RYSZARD DUDEK malarstwo wernisaż 11 stycznia

RYSZARD DUDEK malarstwo wernisaż 11 stycznia

RYSZARD DUDEK
malarstwo
wernisaż 11 stycznia (piątek) 2013
wystawa czynna do 5 lutego 2013
Ryszard Dudek, urodzony w 1947 r. w Połomi. Absolwent Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu.
Studia artystyczne w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Malarstwa u prof. Czesława
Rzepińskiego. Dyplom w 1972 r. / nagroda Ministra Kultury i Sztuki. Zorganizował ponad 26 wystaw
indywidualnych, brał udział w ponad 200 wystawach i plenerach w Polsce i za granicą.
Wystawy indywidualne / Dom Sztuki Rzeszów, Galeria PSP Rzeszów 1976, BWA Gorzów
Wielkopolski, BWA Częstochowa, Muzeum LITOWEL Olomuniec (Czechosłowacja), Polski Ośrodek
Informacji i Kultury Praga (Czechosłowacja), Galeria z Wieży Mielnik (Czechosłowacja) 1983, Galeria
Jugendkunst Frankfurt (Niemcy) 1984, BWA Biała Podlaska, Galeria Epicentrum Kraków,
"Jubileuszowa" BWA Rzeszów, Flensburg Art. Citti (Niemcy), Kiel Art Citti (Niemcy), Lubeck Art Citti
(Niemcy) 1992, Stała kolekcja Zentowitz (Niemcy) 1994, BWA Rzeszów 1997, Galeria "Wizja
Artystyczna" Kraków 1999, Teatr im. W. Siemaszkowej Rzeszów 2001, BWA Rzeszów, Galeria Rynek
6 MOK Jarosław, Galeria Zamek Przemyśl 2003, Dwór Karwacjanów Gorlice 2004, Galeria B. Kołcza DESA Rzeszów 2005, Galeria J32 Rzeszów 2006, Galeria Miejska ZSP Rzeszów 2007, Galeria ZPAP
Opole 2008, BWA Olkusz 2009, BWA Krosno, Dom Kultury Niebylec 2009, Galeria ASP Wrocław Za
Szkłem 2011.
Wystawy zbiorowe / udział w kilkudziesięciu wystawach, konkursach, plenerach międzynarodowych,
ogólnopolskich i okręgowych w latach 1972 - 2011 m. in.: Polska, Francja, Niemcy, USA, Czechy
Słowacja, Szwecja, Ukraina, Litwa, Węgry, Bułgaria, Belgia, Grecja, Egipt.
Nagrody i wyróżnienia / 24 nagrody i wyróżnienia w konkursie Obraz Roku w latach 1974 - 2005,
Rzeszów; Kobieta w Sztuce Rzeszów 1975 - Nagroda Wojewody Rzeszowskiego; VI Jesienne
Konfrontacje Rzeszów 1975 - III nagroda brązowy medal; Bielska Jesień Bielsko Biała 1977 wyróżnienie; Kraj i Ludzie Rzeszów 1977 - III nagroda; Dziecko w Sztuce Rzeszów 1979 - III nagroda;
Ogólnopolska Wystawa Malarstwa " W obronie Pokoju" Rzeszów 1979 - III nagroda; Jesienne
Konfrontacje Rzeszów 1980 - wyróżnienie honorowe; I Salon Rzeszowski Rzeszów 1980 - Nagroda
Wojewody Rzeszowskiego; Obraz Naszych Dni Rzeszów 1984 - II nagroda , srebrny medal;
Czterdziestolecie ZPAP Nagroda Dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki UW Rzeszów 1984; Brązowy
Krzyż Zasługi RP 1986; "Postawy 88" Rzeszów 1988 - I nagroda; Nagroda Twórcza WRN Rzeszów
1989; Okręgowa Wystawa Plastyki - I nagroda; Srebrny Krzyż Zasługi RP 1995; Nagroda
Indywidualna Zarządu Województwa Podkarpackiego 2010.
Prace w zbiorach / w Polsce, USA, Niemczech, Szwecji, Czechach, Słowacji, Japonii, Austrii,
Szwajcarii, Grecji, Finlandii, Korei, Monako, we Francji, na Litwie i Węgrzech.
