Diagnostyka sond lambda Nowe opakowania części Boscha Filtry

Diagnostyka sond lambda Nowe opakowania części Boscha Filtry

Bosch Autospec
Nr 4/50 | zima | 2013 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl
Diagnostyka
sond lambda
Nowe opakowania
części Boscha
Filtry oleju
silnikowego
Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | spis treści
Od redakcji
Jak poradzić sobie ze Skodą Octavią,
my, z którymi pracownicy serwisów
która „poszarpuje” w czasie jazdy,
mają do czynienia w codziennej
a jej silnik pracuje nierównomiernie
pracy. Dlatego prezentujemy też
na wyższych biegach? Czy ciemnienie
tematy poruszane podczas szkoleń
oleju silnikowego zawsze świadczy
technicznych prowadzonych w Cen-
o jego zużyciu i jaka jest w tym rola
trum Szkoleniowym Bosch – tym
filtrów? Tajniki kontroli i doboru sond
razem dotyczące naprawy pomp
lambda do samochodów, zalety
wtryskowych i wtryskiwaczy zamon-
żarówek Xenon Silver i nowa kolory-
towanych w autach.
Bosch oferuje szeroki asortyment wysokiej
jakości filtrów do pojazdow.
styka opakowań produktów Boscha.
To już pięćdziesiąte wydanie
dostarczanie takich treści, które będą
To tylko niektóre z tematów porusza-
Autospeca. Przez te wszystkie lata
dla Państwa przydatne w codziennej
nych w tym numerze Autospeca.
staraliśmy się utrzymywać wysoki
pracy. Dziękujemy za zaufanie,
Zależy nam na tym, by były one
poziom merytoryczny tekstów
którym nas Państwo darzycie.
przydatne w praktyce warsztatowej,
i wychodzić naprzeciw Państwa
Zachęcamy do lektury tego i kolej-
żeby pomagały rozwiązywać proble-
oczekiwaniom. Naszym celem jest
nych wydań Autospeca.
Spis
treści
Aktualności
1 Nowe opakowania produktów
6 Zestawy do testowania systemów
Produkty
Denoxtronic w samochodach
14 Bosch C7 – kompaktowa
Przemysł
15 Xenon Silver – jasne światło
ładowarka do akumulatorów
Boscha
1 Bosch w Galerii Katowickiej
2 Spotkanie prasowe „Bosch dla
pojazdów ciężarowych”
zbliżone do dziennego
8 Bezpieczeństo gwarantowane:
nowe Audi A3
16 Alternatory i regulatory napięcia
Boscha
2 Wiek samochodowej
elektryczności
Układy i komponenty Boscha
17 Scania R500 i Bosch
9 Sonda lambda do każdego pojazdu
Porady
3 Skoda Octavia II i Superb II 1.8 TSI
10 Bosch radzi. Systematyczna
kontrola sond lambda
Technika
18 Wyrzuć śmieci, czyli filtry oleju
silnikowego w ciężarówkach
– nierównomierna praca silnika
4 Wtryskiwacze jedno- i dwusprężynowe
5 Montaż tylnych klocków hamulcowych w Mercedesie Klasy E
Bosch-Service w Polsce
12 Serwis Samochodowy
Maciejewski
13 Zapraszamy do współpracy
w sieci AutoCrew
Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych i Wyposażenia Warsztatowego firmy Robert Bosch Sp. z o.o.
ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl
Zespół redakcyjny: Anna Borsukiewicz, Artur Chrust, Marcin Dynarek, Robert Dzierżanowski, Łukasz Kałucki, Mateusz Kaim,
Marcin Kiełczewski, Sławomir Kosek, Tomasz Maciejasz, Tomasz Miluski, Tomasz Nowak, Ewa Peresada, Zbigniew Pilewski,
Jacek Pochopień, Ryszard Polit, Jacek Pudło, Iwona Rokicka, Marta Surowiec.
Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS
Opracowanie graficzne: studio CARRY
aktualności | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 1
Nowe opakowania produktów Boscha
Wśród elementów nowego opakowania sklepowe-
Rozpoczął się proces
zmiany wyglądu opakowań
go znalazły się: duże zdjęcie ułatwiające prawidłowe
produktów Boscha.
rozpoznanie produktu bez konieczności otwierania
opakowania, zestaw informacji takich jak numer
zamówieniowy, numer typu produktu, numer EAN,
podstawowe zamienniki, podstawowe zastosowania, krótkie
przedstawienie najważniejszych
cech produktu oraz charakterystyczny biały pasek z dużym logo
Boscha.
Nowe opakowanie warsztatowe zmieniło swój kolor dominujący na niebieski. Jak dotychczas
zawiera ono wielokrotnie powtórzone logo Boscha na serii białych
pasków, co pozwoli na bezbłędną
Dotychczasowe opakowania z charakterystycznymi
identyfikację wśród produktów konkurencyjnych. Duża
żółtymi elementami zostaną zastąpione przez wzory
naklejka przedstawia czytelną informację o nazwie
utrzymane głównie w tonacji niebieskiej. W przypadku
produktu, kodzie typu, numerze zamówieniowym i nume-
nielicznych produktów, jak np. akumulatorów, będą
rze EAN.
również użyte kolory czarny i szary. Opakowania będą
Numery zamówieniowe produktów Boscha pozostają
wymieniane stopniowo. Jedne z pierwszych produktów
niezmienione, niezależnie od opakowania. Proces wymia-
w nowych opakowaniach to zestawy hamulcowe Kit Super
ny opakowań dla ponad 100 tysięcy oferowanych referen-
Pro, świece zapłonowe i wycieraczki bezprzegubowe.
cji będzie stopniowy. Jego zakończenie planowane jest
Nowa kolorystyka opakowań w znacznie większym
na rok 2015. Przedstawiciele handlowi Boscha posiadają
stopniu będzie się kojarzyć z utrzymanymi w podobnej
informacje o terminach wymiany opakowań dla poszcze-
tonacji materiałami informacyjnymi i promocyjnymi,
gólnych grup produktów.
takimi jak foldery, katalogi, flagi, bannery i inne.
Bosch w Galerii Katowickiej
Sławomir Kosek
galerii. Utrzymane są one w czerni
oraz bieli i wyróżniają się lekkością
oraz elegancją. Dzięki restauracjom
Przy budowie galerii połączyły
Systems (Dźwiękowy System Ostrze-
i sklepom, do których wejście prowa-
siły trzy działy spółki Bosch.
gawczy, System Kontroli Dostępu,
dzi bezpośrednio z ulicy 3 Maja i placu
System Sygnalizacji Włamania
Szewczyka, obiekt harmonijnie
Dzięki kompleksowej ofercie produk-
i Napadu), Bosch Termotechnika
wpisuje się w najbliższe otoczenie,
tów i usług przydatnych na różnych
(pompy ciepła serii EC, pracujące
czyli ścisłe centrum dwumilionowej
etapach prac budowlanych i dostoso-
w poszczególnych butikach jako
aglomeracji.
wanych do wymagań każdego rodzaju
urządzenia klimatyzacyjno-grzew-
budynku i konstrukcji, Bosch może
cze), Bosch Elektronarzędzia (wyko-
funkcjonalny dworzec komunikacji
realizować skomplikowane projekty.
rzystanie elektronarzędzi z linii
miejskiej, z którego codziennie
Takie, które wymagają zaangażowania
niebieskiej Bosch do prac
odjeżdża ponad 800 autobusów. Tuż
wielu zespołów i zastosowania kilku
budowlanych).
obok wejścia głównego do galerii
grup produktowych. Dobrym przykła-
W nowoczesnej bryle budynku
Na poziomie „-1” znajduje się
przebiega jedna z najważniejszych
dem jest obiekt Galerii Katowickiej.
niezwykłe wnętrze dworca kolejowe-
w regionie linii tramwajowych, która
Przy jej realizacji połączyły siły trzy
go, tworzone przez 16 „kielichów”,
umożliwia wygodny dojazd do miast
działy spółki Bosch: Bosch Security
umiejętnie połączono z wnętrzami
sąsiadujących z Katowicami.
2 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | aktualności
samochodów ciężarowych, ale także
autobusów, przyczep, naczep czy
samochodów dostawczych. Przy użyciu tabletu KTS 800 Truck z zainstalowanym oprogramowaniem ESI Truck
zdiagnozował on usterki występujące
w ciężarówce.
Kolejną częścią prezentacji była
demonstracja możliwości wyważarki
i montażownicy. Ekspert Boscha
przeprowadził kompletny proces
wymiany opony i wyważenia koła
pojazdu ciężarowego, z wykorzysta-
Spotkanie prasowe „Bosch
dla pojazdów ciężarowych”
niem wszystkich dostępnych funkcji
prezentowanych urządzeń. W dalszej
części uczestnicy poznali zalety
systemu dozowania środka AdBlue –
Denoxtronic. Piotr Strzeżek, szkole-
8 października w Centrum Szkoleniowym Bosch odbyło się spotkanie
niowiec Boscha, przeprowadził test
prasowe poświęcone ofercie dla pojazdów ciężarowych.
systemu oraz opowiedział o warunkach jego serwisowania.
