metody prezentacji kartograficznej

METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ
HALINA KLIMCZAK
INSTYTUT GEODEZJI I GEOINFORMATYKI
WE WROCŁAWIU
[email protected]
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ
Wynikiem końcowym modelowania kartograficznego i analiz
danych przestrzennych jest mapa. Praktycznie wszyscy
użytkownicy systemów geoinformacyjnych korzystają z tej formy
prezentacji danych, jednak w większości są to mapy wyświetlane
jedynie na ekranie monitora.
Łatwość tworzenia map, a jednocześnie nieodpowiednia redakcja
kartograficzna powodują nieczytelność przekazu.
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ
Mapa w hierarchii środków przekazu informacji
„Mapa jest modelem czasoprzestrzennym odniesionym do wybranego fragmentu
rzeczywistości (geograficznej), spełniającym cechy jednoznacznego lokalizowania
poznania (obiektów, zjawisk) wraz z opisanymi w czasie ich atrybutami i
zachodzącymi między nimi relacjami, wynikającymi z faktu przyjętej koncepcji
modelowania (mapowania) rzeczywistości” - Makowski (1997)
Podstawą badania układu zjawiska w przestrzeni jest mapa:
- przedstawia ona kształt, wielkość i wzajemne położenie obiektów,
pozwala ona na określenie podstawowych charakterystyk ilościowych i
jakościowych zjawiska,
pozwala zaobserwować istniejące pomiędzy obiektami relacje przestrzenne.
„Właściwości te wyjaśniają znaczenie i wartość map dla działalności
praktycznej” (Saliszczew 2003)
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ
Dane jakościowe
• metoda sygnaturowa
• metoda zasięgów
• metoda
chorochromatyczna
Dane ilościowe
• metoda kartodiagramu
• metoda kartogramu
• metoda kropkowa
• metoda dazymetryczna
• metoda izolinii
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ
Dane ilościowe
Dane bezpośrednie
(cechy mierzalne)
Dane względne
(relatywne)
(wskaźniki natężenia)
• metoda kartodiagramu
• metoda kropkowa
• metoda izolinii
(dla danych występujących
w sposób ciągłych)
• metoda kartodiagramu
• metoda kartogramu
• metoda dazymetryczna
• metoda izolinii
KARTODIAGRAMY
Przykłady kartodiagramów w skali ciągłej
i w skali skokowej
KARTODIAGRAM
DEFINICJA METODY
Metodą kartodiagramu przedstawiamy na mapie przestrzenne
rozmieszczenie zjawisk, wyrażonych w skali ilościowej w ujęciu
bezwzględnym lub względnym, odniesionych do punktu, linii lub
powierzchni za pomocą diagramów lub wykresów, których
rozmiary są wprost proporcjonalne do wielkości zjawiska lub
wyrażają funkcje jego zmienności.
KARTODIAGRAM
DIAGRAMY
Diagramy (Ratajski, 1989) są to proste figury geometryczne o
łatwych do pomierzenia parametrach, pozwalających w
stosunkowo prosty sposób obliczyć ich wielkość i
poszczególne elementy składowe, które reprezentują wartość
liczbową zjawisk i obiektów.
KA RTOG R A M
KARTOGRAM – Definicja metody kartogramu
KARTOGRAM
Użycie metody kartogramu pozwala na przestrzenną
lokalizację danych ilościowych względnych, odniesionych
do powierzchni, wyrażonych w skali ciągłej lub skokowej.
Natężenie zjawiska może być przedstawione przy użyciu
zmiennej wizualnej walor (koloru, desenia).
Prawidłowość wykonania kartogramu zależy od;
 doboru pól odniesienia,
 doboru przedziałów klasowych ( liczby klas,
sposobu podziału),
 doboru zmiennej wizualnej.
KARTOGRAM
KARTOGRAM
KARTOGRAM
ZNACZENIE PODZIAŁU NA KLASY
METODA KROPKOWA
Metodą kropkową przedstawiamy na mapie
przestrzenne rozmieszczenie zjawisk wyrażonych
w wartościach bezwzględnych przy użyciu
znaków punktowych. Zjawiska mogą być
umieszczone na mapie w sposób topograficzny
lub kartogramiczny.
Sposób topograficzny polega na umieszczeniu
kropki (sygnatury) w miejscu występowania
zjawiska,
sposób kartogramiczny charakteryzuje się tym,
że kropki są rozmieszczone równomiernie na
całej jednostce odniesienia, którą reprezentują.
