Zasady farmakoterapii w Geriatrii
Transkrypt
Zasady farmakoterapii w Geriatrii
SENIOR I TABLETKI EMC Silesia sp. z o.o. Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II w Katowicach www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Chory w podeszłym wieku i jego tabletki - co utrzymać ? - co zmodyfikować ? - co odstawić ? Jarosław Derejczyk EMC Silesia Sp. z. o.o. Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II w Katowicach Wrzesień 2014 www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. • KTO JEST CHORYM GERIATRYCZNYM ? - NIE WIEK LECZ ILOŚĆ CHORÓB I STAN FUNKCJONALNY DEFINIUJĄ CHORYCH, KTÓRYMI ZAJMUJE SIĘ GERIATRIA • NAJCZĘŚCIEJ – CHORY PO 80 r.ż. Z MINIMUM 6 CHOROBAMI, W TYM 5 PRZEWLEKŁYMI OGRANICZAJĄCYMI SPRAWNOŚĆ MIERZONĄ W ADL • CAŁOŚCIOWA OCENA GERIATRYCZNA – COG : 1. TESTY OCENY FUNKCJI : MINI COG / TRZ / AMTS / MMSE / MoCA / Fluencja 2. SKALE ADL i IADL 3. TUG 4. SIŁA MIĘŚNI 5. TEST BERGA 6. PRĘDKOŚĆ CHODU 7. MNA • ZNAJOMOŚĆ NEUROFIZJOLOGII MÓZGU I LEKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA PRACĘ MÓZGU ODRÓŻNIA NAJBARDZIEJ INTERNISTĘ OD INTERNISTY - GERIATRY www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. • • • • • • • • • • • FIZJOLOGICZNE HORMONOPAUZY ; SPADEK SPRAWNOŚCI NEUROTRANSMISJI • Smutek / użalanie się nad sobą Uderzenia - fale gorąca • • • • Poty zlewne Zaburzenia snu Większa nerwowość Przygnębienie;lęki Zawroty głowy Ogólne osłabienie Bóle stawów Bóle głowy Bicia serca Drętwienia kończyn • • • Męczliwość, znużenie Apatia, wycofanie Melancholia, wspomnieniowość Utrata odczuwania przyjemności, spłycenie emocji Utrata motywacji, Utrata zainteresowań, spłycenie afektu Utrata plastyczności ruchów i kontroli równowagi KW. GLUTAMINOWY ⇔ KW. γ AMINOMASŁOWY Receptory: NMDA, AMPK GABA Dopamina Noradrenalina Acetylocholina - ChEIs Serotonina - SSRI www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Zespół wielofunkcyjnej niewydolność mózgu Derejczyk J i wsp. Geriatria. 2011.5, 281-291 W zespole wielofunkcyjnej niewydolności mózgu ( zwnm ) ma miejsce współwystępowanie u tej samej osoby zespołu otępiennego, zespołu parkinsonowskiego i zespołu depresyjnego. ŁAGODNE OBJAWY PARKINSONOWSKIE; ZESPÓŁ PARKINSONOWSKI ZESPÓŁ MAJACZENIOWY ŁAGODNE ZABURZENIA POZNAWCZE; ZESPÓŁ OTĘPIENNY ANHEDONIA; ZESPÓŁ DEPRESYJNY SPLĄTANIE ZABURZENIA ZACHOWANIA BPSD - behavioral and psychological symptoms PRZEWLEKŁE ZESPOŁY PSYCHIATRYCZNE of dementia www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Przydatne badania w planowaniu terapii geriatrycznych Na, K, GFR, Albuminy < 3,7 g/dL, Limfopenia < 1200 , TSH, B12, CRP. Testy funkcji i pomiary, ocena hipotensji, siła mięśni. Doppler tt z oceną I/M. QT w EKG, Holter RR, Holter EKG, UKG czynnościowe. Glikemia nocna, poposiłkowa. Posiewy materiału biologicznego ; BK www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. OGÓLNE i SZCZEGÓŁOWE ZASADY GERIATRYCZNE : Prowadzenie zespołowo Całościowej Oceny Geriatrycznej ; praca w Zespole ; unikanie środowiska i leków niewłaściwych dla chorego; indywidualny dobór leków ”ad