Spotkanie miało charakter praktycz-
Po części praktycznej Tomasz
ny, dzięki czemu przedstawiciele
Maciejasz, menadżer ds. produktów
mediów mogli przyjrzeć się pracy
Truck, omówił bogatą ofertę części
urządzeń, które znali zwykle z kata-
zamiennych do samochodów ciężaro-
logów. Na początku Grzegorz Dą-
wych, a Artur Kornaś, kierownik
browski, szkoleniowiec Boscha,
Centrum Szkoleniowego Bosch,
zaprezentował zalety testera diagno-
przedstawił obowiązującą ofertę
stycznego KTS Truck, który jest
szkoleń Boscha.
przeznaczony do badania nie tylko
Łukasz Kałucki
Wiek samochodowej elektryczności
Przed 100 laty firma Bosch wprowadziła elektryczność do samochodów.
Już w roku 1913 prądnica dostarczała prąd pierwszemu
niego akumulatora litowo-jonowego gromadzącego
na świecie elektrycznemu systemowi oświetlenia samo-
energię 0,25 kW/h oraz sieci pokładowej o napięciu 48 V.
chodu noszącemu nazwę „światła Bosch”. Z biegiem lat
Innowacyjny napęd firmy Bosch łączy 4 funkcje w ramach
prądnica zmieniła swój charakter, stając się elektrownią
jednego systemu: rekuperację, wspomaganie momentu
dla pojazdów mechanicznych. Współczesne alternatory
obrotowego, komfortową funkcję Start-Stop i funkcję
zasilają m. in. radio, elektryczne podnośniki szyb, klimaty-
jazdy siłą rozpędu przy wyłączonym silniku (tzw. tryb
zację oraz systemy bezpieczeństwa, takie jak ESP. W ukła-
żeglowania). Oszczędność paliwa uzyskiwana dzięki
dzie Boost Recuperation System firmy Bosch alternator
hybrydyzacji napędu wynosi do 15%. W warunkach
wspomaga pracę silnika spalinowego, dostarczając 10 kW
codziennej eksploatacji, z wykorzystaniem trybu żeglowa-
mocy, co pozwala oszczędzić do 15% paliwa.
nia możliwa jest dodatkowa redukcja zużycia paliwa
100 lat po wprowadzeniu na rynek elektrycznego
o 10%. Energia odzyskiwana w procesie hamowania jest
układu oświetlenia firma Bosch ponownie rozwinęła
szybko i efektywnie przekazywana do akumulatora
koncepcję alternatora: z urządzenia dostarczającego prąd
litowo-jonowego za pośrednictwem sieci 48 V. W razie
zmieniła go w niedrogi bazowy układ hybrydowy. Oprócz
potrzeby energia ta jest wykorzystywana przez alternator,
mocniejszego alternatora system składa się z odpowied-
który pełni funkcję silnika wspomagającego.
porady | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 3
Skoda Octavia II i Superb II 1.8 TSI
– nierównomierna praca silnika
Przedstawiamy kolejny z przypadków jaki trafił
ło to zjawisko. Samochód poza tym objawem nie wykazywał
na nasz „hotline techniczny”.
innych niepokojących oznak – miał moc, był dynamiczny.
Opisywane zachowanie nie powodowało zapalenia kontrol-
Problem dotyczył samochodu Skoda Octavia II z silni-
ki „Check Engine”.
kiem 1.8 TSI (oznaczenie silnika CDAA) wyprodukowanego
w 2010 roku.
Diagnoza testerem
Podczas diagnozy testerem nie stwierdzono w pamięci
Objawy
sterownika żadnej zapisanej usterki. Obserwacja „wartości
Klient zgłosił się do warsztatu zaniepokojony poszarpywa-
rzeczywistych” oraz dodatkowe pomiary oscyloskopowe
niem samochodu i nierównomierną pracą silnika podczas
nie pozwoliły na jednoznaczne wskazanie obszaru będące-
jazdy na wyższych biegach. Pojawiało się to głównie na 4 i 5
go przyczyną takiego zachowania.
biegu podczas powolnego przyspieszania w zakresie 18002500 obr./min., niezależnie od stanu cieplnego silnika. W
Czynności dodatkowe
tym zakresie prędkości obrotowej dolegliwości się utrzy-
Pomiary wiązki elektrycznej odpowiedzialnej za prawidło-
mywały, natomiast dynamiczne przyspieszanie eliminowa-
we zasilanie układu i sterownika nie wykazały
nieprawidłowości.
W warsztacie wykluczono również kwestie związane
Octavia II 1.8 / 118 kW
Nr sterownika
stary
1Z0907115F
Stan oprogramowania
stary
0010, 0020
Nr sterownika
nowy
3T0907115G
Stan oprogramowania
nowy
0010
z mechaniczną stroną silnika. Zweryfikowano:
ciśnienie sprężania,
poprawność ustawienia rozrządu,
mechanizm przestawiania faz rozrządu,
prowadnice zaworowe,
sprawność działania układu recyrkulacji spalin.
Nie stwierdzono nieprawidłowości.
Co na to dokumentacja fabryczna pojazdu?
W dokumentacji fabrycznej odnaleziono telegram techniczny dotyczący modeli Octavia II i Superb II z silnikiem
CDDA, 118 kW.
Typowe objawy:
Nierównomierna praca silnika, poszarpywanie w zakresie
niskich prędkości obrotowych 2000-2300 obr./min.,
Superb II 1.8 / 118 kW
Nr sterownika
stary
1Z0907115F
3T0907115C
Stan oprogramowania
stary
0010, 0020
0020
Nr sterownika
nowy
3T0907115G
3T0907115G
Stan oprogramowania
nowy
0010
0010
podczas lekkiego przyspieszania. Nie dochodzi do wypadania zapłonów.
Ustalenia warsztatu:
Brak błędów w pamięci sterownika, brak jednoznacznych
wskazań na potencjalną usterkę.
Techniczne uzasadnienie problemu
Powodem jest błąd oprogramowania sterownika silnika.
Rozwiązanie problemu/sposób postępowania
W przypadku wystąpienia opisanych wyżej objawów
należy przeprogramować online sterownik silnika.
Artur Chrust
4 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | porady
Wtryskiwacze jedno- i dwusprężynowe
Przez najbliższe lata trzeba będzie naprawiać pompy wtryskowe i klasyczne wtryskiwacze zamontowane w autach.
W dzisiejszych czasach dominującym
Rys. 2 Wtryskiwacz dwusprężynowy
układem zasilania silników Diesla jest
system Common Rail. Samochody,
sprężyna
naciskowa
wyposażone w klasyczne pompy
trzpień
naciskowy
tulejka zderzakowa
wtryskowe, mechaniczne czy też
sprężyna
naciskowa
korpus
filtr
szczelinowy
grzybek
elektroniczne, powoli odchodzą
do przeszłości. Jednakże w polskim
parku samochodowym wciąż dużo
jest aut wyposażonych w klasyczne
nakrętka mocująca
układy zasilania. Przez najbliższe lata
trzeba więc będzie naprawiać pompy
tulejka prowadząca
przekładka podkładka
regulacyjna
wtryskowe i klasyczne wtryskiwacze
zamontowane w tychże autach.
podkładka regulacyjna
skok drugiego
stopnia – H2
skok całkowity
=H1+H2
W związku z tym wciąż istnieje
potrzeba szkolenia z kontroli i naprawy klasycznych wtryskiwaczy.
skok pierwszego
stopnia – H1
Klasyczne wtryskiwacze przechodziły ewolucję wraz ze zmieniającymi
Do silników z wtryskiem bezpo-
się silnikami Diesla. Najstarsze silniki
się do dalszej eksploatacji. Na szkole-
z wtryskiem pośrednim wyposażane
niu mamy okazję zapoznać się
średnim montowane są wtryskiwacze
były we wtryskiwacze z rozpylaczem
z budową wtryskiwaczy z rozpyla-
z rozpylaczem otworkowym, które
czopikowym. Wtrysk paliwa był
czem czopikowym, procedurą
przez kilka otworów wtryskują paliwo
jednostopniowy, jednakże dzięki
naprawy i kontroli działania wtryski-
bezpośrednio do komory spalania.
zastosowaniu komory wstępnej bądź
wacza po naprawie (rys. 1).
Wadą tego rozwiązania jest zwiększo-
Dalszym krokiem rozwoju silni-
ny hałas i emisja toksycznych tlenków
ków Diesla było zastosowanie wtry-
azotu. Żeby praca silnika była cichsza,
sku bezpośredniego. Dzięki zaletom
wprowadzono wtryskiwacze dwu-
mają auta z takimi wtryskiwaczami,
silnika z wtryskiem bezpośrednim
sprężynowe, dzięki którym możliwy
naprawa nie może polegać jedynie
i turbodoładowaniem, czyli dobrym
jest podział dawki paliwa na wtrysk
na montażu nowego rozpylacza.
osiągom i niskiemu zużyciu paliwa,
wstępny i główny (rys. 2).
Należy zweryfikować każdy element
samochody z silnikiem Diesla stały
wtryskiwacza i sprawdzić, czy nadaje
się bardzo popularne.
wirowej, taki silnik pracował relatywnie cicho i „miękko”.