Ponowne narodziny Venus, 2005 – olej / płótno (120 x 180 cm)
Malarz totalny
Kiedy przyszło mi napisać wstęp do tego katalogu poświęconego malarstwu Ryszarda Dudka
pomyślałem, że to nie lada wyzwanie po napisaniu już jednego tekstu do I tomu Sztuki Podkarpacia.
Do którego zresztą odwołuję i zapraszam, gdyż może tamte słowa uzupełnią obecne na tych kartach.
Należałoby zacząć od pytania czym jest malarstwo?
Czy to tylko, jak chciał Cezanne umiejętność organizacji płaszczyzny obrazu za pomocą dobrze
skonstatowanych plam barwnych… czy może lustrzanym odbiciem rzeczywistości jak to czynili
realiści a po nich amerykańscy hiperrealiści i ich do dziś tworzący następcy… Czy malarstwo wiedzie
ku sacrum, któremu sięga się dzięki idealistycznym scenom sakralnym albo podążając dalej pisząc
ikony wedle warsztatowych i formalnych receptur i kanonów- modlitwom podobnym…
Czy malarstwo to sposób na odszukanie odpowiedzi o własnym wnętrzu, o sobie samym poprzez
nanoszenie na płótno snów, maniakalnych wizji i fantazji narkotycznych… A może malarstwo to
terapia- taką rolę przypisuje jego magicznej mocy wielu krytyków i „lekarzy”.
Bez tytułu, 2012 – olej / płótno (105 x 160 cm)
Czy malarstwo to - jeszcze wiele takich „czy?” można by postawić. Nie sposób nie pamiętać, iż to
sztuka, zaraz za potrzebą upolowania bizona czyli napełnienia żołądka towarzyszyła człowiekowi
pierwotnemu. Łączona z magicznymi i religijnymi funkcjami jakie miała spełniać równocześnie
i natychmiast spełniała funkcje dekorowania jego otoczenia.
Już pierwsze narzędzia kamienne otrzymują sznyty, nacięcia w geometryczne wzory.
Zaraz jak człowiek wymyślił ceramikę zaczął ją zdobić. Nie wspomnę przecież o malowidłach skalnych,
które zanosiły człowieka w inne, magiczne rzeczywistości.
Za pytaniem czym jest malarstwo (sztuka) pojawia się następne, czyżby czemuś służy malarstwo czemu służy? Czym jest malarstwo Ryszarda Dudka i czym jest malarstwo dla Ryszarda Dudka?
Akt, 1985 - olej / płótno (80 x 120 cm)
Ryszarda Dudka poznałem jako swojego nauczyciela w liceum plastycznym w 1985 roku. Dopiero
kilka lat później na jego indywidualnej wystawie w BWA poznałem malarza Ryszarda Dudka. To jakim
go znałem z liceum rozminęło się z tym jakim go poznałem na jego obrazach. Lat trzeba było, by
zrozumieć, że nie w słowach nauczyciela znajdziesz swojego mistrza ale w jego pracy. Nie mylili się
artyści wieków dawnych, przyjmujący czeladników, pomocników do swych pracowni. Winić za swoje
rozczarowanie współczesny system edukacji? Nie wiem… Faktem jest, że rysunku nauczyłem się
dzięki tysiącom szkiców, które ten (okropny Dudek) kazał mi przez trzy lata wykonać. I faktem
niezaprzeczalnym jest, że zwłaszcza w portretach i aktach tego artysty, rysunek jest absolutną
podstawą.
Wiele lat później poskarżył mi się, jak bardzo w ferworze obowiązków pełnionej funkcji brakuje mu
pójścia do pracowni, brakuje mu malowania. Malowanie… całe życie artysty to ciągła praca.
Nie wymagał od uczniów nadludzkiej pracy, wymagał jej od siebie. Zapewne uświęcone straconym
czasem dla dzieci, rodziny, żony godziny pracy poświęcił malarstwu. A to malarstwo odwdzięczało się
wielo, wielokrotnie. Dudek to przecież jeden z najczęściej w naszym środowisku nagradzany,
wyróżniany artysta malarz. Jego malarstwo znalazło uznanie w rozmaitych gremiach jurorów w kraju
i zagranicą. Obrazy znajdują się w kolekcjach prywatnych i muzeach polski i świata.
