docstrategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie dębno
download 
Reklamacja Transkrypt
strategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie dębno
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE DĘBNO NA LATA 2016-2022 Dębno 2015 SPIS TREŚCI WSTĘP I. CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA 1. STRUKTURA STRATEGII 2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO-ANALITYCZNA 1. POŁOŻENIE I POWIERZCHNIA GMINY 2. DEMOGRAFIA 3. PROBLEMY NA RYNKU PRACY 4. EDUKACJA 5. POMOC SPOŁECZNA 6. PRZEMOC W RODZINIE I PROBLEMY UZALEŻNIEŃ 7. OCHRONA ZDROWIA 8. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE 9. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I STARSZYCH 10. KULTURA 11. SPORT I REKREACJA 12. SEKTOR POZARZĄDOWY 13. ANALIZA SWOT 14. PODSUMOWANIE DIAGNOZY III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA 1. MISJA, CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE, KIERUNKI DZIAŁAŃ 2.WDROŻENIE STRATEGII, MONITOROWANIE JEJ REALIZACJI IV. UWAGI KOŃCOWE WSTĘP Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych stanowi podstawę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych, które mają przyczynić się do poprawy warunków życia mieszkańców zwłaszcza tych, którzy zagrożeni są marginalizacją i wykluczeniem społecznym i doprowadzić do integracji społecznej. Zarządzanie strategiczne oparte na opracowywaniu, wdrażaniu i kontroli realizacji planów strategicznych umożliwia dostosowanie funkcjonowania jednostek terytorialnych do zmian zachodzących w otoczeniu. Strategia pozwala na racjonalizację lokalnej polityki społecznej, określa misję oraz wyznacza cele strategiczne i działania, których wdrożenie powinno w znaczny sposób przyczynić się do rozwiązania wielu problemów społecznych i zminimalizować skutki szeroko rozumianych kwestii społecznych. Niniejsza strategia została opracowana w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej Dębno. Strategia jest dokumentem uspołecznionym. W pracach nad nim uczestniczyli przedstawiciele samorządu lokalnego, środowisk pomocy społecznej, oświaty, Policji, przedstawiciele organizacji pozarządowych, Kościoła. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Dębno nie ogranicza się w swoich zapisach tylko do zadań realizowanych bezpośrednio przez instytucje gminy (Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, szkoły, instytucje kultury). Dokument ten proponuje przede wszystkim zadania, które stanowią wyzwania dla całej społeczności lokalnej i wszystkich instytucji działających na polu polityki społecznej w gminie Dębno. Okres realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych przyjęto na lata 2016 -2022. Dokument jest zgodny z założeniami strategicznych dokumentów odnoszących się do polityki społecznej na poziomie samorządowym, ogólnopolskim i europejskim. Oparcie funkcjonowania polityki społecznej w gminie na długofalowym planowaniu, na przejrzystych celach o różnej perspektywie czasowej, pomaga zarządzać sferą polityki społecznej. Strategia stanowi materiał wyjściowy do opracowania szczegółowych programów i projektów pomocy społecznej. Skuteczność wyznaczonych w niej działań pomocowych będzie zależała zarówno od posiadanych i pozyskanych przez gminę środków finansowych jak i szerokiej i skoordynowanej współpracy przedstawicieli administracji samorządowej i partnerów społecznych. Prace nad dokumentem strategicznym były prowadzone na podstawie Zarządzenia Wójta Gminy Dębno 169/2015 z dnia 10 września 2015 roku w sprawie powołania Zespołu ds. Opracowania Strategii Rozwiązywania problemów Społecznych w Gminie Dębno na lata 2016 -2022. Zespół przygotowujący dokument pracował podczas posiedzeń roboczych, analizując dostępne dokumenty źródłowe, dokonał analizy SWOT oraz rekomendował kształt niniejszego dokumentu. Zespół rozpoznawał problemy społeczne, konstruował analizy szczegółowe poszczególnych kwestii społecznych oraz proponował rozwiązania dla poszczególnych kwestii społecznych. Podczas prac nad strategią uznano, że w dokumencie winny znaleźć odbicie takie wartości polityki społecznej jak: solidarność, pokój społeczny, subsydiarność, wielosektorowość oraz znaczenie rodziny jako fundamentu dla pomyślnego rozwoju lokalnej społeczności. Tabela1. Grupa robocza ds. aktualizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Dębno na lata 2016-2022 L. p. Imię i Nazwisko Stanowisko/Instytucja 1 Maria Malinowska Sekretarz Gminy Dębno, pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki 2 Justyna Wójtowicz- Woda Kierownik Wydziału Edukacji Spraw Społecznych i Obywatelskich 3 Renata Zagroba p. o. Dyrektora Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno 4 Anna Matras Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie 5 Małgorzata Witek Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno 6 Barbara Szostak Pracownik Urzędu Gminy, Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 7 Paulina Gurgul Pracownik Urzędu Gminy Dębno 8 Grzegorz Gurgul Radny Gminy Dębno, Przewodniczący Doraźnej Komisji Prawa, Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego 9 Krystyna Miłkowska Dyrektor Placówki Wsparcia Dziennego w Niedźwiedzy 10 Maria Marecik Nauczyciel w Szkole Podstawowej w Łoniowej 11 Marek Świder Funkcjonariusz Komendy Powiatowej Policji w Brzesku, dzielnicowy w Gminie Dębno 12 Bogumiła Cholewa Psycholog prowadzący dyżury w Punkcie Konsultacyjnym GKRPA 13 Dorota Batko Dyrektor Zespołu Szkół w Maszkienicach 14 Stanisława Pabian Członek Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 15 Antonina Ludera Logopeda 16 Ks. Józef Golonka Proboszcz Parafii Rzymskokatolickiej pw. Św. Andrzeja w Porąbce Uszewskiej 17 Janina Pater Przedstawiciel parafialnego oddziału Caritas w Biadolinach Szlacheckich 18 Aleksandra Bilińska Przewodnicząca Stowarzyszenia Rodziny Kolpinga w Dębnie 19 Łukasz Przybyło Prezes Fundacji Rozwoju Przestrzeni Społecznych i Kulturowych Timszel I. CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA 1. STRUKTURA STRATEGII Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dębno składa się z trzech zasadniczych części tj. części wprowadzającej, diagnostyczno-analitycznej oraz programowej. Część wprowadzająca zawiera informacje na temat organizacji strategii oraz uwarunkowań zewnętrznych (prawnych i strategiczno-programowych) tworzenia dokumentu. Część diagnostyczno-analityczna zawiera informacje ogólne dotyczące gminy oraz diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie, która została oparta na badaniu źródeł zastanych tj. danych pozyskanych z instytucji i organizacji działających w gminie bądź obejmujących swym zasięgiem mieszkańców gminy, identyfikacji mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń lokalnego systemu polityki społecznej (SWOT), a także analizie ankiet skierowanych do młodzieży szkół gimnazjalnych. Diagnoza została przeprowadzona w następujących obszarach: − demografia − rynek pracy − edukacja − kultura − sport i rekreacja − ochrona zdrowia − bezpieczeństwo publiczne − pomoc społeczna − sytuacja osób niepełnosprawnych − przemoc w rodzinie i problemy uzależnień − działalność organizacji pozarządowych Część programowa zawiera najistotniejsze założenia polityki społecznej gminy na najbliższe lata. Są one ujęte w formie misji, celów strategicznych, celów operacyjnych i kierunków działań. W części programowej są również wskazane podmioty realizujące strategię i współdziałające w jej realizacji, źródła finansowania i czas realizacji wyznaczonych działań. Dodatkowo przedstawione są ramy finansowe strategii, prognoza zmian oraz informacja na temat sposobu wdrożenia dokumentu i prowadzenia monitoringu jego realizacji. 2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE TWORZENIA STRATEGII 2.1 PODSTAWY PRAWNE Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, podobnie jak inne dokumenty strategiczne opracowywane na różnych szczeblach administracji, jest dokumentem uwarunkowanym prawnie. Obowiązek jej opracowania wynika wprost z art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 19 pkt 1, w powiązaniu z art. 16 b ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, które w ramach zadań własnych gminy przewidują „opracowanie i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”. Na treść i realizację Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych mają również wpływ inne akty prawne. Należą do nich: − ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, − ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, − ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi), − ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, − ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, − ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, − ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, − ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy − ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, − ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, − ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, − ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, − ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, - ustawa z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Podczas realizacji strategii zajdzie także potrzeba odwołania się do innych aktów prawnych m. in. z zakresu edukacji, kultury, ochrony zdrowia. 2.2 PODSTAWY STRATEGICZNO-PROGRAMOWE Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych jest dokumentem zgodnym z dokumentami strategicznymi i programowymi, które funkcjonują na poziomie europejskim, ogólnopolskim, wojewódzkim i gminnym. Dokumenty te tworzą warunki do podejmowania działań opartych na zasadzie pomocniczości państwa przy wykorzystaniu zasobów tkwiących w środowiskach lokalnych i aktywności środowisk zagrożonych marginalizacja i wykluczeniem społecznym. 2.2.1. Unijne dokumenty strategiczne. Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Strategia Europa 2020 stanowi strategię wzrostu Unii Europejskiej w kolejnych latach. Zakłada potrzebę stworzenia inteligentnej i zrównoważonej gospodarki, która sprzyja włączeniu społecznemu. W perspektywie roku 2020 wyznaczonych zostało 5 celów obejmujących: − zatrudnienie (75% osób w wieku 20-64 lat powinno mieć pracę), − badania i rozwój oraz innowacje (na inwestycje w badania i rozwój oraz w innowacje, − powinniśmy przeznaczać 3 % PKB Unii – łącznie ze środków publicznych i prywatnych), − zmiany klimatu i energię (ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z roku 1990, 20% energii powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych, a efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20%), − edukację (odsetek młodych ludzi przedwcześnie porzucających naukę nie powinien przekraczać 10%, a co najmniej 40% osób w wieku 30-34 powinno mieć wykształcenie wyższe), − ubóstwo i wykluczenie społeczne (zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln). 2.2.2. Krajowe dokumenty strategiczne Raport Polska 2030 Raport „Polska 2030. Wyzwania rozwojowe” stanowi podstawę diagnostyczną dla przygotowywanych strategii rozwoju. Wskazuje wyzwania w perspektywie do 2030 roku: − wzrost i konkurencyjność, − sytuacja demograficzna, − wysoka aktywność zawodowa oraz adaptacyjność zasobów pracy, − odpowiedni potencjał infrastruktury, − bezpieczeństwo energetyczno-klimatyczne, − gospodarka oparta na wiedzy i rozwój kapitału intelektualnego, − solidarność i spójność regionalna, − poprawa spójności społecznej, − sprawne państwo − wzrost kapitału społecznego Polski. Wskazuje się także na pięć kluczowych czynników rozwoju kraju w perspektywie 2030 r.: − warunki dla szybkiego wzrostu inwestycji, − wzrost aktywności zawodowej i mobilności Polaków, − rozwój produktywności i innowacyjności, − efektywna dyfuzja rozwoju w wymiarze regionalnym i społecznym, − wzmocnienie kapitału społecznego i sprawności państwa. W aspekcie rozwoju kapitału społecznego, podkreśla się rosnące znaczenie usieciowienia społeczeństwa, niosące za sobą zmianę dotychczasowych więzi społecznych. Podkreślona jest rola nowoczesnych form komunikacji masowej rewolucjonizujących komunikację publiczną. Wzrost kapitału społecznego wymaga stymulowania wzrostu wzajemnego zaufania, naprawy infrastruktury instytucjonalnej państwa, zwiększenia troski o dobro wspólne, poprawy jakości przestrzeni i debaty publicznej, wspierania aktywności obywatelskiej – indywidualnej oraz zinstytucjonalizowanej – oraz zwiększenia roli potencjału kreatywnego i intelektualnego. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Celem Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju (dalej DSRK) jest analiza oraz charakterystyka warunków niezbędnych dla rozwoju Polski w kluczowych obszarach na tle UE oraz procesów gospodarczych zachodzących w świecie. Na tej podstawie sformułowane są wnioski oraz ich przełożenie na konkretne decyzje oraz propozycje powiązanych z nimi projektów. W DSRK przedstawiono wizję rozwojową w perspektywie do roku 2030, identyfikuje się wyzwania stojące przed gospodarką i społeczeństwem oraz trzy obszary strategiczne: konkurencyjności i innowacyjności (modernizacji), równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski (dyfuzji) oraz efektywności i sprawności państwa. Celem jest rozwój mierzony poprawą jakości życia Polaków (wzrost PKB na mieszkańca w relacji do najbogatszego państwa UE i zwiększenie spójności społecznej) dzięki stabilnemu, wysokiemu wzrostowi gospodarczemu, co pozwala na modernizację kraju. − W DSRK wskazano 11 celów strategicznych, od których zależy rozwój cywilizacyjny kraju oraz powiązane z nimi projekty do realizacji. W części dotyczącej kapitału społecznego znajdują się m. in.: − stworzenie sprawnego państwa jako modelu działania administracji publicznej, − wzrost społecznego kapitału rozwoju. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020 Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020 (dalej ŚSRK 2020) jest elementem nowego systemu zarządzania rozwojem kraju, którego fundamenty zostały określone w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W dokumencie, odnosząc się do kluczowych decyzji zawartych w DSRK, wskazuje się strategiczne zadania państwa, których podjęcie jest konieczne w perspektywie najbliższych 10 lat, w celu wzmocnienia procesów rozwojowych. Dokument stanowi bazę dla 9. strategii zintegrowanych. W ŚSRK 2020 wytyczono obszary strategiczne, w których koncentrować się będą główne działania oraz określono, jakie interwencje są niezbędne w perspektywie średniookresowej w celu przyspieszenia procesów rozwojowych. W perspektywie niniejszego dokumentu strategicznego szczególnie istotne są: − wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela, − rozwój kapitału ludzkiego, − integracja społeczna, − zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2011-2020 Dokument obejmuje zagadnienia partycypacji społecznej i aktywności obywatelskiej. W ramach tego obszaru mają być realizowane działania zmierzające do poprawy mechanizmów partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne. Przyjmuje się, że proces wdrożenia strategii będzie obejmował takie działania jak: − projekty realizowane przez organizacje społeczne w zakresie edukacji obywatelskiej, − upowszechnienie i wdrażanie rozwiązań zwiększających kontrolę społeczną nad działaniami administracji publicznej wszystkich szczebli, − stałe podnoszenie wiedzy i umiejętności przedstawicieli organizacji pozarządowych (zarządy, pracownicy) w zakresie zarządzania organizacją, a w szczególności zarządzania zasobami ludzkimi i finansami, − różnorodne formy zachęcania obywateli do zwiększania swojej aktywności na forum publicznym, − rozwijanie i promocja indywidualnej filantropii, wolontariatu, jak i społecznej odpowiedzialności biznesu, − wspieranie rozwoju przedsiębiorczości społecznej i innych form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i zawodowemu, w tym różnorodnych form samopomocy, − stworzenie rozwiązań zmierzających do wypracowania i wdrożenia systemu wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego, − ułatwienie działalności organizacji obywatelskich, − wsparcie dla ruchów społecznych, grup nieformalnych. Narodowa Strategia Integracji Społecznej Narodowa Strategia Integracji Społecznej jest dokumentem, którego celem jest pomoc w procesie włączania się Polski w realizację drugiego z celów Strategii Lizbońskiej, stawiającego na modernizację europejskiego modelu socjalnego, inwestowanie w ludzi oraz zwalczanie wykluczenia społecznego. Działania w tym zakresie mają przyczynić się do: − dostosowania edukacji i szkolenia do wymogów życia i pracy w społeczeństwie opartym na wiedzy, − rozwijania aktywnej polityki zatrudnienia przyczyniającej się do tworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy, − modernizacji systemu ochrony socjalnej, w tym systemów emerytalnych i ochrony zdrowia, m. in. w celu zapewnienia ich finansowej stabilności oraz odpowiedniej koordynacji z celami polityki edukacyjnej i polityki zatrudnienia, − wspierania integracji społecznej, aby uniknąć pojawienia się trwale zmarginalizowanej klasy ludzi niezdolnych do funkcjonowania w społeczeństwie opartym na wiedzy. W ramach kilkunastu obszarów życia społecznego wyznaczonych w Narodowej Strategii Integracji Społecznej sformułowano następujące priorytety: − wzrost uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym, − poprawa jakości kształcenia