Z racji dużych przebiegów, jakie
Sprawdzenie wtryskiwaczy
czopikowych, a tym bardziej otworkowych, wymaga od technika odpowied-
Rys. 1 Wtryskiwacz z rozpylaczem czopikowym
niej wiedzy i doświadczenia. Na szkoleniu omawiamy jak sprawdzić
szczelność rozpylacza, jakość rozpylania i „chrypienie” wtryskiwacza. Jest
to charakterystyczny odgłos wydawany przez pracujący rozpylacz i zależnie od rodzaju rozpylacza, może mieć
on różną częstotliwość oraz natężenie. Negatywna ocena chrypienia
wtryskiwaczy jest najczęstszą
przyczyną ich dyskwalifikacji. Jak
prawidłowo ocenić wtryskiwacz,
można dowiedzieć się na szkoleniu.
Tomasz Miluski
porady | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 5
hamulcowych zawsze należy wymieniać blaszki ustalające tłoczek, które
zabezpieczają przed drganiami
podczas hamowania (fot 4. blaszki
mocujące tłoczek).
Niezależnie od tego, jaka część
układu hamulcowego jest wymieniana, należy pamiętać o prawidłowym
oczyszczeniu oraz konserwacji
elementów niepodlegających wymianie. Wszystkie elementy ulegające
zużyciu należy skontrolować,
a w przypadku stwierdzenia uszkodzenia wymienić na nowe.
Marcin Kiełczewski
Fot. 1
Montaż tylnych klocków
hamulcowych
w Mercedesie Klasy E
Prawidłowy montaż elementów
dociskany równomiernie, mimo
układu hamulcowego gwarantuje
działania na niego momentu ścinają-
jego skuteczną i bezawaryjną pracę.
Fot. 2
cego tłoczek, musi być wyprofilowany
tak, by siła dociskająca klocek do tar-
Układ hamulcowy to najważniejszy
czy działała tylko na części obwodu
składnik systemu bezpieczeństwa
tłoczka, a nie na jego całym obwodzie
w każdym pojeździe. Dlatego należy
(fot 2. tłoczek). Ze względu na tak
systematycznie kontrolować spraw-
ukształtowany tłoczek, podczas
ność jego działania, a w razie usterek
montażu należy pamiętać o jego
wymienić zniszczone elementy.
odpowiednim ustawieniu.
Efektywność naprawy zależy nie
Do prawidłowego ustawienia
tylko od jakości zastosowanych
tłoczka niezbędny jest specjalny
części zamiennych, ale także, a może
przyrząd – kątomierz (fot 3. zestaw
przede wszystkim, od odpowiedniej
kątomierzy), według którego należy
wymiany tych elementów.
ustawić tłoczek. Sposób ustawiania
Jako przykład niezbędnych
Fot. 3
wyznaczają nacięcia na tłoczku.
przy tym czynności niech posłuży
Tylko takie ustawienie tłoczka
montaż tylnych klocków hamulco-
przed zamontowaniem nowych
wych w samochodzie Mercedes
klocków hamulcowych gwarantuje
Klasy E (T124). W tym pojeździe na osi
prawidłowe działanie oraz bezawa-
tylnej występuje stały dwutłoczkowy
ryjną pracę przez cały okres eksplo-
zacisk (fot 1. zacisk). Aby klocek był
atacji. Przy montażu nowych klocków
Fot. 4
6 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | porady
Zestaw do DNOX1
(nr zamówieniowy 0 986 610 800)
Zestawy do testowania systemów
Denoxtronic w samochodach
System Denoxtronic pozwala
chodów osobowych, wraz z wprowa-
w motoryzacji od 2004 roku.
zredukować ze spalin samochodo-
dzeniem normy Euro 6, system DNOX
Wówczas Bosch wprowadził na
wych tlenki azotu i ograniczyć emisję
będzie powszechnie używany w au-
rynek pierwszą wersję systemu
cząsteczek stałych. Redukuje je
tach klas średniej i wyższej. Pamiętaj-
określaną jako DNOX1.
katalizator SCR wykorzystujący
my, że norma Euro 6 zacznie obowią-
do tego celu amoniak dostarczany
zywać już od 2014 roku. Widać więc,
Od tego czasu w firmie Bosch powstały
do układu wydechowego przez system
że wyraźnie rośnie rynek części,
kolejne generacje systemu: DNOX2
Denoxtronic. Dzięki niemu silnik staje
diagnostyki oraz naprawy serwisowej
i DNOX2.2 przeznaczone do samocho-
się czysty, ekologiczny i jednocześnie
samochodów wyposażonych w syste-
dów ciężarowych. W roku 2010
oszczędny.
my wtórnego oczyszczania spalin.
Systemy Denoxtronic są stosowane
wszedł do użytku również system
System zapewnia spełnianie przez
Firma Bosch, opracowując swoje
DNOX3.1 stosowany w samochodach
samochody ciężarowe norm emisji
systemy oraz podzespoły, zawsze
osobowych i dostawczych. Bosch
spalin – obecnych Euro 5 i przyszłych
bierze pod uwagę możliwość ich
ciągle pracuje nad kolejnymi wersjami
Euro 6, dlatego praktycznie wszyscy
właściwego diagnozowania i naprawy
systemu, które będą używane w przy-
producenci samochodów stosują go
serwisowej. Tak też jest w przypadku
szłościowych rozwiązaniach.
w swych pojazdach. W grupie samo-
systemów Denoxtronic, które można
porady | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 7
diagnozować na samochodzie
przy użyciu testerów z rodziny KTS
i KTS Truck. Tester diagnostyczny
posiada możliwość odczytania
i kasowania błędów systemu, testy
Zestaw do DNOX2
(nr zamówieniowy
0 986 610 450)
elementów funkcjonalnych oraz
specjalnie przygotowane funkcje
testowe, dzięki którym można sprawdzić działanie elementów modułu
tłoczącego i podzespołów dozujących.
Przy użyciu tych funkcji tester steruje
poszczególnymi podzespołami, jak
na przykład pompą tłoczącą, oraz
umożliwia określenie wydatku
tłoczonego czynnika i jej sprawności.
Aby właściwie przeprowadzić
diagnozę systemu z użyciem omówionych funkcji testowych, należy
posiadać zestawy dodatkowych
narzędzi, niezbędnych do prawidłowego wykonania badań. Przykładowo,
sprawdzając sprawność i wydajność
sprawdzenie modułów tłoczących,
uniknąć dość często stosowanej
pompy tłoczącej, podpina się wzorco-
dozujących i wtryskowych;
kosztownej metody diagnozowania
wy zawór dozujący zawarty w zesta-
sprawdzenie instalacji elektrycznej
i naprawy poprzez podmienianie
wie narzędzi. Podobnie, mierząc
systemów DNOX samochodu
komponentów. Pozwala to zaoszczę-
ciśnienia w układzie hydraulicznym
przy użyciu adapterów wpinanych
dzić czas poświęcany na naprawę
systemu AdBlue, podłącza się odpo-
w instalację elektryczną (pomiar
i wymieniać elementy rzeczywiście
wiednie manometry wykonane ze stali
rezystancji grzałek, czujników,
uszkodzone, a tym samym wykonać
zaworów itp.);
rzetelną usługę.
nierdzewnej.
W ofercie firmy Bosch są trzy
zestawy narzędzi dostarczane
w walizkach. Poszczególne zestawy są
sprawdzenie instalacji pneumatycznej systemu DNOX1.
Wykonując diagnozę systemu
przystosowane do testowania dostęp-
przy użyciu narzędzi firmy Bosch,
nych wersji systemów. Do samocho-
możemy stwierdzić, który komponent
dów ciężarowych służą dwa zestawy:
jest uszkodzony, a dzięki
jeden do testowania systemu DNOX1,
temu
a drugi do DNOX2, z tym, że część
narzędzi z zestawu DNOX1 jest
Po wykonaniu diagnozy i stwierdzeniu nieprawidłowości w działaniu
danego podzespołu można go wymienić na nowy, lub skierować do naprawy przy użyciu stanowiska testowonaprawczego systemów DNOX,
będącego również w ofercie
firmy Bosch.
Zbigniew Pilewski
wykorzystywana do testowania
DNOX2 i odwrotnie. Dlatego serwis
ciężarówkowy powinien posiadać obie
walizki. Do samochodów osobowych
i dostawczych występuje zestaw
do testowania systemu DNOX3.1.
Zestawy te zostały zaprezentowane
w niniejszym materiale.
Diagnoza systemów DNOX z użyciem przedstawionych zestawów
i testera KTS obejmuje:
kompleksowe sprawdzenie prawidłowości działania układów Denoxtronic w samochodzie obejmujące
Zestaw do DNOX3.1
(nr zamówieniowy
0 986 610 500)
8 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | przemysł
Bezpieczeństwo gwarantowane:
nowe Audi A3
Marka Audi kojarzy się kierowcom samochodów ze znakomitą jakością, wyróżniającym się designem i techniką
na najwyższym poziomie. Nowe Audi A3 jest godne podziwu na każdym polu, a zwłaszcza w zakresie
Fot.: Audi
bezpieczeństwa jazdy. W tej dziedzinie zawdzięcza to innowacyjnym rozwiązaniom firmy Bosch.
ingerencji kierowcy. Dodatkowo, jeśli
Bosch w Audi A3
Radar dalekiego
zasięgu
Kamera
wielofunkcyjna
System wycieraczek
przednich i tylnych
Wtrysk bezpośredni
benzyny
Wtrysk Diesla
– Common Rail
Sondy lambda
Alternator
Rozrusznik
Świece żarowe
Świece zapłonowe
przy prędkości jazdy poniżej 30 km/h
pojawi się ryzyko kolizji z innym
samochodem, stojącym lub poruszającym się, to w aucie wyposażonym
w ACC nastąpi automatyczne hamowanie z pełną siłą. Bosch dostarcza
wielofunkcyjny czujnik radarowy
LRR zastosowany w tym systemie.
