie fitoplankton) ulega
w wodzie powolniejszemu rozkładowi, przez co gromadzona jest w warunkach niskiego
reżimu energetycznego wraz z najdrobniejszą frakcją mineralną. Konsekwencją tego
zjawiska jest powstawanie w zbiornikach osadu zawierającego zarówno podwyższone
koncentracje substancji szkodliwych lub toksycznych, jak i wysokie zawartości resztek
organicznych (wraz z biogenami, które zawierają). W przypadku Zalewu Szczecińskiego jest
to osad typu „gytii”.
Borkowski et al. (2001) podkreślają, że refulat zawierający >10% substancji organicznej
wykazuje przekroczenie wartości progowych dla metali ciężkich.
3. W związku z warunkami redukcyjnymi, panującymi pod powierzchnią dna, w osadzie
dochodzi wskutek działalności mikroorganizmów do uwalniania metanu i siarkowodoru.
Większość metali, w tym metali ciężkich, występuje w takim środowisku w formie siarczków
(nieszkodliwych bezpośrednio dla organizmów żywych).
4. Ponieważ większość zanieczyszczeń osadów powstało wskutek przemysłowej i bytowej
działalności człowieka, ich koncentracja jest podwyższona w warstwie przypowierzchniowej
osadu (z reguły kilka – kilkadziesiąt cm), zdeponowanej w czasach historycznych.
Badania zawartości substancji szkodliwych i toksycznych w osadzie Zalewu Szczecińskiego
prowadzone były przez wielu badaczy (Racinowski, 1976; Protasowicki i Niedźwiecki 1993;
Niedźwiecki et al. 1995; Protasowicki et al. 1993; Kowalewska et al. 1997; Piotrowski, 2003;
Osadczuk, 2004). W ramach prowadzonego aktualnie projektu badawczego „Litogeneza
i geochemia osadów dna i strefy brzegowej Zalewu Szczecińskiego” realizowanego przez
Uniwersytet Szczeciński na zlecenia Ministra Środowiska i finansowanego ze środków
Narodowego Funduszu Środowiska i Gospodarki Wodnej, dokonano analiz geochemicznych
kilkuset próbek osadu Zalewu Szczecińskiego. Opracowanie wyników nie zostało na dzień
dzisiejszy zakończone, niemniej jednak przeprowadzone badania pozwalają na stwierdzenie
zanieczyszczenia osadu metalami ciężkimi, WWA, Tributylocyną (TBT) i węglowodorami
alifatycznymi (C12 – C35). Poza zanieczyszczeniami chemicznymi, osady typu gytii
zawierają wielki ładunek biogenów (związków fosforu i azotu).
182
W przypadku podjęcia decyzji o realizacji budowy gazociągu przez Zalew Szczeciński
(realizacji wariantu III), dokładne dane dotyczące zanieczyszczenia osadów przyniosą
badania przedwykonawcze, które są obligatoryjne w myśl Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 16.04.2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują,
że urobek jest zanieczyszczony.
Urobek z pogłębiania - stan prawny
Zanieczyszczenie urobku z pogłębiania klasyfikowane jest w Polsce na podstawie Rozp.
Min. Środ. z dnia 16. 04. 2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują,
że urobek jest zanieczyszczony. Rozporządzenie to zawiera listę wartości granicznych dla
metali ciężkich, WWA i PCB. Przekroczenie stężenia dopuszczalnego już jednej z 22
badanych substancji decyduje, że urobek uznawany jest za zanieczyszczony. Odpowiednio
do zapisu ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. zanieczyszczony
osad denny jest odpadem. Zgodnie z Rozp. Min. Środ. w sprawie katalogu odpadów,
zanieczyszczony urobek z pogłębiania zajmuje pozycję katalogową nr: 17 05 05* lub 17 05
06.
Techniczne warunki posadowienia gazociągu i oszacowanie kubatury refulatu
Zgodnie z informacją projektanta planuje się układanie gazociągu z rampy jednostki
pływającej na dno wkopu, o głębokości 4 m poniżej powierzchni dna na większości odcinka
trasy. Przy przekraczaniu torów wodnych planowana jest głębokość wkopu wynosząca 7 m
pod powierzchnią dna (do rzędnej -20 m NN). Szerokość wkopu w materiale sypkim ma
wynosić u podstawy 3 m, przy nachyleniu skarp 1:5. W materiale zwięzłym zakłada się
wkopy 2 metrowej szerokości u podstawy, przy skarpach o stosunku 1:1. Ponieważ
praktycznie cała masa osadu przeznaczonego do bagrowania odpowiada konsystencji
określonego przez projektanta jako „materiał sypki” przy wykonywaniu wykopu o głębokości
4 m p.p.t., szerokość wykopu na pow. dna wynosić będzie 43 m, a na każdy 1 m bieżący
wykopu przypada 92 m3 urobku. W wypadku wkopu 7 metrowego, jego szerokość na pow.
dna będzie wynosić 73 m, a z każdego bieżącego metra, będzie wybagrowane 266 m3
urobku. Od toru głównego Szczecin-Świnoujście poprowadzone są w kierunku E dwa tory
pomocnicze: na wysokości Bramy Torowej 3 - tor w kierunku Międzyzdroje, Wapnica (od
którego odchodzi odgałęzienie do Wolina), oraz na obszarze Roztoki Odrzańskiej tor
w kierunku Stepnicy. Zakładając długość całego gazociągu na 27,6 km, oraz że przy
przekraczaniu każdego toru pomocniczego średni odcinek posadowienia gazociągu na
głębokości 7 m p.p.t. wynosić będzie 300 m uzyskujemy następujące obliczenie kubatury
refulatu wymagającego wydobycia:
183
27 000 x 92 m3 + 600 x 266 m3 = 407 600 m3
Należy również nadmienić, że na 2,7 kilometrowym odcinku trasy gazociągu o głębokości
wody 1-2 m (Mielizna Kopicka) potrzebne będą prace pogłębiarskie umożliwiające żeglugę
jednostek roboczych (z odpowiednim zapasem bezpieczeństwa). Kubatura osadu, który
powinien być w ramach tych robót wydobyty jest trudny do oszacowania, gdyż wymaga
konsultacji z Urzędem Morskim w Szczecinie odpowiedzialnym za bezpieczeństwo żeglugi
na terenie Zalewu.
Nie jest wykluczone, że na Terenie Roztoki Odrzańskiej poziom glin zwałowych zalega wyżej
niż w centralnej części Zalewu. Dla ustalenia stropu glin zwałowych i ewentualnej korekty
kształtu wykopu pod gazociąg (gliny są materiałem zwięzłym) zaleca się wykonanie w tym
rejonie dodatkowych odwiertów badawczych.
Gospodarka urobkiem podczas budowy gazociągu
Zgodnie z informacją projektanta planuje się wydobycie urobku z pogłębiania, jego czasowe
składowanie na polu refulacyjnym na lądzie, a następnie (po posadowieniu gazociągu)
wbudowanie w wykop. W związku z tym, że podczas robót pogłębiarskich nastąpi
wymieszanie warstw powierzchniowych (typu gytii) z warstwami zalegającymi głębiej
(piaskami), niemożliwe będzie wbudowanie materiału z zachowaniem pierwotnej stratyfikacji
(uwarstwienia) osadu. Jeżeli wbudowany zostanie materiał wymieszany, powstanie
zagrożenia zanieczyszczenia warstw piaszczystych będących potencjalnym poziomem
wodonośnym pod dnem Zalewu. Należy przy tym nadmienić, że wody podziemne podlegają
ochronie w myśl ustawy prawo wodne.
Innym rozwiązaniem byłoby trwałe zdeponowanie wydobytego urobku na powierzchni
i zastąpienie go materiałem „czystym”, np. refulatem piaszczystym pozyskiwanym w ramach
robót pogłębiarskich na torach wodnych. W takim wypadku osady piaszczyste (i wody pod
dnem) pozostawałyby w kontakcie hydraulicznym z wodami Zalewu, co również mogłoby
wpłynąć negatywnie na jakość wód podziemnych.
Należy nadmienić, że składowanie na składowisku napowietrznym refulatu o dużym udziale
zanieczyszczonego mułu organicznego (gytii) niesie z sobą wiele problemów. Trudne
i długotrwałe jest odwodnienie i ustabilizowanie takiego materiału na polu refulacyjnym,
zanieczyszczone
odcieki
należy
systemem
rowów
opaskowych
odprowadzać
do
oczyszczalni, oksydacja siarczków do tlenków powoduje wzrost zagrożenia biosfery
metalami ciężkimi dla biosfery, po wysuszeniu osadu dochodzi do pylenia podczas silnych
wiatrów, rozkład i procesy gnilne materii organicznej powodują nieprzyjemny zapach itd.
184
Problematyka prowadzenia inwestycji na terenie Zalewu Szczecińskiego
Głównym problemem realizacji inwestycji jest faza wykonawcza przedsięwzięcia. Podczas
wykonywania zakrojonych na tak szeroką skalę robót czerpalnych w materiale typu gytii
doszłoby do niespotykanego w historii wzruszenia drobnych cząstek mineralnych
i komponentów organicznych do toni wodnej, niekontrolowanego rozprzestrzenienia
zanieczyszczonej oraz bogatej w substancje organiczne i biogeny zawiesiny. Mając na
uwadze skomplikowaną cyrkulację wód powierzchniowych spowodowaną prądami, nie ma
możliwości oceny rozmiarów i skutków takiego zjawiska dla biocenozy Zalewu. Należy przy
tym pamiętać o możliwości negatywnego oddziaływania na wody dużej części Zalewu oraz
wody Zatoki Pomorskiej. Oddziaływanie transgraniczne należy raczej wykluczyć tor wodny,
po którym
odbywa
się
ruch
statków będzie
stanowił
pewną
barierę
hamującą
rozprzestrzenianie się „zmąconej” wody na część zachodnią Zalewu. W przypadku
oddziaływania transgranicznego wymagane byłoby prowadzenie postępowania w oparciu
o międzynarodowe przepisy i porozumienia, jak Konwencja o ocenach oddziaływania na
środowisko w kontekście transgranicznym (zwana Konwencją z Espoo), umowa między
rządzami RFN i RP o realizacji Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko
w kontekście transgranicznym z dnia 25 lutego 1991 r., a także przepisy dot. ochrony wód
takie jak: Ramowa Dyrektywa Wodna UE, regulacje Konwencji Helsińskiej - HELCOM
i Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO).
Zakładając wybór tego wariantu poprowadzenia trasy gazociągu i uzyskanie odpowiednich
zezwoleń od organów decyzyjnych, należy założyć rygorystyczne obostrzenia czasowe
realizacji przedsięwzięcia. Roboty czerpalne byłyby możliwe jedynie w okresie niskich
temperatur (mniejsze zużycie tlenu przez mikroorganizmy, większa zawartość tlenu
rozpuszczonego w wodzie o niskiej temperaturze). W związku z „obszarem Natura 2000”
należy spodziewać się dodatkowych ograniczeń czasowych związanych z okresami
bytowania ptaków. Mając na uwadze tarliska ryb (np. w rejonie Zatoki Stepnickiej) należałoby
również przestrzegać ich okresów ochronnych. Szczegółowe informacje dotyczące
ograniczeń czasowych przedstawione zostały w opracowaniu BKP w Szczecinie.
Analizując przytoczone poniżej informacje również ze względu na aspekty przyrodnicze
alternatywny wariant III jest zdecydowanie mniej korzystnym do realizacji wariantem niż I.
185
5.3.
WARIANT PROPONOWANY PRZEZ WNIOSKODAWCĘ, W TYM WARIANT
NAJKORZYSTNIEJSZY DLA ŚRODOWISKA
Projektanci w porozumieniu z Inwestorem zaproponowali dwa warianty przebiegu gazociągu
w tym wariant I - lądowy i wariant III lądowo-wodny. Inwestor zaproponował realizację
inwestycji w wariancie I według trasy podstawowej. Trasa tego wariantu została opisana
w rozdz. 2.1.1.1. Przyrodnicy w trakcie opracowywanej inwentaryzacji przyrodniczej
zasugerowali pewne korekty przebiegu trasy, które pomogą ominąć miejsca szczególnie
cenne przyrodniczo. Na załączonej poniżej mapie wskazano wariantowy przebieg początku
trasy gazociągu - wariant lądowy oraz przebieg wybrany ostatecznie do realizacji (najmniej
ingerujący w siedliska przyrodnicze).
Jak wynika z analizy uwarunkowań lokalizacyjnych proponowanych wariantów lokalizacji,
planowanego gazociągu przesyłowego, a w szczególności wpływu planowanej inwestycji na
otaczające środowisko, głównie na obszary Natura 2000, jak również możliwości techniczno
– technologicznych realizacji inwestycji – wariant I wraz z korektą przebiegu wskazaną
przez BKP w Szczecinie jest wariantem najkorzystniejszym dla środowiska. .
186
Mapa 47 (BKP – korekty przebiegu)
187
W oparciu o przedstawione w poprzednich rozdziałach informacje podsumowujące wyniki
przeprowadzonej inwentaryzacji oraz analizy wpływu projektowanej inwestycji na walory
przyrodnicze w kontekście obszarów Natura 2000 oraz form ochrony przyrody wskazuje się,
na wariant I (lądowy) z modyfikacjami, jako najkorzystniejszy przebieg trasy przyszłego
gazociągu. Jest to wariant łączący w swoim przebiegu kilka wariantów tras od wyjścia
z terminalu LNG do linii istniejącego gazociągu zlokalizowanych na północ od linii kolejowej
(stacja rozrządowa Świnoujście) oraz dalej biegnący wzdłuż istniejącego gazociągu
(z korektą na odcinku na północ od Stepnicy). Przejście trasy gazociągu przez linię kolejową
oraz drogę nr 3 wskazuje się na wysokości stacji transformatorowej Łunowo.
5.4 WSKAZANIE,
NATURA 2000
W JAKI SPOSÓB WARUNKI PODSTAWOWE OBSZARÓW
BĘDĄ SIĘ ZMIENIAĆ W PRZYSZŁOŚCI, W PRZYPADKU NIE
PODJĘCIA I PODJĘCIA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA
W przypadku nie podjęcia realizacji przedsięwzięcia warunki podstawowe obszarów Natura
2000, przez które biegnie proponowana trasa nie będą ulegały zmianom innym niż
wynikające z naturalnych procesów przyrodniczych lub działalności człowieka: gospodarczej
(tereny Lasów Państwowych, tereny rolne, obszar pasa technicznego istniejącego
gazociągu) lub ochronnej (zabiegi ochronny czynnej na terenie Wolińskiego Parku
Narodowego – siedliska przyrodnicze 6120, 4030). Zmiany te w swoich założeniach i
dotychczasowej praktyce nie powodują zagrożenia dla trwałości przedmiotów ochrony
obszarów Natura 2000 lub innych terenów chronionych.
W przypadku podjęcia realizacji przedsięwzięcia warunki podstawowe obszarów Natura
2000 ulegną następującym zmianom:
Lp.
1
Obszar
Wolin i Uznam
PLH 320019
Charakter i trwałość zmian na etapie budowy i eksploatacji
Etap budowy:
a)Wycinka drzew i krzewów powodująca zmianę charakteru powierzchni –
zmian krótkotrwała (5,3289 ha – strefa montażowa) i trwała (2,6644 ha –
strefa kontrolowana) nie powodująca zachwiania aktualnego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków chronionych. Na obszarze
pasa strefy kontrolowanej pozwalająca na utrzymanie temporalnych
siedlisk inicjalnych stadiów sukcesyjnych lub antropogenicznych siedlisk
nieleśnych ważnych dla ochrony specyficznej fauny.
b) Okresowe uszkodzenie części powierzchni płatów siedlisk (21900,99% pow.w ostoi, 4030-9,54%, 6120-1,62%) -obejmuje krótkotrwałe,
188
Lp.
Obszar
małopowierzchniowe uszkodzenie siedlisk bez naruszenia warunków
siedliskowych istotnych dla ich funkcjonowania, planowana restytucja
płatów siedliska pozwoli na jego odtworzenie po zakończeniu budowy.
c) Trwałe zniszczenie fragmentów płatów siedlisk (2180) na powierzchni
0,81 ha (0,23% pow.w ostoi), nie wpłynie znacząco na warunki
podstawowe utrzymania należytego stanu ochrony tego siedliska w
obszarze.
Etap eksploatacji:
Podjęcie działań minimalizujących wpływ budowy oraz utrzymanie pasa
strefy kontrolowanej nie będzie wpływało negatywnie na warunki
podstawowe obszaru oraz wpłynie pozytywnie na stan siedlisk 2190, 4030
i 6120.
2
W granicach obszaru planowane prace związane z przejściem rzeki Dziwna
Ujście Odry i zostaną wykonane przewiertem pod jej dnem co zapewnia brak wpływu
Zalew
przedsięwzięcia na waloru obszaru, na etapie budowy i eksploatacji.
Szczeciński
PLH 32018
3
4
Realizacja
Delta Świny
PLB 320002
5
przedsięwzięcia
wzdłuż
istniejącego
gazociągu
przy
Uroczyska w zastosowaniu metod zapewniających nieodwadnianie wykopu zapewni brak
Lasach
wpływu przedsięwzięcia na waloru obszaru, na etapie budowy. Na etapie
Stepnickich
eksploatacji nie będzie miało miejsce oddziaływanie na warunki
PLH320033
podstawowe obszaru .
Zalew
Szczeciński
Realizacja przedsięwzięcia wzdłuż istniejącego gazociągu przy
zastosowaniu metod zapewniających nieodwadnianie wykopu zapewni brak
wpływu przedsięwzięcia na waloru obszaru, na etapie budowy i
eksploatacji..
Realizacja przedsięwzięcia nie wpłynie na warunki podstawowe obszaru
zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji.
PLB 320009
6
Zalew
Kamieński
Dziwna
W granicach obszaru planowane prace związane z przejściem rzeki Dziwna
zostaną wykonane przewiertem pod jej dnem co zapewnia brak wpływu
i przedsięwzięcia na waloru obszaru, zarówno na etapie budowy jak i
eksploatacji.
PLB 320011
7
Łąki
Skoszewskie
PLB 320007
Etap budowy:
a) Wycinka drzew i krzewów (biotop lęgowy podróżniczka i gąsiorka) zmiana krótkotrwała
nie spowoduje zachwiania stanu ochrony
biotopów gatunków chronionych z uwagi na niewielki udział
powierzchni zajętej pod przedsięwzięcie w ogólnym areale biotopu.
b) Okresowe zajęcie płatów siedlisk gatunków chronionych (derkacz,
świergotek łąkowy – biotop lęgowy, bocian biały, kania ruda i żuraw –
biotop żerowiskowy) nie spowoduje uniemożliwienia im wykorzystania
pozostałej części biotopów (szczególnie lęgowych) odtworzenie płatów
siedliska po zakończeniu budowy pozwoli na jego pełne odtworzenie.
Etap eksploatacji:
Podjęcie działań minimalizujących wpływ budowy i odtwarzających
nieuniknione zniszczenia (wycinka krzewów) oraz utrzymanie pasa
technicznego nie będzie wpływało negatywnie na warunki podstawowe
189
Lp.
Obszar
obszaru.
8
Puszcza
Goleniowska
PLB 320012
Etap budowy:
a)Wycinka drzew i krzewów (biotop lęgowy podróżniczka, gąsiorka) zmiana krótkotrwała nie spowoduje zachwiania stanu ochrony biotopów
gatunków chronionych z uwagi na niewielki udział powierzchni zajętej
pod przedsięwzięcie w ogólnym areale biotopu.
b)Okresowe zajęcie płatów siedlisk gatunków chronionych (derkacz –
biotop lęgowy, bocian biały i żuraw – biotop żerowiskowy) nie spowoduje
uniemożliwienia im wykorzystania pozostałej części biotopów
(szczególnie lęgowych) odtworzenie płatów siedliska po zakończeniu
budowy pozwoli na jego pełne odtworzenie.
Etap eksploatacji:
Podjęcie działań minimalizujących wpływ budowy i odtwarzających
nieuniknione zniszczenia (wycinka krzewów) oraz utrzymanie pasa strefy
kontrolowanej nie będzie wpływało negatywnie na warunki podstawowe
obszaru.
9
Woliński Park
Narodowy
Etap budowy:
a) Wycinka krzewów – zmiana krótkotrwała nie powodująca zachwiania
stanu ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków chronionych.
b) Okresowe uszkodzenie siedlisk (4030, 6120) -obejmuje krótkotrwałe,
małopowierzchniowe uszkodzenie części powierzchni siedlisk (ok.4,40
ha) bez naruszenia warunków siedliskowych istotnych dla ich
funkcjonowania, planowana restytucja płatów siedliska pozwoli na jego
odtworzenie po zakończeniu budowy.
Etap eksploatacji:
Podjęcie działań minimalizujących wpływ budowy oraz utrzymanie pasa
strefy kontrolowanej nie będzie wpływało negatywnie na warunki
podstawowe obszaru oraz wpłynie pozytywnie na stan siedlisk 4030 i
6120.
Realizacja inwestycji nie wpłynie na stan, możliwości utrzymania lub odtworzenia właściwego
stanu siedlisk lub gatunków będących celem ochrony obszarów Natura 2000. Potwierdzają to
zarówno przyjęty wariant przebiegu trasy gazociągu będący wariantem minimalizującym negatywny
wpływ przedsięwzięcia na etapie budowy jaki również przyjęte w stosunku do poszczególnych płatów
siedlisk i biotopów gatunków działania minimalizujące. Działania te wskazują na możliwość
zminimalizowania wpływu budowy gazociągu jak również na istotne ograniczenie ubytku powierzchni
siedlisk i biotopów a nawet polepszenia stanu części płatów nieleśnych siedlisk przyrodniczych.
Szczegółowa analiza wpływu przedsięwzięcia na stan celu ochrony obszarów Natura 2000
przedstawiona została poniżej w formie tabelarycznej (tabele 27, 28).
Tabela 27. Analiza wpływu przedsięwzięcia na zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku
190
Lp
Gatunek
–
ochrony obszaru
Wpływ inwestycji na cechy
cel
Rozmieszczenie / zasięg
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
właściwy stan
ochrony gatunku
Obszar Natura 2000
„Delta Świny” PLB 320002
1
2
Dryocopus martius
dzięcioł czarny
Alcedo athis
zimorodek
Gatunek
liczny,
i
występujący powszechnie w
odpowiednich biotopach. W
ostoi
zajmuje
dostępne
biotopy. W pobliżu trasy
gazociągu zlokalizowano 2
pary lęgowe.
Populacja w ostoi to 20-25
pary. Wpływ przedsięwzięcia
obejmuje 2 pary (10%)
jednak nie wpłynie na nie
bezpośrednio negatywnie.
Gatunek
rozmieszczony
nierównomiernie,
zajmuje
wszystkie
odpowiednie,
dostępne biotopy. Częste
jest znaczne oddalenie i
różnorodność
biotopu
lęgowego od łowieckiego.
Trasa gazociągu przecina
rewir łowiecki 1 pary.
Liczebność populacji w 14-16
p.
Przedsięwzięcie
nie
ingeruje w sposób trwały w
biotopy łowiecki pary przez
które
biegnie
trasa
gazociągu.
Krótkotrwały
wpływ nie będzie miał
żadnego
negatywnego
wpływu na parę lęgową.
Na
etapie
eksploatacji
przedsięwzięcie w żaden
sposób
nie
zagraża
gatunkowi.
Biotop lęgowy i żerowiskowy
gatunku wymagającego zwartych
powierzchni
starych
drzewostanów jest zachowane.
Przedsięwzięcie nie zaburzy w
sposób znaczący tego stanu.
Na etapie budowy możliwy jest
krótkotrwały
potencjalnie
negatywny wpływ na 1 parę
prawdopodobnie
lęgową
w
bezpośrednim sąsiedztwie trasy
(odpowiedni
biotop).
Dla
wykluczenia możliwości zaistnienia
konfliktu
na
tym
etapie
zaplanowano
działania
minimalizujące.
Na
etapie
eksploatacji przedsięwzięcie nie
będzie
wywierało
żadnego
negatywnego wpływu na populację
gatunku.
Struktura siedlisk jest zachowana Brak
zagrożeń
dla
gatunku
a w efekcie poprawy czystości zarówno na etapie budowy jak i
wód Zalewu szczecińskiego oraz eksploatacji.
cieku Stary Zdrój stopniowo
polepsza się. Miejsca gniazdowe
położone
w
granicach
Wolińskiego Parku Narodowego
są trwałe i należycie chronione.
191
zachowany
zachowany
Lp
3
Gatunek
–
ochrony obszaru
Haliaetus albicilla
bielik
cel
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
Gatunek liczny, stopniowo
zwiększający
liczebność
populacji.
Trasa
przedsięwzięcia biegnie w
pobliżu 1 strefy ochronnej 1
pary.
W
ostoi
do
lęgów
przystępuje 10 p. W okresie
polęgowym
liczebność
przekracza 30 osobników.
Przedsięwzięcie biegnie poza
ustanowionymi
strefami
ochrony miejsc lęgowych
gatunku.
Gatunek zajmuje rozległe rewiry z
centrum w biotopie gniazdowym –
na ogół w płacie starodrzewu.
Przedsięwzięcie
nie
narusza
struktury
potencjalnych
i
rzeczywisty h biotopów lęgowych
ani łowieckich.
Na etapie realizacji budowy
możliwy jest pośredni wpływ pracy
sprzętu na parę lęgową . Przy
braku naruszeń stref ochronnych
zagrożenie to nie będzie jednak
istotnym dla skuteczności lęgów.
właściwy stan
ochrony gatunku
zachowany
Obszar Natura 2000
„Zalew Szczeciński” PLB 320009
1
2
Pluvialis apricaria
siewka złota
Lanius collurio
gąsiorek
Gatunek migrujący przez
Polskę szerokim frontem,
wykorzystujący grunt orne
jako miejsca żerowania i
odpoczynku.
W ostoi obserwowano w
okresie
migracji
do6000
osobników. Realizacja prac
związanych z budową nie
spowoduje
istotnego
zmniejszenia
dostępnego
biotopu.
Aktualne użytkowanie rolnicze
zapewnia
odpowiednią
dla
gatunku strukturę siedliska; na
etapie eksploatacji stan taki
będzie utrzymany.
Na
etapie
budowy
nastąpi
czasowe, niewielkie zmniejszenie
powierzchni dostępnego areału
żerowiskowego, nieistotne z uwagi
na
szeroką
dostępność
identycznych biotopów w pobliżu
lokalizacji przedsięwzięcia.
Gatunek
powszechny,
średnioliczny, wymagający
specyficznych
biotopów
lęgowych
–
swobodnie
rosnących zakrzewień w
ekstensywnym
krajobrazie
rolniczym.
W ostoi populacja gatunku
liczy
36-40
par.
Przedsięwzięcie
może
krótkotrwale wpływać na 1
parę lęgową poprzez prace w
sąsiedztwie
miejsca
gniazdowania.
Struktura siedliska jest dobrze
wykształcona
i
sprzyja
występowaniu
gatunku
–
śródpolne kępy zakrzewień.
Możliwy
negatywny
wpływ
przedsięwzięcia na biotop lęgowy
zostanie zminimalizowany poprzez
wdrożenie
działań
minimalizujących.
Przedsięwzięcie nie powoduje
istotnych
zaburzeń
a
jej
utrzymaniu.
192
zachowany
zachowany
Lp
3
4
Gatunek
–
ochrony obszaru
Crex crex
derkacz
Ciconia ciconia
bocian biały
cel
właściwy stan
ochrony gatunku
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
Gatunek
powszechnie
i
licznie
występujący
w
krajobrazie ekstensywnych
użytków zielonych.
Liczebność populacji w ostoi
osiąga
12-15m.
Przedsięwzięcie
obejmuje
fragmenty biotopu 2m (par).
Aktualne
ekstensywne
użytkowanie rolnicze zapewnia
odpowiednią
dla
gatunku
strukturę siedliska; na etapie
eksploatacji stan taki będzie
utrzymany.
Na
etapie
budowy
nastąpi
lęgowego, nieistotne z uwagi na
szeroką dostępność identycznych
biotopów w pobliżu lokalizacji
przedsięwzięcia.
Działania
minimalizujące wpływ przyspieszą
odbudowe
siedliska
po
zakończeniu budowy.
zachowany
Gatunek antropolubny, liczny W
pobliżu
lokalizacji Aktualne
ekstensywne
i powszechny w całym kraju. gniazdują 3-4 pary.
Związany z mozaiką upraw
odpowiednią
dla
gatunku
rolnych z udziałem terenów
podmokłych (łąki, pastwiska)
utrzymany.
Na
etapie
budowy
nastąpi
na
szeroką
dostępność
lokalizacji
przedsięwzięcia.
Działania minimalizujące wpływ
przyspieszą odbudowe siedliska po
zachowany
193
Lp
Gatunek
–
ochrony obszaru
cel
5
Anthus campestris
świergotek polny
populacja
struktura siedliska
Gatunek nieliczny, związany W
pobliżu
ekstensywne
z mozaiką upraw rolnych na gniazdują 3-4 pary.
ubogich gruntach
odpowiednią
dla
gatunku
utrzymany.
zagrożenia
Na
etapie
budowy
nastąpi
powierzchni dostępnego areału,
nieistotne
z uwagi na dużą
dostępność
odpowiednich
przedsięwzięcia.
Działania
odbudowe
siedliska
po
właściwy stan
ochrony gatunku
zachowany
Obszar Natura 2000
„Zalew Kamieński i Dziwna” PLB 320011
1
2
Mergus albellus
bielaczek
Haliaetus albicilla
bielik
Gatunek
wodach
pokarm.
zimujący
zasobnych
na W ostoi zimuje do 480 i. W
w miejscu przejścia trasy przez
Dziwne obserwowano do 80
i.
Realizacja przejścia przez rzekę
jest projektowana przyciskiem
pod dnem, co nie powoduje
żadnych zagrożeń dla gatunku.
zachowany
Gatunek liczny, stopniowo Liczba 2 par lęgowych w jest Jest stabilna i niezależna od Jedynie
realizacja
budowy
zwiększający
liczebność stała zaś zimujących ptaków realizacji przedsięwzięcia.
odcinka przy rzece w okresie
populacji.
Trasa zmienna i zależna od aury.
zimy może czasowo wyłączyć z
użytkowania
miejsce
pobliżu miejsca zimowego
okresowego pobytu ptaków, co
noclegowiska gatunku..
nie jest planowane.
zachowany
Struktura
siedliska
jest
zachowana i sprzyja zimowaniu
gatunku. Przedsięwzięcie nie
wpłynie na jego stan.
194
Lp
3
Gatunek
–
ochrony obszaru
Lanius collurio
gąsiorek
cel
populacja
Gatunek
powszechny,
specyficznych
biotopów
lęgowych
–
swobodnie
ekstensywnym
krajobrazie
rolniczym.
W ostoi stwierdzono 10-12
par
lęgowych.
Przedsięwzięcie
swoim
pośrednim
wpływem
obejmuje 1 parę.
struktura siedliska
zagrożenia
Struktura siedliska jest dobrze Możliwy
negatywny
wpływ
wykształcona
i
sprzyja przedsięwzięcia
na
biotop
występowaniu gatunku.
lęgowy
zostanie
zminimalizowany
poprzez
wdrożenie
działań
istotnych
zaburzeń
a
jej
minimalizujących.
utrzymaniu.
właściwy stan
ochrony gatunku
zachowany
Obszar Natura 2000
„Łąki Skoszewskie” PLB 320007
1
Ciconia ciconia
bocian biały
Gatunek antropolubny, liczny
i powszechny w całym kraju.
W ostoi gniazduje 10 par.
Aktualne
ekstensywne
Przedsięwzięcie
obejmuje
odpowiednią
dla
gatunku
fragmenty
biotopów
żerowiskowych 2-3 par.
utrzymany.
195
Na
etapie
budowy
nastąpi
na
szeroką
dostępność
lokalizacji
przedsięwzięcia.
zachowany
Lp
2
Gatunek
–
ochrony obszaru
Crex crex
derkacz
3
Grus grus
żuraw
cel
właściwy stan
ochrony gatunku
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
Gatunek
powszechnie
i
licznie
występujący
w
W ostoi liczba stwierdzonych
samców wynosi 44-48 m.
Przedsięwzięcie
obejmuje
fragmenty biotopów 2-3m
(par).
Aktualne
ekstensywne
odpowiednią
dla
gatunku
utrzymany.
Na
etapie
budowy
nastąpi
przedsięwzięcia.
Działania
odbudowe
siedliska
po
zachowany
Liczba par lęgowych w ostoi
osiąga
32-40.
Przedsięwzięcie
obejmuje
fragmenty
biotopów
żerowiskowych 1(2) par.
Aktualne
ekstensywne
odpowiednią
dla
gatunku
budowy
nastąpi
niewielkie,
krótkookresowe
zmniejszenie
powierzchni
biotopów
żerowiskowych;
na
etapie
eksploatacji
odpowiedni
stan
struktury będzie utrzymany.
Na
etapie
budowy
nastąpi
przedsięwzięcia.
Działania
odbudowe
siedliska
po
zakończeniu budowy oraz brak
zagrożeń bezpośrednich dla par
lęgowych.
zachowany
Gatunek liczny, zajmujący
wszystkie dostępne biotopy
również suboptymalne. W
ostoi związany z terenami
podmokłych zadrzewień i
zakrzewień wśród łąk.
196
Lp
4
Gatunek
–
ochrony obszaru
Lullula arborea
lerka
5
Luscinia svesica
podróżniczek
6
Lanius collurio
gąsiorek
cel
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
Gatunek
nieliczny
lub
średnio liczny. Występuje w
specyficznych
ubogich
biotopach ekotonów borów i
ekstensywnie użytkowanych
(nieużytków)
słabych
gruntów rolniczych. Jest to
gatunek „przywiązany do
miejsca”.
W ostoi stwierdzono legi 8-10
par.
Przedsięwzięcie
w
sposób
bezpośredni
obejmuje fragmenty biotopu
2-3 par.
Aktualne
ekstensywne
użytkowanie rolnicze gruntów w
sąsiedztwie borów sosnowych
zapewnia
odpowiednią
dla
gatunku strukturę siedliska; Na
etapie
budowy
nastąpi
krótkookresowe
zmniejszenie
dostępności części biotopów; na
etapie eksploatacji odpowiednia
struktura
siedliska
będzie
utrzymana.
Zagrożenie poprzez fragmentację
biotopu na etapie budowy zostaną
zminimalizowane
poprzez
zastosowani działań łagodzących.
Na etapie eksploatacji wpływ
utrzymania będzie dla biotopu
pozytywny.
Nieliczny gatunek lęgowy, Na
trasie
gazociągu Mozaika podmokłych łąk i płatów
związany
z
mozaika stwierdzono występowanie 2 zakrzewień
(na
ogół
podmokłych łąk i zakrzewień. par.
wierzbowych) jest od kilkunastu
lat trwałym elementem części
terenów ostoi.
Budowa gazociągu spowoduje
fragmentaryczne usunięcie części
zakrzewień – potencjalnych miejsc
lęgowych. Zaplanowane działania
minimalizujące
zapewnia
utrzymanie stabilności rewirów
lęgowych i odtworzenie pierwotnej
struktury oraz brak bezpośredniego
zagrożenia dla ptaków.
Gatunek
powszechny,
specyficznych
biotopów
lęgowych
–
swobodnie
ekstensywnym
krajobrazie
rolniczym.
Możliwy
negatywny
wpływ
przedsięwzięcia na biotop lęgowy
zostanie zminimalizowany poprzez
wdrożenie
działań
minimalizujących.
W ostoi stwierdzono 43-50
par
lęgowych.
Przedsięwzięcie
swoim
pośrednim
wpływem
obejmuje 1 pary.
Struktura siedliska jest dobrze
wykształcona
i
sprzyja
występowaniu
gatunku
–
śródpolne kępy zakrzewień.
istotnych
zaburzeń
a
jej
utrzymaniu.
197
właściwy stan
ochrony gatunku
zachowany
zachowany
zachowany
Lp
Gatunek
–
ochrony obszaru
cel
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
właściwy stan
ochrony gatunku
Obszar Natura 2000
„Puszcza Goleniowska” PLB 320012
1
Ciconia ciconia
bocian biały
2
Milvus milvus
kania ruda
Na
etapie
budowy
nastąpi
na
szeroką
dostępność
lokalizacji
przedsięwzięcia.
zachowany
Nieliczny gatunek związany z W ostoi stwierdzono 8-10 par Struktura siedliska (lęgowego- Realizacja budowy nie powoduje
wodami i starymi lasami.
lęgowych.
partie starodrzewów w pobliżu zagrożeń dla gatunku ani jego
wód i żerowiskowego -płytkie biotopów lęgowych.
wody, obszary łąk kośnych) jest
utrzymana.
Realizacja
przedsięwzięcia nie wpłynie na
ich zaburzenie.
zachowany
Gatunek antropolubny, liczny
i powszechny w całym kraju.
W ostoi gniazduje 10-14 par.
Aktualne
ekstensywne
Przedsięwzięcie
obejmuje
odpowiednią
dla
gatunku
fragmenty
biotopów
utrzymany.
198
Lp
3
Gatunek
–
ochrony obszaru
Crex crex
derkacz
4
Luscinia svesica
podróżniczek
cel
właściwy stan
ochrony gatunku
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
Gatunek
powszechnie
i
licznie
występujący
w
W ostoi liczba stwierdzonych
samców
wynosi
55-60.
Przedsięwzięcie
obejmuje
fragmenty biotopów 3-4m
(par).
Aktualne
ekstensywne
odpowiednią
dla
gatunku
utrzymany.
Na
etapie
budowy
nastąpi
przedsięwzięcia.
Działania
odbudowe
siedliska
po
zachowany
Nieliczny gatunek lęgowy, W ostoi liczba par jest
związany
z
mozaika określona na 28-33. Na trasie
podmokłych łąk i zakrzewień. gazociągu
stwierdzono
występowanie 1 pary.
Mozaika podmokłych łąk i płatów
zakrzewień
(na
ogół
wierzbowych) jest od kilkunastu
lat trwałym elementem części
terenów ostoi.
Budowa gazociągu spowoduje
fragmentaryczne usunięcie części
zakrzewień – potencjalnych miejsc
lęgowych. Zaplanowane działania
minimalizujące
zapewnia
utrzymanie stabilności rewirów
lęgowych i odtworzenie pierwotnej
struktury oraz brak bezpośredniego
zachowany
199
Lp
Gatunek
–
ochrony obszaru
cel
5
Anthus campestris
świergotek polny
6
Grus grus
żuraw
populacja
Gatunek nieliczny, związany W
pobliżu
z mozaiką upraw rolnych na gniazduje 1 para.
ubogich gruntach
Gatunek liczny, zajmujący
wszystkie dostępne biotopy
również suboptymalne. W
ostoi związany z terenami
podmokłych zadrzewień i
zakrzewień wśród łąk.
struktura siedliska
ekstensywne
odpowiednią
dla
gatunku
utrzymany.
Liczba par lęgowych w ostoi
osiąga
37-42.
Przedsięwzięcie
obejmuje
fragmenty
biotopów
Aktualne
ekstensywne
odpowiednią
dla
gatunku
budowy
nastąpi
niewielkie,
krótkookresowe
zmniejszenie
powierzchni
biotopów
żerowiskowych;
na
etapie
eksploatacji
odpowiedni
stan
struktury będzie utrzymany.
200
zagrożenia
właściwy stan
ochrony gatunku
Na
etapie
budowy
nastąpi
powierzchni dostępnego areału,
nieistotne
z uwagi na dużą
dostępność
odpowiednich
przedsięwzięcia.
Działania
odbudowe
siedliska
po
zachowany
Na
etapie
budowy
nastąpi
przedsięwzięcia.
Działania
odbudowe
siedliska
po
zakończeniu budowy oraz brak
zagrożeń bezpośrednich dla par
lęgowych.
zachowany
Lp
Gatunek
–
ochrony obszaru
cel
7
Haliaetus albicilla
bielik
zwiększający
liczebność
populacji.
Zajmujący
większość
odpowiednich
dostępnych biotopów. Trasa
pobliżu miejsc lęgowych.
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
W ostoi liczba par lęgowych Jest stabilna i niezależna od Brak zagrożeń bezpośrednich dla
osiąga 10-12. Realizacja realizacji przedsięwzięcia.
występowania i trwałości miejsc
przedsięwzięcia
może
lęgowych położonych w pobliżu linii
obejmować swoim pośrednim
gazociągu.
wpływem do 2 par.
właściwy stan
ochrony gatunku
zachowany
Nazwa obszaru
Woliński Park Narodowy
1
Dryocopus martius
dzięcioł czarny
Gatunek
liczny,
i
występujący powszechnie w
odpowiednich biotopach. W
ostoi
zajmuje
dostępne
biotopy. W pobliżu trasy
gazociągu zlokalizowano 2
pary lęgowe.
Populacja w obszarze to 1520
par.
Wpływ
przedsięwzięcia obejmuje 1
parę
jednak
nie
jest
bezpośredni negatywnie.
Na
etapie
eksploatacji
przedsięwzięcie w żaden
sposób
nie
zagraża
gatunkowi.
Biotop lęgowy i żerowiskowy
gatunku wymagającego zwartych
powierzchni
starych
drzewostanów jest zachowane.
Przedsięwzięcie nie zaburzy w
sposób znaczący tego stanu.
201
Na etapie budowy możliwy jest
krótkotrwały
potencjalnie
negatywny wpływ na 1 parę
prawdopodobnie
lęgową
w
bezpośrednim sąsiedztwie trasy
(odpowiedni
biotop).
Dla
wykluczenia możliwości zaistnienia
konfliktu
na
tym
etapie
zaplanowano
działania
minimalizujące.
Na
etapie
eksploatacji przedsięwzięcie nie
będzie
wywierało
żadnego
negatywnego wpływu na populację
gatunku.
zachowany
Lp
2
Gatunek
–
ochrony obszaru
Lullula arborea
lerka
3
Caprimulgus
europaeus
lelek
4
Haliaetus albicilla
bielik
cel
właściwy stan
ochrony gatunku
populacja
struktura siedliska
zagrożenia
Gatunek nieliczny związany
z obszarem wyciętego w
drzewostanach pasa linii
energetycznych z murawami
i wrzosowiskami. Jest to
gatunek „przywiązany do
miejsca”.
W ostoi stwierdzono lęgi 1520 par. Przedsięwzięcie w
sposób
bezpośredni
obejmuje fragmenty biotopu
2-3 par.
Aktualna struktura siedlisk choć
antropogenicznej genezy jest
optymalna.
Realizacja
przedsięwzięcia
okresowo
zaburzy je. Na etapie eksploatacji
odpowiednia struktura będzie
utrzymywana.
Na etapie budowy możliwe jest
bezpośrednie czasowe zniszczeni
części
siedliska
gatunku.
Planowane
działania
minimalizujące zapewniają brak
bezpośredniego zagrożenia dla
ptaków
oraz
przyspieszą
odbudowę i polepszenie struktury
biotopu.
zachowany
Nieliczny gatunek związany z
obszarem
wyciętego
w
drzewostanach pasa linii
energetycznych z murawami
i wrzosowiskami.
W
obszarze
liczebność
szacowana jest na 3-4 pary.
Przedsięwzięcie
swoim
wpływem obejmuje biotopy 1
pary.
Aktualna struktura siedlisk choć
antropogenicznej genezy jest
optymalna.
Realizacja
przedsięwzięcia
okresowo
zaburzy je. Na etapie eksploatacji
odpowiednia struktura będzie
utrzymywana.
Na etapie budowy możliwe jest
bezpośrednie czasowe zniszczeni
części
siedliska
gatunku.
Planowane
działania
minimalizująca zapewnia brak
bezpośredniego zagrożenia dla
ptaków
oraz
przyspieszą
odbudowę i polepszenie struktury
biotopu.
zachowany
zwiększający
liczebność
populacji.
Zajmujący
większość
odpowiednich
dostępnych biotopów. Trasa
pobliżu miejsc lęgowych.
W ostoi liczba par lęgowych Jest stabilna i niezależna od Brak zagrożeń bezpośrednich dla
osiąga 10-12. Realizacja realizacji przedsięwzięcia.
występowania i trwałości miejsc
przedsięwzięcia
może
lęgowych położonych w pobliżu linii
obejmować swoim pośrednim
gazociągu.
wpływem do 2 par.
202
zachowany
Lp
Gatunek
–
ochrony obszaru
cel
5
Milvus milvus (kania
ruda)
populacja
zagrożenia
struktura siedliska
Nieliczny gatunek związany z W ostoi stwierdzono 2-3 pary Struktura
siedliska
lęgowego Realizacja budowy nie powoduje
wodami i starymi lasami.
lęgowe.
(partie starodrzewów w pobliżu zagrożeń dla gatunku ani jego
wód ) i żerowiskowego (płytkie biotopów lęgowych.
wody, obszary łąk kośnych) jest
utrzymana.
Realizacja
przedsięwzięcia nie wpłynie na
ich zaburzenie.
właściwy stan
ochrony gatunku
zachowany
Tabela 28. Analiza wpływu przedsięwzięcia na zachowanie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych.
L.p.
Siedlisko
zasięg
powierzchnia
stan procesów
struktura
zagrożenia
Właściwy stan
ochrony siedliska
Obszar Natura 2000
„Wolin i Uznam” PLH 320019
1
Lasy i bory na wydmach Szeroko
Siedlisko zajmuje
(2180)
rozpowszechnione
najmniej 240 ha
optymalne
miejsce
występowania.
Większość
płatów
dobrze wykształconych
położona jest na N od
trasy gazociągu.
co Struktura
zróżnicowana
nieco
zniekształcona
intensywną
gospodarka
leśną. Siedlisko trwałe i
dynamiczne.
203
Procesy
modelowane
gospodarką człowiek a,
powodują
brak
fazy
rozpadu w drzewostanach i
systematyczna
juwenalizację.
Realizacja
zachowany
przedsięwzięcia
obejmuję ok. 0,23% pow.
siedlisk w ostoi – głównie
jest to wycinka pasa
drzewostanu. Poprzez to
wpisuje się w ogólne
założenia
gospodarki
leśnej.
Planowane
działania minimalizujące
L.p.
Siedlisko
zasięg
powierzchnia
stan procesów
struktura
zagrożenia
Właściwy stan
ochrony siedliska
zapewnią
złagodzenie
zakresu oddziaływania i
przyspiesza regenerację
cząci płatów cennych
asocjacji.
2
Wilgotne
zagłębienia Unikalne
siedlisko
międzywydmowe
występujące
w
specyficznych
(2190)
warunkach
hydrologicznych i reliefu
wałów wydmowych
Szacunkowa
powierzchnia siedliska to
ok. 6 ha w ostoi.
Przedsięwzięcie
obejmuje
swoim
wpływem ok. 0,99% jego
powierzchni.
3
Suche wrzosowiska
W ostoi zidentyfikowano Odpowiednio
48 ha. Przedsięwzięcie dzięki
obejmie
swoim człowieka.
krótkotrwały,
zanikającym
wpływem
9,54% jego powierzchni.
(4030)
4
Śródlądowe
napiaskowe
(6120)
Siedlisko
o
antropogenicznej
genezie i charakterze.
Związane głównie z
małymi płatami na skraju
lasu lub obszarami pod
liniami energetycznymi.
murawy Cenne
napiaskowe,
kserotermiczne siedlisko
roślin
pssamofilnych.
Ograniczone w zasięgu
do 1 rozległego płatu
oraz licznych małych
Struktura
zróżnicowana Większość płatów znajduje
nieco
zniekształcona się w fazie optymalnej
gospodarka leśną oraz rozwoju.
wpływem
otaczających
drzewostanów.
zachowana W efekcie okresowego
działaniom usuwania drzew i krzewów
oraz odmładzania wrzosu
struktura siedliska fluktuuje
w zakresie optymalnym.
W ostoi zidentyfikowano Struktura płatów na trasie
91 ha tego siedliska. gazociągu
jest
dobra,
Przedsięwzięcie
optymalnie wykształcona..
obejmuje
swoim
bezpośrednim wpływem
204
W płatach o generalnie
optymalny stadium rozwoju
obserwuje
się
oznaki
„starzenia” i wkraczania
gatunków krzewiastych i
Odwodnienie
i zachowany
zniszczenie
części (polepszony)
powierzchni
dzięki
planowanym działaniom
minimalizującym
będą
miały
charakter
krótkotrwały,
małopwierzchniowy
i
zanikający.
Okresowe
zniszczenie Zachowany
części powierzchni . (polepszony)
Planowane
działania
ochronne
wspomogą
odbudowę
uszkodzonych
płatów
oraz ich wzmocnienie po
Realizacja
zachowany
przedsięwzięcia
spowoduje krótkotrwałe
uszkodzenie
części
powierzchni,
zaplanowane działania
L.p.
Siedlisko
zasięg
powierzchnia
stan procesów
struktura
płatów
rozrzuconych 1,62ha.
wśród innych siedlisk.
5
Buczyny kwaśne
(9110)
Siedlisko
licznie
powszechnie
reprezentowane
Wolinie.
i W ostoi zidentyfikowano
3050 ha tego siedliska.
na Przedsięwzięcie
nie
obejmuje bezpośrednio
jego powierzchni.
drzewiastych.
zagrożenia
Właściwy stan
ochrony siedliska
minimalizujące
zapewniają
pełną
odbudowę uszkodzeń i
polepszenie
stanu
obszaru przyległych do
trasy płatów siedliska .
W ostoi jest zróżnicowana
z
dużym
udziałem
optymalnie wykształconych
płatów.
Realizacja
przedsięwzięcia
nie
spowoduje ingerencji w
płat siedliska.
Procesy
w
siedlisku Planowana realizacja nie zachowany
zachodzą
normalnie, generuje zagrożeń dla
kierowane są jedynie przez siedliska.
siły natury.
6
Bory i lasy bagienne Siedlisko
(91D0)
małopowierzchniowe
i
wykształcone jedynie na
torfowiskach
wśród
wydm
Mierzei
Przytorskiej.
W ostoi zidentyfikowano
Przedsięwzięcie
nie
jego powierzchni.
Właściwie
wykształcona.
Nie wymaga jakichkolwiek
zabiegów
wspomagających.
Procesy naturalne (głównie
woda opadowa) kształtują
stan siedliska, pośrednio
wpływaj a na nie melioracje
wodne.
Zagrożeniem
zachowany
krótkotrwałym
jest
odwadnianie wykopów
oraz realizacja melioracji
wodnych. Projektowany
przewiert
w
pobliżu
siedliska
wyklucza
negatywny
wpływ
przedsięwzięcia na stan
siedliska.
7
Grąd subatlantycki
Szacunkowa
powierzchnia
grądów
ok.30
ha.
Przedsięwzięcie
nie
Płat przy trasie gazociągu Proces kształtowania się
to
inicjalna
juwenilna siedliska jest dominujący.
postać rozwijająca się na
gruntach porolnych.
Wobec płatu położonego zachowany
przy trasie gazociągu nie
ma
istotnych
bezpośrednich zagrożeń.
(9160)
Bardzo niewielkie płaty
tego siedliska znajdują
się
nad
brzegiem
Dziwny oraz rozrzucone
na stromych stokach w
205
L.p.
Siedlisko
zasięg
powierzchnia
obrębie moreny
stan procesów
struktura
zagrożenia
Właściwy stan
ochrony siedliska
płatu.
Obszar Natura 2000
„Ujście Odry i Zalew Szczeciński” PLH 320018
1
Zalewy
i
przymorskie
(1150)
2
Łąki trzęślicowe
(6410)
jeziora Bardzo
rozległe
stabilne siedlisko.
i Siedlisko zajmuje obszar Optymalna i samodzielnie Procesy
kształtujące
44200 ha.
kształtująca się.
siedlisko są modyfikowane
pośrednio przez człowieka
jakością wód Odry.
Zanikające
siedlisko
rozrzucone na słabiej
zmeliorowanych
powierzchniach w całej
ostoi.
Zidentyfikowano je na
powierzchni
52
ha.
Przedsięwzięcie
obejmuje powierzchnię
0,46 ha siedliska.
Właściwa struktura jest
słabo
zachowana
stopniowo zanikająca w
efekcie
naturalnych
przemian
i
zaniku
właściwego użytkowania.
Zanik
historycznie
ukształtowanego
użytkowania prowadzi do
zaniku siedliska.
Przedsięwzięcie
w zachowany
związku
z
projektowanym
przewiertem pod dnem
Dziwny
nie
zagraża
siedlisku.
Przedsięwzięcie
zachowany
powoduje
okresowy
uszkodzenie
części
powierzchni
siedliska,
Zaplanowane działania
minimalizujące
oddziaływanie budowy
pozwalają na utrzymanie
stanu siedliska w stanie
niepogorszonym.
Obszar Natura 2000
„Uroczyska w Lasach Stepnickich” PLH 320033
1
(6410)
Zanikające
siedlisko
rozrzucone na słabiej
zmeliorowanych
powierzchniach w całej
Zidentyfikowano 28 ha
płatów tego siedliska w
ostoi.
Przedsięwzięcie
obejmuje
swoim
Właściwa
słabo
stopniowo
efekcie
struktura jest
zachowana
zanikająca w
naturalnych
206
Zanik
historycznie
ukształtowanego
użytkowania prowadzi do
zaniku siedliska.
Przedsięwzięcie
zachowany
powoduje
okresowy
uszkodzenie
części
powierzchni
siedliska,
L.p.
Siedlisko
zasięg
ostoi.
2
Bory i lasy bagienne Siedlisko
(91D0)
wielkopowierzchniowe,
wykształcone na kopule
torfowiska Olszanka.
powierzchnia
stan procesów
struktura
wpływem 0,25 ha,
przemian
i
zaniku
właściwego użytkowania.
W ostoi zidentyfikowano
Przedsięwzięcie
nie
jego powierzchni.
Właściwie
wykształcona.
Jednak
zaburzona
pożarami i melioracjami
osuszającymi.
Aktualnie
obszar całego torfowiska
poddany renaturalizacji.
207
zagrożenia
Właściwy stan
ochrony siedliska
Zaplanowane działania
minimalizujące
oddziaływanie budowy
pozwalają na utrzymanie
stanu siedliska w stanie
niepogorszonym.
Procesy naturalne zostały
przywrócone w swoim
zasięgu i dominującej roli i
one
kształtują
stan
siedliska.
Zagrożeniem
jest zachowany
odwadnianie
wykopów
oraz
realizacja
gospodarki
wodnej.
Planowane
działania
minimalizujące
negatywny
wpływ
(nieodwadnianie
wykopów)
zapewniają
utrzymani dobrego stanu
siedliska.
Wpływ wariantu I na spójność i integralność obszaru Natura 2000
Wariant I (lądowy) przebiegu trasy gazociągu nie wpłynie na spójność i integralność
obszarów Natura 2000, przez które przebiega. Wynika to z faktu:

krótkoterminowego zajęcia obszarów w granicach pasa montażowego na etapie
budowy,

braku bezpośredniego wpływu gazociągu na stan siedlisk przyrodniczych i gatunków
będących celem ochrony obszarów Natura 2000 na etapie eksploatacji,

przebiegu
trasy
gazociągu
poza
płatami
lądowych
siedlisk
przyrodniczych
priorytetowych, które zostałyby trwałe zniekształcone (zniszczone) w trakcie budowy
(siedliska higrofilne o nieantropogenicznej genezie),

przejścia gazociągu przez siedliska przyrodnicze wodne w sposób wykluczający
możliwość oddziaływania procesu budowy na nie (zastosowanie przewiertów pod
dnem),

przyjęcia
wykonania
i
pewności
powodzenia
działań
minimalizujących
i
ograniczających uciążliwość budowy gazociągu.
Lp
Wpływ na integralność i spójność
Obszar
Trasa w większości będzie pokrywała się z istniejącymi liniami podziału
powierzchniowego, drogami bądź trasą istniejącego gazociągu zaś uciążliwość dla
siedlisk przyrodniczych i biotopów jest zminimalizowana do poziomu zapewniającego
brak oddziaływania znaczącego w ujęciu ogólnym jak również poszczególnych płatów
siedlisk/biotopów.
1
Wolin
Uznam
320019
2
Trasa w całości będzie biegła wzdłuż istniejącego gazociągu zaś uciążliwość dla siedlisk
Ujście Odry i
przyrodniczych i biotopów jest zminimalizowana do poziomu zapewniającego brak
Zalew
oddziaływania w ujęciu ogólnym jak również poszczególnych płatów siedlisk/biotopów
Szczeciński
m.in. poprzez pokonywanie Dziwny przyciskiem pod dnem.
PLH 32018
3
Uroczyska w
Lasach
oddziaływania znaczącego w ujęciu ogólnym jak również poszczególnych płatów
Stepnickich
siedlisk/biotopów.
PLH320033
4
i
PLH
Trasa w całości będzie biegła wzdłuż istniejącego gazociągu w większości wzdłuż
północnej granicy obszaru, zaś uciążliwość dla siedlisk przyrodniczych i biotopów jest
zminimalizowana do poziomu zapewniającego brak oddziaływania znaczącego w ujęciu
ogólnym jak również poszczególnych płatów siedlisk/biotopów.
Delta Świny
PLB 320002
5
Zalew
Kamieński
Dziwna
i
oddziaływania w ujęciu ogólnym jak i poszczególnych płatów siedlisk/biotopów m.in.
poprzez pokonywanie Dziwny przewiertem pod dnem.
PLB 320011
208
Lp
6
Obszar
Łąki
Skoszewskie
PLB 320007
7
Puszcza
Goleniowska
PLB 320012
8
Woliński Park
Narodowy
Wpływ na integralność i spójność
siedlisk/biotopów.
siedlisk/biotopów.
Trasa w całości będzie biegła wzdłuż istniejącego gazociągu zaś uciążliwość dla
siedlisk przyrodniczych i biotopów jest zminimalizowana do poziomu zapewniającego
brak oddziaływania znaczącego w ujęciu ogólnym jak również poszczególnych płatów
siedlisk/biotopów.
209
6.
OKREŚLENIE
NA ŚRODOWISKO
RÓWNIEŻ
W
PRZEWIDYWANEGO
ANALIZOWANYCH
WYPADKU
PRZEMYSŁOWEJ,
A
WARIANTÓW,
WYSTĄPIENIA
TAKŻE
ODDZIAŁYWANIA
POWAŻNEJ
MOŻLIWEGO
W
TYM
AWARII
ODDZIAŁYWANIA
TRANSGRANICZNEGO
W niniejszym rozdziale omówiono przewidywane oddziaływanie planowanej inwestycji na
poszczególne elementy otaczającego środowiska w okresie jej budowy oraz w czasie
eksploatacji gazociągu. Jednocześnie założono, że faza budowy gazociągu będzie bardziej
uciążliwa dla środowiska, niż etap jego likwidacji. Przy czym należy zaznaczyć, iż, etap ten
może mieć miejsce dopiero za kilkadziesiąt lat i obecnie trudno przwidzieć, jakie wtedy będą
technologie bezkolizyjnego usuwania tego rodzaju budowli podziemnych. Obecnie likwidacja
starych obiektów typu rurociąg podziemny polega na demontażu jego części naziemnej, w
tym naziemnych obiektów kubaturowych oraz pozostawieniu wszystkich elementów sieci
podziemnej. Demontaż elementów sieci podziemnej (rurociągów) odbywa się tylko w
przypadku budowy na tych odcinkach innej instalacji podziemnej lub naziemnej.
Pozostawione w ziemi części inwestycji – rurociągi wypełniane są piaskiem z wodą.
Oddziaływania w fazie likwidacji będą znacznie mniejsze niż w fazie realizacji przy tego typu
likwidacji jak opisano powyżej.
6.1. ZAGROŻENIE DLA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO
6.1.1. FAZA BUDOWY
W czasie trwania prac budowlano-montażowych wystąpi zanieczyszczenie atmosfery
spowodowane emisją niezorganizowaną, związane głównie z pracą sprzętu montażowego
i środków transportu napędzanych silnikami spalinowymi emitującymi do atmosfery
zanieczyszczenia gazowe, a także robotami ziemnymi (prowadzenie wykopów).
Powstający w PROCESACH SPAWALNICZYCH dym spawalniczy (aerozol) jest mieszaniną
drobno dyspersyjnych cząstek stałych (pyłu spawalniczego) oraz substancji chemicznych
(gazów). Pył spawalniczy powstający w wyniku działania plazmy łuku na materiał
210
podstawowy i dodatkowy, składa się z tlenków, krzemianów, fluorokrzemianów, fluorków
oraz węglanów metali i niemetali. W łuku zachodzi proces topienia materiałów, ich
częściowego odparowania i utleniania par metalu. W atmosferze o niższej temperaturze
następuje proces kondensacji i wytworzenie cząstek stałych o różnych wymiarach (od 0,1 do
0,5 μm). Skład chemiczny pyłu spawalniczego jest uzależniony od rodzaju spawanych
materiałów, metody i parametrów technologicznych spawania. Przy spawaniu elektrodami
otulonymi oraz drutami proszkowymi pył ma bardziej złożony skład i jest bardziej
skomplikowany pod względem struktury, niż pył powstający podczas spawania drutem litym
w osłonie gazowej. Przy spawaniu drutami litymi stali węglowych i niskostopowych
podstawowymi składnikami pyłu jest żelazo, mangan i krzemionka, natomiast przy spawaniu
stali wysokostopowych wydzielane pyły zawierają również związki chromu, niklu, molibdenu
i niobu. Przy spawaniu stali elektrodami otulonymi i drutami proszkowymi dodatkowo
wydzielane są związki sodu, potasu, wapnia i magnezu. Źródłem tych pierwiastków jest
otulina elektrod w skład, której wchodzą różne surowce mineralne (np. krzemiany, węglany,
fluorki proste i złożone, tlenki metali, szkło sodowe lub potasowe) oraz składniki organiczne.
Skład chemiczny i stężenie gazów wydzielających się przy procesach spawania zależy od
metody spawania. Głównymi źródłami emisji gazów przy spawaniu są proces rozkładu
otuliny elektrod, topników i past lutowniczych, reakcje termiczne zachodzące w atmosferze
otaczającej łuk, reakcje fotochemiczne (emisja promieniowania UV) oraz gaz ochronny
stosowany do osłony łuku. Zanieczyszczenia gazowe tworzone są głównie przez tlenki azotu
(NOx), tlenek węgla (CO), ozon (O3), fluorowodór (HF) i chlor (Cl2). Tlenki azotu w procesach
spawania metali powstają w wyniku działania wysokiej temperatury łuku na tlen i azot
zawarte w powietrzu atmosferycznym. Najtrwalszymi związkami są tlenek i ditlenek azotu.
Inne tlenki azotu np. N2O3, N2O4, N2O5 są mniej trwałe i ulegają utlenieniu do NO2.
Zanieczyszczenia w postaci olejów lub smarów znajdujące się na powierzchniach elementów
spawanych powodują powstawanie toksycznych węglowodorów aromatycznych. Podczas
spawania stali pokrytych powłokami ochronnymi wydzielają się dodatkowo substancje
organiczne, tj. pochodne benzenu, alifatyczne alkohole i aldehydy oraz fenol. [CHARAKTERYSTYKA
ZANIECZYSZCZEŃ
PYŁOWYCH
I
GAZOWYCH
WYDZIELAJĄCYCH
SIĘ
PRZY
PROCESACH
SPAWANIA
METALI
(ŹRÓDŁO:
WWW.LABORATORIA.IS.GLIWICE.PL)]
Inwestor, który posiada wdrożony system kontroli jakości dopuszcza do spawania metody
135(STT)/11, 135(STT)/136, 141/111 lub 141 łukiem elektrycznym z wykorzystaniem
elektrod celulozowych lub zasadowych (niskowodorowych). Wykonawca musi posiadać
211
uznanie technologii spawania WPQR na wszystkie rodzaje wykonywanych złączy
spawanych wg PN-EN ISO 15614 (PN-EN 288-3).
Emisja zanieczyszczeń z procesów spawania będzie miała charakter miejscowy oraz
okresowy (na danym odcinku budowy max. 1 dzień). Po zakończeniu budowy całkowicie
ustąpi.
Praca sprzętu montażowego i środków transportu oraz agregatorów prądotwórczych
napędzanych silnikami spalinowymi spowoduje emisję tlenku węgla, tlenków azotu, tlenków
siarki, aldehydów i mieszaniny węglowodorów. Będzie miała ona charakter miejscowy oraz
okresowy. Po zakończeniu budowy całkowicie ustąpi.
W
trakcie
budowy
emisja
zanieczyszczeń
Z PRZEMIESZCZANIEM MAS ZIEMNYCH,
w
postaci
pyłów
związana
będzie
zarówno podczas wykonywania wykopów, jak i ich
zasypywania. Będzie ona miała charakter miejscowy oraz okresowy (na danym odcinku
budowy max 1 dzień). Po zakończeniu budowy całkowicie ustąpi.
Inwestor, a także bezpośredni wykonawca robót powinni zadbać o to by w czasie
prowadzenia budowy uciążliwość dla powietrza atmosferycznego ograniczyć do minimum
poprzez prawidłową organizację placu budowy, dobór właściwego sprzętu i pojazdów oraz
prawidłową ich eksploatację.
Zarówno emisje spalin, jak i zapylenie powietrza w fazie budowy są okresowe i ze względu
na krótki czas ich występowania nie podlegają ograniczeniom ujętym w aktach prawnych.
6.1.2. FAZA EKSPLOATACJI
W czasie prawidłowej eksploatacji gazociągu mogą wystąpić „kontrolowane” emisje gazu do
powietrza atmosferycznego. Takie kontrolowane sytuacje upustu gazu do atmosfery mają
miejsce w przypadku konieczności utrzymania bezpieczeństwa przesyłu oraz w czasie
prowadzenia prac konserwacyjnych i remontowych. Operacje „kontrolowanej” emisji gazu
dokonywane będą przez odpowiednio przeszkolony zespół pracowników i będą sterowane
przy pomocy specjalistycznych urządzeń technicznych. Tego typu niezorganizowane emisje
mogą
mieć
miejsce
na
terenie
obiektów
naziemnych:
śluzy
(Świnoujście)
oraz
w planowanych na trasie gazociągu przesyłowego Zespołach Zaporowo – Upustowych.
212
Zasięg oddziaływania na atmosferę tego rodzaju emisji pokrywał się będzie przeważnie
z wyznaczonymi strefami zagrożenia wybuchem wyznaczonymi na etapie projektu dla danej
instalacji i nie przekracza z reguły kilku metrów.
Zagrożenie dla stanu powietrza atmosferycznego, w fazie eksploatacji, wiąże się
z przypadkiem niekontrolowanego wypływu gazu z gazociągu do atmosfery.
Niekontrolowany wypływ gazu do atmosfery może mieć tylko miejsce w przypadku awarii
polegającej na rozszczelnieniu gazociągu w wyniku działań osób trzecich.
Próby hydrauliczne szczelności i wytrzymałości gazociągu przeprowadzane przed jego
oddaniem do eksploatacji podnoszą bezpieczeństwo i eliminują prawie do zera możliwość
wystąpienia pęknięcia gazociągu.
W przypadku pęknięcia gazociągu nastąpi wypływ gazu do atmosfery, który trwać będzie aż
do momentu zamknięcia zaworów odcinających dopływ gazu do uszkodzonego odcinka
gazociągu.
Metan, który jest głównym składnikiem gazu ziemnego, jest gazem palnym, co oznacza, że
wchodzi on w reakcję z tlenem, której towarzyszy wydzielanie się dużych ilości ciepła
połączone z powstawaniem płomienia. Zapalenie się metanu ma miejsce wyłącznie
w obecności inicjatora zapłonu, np. iskry elektrycznej, w przypadku gdy stężenie metanu
w powietrzu mieści się powyżej tzw. granic wybuchowości. Granice wybuchowości
w mieszaninie z powietrzem, wyrażone stężeniem metanu w tej mieszaninie, wynoszą
w temperaturze 20oC pod ciśnieniem 1 atm:
5% obj. metanu - dolna granica wybuchowości,
15% obj. metanu - górna granica wybuchowości.
Wybuch gazu i towarzyszący temu pożar mogą zagrozić zniszczeniem fauny i flory
w sąsiedztwie gazociągu, a także zagrozić znajdującym się w pobliżu ludziom oraz
istniejącej infrastrukturze.
Ewentualna
emisja
gazu
ziemnego
wysokometanowego
związana
z
awarią
-
rozszczelnieniem gazociągów będzie bardzo szybko identyfikowana dzięki zaprojektowaniu
nowoczesnego systemu monitoringu: sygnalizacja stanu zaworów, monitoring stanu
rurociągów, itp.
W przypadku planowanej inwestycji badania szczelności gazociągu dokonywane będą przy
pomocy tłoków inspekcyjnych, co pozwoli na wczesne wykrywanie ewentualnych uszkodzeń
powodowanych
przez
korozję.
Skutecznym
zabezpieczeniem
przeciwkorozyjnym
213
projektowanego gazociągu stalowego będzie zabezpieczenie powłokami polietylenowymi
oraz systemy ochrony katodowej.
Przy
zaprojektowaniu rozwiązań o możliwie maksymalnej niezawodności systemu
dla tranzytowego przesyłu gazu, dobrej jakości wykonawstwa z zastosowaniem najlepszych
materiałów (BAT), przestrzeganiu reżimów eksploatacyjnych i przy prowadzonych terminowo
pracach konserwacyjno – remontowych, okresowych kontrolach i przeglądach technicznych
oraz wprowadzeniu systemu ciągłego monitorowania sieci przesyłowej – następuje
ograniczenie do minimum prawdopodobieństwa wystąpienia zakłóceń i stanów awaryjnych
sieci przesyłowej gazu..
6.2. ZAGROŻENIE DLA WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH
6.2.1. FAZA BUDOWY
Wpływ planowanej inwestycji polegającej na budowie przesyłowego gazociągu wysokiego
ciśnienia na wody powierzchniowe i podziemne wiąże się główne z okresem budowy.
W szczególności dotyczy to obszarów podmokłych, gdzie wykonany wykop stanowić będzie
swoisty dren dla płytko występujących wód gruntowych.
Ze względu na specyfikę obiektów, jakimi są rurociągi posadawiane pod powierzchnią terenu
oraz obiekty naziemne (np. przelotowe zespoły zaporowo – upustowe lokalizowane co 10 km
na trasie gazociągu), przeprowadzone muszą zostać szczegółowe badania warunków
gruntowo-wodnych (badania geotechniczne).
W przypadku, gdy w trakcie wykonywania wykopów zwierciadło wody gruntowej występuje
powyżej rzędnej dna wykopu, zjawisko napływu wody do wykopu może ograniczać
możliwości właściwej budowy wykopów poprzez:
-
trudność osiągnięcia właściwej rzędnej dna wykopu na skutek obrywania się lub
obsypywania skarp wykopu,
-
utrudnienie właściwego posadowienia rurociągu na dnie wykopu,
-
utrudnienie sprawdzenia rzędnej górnej krawędzi rurociągu po jego ułożeniu
w wykopie.
214
Aby wyeliminować powyższe problemy należy prace ziemne wykonywać w „suchym”
wykopie. Prowadzenie prac „na sucho” możliwe jest poprzez odprowadzenie wód z wykopów
przy pomocy jednego z dwóch sposobów:
1. Wytworzenie krzywej depresji poniżej spodu dna wykopu przez pompowanie wody
z zestawów igłofiltrów usytuowanych poza obrębem wykopu.
2. Wykonanie drenów opaskowych przy stopach skarp wykopów i następnie
skierowanie wody do jednej ze studni zbiorczej, z której woda będzie odpompowana
na zewnątrz wykopu,
W uzasadnionych przypadkach (na terenach cennych przyrodniczo, gdzie zalecana jest
dbałość o niepogorszenie stosunków wodnych) istnieje możliwość budowy gazociągu
w wykopie nieodwodnionym bądź prowadzenie prac inną technologią (np. przewiertem, zimą
w niskich temperaturach).
Odwodnienie dotyczy czasowego obniżenia poziomu wód gruntowych poniżej dna wykopów
oraz odprowadzenia wód opadowych z wnętrza wykopu w okresie budowy.
Obniżenie zwierciadła wody poprzez pompowanie z igłofiltrów
Na odcinkach występowania gruntów bardziej przepuszczalnych (np. w postaci piasków)
proponuje się odwodnienie wykopów za pomocą igłofiltrów.
Igłofiltry należy rozmieścić na zewnątrz wykopów w odległości ok. 1,5m od obrysu górnej
krawędzi wykopu. Za pomocą odpowiednich przewodów i łączników są one połączone
z kolektorem ssawnym prowadzącym do pompy. Igłofiltry wprowadzane są do gruntu metodą
wpłukiwania strumieniem wody wydostającej się z dolnej końcówki igłofiltru pod określonym
ciśnieniem. Typy pomp zależą od producenta zestawów igłofiltrowych i są dobierane tak, aby
w okresie eksploatacji mogły pracować z maksymalną sprawnością. Podobnie ilość i rodzaj
armatury.
Igłofiltry powinny być grupowane w zestawy. Zestaw to około 50÷70 igłofiltrów podłączonych
do jednego agregatu pompowego.
W przypadku wykonywania prac w okresie np. gwałtownych opadów atmosferycznych, może
zaistnieć konieczność pompowania wody bezpośrednio z wykopu.
Pompowanie bezpośrednio z wykopu
215
Przy wykonywaniu wykopów w gruntach nieprzepuszczalnych proponuje się odprowadzenie
wód napływowych przez pompowanie z wnętrza wykopu.
Realizować to można poprzez wykonywanie drenów opaskowych przy stopach skarp
wykopu i następnie skierowanie wody do jednej studni zbiorczej, z której woda będzie
odpompowana na zewnątrz wykopu.
Należy przyjąć rury drenarskie z PVC  80 z filtrem (np. z włókna kokosowego lub włókien
syntetycznych). Dreny należy układać ze spadkiem 2‰ w kierunku studni zbiorczej, która
może być wykonana w postaci odcinka rury betonowej np. o średnicy 1000 i długości 11,5m. Odcinki przeznaczone do odwodnień bezpośrednio z wykopu proponuje się podzielić
na pododcinki długości około 50÷70 m. Wodę ze studni pompować pompami zanurzalnymi.
Podczas budowy zaprojektowanych obiektów liniowych i kubaturowych ingerencja w grunt
wystąpi do głębokości posadowienia ich fundamentów lub ułożenia gazociągu. Rurociągi
układane
będą
bezpośrednio
w
gruncie
na
podsypce
piaskowej
w
wykopie
wąskoprzestrzennym.
W czasie wykonywania prac mogą zaistnieć zmiany w środowisku wodnym, w wyniku
nagromadzenia się w wykopach wody pochodzącej z opadów i spływów powierzchniowych,
a także napływu wód gruntowych w przypadku ich płytkiego zalegania pod powierzchnią
terenu. Woda ta winna być odprowadzona do pobliskiego cieku wodnego tak, aby nie
zaburzyć lokalnych stosunków hydrologicznych. Dla ewentualnych odwodnień wykopów (np.
przy pomocy igłofiltrów) oraz odprowadzenia wody do najbliższych cieków powierzchniowych
Inwestor musi uzyskać zgodę właściciela (administratora cieku) oraz pozwolenie
wodnoprawne.
Na terenie gminy Międzyzdroje na odcinku od granicy poprzez rejon miejscowości Lubiewo Zalesie i wzdłuż jeziora Wicko Małe trasa gazociągu (wariant I) przebiega przez obszar
zasięgu płytko zalegających wód gruntowych (do głębokości 2,0 m p.p.t.). Również w
dalszym przebiegu trasy gazociągu od miejscowości Żarnowo i dalej przez cały obszar
gminy Stepnica (wariant I) przebiega przez tereny podmokłych i bagiennych nieużytków
(Miłkowskie Bagno). Występujące w obrębie równin torfowych i bagiennych wody gruntowe
zalegają na głębokości 0 ÷ 2,0 m p.p.t. i są agresywne w stosunku do betonu. Tereny
podmokłe i torfowiskowe zajmują znaczną część obszaru gminy Stepnica. Mają one
ogromne znaczenie ze względu na zdolność retencjonowania wody, jak i zdolność jej
oczyszczania. Słaba zdolność filtracyjna torfów, wysoki poziom wód gruntowych, sprzyjają
216
odwadniających podmokłe tereny torfowiskowe. Przejście gazociągu przez ten teren
spowoduje naruszenie systemów melioracyjnych, które po ułożeniu gazociągu muszą zostać
jak najszybciej odbudowane. Prowadzenie prac budowlano – montażowych na tym terenie
musi wymagać przestrzegania pełnego reżimu technologicznego z uwagi na możliwość
łatwego zanieczyszczenia wód.
Podczas prowadzenia inwestycji na terenach o gruntach charakteryzujących się bardzo
dobrą wodoprzepuszczalnością oraz podmokłych należy liczyć się z dużymi dopływami wód
gruntowych do wykopu, szczególnie w przypadku położenia dna wykopu poniżej ich
zwierciadła. Nastąpi wówczas napływ wód gruntowych do wykopu i niewielkie ugięcie jego
zwierciadła wzdłuż wykopu. W zależności od ukształtowania terenu (nachylenie dna wykopu)
oraz charakteru ośrodka skalnego (przepuszczalność) nastąpi albo wypełnienie wykopu
wodą, do poziomu zbliżonego do pierwotnego poziomu wód gruntowych, albo też wykop
będzie oddziaływał drenująco przez dłuższy czas swego istnienia, gdy woda będzie nim
odpływała ku terenom niżej położonym. Podobna sytuacja wystąpi w przypadku
wypompowywania wody z wykopu.
Analiza wpływu powstającego leja depresji w trakcie odwadniania wykopów na istniejące
ujęcia wody została przeprowadzona na podstawie wartości współczynników filtracji
podanych w literaturze. Na podstawie powyższych danych przeprowadzono obliczenia
zasięgu leja depresji przy założonym poziomie obniżenia poziomu wód gruntów (depresji)
i przedstawiono ewentualne skutki odwadniania wykopów na istniejące ujęcia wody i inne
obiekty.
Przy obliczeniach zasięgu leja depresji przy swobodnym zwierciadle wody wykorzystano
wzór Kusakina:
gdzie:
s – współczynnik leja depresji,
k – współczynnik filtracji, przyjęto 0,001 m/s
h – wysokość zwierciadła wody gruntowej, m
217
oraz wzór Wieczystego (wg lit. Artur Wieczysty „Hydrologia inżynierska”) na odwodnienie
wkopu:
gdzie:
a – przewodność, przyjęto 0,14 m2/d
t – czas osiągnięcia odwodnienia wykopu, d
Jak oszacowano, w najbardziej niekorzystnych warunkach hydrogeologicznych [duża
przepuszczalność podłoża i wysoki poziom wód podziemnych i gruntowych] drenujące
działanie wykopu może spowodować powstanie leja depresji o promieniu najwyżej do 5 m.
W obszarze o takim zasięgu, wzdłuż trasy gazociągu, nie stwierdzono żadnych ujęć wód
podziemnych. Jednocześnie z uwagi na szerokość strefy bezpiecznej wyznaczonej dla
gazociągu (6 m po obu stronach gazociągu), na tym obszarze nie ma i nie może być żadnej
zabudowy mieszkaniowej. Uwzględniając powyższe, mając na uwadze możliwości
ograniczenia zawodnienia wykopów przy użyciu innych metod bądź poprzez prowadzenie
wykopów w przemarzniętym gruncie, zalecaną na obszarach cennych przyrodniczo o płytkim
zaleganiu wód podziemnych, nie powinno negatywnie wpłynąć na środowisko.
Po ułożeniu gazociągu i zasypaniu wykopu jego drenujące oddziaływanie ustanie, a sam
posadowiony w wykopie gazociąg nie będzie zaburzał stosunków wodnych.
Bardzo istotnym zagrożeniem dla wód powierzchniowych, a także podziemnych (szczególnie
w rejonach, gdzie występuje ścisła korelacja wód powierzchniowych oraz wszystkich
poziomów
czwartorzędowych
wód
podziemnych
i
występuje
zjawisko
infiltracji
zanieczyszczeń z powierzchni terenów do wód podziemnych – Wyspa Wolin lub równiny
rzeczno – rozlewiskowe w gminie Stepnica i Goleniów, a przypowierzchniowe warstwy
wodonośne zasilane są infiltrującymi opadami atmosferycznymi), jest zanieczyszczenie
środowiska gruntowo – wodnego substancjami ropopochodnymi spowodowane awaryjnym
wyciekiem paliw pędnych z silników maszyn budowlanych lub środków transportu
poruszających się w strefie transportowo – montażowej. W związku z powyższym niezbędne
jest posługiwanie się sprzętem sprawnym technicznie, jak również reżim technologiczny
w gospodarowaniu paliwami i smarami na terenie budowy. Ewentualne awarie muszą być
natychmiast likwidowane, a zanieczyszczony grunt usunięty i wywieziony do utylizacji.
218
Przekraczanie, przez planowany gazociąg, występujących na trasie jego przebiegu,
przeszkód w postaci rzek, cieków powierzchniowych oraz rowów melioracyjnych musi być
prowadzone w sposób minimalizujący zanieczyszczenie płynących wód spowodowane
naruszeniem osadów dennych, zamuleniem lub zanieczyszczeniem spowodowanym
pracami wiertniczymi podczas wykonywania przewiertu pod przeszkodami terenowymi.
Przy tego rodzaju inwestycji, jakim jest projektowany gazociąg wysokiego ciśnienia
wykonawca zobowiązany jest do wykonania próby wytrzymałościowej. Najczęściej
stosowanym rozwiązaniem jest wykonywanie tej próby przy użyciu wody (metoda
hydrauliczna), co wymaga poboru, a następnie odprowadzenia znacznych ilości wody.
Zatem w fazie budowy wpływ na środowisko wodne będzie miało płukanie gazociągu, jak
również sposób przeprowadzenia próby jego wytrzymałości i szczelności. Przy planowaniu
próby hydraulicznej należy wskazać miejsce poboru i zrzutu wody, ustalić klasę czystości
wody odbiornika i wykonać analizę wody. Po próbie hydraulicznej, należy dokonać jej zrzutu
w sposób zapobiegający skażeniu odbiornika wg uzgodnień dokonanych wcześniej
z użytkownikiem cieku i wydziałem ochrony środowiska właściwego starostwa. Czynności
związane z przeprowadzeniem prób hydraulicznych będą bowiem wymagały wydania
odpowiednich pozwoleń wodnoprawnych.
Nowoczesne metody produkcji rur oraz zabezpieczenia stosowane podczas ich transportu
i montażu pozwalają spodziewać się, że woda po próbie hydraulicznej nie będzie zawierała
zanieczyszczeń zagrażających środowisku wodnemu, do którego będzie odprowadzana.
Przy wykonywaniu prób hydraulicznych muszą być przestrzegane wymogi zawarte
w pozwoleniach wodnoprawnych na pobór i zrzut wód do odbiornika uzyskanych przez
Inwestora na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę. Potencjalnymi punktami poboru
i zrzutu wody są wszystkie cieki otwarte na trasie gazociągu lub w jego pobliżu, zawsze
jednak po uprzednim przeprowadzeniu procesu uzgodnieniowego. Faktyczne punkty poboru
i zrzutu wody zostaną wskazane w operatach wodnoprawnych przygotowanych na potrzeby
odpowiednich pozwoleń wodnoprawnych, po podziale gazociągu na odcinki próbne.
Woda po próbach hydraulicznych musi spełniać wymagania zawarte w Rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 24.07.2006r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych
dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 Nr 137 poz. 984) w zakresie następujących
parametrów:
-
zawiesina ogólna
poniżej 100 mg/l
219
-
węglowodory ropopochodne poniżej 15 mg/l
Ewentualne zanieczyszczenia pochodzenia naturalnego (ziemia – zawiesina ogólna) musi
zostać wysedymentowana w zbiornikach (odstojnikach) przed zrzuceniem jej do odbiornika.
Omówione w niniejszym rozdziale oddziaływanie planowanej inwestycji na środowisko wód
powierzchniowych i podziemnych będzie miało charakter okresowy oraz lokalny, związany
ściśle z miejscem i czasem prowadzenia robót polegających na tworzeniu lub zasypywaniu
wykopów, przekraczaniem przeszkód oraz przeprowadzaniu prób szczelności gazociągu
i zaniknie ono zaraz po zakończeniu prac budowlano-montażowych.
Znajdujące się w rejonie planowanej trasy ujęcie wód podziemnych w miejscowości
Trzciągowo ujmuje wody z czwartorzędowej warstwy wodonośnej. Warstwa ta zalega
bezpośrednio na utworach mezozoiku, od góry chroniona jest warstwą gliny stanowiącej
osłonę przed infiltracją zanieczyszczeń do wód warstwy wodonośnej. Ujęcie to nie posiada
aktualnej decyzji w/s ustanowienia stref ochronnych ujęcia. Prawomocna decyzja z dnia
29.10.1998 r. wydana przez Wojewodę Szczecińskiego wygasła w 2003 roku (jej ważność
ustalono na 5 lat). Zgodnie z zapisami nieobowiązującej już decyzji w poszczególnych
strefach Wojewoda postanowił ustanowić poniższe zakazy i nakazy (…):
1. Wprowadzić na terenach ochrony bezpośredniej zakaz:
a. wznoszenia jakichkolwiek obiektów nie związanych z eksploatacją ujęcia,
b. rolniczego i ogrodniczego wykorzystywania terenu,
c. wprowadzania i grzebania zwierząt,
d. magazynowania jakichkolwiek materiałów nie związanych z eksploatacją
ujęcia i mogących zagrozić jakości wody.
2. Wprowadzić na terenie ochrony pośredniej wewnętrznej zakaz:
a. wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych i podziemnych,
b. rolniczego wykorzystywania ścieków i gnojowicy,
c. lokalizowania nowych ujęć wód podziemnych,
d. lokalizowania wysypisk i wylewisk wszelkiego typu odpadów (komunalnych,
przemysłowych, rolniczych),
e. lokalizowania
mogilników
gromadzących
opakowani
po
środkach
chemicznych,
f. lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji
chemicznych oraz rurociągów od ich transportu,
g. stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin,
h. lokalizowania ferm hodowli zwierząt,
220
i.
urządzania parkingów i obozowisk
j.
lokalizowania cmentarzy i grzebania zwierząt,
k. wydobywania kopalin,
l.
wykonywania robót melioracyjnych i wykopów ziemnych bez uzgodnienia z
Głównym Geologiem Wojewódzkim.
3. Wprowadzić na terenie ochrony pośredniej zewnętrznej zakaz:
a. wprowadzania ścieków do ziemi i wód powierzchniowych,
b. rolniczego wykorzystania ścieków,
c. lokalizowania nowych ujęć wód podziemnych bez uzgodnienia z Głównym
Geologiem Wojewódzkim,
d. lokalizowania wysypisk i wylewisk wszelkiego typu odpadów (komunalnych,
przemysłowych, rolniczych),
e. lokalizowania
mogilników
gromadzących
opakowani
po
środkach
chemicznych,
f. lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji
chemicznych oraz rurociągów od ich transportu.
4. Wprowadzić na terenie ochrony pośredniej zewnętrznej nakaz:
a. Ścisłego (wg informacji producenta) przestrzegania dawek chemicznych
środków ochrony roślin.
Trasa gazociągu przebiega poza strefą pośrednią zewnętrzną tego ujęcia.
Drugie ujęcie wody znajdujące się w rejonie przebiegu trasy gazociągu to ujęcie [1 studnia]
w Budzeniu. Planowana trasa gazociągu przebiega tutaj w odległości ponad 200 metrów od
tego ujęcia. Ujęcie w Budzeniu bazuje na przypowierzchniowej międzyglinowej i podglinowej
warstwie wodonośnej położonej na głębokości kilku metrów i zasilanej bezpośrednio przez
infiltrację opadów atmosferycznych. Ujęcie w Budzeniu nie posiada wyznaczonej strefy
ochronnej. Zgodnie z informacją uzyskaną od użytkownika ujęcia studnia ta ma zostać
wkrótce
zlikwidowana,
ujęcie
to
ma
nieuregulowany
stan
formalno-prawny
(brak
dokumentacji hydrogeologicznej i decyzji pozwolenia wodnoprawnego na korzystanie z wód).
Pozostałe ujęcia wód zlokalizowane w przedmiotowym obszarze to Miłowo i Żarnówko,
ujęcia te znajdują się w znacznej odległości, od trasy gazociągu (Żarnówko – 1,7 km,
a Miłowo – 1,2 km).
221
Bardzo istotnym w niniejszym przypadku jest fakt, iż trasa gazociągu przebiega na kierunku
spływu wód podziemnych od wyżej wymienionych ujęć, co wyklucza możliwość skażenia
wód ujęcia w trakcie budowy. Zatem ewentualne drenujące działanie wykopu w rejonie
wyszczególnionych wyżej ujęć wód nie będą miały żadnego wpływu zarówno na poziom wód
w tych studniach, jak i na ich skład chemiczny.
Podczas prowadzenia robót odwodnieniowych wykonawca powinien wyznaczyć zestaw
punktów pomiarowych, które należy monitorować podczas całego czasu prowadzenia prac
odwodnieniowych. Punktami pomiarowymi powinny być budynki i obiekty budowlane (nasypy
drogowe i kolejowe) oraz drzewa, ujęcia wody itp. Jeżeli w trakcie prowadzenia prac
odwodnieniowych zostaną stwierdzone jakiekolwiek odstępstwa od stanów normalnych
(pęknięcia budynków, obsuwanie się nasypów, usychanie drzew) prace odwodnieniowe
należy przerwać i w ramach nadzoru autorskiego podjąć decyzje o prowadzeniu dalszych
prac związanych z odwodnieniem wykopów.
W fazie eksploatacji, gazociągów nie będą występować żadne zagrożenia dla wód
powierzchniowych, gruntowych, bądź podziemnych. Właściwie dobrana i wytworzona
powłoka antykorozyjna w połączeniu ze sprawnie funkcjonującą ochroną katodową stanowić
będzie skuteczne zabezpieczenie projektowanego gazociągu szczególnie na odcinku
prowadzonym przez tereny podmokłe, bagienne i torfowe.
W przypadku awaryjnego rozszczelnienia gazociągu i migracji gazu poprzez środowisko
glebowe do wód gruntowych, które zawierają siarczany pojawienie się metanu spowoduje
procesy mikrobiologicznej redukcji siarczanów do siarkowodoru, czego następstwem będzie
zanieczyszczenie tych wód. Prawdopodobieństwo takiej sytuacji jest niewielkie dzięki
nowoczesnemu systemowi kontrolowania szczelności gazociągu i szybkiego powiadamiania
o ewentualnych awariach.
Jakość wód powierzchniowych i podziemnych przy prawidłowym prowadzeniu prac ziemnych
i montażowych, należytym zabezpieczeniu gazociągu oraz podczas zrzutu wody z próby
hydraulicznej gazociągu - nie powinna ulec zmianie.
222
6.3. ZAGROŻENIE DLA ŚRODOWISKA GLEBOWEGO
6.3.1. FAZA BUDOWY
Obszar, na którym ma być realizowana inwestycja liniowa polegająca na budowie
przesyłowego gazociągu wysokiego ciśnienia (część lądowa) obejmuje swoim zasięgiem
5 gmin województwa zachodniopomorskiego. Na tak rozległym obszarze występują różnego
rodzaju gleby. W obrębie gminy Świnoujście najczęściej występującymi glebami są gleby
bielicowe piaskowe, gleby mułowo-bagienne, torfowe i murszowe, w gminie Międzyzdroje
przeważają gleby bielicowe piaskowe, wytworzone z piasków luźnych, słabo gliniastych
i gliniastych, gleby bielicowe wytworzone: z utworów pyłowych wodnego pochodzenia lekkie, średniego i ciężkiego oraz gleby mułowo - bagienne, gleb torfowe i murszowe. Z kolei
na terenie gminy Wolin i gminy Goleniów wykształciły się prawie wszystkie typy gleb
charakterystyczne dla terenów nizinnych. Są to gleby brunatne właściwe i brunatne
wyługowane, gleby bielicowe i pseudobielicowe, czarne ziemie, gleby torfowe i murszowo –
torfowe, gleby murszowo – mineralne. Gleby obszaru gminy Stepnica w większości
wykształciły się z utworów powstałych podczas ostatniego zlodowacenia bałtyckiego.
Występują tu gleby bielicowo – piaskowe, wytworzone z piasków luźnych, słabo gliniastych
i gliniastych, z glin zwałowych oraz mursze powstałe z torfów.
Przeważająca część trasy planowanego gazociągu została zaprojektowana w pasie
technicznym istniejącego już gazociągu, czyli terenie już antropogenicznie zmienionym, nie
nastąpi więc tu ingerencja w tereny naturalne.
Na czas budowy liniowej części gazociągu zajęty zostanie pas dla strefy transportowo –
montażowej oraz strefy robót ziemnych o szerokości 26 m (grunty rolne) i 18 m (tereny
leśne).
Prace ziemne prowadzone podczas budowy gazociągu spowodują ingerencję zarówno w
morfologię terenu, jak i w płytsze warstwy powierzchni ziemi do 2,5 m p.p.t. Humus, jak
i ziemia z wykopu składowane będą wzdłuż wykopu po jednej stronie, przy czym humus
będzie składany w pryzmy dalej od osi wykopu, a grunt rodzimy bliżej. Druga strona
wykorzystywana będzie jako pas komunikacyjno-montażowy gazociągu. W przypadku
realizacji gazociągu w wariancie I nie będziemy mieli doczynienia z urobkiem, klasyfikującym
się jako urobek zanieczyszczony (rozp. MŚ Dz. U. nr 55 poz. 498).
Całkowite, mechaniczne zniszczenie gleby nastąpi w pasie terenu o szerokości ok. 1,1 m
obejmującym wykop dla ułożenia gazociągu.
223
Na użytkach rolnych podlegających rekultywacji nastąpi zdjęcie warstwy humusu i złożenie
jej w pryzmy na wyznaczonym na składowisko humusu miejscu. Ziemia z wykopu
składowana będzie obok wykopu, w strefie robót ziemnych.
W miejscach wykopu, jak również w miejscach gromadzenia odkładu nastąpi zmiana składu
poziomu próchniczego w wyniku wzrostu w nim materiału skalnego z podłoża, co spowoduje
pomniejszenie
aktywności
biologicznej
i nawodnienie
wykopu
efekcie
w
gleby.
doprowadzi
Ponadto
do
przesuszenie
lokalnego
odkładu,
okresowego
jak
spadku
produkcyjności tych gleb.
Podczas robót ziemnych, tj. wykonywania wykopu występuje również potencjalne zagrożenie
polegające na wymieszaniu się ze sobą różniących się właściwościami fizykochemicznymi
warstw profilu glebowego oraz humusu, stąd też prace te winny być wykonywane ze
szczególną starannością.
W celu maksymalnej ochrony zawartych w glebie substancji organicznej (ochrona przed
zmianami wilgotności, radykalną zmianą temperatury oraz zwietrzeniem – co uchroni cenne
mikroorganizmy i strukturę gleby) - warstwa humusu winna być zgromadzona w pryzmach.
Szczególnie ostrożnie należy zdejmować i składować warstwy humusu na obszarze cennym
siedliskowo.
Zniekształcenie struktury gleb nastąpi także w wyniku mechanicznego zagęszczenia gleb, w
pasie strefy transportowo – montażowej, spowodowanego poruszaniem się tutaj ciężkiego
sprzętu mechanicznego (samochody, dźwigi, spychacze itp.) oraz w wyniku składowania
urządzeń i materiałów (głównie rur). Silne, w niektórych miejscach, zagęszczenie głębszych
warstw gleby, (poniżej warstwy ornej), może być powodem trwałego pogorszenia struktury
gleby, a tym samym degradacji jej aktywności biologicznej. Zniekształcenie struktury gleb,
które nastąpi w czasie budowy w związku z mechanicznym lub ręcznym zagęszczaniem gleb
oraz poprzez ewentualne składowanie urządzeń i materiałów może przyczynić się tylko
w niewielkim stopniu do jej degradacji.
W strefie transportowo – montażowej może dojść do skażenia gleby substancjami
ropopochodnymi (awaryjny wyciek paliwa z silnika). Ewentualne zanieczyszczenia gruntu
substancjami ropopochodnymi likwidować poprzez zdjęcie zanieczyszczonej warstwy ziemi
i wywóz jej poza teren budowy do utylizacji. Nie dokonywać w obszarze montażowym
żadnych napraw sprzętu mechanicznego, nie nalewać paliwa. Odpady gromadzić tylko w
miejscach wyznaczonych.
224
Na terenach rolnych zmiany struktury próchniczego poziomu gleby są łatwe do
zregenerowania, dzięki stosowaniu zabiegów agrotechnicznych. Nieodwracalne zmiany
poziomu próchniczego będą miały miejsce w pasie terenu zajętym przez materiał skalny
[skała macierzysta gleby] pochodzący z wykopu. Nastąpi tam zmiana składu poziomu
próchniczego w wyniku wzrostu zawartości w nim materiału skalnego z podłoża, co
pomniejszy aktywność biologiczną gleby.
Prowadzenie wykopu przez tereny leśne, spowoduje zapewne konieczność usunięcia drzew
i krzewów, może także uszkodzić rizosferę (strefę korzeniową) drzew w pobliżu wykopu,
naruszy również stan mikrofauny środowiska glebowego – jedynie na szerokości wykopu.
Po zakończeniu prac ziemnych polegających na zasypaniu wykopu nastąpi rekultywacja
terenu całego pasa roboczego, której zadaniem będzie doprowadzenie tego terenu do stanu
możliwie najbliższego stanowi pierwotnemu.
Tereny wykorzystywane rolniczo będą mogły być użytkowane bez ograniczeń, natomiast w
przypadku gospodarki leśnej, bez zalesienia musi pozostać pas o szerokości 4m tj. po 2 m
na stronę gazociągu.
W przypadku wystąpienia nieszczelności na gazociągu przesyłowym, spowodowanym
awarią może nastąpić powolny wypływ gazu z uszkodzonego rurociągu do gruntu. Gaz
ziemny jest zasadniczo gazem nietoksycznym, jednakże jego obecność w porach profilu
glebowego wpływa niekorzystnie na zachodzące w glebie procesy fizyko-chemiczne
i mikrobiologiczne.
Negatywny wpływ gazu ziemnego (metanu) na środowisko glebowe jest wynikiem:
 wypierania powietrza, efektem czego są zmiany w procesach przebiegających
w glebie,
 wysuszenia gleby oraz obniżenia zawartości tlenu, które jest wynikiem nie tylko
wypierania powietrza z porowatej struktury gleby, ale także efektem rozkładu
metanu w obecności bakterii (produktem tego procesu jest woda i dwutlenek
węgla, dzięki czemu szybko wzrasta stosunek CO2/O2).
Obecność gazu ziemnego w środowisku glebowym wpływa na przebieg procesów fizykochemicznych,
stwarza
atmosferę
redukcyjną
w
glebie,
wpływa
na
wzrost
ilości
225
wymienialnego manganu oraz ilość jonów żelaza (II). Ponadto obserwuje się zmniejszenie
porowatości i przepuszczalności gleby (zbrylanie).
Gaz ziemny wpływa także na przebieg procesów mikrobiologicznych. Wzrasta zawartość
azotu oraz ilość mikroorganizmów wiążących azot. Skażenie gleby w strefie korzeniowej
powoduje usychanie liści, uszkodzenie młodych pędów.
Sposób rozprzestrzeniania się gazu w środowisku gruntowo – wodnym zależy od
przepuszczalności oraz stanu uwilgotnienia gruntu, ciśnienia gazu, spoistości warstw
nawierzchniowych oraz ukształtowania terenu. Zamarzanie gruntu w okresie zimowym
zwiększa zasięg poziomej migracji gazu.
W przypadku planowanego wysokociśnieniowego gazociągu przesyłowego zostanie on
zaprojektowany i wykonany przy zastosowaniu nowoczesnych technologii (BAT) i z
wykorzystaniem najlepszej jakości materiałów (wysokiej jakości stal z trójwarstwową
polietylenową powłoką zewnętrzną) oraz z najnowocześniejszym systemem zabezpieczeń
(system ochrony katodowej wraz z monitoringiem szczelności). Zatem w przypadku
analizowanej inwestycji prawdopodobieństwo wystąpienia „niekontrolowanej” emisji gazu w
wyniku awarii jest znikome.
6.4. ZAGROŻENIE DLA OTACZAJĄCEGO ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO,
W TYM OBSZARÓW NATURA 2000
Długość odcinka gazociągu 2700 mb – w wariancie I
Trasa przecina obszar Parku w dwóch zasadniczych obszarach:
a)
w północnej części Drożkowych Łąk (rejon nowej obwodnicy drogi Nr 3) - biegnie ona
na obszarze aktywnych torfowisk niskich wykształconych na zróżnicowanych pod
względem miąższości pokładach torfów. W większości porastają je szuwary trzcinowe
oraz łęgi jesionowo-olszowe i niewielkie płaty szuwarów turzycowych. Na tym odcinku
występują bogate płaty chronionego arcydzięgla nadbrzeżnego.
b)
w południowej części WPN (Obwód Ochronny Wapnica) - trasa biegnie przez
zróżnicowane geologicznie tereny. Występują tu silnie zróżnicowane siedliska - szuwary
trzcinowe,
szuwary
turzycowe,
napiaskowe
murawy
kserotermiczne,
zarośla
ciepłolubnych zbiorowisk krzewiastych oraz szczególnie efektowne płaty wrzosowisk
z okazałymi jałowcami. Odcinek ten jest miejscem występowania chronionych roślin: np.
226
kruszczyka rdzawoczerwonego, turzycy piaskowej, kocanki piaskowej oraz kilku
gatunków chronionej fauny m.in.: tygrzyka paskowanego, gniewosza plamistego, żmii
zygzakowatej, lelka czy skowronka borowego.
Rezerwat przyrody „Olszanka”
Ok. 200 m od trasy gazociągu
Ze względu na torfowy charakter podłoża i niewielką odległość od granic inwestycja (oba
warianty) może mieć potencjalny negatywny wpływ na stan rezerwatu.
Rezerwat przyrody „Białodrzew Kopicki”
Ok. 400 m od przebiegu trasy gazociągu
W przypadku realizacji wariantu III istnieje możliwość negatywnego wpływu inwestycji na
stan rezerwatu – jego części wodnej, szczególnie na kolonie małży (zabrudzenie wody,
uruchomienie osadów).
Rezerwat przyrody „Karsiborskie Paprocie”
Ok. 800 m od trasy gazociągu
Z racji położenia po zachodniej stronie Kanału Piastowskiego rezerwat ten praktycznie nie
podlega wpływowi planowanej inwestycji – wariantu III.
Wolin i Uznam (PLH 320019) – specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000
Długość odcinka gazociągu w jego granicach: 25270 – wariant I, 14200 – wariant III.
W każdym z wariantów tras inwestycja rozpoczyna się na młodej geologicznie części
Mierzei Przytorskiej, gdzie występują charakterystyczne siedliska nawydmowe- bory na
wydmach nadmorskich, torfowiska przejściowe w obniżeniach deflacyjnych, płaty
wrzosowisk oraz pojedyncze stanowiska, lokalnie licznych storczyków głównie kruszczyka
rdzawoczerwonego, szerokolistnego, wiciokrzewu pomorskiego. Częściowo (wszystkie)
trasy biegną przez lasy, co będzie skutkowało koniecznością ich wycięcia, w zakresie
niezbędnego pasa montażowego. W
granicach Wolińskiego Parku Narodowego
w przypadku przebiegu w pobliżu istniejącej linii DN500 trasa przecina silnie zróżnicowane
zbiorowiska leśne, zaroślowe, szuwarowe i murawowe. W wariancie III trasa przebiega
poprzez położone w silnie wilgotnych obniżeniach płytkie torfowiska niskie z roślinnością
halofilną i szuwarową w rejonie tzw. Ognicy. W granicach wyspy Karsibór trasa biegnie
227
wśród lasów dębowo-brzozowych z licznymi stanowiskami chronionych roślin: wiciokrzewu
pomorskiego,
konwalii
majowej,
kruszczyka
rdzawoczerwonego
i
kruszczyka
szerokolistnego.
Ujście Odry i Zalew Szczeciński (PLH 320018) – specjalny obszar ochrony siedlisk
Natura 2000
Długość odcinka gazociągu w jego granicach: 27500 mb – wariant III, 5630 – wariant I
Zarówno wariant I jak i III na znacznych odcinkach są projektowane w obszarze Natury
2000. W strefie przybrzeżnej wyspy Karsibór oraz k. Stepniczki występują rozległe obszary
łąk rdestnicowych głównie rdestnicy przeszytej. W Zatoce Wódzkiej bardzo dobrze
wykształcone zbiorowiska grzybieni białych, grążela żółtego, rdestnicy połyskującej
i przeszytej oraz moczarki kanadyjskiej. Mniejsze powierzchnie zajmuje tutaj sit jeziorny
(tworzący charakterystyczne wyspy) oraz oczeret Tabernemontana. Wzdłuż wału
rozwinęły się szuwary trzciny pospolitej z licznie występującymi płatami ziołorośli. U jego
podnóża występują płaty arcydzięgla nadbrzeżnego. Zajmują one tutaj luki juwenilnej
postaci łęgu topolowo-wierzbowego, który wykształcił się na okresowo zalewanej terasie
u nasady wału. Spośród ssaków obserwowano wydry i bobry. Odcinek trasy w otwartym
Zalewie biegnie w średnio zróżnicowanym morfologicznie terenie, gdzie istotnie
modelująco działają prądy wody. Znaleziono lokalnie występujące skupiska małż oraz
stada ryb korzystających z przegłębienia toru wodnego. Tylko lokalnie na dnie znaleziono
koncentracje małży przekraczające 50 os. na 1 m2.
Delta Świny (PLB 320002) Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000
Długość odcinka gazociągu: 6220 mb w wariancie I oraz ok. 10780 mb w wariancie III.
Trasa gazociągu w wariancie III biegnie zachodnią częścią wyspy Karsibór i omija
najistotniejsze dla ptaków tego obszaru siedliska zlokalizowane na wyspach Delty Świny
oraz Mierzei Uznamu. Najważniejsze z punktu zazębiania się potrzeb budowy gazociągu
i behawiorem ptaków jest odcinek przejścia trasy z wyspy Wolin na wyspę Karsibór – Stara
Świna. Obszar ten jest ważnym miejscem występowania znacznych koncentracji
migrantów zimowych: bielaczka, nurogęsi, świstuna, łyski oraz żerowiskiem kormoranów,
mew i perkozów. W okresie wegetacyjnym (rozrodczym) na obszarze występują gatunki
lęgowe: 1-2 pary perkoza dwuczub ego, 4-5 par głowienki, 2-3 pary krzyżówki, 2-3 pary
wąsatki, trzciniak oraz koczujące mewy. Wody Starej Świny to okresowe ważne miejsce
koncentracji ryb – tarliska okoni, płoci. Strefa przybrzeżna to biotop szczeżui wielkiej,
228
racicznicy zmiennej, zagrzebki. Bardzo podobna pod względem walorów jest strefa wejścia
gazociągu do wód Zalewu Szczecińskiego u wylotu Kanału Piastowskiego. Łąki
użytkowane, głównie w północnej części trasy gazociągu, są biotopem kilku rzadkich
gatunków ptaków: kulika wielkiego, czajki, krwawodzioba. Odcinek lądowy tego wariantu
trasy biegnący w części północnej obszaru zlokalizowany jest na wilgotnych łąkach,
częściowo ekstensywnie użytkowanych z płatami zbiorowisk halofilnych. Interesujące jest
starorzecze Ognicy ze zbiorowiskami rdestnic. Wzdłuż rowów i w części przywodnej
dominują ubogie szuwary trzcinowe. Na lokalnych wydmowych wyniesieniach terenu
występują małopowierzchniowe płaty muraw kserotermicznych a w części wyspy Karsibór
wzdłuż Kanału Piastowskiego antropogenicznej genezy lasy liściaste z fragmentami
starych lasów dębowo—brzozowych Betulo-Quercetum. Występują tu liczne stanowiska
chronionych roślin - wiciokrzewu pomorskiego, konwalii majowej, bluszczu pospolitego,
mlecznica nadmorskiego, astra solnego, kocanki piaskowej, turzycy piaskowej i babki
nadmorskiej.
Zalew Szczeciński (PLB 320009) Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000
Długość odcinka gazociągu w jego granicach: 27500 mb – wariant III, 7400 mb – wariant I.
Jeden z większych pod względem powierzchni obszarów chronionych w Polsce. Trasa
gazociągu w wariancie III biegnie po wschodniej stronie toru wodnego (ok.300-400m). W
strefie przybrzeżnej wyspy Karsibór oraz k. Stepniczki, gdzie występują rozległe obszary
łąk rdestnicowych głównie rdestnicy przeszytej. W Zatoce Wódzkiej bardzo dobrze
wykształcone zbiorowiska grzybieni białych, grążela żółtego, rdestnicy połyskującej
i przeszytej oraz moczarki kanadyjskiej. Mniejsze powierzchnie zajmuje tutaj sit jeziorny
(tworzący charakterystyczne wyspy) oraz oczeret Tabernemontana. Wzdłuż wału rozwinęły
się szuwary trzciny pospolitej z licznie występującymi płatami ziołorośli. U jego podnóża
występują płaty arcydzięgla nadbrzeżnego, zajmujące tutaj luki w juwenilnej postaci łęgu
topolowo-wierzbowego, który wykształcił się na okresowo zalewanej terasie u nasady wału.
W tak zróżnicowanej mozaice zbiorowisk występuje znaczne zróżnicowanie zoocenoz.
Głównie na południowym odcinku trasy występują bardzo obfite lokalnie silne populacje
małży dennych (szczeżui wielkiej) oraz racicznicy zmiennej. Spośród ślimaków wodnych
występują duże koncentracje zatoczka, rozdepki i błotniarki. Zatoka Wódzka to ważne
miejsce lęgów wąsatki, perkoza dwuczubego, krzyżówki, kulika piskliwego. W okresie
pozalęgowym już od sierpnia na jej wodach gromadzą się stada migrantów np. świstunów
do 3000 os., łysek do 4000 os., łabędzi niemych do 200 os. Spośród ssaków obserwowano
tutaj wydry i bobry. Odcinek trasy w otwartym Zalewie biegnie w średnio zróżnicowanym
229
morfologicznie obszarze, gdzie istotnie modelująco działają prądy wody oraz utrzymywanie
sztucznie pogłębianego kanału i dwóch torów wodnych. Znaleziono lokalnie występujące
skupiska małż oraz stada ryb, korzystających z przegłębienia toru wodnego. Tylko lokalnie
na dnie znaleziono koncentracje małży przekraczające 50 os. na 1m2.
W wariancie I gazociąg biegnie w rozległym kompleksie agrocenoz, które utraciły znaczną
część swoich walorów faunistycznych po uruchomieniu dwóch ferm wiatrowych. W pobliżu
trasy zlokalizowane jest trwałe miejsce lęgowe gąsiorka (1) oraz derkacza (1 samiec).
Zalew Kamieński i Dziwna (PLB 320011) Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura
2000
Długość odcinka gazociągu 1510 mb w tym w wodach rz. Dziwna ok. 400 mb
Gazociąg biegnie w południowej części tego obszaru głównie w agrocenozach lub na
terenach zaplecza gospodarstw rolnych (osiedle na Srebrnej Górze). W pobliżu trasy
zlokalizowane są 2 miejsca lęgowe gąsiorka. Wody Dziwnej w okresie zimowym są
ważnym miejscem dla kaczek i traczy w tym bielaczka. Większość trasy zajmują murawy
na gruntach mineralnych, szuwary trzcinowe na brzegach rzeki i zdominowane przez
moczarkę kanadyjską podwodne zespoły roślinne.
Puszcza Goleniowska (PLB 320012) Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000
Długość odcinka gazociągu w jego granicach 10110 mb
Trasa gazociągu przecina południowo-zachodnią część obszaru. Zasadniczo biegnie
wzdłuż starej linii gazociągu DN 500 w terenach użytków zielonych - zmeliorowanych
i intensywnie użytkowanych. Jest to obszar szczególnie cenny dla ptaków drapieżnych –
bielików, myszołowów, pustułek. Walory szaty roślinnej zgrupowane są generalnie, wzdłuż
brzegów wyspy lub wzdłuż kanałów melioracyjnych – zbiorowiska roślinności z lasów
łęgowych.
Łąki Skoszewskie (PLB 320007) Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000
Trasa gazociągu przechodzi przez ten obszar z północy na południe po jego wschodniej
stronie. Obszar ten to rozległe łąki we wschodniej części Zalewu Szczecińskiego. Cały
region poprzecinany jest siecią licznych drobnych kanałów i rowów. Łąki Skoszewskie to
tereny zmeliorowanych łąk z obszarem lasów łęgowych i olsów bagiennych znajdujących
się na rozległych torfowiskach. W północnej części występują znaczne obszary
230
zabagnione porośnięte trzciną oraz zaroślami wierzbowymi. Występują tu zbiorowiska
turzycowisk i szuwarów z gatunkami chronionymi. W pobliżu trasy gazociągu znajdują się
2 stanowiska lęgowe gąsiorka, 2 pary lerki, 3 pary podróżniczka, 1 para żurawia i 5
stanowisk samców derkacza.
Uroczyska w Lasach Stepnickich (PLH 320033) Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk
Natura 2000
Ostoja położona jest w południowej części Puszczy Goleniowskiej. Obejmuje obszar trzech,
sąsiadujących ze sobą rezerwatów: "Olszanka", "Wilcze Uroczysko", "Uroczysko Święta".
Między nimi znajdują się tereny leśne i łąki. Jest, to jedno z najbogatszych w Polsce
stanowisk długosza królewskiego Osmunda regalis. Największe skupienia tej paproci
znajdują się w olsach i brzezinie bagiennej, w pozostałych zespołach długosz występuje
płatami na ich skraju. W wyniku dotychczasowych melioracji, przeprowadzonych na terenie
ostoi i poza nią, została znacznie przekształcona szata roślinna tego terenu. Z obszaru
torfowisk wycofało się kilka rzadkich gatunków roślin, które jeszcze przed 30-40 laty tu
rosły, np. wrzosiec bagienny, bażyna czarna, woskownica europejska. W pobliżu trasy
gazociągu znajduje się 1 para lęgowa podróżniczka i 1 stanowisko lęgowe żurawia.
Poniższa tabela zawiera zestawienie siedlisk oraz gatunków zwierząt z listy załączników I
i II Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG i załącznika I Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG,
stwierdzone na trasie i w zasięgu oddziaływania inwestycji w ujęciu obszarów Natura 2000
i obszarów chronionych.
Objaśnienia:
Symbole parametru:
o – osobniki, p – pary, R – rzadki, P - pospolity
Symbole znaczenia:
A – znakomita, B – dobra, C – znacząca, D - nieistotna
Symbole oceny wpływu:
+ - pozytywny, - - negatywny, +/- - obojętny, 0 – brak wpływu, (?) – wpływ potencjalny
Skala wpływu:
231
+++(---) – istotny, ++(--) – bezpośredni, silny, +(-) – słaby, pośredni
Tabela 29. Ocena wpływu inwestycji na stan ochrony obszarów Natura 2000 oraz
obszarów chronionej przyrody
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Siedliska,
gatunki dla
których obszar
został
powołany,
stwierdzone na
trasie
gazociągu
Cygnus cygnus
Mergus albellus
Dryocopus
martius
Dendrocopus
medius
Lanius collurio
Alcedo athis
Haliaetus
albicilla
Cygnus cygnus
Mergus albellus
Haliaetus
albicilla
Circus
aeruginosus
Lanius collurio
Lululla arborea
Pluvialis
apricaria
Crex crex
Nazwa
obszaru
Natura
2000
Delta
Świny
PLB
320002
Zalew
Szczeciński
PLB
320009
Zalew
Kamieński
i Dziwna
PLB
320011
Łąki
Koszewskie
PLB
320007
Puszcza
Goleniowska
PLB
320012
Wolin
Uznam
PLH
320019
i
Ciconia ciconia
Mergus albellus
Haliaetus
albicilla
Lanius collurio
Ciconia ciconia
Crex crex
Grus grus
Dryocopus
martius
Lanius collurio
Luscinia svecica
Ciconia ciconia
Crex crex
Grus grus
Lanius collurio
Anthus
campestris
Milvus milvus
Luscinia svecica
Wilgotne
zagłębienia
międzywydmow
e 2190
Starorzecza
3150
Słone łąki 1330
Parametr
W obszarze
wg SFD
Stwierdzony
na trasie
Znaczenie
obszaru
dla
gatunku/
siedliska
wg SFD
Do 250 o
300-1500 o
20-25 p
Do 40 o
Do 100 o
Spor.
C
B
C
3-5 p
1p
D
45-55 p
14-16 p
2p
2 p (?)
1p
C
C
C
150-600 o
30000 o
4p, 100-250
o
8-10 p
Do 100 o
Do 300 o
15 (20) o
Ocena
Wpływ inwestycji na znaczenie
obszaru dla gatunku/siedliska
Wariant I
Wariant III
eksplo
atacja
budowa
eksplo
atacja
0
0
0
-
0
0
0
-
0
--
-
B
A
B
0
0
--
0
0
0
1p
C
---
0
36-40 p
7-9 p
Do 6000 o
100 o
C
C
B
--
0
0
-
0
12-15
(samców)
10-12 p
480 o
2 p 16 o
2 (samce)
C
-
0
żerowiska
Do 80 o
10 o
D
C
C
-
0
0
+/-
0
0
10-12 p
2p
C
-
0
10p
44-48
(samców)
32-40 p
5-6 p
żerowiska
4 samce
D
C
--
0
0
1p
-
C
D
-
0
43-50 p
2p
3p
żerowiska
4 samce
C
0
0
0
D
C
1p
3p
B
D
-
0
0
+
8-10 p
28-33 p
-
żerowiska
1p
2,25 ha
C
C
0
0
--
180 ha
11,26 ha
500 ha
8,85 ha
10-14 p
55-60
samców
37-42 p
P
budo
-wa
---
0
-
0
0
0
-
0
-
-
+/-
C
-
0
A
--
+/-
232
7.
8.
9.
10.
11.
Ujście
Odry
i
Zalew
Szczeciński
PLH
320018
Uroczyska
w Lasach
Stepnickich
PLH
320033
Woliński
Park
Narodowy
Białodrzew
Kopicki
rezerwat
Olszanka
rezerwat
Suche
wrzosowiska
4030
Śródlądowe
murawy
napiaskowe
6120
Buczyny
kwaśne 9110
Pomorski
las
dębowobrzozowy 9190
Lasy i bory na
wydmach2180
Bory i lasy
bagienne 91D0
Castor fiber
Lutra lutra
Triturus
cristatus
Bombina
bombina
Zalewy i jeziora
przymorskie
1150
6410
Ziołorośla
nadrzeczne
6430
Lasy
łęgowe
91E0
Castor fiber
Lutra lutra
Halichoerus
gryphus
Unio crassus
6410
Bory i lasy
bagienne 91D0
Lasy
łęgowe
91E0
Ziołorośla
nadrzeczne
6430
Lutra lutra
Suche
wrzosowiska
4030
Śródlądowe
murawy
napiaskowe
6120
Buczyny
kwaśne 9110
Caprimulgus
europaeus
Lululla arborea
Haliaetus
albicilla
Milvus milvus
Lasy
łęgowe
91E0
Zalewy i jeziora
przymorskie
1150
Lasy
łęgowe
91E0
Bory i lasy
bagienne 91D0
48 ha
6,63 ha
D
--
++
91 ha
19,78 ha
C
--
++
3050 ha
1,00 ha
A
+/-
0
1500 ha
9,51 ha
B
240 ha
3,60 ha
B
--
150 ha
4,82 ha
C
2-3 o
P
R
3-4 o
P
P (1 st.)
R
--
-
-
--
-
--
-
-
+/-
D
C
C
0
- (?)
0
0
0
P (1 st.)
C
- (?)
0
44200 ha
41,25 ha
A
---
+/-
52 ha
5,67 ha
C
-
0
130 ha
0,25 ha
B
--
-
260 ha
1,00 ha
B
---
-
P
P
R
P
P
-
D
D
D
-
0
0
0
C
28 ha
R
0,50 ha
C
C
---
+/-
-
0
830 ha
3,87 ha
B
- (?)
- (?)
280 ha
0,20 ha
A
-
-
-
-
-
0
+/-
0
-
0
-
0
0,10 ha
P
P
6,00 ha
D
--
++
0,10 ha
C
-
+
1,00 ha
A
+/- (?)
0
1p
C
-
+
4p
1p
C
-
+
0
+/-
0
1p
0
0
0,10 ha
+/-
0
3,87 ha
+/-
0
233
Grus grus
Haliaetus
albicilla
1p
2-3 p
Razem ocena wpływu wariantów
-
0
0
---+
++
+++
+/0
1
3/1
18
0
0
0
2
3
0
0
3/2
1
1
1
0
19
4
6
15/16
0
0
0
2
4
0
0
5
0/1
0
0
5
19
+
23
0
2
3
26
0
6
0
Zestawienie łączne
Łączne zestawienie wpływu inwestycji budowy gazociągu na walory przyrodnicze w ujęciu
wariantów I i III wskazuje na mniejszy negatywny wpływ w przypadku realizacji budowy
gazociągu w wariancie I.
Wskazuje na to tabela, w której przyjęto punktację w ocenie poszczególnych pozycji
na zasadzie, że mniejszy parametr = 1, a większy wynika z proporcji do mniejszego.
Tabela 30. Zbiorcza ocena wpływu projektowanej trasy gazociągu na walory przyrodnicze
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Wyszczególnienie
Powierzchnia podlegających
wpływowi siedlisk z zał. I DS.
Powierzchnia siedlisk objęta
wpływem bezpośrednim
Powierzchnia siedlisk
priorytetowych objętych
bezpośrednim wpływem
Liczba płatów siedlisk na trasie
gazociągu
Liczba płatów siedlisk
priorytetowych na trasie gazociągu
Liczba gatunków zwierząt z zał. II
DS i I DP na trasie gazociągu
Liczba stanowisk zwierząt z zał. II
DS i I DP na trasie gazociągu
Zbiorcza ocena wpływu na
siedliska/gatunki
Łącznie
Wariant I
46,34 ha
1
Wariant III
76,56 ha
1,65
8,28 ha
1
49,42 ha
5,97
1,57ha
1
0,21+0,54+41,25=42,00
ha
27,81
9
1
9
1
2
1
2
1
4+16=20
1
6+17=23
1,15
7+69=76
1
36+46=82
1,07
25
1
31
1,24
8
40,89
Łączna ocena wpływu wskazuje na mniejszą uciążliwość dla walorów przyrodniczych
wariantu I proponowanego przebiegu trasy gazociągu. Bardzo duże znaczenie ma fakt, iż
wariant III na znacznym odcinku i powierzchni przebiega przez siedliska wodne (w tym
priorytetowe), w których wpływ prac czerpalnych wykracza daleko poza miejsce
234
wykonywania wykopu, a działania minimalizujące są bardzo trudne w realizacji, a nawet
właściwym ich zaplanowaniu (BKP w Szczecinie, 2009).
6.5. ZAGROŻENIE DLA KLIMATU AKUSTYCZNEGO
6.5.1. FAZA BUDOWY
W fazie budowy źródłem hałasu będą urządzenia wykorzystywane przy pracach ziemnych
(koparka, spychacz, itd.) oraz przy pracach montażowych (agregat prądotwórczy, sprężarka,
dźwig, ładowarka itp.), jak również środki transportu. Prace budowlane poprzedzone będą
wycinką i wykarczowaniem części lasu znajdującego się na terenie planowanej inwestycji.
Głośność pracy poszczególnych urządzeń przedstawiono poniżej w tabeli.
Tabela 31. Poziom dźwięku generowany przez urządzenia wykorzystywane w trakcie
budowy gazociągu.
Rodzaj sprzętu budowlanego
Poziom hałasu LAeq
dB
Koparka hydrauliczna
100 – 108
Piła mechaniczna
do 102
Sprężarka, Agregat
100 – 104
Dźwig
100- 105
Pompa do betonu
do 109
Wibrator do betonu
95 – 100
Ładowarka
95 – 100
Dźwig samochodowy
do 100
Prace te będą wykonywane w godzinach dziennych. Uciążliwość ta występować będzie tylko
w fazie budowy i mieć będzie charakter miejscowy oraz okresowy, a po zakończeniu prac
całkowicie zaniknie.
Zasięg negatywnego oddziaływania i pogarszania się klimatu akustycznego w fazie
wykonawstwa, wraz z uwzględnieniem określonych uwarunkowań przyrodniczych (dot.
terenów cennych przyrodniczo) - ograniczyć będzie można poprzez:
 realizację robót w określonym przedziale czasu (tzn. miesiącach roku),
 ograniczenie robót do kilku godzin dziennych,
 ograniczenie użytkowania sprzętu pneumatycznego,
235
 stosowanie sprawnego technicznie sprzętu odpowiadającego współczesnemu
stanowi techniki.
Znaczna część prac przy użyciu urządzeń generujących hałas wykonywana będzie na
terenach nie podlegających ochronie. Jedyne miejsca podlegające ochronie akustycznej to
zabudowania
mieszkalne
(typu
zabudowa
zagrodowa).
Najbliższe
zabudowania
zidentyfikowane na trasie gazociągu w poszczególnych miejscowościach to:
Świnoujście – 12m, 16m
Wapnica (gm. Międzyzdroje) - 16m
m. Wolin - 23m
Recław (gm. Wolin) - 25m
Stepniczka (gm. Stepnica) - 17m
Kąty (gm.Goleniów) - 9m.
Miejsca zbliżeń zabudowy do gazociągu przedstawione zostały na następujących rysunkach
(kopie map ewidencyjnych): Świnoujście - 157902.07.0001.02.00.00.2.003; Wapnica (gm.
Międzyzdroje)
-
157902.07.0001.02.00.00.2.020;
m.
Wolin
-
obręb
5
-
157902.07.0001.02.00.00.2.026; Recław (gm. Wolin) - 157902.07.0001.02.00.00.2.026;
Stepniczka (gm. Stepnica) -
157902.07.0001.02.00.00.2.041; Kąty (gm.Goleniów) -
157902.07.0001.02.00.00.2.047.
Dla przedmiotowego obszaru na podstawie zapisów MPZP lub charakteru zabudowy tam,
gdzie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nie opracowano (art. 113
i 115 POŚ) ustalono II klasę standardu akustycznego.
Zgodnie z załącznikami do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w
sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826)
dopuszczalne
poziomy
hałasu
w
najbliższym
sąsiedztwie
przedmiotowego
terenu
przedstawiają się następująco:
Tabela 32. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne
grupy źródeł hałasu wyrażone wskaźnikami LAeq
D
i LAeq
N
mającymi zastosowanie do
ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby.
236
Dopuszczalny poziom hałasu w [dB]
Instalacje i pozostałe obiekty i grupy źródeł
hałasu
LAeq D
przedział
czasu
LAeq N
LAeq D
LAeq N
odniesienia równy 8
przedział
czasu
przedział
czasu przedział
czasu najmniej
odniesienia równy 1
odniesienia równy 16 odniesienia równy korzystnym
najmniej
korzystnej
godzinom
8 godzinom
godzinom
dnia
godzinie nocy
kolejno po sobie
następującym
Drogi lub linie kolejowe
klasa standardu akustycznego
a)
Tereny
zabudowy
mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego
b)
Tereny
zabudowy
zagrodowej
c)
Tereny
rekreacyjnowypoczynkowe
d) Tereny mieszkaniowousługowe
60
50
55
45
Maksymalny, sumaryczny czas prowadzenia robót w danym miejscu to 3 dniówki robocze, w
trakcie których poszczególne urządzenia tj. koparka, spycharka, agregat spawalniczy, dźwig
będą wykorzystywane na placu budowy kolejno, okresy pracy poszczególnych urządzeń nie
będą się nakładały.
W pobliżu terenów chronionych akustycznie (Świnoujście; Wapnica; m. Wolin; Recław;
Stepniczka; Kąty) prace budowlano-montażowe należy prowadzić w godzinach dziennych.
Na etapie prowadzenia prac budowlanych związanych z inwestycją należy spodziewać się
również emisji drgań mechanicznych w związku z pracą ciężkiego sprzętu wykonującego
prace budowlane, dowozu materiałów budowlanych itp. Pracujące maszyny (np. walce
wibracyjne, kafary, ciężkie samochody ciężarowe) mogą wywoływać drgania ciągłe o niskiej
i wysokiej częstotliwości.
Źródło drgań i ich rozprzestrzenianie
W rozpatrywanym przypadku drgania wywoływane będą przez ruch pojazdów, prace
związane z zagęszczaniem podbudowy gazociągu i ewentualnym zabijaniem ścianek
szczelnych dla komór montażowych przy wykonywaniu przecisków. Drgania wywoływane
w wyniku tych działań są przekazywane w formie falowej za pośrednictwem podłoża.
Różnica pomiędzy poziomem drgań generowanych przez źródło, a wartością jaka wystąpi
w rozpatrywanym odbiorniku jest ściśle zależna od ośrodka, w jakim drgania się
237
rozprzestrzeniają. Straty energii rozprzestrzeniających się drgań występują w miejscach
przejścia zaburzeń ze źródła do ośrodka propagacji oraz z ośrodka propagacji do odbiornika.
Straty energii następują również w wyniku pochłaniania drgań w ośrodku oraz występowania
w nim przeszkód.
W przypadku rozpatrywania oddziaływania drgań pochodzących z prac budowlanych na
środowisko i na ludzi w budynkach nie zachodzi obawa o destrukcyjne działanie tych zjawisk
na zdrowie ludzkie. Analiza wpływu drgań powodowanych zagęszczaniem podłoża –
podbudowy
gazociągu
pozwala
z
dużym
prawdopodobieństwem
stwierdzić,
że
oddziaływanie takie nie będzie występować. Wynika to z licznych przesłanek i doświadczeń:

podstawowym sposobem zapobiegania drganiom jest izolacja źródła drgań od otoczenia
materiałami tłumiącymi. W przypadku gazociągu bardzo dobrą warstwę amortyzacyjną
stanowi podłoże podbudowy złożone z piasku i kamienia o różnej granulacji.