na poziomie gimnazjalnym i średnim, − upowszechnienie kształcenia wyższego i jego lepsze dostosowanie do potrzeb rynku pracy, − rekompensowanie deficytów rozwoju intelektualnego i sprawnościowego dzieci, − radykalne ograniczenie ubóstwa skrajnego, − ograniczenie tendencji do wzrostu różnic dochodowych, − ograniczenie bezrobocia długookresowego, − zmniejszenie bezrobocia młodzieży, − zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród osób niepełnosprawnych, − zwiększenie liczby uczestników w aktywnej polityce rynku pracy, − upowszechnienie kształcenia ustawicznego, − wydłużenie przeciętnego dalszego trwania życia w sprawności, − powszechne ubezpieczenie zdrowotne, − kobiety i dzieci objęte programami zdrowia publicznego, − wzrost dostępu do lokali (mieszkań) dla grup najbardziej zagrożonych bezdomnością, − dostęp do pracowników socjalnych, − rozwój pomocy środowiskowej – zwiększenie liczby osób objętych usługami pomocy środowiskowej, − zaangażowanie obywateli w działalność społeczną, − realizacja NSIS przez samorządy terytorialne, − dostęp do informacji obywatelskiej i poradnictwa 2.2.3. Samorządowe dokumenty strategiczne Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego „Małopolska 2020” Rozwój Małopolski w decydującym stopniu wynika z unikalnych cech regionu jakimi są: zdywersyfikowana struktura gospodarcza, korzystne położenie geograficzne i powiązania zewnętrzne, wysoka spójność wewnątrz regionalna oraz unikalny wizerunek. Sprostanie podstawowym wyzwaniom środowiskowym, gospodarczym, społecznym i politycznym uzależnione jest jednak w znacznym stopniu od procesów zachodzących w wymiarze krajowym i ponadnarodowym. Strategia zakłada, że model trwałego rozwoju Małopolski w długim horyzoncie opiera się na następujących założeniach: - koncentracja efektów wzrostu i potencjału wytwórczego w silniejszych ekonomicznie ośrodkach jest obiektywnym i utrwalającym się procesem; − wyższy poziom życia na obszarach o niższym poziomie i dynamice rozwoju może być osiągnięty poprzez ich ekonomiczną integrację z silniejszymi ośrodkami; − równoważeniu rozwoju w województwie sprzyja policentryczność systemu osadniczego, której trzonem są: Kraków i ośrodki subregionalne, jak również małe oraz średnie miasta; − konkurencyjność regionalna zależy od zróżnicowanych przestrzennie, unikalnych zasobów i cech Małopolski, co również warunkuje względną odporność na skutki zewnętrznych kryzysów gospodarczych II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNO-ANALITYCZNA 1. POŁÓŻENIE I POWIERZCHNIA GMINY Gmina Dębno jest gminą wiejską położoną w środkowej części województwa małopolskiego, we wschodniej części powiatu brzeskiego. Gmina Dębno graniczy od strony zachodniej z gminą Brzesko, od strony północnej z gminą Borzęcin, od strony południowo-zachodniej z gminami Gnojnik i Czchów a od strony południowej i wschodniej z gminami Wojnicz i Zakliczyn. Gmina jest podzielona na 13 sołectw: Biadoliny Szlacheckie, Dębno, Doły, Jastew, Jaworsko, Łoniowa, Łysa Góra, Maszkienice, Niedźwiedza, Perła, Porąbka Uszewska, Sufczyn, Wola Dębińska. Ze względu na położenie terenu gminy na granicy dwóch krain demograficznych (północna część położona jest w obrębie Północnego Podkarpacia, południowa w obrębie Zewnętrznych Karpat zachodnich), ukształtowanie terenu jest bardzo urozmaicone. Część północna terenu gminy ma charakter równinny, część południowa gminy posiada urozmaicony, pagórkowaty a im dalej na południe coraz bardziej górzysty krajobraz. Atutem gminy jest również wielowiekowa historia, której unikalnymi pamiątkami są zabytki architektury świeckiej i sakralnej. Struktura gospodarki lokalnej wskazuje na jej rolniczy charakter 86% gospodarstw domowych czerpie dochody m. in. z działalności rolniczej jednak powierzchnia większości gospodarstw rolnych jest niewielka i mieści się w przedziale 1 - 15 ha. Rolnictwo Gminy charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych, co tym samym wpływa na brak ich rentowności i opłacalności. Aż 66% gospodarstw rolnych posiada powierzchnię w granicach od 1 do 5 ha. Tylko 12% gospodarstw rolnych posiada powierzchnię powyżej 15 ha. 1.1 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Infrastrukturę techniczną terenu gminy tworzą: dobrze rozwinięta sieć wodociągowa wraz z urządzeniami zaopatrzenia w wodę, gminne składowisko odpadów komunalnych, sieci i urządzenia zaopatrzenia w media (gaz, energia elektryczna, łączność), infrastruktura kolejowa i drogowa. Znajdująca się na terenie gminy sieć kanalizacji sanitarnej nie zapewnia w wystarczającym stopniu odbioru ścieków z poszczególnych sołectw. Dane szczegółowe na temat infrastruktury technicznej w gminie, w tym sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej i drogowej przedstawia poniższa tabela. Tabela 2. Infrastruktura techniczna w gminie w 2014r sieć wodociągowa liczba gospodarstw korzystających z sieci wodociągowej 3229 sieć gazowa liczba gospodarstw korzystających z sieci gazowej 3352 sieć kanalizacyjna długość czynnej sieci kanalizacyjnej (w km) 129 liczba gospodarstw korzystających z sieci kanalizacyjnej 1672 liczba oczyszczalni ścieków 3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Dębno 2. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Na koniec 2014 r. gmina Dębno liczyła 14 570 mieszkańców zameldowanych na pobyt stały w tym 7236 mężczyzn i 7334 kobiety. Porównując dane meldunkowe, rok do roku, dostrzegalny jest coroczny wzrost liczby ludności w całym analizowanym okresie, począwszy od liczby ludności wynoszącej 14 367 osoby w roku 2011 do 14 570 w roku 2014. Oznacza to, że w tym czasie liczba mieszkańców zwiększyła się o 203 osoby. Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela. Tabela 3.Liczba mieszkańców Gminy Dębno Rok 2011 2012 2013 2014 Mieszkańcy zameldowani na pobyt stały 14367 14437 14522 14570 223 273 258 241 14 590 14710 14780 14 811 Mieszkańcy zameldowani na pobyt czasowy Razem: Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Dębno Gmina Dębno, według danych Głównego Urzędu Statystycznego (Bank Danych Lokalnych), liczy 14560 mieszkańców (dane z 2014 r. według faktycznego miejsca zamieszkania). Taki poziom zaludnienia stawia gminę Dębno na 2 miejscu wśród 7 samorządów gminnych w powiecie brzeskim – jej obywatele stanowią 15,65% wszystkich mieszkańców powiatu brzeskiego. Tabela 4.Liczba mieszkańców według faktycznego miejsca zamieszkania w latach 2011-2014 Rok Ludność Mężczyźni Kobiety Liczba kobiet na 100 mężczyzn 2011 14373 7111 7262 102 2012 14467 7167 7300 102 2013 14519 7206 7313 101 2014 14560 7231 7329 101 Źródło. Opracowanie własne na podstawie podstawie Danych Lokalnych GUS Tabela 5. Podstawowe dane o gminach powiatu brzeskiego w 2013 r. Udział Liczba PowierzUdział w w kobiet na chnia w powierzchni Liczba Gmina ludności 100 powiatu [%] km2 powiatu mężczyzn [% Borzęcin 8426 9,08 101.10 103 17,42 Gęstość zaludnienia [osób/km2] Liczba sołectw 82 7 Brzesko 36310 39,14 103.51 103 17,42 353 9 Czchów 9670 10,42 101.54 66 11,16 147 10 Dębno 14522 15,65 101.48 82 13,87 177 13 Gnojnik 7824 8,43 97.73 55 9,3 142 7 Iwkowa 6286 6,78 102.71 47 7,95 134 7 Szczurowa 9746 10,50 100.12 135 22,84 72 21 100 157 74 Powiat 92781 100 101,86 591 brzeski *według miejsca stałego zameldowania Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Powierzchnia i gęstość zaludnienia Gmina Dębno jest czwartą co do wielkości gminą powiatu brzeskiego - obejmuje 2 2 powierzchnią 82 km . Średnia gęstość zaludnienia w gminie Dębno wynosi 177 osób/km i jest 2 większa od średniej gęstości zaludnienia w powiecie brzeskim (157 osoby/km ). Większą gęstością zaludnienia charakteryzuje się tu jedynie gmina Brzesko. Tabela 6. Struktura płci ludności w gminie Dębno w latach 2011 - 2013 Ludność* Mężczyźni Kobiety Liczba kobiet na 100 mężczyzn % kobiet w ogólnej liczbie ludności 7111 7167 7206 7262 7300 7313 102 102 101 50,53 50,46 50,37 Rok 2011 2012 2013 14373 14467 14519 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Struktura płci ludności Struktura płci ludności gminy Dębno charakteryzuje się niewielką, malejącą z roku na rok przewagą kobiet, które stanowią 50,37% wszystkich mieszkańców. Współczynnik feminizacji (liczba kobiet na 100 mężczyzn) osiągnął w gminie Dębno w 2013 r. wartość 101, która jest nieco niższa niż średnia powiatu – 101,86, lecz znacznie niższa od średniej wyliczonej dla regionu małopolskiego, gdzie 106,13 kobiet przypada na 100 mężczyzn i dla całej Polski - 106,64 kobiet na 100 mężczyzn. Rozwój liczby ludności W latach 2011 – 2014 następował stały wzrost liczby ludności w gminie Dębno W okresie tym zaludnienie gminy wzrosło o 2,7% (187 osób). Dla porównania w latach 2011 -2014 liczba ludności wzrosła także, jednak w mniejszym stopniu, w powiecie brzeskim (o 1,6 %) oraz w regionie małopolskim (o 1,9%), w Polsce – o 0,9%. Tabela 7. Rozwój liczby ludności w regionie w latach 2011-2014 Region 2011 2011 Powiat brzeski 92234 92234 Region małopolski 3336699 3336699 Polska 38529866 38529866 *według faktycznego miejsca zamieszkania Wskaźnik wzrostu w latach 2011-2014 2012 92403 3346796 38538447 2013 92403 3354077 38533299 2014 92781 3360581 38495659 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS Struktura wieku ludności Wskaźnik liczby osób w wieku produkcyjnym (mężczyźni liczący 18 -65 lat i kobiety w wieku 18 -60 lat), utrzymywał się w latach 2009 – 2013 na stałym poziomie 63% wszystkich obywateli i w 2013 roku był taki sam, jak średnia dla powiatu - 63%. Liczebność grupy „produkcyjnej” jest ważnym wskaźnikiem demograficznym, gdyż to właśnie na niej spoczywa ciężar utrzymania osób w wieku nieprodukcyjnym (czyli osób do 18 roku życia oraz emerytów). Gminę Dębno charakteryzuje stosunkowo niski udział obywateli w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni liczący powyżej 65 lat i kobiety powyżej 60 lat), utrzymujący się do 2010 r. na podobnym poziomie (14% ogółu mieszkańców gminy). Począwszy od roku 2011 wskaźnik ten utrzymuje się na poziomie 15% (średnia dla powiatu brzeskiego – 16,1%). Jest to skorelowane ze zmniejszającą się liczbą mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym (do 17 roku życia): 23% w 2009 roku, w roku 2013- 21 %. – 21% ogółu (wskaźnik dla powiatu brzeskiego w 2013 roku kształtowała się na takim samym poziomie 21%). W następnych latach liczba obywateli gminy Dębno w wieku poprodukcyjnym będzie zapewne wolno, lecz wzrastać, co jest związane z osiąganiem wieku emerytalnego przez kolejne roczniki osób znajdujących się obecnie w grupie ludności produkcyjnej oraz ze wzrostem długości życia kobiet i mężczyzn w naszym kraju. Zmniejszający się w gminie Dębno wskaźnik ludności w wieku przedprodukcyjnym wpływa na zmniejszanie liczby uczniów w szkołach wszystkich szczebli, dlatego ważne staje się ujmowanie tych wartości w planach rozwoju szkół na terenie gminy. Innym wskaźnikiem obrazującym strukturę wiekową ludności jest współczynnik osób w wieku nieprodukcyjnym (osoby do lat 18 oraz mężczyźni powyżej 65 roku życia i kobiety powyżej 60 lat) na 100 osób w przedziale wieku produkcyjnego. Oznacza on potencjalne obciążenie, jakie spada na barki osób w „sile wieku” związane z utrzymaniem jeszcze bądź już niepracujących mieszkańców gminy. W przypadku gminy Dębno wynosi on 57,5, podczas gdy średnia dla powiatu brzeskiego to 58,5 osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Przyrost naturalny Przyrost naturalny (różnica pomiędzy liczbą urodzeń i zgonów) kształtował się w gminie Dębno w latach 2009 -2013 na poziomie dodatnim, ale tendencja dla tego wskaźnika jest negatywna. Przyrost naturalny w gminie systematycznie maleje. Niezależnie jednak od tego faktu, wskaźnik ten jest co roku wyższy niż średnia dla powiatu brzeskiego – wyjątek stanowi rok 2013r. Tabela 8. Ruch naturalny ludności w gminie Dębno w latach 2009-2013 Liczba Rok małżeństw Liczba małżeństw na 1000 mieszkańców 2009 2010 2011 2012 2013 119 110 93 95 91 7,4 6,1 5,8 6,6 5,4 Liczba małżeństw na 1000 mieszkańców powiat brzeski Przyrost naturalny [osoby] Przyrost naturalny [‰] 6,9 6,7 5,9 6,1 5,2 86 52 43 46 21 6,1 3,6 3 3,2 1,45 Przyrost naturalny [‰] powiat brzeski 3 2,9 2,3 2,1 1,65 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Małżeństwa Na przeciętnym poziomie kształtuje się wskaźnik małżeństw zawieranych w gminie Dębno. W 2013 r. związek małżeński zawarło w gminie Dębno 91 par, co oznacza relatywną wartość 5,4 małżeństw na 1000 mieszkańców gminy. Jest to wartość nieznacznie wyższa niż w powiecie brzeskim (5,2 ‰), ale wyższa od średniej regionalnej (4,9‰) i średniej ogólnopolskiej (4,7‰). w roku 2014 związek małżeński w gminie Dębno zawarło 67 par co oznacza 4,6 małżeństw na 1000 mieszkańców. Migracje mieszkańców Gmina Dębno corocznie notuje dodatnie saldo migracji. Zanotowane w badanej gminie w 2013 r. dodatnie saldo migracji na poziomie 44, wskazuje na większy napływ nowych mieszkańców gminy (144 osoby), niż odpływ dotychczasowych obywateli (100 osób). Dla porównania saldo migracji stałych dla powiatu wyniosło w 2013 r. 21 osób. Tabela 9. Migracje wewnętrzne w gminie Dębno w latach 2011-2014 r. Gmina 2011 2012 2013 2014 Migracje stałe Zameldowania 134 117 144 70 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS Wymeldowania 121 111 100 81 Tabela 10. Struktura wieku ludności w gminie Dębno w latach 2011 – 2013 wskaźnik obciążenia demograficznego Rok 2011 2012 2013 2014 Liczba ludności w wieku przedprodukcyjny m w liczbie ludności ogółem Liczba ludności w wieku produkcyjnym w liczbie ludności ogółem Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w liczbie ludności ogółem 22,00% 23,00% 21,00% 21,00% 63,00% 63,00% 63,00% 64,00% 15,00% 15,00% 15,00% 16,00% Wskaźnik obciążenia demograficznego ludność w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym 58,1 62,2 57,5 57,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Wskaźnikiem obrazującym procesy demograficzne jest również współczynnik młodości, określający liczbę dzieci w wieku 0 -14 lat przypadająca na 100 osób w wieku 65 lat i więcej. Jak pokazuje poniższy wykres, wskaźnik ten systematycznie maleje, potwierdzając negatywne tendencje związane z malejącym przyrostem naturalnym oraz starzeniem się społeczeństwa. 3. PROBLEMY NA RYNKU PRACY Wartościami charakteryzującymi rynek pracy, obok stopy bezrobocia, jest także liczba osób pracujących. Do grona osób pracujących zalicza się: a) osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie lub stosunek służbowy), b) pracodawców i pracujących na własny rachunek, czyli: właścicieli, współwłaścicieli i dzierżawców gospodarstw indywidualnych w rolnictwie - (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin), - właścicieli i współwłaścicieli (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin; z wyłączeniem wspólników spółek, którzy nie pracują w spółce) podmiotów prowadzących działalność gospodarczą poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie, - inne osoby pracujące na własny rachunek, np. osoby wykonujące wolne zawody, c) osoby wykonujące pracę nakładczą, d) agentów (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin oraz osobami zatrudnionymi przez agentów), e) członków spółdzielni produkcji rolniczej, (rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni powstałych na ich bazie oraz spółdzielni kółek rolniczych) f) duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie.* *Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Małopolskiego 2013. Tabela 11. Liczba pracujących mieszkańców gminy Dębno w latach 2009-2013* 2012 2013 2014 Ogółem 1025 1092 1116 Kobiety 456 544 560 Mężczyźni 569 548 556 Pracujący na 1000 mieszkańców 71 75 77 Pracujący na 1000 mieszkańców Powiat brzeski 139 139 136 *Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS W 2009 r. do grona pracujących należało 1116 mieszkańców gminy Dębno (dane GUS – bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie), co oznacza spadek w stosunku do 2009 r. o 14%. Przyjmując za punkt odniesienia liczbę osób pracujących na 1 tysiąc mieszkańców, zaobserwować można relatywnie jeszcze większy spadek (-16,30%). W analogicznym okresie wskaźnik dla powiatu brzeskiego wzrósł o 3%. Według tego wskaźnika – liczby pracujących na 1000 mieszkańców – gmina Dębno notuje w roku 2013 wartość 77 osób, niższą w stosunku do wskaźnika powiatu brzeskiego (136 osób) oraz wartości regionalnej (215 osób). Według danych GUS z 2013 r. 40% mieszkańców gminy zatrudnionych jest w przemyśle i budownictwie. Oznacza to spadek w stosunku do odsetka z 2006 r, gdzie 48,4% wszystkich pracujących zatrudnionych było w tym sektorze. Jest to jednak wynik zbliżony do średniej dla powiatu, gdzie wskaźnik zatrudnienia w przemyśle i budownictwie w powiecie brzeskim wynosi 38,3% ogółu pracujących obywateli powiatu, a średnia regionalna w tej kategorii jest niższa i wynosi 31,5%. Niespełna co piąty pracujący mieszkaniec gminy Dębno (18% ogółu zatrudnionych) posiada zatrudnienie w najbardziej rozwojowym, zwłaszcza wśród małych i średnich przedsiębiorstw, sektorze usług rynkowych (usługi komercyjne, handel, rzemiosło). Stosunkowo niski wskaźnik zatrudnienia w usługach rynkowych notuje także powiat brzeski – etat posiada w tym sektorze gospodarki zaledwie co piąty pracujący mieszkaniec powiatu (20,1%). Dla porównania w sektorze usług rynkowych pracuje dokładnie 34% mieszkańców regionu małopolskiego. Ponad 41% pracujących mieszkańców gminy oraz sferze publicznej Dębno posiada zatrudnienie w usługach finansowych (m. in. administracja, edukacja, ochrona zdrowia). Jest to wartość porównywalna do średniej powiatu brzeskiego (41,0%) oraz wskaźnika wyliczonego dla regionu małopolskiego (42,1). Powyższe wyniki są jednak nieco zubożone wskutek danych GUS nie uwzględniających firm małych, liczących do 9 pracowników, a takie podmioty też stanowią pewną siłę na lokalnym rynku pracy. W latach kolejnych obecna struktura zatrudnienia w gminie Dębno z bardzo znacznym odsetkiem zatrudnienia w przemyśle i budownictwie będzie zapewne ulegać zmianom na korzyść sektora handlu i usług rynkowych. Stopa bezrobocia jest wskaźnikiem określającym stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludności aktywnej zawodowo. Stopa bezrobocia w powiecie brzeskim osiągnęła pod koniec sierpnia 2013 r. wartość 13,5%, co stawia powiat na 11 miejscu pośród 19 powiatów w Małopolsce. Liderem jest powiat m. Kraków (5,9 % bezrobocia), z kolei najwyższe wartości stopy bezrobocia zanotował powiat dąbrowski (20,4 %). Wynik powiatu brzeskiego kształtował się na wyższym poziomie niż stopa bezrobocia w Małopolsce (11,6%) oraz na porównywalnym poziomie od poziomu bezrobocia w Polsce, która wyniosła w adekwatnym okresie 13,4%. Należy dodać, że statystyka rynku pracy obrazowana przez wskaźnik stopy bezrobocia nie uwzględnia tzw. „bezrobocia ukrytego”, które głównie na obszarach wiejskich rozwinięte jest w największym stopniu fałszując niejako prawdziwą sytuację na lokalnym rynku pracy. Bezrobocie ukryte skumulowane jest w gospodarstwach rolnych, którego członkowie, mimo że nie posiadający żadnej pracy, z różnych powodów nie rejestrują się w urzędach pracy (nie przysługuje im zasiłek dla bezrobotnych, ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne zapewniają im składki płacone do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), a praca wykonana od czasu do czasu „na czarno” (nierzadko za granicą) pozwala zarobić na utrzymanie). Gdyby te osoby (reprezentowane także w powiecie brzeskim) formalnie zarejestrowały się w PUP jako osoby bezrobotne, wówczas stopa bezrobocia w powiecie mogłaby wzrosnąć. W stosunku do 2009 r. liczba bezrobotnych mieszkańców gminy Dębno wzrosła o 22 osoby, co stanowi wzrost o 32%. Udział bezrobotnych z gminy Dębno w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiecie brzeskim utrzymuje się na względnie stałym poziomie 14% w 2013 roku, przy 13,8% w 2006 r. W gronie bezrobotnych mieszkańców gminy Dębno prawie 56% stanowią kobiety (387 osób). Jest to jeden z najwyższych wskaźników pośród gmin powiatu brzeskiego. Tabela 12. Liczba osób bezrobotnych w gminie Dębno z uwzględnieniem udziału kobiet w latach 2011-2014 (stan na 31 XII.2014) Rok Ogółem W tym kobiety 2011 631 377 2012 667 370 2013 693 387 2014 599 337 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku Przedsiębiorczość i podmioty gospodarcze W gminie Dębno – zgodnie z systemem REGON z 2013 r. – prowadziło działalność 887 podmiotów gospodarczych, z czego 38 jednostek (4,28% ogółu) to podmioty sektora publicznego, a 849 jednostek (95,5%) należy do sektora prywatnego. Dla porównania w całym powiecie brzeskim liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON wyniosła w tym samym roku 6234 jednostki, w z nieco wyższym - 96,21% - udziałem podmiotów z sektora prywatnego. Oznacza to, że 14,2% wszystkich podmiotów systemu REGON powiatu brzeskiego funkcjonuje w gminie Dębno, co wskazuje na pozytywną dynamikę rozwoju gospodarczego gminy – w 2006 r. wskaźnik ten wynosił 12,4%. Tabela 13. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w 2013 r. w gminie Dębno Sektor Sektor Gmina Ogółem % ogółu % ogółu publiczny prywatny Borzęcin 399 19 380 4,76 95,24 Brzesko 2976 76 2900 2,55 97,45 Czchów 668 43 625 6,44 93,56 Dębno 887 38 4,28 849 95,71 Gnojnik 407 19 388 4,67 95,33 Iwkowa 475 15 460 3,16 96,84 Szczurowa 464 26 438 5,60 94,40 6234 236 5998 Powiat brzeski 3,79 96,21 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS Tabela 14. Struktura właścicielska podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON w 2013 r. Struktura własności Liczba podmiotów Gmina Dębno Udział podmiotów w liczbie podmiotów ogółem Gmina Dębno w% Udział podmiotów w liczbie podmiotów ogółem Powiat brzeski w% Udział podmiotó ww liczbie podmiotó w ogółem Region małopolski w% 2,27 Sektor publiczny - ogółem 38 4,28 3,79 Sektor publiczny – państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego 36 4,06 3,13 1,70 Sektor prywatny – ogółem 849 95,72 96,21 97,73 Sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 718 80,95 80,13 74,51 Sektor prywatny - spółki handlowe 19 2,14 3,53 8,29 Sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego Sektor prywatny - spółdzielnie 2 0,23 0,26 1,27 7 0,79 0,48 0,32 Sektor prywatny - fundacje 2 0,23 0,16 0,42 Sektor prywatny – stowarzyszenia i organizacje społeczne Podmioty gospodarki narodowej ogółem 49 5,52 3,84 2,55 887 100 100 100 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS W strukturze właścicielskiej podmiotów gospodarczych w gminie Dębno dominują osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 718 zarejestrowanych jednostek, czyli 80,95% ogółu podmiotów w gminie. Wartość tego wskaźnika w powiecie brzeskim jest zbliżona – 80,13 do wartości w gminie Dębno. W regionie małopolskim wskaźnik ten jest niższy -74,5%, tu większą rolę odgrywają spółki handlowe. Gmina Dębno może pochwalić się dużą liczbą fundacji i stowarzyszeń – łącznie w gminie zarejestrowanych jest 51 organizacji tego typu, stanowiąc 5,75% ogółu podmiotów gospodarki narodowej w gminie. Dla porównania w powiecie brzeskim omawiany wskaźnik wynosi 4%, a w regionie małopolskim 3%. W gminie Dębno prowadzi działalność 21 spółek prawa handlowego, stanowiąc 2,37% ogółu podmiotów gospodarczych w gminie. W powiecie brzeskim spółki handlowe stanowią 3,79% działających podmiotów, a w regionie małopolskim – niemal 10% ogółu jednostek zarejestrowanych w rejestrze REGON. Na obszarze gminy Dębno działa także 7 spółdzielni, stanowiąc niespełna 0,8% ogółu podmiotów gospodarki narodowej w gminie. Jednak nie jest to wynik niski, dla porównania w powiecie brzeskim omawiany wskaźnik dotyczący spółdzielni wynosi 0,48%, a w regionie małopolskim 0,32% ogółu podmiotów. Tabela 15. Liczba podmiotów gospodarczych według wielkości zatrudnienia Gmina Ogółem 0-9 osób % ogółu 10-49 osób % ogółu 50-249 osób Borzęcin 399 384 13 2 96,24 3,26 Brzesko 2976 2837 115 23 95,33 3,86 Czchów 668 639 25 4 95,66 3,74 Dębno 887 850 95,82 34 3,83 3 Gnojnik 407 387 18 2 95,09 4,42 Iwkowa 475 461 14 0 97,05 2,95 Szczurowa 464 433 29 2 93,32 6,25 Powiat 6234 5950 95,44 247 3,96 36 brzeski Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS % ogółu 0,50 0,77 0,60 0,34 0,49 0,00 0,43 0,58 250 i więcej osób 0 1 0 0 0 0 0 1 % ogółu 0,00 0,03 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02 Większość firm w gminie Dębno – 95,82% to firmy mikro, zatrudniające do 9 osób, co jest charakterystyczne dla powiatu brzeskiego – średnia dla powiatu to – 95,44%. Podobna korelacja zachodzi między odsetkiem firm małych, zatrudniających do 49 osób, w gminie Dębno – 3,83% wszystkich podmiotów, w powiecie – 3,96%. W gminie zarejestrowane są 3 firmy średniej wielkości. Większa liczba podmiotów zatrudniających od 50 do 249 osób znajduje się tylko w gminie Czchów – 4 oraz gminie Brzesko – 23. Struktura sektorowa podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w systemie REGON w 2013 roku. W strukturze sektorowej podmiotów gospodarki narodowej działających w gminie Dębno przeważają przedsiębiorstwa z branży „budownictwo” – 27,51%. Jest to wskaźnik wyższy od średniej dla powiatu brzeskiego - 23,5% firm w powiecie to podmioty z sektora budownictwa. Firmy przemysłowe i budowlane są bardzo pożądanymi podmiotami, gdyż to one zazwyczaj tworzą najwięcej miejsc pracy . Drugą znaczącą gałęzią gospodarki gminy Dębno jest sekcja „handel i naprawy”, która grupuje 20,86% wszystkich podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON. Wskaźnik ten jest relatywnie niewysoki, niższy od średniej powiatu brzeskiego, gdzie firmy z sekcji „handel i naprawy” stanowią niewiele ponad 23,4% ogółu podmiotów gospodarczych. Dużą grupę stanowią firmy z sektora przetwórstwa przemysłowego – 87 podmiotów, które stanowią niemal 10% lokalnych podmiotów. Wskaźnik ten jest wyższy od średniego odsetka firm z tego sektora w powiecie, gdzie wynosi on 9,05%. Silny element struktury gospodarczej gminy Dębno stanowią firmy z sektora obsługi nieruchomości i firm, które tworzą grupę 57 podmiotów, stanowiąc 6,43% ogółu przedsiębiorstw z gminy. Poziom tego wskaźnika jest jednak nieco niższy od średniej powiatu brzeskiego (8,23% podmiotów działających w branży obsługi nieruchomości i firm). Firmy z zakresu transportu, gospodarki magazynowej i łączności liczą w gminie Dębno łącznie 61podmiotów, czyli 6,88% wszystkich podmiotów gospodarki narodowej w gminie. Wskaźnik ten jest niższy od średniej wartości powiatu brzeskiego (7,51%). 39 firm z gminy Dębno prowadzi działalność w zakresie rolnictwa, łowiectwa i leśnictwa (nie licząc indywidualnych gospodarstw rolnych). Stanowi to 4,40% ogółu podmiotów gospodarczych z terenu gminy, co jest wartością nieco niższą od średniej powiatowej (4,97%). Gmina Dębno nie może natomiast pochwalić się dużą liczbą firm prowadzących hotele i restauracje – w 2013 r. było to 14 podmiotów, stanowiących 1,69% ogółu przedsiębiorstw z terenu gminy. Jest to wskaźnik zbliżony do średniej wartości powiatu brzeskiego (1,91%). Bardzo miarodajnym wskaźnikiem stanu lokalnej przedsiębiorczości jest liczba podmiotów gospodarki narodowej na 10000 mieszkańców danej jednostki samorządowej. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców systematycznie wzrasta, z 501 w roku 2009 do 611 w roku 2013, jednak jest niższa od średniej w powiecie brzeskim, gdzie na 10 tys. mieszkańców zarejestrowane były 672 podmioty, a w Małopolsce analogiczny wskaźnik wynosił w tym czasie 1045. Niższym wskaźnikiem charakteryzują się gminy Borzęcin, Szczurowa i Gnojnik. W przypadku pozostałych gmin liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. ludności jest wyższa niż w gminie Dębno. 4. EDUKACJA Edukacja rozumiana jako wychowanie, kształcenie, zdobywanie wiedzy i umiejętności pełni zasadnicza rolę w życiu człowieka. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym do jego obowiązków należy zapewnienie edukacji na szczeblu przedszkolnym, podstawowym i gimnazjalnym. W roku szkolnym 2014/2015 w gminie Dębno funkcjonowały 4 przedszkola (w Łoniowej, w Woli Dębińskiej, w Porąbce Uszewskiej, w Sufczynie), 3 zespoły szkolnoprzedszkolne (w Maszkienicach, w Łysej Górze, w Dębnie), 3 zespoły szkół ( w Sufczynie, w Porąbce Uszewskiej, w Woli Dębińskiej) oraz 4 szkoły podstawowe. Dane szczegółowe na temat w/w placówek oraz liczby uczniów do nich uczęszczających przedstawia poniższa tabela. Tabela16. Placówki oświatowo-wychowawcze w gminie w roku szkolnym 2014/2015 Nazwa jednostki Liczba uczniów Liczba oddziałów 1 Publiczna Szkoła Podstawowa w Biadolinach Szlacheckich 89 7 2 Publiczna Szkoła Podstawowa w Jaworsku 43 7 3 Publiczna Szkoła Podstawowa w Niedźwiedzy 58 7 4 Publiczna Szkoła Podstawowa w Łoniowej 70 6 5 Zespół Szkół Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum w Woli Dębińskiej 345 15 6 Zespół Szkół Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum w Porąbce Uszewskiej 222 12 7 Zespół Szkół Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum w Sufczynie 189 11 8 Zespół Szkolno- Przedszkolny w Dębnie 208 10 9 Zespół Szkolno- Przedszkolny w Łysej Górze 154 9 10 Zespół Szkolno- Przedszkolny w Maszkienicach 146 9 11 Publiczne Przedszkole w Porąbce Uszewskiej 72 3 12 Publiczne Przedszkole w Woli Dębińskiej 54 2 13 Publiczne Przedszkole w Łoniowej 60 3 14 Niepubliczne Przedszkole w Sufczynie 52 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Dębno W 2014 r. miejsc w przedszkolach zabrakło dla 5 dzieci (ocena zasobów pomocy społecznej za 2014r). W 2013 roku wychowaniem przedszkolnym było objęte 64% dzieci w wieku 3-5 lat z terenu gminy (powiat brzeski 65%, województwo małopolskie 69%). W roku 2014 wskaźnik ten spadł do 60%. Na szczeblu edukacji podstawowej funkcjonuje w gminie Dębno 10 publicznych szkół podstawowych, w których naukę pobierało w roku szkolnym 2014/2015 - po obowiązkowym podjęciu nauki w klasach pierwszych przez część sześciolatków - łącznie 910 uczniów (w roku szkolnym 2006/2007 było to 1125 uczniów). Największą szkołą poziomu podstawowego w gminie jest placówka w Zespole Szkół w Woli Dębińskiej, do której uczęszcza aktualnie 150 uczniów (14,4% ogółu uczniów gminnych „podstawówek”). Dwie najmniejsze szkoły to szkoły w Jaworsku i Niedźwiedzy. W trzech publicznych gimnazjach gminy Dębno kształciło się w roku szkolnym 2014/2015 ogółem 350 młodych ludzi. Tabela 17. Gimnazja w gminie Dębno w roku szkolnym 2014/15 Lp. Placówka 1. Zespół Szkół w Porąbce Uszewskiej (Gimnazjum) 2. Zespół Szkół w Sufczynie (Gimnazjum) 3. Zespół Szkół w Woli Dębińskiej (Gimnazjum) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Dębno Tabela 18. Edukacja gimnazjalna w gminie Dębno w latach 2009 - 2014 2009 Placówka 2010 2011 2012 Liczba gimnazjów Liczba oddziałów 3 Liczba uczniów 2013 3 3 3 21 21 20 19 16 16 488 503 469 426 363 350 b.d. b.d. b.d. 50,6%-M Wyniki testu 65,23% H gimnazjalnego w % Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Dębno 3 2014 55,67%-M 61,67%-H 3 45%-M 65,9%-H 60%-A Wskaźniki jakości nauczania w gminie są zróżnicowane (w oparciu o dane Urzędu Gminy): • wyniki egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej charakteryzują się wartościami odpowiadającymi średniej powiatu brzeskiego, • wyniki egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-przyrodniczej w latach 2012, 2013 odpowiednio: gmina Dębno - 50,60%, 55,67%, powiat brzeski – 47%, 49%, Małopolska 50%, 51%, gdzie wyniki są porównywalne ze średnią wojewódzką, • wyniki testu po 6 klasie szkoły podstawowej mają tendencję wzrostową – w 2013 roku było to 61,70 % zaś w roku 2014 - 65,78% (średnia dla Małopolski w 2014 roku - 67,5%). Na terenie gminy Dębno działa jedna szkoła ponadgimnazjalna – Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Łysej Górze, której organem prowadzącym jest Powiat Brzeski. Placówka jest kontynuatorką założonej w 1947 roku Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w Łysej Górze. Szkoła znana jest nie tylko w powiecie brzeskim, dzięki czemu uczą się w niej także młode osoby z najdalszych zakątków regionu małopolskiego. W szkole działają liczne organizacje zapełniające uczniom wolny czas i kształtujące ich charakter – kluby sportowe, klub turystyczny, stowarzyszenia młodzieżowe oraz zespoły artystyczne. 5. POMOC SPOŁECZNA Pomoc społeczna pełni funkcję domykającą w w systemie zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne zasoby i możliwości. Jednocześnie wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb. Zadania pomocy społecznej w gminie Dębno wykonuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Jednostka te realizuje tez inne niż zadania niż tylko te wynikające wprost z ustawy o pomocy społecznej a zawarte w innych aktach prawnych. Są to w w szczególności: ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawa o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawa o powszechnym ubezpieczeniu społecznym, ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, ustawa o świadczeniach rodzinnych, ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Na koniec 2014 roku kadrę Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno stanowiło 14 osób, w tym 7 pracowników socjalnych. Tabela 19.Stan zatrudnienia w Ośrodku Pomocy Społecznej Dębno na 31.12.2014r Rodzaj stanowiska Ilość etatów Kadra kierownicza 1 Pracownicy socjalni 7 Pracownicy wykonujący usługi opiekuńcze umowa zlecenie Pozostali pracownicy 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. Prawo do wsparcia udzielanego przez GOPS i Urząd Gminy mają osoby i rodziny, które spełnią określone warunki przedstawione w poszczególnych aktach prawnych. I tak np. w odniesieniu do świadczeń z pomocy społecznej jedna z przesłanek do udzielenia wsparcia jest kryterium dochodowe. Od 1 października 2015 r. kryterium dochodowe zostało ustalone na poziomie 634 zł miesięcznie w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 514 zł miesięcznie na osobę w rodzinie. Kryterium dochodowe stosowane było również w przypadku zasiłków rodzinnych i świadczeń alimentacyjnych. Zasiłek rodzinny przysługiwał, jeżeli dochód rodziny na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekraczał 574 zł, a gdy członkiem rodziny było dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności, jeżeli dochód nie przekraczał 664 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługiwały z kolei, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekraczał kwoty 725 zł. W wykonywaniu zadań Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Dębno współdziała z wieloma podmiotami m. in. z organami wykonawczymi gminy, innymi jednostkami organizacyjnymi gminy, służbą zdrowia, Policją, kuratorami sądowymi oraz instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą społeczną. Środki na realizacje zadań pomocy społecznej pochodzą ze środków własnych gminy oraz dotacji rządowych, a zadania dzieli się odpowiednio na zadania własne gminy i zadania zlecone gminie. W roku 2014 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Dębno wydatkował na realizacje zadań kwotę 3 981 338,52 zł. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące kwot wydatkowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej na realizację zadań w latach 2012-2014 Tabela 20. Środki finansowe wydatkowane przez GOPS na pomoc mieszkańcom w latach 2012-2014 2012 2013 2014 Ogółem 4.012.870,57 3.828.638,27 3.981.338,52 W tym świadczenia rodzinne 3.808.880,51 3.582.900,46 3.634.875,06 W tym świadczenia z pomocy społecznej 203.990,06 245.737,81 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. 346.463,46 W latach 2012 -2014 wysokość środków finansowych przeznaczonych przez Ośrodek Pomocy Społecznej na pomoc mieszkańcom gminy w ramach świadczeń z pomocy społecznej corocznie zwiększała się. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Dębno realizując zadania ustawy o pomocy społecznej w 2014 roku udzielił pomocy 794 osobom. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące liczby mieszkańców gminy objętych przez GOPS wsparciem z zakresu pomocy społecznej. Tabela 21. Beneficjenci pomocy społecznej w gminie Dębno w latach 2012-2014 2012 2013 2014 Liczba osób, którym decyzją przyznano świadczenie 298 357 307 Liczba rodzin 141 152 147 Liczba osób w rodzinach 531 559 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. 487 W większości przypadków podstawa do udzielenia pomocy było spełnienie jednoczenie kilka przesłanek. W 2014 roku najczęstszym powodem przyznania pomocy było: ubóstwo a w dalszej kolejności bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba, wielodzietność. Tabela 22. Powody udzielenia pomocy społecznej rodzinom w gminie Dębno w latach 2012-2014 Powód trudnej sytuacji życiowej 2012 2013 2014 ubóstwo 74 89 89 bezrobocie 74 76 71 długotrwała lub ciężka choroba 45 39 50 niepełnosprawność 28 31 34 bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych 20 24 22 wielodzietność 36 37 28 alkoholizm 8 10 8 trudności w przystosowaniu po zwolnieniu z zakładu karnego 3 1 3 przemoc w rodzinie 1 6 2 zdarzenie losowe 5 9 1 narkomania 0 0 0 bezdomność 0 0 0 klęski żywiołowe lub ekologiczne 0 0 0 sieroctwo 0 0 Źródło:opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. 0 W latach 2012 -2014 najczęściej udzielanymi mieszkańcom gminy formami wsparcia były pomoc finansowa oraz rzeczowa, głównie w postaci zasiłków stałych, okresowych, celowych, oraz posiłku. Istotną formą wsparcia beneficjentów była prowadzona z nimi praca socjalna. W omawianym okresie liczba rodzin i osób w rodzinach, z którymi prowadzono pracę socjalną systematycznie zwiększała się z roku na rok. Wśród form pomocy udzielanej przez Ośrodek Pomocy znalazły się również usługi opiekuńcze oraz kierowanie do domów pomocy społecznej. Tabela 23. Mieszkańcy gminy przebywający w domach pomocy społecznej i odpłatność ponoszona przez gminę za pobyt mieszkańców w domach pomocy społecznej w latach 2012-2014 Liczba mieszkańców gminy przebywających w domach pomocy społecznej 2012 2013 2014 2 4 12 odpłatność gminy za pobyt mieszkańców gminy 20 796,45 zł 56 877,10 zł 155 057,73 zł w domach pomocy społecznej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. Wśród innych świadczeń realizowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Dębno należy wymienić: zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku, zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek dla opiekuna, jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia dziecka, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela. Tabela 24. Świadczenia rodzinne przyznane w gminie w latach 2012-2014 Rodzaj świadczenia zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłków rodzinnych 2012 r 2013 r 2014 r 588 667 523 Specjalny zasiłek opiekuńczy 0 75 116 Zasiłek dla opiekuna X X 733 Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka 154 133 121 Jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia się dziecka 62 58 57 Wielkość wydatków na świadczenia rodzinne ( w zł) 3.808.880,51 3.582.900,46 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. 3.634.875,06 Świadczenie alimentacyjne stanowi kolejną formę wsparcia świadczoną rodzinom przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Dębno. Dane szczegółowe przedstawia poniższa tabela. Tabela 25. Świadczenia alimentacyjne przyznane w gminie w latach 2012-2014 Wielkość wydatków na świadczenia alimentacyjne 2012 2013 2014 193.879,51 209.374,52 195.426,67 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Dębno. 6. PRZEMOC W RODZINIE I PROBLEMY UZALEŻNIEŃ 6.1. Uzależnienie od alkoholu i narkotyków Problemy wynikające z picia alkoholu i zażywania narkotyków stanowią obecnie jedna z poważniejszych kwestii społecznych. Zjawisko to ma istotny wpływ zarówno na poczucie bezpieczeństwa społecznego, jak również na ogólny stan zdrowia społeczeństwa, zdolność do koncentracji na coraz bardziej wymagającym rynku pracy, a także na relacja interpersonalne z rówieśnikami i środowiskiem rodzinnym. Liczba osób uzależnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych jest trudna do ustalenia. Definiując problem alkoholowy, przyjmuje się, że jest to całokształt problemów związanych z używaniem napojów alkoholowych. Rozumie się przez to zarówno upośledzenie decyzji dotyczących rozpoczynanie picia alkoholu, jak i polegającym na niemożności przerwania picia alkoholu. Problem alkoholizmu rozpatrywany jest w dwóch płaszczyznach: - jako choroba alkoholowa (utrata kontroli picia, niemożność utrzymania abstynencji) - jako zagadnienie spożycia napojów alkoholowych i akceptowanych przez społeczeństwo wzoru picia, co stwarza konieczność poszukiwania alkoholu. By skutecznie przeciwdziałać problemom uzależnień i przemocy w rodzinie oraz eliminować ich niekorzystny wpływ na społeczeństwo, konieczne jest prowadzenie działań związanych z profilaktyką oraz integracji społecznej osób nimi dotkniętych. Na szczeblu gminnym działania te wyznaczane są w ramach programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii w ich inicjowanie należy do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Chcąc zinterpretować rozmiar zjawiska alkoholizmu w gminie Dębno przeprowadzono badania wśród dorosłych mieszkańców oraz uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych. W przeprowadzonym kwestionariuszu ankiety uwzględniono także inne obszary problemów społecznych, takich jak: bezrobocie i wykluczenie społeczne, zażywanie narkotyków, przemoc domową, hazard oraz zachowania seksualne. Badaniem zostali objęci ponadto pracownicy punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz wyrobów tytoniowych. W nawiązaniu do otrzymanych wyników utworzono Diagnozę Lokalnych Zagrożeń Społecznych w gminie Dębno w roku 2013. W gminie Dębno rynek alkoholowy kształtuje się następująco: 1. Ilość punktów sprzedaży napojów alkoholowych w 2012 roku: • do spożycia poza miejscem sprzedaży (wg zawartości alkoholu): - do 4,5% - 46 - od 4,5% do 18% - 23 - powyżej 18% - 22 • do spożycia w miejscu sprzedaży (wg zawartości alkoholu): - do 4,5% - 7 - od 4,5% do 18% - 3 - powyżej 18% - 6 2. Ilość punktów sprzedaży napojów alkoholowych w 2014 roku: • do spożycia poza miejscem sprzedaży to 25 sklepów • do spożycia w miejscu sprzedaży – 20 lokali gastronomicznych Skala problemów społecznych z poszczególnymi problemami społecznymi za 2012 rok przedstawiają się następująco: • na leczenie odwykowe złożone do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych skierowano 48 wniosków o skierowanie (50 nowych wniosków w 2011 roku). • W 2011 roku w związku z procedurą „Niebieskie Karty” sporządzono ogółem 21 wniosków, w tym 5 skierowano z Ośrodka Pomocy Społecznej, 16 skierowano z Policji. W 2012 roku w związku z procedurą „Niebieskie Karty” sporządzono ogółem 21 wniosków, w tym 2 skierowano z Ośrodka Pomocy Społecznej, jeden skierowano z placówek służby zdrowia, 18 skierowano z Policji. Tabela 26. Liczba jednorazowych zezwoleń wydanych na sprzedaż napojów alkoholowych 2012 2014 Ogółem 15 22 Przedsiębiorcom posiadającym zezwolenia 6 21 Jednostkom Ochotniczych Straży Pożarnych 9 1 Źródło: Sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2014 r. i 2012 r. Tabela 27 . Liczba zezwoleń uprawniających do sprzedaży napojów alkoholowych ważnych w latach 2012 i 2014. Liczba zezwoleń uprawniających do sprzedaży napojów alkoholowych 2012 2014 Sklepy 83 89 Lokale gastronomiczne 17 17 Źródło: Sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2014 r. i 2012 r. Reasumując powyższa tabele zaobserwować można, iż liczna zezwoleń uprawniających do sprzedaży była na podobnym poziomie, nienaznaczenie wzrosła w 2014 roku. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych prowadzi w Urzędzie Gminy Dębno Punkt Konsultacyjny. Zadaniem tej Komisji jest realizowanie Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii. Komisja przyjmuje wnioski w sprawie leczenia odwykowego od uzależnionych, rodzin uzależnionych, Policji, Prokuratury,Ośrodka Pomocy Społecznej, Sądu oraz wnioski anonimowe. Wójt Gminy Dębno powołuje i odwołuje członków Gminnej Komisji Rozwiązywania problemów Alkoholowych. Członkowie tej Komisji za swoją pracę czyli :za udział w posiedzeniach Komisji, za udział w posiedzeniach sądu, za przeprowadzenie kontroli w punktach sprzedaży napojów alkoholowych ,otrzymują wynagrodzenie. W ramach swojej pracy GKRPA zrealizowała następujące zadania: Tabela 28. Efekty pracy GKRPA Efekty pracy GKRPA Liczba przeprowadzonych rozmów z osobami problemem alkoholowym Liczba osób, którymi przeprowadzono rozmowy interwencyjno – motywacyjne rodzin z 2012 2014 38 10 49 75 Liczba osób w stosunku, do których podjęto czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu w placówce 47 86 21 14 Liczba osób wobec których wystąpiono do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego Źródło: Sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2012 r. i 2014 r. 6.2. Przemoc w rodzinie Przemoc w rodzinie jest z kolei patologią mającą w wielu przypadkach swoje podłoże w uzależnieniach. Jej ofiarami są osoby słabsze fizycznie, psychicznie, o niskim poczuciu własnej wartości, zależne w jakimś stopniu od sprawcy. Najczęściej należą od nich kobiety i dzieci, rzadziej osoby starsze, niepełnosprawne i chore. Przemoc jest to jednorazowy lub powtarzalny akt, stający się przyczyna zranienia, albo niesie ze sobą takie ryzyko wobec osoby pozostającej w rodzinie, będącej zależną od sprawcy lub sprawców zdarzenia. W ustawie o przemocy w rodzinie definiuje się jako: „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób (…), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną , powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”. W polskim ustawodawstwie przemoc w rodzinie jest przestępstwem. Zgodnie z art. 207 § 1 kodeksu karnego (dalej k.k.), kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osoba pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osoba nieporadna ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jeżeli czyn określony powyżej połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli następstwem czynu określonego w poprzednich paragrafach jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. W związku z powyższym przemoc w rodzinie jest przestępstwem, które podlega ściganiu z urzędu (a więc bez żadnych wniosków osób pokrzywdzonych), jednak ze względu na jego specyficzny charakter wyrażający się m. in. w fakcie, że sprawca i ofiara pozostają w stałym kontakcie, ochrona ofiary napotyka trudności. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy nakłada na gminy obowiązek podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym. Zespół Interdyscyplinarny tworzy wójt powołując do niego przedstawicieli: jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, Gminnej Komisji Rozwiązywania Alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych. Problemów W skład Zespołu Interdyscyplinarnego wchodzą także kuratorzy sądowi jak również przedstawiciele instytucji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy. Obsługę organizacyjno-techniczną zespołu zapewnia ośrodek pomocy społecznej. Posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego odbywają się w zależności od potrzeb, jednak nie rzadziej niż raz na trzy miesiące. Zespół ma za zadanie m. in. diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie, następnie podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w celach zapobiegawczych bądź podejmowanie interwencji w środowisku dotkniętym patologią. Konieczne jest opracowywanie i realizacja indywidualnych planów pomocy i inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc, a następnie monitorowanie sytuacji w tych rodzinach. Do zadań zespołu należy również dokumentowanie podejmowanych działań, a także ich efektów. Zespół Interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie. W skład grup roboczych wchodzą przedstawiciele : jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia. W skład grup roboczych mogą wchodzić także kuratorzy sądowi oraz przedstawiciele innych podmiotów, specjaliści w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych mogą przetwarzać dane osób dotkniętych przemocą w rodzinie i osób stosujących przemoc w rodzinie dotyczące: stanu zdrowia, nałogów, skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym i administracyjnym, ale są zobowiązani do zachowania poufności wszelkich informacji i danych. Prace w ramach grup roboczych są prowadzone w zależności od potrzeb zgłaszanych przez zespół interdyscyplinarny lub wynikających z problemów występujących w indywidualnych przypadkach. Zadaniem grup roboczych jest opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie, monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy, dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań. Tabela 29. Zespół Interdyscyplinarny w 2012r Zespół Interdyscyplinarny Styczeń- grudzień 2012 r. Liczba spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego 4 Liczba powołanych grup roboczych 22 Liczba NK rozpoczętych w 2011 r. – kontynuowanych w 2012 r. 0 założonych na formularzach obowiązujących do września 2011 r. Liczba NK rozpoczętych w 2011 roku na nowych formularzach NK- 3 kontynuowanych 2012 r. Liczba NK założonych w całym 2012 r. zgodnie z nowym 21 rozporządzeniem („nowe druki”) w tym założonych przez : Pomoc społeczną 2 Policję 18 Ochronę zdrowia 1 Oświatę 0 Komisję RPA 0 Liczba NK założonych w 012 r. i zakończonych w 2012 r. 6 Liczba rodzin objętych działaniami Zespołu /grup roboczych 21 Źródło: Sprawozdanie z realizacji zadań własnych gmin oraz innych działań podejmowanych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Małopolski Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej 2013 Tabela 30. Zespół Interdyscyplinarny w 2013r Zespół Interdyscyplinarny Styczeń- grudzień 2013 r. Liczba spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego 5 Liczba powołanych grup roboczych 43 Liczba NK rozpoczętych w 2012 r. – kontynuowanych w 2013 r. Liczba NK założonych w całym 2013 r. w tym założonych przez : 15 45 Pomoc społeczną 11 Policję 34 Ochronę zdrowia 0 Oświatę 0 Komisję RPA 0 Liczba wszystkich NK zakończonych w 2013 r. 31 Dane liczbowe – przyczyna zamknięcia procedury Liczba zakończonych NK- ustanie przemocy w rodzinie i uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy Liczba zakończonych NK- rozstrzygnięciu o braku zasadności podejmowanych działań Liczba rodzin objętych działaniami Zespołu/grup roboczych x 26 5 46 Źródło: Sprawozdanie z realizacji zadań własnych gmin oraz innych działań podejmowanych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Małopolski Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, 2014 Opierając się na powyższych wynikach zawartych w tabelach nr i nr można stwierdzić, że w 2013 roku prawie dwukrotnie wzrosła liczba grup roboczych (jedna NK to jedna grupa) w porównaniu do roku ubiegłego. Najwięcej Niebieskich Kart założonych zostało przez Policję. W gminie Dębno prowadzi działalność Punkt Konsultacyjny dla osób uzależnionych, współuzależnionych (członkowie rodzin), ofiar przemocy w rodzinie oraz osób znajdujących się w sytuacji kryzysowej. Punkt finansowany jest z gminnego funduszu przeciwalkoholowego i w każdym tygodniu prowadzi dyżury specjalistów psychologa, pedagoga i logopedy. Doświadczenie zatrudnionych pracowników Punktu Konsultacyjnego jednoznacznie pokazuje, że nie wszyscy mieszkańcy gminy potrzebujący wsparcia udają się do Punktu w celu uzyskania niezbędnej pomocy. Sytuacja ta wynika z przyczyn, że w małym środowisku ludzie się znają, a wsparcie psychologa czy terapeuty mogłoby być źle odebrane przez sąsiadów. 7. OCHRONA ZDROWIA Styl życia i zachowania zdrowotne wpływają w największym stopniu na stan zdrowia społeczeństwa. Do czynników zagrażających zdrowiu należą przede wszystkim nieprawidłowości w sposobie żywienia, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu, zażywanie narkotyków i środków odurzających, zły stan środowiska naturalnego. Jednostki ochrony zdrowia działające na terenie gminy zabezpieczają potrzeby mieszkańców w zakresie podstawowej opieki medycznej. W gminie Dębno podstawowa opieka zdrowotna realizowana jest przez publiczne ośrodki zdrowia, które świadczą usługi na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. W roku 2013 w gminie funkcjonowały 3 ośrodki podstawowej opieki zdrowotnej. Placówki prowadzą działania mające na celu dostosowanie zaplecza i urządzeń medycznych do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia. Wszystkie placówki angażują się także w działania profilaktyczne. 8. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa społeczności lokalnej jest jednym z podstawowych mierników ocenianych działań podejmowanych przez brzeską policję. Szereg podejmowanych działań musi być opartych o współprace wszystkich instytucji, organizacji i podmiotów uczestniczących i odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa, a w szczególności samorządów terytorialnych, społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych i wymiaru sprawiedliwości. Bezpieczeństwu publicznemu zagraża przestępczość, która jest zjawiskiem dynamicznym i podobnie jak społeczeństwo podlega rozwojowi. Choć stanowi margines życia społecznego, poprzez swą intensywność i częstotliwość może mieć wpływ na formowanie się postaw i zachowań ludności oraz odciskać dotkliwe piętno na jej funkcjonowaniu. Brak jest danych na temat czynów karalnych popełnionych przez mieszkańców gminy Dębno, gdyż KPP w Brzesku nie prowadzi statystyki w rozbiciu na czyny w poszczególnych gminach. 9. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I STARSZYCH. Niepełnosprawność oznacza stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy powodujący trwałe lub okresowe utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie samodzielnej egzystencji, rozumiana również jako wynik barier społecznych, ekonomicznych, fizycznych, jakie jednostka napotyka w środowisku zamieszkania. Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu. W związku z tym polityka społeczna państwa powinna wspierać aktywne działania na wszystkich szczeblach życia społecznego oraz aktywnie wspierać wszystkie działania na rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych a także przeciwdziałać ich dyskryminacji i tworzyć mechanizmy wyrównujące szanse życiowe oraz warunki do korzystania z przysługujących im praw. Szacując liczbę osób niepełnosprawnych należy zauważyć, że zgodnie z obowiązującym stanem prawnym osobą niepełnosprawną jest osoba posiadająca odpowiednie orzeczenia wydane przez organ do tego uprawniony. Celem polityki społecznej w odniesieniu do osób starszych są działania, które planowo i kompleksowo będą wpływały na poprawę życia seniorów, co może być dokonywane poprzez stwarzanie obecnie i w przyszłości warunków zaspokajania potrzeb ludzi starszych oraz kształtowanie odpowiednich relacji pomiędzy starszym pokoleniem, a młodszymi generacjami, zapobiegania marginalizacji ludzi starych, ograniczenia uzależnienia młodszych od starszych. Mając na uwadze zmiany w strukturze wiekowej ludności niezbędne jest zapewnienie specyficznych form pomocy osobom starszym, w celu jak najdłuższego utrzymania ich we własnym środowisku oraz niedoprowadzenie do marginalizacji. Jedna z podstawowych form opieki nad osobami starszymi jest świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Usługi świadczone w miejscu zamieszkania oprócz czynności pielęgnacyjno -opiekuńczych obejmują również czynności polegające na zaspokojeniu codziennych potrzeb (zakupy, przygotowanie posiłków, palenie w piecu, mycie okien, utrzymanie w czystości najbliższego otoczenia osoby, pranie, dbanie o higienę osobistą). Pomocą w formie usług opiekuńczych objęto w roku 2012 – 3 osoby , w 2013 –5, a w 2014 -7 osób. Osobie wymagającej całodobowo opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Na terenie gminy Dębno funkcjonuje 1 dom pomocy społecznej w Porąbce Uszewskiej prowadzony przez zgromadzenie zakonne. W 2012 roku do domu pomocy społecznej zostało skierowanych 2 osoby, w 2013 – 4 osoby, a w 2014 -12 osób. Powyższe dane wskazują na bardzo duże zapotrzebowanie na tę formę pomocy. 10. KULTURA Sprawami kultury w gminie zajmuje się Dębińskie Centrum Kultury, które zostało utworzone w 2000 roku z połączenia Gminnego Ośrodka Kultury oraz Bibliotek Publicznych. Przedmiotem działalności Dębińskiego Centrum Kultury jest realizowanie zadań gminy w zakresie upowszechniania kultury, krzewienia lokalnych i regionalnych tradycji kulturowych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród lokalnego społeczeństwa. Wspaniała wielowiekowa historia Dębna oraz innych wsi znalazła swoje odbicie i potwierdzenie w tradycjach ludowych przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Zwyczaje, obrzędy, tradycje oraz śpiew i taniec są obecnie kultywowane przez zespoły folklorystyczne i śpiewacze. Patronat nad amatorskim ruchem artystycznym objęło Dębińskie Centrum Kultury. Dębińskiemu Centrum Kultury podlega: • siedziba w Jastwi, • Pięć Bibliotek Publicznych w miejscowościach: Dębno, Łysa Góra, Maszkienice, Sufczyn i Porąbka Uszewska, • Zespoły Folklorystyczne ─ Zespół Pieśni i Tańca „Mali Łoniowiacy” – 4 grupy dziecięce, ─ Zespół Pieśni i Tańca „Łoniowiacy” – 2 grupy (w tym jedna grupa młodzieżowa i jedna grupa seniorów), ─ Zespół „Mali Łysogórzanie” – 2 grupy, ─ Zespół Pieśni i Tańca „Maszkieniczanie” – 1 grupa, ─ Zespół Regionalny „Kamionka”, • Zespół Śpiewaczy „Niedźwiedzoki”, • Kapela Ludowa, • Orkiestra Dęta w Łysej Górze, • Zespół Wokalno - Instrumentalny pod kierownictwem pana Artura Potępy, • Młodzieżowy Zespół Rockowy One Chance Centrum Kultury udostępnia również sale w zależności od zapotrzebowania. W roku bieżącym sale udostępniane były m.in. na cykliczne spotkania stypendystów – młodzieży szczególnie uzdolnionej ze szkół gminy Dębno organizowane przez Centrum Animacji Społecznej „Horyzonty”, przesłuchania dzieci i młodzieży do szkoły muzycznej, szkolenia przedwyborcze pracowników oświatowych Gminy Dębno, przeglądy szkolne, przedszkolne, wystawy, spotkania autorskie, szkolenia itp. Dębińskie Centrum Kultury rokrocznie organizuje cykliczne imprezy kulturalne, takie jak: • Przegląd Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych Regionu Krakowskiego „Krakowiaczek” w Łoniowej (festiwal), • Biesiada Agroturystyczna w Porąbce Uszewskiej, • Dożynki Gminne, • Międzynarodowy Turniej Rycerski „O złoty warkocz Tarłówny” w Dębnie. We współpracy z Muzeum Okręgowym w Tarnowie – oddział Zamek w Dębnie, organizuje: • Cykl czterech spotkań przy napojach, • Plener malarski w Zamku w Dębnie oraz wystawa poplenerowa, • Międzypowiatowy Konkurs „Szopka Dębińska”, • Międzynarodową Noc Muzealną, • Noc Świętojańską na Zamku w Dębnie, • Dzień Dziecka w Zamku w Dębnie Liczba imprez organizowanych przez Dębińskie Centrum Kultury z roku na rok jest coraz wyższa. W 2014 r. odbyły się 99 imprezy (86 – w roku 2009r.). Uczestniczy w nich też coraz więcej mieszkańców i turystów odwiedzających gminę. Tabela 31. Imprezy zorganizowane przez Dębińskie Centrum Kultury w latach 2009-2013 Lp. Wyszczególnienie: 1. Liczba imprez zorganizowanych przez Dębińskie Centrum Kultury ogółem Liczba uczestników imprez zorganizowanych przez Dębińskie Centrum Kultury ogółem 2. Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 86 85 90 90 84 99 52830 51830 55600 54840 54330 61420 Źródło: Dębińskie Centrum Kultury Dębińskie Centrum Kultury każdego roku organizuje i współorganizuje z placówkami oświatowymi działającymi na terenie Gminy Dębno, blisko 40 konkursów, przeglądów o zasięgu gminnym, powiatowym, małopolskim. Tematyka konkursów różnorodna m. in.: konkursy plastyczne, matematyczne, recytatorskie, ortograficzne, astronomiczne, języka angielskiego, fotograficzne, ekologiczne, wiedzy pożarniczej; przeglądy teatralne, pląsów, piosenek, kolęd; turnieje sportowe, tenisa stołowego, biegów przełajowych i wiele innych. Dębińskie Centrum Kultury współorganizuje z pięcioma Bibliotekami Publicznymi Gminy Dębno, spotkania autorskie, prelekcje i inne wartościowe wydarzenia, jak np. warsztaty przybliżające język migowy i alfabet Braille’a, spotkania których celem jest oswojenie dzieci z niepełnosprawnością, eksperymenty dotyczące ludzkich zmysłów. Dębińskie Centrum Kultury dokumentuje wydarzenia i stan Gminy Dębno – spełnia funkcję promocyjną dla gminy. Dębińskie Centrum Kultury współpracuje z: ─ ─ ─ ─ ─ ─ ─ ─ ─ ─ ─ ─ Placówkami oświatowo – wychowawczymi (Szkoły, Przedszkola, MOS) Sołectwami OSP z terenu Gminy Dębno Organizacjami sportowymi, Muzeum Okręgowym w Tarnowie, Samorządowym Centrum Edukacji w Tarnowie, Starostwem Powiatowym w Brzesku, Urzędem Marszałkowskim w Krakowie Stowarzyszeniem „Kwartet na Przedgórzu” Parafiami Stowarzyszeniami Innymi domami kultury (Brzesko, Borzęcin, Wojnicz, Gnojnik, Czchów, Radłów). Największą imprezą kulturalną realizowaną przez DCK wraz z Muzeum Okręgowym w Tarnowie jest Turniej Rycerski rozgrywany w parku zamkowym w Dębnie. Impreza ta odbywa się cyklicznie i każdego roku gromadzi kilkadziesiąt tysięcy widzów. Podczas turnieju potykają się rycerze z chorągwi sandomierskiej, warszawskiej oraz rycerze węgierscy. W czasie trwania imprezy można bezpłatnie zwiedzić zamek, wysłuchać koncertu muzyki klasycznej w sali koncertowej zamku w Dębnie, przejechać się powozem, czy oglądać zmagania rycerstwa w fosie zamkowej. Największą atrakcją imprezy jest kończąca ją bitwa z udziałem całego rycerstwa oraz średniowiecznej artylerii. Współpraca Centrum Kultury z Muzeum owocuje ofertą skierowaną do miłośników muzyki klasycznej. niedziele sierpnia w stylowych salach Rokrocznie przez wszystkie zamku oraz w zabytkowym kościółku w Dębnie odbywają się koncerty znanych polskich i zagranicznych wykonawców organizowane pod nazwą Muzyczny Sierpień w Dębnie. Kilkanaście mniejszych, lokalnych imprez, przeglądów i konkursów organizowanych przez DCK pozwala społeczności gminy na kulturalne spędzenie czasu oraz daje możliwość uczestnictwa w życiu kulturalnym gminy. 10.1 Turystyka Gmina Dębno - położona na granicy dwóch krain geograficznych: Przedgórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej - posiada istotne walory turystyczne, zarówno o charakterze kulturowym, jak i przyrodniczym. Na terenie gminy Dębno znajdują się obszary objęte różnymi formami prawnej ochrony przyrody: Bratucicki Obszar Krajobrazu Chronionego, RadłowskoWierzchosławicki Obszar Chronionego Krajobrazu, Obszar Chronionego Krajobrazu Wschodniego Pogórza Wiśnickiego. Turystów w okolice Dębna przyciągają niezwykle cenne zabytki architektury, małej architektury, budownictwa drewnianego i sztuki: ZAMEK W DĘBNIE Zamek w Dębnie, jedna z nielicznych tak dobrze zachowanych budowli tego typu w kraju, przyciąga turystów nie tylko z Polski, ale i z zagranicy. Wielkopańska rezydencja uchodzi za perłę polskiej architektury z czasów późnego gotyku. Do dziś przetrwał w niemal niezmienionym stanie od czasów powstania. Zachowała się pierwotna struktura murów, dawny układ wnętrz oraz duża część efektownego wystroju architektonicznego. Uwagę zwracają gotyckie, renesansowe i barokowe portale. Powstał w latach 1470-1480 zmieniając w kolejnych wiekach swoich właścicieli. Ostatni z nich Stanisław Jastrzębski opuścił go we wrześniu 1939 roku, a majątek przejęły w zarząd niemieckie władze okupacyjne. Po wojnie zamek stał się własnością Skarbu Państwa. Użytkował go Związek Historyków Sztuki i Kultury, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, a przez pewien czas także szkoła przysposobienia rolniczego i biblioteka. Krótko mieścił się w nim nawet posterunek milicji. W roku 1947 rozpoczął się remont trwający z przerwami do 1976 roku. Potem obiekt znalazł się pod kuratelą tarnowskiego Muzeum Okręgowego jako jego oddział, które już rok później zorganizowało w nim stałą ekspozycję historycznych wnętrz zamkowych. Dziś zamek jest wizytówką Gminy Dębno i miejscem licznych wydarzeń kulturalnych. KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM ŚW. MAŁGORZATY to znakomity przykład późnogotyckiej architektury sakralnej. Wybudowany z kamienia z dodatkiem cegły, jednonawowy obiekt to gratka nie tylko dla miłośników tego typu architektury. W świątyni zwraca uwagę kilka elementów. Koniecznie trzeba się przyjrzeć siedmiu portalom gotyckim w typie tzw. długoszowskim oraz kamiennemu tabernakulum ściennemu znajdującemu się w węższym, prostokątnym prezbiterium. Na uwagę zasługują dwa epitafia murowane w ramach z piaskowca: Kaspra Zoararda i Jakuba z Porąbki z 1644 r. oraz dzwon z 1777 r., ulany przez J. i T. Lechewerów. FIGURA ŚW. KINGI Ufundowany przez Annę Tarłową posąg znajdujący się w Dębnie pochodzi z 1725 roku i najprawdopodobniej jest najstarszą kamienną figurą św. Kingi w Polsce. Posąg ustawiony jest na wysokim trójstopniowym cokole. Przedstawia kobietę w stroju klaryski, która trzyma w złożonych rękach krzyż. Sama rzeźba sprawia wrażenie prymitywnej, co świadczyć może, iż jej autorem był miejscowy kamieniarz. Na cokole pomnika zauważyć można płasko rzeźbiony motyw chrztu św. Weroniki z twarzą Chrystusa o długich włosach. Niżej w otoku ornamentów roślinnych przypominających płomienie znajduje się pod koroną tarcza z herbem Topór. Pod spodem umieszczono datę: ANNO DNI 1725. W czterech rogach tarczy herbowej widnieją litery ATKK, które oznaczają Annę Tarłową kuchmistrzynię koronną. KAPLICA JASTRZĘBSKICH znajduje się u głównego wejścia na cmentarz parafialny w Dębnie i jest największym i najpiękniejszym tego typu zabytkiem neogotyckiej architektury w całej wschodniej części województwa małopolskiego. Wybudowana w 1906 roku z fundacji Marii z Dembińskich Jastrzębskiej jako mauzoleum rodziny Jastrzębskich, ówczesnych właścicieli zamku i fundatorów kościoła w Dębnie. Jako autora projektu kaplicy wskazuje się Jana Sas-Zubrzyckiego (1860-1935), jednego z najwybitniejszych architektów polskich końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, którego dziełem jest także kościół w sąsiadującej z Dębnem Porąbce Uszewskiej. We wnętrzu kaplicy znajdziemy secesyjne witraże okienne z wizerunkiem Chrystusa Zmartwychwstałego z asystującym mu aniołem, a w oknach bocznych uskrzydlone głowy młodzieńców z motywami irysów i lilii. W oknie zachodnim są natomiast kwiaty kalii i ptaki otaczające gołębicę – symbol Ducha Świętego. Szczególne wrażenie robi znajdująca się pod kaplicą krypta. Na drzwiach wejściowych do niej widnieje herb Jastrzębskich – Ślepowron. SANKTUARIUM NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W PORĄBCE USZEWSKIEJ Główną atrakcję stanowi wpisany do rejestru zabytków kościół oraz znajdującą się w pobliżu kopię Groty z Lourdes, w której Bernadecie de Soubirous w 1858 roku objawiła się Matka Boża. Kościół, którego budowę rozpoczęto w 1900 roku jest jednym z najwybitniejszych dzieł Jana Sas–Zubrzyckiego (ur.1860, zm.1935) – wybitnego architekta, teoretyka architektury, konserwatora sztuki i profesora zwyczajnego historii architektury Katedry Historii Architektury i Estetyki Politechniki Lwowskiej. Wewnątrz znajdują się obrazy XVIII wieczne: Matki Bożej z Dzieciątkiem, św. Jana Nepomucena, Ecce Homo, Św. Franciszka, św. Piotra. Najstarszym zabytkiem malarskim jest obraz przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem pomiędzy Św. Wojciechem i św. Stanisławem z początku XVI wieku. Wyposażenie kościoła uzupełnia szereg rzeźb datowanych od XVI wieku do czasów dzisiejszych. Warte uwagi są także: barokowa drewniana chrzcielnica; relikwiarz św. Jana Kantego i św. Andrzeja, rokokowy z 1777 roku, ornaty z XVIII wieku; ambona z ok. 1930 roku o bogatym snycerskim opracowaniu baldachimu i kosza, w zaplecku z płaskorzeźbą Chrystusa. Grota NMP z Lourdes to replika miejsca słynnego miejsca kultu znajdującego się we Francji. Położona na wzniesieniu jest miejscem odprawiania nabożeństw maryjnych i innych uroczystości religijnych. Co roku przyciąga kilkadziesiąt tysięcy pielgrzymów oferując im poza przeżyciami religijnymi także wrażenia estetyczne. Wzniesienie jest starannie zagospodarowane. Z jednej strony mamy bardzo dobrze utrzymane trawniki, z drugiej alejki spacerowe oraz elementy kultu religijnego takie jak figury Matki Bożej oraz pomnik poświęcony ks. Janowi Palce. Znalazł się on tutaj nieprzypadkowo, bo to ks. Palka jest tą osobą, której należy zawdzięczać rozwój kultu maryjnego na tym terenie. Pod koniec ostatniej dekady XIX wieku młody wikariusz udał się z pielgrzymką do głośnego w tym czasie na świecie francuskiego sanktuarium w Lourdes. Urzeczony atmosferą w sanktuarium postanowił przenieść chociaż w części tę atmosferę na ziemię polską, do swojej parafii w Porąbce Uszewskiej. W tym celu przywiózł z podróży gipsowy model groty, który miał służyć jako wzór do budowy. Zainteresowanie Porąbką Uszewską świadczy, że udało się mu to w pełni. MIĘDZYNARODOWY TURNIEJ RYCERSKI O ZŁOTY WARKOCZ TARŁÓWNY Dobra reputacja organizowanego w Dębnie w trzecią niedzielę września Międzynarodowego Turnieju Rycerskiego o Złoty Warkocz Tarłówny jest już powszechnie znana. Walki rycerstwa z całej Europy, pojedynki łuczników i bitwę z udziałem piechoty oglądają co roku tysiące przyjezdnych. W lipcu smakoszy regionalnych potraw podejmuje Porąbka Uszewska przygotowująca w pierwszą niedzielę tego miesiąca Biesiadę Agroturystyczną. Wg danych pochodzących ze statystyki publicznej gmina posiada słabo rozwiniętą turystyczną bazę noclegową - 1 obiekt hotelowy, dysponujący 40 miejscami noclegowymi oraz pojedyncze miejsca noclegowe w pensjonatach. Bazę noclegową uzupełnia częściowo oferta agroturystyczna w Porąbce Uszewskiej, jednej z dębińskich wsi, funkcjonuje około 15 gospodarstw agroturystycznych. W pozostałych miejscowościach agroturystyka nie odgrywa istotnej roli pojedyncze gospodarstwa agroturystyczne prowadzone są w miejscowościach Dębno i Łysa Góra. Słabo rozwinięta jest również infrastruktura gastronomiczna, stanowiąca niezbędny element zaplecza turystycznego. W gminie funkcjonuje 5 obiektów gastronomicznych (w oparciu o dane UG). 