Kamera wielofunkcyjna
Automatyczne hamowanie w groźnych sytuacjach umożliwia zastosowana w Audi A3 nowa kamera
wielofunkcyjna. Przekazuje ona
do radaru LRR informacje o obiektach wykrytych przed pojazdem.
Kamera jest również wykorzystywana w innych systemach. Wykrywając
Audi jest światowym liderem w za-
wanych w Audi A3 zasługuje system
pasy namalowane na jezdni i ocenia-
kresie elektryki i elektroniki samo-
kontroli odstępu Adaptive Cruise
jąc, czy ruch samochodu jest z nimi
chodowej. W samochodzie Audi A3
Control (ACC) z funkcją Stop&Go.
zgodny, obsługuje system ostrzegają-
oferuje technologię najwyższej klasy.
System utrzymuje samochód w odpo-
cy przed opuszczeniem pasa ruchu.
Swoją czołową pozycję w segmencie
wiedniej odległości od poprzedzają-
W systemie śledzącym obszar
samochodów kompaktowych klasy
cego pojazdu. Przy prędkościach
przed pojazdem i rozpoznającym
premium potwierdza dzięki wyposa-
jazdy w zakresie do 200 km/h auto
znaki drogowe wykrywa obowiązują-
żeniu w systemy asystenckie.
wyposażone w ten system zostanie
ce ograniczenia prędkości, na przy-
automatycznie zatrzymane, gdy
kład te związane z robotami drogo-
Adaptive Cruise Control
stanie pojazd znajdujący się
wymi. Rozpoznaje nie tylko
Na szczególną uwagę wśród opcjonal-
przed nim. Kiedy wznowi jazdę,
tradycyjne znaki, ale i o zmiennej
nych układów asystenckich zastoso-
samochód z ACC ruszy za nim bez
treści, spotykane na autostradach.
Nowe świece zapłonowe z podwójną platyną i precyzyjnie zamocowaną elektrodą masową
Bosch wyposaża 77-kilowatowe silniki
A3 w nowe świece zapłonowe z podwójną platyną (Y5KPP332), które charakteryzują się długim okresem eksploatacji.
W wyniku downsizingu (czyli zastępowania wysokolitrażowych silników
mniejszymi, ale również, bądź nawet
bardziej efektywnymi) w nowoczesnych
silnikach wzrasta ciśnienie sprężania,
co wymusza wzrost napięcia zapłonu
i odporności izolatora świecy na przebi-
cie. Bosch osiągnął to, zmieniając konstrukcję świecy zapłonowej – izolator
wydłużono o 8 milimetrów, a elektrodę masową skrócono. Precyzyjnie zamocowana elektroda masowa zapewnia
odpowiedni dostęp mieszanki paliwowo-powietrznej do iskry. Konstrukcja
świecy zapłonowej jest optymalnie dopasowana do warunków panujących
w komorze spalania i do położenia
wtryskiwacza benzyny.
układy i komponenty Boscha | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 9
Uniwersalna sonda lambda
Sonda lambda do każdego pojazdu
Obecne przepisy dotyczące norm emisji spalin są coraz bardziej restrykcyjne.
Dlatego ważny jest dokładny nadzór nad emisyjnością silników spalinowych.
Takie właśnie funkcje pełni sonda lambda. Coraz częściej
dzięki opatentowanemu złączu do montażu sond
w pojazdach montowane są równocześnie dwie sondy
uniwersalnych niepotrzebne są żadne narzędzia
lambda, które kontrolują wzajemnie swoje działanie oraz
specjalistyczne.
sterują pracą katalizatora trójfunkcyjnego. Pierwsza,
Dodatkowo sondy lambda Bosch:
regulacyjna zamontowana jest przed katalizatorem,
ograniczają emisję szkodliwych spalin;
druga, diagnostyczna – za katalizatorem.
są odporne na zabrudzenia oraz wilgoć dzięki specjalnej
Wynalezione przez firmę Bosch sondy lambda już
w 1976 roku zostały po raz pierwszy zamontowane w seryjnie produkowanym samochodzie marki Volvo. W ciągu
ponad 35 lat Bosch opracowywał i doskonalił swoją technologię. Dostarcza sondy producentom pojazdów na ich
wyposażenie fabryczne oraz dystrybutorom części zamiennych. Umożliwia w ten sposób warsztatom korzystanie
z technologii identycznych jak producentom pojazdów.
Program dedykowanych sond lambda to:
prosty i szybki montaż dzięki stosowaniu wtyku identycznego z montowanym w fabryce;
obudowie ze stali nierdzewnej spawanej laserowo;
odznaczają się dłuższą żywotnością w ekstremalnych
warunkach;
zapobiegają kosztownym naprawom katalizatora
trójfunkcyjnego;
oszczędzają nawet do 15% kosztów zużywania paliwa.
Sondy lambda, podobnie jak inne elementy pojazdu,
podlegają zużyciu. Dlatego tak ważna jest systematyczna
kontrola co około 100-160 tys. km, a w razie konieczności
wymiana sondy na nową.
Marcin Kiełczewski
pokrycie potrzeb ponad 95% wszystkich samochodów
w Europie;
jakość identyczna z produktem przeznaczonym
na pierwszy montaż.
Dodatkowo Bosch posiada program sond
uniwersalnych:
10 numerów zastępuje około 1000 numerów sond
dedykowanych, dając pokrycie około 98% rynku;
11 sond uniwersalnych szerokopasmowych do grupy
VW zastępuje 121 sond dedykowanych;
11 sond uniwersalnych planarnych do grupy VW
zastępuje 215 sond dedykowanych;
Dedykowana
sonda lambda
10 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | układy i komponenty Boscha
Bosch radzi
Systematyczna kontrola sond lambda
Jak rozpoznać
wadliwe sondy
lambda?
Kontrola grzałki sondy lambda
Możliwe przyczyny
▶ Przekaźnik nie przełącza na „Stały plus”
▶ Brak sterowania masą przez sterownik
▶ Przerwany przewód, zwarcie z masą
lub plusem
Sprawdzić zasilanie grzałki sondy lambda
Nie
Zasilanie OK?
Tak
Sonda lambda
Sprawdzić rezystancję grzałki
w temperaturze otoczenia
Uszkodzona sonda lambda
Wymienić na nową
Nie
Wartości kontrolne OK? Patrz ESI[tronic]
Tak
Rozgrzać silnik >50 °C. Zmierzyć prąd grzania
Szczegółowe instrukcje kontroli
i wartości kontrolne znajdują
się w programie ESI[tronic].
Przyczyny awarii:
▶ Uszkodzenia instalacji
elektrycznej
▶ Uszkodzenia mechaniczne
▶ Skażenie/zanieczyszczenie
▶ Przeciążenie termiczne
Objawy:
▶ Świecąca się kontrolka
(check engine)
▶ Problemy w trakcie jazdy
▶ Niestabilna praca silnika
na biegu jałowym
▶ Większe zużycie paliwa
▶ Większa emisja spalin
Możliwe następstwa:
▶ Uszkodzenie katalizatora
▶ Uszkodzenie łożysk silnika
w wyniku nierównomiernej
pracy
Uszkodzona sonda lambda
Wymienić na nową
Nie
Czy prąd grzania maleje wraz
ze wzrostem temperatury?
Tak
Sprawdzić wiązkę przewodów pod kątem:
▶ Uszkodzenia
▶ Korozji
▶ Braku styku w przyłączach
▶ Zerwania, przewodzenia, zwarcia z masą,
zwarcia z plusem i rezystancji przejścia
Wiązka kabli
Naprawić lub wymienić
wiązkę przewodów
Tak
Przyczyna zdiagnozowana?
Nie
Sterownik z przyłączem
Sprawdzić sterownik
▶ Napięcie referencyjne zgodne z wymogami?
▶ Sprawdzić przyłącze pod kątem uszkodzenia,
korozji i braku styku
Uszkodzony sterownik
Wymienić sterownik
Tak
Przyczyna zdiagnozowana?
Nie
Grzałka sondy lambda w porządku
▶ Skasować pamięć błędów
▶ Przeprowadzić jazdę próbną
▶ Skontrolować pamięć błędów
układy i komponenty Boscha | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 11
Kontrola sygnału sondy lambda
Sonda dwustanowa
Napięcie U
Warunki wykonania kontroli
▶ Układ wtryskowy OK
▶ Szczelny układ dolotowy i wydechowy
▶ Rozgrzany silnik >50 °C, bieg jałowy
Współczynnik nadmiaru powietrza λ
Sprawdzić charakterystykę sygnału
Sonda dwustanowa:
▶ Sygnał pomiędzy 0,1…0,9 V
▶ Wyższa amplituda napięcia, lepsza jakość sygnału
▶ Częstotliwość pomiędzy 0,5…3 Hz
▶ Napięcie poniżej 0,4 V uboga mieszanka
▶ Napięcie powyżej 0,5 V bogata mieszanka
Sonda szerokopasmowa:
▶ Przy lambda = 1 prąd pompy 0 mA
▶ Prąd pompy < 0 mA bogata mieszanka
▶ Prąd pompy > 0 mA uboga mieszanka
Prąd pompy lp
Sonda szerokopasmowa
Współczynnik nadmiaru powietrza λ
Uszkodzona sonda lambda
Wymienić na nową
Nie
Charakterystyka sygnału OK?