zabijanie ścianek szczelnych trwa bardzo krótko,

ruch sprzętu i pojazdów będzie również chwilowy i po etapie budowy ustanie,

bardzo istotnym elementem w rozpatrywaniu wpływu drgań na środowisko (budowle) jest
odległość pomiędzy drogą a obiektem. Wraz ze wzrostem odległości od źródła następuje
spadek wzbudzanych drgań w gruncie.
W czasie eksploatacji rurociągu - w części liniowej przedsięwzięcia – występują tzw. szumy
Oddziaływanie chwilowe - emisja hałasu z zaworów upustowych urządzeń [emisje pod
kontrolą służb eksploatacyjnych] w przypadku remontów lub awarii. Chwilowe oddziaływania
od kolumny wydmuchowej. Sytuacje takie występują bardzo rzadko.
238
Z przeprowadzonych, na tego typu obiektach badań i pomiarów emisji hałasu wynika, że
stacje redukcyjno-pomiarowe mogą emitować hałas o natężeniu wyższym niż wymienione
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. Nr 120; poz. 826)
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku - wartości dopuszczalne.
Zasadniczymi źródłami hałasu są elementy armatury zainstalowane wewnątrz budynku stacji
redukcyjno – pomiarowej. Wg danych akustycznych producentów reduktorów zakres
emitowanego przez nie hałasu (w odległości 1 m od urządzenia) wynosi odpowiednio
LA = od 60 ± 3 dBA do 86 ± 3 dBA [RMG GAMELAN] i LA = od 65 dBA do 74 dBA [OMT
TARTARINI]. Przy uwzględnieniu izolacyjności akustycznej budynku stacji hałas emitowany
do środowiska otaczającego obiekt jest stosunkowo niski rzędu 30 ÷ 40 dBA [literat. poz. 23].
W rozpatrywanym przypadku lokalizacja inwestycji poza obszarem stałego przebywania ludzi
oraz istniejące techniczne możliwości doboru odpowiednich rozwiązań technicznych,
prowadzących do ograniczenia emisji hałasu, jak i instalowanie reduktorów z tłumikami oraz
umieszczanie wyposażenia stacji redukcyjno-pomiarowych w pomieszczeniach zamkniętych
o dobrej izolacji dźwiękochłonnej spowoduje, iż praca planowanej stacji redukcyjno –
pomiarowej nie będzie powodować pogorszenia klimatu akustycznego na otaczającym
terenie.
Na etapie eksploatacji gazociągu wibracje nie będą występować.
Reasumując można stwierdzić, iż planowana inwestycja polegająca na budowie gazociągu
przesyłowego wysokiego ciśnienia w fazie budowy spowoduje chwilowe, krótkotrwałe
pogorszenie klimatu akustycznego w rejonie aktualnego miejsca prowadzenia prac,
natomiast w trakcie eksploatacji gazociąg nie będzie powodował uciążliwości akustycznej dla
otaczającego środowiska.
6.6. WPŁYW NA WALORY KRAJOBRAZOWE
Walory krajobrazowe utożsamiane są z wizualizacją środowiska odbieraną przez człowieka
w kategoriach estetycznych.
239
Walory krajobrazowe, na trasie, gdzie projektowany gazociąg przebiega wzdłuż istniejącego
już gazociągu nie obniżą się, istnieje tam już bowiem pas techniczny, którego szerokość się
nie zwiększy.
Po zakończeniu robót i uporządkowaniu terenu zarośnie on roślinnością niską.
Walory krajobrazowe terenów dotychczas niezagospodarowanych obniżą się ze względu
na wycięcie roślinności w pasie prowadzonych robót, a potem na konieczność utrzymywania
w trakcie eksploatacji korytarza technicznego.
Trwałym elementem, który zostanie wprowadzony w istniejący krajobraz będą obiekty
naziemne w postaci przelotowych zespołów zaporowo – upustowych (ZZU) lokalizowanych,
co 10 km na trasie planowanego gazociągu.
W celu poprawienia estetyki ogrodzonych obiektów ZZU wskazane jest wprowadzenie na ich
teren lub przy ogrodzeniu zewnętrznym roślinności niskiej lub średniej (w zależności od
uwarunkowań lokalizacyjnych) dobranej gatunkowo pod kątem występujących na danym
obszarze siedlisk.
Wprowadzona roślinność stanowić może tzw. zieleń ochronną spełniającą funkcję osłonową
przed nadmiernym zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego oraz propagacją hałasu
czyli uciążliwościami występującymi w czasie sporadycznych, kontrolowanych bądź
awaryjnych upustów gazu.
Wprowadzenie na teren ZZU zieleni niskiej (trawy) lub średniej (krzewy) poza funkcją
ochronną spowoduje równocześnie złagodzenie skutków wizualnego pogorszenia walorów
krajobrazowych, szczególnie w terenie niezagospodarowanym, cennym przyrodniczo.
6.7. ZAGROŻENIE ELEKTROMAGNETYCZNYM PROMIENIOWANIEM
NIEJONIZUJĄCYM
Z koncepcji projektowej inwestycji polegającej na budowie gazociągu przesyłowego
wysokiego ciśnienia wynika, że zapotrzebowanie energii elektrycznej w fazie budowy i w
fazie eksploatacji planowanej inwestycji oraz techniczne możliwości pozyskania tej energii
nie będą wiązały się z instalacją urządzeń mogących stanowić źródła powstania zagrożeń
elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym.
240
Faza budowy i faza eksploatacji systemu dystrybucji gazu nie stworzy zapotrzebowania na
energię elektryczną w ilościach warunkujących budowę źródeł energetycznych, wobec czego
nie
będzie
źródeł
stwarzających
potencjalne
zagrożenie
elektromagnetycznym
promieniowaniem niejonizującym, szkodliwym dla ludzi i środowiska.
6.8. OCENA GOSPODARKI ODPADAMI
6.8.1. FAZA BUDOWY
Podczas budowy obiektu należy się liczyć z powstawaniem następujących rodzajów
odpadów:
1. Masy ziemne - nadmiar po ukończeniu robót fundamentowych i zasypaniu gazociągu
zostanie rozplantowany na terenie pasa technicznego. Ten sposób zagospodarowania
ziemi nie pociąga za sobą konsekwencji dotyczących uzyskania odpowiednich decyzji
lub uzgodnień związanych z gospodarką odpadami.
2. Masy ziemne – nadmiarowe lub grunt nie nadający się do zasypki zostanie wywieziony
na składowisko lub inne miejsce wskazane przez właściwy organ, może on być
przekazany i użyty do rekultywacji lub niwelacji terenu przez zainteresowanych i
uprawnionych odbiorców prowadzących procesy odzysku R14 lub R10, część tych
odpadów zgodnie z zapisami stosownego rozporządzenia może zostać przekazana
osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym.
Uwaga dla Inwestora:
Dla formalnego ułatwienia w zakresie zagospodarowania tego typu materiałów ziemnych
należy korzystając z definicji odpadów zamieszczonych w ustawie o odpadach (art. 3)
zadbać o ujęcie w decyzji – pozwoleniu na budowę – zapisu dotyczącego sposobu
kompleksowego zagospodarowania mas ziemnych. Dzięki temu nie będą one traktowane
jako odpad, a tym samym inwestor będzie mógł je zagospodarować z pominięciem żmudnej
procedury ewidencyjnej.
3. Odpady powstałe podczas budowy (gruz z rozebranych fragmentów jezdni lub innych
nawierzchni utwardzonych, resztki elektrod, resztki izolacji polietylenowych itp. oraz
odpady socjalno-bytowe).
241
Odpady te ze względu na przewidywane ilości < 5Mg nie będą podlegały procedurom
formalnym wynikającym z ustawy o odpadach. Wykonawca prac ma jednak obowiązek
zagospodarować je zgodnie z przepisami tzn. w miarę możliwości przekazać do odzysku,
dalszego wykorzystania, a przy braku takich możliwości do unieszkodliwiania przez
uprawniony podmiot.
Uwaga dla Inwestora:
Należy pamiętać, że zgodnie z przepisem zawartym w art. 3 ust.3 pkt. 22 ustawy: „wytwórcą
odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu
obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania i konserwacji i napraw jest
podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej”.
Odpady, które należy przewidzieć jako możliwe do wytworzenia w ramach wykonania całego
przedsięwzięcia zostały wskazane w poniższej tabeli, wypełnionej wg rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112,
poz. 1206).
Lp. Nr kodu
17
17 01
Rodzaj odpadu
Ilość, Mg
(wariant I)
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów
zanieczyszczonych)
Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury
drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika)
1
17 01 81
Odpady z remontów i przebudowy dróg
0,300
2
17 01 82
Inne niewymienione odpady (np. złom, drewno)
0,050
17 02
Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych
17 02 03
Tworzywa sztuczne
17 04
Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali
4
17 04 01
Miedź, brąz, mosiądz
0,005
5
17 04 02
Aluminium
0,005
6
17 04 03
Ołów
0,005
7
17 04 04
Cynk
0,005
8
17 04 05
Żelazo i stal
0,005
9
17 04 06
Cyna
0,005
10
17 04 07
Mieszaniny metali
0,005
11
17 04 11
Kable inne niż wymienione w 17 04 10
0,005
17 05
Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych
oraz urobek z pogłębiania) – ten typ odpadu założono dla wariantu III
3
0,050
242
12
17 05 04
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03
0,000
13
17 05 06
Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 05
0,000
17 09
Inne odpady z budowy, remontów i demontażu
17 09 04
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w
17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03
14
0,015
Odpady z etapu inwestycyjnego (bez grupy 19 08...).
Masy ziemne zaliczone do odpadów oraz odpadowy urobek ziemny (te, które ze względu na
swoje własności posłużą do wypełnienia wykopów po ułożeniu rurociągu) gromadzony
powinien być na przygotowanych w tym celu miejscach magazynowania lub w sąsiedztwie
prowadzonych wykopów bezpośrednio na przyległym gruncie, w miejscach, gdzie
powierzchnia gruntów jest szczególnie cenna - na specjalnych podkładkach (płachtach)
z tworzyw sztucznych.
Pozostałe odpady nieprzydatne do ponownego zastosowania będą czasowo gromadzone na
specjalnie do tego celu przeznaczonym i stosownie zabezpieczonym miejscu (wyznaczonym
na terenie zalecza placu budowy), a następnie załadowywane na środki transportu
i wywożone bezpośrednio do miejsca przeznaczenia.
Wszystkie odpady resztkowe (ścinki materiałów, kawałki złomu itd.) wytworzone przez
brygadę wykonawczą powinny być w sposób selektywny magazynowane w stosownych
pojemnikach, a następnie przekazywane podmiotom uprawnionym do ich odbioru i dalszego
zagospodarowania.
Z uwagi na różnorodność uwarunkowań środowiskowych, głównie gruntowo – wodnych,
a także
występujących
tu
chronionych
siedlisk
przyrodniczych
wskazane
byłoby,
w obszarach szczególnie chronionych oraz podmokłych, gromadzenie posegregowanych
odpadów
[potencjalnie
niebezpiecznych]
w
szczelnych,
zamykanych
przewoźnych
kontenerach.
Na etapie prawidłowego, bezawaryjnego eksploatowania zaprojektowanych gazociągów
odpady nie będą powstawały.
243
Odpady
związane
z
niezbędnymi
naprawami
eksploatacyjnymi
i
przeglądami
konserwacyjnymi wytwarzać będą uprawnione firmy jako wykonawcy usługi, a powstające
podczas tych prac odpady wywożone będą do utylizacji w instalacjach do tego
przygotowanych. Zakłada się, że potrzeba takich napraw serwisowych nie nastąpi wcześniej
niż po kilkunastu latach eksploatacji.
6.9. MOŻLIWOŚĆ WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII
PRZEMYSŁOWEJ
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska jako poważną awarię rozumie się zdarzenie,
w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego,
magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych
substancji, prowadzących do natychmiastowego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, lub
środowiska, lub powstanie takiego zagrożenia z opóźnieniem.
W przypadku przedmiotowego gazociągu w/c, DN800 nie mamy doczynienia z zakładem
czyli przypadkiem, gdy substancja niebezpieczna zgromadzona jest w jednym miejscu na
określonej przestrzeni.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie
rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje
o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr
58, poz. 535) gaz ziemny jest substancją
niebezpieczną.
W przypadku gazociągu tranzytowego mogą wystąpić sytuacje awaryjne, jednak nie będą się
one kwalifikowały w kategorii poważnej awarii przemysłowej.
Na przestrzeni wielu lat sektor gazownictwa udowodnił, że można prowadzić taką działalność
zachowując wysoki poziom bezpieczeństwa. W 1982 roku sześć europejskich operatorów
systemów przesyłowych zebrało dane dotyczące awarii gazowych systemów przesyłowych.
Współpraca ta została sformalizowana i powołano Europejską Grupę ds. zbierania danych
na temat wypadków sieci gazowych. Obecnie liczy ona 15 członków.
Baza danych prowadzona przez Grupę jest cennym i godnym zaufania źródłem informacji,
które pomaga operatorom gazociągów poprawić bezpieczeństwo. Dostarcza również
podstaw do badań statystycznych.
244
Według danych z raportu opublikowanego w 2007 roku całkowita częstotliwość awarii wynosi
średnio 0,37 awarii na rok i 1 000 km długości rurociągów (przedział czasowy analizowanych
danych to lata 1970 – 2007). Awaryjność w okresie ostatnich 5 lat to wartość 0,14 awarii na
rok i 1 000 km długości rurociągów. Częstotliwość ta jest 6-krotnie mniejsza niż zanotowany
wynik dla pierwszych 5 lat obserwacji po utworzeniu takiej bazy danych.
Główną przyczyną awarii pozostają cały czas czynniki zewnętrzne (50% wszystkich awarii),
następnie 16% to wady budowlane i materiałowe gazociągów oraz 15% korozja. Relatywnie
wysoki odsetek awarii powodowanych przez czynniki zewnętrzne odnotowano również
w ostatnich 5-latach gromadzenia danych.
Korzystając z „Karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu chemicznego”
opracowanej w dniu 31 lipca 2006 r. w Instytucie Nafty i Gazu w Krakowie, można
zidentyfikować jego działanie na organizm człowieka i na otoczenie. Mimo, że gaz nie jest
wymieniony w Wykazie „A” do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r.
w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.
U. z 2005 r. Nr 2001 poz. 1674) i będąc lżejszym od powietrza, utrzymuje się w górnych
przestrzeniach pomieszczeń lub łatwo rozprasza się w atmosferze, obarczony jest jednak
pewnymi czynnikami oddziaływania na człowieka.
Zgodnie z informacjami zawartymi w Karcie w związku z obniżoną zawartością tlenu, gaz
ziemny nagromadzony w powietrzu może powodować uczucie senności i zawroty głowy.
Może prowadzić do podrażnień oczu. Zawarty w nim metan może być absorbowany w ciele
w wyniku inhalacji, powodując nasilenie alergii, wrażliwości na chemikalia oraz dolegliwości
astmatycznych. Substancja w małym stężeniu powoduje przyspieszenie czynności serca,
oddechu, ból głowy, zaburzenia orientacji. Przy dużych stężeniach mogą wystąpić nudności,
wymioty, senność, utrata przytomności, a także drgawki z ryzykiem zgonu. Ulatniając się
poprzez glebę powoduje wypieranie tlenu i niszczenie szaty roślinnej.
Wymienione parametry identyfikacyjne dowodzą, że groźba skażenia gazem ziemnym ludzi
i środowiska, mimo że niezbyt groźna w skutkach, jednak istnieje. Niebezpieczeństwo takie
może być spowodowane, zarówno mikrorozszczelnieniami instalacji technologicznych i sieci
transportowych, jak i poważną awarią urządzeń przesyłowych. Dzięki jednak opisanej
wysokiej skutecznośi zabezpieczeń i monitoringu gazociągu w wypadku awarii nastąpi
automatyczne natychmiastowe odcięcie danego odcinka i powiadomienie odpowiednich
osób z nadzoru.
Próba szczelności i wytrzymałości gazociągu wykonywana przed oddaniem go do
eksploatacji, a następnie ciągły monitoring jego szczelności wpływa na zwiększenie
245
bezpieczeństwa i pewności pracy gazociągu. Według danych Operatora sieci przesyłowych
Gaz-System w ostatnich latach nie stwierdzono na terenie Polski samoistnych awarii.
W dniu 19.11.2007 Komitet Techniczny Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji
przyznał Gaz System S.A. Certyfikat Zintegrowanego Systemu Zarządzania Nr BS10/1/2007 w zakresie „organizacji i zabezpieczenia transportu gazu ziemnego siecią
gazociągów wysokiego ciśnienia w skali całego kraju, a także równoważenie bilansu pracy
sieci
przesyłowej,
w
tym
zapewnienia
bezpieczeństwa
funkcjonowania
systemu
przesyłowego gazu ziemnego w sposób przyjazny dla środowiska w całej spółce”. Tym
samym potwierdzona została zgodność obowiązujących w GAZ-SYSTEM S.A. procedur i
instrukcji postępowania z wymaganiami następujących norm:
 PN-EN ISO 14001: 2005 – „Systemy zarządzania środowiskowego. Wymagania i
wytyczne stosowania”
 PN-N-18001: 2004 – „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
Wymagania.
6.10. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE
W przypadku realizacji inwestycji zgodnie z wariantem I oddziaływanie transgraniczne nie
wystąpi. Emisje tak w fazie budowy jak i likwidacji będą chwilowe, ograniczone przestrzennie
(do miejsca prowadzenia robót budowlanych) i terminowo (do czasu prowadzenia robót). W
czasie eksploatacji nie będą przekraczane standardy jakości środowiska. Oddziaływania w
żadnym przypadku nie będą się przenosić na dalsze odległości. Odległość gazociągu do
granicy z RFN w najbliższym miejscu (w pobliżu Świnoujścia, wyjście z terminala LNG)
wynosi ok. 4,5 km.
W przypadku realizacji inwestycji w wariancie III, przy wystąpieniu pewnych niekorzystnych
warunków pogodowych i określonych kierunków przepływu wód w Zalewie Szczecińskim
może wystąpić oddziaływanie transgranicze. Mając na uwadze skomplikowaną cyrkulację
wód powierzchniowych spowodowaną prądami (Ryc. 1), nie ma możliwości oceny rozmiarów
i skutków takiego zjawiska dla biocenozy Zalewu. Negatywne, transgraniczne oddziaływanie
na wody niemieckiej części Zalewu będzie związane z migracją drobnych cząstek
mineralnych
i
komponentów
organicznych
do
toni
wodnej
i
niekontrolowanym
rozprzestrzenienianiem zanieczyszczonej oraz bogatej w substancje organiczne i biogeny
zawiesiny.
W przypadku decyzji o realizacji inwestycji w wariancie III, ze względu na ostrożność
procesową należałoby wówczas zgodnie z zapisami ustawy o udostępnianiu informacji… EKOCENTRUM Sp. z o.o.
246
dział VI przeprowadzić postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na
środowisko. Dodatkowo uwzględniając również międzynarodowe przepisy i porozumienia
dot. ochrony wód, takie jak: Ramowa Dyrektywa Wodna UE, regulacje Konwencji Helsińskiej
- HELCOM i Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO).
7.UZASADNIENIE WYBRANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ
WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA: LUDZI, ZWIERZĘTA,
ROŚLINY, WODĘ I POWIETRZE, POWIERZCHNIĘ ZIEMI,
Z UWZGLĘDNIENIEM RUCHÓW MASOWYCH ZIEMI, KLIMAT
I KRAJOBRAZ, DOBRA MATERIALNE, ZABYTKI I KRAJOBRAZ
KULTUROWY, OBJĘTE ISTNIEJĄCĄ DOKUMENTACJĄ, W
SZCZEGÓLNOŚCI REJESTREM LUB EWIDENCJĄ ZABYTKÓW,
ORAZ WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE MIĘDZY WW. ELEMENTAMI
Jako optymalny do realizacji został wybrany przez inwestora wariant I lądowy z korektami
wskazanymi przez BKP w Szczecinie (por. mapa nr 47). Przy wyborze tego wariantu
decydujący był brak potencjalnych znaczących oddziaływań inwestycji na przedmiot ochrony
Natura 2000. Nie bez znaczenia była też techniczna strona realizacji inwestycji oraz
możliwości sprawowania kontroli nad gazociągiem w fazie jego eksploatacji.
Realizacja inwestycji liniowej w całości na lądzie będzie stanowić znacznie mniejsze
zagrożenie dla otaczającego środowiska przyrodniczego niż realizacja odcinka gazociągu
w dnie Zalewu Szczecińskiego – co zostało szczegółowo uzasadnione w załączonym do
raportu opracowaniu Biura Konserwacji Przyrody w Szczecinie oraz analizie zawartej w
rozdziale 5.2 raportu. Podsumowanie analizy przyrodniczej zawarto w poniższej tabeli.
Tabela
33.
Porównanie
wariantów
inwestycyjnych
pod
względem
oddziaływania
przyrodniczego i technicznych aspektów wykonania i eksploatacji.
L.P.
CECHA WARIANTU PROPONOWANEGO
WARTOŚĆ CECHY DLA
WARIANT I
WARIANT III
LĄDOWY
WODNOLĄDOWY
Najmniejsza ingerencja powierzchniowa w płaty chronionych siedlisk
przyrodniczych
Najmniejsza ingerencja bezpośrednia w płaty siedlisk chronionych
1
2
L.P.
47,43 ha
75,54 ha
8,28 ha
49,42 ha
WARTOŚĆ CECHY DLA
WARIANT I
WARIANT III
247
CECHA WARIANTU PROPONOWANEGO
LĄDOWY
WODNOLĄDOWY
3
4
Najmniejsza powierzchnia siedlisk priorytetowych objęta wpływem
bezpośrednim
Możliwość zredukowania negatywnego bezpośredniego wpływu na
siedliska priorytetowe w efekcie zastosowania „przyjaznych” technologii
4,07 ha
41,97 ha
1,57 ha
41,26 ha
5
Wykorzystanie terenów już przekształconych, jako lokalizacji trasy
6
Liczba gatunków zwierząt z zał. II DS i I DP na trasie gazociągu
20
23
7
Liczba stanowisk zwierząt z zał. II DS. i I DP na trasie gazociągu
76
82
8
Możliwość identyfikacji nierozpoznanych wcześniej walorów chronionej
przyrody (np. efemeryczne, niecykliczne pojawy gatunków) na etapie
budowy i podjęcia działań zapobiegawczych
duża
brak
9
Możliwość wdrożenia działań zapobiegawczych o dużej pewności
uzyskania zakładanego efektu
Łatwa kontrola jakości i efektów prowadzonych działań
zapobiegawczych lub uzupełniających
Niezależność od czynników atmosferycznych w trakcie budowy
duża
mała
duża
bardzo mała
duża
mała
Możliwość szybkiego i skutecznego ograniczania wpływu ewentualnych
awarii w trakcie budowy
Możliwość szybkiego i skutecznego usuwania awarii w trakcie
eksploatacji
Możliwość opracowania i wdrożenia realnego planu działań
ratowniczych na wypadek awarii uwzględniającego uwarunkowania
przyrodnicze
Możliwość znaczącego negatywnego wpływu
duża
mała
duża
bardzo mała
duża
mała
brak
duża
10
11
12
13
14
15
duże (ok.
80% długości
trasy)
małe (ok.
40% długości
trasy)
Wykonana przez BKP Szczecin analiza danych pochodzących z inwentaryzacji oraz
możliwości wdrożenia działań minimalizujących, jak również krótkotrwały charakter ingerencji
w środowisko wykazała na brak znaczącego negatywnego wpływu projektowanej inwestycji
w wariancie I przebiegu trasy na cele ochrony obszarów Natura 2000. Zastosowanie
powyższych analiz w stosunku do wariantu III wodno-lądowego przebiegu trasy wskazały
na jego znaczący negatywny wpływ na cele ochrony obszarów Natura 2000 w szczególności
Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Ujście Odry i Zalew Szczeciński PLH 320018
Wykazano, iż proponowany przebieg trasy gazociągu wariant I z uwagi na zakładany wpływ
na przedmiot ochrony obszarów Natura 2000, przez które on przebiega, po wdrożeniu
działań łagodzących i minimalizujących nie będzie wywierał negatywnego wpływu na ich
spójność. Nie będzie niósł ze sobą również możliwości wystąpienia oddziaływania
transgranicznego.
248
Trasa planowanego w wariancie I [lądowym] gazociągu przechodzi przez bardzo różnorodną
mozaikę siedlisk: przecina na pewnych odcinkach powierzchnie siedlisk przyrodniczych
podlegających
ochronie,
obszary
industrialne,
tereny
użytkowane
rolniczo,
wody,
w niektórych miejscach przebiega również przez miejsca występowania (siedliska) gatunków
roślin i zwierząt w tym podlegających ochronie prawnej zgodnie z obowiązującymi aktami
prawnymi.
Do siedlisk przyrodniczych, które przecina trasa gazociągu w wariancie I, należą:
 SIEDLISKA NADMORSKIE
2180 LASY MIESZANE I BORY NA WYDMACH NADMORSKICH - wariant I trasy gazociągu przecina to
siedlisko na łącznym odcinku 590 m.
2190 W ILGOTNE ZAGŁĘBIENIA MIĘDZYWYDMOWE
Wariant I trasy gazociągu przecina to siedlisko na łącznym odcinku 250 m.
 SIEDLISKA MURAW , ŁĄK, ZIOŁOROŚLI, WRZOSOWISK I ZAROŚLI
4030 SUCHE WRZOSOWISKA (CALLUNO-GENISTION, POHLIO-CALLUNION, CALLUNO-ARCTOSTAPHYLION) -
Wariant I trasy gazociągu przecina to siedlisko na łącznym odcinku 1770 m.
6120 CIEPŁOLUBNE ŚRÓDLĄDOWE MURAWY NAPIASKOWE (KOELERION GLAUCAE)
Siedlisko priorytetowe - wariant I trasy gazociągu przecina to siedlisko na łącznym odcinku
1368 m.
6410 ZMIENNOWILGOTNE ŁĄKI TRZĘŚLICOWE (MOLINION)
- wariant I trasy gazociągu przecina to
siedlisko na łącznym odcinku 377 m.
 SIEDLISKA LASÓW I BORÓW
9110 KWAŚNE BUCZYNY (LUZULO-FAGENION) – w wariancie I trasy na obszarze Wolińskiego Parku
Narodowego buczyna ta przylega bezpośrednio do terenu projektowanego gazociągu na
odcinku około 100m.
91D0 BORY I LASY BAGIENNE (VACCINIO ULIGINOSI-BETULETUM PUBESCENTIS)
Siedlisko priorytetowe - wariant I trasy gazociągu przecina to siedlisko na łącznym odcinku
330 m.
249
Na
planowanej
w
wariancie
I
trasie
gazociągu
stwierdzono
występowanie
następujących gatunków zwierząt - kręgowców z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej
92/43/EWG, na które realizacja inwestycji może mieć następujący wpływ:
 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus - realizacja inwestycji może wpłynąć na
okresowe pogorszenie warunków życia w miejscu rozrodczym.
 Kumak nizinny Bombina bombina - realizacja inwestycji może wpłynąć na okresowe
zniszczenie warunków życia kumaka w miejscu rozrodczym (wykop otwarty powodujący
odprowadzenie wody z rowów), W stosunku do miejsca znajdującego się
koło wsi
Budzeń inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu.
 Wydra Lutra Lutra - realizacja inwestycji może wpłynąć na okresowe zmniejszenie
swobody w penetrowaniu areału osobniczego jednak nie spowoduje jego porzucenia.
Do grupy gatunków obserwowanych sporadycznie w pobliżu trasy planowanego w wariancie
lądowym gazociągu, które mogą pojawić się w czasie realizacji inwestycji (zjawisko o
charakterze incydentalnym) będzie należeć Modraszek arion (Maculinea arion) - realizacja
inwestycji w Wariancie I nie wpłynie na stan zachowania gatunku.
Planowana trasa gazociągu w wariancie I przebiega w sąsiedztwie granic 3 stref ochronnych
stanowisk zwierząt.
Trasa gazociągu w trzech miejscach biegnie przy granicach stref ochronnych (częściowe)
ustanowionych dla par lęgowych bielików na terenie Nadleśnictwa Międzyzdroje (2)
w odległości 20 m i w Wolińskim Parku Narodowym (1) tuż przy granicy. Dlatego też
prowadzenie robót budowlanych w tych rejonach będzie możliwe jedynie poza sezonem
lęgowym bielików.
Na terenie przebiegu trasy gazociągu wg wariantu I występują gatunki ptaków z załącznika
1 Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG, na które realizacja inwestycji będzie mieć następujący
wpływ:
250
Świergotek polny Anthus campestris - realizacja inwestycji w Wariancie I może wpłynąć na
okresowe zmniejszenie dostępności do biotopu lęgowego; po jej realizacji biotop gatunku
będzie w dobrym stanie, co umożliwi utrzymanie stanowisk lęgowych.
Siewka złota Pluvialis apricaria - realizacja inwestycji w Wariancie I nie wpłynie na stan
biotopu wykorzystywanego w okresie wędrówek ani na sytuację gatunku.
Podróżniczek Luscinia swecica - realizacja inwestycji w Wariancie I nie wpłynie na stan
biotopu lęgowego wykorzystywanego przez ten gatunek pod warunkiem usunięcia
zakrzewień z pasa montażowego przed okresem przylotu(do końca marca) W trakcie
budowy nastąpi okresowe
ograniczenie areału biotopu żerowiskowego lub dostępność
miejsc lęgowych (wpływ budowy na wykorzystanie biotypów lęgowych.
Zimorodek Alcedo atthis - realizacja inwestycji w Wariancie I nie wpłynie na stan biotopu
żerowiskowego wykorzystywanego przez ten gatunek, jak również nie spowoduje zagrożenia
biotopu lęgowego.
Bielaczek Mergus albellus - realizacja inwestycji o ile będzie prowadzona w okresie sezonu
wegetacyjnego ze względu na okres pojawu bielaczka (późna jesień-wczesna wiosna) nie
wpłynie na stan biotopu wykorzystywanego przez ten gatunek ani na liczebność samego
gatunku.
Jarzębatka Sylvia nisoria - realizacja inwestycji w Wariancie I może spowodować okresowy
zanik, lub przemieszczenie tego stanowiska lęgowego. W przypadku usunięcia krzewów z
pasa montażowego przed okresem lęgów (do końca II) uniknie się ewentualnej straty lęgu,
co jest możliwe z uwagi na skryty tryb życia.
Lerka Lullula arboreta - realizacja inwestycji może spowodować okresowy zanik lub
przemieszczenie większości stanowisk lęgowych stwierdzonych na trasie. Taka sytuacja jest
pewna w przypadku realizacji prac w okresie IV do VII. Wykonane prace w dłuższej
perspektywie pozwolą jednak na utrzymanie stanowisk tego gatunku.
Lelek Caprimulgus europaeus - realizacja inwestycji w Wariancie I może spowodować
okresowy zanik lub przemieszczenie stanowisk lęgowych stwierdzonych na trasie. W
przypadku zajęcia rewiru wykonanie prac należałoby przenieść na okres po zakończeniu
lęgów (VIII). Wykonane prace w dłuższej perspektywie pozwolą jednak na utrzymanie
251
stanowisk
tego
gatunku
(utrzymywanie
powierzchni
pasa
technicznego
w postaci
bezdrzewnej).
Gąsiorek Lanius collurio - realizacja inwestycji w Wariancie I może spowodować okresowy
zanik lub przemieszczenie stanowisk lęgowych. W przypadku usunięcia krzewów z pasa
montażowego przed okresem lęgów uniknie się ewentualnej straty w lęgach.
Dzięcioł czarny Dryocopus Martusi - realizacja inwestycji w Wariancie I może spowodować
okresowe utrudnienie dostępności do biotopu żerowiskowego (owady na terenach otwartych)
lub okresowe przemieszczenie 3 stanowisk lęgowych w efekcie niepokojenia. Dla
zapobieżenia ewentualnym stratom (wycięcie drzewa lęgowego), nagłe odsłonięcie dziupli
etc. wskazane byłoby realizowanie wycinki w okresie jesienno-zimowym lub realizowanie
prac w dostosowaniu do faktycznego stanu (zajęcie rewiru) – po wyprowadzeniu lęgu (V-VI).
Derkacz Crex cred - realizacja inwestycji w Wariancie I może spowodować okresową
fragmentację biotopów lęgowych oraz potencjalnie spowodować zniszczenie lęgów
zlokalizowanych na pasie montażowym. Dla zapobieżenia tym ostatnim wskazane byłoby
bardzo późne (we IX) lub wczesne (IV) wykoszenie powierzchni łąk i szuwarów na terenach
występowania
derkacza
(brak
osłony)spowoduje
nie
zajmowanie
danego
rewiru
w szerokości pasa montażowego lub realizowanie prac poza sezonem lęgowym (po 15 VIII).
Żuraw Grus grus - Realizacja inwestycji w obu wariantach może spowodować okresową
fragmentację biotopów lęgowych oraz potencjalnie spowodować pośrednio stratę lęgów
(porzucenie rewirów) zlokalizowanych w pobliżu pasa montażowego w/w czterech par. Dla
zapobieżenia tym ostatnim wskazana byłaby realizacja prac po lub przed sezonem lęgowym
(do końca II i od VIII).
Bocian biały Ciconia ciconia - realizacja inwestycji w obu wariantach spowoduje jedynie
fragmentację i okresowe wyłączenie części biotopów żerowiskowych, co nie będzie dla
lęgowych w pobliżu bocianów (około 12 par) istotnym utrudnieniem.
Trzmielojad Pernis apivorus - realizacja inwestycji w Wariancie I spowoduje okresowe
wyłączenie części biotopów żerowiskowych i może spowodować porzucenie znanego z roku
2008 stanowiska lęgowego (odległość gniazda od osi gazociągu wynosi około 30m). Dla
zapobieżenia takiemu stanowi wskazanym byłoby wykonać prace w pobliżu tego stanowiska
przed lub po sezonie lęgowym (do końca kwietnia lub od września).
252
Kania ruda Milvus milvus - realizacja budowy gazociągu w obu wariantach nie spowoduje
zagrożenia dla znanych stanowisk lęgowych; okresowe ograniczenie areału łowieckiego nie
będzie miało wpływu na gniazdujące w pobliżu trasy pary.
Bielik Haliaetus albicilla - realizacja inwestycji budowy gazociągu w obu wariantach nie
będzie miała bezpośredniego wpływu na stan ochrony bielika gniazdującego w jej pobliżu,
konieczne będzie jednak uwzględnienie funkcjonowania stref i tras najczęstszych przelotów
na tereny łowieckie. Dotyczy to głównie pary gniazdującej w Wolińskim Parku Narodowym.
Dla zminimalizowania negatywnego wpływu inwestycji na odcinku biegnącym w pobliżu
stanowiska nr 18 proponuje się realizować ją poza okresem lęgowym (VIII-XII).
W kontekście uwarunkowań związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w roku
2004 i systematycznej modyfikacji prawa w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego,
aktualnie trasy gazociągu biegną przez obszar:
 Wolińskiego Parku Narodowego,
 5 Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000
 3 Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk sieci Natura 2000,

3 rezerwatów przyrody (w odl. 1 600 m, 200 m i 800 m),

3 stref ochronnych stanowisk zwierząt (wzdłuż granic stref).
Budowa gazociągu na szeregu miejscach nieuchronnie prowadzi do powstania lokalnego
konfliktu z wymogami ochrony przyrody, przejawiającego się w trwałym zniszczeniu lub
czasowym ograniczeniu funkcjonowania siedliska czy biotopu. Dlatego też zaleca się
prowadzenie szeregu działań, które umożliwią zminimalizowanie negatywnych skutków
budowy gazociągu dla siedlisk lub gatunków. Zakres tych działań i ich jakość wynikać będzie
z możliwości wykorzystania/włączenia zaleceń w procesie wykonawstwa. Jednak w stosunku
do siedlisk o znaczeniu priorytetowym to właśnie te działania muszą stać się jednym
z podstawowych elementów uwzględnianych w technologii realizacji inwestycji. W związku
z efemerycznością lub cyklicznością występowania niektórych gatunków zwierząt oraz roślin
(chronionych) konieczne będzie uwzględnienie ich występowania i objęcie odpowiednią
ochroną (działania ochronne) już po zatwierdzeniu ostatecznego projektu i harmonogramu
jego realizacji. Wymagać to może wprowadzenia uprzedzających rozpoczęcie inwestycji
253
kontroli terenowych i uwzględnienie ich wyników w realizowanych pracach. Do działań takich
należą:
Działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji w fazie budowy na poszczególne płaty
siedlisk przyrodniczych
 Transplantacja płatu: zebranie wierzchniej warstwy gleby wraz z formami
przetrwalnikowymi roślin (cebule, kłącza, korzenie, bulwy, nasiona) i jej ponowne
rozłożenie
na
powierzchni
wykopu
(montażowej)
po
zakończeniu
prac
zasadniczych związanych z budową; działanie zalecane jako obligatoryjne
w bezpośredniej strefie wykopu;
 Transplantacja elementów siedliska (pojedyncze płaty roślin) na czas realizowania
prac i ich ponowne wprowadzenie na trasę po zakończeniu prac zasadniczych
związanych z budową;
 Prowadzenie prac w obrębie siedlisk w zalecanej porze roku;
 Wyprzedzające
prace
przygotowanie
powierzchni
montażowej
–
wczesnowiosenne (lub późnojesienne) wykoszenie runi łąk i szuwarów, zimowe
usunięcie zakrzewień dla wykluczenia możliwości przystąpienia do lęgów
Działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji w fazie budowy na biotopy gatunków
zwierząt :
 Prace w obrębie siedlisk wykonać w zalecanej porze roku;
 Wyprzedzające prace przygotowanie powierzchni montażowej – wczesnowiosenne
(lub późnojesienne) wykoszenie runi łąk i szuwarów, zimowe usunięcie zakrzewień
dla wykluczenia możliwości przystąpienia do rozrodu.
Działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji w fazie budowy na biotopy ptaków:
o
prace w obrębie siedlisk wykonać w zalecanym okresie wyrażonym
miesiącami kalendarzowymi;
254
o
wyprzedzające
prace
przygotowanie
powierzchni
montażowej
–
wczesnowiosenne (lub późnojesienne) wykoszenie runi łąk i szuwarów,
zimowe usunięcie zakrzewień dla wykluczenia możliwości przystąpienia do
lęgów;
o
kontrola terenu – wykonywana przez ornitologa, uprzedzająca rozpoczęcie
prac
kontrola
odcinka,
pozwalająca
na
wykluczenie
ewentualnego
bezpośredniego działania negatywnego na ptaki, np. na zajęte gniazdo, para
z nielotnymi młodymi na gnieździe, kontrola taka może również z uwagi na
brak przeciwwskazań np. w postaci lęgowych ptaków, umożliwić wcześniejsze
rozpoczęcie prac.
Realizacja prac z uwagi na okres ich realizacji oraz zastosowane działania minimalizujące
negatywny wpływ na środowisko, nie spowoduje wytworzenia stanu podziału obszarów.
W fazie eksploatacji gazociąg nie będzie w ogóle wpływał na spójność obszarów.
Wskazuje się również na brak negatywnego wpływu realizacji prac budowy gazociągu oraz
etapu jego eksploatacji na integralność obszarów Natura 2000, przez które proponuje się
przebieg trasy gazociągu.
rosnących drzew, które nie znajdują się w sąsiedztwie trasy planowanego gazociągu wg
wariantu I.
pojedyncze drzewa lub grupy drzew. Istniejące, jak i proponowane do utworzenia pomniki
przyrody występujące na terenie gminy Międzyzdroje nie rosną w obszarze trasy
projektowanego gazociągu przesyłowego (w Wariancie I). Jedynie na odcinku pomiędzy
miejscowościami Zalesie – Wicko trasa gazociągu przebiega w dalszym
rejonie od
rosnących buków i dębów kwalifikowanych jako istniejące i projektowane pomniki przyrody,
co jednak nie stwarza bezpośredniego zagrożenia dla chronionych obiektów.
Na obszarze gminy Stepnica trasa projektowanego gazociągu w Wariancie I przebiega w
bliskim sąsiedztwie dwóch projektowanych
pomników przyrody (15m od obrysu korony
255
najbliżej zlokalizowanego drzewa), tj. w okolicy miejscowości Stepnica projektowany
gazociąg przecina drogę lokalną wzdłuż której rośnie szpaler dębów szypułkowych,
natomiast w okolicy miejscowości Budzeń trasa biegnie w pobliżu jednego dębu
szypułkowego, ale w bezpiecznej odległości (>15m od obrysu korony).
W obrębie gminy Goleniów trasa gazociągu prowadzi w sąsiedztwie budynku leśniczówki
w Krępsku, na której to posesji rośnie świerk pospolity mający status pomnika przyrody.
Znajduje się też tam proponowany do uznania jako pomnik przyrody buk zwyczajny rosnący
również na podwórzu posesji w sąsiedztwie istniejącego pomnika przyrody. Z kolei w okolicy
miejscowości Danowo trasa gazociągu przecina tory kolejowe, w rejonie których występuje
aleja dębów szypułkowych proponowana do uznania za pomnik przyrody.
W miejscach, gdzie trasa inwestycji przebiega w stosunkowo bliskim sąsiedztwie
istniejących, projektowanych oraz proponowanych pomników przyrody - dotyczy to 1 miejsca
w gminie Stepnica oraz 1 miejsca w gminie Goleniów - proponuje się nieodwadnianie
wykopów i prowadzenie ich przy użyciu ścianek szczelnych (w porach suchych) lub zimą,
kiedy podłoże jest zamarznięte.
Miejsca
występowania
pomników
przyrody
nieożywionej
w
postaci
formacji
geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych oraz fragmenty
eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych znajdują się w
znacznej odległości od wyznaczonej trasy gazociągu.
W czasie trwania prac budowlano - montażowych wystąpi zanieczyszczenie atmosfery
zanieczyszczenia gazowe, a także gazów spawalniczych powstających podczas spawania
rur oraz robotami ziemnymi (prowadzenie wykopów) powodujących pylenie materiału
ziemnego. Zarówno emisje spalin, jak i zapylenie powietrza w fazie budowy są okresowe i ze
względu na krótki czas ich występowania nie podlegają ograniczeniom ujętym w aktach
prawnych.
256
powietrza atmosferycznego w przypadku konieczności utrzymania bezpieczeństwa przesyłu
oraz
w
czasie
prowadzenia
prac
konserwacyjnych
i remontowych.
Tego
typu
niezorganizowane emisje [prowadzone przez wyszkolonych specjalistów] mogą mieć miejsce
na terenie obiektów naziemnych: śluzy (Świnoujście) oraz w planowanych na trasie
gazociągu przesyłowego Zespołach Zaporowo – Upustowych (najbliższe zabudowania
w odległości ok. 100 m w miejscowości Łunowo).
z przypadkiem niekontrolowanego wypływu gazu z gazociągu do atmosfery, który może mieć
tylko miejsce w przypadku awarii polegającej na rozszczelnieniu gazociągu w wyniku działań
osób trzecich.
gazociągu.
Ewentualna
emisja
gazu
ziemnego
wysokometanowego
związana
z
awarią
-
rurociągów, itp.
powodowanych
przez
korozję.
Skutecznym
zabezpieczeniem
przeciwkorozyjnym
Przy zaprojektowaniu rozwiązań o możliwie maksymalnej niezawodności systemu
257
sieci przesyłowej gazu, a tym samym wprowadzenia zanieczyszczeń gazowych do
atmosfery.
Wpływ planowanej inwestycji [wariant lądowy] polegającej na budowie przesyłowego
gazociągu wysokiego ciśnienia na wody powierzchniowe i podziemne wiąże się główne
z okresem budowy. W szczególności dotyczy to obszarów podmokłych, gdzie wykonany
wykop stanowić będzie swoisty dren dla płytko występujących wód gruntowych.
zasięgu płytko zalegających wód gruntowych (do głębokości 2,0 m p.p.t.). Również
w dalszym przebiegu trasy gazociągu od miejscowości Żarnowo i dalej przez cały obszar
258
wypompowywania wody z wykopu. [sposoby odwodnienia wykopu szerzej omówiono
w podrozdziale 6.2.1.] .
poziomów
czwartorzędowych
wód
podziemnych
i
występuje
zjawisko
infiltracji
przeszkód w postaci rzek, cieków powierzchniowych oraz rowów melioracyjnych będzie
Znajdujące w rejonie planowanej trasy ujęcie wód podziemnych w miejscowości
Trzciągowo ujmuje wody z czwartorzędowej warstwy wodonośnej. Warstwa ta zalega
bezpośrednio na utworach mezozoiku, od góry chroniona jest warstwą gliny stanowiącej
osłonę przed infiltracją zanieczyszczeń do wód warstwy wodonośnej.
ochronnej i docelowo studnia ta przeznaczona jest do likwidacji.
259
Przebieg trasy gazociągu [wariant I] w pobliżu 2 ujęć wody (Trzciągowo i Budzeń) w fazie
budowy, jak i w fazie eksploatacji nie będzie mieć wpływu zarówno na poziom jak i chemizm
tych wód w studniach.
hydraulicznej gazociągu (zgodnie z uzyskanym pozwoleniem wodnoprawnym) - nie powinna
ulec zmianie.
Planowany gazociąg zaprojektowany i wykonany przy zastosowaniu nowoczesnych
technologii (BAT) i z wykorzystaniem najlepszej jakości materiałów (wysokiej jakości stal
z trójwarstwową polietylenową powłoką zewnętrzną) oraz z najnowocześniejszym systemem
zabezpieczeń (system ochrony katodowej wraz z monitoringiem szczelności) daje gwarancję
bezkolizyjnej eksploatacji zabezpieczając przed awaryjną emisją gazu do środowiska, wód
powierzchniowych i podziemnych.
260
W fazie budowy liniowej części gazociągu na użytkach rolnych, obszarach łąkowych
i leśnych podczas wykonywania wykopu, a następnie jego zasypywania może dojść m.in. do
wymieszania poszczególnych warstw profilu glebowego, zniekształcenia struktury gleb,
utraty substancji organicznych i degradacji jej aktywności biologicznej. Dlatego prace
ziemne winny być wykonywane ze szczególną starannością, szczególnie na obszarach
cennych siedliskowo.
W strefie transportowo – montażowej lub na obszarach, gdzie lokalizowane będzie zaplecze
placu budowy (obligatoryjnie lokowane poza terenami cennymi przyrodniczo) może dojść do
skażenia gleby substancjami ropopochodnymi (awaryjny wyciek paliwa z silnika).
Ewentualne zanieczyszczenia gruntu substancjami ropopochodnymi muszą być niezwłocznie
likwidowane poprzez zdjęcie zanieczyszczonej warstwy ziemi i wywóz jej poza teren budowy
do utylizacji. Nie należy dokonywać w obszarze montażowym żadnych napraw sprzętu
mechanicznego, nie tankować paliwa. Odpady muszą być gromadzone tylko w miejscach
wyznaczonych.
naruszy również stan mikrofauny środowiska glebowego, lecz jedynie na szerokości wykopu.
Po zakończeniu prac ziemnych nastąpi rekultywacja terenu całego pasa roboczego, której
zadaniem będzie doprowadzenie tego terenu do stanu możliwie najbliższego stanowi
pierwotnemu.
Tereny wykorzystywane rolniczo będą mogły być użytkowane bez ograniczeń, natomiast
w przypadku gospodarki leśnej, bez zalesienia musi pozostać pas o szerokości 4m tj. po 2 m
W fazie eksploatacji ,w przypadku wystąpienia nieszczelności na gazociągu przesyłowym,
spowodowanym awarią - może nastąpić powolny wypływ gazu z uszkodzonego rurociągu do
gruntu. Gaz ziemny jest zasadniczo gazem nietoksycznym, jednakże jego obecność
w porach profilu glebowego wpływa niekorzystnie na zachodzące w glebie procesy fizykochemiczne i mikrobiologiczne poprzez wypierania powietrza oraz wysuszenia gleby
i obniżenia zawartości w niej tlenu.
Obecność gazu ziemnego w środowisku glebowym wpływa na przebieg procesów fizykochemicznych [wzrost ilości wymienialnego manganu oraz ilość jonów żelaza (II)] oraz
mikrobiologicznych [wzrost zawartości azotu oraz mikroorganizmów wiążących azot], a co za
261
tym idzie – skażenie gleby w strefie korzeniowej powodujące usychanie liści, i uszkadzanie
młodych pędów roślin.
W fazie eksploatacji prawidłowe funkcjonowanie gazociągu nie będzie powodowało żadnych
niekorzystnych dla środowiska glebowego zjawisk.
W fazie budowy źródłem hałasu emitowanego do otaczającego środowiska będą urządzenia
wykorzystywane przy pracach ziemnych (koparka, spychacz, itd.) oraz przy pracach
montażowych (agregat prądotwórczy, sprężarka, dźwig, ładowarka itp.), jak również środki
transportu. Głośność pracy poszczególnych urządzeń waha się w granicach 95 ÷ 109 dB.
Prace wykonywane sprzętem generującym hałas będą wykonywane wyłącznie w godzinach
dziennych. Uciążliwość ta występować będzie tylko w fazie budowy i mieć będzie charakter
miejscowy oraz okresowy, a po zakończeniu prac całkowicie zaniknie.
Zabudowania
mieszkalne
usytuowane
w
najbliższej
odległości,
od
proponowanej
w wariancie I, trasie gazociągu to: Świnoujście [odległość 12m ÷ 16m]; Wapnica gm.
Międzyzdroje [odległość - 16m]; Wolin [odległość - 23m]; Recław gm. Wolin [odległość - 25
m]; Stepniczka gm. Stepnica [odległość - 17m]; Kąty gm. Goleniów [odległość - 9 m].
W pobliżu terenów chronionych akustycznie prace budowlano-montażowe należy prowadzić
wyłącznie w godzinach dziennych przy ograniczonej ilości hałasotwórczego sprzętu
pracującego równocześnie.
i wysokiej częstotliwości.
na zdrowie ludzkie.
262
(przepływy substancji w rurach) – w tym przypadku oddziaływanie to nie będzie znaczące,
gdyż planowana jest budowa podziemnych przelotowych zespołów zaporowo – upustowych.
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku - wartości dopuszczalne. [szerzej
omówiono w rozdz. 6.5.2.] W rozpatrywanym przypadku lokalizacja inwestycji poza
obszarem stałego przebywania ludzi oraz istniejące techniczne możliwości doboru
odpowiednich rozwiązań technicznych, prowadzących do ograniczenia emisji hałasu, jak i
instalowanie reduktorów z tłumikami oraz umieszczanie wyposażenia stacji redukcyjnopomiarowych w pomieszczeniach zamkniętych o dobrej izolacji dźwiękochłonnej spowoduje,
iż praca planowanej stacji redukcyjno – pomiarowej nie będzie powodować pogorszenia
klimatu akustycznego na otaczającym terenie.
Wybudowanie gazociągu przesyłowego wraz z towarzyszącymi obiektami naziemnymi
spowoduje, że walory krajobrazowe terenów dotychczas niezagospodarowanych obniżą
się ze względu na wycięcie roślinności w pasie prowadzonych robót, a potem na
konieczność utrzymywania w trakcie eksploatacji korytarza technicznego.
Wprowadzenie na teren ZZU zieleni niskiej (trawy) lub średniej (krzewy) – zaleca się
wprowadzanie gatunków rodzimych - spowoduje równocześnie złagodzenie skutków
263
wizualnego
pogorszenia
walorów
krajobrazowych,
szczególnie
w
terenie
niezagospodarowanym, cennym przyrodniczo.
gazociągu znajdują się liczne zasoby dziedzictwa kulturowego w postaci obiektów
architektonicznych oraz stanowisk archeologicznych objętych ochroną konserwatorsko –
archeologiczną. Należą tutaj historyczne układy przestrzenne, obiekty zabytkowe wpisane do
rejestru zabytków lub typowane do wpisania w ten rejestr oraz bardzo licznie występujące
stanowiska archeologiczne.
Trasa projektowanej gazociągu omija zlokalizowane głównie w obrębie miejskich i wiejskich
terenów zabudowanych zabytkowe budowle, zabytkowe zespoły pałacowo – parkowe, parki,
aleje czy cmentarze, przebiegając w bezpiecznej odległości poza strefami ochrony
konserwatorskiej A i B, natomiast przechodzi przez 25 obszarów częściowej i ograniczonej
ochrony stanowisk archeologicznych oraz w pobliżu 3 obszarów częściowej i ograniczonej
ochrony stanowisk archeologicznych.
związanych z osadnictwem w okresie wczesnego średniowiecza. Trasa planowanego
gazociągu w wariancie I przebiega w bliskim sąsiedztwie 4 stanowisk archeologicznych
usytuowanych w rejonie miejscowości Wicka – Trzciągowa – Wapnicy, które to stanowiska
należą do W III - strefy ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych.
Na terenie gminy Wolin trasa planowanego gazociągu w Wariancie I w rejonie miejscowości
Dargobądź przecina dwa stanowiska ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznej
zaliczonych do stref W II i W III i dalej strefę W III. W rejonie miejscowości Mokrzyca Mała
omija istniejące tu stanowiska archeologiczne. Na północ od miejscowości Wolin trasa
planowanego gazociągu przechodzi przez 5 stref ochrony konserwatorskiej: 3 strefy W II
i 2 strefy W III. Dalej pokonując rzekę Dziwna planowany gazociąg, w okolicy miejscowości
Recław ma przebiegać przy granicy strefy W II i W III i dalej w kierunku południowym
przechodzi przez 5 stref W III oraz strefę W II.
Najwięcej stanowisk archeologicznych na obszarze gminy Stepnica znajduje się w jej
północno – wschodniej części i tam właśnie trasa planowanej inwestycji liniowej w Wariancie
I koliduje z kilkoma obszarami wyznaczonych stref ochrony tych stanowisk. W rejonie
miejscowości Jarszewko, Łąka i Racimierz trasa planowanego gazociągu w Wariancie I
przechodzi przez obszary W II częściowej ochrony i W III ograniczonej ochrony stanowisk
264
archeologicznych, w okolicy miejscowości Żarnowo przez obszar strefy W II, a w sąsiedztwie
miejscowości Stepnica obszar strefy W III.
Na terenie gminy Goleniów trasa planowanej inwestycji liniowej w obu wariantach w okolicy
miejscowości Krępsko przechodzi przez obszar strefy W III oraz w sąsiedztwie następnej
strefy W III. W rejonie miejscowości Żdzary i Goleniów planowany gazociąg przechodzi przez
trzy strefy W III, w okolicy miejscowości Marszewo przez 2 strefy W III, a w sąsiedztwie
miejscowości Budno przez 1 strefę W III.
Zarówno uzyskanie pozwolenia na budowę, jak i późniejsze prace budowlano – montażowe
obejmujące te odcinki trasy gazociągu prowadzone muszą być ściśle według wskazówek
i pod nadzorem Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Odczuwalnym elementem zagrożenia dla ludzi planowana inwestycja może być wyłącznie
w fazie budowy, a czynnikiem powodującym to zagrożenie będzie emisja hałasu oraz spalin
samochodowych powodowana przez ciężki sprzęt pracujący na pasie montażowym. Dotyczy
to wyłącznie odcinków gazociągu, których trasa przebiega w najbliższym sąsiedztwie
zabudowy mieszkaniowej. Uciążliwości powstające w fazie budowy będą trwać bardzo
krótko, gdyż układanie odcinka gazociągu wraz z jego zasypaniem trwa bardzo krótko, przy
dobrej organizacji pracy i optymalnych warunkach terenowych profesjonalna firma
wykonawcza jest w stanie ułożyć dziennie odcinek o długości do 10 km. Zatem dyskomfort
odczuwany przez mieszkańców miejscowości leżących w rejonie trasy gazociągu będzie
chwilowy i tylko w trakcie budowy, natomiast eksploatacja gazociągu będzie niezauważalna.
W miejscowościach, gdzie trasa gazociągu przebiega w odległości kilkudziesięciu – kilkuset
metrów od zabudowań mieszkalno – gospodarczych [Zalesie, Wicko, Trzciągowo, Wolin,
Karszewko, Stepnica, Marszewo] przed rozpoczęciem robót budowlanych wykonawca winien
uprzedzić mieszkańców o uciążliwościach, jakich mogą doświadczyć i o czasie ich trwania.
265
8. OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO,
OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE,
SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE,
STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO,
WYNIKAJĄCE Z: ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA,
WYKORZYSTYWANIA ZASOBÓW ŚRODOWISKA I EMISJI ORAZ
OPIS METOD PROGNOZOWANIA, ZASTOSOWANYCH PRZEZ
WNIOSKODAWCĘ
Przedmiotowa inwestycja będzie przedsięwzięciem długoterminowym, a jej oddziaływanie
na środowisko związane z eksploatacją wybudowanego gazociągu oraz towarzyszących
obiektów naziemnych będzie znikome. Oddziaływania chwilowe dot. emisji hałasu
i zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego metanem będą związane ze sporadycznymi
upustami gazu, jak opisano to powyżej. Oddziaływania stałe dotyczyć będą emisji hałasu
i zanieczyszczeń gazowych związanych z pracą stacji redukcyjno-pomiarowej w Goleniowie.
Emisje te nie będą jednak wykraczać ponad wartości dopuszczalne.
Bezpośrednie oddziaływania na środowisko wystąpią na etapie budowy, lecz będą
krótkoterminowe i chwilowe.
8.1. POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIE KRÓTKOTERMINOWE
8.1.1. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA
W trakcie prawidłowej pracy instalacji do przesyłu gazu oddziaływanie na otaczające
środowisko może mieć miejsce tylko w czasie prowadzonych prac konserwacyjno –
remontowych, prowadzonych raz na kilka lat. Obejmować one będą propagację hałasu
powodowaną „kontrolowanym” upustem gazu do powietrza atmosferycznego. W trakcie
przedmiotowych operacji upuszczane jest do kilku metrów sześciennych gazu, co trwa kilka
sekund. Z uwagi na niewielką ilość upuszczanego gazu działaniom tym nie towarzyszy
większa uciążliwość akustyczna.
8.1.2. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z UŻYTKOWANIA ZASOBÓW NATURALNYCH
Nie będzie oddziaływania na etapie użytkowania.
266
8.1.3. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z ZANIECZYSZCZENIA
Oddziaływanie eksploatowanej magistrali przesyłu gazu na otaczające środowisko poprzez
emisję zanieczyszczeń może nastąpić w przypadku:
 „kontrolowanej” emisji gazu do powietrza atmosferycznego w przypadku konieczności
utrzymania bezpieczeństwa przesyłu oraz w czasie prowadzenia prac konserwacyjnych
i remontowych
na
terenie
obiektów
naziemnych:
Świnoujście,
Goleniów
oraz
w Zespołach Zaporowo – Upustowych planowanych na trasie gazociągu przesyłowego
co 10 km. Emisje „kontrolowane” będą sterowane przy pomocy specjalistycznych
urządzeń technicznych obsługiwanych przez przeszkolony zespół pracowników. Zasięg
oddziaływania na atmosferę tego rodzaju emisji pokrywał się będzie przeważnie
z wyznaczonymi strefami zagrożenia wybuchem wyznaczonymi na etapie projektu dla
danej instalacji. Emisje te nie podlegają unormowaniom prawnym.
 „niekontrolowanego” wypływ gazu do atmosfery, co może mieć miejsce tylko w
przypadku awarii polegającej na rozszczelnieniu gazociągu (zdarzenie o małym
prawdopodobieństwie zaistnienia). W przypadku rozszczelnienia gazociągu nastąpi
wypływ gazu do atmosfery, który trwać będzie aż do momentu zamknięcia zaworów
odcinających dopływ gazu do uszkodzonego odcinka.
8.2. POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIA ŚREDNIOTERMINOWE
Nie przewiduje się oddziaływania średnioterminowego planowanej sieci przesyłowej gazu.
8.2.2. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z UŻYTKOWANIA ZASOBÓW NATURALNYCH
Planowana inwestycja nie będzie miała wpływu na stan środowiska również w zakresie
średnioterminowego oddziaływania wynikającego z użytkowania zasobów naturalnych.
267
Nie przewiduje się większego oddziaływania średnioterminowego planowanego zamierzenia
na środowisko wynikającego z emisji zanieczyszczeń.
Oddziaływanie
średnioterminowe
analizowanego
przedsięwzięcia
inwestycyjnego
na środowisko wynikające z zanieczyszczenia powodowanego działalnością inwestycji
polegać może przede wszystkim na powtarzaniu jednostkowych operacji związanych
z prowadzeniem prac konserwacyjno – remontowych (w odstępie kilkunastu-kilkudziesięciu
lat). Ten rodzaj zanieczyszczeń posiada niewielki zasięg oddziaływań.
8.3. POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIA DŁUGOTERMINOWE
Sam fakt istnienia przedsięwzięcia w trakcie prawidłowej eksploatacji gazociągu
oddziaływać
będzie
poprzez
wprowadzenie
do
krajobrazu
naziemnych
obiektów
kubaturowych jakimi są Zespoły Upustowo – Zaporowe. Posadowienie ich w terenie
niezabudowanego krajobrazu wprowadzi nowy element powodujący negatywne odczucia
wizualnie. Z czasem, wraz ze wzrostem zieleni wprowadzonej na teren działki ZZU, jej
maskujące
zadanie
poprawi
jakość
widokową
tego
terenu.
Drugim
elementem
niekorzystnym ze względów krajobrazowych będzie wycięcie roślinności w pasie
prowadzonych robót, a potem konieczność utrzymywania w trakcie eksploatacji korytarza
technicznego, szczególnie na terenach leśnych.
Innym oddziaływaniem długoterminowym wynikającym z funkcjonowania analizowanego
zamierzenia inwestycyjnego będzie propagacja hałasu. W czasie eksploatacji rurociągu - w
części liniowej przedsięwzięcia – występować będą tzw. szumy przepływu, które z uwagi na
umieszczenie gazociągu pod powierzchnią ziemi nie spowodują jednak pogorszenia klimatu
akustycznego w otaczającym gazociąg środowisku.
Lokalizacja stacji poza obszarem stałego przebywania ludzi (odległość do najbliższych
zabudowań 0,8 km) oraz istniejące techniczne możliwości ograniczenia emisji hałasu
(instalowanie reduktorów z tłumikami, umieszczanie wyposażenia stacji w pomieszczeniach
268
zamkniętych o dobrej izolacji dźwiękochłonnej spowoduje, iż praca planowanej stacji
redukcyjno – pomiarowej nie będzie emitować ponadnormatywnego dźwięku poza teren
stacji, a tym samym powodować pogorszenia klimatu akustycznego otaczającego terenu.
8.3.2. ODDZIAŁYWANIA WYNIKAJĄCE Z UŻYTKOWANIA ZASOBÓW
NATURALNYCH
Planowana inwestycja w czasie eksploatacji nie korzysta z zasobów naturalnych.
Nie przewiduje się większego oddziaływania długoterminowego planowanego zamierzenia
na środowisko wynikającego z emisji zanieczyszczeń.
Potencjalne oddziaływanie dotyczyć będzie ewentualnie:
 Wytwarzania
odpadów
–
będą
one
powstawać
jedynie
podczas
prac
konserwacyjnych i remontowych, ich utylizacja prowadzona będzie poprzez firmy
specjalistyczne w profesjonalnych instalacjach.
8.4 ODDZIAŁYWANIA BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, CHWILOWE I STAŁE
Oddziaływanie bezpośrednie:
Oddziaływanie bezpośrednie planowanej inwestycji w fazie jej eksploatacji związane będzie
z:

rozszczelnieniem gazociągu podczas awarii
- wówczas nastąpi bezpośrednie
oddziaływanie na otaczające środowisko gruntowo- wodne,
 „kontrolowana” i „niekontrolowana” emisja gazu do powietrza atmosferycznego,
 emisją hałasu w sąsiedztwie stacji redukcyjno – pomiarowej,
 wpływem na walory krajobrazowe, w tym przypadku wprowadzenie obiektów
naziemnych (zespoły zaporowo – upustowe) oraz pozostawienie pasa technologicznego
w kompleksach leśnych,
 przejście gazociągiem przez strefy ochrony konserwatorskiej.
269
Oddziaływanie pośrednie:
 rozszczelnienie gazociągu – gaz migruje dalej w środowisku gruntowo-wodnym
zanieczyszczając wody podziemne, może też powodować uszkodzenie rizosfery (strefy
korzeniowej) roślin,
 emisja gazu do powietrza atmosferycznego może spowodować uszkodzenie naziemnych
części roślinności (aparatu asymilacyjnego).
Oddziaływanie chwilowe - emisja hałasu z zaworów upustowych urządzeń, w przypadku
remontów [emisje pod kontrolą służb eksploatacyjnych] lub awarii. Chwilowe oddziaływania
od kolumny wydmuchowej. Sytuacje takie występują bardzo rzadko, mają charakter
incydentalny i mogą wystąpić tylko w przypadku awarii gazociągu.
8.5. ODDZIAŁYWANIA SKUMULOWANE
Analizowano ewentualne nałożenie się oddziaływań z takimi inwestycjami jak:
1. Budowa terminala LNG.
2. Inwestycje GDDKiA w tym:
- Stałe połączenie pomiędzy wyspami Wolin i Uznam w Świnoujściu (w trzech wariantach, z
których tylko jeden tzw. „północny” w odległości ok. 1 km od terminala); nieznana jest data
realizacji tego przedsięwzięcia z uzyskanych informacji wynika, iż inwestycja ta będzie
realizowana prawdopodobnie w 2013 roku – czyli termin realizacji nie pokryje się z realizacją
gazociągu.
- obwodnica Troszyna, Parłówka i Ostromic wraz z budową drogi S-3 Wolin-Troszyn
planowana do realizacji na odcinku Troszyna, Parłówka i Ostromic w latach 2009-2011, na
odcinku Wolin-Torszym w latach 2011-2012;
- obwodnica m. Brzozowo - planowana do realizacji w latach 20011-2012;
- odcinek Brzozowo-Miękowo - planowany do realizacji w latach 20013-2015;
270
- obwodnica m. Miękowo planowana do realizacji w latach 2009-2011;
- odcinek Goleniów (S6, węzeł „Goleniów”-koniec obwodnicy Miękowa) – węzeł „Rzęśnica”
(A6).
W przypadku nałożenia się terminów realizacji w/w przedsięwzięć nastąpi kumulacja
oddziaływań na etapie budowy: emisje do powietrza oraz pylenie i hałas oraz wibracje dot.
pracy sprzętu budowlanego; zwiększone natężenie ruchu drogowego ze względu na
dowożenie materiałów, sprzętu i pracowników – oddziaływania krótkoterminowe, chwilowe.
8.6. OPIS ZASTOSOWANYCH METOD PROGNOZOWANIA ODDZIAŁYWANIA
Prognozowanie skutków dla środowiska mogących powstać w wyniku realizacji planowanej
inwestycji polegającej na budowie przesyłowego gazociągu wysokiego ciśnienia wraz
z towarzyszącymi obiektami naziemnymi: śluzą w Świnoujściu, ZZU, stacją redukcyjno –
pomiarową w
Goleniowie na obszarze 5 gmin województwa zachodniopomorskiego
opracowano na podstawie:
 oceny rozwiązań technicznych zawartych w koncepcji projektowej ww. inwestycji,
 rozpoznania i oceny dotychczas opracowanych materiałów archiwalnych,
 wyliczeń oraz analizy informacji zawartych w literaturze naukowej dotyczących
przedmiotowych kwestii,
 analiz porównawczych,
 inwentaryzacji przyrodniczej wraz z analizą oddziaływań inwestycji na otaczające
środowisko przyrodnicze, w tym na obszary Natura 2000,
 pozyskanych informacji w gminach i u innych podmiotów, których inwestycje mogą się
przenikać z planowanym do realizacji przedsięwzięciem,
 map terenu lokalizacji inwestycji, w tym zdjęć lotniczych.
Prognozowane oddziaływania ww. inwestycji na walory przyrodnicze opracowano metodą
porównań i kolejnych przybliżeń określonych zjawisk ekologicznych, prawdopodobieństwa
ich występowania i negatywnego ich oddziaływania na walory poszczególnych elementów
środowiska i zdrowia ludzi.
Ocenę tą sporządzono przy przyjętych rozwiązaniach technicznych, ze szczegółowością
i dokładnością odpowiednią do posiadanych danych wynikających z koncepcji projektowej
271
i innych informacji, z uwzględnieniem sposobu zagospodarowania terenu oraz po
rozpoznaniu planowanych w tym rejonie inwestycji.
9. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU
ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ
PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ
NA ŚRODOWISKO
Inwestor realizujący przedsięwzięcie zobowiązany jest do uwzględniania zasad ochrony
środowiska na obszarze prowadzenia prac, a wykorzystanie i przekształcenie elementów
przyrodniczych dopuszcza się wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne
w związku z realizacją konkretnej inwestycji (Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
Ochrony Środowiska; Dz. U. nr 129 poz. 902, dział VII, art. 75, pkt. 1).
W przypadku obszaru Natura 2000, a przez takie przebiega planowana inwestycja, ochrona
siedlisk przyrodniczych i zwierząt polega m.in. na:

przeciwdziałaniu zagrożeniom biotycznym i abiotycznym,

tworzeniu dogodnych warunków występowania i rozwoju roślin i zwierząt,

zachowaniu odpowiednich i poprawieniu niewłaściwych stosunków wodnych dla
siedlisk przyrodniczych,

uwzględnieniu w gospodarce, zwłaszcza ochrony siedlisk przyrodniczych oraz
gatunków roślin i zwierząt,

inicjowaniu procesów regeneracyjnych zniszczonej roślinności,

tworzeniu i utrzymaniu korytarzy umożliwiających migracje zwierząt,

renaturyzacji i odtwarzaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin
i zwierząt,

wykonywaniu zabiegów ochronnych dla przywrócenia i zachowania właściwego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz właściwego stanu ochrony gatunków roślin
i zwierząt (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 30 września 2005; Dz.
U. nr 61, poz. 549, rozdział 4).
W przypadku chronionych gatunków zwierząt, które występują na opisywanym terenie
ochrona polega m.in. na:

zabezpieczaniu ostoi i stanowisk zwierząt przed zagrożeniami zewnętrznymi;
272

wykonywaniu zabiegów ochronnych utrzymujących właściwy stan siedlisk;

renaturyzacji i odtwarzaniu siedlisk;

utrzymywaniu lub odtwarzaniu właściwych dla gatunku stosunków wodnych;

utrzymywaniu lub odtwarzaniu właściwego dla gatunku stanu gleby lub wody;

budowie sztucznych miejsc lęgowych;

dostosowaniu terminów i sposobów wykonania prac budowlanych i remontowych do
okresów lęgu, rozrodu lub hibernacji;

tworzeniu i utrzymywaniu korytarzy umożliwiających migracje;

instalowaniu przejść dla zwierząt;

obserwacji i dokumentowaniu (monitoringu) stanowisk, ostoi i populacji gatunków,

edukacji społeczeństwa oraz właściwych służb w zakresie rozpoznawania gatunków
chronionych i sposobów ich ochrony (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28
września 2004 r.; Dz. U. nr 220, poz. 2237, par. 10).
Realizując planowaną inwestycję należy, więc mieć na uwadze wskazane wyżej zasady oraz
zakazy wymienione we wcześniejszych rozdziałach.
W czasie realizacji przedmiotowej inwestycji oddziaływanie na otoczenie dotyczyć będzie
następujących elementów:

hałasu maszyn i urządzeń technicznych;

wibracji o niskiej skali, w przypadku prac budowlanych (np. zagęszczania podłoża);

wykorzystania powierzchni ziemi (o czym szerzej powyżej);

emisji gazowych ze spalania paliw w silnikach spalinowych i z procesów spawalniczych;

wytwarzania niewielkich ilości odpadów około-budowlanych w postaci: elementów
i materiałów nieprzydatnych do dalszego wykorzystania, metalowych części złomu,
zużytych materiałów eksploatacyjnych (tarcze szlifierskie, elektrody), opakowań po
materiałach i surowcach oraz pewnej ilości materiału ziemnego z wykopów, jeżeli jego
wykorzystanie na przedmiotowym terenie nie będzie możliwe.
Przedstawione powyżej oddziaływania są typowe dla procesu budowlanego. Istotny jest tutaj
czynniki ludzki, czyli odpowiednie planowanie i wykonywanie kolejnych działań oraz właściwy
sposób ich prowadzenia, co będzie podstawowym czynnikiem decydującym o zapobieganiu
i zmniejszaniu negatywnych oddziaływań realizacji przedsięwzięcia na środowisko. Ważne
jest by osoby odpowiedzialne za projektowanie i wykonawstwo zostały odpowiednio
273
poinformowane o miejscach wrażliwych, wymagających zachowania w postaci możliwie mało
zmienionej
(siedliska
chronione
i
koncentracje
stanowisk
gatunków
zagrożonych
i chronionych). Skuteczna realizacja opisanych dalej zaleceń z zakresu ochrony biernej
wybranych siedlisk i miejsc ważnych dla ochrony bioróżnorodności wymaga odpowiedniego
urządzenia placu budowy i organizacji pracy. Nie może dojść do sytuacji, w której
przypadkowy przejazd maszyn budowlanych zniszczy istotne walory przyrodnicze. Dlatego,
w związku z lokalizacją inwestycji w obrębie obszaru, na którym zanotowano wiele stanowisk
gatunków chronionych i zagrożonych oraz siedlisk chronionych, postuluje się odpowiednie
uwzględnienie zagadnień ochrony przyrody w nadzorze inwestycyjnym. Postuluje się by
zarówno projektant, jak i kierownik budowy mieli możliwość regularnej lub stałej współpracy
ze specjalistą (lub zespołem specjalistów) w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego.
Należy przeprowadzić szkolenie pracowników pod kątem ochrony środowiska na terenie
budowy. Może to być jedyny skuteczny środek zapobiegający świadomemu bądź
nieświadomemu naruszeniu zasad ochrony środowiska.
Podstawowym zaleceniem pozwalającym na ograniczenie wpływu na środowisko inwestycji
w fazie budowy jest stosowanie się do wytycznych zawartych w odpowiednich normach
branżowych dotyczących organizacji prac ziemnych i montażowych.
Ponadto podczas budowy należy:
 stosować maszyny budowlane i montażowe wysokiej klasy i w dobrym stanie
technicznym,
 planować transport materiałów do miejsca montażu w taki sposób, by nie
spowodować uszkodzenia dróg, po których się on odbywa oraz innych elementów
przyrody ożywionej i nieożywionej,
 wykluczyć prowadzenie działań, takich jak transport materiałów i ich składowanie
na terenach zielonych – cennych przyrodniczo,
 w miarę możliwości nie pracować na placu budowy wieloma hałaśliwymi silnikami
jednocześnie,
 ograniczyć
czas
trwania
robót
na
terenach
chronionych
akustycznie
zlokalizowanych na trasie gazociągu do godzin dziennych tj. maksymalnie od 6.00
do 22.00,
 ograniczyć stosowanie sprzętu pneumatycznego na całej trasie gazociągu,
 unikać rozlewów paliw podczas transportu; ewentualne zanieczyszczenia gruntu
substancjami ropopochodnymi likwidować poprzez zdjęcie zanieczyszczonej
warstwy ziemi i wywóz jej poza teren budowy do utylizacji,
274
 nie
dokonywać
w
obszarze
montażowym
żadnych
napraw
sprzętu
mechanicznego, nie nalewać paliwa,
 ograniczać emisję zanieczyszczeń pochodzących z silników spalinowych, przez
racjonalizację zużycia paliw,
 przygotować plac pod budowę poprzez zebranie mechaniczne lub ręczne humusu
i jego zmagazynowanie w pryzmach,
 gromadzić i magazynować niezbędne materiały i elementy wyposażenia na
obszarach o nawierzchni utwardzonej,
 uporządkować i zrekultywować teren po zakończeniu realizacji robót,
 odprowadzać wodę z wykopów poprzez pompowanie wody z zestawów igłofiltrów
usytuowanych poza obrębem wykopu lub poprzez wykonanie drenów opaskowych
przy stopach skarp wykopów i kierowanie jej do studni zbiorczej. Woda powinna
być odprowadzona do pobliskiego cieku wodnego, tak aby nie zaburzyć lokalnych
stosunków hydrologicznych i zgodnie z postanowieniami odpowiednich decyzji,
 w miejscach, gdzie trasa inwestycji przebiega w stosunkowo bliskim sąsiedztwie
istniejących, projektowanych oraz proponowanych pomników przyrody - dotyczy to
1 miejsca w gminie Stepnica oraz 1 miejsca w gminie Goleniów - proponuje się
nieodwadnianie wykopów i prowadzenie ich przy użyciu ścianek szczelnych (w
porach suchych) lub zimą, kiedy podłoże jest zamarznięte,
 w pobliżu miejsc rozrodczych płazów, jak najkrócej utrzymywać otwarty wykop,
aby nie powodować obniżania poziomu wody w zbiornikach. Przy dłuższym
utrzymywaniu wykopu otwartego odpowiednio go zabezpieczyć.
 zebrany humus zabezpieczyć na odrębnych pryzmach przed zmieszaniem z
gruntem rodzimym oraz przed nadmiernym przesuszeniem i utlenieniem
 po ułożeniu gazociągu niezwłocznie odbudować naruszone systemy melioracyjne,
 prowadzić roboty budowlane i przygotowawcze w sąsiedztwie granic stref
ochronnych (częściowe) ustanowionych dla par lęgowych bielików na terenie
Nadleśnictwa Międzyzdroje (2 miejsca - w odległości 20 m) i w Wolińskim Parku
Narodowym (1 miejsce) jedynie poza ich sezonem lęgowym,
 nadmiar mas ziemnych rozplantować na terenie pasa technicznego po ukończeniu
robót fundamentowych i zasypaniu gazociągu,
 czasowo gromadzić odpady w przygotowanych miescach w sąsiedztwie
prowadzonych wykopów, w stosownych pojemnikach lub miejscami (tam, gdzie
powierzchnia ziemi jest szczególnie cenna) na specjalnych podkładkach
275
(płachtach) z tworzyw sztucznych bądź w szczelnych, zamykanych przewoźnych
kontenerach (na obszarach chronionych lub podmokłych,
 powstałe w trakcie budowy odpady przekazać odpowiednim podmiotom w celu ich
odzysku, dalszego wykorzystania lub ostatecznego unieszkodliwienia,
 po zakończeniu prac ziemnych polegających na zasypaniu wykopu przeprowadzić
rekultywację terenu całego pasa roboczego, której celem będzie doprowadzenie
ternu do stanu możliwie najbliższemu stanowi pierwotnemu, osoby odpowiedzialne
za nadzór i wykonawstwo zostaną odpowiednio poinformowane o miejscach
wrażliwych, wymagających zachowania w postaci możliwie mało zmienionej
(siedliska
chronione
i
koncentracje
stanowisk
gatunków
zagrożonych
i
chronionych),
 realizacja planowanego przedsięwzięcia będzie przeprowadzana pod nadzorem
przyrodniczym (specjalistów z zakresu ochrony przyrody).
 w
przypadku
ujawnionej
w
trakcie
realizacji
inwestycji
kolizji
z
niezidentyfikowanymi obiektami, które można zaliczyć do ochrony zabytków lub
ochrony przyrody należy niezwłocznie zawiadomić Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków lub Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i uzgodnić z
nimi warunki dalszego prowadzenia robót
Bardzo istotną kwestią jest wyznaczenie miejsc składowania materiałów oraz zaplecza placu
budowy tak, aby ominąć wszelkie miejsca cenne przyrodniczo oraz zminimalizować
zniszczenia pasa zieleni wzdłuż budowanego gazociągu. Przeprowadzona inwentaryzacja
przyrodnicza wykazała, iż niezbędna będzie wycinka drzew (BKP Szczecin 2009). Zaleca się
w miarę możliwości minimalizowanie liczby drzew podlegającej wycince. Wycinka drzew nie
może być wykonana w czasie okresu lęgowego ptaków od 31 marca do 30 października.
Zgodnie z zasadami prawa organiczny materiał ziemny (humus) zgromadzony obok placu
budowy będzie następnie wykorzystany do poprawy jakości wierzchowiny terenu w tym lub
w innym
miejscu
(nadmiar
przekazany
zostanie
do
podobnego
wykorzystania
zainteresowanym podmiotom). Zaleca się składowanie humusu odrębine, w pryzmach, aby
zapobiegać jego mieszaniu z gruntem macierzystym oraz zapobiegać jej degradacji
związanej ze zmianą temperatury, wilgotności i wietrzeniem oraz by zachować zawarte
w niej mikroorganizmy. Szczególnie ważne jest to w przypadku humusu zbieranego na
obszarach cennych przyrodniczo, gdzie materiał ten zawiera w sobie kłącza, bulwy, formy
przetrwalnikowe i inne flory tego terenu. Operację taką przeprowadzić należy przed sezonem
wegetacyjnym. Zastrzeżenie to dotyczy również dna morskiego, gdyby ostatecznie pomimo
276
względów przyrodniczych i technicznych zdecydowano się na wykonanie inwestycji
w wariancie III. Wówczas przed przystąpieniem do robót zaleca się zebrać, w miejscach
występowania łąk podwodnych lub roślinności przybrzeżnej, dużych fragmentów form
przetrwalnikowych z dna i ponownie je wprowadzić po zakończeniu robót. Dodatkowo,
w przypadku
wariantu
III
dla
zapobieżenia
zbyt
dużym
stratom
populacji
skójki
gruboskorupowej należy przed przystąpieniem do prac montażowych zebrać około 1/3
populacji na całej trasie i przenieść na odległość minimum 500 m. Ze względu na awifaunę
prace należy prowadzić poza okresami lęgowymi i żerowania w zależności od zwyczajów
życiowych danego gatunku.
W przypadku gatunków ryb chronionych prawnie: łosoś, paprosz, minóg rzeczny, koza brak
jest możliwości wdrożenia działań minimalizujących.
Badania przyrodnicze wykazały, iż nie będzie znaczącego negatywnego oddziaływania na
cele ochrony obszarów NATURA 2000, nie istnieje więc potrzeba wprowadzenia działań
kompensujących (BKP w Szczecinie, 2009). Zaproponowano natomiast korekty przebiegu
trasy gazociągu tak w wariancie I, jak i III, które pozwalają na ominięcie szczególnie cennych
przyrodniczo siedlisk.
W przypadku wariantu I lądowego, zgodnie z propozycją BKP, zmieniono na odcinku
kolidującym z siedliskiem 2190 trasę gazociągu (por. Mapa nr 47).
Dodatkowo trasa przebiegu wariantu I skorygowana została również zgodnie ze
wskazaniami przyrodników na kolejnym fragmencie dzięki czemu uniknie się prowadzenia
prac w obrębie siedliska priorytetowego 91D0 (bory i lasy bagienne).
Szczególowe informacje dotyczące kolejnych zmian trasy ograniczających negatywny wpływ
przedstawione zostały w rozdziale IV, na str 66 - 72 opracowania „Inwentaryzacja i wpływ na
obszary NATURA 2000…” (BKP w Szczecinie, 2009).Wśród działań ograniczających wpływ
na siedliska chronione znalazły się następujące zalecenia:

Transplantacja murawy, zebranie wierzchniej warstwy gleby wraz z formami
rozłożenie
na
powierzchni
wykopu
(montażowej)
po
zakończeniu
prac
zasadniczych związanych z budową; działanie zalecane jako obligatoryjne w
bezpośredniej strefie wykopu,

Transplantacja elementów siedlisk chronionych (pojedyncze płaty roślin) na czas
realizowania prac i ich ponowne wprowadzenie na trasę po z zakończeniu prac
277
zasadniczych związanych z budową

Wykonanie prac w obrębie siedlisk w zalecanej porze roku

Wyprzedzające
prace
przygotowanie
powierzchni
montażowej
–

Przesunięcie trasy (odcinków) pozwalające zminimalizować wpływ lub zupełnie
go wykluczyć jako działanie zalecane, choć uzależnione od możliwości
projektowych, technicznych etc.

Kontrola terenu – wykonywana przez ornitologa, uprzedzająca rozpoczęcie
prac
kontrola
odcinka,
pozwalająca
na
wykluczenie
ewentualnego
bezpośredniego działania negatywnego na ptaki, np. na zajęte gniazdo, para z
nielotnymi młodymi na gnieździe, kontrola taka może również z uwagi na brak
przeciwwskazań np. w postaci lęgowych ptaków, umożliwić wcześniejsze
rozpoczęcie prac.
Jednoczesnie należy uwzględnić (zgodnie z opracowaniem BKP – por. str. 69 – 72)
następujące działania minimalizujące negatywny wpływ na gatunki fauny chronionej, w
przypadku stwierdzenia ich występowania na trasie gazociągu w trakcie nadzoru
przyrodniczego wyprzedzającego rozpoczęcie robót:

W obrębie biotopu borba europejskiego i wydry należy usunąć krzewy i drzewa w
strefie przejścia przez brzegi cieków;

W obrębie biotopu kumaka nizinnego roboty przygotowawcze i budowlane należy
wykonać w okresie od października do marca oraz unikać zmiany stosunków
wodnych w tym rejonie;

W obrębie biotopu lerka i lelka roboty przygotowawcze i budowlane należy prowadzić
w okresie od października do marca;

W obrębie biotopu świergotka polnego roboty przygotowawcze i budowlane należy
prowadzić w okresie od września do marca;

W obrębie biotopu siewki złotej roboty przygotowawcze i budowlane należy
prowadzić w okresie od listopada do lutego oraz od czerwca do września;
278

W
obrębie
biotopu
podróżniczka,
jarzębatki,
derkacza
i
gąsiorka
roboty
przygotowawcze i budowlane należy prowadzić w okresie od listopada do marca;

W obrębie biotopu dzięcioła czarnego roboty przygotowawcze i budowlane należy
prowadzić w okresie od października do lutego;

W obrębie biotopu bociana białego, kani rudej i trzmielojada roboty przygotowawcze
i budowlane należy prowadzić w okresie od października do kwietnia;

W obrębie biotopu bielika roboty przygotowawcze i budowlane należy prowadzić
w okresach:
o od sierpnia do grudnia – w przypadku braku bezpośredniego oddziaływania;
o od października do grudnia – ze względu na ochronę miejsc lęgowych;
o od maja do października – ze względu na ochronę zimowych noclegowisk.
Dodatkowo w projekcie budowlanym przedsięwzięcia należy przewidzieć następujące
rozwiązania:
 Wykonać gazociąg przy zastosowaniu nowoczesnych technologii (BAT) i z
wykorzystaniem najlepszej jakości materiałów (wysokiej jakości stali);

Zastosować zabezpieczenie przeciwkorozyjne projektowanego gazociągu stalowego
w postaci trójwarstwowych powłok epoksydowo – polietylenowych, a także ochrony
katodowej;

Zastosować system kontrolowania szczelności gazociągu i szybkiego powiadamiania
o ewentualnych awariach;

Zbudować podziemne przelotowe zespoły zaporowo – upustowe w celu ograniczenia
emisji hałasu wynikającej z przepływów substancji w rurach;

Zastosować w zespołach zaporowo – upustowych zawory zamykające się
automatycznie przy zbyt szybkim spadku ciśnienia gazu;

Zainstalować reduktory z tłumikami;

Umieścić
wyposażenie
stacji
redukcyjno-pomiarowych
w
pomieszczeniach
zamkniętych, wyposażonych w izolację dźwiękochłonną;