11. SPORT I REKREACJA Propagowany w dzisiejszych czasach zdrowy styl życia obejmuje m. in. właściwe odżywianie, aktywny wypoczynek oraz uprawianie różnorodnych dyscyplin sportowych. Sport wpływa bowiem nie tylko na kondycje zdrowotna człowieka, ale również na jego postawę, relacje z innymi ludźmi, umiejętność współpracy i asertywność. Upowszechnianiu kultury fizycznej, sportu i rekreacji na terenie gminy służą istniejące na jej terenie obiekty sportowo-rekreacyjne. W gminie funkcjonują także kluby sportowe: Nazwa organizacji Siedziba/adres Uczniowski Klub Sportowy „Kruki” Maszkienice 51 32-828 Biadoliny Szlacheckie Uczniowski Klub Sportowy „Gwiazda” 32-852 Dębno 212 Uczniowski Klub Sportowy „Olimpia” 32-828 Biadoliny Szlacheckie Uczniowski Klub Sportowy „Huragan” Niedźwiedza 130 32-854 Porąbka Uszewska Uczniowski Klub Sportowy „Wolania” Uczniowski Klub Sportowy „Start” Uczniowski Klub Sportowy „Atlas” Międzyszkolny Klub Sportowy „Arabeska” Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Luks” Uczniowski Klub Sportowy „Olimpijczyk” Uczniowski Klub Sportowy „Kadet” Uczniowski Klub Sportowy „Orlik Dębno” Ludowy Klub Sportowy „Jastrząb” Ludowy Klub Sportowy „Wolania” Ludowy Klub Sportowy „Orzeł” Ludowy Klub Sportowy „Sokół” Ludowy Klub Sportowy „Grom” Ludowy Klub Sportowy „Victoria” Ludowy Klub Sportowy „Kłos” Ludowy Klub Sportowy „Start 77” Wola Dębińska 330, 32-852 Dębno Łysa Góra 275 32-853 Łysa Góra Wola Dębińska 330 32-852 Dębno Porąbka Uszewska 306 32-854 Porąbka Uszewska Sufczyn 250 32-852 Dębno Jaworsko 151 32-853 Łysa Góra Łysa Góra 251 32-853 Łysa Góra ul. Cesarski Gościniec 2 32-800 Brzesko-Okocim Łoniowa 32-854 Porąbka Uszewska Wola Dębińska 330 32-852 Dębno Wola Dębińska 216 32-852 Dębno Maszkienice 175 32-828 Biadoliny Szlacheckie Sufczyn 210 32-852 Dębno Porąbka Uszewska 75 32-854 Porąbka Uszewska Łysa Góra Sufczyn 396 32-853 Łysa Góra Biadoliny Szlacheckie 164 32-828 Biadoliny Szlacheckie W gminie Dębno w roku 2012 funkcjonowało 17 klubów sportowych, w roku 2014 już 20. Liczba członków klubu wzrosła z 915 w roku 2010 do 923 w roku 2012. Wśród ćwiczących zmalał udział mężczyzn - w roku 2012 w klubach sportowych na terenie gminy ćwiczyło ich o 15,74 % mniej niż w roku 2010. W analogicznym okresie wzrosła natomiast o 17 % liczba ćwiczących kobiet. Tendencję wzrostową zanotowano również w grupie wiekowej do lat 18 – wzrost o 1,39 % pomiędzy rokiem 2010 a 2012. 12. SEKTOR POZARZĄDOWY Organizacje pozarządowe są jedną z form aktywności społecznej. Odgrywają nie tylko ważną rolę w integracji lokalnej społeczności, wzmacnianiu lokalnych władz, lecz także zwiększają szanse rozwoju gminy. W 2014 r w gminie Dębno funkcjonowało 36 organizacji pozarządowych. Samorząd gminy Dębno współpracuje z organizacjami przede wszystkim poprzez zlecanie realizacji zadań publicznych na podstawie otwartych konkursów ofert. Gmina przekazuje dotacje na realizacje zadań publicznych z zakresu: sportu, kultury i sztuki, patologii społecznych, pomocy społecznej. Samorząd gminy Dębno zleca organizacjom pozarządowym realizacje zadań wieloletnich oraz przekazuje środki w formie dotacji organizacjom pozarządowym będącymi partnerami gminy w projektach współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Rok rocznie uchwalany jest program współpracy gminy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami. Na rok 2014 budżet w ramach tej współpracy wyniósł 200.000,00 zł Organizacje Pozarządowe na terenie Gminy Dębno Nazwa organizacji Uczniowski Klub Sportowy „Kruki” Uczniowski Klub Sportowy „Gwiazda” Uczniowski Klub Sportowy „Olimpia” Uczniowski Klub Sportowy „Huragan” Uczniowski Klub Sportowy „Wolania” Uczniowski Klub Sportowy „Start” Uczniowski Klub Sportowy „Atlas” Międzyszkolny Klub Sportowy „Arabeska” Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Luks” Uczniowski Klub Sportowy „Olimpijczyk” Uczniowski Klub Sportowy „Kadet” Uczniowski Klub Sportowy „Orlik Dębno” Ludowy Klub Sportowy „Jastrząb” Siedziba/adres Maszkienice 51 32-828 Biadoliny Szlacheckie Adres E-mail 32-852 Dębno 212 [email protected] 32-828 Biadoliny Szlacheckie Niedźwiedza 130 32-854 Porąbka Uszewska Wola Dębińska 330, 32-852 Dębno Łysa Góra 275 32-853 Łysa Góra Wola Dębińska 330 32-852 Dębno Porąbka Uszewska 306 32-854 Porąbka Uszewska Sufczyn 250 32-852 Dębno Jaworsko 151 32-853 Łysa Góra Łysa Góra 251 32-853 Łysa Góra ul. Cesarski Gościniec 2 32-800 Brzesko-Okocim Łoniowa 32-854 Porąbka Uszewska Wola Dębińska 330 [email protected] [email protected] sp-nd@gminadębno.pl [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] Ludowy Klub Sportowy „Wolania” Ludowy Klub Sportowy „Orzeł” Ludowy Klub Sportowy „Sokół” Ludowy Klub Sportowy „Grom” Ludowy Klub Sportowy „Victoria” Ludowy Klub Sportowy „Kłos” Ludowy Klub Sportowy „Start 77” Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Dębnie Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Porąbce Uszewskiej Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Łoniowej 32-852 Dębno Wola Dębińska 216 32-852 Dębno Maszkienice 175 32-828 Biadoliny Szlacheckie Sufczyn 210 32-852 Dębno Łysa Góra Sufczyn 396 32-853 Łysa Góra Biadoliny Szlacheckie 164 32-828 Biadoliny Szlacheckie Dębno 69 32-852 Dębno Porąbka Uszewska 363 32-854 Porąbka Uszewska Łoniowa 42 32-854 Porąbka Uszewska Stowarzyszenie Carpediem przy ZS w Woli Dębińskiej Wola Dębińska 330 32-852 Dębno Stowarzyszenie Folklorystyczne „Łoniowiacy” Łoniowa 42 32-854 Porąbka Uszewska Towarzystwo Domu Ludowego im. Prof. Franciszka Bujaka w Maszkienicach Maszkienice 98 32-828 Biadoliny Szlacheckie Łysa Góra 269 Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Łysogórskiej 32-853 Łysa Góra „Krakus” Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół imienia Ks. Prał. Płk. Sufczyn 250 Tadeusza Dłubacza „Memoria et Bonum” 32-852 Dębno Porąbka Uszewska 330 Stowarzyszenie „Dębowe Wrota” 32-854 Porąbka Uszewska Fundacja Rozwoju Przestrzeni Społecznych Dębno 241 i Kulturowych Timszel 32-852 Dębno Dębno 189 Stowarzyszenie Przyjaciół Zamku w Dębnie 32-852 Dębno Federacja Organizacji Pozarządowych Regionu Brzeskiego BrzesFOP [email protected] Porąbka Uszewska 75 32-854 Porąbka Uszewska Regionalne Towarzystwo Miłośników Kultury Ludowej Niedźwiedza 137 w Niedźwiedzy 32-854 Porąbka Uszewska Fundacja Aktywnej Edukacji [email protected] Porąbka Uszewska 21 32-854 Porąbka Uszewska Wola Dębińska 204/5 32-852 Dębno [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] loniowa@kolping. [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]. pl 13. ANALIZA SWOT Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji, w jakiej znajduje się wspólnota samorządowa, wykorzystywana w procesie planowania strategicznego. Służy porządkowaniu i segregowaniu informacji, stanowi kompleksowe narzędzie znajdujące zastosowanie w procesie wartościowania zasobów i otoczenia, a także identyfikacji problemów i definiowania priorytetów rozwoju. Jej nazwa do skrót od od pierwszych liter angielskich słów mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego – silne strony (strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunites), zagrożenia ( threats). S-STRENGHTS (MOCNE STRONY, ATUTY) W- WEAKNESSES (SŁABE STRONY, WADY) O- OPPORTUNITIES (SZANSE) T- THREATS (ZAGROŻENIA) Analiza SWOT posłużyła określeniu pozytywnych i negatywnych elementów zewnętrznych i wewnętrznych, wpływających na rozwój polityki społecznej w gminie Dębno oraz identyfikacji najważniejszych problemów. Analizę przeprowadzono w układzie 8 obszarów mających kluczowe znaczenie dla rozwoju polityki społecznej: 1. tendencje demograficzne 2. gospodarka lokalna i rynek pracy 3. infrastruktura techniczna i komunalna, zasoby mieszkaniowe 4. opieka medyczna, edukacja, sport i rekreacja 5. pomoc społeczna 6. bezpieczeństwo publiczne 7. organizacje pozarządowe i partycypacja społeczna 8. inne Tabela 33. Zasoby polityki społecznej w Gminie Dębno MOCNE STRONY SŁABE STRONY Tendencje demograficzne Systematyczny wzrost liczby mieszkańców gminy Starzenie się społeczności lokalnej generowany przez dodatni wskaźnik salda migracji w gminie Dębno Relatywnie znacząca grupa osób w wieku produkcyjnym Mniejsza integracja ludności napływowej Systematycznie malejący przyrost naturalny ( w roku 2012 – 3,2 promili, w roku 2013 – 1,45 promila) Migracje zarobkowe osób aktywnych zawodowo do większych ośrodków miejskich lub zagranicę. Gospodarka lokalna i rynek pracy Spadek liczby osób bezrobotnych w gminie w roku 2014 Niewystarczająca ilość i bark nowych miejsc pracy Rosnąca przedsiębiorczość wśród mieszkańców gminy Spadek liczby osób pracujących Wskaźnik pracujących na 1000 mieszkańców dla gminy gorszy niż dla powiatu brzeskiego Rzadkość zatrudnienia długoterminowe w oparciu o umowy Infrastruktura techniczna i komunalna, zasoby mieszkaniowe Niewystarczająca infrastruktura mieszkań komunalnych ( 7 mieszkań) i socjalnych (1 mieszkanie) Brak mieszkań chronionych Opieka medyczna, edukacja, sport i rekreacja Gęsta sieć placówek oświatowych na terenie gminy Brak żłobków na terenie gminy Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Niewystarczająca ilość klas integracyjnych w placówkach oświatowych na terenie gminy (na każdym poziomie edukacji) Rozwój niepublicznych placówek przedszkolnych Brak oferty edukacyjnej dla osób dorosłych Bogata oferta zajęć pozalekcyjnych Brak karetki pogotowia na terenie gminy Zagospodarowane, ogólnodostępne place i miejsca zabaw Brak animatorów środowiskowych przy przedszkolach i szkołach Zmodernizowane i dobrze doposażone ośrodki zdrowia, Utrudniony funkcjonujące niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej medycznych dostęp do specjalistycznych usług Bogata i zróżnicowana oferta Dębińskiego Centrum Brak programów aktywizujących dla seniorów Kultury Niewystarczające zaspokojenie potrzeb w zakresie Niewystarczająca opieka medyczna oraz pedagogiczna w pomocy psychologiczno -pedagogicznej, także w zakresie placówkach edukacyjnych oraz brak logopedy w szkole współpracy z rodzicami Ograniczenia w dostępności do Placówki Wsparcia Dziennego Pomoc społeczna Profesjonalna i zaangażowana kadra działająca w Niedostateczna infrastruktura techniczna zakresie pomocy społecznej Ośrodka Pomocy Społecznej Rozwijająca się asystentura Gminnego Brak noclegowni na terenie gminy Brak mieszkań chronionych na terenie gminy Niewystarczająca liczba mieszkań socjalnych na terenie gminy Brak dziennego domu wsparcia dla osób starszych Brak form rodzinnej pieczy zastępczej Wysokie koszty dla gminy w przypadku umieszczania osób w domach pomocy społecznej Bezpieczeństwo publiczne Współpraca dzielnicowych z placówkami oświatowymi, ośrodkami zdrowia i Ośrodkiem Pomocy Społecznej Niewystarczająca ilość patroli policji na terenie gminy Dębno Rozwinięty system programów profilaktycznych kierowanych do najmłodszych mieszkańców gminy Dębno Brak codziennych dyżurów dzielnicowych w Punkcie Przyjęć Dzielnicowych w Dębnie Organizacje społeczne i partycypacja społeczna Duża liczba aktywnych organizacji pozarządowych Pozostająca na stałym poziomie część budżetu gminy przeznaczona na realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe. Dobrze funkcjonujący system otwartych konkursów ofert Inne Duża dostępność komunikacyjna gminy, gęsta sieć dróg i Zła jakość dróg i niewystarczająca ilość chodników w wiążąca się z tym mobilność edukacyjna i zawodowa gminie mieszkańców gminy Walory turystyczne gminy Niewystarczająca informacja i promocja turystyczna gminy Brak ścieżek rowerowych 14. PODSUMOWANIE DIAGNOZ Zmieniająca się sytuacja demograficzna oznacza, że w perspektywie do 2022 roku należy się spodziewać wzrostu liczby osób w w wieku senioralnym i w związku z tym konieczność modernizacji infrastruktury już istniejącej oraz powstawanie nowych ośrodków - szczególnie z obszaru adresowanego do tej grupy wiekowej. W perspektywie roku 2022 liczba osób w wieku senioralnym będzie systematycznie wzrastała. Należy podejmować działania zarówno w obszarze opieki jak i aktywizacji osób w podeszłym wieku. W zakresie opieki decydujące o możliwości jak najdłuższego przebywania w dotychczasowym środowisku są rozwinięte usługi opiekuńcze, sieć ośrodków wsparcia dziennego oraz dostosowania do potrzeb mieszkańców infrastruktury ochrony zdrowia. Osoba, która z powodu stanu zdrowia nie może przebywać w miejscu zamieszkania winna trafić do placówki całodobowej dostosowanej do jej indywidualnych potrzeb. W obszarze aktywizacji należy zadbać o możliwość dostępu do usług społecznych np. klubów, placówek edukacyjnych, kulturalnych i rekreacyjno-sportowych. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa wzrasta liczba osób niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne są bardzo zróżnicowaną grupą, konieczna zatem jest polityka, która będzie respektować tę różnorodność. Szczególnej uwagi wymagają osoby o złożonych, wielorakich potrzebach uzależniających je od pomocy innych. Niepełnosprawni są często gorzej wykształceni, co zdecydowanie utrudnia ich funkcjonowanie na rynku pracy. Rodziny posiadające niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi jeżeli chodzi o ich edukację i aktywny udział w społeczeństwie. Sporych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna i zawodowa osób chorych psychicznie, których systematycznie przybywa, oraz budowa dla tej grupy systemu wsparcia. Przy zakładanej do roku 2022 wzrastającej liczbie osób niepełnosprawnych należy zadbać o dostosowanie gminy do potrzeb tej grupy społecznej co oznacza systematyczne diagnozowanie potrzeb tej grupy oraz inwentaryzację istniejących barier nie tylko architektonicznych lecz także mentalnych. System opieki nad dzieckiem pozbawionym właściwej opieki rodziców winien rozwijać się zgodnie z potrzebami społecznymi czyli m. in. proponować działania profilaktyczne i osłonowe dla rodzin niewydolnych wychowawczo, tak by jak najdłużej utrzymać dziecko w środowisku rodzinnym. W sytuacji, w której dziecko musi opuścić dom rodzinny, winno mu się zapewnić rodzinną opiekę zastępczą i nadal pracować z rodzina biologiczną, by umożliwić dziecku powrót do niej. Mając na uwadze aktualne tendencje społeczne należy założyć, że do roku 2022 nadal problemem społecznym będzie rozpad rodzin i opieka nad dzieckiem pozbawionym rodziny. Kryzys rodziny przekładający się na upośledzenie jej funkcji wychowawczych winien zaktywizować system pomocy społecznej do aktywności szczególnie w rozwoju pracy socjalnej oraz asystentury rodzin. Analizując kwestie przemocy w rodzinie, wydaje się, że o ile jej poziom w najbliższych latach nie będzie wzrastał, to wraz ze wzrostem świadomości społecznej, coraz więcej przypadków przemocy będzie ulegało ujawnieniu. W związku z powyższym instytucje samorządu lokalnego muszą wykazać aktywność w przychodzeniu z pomocą zarówno ofiarom przemocy jak i jej sprawcom. Zważywszy na sytuację społeczno -gospodarczą należy zauważyć, że skala ubóstwa w perspektywie do roku 2022 może wzrastać, stąd konieczne są działania uprzedzające te sytuacje. W najbliższych latach należy upowszechniać aktywne formy pomocy społecznej m. in. poprzez rozwój kontraktów socjalnych jako instrumentów motywujących klientów do poszukiwania wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Pozycja członków rodziny na rynku pracy silnie wpływa na sytuacje finansowa gospodarstw domowych. W perspektywie do roku 2022 poziom zatrudnienia i stopa bezrobocia będą zależną od kondycji gospodarki krajowej i europejskiej. W tym okresie wysiłki powinny skoncentrować się na rozwoju form zatrudnienia jakie stwarza ekonomia społeczna, w szczególności spółdzielczość socjalna, kluby i centra integracji społecznej. Rozbudowa tego typu infrastruktury winna przynieść ograniczenie skutków bezrobocia w grupach szczególnie narażonych na wykluczenie społeczne. Szeroka współpraca instytucji samorządowych podnosi skuteczność funkcjonowania systemu działającego na rzecz rozwiązywania kwestii uzależnień. Obecność profilaktyki w szkołach stwarza szansę na sukcesywne ograniczanie rozmiarów o dotkliwości problemów związanych z uzależnieniami. W perspektywie do roku 2022 o ile sama skala uzależnień może nie ulec specjalnym zmianom, o tyle dzięki działalności informacyjnej realizowanej przez samorząd, należy założyć wzrost świadomości mieszkańców w zakresie uzależnień. Obniżający się natomiast wiek inicjacji alkoholowej wśród dzieci i młodzieży sprawia, że grupa ta powinna być objęta szczególnym działaniem profilaktycznym. III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA 1. Misja, cele strategiczne i operacyjne, kierunki działań Misja wskazuje naczelny cel polityki społecznej gminy Dębno, wokół którego powinny koncentrować się działania różnych środowisk i organizacji społecznych. Stanowi ona czynnik integracji lokalnej społeczności wokół zasadniczych spraw służących rozwojowi społecznemu gminy. Jest to przesłanie będące podstawą podtrzymywania istniejących i powstawania nowych , silnych więzi społecznych. Misja powinna w pełni oddawać aspiracje mieszkańców i służyć długofalowemu rozwojowi społecznemu gminy. Obszary