Tak
Sprawdzić wiązkę przewodów pod kątem:
▶ Uszkodzenia
▶ Korozji
▶ Braku styku we wtyczkach
▶ Zerwania, przewodzenia, zwarcia z masą,
zwarcia z plusem i rezystancji przejścia
Naprawić lub wymienić
wiązkę przewodów
Tak
Przyczyna zdiagnozowana?
Nie
Sprawdzić sterownik
▶ Napięcie referencyjne zgodne z wymogami?
▶ Sprawdzić przyłącze pod kątem uszkodzenia,
korozji i braku styku
Uszkodz
Uszkodzony
sterownik
Wymien
Wymienić sterownik
Tak
Przyczyna zdiagnozowana?
Nie
Sygnał sondy lambda w porządku
▶ Skasować pamięć błędów
▶ Przeprowadzić jazdę próbną
▶ Skontrolować pamięć błędów
12 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | Bosch-Service w Polsce
od początku lat dziewięćdziesiątych
Wiatr przynosi mi
nowe pomysły
ubiegłego wieku, jak i stąd, że
państwo Maciejewscy są rodowitymi
gruszczynianami. Pan Mirosław
pasjonował się samochodami od dzieciństwa. Pierwszego „malucha” złożył
samodzielnie z części, gdy był jeszcze
nastolatkiem. Po ukończeniu nauki
zdobywał doświadczenie, praktykując w Poznaniu, w firmie pana Zbigniewa Borsuta. Był to jak podkreśla,
pierwszy w Polsce warsztat z autoryzacją Bosch-Service, jeszcze wówczas
austriacką.
To też spowodowało, że po latach,
gdy już był właścicielem własnego
warsztatu, przystąpił do boschowskiej sieci serwisowej. – Zdawałem
sobie sprawę z jej renomy, z innowacyjności Boscha. Wiedziałem, że
szyld Bosch-Service oznacza obsługę
Pachnie świeżym tynkiem. Biuro pana Mirosława, właściciela Serwisu
porównywalną z tą w serwisach
Samochodowego Maciejewski, jest jeszcze nieurządzone, ale warsztat
autoryzowanych przez importerów
samochodowy działa "pełną parą".
pojazdów – opowiada. – Nie przewidywałem jednak, jak wiele zmian
Kończymy rozbudowę serwisu – mówi
Z większością klientów BS Macie-
spowoduje przystąpienie do sieci.
Mirosław Maciejewski, właściciel
jewski utrzymuje stałe kontakty. – Np.
Dotyczyły one nie tyle wyposażenia
Bosch-Service w Gruszczynie koło
wysyłamy im smsy przypominające,
w urządzenia i przyrządy wymagane
Swarzędza. – Jednak nawet podczas
że kończy się rejestracja auta – opo-
przez Boscha, co standardów obsługi
prac budowlanych nie przerywaliśmy
wiada pan Mirosław. – Każdy, kto
klientów. Gdy na początku, podczas
działalności. Rozbudowa zaś była
odwiedzi nas nawet z tak banalnym
szkoleń, słuchałem zasad obowiązu-
duża. Z dawnego budynku pozostała
zleceniem jak wymiana żarówki
jących w tej dziedzinie, „stukałem się
jedna ściana. Podwyższona i powięk-
w samochodzie, trafia do naszej
w głowę”. Pomyślałem jednak, że
szona hala ma obecnie 350 m². Jest
komputerowej bazy danych.
należy je wdrażać i konsekwentnie to
w niej 10 stanowisk naprawczych,
Przy dłuższych naprawach klienci
robiłem. A skutek? W 2012 roku
wcześniej było 6. Powstało też nowe
mogą skorzystać z aut zastępczych,
podczas testu tajemniczego klienta
biuro obsługi klienta z poczekalnią,
Renault Kangoo lub Fiata Pandy.
nasz warsztat uzyskał najlepszy
w której właściciele samochodów
Warsztat samochodowy Mirosła-
mogą przez okno obserwować prace
wa Maciejewskiego i jego żony, pani
przy swoim aucie, obejrzeć telewizję
Barbary, jest dobrze znany w okolicy.
lub poczytać prasę.
Zarówno dlatego, że działa już
wynik. Zdobyliśmy 99,58 punktów
na 100 możliwych.
Kolejny sukces, już tegoroczny, to
wynik przeprowadzonego we
wrześniu audytu zewnętrznego. BS
Mirosław i Barbara Maciejewscy:
Maciejewski otrzymał w nim 145
Bosch-Service to też przyjacielska sieć
punktów (na 146). – A przecież
Szkolenia i spotkania organizowane przez
jeszcze nie skończyliśmy rozbudowy
sieć Bosch-Service nie tylko przyczyniają
serwisu i nie zrealizowaliśmy wszyst-
się do zdobywania wiedzy zawodowej. Są
kich planów – komentuje pani
też okazją do spotkań, wymiany doświad-
Barbara Maciejewska. – Nawet nie
czeń, a również nawiązywania osobistych
umeblowaliśmy jeszcze gabinetu
kontaktów między BS-owcami. To dzięki
męża i mojego, bo ważniejsze było
nim powstają przyjaźnie, takie jak nasze z właścicielami serwisów w Oborni-
działanie serwisu i zapewnienie
kach, Jarocinie czy Gnieźnie.
załodze godnych warunków pracy.
Bosch-Service w Polsce | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 13
Załoga zaś jest cenna, bo 17 pracow-
ków w hali warsztatowej, rozwinięcie
po jeziorze Powidzkim. Będąc sam
ników firmy to wychowankowie
pracowni naprawiającej wtryskiwa-
na sam z żywiołem, czuję, jak zyskuję
Mirosława Maciejewskiego i są z nim
cze do systemu Common Rail w silni-
dystans do warsztatowej rzeczywi-
związani od pierwszych kroków
kach Diesla. – Następne nasuną mi się
stości. I wówczas wiatr nawiewa mi
stawianych w zawodzie.
na żaglach – uśmiecha się Mirosław
do głowy nowe pomysły.
A plany? Z tych najbliższych to
zainstalowanie kolejnych podnośni-
Maciejewski. – Pływam wraz synami
na deskach windsurfingowych
Anna Borsukiewicz
Zapraszamy do współpracy
w sieci AutoCrew
Warsztaty samochodowe stają dziś w obliczu ogromnych
wszystkich marek. Tylko kompleksowa i profesjonalna
wyzwań. Pracownicy serwisów samochodowych muszą
obsługa klientów gwarantuje dziś dotarcie do dużej grupy
nieustannie mierzyć się pod względem swoich umiejętności
klientów oraz zapewnia serwisowi przyszłość i stabilność.
z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi rozwój technologii
Oferta sieci AutoCrew skierowana jest do wielomarko-
i dynamiczny rynek. Montaż części zamiennych coraz
wych serwisów, które mają aspiracje rozwoju, postępu
częściej wymaga zastosowania wyspecjalizowanych
i osiągnięcia pozycji lidera na rynku lokalnym.
urządzeń diagnostycznych, a dla klientów coraz większe
Zachęcamy do zapoznania się z ofertą sieci na stronach
znaczenie ma jakość i poziom świadczonych usług oraz
www.auto-crew.pl. Zainteresowanym proponujemy
kompetencje pracowników punktu obsługi klienta.
również spotkanie w Państwa firmie, by bezpośrednio
Proponujemy Państwu zainteresowanie się ofertą
zaprezentować ofertę sieci AutoCrew. W tym celu prosimy
autoryzacji AutoCrew, w sieci administrowanej przez firmę
o wypełnienie formularza zgłoszeniowego znajdującego
Bosch. W jej ramach za korzystną cenę oferowana jest
się na stronie internetowej www.auto-crew.pl w zakładce
klientom jakość i kompleksowość obsługi samochodów
„Dołącz do nas”.
14 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | produkty
Bosch C7 – kompaktowa
ładowarka do akumulatorów
dzie, np. kodu radia czy ustawień
szyb elektrycznych.
Ciekawym rozwiązaniem zastosowanym w ładowarce jest funkcja
pamięci. W przypadku odłączenia
Nieodzownym wyposażeniem
coraz częściej na rynku wtórnym
zasilania ładowarki, lub odłączenia
każdego warsztatu samochodowego
akumulatorów AGM, stosowanych
przewodów od akumulatora, w pamię-
jest prostownik do akumulatorów.
w pojazdach wyposażonych w układ
ci urządzenia zapisywane jest ostatnie
Start/Stop.
ustawienie ładowania. Po ponownym
Ładowarka daje możliwość
Poza nim niezwykle przydaje się
podłączeniu proces ładowania jest
kompaktowa ładowarka – urządzenie
ładowania akumulatorów 12 V
automatycznie kontynuowany we
zajmujące bardzo mało miejsca,
oraz 24 V. Dzięki funkcji podtrzyma-
właściwym trybie.
a przy tym będące uniwersalnym
nia zasilania idealnie spełnia się
narzędziem w codziennej pracy. Taką
w roli alternatywnego źródła energii
do zacisków C7 nie zostanie doprowa-
rolę spełnia ładowarka Bosch C7. Jest
podczas wymiany akumulatora
dzane napięcie, gdy nie są one podłą-
ona przeznaczona do ładowania
w samochodzie. Gwarantuje ono
czone do biegunów akumulatora lub,
akumulatorów kwasowo-ołowiowych,
zachowanie wszystkich ustawień
gdy zostały podłączone nieprawidło-
żelowych oraz pojawiających się
systemów elektronicznych w pojeź-
wo. Zapobiega to możliwym uszkodze-
Dzięki zabezpieczeniu ładowarki,
niom elektroniki pojazdu i ładowarki.
