II. Część programowa: kierunki strategiczne i
Transkrypt
II. Część programowa: kierunki strategiczne i
Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 Gminy: Borzytuchom, Bytów, Czarna Dąbrówka, Kołczygłowy, Lipnica, Miastko, Parchowo, Studzienice, Trzebielino, Tuchomie II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. 1. Idea programowa strategii. ..........................................................................180 2. Diagnoza kluczowych problemów Powiatu Bytowskiego. Wnioski zespołu konsultacyjnego strategii i wnioski z prac audytowych. ..................183 3. Misja strategii i wizja Powiatu Bytowskiego. ............................................199 4. Obszary i cele strategiczne - działania (plany operacyjne)......................201 4.1. Priorytety strategiczne - hierarchia działań.........................................237 5. Koordynacja z narodowymi, regionalnymi i powiatowymi programami strategicznymi. .......................................................................................................245 6. Zarządzanie strategią i monitoring wdrażania. ........................................251 7. Appendix ........................................................................................................254 179 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1. Idea programowa strategii. Nowa strategia Powiatu Bytowskiego, zawierająca plan działań na lata 2007 - 2015 uwzględnia regionalne i krajowe uwarunkowania, które mogą oddziaływać na dynamikę osiągania celów strategicznych i realizacje zadań operacyjnych. W porównaniu do poprzedniej strategii1 obejmującej okres 2000 - 2006 zaszły zmiany w filozofii zarządzania i dystrybucji środków, które m.in. usankcjonowały trójsektorowy, partnerski model realizacji programów strategicznych i operacyjnych w obszarach kompetencji władz samorządowych. Czas realizacji strategii, lata 2007 - 2015 został z wydłużony o 2 lata, poza cezurę okresu budżetowego Unii Europejskiej 2007 - 2013. Podyktowane to jest przekonaniem, że procesy społeczne i gospodarcze, które uruchomi lub, które wzmocni realizacja tej strategii mają charakter ciągły i nie zakończą się w określonym planowaniem budżetowym czasie. Rozwój społeczny, uwarunkowany wieloma cywilizacyjnymi opóźnieniami, jakie mamy w Polsce do nadrobienia, jest zadaniem wielowątkowym i wymaga działań w planach czasowych i obszarach zadaniowych: (a) w planie współczesnym - realizacja bieżących potrzeb i zadań, (b) w planie przyszłości - realizacja wizji rozwoju Powiatu Bytowskiego. Programowanie strategiczne i realizacja rozwoju społeczno - gospodarczego na obszarze powiatu jest procesem integralnie związanym z odpowiednimi programami planistycznymi każdej z 10 Gmin, należących do organizmu administracyjnego Powiatu Bytowskiego. Strategia jest dokumentem planistycznym otwartym. Oznacza to, że w okresie 9 lat, na jaki została zaplanowana, powinna podlegać korektom i uzupełnieniom, zgodnie ze zmianami w otoczeniu i wynikami monitoringu. Formuła otwartego przewidywania i projektowania to przydatne pragmatyczne narzędzie regulacji rozwoju, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nadmiar celów w stosunku do ograniczonych środków utrudnia podejmowanie decyzji oraz pojawia się sprzeczność lub konflikt interesów różnych grup społecznych. 1 Koncepcja rozwoju powiatu bytowskiego na lata 2000 – 2006. Uchwała Nr XVII/85/2000 Rady Powiatu Bytowskiego, z dnia 25 maja 2000 r. 180 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Najważniejsze uwarunkowania zewnętrzne realizacji strategii: 1. Polska należy do Unii Europejskiej i korzysta ze wszystkich przywilejów z tego wynikających, ale równocześnie jest zobowiązana do realizacji określonych polityk, w rozwijaniu społeczeństwa wiedzy i w zarządzaniu kapitałem intelektualnym (Strategia Lizbońska), w organizacji ekonomii oraz eksploatacji zasobów przyrodniczych, z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju (Agenda 212). 2. Pryncypia polityki Unii Europejskiej i państwa polskiego: podnoszenie konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i innowacyjności, rozwój konkurencyjności regionów, rozwój społeczeństwa wiedzy, ergo: rozwój każdego człowieka, stosownie do jego potrzeb i możliwości. 3. Polityka rolna UE i strukturalne wsparcie rozwoju obszarów wiejskich - jedno z najważniejszych wyzwań, jakie stoi przed realizatorami tej strategii. 4. Obecnie realizacja podstawowych polityk społecznych i gospodarczych w Polsce odbywa się we współdziałaniu trzech sektorów: administracji publicznej (sektora publicznego), organizacji pozarządowych (sektora pozarządowego) i przedsiębiorców (sektora prywatnego). Różne formy realizacji partnerstwa publiczno - prywatnego, to mechanizm niezbędny do osiągnięcia efektywności strategii, osiągnięcia wyznaczonych celów oraz optymalnego wykorzystania wszystkich zewnętrznych (wobec dochodów własnych) źródeł finansowania rozwoju społeczno - gospodarczego. Najważniejsze uwarunkowania regionalne realizacji strategii: 5. Strategia jest dokumentem planistycznym i programowym, zarówno administracji Powiatu i administracji 10 Gmin, jak i partnerom z sektorów pozarządowego i prywatnego. Jest dokumentem planistycznym opartym na audycie społeczno - gospodarczym (część I), interdyscyplinarnych konsultacjach społecznych oraz analizach dokumentów planistycznych wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Jest synergiczna do najważniejszych dokumentów planistycznych i programowych kraju. 6. Wysoka jakość środowiska naturalnego Powiatu Bytowskiego i powiatów ościennych. Brak zagrożeń przemysłowych, degradujących środowisko przyrodnicze i układy przestrzenne. Korzystne położenie geograficzne, zarówno w kontekście otoczenia przyrodniczo - kulturowego, dostępności komunikacyjnej i przemysłu turystycznego, rozwiniętego na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. 7. Aktywność gospodarcza społecznośći lokalnej oraz doświadczenie samorządów i podmiotów gospodarczych w pozyskiwaniu środków z funduszy UE i innych pozabudżetowych źródeł finansowania rozwoju. 2 Agenda 21 (Action Programme) - dokument programowy, który przedstawia sposób opracowania i wdrażania programów zrównoważonego rozwoju w życie lokalne. Dokument, z inicjatywy ONZ przyjęty na konferencji "Środowisko i rozwój" w 1992 roku na II Konferencji w Rio de Janeiro. Polska wersja ukazała się w roku 1993 w opracowaniu "Dokumenty końcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych Środowisko i Rozwój". 181 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 8. Powiat Bytowski funkcjonuje w złożonej strukturze regionalnej, krajowej, europejskiej i światowej. W konsekwencji historycznych procesów, wykształciły się na jego obszarze indywidualne cechy społeczne i ekonomiczne oraz struktura przestrzenna, która ma układ charakterystyczny dla Pomorza, odmienny od regionów w środkowej, wschodniej i południowej Polsce. Przyjmujemy, iż w nowej sytuacji gospodarki globalnej i europejskiej poszczególne układy regionalne, a w ich obrębie układy subregionalne (powiatowe) muszą dbać o stworzenie odpowiednich warunków dla napływu nowych czynników wzrostu zarówno z otoczenia krajowego i europejskiego. 9. Public relations - promocja strategii w społeczności lokalnej. Niezmiernie istotnym uwarunkowaniem efektywnej realizacji strategii, poza partnerstwem trójsektorowym i strukturalnymi funduszami Unii Europejskiej, będzie stopień utożsamienia Mieszkańców Powiatu z celami i działaniami tego programu; upowszechnienie wiedzy o zakresie i celach tej strategii w społeczności Powiatu Bytowskiego. Wszelkie działania w tej dziedzinie powinny być skoordynowane i połączone celem głównym: pozyskaniem najszerszego społecznego poparcia i współpracy. Materiały i działania promocyjne powinny, poza precyzyjną i przystępną informacją o zawartości strategii, skupiać się na prezentacji efektów gospodarczych, wagi trójsektorowego partnerstwa oraz korzyściach w wymiarze społecznymi osobistym. Ważnym celem działań promocyjnych powinno być dotarcie do, jak najszerszej grupy organizacji i przedsiębiorców, mogących być partnerami w jej realizacji. 182 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 2. Diagnoza kluczowych problemów Powiatu Bytowskiego. Wnioski zespołu konsultacyjnego strategii i wnioski z prac audytowych. Uwaga metodologiczna: Diagnoza kluczowych problemów została opracowana przez Zespół Konsultacyjny Strategii (podczas warsztatów programowych) oraz przez autorów strategii podczas prac audytowych - patrz: cz. I. Poniżej zamieszczamy pełną listę problemów, z zastrzeżeniem rozdziału kompetencji administracji powiatowej i administracji gmin. Zakładamy, że efektywny, strategiczny program rozwoju Powiatu, nie może ograniczać się do realizacji zadań własnych i w obrębie kompetencji administracji (powiatowych, czy gminnych), ale powinien być platformą programową trójsektorowej współpracy, koordynacji i synergii działań wszystkich moderatorów procesów społecznych i gospodarczych: administracji (powiatu i 10 gmin), sektora pozarządowego: zwłaszcza organizacji partnerstwa lokalnego, już zaangażowanych w procesy społeczne i gospodarcze oraz sektora prywatnego, przedsiębiorczościusług i produkcji. Zespół Konsultacyjny Strategii. Decyzją Starosty Powiatowego do realizacji tej strategii został powołany Zespół Konsultacyjny Strategii, złożony z przedstawicieli trzech sektorów: organizacji pozarządowych, sektora prywatnego oraz jednostek administracji samorządowej: powiatowej i gminnej. Skład zespołu: Przedstawiciele samorządów: 1. Krzysztof Sławski - Wicestarosta Bytowski 2. Marian Miazga - Wydział Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Bytowie 3. Dariusz Glazik - Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Bytowie 4. Magdalena Wenta - Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Bytowie 5. Zbigniew Grzanka - Wydział Organizacyjno-Prawny Starostwa Powiatowego w Bytowie 6. Beata Syldatk - Wydział Organizacyjno-Prawny Starostwa Powiatowego w Bytowie 7. Maria Piwosz - Wydział Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami Starostwa Powiatowego w Bytowie 8. Czesław Żurawicki - Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Bytowie 9. Tomasz Lis - Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Bytowie 10. Katarzyna Pupka - Lipińska - Wydział Architektoniczno - Budowlany Starostwa Powiatowego w Bytowie 11. Joanna Żałopa - Wydział Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Starostwa Powiatowego w Bytowie 183 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 12. Krzysztof Wirkus - Wydział Rozwoju Gospodarczego Starostwa Powiatowego w Bytowie 13. Grażyna Czekaj - Wydział Rozwoju Gospodarczego Starostwa Powiatowego w Bytowie 14. Janusz Mortas - Zarząd Dróg Powiatowych w Bytowie 15. Zygmunt Wacławczyk - Urząd Miejski w Bytowie 16. Joanna Główczewska - Urząd Miejski w Bytowie 17. Mariola Wejman - Urząd Miejski w Bytowie 18. Tomasz Zielonka - Urząd Miejski w Miastku 19. Andrzej Dołębski - Urząd Gminy w Parchowie 20. Marek Sildatk - Urząd Gminy w Parchowie 21. Przemysław Butowski - Urząd Gminy w Czarnej Dąbrówce 22. Marcin Heron - Urząd Gminy w Czarnej Dąbrówce 23. Kazimierz Wejman - Urząd Gminy w Studzienicach 24. Jolanta Ćwik - Urząd Gminy w Kołczygłowach 25. Michał Świątek - Brzeziński - Urząd Gminy w Lipnicy 26. Ludwik Megier - Urząd Gminy w Borzytuchomiu 27. Jerzy Lewi Kiedrowski - Urząd Gminy w Tuchomiu 28. Agnieszka Wantoch - Rekowska - Urząd Gminy w Tuchomiu 29. Tomasz Czechowski - Urząd Gminy w Trzebielinie 30. Urszula Franc - Urząd Gminy w Trzebielinie 31. Justyna Kochel - Urząd Gminy w Trzebielinie Przedstawiciele służb, straży: 32. Jan Prondzyński - Komenda Powiatowa Policji w Bytowie Przedstawiciele sektora prywatnego: 33. Bolesław Prondzynski - EXPRO w Wałdowie 34. Andrzej Tenderenda - Zakład Systemów Informatycznych „Jantar” w Bytowie Przedstawiciele instytucji pomocy społecznej, opiekuńczo-wychowawczych i rynku pracy: 35. Katarzyna Wirkus - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Bytowie 36. Jacek ŻmudaTrzebiatowski - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tuchomiu 37. Witold Kulas - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Studzienicach 38. Agata Stenka - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Parchowie 39. Janina Badowska - Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Bytowie 40. Lucyna Waszkiewicz - Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Bytowie 41. Janusz Wiczkowski - Powiatowy Urząd Pracy w Bytowie 42. Krystyna Dykier - Powiatowy Urząd Pracy w Bytowie 43. Krystyna Redlarska - Król - Powiatowy Urząd Pracy w Bytowie 184 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Przedstawiciele organizacji pozarządowych: 44. Apolonia Jelonek - Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Bytowie 45. Wioletta Jereczek - Powiatowy Bytowski Związek Ludności Pochodzenia Niemieckiego w Bytowie 46. Gabriela Helta - Stowarzyszenie Agroturystyczne Powiatu Bytowskiego „Agro-Kaszuby” 47. Zofia Dera - Stowarzyszenie Obrony Praw Bezrobotnych w Czarnej Dąbrówce 48. Joanna Gil Śleboda - Stowarzyszenie Rozwoju Ziemi Dretyńskiej w Dretyniu 49. Benona Skrzypek - Fundacja „Kaszubskie Słoneczniki” w Gogolewku 50. Barbara Chmielecka - Fundacja „Sprawni Inaczej” w Bytowie 51. Jarosław Ścigała - Fundacja Rozwoju Lokalnego Parasol w Bytowie 52. Marian Radtke - Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Bytowie Podstawowe zadania zespół zrealizował podczas trzech sesji warsztatowych. 1. Analiza problemów i barier rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. 2. Opracowanie systemowych i szczegółowych rozwiązań - priorytetów programowych strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015. 3. Wypracowanie misji strategii i wizji rozwoju Powiatu Bytowskiego. 4. Analiza wyników audytu społeczno - gospodarczego, części diagnostycznej oraz konsultacja i analiza części programowej strategii. Założony program i zadania Zespół zrealizował podczas trzech warsztatów programowych, konsultacji roboczych oraz spotkań i rozmów w trakcie prac audytowych. Efekty tej pracy są wykorzystane w części diagnostycznej - audycie społeczno - gospodarczym Powiatu Bytowskiego i w części programowej - strategicznej. Starosta Powiatu Bytowskiego i autorzy opracowania pragną, w tym miejscu, serdecznie podziękować Zespołowi Konsultacyjnemu Strategii za rzetelny, zaangażowany i kreatywny udział w pracach analitycznych i programowych, niezbędnych do opracowania tego dokumentu. 185 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Obszary problemowe zdefiniowane przez Zespół Konsultacyjny Strategii i uzupełnione przez wnioski z audytu społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego: 1. 2. 3. 4. 5. I. SPOŁECZEŃSTWO demografia edukacja, kształcenie ustawiczne ochrona i promocja zdrowia aktywność społeczna wykluczenie społeczne - pomoc społeczna 6. 7. 8. 9. II. DZIEDZICTWO KULTUROWE - ZASOBY PRZYRODNICZE - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENNE ochrona i zarządzanie dziedzictwem kulturowym kultura współczesna - instytucje i organizacje infrastruktura ochrony środowiska krajobraz kulturowy - organizacja ładu przestrzennego III. GOSPODARKA 10. sieć drogowa - transport - infrastruktura techniczna 11. bezrobocie - rynek pracy - przedsiębiorczość 12. rolnictwo - rozwój obszarów wiejskich 186 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła I. SPOŁECZEŃSTWO DEMOGRAFIA najważniejsze problemy najważniejsze działania 1. Spadek urodzeń - mały przyrost naturalny. Niska całkowita liczba ludności - 3, 4 % populacji Województwa Pomorskiego, na obszarze zajmującym 12% powierzchni województwa. 13. Zmniejszanie się ilości osób w wieku produkcyjnym. 14. Mobilność społeczna, zmiany w stylu życia, geografii nauki i pracy - w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej - migracja zarobkowa - migracja edukacyjna. 15. Starzenie się społeczeństwa - wydłużanie wieku życia. POLITYKA PRORODZINNA: 1. Opracowanie i realizacja projektów budujących współpracę międzypokoleniową. 2. Promowanie wielodzietności . 3. Otwarcie szkoły rodzenia. ZAPOBIEGANIE EMIGRACJI ZAROBKOWEJ ( + potencjał społeczny + gospodarka) 1. Polepszanie warunków życia mieszkańców. 2. Wspomaganie nowych, lepiej płatnych miejsc pracy poprzez: ulgi, zwolnienia podatkowe - zachęty inwestycyjne, itd. EDUKACJA - KSZTAŁCENIE USTAWICZNE najważniejsze problemy INFRASTRUKTURA/ORGANIZACJA: 1. Niedostateczna ilość przedszkoli. W Powiecie Bytowskim tylko 30% dzieci w wieku 3-5 lat uczęszcza do przedszkola i jest to poziom o 5% niższy od średniej wojewódzkiej. 