Wpropwadzić na teren lub przy ogrodzeniu zespołów zaporowo - upustowych
rodzimą roślinność niską i średnią dobraną gatunkowo pod kątem występujących
na danym obszarze siedlisk.
279
Najważniejsze zalecenia, którymi należy się kierować podczas eksploatacji systemu
dystrybucji gazu to:
 przestrzeganie instrukcji eksploatacji i wewnętrznych zaleceń dotyczących odbioru
i użytkowania powstałej infrastruktury,
 przestrzeganie harmonogramu konserwacji i remontów,
 stosowanie
się
do
wytycznych
zawartych
w
instrukcjach
dotyczących
bezpieczeństwa pracy,
 w sytuacjach awaryjnych postępowanie zgodnie z procedurą opracowaną dla
danej sytuacji,
 likwidowanie skutków wynikłych z awarii.
Szczególowe
informacje
dotyczące
działań
ograniczających
negatywny
wpływ
przedstawione zostały w tabelach poniżej.
280
Tabela 34. Siedliska przyrodnicze zlokalizowane na i w bezpośrednim pobliżu trasy projektowanego gazociągu
Stan siedliska - objaśnienia:
A – płat siedliska wykształcony w sposób typowy, nie zagrożony w swojej naturalnej trwałości bez gatunków neofitów ,
B – płaty, których wskaźnikowe fitocenozy wykazują obecność gatunków obcych dla asocjacji lecz o udziale stosunkowo niewielkim,
C – płaty siedlisk zdegradowane np. udziałem gatunków obcych asocjacjom, zagrożone w trwałości lub podlegające negatywnemu wpływowi
warunków środowiskowych
D – płaty siedlisk silnie zdegradowane o dużym udziale gatunków obcych dla asocjacji, zanikające.
Przekształcenie krótkotrwałe – okresowe zniszczenie lub zniekształcenie siedliska, które po zakończeniu budowy umożliwia pełne odtworzenie
typowej fitocenozy i jej rozwój w oparciu o działania minimalizujące i wspomagające
281
oraz
[ha]
Pow. ingerencji pośredniej/
bezpośredniej
Długość trasy gazociągu w płacie
siedliska [mb]/powierzchnia płatu [ha]
Pow. siedliska w całej ostoi
Istniejący stan siedliska
Nr płatu siedliska/Kilometraż trasy
Nazwa siedliska przyrodniczego
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
Opis dokładnych działań minimalizujących
% pow. siedliska,
która ulegnie
zniszczeniu/przekształceniu w całej
ostoi
* - przekształcenie
krótkotrwałe
Obszar Natura 2000
„Wolin i Uznam” PLH 320019
Lasy i bory na
wydmach (2180)
9
B
/km
0,7701,113
14
/km
3,2103,335
240
ha
350
2,15
44%
Wykonanie wykopu po północnej stronie drogi - w części siedliska w juvenilnej postaci,
Przeniesienie na czas budowy płatów bażyny czarnej (Empetrum nigrum) i jej replantacja po
odtworzeniu naturalnego reliefu powierzchni i próchnicznej (A0) warstwy gleby,
Wprowadzenie nasadzeń uzupełniających w miejsce wyciętych drzew.
Przekształcenie trwałe obejmie powierzchnię 0,12 ha (strefa kontrowana).
B
6,00
0,63
0,12%
160
0,92
21%
0,92
0,19
0,11 %
Działania wspomagające siedlisko: przeprowadzić zabieg usuwania gatunków obcych –
ekspansywnych neofitów drzewiastych, na obszarze siedliska w granicach Mierzei
Przytorskiej na powierzchni 6 ha.
Przeniesienie na czas budowy płatów bażyny czarnej (Empetrum nigrum) i jej wprowadzenie
po
odtworzeniu
naturalnego
reliefu
powierzchni,
Wprowadzenie nasadzeń uzupełniających w miejsce wyciętych drzew.
282
/km
0,3400,358
10
(ok.
20
oraz
[ha]
bezpośredniej
C
8
Wilgotne
zagłębienia
międzywydmowe
(2190)
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
0,04
17%*
Nie odwadnianie wykopu rurociągu,
2
Uprzedzające prace ziemne pobranie i przemieszczenie około 10m płatów torfowców
(Sphagnum s.l.) oraz ich ponowne wprowadzenie w płat po zakończeniu prac ziemnych,
6 ha)
Ograniczenie szerokości pasa montażowego do około 6m.
C
0,23
0,04
0,66%
10
0,02
20%*
Nie odwadnianie wykopu rurociągu,
2
Uprzedzające prace ziemne pobranie i przemieszczenie około 5m płatów torfowców
(Sphagnum s.l.) oraz ich ponowne wprowadzenie w płat po zakończeniu prac ziemnych,
/km
1,374
Ograniczenie szerokości pasa montażowego do około 6m.
Suche
wrzosowiska
(4030 )
35
/km
15,890
17,433
B
48
ha
0,10
0,02
0,33%
1770
6,00
100%*
Działania wspomagające siedlisko: usunięcie zarośli krzewów w płatach siedliska (1-11)
położonych na S od trasy na powierzchni 2,25ha
Zebranie form przetrwalnikowych głównych gatunków budujących fitocenozę: wrzosu
(Caluna vulgaris), szczotlichy siwej (Corynephorus canescens), turzycy piaskowej (Carex
arenaria), i rozłożenie na obszarze strefy montażowej po odtworzeniu reliefu powierzchni,
Zebranie warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej na obszarze strefy montażowej po
odtworzeniu reliefu powierzchni,
Przeniesienie kolizyjnych krzewów jałowca (Juniperus communis) lub wprowadzenie
krzewów zastępczych (wielolatki szkółkowane min.1,5m wys. o udokumentowanym
283
oraz
[ha]
bezpośredniej
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
pochodzeniu z Pomorza Zachodniego) w miejsce usuniętych w stosunku 1:2 – w razie
potrzeby,
Śródlądowe
murawy
napiaskowe
(6120)
32
A
/km
13,440
14,224
33
/km
14,490
14,830
B
91
ha
6,00
4,58
9,54%*
780
2,00
5,82%*
17,17
1,00
1,09%*
340
0,90
21%*
1,90
0,40
0,43%*
Ograniczenie
szerokości
pasa
Zalecany termin realizacji prac budowlanych X-III.
montażowego
do
10,50m.
Zebranie form przetrwalnikowych głównych gatunków budujących fitocenozę tj.: szczotlichy
siwej (Corynephorus canescens), turzycy piaskowej (Carex arenaria), kocanki piaskowej
(Helichrysum arenarium) i rozłożenie na obszarze strefy montażowej po odtworzeniu reliefu
powierzchni.
Zebranie warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej na obszarze strefy montażowej po
odtworzeniu reliefu powierzchni.
potrzeby.
Ograniczenie szerokości pasa montażowego do 10,50m. Zalecany termin realizacji prac
budowlanych X-III.
Działania wspomagające siedlisko: na terenie Doliny Trzciągowskiej usunąć ekspansywne
zarośla krzewów i drzew wkraczające w płaty muraw ciepłolubnych i napiaskowych na
powierzchni łącznej 2,00 ha.
284
/km
18,150
18,236
37
C
/km
18,770
18,853
Buczyny kwaśne
(9110)
34
A
/km
15,538
Bory
i
lasy
bagienne (91D0)
17
/km
5,342
A
3050
ha
150
ha
oraz
[ha]
bezpośredniej
C
36
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
80
0,30
26,6%*
0,30
0,08
0,08%*
80
0,20
10%*
0,20
0,02
0,02%*
0
0
0
1,00
0
0
0/
2,09
0
0
powierzchni.
Zebranie warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej na obszarze pasa montażowego po
odtworzeniu reliefu powierzchni.
Ograniczenie szerokości pasa montażowego do 10,50m.
Projektowany przebieg trasy wzdłuż granicy płatu umożliwia jego zachowanie.
Prowadzenie prac w sposób wykluczający konieczność ingerencji w płat siedliska – prace
prowadzić koncentrując sprzęt od południowej strony trasy gazociągu.
Trasa biegnie obok płatów (po W stronie) a przyjęta technologia przewiertu kierowanego
pozwala na zachowanie płatów w stanie nienaruszonym.
285
/km
oraz
[ha]
bezpośredniej
C
18
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
0/
0,48
0
0
0/
0,15
0
0
0
0
0
0,20
0
0
5,662
Grąd
subatlantycki
9160
38
D
-
/km
26,163
39
D
/km
26,340
Płaty juvenilnych postaci siedliska powstałe spontanicznie na odłogowanych pastwiskach
zlokalizowane
przy
granicy
strefy
kontrolowanej.
W przypadku kolizji w miejsce wyciętych drzew wprowadzić nasadzenia zastępcze graba
(Carpinus betulus) i dęba szypułkowego (Quercus robur).
Obszar Natura 2000
„Ujście Odry i Zalew Szczeciński” PLH 320018
Zalewy i jeziora
przymorskie
(1150)
46
/km
B
4420
0 ha
0
0
0
0,00
0
0
Przejście gazociągu przez obszar siedliska – rzeka Dziwna, zostanie zrealizowane w postaci
przewiertu pod dnem rzeki, co wykluczy jakikolwiek negatywny wpływ inwestycji na siedlisko.
286
oraz
[ha]
bezpośredniej
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
53,585
(6410)
42
C
/km
52
ha
Trasa projektowanego gazociągu przebiega poza płatem siedliska. Na etapie budowy
zwrócić uwagę na nie ingerowanie w płat – koncentracja prac po E stronie wykopu.
0
0,24
0
0,00
0
0
93
0,24
16,80%*
1,43
0,24
0,46%*
30,343
44
C
/km
38,010
38,950
Zebranie warstwy urodzajnej gleby wraz z formami przetrwalnikowymi (kłącza, korzenie)
głównych roślin budujących siedlisko i rozłożenie jej na powierzchni montażowej po
odtworzeniu
reliefu.
Zebranie form przetrwalnikowych głównych gatunków roślin budujących fitocenozę tj.:
trzęślica modra (Molinia coerulea), krwiściąg lekarski (Sanguisorba oficinalis), tojeść
(Lysimachia s.l.), i ich wysianie na zrekultywowanej powierzchni.
Zastosować krótkotrwałe odwodnienie terenu wykopu.
Obszar Natura 2000
„Uroczyska w Lasach Stepnickich” PLH 320033
51
C
28
100
0,50
50%
287
/km
62,160
62,259
oraz
[ha]
bezpośredniej
(6410)
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
krótkotrwałe
ha
0,50
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
0,26
0,92%
głównych roślin budujących siedlisko i rozłożenie jej na powierzchni strefy montażowej po
odtworzeniu
reliefu.
(Lysimachia s.l.), i ich wysianie na zrekultywowanej powierzchni strefy montażowej.
Zastosować krótkotrwałe odwodnienie wykopu.
Bory
i
lasy
bagienne (91D0)
50
C
/km
830
ha
56,543
0
3,87
0,0
3,87
0,0
0,0
Trasa gazociągu biegnie wzdłuż linii istniejącego gazociągu w pobliżu siedliska. W miarę
możliwości prace realizować bez lub jedynie krótkotrwale odwodnić wykop.
Prace realizować w okresie od XI(X) do III.
Nazwa obszaru
Suche
wrzosowiska
(4030)
35
/km
15,890
17,433
B
48
ha
1770
6,00
100%*
Zebranie form przetrwalnikowych głównych gatunków budujących fitocenozę: wrzosu
(Caluna vulgaris), szczotlichy siwej (Corynephorus canescens), turzycy piaskowej (Carex
arenaria), i rozłożenie na obszarze strefy montażowej po odtworzeniu reliefu powierzchni,
Zebranie warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej obszarze strefy montażowej po
288
34
A
/km
15,538
3050
ha
oraz
[ha]
bezpośredniej
Buczyny kwaśne
(9110)
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
6,00
4,58
9,54%*
0
0,0
0
potrzeby,
Ograniczenie
szerokości
pasa
montażowego
do
10,50m.
Projektowany przebieg trasy wzdłuż granicy płatu umożliwia jego zachowanie,
Prowadzenie prac w sposób wykluczający konieczność ingerencji w płat siedliska – prace
prowadzić koncentrując sprzęt od strony południowej trasy gazociągu.
1,00
0,00
0
Siedliska zlokalizowane poza granicami obszarów siedliskowych sieci Natura 2000
Śródlądowe
murawy
napiaskowe
(6120)
Płat zlokalizowany
jest w granicach
OSO
Zalew
Szczeciński
43
/km
37,470
37,560
C
bd.
88
0,21
33%
0,21
0,07
bd.
powierzchni,
Zebranie warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej na obszarze strefy kontrolowanej po
Ograniczenie szerokości pasa montażowego do 10,50m.
289
bd.
/km
43,550
43,743
oraz
[ha]
bezpośredniej
C
45
(6410)
Płat zlokalizowany
w granicach OSO
Łąki Skoszewskie
% pow. płatu
siedliska, która
ulegnie
zniszczeniu lub
przekształceniu
% pow. siedliska,
która ulegnie
ostoi
krótkotrwałe
184
2,30
20,43%
2,30
0,47
bd.
głównych roślin budujących siedlisko i rozłożenie jej na powierzchni strefy montażowej po
odtworzeniu
reliefu.
(Lysimachia s.l.), i ich wysianie na zrekultywowanej powierzchni strefy montażowej.
Krótkotrwałe odwodnienie wykopu.
Grąd
subatlantycki
9160
52
D
bd.
30
0,33
0,05%
Płat siedliska zlokalizowany przy granicy strefy montażowej,
Zalecany termin realizacji prac poza sezonem wegetacyjnym,
/km
Zebranie warstwy humusowej gleby i jej ponowne rozścielenie na powierzchni po
zakończeniu budowy,
76,889
0,33
0,05
bd.
Wykonanie nasadzeń odtwarzających graba (Carpinus betulus) i dęba (Quercus robur).
290
Tabela 35. Siedliska (biotopu) zwierząt, dla ochrony których zostały wyznaczone obszary Natura 2000.
Uwagi do opisu kolumn:
Ilość populacji w obszarze – dla biotopów w granicach obszarów natura2000 podawano wielkości z SFD; dla biotopów położonych poza
granicami obszarów Natura 2000 podano orientacyjna wielkość populacji lęgowej w najbliższym sąsiedztwie trasy gazociągu (poza strefą
ewentualnego wpływu przedsięwzięcia). Dla Wolińskiego Parku Narodowego podano przybliżone liczby dla całego obszaru obrębu Stary Park.
% populacji – wartości dotyczą tej części populacji, która będzie podlegała bezpośredniemu, negatywnemu wpływowi przedsięwzięcia.
* - przedsięwzięcie nie będzie powodowało bezpośredniego zagrożenia dla trwałości stanowiska/biotopu lub osobników, spowoduje jedynie
okresowe zmniejszenie areału biotopu żerowiskowego/lęgowego/rozrodczego. Jednak charakter projektowanej ingerencji nie ograniczy
możliwości wyprowadzenia lęgu w na ogół większym niż obszar ingerencji rewirze (istnieją równoznaczne jakościowo miejsca
odpowiednie do wyprowadzenia lęgu/rozmnażania się). Po wykonaniu działań minimalizujących możliwe będzie dalsze swobodne i
pełne korzystanie z biotopu przez gatunek, co jest wynikiem m.in. większego zasięgu biotopu niż tylko obszar podlegający wpływowi
przedsięwzięcia.
Uwagi ... – wskazano krótki opis specyfiki biotopu/występowania gatunku oraz działania minimalizujące lub zapobiegające powstaniu
negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na gatunki:
Realizacja prac poza sezonem lęgowym – realizacja prac w okresie poza lęgowym/rozrodczym jest najpewniejszą metodą pozwalająca
na uniknięcie bezpośredniego zagrożenia dla par/osobników/ lęgowych/rozradzających się w danym biotopie. Prowadzenie kontroli
biotopu uprzedzającej rozpoczęcie prac może jednak w uzasadnionych okolicznościach umożliwić realizację prac również w okresie
sezonu lęgowego w przypadku braku gatunku w rewirze (zajęcia rewiru lęgowego, miejsca rozrodu czy godowania). W przypadku braku
291
możliwości uniknięcia takiego wpływu należy wystąpić o zgodę zniszczenie siedliska(biotopu) gatunku lub niepokojenie gatunków
podlegających ochronie (również w przypadku uprzedzających kontroli) (§56 ust. 1 i 2 w związku z §52 ust. 1. p.4 i 11 ustawy o ochronie
przyrody).
Usunięcie krzewów/drzew w strefie montażowej przed okresem lęgowym – likwidacja potencjalnego biotopu gniazdowego (gąsiorek)
zapewni możliwość uniknięcia ewentualnego lęgu w strefie montażowej gazociągu jednak nie ograniczają możliwości gniazdowania w jej
pobliżu, Działania minimalizujące obejmujące nasadzenia nowych krzewów/drzew w strefie montażowej po zakończeniu budowy
zapewnią możliwość ponownego swobodnego wykorzystania tej części biotopu w okresie 3-5 lat.
Nasadzenia zastępcze – wprowadzenie wieloletnich sadzonek wskazanych gatunków w miejsce usuniętych. Podany stosunek wskazuje
liczbę wprowadzanych sadzonek zastępczych w odniesieniu do 1 usuniętego (dla krzewu 1 m 2). Obowiązkowe w takim działaniu jest
sadzenie wieloletnich sadzonek o wysokości części nadziemnej min. 1 m i ich zabezpieczenie przed zniszczeniem w okresie min. 3 lat
(art. 84.4 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.)
Kontrola biotopów – wskazane w inwentaryzacji biotopy przed podjęciem czynności przygotowujących budowę powinny w ramach
nadzoru przyrodniczego zostać skontrolowane w celu ustalenia faktycznego stanu gatunku chronionego. Kontrola wskaże możliwości
realizacji prac (w przypadku braku zajęcia biotopu bądź założenia gniazda w bezpiecznej odległości możliwe będzie wydłużenie czasu
realizacji) lub faktyczny zakres działań minimalizujących tj. oczyszczenie powierzchni, ewentualnie płoszenie osobników mogących
przystąpić do lęgu na oczyszczonej już strefie montażowej etc.(wymagana zgoda (§56 ust. 1 i 2 w związku z §52 ust. 1. p.4 i 11 ustawy
o ochronie przyrody, w związku z §6 ust. 4 i 11 rozporządzenia z dnia 28.09.2004 r. Dz. U. 220.2237). Pozwoli ona również na zebranie
danych z okresu realizacyjnego niezbędnych do przeprowadzenia oceny całego przedsięwzięcia.
292
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
Długość trasy w siedlisku
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
roślin i zwierząt,
Ilość populacji w obszarze
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
lub przekształceniu
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
zniszczeniu/przekszt
[par,
ałceniu w całej ostoi
Uwagi dotyczące stanowiska
Opis działań minimalizujących
osobników]
Obszar Natura 2000
„Delta Świny” PLB 320002
Dryocopus
2
B
100
0 / 1*
0* / 4*
Stanowiska obejmują część biotopów żerowiskowych i fragmenty
biotopu lęgowego 1-2 par.
martius
(dzięcioł
3
B
100
0 / 1*
Zalecany termin wykonania prac poza sezonem lęgowym (VII-II), (w
czarny)
przypadku braku zajęcia rewiru lub zajęcie dziupli poza strefą
7
C
20-25 p.
50
0 / 1*
0* / 4*
montażową możliwa jest realizacja prac również w czasie sezonu
lęgowego).
Realizacja prac po N stronie projektowanej trasy gazociągu w
młodocianych postaciach drzewostanu – minimalizowanie wycinki
starych drzew (pow. 80 l.) i zmniejszenia biotopu lęgowego.
Alcedo
athis
(zimorodek)
9
B
14-16 p.
5
0 / 1*
0* / 6*
Ciek Stary Zdrój to fragment rewiru żerowiskowego 1 pary zimorodków
gniazdujących w głębi terenu leśnego WPN.
293
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Realizacja prac okresowo wyłączy z użytkowania fragment biotopu
żerowiskowego,
co
nie
będzie
miało
wpływu
na
stan
pary
wykorzystującej go.
Haliaetus
8
B
10 p.
0
0 / 1*
0* / 10*
albicilla
Trasa biegnie obok (10m) granicy strefy ochrony częściowej.
Zalecana realizacja prac poza okresem lęgowym od IX do XII.
(bielik)
Obszar Natura 2000
„Zalew Szczeciński” PLB 320009
Pluvialis
32
A
do6000i
1750
do 50 i
0,83* / 0,83*
Pola k. Wolina są miejscem żerowiskowy w okresie jesiennej migracji
294
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
apricaria
33
A
gatunku.
do 50* i
(siewka złota)
Realizacja prac spowoduje zajęcie jedynie części rozległego biotopu co
nie spowoduje zmiany warunków żerowiskowych dla migrujących
ptaków – zależnych od struktury upraw. Ptaki mają zupełną swobodę w
wykorzystaniu dogodnej przestrzeni.
Lanius collurio
(gąsiorek)
35
A
36-40p
50
1* / 1*
100* / 2*
Stanowisko obejmuje część biotopu lęgowego i fragmenty biotopu
żerowiskowego 1 pary – śródpolną kępę krzewów.
Zalecane zwężenie strefy montażowej i koncentracja prac po jego W
stronie na odcinku ok.50m – uniknięcie konieczności wycinki krzewów.
Usunięcie krzewów rosnących w strefie montażowej w okresie zimowym
zapewni wykluczenie możliwość ewentualnego gniazdowania w sezonie
lęgowym.
Zalecany termin wykonania prac poza sezonem lęgowym (VII-II) (w
przypadku braku zajęcia rewiru możliwa realizacja prac również w
295
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
czasie sezonu lęgowego).
Wprowadzenie nasadzeń zastępczych min.4 letnich sadzonek głogu
jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) i ałyczy (Prunus mahaleb), po
zakończeniu realizacji budowy na pasie montażowym, w stosunku 1:5.
Crex
crex
37
A
400
1* / 0
100* / 10*
(derkacz)
Trasa gazociągu biegnie skrajem kompleksu łąk – rozległego biotopu
min. 2 par gatunku.
39
A
200
12-15m
1* / 0
100* / 10*
Dla uniknięcia bezpośredniego konfliktu (wykluczenie możliwości
przystąpienia do lęgu na obszarze strefy montażowej) należy jesienią
(IX) lub wiosną (III-IV) skosić obszar strefy montażowej i zebrać całość
biomasy.
Po zakończeniu budowy niezbędne jest odtworzenie runi łąki –
rekultywacja gleby i wysiew mieszanki nasion traw.
296
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Ciconia ciconia
36
C
700
1/0
-
(bocian biały)
Stanowiska
obejmują
część
żerowisk
par
gniazdujących
w
miejscowościach w pobliżu trasy. Obszar strefy montażowej obejmuje
niewielki fragment rozległych biotopów.
38
A
300
-
W przypadku prowadzenie prac poza okresem lęgowym nie będzie
jakiegokolwiek wpływu na warunki żerowiskowe dla gniazdujących w
pobliżu gazociągu par.
-
Dla stanowiska 38 – po zakończeniu budowy niezbędne jest
odtworzenie runi łąki – rekultywacja gleby i wysiew mieszanki nasion
traw.
Stanowisko nr 36 z uwagi na położenie w obrębie gruntów ornych nie
wymaga specjalnych prac rekultywacyjnych.
Anthus
campestris
34
C
200
-
Stanowisko obejmuje część rozległego powszechnego na tym odcinku
1/0
-
trasy biotopu. Obszar strefy montażowej obejmuje niewielki jego
fragment – para gniazdowała na E od strefy montażowej, jego
297
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
(świergotek
wykorzystanie zależy od rodzaju upraw i stanu płatów odłogowanych.
polny)
W przypadku prowadzenia prac poza okresem lęgowym nie będzie
jakiegokolwiek wpływu na warunki żerowiskowe dla ewentualnie
gniazdującej w pobliżu gazociągu pary. Konieczna jest kontrola biotopu
uprzedzająca planowane rozpoczęcie prac.
Stanowisko z uwagi na położenie w obrębie gruntów ornych nie wymaga
specjalnych prac rekultywacyjnych.
Obszar Natura 2000
„Zalew Kamieński i Dziwna” PLB 320011
Mergus
98
A
480 i
360
do 80* i
0 / 0*
Dziwna w rejonie przejścia trasy gazociągu jest miejscem zimowania
albellus
gatunku.
(bielaczek)
Przyjęty sposób przejścia przez rzekę przewiertem wyklucza możliwość
negatywnego wpływu realizacji przedsięwzięcia na gatunek.
298
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Zalecany termin realizacji prac IV-X
Haliaetus
31
A
2p /16 i
0
10* i
0 / 62*
Stanowisko obejmuje miejsce noclegowe i obserwacyjne bielików w
albicilla
lesie przy E brzegu rzeki wykorzystywane przez ptaki w okresie
(bielik)
zimowym (tereny łowieckie znajdują się wówczas na rz. Dziwna i
okolicznych polach).
Przyjęty sposób przejścia przez rzekę przewiertem wyklucza możliwość
negatywnego wpływu realizacji przedsięwzięcia na ten gatunek.
Zalecany termin realizacji prac IV-X
Lanius collurio
(gąsiorek)
29
B
10-12 p.
20
1/1
100* / 00*
żerowiskowego 1 pary.
Usunięcie krzewów i drzew rosnących w strefie montażowej w okresie
zimowym - wykluczenie możliwość ewentualnego gniazdowania w
sezonie lęgowym.
299
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Zalecany termin wykonania prac poza sezonem lęgowym (VII-II) (w
przypadku braku zajęcia rewiru możliwa realizacja prac również w
czasie sezonu lęgowego).
jednoszyjkowego (Crataegus monogyna), po zakończeniu realizacji
budowy na pasie montażowym w stosunku 1:5.
Obszar Natura 2000
„Łąki Skoszewskie” PLB 320007
Ciconia ciconia
44
A
600
1/0
0/0
45
B
900
1/0
0/0
900
1/0
0/0
400
1/0
0/0
(bocian biały)
Stanowiska
obejmują
część
żerowisk
par
gniazdujących
w
miejscowościach w pobliżu trasy.
10 p
46
48
B
Obszar strefy montażowej obejmuje niewielki fragment rozległych i
dostępnych dla gatunku biotopów.
W przypadku prowadzenie prac poza okresem lęgowym nie będzie
300
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
50
B
1480
1/0
0/0
jakiegokolwiek negatywnego wpływu na warunki żerowiskowe dla
gniazdujących w pobliżu gazociągu par.
56
C
500
57
B
250
1/0
0/0
Prowadzenie prac w okresie lęgowym spowoduje okresowe nieistotne
dla korzystających z biotopu ptaków zmniejszenie powierzchni żerowisk.
1/0
0/0
Crex
crex
47
A
200
1/0
0* / 0*
54
A
200
1/0
0* / 0*
57
C
200
1/0
Trasa gazociągu przecina rozległe biotopy gatunku i zajmuje niewielką
część ich powierzchni.
(derkacz)
44-48 m.
(IX) lub wiosną (III-IV) skosić obszar strefy i zebrać całość biomasy.
0* / 0*
301
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Grus
grus
53
B
50
Trasa gazociągu przebiega przez fragment biotopu żerowiskowego pary
1/0
(żuraw)
lęgowej ok.200m na W od trasy.
Prace realizowane w obrębie strefy montażowej spowodują wyłącznie
krótkoterminową fragmentację biotopu,
32-40 p
0/0
Realizacja prac poza sezonem lęgowym (VIII-II) zapewni całkowity brak
Zalecana kontrola uprzedzająca rozpoczęcie prac jeśli są planowane w
okresie lęgowym.
Lullula arborea
40
C
8-10p
50
1/0
0* / 0*
Trasa gazociągu biegnie we fragmentach biotopów lęgowych 2 par.
302
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
(lerka)
42
C
Z uwagi na dostępność i stan biotopu w pobliżu lokalizacji gatunek ma
40
duże możliwości wybrania miejsca lęgowego.
Realizacja prac poza sezonem lęgowym (III-V) zapewni całkowity brak
1/0
okresie lęgowym.
Luscinia
41
C
-
20
1/0
Trasa gazociągu biegnie we fragmentach biotopów lęgowych 3 par,
które wykorzystywały zakrzewienia wśród łąk w rejonie gazociągu.
svesica
(podróżniczek)
0/0
48
B
20
1/0
303
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
52
C
25
zapewni wykluczenie możliwości ewentualnego gniazdowania w sezonie
1/0
lęgowym.
Wprowadzenie nasadzeń zastępczych min.4 letnich sadzonek wierzby
łozy (Salix cinerea) lub wierzby kruchej (S.fragilis), po zakończeniu
realizacji budowy na pasie montażowym w stosunku 1:5.
Lanius collurio
(gąsiorek)
55
B
43-50 p.
50
1/0
100* / 2*
Stanowisko
obejmuje
część
fragmentu
biotopu
lęgowego
i
- wykluczenie możliwość ewentualnego gniazdowania w sezonie
lęgowym.
jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) i bzu czarnego (Sambucus
nigra), po zakończeniu realizacji budowy na pasie montażowym w
stosunku 1:5.
304
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Obszar Natura 2000
„Puszcza Goleniowska” PLB 320012
Ciconia ciconia
59
A
10-14 p.
400
1/0
0/0
Stanowiska
obejmują
część
żerowisk
par
gniazdujących
w
miejscowościach w pobliżu trasy.
70
B
400
1/0
0/0
dostępnych dla gatunku biotopów.
jakiegokolwiek negatywnego wpływu na warunki żerowiskowe dla
gniazdujących w pobliżu gazociągu par.
dla korzystających z biotopu ptaków zmniejszenie powierzchni żerowisk
305
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Milvus
milvus
58
A
400
1/0
0/0
Stanowiska obejmują część rozległych żerowisk par gniazdujących w
pobliżu trasy.
(kania ruda)
60
A
200
1/0
0/0
dostępnych dla gatunku biotopów żerowiskowych.
W przypadku prowadzenia prac poza okresem lęgowym (VIII-III) nie
będzie jakiegokolwiek negatywnego wpływu na warunki żerowiskowe
8-10 p.
dla gniazdujących w pobliżu gazociągu par.
dla korzystających z biotopu ptaków zmniejszenie powierzchni żerowisk
Crex crex
69
C
55-60 m
300
4m
7
306
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Luscinia
svesica
67
C
28-33 p
100
1* / 0
0* / 3*
Trasa gazociągu biegnie we fragmentach biotopu lęgowego 1 pary.
zapewni wykluczenie możliwości ewentualnego gniazdowania w pasie
montażowym w sezonie lęgowym.
Działanie minimalizujące: Wprowadzenie nasadzeń zastępczych min.4
letnich sadzonek wierzby łozy (Salix cinerea) lub wierzby kruchej
(S.fragilis), po zakończeniu realizacji budowy na pasie montażowym w
stosunku 1:5.
307
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Anthus
71
C
-
200
1/0
-
campestris
fragment – para gniazdowała na E od strefy montażowej a jego
(świergotek
wykorzystanie zależy od rodzaju upraw i stanu płatów odłogowanych.
polny)
Grus grus
66
B
37-42 p
200
1* / 0*
100* / 3*
lęgowej ok.200m na W od trasy.
308
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
krótkoterminową fragmentację biotopu,
okresie lęgowym.
Haliaetus
65
B
12-15 p.
2600
2* / 0
100* / 10*
Trasa gazociągu biegnie wzdłuż trasy istniejącego gazociągu. Dla
zminimalizowania wpływu pośredniego prac związanych z budową na
albicilla (bielik)
pary gniazdujące w pobliżu konieczna jest realizacja prac po okresie
lęgowym (I-VIII).
Nazwa obszaru
Dryocopus
martius
17
A
15-20 p.
100
0/1
20
Stanowisko obejmuje część biotopu żerowiskowego 1 pary lęgowej,
gniazdującej na N od trasy gazociągu.
309
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
(dzięcioł
Dopuszczalny termin wykonania prac poza sezonem lęgowym IX-XII
czarny)
zapewnia całkowity brak negatywnego wpływu prac na gatunek.
Lullula arborea
12
B
15-20 p.
200
1/1
20
Trasa gazociągu biegnie w śródleśnym bezdrzewnym pasie związanym
z liniami elektroenergetycznymi i linią gazociągu – biotopie zastępczym.
(lerka)
13
B
200
1/1
20
15
B
200
1/1
20
16
B
200
Uniknięcie kolizji z ptakami lęgowymi wymaga realizacji prac poza
okresem lęgowym od VII do I.
Działania minimalizujące negatywny wpływ przedsięwzięcia powinny
odtworzyć relief terenu i nieleśny charakter roślinności – murawy
1/1
20
kserotermiczne lub wrzosowiska z lokalnym udziałem krzewów jałowca
(Juniperus communis).
Caprimulgus
14
B
3-4 p.
800
1/1
25
europaeus
(lelek)
310
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
okresem lęgowym od VII do III.
kserotermiczne lub wrzosowiska z lokalnym udziałem krzewów jałowca
(Juniperus communis).
Haliaetus
18
A
4 p.
1* / 0*
0
Trasa biegnie obok (8-15m) granicy strefy ochrony częściowej dla
trwałego stanowiska lęgowego 1 pary.
albicilla (bielik)
Zalecana realizacja prac poza okresem lęgowym od IX do XII.
Milvus
milvus
(kania ruda)
11
A
2-3 p.
200
1* / 0*
0
Trasa biegnie obok (25m) granicy strefy ochrony częściowej dla
stanowiska lęgowego 1 pary.
Zalecana realizacja prac poza okresem lęgowym od IX do I.
Siedliska położone poza granicami obszarów chronionych
311
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Lanius collurio
(gąsiorek)
10
C
1-2
40
1* / 0*
-
lęgowym.
budowy w strefie montażowej w stosunku 1:5.
312
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
73
C
1
50
1* / 0*
-
Stanowisko obejmuje część zastępczego biotopu lęgowego i fragmenty
biotopu żerowiskowego 1 pary – lęgowej w odl. ok. 50 m od strefy
kontrolowanej.
lęgowym.
Wprowadzenie nasadzeń zastępczych min. 4 letnich sadzonek głogu
313
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
23
B
1
50
1* / 0*
-
Stanowisko obejmuje część położonego przy strefie kontrolowanej
suboptymalnego (utrzymywany dzięki okresowej wycince drzew i
krzewów) rozpowszechnionego w pobliżu stanowiska, biotopu lęgowego
i fragmenty biotopu żerowiskowego 1 pary.
lęgowym.
Crex crex
(derkacz)
10
B
2-3
200
1* / 0*
-
27
B
2-3
200
1* / 0*
-
314
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
73
C
1-2
200
1* / 0*
-
77
C
1-2
200
1* / 0*
-
Anthus
28
C
1
50
1* / 0*
-
campestris
(świergotek
fragment – para gniazdowała na SE od strefy montażowej a jego
polny)
wykorzystanie zależy od rodzaju upraw i występowania powierzchni
odłogowanych.
315
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
78
C
1
50
1* / 0*
-
fragment – para gniazdowała na NE od strefy kontrolowanej a jego
wykorzystanie zależy od rodzaju upraw i występowania powierzchni
odłogowanych.
316
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
Lullula arborea
19
B
1
200
1* / 1*
100*
(lerka)
21
B
1
200
1* / 1*
100*
okresem lęgowym od VII do I.
kserotermicznych lub wrzosowiska z lokalnym udziałem krzewów
jałowca
(Juniperus
communis)
(wprowadzonym
jako
wieloletnie
sadzonki).
Caprimulgus
20
C
1
200
1* / 1*
100*
europaeus
(lelek)
okresem lęgowym; od VII do III.
317
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
obejmować odtworzenie reliefu terenu i nieleśnego charakter roślinności
– w kierunku murawy kserotermicznych lub suchego wrzosowiska z
lokalnym
udziałem
krzewów
jałowca
(Juniperus
communis)
(wprowadzonym jako wieloletnie sadzonki).
Pluvialis
25
A
25-30 i
350
0
-
apricaria
Pola na N od Wolina były miejscem żerowiskowy w okresie jesiennej
migracji gatunku.
(siewka złota)
26
Realizacja prac spowoduje zajęcie jedynie części rozległego biotopu co
nie spowoduje zmiany warunków żerowiskowych dla migrujących
ptaków – zależnych od struktury upraw.
Ptaki maja zupełną swobodę w wykorzystaniu dogodnej przestrzeni.
Sylvia
nisoria
(jarzębatka)
24
B
1
100
1* / 0*
-
Stanowisko obejmuje część położonego przy strefie kontrolowanej
suboptymalnego (utrzymywany dzięki okresowej wycince drzew i
krzewów) rozpowszechnionego w pobliżu stanowiska, biotopu lęgowego
318
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
i fragmenty biotopu żerowiskowego 1 pary (odłogowane pola i
pastwiska).
lęgowym.
budowy w strefie montażowej w stosunku 1:5..
Pernis apivorus
(trzmielojad)
22
C
1
150
1* / 0*
-
W sezonie 2008 1 para gniazdowała w niewielkim lesie ok.20m na S od
linii istniejącego gazociągu w starym gnieździe myszołowa.
Z uwagi brak przywiązania do miejsca gniazdowego lęg w tym samym
gnieździe w przyszłości jest niepewny. Konieczna jest kontrola
uprzedzająca rozpoczęcie prac w sezonie lęgowym.
Zalecana jest realizacja prac w okresie od IX do IV co wyklucza
319
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
jakikolwiek negatywny przedsięwzięcia wpływ na stanowisko.
Grus
(żuraw)
grus
74
C
1
150
1* / 0*
-
prawdopodobnie lęgowej ok.200m na NE od trasy projektowanego
gazociągu.
krótkoterminową fragmentację biotopu żerowiskowego nie powodując
okresie lęgowym.
320
2000, stwierdzone
w Inwentaryzacji
[m]
wyznaczony
obszar Natura
której został
dla ochrony,
Nr siedliska
Ilość
Nazwa siedliska
populacji pod
% populacji która
wpływem
ulegnie zniszczeniu
ingerencji
pośredniej/
oraz % populacji,
bezpośred-
która ulegnie
niej
[par,
osobników]
76
C
1
150
1* / 0*
-
prawdopodobnie lęgowej ok.300m na W od trasy projektowanego
gazociągu.
krótkoterminową fragmentację biotopu żerowiskowego nie powodując
okresie lęgowym.
321
Tabela 36. Inne gatunki roślin i zwierząt chronionych na podstawie ustawy o ochronie przyrody, w tym dla obszaru Wolińskiego Parku
Narodowego, pomników przyrody oraz innych obszarów cennych
przyrodniczo wyróżnionych na podstawie waloryzacji
przyrodniczej poszczególnych gmin.
Leucobryum
2,3,4,6,7,9,13,1
glaucum
5,16,17,19,27,2
9,30
bielistka siwa
B
populacji w
obszarze
(rejonie
przedsięwzięcia)
% populacji która
ulegnie zniszczeni u
bezpośredniej
(stan)
Zakres ingerencji pośredniej/
Zasoby
roślin, zwierząt
Nazwa gatunku
Nr płatu siedliska
36.1 Chronione gatunki roślin i zwierząt
oraz % populacji,
Uwagi dotyczące stanu gatunku
która ulegnie
(szacunkowo)
pon.1% / bd.
Gatunek rozpowszechniony na całej Mierzei Przytorskiej o licznych choć
rozpowsze
(bardzo mała /
rozproszonych stanowiskach, występuje domieszkowo w runie siedlisk
chniona
nieistotny)
borów sosnowych. Z uwagi na stan populacji i dynamikę nie wymaga
liczna i
40m
0,004 / 0,001
szczególnej ochrony. Zalecana jest transplantacja większych kęp mchu
na stanowiskach nr: 2,4,9 i 17 na stanowiska zastępcze.
Sphagnum
torfowce
s.l.
3
C
niewielka,
stabilna
30 m
0,17 / 0,06
ok.1% / bd.
Gatunki występujące w obrębie zatorfionych obniżeń deflacyjnych
(siedlisko 2190). Bardzo wrażliwe na zmiany uwilgotnienia.
Planowane jest przeniesienie ok.10m
2
płatów torfowców z pasa
montażowego i ich replantacja po odtworzeniu reliefu.
322
18
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
bardzo
30 m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
ok.10m
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
2
ok.20% / bd
Stanowisko specyficznej postaci soligenicznego „mikrotorfowiska” na N
2
małe, silnie
stoku wydmy, o łącznej pow.3 płatów ok.10m . Torfowce utrzymują się
zagrożona
dzięki wysiękom wód opadowych z wyżej położonych h terenów.
Zachowanie
stanowiska
jest
możliwe
poprzez
zawężenie
p[asa
montażowego i nie ingerowanie w stok wydmy po S stronie trasy.
Przeniesienie z uwagi na specyficzne warunki siedliskowe nie jest
możliwe.,
Pleurozium
2,3,4,5,7,8,9,10,
schreberi
bardzo
ok.40
ok.7 ha / ok.4
11,12,14,15,16,
liczna i
00 m
ha
rokietnik
17,69,70,71,72,
rozpowsze
pospolity
83,84,85,86,107
chniona
,108
A
pon.0,2%
Gatunek szeroko rozpowszechniony na całej Mierzei Przytorskiej i wyspie
Wolin w odpowiednich siedliskach (bory sosonowe). Brak go jedynie na
uczęszczanych drogach leśnych. Zasoby gatunku są bardzo duże i
dynamiczne.
Nie
ma
potrzeby
stosowania
szczególnych
ochronnych.
323
działań
64,65,68
(rejonie
przedsięwzięcia)
C
ok.
50m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
0,01 ha / 0,
pon. 0 ,01 %
Gatunek
szeroko
rozpowszechniony
na
całej
wyspie
Wolin
w
odpowiednich siedliskach (bory sosnowe). Zasoby gatunku są bardzo
001 ha
duże i dynamiczne. N a stanowiskach występuje w formie niewielkich
płatów w zastępczych warunkach siedliskowych. Nie ma potrzeby
stosowania szczególnych działań ochronnych.
Polypodium
2,7,20
B
vulgare
paprotka
ok.30
liczna i
m
0,01 / 0,001
pon.0,1% /
Przeniesienie zagrożonych płatów na stanowiska zastępcze w pobliżu
pon.0,001%
trasy gazociągu.
rozpowsze
zwyczajna
Nymphaea alba
bardzo
2
Łączna ilość kęp do przesadzenia ok.15 o powierzchni ok.4m .
chniona
80,81
C
L.
nieliczne
ok.30
okazy
m
nieliczna
ok.5m
0,0 / 0,0