Dzięki temu można bez ryzyka
ładować akumulatory, nie wymontowując ich z samochodu.
Funkcja ładowania podtrzymującego w ładowarce C7 umożliwia kontrolę
stanu baterii pod kątem utrzymania
wysokiego poziomu naładowania.
Pozwala to zastosować ładowarkę
w pojazdach eksploatowanych
sezonowo lub tych, które przez
dłuższy czas nie będą użytkowane, np.
dłużej oczekujących na naprawę.
Dodatkowym ułatwieniem może tu być
rozłączany kabel przyłączeniowy
do zacisków, wyposażony w bezpiecznik zabezpieczający przed zwarciem.
Ładowarka ma także funkcję
Ładowarka Bosch C7
(nr zamówieniowy
0 189 999 07M)
regeneracji. Umożliwia ona zniwelowanie skutków krótkotrwałego,
całkowitego rozładowania akumulatora, powstającej np. w sytuacji, gdy
kierowca pozostawił samochód na noc
z włączonym oświetleniem
postojowym.
Wygodę użytkowania zapewnia
uchwyt ścienny, umożliwiający łatwe
Ładowarka Bosch C7 – dostępne tryby pracy
Tryb 1 ............................ 12V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / żelowych
Tryb 2 ............................ 12V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / AGM
zwijanie kabli i przechowywanie
ładowarki w dostępnym miejscu.
Przydatny jest także uchwyt z hakiem,
Tryb 3 ............................ 12V — Tryb podtrzymania zasilania
który ułatwia zawieszenie ładowarki
Tryb 4 ............................ 12V — Tryb regeneracji
na masce silnika podczas ładowania
Tryb 5 ............................ 24V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / żelowych
akumulatora.
Tryb 6 ............................ 24V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / AGM
Marcin Dynarek
produkty | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 15
Xenon Silver – jasne światło
zbliżone do dziennego
pogodowych, np. podczas silnego
deszczu czy we mgle, kierowca
samochodu z takimi żarówkami
dzięki jasnemu światłu szybciej
rozpoznaje ewentualne zagrożenia,
Mało kto z nas przywiązuje uwagę
a dzięki większemu zasięgowi widzi
do barwy światła reflektorów
je z daleka. Pojazdy wyposażone
zo
w samochodzie. Jest to jednak bardzo
w żarówki Xenon Silver są też widocz-
ru
ważne kryterium w przypadku wyboru
ne dla innych z większej odległości.
Bosch Xenon Silver to linia
żarówek.
żarówek halogenowych dostępnych
aLudzkie oko najlepiej reaguje na świa-
w wersjach H1, H4 i H7. Są one
tło naturalne, czyli białe, lub takie,
sprzedawane w blistrach, opakowa-
którego barwa jest do niego zbliżona.
niach kartonikowych oraz zestawach
Coraz więcej nowych pojazdów jest
zawierających
ją y 2 żarówki. Opakowap
wyposażanych w żarniki ksenonowe,
aemitujące światło o wysokiej temperaturze barwowej i bardzo jasnym
świetle. Dla pojazdów mających
u
reflektory przystosowane do montażu
zwykłych żarówek rozwiązaniem
akmogą być żarówki Xenon Silver, charakwą
teryzujące się intensywnie białą barwą
światła, zbliżoną do dziennej. Dzięki
owtemu podczas jazdy w nocy oczy kierow-
Żarówki Bosch są dostępne
w opakowaniach blister, kartonik
oraz zestaw 2 sztuk
cy nie męczą się tak szybko, nawet
przy dłuższym czasie jazdy.
Wysokie natężenie oraz jasną,
zbliżoną do naturalnej barwę światła
uzyskano dzięki zastosowaniu
mieszanki gazów ksenonowych oraz
i,
użyciu specjalnej niebieskiej powłoki,
powlekającej szkło żarówki. Zastosowana warstwa pokrywająca bańkę
żarówki podnosi temperaturę
nia zawierające 2 sztuki sprawdzają
barwową, dzięki czemu światło staje
się w przypadku wymiany standardo-
się jaśniejsze, bardziej łagodne dla
wych żarówek na Xenon Silver. Ze
ludzkiego oka. Powłoka ta nie ograni-
względu na dużo jaśniejszą barwę
cza przepuszczalności światła.
światła niż w przypadku żarówek
standardowych zalecana jest wymia-
Użyty do wypełnienia gaz ksenon
sprawia również to, że żarówki te
szczególnie w trudnych warunkach
na obu żarówek jednocześnie. Dzięki
dostarczają o 50% więcej światła niż
pogodowych.
temu unika się sytuacji, kiedy każdy
standardowe. Dlatego reflektory mają
Żarówki Xenon Silver to większe
większy zasięg i zapewniają lepszą
bezpieczeństwo na drodze. Jadąc
widoczność, co odgrywa ważną rolę
nocą lub w trudnych warunkach
z reflektorów auta będzie świecił
światłem o innej barwie.
Marcin Dynarek
Program żarówek Xenon Silver
Typ
H7
H4
H1
Nr opakowanie
blister
1987301069
1987301068
1987301067
Nr opakowanie
kartonik
1987302178
1987302148
1987302118
Nr opakowanie
kartonik 2 szt. *
1987301087
1987301081
1987301080
Nazwa
Napięcie (V)
Moc (W)
Końcówka
Żarówka H7 Xenon Silver 12V 55W
Żarówka H4 Xenon Silver 12V 60/55W
Żarówka H1 Xenon Silver 12V 55W
12V
12V
12V
55W
60/55W
55W
PX26d
P43t
P14,5s
*Ze względu na inną niż standardowe żarówki barwę światła, wymieniając żarówki na Xenon Silver, warto zawsze dokonać jednoczesnej wymiany obu żarówek w samochodzie.
16 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | produkty
Alternatory i regulatory napięcia Boscha
Alternatory Boscha są stosowane w większości pojazdów
ciężarowych produkowanych w Europie.
Numery zamówieniowe alternatorów
Nazwa
Alternatory klasyczne
Alternatory klasyczne do autobusów
Alternatory kompaktowe
Nr katalogowy
0 120 468 xxx, 0 120 469 xxx
0 120 689 xxx
0 124 555 xxx, 0 124 655 xxx
Bosch oferuje jako części zamienne do swoich alternatorów regulatory napięcia o jakości identycznej jak
na pierwszy montaż. Dla odpowiedniej trwałości akumulatorów ważne jest, aby regulator był odpowiednio dobrany
i realizował funkcje przewidziane przez producenta
pojazdu. Szczególnie istotne jest to w pojazdach, które
wyposażone są w wielofunkcyjny regulator napięcia
i mocny alternator.
Cechy regulatorów napięcia firmy Bosch
idealnie dopasowane do alternatorów Boscha,
odpowiedni dobór napięcia ładowania do temperatur
otoczenia, jak i charakterystyk współpracujących
akumulatorów,
odpowiednio dobrane ograniczenia napięcia i prądu
zapobiegające uszkodzeniu alternatora przez
przeciążenie,
wielofunkcyjne regulatory posiadające łączność ze
sterownikiem realizują wszystkie przewidziane przez
producenta pojazdu funkcje dodatkowe.
Ponad 100 lat temu, w 1912 r., Bosch zaprezentował
entował
światową nowość – prądnicę z regulatorem napięcia
ana
do pojazdów mechanicznych. Prądnica, zwana
ynie
obecnie alternatorem, była początkowo jedynie
źródłem energii dla elektrycznego oświetlenia. Urządzenie to stało się podstawą
elektryfikacji urządzeń w pojazdach.
Obecnie Bosch dostarcza alternatory
dla prawie wszystkich producentów
pojazdów. Są one cenione za nowoczesne rozwiązania, solidną konstrukcję, trwałość i dostępność technologii naprawy.
We współcześnie używanych pojazdach ciężarowych
i użytkowych można spotkać dwa główne typy alternatorów Bosch: klasyczne i kompaktowe. Pierwsze z nich są
stosowane w starszych i mniej wymagających pojazdach.
Numery zamówieniowe regulatorów napięcia
Typ alternatora
Alternatory klasyczne
0 120 468 xxx, 0 120 469 xxx,
6 033 GB xxx
Alternatory kompaktowe
0 123 xxx
Natomiast alternatory kompaktowe, przy zachowaniu
wymiarów i wysokiej trwałości, mają znacznie większe
moce niż klasyczne. Dzięki zastosowaniu komunikacji
pomiędzy regulatorem napięcia a sterownikiem silnika
osiągnięto możliwość realizacji funkcji dodatkowo
oszczędzających paliwo.