2. Niedostateczna ilość świetlic środowiskowych. 3. Brak bezpłatnego i powszechnego dostępu do internetu i komputerów. 4. Mała liczba zajęć pozalekcyjnych i brak klas integracyjnych - słabe otwarcie szkół na potrzeby środowiska lokalnego. 5. Niska jakość i mała ilość bazy sportowej dla młodzieży. PROGRAMY: 6. Średnie i poniżej średniej wyniki z egzaminów gimnazjalnych. najważniejsze działania PROGRAM i ORGANIZACJA OFERTY EDUKACYJNEJ (zapobieganie wykluczeniu społecznemu + ochrona i rozwijanie potencjału społecznego i osobistego) 1. Wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnychw tymjęzyki obce. 2. Bezpłatne kursy wyrównawcze w zakresie nauk ścisłych i inne niezbędne. 3. Przygotowanie szkół (lokal, wyposażenie, kadra) do organizacji i prowadzenia większej ilości klas integracyjnych. 4. Realizacja programów edukacji regionalnej, etnicznej i międzykultorowej. Programy współpracy szkół z muzeami, bibliotekami itp. instytucjami kultury. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA 5. Zwiększenie liczby przedszkoli i rozmieszczenie zgodnie z potrzebami społecznymi. 187 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 27 % uczniów nie uzyskało niezbędnego minimum punktowego na egzaminie dojrzałości. Mniej uczniów wybiera na studiach kierunki techniczne, związane z naukami ścisłymi. 7. Niedostateczne dostosowanie profili kształcenia do rynku pracy. 8. Mała ilość zajęć pozalekcyjnych. 9. Niedostateczne otwarcie szkół na potrzeby środowiska lokalnego. 10. Słaba współpraca szkół z instytucjami kultury . KSZTAŁCENIE USTAWICZNE: 11. Brak usług w systemie kształcenia ustawicznego stosownie do skali potrzeb. 12. W strukturze wykształcenia przeważa zawodowe i podstawowe - ponad 60% populacji Powiatu. Bez wykształcenia jest blisko 3000 osób, a z wykształceniem wyższym zaledwie 4000 osób na ponad 75 000 mieszkańców. 6. Zwiększenie liczby miejsc w przedszkolach. Zwiększenie liczby ognisk przedszkolnych. Dostosowanie rytmu pracy przedszkoli do rytmu pracy rodziców. Tworzenie nowych placówek edukacji przedszkolnej przy udziale organizacji pozarządowych i podmiotów prywatnych. Rozwijanie edukacji przedszkolnej poprzez nauczanie kluczowych umiejętnościnp. języki obce, podstawy technik informatycznych. ROZWÓJKADR EDUKACYJNYCH 7. Zwiększenie liczby pedagogów i psychologów w szkołach. 8. Szkolenia dla kadry pedagogicznej (superwizja). SZKOŁA WIEJSKA - CENTRUM KULTURALNYM i EDUKACYJNYM 9. Szkoła na wsi jako centrum życia kulturalnego i usług edukacyjnych dla wszystkich mieszkańców. 10. Szkolenia dla liderów wiejskich. 11. Stworzenie modelowej sieci świetlic środowiskowych wiejskich (szkolenie kadry, baza lokalowa i wyposażenie,wsparcie instruktorów z domów kultury). ROZWIJANIE SPOŁECZEŃSTWA WIEDZY ZWIĘKSZANIE DOSTĘPNOŚCI DO OFERTY EDUKACYJNEJ - KSZTAŁCENIE USTAWICZNE 12. Poszerzenie oferty - w rożnych formach kształcenia - o praktyczne umiejętności niezbędne na współczesnym rynku pracy. Tworzenie bezpłatnych kawiarenek internetowych. 13. Poszerzenie oferty stypendialnej dla uczniów wszystkich szczebli nauczania. 14. Zbadanie rynku edukacyjnego i możliwości utworzenia wyższej uczelni. 15. Utworzenie centrum kształcenia ustawicznego,dostosowanego do potrzeb edukacji dorosłych. 16. Organizacja kursów, szkoleń w miejscu zamieszkania, zwłaszcza na obszarach wiejskich. OCHRONA i PROMOCJA ZDROWIA najważniejsze problemy najważniejsze działania 188 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła ORGANIZACJA SŁUŻBY ZDROWIA 1. Modernizacja infrastruktury, w szczególności ORGANIZACJA/INFRASTRUKTURA: dostosowanie infrastruktury jednostek służby 1. Zła sytuacja ekonomiczna służby zdrowia. Zbyt zdrowia do obowiązujących przepisów. niska stawka kapitacyjna nie pozwalająca na 2. Przeprowadzenie przekształcenia szpitala w inwestycje, niedokapitalizowanie usług meNZOZ w sposób zapewniający długotrwałe, dycznych na poziomie organizacji systemu efektywne ekonomicznie i przy wzrastającym zdrowotnego w kraju. standardzie świadczenie usług medycznych. 2. Zadłużenie szpitala powiatowego – szpital w trakcie restrukturyzacji. 3. Osiągnięcie obowiązujących standardów w zakresie ratownictwa medycznego. DOSTĘPNOŚĆ USŁUG MEDYCZNYCH: 3. Niedostateczna ilość i standard sprzętu diagno- ZWIĘKSZANIE DOSTĘPNOŚCI DO USŁUG MEstycznego, wieloletnie niedoinwestowanie szpi- DYCZNYCH 4. Zwiększenie dostępności do usług poradni tala powiatowego w sprzęt specjalistyczny. specjalistycznych (diagnostyki i leczenia) i do 4. Brak gabinetów dla pielęgniarek w szkołach, co usług stomatologicznych na obszarach wiejogranicza dostęp uczniów do tej formy opiek skich. zdrowotnej. 5. Ułatwienie dostępu uczniów do opieki pielę5. Brak profilaktyki stomatologicznej, zwłaszcza gniarskiej poprzez przywrócenie gabinetów na obszarach wiejskich. pielęgniarskich w szkołach. 6. Wzrost liczby pacjentów w podstawowej opiece 6. Zwiększenie dostępności do poradnictwa psyzdrowotnej - przypadających na jednego lekachicznego i leczenia wszelkich rodzajów uzarza. leżnień. 7. Wzmocnienie organizacyjne i finansowe HIGIENIA ośrodków leczenia uzależnień. 7. Niska świadomość wartości kultury fizycznej higieny ciała - zdrowego stylu życia, itd. PROFILAKTYKA ZDROWOTNA 8. Niedostateczna ilość programów kształtują8. Organizacja profilaktyki zdrowotnej. cych kulturę zdrowego trybu życia. Racjonalne wykorzystanie środków z GPPiRPAiN. 9. Stworzenie zintegrowanego (wielodyscyplinarnego) centrum wspomagania i diagnozowania rozwoju dziecka (demografia + polityka wobec dzietności). 10. PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA - ROZWÓJ BAZY SPORTOWEJ 11. Promocja zdrowego stylu życia - kultura żywienia, rekreacja fizyczna i psychiczna, aktywna turystyka itd. 12. Wybudowanie nowych hal sportowych, boisk, basenu, kortów tenisowych, placów zabaw dla dzieci. 189 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła ROZWÓJ SPOŁECZNY - AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA najważniejsze problemy najważniejsze działania ORGANIZACJE POZARZĄDOWE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE: 1. Niska aktywność organizacji pozarządowych. 1. Utworzenie centrum wspomagania organizacji 2. Brak lokalnego centrum wspomagania organipozarządowych. zacji pozarządowych. 2. Kształcenie liderów i pracowników młodzie3. Nie rozwinięte partnerstwo administracji pużowych. 3. Wzmocnienie organizacji pozarządowych, poblicznej i organizacji pozarządowych przez zlecanie zadań administracji samorządow realizacji wspólnych lub wymiennych wej: np. w aktywizacji byłych pracowników i uzupełniających celów. PGR, na obszarach wiejskich. 4. Brak tradycji samoorganizacji i tradycji obywa4. Organizacja Gminnych RadOrganizacji Pozatelskich. rządowych. WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU OSÓB STARINTEGRACJA SPOŁECZNA 5. Niska gęstość zaludnienia, rozproszenie osiedli SZYCH: mieszkalnych utrudniające integrację społeczną 5. Rozwój Uniwersytetu III Wieku. 6. Wykorzystanie potencjału intelektualnego, doi działania wspólnotowe. świadczenia zawodowego i umiejętności ludzi 6. Niska solidarność terytorialna i poczucie tożsamości kulturowej, słabe więzi społeczne. starszych. 7. Zwiększanie udziału osób starszych w życiu AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA i PARTYCYPACJA W społecznym, w doradztwie, itd. ZARZĄDZANIU 7. Niski poziom zaufania w możliwości samoPARTNERTSWO dzielnego rozwiązywania problemów, bez 8. Tworzenie rzeczywistego partnerstwa pomięudziału władz administracyjnych. dzy sektorem NGO, a sektorem publicznym: 8. Postawy roszczeniowe - niska zdolność do a. konsultacje, opracowania i realizacja współpracy,partnerstwa przy realizacji wspólwspólnych programów. nych zadań. b. włączanie przedsiębiorców w działania 9. Niewykorzystany potencjał ludzi na emerytuspołeczne, w filantropię, itd. rze i wolontariat osób starszych. 10. Duże bezrobocie, powoduje pasywność społeczną i skupianie się na problemach socjalnych i rodzinnych. 11. We władzach przedstawicielskich niewielki BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE udział ludzi młodych i kobiet. 9. Poprawa porządku i bezpieczeństwa publicznego. Poprawa bezpieczeństwa na osiedlach miejBEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE skich i wiejskich. Wspieranie monitoringu 12. Niedostateczny porządek i bezpieczeństwo pumiejsc publicznych. bliczne. Brak monitoringu wszystkich, kluczo- 10. Wykorzystanie Policji i innych służb mundurowych miejsc publicznych. wych do ochrony imprez masowych na pod13. Gęsta sieć drogowa, duże zagęszczenie ruchu stawie odpowiednich przepisów. i niedostateczne poszanowanie prawa o ruchu 11. Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym drogowym - zagrożenia dla bezpieczeństwa iwspieranie programów prewencyjnych. mieszkańców terenów wiejskich, położonych wzdłuż szlaków komunikacyjnych. 190 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła WYKLUCZENIE SPOŁECZNE - POMOC SPOŁECZNA najważniejsze problemy najważniejsze działania RODZINA POLITYKA WOBEC OSÓB ZAGROŻONYCH WY1. Niewydolność wychowawcza. Narastające pro- KLUCZENIEM I WYKLUCZONYCH blemy społeczne: alkoholizm, narkomania, wzrost przestępczości. M.in. jako efekt długoRODZINA - DZIECI trwałego bezrobocia i braku umiejętności ra1. W ZPOW w Bytowie jest o 45 dzieci więcej niż dzenia sobie w nowym systemie społecznym dopuszczalna liczba. W związku ze zmianą urei gospodarczym po roku 1990. gulowań prawnych - przepisy wejdą w życie w 2. Niedostatek rodzin zastępczych, szczególnie 2009 roku - ograniczających liczbę do 35 dzieci w zawodowych. jednej placówce, należy przygotować zmiany z ZPOW w Bytowie. WYKLUCZENIE SPOŁECZNE 2. Powiatowa Rada na Rzecz Osób Niepełnospraw3. Najpoważniejszym problemem społecznym nych - jako aktywne ciało doradcze. Powiatu jest bezrobocie , z którym wiąże się 3. Utworzenie rodzinnego pogotowia opiekuńczego ubóstwo i brak perspektyw życiowych. Ma to dla dzieci do lat 3. też wpływ na rozwój patologii społecznych i 4. Wspieranie działań domu dziecka i rodzin dzieci rodzinnych. przebywających w placówce interwencyjnej i so4. Ubóstwo(ponad 20% rodzin korzysta z pomocy cjalizującej. Promocja nowoczesnych metod pracy społecznej)Stopa ubóstwa w Powiecie jest o z rodzinami: zespoły interdyscyplinarne, konfe6,4% wyższa od średniej wojewódzkiej. rencje grup rodzinnych, szkolenia kadr do obsługi 5. Wzrasta liczba osób bezdomnych. tych programów. Tworzenie warunków do roz6. Duża populacja byłych pracowników PGR woju rodzin zastępczych (dziedziczona bezradność), grupa zagrożona 5. Zwiększenie etatów w Ośrodku Interwencji Krywykluczeniem. zysowej z jednoczesnym poszerzeniem oferty 7. Brak mieszkań treningowych dla usamodzielpomocowej. niających się wychowanków placówek opie6. Zapewnienie mieszkań treningowych dla usamokuńczo - wychowawczych. dzielniających się wychowanków placówek opiekuńczo - wychowawczych i rodzin zastępczych. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ: 8. Brak grup wsparcia dla rodzin z osobami nieOSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE RUCHOWO, INTEpełnosprawnymi. Brak mieszkań chronionych LEKTUALNIE, Z POWODU WIEKU dla osób niepełnosprawnych. 7. Opracowanie bazy danych o rynku pracy osób 9. Brak rozwiniętego kształcenia asystentów osób niepełnosprawnych. niepełnosprawnych. 8. Aktywizacja zawodowa osób niepełnospraw10. Osoby niepełnosprawne w wieku produkcyjnych np. stworzenie ZAZ – ówZwiększenie liczby nych stanowią 62,9%. Dzieci w wieku do 15 lat miejsc w Warsztatach Terapii Zajęciowej. stanowią 5,4% populacji osób niepełnospraw9. Powołanie, w miarę potrzeb, gminnych ośrodków nych. 50,4 % ogółu osób niepełnosprawnych opiekuńczych w celu zapewnienia całodobowej stanowią kobiety. Ponad 64 % osób niepełnoopieki dla niepełnosprawnych. sprawnych zamieszkuje na wsi, z czego więk10. Likwidacja barier architektonicznych i komunikaszość stanowią kobiety oraz osoby w wieku cyjnych, np. za wysokie podesty autobusów koprodukcyjnym. Wymaga to organizacji odpomunikacji publicznej, za niskie perony na stacjach wiednich usług w środowisku społecznym tych PKP. osób. 11. Tworzenie ośrodków wsparcia dla osób niepełno11. Bariery architektoniczne Brak chodników przy sprawnych i ich rodzin. ruchliwych drogach na wsiach. 12. Szkolenia kadr opiekunek osób starszych i asystentów osób starszych/osób niepełnospraw- 191 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła nych. 13. Stworzenie rodzinnych domów pomocy społecznej dla osób starszych. WSPARCIE ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI OSÓB WYKLUCZONYCH I ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM - resocjalizacja 14. Koordynacja różnych systemów wsparcia przedsiębiorczości socjalnej. 15. Dostosowanie oferty szkoleń w CIS do potrzeb rynku i przygotowanie absolwentów do zakładania spółdzielni socjalnych. 16. Uruchomienie, w porozumieniu z przedsiębiorcami, programów zatrudniania osób wykluczonych społecznie. 17. Tworzenie programów wsparcia dla osób opuszczających zakłady karne. 18. Zwiększenie pomocy dla kobiet z terenów wiejskich w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej. USŁUGI SOCJALNE 19. Rozwój usług dla osób wykluczonych społecznie np. organizacja jadłodajni, pralni, noclegowni, łaźni, itp. 20. Utworzenie Powiatowego Banku Żywności. 21. Budownictwo socjalne jakojeden ze sposobów przeciwdziałania bezdomności. 192 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła II. DZIEDZICTWO KULTUROWE - ZASOBY PRZYRODNICZE - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENNE OCHRONA i ZARZĄDZANIE DZIEDZICTWEM KULTUROWYM najważniejsze problemy 1. 2. 3. 4. 5. Niedostateczna ochrona dziedzictwa kulturowego - zwłaszcza zabytków kultury świeckiej: mieszkalnej,technicznej i gospodarczej. Niedostateczne egzekwowanie prawa o ochronie i kształtowaniu krajobrazu kulturowego. W większości gmin Powiatu Bytowskiego brak aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego. Niedostateczna świadomość społeczna wartości dziedzictwa kulturowego powoduje, że trwa niszczenie (formy i estetyki) krajobrazu kulturowego. najważniejsze działania 1. 2. 3. 4. Opracowanie i egzekwowanie planów przestrzennego zagospodarowania. Opracowanie i egzekwowanie programów ochrony wielokulturowego dziedzictwa. Zarządzanie przestrzenią kulturową w zgodzie z najlepszymi standardami. Ochrona ładu przestrzennego i estetyki krajobrazu kulturowego tworzonego współcześnie. KRAJOBRAZ KULTUROWY - ŁAD I ESTETYKA Brak synergii działań właścicieli, zarządców i administracji uczestniczących w procesie projektowania, zarządzania i zagospodarowywania krajobrazu kulturowego. Dotyczy to struktur urbanistycznych i osadniczych na wsi. Nieład przestrzenny i estetyczny zabudowy mieszkaniowej; nadmiernie rozproszenie zabudowy w strefach wartościowego krajobrazu, zanieczyszczenia estetyczne środowiska kulturowegoarchitekturą mieszkaniową i użytkową o niskiej estetyce. Brak nawiązań stylistycznych do tożsamości kulturowej; sporadyczne wykorzystanie materiałów naturalnych: drewno, kamień itd. 193 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła KULTURA WSPÓŁCZESNA - INSTYTUCJE I ORGANIZACJE najważniejsze problemy 1. 2. 3. 4. 5. Niedostatek kadr instruktorskich w zakresie kultury i sztuki. Niedofinansowanie samorządowych instytucji kultury. Niewystarczająca baza lokalowa instytucji kultury i placówek muzealnych Ograniczenie w dostępie do oferty kulturalnej Trójmiasta. Niedostateczne wsparcie instytucji (publicznych i prywatnych) i organizacji pozarządowych zajmujących się upowszechnianiem różnych form kultury i edukacją artystyczną. najważniejsze działania POLITYKA KULTURALNA - EDUKACJA KULTURALNA: Szkolenia kadr instruktorskich dla domów kultury i bibliotek. 1. Poszerzenie pozalekcyjnych zajęć kulturalnych i innych form edukacji dla kultury adresowanych do wszystkich pokoleń. 2. Poszerzenie (ilościowe i jakościowe) edukacji artystycznej. Tworzenie klas artystycznych na różnych szczeblach nauczania. 3. Stworzenie systemu stypendialnego dla młodych artystów na różnych szczeblach edukacyjnych. 4. Zwiększenie oferty programowej i bazy materialnej (infrastrukturalnej) instytucji i organizacji kulturalnych. 5. Zabezpieczenie i monitoring dóbr kultury. KULTURA REGIONALNA - wielokulturowe dziedzictwo regionu 6. Upowszechnianie kultury regionalnej wśród wszystkich pokoleń. Edukacja w zakresie kultury regionu, kultur etnicznych. 