personam”; szkolenie personelu • • • • • • • • DIAGNOZA - CZEGO NIE ZDIAGNOZOWANO ? CO ZREALIZUJE z ZALECEŃ PACJENT ? JAKI JEST AKTUALNY STAN ZASOBÓW NARZĄDOWYCH ? LECZENIE : CO USUWAMY, a CO PODAJEMY Z NAJMNIEJSZYM POTENCJAŁEM SZKODLIWOŚCI ? START LOW GO SLOW - leki w mniejszych dawkach DOSTOSOWUJ DAWKI LEKÓW ZMIENIAJĄCYCH FUNKCJE OUN do ETAPÓW CHORÓB PRZEWLEKŁYCH ? STOSUJ REHABILITACJĘ z DZIAŁANIAMI AKTYWIZUJĄCYMI i BEHAWIORALNYMI dla CHORYCH oraz WSPARCIE i EDUKACJĘ OPIEKUNÓW. PAMIĘTAJ O SWOIM ZDROWIU – BURN SYNDROM. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Farmakokinetyka w geriatrii • Wydłużenie czasu działania leków lipofilnych ( BDZ, Haloperidol, Amitryptilina, Isoptin, Amiodaron ) • Skrócenie czasu działania leków hydrofilnych ( MF,Digoksyna, Sotalol, aminoglikozydy, Teofilina, Hydrochlorotiazyd ) • Silniejszy efekt u chorych z hipoalbuminemią ( BDZ, kw. walproinowy, , neuroleptyki, warfaryna, pochodne sulfonylomocznika, NLPZ ) • Zmieniony metabolizm leków w wątrobie podczas równoległego podawania ich z lekami angażującymi reakcje utleniania i redukcji w CYT P450 ( SSRI, Diltiazem, Isoptin, Omeprazol, Tiklopidyna, Flukonazol, sok grejpfrutowy ) • Zmienione wydalanie leków przez nerki monitorowane klirensem kreatyniny ( aminoglikozydy, digoksyna, furosemid, amilorid, kwetiapina, risperidon, olanzapina ) www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Specyfika terapii geriatrycznych KOLEKCJONOWANIE SPECJALISTÓW / WIELOLEKOWOŚĆ POLIPRAGMAZJA LECZENIE OBJAWÓW POLEKOWYCH – KASKADA LECZENIA BRAK PRZEPŁYWU INFORMACJI P- L; L- L ZASADA ” 8/100%” - NDL* są OBECNE na 100% przy 8 LEKACH NADUŻYWANIE LEKÓW OTC STATUS SOCJALNO SPOŁECZNY a LECZENIE SAMOTNOŚĆ ROZPISY LEKÓW LETNIE POGORSZENIA STANU * Niepożądane Działania Leków www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. FARMAKOTERAPIA MAJACZENIA Fong T. G., Samir R., Tulebaev, S.R., Sharon K. Delirium in elderly adults: diagnosis, prevention and treatment Nat Rev Neurol. 2009 April ; 5(4): 210–220. • LECZENIE OSTREGO STANU LEKI ANTYPSYCHOTYCZNE - Haloperidol 0,5 – 1 mg po lub i powtarzany co 4 h po lub co 60min. Im. Tbl 1 mg, Płyn 2 mg /1 ml Amp 5 mg/1ml - Risperidon 0,5 mg co 12 h. ( tbl i płyn) - Olanzapina 2,5 – 5 mg /dobę ( tbl powlekane, tbl szybko rozpuszczalne ) - Quetiapina 25 mg do 100 mg /dobę ( tbl powlekane ) BENZODIAZEPINY - Lorafen - 0,5 - 1 mg ; dawka co 4 h ( tbl drażowane 1, 2,5 mg ) - INHIBITOR CHOLINESTERAZY – Donepezil do 5 mg. ( Tbl 5 mg ) • PROFILAKTYKA Haloperidol 0,5 – 1 mg po lub i powtarzany co 4 h po lub co 60min. Im Donepezil do 5 mg. Działania UBOCZNE : pozapiramidowe; wydłużenie QT, przy Lorafenie - paradoksalne pobudzenie , depresja oddechowa. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. LISTA Beers’a [ PIM : POTENCJALNIE NIEWŁAŚCIWE LEKI ] ( Konsensus ekspertów 1991; rozwijany do 2012 ). AGS Updated Beers Criteria for Potentially Inappropriate Medication Use in Older Adults (2012) CEL: Poprawić opiekę nad osobami starszymi poprzez redukcję ekspozycji na PIM ŹRÓDŁO: przegląd literatury (2001 – 2011) odnośnie 6.505 pozycji NIEUWZGLĘDNIENIE KRYTERIÓW NIE JEST KARALNE: klinicysta musi rozważać wiele czynników. Jakoś i siła dowodów na podstawie literatury pozwoliła sformułować: silne, słabe i niewystarczające rekomendacje. 