METODA KROPKOWA
WROCŁAW
Jedna kropka 5 000 osób
METODA KROPKOWA
METODA KROPKOWA
METODA KROPKOWA
PUNKT, KROPKA, SYGNATURA reprezentuje
ustaloną wartość zjawiska określoną jako WAGA
kropki.
Mapa kropkowa pośrednio pokazuje natężenie zjawiska.
Gęstość kropek jest wprost proporcjonalna do natężenia
zjawiska.
Kartodiagram czy kropkowa?
STAN LUDNOŚCI
w 2002 r.
640 000
320 000
LUDNOŚĆ
w 2002 r.
64 000
1 kropka = 5 000
320 000
160 000
STAN LUDNOŚCI
w 2002 r.
0
METODA IZOLINII
Izolinie mogą przedstawiać ukształtowanie pola zjawisk rzeczywistych lub
przetworzonych matematycznie - umownych.
•
Izarytmy rzeczywiste powstają w
wyniku interpolacji ilościowych cech
zjawiska
pomiędzy
punktami
odniesienia, których położenie jest
pomierzone i określone w przyjętym
układzie współrzędnych
•
Izarytmy teoretyczne (nazywane
izopletami – gr. Izoplethes – jednakowo liczny), powstają w wyniku interpolacji ilościowych cech zjawiska
pomiędzy punktami odniesienia, których
położenie jest określone w sposób
umowny. Termin izopleta pierwszy
użył E. Sydow w 1859 r.
METODA IZOLINII
W analizie struktury przestrzennej zjawisk
powierzchniowych na badanym obszarze
najważniejszymi charakterystykami są
zróżnicowanie jego natężenia i
rozdrobnienie.
Jeżeli badane zjawisko określimy jako
cechę – x, a powierzchnię badań - PA, to
podstawową charakterystyką ogólną jest
“poziom udziału” – gęstość zjawiska:
G= ĺ
N
i=1
pi
PA
gdzie: pi = wielkość powierzchni i-tego
obiektu cechy “x”,
N = liczba obiektów –
pól występowania cech “x”,
PA = powierzchnia obszaru
badań.
LĄDEK
ZDRÓJ
BYSTRZYCA
KŁODZKA
STRONIE
ŚLĄSKIE
PERCENTAGE OF FORESTED
AREAS IN REFERENCE UNIT
MIĘDZYLESIE
0
10 km
5
74
LĄDEK
ZDRÓJ
28
21
47
BYSTRZYCA
KŁODZKA
53
STRONIE
ŚLĄSKIE
62
75
44
14
41
16
80
68
73
MIĘDZYLESIE
29
Percentage of forested areas
in sub-ares
METODA IZOLINII - Wybór metody interpolacji
26
punktów
e=1, (3)
26 punktów
e=1, (6)
44 punktów
e=1, (3)
44 punktów
e=1, (6)
METODA IZOLINII – Interpolacja metodą krigingu
Izolinie wskaźnika lesistości
METODA IZOLINII - Interpolacja metodą najbliższego sąsiedztwa
Kartogram czy izarytmy?
100
100
150
200
250
300
350
osób / km 2
0
20
300
250
15
0
GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA
w 2002 roku
350
10
0
GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA
w 2002 roku
61 - 112 (5)
113 - 142 (6)
2
143 - 394 (4) osób / km
395 - 396 (1)
A nalizy geograficzne
Liczba owiec na kilometr kwadratowy w polach geometrycznych o
wielkości 2º długości i szerokości geograficznej
(opracowanie Agnieszka Wyczk)
KA RTOG RA M DA ZYMETRYC ZNY
Gęstość
zaludnienia Afryki
przedstawiona za
pomocą
kartogramu
dazymetrycznego
METODA ZA S IĘG ÓW
Źródło: Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Wrocław 2008,Uniwersytet Wrocławski,
Pracownia Atlasu Dolnego Śląska
METODA CHOROCHROMATYCZNA
WROCŁAWSKIE DNI NAUKI I TECHNIKI
WROCŁAW 05.11.2009
Źródło: Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Wrocław 2008,Uniwersytet Wrocławski,
Pracownia Atlasu Dolnego Śląska
MA PY A NA MORFIC ZNE
Punkty medyczne
- mapa po
przekształceniu
anamorficznym –
C. Boutora, 1994