Zdjęcia w filmie video

Michał Suchecki
ZDJĘCIA W FILMIE VIDEO
Wstęp
Podczas realizacji filmu video niejednokrotnie używamy w nim elementów graficznych, plansz z napisami
czy rysunków.
W niektórych filmach musimy wykorzystać zdjęcia. Sposób prezentacji zdjęć w filmie pozostawiam autorom
zwracając uwagę że zdjęcie zawiera znacznie więcej informacji niż ruchomy obraz i pokazanie przez kilka
sekund nieruchomego obrazu nie pozwoli na jego dokładne obejrzenie. Zwiększenie czasu niewiele da, grozi
nam dłużyzna w filmie. Zdjęcia musimy prezentować w przemyślany sposób korzystając z możliwości ruchu
kadru po zdjęciu (panoram), powiększania fragmentu zdjęcia (najazd) czy przenikań kolejnych zdjęć.
Zdjęcia nie muszą wypełniać całego kadru – może im towarzyszyć ruchome tło itp.
Możliwości jest bardzo dużo ale pamiętajmy aby nie przesadzić z efektami, mamy pokazać zdjęcia a nie
wszystkie możliwe efekty prowadzące nas do przerostu formy nad treścią.
Skanowanie zdjęć i ich obróbka
Wszystkie zdjęcia które chcemy wykorzystać w filmie muszą być zeskanowane. Próby bezpośredniego
filmowania kamerą zdjęć wielkości pocztówki dają bardzo złe rezultaty, lepiej szukać znajomego ze
skanerem.
Do skanowania wybieramy tylko dobre zdjęcia, najlepiej ok. 13 x 18 cm i prawidłowo naświetlone slajdy.
Przezrocza powinny być skanowane z użyciem skanera do filmów, podobnie ze zdjęciami - jeśli tylko mamy
ich negatywy. W wypadku wielu starych zdjęć nie ma żadnego wyboru, pozostaje tylko staranna obróbka
skanów uzyskanych z odbitek.
Pełna klatka PAL ma 768 x 576 punktów. Jest to minimalny dopuszczalny rozmiar zdjęcia wstawianego do
filmu. Jeżeli będziemy robić powiększenia fragmentów zdjęcia to jest to minimalna wielkość fragmentu
zdjęcia pokazana w pełnym kadrze. Z reguły dobrze pracuje się z większymi skanami pozostawiając
programowi do edycji video odpowiednie przeskalowanie wstawionego zdjęcia.
Za wygodne do pracy uważam skany zdjęć w rozdzielczości 600 dpi i skany negatywów i przezroczy z
rozdzielczością 1800 dpi. Pamiętajmy o kadrowaniu zdjęć do proporcji boków 3:4, chyba że planujemy
wykonanie panoramy pionowego zdjęcia.
Zauważyłem że stratna kompresja w edycji video (MJPG, DV lub MPG2) daje lepsze obrazy jeśli plik
wejściowy posiada nadmiar informacji w stosunku do kadru docelowego – użycie zdjęć większych niż 768 x
576 daje trochę lepszy obraz (szczególnie przy filmie oglądanym na monitorze PC).
Podczas skanowania i całej edycji zdjęć pliki zapisujemy tylko w formatach bezstratnych – BMP, TIF lub
PSD. NIE używać plików JPG – stratna kompresja zniszczy część naszej pracy.
W czasie przeliczania filmu do formatu wyjściowego wszystkie materiały muszą być mapami bitowymi, jeżeli
użyjemy pliku JPG zostaje od zdekodowany do bitmapy (ze stratami wynikłymi z kompresji) i z tej postaci
kodowany do formatu filmu.
Użycie plików TIFF czy PSD ma dodatkowo tę zaletę że możemy w nich dołączyć do zdjęć kanał Alfa lub
przezroczyste tło jeśli będzie to przydatne w montowanym pokazie zdjęć.
Pamiętajmy że film video jest zawsze w trybie kolorów RGB i wszystkie czarno – białe zdjęcia też będą
zamieniane na ten tryb (oczywiście zostaną cz. b. ale będzie to skala szarości w trzech kanałach RGB).
Wstawiamy zdjęcia do filmu
Do tej pory traktowałem wszystkie zdjęcia jako grafikę o kwadratowych punktach (1 x1).
