Internet TAK uzależnienie NIE Część II

Internet TAK uzależnienie NIE
1. Kryteria diagnostyczne wg Tao i współpracowników (2010)
[musi być spełnione każde kryterium od A do D, aby rozpoznać uzależnienie]
A. Kryterium objawowe
Obecność każdego z poniższych:
- Zaabsorbowaniu Internetem ( myślenie na temat wcześniejszych aktywności w Internecie lub
oczekiwanie na następną sesję online)
- Objawy odstawienne takie, jak dysforyczy nastrój, niepokój, drażliwość oraz dotkliwa nuda,
występujące przez kilka dni po odstawieniu Internetu
Obecność przynajmniej jednego z poniższych objawów:
- Tolerancja – znaczny wzrost w ilości korzystania z Internetu, potrzebnej do osiągnięcia stanu
satysfakcji
- Utrzymujące się pragnienie i/lub niepowodzenia w kontrolowaniu, ograniczaniu lub
zaprzestaniu używania Internetu
- Kontynuowanie nadmiernego używania Internetu pomimo świadomości stale utrzymujących
się lub nawracających problemów z tym związanych, problemy te mogą mieć charakter
fizyczny lub psychologiczny
- Utrata dotychczasowych zainteresowań, sposobów spędzania wolnego czasu lub źródeł
przyjemności na rzecz korzystania z Internetu
- Korzystanie z Internetu w celu uniknięcia lub osłabienia przeżywania przykrych uczuć, jak
bezradność, poczucie winy, niepokój
B.
Kryterium wykluczenia
Nadmierne używanie Internetu nie jest lepiej wyjaśnione przez zaburzenia psychotyczne lub
Chorobę Afektywną Dwubiegunową typu I
C.
Kryterium znaczącego klinicznego pogorszenia
Pogorszenie w zakresie funkcjonowania społecznego, szkolnego lub zawodowego, włączając
utraty pracy, znaczących relacji, a także możliwości edukacyjnych lub zawodowych
D.
Kryterium czasowe
Nadmierne używanie Internetu trwa co najmniej przez 3 miesiące i zabiera minimum 6 godzin
dzienne, wyłączając użytkowanie Internetu w celach zawodowych
2. Diagnoza
- Należy być uważnym na obecność innych zaburzeń zdrowia psychicznego lub problemów
emocjonalnych
- Nadużywanie komputera jest często odpowiedzią na trudności , doświadczane w jednym z
następujących obszarów: rodzina, środowisko rówieśnicze, szkoła, miejsce zamieszkania, stąd warto
pytać młodych ludzi o ich sytuację i doświadczenia w tych obszarach
- Po stwierdzeniu, że nadużywanie komputera/Internetu jest nadmierne, należy bardziej precyzyjnie
określić: stopień nasilenia pr. i jego wpływ na życie, indywidualny wzorzec nadużywania, typ
uzależnienia lub nadużywania
- Warto być przygotowanym na silne zaprzeczanie problemowi u nadużywającego, stąd niezwykle
ważne jest, aby szczegółowy wywiad przeprowadzić także z przynajmniej jednym
rodzicem/opiekunem
- Z diagnozą nie należy się spieszyć, warto wykorzystać czas na nawiązanie kontaktu z nastolatkiem
Jakie pytania warto zadać rodzicom którzy podejrzewają, że ich dziecko nadużywa Internetu:
• Czy dziecko jest zaabsorbowane Internetem (jak często myśli o sieci, czy rozważa poprzednie
pobyty w sieci, czy planuje następne)?
• Czy pojawia się w dziecku potrzeba korzystania z Internetu coraz dłużej?
• Czy dziecko umie kontrolować czas spędzany przed monitorem?
• Czy dziecko niepokoi się, martwi się lub złości, gdy nie może korzystać z Internetu?
• Czy dziecko pozostaje w sieci dłużej niż sobie zaplanowało?