Alternatory kompaktowe
0 124 xxx
Regulatory
1 197 311 300
1 197 311 304
6 033 RD 0002
1 197 311 543
1 197 311 558
F 00M 144 118
F 00M 144 119
F 00M 144 120
F 00M 144 121
F 00M 144 122
F 00M 144 123
F 00M 144 124
Marka
MAN, DAF
Wszystkie
MB
Iveco
MAN
DAF, Volvo
DAF, Iveco, RVI, Volvo
DAF
Volvo
MAN, Scania
MB, Scania
MAN
produkty | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 17
Scania R500 i Bosch
Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudziesię-
wysokoprężnym typ DC 16.19, o pojemności 16 litrów
ciu marek samochodów produkowanych w Europie.
i mocy 368 kW – wraz z wykazem niektórych części
W poprzednich numerach Autospeca prezentowaliśmy
zamiennych produkowanych do niego przez firmę Bosch
auta osobowe z wykazami części niemieckiej firmy. Ale
(klucz RB: SCA 1584). Obok nazw produktów umieszcza-
produkty z logo Bosch są także montowane w pojazdach
my numery katalogowe. W przypadku niektórych elemen-
ciężarowych.
tów są to tylko przykłady, gdyż producent dokonywał
zmian konstrukcyjnych, a wraz z nimi zmieniały się
W naszym cyklu prezentujemy samochód ciężarowy
numery katalogowe. Dlatego dobór odpowiednich części
Scania R500 produkowany od września 2007 r., z silnikiem
możliwy jest przy użyciu katalogu Bosch.
22
23
21
16 17
10
0 11
1
24
3
25
1 Alternator (NCB2 (>) 28V 40/100A)
●
Nr 0 124 655 007
2 Alternator regenerowany BX
●
Nr 0 986 047 820
3 Elektroniczny regulator napięcia
●
ładowania
4
●
5
●
6
●
7
●
8
●
9
●
8
2
Nr F 00M 144 123
Rozrusznik (GVB (R) 24V 6,0 kW)
Nr 0 001 330 008
Rozrusznik regenerowany
Nr 0 986 022 250
Pasek klinowy wielorowkowy
(8 PK 2080) dla pojazdów
z klimatyzacją
Nr 1 987 947 067
Akumulator rozruchowy
T5 12V 225AH 1150A
Nr 0 092 T50 800
Pompowtryskiwacz (UIS/PDE)
(PDE100S2027)
Nr 0 414 701 038
Końcówka wtryskiwacza
Nr 0 433 171 959
9
4
6
5
14
19
9
7
12
13
1
18
20
10 Zestaw naprawczy cewki sterującej
●
pompowtryskiwacza
Nr F 00H N37 925
11 Zestaw uszczelnień zewnętrznych
●
pompowtryskiwacza
Nr F 00H 4S0 002
12 Zasilająca pompa zębata oleju
●
napędowego (FP/ZP17H/R1S)
Nr 0 440 020 129
13 Wkład filtra paliwa
●
Nr F 026 402 107
14 Wkład filtra oleju silnikowego
●
Nr F 026 407 120
15 Wkład filtra powietrza
●
– system Donaldson
Nr 1 457433 904
16 Filtr kabinowy
Nr 1 987 431 172
17 Filtr kabinowy wstępny
(zgrubnego oczyszczania)
Nr 1 987 431 191
●
●
Fot.: ONordsieck
15
18 Zestaw serwisowy DNOX
●
filtr cieczy AdBlue
Nr F 00B H40 230
19 Moduł tłoczący cieczy AdBlue DNOX
●
Nr 0 444 010 038
20 Moduł dozujący cieczy AdBlue
●
Nr 0 444 011 026
21 Silnik wycieraczek
●
Nr 0 390 242 409
22 Pióro wycieraczki bezprzegubowe
●
Aero Twin z dyszą spryskiwacza
Nr 3 397 008 849
23 Pióro wycieraczki Twin z dyszą
●
spryskiwacza
Nr 3 397 011 238
24 Żarówka H4 o przedłużonej trwałości
●
Trucklight Maxlife 24V 75/70 W
Nr 1 987 302 742
25 Żarówka XENON D2R
●
Nr 1 987 302 903
18 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | technika
Wyrzuć śmieci, czyli
filtry oleju silnikowego
w ciężarówkach
ści powyżej 60 μm. Dla porównania,
ludzki włos ma średnicę ok. 30 μm.
Oprócz wielkości cząstek ważne
jest ich stężenie w oleju. Badania
pokazują, że przy dużym stężeniu
małe cząstki powodują zużycie
elementów silnika w takim samym
stopniu jak duże. By nie dopuścić
W oleju silnikowym
do łączenia się małych cząstek
zbierają się wszelkie
w większe, do oleju dodaje się specjal-
zanieczyszczenia, które
ne dodatki uszlachetniające. Z tego
dostały się do jednostki
powodu już po niewielkim przebiegu
napędowej z różnych
pojazdu olej silnikowy ciemnieje, lecz
źródeł. Olej silnikowy nie
nie jest to objawem jego zużycia.
jest śmietnikiem i ma
ważniejsze funkcje
Media filtracyjne
do spełnienia.
Od filtra oczekuje się, by zatrzymywał
jak najdrobniejsze cząstki i by mógł
zgromadzić ich jak najwięcej,
przy jak najmniejszych oporach
przepływu. Budowa medium filtracyjnego jest kompromisem między tymi
sprzecznymi warunkami – stopniem
dokładności filtracji, pojemnością
filtra i oporami przepływu.
Filtry to urządzenia działające
na zasadzie mechanicznej separacji
Filtr oleju typu spin-on firmy Bosch
W nowoczesnych jednostkach
silnika, ścier metalowy powstający
napędowych pojazdów użytkowych
w wyniku tarcia się o siebie rucho-
usunięcie zanieczyszczeń z oleju
mych części silnika, sadza powstała
silnikowego jest ważniejsze niż
z niecałkowitego spalania paliwa,
kiedyś. Nowe konstrukcje silników
a także niespalone paliwo i produkty
i nowoczesne formulacje oleju
rozpadu oleju (degradacji). Do oleju
utrudniają proces filtracji
przenikają także tzw. blow-by-gazy
zanieczyszczeń.
zawierające m.in. wodę, która
W oleju silnikowym znajdują się
w wyniku reakcji chemicznych
różne zanieczyszczenia: mechanicz-
przyczynia się do powstania w oleju
ne, w postaci cząstek o różnej
kwasów siarkowego i azotowego.
wielkości oraz chemiczne, powstałe
Wywołujące korozję kwasy przyspie-
m.in. w wyniku starzenia się (degra-
szają starzenie się oleju. Wszystkie te
dacji) samego oleju. Warto pamiętać,
zanieczyszczenia krążą w oleju
że filtry usuwają tylko zanieczyszcze-
w postaci zawiesiny, a zadaniem
nia mechaniczne i nie są w stanie
filtrów jest ich zatrzymanie.
zatrzymać postępującej degradacji
Z badań wynika, że za szkodliwe
oleju silnikowego, stąd konieczność
dla działania silnika są uznawane
jego okresowej wymiany.
cząstki o średnicy od 1 μm (mikrome-
Do oleju przedostają się organicz-
tra). Duże spustoszenie w elementach
ne lub nieorganiczne cząstki pyłu
silnika powodują pojedyncze cząstki
z powietrza, mechaniczne zanie-
o wielkości od 8 do 60 μm, a szczegól-
czyszczenia po procesie produkcji
nie niebezpieczne są cząstki o wielko-
technika | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 19
zanieczyszczeń. Mechanizm jest
nego. Niektóre w pełni syntetyczne
poniżej. Z punktu widzenia pojemno-
prosty – olej z zanieczyszczeniami
media filtracyjne charakteryzują się
ści media filtracyjne mają różne
opływa włókna medium filtracyjnego
dużą dokładnością filtracji i znaczną,
parametry – np. celuloza standardowa
i duże zanieczyszczenia przywierają
co nie znaczy, że wieczną,
może zgromadzić ok. 82 g zanie-
do nich w wyniku działania sił
pojemnością.
czyszczeń w 1 m², a medium w pełni
przyczepności (m.in. van der Waalsa).
Nowym trendem w konstrukcji
syntetyczne – 170 g/m².
Natomiast małe zanieczyszczenia,
medium filtracyjnego jest koncepcja
Oczywiście, im większą po-
o średnicy około 0,5 μm, poruszają się
filtra o dożywotnim okresie eksplo-
wierzchnię ma medium filtracyjne,
we wszystkich kierunkach (ruchy
atacji – pojemność takiego filtra jest
tym więcej zgromadzi ono zanie-
Browna) i jeśli nie natrafią na włókno,
ogromna, ale zatrzymuje on wyłącz-
czyszczeń. Dlatego medium filtracyj-
nie zostaną zatrzymane. Do zatrzy-
nie duże cząstki zanieczyszczeń.
ne ułożone jest w obudowie filtra
mania zanieczyszczeń różnej wielko-
Oczywiście w takiej sytuacji potrzeb-
w postaci gwiaździstych plis, dzięki
ści stosuje się więc odmienne media
ny jest drugi filtr dokładnego oczysz-
czemu uzyskuje się dużą powierzch-
filtracyjne.
czania (bocznikowy), o którym
nię filtrującą przy stosunkowo małych Tradycyjne medium filtracyjne
wykonane z celulozy (papieru) lub
papieru wzmacnianego włóknami
syntetycznymi są zastępowane
mediami złożonymi z kilku warstw,
np. celulozy, flizeliny (z włóknami
syntetycznymi), włókien syntetycznych typu meltblown czy włókien
kompozytowych. Dobór odpowiednich warstw decyduje o właściwościach medium filtracyjnego. Typowym połączeniem jest jedna warstwa
z materiału o dużej zdolności zatrzymywania zanieczyszczeń, z drugą
warstwą o wysokiej dokładności
filtracji.