Czym zatem jest malarstwo tego artysty, że cieszy się uznaniem i estymą tak wielu znawców,
miłośników i kolekcjonerów? Cenią je wszyscy, nie tylko znawcy nowoczesnej sztuki, wszyscy do
których dociera oryginalność i szczerość, a za nią idąca odwaga przedstawienia rzeczywistości w takiej
formie. Bo przecież obok przedstawieniowych motywów aktów i portretów maluje martwe natury
i pejzaże, o których wielu mówi, że to abstrakcje.
Akt, 1980 – olej / płótno (90 x 120 cm)
Nic bardziej mylnego. Paradoksalnie akt i portret jest powodem do malowania prawdy o pięknie
i istocie rzeczywistości, natury (ludzkiej), tak samo jak martwa natura i pejzaż pozwalające malarzowi
„poszaleć formalnie”. Są one pretekstem do swoistego rozwiązywania malarskiego rebusu - czym
jest malarstwo? I w tym momencie Dudek jest twórcą śmiertelnie poważnym, bo odpowiedzialnym
za podjęty w obrazie plastyczny problem. Pamiętając o zasadach swojego mistrza Czesława
Rzepińskiego, budowania całości płótna kolorem i formą, przetwarza temat na stworzony przez siebie
alfabet figur geometrycznych, znaków, kształtów, które dają zaskakujący i abstrakcyjny finał.
I tu zdaje się być pod względem formalnym, sposobu budowania obrazu spadkobiercą myśli
kubistów, którzy przetwarzali przedmioty, wnętrza a nawet sylwetki ludzkie na figury geometryczne –
składowe istoty formy obiektu. Kolor, paradoksalnie, moim zdaniem jest zatem w jego malarstwie
drugim składowym elementem obrazu, który z jednej strony aranżuje jego dramaturgię, z drugiej
strony ma dopełniającą rolę wypełnienia całości obrazu emocjonalnym pierwiastkiem. Kolor,
zastosowana gama kolorystyczna, zestawione kontrasty barwne, ostatecznie decydują o tej
wyjątkowej magicznej sile jego obrazów.
Artysta wnika tak mocno w strukturę rzeczy, że my odbiorcy w jego pejzażach i martwych naturach
możemy się poruszać jak po nieznanych, zaskakujących przestrzeniach – kosmicznych
infrastrukturach – ich duchowego przeżycia artysty. Dlatego wobec jego obrazów nie sposób przejść
obojętnie. Jednych mogą denerwować i odpychać. Drugich zachwycają , emocjonalnie i estetycznie
absorbują. W jednym i w drugim przypadku jest tak, iż w obrazach Ryszarda Dudka zawsze zawarta
jest ogromna ekspresja, atomowa dawka emocji, niekiedy trudu twórczego i entuzjazmu jaki
towarzyszy artyście przy jego malowaniu. To też dlatego, że Dudek nigdy nie popełnił czegoś na
zamówienie, coś wbrew sobie, do czego sam musiał by mieć stosunek obojętny. To zapewne powód,
dla którego artysta ma sporo antagonistów i osób z kręgu sztuki zazdrosnych o jego
bezkompromisowo osiągnięte szczyty.
Akt, 1984 / 6 - olej / płótno (100 x 100 cm)
Wracając do malarstwa i zadanego (może sobie samemu) pytania czym ono jest, sądzę, że nie jest
kładzeniem na płaszczyźnie płótna mniej czy bardziej przemyślanego układu plam barwnych, które
mają bardziej lub mniej albo wcale odzwierciedlać rzeczywistość.
Jest sposobem na poznawanie tej rzeczywistości i wnikanie w jej najbardziej ukrytą istotę. Jest zatem,
jak u początku dziejów, u protoplastów naszej cywilizacji, atawizmem pozwalającym żyć, i rozwijać się
zwłaszcza duchowo. Nie bać się nieznanego ale go ogarniać i oswajać.
Ryszard Dudek dzięki zapleczu kulturowemu, dzięki spuściźnie swoich mistrzów a zwłaszcza swojemu
atawizmowi odkrył dla siebie czym jest malarstwo. Tak stał się malarzem totalnym, dla którego
malarstwo to imperatyw dla którego warto żyć, bez którego nie da się żyć. Bez którego nie da się
poszukiwać i poznawać istoty życia.
Piotr Rędziniak
Moi koledzy , 2010 – olej / płótno (90 x 115 cm(