• Czy zaniedbuje swoje obowiązki i przyjemności z powodu Internetu ( naukę, hobby, kontakty
z rówieśnikami, aktywność sportową)?
• Czy zdarza mu się oszukiwać opiekunów co do ilości czasu spędzonego online?
• Czy dziecko używa Internetu jako sposobu na ucieczkę od problemów lub sposobu na
pogorszony nastrój(uczucia bezradności, winy, lęku)?
•
3. Neurobiologia ZUI (dr Gary Small)
„te same ścieżki neurologiczne w mózgu, które wzmacniają zależność od niektórych substancji, mogą
też wzmacniać kompulsywne zachowania powiązane z technologiami; są one tak samo uzależniające
oraz potencjalnie destrukcyjne. Niemalże wszystko, co lubimy robić – jeść, robić zakupy, uprawiać
hazard, kochać się – ma potencjał uzależniający zarówno fizycznie jak i psychologicznie”
Uzależnienie od Internetu ma nie tylko wymiar psychiczny ale także biologiczny. Przestymulowany
mózg produkuje bardzo dużo dopaminy, która reguluje odczuwanie przyjemności. Jeżeli odetniemy
dostęp do „używki” pojawi się zespół odstawienny, aż mózg wróci do stanu sprzed zmiany.
4. Ogólne cele interwencji (według N. Ogińskiej – Bulik)
- Odzyskanie kontroli nad używaniem komputera/Internetu
- Poprawa funkcjonowania społecznego i emocjonalnego
- Podniesienie poczucia własnej wartości i skuteczności
- Zmiana stylu życia oraz rozwój innych zainteresowań i form spędzania wolnego czasu
5. Warunki skutecznej interwencji
-
Nawiązanie dobrego kontaktu z uczestnikiem / uczestnikami interwencji
Określenie specyfiki używania komputera / Internetu
Określenie znaczenia wirtualnego życia w emocjonalnym i społecznym funkcjonowaniu
nastolatka, a także jego rodziny
Włączenie rodziców / opiekunów
-
6. Model stadiów zmiany ( Prohaska, Diclemente)
PREKONTEMPLACJA ->KONTEMPLACJA-> PRZYGOTOWANIE-> DZIAŁANIE -> UTRWALENIE
A) Przeprowadzenie do fazy kontemplacji
Słuchanie narracji nastolatka na temat jego przeżywania rozmowy, spotkania;
-
-
Słuchanie opisów jego sposobu widzenia i przeżywania swojego używania
komputera/Internetu;
Rozmowa o innych jego kłopotach i trudnościach, które dostrzega i o których chce
rozmawiać;
Budzenie w nim niepokojów dotyczących używania komputera;
Udzielanie fachowych informacji na temat ryzyka związanego z nadużywaniem;
Badanie rozbieżności pomiędzy sposobem widzenia problemu przez nastolatka i jego
opiekuna;
Pokazywanie różnych możliwości
B) Przeprowadzenie do fazy przygotowania:
Przekaz mówiący o tym, że ambiwalencja w stosunku do zmiany jest czymś normalnym;
Rozmowa na temat „za” i „przeciw” zmianie
Przyglądanie się wszystkim wartościom, które są dla osoby ważne w kontekście zmiany;
Uzyskiwanie i wzmacnianie wszelkich przejawów motywacji do zmiany użytkowania
komputera/Internetu
7. W fazie działania - wzmacnianie samokontroli – techniki:
-
Prowadzenie rejestru czasu, spędzanego przy komputerze/ w Internecie, swego rodzaju
dziennika;
Przeniesienie komputera do pomieszczenia, w którym często przebywają inni domownicy,
aby wzmocnić kontrolę zewnętrzną;
Wzmocnienie kontroli rodzicielskiej nad dostępem do Internetu oraz czynnościami przy
komputerze
Rezygnowanie z czynności, przy których kontrola jest najbardziej upośledzona (np. unikanie
włączania gier, wchodzenia na pewne strony, likwidacja konta w grze internetowej)
Przeciwstawianie się indywidualnym nawykom w obrębie korzystania z komputera (np.