0
Przyjęta metoda przejścia rurociągu pod dnem rzeki Dziwna (przewiert)
pozwala na wykluczenie wpływu prac na stan gatunku.
grzybienie białe
Hepatica nobilis
62
C
0,25 m
2
20% / pon.0,5%
W pobliżu granicy strefy montażowej zidentyfikowano występowanie kilku
324
Schreber
115
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
nieliczna
ok.5m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
2
0,5 m
20% / 1%
przylaszczka
małych, recesywnych kęp.
Działanie minimalizujące : przeniesienie kęp na siedliska zastępcze poza
strefą montażową. – na skraj najbliższego drzewostanu.
Ribes nigrum L.
32
B
liczna
10m
0
0
porzeczka
Stanowisko nie zagrożone w związku z przejściem rurociągu pod trasa
przewiertem.
czarna
93,84,95,96,98
B
liczna
500m
45m
2
10% / 0,1%
Stanowiska w strefie montażowej są częścią licznych populacji porzeczki
występujących w sąsiedztwie.
Działanie minimalizujące: przeniesienie ze strefy montażowej po 5
krzewów ze stanowiska i ich replantacja po odtworzeniu reliefu.
Frangula
alnus
55
C
nieliczna
20m
0
0
Stanowiska na granicy strefy montażowej. Nie zagrożone bezpośrednio.
100
B
liczna
20m
0
0
Stanowiska na granicy strefy montażowej. Nie zagrożone bezpośrednio.
40,41,43,44,46,
A
bardzo
ok.40
ok.200m .
00 m
Miller
49,50,51,53,54,
liczna,
kruszyna
55,82,88,92,93,
powszechn
2
10% / 0,01%
Liczne stanowiska kruszyny w strefie montażowej na siedliskach
wilgotnych i o wysokim poziomie wód gruntowych. Są one częścią silnych
populacji występujących w rejonie trasy gazociągu.
325
94,95,96,97,98,
(rejonie
przedsięwzięcia)
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
Z uwagi na bardzo dużą dynamikę i zasoby w sąsiedztwie nie ma
a
potrzeby wdrażania specjalnych zabiegów ochronnych.
99,100,101,106,
109,110,111,01
13,114,115,116
Angelica
50,51,52
B
archangelica
L.ssp.
bardzo
ok.20
liczna
0m
2
10m / 20m
2
pon.10% / pon.0,1%
Liczne okazy gatunku rosną w strefie montażowej i są częścią silnej i
dynamicznej populacji występującej w strefie brzegowej całego Zalewu
Szczecińskiego. Z uwagi na dużą dynamikę i łatwość obsiewania się nie
Litoralis
ma potrzeby wdrażania specjalnych zabiegów ochronnych.
(Fries)Thell.
arcydzięgiel
nadbrzeżny
80
B
mała
20m
0
0
Przejście pod rzeką metodą przewiertu zabezpiecza trwałość i stan
stanowiska.
89
B
mała
10m
0
0
Przejście pod rzeką metodą przewiertu zabezpiecza trwałość i stan
stanowiska.
90,101,102
C
mała
200m
2
10m / 20m
2
pon.10% / pon.0,1%
Nieliczne okazy rosną w suboptymalnych warunkach. Z uwagi na dużą
dynamikę i łatwość obsiewania się nie ma potrzeby wdrażania
specjalnych zabiegów ochronnych.
326
Hedera helix L.
82
A
(rejonie
przedsięwzięcia)
duża
ok.50
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
0
0
Granica rozległego stanowiska przylega do strefy montażowej i nie jest
bezpośrednio zagrożona. Zalecana koncentracja prac po S stronie trasy.
bluszcz
pospolity
Primula veris L.
74
C
mała
1m
0 / 0,25m
2
50% / pon.0,5%
Mały płat rosnący w suboptymalnych warunkach. Przeniesienie płatu
poza strefę montażową przed podjęciem realizacji prac budowlanych.
pierwiosnka
lekarska
79
C
mała
1m
0 / 0,25m
2
50% / pon.0,5%
Mały płat rosnący w suboptymalnych warunkach. Przeniesienie płatu
poza strefę montażową przed podjęciem realizacji prac budowlanych.
115
C
mała
8m
0 / 2,5m
2
0
Stanowisko poza granica strefy montażowej. Realizacja prac nie
powoduje bezpośredniego zagrożenia dla jego trwałości.
Galium
82
C
duża
10m
0m
2
0
Granica rozległego i silnego stanowiska przylega do strefy montażowej i
odoratum
nie jest bezpośrednio zagrożona. Zalecana koncentracja prac po S
(L.)Scop.
stronie trasy.
327
przytulia wonna
115
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
mała
15m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
2
5m / 1,5m
2
50% / pon.0,5%
Słabo wykształcony płat rośnie w strefie montażowej, w której pobliżu
rośnie
kilka
większych,
silnych
płatów.
Działanie
minimalizujące:
2
przeniesienie części płatu (ok.2m ) poza strefę montażową przed
podjęciem realizacji prac budowlanych.
Helichrysum
arenarium
10,20,23,28,29
L.
C
mała
200m
2
5m / 5m
2
50% / pon.1%
Stanowiska suboptmalne, małopowierzchniowe, nietrwałe budowane na
ogół przez kilka – kilkanaście okazów. Z uwagi na duże zasoby gatunku w
kocanki
strefie brzegowej Mierzei Przytorskiej oraz dużą dynamikę gatunku w
piaskowe
kolonizacji terenów otwartych nie ma potrzeby wdrażania zabiegów
ochronnych.
328
56,57,58,59,60
A
(rejonie
przedsięwzięcia)
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
bardzo
1100
1,40 ha / 0,5
duża, silna
m
ha
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
50% / pon.5%
Stanowiska w granicach rozległego obszaru kserotermicznych muraw
napiaskowych dobrze zachowanych i trwałych. Część okazów kocanek
zostanie przeniesiona w ramach działań minimalizujących i restytucyjnych
płatu muraw kserotermicznych.
Działania minimalizujące: zebranie owocostanów (ok.300 szt.) i wysiew
nasion w odpowiednich miejscach po zakończeniu budowy i odtworzeniu
reliefu strefy montażowej.
Wpływ przedsięwzięcia po wykonaniu działań przewidzianych dla muraw
dla populacji kocanki będzie pozytywny.
63,64,65,66,67
B
duża
250m
1,00 ha / 0,40
ha
50% / pon.5%
Stanowiska zlokalizowane w kompleksie muraw i wrzosowisk – kocanki
występują w postaci małych , nielicznych kęp. Działania minimalizujące:
zebranie owocostanów (ok.100 szt.) i wysiew nasion w odpowiednich
miejscach
po
zakończeniu
budowy
i
odtworzeniu
reliefu
montażowej.
329
strefy
69,70,71,72,78
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
mała
100m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
0,5ha / 0,10
50% / pon.5%
ogół przez kilka – kilkanaście okazów rosnących wśród muraw i na skraju
ha
dróg. Działania minimalizujące: zebranie owocostanów (ok.20 szt.) i
wysiew nasion w odpowiednich miejscach po zakończeniu budowy i
odtworzeniu reliefu strefy montażowej
85,86,105,108
C
mała
100m
2
100 m / 25m
2
50% / pon.5%
ogół przez kilka – kilkanaście okazów rosnących wśród muraw i na skraju
dróg. Działania minimalizujące: zebranie owocostanów (ok.40 szt.) i
wysiew nasion w odpowiednich miejscach po zakończeniu budowy i
odtworzeniu reliefu strefy montażowej
Viburnum
2
50,51,54
C
duża
100m
0 / 5m
93,94
C
mała
200m
0 / 15m
106
C
mała
30m
0 / 5m
2
pon.5% / pon.0,5%
84,85,108
C
mała
30m
0 / 2m
2
pon.5% / pon.1%
pon.5% / pon.0,5%
rejonie przedsięwzięcia są stabilne. Z uwagi na łatwość wegetatywnego i
opulus L.
2
pon.5% / pon.0,5%
Kalina koralowa
Convallaria
Pojedyncze krzewy rosną na skraju strefy montażowej. Ich zasoby w
generatywnego odnawiania się nie ma potrzeby podejmowania zabiegów
ochronnych wobec krzewów objętych wpływem bezpośrednim.
Płaty knowali znajdują się w pobliżu skraju strefy montażowej. Z uwagi na
330
(rejonie
przedsięwzięcia)
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
łatwość wegetatywnego i generatywnego odnawiania się nie ma potrzeby
majalis L.
podejmowania zabiegów ochronnych wobec fragmentów płatów objętych
Konwalia
wpływem bezpośrednim.
majowa
Hierochloe
112
C
mała
20m
2
5m / 0m
2
0
Płaty turówki znajdują się w pobliżu skraju strefy montażowej. Z uwagi na
australis
łatwość wegetatywnego i generatywnego odnawiania się nie ma potrzeby
(Schrader)Roem
podejmowania zabiegów ochronnych wobec fragmentów płatów objętych
er et Schultes
wpływem bezpośrednim.
Turówka leśna
Carex
L.
Turzyca
arenaria
5,16,17,20,21,2
3,25,26,27,28,2
9,31
B
mała
2500
m
200 m
2
50% / pon.1%
Turzyca występuje głównie w pobliżu dróg i linii oddziałowych na ogół w
ilościowości + (1). W rejonie przedsięwzięcia występuje powszechnie i
jest bardzo dynamiczna. Z uwagi na powyższe nie ma potrzeby wrażania
działań ochronnych na ww.stanowiskach.
331
piaskowa
56,57,58,59,60,
A
61
(rejonie
przedsięwzięcia)
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
duża,
1100
1,00 ha / 3,00
stabilna
m
ha
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
20% / pon.5%
Turzyca piaskowa występuje w płatach muraw lub na skraju dróg w
ilościowości 3 - +. Gatunek bardzo dynamiczny, szybko wkraczający na
nowo odkryte powierzchnie.
Z uwagi na dynamikę zaleca się pobranie części kłączy (dł.0,4m) w ilości
ok.400 szt. i ich posadzenie na zrekultywowanym po budowie pasie strefy
montażowej, głównie na miejscu wykopu. Zabieg w połączeniu z
działaniami planowanymi dla odtworzenia muraw z krótkim okresie czasu
przywróci mozaikę charakterystyczna dla muraw w Dol.Trzciągowskiej.
62,63,64,65,66,
67
B
mała
1200
0,10 ha / 1,40
m
ha
20% / pon.5%
Turzyca piaskowa występuje domieszkowo w płatach wrzosowisk lub na
skraju dróg w ilościowości 1 - +. Gatunek dynamiczny, szybko
wkraczający na nowo odkryte powierzchnie.
Z uwagi na dynamikę zaleca się pobranie części kłączy w ilości ok.400
szt. i ich posadzenie na zrekultywowanym po budowie pasie strefy
montażowej, głównie na miejscu wykopu. Zabieg w połączeniu z
działaniami dla wrzosowisk z krótkim okresie czasu przywróci mozaikę
wrzosowisk i muraw.
332
69,70,72,73,77,
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
mała
400m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
200 m
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
2
25% / pon.5%
Turzyca występuje głównie w pobliżu dróg i linii oddziałowych na ogół w
ilościowości + (1) – są to siedliska suboptymalne o temporalnym
78,84,85,86,87
charakterze. W rejonie przedsięwzięcia występuje powszechnie i jest
bardzo dynamiczna. Z uwagi na powyższe nie ma potrzeby wrażania
działań ochronnych na ww.stanowiskach.
Epipactis
1,2,5,7,8,10,12,
atrorubens
17,29,26,19,20
(Hoffm.)Besser
Kruszczyk
rdzawoczerwon
y
B
kilkaset
1500
ok.30
osobników
m
osobników
kwitnących
50% / pon.0,1%
Kruszczyk rdzawoczerwony występuje w pasie strefy montażowej głównie
na skraju dróg i skarpach, miejsca odsłoniętych. Jego zasoby na całej
Mierzei Przytorskiej są bardzo duże i mogą wynosić kilka tysięcy
kwitnących roślin. Jest gatunkiem dynamicznym łatwo pojawiającym się
na dogodnych siedliskach. Działania minimalizujące: przeniesienie na
stanowiska zastępcze w pobliżu trasy gazociągu okazów zagrożonych
zniszczeniem – głównie strefa kontrolowana.
333
66
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
Kilka
15 m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
5-6 osobników
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
50% / pon. 1%
Kruszczyk rdzawoczerwony występuje w pasie strefy montażowej na
osobników
skraju drogi w miejscu odsłoniętym. Jego zasoby w WPN wynoszą
kwitnących
min.kilkadziesiąt
stanowisk.
Jest
gatunkiem
dynamicznym
łatwo
pojawiającym się na dogodnych siedliskach. Działania minimalizujące:
przeniesienie na stanowiska zastępcze w pobliżu trasy gazociągu okazów
zagrożonych zniszczeniem – strefa montażowa.
70,84
C
Kilka
10 m
2-4 osobniki
75% / pon.0,1%
Kruszczyk rdzawoczerwony występuje w pasie strefy montażowej w
osobników
miejscu odsłoniętym, co jest siedliskiem zastępczym. Jego zasoby są
kwitnących
niewielkie i wynoszą kilkanaście stanowisk w pobliżu trasy. Jest
gatunkiem
dynamicznym
łatwo
pojawiającym
się
na
dogodnych
siedliskach. Działania minimalizujące: przeniesienie na stanowiska
zastępcze w pobliżu trasy gazociągu okazów zagrożonych zniszczeniem
– strefa montażowa.
Epipactis
2, 12, 32,
B
kilkadziesi
10 m
5 osobników
50% / pon.0,1%
Kruszczyk szerokolistny występuje w pasie strefy montażowej głównie na
helleborine
ąt
skraju dróg i skarpach, miejsca odsłoniętych. Jego zasoby na całej
(L.)Crantz
osobników
Mierzei Przytorskiej są bardzo duże i mogą wynosić kilka tysięcy
kwitnących roślin. Jest gatunkiem dynamicznym łatwo pojawiającym się
334
(rejonie
przedsięwzięcia)
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
kwitnących
Kruszczyk
na dogodnych siedliskach, głównie w pobliżu pasa aktywnych wydm.
Działania minimalizujące: przeniesienie na stanowiska zastępcze w
szerokolistny
pobliżu trasy gazociągu okazów zagrożonych zniszczeniem – głównie
strefa kontrolowana.
Lonicera
32,34
B
periclymenum L.
bardzo
150m
liczna
0,18 ha / 0,18
20% / pon.0,1%
Okazy rosnące na trasie gazociągu (w granicach strefy montażowej)
reprezentują bardzo silną i dynamiczna populację rozpowszechnioną na
ha
wyspie Wolin.
Wiciokrzew
Działania minimalizujące: pobrać 25-30 odcinków ukorzenionych pędów
pomorski
wiciokrzewu i posadzić po zakończeniu budowy na zrekultywowanej
strefie montażowej.
48,49,70
B
bardzo
liczna
50m
0,01 ha / 0,0
ha
20% / pon.0,1%
Okazy rosnące na trasie gazociągu przy granicy strefy montażowej
reprezentują bardzo silną i dynamiczną populację rozpowszechnioną na
wyspie Wolin. Stanowiska nie są narażone na bezpośrednie zniszczenie
w czasie budowy zasadnicza część płatu znajduje się poza granicą strefy
montażowej. Z uwagi na powyższe nie ma potrzeby wdrażania działań
ochronnych wobec stanowisk.
335
83,85
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
nieliczna
50m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
2
20m / 10m
2
20% / pon.0,1%
Okazy rosnące na trasie gazociągu (w granicach strefy montażowej) są
zagrożone bezpośrednim negatywnym wpływem. Populacja gatunku nie
jest w rejonie trasy gazociągu silna stąd zaleca się podjęcie działań
minimalizujących:
pobrać
10-15
odcinków
ukorzenionych
pędów
94,95,97,100
C
nieliczna
250m
2
20m / 10m
2
20% / pon.0,1%
Okazy rosnące na trasie gazociągu (przy granicy strefy montażowej) są
zagrożone bezpośrednim negatywnym wpływem. Populacja gatunku nie
jest w rejonie trasy gazociągu silna stąd zaleca się podjęcie działań
minimalizujących:
pobrać
10-15
odcinków
ukorzenionych
pędów
Castor fober
Bóbr europejski
55
A
nieliczna –
1 rodzina
30m
0
0
Gatunek wykorzystujący ciek Stary Zdrój oraz Wicko Małe jako miejsce
żerowania. Istniejące w 2008 r żeremie zostało w br. opuszczone.
Przedsięwzięcie nie będzie wywierało bezpośredniego wpływu na stan
siedliska gatunku ani same zwierzęta.
336
81
A
(rejonie
przedsięwzięcia)
nieliczna –
650m
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
0
0
Gatunek wykorzystujący brzegi rzeki Dziwna jako miejsce żerowania i
schronienia (nory). Przedsięwzięcie z uwagi na prowadzenie rurociągu
1 rodzina
przewiertem pod dnem rzeki nie będzie wywierało bezpośredniego
wpływu na stan siedliska gatunku ani same zwierzęta.
Lutra lutra
52,55
A
nieliczna
30m
0
0
Gatunek wykorzystujący ciek Stary Zdrój oraz Wicko Małe jako miejsce
żerowania. W pobliżu trasy nie znaleziono miejsc stałego schronienia
Wydra
wydry. Przedsięwzięcie nie będzie wywierało bezpośredniego wpływu na
stan siedliska gatunku ani same zwierzęta.
81
A
nieliczna
350m
0
0
Gatunek wykorzystujący brzegi rzeki Dziwna jako miejsce żerowania i
schronienia (nory). Przedsięwzięcie z uwagi na prowadzenie rurociągu
przewiertem pod dnem rzeki nie będzie wywierało bezpośredniego
wpływu na stan siedliska gatunku ani same zwierzęta
101
C
nieliczna
15m
0
0
Gatunek sporadycznie występujący w wodach kanału. Z uwagi na brak
stałego miejsca przebywania w rejonie trasy nie jest zagrożony realizacja
przedsięwzięcia.
337
Bombina
Stara struga
bombina
k.Miłowa,
Kumak nizinny
C
(rejonie
przedsięwzięcia)
bardzo
20m
nieliczna –
% populacji która
bezpośredniej
obszarze
(stan)
populacji w
roślin, zwierząt
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
Zasoby
2-3 godujące
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
0 / bd.
wskazywane jako stałe. Planowane przejście rurociągu pod dnem rzeki
osobniki
(przewiert) wyklucza bezpośrednie negatywne oddziaływanie na siedlisko
2-3
przy rz.Krępa
k.Kątów, 106
C
osobniki
Gatunek znaleziony w pobliżu rzeki Krepa. Godowisko nie jest
20m
1(2) godujące
osobniki
0 / bd
gatunku.
Działania
minimalizujące:
przed
rozpoczęciem
przedsięwzięcia przeprowadzić kontrolę uprzedzająca I
realizacji
w przypadku
konieczności odłowić i przenieść kumaki na stanowiska w pobliżu
osobniki
36.2. Chronione gatunki roślin i zwierząt Woliński Park Narodowy
338
Hepatica nobilis
62
C
nieliczna
ok.5m
bezpośredniej
Długość trasy siedliska
przedsięwzięcia
obszar Natura 2000
Stan populacji rejonie
został wyznaczony
ochrony której
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
roślin i zwierząt, dla
% populacji która
0,25 m
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
2
20% / pon.0,5%
W pobliżu granicy strefy montażowej zidentyfikowano występowanie kilku
Schreber
małych, recesywnych kęp.
przylaszczka
Działanie minimalizujące : przeniesienie kęp na siedliska zastępcze poza
strefą montażową. – na skraj najbliższego drzewostanu.
Epipactis
66
C
atrorubens
(Hoffm.)Besser
kilka
15 m
5-6
osobnikó
osobnik
w
ów
50% / pon. 1%
Kruszczyk rdzawoczerwony występuje w pasie strefy montażowej na skraju
drogi
w
miejscu
min.kilkadziesiąt
odsłoniętym.
stanowisk.
Jest
Jego
zasoby
gatunkiem
w
WPN
wynoszą
dynamicznym
łatwo
pojawiającym się na dogodnych siedliskach. Działania minimalizujące:
Kruszczyk
przeniesienie na stanowiska zastępcze w pobliżu trasy gazociągu okazów
rdzawoczerwony
zagrożonych zniszczeniem – strefa montażowa.
Helichrysum
arenarium
63,64,
L.
kocanki
B
duża
250
1,40 ha
50% / pon.5%
65,66,
występują w postaci małych , nielicznych kęp. Działania minimalizujące:
67
zebranie owocostanów (ok.100 szt.) i wysiew nasion w odpowiednich
miejscach po zakończeniu budowy i odtworzeniu reliefu strefy montażowej.
piaskowe
Carex
arenaria
Stanowiska zlokalizowane w kompleksie muraw i wrzosowisk – kocanki
62,63,
B
mała
1200
0,10 ha
20% / pon.5%
Turzyca piaskowa występuje domieszkowo w płatach wrzosowisk lub na
339
L.
Turzyca
bezpośredniej
Długość trasy siedliska
obszar Natura 2000
przedsięwzięcia
został wyznaczony
Stan populacji rejonie
ochrony której
Nr płatu siedliska
Nazwa gatunku
roślin i zwierząt, dla
% populacji która
64,65,
/ 1,40
66,67
ha
oraz % populacji,
która ulegnie
(szacunkowo)
skraju dróg w ilościowości 1 - +. Gatunek dynamiczny, szybko wkraczający
na nowo odkryte powierzchnie.
Z uwagi na dynamikę zaleca się pobranie części kłączy w ilości ok.400 szt. i
piaskowa
ich posadzenie na zrekultywowanym po budowie pasie strefy montażowej,
głównie na miejscu wykopu. Zabieg w połączeniu z działaniami dla
wrzosowisk z krótkim okresie czasu przywróci mozaikę wrzosowisk i muraw.
36.3 Obszar przyrodniczo cenne
Nazwa obszaru
Długość trasy w obszarze
Charakter oddziaływania
Środki łagodzące
(lub odległość od
obszaru)
Gmina Świnoujście
Użytek ekologiczny UE-II „Wydmy
na Warszowie”
0,0
Brak oddziaływania na walory obszaru
-
/100 m
340
Nazwa obszaru
Środki łagodzące
obszaru)
Gmina Wolin
OC-18
południowy brzeg Wolin w rejonie
0,0
-
/500
Karnocic
OC-11
520,0
Łąki k.Wolina
Trasa przecina podmokłe obniżenie z wilgotnymi łąkami, Działania łagodzące – projektowane dla stanowisk
biegnąc wzdłuż linii istniejącego gazociągu.
chronionych ptaków (nr 27) – przygotowanie i
rekultywacja obszaru okresowo zajętego pod
budowę.
OC-1
160,0
brzeg rzeki Dziwna
Trasa przecina nadbrzeżne łąki i szuwary. Projektowany Projektowany przewiert rurociągu pod dnem rzeki
wykluczy negatywne oddziaływanie.
przewiert pod dnem rzeki.
Na
etapie
eksploatacji
przedsięwzięcie
nie
oddziaływało na obszar.
będzie Działania minimalizujące opisane dla stanowisk
chronionej fauny nr 30 i flory nr.79,80
Gmina Stepnica
OC-1
Łąki Skoszewskie
(właczony w granice PLB 320007)
11100m
Trasa przecina ekosystemy nieleśne (głównie łąki i Działania
łagodzące
i
minimalizujące
pastwiska) oraz fragmenty lasów we wschodniej części oddziaływanie na obszar w tym szczególnie płaty
obszaru, biegnąc wzdłuż linii istniejącego gazociągu. siedlisk przyrodniczych, stanowisk chronionej flory
Przecina
płaty
siedlisk
przyrodniczych
chronionej fauny i siedliska chronionej flory.
oraz
biotopy i fauny opisane zostały szczegółowo w działaniach
dla obszaru PLB 320007 oraz stanowisk flory nr 88
341
Nazwa obszaru
Środki łagodzące
obszaru)
Oddziaływanie na obszar będzie krótkotrwałe łagodzone i fauny nr 43-55.
szeregiem działań minimalizujących wpływ przedsięwzięcia.
Na
etapie
eksploatacji
przedsięwzięcie
nie
będzie
OC-2
5700
Trasa przecina ekosystemy nieleśne (głównie łąki i Działania
łagodzące
i
minimalizujące
pastwiska) oraz fragmenty lasów na (we wschodniej części oddziaływanie na obszar w tym szczególnie płaty
Włączony w granice PLB320012 i
obszaru), biegnąc wzdłuż linii istniejącego gazociągu. siedlisk przyrodniczych, stanowisk chronionej flory
PLH 320033
Przecina
płaty
siedlisk
przyrodniczych
oraz
biotopy i fauny opisane zostały szczegółowo w działaniach
dla obszaru PLB 320012 i PLH 320033 oraz
Oddziaływanie na obszar będzie krótkotrwałe łagodzone
stanowisk flory nr 90-101 i fauny nr 58-60,65-67.
szeregiem działań minimalizujących wpływ przedsięwzięcia.
Na
etapie
eksploatacji
przedsięwzięcie
nie
będzie
Gmina Goleniów
OC-1 Bagna Krępskie
obszar włączony w granice PLH
320012
3200
Trasa przecina ekosystemy nieleśne (głównie podmokłe Działania
łagodzące
i
minimalizujące
łąki i pastwiska) biegnąc wzdłuż linii istniejącego gazociągu. oddziaływanie na obszar w tym szczególnie płaty
Przecina
płaty
siedlisk
przyrodniczych
oraz
biotopy siedlisk przyrodniczych, stanowisk chronionej flory
i fauny opisane zostały szczegółowo w działaniach
Oddziaływanie na obszar będzie krótkotrwałe łagodzone
dla obszaru PLB 320012 oraz stanowisk flory nr
342
Nazwa obszaru
Środki łagodzące
obszaru)
szeregiem działań minimalizujących wpływ przedsięwzięcia. 103-106 i fauny nr 71.
Na
etapie
eksploatacji
przedsięwzięcie
nie
będzie
UE – II
0 / 220
-
UE – V
0 / 00
-
UE – IX
0 / 730
-
Trasa projektowanego przedsięwzięcia na obszarze gmin w których biegnie nie biegnie na żadnym odcinku w pobliżu innych ustanowionych lub
projektowanych form ochrony przyrody tj. pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe czy obszary chronionego
krajobrazu.
343
Tabela 37. Środki łagodzące oddziaływania przedsięwzięcia na obszary Natura 2000, w tym na siedliska przyrodnicze oraz siedliska
roślin i zwierząt chronionych w ramach Natura 2000 oraz innych form ochrony przyrody, w tym istniejących i projektowanych na
podstawie waloryzacji przyrodniczej gmin (działania mające na celu zapobieganie lub ograniczanie negatywnych oddziaływań na
środowisko)
Środek łagodzący
Sposób eliminacji niekorzystnego
oddziaływania przedsięwzięcia na obszar
Uprzedzające wykonanie prac budowlanych
przygotowanie strefy montażowej – wycinka
krzewów i drzew, wykoszenie runi
Wprowadzenie nasadzeń uzupełniających
Transplantacja fragmentów płatów siedlisk, roślin
Przewiert pod dnem cieków wodnych
Ominięcie siedliska, biotopu
Okres realizacji prac
Wykonanie prac w okresie pozwalającym na
uniknięcie bezpośredniego zagrożenia dla
gatunków zwierząt
Czas realizacji
Ograniczanie szerokości pasa montażowego
Kontrola biotopów
Nieodwadnianie wykopów
Płoszenie
Uniknięcie ingerencji bezpośredniej na części
powierzchni siedliska / biotopu
Profesjonalne reagowanie na rozpoznane w terenie
sytuacje – np. złożenie lęgu na trasie budowy –
wstrzymanie robót
Nie zaburzanie stosunków wodnych w pobliżu
cennych siedlisk
Uniknięcie zaistnienia sytuacji zagrożenia dla losu
lęgu ptaka, rozrody u zwierzęcia lub płynności
Sposób zredukowania niekorzystnego oddziaływania
przedsięwzięcia na obszar
Wykluczenie możliwości spowodowania bezpośredniego
zagrożenia dla zwierząt (lęgowe, godujące etc.) na obszarze strefy
montażowej
Wykonanie nasadzeń zastępujących usunięte na etapie budowy
zakrzewienia lub drzewa. Stopniowe odtworzenie jakości całego
biotopu, siedliska uszkodzonego na etapie budowy
Ograniczenie rozmiaru zniszczeń lub uszkodzeń in situ
Przeniesienie cennych płatów, gatunków na siedliska zastępcze –
zachowanie puli genowej lub replantacja okazów na teren strefy
montażowej po zakończeniu budowy – odtworzenie siedliska.
Poprowadzenie rurociągu metodą bezinwazyjną eliminuje
negatywne oddziaływanie na siedliska, gatunki
Ograniczenie okresu negatywnego oddziaływania do czasu
spoczynku wegetacyjnego.
Ograniczenie prac do pory dziennej eliminuje negatywny wpływ
hałasu, oświetlenia etc. głównie na zwierzęta
Ograniczenie rozmiaru uszkodzeń powierzchni siedlisk / biotopów
Profesjonalne reagowanie na rozpoznane w terenie sytuacje – np.
nie zajęcie rewiru – przyspieszenie prac
Ograniczenie wpływu wahań lustra wód gruntowych na stan
siedlisk np. w okresie sezonu wegetacyjnego
Krótkookresowe zubożenie odcinków trasy w gatunki potencjalnie
lęgowe
344
Środek łagodzący
Sposób eliminacji niekorzystnego
oddziaływania przedsięwzięcia na obszar
Sposób zredukowania niekorzystnego oddziaływania
przedsięwzięcia na obszar
realizacji inwestycji
Tabela 38. Szczegółowe informacje dotyczące wdrażania środków łagodzących wpływ przedsięwzięcia na przedmioty ochrony
obszarów Natura 2000.
Środek łagodzący wpływ
przedsięwzięcia
Sposób i miejsce wdrażania oraz
odpowiedzialny za ich realizację
Stopień pewności
Terminarz wdrażania
Monitorowanie efektu
Uprzedzające wykonanie prac
budowlanych przygotowanie strefy
montażowej – wycinka krzewów i
drzew, wykoszenie runi
Wprowadzenie nasadzeń
uzupełniających
Transplantacja fragmentów płatów
siedlisk, roślin
Odcinki biotopów i siedlisk z wymagana
wycinką obejmująca potencjalne miejsca
lęgowe – krzewy, drzewa
Zabieg pewny i
skuteczny
Sezon jesienno zimowy (XI-II)
Określi nadzór przyrodniczy
Miejsca uprzednio pozbawione roślinności
drzewiastej
Wybrane gatunki w miejscach uprzednio
oczyszczonych lub siedliska zastępcze
Zabieg pewny i
skuteczny
Zabieg pewny i
skuteczny
Po zakończeniu budowy od IX do V
Przewiert pod dnem cieków wodnych
Cieki wodne, siedlisk higrofilne – 91D0,
2190
Biotopy i płaty siedlisk – w zależności od
specyfiki
Zabieg pewny i
skuteczny
Zabieg pewny i
skuteczny
Przed budową i po jej zakończeniu w
okresie po pełni sezonu
wegetacyjnego
-
Czas realizacji
Biotopy i płaty siedlisk – w zależności od
specyfiki
Zabieg pewny i
skuteczny
Ograniczanie szerokości pasa
montażowego
Szczególnie cenne i wrażliwe płaty siedlisk
– 2190, 6120
Zabieg pewny i
skuteczny
Kontrola biotopów
Wybrane odcinki trasy – potencjalne
miejsca lęgowe, rozrodu
Zabieg pewny i
skuteczny
W zależności od lokalnych potrzeb –
wymagane uwzględnienie w
harmonogramie całości robót
W zależności od potrzeb – w okresie I
- VI
Okres realizacji prac
-
345
Nieodwadnianie wykopów
Odcinki w płatach wybitnie higrofilnych
siedlisk -2190, 91D0.
Zabieg pewny i
skuteczny
Wg harmonogramu prac
Płoszenie
Biotopy ptaków- w zależności od potrzeb
Zabieg pewny i
skuteczny
W zależności od potrzeb – w okresie
III-V
346
Przeciwdziałanie sytuacjom awaryjnym
Z sytuacji awaryjnych, które mogą zaistnieć w trakcie prac budowlanych należy wymienić:
pożary na terenie budowy lub w składzie materiałów, wycieki zanieczyszczeń do gruntu. Ze
względu na te zagrożenia teren budowy i składowania materiałów powinien być odpowiednio
zabezpieczony i wyposażony w gaśnice i inne środki ochrony ppoż. Inwestor powinien
posiadać instrukcję postępowania na wypadek wystąpienia sytuacji awaryjnych.
Zanieczyszczony grunt należy usunąć z terenu awarii.
W przyszłości gazociąg i obiekty naziemne mogą być modernizowane (remont, rozbudowa)
lub zostaną zlikwidowane. W przypadku modernizacji oddziaływania na środowisko będą
podobne do opisanych przy omawianiu etapu budowy. Likwidacja polegająca na demontaży
elementów naziemnych i zapiaszczeniu rurociągu wywoła oddziaływania związane z:
 rozbiórką obiektów i demontażem urządzeń naziemnych (lokalne o niewielkiej
skali),
 zagospodarowaniem odpadów,
 niwelacją terenu, usuwaniem fundamentów i przygotowaniem terenów pod dalsze
zagospodarowanie.
Przed przystąpieniem do likwidacji obiektów naziemnych (stacji redukcyjno-pomiarowych)
należy przeprowadzić badania zanieczyszczenia gruntu i wód gruntowych. W przypadku
stwierdzenia nadmiernego zanieczyszczenia grunt należy usunąć i poddać utylizacji. Po
usunięciu zanieczyszczonego gruntu należy dokonać niwelacji przy zastosowaniu materiałów
rodzimych.
Teren po zlikwidowanych obiektach naziemnych powinien posiadać parametry i właściwości
określone w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego i powinien nadawać
się do ponownego zagospodarowania zgodnie z zapisami planu.
347
10. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII
Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA, O KTÓRYCH
MOWA W ART. 143 PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA
Planowany do realizacji gazociąg w/c będzie wykonany z nowoczesnych materiałów
specjalnie zalecanych do tego typu inwestycji, technologia jego realizacji również będzie
nowoczesnym, a jednocześnie powszechnie stosowanym i sprawdzonym w praktyce
sposobem wykonywania tego typu obiektów.
W przypadku przedmiotowej inwestycji zastosowane będą zgodnie z wymogami Najlepszej
Dostępnej Techniki (BAT – Best available technology):
- materiały bardzo dobrej jakości, nowoczesne aparaty, maszyny i armatury (gazociągi,
tłocznie, itd.);
- skuteczne zabezpieczenia antykorozyjne (nowoczesne zewnętrzne i wewnętrzne powłoki
izolacyjne, niezawodna ochrona katodowa);
- w zespołach zaporowo-upustowych zawory zamykające się automatycznie przy zbyt
szybkim spadku ciśnienia gazu;
- monitoring z oprogramowaniem szybko wykrywającym stany zagrożenia awaryjnego,
uruchamiającym alarm oraz automatyczne działania zabezpieczające;
- niezawodny podwójny system łączności (światłowodowy i telefoniczny) wykluczający
przerwy w działaniu systemu monitoringu;
- sterowanie komputerowe i nadzór nad pracą układu z centralnej dyspozytorni.
Planowane przedsięwzięcie stosuje więc najlepsze dostępne techniki (tzw. BAT) zalecane
przez prawo ochrony środowiska. W filozofię tą wpisuje się również stosowanie gazu
ziemnego jako nośnika energii – co jest ściśle powiązane z opisywanym w tym opracowaniu
zamierzeniem inwestycyjnym polegającym na budowie nitki tranzytowej gazociągu
wysokiego ciśnienia.
Gaz ziemny jako paliwo zastępować może w procesach wytwarzania energii inne paliwa
(węgiel, oleje opałowe). Jednym z istotnych argumentów przemawiających za szerokim
wykorzystaniem gazu jest fakt, iż jest on paliwem „przyjaznym dla środowiska”.
„Zysk ekologiczny” wynika z następujących czynników:
348
1. Gaz ziemny jest paliwem kopalnym o nieporównywalnie mniejszej zawartości
zanieczyszczeń niż pozostałe paliwa.
2. Zagrożenia środowiska związane z użytkowaniem gazu ziemnego są stosunkowo
niewielkie w porównaniu z tymi, które występują w paliwach innych nośników
energii pierwotnej.
3. Użytkowanie paliw
gazowych w
gospodarstwach domowych,
gospodarce
komunalnej i przemyśle powoduje znacznie niższe emisje substancji szkodliwych
dla środowiska (SO2, N0x, CO, pyły) niż użytkowanie innych paliw kopalnianych.
Emisję tlenków azotu podczas spalania gazu można znacznie ograniczyć poprzez
stosowanie odpowiedniej konstrukcji palników.
4. Przy prawidłowo prowadzonej eksploatacji sieci i instalacji gazowej, właściwej
konserwacji urządzeń i sprawnej wentylacji pomieszczeń, w których urządzenia te
są zainstalowane, gaz ziemny jest paliwem bezpiecznym.
5. Przy zastąpieniu węgla gazem zysk ekologiczny wynikający z użytkowania gazu
jest znaczny tak dla energetyki przemysłowej, jak i gospodarki komunalnej.
6. Gaz ziemny jest paliwem konkurencyjnym lub równoważnym w stosunku do innych
konwencjonalnych surowców energetycznych.
Wnioski:
 Paliwem najmniej szkodliwym dla środowiska w stosunku do innych konwencjonalnych
źródeł energii jest gaz ziemny;
 Przy spalaniu gazu do atmosfery emituje się około 67 razy mniej składników szkodliwych
niż przy spalaniu węgla kamiennego, w tym:
* pyłów
2500 razy mniej
* dwutlenku siarki
50 razy mniej
* dwutlenku azotu
2 razy mniej
* tlenku węgla
130 razy mniej.
349
11. WSKAZANIE, CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO
UŻYTKOWANIA ORAZ OKREŚLENIE GRANIC TAKIEGO
OBSZARU, OGRANICZEŃ W ZAKRESIE PRZEZNACZENIA
TERENU, WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DOTYCZĄCYCH
OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I SPOSOBÓW KORZYSTANIA
Z NICH
Art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska nie
uwzględnia tego rodzaju obiektów jako tych, dla których można tworzyć obszar
ograniczonego użytkowania. Z analizy planowanych rozwiązań wynika, że w czasie budowy
i eksploatacji przedmiotowej inwestycji zachowane zostaną standardy jakości ponieważ:
 planowany
gazociąg
w
fazie
eksploatacji
nie
będzie
źródłem
emisji
zanieczyszczeń do powietrza,
 propagacja hałasu będzie występowała w zakresie i o zasięgu nie powodującym
pogorszenia istniejącego klimatu akustycznego dla tego rejonu,
 planowana inwestycja zostanie zrealizowana w terenie, dla którego nie przewiduje
się konieczności ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania.
Ograniczenia w zakresie przeznaczenia tego terenu związane są, w przypadku planowanej
inwestycji z ograniczeniami technicznymi wynikającymi z prawa dot. budowy i eksploatacji
gazociągów przesyłowych:
- w części liniowej gazociągu ograniczenia w użytkowaniu związane są z wyznaczonym
pasem technologicznym, kontrolnym, natomiast
- w odniesieniu do obiektów naziemnych tj. Zespołów Zaporowo-Upustowych granicę takiego
obszaru stanowi ogrodzenie obiektu będące jednocześnie jego strefą kontrolowaną.
350
12. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH
ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM
Jednym z podstawowych celów „Raportu z oceny oddziaływania na środowisko” jest
dostarczenie osobom zainteresowanym w/w inwestycją materiałów informacyjnych, które
mogą pomóc w rozwiązaniu konfliktów społecznych, jeżeli takie w ogóle powstaną w związku
z lokalizacją i docelowym funkcjonowaniem takiego przedsięwzięcia.
Konflikty te mogą powstawać w związku z obawą, że może nastąpić pogorszenie warunków
życia, stanu środowiska lub wyrządzone zostaną szkody właścicielom działek, na których lub
w pobliżu których wybudowany będzie gazociąg.
Jednakże w analizowanym przypadku mamy do czynienia z realizacją inwestycji liniowej,
która w swym przebiegu zlokalizowana jest częściowo na terenach cennych przyrodniczo
oraz częściowo w pobliżu siedzib ludzkich. Inwestycja liniowa przecina działki osób
prywatnych – tereny rolnicze oraz park narodowy, obszary NATURA 2000 i inne.
W wariancie I, na znacznej długości trasy gazociąg przebiega równolegle do istniejącego
gazociągu (w jego pasie technicznym).
Odczucia, jakie inwestycja ta może wywoływać u ludzi zamieszkałych w jej pobliżu, mogą
objąć głównie sferę emocjonalną np. obawa przed wybuchem, lecz informowanie ludności
zamieszkałej w pobliżu o prawidłowych i bezpiecznych rozwiązaniach technicznych oraz
technologicznych przyjętych dla takiej instalacji dystrybucji gazu, powinna obawy te
zniwelować. Ponadto w świadomości społecznej funkcjonuje już fakt lokalizacji na terenie
Gazoportu terminalu LNG, który musi docelowo zostać połączony z krajową siecią
dystrybucji gazu i jest przedsięwzięciem służącym interesom społecznym. Inwestycja ta da
również zatrudnienie pewnej grupie pracowników, tak w fazie budowy, jak i późniejszej
eksploatacji.
Inwestycje typu gazociągi stwarzają uciążliwość dla środowiska w czasie realizacji
i związane są z typowymi oddziaływaniami prac budowlanych i ziemnych:
 hałas maszyn roboczych (głównie koparek, ładowarek) i pojazdów ciężarowych;
 wibracje urządzeń stosowanych do zagęszczania powierzchni wykopów po ich
zasypaniu;
 praca agregatów prądotwórczych na potrzeby zgrzewarek, obcinarek itp.;
 emisje spalin z silników i agregatów prądotwórczych;
 miejscowe utrudnienia komunikacyjne w miejscach, gdzie wykonywane będą roboty.
351
Wszystkie te oddziaływania mają charakter krótkotrwały, o nierównej intensywności
w okresie doby i będą niwelowane przez:
a) odpowiednią organizację prac:

ich wykonywanie w godzinach rannych i okołopołudniowych z wyłączeniem okresów
nocnych,

unikanie nakładania się i piętrzenia oddziaływań o jednym charakterze (np. hałas
agregatów, wycinarek, koparek i pojazdów transportowych);

dobór powierzchniowych prac ziemnych do warunków atmosferycznych (np.
zminimalizowanie pylenia w okresach wiatrów);
b)
dobór właściwych i sprawnych narzędzi pracy do konkretnego zakresu robót,
kompleksowe przygotowanie brygady wykonawczej do prowadzenia prac z odpowiednią
dynamiką;
c) stworzenie odpowiedniego zespołu ludzi, który gwarantuje odpowiedni postęp prac przy
poszanowaniu dla otoczającego środowiska.
Jeżeli pomimo powyższego, z jakiś nadzwyczajnych przyczyn, zaistnieją lokalne konflikty
społeczne, wskazanym wówczas będzie przeprowadzenie rozprawy administracyjnej
otwartej dla społeczeństwa w ramach procedury udziału społeczeństwa. Udział społeczny
jest jedynym możliwym sposobem złagodzenia konfliktów wokół lokalizacji zamierzonej
inwestycji. Umożliwienie partycypowania zainteresowanych osób fizycznych lub organizacji
społecznych o charakterze ekologicznym w podejmowaniu decyzji, daje możliwość
wypowiedzenia się ludziom, którzy bezpośrednio zainteresowani są skutkami realizacji
projektowanego zamierzenia inwestycyjnego.
Wzajemne negocjacje mogą doprowadzić do polubownego rozwiązania konfliktu.
Należy pamiętać, że dla skuteczności prowadzonych ze społecznością negocjacji, niezbędne
będzie przestrzeganie następujących zasad:
 informacje zawarte w niniejszym raporcie powinny być udostępnianie wszystkim
mieszkańcom i przedstawicielom zainteresowanych organizacji;
 osoby odpowiedzialne za konsultacje społeczne muszą prowadzić aktywne
działania, mające na celu docieranie z informacją do najszerszego forum
odbiorców
i pozwalające
na
swobodne
wyrażanie
poglądów
wszystkim
zainteresowanym;
352
 zainteresowani winni posiadać wystarczającą ilość czasu, na zapoznanie się
z informacją, jak i na składanie swoich opinii.
Jeżeli negocjacje z zainteresowanymi inwestycją mieszkańcami spełniać będą powyższe
kryteria i rozpoczną się na wczesnym etapie procesu inwestycyjnego, należy się
spodziewać, że zakończą się one porozumieniem i przyniosą korzyść zarówno inwestorowi,
władzom administracyjnym, jak i lokalnej społeczności.
13. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU
ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
NA ETAPIE JEGO BUDOWY I EKSPLOATACJI
Jako wstępne założenia zalecanego do wdrożenia dla inwestycji monitoringu przyrodniczego
w tym w szczególności na cele i przedmioty ochrony obszarów NATURA 2000 można
wskazać:
a) na etapie realizacji inwestycji optymalnym byłoby wdrożenie monitoringu wszystkich
prowadzonych działań zapobiegawczych lub restauracyjnych, wskazuje się jako zasadne
powołanie tzw. Nadzoru Przyrodniczego, którego zadaniem byłoby m.in. wypracowanie
metod monitoringu i bieżące ich doskonalenie, zasad dokumentowania prowadzonych prac,
kontrolowanie
podejmowanych
działań
zapobiegawczych,
transplantacyjnych
lub
restauracyjnych, wskazywanie metod ograniczani wpływu na walory odkrywki i wykonywanie
okresowych (min. 2 x w roku) analiz.
b) na etapie prowadzenia odwodnień wykopów pod gazociąg; Podczas prowadzenia robót
odwodnieniowych wykonawca powinien wyznaczyć zestaw punktów pomiarowych, które
należy monitorować podczas całego czasu prowadzenia prac odwodnieniowych. Punktami
pomiarowymi powinny być budynki i obiekty budowlane (nasypy drogowe i kolejowe) oraz
drzewa, ujęcia wody itp. Jeżeli w trakcie prowadzenia prac odwodnieniowych zostaną
stwierdzone jakiekolwiek odstępstwa od stanów normalnych (pęknięcia budynków,
obsuwanie się nasypów, usychanie drzew) prace odwodnieniowe należy przerwać
i w ramach nadzoru autorskiego podjąć decyzje o prowadzeniu dalszych prac związanych
z odwodnieniem wykopów.
353
c) na etapie eksploatacji: koniecznym jest monitorowanie wszystkich wykonanych w związku
z budową gazociągu działań o charakterze ograniczającym negatywny wpływ budowy i ich
ocena (skuteczność, występujące uwarunkowania, podsumowanie) w okresie minimum 3
pełnych sezonów po zakończeniu budowy. Realizacje tych prac należy powierzyć
specjalistom z zakresu prowadzonego działania zapobiegawczego.
Wyniki prowadzonego monitoringu powinny po jego zakończeniu zostać udostępnione
(strona www, publikacja, seminarium) jako ważne doświadczenie w zakresie łagodzenia
negatywnego wpływu dużych inwestycji na obszary chronione. Szczegółowy zakres
monitoringu
będzie
możliwy
do
określenia
po
przyjęciu
ostatecznych
rozwiązań
technologicznych i organizacyjnych wobec wszystkich miejsc konfliktu z walorami
przyrodniczymi.
W zakresie integralności obszarów NATURA 2000 nie ma potrzeby prowadzenia jej
monitoringu. Wynika to z faktu braku negatywnego wpływu już samej realizacji inwestycji na
integralność obszarów NATURA 2000, przez które przechodzi.
Nadzór Przyrodniczy – zakres prac
Zadaniem nadzoru przyrodniczego będzie m.in. wypracowanie metod monitoringu i bieżące
ich doskonalenie, ustalenie zasad dokumentowania prowadzonych prac, kontrolowanie
podejmowanych
działań
zapobiegawczych,
transplantacyjnych
lub
restauracyjnych,
wskazywanie metod ograniczania wpływu na walory przyrodnicze i wykonywanie
okresowych analiz.
W szczególności zakres nadzoru powinien obejmować:
Odnośnie siedlisk przyrodniczych
354
Opis działań
Nazwa siedliska i kod
Lasy i bory na wydmach
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z:
(2180)
- przeniesieniem na czas budowy płatów bażyny czarnej (Empetrum nigrum) i jej replantacja po odtworzeniu naturalnego
reliefu
powierzchni
i
próchnicznej
(A0)
warstwy
gleby,
- zabiegiem usuwania gatunków obcych – ekspansywnych neofitów drzewiastych, na obszarze siedliska w granicach
Mierzei Przytorskiej na powierzchni 6 ha.
Wilgotne
zagłębienia
międzywydmowe
(2190)
2
- pobraniem i przemieszczeniem około 5 m płatów torfowców (Sphagnum s.l.) oraz ich ponowne wprowadzenie w płat
po zakończeniu prac ziemnych,
- usunięciem zarośli krzewów w płatach siedliska (1-11) położonych na S od trasy na powierzchni 2,25 ha
Suche wrzosowiska
(4030 )
- zebraniem form przetrwalnikowych głównych gatunków budujących fitocenozę: wrzosu (Caluna vulgaris), szczotlichy
siwej (Corynephorus canescens), turzycy piaskowej (Carex arenaria) i rozłożeniem na obszarze strefy montażowej po
- zebraniem warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej na obszarze strefy montażowej po odtworzeniu reliefu
powierzchni,
- przeniesieniem kolizyjnych krzewów jałowca (Juniperus communis) lub wprowadzeniem krzewów zastępczych
355
Opis działań
(wielolatki szkółkowane min.1,5m wys. o udokumentowanym pochodzeniu z Pomorza Zachodniego) w miejsce
usuniętych w stosunku 1:2 – w razie potrzeby,
Śródlądowe
murawy
napiaskowe
- zebraniem form przetrwalnikowych głównych gatunków budujących fitocenozę tj.: szczotlichy siwej (Corynephorus
(6120)
canescens), turzycy piaskowej (Carex arenaria), kocanki piaskowej (Helichrysum arenarium) i rozłożeniem na obszarze
strefy
montażowej
po
odtworzeniu
reliefu
powierzchni;
- zebraniem warstwy urodzajnej gleby i rozścielenie jej na obszarze strefy montażowej po odtworzeniu reliefu
powierzchni
- przeniesieniem kolizyjnych krzewów jałowca (Juniperus communis) lub wprowadzenie krzewów zastępczych (wielolatki
szkółkowane min.1,5m wys. o udokumentowanym pochodzeniu z Pomorza Zachodniego) w miejsce usuniętych w
stosunku 1:2 – w razie potrzeby,
- na terenie Doliny Trzciągowskiej usunięcie ekspansywnych zarośla krzewów i drzew wkraczających w płaty muraw
ciepłolubnych i napiaskowych na powierzchni łącznej 2,00 ha.
- zebraniem form przetrwalnikowych głównych gatunków budujących fitocenozę tj.: szczotlichy siwej (Corynephorus
canescens), turzycy piaskowej (Carex arenaria), kocanki piaskowej (Helichrysum arenarium) i rozłożeniem na obszarze
strefy montażowej po odtworzeniu reliefu powierzchni.
356
Opis działań
- zebraniem warstwy urodzajnej gleby i rozścieleniem jej na obszarze pasa montażowego po odtworzeniu reliefu
powierzchni.
(6410)
- zebraniem warstwy urodzajnej gleby wraz z formami przetrwalnikowymi (kłącza, korzenie) głównych roślin budujących
siedlisko
i
rozłożeniem
jej
na
powierzchni
strefy
montażowej
po
odtworzeniu
reliefu.
- zebraniem form przetrwalnikowych głównych gatunków roślin budujących fitocenozę tj.: trzęślica modra (Molinia
coerulea), krwiściąg lekarski (Sanguisorba oficinalis), tojeść (Lysimachia s.l.), i ich wysianiem na zrekultywowanej
powierzchni strefy montażowej.
Grąd subatlantycki
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z zebraniem warstwy humusowej gleby i jej ponownym rozścieleniem na
powierzchni po zakończeniu budowy, a także z wykonaniem nasadzeń odtwarzających graba (Carpinus betulus) i dęba
(9160)
(Quercus robur).
Odnośnie gatunków flory
Opis dokładnych działań
Nazwa gatunku
Leucobryum
bielistka siwa
glaucum
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z transplantacją większych kęp mchu na stanowiskach nr: 2,4,9 i 17 na
stanowiska zastępcze.
357
Nazwa gatunku
Sphagnum
s.l.
torfowce
replantacja po odtworzeniu reliefu.
Polypodium
vulgare
Hepatica
nobilis
2
Schreber
nigrum
L.
porzeczka czarna
veris
odoratum
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem ze strefy montażowej po 5 krzewów ze stanowiska i
ich replantacja po odtworzeniu reliefu.
L.
pierwiosnka lekarska
Galium
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem kęp na siedliska zastępcze poza strefą montażową. –
na skraj najbliższego drzewostanu.
przylaszczka
Primula
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem zagrożonych płatów na stanowiska zastępcze w
pobliżu trasy gazociągu. Łączna ilość kęp do przesadzenia ok.15 o powierzchni ok.4m .
paprotka zwyczajna
Ribes
2
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem ok. 20 m płatów torfowców z pasa montażowego i ich
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem płatów poza strefę montażową przed podjęciem
realizacji prac budowlanych.
(L.)Scop.
2
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem części płatu (ok. 2m ) poza strefę montażową przed
przytulia wonna
podjęciem realizacji prac budowlanych.
Carex arenaria L.
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z pobraniem części kłączy (dł. 0,4m) w ilości ok. 400 szt. i ich
Turzyca piaskowa
posadzeniem na zrekultywowanym po budowie pasie strefy montażowej, głównie na miejscu wykopu.
358
Nazwa gatunku
Epipactis
atrorubens
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesienie, na stanowiska zastępcze w pobliżu trasy gazociągu
okazów zagrożonych zniszczeniem
(Hoffm.)Besser
Kruszczyk rdzawoczerwony
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z przeniesieniem na stanowiska zastępcze w pobliżu trasy gazociągu
Epipactis helleborine (L.)Crantz
okazów zagrożonych zniszczeniem – głównie strefa kontrolowana.
Kruszczyk szerokolistny
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z pobraniem 45-60 odcinków ukorzenionych pędów wiciokrzewu i
Lonicera periclymenum L.
posadzeniem po zakończeniu budowy na zrekultywowanej strefie montażowej.
Wiciokrzew pomorski
Helichrysum
arenarium
kocanki piaskowe
L.
Nadzór bądź bezpośrednie prace związane z zebraniem owocostanów (ok. 560 szt.) i wysiewem nasion w
odpowiednich miejscach po zakończeniu budowy i odtworzeniu reliefu strefy montażowej.
359
Odnośnie gatunków zwierząt
Kontrola biotopów – wskazane w inwentaryzacji biotopy przed podjęciem czynności przygotowujących
budowę powinny, w ramach nadzoru przyrodniczego, zostać skontrolowane w celu ustalenia
faktycznego stanu gatunku chronionego. Kontrola wskaże możliwości realizacji prac (w przypadku
braku zajęcia biotopu bądź założenia gniazda w bezpiecznej odległości możliwe będzie wydłużenie
czasu realizacji) lub faktyczny zakres nadzoru przyrodniczego, którego prace będą związane z
kontrolą lub bezpośrednimi działaniami z zakresu:
1. oczyszczenia powierzchni (m.in. skoszenie i zebranie biomasy),
2. usunięcia krzewów/drzew,
3. ewentualnych płoszeń osobników mogących przystąpić do lęgu na oczyszczonej już strefie
montażowej,
4. nasadzeń zastępczych,
5. rekultywacji gleby - odtworzenie runi łąki, wysiew mieszanki nasion traw - po zakończeniu
budowy.
6. odtworzenia reliefu terenu i nieleśnego charakteru roślinności – murawy kserotermicznych lub
wrzosowiska
z
lokalnym
udziałem
krzewów
jałowca
(Juniperus
communis)
głogu
jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) (wprowadzonym jako wieloletnie sadzonki),
7. przeniesienia kumaków na stanowiska zastępcze.
14. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW
TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE
NAPOTYKANO, OPRACOWUJĄC RAPORT
Planowane
zamierzenie
inwestycyjne
nie
jest
rozwiązaniem
nowym.
Zamierzenie
inwestycyjne jest typowe dla inwestycji infrastrukturalnej pozwalającej na przesył gazu
ziemnego. Rozwiązania techniczne gazociągów polegające na stosowaniu systemu
rurociągów wraz z elementami dodatkowymi, jakimi są zespoły zaporowo-upustowe, układ
przyłączeniowy (pomiarowo-rozliczeniowy) zlokalizowany w Goleniowie stosowane są od
dawna, projektant nie zaproponował w tym przypadku rozwiązań nietypowych, których wpływ
na środowisko byłyby nie do końca rozpoznany.
W zakresie oceny oddziaływania inwestycji na geomorfologię i biologię powierzchni brzegu
i dna Zalewu Szczecińskiego napotkano pewne trudności w przypadku identyfikacji
oddziaływań i ich skutków. Istnieją niedostatki we współczesnej wiedzy w ocenie skutków
inwestycji na obszarze dna morskiego, bo do takich wód zaliczany jest obszar Zalewu. Dno
Zalewu, formowane przez trudne do przewidzenia procesy dynamiczne, związane jest
360
z oddziaływaniem falowania sztormowego oraz złożonego systemu przepływów wody na tym
obszarze. Skutki tego oddziaływania zależą od wielu lokalnych i regionalnych czynników,
a zwłaszcza od:

częstotliwości pojawiania się falowania sztormowego, czasu trwania poszczególnych
sztormów i towarzyszących im spiętrzeń wód – cofki wody oraz napływy wody słonej,

wysokości fali podczas sztormów,

kierunków i natężenia przepływu wody słodkiej.
Wszystkie
te
czynniki,
są
związane
z
trudnymi
do
przewidzenia
warunkami
meteorologicznymi.
W analizie przyrodniczej środowiska Zalewu szczególnie ograniczające okazały się
następujące czynniki:

brak wcześniejszych danych odnoszących się do stanu i zakresu zmienności badanych
elementów przyrody ożywionej i zanieczyszczenia (m.in. ubogie wyniki badań
dotyczących zanieczyszczeń skumulowanych w osadach dennych);

ubóstwo porównawczych lub referencyjnych danych o badanych elementach przyrody
ożywionej oraz o ilościowych i jakościowych cechach występowania zanieczyszczeń
w środowisku Zalewu;

brak dostatecznej i pewnej informacji o skutkach ingerencji w środowisko Zalewu
podczas realizowania inwestycji; wpływ prac czerpalnych wykracza daleko poza miejsce
wykonania wykopu, a działania minimalizujące go (kompensacja, restytucja) są bardzo
trudne w realizacji, a nawet ich właściwym zaplanowaniu (BKP w Szczecinie, 2009);