Przyjmuje się, że standardowe
medium filtracyjne zatrzymuje
cząstki o wielkości 9-12 μm, ale
wykonane np. z włókien kompozytowych – już 4 μm i co więcej, dzięki
wielowarstwowej konstrukcji separuje ono 20-krotnie lepiej cząstki
o średnicy 10 μm. W naszych rozważaniach pomijamy fakt, że dokładność filtracji jest związana z prędkością przepływu oleju przez medium
filtracyjne. Ten parametr jest wielkością konstrukcyjną danego silnika.
Tak komponowane media filtracyjne mają strukturę porowatą,
a zanieczyszczenia gromadzą się
w porach. Ten rodzaj filtracji określany jest jako filtracja wgłębna. Cechą
tego rodzaju filtracji jest powolny
wzrost oporów przepływu oleju
(różnica ciśnień przed i za filtrem)
mimo zapełniania medium filtracyj-
Medium filtracyjne przed plisowaniem
20 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | technika
Produkcja filtrów jest zautomatyzowana
Budowa filtra oleju firmy Bosch
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
uszczelka, 2 wejście brudnego oleju,
gwint, 4 mocowanie pokrywy, 5 wypływ
oczyszczonego oleju, 6 zawór zwrotny,
7 medium filtracyjne, 8 usztywnienie,
9 obudowa, 10 zawór obejściowy
1
3
wymiarach zewnętrznych. Kształt
badania, w pełni syntetyczne oleje
trwałości, ale zatrzymujący większe
plis, a przede wszystkim budowa
silnikowe o wydłużonej trwałości
zanieczyszczenia i filtr bocznikowy
maszyny plisującej w fabryce, są
bardziej agresywnie oddziałują
o wysokiej dokładności filtracji.
pilnie strzeżonymi tajemnicami
na media filtracyjne od dotychczaso-
Powodem tego jest niemożność
producentów filtrów.
wych olejów mineralnych lub półsyn-
zatrzymania przez filtr pełnoprzepły-
tetycznych. Badano odporność
wowy małych i niebezpiecznych
że pory w medium filtracyjnym
różnych mediów filtracyjnych
zanieczyszczeń o wielkości ok. 1 μm.
zostaną całkowicie zapełnione, opór
na przepuklenia (sklejanie plis)
Cząstki te skutecznie polerują gładź
przepływu oleju gwałtownie wzrasta
i zalecono, by do olejów syntetycz-
cylindrową, do której nie chcą
i filtr po prostu nie filtruje. Wówczas
nych stosować media o podwyższonej
przylegać cząstki oleju, co prowadzi
otwiera się zawór obejściowy w filtrze
wytrzymałości mechanicznej. M.in.
do przerwania filmu olejowego.
i olej przepływa poza filtrem.
kształt plis, z dodatkowymi plisami
Wielkość cząstek ok. 1 μm ma m.in.
zygzakowatymi, zapobiega ewentual-
sadza, czyli tzw. cząstki stałe. Pro-
nemu ich sklejaniu.
blem jest poważny, gdyż już 3%
Jednak przychodzi taki moment,
Ponieważ podczas eksploatacji
pojazdu zmieniają się gęstość oleju
silnikowego i opory przepływu,
Paradoksalnie ten problem może
stężenie masy cząstek stałych w oleju
konstruktor filtra musi umiejętnie
nie dotyczyć aut eksploatowanych
powoduje wzrost jego lepkości.
dobrać optymalną wartość ciśnienia
w Polsce, gdyż niektóre oleje synte-
W warunkach jazdy miejskiej, między
oleju, przy którym nastąpi otwarcie
tyczne produkowane w naszym kraju
wymianami oleju stężenie masy
tego zaworu. Ciśnienie to zależy też
wykorzystują oleje bazowe grupy
cząstek stałych wzrasta do 15%!
od konstrukcji danego silnika.
uważanej np. w Niemczech za...
Dlatego producenci filtrów na pierw-
mineralne.
szy montaż współpracują z produ-
Problem z nadmierną zawartością
cząstek stałych w oleju wynika m.in.
z konieczności spełnienia norm
centami silników, którzy określają
Pełnoprzepływowe i nie tylko
czystości spalin Euro 5/6. Proces
maksymalną różnicę ciśnienia oleju
Ze względu na wydłużone okresy
spalania w silniku z zapłonem
przed i za filtrem.
między wymianami oleju obecny
samoczynnym można ukierunkować
trend konstrukcyjny w filtracji polega
na mniejszą emisję tlenków azotu
Dobór medium filtracyjnego musi
uwzględniać również rodzaj stosowa-
na tym, by stosować dwa rodzaje
(NOx) lub cząstek stałych. Nowa
nego oleju silnikowego. Jak wykazały
filtrów: pełnoprzepływowy o dużej
norma Euro 6 wymusiła drastyczne
technika | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 21
zmniejszenie emisji NOx, co spowodo-
pod wpływem siły odśrodkowej
alnej potrzeby), co jest korzystne dla
wało wzrost emisji cząstek stałych
gromadzą się na ściankach wirnika.
optymalnej pracy jednostki napędo-
(stąd specjalne filtry). Wzrost emisji
Z badań wynika, że z 35 litrów oleju
wej. W module ułatwiony jest też
cząstek stałych wynika również
filtr odśrodkowy zatrzymuje ok. 500
dostęp do poszczególnych filtrów, co
z okresowego opóźniania wtrysku
gramów zanieczyszczeń. W przeci-
skraca czas obsługi serwisowej.
paliwa potrzebnego do wypalania
wieństwie do stosowanych przed laty
Moduły stosują już niektórzy produ-
cząstek stałych zgromadzonych
odśrodkowych filtrów oleju wykona-
cenci, np. Mercedes-Benz, MAN,
w filtrze DPF w układzie wylotowym
nych z metalu, w nowoczesnych
Deutz.
silnika.
rozwiązaniach wirnik wykonany jest
Filtracja oleju silnikowego w po-
z tworzyw sztucznych podlegających
jazdach użytkowych ma zasadnicze
spaleniu.
znaczenie dla trwałości jednostki
Stosowanie bocznikowego,
dokładnego, filtra oleju silnikowego
zdolnego do zatrzymania cząstek
napędowej ze względu na wydłużony
o wielkości 1 μm stało się więc
Moduły filtracyjne
okres między wymianami. Dlatego
koniecznością. Przez ten filtr prze-
Stosunkowo nowym pomysłem jest
stosowanie filtrów wysokiej jakości
pływa 5-10% pełnego strumienia
tzw. moduł filtracyjny mieszczący
ma istotne znaczenie i nie chodzi
oleju i jest on montowany w miejscu
w jednej obudowie: filtry oleju
wyłącznie o medium filtracyjne, lecz
najwyższego ciśnienia oleju, a więc
silnikowego – pełnoprzepływowy
także o właściwie zaprojektowany
przed filtrem pełnego przepływu.
i odśrodkowy, chłodnicę oleju i filtr
zawór obejściowy, zawór zwrotny
Stosuje się dwa rodzaje filtrów
paliwa. Jak zapewnia pomysłodawca,
(zapobiega opróżnieniu filtra z oleju,
bocznikowych: z wkładem filtracyj-
stosowanie takich modułów uzasad-
gdy silnik jest wyłączony) czy
nym lub odśrodkowy. Wydaje się, że
niają względy cenowe i ekologiczne.
skuteczną uszczelkę długotrwałego
coraz większą popularnością wśród
Rzeczywiście, dzięki zastosowaniu
użytku. Bosch oferuje szeroki
producentów silników cieszy się filtr
jednej obudowy można wyelimino-
asortyment wysokiej jakości filtrów
odśrodkowy. Jego wirnik obraca się
wać przewody łączące poszczególne
do pojazdów użytkowych.
pod wpływem ciśnienia napływające-
typy filtrów, a więc zmniejszyć koszty
go oleju z prędkością rzędu 10 tys.
produkcji oraz szybko podgrzać lub
Ryszard Polit – Auto Moto Serwis
obr./min, a zanieczyszczenia
schłodzić olej (w zależności od aktu-
zdjęcia: Bosch
Projektowanie filtra oleju jest kompromisem między stopniem dokładności filtracji, pojemnością filtra i oporami przepływu
Optymalna moc rozruchu
dla każdego pojazdu:
akumulatory Bosch
Program akumulatorów S5, S4 i S3 firmy Bosch to:
▶ Oferta dla wszystkich kategorii pojazdów, niezależnie od wersji wyposażenia.
▶ Nawet do 30% większa moc rozruchowa zimnego silnika, gwarantująca pewny
rozruch w każdych warunkach.
▶ O 20% dłuższa żywotność w porównaniu ze standardowym akumulatorem.
▶ Wysoka odporność na częste cykle ładowania i rozładowania.
▶ 100% bezobsługowość – dzięki zastosowaniu podwójnej pokrywy labiryntowej.
www.akumulatorybosch.pl