53 leki na indeksie podzielone na: klasy terapeutyczne; choroby / układy. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Niepożądane działania leków NDL = Potential Inapropirate Medication PIM American Geriatrics Society Updated Beers Criteria for Potentially Inappropriate Medication Use in Older Adults. JAGS. 2012. No 4. Vol. 60. 616 – 631 -Poważne lub śmiertelne NDL zdarzają się u 18,5 % osób w wieku 55 – 64 i w 41,9 % u osób > 85 lat. - Umieralność zależna od leku jest 9 - tą przyczyną śmierci u osób 65 +. - Uważa się, że ~ 30 % NDL jest możliwa do uniknięcia. - W Polsce 75% osób po 80 r. ż. zażywa > 5 leków. - W tej grupie 10 % zażywa > 10 leków. Kaskady Leczenia - Nadmierne dawki ChEIs → pobudzenie → neuroleptyk - ACEI + ARB + AA → hiperkalemia, NN → leczenie hiperkalemii; NN; zgon - β bloker w MZKD → bóle kk dd → NLPZ → wrost RR - Bóle osteoporotyczne → NLPZ → złamanie -SSRI + Wenlafaksyna → pobudzenie → neuroleptyk -SSRI + Tramadol → pobudzenie → neuroleptyk www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. LISTA Beers’a [ PIM ] •Antycholinergiczne ( antyhistaminiki l g., p-parkinsonowskie, rozkurczowe ) • NLPZ !!! •Doxazosin [Cardura] • Miorelaksanty ( Tolperyzon włącznie z ditropanem •Benzodwuazepiny i sedativa: flurazepam, meprobamate, chlordiazepoxide, diazepam, barbiturany •Amitriptylina, doxepin, thioridazine, • Disopyramide [Rytmodan] • Ticlopidina [Ticlid] • Methyldopa, Reserpine; • Amiodaron • Nitrofurantoina www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Agoniście receptora GABA - BDZ leki antygeriatryczne Wpływ : potęgują działanie GABA na receptory w neuronach syntetyzujących monoaminy, nasilając hamujące działanie słabnącej neurotransmisji na mózg : Ach, NA, SR, DA, Efekt : upośledzenie funkcji poznawczych, osłabienie siły mięśni – upadki, depresja – anhedonia, uzależnienie psychosomatyczne www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Co odstawić ? Nokaut mózgu - cholinolityki i dopaminolityki Neuroleptyki : Haloperidol, Fenactil, Thiorydazyna, Promazyna, Clozapina Antydepresyjne : Amitryptylina, Imipramina Przeciwpadaczkowe : Kwas walproinowy, Fenytoina, Karbamizepina Przeciwnadciśnieniowe : Dopegyt, Klonidyna, Normatens H2 i H1 blokery : Cymetydyna, Ranitydyna, Clemastyna Antyarytmiczne i krążeniowe : Disopyramid, Polfenon, Teofilina Innne : Atropina, Pridinol- Polmesilat, Scopolan Metoclopramid Divascan, Ditropan, Cystrin www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. OBJAWY PONEUROLEPTYCZNE Sedacja ; parkinsonizm ( zaburzenia posturalne, drżenie, spowolnienie ruchowe, sztywność, niepewny chód, upadki ); ślinotok / hiperprolaktynemia; reakcje dystoniczne, późne dyskinezy; spadek RR, wydłużenie QT; akatyzja, napady EPI, złośliwy zespół neuroleptyczny, zaparcia, zatrzymanie moczu; depresja polekowa, uszkodzenie szpiku, nagłe zgony. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Znane interakcje Borzym A,. Zasady farkamoterapii w wieku podeszłym. Post. Nauk Med,. 2011. 24. 8. 671 - 675 Lek - Lek • Fluwoksamina i Teofilina – zatrucie teofiliną • Paroksetyna i Metoprolol – zatrucie Metoprololem • Tramadol ( Zaldiar ) – SSRI – zespół serotoninowy Lek – Choroba HA i NLPZ wzrost RR Noradrenergiczne antydepresanty – wzrost glikemii Neuroleptyki – upadki ( spadek RR i ob. pozapiramidowe) Blokery DA – parkinsonizm; upadki SSRI – wzrost ryzyka krwawienia - niedobór serotoniny w płytkach, ułatwiają odwapnienia kości. • ChEIs – SSS-bradykardie • • • • • www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Co zmodyfikować ? Statyny : 1. Komu i kiedy: ASCVD > 75 r. ż. / LDL – C > 190 mg /dL / Browne R. Prescribing Statins for Older Adults. . Arizona Geriatrics Society Vol. 15 No.1. 2010 . DM + LDL – C > 70 mg/dL. 2. Jak i jakie : CPK , ALAT, HbA 1 – wyjściowo. Co 3 mieś. kontrola CPK i ALAT. Uwaga na P450 3A4. Obniżenie LDL o 30 - 50%. Terapie o : małej ( simva, prava, lova - statyna 10 -20 mg ) , średniej (simva, prava, lova 20 - 40 mg ; atorva 10-20 mg, rosuva –statyna 5-10 mg ), dużej intensywności ( atorva 40 - 80 mg, rosuva – statyna 20 - 40 mg ). www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Co zmodyfikować ? Terapia nadciśnienia www ptnt.pl; James P. A. et al.: 2014 . http://www.measureuppressuredown.com/ Burns A. Taylor & Francis. 2006. Geriatric Medicine for Old Age Psychiatrics www.jamanetwork .com Komu i kiedy : Pomiar na leżąco i stojąco. • Docelowe RR < 150/90 mm Hg; • W DM < 140/ 90 mm Hg. • W PChN z białkomoczem < 130 / 80 mm Hg. • W nadciśnieniu skurczowym ( RR sk. < 140 rozk. < 90 mm Hg. - nie obniżać poniżej 120/60 mm Hg. ) Jak i jakie leki: Tiazyd, ACEI, ARB, CCB, β bloker, AA ) Uznane sytuacje kliniczne: • Otępienie częstsze w przebiegu nadciśnienia. • Otępienie hipoperfuzyjne z hiperintensywnymi sygnałami w NMR. • Po 80 r.ż mniejsze ograniczenia Na. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Chory w podeszłym wieku – złote rady - 1 American Geriatrics Society Identifies Another Five Things That Healthcare Providers and Patients Should Question AGS Choosing Wisely Workgroup. JAGS 62:950–960, 2014 1. Nie poleca się przez skórnego żywienia ( PEG ) u chorych z zaawansowanym otępieniem. Poleca się doustne odżywianie wspomagane. 2. Nie należy stosować leków neuroleptycznych jako pierwszego wyboru w leczeniu zaburzeń zachowania towarzyszących otępieniu. 3. W leczeniu cukrzycy należy unikać leków i terapii obniżających poziom HbA1 < 7,5% u większości osób starszych. Lepsze efekty przynosi średni poziom wyrównania. 4. Nie należy stosować benzodiazepin i innych sedatywno –nasennych leków u osób starszych jako pierwszego wyboru w leczeniu bezsenności, pobudzenia oraz majaczenia. 5. Nie należy stosować leczenia przeciwbakteryjnego u osób starszych z bakteriurią bezobjawową. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Chory w podeszłym wieku – złote rady - 2 American Geriatrics Society Identifies Another Five Things That Healthcare Providers and Patients Should Question AGS Choosing Wisely Workgroup. JAGS 62:950–960, 2014 6.Nie należy przepisywać inhibitorów cholinesterazy dla chorych z otępieniem bez możliwości oceny ich efektów i korzyści oraz obecności ubocznych efektów żołądkowo jelitowych. 7. Nie polecana jest diagnostyka scriningowa dla raka piersi, raka jelita grubego, oraz raka prostaty ( w oparciu o oznaczanie antygenu PSA ) bez uwzględnienia oczekiwanej długości życia i ryzyk towarzyszących badaniu szczególnie nadmiernemu diagnozowaniu i nadmiernej terapii. 8. Należy unikać środków wpływających na poprawę apetytu i wysoko kalorycznych suplementów w leczeniu anoreksji i wyniszczenia u osób starszych; w to miejsce polecana jest opieka socjalna, dostarczenie pomocy żywieniowej z określeniem celów i oczekiwań pacjentów. 9. Nie należy stosować leczenia farmakologicznego osób starszych bez możliwości okresowych przeglądów terapii. 10.Należy unikać ograniczeń fizycznych w postępowaniu z osobami starszymi z majaczeniem w celu hamowania zaburzeń zachowania . www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Terapie standardowe w geriatrii • ChEIs – inhibitory acetyloholinesterazy ( Donepezil, Riwastygmina, Reminyl ) • LEKI ANTYDEPRESYJNE: SSRI- inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, NRI, ATYPOWE • ANTAGONIŚCI i MODULATORY rec. NMDA ( Memantyna ) • DA – MIMETYKI ( Madopar, Nakom Sinemet, Bromokryptyna, Ropinirol ) • INHIBITORY MAO A / B ( Moklobemid, Selegilina ) • NEUROLEPTYKI NOWEGO TYPU ( Quetiapina, Olanzapina, Risperidon) • NEUROTYMIKI ( Depakina, Amizepin ) • ACEI, ARB • CCB ( Nimotop, Nitrendypina ) • STATYNY • Heparyny Dcz, ASA • Witamina B1, B2, B12, Ac. folicum. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Medycyna 85 + przydatne rady Patofizjologia : 1. Szybka dekompensacja funkcji mózgu / obniżona tolerancja stresu - splątanie, majaczenie. 2. Sarcopenia / Zespół słabości - upadki. 3. Inflammaging CRP ⇒ CRP. 4. Niewydolność podwz. – przysadkowa w stresie – hipotensja , Na ↓. Postępowanie: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Unikanie hospitalizacji ; udomowione środowisko szpitalne; wywiad przedchorobowy; profilaktyka bólu . Próba substytucji hormonalnej u osób > 90 r. ż. z zespołem opornej hipotensji i hiponatremii ( hydrokortyzon ; tyroksyna ). Podtrzymanie słabnącej neurotransmisji ( DA↑; NMDA↓; ACh ↑; SSRI ↑; NA ↑). Alert diagnostyczny w „ wirażu CRP ”- infekcja, reinfekcja, autoagresja, nowotwór. Weryfikuj indywidualnie terapię ZWNM współistniejącą z BPSD. Rezygnacja z terapii standardowych dla młodszych grup wiekowych. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Farmakoterapii bólu okołooperacyjnego u osób starszych . Kosson D i wsp. Chirurgia po Dyplomie1 .1. 2014. 