Format cyfrowego video DV niestety nie ma kwadratowych punktów tylko 1 x 1.067 i wielkość klatki 720 x
576 pkt. Wynika z tego iż podczas wyświetlania takiego filmu 720 punktów każdej linii jest niejako
rozciągane na 768 punktów (obraz zajmuje pełny ekran).
Co to oznacza dla naszych przygotowywanych zdjęć ?
Proponuję nie brać żadnych poprawek dla tej różnicy, zdjęcia mają kwadratowe punkty i tak je obrabiamy i
takie wstawiamy do filmu. Przeskalowanie i zmianę proporcji punktów wykona za nas program edycyjny w
czasie przeliczania filmu. I zrobi to dobrze (tak jest w Adobe Premiere z kodekiem DV).
Absolutnie nie należy tworzyć zdjęć 720 x 576 pkt. Wszystkie programy graficzne typu Photoshop pracują z
kwadratowymi punktami. Jeśli takie zdjęcie wstawimy do filmu DV to nie będzie ono przeskalowane podczas
przeliczania, natomiast podczas wyświetlania te 720 pkt. zostanie „rozciągnięte” na 768 pkt. ekranu co
zdeformuje obraz – koło zamieni się w poziomą elipsę !
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Przygotowałem przykładowe zdjęcie wstawiane do filmu DV i ich wygląd w filmie po użyciu dwukrotnego
powiększenia. Jednak różnica na tych zdjęciach, po przeliczeniu ich do PDF (kompresja JPG) jest słabo
widoczna, w obrazie na ekranie było to widać lepiej.
Wstawione zdjęcie TIFF 1536 x 1152 pkt.
pełna klatka
Klatka eksportowana z filmu 768 x 576 pkt.
zoom x 2
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wstawione zdjęcie TIFF 768 x 576 pkt.
pełna klatka
Klatka eksportowana z filmu 768 x 576 pkt.
zoom x 2
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Mało widoczna różnica między tymi zdjęciami i klatkami może tylko cieszyć. Kompresja DV nie pogorszyła
w wyraźny sposób zdjęć, nawet gdy ich fragment jest powiększany.
Skanery
Pora przyznać się jakich skanerów używam. Jak przystało na amatorską działalność – żadnych szaleństw
cenowych, wybór musi być rozsądnym kompromisem.
Płaski skaner A4 to posiadany od dawna Microtek ScanMaker 3600. Format ponad A4, rozdzielczość
optyczna 1200 x 600 dpi. Złącze USB-1. Skaner ma ponad trzy lata i pracuje niezawodnie. Jako bardzo
dobry uważam dołączany do skanera program Scan Wizard 5. W trybie zaawansowanym pozwala na bardzo
rozbudowaną korekcję skanowanych materiałów. Dodanej przystawki do slajdów 35 mm nie używam, ma za
małą rozpiętość tonalną i ostrość (rozdzielczość).
Niedawno kupiłem skaner do filmów Microtek FilmScan 35. Format – slajdy i negatywy 35 mm.
Rozdzielczość optyczna 1800 dpi. Maksymalna gęstość = 3. Złącze USB-1
Według mnie ten skaner ma najkorzystniejszy stosunek ceny do możliwości. Przy rozdzielczości 1800 dpi
możemy uzyskać odbitki ponad 13 x 18 cm w rozdzielczości „do druku” = 300 dpi.
Pewną wadą jest max D=3 ale praktycznie utrudnia to tylko skanowanie ciemnych przezroczy.
Negatywy nie maja takiej gęstości i z nimi nie ma żadnych kłopotów.
Natomiast poważną wadą jest .... dołączany do skanera program „CyberView”. On może zniechęcić do
samodzielnego skanowania filmów.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Konieczne kupować skaner z programem SilverFast ! Nawet w najprostszej wersji SE, dodawanej do
skanera za niewielka opłatą, pozwala na pełną kontrolę i korekcję skanowanych filmów.
U siebie zainstalowałem tylko ten program.
Filmy są skanowane w 36 bitowym kolorze z konwersją do 24 bitów. Przy maksymalnej rozdzielczości
optycznej 1800 dpi jedna pełna klatka to plik TIFF wielkości 12 MB. Ostrość zdjęć jest dobra, programowe
usuwanie zanieczyszczeń działa dość skutecznie choć większe rysy traktuje jako elementy obrazu.