7. Organizowanie imprez integrujących grupy etniczne. 8. Promocja wielokulturowego dziedzictwa. ORGANIZACJA I FINANSOWANIE 9. Pozyskiwanie środków unijnych na realizację programów rozwoju najszerzej rozumianej KULTURY. 10. Zbadanie możliwości utworzenia centrum edukacyjno-kongresowego. 194 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła INFRASTRUKTURA OCHRONY ŚRODOWISKA najważniejsze problemy 1. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. najważniejsze działania GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA - ODPADY STAŁE Rozwinięta sieć wodociągowa (ponad 80%) bez ekwiwalentnej sieci odbioru ścieków i ich utylizacji. Zagrożenie środowiska ściekami bytowo - gospodarczymi na terenach wiejskich, ściekami domowymi i produkcyjnymi. Większość istniejącej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej kwalifikuje się do wymiany (wybudowana w latach 30. XX wieku) . Niewystarczająca przepustowość i jakość oczyszczalni ścieków, o mocach nieekwiwalentnych w stosunku do ilości i zawartości wytwarzanych ścieków. Miejscowości i gospodarstwa nie podłączone do sieci kanalizacyjnej gromadzą ścieki w zbiornikach bezodpływowych (tzw. szambach). Te zbiorniki nie zapewniają właściwej szczelności. Zjawisko trudne do oceny w sensie ilościowym, nacechowane społecznym przyzwoleniem i niedostatecznym nadzorem administracyjnym. Brak rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami ściekowymi Brak ewidencji wyrobów zawierających azbest. Brak rekultywacji nieczynnych składowisk odpadów. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO 1. Efektywna realizacja planów ochrony środowiska - egzekwowanie prawa ochrony środowiska. 2. Kompletna infrastruktura ochrony środowiska. Szczelne systemy odbioru i utylizacji odpadów stałych i ścieków. 3. Rozwój energetyki przyjaznej dla środowiska. Odnawialne źródła energii. 4. Wspieranie likwidacji niskich zanieczyszczeń do 2015 roku. 5. Konsekwentna, atrakcyjna i skuteczna edukacja ekologiczna mieszkańców; także poprzez konsekwentne egzeNISKA EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ kwowanie prawa powszechBrak sieci gazowej (poza miastami) we wszystkich gminach Powianego i lokalnego tu. o ochronie i właściwym użytZanieczyszczenia środowiska w wyniku wykorzystywania paliw kowaniu środowiska przystałych: węgla, koksu, odpadów przemysłowych, itp. rodniczego. Zanieczyszczenia komunikacyjne występującewzdłuż ruchliwych tras drogowych: na obszarach wiejskich, leśnych i w zatłoczonych zagęszczonym ruchem samochodowym miastach pozbawionych obwodnic. 195 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła III. GOSPODARKA SIEĆ DROGOWA - TRANSPORT najważniejsze problemy 1. 2. 3. 4. 5. 6. Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura drogowa na drogach krajowych nr 21 i 20. Zły stan techniczny dróg wojewódzkich i powiatowych. 30% dróg powiatowych nie spełnia wymogów swojej kategorii. Niedostateczne nakłady inwestycyjne na drogi powiatowe i gminne. Brak obwodnic miast Bytowa i Miastka oraz wsi, przez które przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie. Komunikacja kolejowa: Zagrożenie likwidacją lub ograniczeniem ruchu pasażerskiego na linii kolejowej Szczecinek - Miastko - Słupsk, ważnej dla mieszkańców Powiatu Bytowskiego arterii komunikacyjnej. Brak połączeń kolejowych z Bytowa do Trójmiasta; zły stan techniczny linii nr 212 Lipusz – Bytów uniemożliwiający przewóz towarów i osób. najważniejsze działania INFRASTRUKTURA 1. Modernizacja i rozwój infrastruktury drogowej. 2. Rozwój infrastruktury społecznej, wspierającej rozwój przedsiębiorczości. 3. Rozwój telekomunikacji. 4. Modernizacja linii kolejowej Bytów Lipusz - Gdańsk. 5. Utrzymanie przewozów pasażerskich towarowych na dotychczasowym poziomie na linii Słupsk - Miastko - Szczecinek PRAWO LOKALNE - WSPARCIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 6. Tworzenie rozwiązań systemowych w prawie lokalnym wspomagających inwestorów - przedsiębiorców. 7. Aktywna promocja gospodarcza poprzez system zachęt inwestycyjnych. BEZROBOCIE najważniejsze problemy 1. 2. 3. Wysokie bezrobocie na wsi.– W PUP zarejestrowano 6571 osób mieszkańców wsi co stanowi 69,1% ogółu bezrobotnych Powiatu (31.12.2006). „Dziedziczenie” bezrobocia i bierności. Wysokie bezrobocie wśród kobiet: 58,7 % ogółu zarejestrowanych i wśród młodzieży w wieku 18 – 24 lat: 23,7% ogółu zarejestrowanych (31.12.2006). Zaledwie 19,3% ogółu bezrobotnych posiada prawo do zasiłku. 71,1% stanowią najważniejsze działania 1. 2. 3. 4. 5. Działania na rzecz aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych i z grupy najmłodszych w wieku od 18 do 24 lat. Realizacja działań na rzecz aktywnej integracji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i dyskryminowanych na rynku pracy. Rozszerzenie oferty CIS i wsparcie tworzenia KIS. Szkolenia zawodowe i wsparcie psychologiczne dla osób trwale bezrobotnych. Nowe miejsca pracy na obszarach wiejskich. 196 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 4. 5. 6. 7. bezrobotni z wykształceniem zasadniczym 6. zawodowym, podstawowym lub bez wykształcenia. Wysoki poziom bezrobocia długotrwałego 7. - 5024 osoby. (53,5% ogółu bezrobotnych). Zjawisko sezonowości wzmożone rejestra- 8. cje w okresach jesienno - zimowych i spadek w okresach wiosennych. Brak doświadczenia zawodowego w zawodach, na które jest zapotrzebowanie na rynku pracy. Odpływ wykwalifikowanej kadry poza granice Powiatu i kraju. Zmiany struktury zatrudnienia ludności wiejskiej, synergiczne do rozwoju pozarolniczych sektorów przedsiębiorczości. Dostosowanie kierunków kształcenia młodzieży z terenów wiejskich do potrzeb rynku pracy. Promocja kształcenia ustawicznego – pomoc w zdobywaniu dodatkowych kwalifikacji i uprawnień osób z terenów wiejskich. RYNEK PRACY - PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ 1. 2. 3. 4. 5. najważniejsze problemy Niedostateczne wsparcie doradcze dla mikroprzedsiębiorczości i MŚP. Brak współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rynku pracy (czynnik utrudniający realizację celów). , Niedostatek działań aktywizujących i włączających w rynek pracy osoby w wieku 50 + (25% ogólnej liczby mieszkańców ) Brak rozwiązań systemowych w zakresie zwolnień i ulg podatkowych, możliwych w prawie lokalnym, aktywizujących przedsiębiorczość lokalną i przyciągających inwestorów. Niska innowacyjność firm oraz pracowników. 1. 2. 3. 4. najważniejsze działania Tworzenie rozwiązań systemowych w prawie lokalnym wspomagających inwestorów - przedsiębiorców. Upowszechnianie nowych form kształcenia zawodowego, w tym e-learningu. Wspieranie i rozwijanie wszelkich działań sprzyjających samodzielności gospodarczej w obszarze mikro przedsiębiorczości - MŚP, różnych form spółdzielczości, firm, itp. Wspieranie wszelkich form przedsiębiorczości wykorzystującej zasoby lokalne: warunki geograficzne i kulturowe oraz zasoby ludzkie: np. rozwój przetwórstwa spożywczego, z wykorzystaniem naturalnych form rolnictwa, itp. 197 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła ROLNICTWO - ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH najważniejsze problemy 1. 2. 3. 4. 5. Niekorzystne warunki naturalne: niski stopień bonitacji gleb, ukształtowanie terenu. Ponad 97% gruntów ornych należy do IV, V i VI klasy bonitacyjnej. W skali Powiatu dominują gospodarstwa rolne o powierzchni poniżej 5 ha. Coraz częściej brak następców do przejęcia gospodarstwa. Brak nowoczesnych technologii w rolnictwie. Niska opłacalność produkcji rolnej. Brak przetwórstwa produktów rolnych, zwłaszcza żywności o walorach ekologicznych. Mało miejsc pracy w sektorze pozarolniczym. najważniejsze działania 1. 2. 3. 4. 5. 6. Rozwijanie upraw dostosowanych do jakości gruntów, np. surowców farmaceutycznych. Wsparcie tradycyjnych praktyk gospodarczych oraz rozwijanie rolnictwa ekologicznego. Aktywizacja gospodarcza ludności wiejskiej w sektorach pozarolniczych. Rozwijanie wszelkich form turystyki oraz usług turystycznych na obszarach wiejskich. Kształtowanie wysokiej jakości stref publicznych poprzez zagospodarowywanie centrów wsi i osiedli. Budowa lub modernizacja obiektów komunalnych pełniących funkcje kulturalne, edukacyjne i integracyjne, służących świadczeniu usług w zakresie aktywizacji oraz reintegracji zawodowej i społecznej mieszkańców wsi. Poprawa dostępu do podstawowych usług cywilizacyjnych na obszarach wiejskich. 198 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 3. Misja strategii i wizja Powiatu Bytowskiego. Przyjmujemy, że misją strategii jest doskonalenie koordynowanych przez zarządcę tej strategii działań w trójsektorowej (gdy to niezbędne) współpracy służącej systematycznej realizacji rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego; wykorzystanie środków zewnętrznych, zwłaszcza z budżetu Unii Europejskiej, i aktywizacja środków wewnętrznych (własnych); dążenie do uzyskania wysokiego poziomu spójności kulturowej - społecznej i gospodarczej oraz spójności przestrzennej i komunikacyjnej z otoczeniem regionalnym i krajowym. Misja została zdefiniowana podczas warsztatów programowych przez Zespół Konsultacyjny Strategii. MISJA STRATEGII W Powiecie Bytowskim współpracujące ze sobą trzy sektory diagnozują i wdrażają programy rozwojowe w celu osiągnięcia europejskich standardów rozwoju społeczno-gospodarczego, z zachowaniem (ochroną) i zrównoważonym wykorzystaniem zasobów przyrodniczych i kulturowych. Wizja rozwoju Powiatu Bytowskiego. Wizja zrównoważonego rozwoju Powiatu Bytowskiego określa pożądany stan społeczno-gospodarczy w roku 2015, poziom życia mieszkańców, możliwości realizacji potrzeb wspólnotowych i indywidualnych w chronionym i racjonalnie zagospodarowanym i zarządzanym otoczeniu przyrodniczym i kulturowym. Zawartość programowa wizji wynika z potrzeb społecznych i ekonomicznych uzasadnionych aspiracjami społeczności regionalnej. Realizacja wizji zrównoważonego rozwoju powinna zapewniać warunki do rozwoju wszystkim środowiskom społecznym. Sukcesywna realizacja wizji rozwoju Powiatu Bytowskiego będzie sumą synergicznych działań wszystkich uczestników - podmiotów i przedmiotów - procesów cywilizacyjnych: administracji publicznej, przedsiębiorczości i organizacji pozarządowych. Będzie też sumą indywidualnego rozwoju poszczególnych ludzi tworzących społeczność Powiatu Bytowskiego. 199 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Wizja Powiatu Bytowskiego została wypracowana przez Zespół Konsultacyjny Strategii, podczas warsztatów programowych. W jej definiowaniu wzięto pod uwagę: uwarunkowania wewnętrzne (zasoby ludzkie, potencjał przyrodniczy i kulturowy, potencjał gospodarczy i organizacyjny Powiatu Bytowskiego), uwarunkowania zewnętrzne (politykę regionalną Unii Europejskiej, Polski i Województwa Pomorskiego). WIZJA POWIATU BYTOWSKIEGO Powiat Bytowski to miejsce rozwoju społeczeństwa wiedzy i innowacyjnej gospodarki. To wieloetniczna wspólnota korzystająca z najnowszych możliwości rozwoju w wymiarze osobowym i społecznym, wykorzystująca dobra cywilizacyjne oraz zasoby przyrodnicze i kulturowe z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. 200 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 4. Obszary i cele strategiczne - działania (plany operacyjne). Podstawowe cele strategiczne, których osiągnięcie determinuje wizja Powiatu Bytowskiego mieszczą się w trzech obszarach strategicznych, zdefiniowanych podczas prac audytowych i konsultacji społecznych opiniowanych przez Zespól Konsultacyjny Strategii. I. Obszar strategiczny: SPOŁECZEŃSTWO II. Obszar strategiczny: DZIEDZICTWO KULTUROWE - ZASOBY PRZYRODNICZE - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENNE III. Obszar strategiczny: NA GOSPODARKA I INFRASTRUKTURA TECHNICZ- Jakość rozwoju i stan tych obszarów mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia wizji Powiatu Bytowskiego. Determinują rozwój społeczny, gospodarczy i przestrzenny. Wyznaczają ramy programowe celów strategicznych i niezbędne działania (programy operacyjne), realizowane przez partnerów uczestniczących w procesie wdrażania tej strategii. Obszar strategiczny: SPOŁECZEŃSTWO Cel strategiczny 1.1. Rozwinięte intelektualnie społeczeństwo („społeczeństwo wiedzy”) - adekwatne usługi oraz infrastruktura informatyczna. Partnerstwo publiczno - prywatne i optymalnie wykorzystane fundusze strukturalne z budżetu Unii Europejskiej na lata 2007 - 2013 dla rozwoju kapitału intelektualnego społeczności Powiatu Bytowskiego. Cel strategiczny 1.2. Usługi zdrowotne powszechnie dostępne, wsparte najnowszymi technologiami, dostosowane do potrzeb społeczeństwa. Cel strategiczny 1.3. Aktywne i dobrze zorganizowane społeczeństwo. Cel strategiczny 1.4 Wieloetniczna wspólnota korzystająca z możliwości rozwoju w wymiarze osobowym i społecznym, wykorzystująca dobra cywilizacyjne. 201 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła II. Obszar strategiczny: DZIEDZICTWO KULTUROWE - ZASOBY PRZYRODNICZE - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENNE Cel strategiczny 2.1 Ochrona walorów przyrodniczych i różnorodności biologicznej oraz zagospodarowanie zasobów przyrodniczych z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Cel strategiczny 2.2 Zagospodarowanie zasobów kulturowych z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Cel strategiczny 2.3 Ochrona ładu przestrzennego i estetyki krajobrazu kulturowego. III Obszar strategiczny: GOSPODARKA i INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Cel strategiczny 3.1 Rozwinięta innowacyjna gospodarka i infrastruktura techniczna. Cel strategiczny 3.2 Rozwój społeczny i gospodarczy obszarów wiejskich. Zasoby przyrodnicze, kapitał intelektualny ludzi i gospodarka (w tym gospodarka turystyczna) są podstawowymi czynnikami rozwoju Powiatu. Należy dążyć do rozwijania innowacyjnych dziedzin gospodarki, np. z dziedziny wysokich technologii, usług intelektualnych i materialnych. Obok wsparcia finansowego, które gwarantuje nowy budżet Unii Europejskiej i instytucjonalnego otoczenia przedsiębiorstw niezbędne jest, większe niż do tej pory, wspieranie innowacji, szczególnie poprzez rozwijanie efektywnych i ekonomicznie uzasadnionych powiązań między nauką (ludźmi wykształconymi, np. w dziedzinie nauk technicznych i informatycznych) i gospodarką regionalną. Równolegle należy dążyć do poprawy atrakcyjności inwestycyjnej regionu, przede wszystkim poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury technicznoekonomicznej i zarządzanie przestrzenne. Niezmiernie ważnym czynnikiem jest ilość możliwych środków do pozyskania z budżetu UE w latach 2007- 2013, polityka regionalna samorządu województwa i miejsce, jakie w niej zajmują priorytety Powiatu Bytowskiego. Obszary wiejskie i rolnictwo wraz z obszarami leśnymi dominują w strukturze przestrzennej Powiatu i są zamieszkiwane przez 60% mieszkańców. Obszary te mają kluczowe znaczenie gospodarcze, społeczne oraz ekologiczne. 202 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Niezmiernie ważne jest kształtowanie przestrzeni i zachowanie oryginalnego krajobrazu wsi oraz rozwijanie wszelkich form pozarolniczego zatrudnienia ludności wiejskiej. Dlatego też podejmowane działania powinny służyć kształtowaniu silnego kapitału intelektualnego i organizacyjnego społeczności, kształtowaniu systemu gospodarki żywnościowej na bazie naturalnego rolnictwa, przetwórstwa żywności i własnego marketingu oraz rozwijaniu turystyki na obszarach wiejskich. Poniżej, w tabelach, poszczególne cele strategiczne zostały rozpisane na zadania wykonawcze (plany operacyjne). Następnie została dokonana hierarchizacja ważności celów strategicznych. 203 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła I. Obszar strategiczny: SPOŁECZEŃSTWO Cel strategiczny 1.1. Rozwinięte intelektualnie społeczeństwo i „społeczeństwo wiedzy” - adekwatne usługi oraz infrastruktura informatyczna. Partnerstwo publiczno - prywatne i optymalnie wykorzystane fundusze strukturalne z budżetu Unii Europejskiej na lata 2007 2013 do rozwoju kapitału intelektualnego społeczności Powiatu Bytowskiego. Cele operacyjne 1.1.1 Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Powszechnie dostępne nowoczesne technologie informatyczne. Działania / Programy Koordynacja Zarządzanie Finansowanie 1. Budowa sieci szerokopasmowych w gminach wiejskich i szkieletowych w Bytowie i Miastku. 2. Tworzenie publicznych punktów dostępu do usług elektronicznych oraz Internetu. 3. Rozwijanie e-Edukacji, np. systemie edukacji niepełnosprawnych, w kształceniu ustawicznym i zawodowym, w edukacji adresowanej do populacji III wieku, edukacji powszechnej. 