Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski

Instytut Psychologii
Uniwersytet Wrocławski
ROK AKADEMICKI 2011/2012
Tryb studiów
Studia stacjonarne
Kod przedmiotu
1.1 /7
FILOZOFIA
Nazwa przedmiotu
Status
przedmiotu
Przedmiot podstawowy
Autor programu
dr Anna Tomkowska
Rok
I
Semestr
1
Liczba godzin
15
Forma zajęć
Ćwiczenia
Prowadzący
dr Anna Tomkowska
Wymagania
wstępne
Brak
Założenia i cele
Ćwiczenia poświęcone są analizie i interpretacji tekstów współczesnej
(dwudziestowiecznej) filozofii od przełomu antypozytywistycznego poczynając
(hermeneutyka Diltheya) poprzez filozofię analityczną, fenomenologię,
egzystencjalizm, strukturalizm, semiologię po dekonstrukcję. Studenci mogą
wykorzystać w praktyce i doskonalić swoją wiedzę historyczną i teoretyczną,
doskonalą swój warsztat hermeneutyczny poprzez samodzielne analizowanie
tekstów kultury i osadzenie ich w szerszym kontekście filozoficznym. Studenci
poznają podstawowe pojęcia, terminy i problemy filozofii. Uczą się
rekonstruować argumentację autora i tok jego wywodu oraz dokonywać
krytycznej oceny zastosowanej metody badawczej i metody argumentacyjnej.
Teksty analizowane w czasie ćwiczeń podejmują problemy: świadomości
(relacja jaźń – świat, problem rzeczywistości), pamięci, komunikacji, języka,
rozumienia. Elementy klasycznego rachunku zdań i predykatów są
wykorzystywane podczas ćwiczeń poświęconych Traktatowi Wittgensteina.
Formy zaliczenia
Ocena
Warunki zaliczenia
przedmiotu
Pozytywna ocena z kolowkium
ECTS
1
1
Treści programowe:
1. Wilhelm Dilthey: Miejsce filozofii w systemie nauk o duchu (fragm. z O istocie filozofii; za: Z.
Kuderowicz: Dilthey, Wiedza Powszechna, Warszawa 1987, s. 234-238.)

kryterium naukowości (obiektywizm jako brak zaangażowania badacza?);

problem przedmiotu badań (czy świat jest?; czy jest tak, jak go postrzegamy?;

co zakłóca nasze postrzeganie i wpływa na nasze poznanie?);

problem metody (rozumienie, ekspresje życia, rzeczy jako ekspresje życia, język, symbol);
2. Martin Heidegger: List o „humanizmie” (za: M. Heidegger: Budować, mieszkać, myśleć. Eseje
wybrane, Czytelnik, Warszawa 1977, s.76-127.)




problem świadomości czasu;
historyczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania jaźni;
poznanie transcendencji z głębi egzystencji „prześwit”;
rola mowy;
3. Maurice Merleau-Ponty: Zapytywanie i intuicja (za: M. Merleau-Ponty: Widzialne i niewidzialne,
Fundacja Aletheia, Warszawa 1996, s.113-134.)



wątpienie metodyczne;
możliwość czystej świadomości;
idee i rzeczy jako formy poznawcze;
4. Henri Bergson: O ewolucji życia – mechanizm i celowość (fragm., za: H.Bergson: Ewolucja
twórcza, Wyd. Zielona Sowa, Kraków 2004, s.39-72.)


doświadczanie czasu (krytyka metody „kinematograficznej” myślenia o czasie);
problem rozwoju i zmiany jaźni;
5. Umberto Eco: Strukturalizm ontologiczny i jego ideologia (za: U. Eco: Nieobecna struktura,
Wydawnictwo KR, Warszawa 1996, s.21-24.) i Umberto Eco: Struktury światów (za: U. Eco: Lector in
fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych, PIW, Warszawa 1994, s.179-236.; oraz
Dodatek 1., s.325-330.)



pojęcia „świat możliwy”, „Słownik”, „Biblioteka”, „Encyklopedia”;
wycieczki inferencyjne (poznanie transświatowe, transsystemowe);
zalety i wady strukturalizmu jako stanowiska badawczego i metody;
6. Ludwig Wittgenstein: Tractatus logico-philosophicus, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997
(wybrane tezy):




rachunek zdań, rachunek predykatów (elementy);
analiza definicji;
krytyka metafizyki;
metoda analityczna;
7. Gilles Deleuze: Wtórna rola pamięci (za: G. Deleuze: Proust i znaki, słowo/obraz terytoria, Gdańsk
2000, s.53-65.); tegoż: Seria i grupa ( za: tamże, s.67-81.):

pojęcie znaku (dualistyczna i triadyczna koncepcja znaku);

krytyka metafizyki;

różnica i powtórzenie jako nadrzędne kategorie poznania i klasyfikacji fenomenów.
2
Literatura
obowiązkowa



Kuderowicz Z. (1989). Filozofia nowożytnej Europy. Warszawa: PWN.
Miś A. (2000). Filozofia współczesna. Główne nurty. Warszawa: Scholar.
Tatarkiewicz W. Historia filozofii (różne wydania).
Tyburski W. Wachowiak A. (2002). Historia filozofii i etyki. Źródła i komentarze.
Toruń: Dom Organizatora.







Copleston F. Historia filozofii t. I - IX (różne wydania).
Heinzmann R. (1999). Filozofia średniowiecza. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Kuderowicz Z. (2002). Kant. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kuderowicz Z. (1990). Nietzsche. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Reale G. (1993). Historia filozofii starożytnej t. I – IV. Lublin: KUL.
Russell B. (2000). Dzieje filozofii Zachodu. Warszawa: Aletheia.
Tischner J. (red.). (1989). Filozofia współczesna. Kraków: Instytut Teologiczny
Księży Misjonarzy.
Wilkoszewska K. (2000). Wariacje na postmodernizm. Kraków: "Universitas".

Literatura
uzupełniająca

3