34-42. Analgetyki nieopioidowe : • • Paracetamol do 4 g / 24 h. U: hepatotoksyczność u wyniszczonych( mniejsza dawka ), zaparcia. Metamizol - dodatkowo spazmolitycznie. U: agranulocytoza i niedokrwistość. NLPZ: • • Po 70 r. ż. dawki mniejsze o 50% U: nasilone ryzyko krwawień, nefrotoksyczność, wzrost RR i zatrzymanie wody, hamowanie syntezy wit. D 3, działanie wrzodotwórcze i diabetogenne, wzrost ryzyka udaru i zawału. Opioidy : • • • • • • • • • • Tapentadol nie zarejestrowany w Polsce. Oksykodon. Pierwsze podanie - 50 % dawki ; można z Naloksonem w okr. okołooperacyjnym. Dihydrokodeina. U: zaparcia. Tramadol. U: metabolizm do silniejszego O - demetylotramadolu o długim T1/2 . Zespół serotoninowy, napady drgawkowe, uzależnienie. Leczenie ostrożne 50 % dawki. Buprenorfina. Podanie pozajelitowe. Małe ryzyko depresji oddechowej. Morfina. U: kumulacja - bezdech. Niedotlenienie Fentanyl. U: lipofilność - kumulacja Sufentanyl. Lepsza blokada nocyceptorów. Mniejsza blokada oddechowa. Petydyna. U: długi T1/2, liczne interakcje, obniżony próg drgawkowy. Pentazocyna. U: zaburzenia równowagi, majaczenie. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. Pani Maria 87 letnia chora . MMSE 15 - pkt. po 8 miesiącach leczenia : ChEIs : 10 mg/24h; Memantyna : 10 mg/24 h MMSE - 19 pkt. Rozhamowanie glutaminergiczne towarzyszy metabolicznym stanom uszkadzającym substancję białą : TERAPIA ŁĄCZONA ChEIs + MEMANTYNĄ dla osób chorych na otępienie w zaawansowanej starości jest leczeniem z wyboru. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. O czym rozmawia anestezjolog i geriatra ? Wołowicka L. Trijanowska I. Anestezja Geriatryczna. PZWL.2010 Troska o ukrwienie mózgu i skrócenie czasu zabiegu: • • • Przesunięcie granicy CBF w prawo. Norma 50 - 150 mm Hg ⇒ 90 - 160 mm Hg. Przy anestetykach wziewnych podawanych dłuższy czas ( sewofluran, izofluran ) autoregulacja staje się liniowa i obniżenie średniego ciśnienia tętniczego poniżej 120 mm Hg powoduje niedokrwienie. Jeśli podczas zabiegu spada diureza i pojawiają sie zmiany niedokrwienne to zapewne doszło do niedokrwienia OUN gdyż granica autoregulacji niedokrwienia " skurczowego" jest ustawiona wyżej ustawiona niż mózgu. Interakcje leków "geriatrycznych" z anestetykami: • • • • ChEIs zwiększają zapotrzebowanie na anestetyki. I Mono B ( Segan; Jumex) : nadwrażliwość na barbiturany i do 14 dni od odst. ograniczenia stos. Ketaminy. BDZ: zespoły majaczenie z odstawienia. Rec. NMDA - Memantyna: zmniejszenie wr. na barbiturany i neuroleptyki - ograniczenia stos. Ketaminy. www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. LEKSYKON POJĘĆ I SKRÓTÓW ( poznawanych w trakcie specjalizacji z geriatrii ) NIEZBĘDNYCH DO BEZPIECZNYCH TERAPII OSÓB STARSZYCH MCI MMSE GDS MoCA VES -13 ADL / IADL TUG CHARLSON INDEX MNA DUPLIKACJE LEKOWE KASKADY LECZENIA NOKAUT MÓZGU MECHANIZM KONIA TROJAŃSKIEGO EFEKT FLIPPERA GABA / BDZ NMDA / MEMANTYNA ChEIs SSRI NEUROTYMIKI DOPAMINOMIMETYKI www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody. EMC Silesia sp. z o.o. Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II w Katowicach ... wiedza, wyobraźnia i wrażliwość obecne w jakości pracy zespołu geriatrycznego to warunki skutecznego leczenia i opieki osób starszych ... www.katowice.emc-sa.pl | Prezentacja stanowi własność autora. Dalsze rozpowszechniane niedozwolone bez jego zgody.