OZNACZANIE ROZPUSZCZALNOŚCI BORU METODĄ
Transkrypt
OZNACZANIE ROZPUSZCZALNOŚCI BORU METODĄ
с. Ś w i ę c i c k i OZNACZANIE ROZPUSZCZALNOŚCI BORU METODĄ ELEKTRODIALIZY W SKAŁACH WĘGLANOWYCH (Z Z akładu G leb o zn a w stw a S zk o ły G łów n ej W arszaw a) G ospodarstw a W iejsk iego — Oznaczenia wykonano na aparacie powszechnie używanym do elektrodializy gleb i skał macierzystych. Rozpuszczaniu poddawano 1 g sub stancji o rozdrobnieniu 0,5— 1 mm 0 . Przy napięciu 100 V doprowa dzano natężenie prądu do 50 m iliamperów lub do maksymalnie osiągal nego natężenia, o ile ono było mniejsze od wskazanego, po czym noto wano czas trwania elektrodializy i pobierano całą próbkę roztworu ano dowego do odparowania i oznaczenia zawartości boru według m etody D i b l e , T r u o g a i B e r g e r a (1). Ilości rozpuszczalnego boru w elektrodializie są otrzym ywane cokol wiek większe niż ilości boru rozpuszczalnego w wodzie i m niejsze niż w 0,36-n HCl (1). Łatwość rozpuszczania się boru jest różna dla różnych skał. Jest ona funkcją rozpuszczalności zbadanych wapieni i margla zależną od wieku skały, ale niezależną od ogólnej zawartości dostęp nego boru (rozpuszczalnego w 0,36-n HC1). Trzy przytoczone zbadane skały można by uszeregować w zależności od ilości rozpuszczalnego w nich boru metodą elektrodializy: 1) margiel kredowy z Mnich owa, 2) wapień ilasty jurajski z Ruszkowa, 3) wapień ilasty jurajski z Majaczewic. W elektrodializie bor rozpuszcza się stopniowo w miarę rozpuszcza nia się skały węglanowej i osiąga równoważne ilości boru rozpuszczal nego w wodzie: w marglu z Mnichowa po 25 min. trwania elektrodia lizy, w wapieniu z Ruszkowa po 2 godz. 10 min., w wapieniu z Maja czewic po 8 godz. Natomiast optymalne ilości boru dla roślin m otylko wych i buraka cukrowego (50 mg/kg) rozpuszczają się odpowiednio po 14 i 19 godz. dla dwóch pierwszych próbek, natomiast wapień z Maja czewic wielkości tych nie osiąga. Porównawcze wyniki zestawiono w tablicach I— III. 192 С. Ś w ięcicki Tablica I C harak terystyk a badanych w a p ien i i m argla Bor rozpuszczalny Lp. M iejscow ość C aC 03 N azw a h 2o % po 30 godz. elektrodializy 0,36-n HC1 m g na 1 kg 1 2 3 M nichów R uszków M ajaczew ice m argiel kredow y w ap ień ila sty jurajski w ap ień ila sty jurajski 58.8 85,6 88.9 0,14 0,20 0,14 3.0 3.0 3,6 0,790 0,655 0,240 T a b l i c a II P orów n anie rozpuszczalności boru w w od zie w 0,36-n HC1 i w elek trod ializie M iejscow ość Lp. 1 2 3 Bor rozpuszczalny w H 20 w % rozpuszcz. w 0,36-n HC1 Bor rozpuszczalny w elektrod ializie po 30 godz. w % rozpuszcz. w 0,36-n HC1 4,7 6,9 3,9 26,4 21,8 6,7 M nichów R uszków M ajaczew ice Tablica Bor rozpuszczalny w elek trod ializie w m g/kg w a p ien ia lub m argla Czas trw ania elek trod ializy w godz. W apień z M ajaczew ic W apień z R uszkow a M argiel z M nichow a 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 0,050 0,080 0,110 0,140 0,160 0,180 0,185 0,190 0,200 0,205 0,215 0,220 0,230 0,235 0,240 0,140 0,220 0,245 0,260 0,270 0,380 0,450 0,470 0,485 0,500 0,600 0,645 0,650 0,650 0,655 0,220 0,260 0,290 0,330 0,385 0,440 0,500 0,550 0,605 0,640 0,650 0,695 0,725 0,750 0,790 rozpuszcza się w d alszym ciągu III Oznaczanie rozpuszczalności boru m etodą elek tro d ia lizy 193 L IT ER A TU R A 1. D i b 1 e W. T., T г u o g E. and B e r g e r K. C., B oron d eterm in ation in so ils and p lan ts, A n al, ch em istry, 26, 2, 418— 421 (1954). 2. M a k s i m ó w A., E lek tro filtra cja gleb. W arszaw a. Ч. С ВЕ Н Ц И Ц К И О П Р Е Д Е Л Е Н И Е Р А С Т В О РИ М О С Т И Б О Р А М ЕТОДОМ Э Л Е К Т Р О Д И А Л И З А В И ЗВ Е С Т К О В Ы Х П О Р О Д А Х (К аф едра П очвоведения Главной сельскохозяйственной школы, Варш ава) Ре з юме И сследовалась скорость растворения бора в различных известковы х породах при помощ и электродиализа. Установлено, что скорость растворения бора по степенна и зависит от растворимости и возраста породы, но не зависит от общ его содерж ания доступного растениям бора (растворимого в 0,36-n НС1). с, Ś w ię c ic k i THE DETERMINATION OF BORON IN CARBONATE ROCKS BY THE ELECTRODIALYSIS METHOD (The C hair of S o il S cien ce of th e M ain C ollege of R ural E conom ics — W arszaw a) Summar y The velocity of boron dissolution in various carbonate rocks was investigated by means of electrodialysis. The velocity of dissolution proved to proceed gradually and was shown to depend upon the age of the rock and its solubility, but it does not depend upon the general content of boron available to plants (soluble in 0,36-n HC1). 13 Rocznik gleboznawczy