warunki hydrogeologiczne pod dnem Zalewu Szczecińskiego są mało znane.
Na pewnych fragmentach trasy planowanej inwestycji nie były prowadzone badania
archeologiczne. Brak badań uniemożliwia pełną oceną zasobności terenu.
15. WNIOSKI
1. Raport opracowano w myśl stosownych przepisów ustawy o udostępnianiu informacji…
z uwzględnieniem szeregu aktów wykonawczych i innych ustaw branżowych po analizie
materiałów koncepcyjnych i planistycznych, wytycznych branżowych oraz po wizji
terenowej wzdłuż trasy gazociągu - lokalizacji przedsięwzięcia.
361
2. Nie przewiduje się oddziaływania transgranicznego projektowanej inwestycji przy
realizacji przedsięwzięcia zgodnie z wariantem najkorzystniejszym dla środowiska tj.
wariantem I.
3. Realizacja wariantu I, zalecanego do wykonania, jest zdecydowanie korzystniejsza od
realizacji wariantu III. Negatywne oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla
wariantu I będą zdecydowanie mniejsze niż w przypadku wariantu III tak ze względu na
aspekty przyrodnicze, jak i techniczne włączając w to ewentualne oddziaływanie
transgraniczne wariantu III.
4. Przyjęte rozwiązanie (wariant I) jest optymalne z punktu widzenia minimalizacji nakładów
inwestycyjnych i niezawodności funkcjonowania. Łączy w sobie niezawodność i trwałość
z ograniczeniem nakładów inwestycyjnych.
5. Przeprowadzona
analiza
oddziaływania
na
środowisko
projektowanej
inwestycji
wykazała, że jej uciążliwość będzie nieznaczna w fazie eksploatacji. Oddziaływanie
przedsięwzięcia na ludzi, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze, klimat, dobra
materialne, dobra kultury oraz krajobraz nie będzie miało negatywnego charakteru lub
będzie miało mało znaczący, ograniczony zasięg, przejściowo na etapie realizacji
inwestycji większy. Oddziaływanie przedsięwzięcia na faunę i florę będzie miało wpływ
negatywny, który jednak można znacznie ograniczyć poprzez zastosowanie działań
zapobiegawczych i minimalizujących opisanych w raporcie.
6. Lokalizacja gazociągu i towarzyszących obiektów naziemnych w wariancie I (ze
zmianami) w kontekście położenia względem prywatnych działek i budynków
mieszkalnych oraz otoczenia terenami cennymi przyrodniczo jest optymalna.
7. Związane z realizacją inwestycji zmiany komponentów środowiska będą miały charakter
lokalny i będą ograniczone w czasie. Większa ingerencja nastąpi w fazie budowy
i skierowana będzie głównie na powierzchnię ziemi.
362
8. W trakcie robót wykonawczych należy zwrócić szczególną uwagę, aby nie nastąpiło
zanieczyszczenie wód podziemnych i wód powierzchniowych (hydrauliczna próba
szczelności). Jakość tych wód, przy spełnieniu warunków prawidłowego prowadzenia
prac ziemnych i montażowych, nie powinna ulec zmianie, a ich zasoby nie powinny
zostać naruszone.
9. Biorąc pod uwagę przyjęte rozwiązania techniczne, możliwość emisji gazu ziemnego
będzie ograniczona do minimum. W przypadku prawidłowej, bezawaryjnej eksploatacji
gazociągu emisja nie nastąpi. Kontrolowane, sporadyczne upusty gazu będą związane
z okresowymi przeglądami oraz wystąpią w trakcie napełniania gazociągu gazem, jego
odpowietrzania i zaazotowania układu.
10. Zasięg oddziaływania inwestycji na otoczenie w zakresie hałasu przy normalnej pracy
systemu będzie mieścić się w granicach działki.
11. Budowa i eksploatacja systemu dystrybucji gazu nie stworzy zapotrzebowania na energię
elektryczną w ilościach warunkujących budowę źródeł energetycznych, wobec czego nie
będzie
źródeł
stwarzających
potencjalne
zagrożenie
elektromagnetycznym
promieniowaniem niejonizującym, szkodliwym dla ludzi i środowiska.
12. Nie ma konieczności ustalenia dodatkowego obszaru ograniczonego użytkowania dla
gazociągu.
13. Zaprojektowane rozwiązania spełniają wymagania najlepszych dostępnych technik
(BAT). Maksymalną niezawodność systemu dla tranzytowego przesyłu gazu zapewnią
dobrej jakości wykonawstwo z zastosowaniem najlepszych materiałów, przestrzeganie
reżimów eksploatacyjnych, prowadzane terminowo prace konserwacyjno – remontowe,
okresowe kontrole i przeglądy techniczne oraz wprowadzenie systemu ciągłego
monitorowania sieci przesyłowej.
363
14. Wobec celu, jakiemu ma służyć inwestycja, podstawowym założeniom jej realizacji
mającym na celu dywersyfikację dostaw gazu jako ekologicznego nośnika energii
zapewniającego zminimalizowanie oddziaływania na środowisko naturalne i ludzi oraz
naturalnym cywilizacyjnym wymogom dzisiejszych czasów nie ma zagrożenia, że
wystąpią merytorycznie uzasadnione konflikty społeczne.
WNIOSEK KOŃCOWY
Planowany do realizacji gazociąg jest inwestycją, która nie będzie oddziaływała na
poszczególne komponenty środowiska w trakcie bezawaryjnej eksploatacji, negatywny
wpływ będzie zauważalny jedynie w fazie prac budowlano - montażowych.
Prawidłowy z punktu widzenia techniki i technologii przebieg tych prac, przestrzeganie
zaleceń niniejszego raportu oraz dotrzymanie reżimu wykonawczego, jak i później na etapie
eksploatacji reżimu użytkowania i utrzymania w dobrym stanie technicznym, w znaczący
sposób ograniczy negatywny lub potencjalnie negatywny wpływ zamierzonej inwestycji na
środowisko przyrodnicze.
W okresie eksploatacji obiekt powinien funkcjonować niezawodnie i zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa, nie stwarzając problemów dla otoczenia.
Mając na uwadze dostępność i szczegółowość danych świadczących o oddziaływaniu
planowanego
gazociągu
na
środowisko
na
etapie
decyzji
o
środowiskowych
uwarunkowaniach, a także fakt, że inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na
obszary objęte ochroną i nie będzie się wiązać z kumulacją oddziaływań, proponuje się
rozważyć niezalecanie ponownej oceny oddziaływania na środowisko, w myśl art. 82 ust
2 przywoływanej powyżej ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko.
364
16.
STRESZCZENIE
W
JĘZYKU
NIESPECJALISTYCZNYM
INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE
Niniejsza inwestycja polegać będzie na budowie gazociągu przesyłowego wysokiego
ciśnienia o parametrach: średnica DN 800; ciśnienie 10,0 MPa. Gazociąg ten docelowo
połączy Terminal LNG Świnoujście z punktem wejścia gazu do krajowego systemu
przesyłowego w węźle Goleniów. Aby podkreślić rangę inwestycji i jej charakter nadrzędnego
dobra publicznego Rada Ministrów w dniu 19 sierpnia 2008 r. wydała uchwałę nr 167/2008
w sprawie działań mających na celu dywersyfikację dostaw gazu ziemnego do Polski.
Inwestycja ta kwalifikuje się do Grupy I jako przedsięwzięcie, dla którego sporządzenie
raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe.
Trasa
planowanej
inwestycji
liniowej
była
rozpatrywana
wariantowo.
Początkowo
rozpatrywane były cztery warianty przebiegu gazociągu. Po przeanalizowaniu różnych
aspektów wykonalności przedsięwzięcia i ich uwarunkowań lokalizacyjnych
– do
ostatecznego rozważenia w Raporcie pozostawiono dwa warianty:
 Wariant I – lądowy o długości około 80 km. Projektowany gazociąg będzie
przebiegał z zachodu na wschód wyspy Wolin (z rejonu Świnoujścia w kierunku
miasta Wolin), a po przekroczeniu wyspy na południe w kierunku miejscowości
Stepnica i dalej w stronę Goleniowa.
 Wariant III – podwodno - lądowy, o długości 68,8 km – w tym: odcinek wodny –
27,6 km, i lądowy 41,2 km. Projektowany gazociąg w początkowym odcinku
będzie przebiegał przez zachodnią część wyspy Wolin do Zalewu Szczecińskiego
następnie przez Zalew Szczeciński w kierunku Zatoki Wódzkiej z wyjściem na ląd
na południe od miejscowości Stepnica i dalej w stronę Goleniowa.
W obu rozpatrywanych wariantach początkowym punktem gazociągu jest terminal LNG
zlokalizowany w gminie Świnoujście.
Trasa wariantów I i III pokrywa się na początkowym odcinku o długości około 4,5 km.
W rejonie Świnoujścia Przytór trasy wariantów rozchodzą się.
Dalej trasa wariantu I biegnie na wschód, w kierunku miejscowości Wolin (na znacznym
odcinku trasa nowoprojektowanego gazociągu pokrywa się z trasą istniejącego gazociągu).
Po przekroczeniu rzeki Dziwna trasa gazociągu biegnie na południe w rejon miejscowości
Stepnica.
365
Trasa wariantu III po oddzieleniu od trasy wariantu I przekracza tory kolejowe i drogę
krajową nr 3 E65 (Szosa Wolińska) biegnie na południe i przed miejscowością Przytór
przekracza drogę krajową nr 93. Dalej gazociąg kieruje się na zachód, wzdłuż południowej
skrajni drogi. W rejonie Ognickich Łęg przekracza Starą Świnę i kieruje się wzdłuż
wschodniego brzegu kanału Piastowskiego do Zalewu Szczecińskiego. Rozpoczyna się tu
podwodny odcinek trasy przebiegający w kierunku Zatoki Wódzkiej, gdzie wychodzi na ląd –
jest to trasa lądowo – podwodna.
Włączenie do istniejącego gazowego systemu przesyłowego Polski dla obu rozpatrywanych
wariantów planowane jest w okolicach miejscowości Goleniów.
Budowie gazociągu przesyłowego towarzyszyć będzie budowa urządzeń naziemnych:
zespołów zaworowo-upustowych oraz układ przyłączeniowy (pomiarowo-rozliczeniowy)
zlokalizowany w Goleniowie. Obiekty naziemne będą zajmowały niewielkie powierzchnie:

Zespoły Zaworowo-Upustowe (w ilości zależnej od długości gazociągu, min.
co 10 km) - 10x14 m

Układ przyłączeniowy - 40x60 m.
Podczas budowy gazociągu zakłada się wyznaczenie pasa montażowego o następujących
szerokościach:

dla gruntów rolnych – 26 m,

dla terenów leśnych – 18 m,
Na lądzie część liniowa gazociągu ułożona zostanie w wykopach o głębokości od 1,9 do
2,5 m i przykryta rodzimym gruntem o minimalnej miąższości 1,1 m.
Po okresie budowy, cały pas terenu wykorzystany jako teren budowlano – montażowy
przywrócony zostanie do użytkowania poprzez rozłożenie zebranej wcześniej warstwy
humusu i będzie mógł być użytkowany rolniczo bez ograniczeń, natomiast w przypadku
gospodarki leśnej bez zalesienia musi pozostać pas o szerokości 4m tj. po 2 m na stronę
gazociągu.
Na terenach leśnych dla potrzeb budowy gazociągu w pasie o szerokości 18 m musi
nastąpić wycinka lasu. Szerokość wycinanego pasa drzew będzie zależała od tego, czy trasa
gazociągu będzie przebiegała bezpośrednio przez las czy też wzdłuż urządzeń liniowych,
takich jak: linie energetyczne, istniejący gazociąg, dukty leśne. Zaplanowano taki przebieg
trasy, aby konieczne wycinki objęły jak najmniejszy obszar.
366
Długości montowanych jednorazowo odcinków (poza możliwościami technicznymi, takimi jak
ilość spawaczy, sprzętu mechanicznego, którym dysponuje wykonawca) oraz sposobu
zabezpieczenia
psa
montażowego
będzie
głównie
uzależniona
od
uwarunkowań
lokalizacyjnych danego odcinka prac montażowych.
W wariancie wodnym zakłada się ciągłe układanie gazociągu w systemie przed siebie
z rampy specjalistycznej jednostki pływającej bezpośrednio na dno wykopu o głębokości
4,0 m, a przy przekroczeniu pomocniczych torów wodnych 7,0 m poniżej dna.
Dodatkowo na skrzyżowaniach z torami wodnymi proponuje się ułożenie narzutu
kamiennego na materacach z włókniny na długości 300 m i szerokości 100 m.
W objętym opracowaniem obszarze zidentyfikowano następujące siedliska przyrodnicze
i gatunki zwierząt zamieszczone w załącznikach I i II Dyrektywy Siedliskowej oraz w
załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Są to:
o
16 siedlisk przyrodniczych z zał. I Dyrektywy Siedliskowej,
o 10 gatunków zwierząt z zał. II Dyrektywy Siedliskowej,
o 20 gatunków ptaków z zał. I Dyrektywy Ptasiej.
W obu wariantach trasa projektowanego gazociągu przebiegać będzie przez następujące
obszary chronione:

Woliński Park Narodowy,

5 Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków sieci Natura 2000 (Zalew
Szczeciński, Delta Świny, Zalew Kamieński i Dziwna, Łąki
skoszewskie, Puszcza goleniowska)

3 Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk sieci Natura 2000 (Wolin
i Uznam, Ujście Odry i Zalew Szczeciński, Uroczyska w lasach
stepnickich)

3 rezerwatów przyrody („Białodrzew Kopicki” w odl.1600m, „Olszanka” 200m
i „Karsiborskie Paprocie” 800m),

3 stref ochronnych stanowisk zwierząt (wzdłuż granic stref).
W trakcie inwentaryzacji przyrodniczej nie stwierdzono występowania gatunków roślin
wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.
Inwestycja przebiega na całej analizowanej trasie przez 16 siedlisk przyrodniczych. Łącznie
zidentyfikowano w terenie 52 płaty siedlisk, które prezentują zarówno małe powierzchnie
367
(areał kilkudziesięciu m2) jak i duże, trwałe i istotne dla walorów obszaru Natura 2000
(o areale kilku lub kilkunastu ha, aż do kilkunastu tysięcy ha). Płaty siedlisk przecinane są
projektowanymi trasami gazociągu na łącznej długości 36 093 m; w tym: 4 315 m w
wariancie I i 31 778 m w wariancie III przebiegu. Przy założeniu szerokości pasa zajętego w
trakcie budowy od 18 m w terenach leśnych do 26 m w terenach rolniczych powierzchnia
siedlisk przyrodniczych bezpośrednio objęta ingerencją procesu budowy gazociągu obejmuje
57,97 ha; w tym: 8,28 ha w wariancie I i 49,69 ha w wariancie III przebiegu.
Po okresie budowy teren pasa montażowego zostanie przywrócony do użytkowania poprzez
rozłożenie zebranej wcześniej warstwy wierzchniej humusu i będzie użytkowany, tak jak
dotychczas. Jedynie na terenach leśnych pozostanie bez zadrzewienia pas techniczny
szerokości 4 m tj. po 2 m na stronę gazociągu.
W trakcie prac budowlano-montażowych wystąpi również konieczność wycinki pojedynczych
drzew. Jest to oddziaływanie bezpośrednie na drzewostan w większości odwracalne w
długim czasie (kilkadziesiąt lat), a w pasie technicznym (na terenach leśnych) nieodwracalne
(zmiana typu siedliska).
Oddziaływanie bezpośrednie etapu budowy na siedliska priorytetowe w wariancie I będzie
przebiegało na odcinku 1 648 m i zajmie powierzchnię 1,57 ha. W wariancie III będzie
oddziaływało na odcinku 27 740 m o powierzchni łącznej 42,00 ha.
Oddziaływania będą odwracalne w krótkim terminie, jeżeli będą realizowane zalecenia
ochronne polegające na zebraniu wierzchniej warstwy humusu wraz z kłączami, bulwami
i innymi formami przetrwalnikowymi roślin w okresie przed sezonem wegetacyjnym,
a następnie rozłożenie tej ziemi na miejscu wykopu.
Siedliska wodne występują tylko na trasie wariantu III odcinek bezpośrednio narażony
wynosi 27 500 m długości i 41,25 ha powierzchni. Natomiast starorzecza i naturalne
eutroficzne zbiorniki wodne wariant ten przecina na długości 1 010 m i powierzchni 1,51 ha.
Oddziaływanie bezpośrednie na tych odcinkach jest trudne do oszacowania, gdyż w
środowisku wodnym zanieczyszczenie i zmącenie wód może przenosić się na duże
odległości i wpływać na sąsiednie siedliska. W celu zabezpieczenia się przed nadmiernymi
stratami należałoby przed przystąpieniem do robót zebrać, w miejscach występowania łąk
podwodnych lub roślinności przybrzeżnej, dużych fragmentów form przetrwalnikowych z dna
i ponownie je wprowadzić po zakończeniu robót.
W przypadku gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG
(1 gatunek bezkręgowców i 7 gat. kręgowców) stwierdzonych na terenie strefy montażowej
lub jej pobliżu oddziaływanie może mieć różny charakter.
368
Jedynym bezkręgowcem stwierdzonym na trasie gazociągu jest skójka gruboskorupowa.
Jest to małż związany z czystymi wodami. Realizacja inwestycji może wpłynąć na
zniszczenie jego środowiska życia oraz na bezpośrednie zniszczenie wielu osobników. Dla
zapobieżenia zbyt dużym stratom należy przed przystąpieniem do prac montażowych zebrać
około 1/3 osobników i przenieść na odległość minimum 500 m.
W przypadku kręgowców wodnych realizacja inwestycji w wariancie III może spowodować
okresowe zmniejszenie areału występowania. Dotyczy to następujących gatunków: minóg
rzeczny, minóg morski, łosoś, parposz, koza. W przypadku parposza i kozy realizacja
inwestycji może spowodować zniszczenie części ich tarlisk i miejsc stałego występowania.
Okresowe zmniejszenie areału występowania może dotyczyć także alozy, która ostatnio nie
była stwierdzana w tej części Zalewu Szczecińskiego, lecz też jest gatunkiem z zał. II DŚ.
Dla dwóch gatunków płazów, traszka grzebieniasta (stwierdzona na 1 stanowisku) i kumak
nizinny (2 stanowiska), inwestycja może stanowić zagrożenie, jeżeli wpłynie na pogorszenie
warunków hydrologicznych w miejscach ich występowania. Sztuczny zbiornik wodny służący
do celów przeciwpożarowych, w którym występowały traszki nie leży na trasie gazociągu,
lecz w bliskim sąsiedztwie. Zbyt długie trwanie wykopu może spowodować obniżenie
poziomu wody i pogorszenie warunków życia. W przypadku stanowisk kumaka inwestycja
może spowodować pogorszenie warunków życia w jednym stanowisku w zbiorniku w
otwartym terenie, natomiast na drugie położone w płytkim kanale koło miejscowości Budzeń
nie będzie miało negatywnego wpływu.
W wodach przybrzeżnych Zalewu Szczecińskiego i cieków z nimi połączonych spotkano
wiele śladów bytowania bobra i wydry. Oba te ssaki w ostatnich kilkudziesięciu latach
zwiększają areał swego występowania. Bezpośrednio na trasie gazociągu nie stwierdzono
stanowisk rozrodczych, a tylko ślady występowania (zgryzy bobrowe, ślady i resztki pokarmu
wydry). Wobec tego realizacja inwestycji nie będzie miała negatywnego wpływu na populację
tych zwierząt, może jedynie okresowo zmniejszyć swobodę w penetrowaniu areału
osobniczego.
W przypadku ptaków z załącznika I dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG oddziaływanie
planowanego gazociągu może mieć różnorodny charakter w zależności od sposobu
wykorzystywania przez nie środowiska.
Przeprowadzona analiza wykazała, iż planowana inwestycja będzie miała negatywny wpływ
na środowisko w fazie budowy. Jednak przy zastosowaniu działań zapobiegawczych
i minimalizujących wpływ ten można w znacznym stopniu ograniczyć. Zasadniczym
369
zaleceniem jest prowadzenie prac budowlanych w okresie od października do lutego czyli
poza sezonem wegetacyjnym roślin i lęgowym ptaków.
Przeprowadzona analiza wykazała również, iż ze względu na aspekty przyrodnicze wariant
III jest zdecydowanie mniej korzystnym do realizacji wariantem niż I. Stwierdzenie to oparto
na porównaniu wielkości obszarów cennych przyrodniczo, które naruszają poszczególne
warianty (co przedstawiono powyżej), jak również ze względu na fakt, iż przy wykonywaniu
wykopów w dnie Zalewu Szczecińskiego naruszeniu mogą ulec zgromadzone tam osady
i zanieczyszczeniu - wody zalegające pod dnem tego zbiornika.
Podczas wykonywania zakrojonych na tak szeroką skalę robót czerpalnych w materiale typu
osady doszłoby do niespotykanego w historii wzruszenia drobnych cząstek mineralnych
i komponentów organicznych, niekontrolowanego rozprzestrzenienia zanieczyszczonej oraz
bogatej w substancje organiczne zawiesiny. Mając na uwadze skomplikowany ruch wód
powierzchniowych spowodowany prądami, nie ma możliwości prognozowania rozmiarów
i skutków takiego zjawiska dla środowiska Zalewu może ono sięgnąć swoim oddziaływanie
również do niemieckiej części Zalewu (oddziaływanie transgraniczne).
Wykonana przez Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie analiza danych pochodzących z
inwentaryzacji oraz możliwości wdrożenia działań minimalizujących, jak również krótkotrwały
charakter ingerencji w środowisko wykazała na brak znaczącego negatywnego wpływu
projektowanej inwestycji w wariancie I przebiegu trasy na cele ochrony obszarów Natura
2000. Zastosowanie powyższych analiz w stosunku do wariantu III wodno- lądowego
przebiegu trasy wskazały na jego znaczący negatywny wpływ na cele ochrony obszarów
Natura 2000 w szczególności Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Ujście Odry i Zalew
Szczeciński PLH 320018
Wykazano, iż proponowany przebieg trasy gazociągu wariant I z uwagi na zakładany wpływ
na przedmiot ochrony obszarów Natura 2000, przez które on przebiega nie będzie wywierał
negatywnego wpływu na ich spójność.
Zatem realizacja inwestycji liniowej w całości na lądzie będzie stanowić znacznie mniejsze
zagrożenie dla otaczającego środowiska przyrodniczego niż realizacja odcinka gazociągu
w dnie Zalewu Szczecińskiego – co zostało uzasadnione w załączonym do niniejszego
raportu opracowaniu Biura Konserwacji Przyrody w Szczecinie oraz analizie zawartej
w rozdziale 5.2 tego raportu.
Trasy planowanego w wariancie I [lądowym] gazociągu przechodzi przez bardzo różnorodną
mozaikę siedlisk: przecina na pewnych odcinkach powierzchnie siedlisk przyrodniczych
podlegających
ochronie,
obszary
industrialne,
tereny
użytkowane
rolniczo,
wody,
370
w niektórych miejscach przebiegają również przez miejsca występowania (siedliska)
gatunków roślin i zwierząt w tym podlegających ochronie prawnej zgodnie z obowiązującymi
aktami prawnymi.
Budowa gazociągu na szeregu miejscach nieuchronnie prowadzi do powstania lokalnego
konfliktu z wymogami ochrony przyrody, przejawiającego się w trwałym zniszczeniu lub
czasowym ograniczeniu funkcjonowania siedliska czy biotopu. Dlatego też zaleca się
prowadzenie szeregu działań, które umożliwią zminimalizowanie negatywnych skutków
budowy gazociągu dla siedlisk lub gatunków. Zakres tych działań i ich jakość wynikać będzie
z możliwości wykorzystania/włączenia zaleceń w procesie wykonawstwa. Jednak w stosunku
do siedlisk o znaczeniu priorytetowym to właśnie te działania muszą stać się jednym
z podstawowych elementów uwzględnianych w technologii realizacji inwestycji. W związku
z efemerycznością lub cyklicznością występowania niektórych gatunków zwierząt oraz roślin
(chronionych) konieczne będzie uwzględnienie ich występowania i objęcie odpowiednią
ochroną (działania ochronne) już po zatwierdzeniu ostatecznego projektu i harmonogramu
jego realizacji. Wymagać to może wprowadzenia uprzedzających rozpoczęcie inwestycji
kontroli terenowych i uwzględnienie ich wyników w realizowanych pracach. Do działań takich
należą:
Działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji w fazie budowy na poszczególne płaty
siedlisk przyrodniczych
 Transplantacja płatu: zebranie wierzchniej warstwy gleby wraz z formami
rozłożenie
na
powierzchni
wykopu
(montażowej)
po
zakończeniu
prac
zasadniczych związanych z budową; działanie zalecane jako obligatoryjne
w bezpośredniej strefie wykopu;
 Transplantacja elementów siedliska (pojedyncze płaty roślin) na czas realizowania
prac i ich ponowne wprowadzenie na trasę po zakończeniu prac zasadniczych
związanych z budową;
 Prowadzenie prac w obrębie siedlisk w zalecanej porze roku;
371
 Wyprzedzające
prace
przygotowanie
powierzchni
montażowej
–
Działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji w fazie budowy na biotopy gatunków
zwierząt :
 Prace w obrębie siedlisk wykonać w zalecanej porze roku;
 Wyprzedzające prace przygotowanie powierzchni montażowej – wczesnowiosenne
(lub późnojesienne) wykoszenie runi łąk i szuwarów, zimowe usunięcie zakrzewień
dla wykluczenia możliwości przystąpienia do rozrodu.
Działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji w fazie budowy na biotopy ptaków:

prace w obrębie siedlisk wykonać w zalecanym okresie wyrażonym
miesiącami kalendarzowymi;

wyprzedzające
prace
przygotowanie
powierzchni
montażowej
–
wczesnowiosenne (lub późnojesienne) wykoszenie runi łąk i szuwarów,
zimowe usunięcie zakrzewień dla wykluczenia możliwości przystąpienia do
lęgów;

kontrola terenu – wykonywana przez ornitologa, uprzedzająca rozpoczęcie
prac
kontrola
odcinka,
pozwalająca
na
wykluczenie
ewentualnego
bezpośredniego działania negatywnego na ptaki, np. na zajęte gniazdo, para
z nielotnymi młodymi na gnieździe, kontrola taka może również z uwagi na
brak
przeciwwskazań
np.
w
postaci
lęgowych
ptaków,
umożliwić
wcześniejsze rozpoczęcie prac.
Realizacja prac z uwagi na okres ich realizacji oraz zastosowane działania minimalizujące
negatywny wpływ na środowisko, nie spowoduje wytworzenia stanu podziału obszarów.
372
W fazie eksploatacji gazociąg nie będzie w ogóle wpływał na spójność obszarów.
Wskazuje się również na brak negatywnego wpływu realizacji prac budowy gazociągu oraz
etapu jego eksploatacji na integralność obszarów Natura 2000, przez które proponuje się
przebieg trasy gazociągu.
rosnących drzew, które nie znajdują się w sąsiedztwie trasy planowanego gazociągu wg
wariantu I.
pojedyncze drzewa lub grupy drzew. Istniejące, jak i proponowane do utworzenia pomniki
przyrody występujące na terenie gminy Międzyzdroje nie rosną w obszarze trasy
projektowanego gazociągu przesyłowego (w Wariancie I). Jedynie na odcinku pomiędzy
miejscowościami Zalesie – Wicko trasa gazociągu przebiega w dalszym
rejonie od
rosnących buków i dębów kwalifikowanych jako istniejące i projektowane pomniki przyrody,
co jednak nie stwarza bezpośredniego zagrożenia dla chronionych obiektów.
Na obszarze gminy Stepnica trasa projektowanego gazociągu w Wariancie I przebiega w
bliskim sąsiedztwie dwóch projektowanych
pomników przyrody(15m od obrysu korony
najbliżej zlokalizowanego drzewa), tj. w okolicy miejscowości Stepnica projektowany
gazociąg przecina drogę lokalną wzdłuż której rośnie szpaler dębów szypułkowych,
natomiast w okolicy miejscowości Budzeń trasa (dla obu wariantów) biegnie w pobliżu
jednego dębu szypułkowego, ale w bezpiecznej odległości (>15m od obrysu korony).
W obrębie gminy Goleniów trasa gazociągu w obu wariantach prowadzi w sąsiedztwie
budynku leśniczówki w Krępsku, na której to posesji rośnie świerk pospolity mający status
pomnika przyrody. Znajduje się też tam proponowany do uznania jako pomnik przyrody buk
zwyczajny rosnący również na podwórzu posesji w sąsiedztwie istniejącego pomnika
przyrody. Z kolei w okolicy miejscowości Danowo trasa gazociągu przecina tory kolejowe,
w rejonie których występuje aleja dębów szypułkowych proponowana do uznania za pomnik
przyrody.
W miejscach, gdzie trasa inwestycji przebiega w stosunkowo bliskim sąsiedztwie
istniejących, projektowanych oraz proponowanych pomników przyrody - dotyczy to 1 miejsca
w gminie Stepnica oraz 1 miejsca w gminie Goleniów - proponuje się nieodwadnianie
373
wykopów i prowadzenie ich przy użyciu ścianek szczelnych (w porach suchych) lub zimą,
kiedy podłoże jest zamarznięte.
Miejsca występowania pomników przyrody nieożywionej w postaci formacji geologicznych,
nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych oraz fragmenty eksploatowanych
i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych znajdują się w znacznej odległości
od wyznaczonej trasy gazociągu.
Wpływ planowanej inwestycji [wariant lądowy] polegającej na budowie przesyłowego
gazociągu wysokiego ciśnienia na wody powierzchniowe i podziemne wiąże się główne
z okresem budowy. W szczególności dotyczy to obszarów podmokłych, gdzie wykonany
wykop stanowić będzie swoisty dren dla płytko występujących wód gruntowych.
zasięgu płytko zalegających wód gruntowych (do głębokości 2,0 m p.p.t.). Również
w dalszym przebiegu trasy gazociągu od miejscowości Żarnowo i dalej przez cały obszar
374
wypompowywania wody z wykopu [sposoby odwodnienia wykopu szerzej omówiono
w podrozdziale 6.2.1].
poziomów
czwartorzędowych
wód
podziemnych
i
występuje
zjawisko
infiltracji
przeszkód w postaci rzek, cieków powierzchniowych oraz rowów melioracyjnych będzie
Znajdujące w rejonie planowanej trasy ujęcie wód podziemnych w miejscowości Trzciągowo
ujmuje wody z czwartorzędowej warstwy wodonośnej. Warstwa ta zalega bezpośrednio na
utworach mezozoiku, od góry chroniona jest warstwą gliny stanowiącej osłonę przed
infiltracją zanieczyszczeń do wód warstwy wodonośnej. Obecnie ujęcie to nie posiada
ważnej
decyzji pozwolenia wodnoprawnego tak dotyczącej
ujmowania wody,
jak
i zatwierdzającej strefy ochronne.
375
ochronnej i docelowo studnia ta przewidziana została do likwidacji.
Przebieg trasy gazociągu [wariant I] w pobliżu 2 ujęć wody (Trzciągowo i Budzeń) w fazie
budowy, jak i w fazie eksploatacji nie będzie mieć wpływu zarówno na poziom jak i chemizm
tych wód w studniach.
hydraulicznej gazociągu (zgodnie z uzyskanym pozwoleniem wodnoprawnym) - nie powinna
ulec zmianie.
Planowany gazociąg zaprojektowany i wykonany przy zastosowaniu nowoczesnych
technologii (BAT) i z wykorzystaniem najlepszej jakości materiałów (wysokiej jakości stal
z trójwarstwową polietylenową powłoką zewnętrzną) oraz z najnowocześniejszym systemem
zabezpieczeń (system ochrony katodowej wraz z monitoringiem szczelności) daje gwarancję
376
bezkolizyjnej eksploatacji zabezpieczając przed awaryjną emisją gazu do środowiska, wód
powierzchniowych i podziemnych.
W fazie budowy liniowej części gazociągu na użytkach rolnych, obszarach łąkowych
i leśnych podczas wykonywania wykopu, a następnie jego zasypywania może dojść m.in. do
wymieszania poszczególnych warstw profilu glebowego, zniekształcenia struktury gleb,
utraty substancji organicznych i degradacji jej aktywności biologicznej. Dlatego prace
ziemne winny być wykonywane ze szczególną starannością, szczególnie na obszarach
cennych siedliskowo.
W strefie transportowo – montażowej lub na obszarach, gdzie lokalizowane będzie zaplecze
placu budowy (obligatoryjnie lokowane poza terenami cennymi przyrodniczo) może dojść do
skażenia gleby substancjami ropopochodnymi (awaryjny wyciek paliwa z silnika).
Ewentualne zanieczyszczenia gruntu substancjami ropopochodnymi muszą być niezwłocznie
likwidowane poprzez zdjęcie zanieczyszczonej warstwy ziemi i wywóz jej poza teren budowy
do utylizacji. Nie należy dokonywać w obszarze montażowym żadnych napraw sprzętu
mechanicznego, nie tankować paliwa. Odpady muszą być gromadzone tylko w miejscach
wyznaczonych.
naruszy również stan mikrofauny środowiska glebowego, lecz jedynie na szerokości wykopu.
Po zakończeniu prac ziemnych nastąpi rekultywacja terenu całego pasa roboczego, której
zadaniem będzie doprowadzenie tego terenu do stanu możliwie najbliższego stanowi
pierwotnemu.
Tereny wykorzystywane rolniczo będą mogły być użytkowane bez ograniczeń, natomiast
w przypadku gospodarki leśnej, bez zalesienia musi pozostać pas o szerokości 4m tj. po 2 m
W czasie trwania prac
budowlano - montażowych wystąpi zanieczyszczenie atmosfery
zanieczyszczenia gazowe, a także gazów spawalniczych powstających podczas spawania
rur oraz robotami ziemnymi (prowadzenie wykopów) powodujących pylenie materiału
ziemnego. Zarówno emisje spalin, jak i zapylenie powietrza w fazie budowy są okresowe i ze
377
względu na krótki czas ich występowania nie podlegają ograniczeniom ujętym w aktach
prawnych.
powietrza atmosferycznego w przypadku konieczności utrzymania bezpieczeństwa przesyłu
oraz
w
czasie
prowadzenia
prac
konserwacyjnych
i remontowych.
Tego
typu
niezorganizowane emisje [prowadzone przez wyszkolonych specjalistów] mogą mieć miejsce
na terenie obiektów naziemnych: śluzy (Świnoujście) oraz w planowanych na trasie
gazociągu przesyłowego Zespołach Zaporowo – Upustowych.
z przypadkiem niekontrolowanego wypływu gazu z gazociągu do atmosfery, który może mieć
tylko miejsce w przypadku awarii polegającej na rozszczelnieniu gazociągu w wyniku działań
osób trzecich.
gazociągu.
Ewentualna
emisja
gazu
ziemnego
wysokometanowego
związana
z
awarią
-
rurociągów, itp.
powodowanych
przez
korozję.
Skutecznym
zabezpieczeniem
przeciwkorozyjnym
Przy zaprojektowaniu rozwiązań o możliwie maksymalnej niezawodności systemu
378
sieci przesyłowej gazu, a tym samym wprowadzenia zanieczyszczeń gazowych do
atmosfery.
W fazie budowy źródłem hałasu emitowanego do otaczającego środowiska będą urządzenia
wykorzystywane przy pracach ziemnych (koparka, spychacz, itd.) oraz przy pracach
montażowych (agregat prądotwórczy, sprężarka, dźwig, ładowarka itp.), jak również środki
transportu. Głośność pracy poszczególnych urządzeń waha się w granicach 95 ÷ 109 dB.
Sumaryczny czas wykonywania prac (wszystkich czynności począwszy od wykonania
wykopu, do jego zasypania i zrekultywowania terenu) na danym odcinku to ok. 3 dniówki
robocze.
Prace wykonywane sprzętem generującym hałas będą wykonywane wyłącznie w godzinach
dziennych. Uciążliwość ta występować będzie tylko w fazie budowy i mieć będzie charakter
miejscowy oraz okresowy, a po zakończeniu prac całkowicie zaniknie.
Zabudowania
mieszkalne
usytuowane
w
najbliższej
odległości,
od
proponowanej
w wariancie I [lądowym] trasie gazociągu to: Świnoujście [odległość 12m ÷ 16m]; Wapnica
gm. Międzyzdroje [odległość - 16m]; Wolin [odległość - 23m]; Recław gm. Wolin [ odległość 25 m ]; Stepniczka gm. Stepnica [odległość - 17m ]; Kąty gm. Goleniów [odległość - 9 m].
W pobliżu terenów chronionych akustycznie prace budowlano-montażowe należy prowadzić
wyłącznie w godzinach dziennych przy ograniczonej ilości hałasotwórczego sprzętu
pracującego równocześnie.
i wysokiej częstotliwości. Wibracje pochodzące od walców wibracyjnych i kafarów będą
generowane w miejscach przewiertów w pobliżu przekraczanych cieków wodnych.
na zdrowie ludzkie.
379
(przepływy substancji w rurach) – w tym przypadku oddziaływanie to nie będzie znaczące,
gdyż planowana jest budowa podziemnych przelotowych zespołów zaporowo – upustowych.
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku - wartości dopuszczalne [szerzej
omówiono w rozdz. 6.5.2.] W rozpatrywanym przypadku lokalizacja inwestycji poza
obszarem stałego przebywania ludzi oraz istniejące techniczne możliwości doboru
odpowiednich rozwiązań technicznych, prowadzących do ograniczenia emisji hałasu, jak i
instalowanie reduktorów z tłumikami oraz umieszczanie wyposażenia stacji redukcyjnopomiarowych w pomieszczeniach zamkniętych o dobrej izolacji dźwiękochłonnej spowoduje,
iż praca planowanej stacji redukcyjno – pomiarowej nie będzie powodować pogorszenia
klimatu akustycznego na otaczającym terenie.
W przypadku realizacji inwestycji zgodnie z wariantem I oddziaływanie transgraniczne nie
wystąpi, natomiast w przypadku realizacji inwestycji w wariancie III, przy wystąpieniu
pewnych niekorzystnych warunków pogodowych i określonych kierunków przepływu wód
w Zalewie Szczecińskim może mieć miejsce oddziaływanie transgranicze.
380
Dla przedmiotowej inwestycji nie ma potrzeby wyznaczania obszaru ograniczonego
użytkowania ponieważ z analizy planowanych rozwiązań wynika, że w czasie eksploatacji tej
inwestycji zachowane zostaną standardy jakości, gdyż:

planowany gazociąg w fazie eksploatacji nie będzie źródłem emisji
zanieczyszczeń do powietrza,

propagacja hałasu będzie występowała w zakresie i o zasięgu nie
powodującym pogorszenia istniejącego klimatu akustycznego dla tego rejonu,

planowana inwestycja zostanie zrealizowana w terenie, dla którego nie
przewiduje
się
konieczności
ustanowienia
obszaru
ograniczonego
użytkowania.
Ograniczenia w zakresie przeznaczenia tego terenu związane są, w przypadku planowanej
inwestycji z ograniczeniami technicznymi wynikającymi z prawa dot. budowy i eksploatacji
gazociągów przesyłowych:
- w części liniowej gazociągu ograniczenia w użytkowaniu związane są z wyznaczonym
pasem technologicznym, kontrolnym, natomiast
- w odniesieniu do obiektów naziemnych tj. Zespołów Zaporowo-Upustowych granicę takiego
obszaru stanowi ogrodzenie obiektu będące jednocześnie jego strefą kontrolowaną.
Wybudowanie gazociągu przesyłowego wraz z towarzyszącymi obiektami naziemnymi
spowoduje, że walory krajobrazowe terenów dotychczas niezagospodarowanych obniżą się
ze względu na wycięcie roślinności w pasie prowadzonych robót, a potem na konieczność
utrzymywania w trakcie eksploatacji korytarza technicznego (na terenach leśnych).
Wprowadzenie na teren ZZU zieleni niskiej (trawy) lub średniej (krzewy) – zaleca się
wprowadzanie gatunków rodzimych - spowoduje równocześnie złagodzenie skutków
wizualnego
pogorszenia
walorów
krajobrazowych,
szczególnie
w
terenie
niezagospodarowanym, cennym przyrodniczo.
gazociągu znajdują się liczne zasoby dziedzictwa kulturowego w postaci obiektów
architektonicznych oraz stanowisk archeologicznych objętych ochroną konserwatorsko –
archeologiczną. Należą tutaj historyczne układy przestrzenne, obiekty zabytkowe wpisane do
rejestru zabytków lub typowane do wpisania w ten rejestr oraz bardzo licznie występujące
stanowiska archeologiczne.
381
Trasa projektowanej gazociągu omija zlokalizowane głównie w obrębie miejskich i wiejskich
terenów zabudowanych zabytkowe budowle, zabytkowe zespoły pałacowo – parkowe, parki,
aleje czy cmentarze, przebiegając w bezpiecznej odległości poza strefami ochrony
konserwatorskiej A i B, natomiast przechodzi przez 25 obszarów częściowej i ograniczonej
ochrony stanowisk archeologicznych oraz w pobliżu 3 obszarów częściowej i ograniczonej
ochrony stanowisk archeologicznych.
związanych z osadnictwem w okresie wczesnego średniowiecza. Trasa planowanego
gazociągu w wariancie I przebiega w bliskim sąsiedztwie 4 stanowisk archeologicznych
usytuowanych w rejonie miejscowości Wicka – Trzciągowa – Wapnicy, które to stanowiska
należą do W III - strefy ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych.
Na terenie gminy Wolin trasa planowanego gazociągu w Wariancie I w rejonie miejscowości
Dargobądź przecina dwa stanowiska ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznej
zaliczonych do stref W II i W III i dalej strefę W III. W rejonie miejscowości Mokrzyca Mała
omija istniejące tu stanowiska archeologiczne. Na północ od miejscowości Wolin trasa
planowanego gazociągu przechodzi przez 5 stref ochrony konserwatorskiej: 3 strefy W II
i 2 strefy W III. Dalej pokonując rzekę Dziwna planowany gazociąg, w okolicy miejscowości
Recław ma przebiegać przy granicy strefy W II i W III i dalej w kierunku południowym
przechodzi przez 5 stref W III oraz strefę W II.
Najwięcej stanowisk archeologicznych na obszarze gminy Stepnica znajduje się w jej
północno – wschodniej części i tam właśnie trasa planowanej inwestycji liniowej w Wariancie
I koliduje z kilkoma obszarami wyznaczonych stref ochrony tych stanowisk. W rejonie
miejscowości Jarszewko, Łąka i Racimierz trasa planowanego gazociągu w Wariancie I
przechodzi przez obszary W II częściowej ochrony i W III ograniczonej ochrony stanowisk
archeologicznych, w okolicy miejscowości Żarnowo przez obszar strefy W II, a w sąsiedztwie
miejscowości Stepnica obszar strefy W III.
Na terenie gminy Goleniów trasa planowanej inwestycji liniowej w obu wariantach w okolicy
miejscowości Krępsko przechodzi przez obszar strefy W III oraz w sąsiedztwie następnej
strefy W III. W rejonie miejscowości Żdzary i Goleniów planowany gazociąg przechodzi przez
trzy strefy W III, w okolicy miejscowości Marszewo przez 2 strefy W III, a w sąsiedztwie
miejscowości Budno przez 1 strefę W III.
Zarówno uzyskanie pozwolenia na budowę, jak i późniejsze prace budowlano – montażowe
obejmujące te odcinki trasy gazociągu prowadzone muszą być ściśle według wskazówek
i pod nadzorem Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
382
Odczuwalnym elementem zagrożenia dla ludzi planowana inwestycja może być wyłącznie
w fazie budowy, a czynnikiem powodującym to zagrożenie będzie emisja hałasu oraz spalin
samochodowych powodowana przez sprzęt pracujący na pasie montażowym. Dotyczy to
wyłącznie odcinków gazociągu, których trasa przebiega w najbliższym sąsiedztwie
zabudowy mieszkaniowej. Uciążliwości powstające w fazie budowy będą trwać bardzo
krótko, gdyż układanie odcinka gazociągu wraz z jego zasypaniem trwa bardzo krótko, przy
dobrej organizacji pracy i optymalnych warunkach terenowych profesjonalna firma
wykonawcza jest w stanie ułożyć dziennie odcinek o długości do 10 km. Zatem dyskomfort
odczuwany przez mieszkańców miejscowości leżących w rejonie trasy gazociągu będzie
chwilowy i tylko w trakcie budowy, natomiast eksploatacja gazociągu będzie niezauważalna.
W miejscowościach, gdzie trasa gazociągu przebiega w odległości kilkudziesięciu metrów od
zabudowań mieszkalno
– gospodarczych przed rozpoczęciem
robót
budowlanych
wykonawca winien uprzedzić mieszkańców o uciążliwościach, jakich mogą doświadczyć i o
czasie ich trwania.
przesyłowego wysokiego ciśnienia (wariant I) w fazie budowy spowoduje, chwilowe,
krótkotrwałe negatywne oddziaływania w rejonie aktualnego miejsca prowadzenia prac,
natomiast w trakcie eksploatacji gazociąg nie będzie powodował uciążliwości dla
otaczającego środowiska. Negatywne oddziaływania w fazie budowy mogą zostać
złagodzone dzięki zastosowaniu zaleceń wskazanych w niniejszym raporcie tzn. prace będą
prowadzone w miesiącach październik-luty, wierzchnia warstwa ziemi zostanie zebrana,
zabezpieczona, a po wykonaniu gazociągu rozłożona w miejscach, z których została zdjęta,
na obszarach leśnych, gdzie niezbędna była wycinka drzew przeprowadzone zostaną nowe
nasadzenia (oprócz pasa technicznego o szerokości 4 m bezpośrednio nad gazociągiem).
383

Raport oceny oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Gazociąg Północny

pobierz