Dla ważniejszych zdjęć przydatna będzie dodatkowa obróbka np. w Photoshop, głównie retusz i, jeśli zdjęcie
ma być drukowane, przeskalowanie do żądanego formatu przy rozdzielczości 300 dpi.
ZDJĘCIA Z TAŚM FILMOWYCH 8 mm
Jeśli oprócz filmów video mamy stare filmy 8 mm które przenieśliśmy na taśmy video lub CD to czasami
chcemy też otrzymać zdjęcia z pojedynczych klatek takiego filmu. Może to być np. jedyne zdjęcie jakiejś
osoby lub rzeczy.
Z filmu video można eksportować pojedyncze klatki i otrzymać z nich niewielkie zdjęcia ale o bardzo słabej
jakości. Jeśli mamy skaner do filmów to istnieje dodatkowa możliwość skanowania klatek bezpośrednio z
taśmy 8 mm.
Wybieramy żądane klatki i ten fragment filmu umieszczamy w skanerze (nie musimy ciąć filmu). Przy
skanerach z automatycznym przesuwem filmu lub skanerach z ładowaniem 6 klatkowych odcinków może to
nie być tak łatwe jak u mnie – zaleta prostego skanera.
Film układamy równo na środku i blokujemy podkładając
kawałki gąbki pod ramkę trzymającą film 35 mm tak by
taśma leżała równo i nie przesuwała się.
Lepszą metodą jest użycie szybek występujących w
niektórych ramkach do przezroczy. Mają one szerokość
35 mm i mieszczą się do skanera pod ramkę dociskającą.
Umieszczona między szybkami taśma filmowa będzie
leżała płasko co zapewni dobrą ostrość dla skanowanych
klatek.
Musimy tylko uważać na pierścienie Newtona które „lubią”
pojawiać się w takich sytuacjach.
Film skanujemy tak samo jak przezrocza. Jedyna różnica jaką stosuję to zwiększenie rozdzielczości do
3600 dpi. Dla mojego skanera będzie to rozdzielczość interpolowana (powyżej optycznej 1800 dpi).
Nie poprawi to w żaden sposób jakości skanowanej klatki ale obraz będzie się składał z czterokrotnej ilości
mniejszych punktów co trochę poprawia efekt używanych w Photoshop filtrów wyostrzających. Wzrośnie też
objętość pliku co przy tak małych obrazkach nie ma większego znaczenia.
Po równym ułożeniu filmu wykonujemy „Prescan” i w oknie podglądu ustawiamy wielkość skanowanego
obszaru. Wygodnie jest zaznaczyć kilka sąsiednich klatek. Wszystkie ustawienia i korekcje wykonujemy jak
dla przezroczy obserwując w oknie podglądu efekt ich działania. Dobrze jest ustawić niewielkie wyostrzanie
skanowanych klatek.
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Ostatecznego wyboru klatki dokonujemy w Photoshopie. Wybieramy najlepszą klatkę, z reguły będzie to
klatka na której nikt i nic się poruszało. Pamiętajmy że film 8 mm ma czas naświetlania klatek 1/30 sek. i
obiekty w ruchu są lekko rozmyte.
Przykładowy ekran podczas ustawiania obszaru skanowania. Z reguły skanuję po cztery klatki wybierając z
nich potem jedną do dalszej obróbki.
Ostateczny efekt naszej pracy. Dwa zdjęcia z filmu nakręconego w 1986 roku na taśmie 2 x 8 mm ORWO
CHROM UT 15.
Jak na klatki z 8 mm filmu efekt jest zadowalający. Pełna klatka ma 3,6 x 4,8 mm co daje 17,3 mm2.
2
Klatka małego obrazka ma 24 x 36 mm = 846 mm – 50 razy więcej !!
I ta różnica musi być widoczna.
Tym razem nie trzeba było budować żadnych urządzeń. Za to dobrze jest mieć dwa skanery, lub chociaż
dostęp do nich.
Wszystkie zdjęcia autora robione Pratkicą, kamerą TRV740 i kamerą Pentaflex 8
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com