4. Digitalizacja zasobów bibliotecznych i muzealnych. Biznes PPP Powiat Gminy NGO RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 2. SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY Działanie 2.2. Infrastruktura i usługi tworzące podstawy społeczeństwa informacyjnego. Poddziałanie 2.2.1. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. 204 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 5. Rozwinięcie usług elektronicznych w zakresie kultury i turystyki. 6. Zastosowanie technologii informacyjnych w ochronie zdrowia poprzez rozwój aplikacji telemedycznych (e-Zdrowie), w tym m.in. sprawozdawczość medyczna, elektroniczne karty zdrowia, usługi aptekarskie e-Recept, telekonsultacje, rejestracja do lekarza przez Internet, itp. 7. Rozwój aplikacji oraz usług elektronicznych wspierających wszelkie formy pracy via Internet (telepraca). 8. Wdrożenie systemu administracji elektronicz- RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 2. SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY Działanie 2.2. Infrastruktura i usługi tworzące podstawy społeczeństwa informacyjnego. Poddziałanie 2.2.2. Rozwój usług społeczeństwa informacyjnego. nej (e-Administracja) na poziomie powiatowym i gminnym. 1.1.2 Powstrzymanie niekorzystnych tendencji demograficznych. Promowanie wielodzietności. Zorganizowanie szkoły rodzenia. PPP Powiat Gminy NGO Środki własne i inne, np. fundacje prywatne 205 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cele operacyjne Działania / Programy 1.1.3 Reintegracja społeczna i zawodowa ludzi starszych. 1. 2. 3. 4. 5. Wdrożenie polityki wobec jesieni życia w koordynacji z narodowymi i wojewódzkimi programami Diagnoza socjologiczna: określenie skali problemu i zakresu niezbędnych działań. Wspieranie wszelkich form aktywności społecznej oraz przedsiębiorczości osób starszych. Wykorzystanie potencjału intelektualnego, doświadczenia zawodowego i umiejętności ludzi starszych w budowaniu i wzmacnianiu więzi społecznych. Zwiększanie udziału seniorów w zarządzaniu i w konsultacjach społecznych. Wykorzystanie europejskich i krajowych programów aktywizacji intelektualnej ludzi starszych. Rozwój uniwersytetu III wieku. Koordynacja Zarządzanie Finansowanie PPP Powiat Gminy NGO Polsko - Amerykańska Fundacja Wolności Lokalna Organizacja Grantowa PO KL oś priorytetowa VII 206 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1.1.4 Powszechnie dostępna oferta edukacyjna wsparta najnowszymi technologiami i dostosowana do potrzeb społeczeństwa wiedzy i rynku pracy XXI wieku. Budowanie wszelkich form partnerstwa publiczno - prywatnego i optymalne wykorzystanie funduszy strukturalnych 2007 - 2013 do rozwijania kapitału intelektualnego społeczności Powiatu Bytowskiego. Zwiększenie dostępu do edukacji na poziomie wyższym: 1. Zbadanie celowości utworzenia wyższej uczelni na terenie Powiatu Bytowskiego, o profilu dostosowanym do potrzeb społeczności Powiatu. Edukacja przedszkolna 2. Wspieranie organizacji przedszkoli prywatnych oraz liczby i geografii przedszkoli publicznych w skali odpowiedniej do potrzeb społecznych. Dostosowanie czasu pracy przedszkoli do rytmu pracy rodziców. 3. Rozwijanie edukacji przedszkolnej poprzez nauczanie kluczowych umiejętności, np. języków obcych i podstaw informatyki. Biznes PPP Powiat NGO RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 2. SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY Działanie 2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowodydaktyczna. PO KL Priorytet IX 207 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Wysoka jakość i adekwatność oferty edukacyjnej: 1. Upowszechnienie edukacji informatycznej na wszystkich poziomach edukacji. Zwiększenie dostępności nauczania języków obcych. 2. Wprowadzenie innowacyjnych ścieżek edukacyjnych do gimnazjów, szkół podstawowych, przedszkoli z zakresu przedmiotów ścisłych. Poszerzanie liczby autorskich programów nauczania w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. 3. Poszerzenie oferty - na każdym poziomie kształcenia - o umiejętności niezbędne na rynku pracy w społeczeństwie wiedzy i innowacyjnej gospodarki; dostosowanie profili kształcenia w oparciu o analizy demograficzne, socjologiczne i ekonomiczne. 4. Zwiększenie dostępu młodzieży do liceów ogólnokształcących oraz średnich szkół zawodowych i policealnych. Biznes PPP Powiat Gminy NGO PO KL Priorytet III 208 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1.1.5 Rozwój wszelkich form kształcenia ustawicznego i zawodowego. Społeczeństwo uczące się przez całe życie. Wyrównywanie szans edukacyjnych: 1. Pomoc stypendialna - socjalna i naukowa, o charakterze motywacyjnym dla uczniów i słuchaczy instytucji oświatowych. 2. Zajęcia wyrównawcze - w zakresie kompetencji kluczowych - dla dzieci i młodzieży szkolnej. 3. Bezpłatne kursy wyrównawcze w zakresie nauk ścisłych - i innych - dla uczniów pozbawionych wsparcia w swoich środowiskach. Powiat Gminy NGO Biznes Firmy szkoleniowe PPP 1. Wsparcie wszelkich form edukacji ustawicznej, zwiększających samodzielność intelektualną, zawodową i społeczną różnych grup społecznych, a zwłaszcza ludności wiejskiej. 2. Organizacja ośrodka kształcenia ustawicznego,np. z wykorzystaniem bazy Centrum Kształcenia Zawodowego, dostosowanego do potrzeb lokalnego rynku pracy, potrzeb edukacji dorosłych i innych grup społecznych. 3. Otwarcie nowych specjalizacji na bazie szkół zawodowych i techników. 4. Organizacja kursów, szkoleń w miejscu zamieszkania ludności wiejskiej. 5. Skoordynowanie kształcenia ustawicznego z programami edukacji zawodowej Powiatowego Urzędu Pracy. 6. Zastosowanie w edukacji ustawicznej nowoczesnych technologii informacyjnych wspierających wszelkie for- Powiat PUP, PCEZ NGO Biznes Firmy szkoleniowe PPP PO KL Priorytet IX Rozwój kompetencji i wykształcenia w regionach. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce. Stworzenie powiatowego funduszu stypendialnego. PO KL Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich PO KL Priorytet V Priorytet VII Priorytet IX 209 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła my zdalnego kształcenia i doskonalenia zawodowego (eEdukacja). 1.1.6 Kadry edukacyjne i pedagogiczne oraz infrastruktura edukacyjna dostosowane do potrzeb społecznych. 1. Przygotowanie kadrowe i infrastrukturalne szkół do organizacji i prowadzenia klas integracyjnych. 2. Zwiększenie liczby pedagogów i psychologów w szkołach. Wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli. 3. Kształcenie nauczycieli w zakresie edukacji etnicznej, regionalnej i międzykulturowej. 4. Wyposażenie szkół w nowoczesne systemy informatyczne i pracownie do nauki j. obcych. 5. Modernizacja bazy edukacyjnej, w szczególności budynków szkolnych, bibliotek, pracowni dydaktycznych, warsztatów praktycznej nauki zawodu. 6. Przebudowa i modernizacja internatów, stołówek wraz z zagospodarowaniem otoczenia. 7. Budowa nowych oraz modernizacja istniejących obiektów sportowych, w tym hal sportowych, basenów i boisk sportowych, do gier zespołowych i indywidualnych. RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 2. SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY Działanie 2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowodydaktyczna. PO KL Priorytet III 210 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cel strategiczny 1.2. Usługi zdrowotne powszechnie dostępne, wsparte najnowszymi technologiami, dostosowane do potrzeb społeczeństwa. Cele operacyjne Działania / Programy Koordynacja Finansowanie Zarządzanie 1. 1.2.1 Funkcjonowanie regionalnego zintegrowanego systemu ratownictwa. Zakończyć realizację i uruchomić w pełnym zakresie centrum powiadamiania ratunkowego (m.in. wprowadzenie numeru 112). 2. W zakresie niezbędnym dla wdrożenia koncepcji funkcjonowania regionalnego zintegrowanego systemu ratownictwa: Adaptacja pomieszczeń i wyposażenie zakładów opieki zdrowotnej dla potrzeb ratownictwa medycznego; budowa lądowisk dla helikopterów przy szpitalach, w których zlokalizowane są oddziały ratunkowe (SOR);zakup środków transportu sanitarnego; zakup sprzętu ratownictwa medycznego; modernizacja i wyposażenie jednostek ratownictwa na potrzeby zintegrowanego systemu ratownictwa (w szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się możliwość budowy i wyposażenia nowych jednostek ratownictwa). Samorząd Województwa we współpracy z Powiatem. 1. Rozbudowa i przebudowa obiektów lokalnej infrastruktury ochrony zdrowia. Unowocześnienie i zakup urządzeń medycznych, podnoszących jakość usług medycznych (m.in. sprzętu do diagnostyki, te- Powiat, NZOZ, Podmioty działające w publicznym RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 7. OCHRONA ZDROWIA i SYSTEM RATOWNICTWA Działanie 7.2. Zintegrowany system ratownictwa. RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 9. LOKALNA INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA 211 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1.2.2 Powszechny dostęp do świadczeń zdrowotnych na poziomie lokalnym. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 1.2.3 Promocja i profilaktyka zdrowia. 2. rapii i rehabilitacji). Zakup, modernizacja specjalistycznego wyposażenia (w tym specjalistycznych środków transportu), niezbędnych dla wprowadzania form mobilnej diagnostyki, umożliwiającej dotarcie do mieszkańców, którzy mają ograniczony dostęp do systemu opieki zdrowotnej. Zwiększenie dostępności do poradnictwa psychicznego i bezpłatnych terapii w leczeniu wszelkich uzależnień. Wzmocnienie organizacyjne i finansowe ośrodków leczenia uzależnień. Stworzenie zintegrowanego (wielodyscyplinarnego) centrum wspomagania i diagnozowania rozwoju dziecka. Zwiększenie dostępu do opieki specjalistycznej (diagnostyka i leczenie) oraz diagnostyki w lecznictwie zamkniętym. Zwiększanie dostępności uczniów do podstawowej opieki pielęgniarskiej poprzez organizację gabinetów dla pielęgniarek w szkołach,tam gdzie są ku temu warunki. Organizacja profilaktyki zdrowotnej. Racjonalne wykorzystanie środków z GPPiRPAiN. Promocja zdrowego stylu życia, z wykorzystaniem systemu edukacyjnego i innych możliwości upowszechnia wiedzy i dobrych wzorów. systemie ochrony zdrowia. I INICJATYWY OBYWATELSKIE Działanie 9.2. Lokalna infrastruktura ochrony zdrowia. Powiat, Organizacje pozarządowe, NZOZ Środki Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Zdrowia. 212 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cel strategiczny 1.3. Aktywne i dobrze zorganizowane społeczeństwo. Cele operacyjne Działania / Programy Koordyna- Finansowanie cja Zarządzanie 213 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Zbudowanie powiatowego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną - zgodnie z wytycznymi „Programu pomocy społecznej - tworzenie lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w Powiecie Bytowskim na lata 2007 –2013”. 1.3.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 3 Najważniejsze działania: 1. Organizacja poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, szkoły rodziców. Organizacja sieci poradnictwa rodzinnego dostępnego z każdej miejscowości Powiatu. 2. Poprawa warunków życia dzieci pozbawionych rodzin biologicznych. 3. Edukacja społeczna i zmiana świadomości społecznej dotyczącząca rodzin zastępczych. 4. Wsparcie dziecka i rodziny w ich naturalnym środowisku. 5. Wczesna prewencja - rozwój poradnictwa i terapii rodzin dysfunkcyjnych, tworzenie placówek wsparcia dziennego. 6. Wspieranie rozwoju różnych form rodzicielstwa zastępczego; powoływanie profesjonalnych rodzin zastępczych; zbudowanie systemu małych placówek opiekuńczowychowawczych. 7. Organizowanie pomocy i wsparcia w procesie usamodzielniania się i integracji ze środowiskiem wychowanków opuszczających rodziny zastępcze i placówki wychowawcze różnego typu. 8. Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży. 9. Utworzenie rodzinnego pogotowia opiekuńczego dla dzieci do lat 3. 10. Wspieranie działań rodzin dzieci przebywających w placówce interwencyjnej i socjalizującej. 11. Zwiększenie etatów dla kadry w Ośrodku Interwencji Kryzysowej z jednoczesnym poszerzeniem oferty pomocowej. 12. Zapewnienie mieszkań treningowych dla usamodzielniających się wychowanków placówek opiekuńczo - wychowawczych i rodzin zastępczych. Powiat PCPR3 NGO Gminy PO KL Priorytet I PO KL Priorytet VII Norweski Instrument Finansowy komponent III PCPR - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bytowie. Inne skróty: PPP - Partnerstwo Publiczno Prywatne, NGO - organizacje pozarządowe. 214 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Powiat PCPR NGO Utworzenie domu opieki dla osób starszych. Organizacja sieci rodzinnych domów seniora, dla osób dochodzących i przebywających Gminy PPP na stałe. Tworzenie ośrodków wsparcia dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Likwidacja barier architektonicznych i komunikacyjnych. Szkolenia i rozwój osobowy kadr opiekunek osób starszych i asystentów osób starszych i niepełnosprawnych. Usługi dla osób starszych i niepełnosprawnych: 1. 2. 3. 4. Koordynacja różnych systemów wsparcia. Dostosowanie oferty szkoleń w CIS do potrzeb rynku i przygotowanie absolwentów do zakładania spółdzielni socjalnych. 1. Reorganizacja pracy Ośrodków Pomocy Społecznej. Wsparcie systemu kontraktów socjalnych. Dokształcanie kadr pomocy społecznej. 2. Uruchomienie - w porozumieniu z przedsiębiorcami - programów zatrudniania osób wykluczonych społecznie. 3. Tworzenie programów wsparcia dla osób opuszczających zakłady karne. 4. Rozwój usług dla osób wykluczonych społecznie: np. jadłodajnia, pralnia, noclegownia, łaźnia, itd. Utworzenie Powiatowego Banku Żywności. Rozwijanie budownictwa socjalnego, jako sposobu przeciwdziałania bezdomności Powiat PCPR NGO Gminy Biznes PPP PO KL Priorytet I PO KL Priorytet VII Norweski Instrument Finansowy komponent III PO KL Priorytet I i VII 215 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1. Stworzenie systemu wsparcia instytucjonalnego dla organizacji pozarządowych, np. inkubator społeczny, granty instytucjonalne. Wspieranie rozwoju kadrowego, intelektualnego, organizacyjnego i finansowego orga1.3.2 nizacji pozarządowych. Należy budować organizacje infrastrukturalne przy wsparciu Rozwój organizacji samorządów. pozarządowych i 2. Tworzenie wszelkich form partnerstwa sektora NGO z sektorem publicznym. Wzmocwszelkich form współpracy nienie organizacji pozarządowych poprzez zlecanie zadań administracji samorządowej; trójsektorowej. konsultacje, opracowania i realizacja wspólnych programów. 1.3.3 Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego. 1. Rozwijanie działań w celu poprawy porządku i bezpieczeństwa w miejscach publicznych oraz w miejscach mieszkania (osiedla miejskie, sołectwa). 2. Wspieranie programów prewencyjnych. Wspieranie monitoringu miejsc publicznych. 3. Wykorzystanie Policji i innych służb mundurowych do w ochrony imprez masowych na podstawie odpowiednich przepisów. 4. Rozwijanie wszelkich działań w celu poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Powiat Gminy NGO Biznes PPP PO KL Priorytet V Środki własne. 216 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cel strategiczny 1.4 Wieloetniczna wspólnota korzystająca z możliwości rozwoju w wymiarze osobowym i społecznym, wykorzystująca dobra cywilizacyjne. Cele operacyjne 1.4.1 Rozwijanie wszelkich form kultury współczesnej. Działania / Programy Edukacja kulturalna: 1. Wspieranie rozwoju intelektualnego i ilościowego kadr instruktorów i organizatorów kultury. 2. Poszerzenie zajęć pozalekcyjnych dla młodzieży i innych form edukacji dla kultury, adresowanych do wszystkich pokoleń. 3. Poszerzenie (ilościowe i jakościowe) edukacji artystycznej na różnych szczeblach nauczania. Koordynacja Zarządzanie Powiat Gminy NGO Biznes PPP Finansowanie PO KL Priorytet III i VII Norweski Mechanizm Finansowy Komponent III Środki Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Polityka kulturalna: 1. Stworzenie systemu stypendialnego dla młodych artystów - na różnych szczeblach edukacyjnych. 2. Budowanie wszelkich form partnerstwa publiczno prywatnego w rozwoju oferty programowej i bazy materialnej instytucji kultury publicznych i prywatnych oraz organizacji pozarządowych. 3. Rozwijanie istniejących i tworzenie nowych atrakcyjnych form kultury współczesnej. Wspieranie wszelkich działań niepublicznych instytucji i organizacji i kulturalnych. 