korzystanie rano zamiast wieczorem, zmiana sekwencji czynności przy komputerze);
Przestrzeganie zasady korzystania z komputera po odrobieniu lekcji lub wykonaniu innych
ważnych czynności;
Wprowadzenie przerw w korzystaniu z komputera;
Obserwowanie swoich myśli i impulsów, dotyczących korzystania z komputera – ich treści,
intensywności i okoliczności pojawiania się.
8. Co mówią rodzice dzieci „uzależnionych” od Internetu:
REZYGNACJA: Nie umiem sobie z nim poradzić; w sumie to lepiej niech już siedzi przy tym
komputerze; jest agresywny w stosunku do mnie gdy go odrywam;
ZAPRZECZANIE: To nie jest uzależnienie, cały weekend nie grał, bo wysiadło światło – i wytrzymał;
Jej koleżanki to siedzą i po 12 godzin
-
9. Wskazówki dla rodziców, dotyczące umów z dziećmi:
Rodzic ma dostęp do historii odwiedzanych stron
Zakaz jedzenia przed komputerem
-
-
-
Zmiana miejsca, w którym stoi komputer na dostępne dla wszytkich
Określenie i egzekwowanie ograniczeń w używaniu komputera/Internetu, np.: nie więcej niż
2h dziennie; gry – nie więcej niż 2 razy w tygodniu; wyłączamy komputer o godz. 21:00,
włączenie komputera po odrobieniu lekcji;
Zasada przestrzegania zaleceń producentów gier (ograniczenia wiekowe, odległość od
monitora, ustawienia ekranu)
Zapoznanie się z europejskim systemem klasyfikacji gier ze względu na prezentowane w nich
treści, PEGI.
10. Sposoby na obchodzenie zasad
Minimalizowanie ekranu przy użyciu kombinacji „Alt-tab” kiedy ktoś zbliża się do komputera
Korzystanie z bezprzewodowego Internetu
Posiadanie własnego routera oraz ukrywanie tego faktu przed innymi
Tworzenie wirtualnych dysków w systemie operacyjnym
Ładowanie systemu operacyjnego z dysku zewnętrznego
Kontynuowanie używania w serecie przed innymi ( gdy inni śpią)
Przetwarzanie danych na serwerze, przesyłanie plików do urządzenia ( komputer lub telefon)
11. PEGI zapewnia doradztwo dotyczące stosowności gier dla poszczególnych grup
wiekowych. Jednak każde dziecko jest inne. To rodzice powinni podjąć ostateczną
decyzję co do tego, jakie obrazy i doświadczenia są odpowiednie dla ich dzieci. Poniżej
podajemy kilka wskazówek:
A. Zawsze sprawdzaj klasyfikację wiekową podaną na opakowaniu gry lub poszukaj jej, korzystając z
wyszukiwarki udostępnionej w naszym portalu.
B. Z góry ustal, w co, jak długo i kiedy Twoje dziecko może grać. W razie sprzeciwu dziecka wyjaśnij
przyczyny swojej decyzji.
C. Poszukaj streszczenia lub opisu treści gry, a najlepiej sam w nią najpierw zagraj.
D. Graj ze swoimi dziećmi, nadzoruj je podczas gry i rozmawiaj o tym. Wyjaśnij im, dlaczego niektóre
gry nie są dla nich odpowiednie.
E. Zachęcaj dzieci do rozmowy o grach.
F. Pamiętaj, że niektóre gry internetowe umożliwiają pobranie dodatkowego oprogramowania,
które może zmienić treść gry i jej klasyfikację wiekową.