217 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1.4.1. Rozwijanie wszelkich form kultury współczesnej. c.d. 1.4.2 Rozwinięta infrastruktura kulturalna. 4. Pozyskiwanie środków unijnych na usługi kulturalne, edukację, organizację imprez, festiwali, itd. 5. Wspieranie organizacji pozarządowych zajmujących się usługami kulturalnymi, od edukacji dla kultury po usługi czasu wolnego, w dziedzinie tzw. kultury masowej i rozrywki. 6. Grupy etniczne: wspieranie wszelkich form aktywności kulturalnej organizacji skupiających mniejszości etniczne, zajmujących się promocją dziedzictwa i kultury współczesnej. 7. Utworzenie centrum edukacyjno-kongresowego (edukacja artystyczna, współpraca międzynarodowa, edukacja międzykulturowa). 8. Rozwijanie wszelkich form międzynarodowej współpracy kulturalnej. 9. Opracowanie i wdrożenie programu zagospodarowania Zamku Krzyżackiego w Bytowie zgodnie z jego wartością historyczną i marketingową dla regionu. 10. Ochrona dóbr kultury. 1. Budowa, rozbudowa i modernizacja oraz wyposażenie obiektów infrastruktury kulturalnej, w tym ośrodków kultury, bibliotek, amfiteatrów, sal wystawowych i koncertowych, wraz z zagospodarowaniem otoczenia. Rozwijanie funkcji szkół wiejskich jako ośrodków edukacyjnych i kulturalnych, służących mieszkańcom wsi. Powiat Gminy NGO Biznes PPP RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 9. LOKALNA INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA I INICJATYWY OBYWATELSKIE 218 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła II. Obszar strategiczny: DZIEDZICTWO KULTUROWE - ZASOBY PRZYRODNICZE - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENNE Cel strategiczny 2.1 Ochrona walorów przyrodniczych i różnorodności biologicznej oraz zagospodarowanie zasobów przyrodniczych z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Cele operacyjne 2.1.1 Ochrona walorów przyrodniczych i różnorodności biologicznej. Działania / Programy Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej i krajobrazowej oraz doskonalenie systemu obszarów chronionych. 1. Monitoring różnorodności biologicznej z uwzględnieniem walorów krajobrazu. 2. Organizacja nowych rezerwatów przyrody zgodnie z planami Gmin, które takie tereny i plany posiadają. 3. Działania prawne i organizacyjne w zakresie ochrony dolin rzecznych i innych korytarzy ekologicznych, obszarów wodno-błotnych, rzadkich i zagrożonych gatunków fauny i flory oraz tradycyjnego krajobrazu rolniczego. 4. Rozwijanie edukacji ekologicznej i wymiany informacji w celu podnoszenia społecznej świadomości celów i efektów (także gospodarczych) ochrony przyrody i bioróżnorodności. 5. Ochrona i zrównoważona gospodarka zasobami natural- Koordynacja Zarządzanie Powiat Gminy NGO PPP Finansowanie PROW oś priorytetowa III Norweski Instrument Finansowy Komponent II Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 219 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła nymi lasów, jezior i torfowisk. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wykorzystanie wszelkich form prawnych i działań w celu ochrony jezior lobeliowych i innych jezior, rzek oraz różnorodności krajobrazu młodoglacjalnego. Wspieranie, inicjowanie i wdrażanie wszelkich działań w celu uzyskania I klasy czystości wód rzek i jezior Powiatu Bytowskiego. Wzmocnienie ochrony obszarów torfowych, mokradłowych jako cennych ekosystemów podnoszących wartość środowiska przyrodniczego. Promowanie i wdrażanie racjonalnych programów osuszania gruntów podmokłych, usuwania zalesień, zarośli łęgowych oraz technicznej regulacji rzek z zachowaniem priorytetów przyrodniczych i dbałości o ekosystemy wodno-błotne. Ochrona różnorodności biologicznej przez zapewnienie łączności i spójności chronionych obszarów. Należy umacniać ochronę ekosystemów i gatunków oraz tworzyć spójny przestrzennie i funkcjonalnie powiązany system powiatowy, synergiczny do wojewódzkiego, z uwzględnieniem programu Natura 2000. Opracowanie i wdrożenie powszechnej edukacji ekologicznej i sozologicznej mieszkańców. Wsparcie organizacji pozarządowych zajmujących się edukacją ekologiczną i upowszechnianiem dobrych praktyk w ochronie, zarządzaniu i użytkowaniu środowiska przyrodniczego. 220 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 7. Efektywna realizacja planów zagospodarowania przestrzennego i egzekwowanie prawa o ochronie środowiska. 8. Budowanie współpracy i koordynacji polityk ochrony środowiska Gmin i Powiatu. 9. Promowanie wartości zasobów przyrodniczych Powiatu Bytowskiego, jako kapitału gospodarczego wymagającego troski i ochrony oraz zagospodarowania w zgodzie z zasadą zrównoważoności. 221 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 2.1.2 Kompletna infrastruktura ochrony zasobów przyrodniczych. Likwidacja niskiej emisji zanieczyszczeń. 1. Likwidacja szkodliwych dla środowiska systemów ogrzewania w obiektach użyteczności publicznej i prywatnych. 2. Kompleksowa termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej połączona z przebudową systemów grzewczych. Rozwój „zielonej energii” i odnawialnych zasobów energii 1. Stymulowanie zmian systemów grzewczych na przyjazne dla środowiska i stymulowanie rozwoju „zielonej energii”-energii ze źródeł odnawialnych (zgodnie z rachunkiem ekonomicznym, uwarunkowaniami przyrodniczymi i technicznymi oraz eksperckimi analizami). 2. Rozwój systemów energetycznych z wykorzystaniem energetycznej siły rzek. Powiat Gminy NGO PPP RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 5. ŚRODOWISKO I ENERGETYKA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU Działanie 5.5. Infrastruktura energetyczna i poszanowanie energii Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – Działania Osi 3 Ograniczenie i likwidacja skutków zanieczyszczeń komunikacyjnych: 1. Oznaczenie skali oraz niwelacja zanieczyszczeń chemicznych na terenach wzdłuż dróg samochodowych. 2. Stały monitoring zanieczyszczeń komunikacyjnych w szczególności terenów rolnych przylegających do tras samochodowych. 3. Ograniczanie produkcji żywności w pasach przydrogowych zanieczyszczonych chemicznie. 222 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 2.1.2 Kompletna infrastruktura ochrony zasobów przyrodniczych. c.d. Budowanie komplementarnych sieci odbioru i utylizacji ścieków i odpadów stałych. 1. Zbudowanie - do roku 2015 - niezbędnej infrastruktury i organizacja kompletnej sieci odbioru i utylizacji ścieków, zgodnie z harmonogramem zawartym w Programie Ochrony Środowiska Powiatu Bytowskiego na lata 2004 2007. 2. Diagnoza i monitoring oraz wspieranie, inicjowanie i wdrażanie wszelkich działań w celu likwidacji gospodarczych zagrożeń wód gruntowych - do roku 2015. 3. Wspieranie działalności Związku Miast i Gmin Dorzecza Rzeki Słupi i Łupawy w realizacji zadań priorytetowych: a. Ochrona różnorodności biologicznej dorzecza rzek Słupi i Łupawy, a zwłaszcza: ekosystemów leśnych, bagiennych i jezior lobeliowych. b. Zrównoważony rozwój gospodarki naturalnej rolnictwa, leśnictwa, rybactwa, z zachowaniem trwałości i odnawialności zasobów. c. Podejmowanie wspólnych przedsięwzięć - partnerów związku - w zakresie rozwoju turystyki, z zachowaniem zasady zrównoważoności. d. Edukacja ekologiczna mieszkańców regionu, wszystkich pokoleń. 4. Zbudowanie - do 2015 roku - niezbędnej infrastruktury i organizacja kompletnej sieci odbioru i utylizacji odpadów stałych, w tym: odpadów wielkogabarytowych, niebezpiecznych, w tym: złomu elektronicznego. Realizacja Planu gospodarki odpadami w Powiecie Bytowskim na lata 2004 - 2007 i zawartych w nim celów długookresowych na lata 2008 - 2014. 5. Inicjowanie i wspieranie organizacji systemu likwidacji resztek zwierzęcych i martwych zwierząt. Powiat Gminy NGO PPP RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 8. LOKALNA INFRASTR. PODSTAWOWA Działanie 8.2. Lokalna infrastruktura ochrony środowiska Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej PROW działania Osi III 223 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Wdrażanie polityki wobec zasobów leśnych. Wykorzystanie zasobów leśnych w zmianach strukturalnych w rolnictwie, w rozwijaniu gospodarki turystycznej zgodnie z „Programem ochrony środowiska Powiatu Bytowskiego na lata 2004 - 2007”. 2.1.3 Najważniejsze działania: Zagospodarowanie zaso- 1. Zachowanie ekosystemów leśnych w stanie zbliżonym do bów przyrodniczych naturalnego. Restytucja zniekształconych lub zdegradoz zachowaniem zasady wanych ekosystemów leśnych i ochrona różnorodności zrównoważonego rozwobiocenoz leśnych. ju. 2. Racjonalne wykorzystywanie zasobów leśnych. Ochrona gleb leśnych, a szczególnie ich substancji organicznej. 3. Wykorzystywanie istniejących zadrzewień i naturalnej mozaiki siedlisk przy zalesianiu gruntów porolnych i nieużytków. 4. Ważnym czynnikiem skuteczności tych działań jest synergiczne wdrażanie planów ochrony przyrody przez nadleśnictwa Lasów Państwowych4. W tym zakresie działaniem fundamentalnym dla polityki leśnej będzie: a. opracowanie i wdrożenie planów przestrzennego zagospodarowania wszystkich Gmin Powiatu. 2.1.3 b. wspieranie i inicjowanie wszelkich form współpracy dla realizacji celów tego programu z nadleśnicZagospodarowanie zasotwami Lasów Państwowych i prywatnymi właścibów przyrodniczych cielami. z zachowaniem 4 Powiat Gminy NGO PPP Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej PROW działania Osi II Program ochrony środowiska Powiatu Bytowskiego na lata 2004 - 2007, s. 34 224 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła zasady zrównoważonego rozwoju. c.d. c. opracowanie i wdrożenie we współpracy z nadleśnictwami Lasów Państwowych programu poprawy gospodarowania w lasach prywatnych by zapobiegać ich degradacji. 5. Promowanie i wdrażanie zasad harmonijnego, zgodnego z zasadą zrównoważoności, godzenia wymagań ochronnych z gospodarczym użytkowaniem terenów o cennych wartościach przyrodniczych i krajobrazowych przy zagospodarowaniu wszystkich elementów zasobów przyrodniczych Powiatu. 225 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cel strategiczny 2.2 Zagospodarowane zasoby kulturowe, z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Cele operacyjne Działania / Programy Ekspozycja dziedzictwa kulturowego - wpisanie w obieg społeczny i w ofertę turystyczną. 1. Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne 2.2.1 i inne prace zaprojektowane w „Powiatowym Kompletna ochrona i programie opieki nad zabytkami 2006 - 2009”. ekspozycja oraz Diagnoza stanu ochrony dóbr kultury i śrowpisanie w obieg dowiska kulturowego i zahamowanie degraspołeczny dziedzicdacji dziedzictwa kulturowego. twa kulturowego. 2. Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społeczności lokalnej i gospodarki turystycznej. Wspieranie inicjatyw sprzyjających pozyskiwaniu pieniędzy na opiekę nad zabytkami i właściwe ich zagospodarowanie. 3. Restauracja, konserwacja i adaptacja budynków o znaczeniu historycznym. Koordynacja Zarządzanie Powiat Gminy NGO PPP Sektor prywatny Finansowanie PROW Oś 3 Remont, przebudowa i wyposażenie obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa kulturowego; zakup obiektów zabytkowych lub charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie oraz ich adaptacja na cele publiczne; odnawianie, eksponowanie lub konserwacja lokalnych pomników historii. Środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 226 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 2.2.1 Kompletna ochrona i ekspozycja oraz wpisanie w obieg społeczny dziedzictwa kulturowego. c.d. Budowanie tożsamości regionalnej: 1. Budowanie tożsamości regionalnej poprzez włączanie dziedzictwa kulturowego, elementów edukacji regionalnej, etnicznej i nauczania międzykulturowego do programów edukacyjnych wszystkich szczebli. 2. Organizacja i promowanie działań kulturalnych, promocyjnych, edukacyjnych związanych z zachowaniem i eksponowaniem dziedzictwa kulturowego wsi i miast. 3. Wzmacnianie instytucji i organizacji, zajmujących się edukacją regionalną oraz wszelkimi formami ekspozycji kultury regionalnej i upowszechniania wiedzy o wartości (gospodarczej, komercyjnej) dziedzictwa kulturowego. środki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, MENiS, 227 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cel strategiczny 2.3 Ochrona ładu przestrzennego i estetyki krajobrazu kulturowego. Cele operacyjne 2.3.1 Zgodny z obowiązującym prawem, architekturą krajobrazu i sztuką planowania przestrzennego: ład przestrzenny i estetyka krajobrazu przyrodniczego oraz kulturowego. Działania / Programy Koordynacja Zarządzanie 1. Kształtowanie krajobrazu - przestrzeni kulturowej Powiat w połączeniu z ekspozycją naturalnych enklaw Gminy przyrodniczych. PPP 2. Określenie stylistyki zabudowy obszaru; ustanowienie i egzekwowanie standardów stylistycznych zgodnie z prawem lokalnym i powszechnym w zakresie ochrony obszarów cennych przyrodniczo i kulturowo oraz atrakcyjnych turystycznie. Opracowanie i egzekwowanie standardów urbanistyczno – architektonicznych z uwzględnieniem specyfiki regionalnej oraz zasad organizacji i estetyki krajobrazu kulturowego. Zapobieganie degradacji krajobrazu kulturowego przez formy „architektury” mieszkalnej i gospodarczej, prywatnej i publicznej o niskiej estetyce. 3. Ochrona ładu przestrzennego i dziedzictwa przyrodniczego na granicy stref produkcyjnych, leśnych i rolniczych. Wytyczenie i przestrzeganie granicy polno - leśnej wraz z prowadzeniem prac pielęgnacyjnych i ograniczeniem zabudowy na wysokości linii lasu. 4. Zadrzewianie terenów nieużytecznych rolniczo i komponowanie parków polnych. 5. Zmiana estetyczna „architektury” mieszkaniowej i publicznej z lat 70. i 80. Finansowanie Norweski Instrument Finansowy Komponent II i III PROW Działania Osi II i III 228 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła III. Obszar strategiczny: GOSPODARKA Cel strategiczny 3.1 Rozwój społeczny i gospodarczy obszarów wiejskich. Cele operacyjne 3.1.1 Zmiany strukturalne w rolnictwie konkurencyjnym na rynku regionalnym i europejskim. Działania / Programy Koordynacja Zarządzanie Finansowanie 1. Zachowanie tradycyjnego, urozmaiconego krajobrazu rolniczo-leśnego na terenie Powiatu. 2. Rozwijanie upraw dostosowanych do jakości gruntów. Zalesienie - powiększanie terenów rekreacyjnych z możliwością rozwijania usług turystycznych. 3. Wsparcie tradycyjnych praktyk gospodarczych na obszarach wiejskich oraz rozwijanie rolnictwa ekologicznego, np. produkcji żywności, surowców farmaceutycznych itd. Ważnym elementem tych zmian powinien być własny system przetwórczy surowców spożywczych i ich marketing od surowca i opakowania do sieci dystrybucji. 4. Zwiększenie roli organizacji pozarządowych w aktywizacji mieszkańców wsi. Wspieranie partnerstw trójsektorowych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich założonych w ramach Pilotażowego Programu Leader+ . Powiat Gminy PPP LGD Partnerstwo Dorzecze Słupi LGD Wrzeciono PROW Oś priorytetowa III PO KL Priorytet V 229 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 3.1.2 Rozwój gospodarki turystycznej na obszarach wiejskich. Infrastruktura turystyczna. Rozwijanie wszelkich form turystyki. Aktywizacja gospodarcza ludności wiejskiej w sektorach pozarolniczych. 1. Ustanowienie rozwoju turystyki na obszarach wiejskich priorytetem polityki regionalnej administracji Powiatu i 10 Gmin. 2. Opracowanie strategii rozwoju turystyki na lata 2008 - 2015 przygotowanej i wdrażanej w partnerstwie trójsektorowym. 3. Skoordynowanie promocji regionu jako miejsca atrakcyjnego turystycznie, inwestycyjnie i osiedleńczo. 4. Tworzenie i rozwijanie systemu informacji turystycznej. 5. Opracowanie i wdrożenie systemu marki kulturowej. 6. Stworzenie bazy danych dla inwestorów rozwijających usługi turystyczne i osiedleńcze. 7. Budowa lub modernizacja infrastruktury turystycznej. Podstawowe działania: a. wykorzystanie kultury regionalnej w estetyce i wyposażeniu infrastruktury serwisowej (noclegowej, gastronomicznej, rekreacyjnej itd.). b. rozwój infrastruktury i usług wokół szlaków turystyki wodnej i rowerowej z zachowaniem zasady zrównoważoności. c. wspieranie rozwoju infrastruktury usługowej w obiektach zabytkowych zgodnie z „Powiatowym programem ochrony zabytków na lata 2006 - 2009”. 8. Opracowanie i wdrażanie instrumentów sprzyjających podejmowaniu działalności gospodarczej w obszarze turystyki przez mieszkańców wsi w koordynacji z programem ak- Powiat Gminy NGO Sektor prywatny PPP RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 1. ROZWÓJ I INNOWACJE W MŚP Działanie 1.6. Promocja gospodarcza regionu. Poddziałanie 1.6.1. Promowanie atrakcyjności regionu. 230 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła tywnej walki z bezrobociem Powiatowego Urzędu Pracy i innymi programami wspierającymi rozwój obszarów wiejskich. 9. Kształtowanie wysokiej jakości stref publicznych, poprzez zagospodarowywanie centrów wsi i osiedli; poprawa wartości estetycznej przestrzeni prywatnych i publicznych, w tym przestrzeni rekreacyjnych. 1. Stworzenie bazy do realizacji zadania: wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z obszarów wiejskich; adaptacja oraz wyposażenie istniejących obiektów do niezbędnych funkcji społecznych. 3.1.3 Infrastruktura społeczna 2. Budowa lub modernizacja obiektów komunalnych z funkcjami kulturalnymi, edukacyjnymi i integracyjnymi, służąna obszarach wiejskich dostosowana do potrzeb cymi świadczeniu usług, np. w zakresie kształcenia ustaspołeczności wicznego, aktywizacji oraz reintegracji zawodowej i wyzwań XXI wieku. i społecznej mieszkańców. 3. Tworzenie przyjaznych przestrzeni rekreacyjnych dla mieszkańców wsi, placów zabaw, boisk sportowych, itp. 4. Poprawa dostępu do podstawowych usług cywilizacyjnych na obszarach wiejskich. 5. Tworzenie wiejskich osiedli z zachowaniem najlepszych standardów kształtowania i estetyki krajobrazu kulturowego. Powiat Gminy NGO Sektor prywatny PPP PROW Oś 3 Odnowa i rozwój wsi, inwestycje w zakresie: remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno kulturalne, rekreacyjne i sportowe. PO KL Priorytet VII Promocja integracji społecznej Partnerstwo na rzecz rozwoju obszarów wiejskich PROW Oś 3 231 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła działanie: kształtowanie przestrzeni publicznej; PROW Oś 3 działanie: budowa lub remont, przebudowa publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych i społecznokulturalnych PROW Oś 3 Podstawowe usługi dla ludności wiejskiej. 3.1.4 Region atrakcyjny do osiedlania. 1. Wydzielenie terenów osadnictwa wiejskiego w zależności od przeznaczenia terenu. 2. Stworzenie bazy danych dla osób planujących osiedlenie stałe i czasowe. Powiat Gminy NGO Sektor prywatny PPP RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 1. ROZWÓJ I INNOWACJE W MŚP Działanie 1.6. Promocja gospodarcza regionu. Poddziałanie 1.6.1. Promowanie atrakcyjności regionu. 232 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Cel strategiczny 3.2 Rozwinięta innowacyjna gospodarka i infrastruktura techniczna. Cele operacyjne 3.2.1 Przeciwdziałanie różnym formom bezrobocia. Przełamywanie regresu społecznego i zmniejszanie skali bezrobocia. Działania / Programy 1. Działania na rzecz aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych i z grupy najmłodszych w wieku od 18 do 24 lat. 2. Realizacja działań na rzecz aktywnej integracji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i dyskryminowanych na rynku pracy. 3. Podnoszenie efektywności i skuteczności usług świadczonych przez instytucje rynku pracy. 4. Rozszerzenie oferty CIS i wsparcie tworzenia KIS. 5. Szkolenia zawodowe i wsparcie psychologiczne dla osób długotrwale bezrobotnych. Przeciwdziałanie bezrobociu na obszarach wiejskich. 6. Zmiana struktury zatrudnienia ludności wiejskiej synergiczne do rozwoju pozarolniczych sektorów przedsiębiorczości. 7. Dostosowanie kierunków kształcenia młodzieży z terenów wiejskich do potrzeb rynku pracy. Promocja kształcenia ustawicznego jako pomoc w zdobywaniu dodatkowych kwalifikacji i uprawnień osób z terenów wiejskich. Koordynacja Zarządzanie Powiat Gminy NGO PUP Sektor prywatny Finansowanie PO KL Priorytet VII i VI Norweski Instrument Finansowy, komponent III Fundusz Pracy Przeciwdziałanie bezrobociu osób niepełnosprawnych. 233 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła PO KL Priorytet VII i VI, PFRON 8. Opracowanie bazy danych o rynku pracy osób niepełnosprawnych. 9. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych, np poprzez organizację Zakładów Aktywności Zawodowej. 10. Zwiększenie liczby miejsc w Warsztatach Terapii Zajęciowej. 3.2.2 Stabilny rynek pracy - stabilna przedsiębiorczość. 1. Tworzenie rozwiązań systemowych w prawie lokalnym wspomagających inwestorów - przedsiębiorców. 2. Upowszechnianie nowych form kształcenia zawodowego, w tym e-learningu, zgodnie ze specyfiką lokalnego rynku pracy oraz potrzebami „społeczeństwa wiedzy”. 3. Wspieranie i rozwijanie wszelkich działań sprzyjających samodzielności gospodarczej w obszarze mikroprzedsiębiorczości, MŚP, różnych form spółdzielczościi firm społecznych. Badania gospodarki lokalnej; diagnozowanie potrzeb kadrowych. 4. Wspieranie wszelkich form przedsiębiorczości wykorzystującej zasoby lokalne: warunki geograficzne i kulturowe oraz zasoby ludzkie, np. rozwój przetwórstwa spożywczego - produkcja wysokiej jakości żywności z wykorzystaniem naturalnych form rolnictwa, rozwój usług turystycznych, itp. 5. Wykorzystanie rezerw terenowych i obiektów do rozwoju nieuciążliwych dla środowiska przyrodniczego dziedzin gospodarki. Powiat Gminy NGO PUP Sektor prywatny RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 1. ROZWÓJ I INNOWACJE W MŚP Działanie 1.5. Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych. Poddziałanie 1.5.1. Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych. 234 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Nowoczesna infrastruktura i zmodernizowana sieć drogo3.2.3 wa na terenie Powiatu Bytowskiego. Kompletna 1. Uzbrojenie terenów pod inwestycje gospodarcze związainfrastruktura techne z doprowadzeniem podstawowej infrastruktury liniczna zaspokajająniowej tj. wodociągów, kanalizacji sanitarnej i deszczoca potrzeby mieszwej, sieci teleinformatycznej, sieci ciepłowniczej, energekańców tycznej, gazowej oraz dróg wewnętrznych. i wspierająca rozwój gospodarczy. 2. Zmiana kategorii dróg powiatowych nie spełniających odpowiednich wymogów. 3. Realizacja zadań priorytetowych (Spis: zobacz cz. I: audyt społeczno - gospodarczy) opracowanych przez Zarząd Dróg Powiatowych na lata 2007-2013 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego (RPO WP). 4. Budowa, przebudowa lub rozbudowa obiektów inżynierskich w ciągu dróg. 5. Budowanie wszelkich form partnerstwa Województwo Powiat - Gminy i PPP w zakresie przyspieszenia modernizacji infrastruktury drogowej. Nowoczesna sieć kolejowa na terenie Powiatu Bytowskiego. 1. Utworzenie połączeń pasażerskich na linii nr 405 Piła Miastko - Ustka i modernizacja techniczna linii oraz taboru kolejowego. 2. Przywrócenie ruchu kolejowego na linii Bytów – Lipusz Trójmiasto. Powiat Gminy NGO PPP Sektor prywatny RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 8. LOKALNA INFRASTRUKTURA PODSTAWOWA Działanie 8.1. Lokalny potencjał rozwojowy Poddziałanie 8.1.1. Lokalna infrastruktura drogowa Poddziałanie 8.1.2. Lokalna infrastruktura wspierająca rozwój gospodarczy RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 8. LOKALNA INFRASTRUKTURA PODSTAWOWA Działanie 8.1. Lokalny potencjał rozwojowy Poddziałanie 8.1.1. Lokalna infrastruktura drogowa Poddziałanie 8.1.2. Lokalna infrastruktura wspierająca rozwój gospodarczy 235 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 3. Powołanie partnerstwa publiczno-prywatnego (powiaty, gminy, przedsiębiorcy) działającego na rzecz odnowy transportu kolejowego. 3.2.4 Kompletna infrastruktura telekomunikacyjna i informatyczna. Analiza możliwości zbudowania parku nukowotechnologicznego, centrum zaawansowanej technologii, centrum edukacyjno-wdrożeniowego. 1. Zbudowanie inkubatora przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem branży IT. Rozwój infrastruktury informatycznej. 2. Wspieranie budowy internetowych sieci szerokopasmowych na terenach wiejskich oraz informatycznych sieci szkieletowych w Bytowie i Miastku. 3. Tworzenie publicznych punktów dostępu do usług elektronicznych. 4. Kompletny system administracji elektronicznej (e-administracja). Podnoszenie bezpieczeństwa usług elektronicznych oraz ich dostępności. Powiat Gminy NGO Biznes Powiat Gminy PPP NGO RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 1. ROZWÓJ I INNOWACJE W MŚP Działanie 1.5. Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych. Poddziałanie 1.5.1. Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych. RPO WP OŚ PRIORYTETOWA 2. SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY Działanie 2.2. Infrastruktura i usługi tworzące podstawy społeczeństwa informacyjnego. Poddziałanie 2.2.1. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. 236 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 4.1. Priorytety strategiczne - hierarchia działań. W trzech obszarach strategicznych tego programu są wyznaczone cele i działania priorytetowe, o porównywalnej skali ważności i roli w rozwoju społecznym i ekonomicznym Powiatu Bytowskiego. Powinny być zatem realizowane równolegle. Byłby to wariant optymalny. Jednak obiektywne ograniczenia finansowe oraz organizacyjne, skala cywilizacyjnych (infrastrukturalnych) zaległości i niezbędna, w przypadku tak złożonego „organizmu”, jakim jest powiat, współpraca z wieloma partnerami - wymaga ustalenia pragmatycznej hierarchii zadań wynikającej z oceny możliwości ich wdrażania. Zważywszy na zakres cywilizacyjnego zapóźnienia Polski wobec rozwiniętych krajów europejskiej wspólnoty jest to wyzwanie dla wszystkich partnerów procesu, który określamy „społeczno - gospodarczym rozwojem”. Na terenie Powiatu Bytowskiego notujemy ponad 31 - procentową stopę bezrobocia oraz wyraźny margines bezradności i wykluczenia społecznego. Równocześnie duża grupa społeczna potrafi wszechstronnie wykorzystać szanse edukacyjne i gospodarcze, w realizacji celów osobistych i zawodowych, jakie tworzy system demokracji wolnorynkowej. W tym stanie rzeczy istotnym czynnikiem wzrostu będzie zmniejszanie dystansu intelektualnego i ekonomicznego pomiędzy grupami społecznymi z wykorzystaniem dostępnych form prawnych, finansowych i partnerstwa publiczno - prywatnego. Równie ważne będzie wykorzystanie potencjału ludzi młodych, wykształconych, którzy najczęściej decydują się na emigrację krajową lub zagraniczną, nie znajdując swoich szans w miejscowościach rodzinnych. Z tym zjawiskiem łączy się niedobór wyszkolonych fachowców w zawodach technicznych (produkcji i w usługach), informatycznych oraz w innych dziedzinach wzmacniających innowacyjność gospodarki. Nie jest to zadanie wyłącznie administracji publicznej, ale w równej mierze zadanie i interes przedsiębiorców oraz organizatorów usług edukacyjnych, zwłaszcza w systemie kształcenia ustawicznego, by optymalnie wykorzystać potencjał intelektualny ludzi w wieku produkcyjnym i, co zaczyna być nakazem chwili, doświadczenie i wiedzę ludzi w wieku 50+ oraz emerytów dysponujących nierzadko umiejętnościami i doświadczeniem o dużej wartości ekonomicznej i społecznej a odsuwanych, pochopnie i przedwcześnie, na zawodowy i społeczny „margines”. Oznacza to wdrażanie racjonalnej i efektywnej polityki reintegracji zawodowej i społecznej wobec osób starszych lub nieaktywnych zawodowo, ale posiadających odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie, z wykorzystaniem wszystkich form partnerstwa publiczno prywatnego i programów wspomagających aktywność gospodarczą i społeczną ludzi w wieku 50+. Takie współdziałanie powinno być przejawem szczególnej formy solidaryzmu społecznego wobec grup społecznych, które nie są beneficjantami zmian społecznych i gospodarczych w Polsce i w Unii Europejskiej. Trójsektorowe współdziałanie w niwelacji różnic społecznych i ekonomicznych jest przejawem pragmatycznej filozofii budowania mocnego intelektualnie, organizacyjnie i eko- 237 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła nomicznie społeczeństwa, budowania solidnego otoczenia sektora przedsiębiorczości i zmniejszania obciążeń systemów socjalnych, które są finansowane z kieszeni podatnika. Przedstawiony poniżej wykaz kolejności (hierarchii) realizacji celów strategicznych jest oparty na w/w przesłankach, ale jest tylko modelem strategicznym, który powinien być ściśle monitorowany i korygowany, stosownie do zmian społecznych i gospodarczych w otoczeniu regionalnym, krajowym i europejskim i w samej w dynamice programów wdrożeniowych (operacyjnych). Oczywistym wydaje się twierdzenie, że większość działań służących realizacji celów strategicznych może być, jeżeli zajdą sprzyjające okoliczności, wykonywana równolegle w organizacyjnej synergii partnerów tej strategii. Harmonogram realizacji zadań w obszarze najważniejszych celów strategicznych powinien być opracowany przez głównego koordynatora i realizatora strategii, a tam, gdzie możliwe jest partnerstwo publiczno - prywatne w porozumieniu dwu lub trójsektorowym. 238 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła I. cele strategiczne Obszar strategiczny: SPOŁECZEŃSTWO cele operacyjne 1.1.1 Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego powszechnie dostępne nowoczesne technologie informatyczne. Cel strategiczny 1.1 Rozwinięte intelektualnie społeczeństwo („społeczeństwo wiedzy”) - adekwatne usługi oraz infrastruktura informatyczna. Partnerstwo publiczno - prywatne i optymalnie wykorzystane fundusze strukturalne z budżetu Unii Europejskiej na lata 2007 - 2013 do rozwoju kapitału intelektualnego społeczności Powiatu Bytowskiego. 1.1.2 Powstrzymanie niekorzystnych tendencji demograficznych. 1.1.3 Reintegracja społeczna i zawodowa ludzi starszych. 1.1.4 Powszechnie dostępna oferta edukacyjna, wsparta najnowszymi technologiami i dostosowana do potrzeb społeczeństwa wiedzy i rynku pracy XXI wieku. 1.1.5 Rozwój wszelkich form kształcenia ustawicznego i zawodowego. Społeczeństwo uczące się przez całe życie. 1.1.6 Kadry edukacyjne i pedagogiczne oraz infrastruktura edukacyjna dostosowane do potrzeb społecznych. 1.2.1 Funkcjonowanie regionalnego zintegrowanego systemu ratownictwa. Cel strategiczny: 1.2 Usługi zdrowotne powszechnie dostępne, wsparte najnowszymi technologiami, dostosowane do potrzeb społeczeństwa. 1.2.2 Powszechny dostęp do świadczeń zdrowotnych na poziomie lokalnym. 1.2.3 Promocja i profilaktyka zdrowia. 239 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 1.3.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Cel strategiczny 1.3. Aktywne i dobrze zorganizowane społeczeństwo. 1.3.2 Rozwój organizacji pozarządowych i wszelkich form współpracy trójsektorowej. 1.3.3 Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego. Cel strategiczny 1.4 1.4.1 Rozwijanie wszelkich form kultury współczesnej. Wieloetniczna wspólnota korzystająca z możliwości rozwoju w wymiarze osobowym i społecznym, wykorzystu- 1.4.2 jąca dobra cywilizacyjne. Rozwinięta infrastruktura kulturalna. Społeczeństwo. Kapitał społeczny rozumiany jako potencjał intelektualny, demograficzny, kulturowy, edukacyjny, organizacyjny a także, jako mobilność gospodarcza mieszkańców Powiatu Bytowskiego jest, obok wykorzystania gospodarczego zasobów przyrodniczych i rozwoju przedsiębiorczości, jednym z podstawowych uwarunkowań rozwoju. Aby nie dochodziło do zakłócenia i kryzysu rozwoju, każdy z tych czynników musi występować w odpowiedniej proporcji, w stosunku do pozostałych. Dlatego też podejmowane działania w ramach tego obszaru strategicznego powinny zmierzać do rozwoju kapitału społecznego i intelektualnego, jako podstawy procesów ekonomicznych, wszelkich procesów wzrostu i innowacji. Ochrona zdrowia. Konsekwencją realizacji tego celu nadrzędnego powinna być poszerzona profilaktyka, powszechna świadomość wartości higieny fizycznej i psychicznej oraz zmniejszenie zachorowalności. Cel ten realizowany będzie przez rozwój wczesnej diagnostyki, zwiększenie dostępności do usług medycznych, a także poprzez profilaktykę i promocję higieny fizycznej i psychicznej. Efektywna realizacja założonego celu wymaga także podjęcia właściwych działań koordynacyjnych poprzez wypracowanie płaszczyzny porozumienia i współpracy pomiędzy samorządami i ośrodkami usług medycznych. Poza wymienionymi wyżej niezbędnym działaniem jest sukcesywna modernizacji infrastruktury i sprzętu medycznego. 240 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Pomoc społeczna. Realizacja celu strategicznego w tej dziedzinie wymaga prowadzenia kompleksowych działań skierowanych do osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, synergicznych do działań tworzących wszystkim mieszkańcom warunki do wszechstronnego rozwoju i wykorzystania szans. Efektem tych działań powinno być ograniczenie sfery ubóstwa i uruchomianie samodzielności osób dotkniętych różnymi formami wykluczenia czy bezradności. W tym celu niezbędne jest tworzenie właściwych warunków dla rozwoju rodziny i opieki nad dziećmi. Zidentyfikowane w strategii działania kierunkowe w tym obszarze powinny być realizowane m. in. poprzez rozbudowę i modernizację niezbędnej infrastruktury oraz rozwój zawodowy kadr pomocy społecznej. 