G. W gry internetowe zazwyczaj gra się w wirtualnych grupach, w których konieczne jest
kontaktowanie się z nieznanymi osobami. Powiedz dzieciom, aby nie podawały swoich danych i
mówiły Ci o niewłaściwych zachowaniach.
Inne pomocne wskazówki dla rodziców:
- Zapewnienie dziecku możliwości uczestniczenia w rozmaitych zajęciach w jego czasie wolnym;
- Zniechęcanie dziecka do gry w pojedynkę;
- Interesuj się tym co robi Twoje dziecko w sieci i rozmawiaj z nim o tym, pytaj na czym polega gra,
którą lubi, ile czasu trzeba spędzić by przejść na kolejny poziom i jak można to zrobić, z kim dziecko
gra, gdy jest podłączone do sieci;
- Nie bój przyznać się do niewiedzy;
- Uświadom dziecku, że osoba poznana w sieci nie musi być tym, za kogo się podaje;
- Szukanie form wspólnego spędzania czasu z dzieckiem, które będą satysfakcjonujące dla wszystkich.
-
Wyzwania dla rodziców:
Rodzice muszą wspólnie ustalić granice
Spotkanie rodzinne w celu wynegocjowania zasad i konsekwencji ich łamania
Software pomagający odpowiedzialnie korzystać z Internetu
Rodzice powinni być przykładem korzystania z internetu w umiarze
Nie bój się być nieugiętym ( oraz nielubianym)
12. Jak rozmawiać z dzieckiem które nadużywa internetu?
•
•
•
•
•
•
•
Nazwij problem.
Zbadajcie sytuacje trudne sytuacje i znajdźcie alternatywę
Ustalcie zrównoważony harmonogram dnia z dzieckiem
Pomyślcie o nagrodach za ograniczenia.
Jeśli jest to niezbędne, odłącz internet, komputer.
Wyjaśnij, dlaczego decydujesz o ograniczeniach, odłączeniu.
Skontaktuj się z profesjonalistą.
13. Praca z nastolatkiem nadużywającym komputera
•
•
•
•
•
•
•
•
Pomoc specjalistyczna:
Pomoc zdalna online
Pomoc psychologiczna dla dzieci i młodzieży
Psychoterapia indywidualna rodzica
Terapia pary małżeńskiej
Terapia rodziny
Treningi i konsultacje dla rodziców
Wsparcie informacyjne/emocjonalne rodzica
Terapia ambulatoryjna jednostki dotkniętej
komputera/internetu
problemem
nadmiernego
używania
14. Zasady dla osób dorosłych
-
Nie korzystaj więcej niż 2 h dziennie z technologii cyfrowych lub internetu, to pozwoli
przeciwdziałać wytworzeniu się nałogu
Pracuj offline kiedy tylko jest to możliwe
Wyłącz opcje powiadamiania o otrzymanych wiadomościach, e –mailach, wyznacz sobie
godziny sprawdzania poczty i wiadomości
Miej telefon wyłączony zawsze, kiedy to możliwe. Jeśli jest włączony odbieraj tylko
najważniejsze telefony – wyznaczanie sobie granic w pracy jest bardzo ważne
Wyłącz telefon kiedy śpisz, chyba, że absolutnie nie jest to możliwe
Utrzymuj domową atmosferę dla siebie i swojej rodziny. Wyłącz telefon. Nie siadaj od razu
przed komputerem. Jeśli musisz pracować z domu rób to w wyznaczonym miejscu, o określonej
porze. Jeśli zamierzasz korzystać z Internetu w celach osobistych upewnij się, że zostały
zaspokojone inne potrzeby Twoje i twoich bliskich ( fizyczne i psychiczne)
15. Pomocne strony WWW:
www.cyberprzemoc.pl
www.saferinternet.pl
www.dyżurnet.pl
www.dzieckowsieci.pl
www.helpline.pl
www.sieciaki.pl
Kontakt : Katarzyna Wawrzecka
[email protected]