241 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła II. Obszar strategiczny: DZIEDZICTWO KULTUROWE - ZASOBY PRZYRODNICZE - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENNE cele strategiczne cele operacyjne 2.1.1 Ochrona walorów przyrodniczych i różnorodności biologicznej. Cel strategiczny 2.1 2.1.2 Ochrona walorów przyrodniczych i Kompletna infrastruktura ochrony zasobów przyrodniróżnorodności biologicznej oraz czych. zagospodarowanie zasobów przyrodniczych z zachowaniem zasady 2.1.3 zrównoważonego rozwoju. Zagospodarowanie zasobów przyrodniczych, z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Cel strategiczny 2.2 Zagospodarowane zasoby kulturowe z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Cel strategiczny 2.3 Ochrona ładu przestrzennego i estetyki krajobrazu kulturowego. 2.2.1 Kompletna ochrona i ekspozycja oraz wpisanie w obieg społeczny dziedzictwa kulturowego. 2.3.1 Zgodny z obowiązującym prawem, architekturą krajobrazu i sztuką planowania przestrzennego ład przestrzenny i estetyka krajobrazu przyrodniczego i kulturowego. Ochrona środowiska. Wieloletnie zapóźnienia infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska wymagają eliminacji występujących zagrożeń, ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów i wartości przyrodniczych. Podejmowane działania w tym obszarze powinny być zatem priorytetem realizatorów strategii i koncentrować się w dziedzinach: ochrona wód i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi oraz racjonalna gospodarka wodno - ściekowa, komplementarny system odbioru, składowania i utylizacji odpadów stałych wszystkich rodzajów, ochrona powietrza, gleb i wód, przed tzw. niską emisją zanieczyszczeń, w tym przed zanieczyszczeniami komunikacyjnymi, 242 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Skuteczne osiągnięcie zakładanych celów w tym obszarze wymaga atrakcyjnej w formie i efektywnej w treści edukacji ekologicznej i zmian w świadomości społecznej. Ten proces edukacyjny jest już realizowany na różnych szczeblach edukacji dzieci i młodzieży, natomiast w dziedzinie upowszechniania kultury ekologicznej wśród dorosłych i kształtowania właściwych postaw jest wiele do zrobienia. 243 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła III. Obszar strategiczny: GOSPODARKA cele strategiczne Cel strategiczny 3.1 Rozwój społeczny i gospodarczy obszarów wiejskich. Cel strategiczny 3.2 cele operacyjne 3.1.1 Zmiany strukturalne w rolnictwie, konkurencyjnym na rynku regionalnym i europejskim. 3.1.2 Rozwój gospodarki turystycznej na obszarach wiejskich. Infrastruktura turystyczna. 3.1.3 Infrastruktura społeczna na obszarach wiejskich, dostosowana do potrzeb społeczności i wyzwań XXI wieku. 3.1.4 Region atrakcyjny do osiedlania. 3.2.1 Przeciwdziałanie różnym formom bezrobocia. Przełamywanie regresu społecznego i zmniejszanie skali bezrobocia. 3.2.2 Stabilny rynek pracy - stabilna przedsiębiorczość. Rozwinięta innowacyjna gospo- 3.2.3 darka i infrastruktura technicz- Kompletna infrastruktura techniczna zaspokajająca potrzena. by mieszkańców i wspierająca rozwój gospodarczy. 3.2.4 Kompletna infrastruktura telekomunikacyjna i informatyczna. 244 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 5. Koordynacja z narodowymi, regionalnymi i powiatowymi programami strategicznymi. Programy narodowe. Narodowa Strategia Spójności (NSS - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty Europejskiej na lata 2007 - 2015. Cele strategiczny NSS - tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej - jest realizowany przez horyzontalne cele szczegółowe. „Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 2015” realizuje cztery polityki horyzontalne Narodowej Strategii Spójności: 1. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej. 2. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski. 3. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej. 4. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Program strategii jest spójny z innymi, podstawowymi dokumentami narodowymi, z ich założeniami planistycznymi i celami operacyjnymi. Długofalowa Strategia Rozwoju Regionalnego Kraju „Wiedza – Różnorodność – Równowaga” – 2020 Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007 – 2013 Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007 –2013 (z elementami prognozy do roku 2020) Strategia Wzrostu Konkurencyjności Gospodarki w latach 2007-2013 Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007–2015 Kierunki Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce do roku 2020 Krajowa Strategia Zatrudnienia na lata 2007–2013 Narodowa Strategia Integracji Społecznej Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2013 Strategia Rozwoju Turystyki na lata 2007 – 2013 Strategia Rozwoju Ochrony Zdrowia w Polsce na lata 2007 – 2013 II Polityka Ekologiczna Państwa oraz dostosowane do niej strategie i programy Polityka Transportowa Państwa na lata 2005 – 2025 Strategia Rozwoju Transportu na lata 2007- 2013 245 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Programy regionalne. 1. Strategia rozwoju Województwa Pomorskiego do roku 2020. Uchwała nr 587/XXXV/05 Sejmiku Województwa Pomorskiego, z dnia 18 lipca 2005 roku. Spójność, ze „Strategią rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015”, w następujących obszarach i celach strategicznych: Obszar I. KONKURENCYJNOŚĆ Cele strategiczne: Lepsze warunki dla przedsiębiorczości i innowacji. Wysoki poziom edukacji i nauki. Rozwój gospodarki wykorzystującej specyficzne zasoby regionalne. Efektywna sfera publiczna. Obszar II. SPÓJNOŚĆ Cele strategiczne: Wzrost zatrudnienia i mobilności zawodowej. Silne, zdrowe i zintegrowane społeczeństwo. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Kształtowanie procesów społecznych i przestrzennych dla poprawy jakości życia. Wzmacnianie subregionalnych ośrodków rozwojowych. Obszar III. DOSTĘPNOŚĆ Cele strategiczne: Efektywny i bezpieczny system transportowy. Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i teleinformatycznej. Lepszy dostęp do infrastruktury społecznej, zwłaszcza na obszarach strukturalnie słabych. Zachowanie i poprawa stanu środowiska przyrodniczego. 2. Regionalny program operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007 - 2013. Spójność, ze „Strategią rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015”, w następujących obszarach (osiach) i celach strategicznych: Oś Priorytetowa 1: Rozwój i innowacje w MŚP. Ceł główny: Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw. Cele szczegółowe: Rozwój przedsiębiorstw innowacyjnych. Wzmocnienie systemu wspierającego przedsiębiorczość. 246 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Oś Priorytetowa 2: Społeczeństwo wiedzy. Cel główny: Tworzenie warunków sprzyjających budowaniu społeczeństwa wiedzy. Cel szczegółowy: Tworzenie podstaw rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Oś Priorytetowa 4: Regionalny system transportowy. Cel główny: Poprawa spójności i efektywności regionalnego systemu transportowego oraz jego sprawne powiązanie z systemem krajowym i transeuropejskim. Cele szczegółowe: Usprawnienie powiązań transportowych między najważniejszymi ośrodkami aktywności gospodarczej (w tym turystycznej) i koncentracji ludności w regionie. Podniesienie konkurencyjności regionalnych przewozów transportowych. Oś Priorytetowa 5: Środowisko i energetyka przyjazna środowisku. Cel główny: Poprawa stanu środowiska naturalnego i ograniczenie zagrożeń ekologicznych. Cele szczegółowe: Poprawa funkcjonowania regionalnego systemu gospodarki odpadami. Poprawa jakości infrastruktury gospodarki wodnej. Usprawnienie systemu informacji o środowisku i zagrożeniach ekologicznych. Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Oś Priorytetowa 6: Turystyka i dziedzictwo kulturowe. Cel główny: Efektywne i zrównoważone wykorzystanie potencjału przyrodniczego i kulturowego dla rozwoju turystyki. Cele szczegółowe: Podniesienie jakości publicznej infrastruktury turystycznej. Rozwijanie systemu informacji turystycznej i kulturalnej oraz promocja sieciowych produktów turystycznych. Poprawa atrakcyjności turystycznej miejsc o wysokich walorach kulturowych. Zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych w rozwoju turystyki. Oś Priorytetowa 7: Ochrona zdrowia i system ratownictwa. Cel główny: Poprawa jakości i dostępności specjalistycznych usług medycznych oraz poprawa efektywności systemu ratownictwa. Cel szczegółowy: Tworzenie podstaw funkcjonowania zintegrowanego regionalnego systemu ratownictwa. 247 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Oś priorytetowa 8: Lokalna infrastruktura podstawowa. Cel główny: Wzmocnienie potencjału rozwojowego na obszarach poza dużymi miastami. Cele szczegółowe: Zwiększenie lokalnej atrakcyjności inwestycyjnej, osiedleńczej i turystycznej. Zmniejszenie dysproporcji regionalnych w zakresie wyposażenia w infrastrukturę gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami stałymi. Oś priorytetowa 9: Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie. Cel główny: Poprawa dostępności lokalnej infrastruktury społecznej dla wzmocnienia struktur społecznych na obszarach poza dużymi miastami. Cele szczegółowe: Poprawa dostępu do lepszej jakości oferty edukacyjnej na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym oraz oferty kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej. Poprawa dostępu do lepszej jakości podstawowych usług medycznych. Aktywizacja i integracja społeczności lokalnych na obszarach wiejskich. 3. Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Pomorskiego z 2005 r. Spójność „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” z kierunkami i działaniami zdefiniowanymi w rozdziale: Strukturalne5 przekształcenia przestrzennego zagospodarowania Województwa Pomorskiego. 4. Regionalna strategia energetyki ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawialnych, na lata 2004 - 2025. Spójność „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” z Głównym celem polityki energetycznej Województwa Pomorskiego, którym jest: „Znaczące obniżenie energochłonności i zużycia energii we wszystkich sektorach gospodarki oraz zwiększenie udziału energii z odnawialnych źródeł w bilansie energetycznym województwa, co pozwoli na zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności regionu, a także przyczyni się do poprawy stanu środowiska naturalnego poprzez: wspieranie i wdrażanie działań termomodernizacyjnych i prooszczędnościowych, szczególnie w grupie odbiorców obejmującej budownictwo mieszkaniowe i obiekty użyteczności publicznej, w celu ograniczenia zużycia nośników energii i paliw, wspieranie i wdrażanie, w maksymalnie możliwym zakresie, wprowadzania odnawialnych źródeł energii, w celu wykorzystania wysokich - istniejących i potencjalnych - zasobów tej energii, jakimi dysponuje województwo, w celu uzyskania wszystkich korzyści związanych z wykorzystywaniem energii odnawialnych i zminimalizowania negatywnego wpływu sektora energetycznego na środowisko.” 5 http://www.woj-pomorskie.pl/Pages/Lang/pl/Article/wazne,plan_kierunki.html 248 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 5. Strategia polityki społecznej Województwa Pomorskiego do 2013. Spójność „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” z następującymi celami strategicznymi tego programu: I. Wzrost zatrudnienia i mobilności zawodowej. II. Wzmocnienie integracji społecznej. III. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego. IV. Poprawa infrastruktury społecznej i systemów wsparcia integracji społecznej. 6. Regionalna strategia rozwoju transportu w województwie pomorskim na lata 2007 - 2020. Założenia. Spójność „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” w następujących celach strategicznych i działaniach: Cel strategiczny: 1.2. Cele strategiczne rozwoju transportu województwa pomorskiego w świetle polityki UE. Zgodnie z polityką transportową Unii Europejskiej rozwój transportu powinien zapewniać konkurencyjność gospodarki i swobodny przepływ towarów i osób. Działania: nr 3. Powstrzymanie zagęszczenia ruchu drogowego i pójście w kierunku poszukiwania równowagi, miedzy różnymi formami transportu oraz wsparcie zwłaszcza transportu kolejowego i morskiego. nr 4. Przyjęcie nadrzędności znaczenia bezpieczeństwa transportowego poprzez poprawę jakości infrastruktury transportowej, praktyczną realizację ustawodawstwa, w tym bezpieczeństwa oraz bezwzględne stosowanie środków kontroli i kar. nr 8. Budowanie konkurencyjności kolejnictwa, przy rosnącej konkurencji między różnymi formami transportu. Koleje muszą stać się wydajniejszym środkiem transportu i oferować usługi transportowe bardziej konkurencyjne i odznaczające się punktualnością. Wystąpi przy tym potrzeba rewitalizacji kolei. 7. Strategia rozwoju turystyki w Województwie Pomorskim na lata 2004 - 2013. Spójność „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” w następujących priorytetach: Priorytet 2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury oraz poprawa dostępności transportowej dla turystyki. Priorytet 3. Tworzenie markowych produktów turystycznych. 249 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Priorytet 5. Tworzenie spójnej promocji oraz zintegrowanego systemu informacji turystycznej. Priorytet 6. Rozwój kapitału ludzkiego, oparty na wiedzy i przedsiebiorczosci, a skierowany na wzrost jakości usług turystycznych. 8. Program ochrony środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2003 - 2006, z uwzględnieniem perspektywy lat 2007 - 2010. Spójność „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” w realizacji następujących celów: Cel główny: doprowadzenie stanu środowiska w Województwie Pomorskim do poziomu wymaganego przez Unię Europejską. Cele strategiczne: Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii. Programy powiatowe: Strategia „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” jest spójna z podstawowymi dokumentami planistycznymi Powiatu Bytowskiego: 1. Powiatowy program opieki nad zabytkami na lata 2006-2009. Uchwała Nr XXIII/237/2006 Rady Powiatu Bytowskiego z dnia 23 lutego 2006 r. 2. Powiatowy program gospodarki odpadami na lata 2004 - 2007. 3. Program ochrony środowiska Powiatu Bytowskiego na lata 2004 - 2007. Uchwała Rady Powiatu Bytowskiego XIV/71/2004, z dnia 26 lutego 2004 r. 4. Program Pomocy Społecznej - tworzenie lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w Powiecie Bytowskim na lata 2007 –2013, Bytów, maj 2007 r. 5. Kaszubski Pierścień. Program organizacji i rozwoju infrastruktury turystycznej na Kaszubach: Bytów – Chojnice – Kartuzy – Kościerzyna – Lębork, 2004. 6. Zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków. Uchwała Nr XXXI/216/2005 Rady Powiatu Bytowskiego, z 22 grudnia 2005 r. Ponadto cele i działania w strategii zostały skorelowane z podstawowymi dokumentami planistycznymi 10 Gmin - ibidem: Bibliografia. 250 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 6. Zarządzanie strategią i monitoring wdrażania. Zarządzanie strategią. Struktura zarządzania procesem wdrażania „Strategii rozwoju Powiatu Bytowskiego na lata 2007 - 2015” wymaga zastosowania odpowiedniego mechanizmu do niezmiernie obszernego zakresu zadań wyznaczonych do realizacji oraz do efektywnego i spójnego modelu zarządzania w partnerstwie trójsektorowym. Koordynatorem wdrażania strategii będzie odpowiedni wydział (zespół) Starostwa Powiatowego w Bytowie, który powinien zbudować mechanizm umożliwiający implementację strategii oraz jej wdrażanie przy udziale licznej grupy partnerów. Najbardziej efektywnym czynnikiem stymulującym sprawne wdrażanie strategii będzie współpraca i wzajemna informacja oraz współodpowiedzialność za podejmowane działania w relacjach głównych partnerów: 1. Partnerstwo Starostwa Powiatowego i 10 Gmin. 2. Partnerstwa 10 Gmin pomiędzy sobą w zakresie wynikającym z interesów tych gmin i interesu Powiatu, jako wspólnoty terytorialnej i społecznej. 3. Partnerstwa trójsektorowego w zakresie kompetencji Starostwa Powiatowego. 4. Partnerstwo trójsektorowego w zakresie kompetencji 10 Gmin. 5. Partnerstwa pomiędzy organizacjami pozarządowymi, a zwłaszcza tworzącymi Lokalne Grupy Działania. W tym stanie rzeczy o szczegółowej strukturze i formule współpracy w dziele wdrażania strategii powinni decydować uczestnicy tego procesu, stymulowani przez zarządzające strategią Starostwo Powiatowe w Bytowie. Monitoring wdrażania strategii. Dla efektywnego zarządzania realizacją strategii konieczny jest sprawny system monitorowania i oceny, systematyczna obserwacja efektów działań oraz obiektywna interpretacja (ocena) ich adekwatności do założonych celów i pożądanych społecznych i gospodarczych efektów. Monitorowanie jest procesem, który ma na celu analizowanie stanu zaawansowania realizacji celów strategicznych i efektywności wdrażanych działań (planów operacyjnych) oraz zgodności z harmonogramem. Częścią monitorowania jest analiza wdrożeniowa, wyciąganie wniosków i korekta działań. 251 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Dla oceny programów, których częścią są projekty współfinansowane z środków Unii Europejskiej rozróżnia się 4 typy ocen. Ex- ante - ocena stanu istniejącego przed rozpoczęciem realizacji strategii. Taką ocenę przeprowadzono w audycie społeczno - gospodarczym Powiatu Bytowskiego (cz. I.) i w konsultacjach społecznych z Zespołem Konsultacyjnym Strategii. Mid-term - ocena realizacji strategii w połowie okresu planistycznego, czyli w roku 2011. Zakładamy jednak, że ocena zakresu osiąganych celów i efektywności wdrożeniowej będzie odbywała się przynajmniej raz w roku. Ex-post - ocena realizacji strategii w roku 2015, po zakończenie czasu przeznaczonego na realizację celów strategicznych i wdrożenie zaplanowanych działań. On- going - ocena na bieżąco, działania rutynowe, które będą realizowali partnerzy tej strategii, koordynowani przez odpowiedni wydział Starostwa Powiatowego w Bytowie. Zgodnie z przyjętymi, na etapie konstrukcji strategii, założeniami, monitoring Strategii będzie prowadzony dla trzech obszarów i zawartych w nich celów strategicznych. W procesie monitoringu należy wyróżnić etap planowania monitoringu oraz etap prowadzenia procesu. Planowanie monitoringu to: 1. wyznaczenie obszarów (dziedzin) monitoringu, 2. wybór celów monitoringu i 3. ustalenie mierników i efektów, poddanych ocenie - wybór narzędzi: np. wskaźników, rodzajów ankiet itd. To wyodrębnienie ma znaczenie dla właściwego ukształtowania i prowadzenia procesu, a więc jego przydatności dla oceny efektywności i postępów we wdrażaniu programu rozwoju. Realizacja monitoringu. Kontrola realizacji strategii powinna się odbywać corocznie i obejmować: ocenę postępu w realizacji celów strategicznych, zakres wykonania poszczególnych działań, zgodnie z harmonogramem, efektywność i zakres partnerstwa trójsektorowego, oddziaływanie wdrożonych działań, analizę problemów i korekty działań wyznaczonych w strategii, stosownie do zmian w otoczeniu. Niezbędnym będzie prowadzenie monitoringu w dwóch płaszczyznach: strategicznej oraz operacyjnej (bieżącej). W płaszczyźnie strategicznej obserwować należy postępy (dynamikę) realizacji celów strategii, w poszczególnych obszarach oraz zachodzące zmiany strukturalne. Wyniki obserwacji i analiz, prowadzonych w płaszczyźnie operacyjnej dadzą z kolei obraz aktualny, stan realizacji poszczególnych zadań. Pozwoli to na ilościowe śledzenie zaawansowania prac w zakresie poszczególnych zadań, umożliwi podejmowanie interwencji (udzielenia pomocy), w przypadku braku postępów lub trudności powstałych w trakcie realizacji zadań. 252 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła W tych pracach ważnym narzędziem będzie monitoring zmian zachodzących w otoczeniu regionalnym, krajowym i europejskim i wpływ tych zmian na dynamikę osiągania celów i efektywność działań wyznaczonych w tej strategii. Innym ważnym instrumentem monitorowania strategii jest przejrzystość procedur i współpraca trójsektorowa oraz zakres programowy i dynamika partnerstwa Powiatu i 10 Gmin oraz 10 Gmin pomiędzy sobą, w trzech obszarach strategicznych tego programu. Organizator monitoringu strategii. Dla właściwego prowadzenia monitoringu oraz, co równie istotne, prezentacji jego rezultatów konieczne jest zapewnienie właściwej struktury organizacyjnej. Konieczność taką podkreśla dodatkowo fakt, iż monitoring jest procesem ciągłym – nie można go więc prowadzić sporadycznie, traktując jako jeden z dodatkowych, czy wręcz uciążliwych obowiązków. Dlatego też, dla właściwego przebiegu procesu, konieczne jest wyłonienie sprawnej struktury organizacyjnej i określenie mechanizmów jej funkcjonowania (przypisanie zadań). Najbardziej pożądanym modelem wydaje się powołanie zespołu (stanowiska) ds. monitoringu, który (e) podlegałby bezpośrednio naczelnikowi wydziału Starostwa Powiatowego, koordynującego wdrażanie strategii. Do głównych zadań takiej jednostki należeć będzie: koordynacja monitoringu, gromadzenie i przetwarzanie danych i informacji, przeprowadzanie badań terenowych (np. ankiet), analiza danych i informacji, przygotowywanie raportów, ocena wyników oraz przygotowanie rekomendacji zmian. 253 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 7. Appendix Bibliografia Opracowania analityczne, planistyczne - prawo lokalne i regionalne: Powiat Bytowski 1. Koncepcja rozwoju Powiatu Bytowskiego na lata 2000 – 2006. Uchwała Nr XVII/85/2000 Rady Powiatu Bytowskiego, z dnia 25 maja 2000 r. 2. Powiatowy program opieki nad zabytkami na lata 2006-2009. Uchwała Nr XXIII/237/2006 Rady Powiatu Bytowskiego z dnia 23 lutego 2006 r. 3. Powiatowy program gospodarki odpadami na lata 2004 - 2007 4. Program ochrony środowiska Powiatu Bytowskiego na lata 2004 - 2007. Uchwała Rady Powiatu Bytowskiego XIV/71/2004, z dnia 26 lutego 2004 r. 5. Program Pomocy Społecznej - tworzenie lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w Powiecie Bytowskim na lata 2007 –2013, Bytów, maj 2007 r. 6. Kaszubski Pierścień. Program organizacji i rozwoju infrastruktury turystycznej na Kaszubach Bytów – Chojnice – Kartuzy – Kościerzyna – Lębork, 2004 r.. 7. Zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków. Uchwała Nr XXXI/216/2005 Rady Powiatu Bytowskiego, z dnia 22 grudnia 2005 r. 8. Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami Powiatu Bytowskiego za okres od 26.02.2004 r. do 31.12.2006 r. Opr. Starostwo Powiatowe w Bytowie Gmina Borzytuchom: 9. Strategia rozwoju Gminy Borzytuchom - 1999. 10. Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Borzytuchom na lata 2004 - 2006 i na lata 2007-2013. Gmina Bytów 11. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bytów - uchwała Rady Miejskiej w Bytowie z 12. 06. 2002 r. 12. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bytów. Uchwała Rady Miejskiej w Bytowie, z dnia 30 czerwca 2004 r. Gmina Czarna Dąbrówka 13. Strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych Gminy Czarna Dąbrówka na lata 2006-2013. 14. Sprawozdanie z realizacji Planu gospodarki odpadami Gminy Czarna Dąbrówka, 30.05.2007 r. Gmina Kołczygłowy 15. Strategia zrównoważonego rozwoju Gminy Kołczygłowy, 2000 r. 16. Strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych Gminy Kołczygłowy na lata 2006-2013, listopad 2006. 17. Wieloletni program inwestycyjny na lata 2003 – 2008, uchwała Nr XXVIII/ 204 / 2006 Rady Gminy w Kołczygłowach, z dnia 18 sierpnia 2006 r. Gmina Miastko 18. Plan rozwoju lokalnego na lata 2004 – 2013, opr. sierpień 2005 r. 254 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 19. Strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych Gminy Miastko na lata 2006-2013. 20. Strategia rozwoju oświaty w gminie Miastko na lata 2004 - 2010, Miastko 2004 r., Urząd Miejski w Miastku. Gmina Parchowo 21. Lokalna Strategia Rozwoju, opr. w 2000 r. 22. Program ochrony środowiska dla Gminy Parchowo na lata 2004 - 2010. 23. Strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Parchowo na lata 2007 2013. Uchwała Nr 231/XLI/2006 Rady Gminy, z dnia 24 października 2006 r. Gmina Studzienice 24. Plan Rozwoju Lokalnego, 2004. 25. Strategia rozwoju Gminy Studzienice, 2000. Gmina Trzebielino 26. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Trzebielino na lata 2004-2007. Uchwała Nr 98/XXI/2004 Rady Gminy Trzebielino, z dnia 26 sierpnia 2004. Gmina Tuchomie 27. Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Tuchomie na lata 2006 - 2011. Uchwała Nr XXVI/247/2006, Rady Gminy, z dnia 2 czerwca 2006 r. 28. Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2004 - 2006. Uchwała Nr XIV/115/2004 Rady Gminy, z dnia 06 sierpnia 2004 r. Kultura - dziedzictwo kulturowe: 29. Historia Bytowa, pod red. Zygmunta Szultki, Bytów 1998 30. Borzyszkowski J., Mordawski J., Treder J. Historia, geografia, język i piśmiennictwo Kaszubów, Gdańsk 1999. 31. Labuda G., Kaszubi i ich dzieje; 1996, Gdańsk 32. „Nasze Pomorze” - Rocznik Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w Bytowie, Nr 6, rok 2004 Turystyka - opracowania planistyczne - krajoznawcze - przewodniki: 33. „Uwarunkowania i kierunki rozwoju turystyki w województwie pomorskim” PART, 2003. 34. Kaszuby - przewodnik turystyczny, opr. Jaroslaw Ellwart, Gdynia 2006 r. 35. Przewoźniak M. Przestrzenne formy ochrony przyrody, tab. 5 [w:] Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego, t. VIII, Gdańsk 2002 36. Rola turystyki w rozwoju regionu, praca zbiorowa, pod red. Mirosława Boruszczaka, Bytów 1996 (materiały z konferencji - 18-19 maja 1996 - przez Urząd Miejski w Bytowie i Katedrę Turystyki, Rekreacji i Ekologii AWF w Gdańsku) 37. Rynek turystyczny w obszarze Kaszubskiego Pierścienia, na terenie powiatów: bytowskiego, kartuskiego, kościerskiego, lęborskiego, opr. Stowarzyszenie Turystyczne Kaszuby, Kartuzy 2005 38. Zamek Bytowski - tekst: Janusz Kopydłowski, Bytów 2001, Muzeum Zachodnio - Kaszubskie w Bytowie Źródła internetowe: Historia, kultura: 39. http://www.kaszubi.pl 40. http://tytan.umcs.lublin.pl/users/zareba/archeo/braz/mapki/braz5.htm 41. www.parafia-borzyszkowy.strefa.pl 255 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. www.biblioteka-bytow.pl www.sloneczniki.org/dobre_wiesci/ www.centrum.tuchomie.pl/ www.kaszuby.info.pl/jezyk/ http://bip.uw.gda.pl http://els.tuchomie.pl/laboratorium.php http://www.naszekaszuby.pl http://www.mdk-bytow.pl http://drozdowski.tuchomie.pl Turystyka 51. www.ekajaki.pl 52. www.slowinskipn.pl 53. www.bit.2com.pl 54. www.bytow.noclegi.o11.pl 55. www.podbrzozami.wirt.pl 56. www.tuchomie.pl/agro 57. www.kossak.nakaszuby.pl 58. www.landgut-kalex.de 59. www.intur.com.pl 60. www.agrokaszuby.com.pl 61. http://www.ssi.slupsk.pl/park_krajobrazowy/turystyka.html Gminy - Powiat: 62. www.borzytuchom.pl 63. www.bytow.pl 64. www.czarna-dabrowka.com.pl 65. www.kolczyglowy.pl 66. www.gminalipnica.republika.pl 67. www.miastko.pl 68. www.parchowo.pl 69. www.studzienice.pl 70. www.trzebielino.pl 71. www.tuchomie.pl 72. www.powiatbytowski.pl Społeczeństwo 73. www.woj-pomorskie.pl 74. www.stat.gov.pl/urzedy/gdansk 75. www.pup.bytow.pl 76. www.kuratorium.gda.pl/ 77. www.pkw.gov.pl 78. www.ngo.pl 256 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła Spis tabel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. Tabela 1. Kaszubi w Powiecie Bytowskim. Stan na koniec 2005 r. Tabela 2. Zalesienie poszczególnych Gmin Powiatu Bytowskiego. Tabela 3. Obszary leśne w zarządzie Lasów Państwowych (własność osób prawnych i fizycznych). Tabela 4. Największe jeziora Powiatu Bytowskiego - wg 10 Gmin. Tabela 5. Przyrodnicze obszary chronione na terenie Powiatu Bytowskiego. Tabela 6. Pomniki przyrody na terenie Powiatu Bytowskiego. Tabela 7. Stan prawny czynnych składowisk na terenie Powiatu Bytowskiego. Tabela 8. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (kod odpadu 20 03 01) unieszkodliwione na terenie Powiatu w latach 2004-2006. Tabela 9. Ilość i rodzaj odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie Powiatu Bytowskiego, w latach 2004-2006. Tabela 10. Prognoza składu i wielkości strumienia odpadów stałych dla Powiatu Bytowskiego na lata 2010, 2014. Tabela 11. Projektowana długość sieci kanalizacyjnej w Powiecie Bytowskim na lata 2003 - 2015 (dane w km). Tabela 12. Projektowana rozbudowa oczyszczalni ścieków w Powiecie Bytowskim, na lata 2003 - 2010. Tabela 13. Elektrownie wodne działające na terenie Powiatu Bytowskiego. Tabela 14. Ludność wg płci i miejsca zamieszkania: Polska - Województwo Pomorskie Powiat Bytowski (stan: 31.12.2006). Tabela 15. Ludność wg płci i miejsca zamieszkania: Powiat Bytowski - Gminy (dane za: 31.12.2006). M - mężczyźni, K - kobiety. Tabela 16. Gęstość zaludnienia Powiatu Bytowskiego wg Gmin. Tabela 17. Ludność wg wieku - Polska - Województwo Pomorskie - Powiat Bytowski (Uwaga: stan: 31.12.2005). Tabela 18. Ludność wg wieku - Powiat Bytowski - Gminy (dane za: 31.12.2005) Tabela 19. Liczba mieszkańców - prognoza dla Powiatu Bytowskiego do 2030. Tabela 20. Organizacje pozarządowe w Powiecie Bytowskim, rejestrowane w bazie Klon-Jawor. Tabela 21. Stowarzyszenia w ewidencji Starostwa Powiatowego w Bytowie. Tabela 22. Podział stowarzyszeń ze względu na pole działania. Tabela 23. Fundacje działające w Powiecie Bytowskim. Tabela 24. Frekwencja w wyborach samorządowych - Powiat Bytowski - 12.11.2006 r. Tabela 25. Frekwencja w wyborach do Sejmu RP - Powiat Bytowski - 25.09.2005 r. Tabela 26. Frekwencja w referendum w sprawie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej - Powiat Bytowski - 7.06.2003 r. Tabela 27. Radni gmin Powiatu Bytowskiego, według płci, wykształcenia i wieku. Tabela 28. Osoby niepełnosprawne w Powiecie Bytowskim - wg wieku. Tabela 29. Osoby niepełnosprawne w Powiecie Bytowskim - wg płci, miejsca zamieszkania i kategorii niepełnosprawności. Tabela 30. Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych - Powiat Bytowski (2006 r.) Tabela 31. Liczba wychowanków w placówkach opiekuńczo - wychowawczych – stan: 31.12.2006. Tabela 32. Organizacja pomocy dziecku i rodzinie na terenie Powiatu Bytowskiego. Tabela 33 Zakłady świadczące usługi zakresie podstawowej opieki zdrowotnej na terenie powiatu bytowskiego, stan na dzień: 22.08.2007 r. 257 Strategia rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego w latach 2007 - 2015 II. Część programowa: kierunki strategiczne i programy rozwoju społeczno - gospodarczego Powiatu Bytowskiego. opr. W. Jabłonowska i A. Pacuła 34. Tabela 34. Zakłady opieki zdrowotnej świadczące usługi specjalistyczne na terenie powiatu bytowskiego - stan na dzień 25.01.2007 r. 35. Tabela 35 Wykaz zakładów opieki zdrowotnej świadczących usługi w lecznictwie zamkniętym - stan na dzień 08.06.2007 r. 36. Tabela 36. Wykaz jednostek ratownictwa medycznego na terenie Powiatu Bytowskiego stan na dzień 31.12.2006 r. 37. Tabela 37. Ratowniczo-Gaśnicze Straży Pożarnej - stan na dzień 31.12.2006 r. 38. Tabela 38. Stan zdrowia osób w wieku 19 +, pod opieką lekarza POZ (rodzinnego) w 2006 r. - Powiat Bytowski. 39. Tabela 39 Zgony mieszkańców Powiatu Bytowskiego, wg przyczyn w 2006 r. 40. Tabela 40 Dane o stanie zdrowia dzieci i młodzieży w wieku 0 -18 lat, pod opieką lekarza POZ (rodzinnego) – powiat bytowski. 41. Tabela 41 Choroby cywilizacyjne - statystyka dla Powiatu Bytowskiego i Województwa Pomorskiego – I kwartał 2005 r. 42. Tabela 42. Gimnazja w Powiecie Bytowskim. 43. Tabela 43. Szkoły ponadgimnazjalne - ogólnokształcące i profilowane - na terenie Powiatu Bytowskiego. 44. Tabela 44. Długość sieci drogowej w powiatach Województwa Pomorskiego - w km 45. Tabela 45. Drogi wojewódzkie na terenie Powiatu Bytowskiego, w zarządzie: Zarządu Dróg Wojewódzkich w Gdańsku. 46. Tabela 46. Wykaz dróg powiatowych w Powiecie Bytowskim. 47. Tabela 47. Plan zadań priorytetowych w drogownictwie na lata 2007-2013 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego (RPO WP). 48. Tabela 48. Struktura gospodarki - Powiat Bytowski - wg. branż. 49. Tabela 49. Struktura zatrudnienia - płatnicy ZUS - dane za I kw. 2007 r. 50. Tabela 50. Zarejestrowani płatnicy składek ZUS - Powiat Bytowski. 51. Tabela 51. Liczba pracowników ubezpieczonych - Powiat Bytowski. 52. Tabela 52. Emeryci i renciści, biorcy świadczeń, zasiłków itp. - Powiat Bytowski. 53. Tabela 53 A i B. Stan bezrobocia w Powiecie Bytowskim - wg gmin - stan: 31.05. 2007. 54. Tabela 54. Użytki rolne, leśne, wody i inne grunty - Powiat Bytowski - stan: 31.12.2006r. 55. Tabela 55. Liczba i wielkość gospodarstw rolnych w Powiecie Bytowskim - wg. Gmin. 56. Tabela 56. Dochody Powiatu Bytowskiego w latach 2005 - 2006. 57. Tabela 57. Wydatki Powiatu Bytowskiego w latach 2005 - 2006. 58. Tabela 58. Hotele, ośrodki wypoczynkowe na terenie Powiatu Bytowskiego. 258