priorytetowe (kierunki rozwoju) to sfery, które powinny odzwierciedlać zasadnicze pola działań w zakresie polityki społecznej gminy w najbliższych 6 latach. W zwięzłej misji samorząd Gminy Dębno wskazuje na cztery najważniejsze priorytety, na których zamierza skoncentrować lokalna politykę społeczną: 1. Aktywne społeczeństwo 2. Bezpieczna gmina 3.Elastyczny rynek pracy 4.Przyjazna szkoła Cele strategiczne Cele strategiczne należą do grupy celów kierunkowych (odpowiadają na pytania co chcemy osiągnąć) i długofalowych. Cele operacyjne Cele operacyjne dotyczą średniego horyzontu czasowego. Odpowiadają na pytanie w jaki sposób to osiągnąć, wskazują określone narzędzia i sposoby realizacji celów strategicznych. Zadania Zadania to konkretne działania służące realizacji celów. Są one podstawą wdrożenia strategii, posiadają ramy organizacyjne (instytucje koordynującą, partnerów, termin realizacji i źródła finansowania). Stworzone plany operacyjne kładą istotny akcent na zrównoważony rozwój społeczny Gminy Dębno. Przy takim założeniu polityka społeczna gminy musi być spójna z działaniami z innych obszarów rozwoju gminy. Co ważne, niniejsza strategia rozwiązywania problemów społecznych nie ogranicza się w swoich zapisach jedynie do zadań realizowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, choć instytucja ta powinna być głównym zarządzającym w tej sferze. Na etapie wdrażania strategii bardzo ważna jest koordynacja i współpraca środowisk i organizacji działających na polu polityki społecznej w gminie. OBSZAR PRIORYTETOWTY: AKTYWNE SPOŁECZEŃSTWO I. CEL STRATEGICZNY WZROST INTEGRACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE Gmina to tylko obszar administracyjny lecz w głównej mierze społeczność lokalna. Skuteczna polityka społeczna powinna kłaść nacisk na budowanie wzajemnych relacji społecznych a także zaufania poszczególnych jednostek, które dzięki niemu mogą osiągnąć większe korzyści (czy to ekonomiczne czy społeczne). Założeniem takiej polityki są działania ukierunkowane na integrowanie oraz aktywizowanie środowisk lokalnych, dążące do efektywnej walki z ubóstwem i innymi problemami społecznymi. Szczególnie istotne są działania profilaktyczne, powiem zapobieganie problemom oraz ich rozwiązywanie na wczesnym etapie pozwala ograniczyć negatywne ich efekty. Działaniami takimi powinny zostać objęte wszystkie grupy narażone na wykluczenie społeczne i marginalizację, w szczególności rodziny wielodzietne, rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne, rodziny w których występuje problem uzależnień lub przemoc. Ważne jest także rozwijanie takich instrumentów reagowania, które przynosić będą pożądane efekty w przypadku wystąpienia trudnej sytuacji u osób i rodzin, której nie są w stanie samodzielnie pokonać. Wszelkie działania w ramach polityki społecznej w gminie powinny być realizowane zgodnie z zasadą partnerstwa i pomocniczości. Współdziałanie kilku podmiotów pozwala zwiększyć skuteczność działania. Konieczne są partnerstwa wielu instytucji na szczeblu gminnym, ponadgminnym (ośrodek pomocy społecznej, starostwo powiatowe, powiatowe centrum pomocy rodzinie, policja, szkoły, sąd rejonowy, organizacje pozarządowe). Powyższy cel strategiczny osiągnięty zostanie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: I.1. Wspieranie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych I.2. Prowadzenie działań ułatwiających integrację w społeczeństwie osób starszych i niepełnosprawnych I.3. Pomoc osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym I.4. Zmiana wizerunku pomocy społecznej w świadomości mieszkańców gminy I.5. Rozwój form współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie gminnej polityki społecznej I.6. Wzmacnianie tożsamości lokalnej poprzez pielęgnację historii, kultury i rodzimych tradycji. Mierniki osiągnięć: Cele operacyjne Proponowane mierniki I.1. Wspieranie osób i rodzin Ilość nowo utworzonych grup w przezwyciężaniu trudnych wsparcia; sytuacji życiowych Ilość projektów, zrealizowanych w partnerstwie z innymi podmiotami; Źródła danych Dane i badania własne GOPS oraz innych instytucji polityki społecznej; Bank Danych Lokalnych Wysokość środków publicznych, przeznaczonych na wsparcie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. I.2. Prowadzenie działań ułatwiających integrację w społeczeństwie osób starszych i niepełnosprawnych I.3. Pomoc osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym I.4. Zmiana wizerunku pomocy społecznej w świadomości mieszkańców Ilość zlikwidowanych barier architektonicznych; Ilość zorganizowanych i wypromowanych wydarzeń kulturalnych dot. twórczości osób starszych i niepełnosprawnych. Dane i badania własne GOPS oraz innych instytucji polityki społecznej; Bank Danych Lokalnych; Dane i badania własne Dębińskiego Centrum Kultury Ilość i wysokość udzielonych Dane i badania własne GOPS świadczeń pomocy społecznej; oraz innych instytucji polityki społecznej; Ilość zorganizowanych prac krótkoterminowych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ilość przeprowadzonych akcji Dane i badania własne GOPS oraz innych instytucji polityki informacyjnych, gminy uświadamiających Społecznej; mieszkańcom rolę i zasady funkcjonowania Bank Danych Lokalnych pomocy społecznej w gminie; Ilość projektów, które uzyskały współfinansowanie z funduszy europejskich; Wysokość środków publicznych, przeznaczonych na podniesienie standardu oraz dostępności GOPS Dębno Ilość zadań publicznych z I.5. Rozwój form współpracy zakresu polityki społecznej, z organizacjami przekazanych pozarządowymi w zakresie do realizacji organizacjom gminnej polityki pozarządowym; społecznej I.6. Wzmacnianie tożsamości lokalnej poprzez pielęgnację historii, kultury i rodzimych tradycji Dane i badania własne Urzędu Gminy oraz instytucji polityki społecznej Ilość nowo powstałych organizacji pozarządowych, działających w zakresie polityki społecznej w gminie. Liczba imprez Bank Danych Lokalnych organizowanych przez gminę; Liczba uczestników imprez, organizowanych przez gminę I.1. Cel operacyjny: Wspieranie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych Cel strategiczny I WZROST INTEGRACJI SPOŁĘCZNEJ W GMINIE Cel operacyjny I.1 Wspieranie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych Nawet najdoskonalszy system prewencji nie zapewni stuprocentowego bezpieczeństwa i równości społecznej. W związku z tym, konieczne jest rozwijanie instrumentów wspierania i reagowania, ukierunkowanych na pomoc osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnych sytuacjach życiowych, których nie są stanie samodzielnie pokonać. Trudne sytuacje życiowe, które spotykają rodziny mogą być przejściowe lub długotrwałe, lecz brak reakcji i pomocy może spowodować nieodwracalne zmiany w procesie funkcjonowania takiej rodziny. Jest to o tyle ważne, że to właśnie w rodzinie następuje „formowanie” dziecka do życia społecznego i kształtowanie jego charakteru. Wszelkie zaburzenia w Opis celu operacyjnego funkcjonowaniu rodziny mogą wpływać (negatywnie) na rozwój dzieci, a także całą wspólnotę lokalną. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Dębno w 2014 roku udzielił pomocy 147 rodzinom - w większości przypadków podstawą do udzielenia pomocy było równocześnie kilka przesłanek. Wśród najczęstszych powodów przyznania pomocy było: ubóstwo,długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność oraz bezrobocie. Ważne jest zatem stałe monitorowanie rodzin, które są obecnie i mogą być w przyszłości zagrożone trudną sytuacją życiową i jej konsekwencjami. Wsparcie nie może ograniczać się do pomocy finansowej i materialnej, ale winno obejmować możliwie kompleksowe zaspokojenie potrzeb osób i rodzin potrzebujących. W długofalowej koncepcji działania w zakresie polityki społecznej w gminie, należy kłaść akcent na ograniczanie uzależnienia osób i rodzin od pomocy społecznej oraz usamodzielnianie się klientów GOPS. Kierunki działań / zadania I.1.1 Prowadzenie stałego monitoringu rodzin wymagających wsparcia – stworzenie i aktualizacja bazy danych rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej oraz zagrożonych trudną sytuacją życiową; I.1.2 Koordynacja działań i wymiana informacji pomiędzy instytucjami pomocy społecznej w gminie i powiecie brzeskim; Instytucja koordynująca GOPS Partnerzy PCPR Urząd Gminy, GOPS, Policja, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki, szkoły, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej GOPS, Urząd Budżet gminy, Gminy Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, organizacje instytucje I.1.3 Organizacja pomocy psychologicznej i Pełnomocnik prawnej rodzinom znajdującym się w Wójta ds. trudnej sytuacji społecznej profilaktyki (możliwość bezpośredniej rozmowy ze specjalistami – psycholog, pedagog, terapeuta, prawnik; doradztwo i podobne); Urząd Gminy, PCPR, Policja, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki szkoły, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej oraz placówki służby zdrowia, funkcjonujące w gminie Źródła finansowania Budżet gminy I.1.4 Pełnomocnik Rozwój usług profilaktycznych Wójta skierowanych do dzieci z rodzin ds.profilaktyki dysfunkcyjnych pomocy psychologicznej, organizacja wyjazdów wakacyjnych, wyjazdów do kina,teatru I.1.5 Tworzenie grup wsparcia dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji społecznej – różnicowanie grup ze względu na przyczynę trudnej sytuacji; GOPS I.1.6 Wspieranie powstawania i działalności rodzin zastępczych w gminie – pomoc finansowa, pomoc psychologiczna, szkolenia, grupy wsparcia; PCPR I.1.7 GOPS Objęcie pomocą psychologiczną klientów OPS, będących w trudnej sytuacji życiowej (niepełnosprawność, rodzina dysfunkcyjna, uzależnienia); I.1.8 Realizacja projektów służących ograniczaniu uzależnienia osób i GOPS pomocy społecznej Urząd Gminy, PCPR, GOPS, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Urząd Gminy, PCPR, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktki, szkoły Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej GOPS, Urząd Gminy, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki, szkoły Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, organizacje pozarządowe,in stytucje pomocy społecznej Urząd Gminy, PCPR, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki, szkoły Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Urząd Gminy, Budżet gminy, Fundusze europejskie Budżet gminy, fundusze europejskie Budżet powiatu, fundusze europejskie Budżet gminy, fundusze europejskie Budżet gminy, fundusze europejskie rodzin od pomocy społecznej – przeniesienie akcentu z pomocy finansowej na rzecz innych form pomocy oraz usamodzielniania się klientów Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej; I.1.9 Przeprowadzenie akcji informacyjnej w zakresie nowych form i zasad przyznawania świadczeń rodzinnych; GOPS Poradnia I.1.10 PsychologicznoObjęcie pomocą psychologiczną, Pedagogiczna pedagogiczną i inną dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych; I.1.11 Zapewnienie działalności placówki wsparcia dziennego,zatrudnienie dodatkowych specjalistów I.1.12. Zapewnienie osobom i rodzinom w trudnej sytuacji życiowej pomocy w formie posiłku i/lub świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności Urząd Gminy, PCPR, Pełnomocnik Wójta ds, profilaktyki szkoły, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej, media lokalne i regionalne GOPS, Urząd Gminy, PCPR, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Budżet gminy Budżet gminy Urząd Gminy PCPR,GOPS, Budżet gminy organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej GOPS Urząd Gminy, PCPR, Pełnomocnik Wójta ds, profilaktyki, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Budżet gminy I.2. Cel operacyjny: Prowadzenie działań ułatwiających integrację w społeczeństwie osób starszych i niepełnosprawnych Cel strategiczny I Cel operacyjny I.2 WZROST INTEGRACJI SPOŁĘCZNEJ W GMINIE Prowadzenie działań ułatwiających integrację w społeczeństwie osób starszych i niepełnosprawnych Spójność społeczna jest jednym z najważniejszych wyzwań Unii Europejskiej,a tym samym naszego kraju. Powinno to znajdywać odzwierciedlenie w integracyjnych systemach wsparcia i opieki społecznej na poziomie gminy. Osoby starsze oraz niepełnosprawne stanowią grupy osób szczególnie podatnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Dotyczy to także zatrudnienia, ponieważ osoby te bywają defaworyzowane na rynku pracy i mają trudności ze znalezieniem pracy. Należy zaznaczyć, że nierzadko posiadają one wysoki potencjał intelektualny (np. emerytowani nauczyciele, urzędnicy) i artystyczny, który może stanowić instrument integracji i rozwoju całej wspólnoty lokalnej. Wykluczenie stanowi zatem nie tylko problem społeczny, ale także gospodarczy. Biorąc pod uwagę tendencje demograficzne – zjawisko starzenia się społeczeństwa, wspieranie osób w niekorzystnej sytuacji staje się jeszcze bardziej aktualne i potrzebne, leży w interesie gminy, kraju, jak i całej Europy. W związku z powyższy, konieczne jest prowadzenie działań ułatwiających integrację w społeczeństwie osób starszych i niepełnosprawnych. Często stosunkowo niewielka pomoc, zainteresowanie losem takich osób, a nawet zwykła rozmowa, powoduje, że osoby te czują się dowartościowane, potrzebne. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania I.2.1 PCPR Urząd Gminy, Budżet gminy, Organizacja procesu rehabilitacji organizacje budżet powiatu, osób starszych i niepełnosprawnych – pozarządowe, PFRON, pomoc w wypełnianiu wniosków o instytucje sponsorzy, wsparcie, pomocy fundusze dofinansowanie turnusów społecznej, europejskie rehabilitacyjnych współpraca z GOPS funkcjonujące i organizacjami pozarządowymi w gminie (fundacjami) w zakupie urządzeń rehabilitacyjnych dla osób potrzebujących; I.2.2 Właściwy GOPS, PCPR, Budżet gminy, Dostosowywanie obiektów Wydział Urzędu szkoły, PFRON, Gminy użyteczności publicznej dla instytucje fundusze poruszania się osób użyteczności europejskie niepełnosprawnych – likwidacja barier publicznej, architektonicznych; organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej, funkcjonujące w gminie Opis celu operacyjnego I.2.4 Promocja twórczości artystycznej osób starszych i niepełnosprawnych; Dębińskie GOPS, Urząd Centrum Kultury Gminy, PCPR, szkoły, organizacje pozarządowe, instytucje Budżet gminy, PFRON, fundusze europejskie, sponsorzy I.2.5 Organizacja systemu usług opiekuńczych dla osób starszych i niepełnosprawnych – np. wolontariat, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych osobom starszym i niepełnosprawnym bez konieczności wychodzenia z domu; GOPS pomocy społecznej funkcjonujące w gminie Urząd Gminy, PCPR, Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej, funkcjonujące w gminie Budżet gminy, budżet powiatu, PFRON, fundusze europejskie I.3. Cel operacyjny: Pomoc osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym Cel strategiczny I WZROST INTEGRACJI SPOŁĘCZNEJ W GMINIE Cel operacyjny I.3 Pomoc osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym Opis celu operacyjnego Marginalizacja i wykluczenie społeczne stanowią jedne z najpoważniejszych problemów współczesności. W Narodowej Strategii Integracji Społecznej zapisano, że: „bariery i ograniczenia rozwoju i postępu społecznego, związane z wykluczeniem społecznym, prowadzą do stopniowego ograniczania podmiotowości jednostek i grup społecznych, zanikania społecznej aktywności,zdolności do działania. Towarzyszy temu groźna tendencja do utrwalania się tego stanu rzeczy” (NSIS, s. 14). Osoby zagrożone wykluczeniem mają minimalne szanse na znalezienie pracy na wolnym i wymagającym rynku pracy. Brak jakiegokolwiek zajęcia jeszcze bardziej spycha ich na margines życia społecznego i uzależnia od stałej pomocy zewnętrznej. Szansą dla nich może być tzw. zatrudnienie socjalne, czyli uczestnictwo w zajęciach prowadzonych przez centra (bądź kluby) integracji społecznej oraz podjęcie pracy (zatrudnienie wspierane) u pracodawców. W związku z powyższym, wyodrębniono cel, jakim jest pomoc osobom zagrożonym wykluczeniem. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania III.3.1 GOPS PCPR, organizacje Budżet gminy Udzielanie świadczeń pomocy pozarządowe, społecznej; instytucje pomocy społecznej, funkcjonujące w gminie I.3.2 PCPR, Budżet gminy, Organizacja we współpracy GOPS organizacje fundusze z pracodawcami prac pozarządowe, europejskie, krótkoterminowych instytucje pomocy fundusze dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznej, prywatne społecznym (zatrudnienie wspierane); funkcjonujące w gminie I.3.3 GOPS Urząd Gminy, Budżet gminy Praca socjalna , mająca na celu PCPR, organizacje Przezwyciężenie trudnej sytuacji pozarządowe, życiowej osób i rodzin instytucje pomocy społecznej, funkcjonujące w gminie I.4. Cel operacyjny: Zmiana wizerunku pomocy społecznej w świadomości mieszkańców gminy Cel strategiczny I WZROST INTEGRACJI SPOŁĘCZNEJ W GMINIE Cel operacyjny I.4 Zmiana wizerunku pomocy społecznej w świadomości mieszkańców gminy Opis celu operacyjnego Istotą pomocy społecznej jest wsparcie – w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych – tych osób i rodzin, które nie są w stanie same ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Ukierunkowana jest na zaspokojenie niezbędnych potrzeb i umożliwienie potrzebującym życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. W szczególności polega na podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Mimo tego, bywa, że pomoc społeczna jest postrzegana wyłącznie jako rodzaj zapomogi, bez uwzględnienia wielu innych działań (np. pomoc niematerialna, wsparcie psychologiczne i inne). Bez podjęcia szerokich działań informacyjnych i promocyjnych, taki wizerunek może utrwalać się w świadomości wielu środowisk i osób, zwłaszcza korzystających z wsparcia pomocy społecznej. Istotna w procesie kreowania pozytywnego wizerunku pomocy społecznej jest zatem integracja i konsolidacja różnych instytucji działających na polu pomocy społecznej w gminie, pod kierownictwem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, a także wspólna, kompleksowa realizacja działań, w tym projektów współfinansowanych ze środków europejskich. Zaprojektowane w ramach niniejszego celu zadania przyczynią się do pozytywnej zmiany wizerunku pomocy społecznej w świadomości mieszkańców gminy. Instytucja Partnerzy Źródła Kierunki działań / zadania koordynująca finansowania GOPS Urząd Gminy, Budżet gminy I.4.1 PCPR, Organizowanie stałych spotkań Policja, (np. raz w roku) przedstawicieli Pełnomocnik instytucji działających na polu pomocy Wójta ds. społecznej w gminie – pod profilaktyki, kierownictwem Gminnego szkoły Ośrodka Pomocy Społecznej organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej funkcjonujące w gminie GOPS Urząd Gminy, Budżet gminy, I.4.2 PCPR, organizacje fundusze Wzmacnianie roli pracownika europejskie pozarządowe, socjalnego jako profesjonalisty instytucje pomocy pierwszego kontaktu z osobami społecznej, media potrzebującymi; lokalne i regionalne I.4.3 Prowadzenie akcji uświadamiających rolę i zasady funkcjonowania pomocy społecznej w gminie – akcje informacyjne, GOPS Urząd Gminy, Budżet gminy, PCPR, organizacje fundusze pozarządowe, europejskie instytucje pomocy społecznej, media lokalne i foldery, ulotki, spotkania, w instytucjach pomocy społecznej, informacje w prasie lokalnej i regionalnej, Internecie regionalne I.4.4 Doskonalenie zawodowe kadr w kursach, szkoleniach, studiach podyplomowych, wymianie międzynarodowej etc.; I.4.5 Intensyfikacja działań służących pozyskiwaniu sponsorów współfinansujących projekty z zakresu pomocy społecznej w gminie; GOPS I.4.6 Aplikowanie po fundusze różnych instytucji służąca kompleksowości i zwiększeniu zakresu projektów współfinansowanych ze środków europejskich; GOPS GOPS, organizacje pozarządowe Urząd Gminy, PCPR, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Urząd Gminy, PCPR, przedsiębiorcy i organizacje gospodarcze, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Urząd Gminy, PCPR, organizacje pozarządowe, instytucje pomocy społecznej Budżet gminy, fundusze europejskie Budżet gminy, europejskie, fundusze prywatne Budżet gminy I.5 Cel operacyjny: Rozwój form współpracy w zakresie gminnej polityki społecznej z organizacjami pozarządowymi Cel strategiczny I Cel operacyjny I.5 WZROST INTEGRACJI SPOŁĘCZNEJ W GMINIE Rozwój form współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie gminnej polityki społecznej Opis celu operacyjnego Partycypacja społeczna to aktywny udział mieszkańców gminy w istotnych dla całej wspólnoty samorządowej, jej rezydentów lub określonych grup społecznych sprawach, jak np. polityka społeczna, a przejawia się m.in. zaangażowaniem w działalność organizacji pozarządowych i wolontariat. Rozwój współpracy międzysektorowej i międzyorganizacyjnej na terenie gminy Dębno stanowi szansę na sprawniejszą i bardziej efektywną realizację zadań w zakresie polityki społecznej. Współdziałanie uprawdopodabnia bowiem efekt synergii. Ponadto,wspólne zaangażowanie i zaufanie pozwoli na zrównoważony i trwały rozwój całej wspólnoty samorządowej. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania I.5.1 Organizacje Budżet gminy, Właściwy Kontraktowanie wybranych usług pozarządowe, fundusze Wydział Urzędu GOPS, PCPR, społecznych w gminie u organizacji europejskie, Gminy pozarządowych; instytucje pomocy fundusze własne społecznej, organizacji funkcjonujące w pozarządowych gminie I.5.2 Organizacje Budżet gminy, Właściwy Dotowanie wybranych inicjatyw pozarządowe, fundusze Wydział Urzędu GOPS, PCPR, organizacji pozarządowych europejskie, Gminy działających na społecznej, fundusze własne rzecz polityki społecznej w gminie funkcjonujące w organizacji gminie pozarządowych I.5.3 Organizacje Budżet gminy, Właściwy Tworzenie warunków do pozarządowe, fundusze Wydział Urzędu GOPS, PCPR, powstawania nowych organizacji europejskie, pozarządowych działających na rzecz Gminy instytucje pomocy fundusze własne polityki społecznej w gminie; społecznej, organizacji funkcjonujące w pozarządowych gminie I.5.4 Organizacje Budżet gminy, Wydział Współpraca, wspieranie pozarządowe, fundusze Właściwy (instytucjonalne, organizacyjne, GOPS, PCPR, europejskie, Urzędu Gminy instytucje pomocy fundusze własne merytoryczne, finansowe, itd.) i inicjowanie społecznej, organizacji powstawania nowych organizacji funkcjonujące w pozarządowych pozarządowych i instytucji gminie obywatelskich oraz wzmacnianie procesów integracji, w tym szkolenie organizacji pozarządowych w zakresie wystąpień o fundusze; I.5.5 Promocja i organizacja wolontariatu. Organizacje Wydział pozarządowe, Właściwy GOPS, PCPR, Urzędu Gminy instytucje pomocy społecznej, szkoły Budżet gminy, fundusze europejskie, fundusze własne organizacji pozarządowych I.6. Cel operacyjny: Wzmacnianie tożsamości lokalnej poprzez pielęgnację historii, kultury i rodzimych tradycji Cel strategiczny I WZROST INTEGRACJI SPOŁĘCZNEJ W GMINIE Cel operacyjny I.6 Wzmacnianie tożsamości lokalnej poprzez pielęgnację historii, kultury i rodzimych tradycji Opis celu operacyjnego Lokalna historia, tradycja i kultura są podstawą integracji mieszkańców, zarówno rdzennych, jak i tych, którzy napływają do gminy. Kultura (i dziedzictwo kulturowe) tworzy bowiem przestrzeń dla komunikacji i współdziałania, pozwala redukować niepewność i stymuluje postawę otwartości, pozytywnie wpływa na poziom spójności społecznej, tworzy więzi lokalne i hamuje rozwój patologii. Bez kultury i powiązanego z nią zaufania społecznego nie jest możliwe właściwe realizowanie zadań w zakresie pomocy społecznej, jak i generalnie – rozwój zrównoważony całej gminy. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania I.6.1 Dębińskie Urząd Gminy, Prezentacja dorobku kulturalnego Centrum Kultury Muzeum zamek Budżet gminy, fundusze gminy i organizacja imprez o w Dębnie charakterze artystycznym oraz GOPS, szkoły, europejskie , Ministerstwo różnych wydarzeń lokalnych, organizacje pozarządowe Kultury i Dziedzictwa Narodowego I.6.2 Dębińskie Urząd Gminy, Organizacja cyklicznych imprez dla Centrum Kultury Muzeum Zamek Budżet gminy, mieszkańców i gości fundusze w Dębnie GOPS, szkoły, europejskie, organizacje fundusze pozarządowe prywatne I.6.3 Rozwój kontaktów z instytucjami wspierającymi rozwój kultury na szczeblu wojewódzkim i krajowym oraz sponsorami współfinansującymi życie kulturalne gminy; Dębińskie Urząd Gminy, Centrum Kultury Urząd Marszałkowski, Ministerstwo Kultury, GOPS, szkoły, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy i organizacje gospodarcze I.6.4 Urząd Gminy, Dębińskie Kształtowanie i promocja pożądanych Centrum postaw społecznych Kultury, GOPS, Budżet gminy, fundusze europejskie, sponsorzy Budżet gminy, Fundusze europejskie I.6.5 Rozwijanie twórczych uzdolnień w ramach edukacji szkolnej i zajęć pozalekcyjnych; I.6.6 Kształcenie potrzeby aktywnego uczestnictwa w kulturze oraz rozwój czytelnictwa. organizacje pozarządowe Szkoły na terenie Urząd Gminy, Budżet gminy, gminy organizacje pozarządowe, fundusze europejskie, Dębińskie sponsorzy Centrum Kultury Dębińskie Urząd Gminy, Centrum Kultury Instytucje biblioteki kultury GOPS, szkoły, organizacje pozarządowe, I.6.7 Dębińskie Urząd Gminy, Różnicowanie i intensyfikacja działań Centrum Kultury GOPS, szkoły, Dębińskiego Centrum Kultury na rzecz organizacje określonych grup odbiorców – pozarządowe kreowanie ofert dla dzieci i młodzieży, dla rodzin, dla osób starszych Budżet gminy, fundusze europejskie Budżet gminy, fundusze europejskie OBSZAR PRIORYTETOWY: BEZPIECZNA I ZDROWA GMINA II. CEL STRATEGICZNY: ZAPEWNIENIE MIESZKAŃCOM GMINY WYSOKIEGO BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SOCJALNEGO POZIOMU Uzasadnienie Jednak problemem, który niejako burzy poczucie bezpieczeństwa publicznego wśród mieszkańców gminy jest wzrastająca liczba przestępstw pospolitych (także wśród nieletnich), i zwykłych aktów wandalizmu. Problem ten jest efektem ubożenia społeczeństwa, jak również skutkiem pewnych zachowań wynoszonych z domu rodzinnego. Istotnym elementem działań instytucji mających wpływ na bezpieczeństwo publiczne powinny być akcje i kampanie informacyjno-prewencyjne adresowane do lokalnej społeczności. Drugim ważnym nurtem, który powinien być rozwijany w gminie jest szeroki zakres działań służących podniesieniu jakości usług medycznych oraz promocji aktywnego, zdrowego i wolnego od uzależnień stylu życia mieszkańców. Trzecim elementem mającym ogromny wpływa na wizerunek gminy jest tworzenie warunków do rozwoju rynku mieszkaniowego w gminie, zarówno związanego z wymogami ustawowymi (mieszkania socjalne), jak również ze wsparciem inicjatyw innych instytucji i osób fizycznych (m.in. , deweloperzy, inwestorzy indywidualni). Rozwój budownictwa mieszkaniowego nie tylko zabezpiecza podstawowe potrzeby bytowe obywateli gminy, ale także „rozkręca” lokalną gospodarkę. Uzupełnieniem tych działań będzie wzrost poziomu estetyki gminy, zachowanie i uporządkowanie terenów zielonych, rozwój oświetlenia w gminie czy odnowienie budynków. Powyższy cel strategiczny osiągnięty zostanie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: II.1.Intensyfikacja działań służących bezpieczeństwu publicznemu w gminie, II.2.Prowadzenie działań służących ograniczeniu zjawiska narkomanii i alkoholizmu, II.3.Podniesienie jakości usług medycznych w gminie, II.4.Promocja zdrowego stylu życia mieszkańców i rozwój infrastruktury rekreacyjnosportowej, II.5.Poprawa warunków mieszkaniowych w gminie. Mierniki osiągnięć: Cele operacyjne II.1. Intensyfikacja działań służących bezpieczeństwu publicznemu w gminie, Proponowane mierniki Ilość zarejestrowanych wykroczeń na terenie gminy; Źródła danych Dane Komendy Powiatowej Policji w Brzesku Wskaźnik zagrożenia przestępstwami zgłoszonymi w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. II.2. Prowadzenie działań służących ograniczeniu zjawiska narkomanii i alkoholizmu, Ilość akcji społecznych, Dane i badania własne przeprowadzonych w celu Urzędu Gminy oraz propagowania modelu życia bez uzależnień; instytucji polityki społecznej Ilość godzin lekcyjnych dot. edukacji zdrowotnej (z uwzględnieniem profilaktyki uzależnień), zrealizowanych w szkołach na terenie gminy. II.3.Podniesienie jakości usług medycznych w gminie, Liczba porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej na 1 mieszkańca; Bank Danych Lokalnych; Dane i badania własne Urzędu Gminy Wysokość środków przeznaczonych na wyposażenie oraz modernizację obiektów opieki zdrowotnej na terenie gminy. II.4.Promocja zdrowego stylu życia mieszkańców i rozwój infrastruktury rekreacyjnosportowej, Wysokość środków przeznaczonych na rozwój infrastruktury rekreacyjnosportowej; Dane i badania własne Urzędu Gminy; Bank Danych Lokalnych II.5.Poprawa warunków mieszkaniowych w gminie, Powierzchnia terenów gminnych przeznaczonych w planie zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo mieszkaniowe; Dane i badania własne Urzędu Gminy; Bank Danych Lokalnych Saldo migracji wewnętrznych i zewnętrznych. II.1. Cel operacyjny: Intensyfikacja działań służących bezpieczeństwu publicznemu w gminie Cel strategicznyZAPEZAPEWNIENIE II MIESZKAŃCOM GMINY WYSOKIEGO POZI POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SOCJALNEGO Cel operacyjny II.1 Intensyfikacja działań służących bezpieczeństwu publicznemu w gminie Opis celu Bezpieczeństwo publiczne stanowi podstawową potrzebę człowieka, operacyjnego a ochrona tego bezpieczeństwa i porządku publicznego należą do zasadniczych zadań władzy publicznej. Współczesna sytuacja społeczno-gospodarcza, jak np. światowy kryzys gospodarczy, bardzo wysoki poziom bezrobocia, rozwarstwienie społeczne, nie sprzyja poziomowi bezpieczeństwa - w trudnych czasach szybciej rośnie poziom przestępczości czy rozwijają się zachowania agresywne, w tym u młodych ludzi. W związku z powyższym, potrzebna jest intensyfikacja działań służących bezpieczeństwu publicznemu w gminie Dębno. Szczególny nacisk należy położyć na współpracę służb mundurowych a także samorządów gminnych (Dębno i gminy ościenne), samorządu powiatowego, GOPS, szkół, mediów , organizacji pozrządowych. Potrzebne są również akcje informacyjne i prewncyjne mające na celu zwiększenie poczucia bezpieczństwa publicznego wśród mieszkańców gminy. Sprawne i efektywne partnerstwo w zakresie bezpieczeństwa publicznego pozwoli na wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców a tym samym podniesie jakość ich życia . Instytucja koordynująca Wydział Właściwy Urzędu Gminy Partnerzy KPP Brzesko Urząd Gminy, GOPS, szkoły, sołtysi, Budżet gminy, budżet powiatu, fundusze zewnętrzne Rada Gminy Komenda Powiatowa Policji w Brzesku Starostwo Powiatowe w Brzesku, Budżet gminy II.1.4 Współpraca służb porządkowych, rodziców, mediów lokalnych, szkół, organizacji pozarządowych służąca zapobieganiu patologiom społecznym wśród dzieci i młodzieży; Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki Budżet Policja, GOPS, gminy, szkoły, fundusze rady rodziców, zewnętrzne sołtysi, organizacje pozarządowe, II.1.5 Rozwój procesu zarządzania kryzysowego – współdziałanie władz gminy z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych, wypadków drogowych, awarii technicznych oraz innych miejscowych zagrożeń; II.1.8 Edukacja na rzecz poprawy bezpieczeństwa, w tym m.in. w zakresie udzielania pierwszej pomocy oraz zachowań w sytuacjach zagrożeń; Stanowisko ds. Zarządzania Kryzysowego Budżet gminy, Policja, Straż Pożarna, GOPS, fundusze zewnętrzne Starostwo Powiatowe w Brzesku, gminy ościenne, sołtysi Kierunki działań / zadania II.1.1 Rozwój systemu monitoringu elektronicznego w gminie – instalacja kamer w kluczowych miejscach w gminie (współpraca z sektorem prywatnym); II.1.2 Prowadzenie szerokiego zakresu działań informacyjnych i prewencyjnych, mających na celu zwiększenie poczucia bezpieczeństwa publicznego wśród mieszkańców gminy; II.1.3 Udzielanie wsparcia materialnego dla Punktu Przyjęć w Dębnie np. zakup komputera itp Wydział Właściwy Urzędu Gminy Policja Źródła finansowania Policja, GOPS, Budżet gminy, przedsiębiorcy fundusze prywatne Policja, GOPS, szkoły, organizacje pozarządowe, Budżet gminy, fundusze zewnętrzne media lokalne i regionalne II.2. Cel operacyjny: Prowadzenie działań służących ograniczeniu zjawiska narkomanii i alkoholizmu Cel strategiczny II Cel operacyjny II.2 Opis celu ZAPEWNIENIE MIESZKAŃCOM GMINY WYSOKIEGO POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SOCJALNEGO Prowadzenie działań służących ograniczeniu zjawiska narkomanii i alkoholizmu Wszelkie uzależnienia mają negatywny wpływ kondycję psychofizyczną człowieka. Do najgroźniejszych z nich należą alkoholizm i narkomania. Są one bardzo często powodem trudnej sytuacji życiowej i korzystania z pomocy społecznej. Warto przy tym dodać, że statystyki nie obejmują wszystkich przypadków uzależnień od narkotyków i alkoholu w gminie. Na uzależnienie szczególnie narażeni są ludzie młodzi, którzy na wskutek wpływu środowiska, problemów z nauką bądź znalezieniem pracy, mogą w ten sposób próbować pozbyć się trosk. Nie zdają sobie sprawy z negatywnych konsekwencji eksperymentowania z silnie uzależniającymi środkami. W związku z powyższym, jednym z wyzwań polityki społecznej w gminie będzie prowadzenie działań służących ograniczeniu zjawiska narkomanii alkoholizmu. Główny nacisk położony zostanie na profilaktykę uzależnień, nie ograniczając przy tym działań służących wyciągnięciu z nałogu osób uzależnionych. Sposobem na skuteczne działanie będzie ścisła współpraca wielu instytucji lokalnych i regionalnych (ale także rodziców) – pod przewodnictwem Pełnomocnika Wójta ds. profilaktyki . Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania II.2.1 Pełnomocnik Urząd Gminy, Budżet gminy, Rozwój profilaktyki Wójta ds. Organizacje budżet uzależnień: profilaktyki pozarządowe państwa, operacyjnego l działalność szkoleniowa wśród pracowników służby zdrowia w zakresie profilaktyki uzależnień, l powiązanie organizacji imprez kulturalnych z elementami sportowymi i rekreacyjnymi – organizowanie imprez plenerowych, konkursów promujących trzeźwość, zdrowie i aktywny styl życia, l codzienna opieka nad dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym w placówkach wsparcia dziennego; II.2.2 Realizacja w szkołach podstawowych i gimnazjalnych programu edukacji zdrowotnej z uwzględnieniem profilaktyki uzależnień; Pełnomocnik Wójta ds. Profilaktyki Urząd Gminy, Organizacje pozarządowe Policja, GOPS, szkoły podstawowe i gimnazjalne, instytucje ochrony zdrowia, Budżet II.2.4 Doskonalenie działań identyfikacji osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków oraz procesu mobilizacji do podjęcia leczenia odwykowego; Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki Urząd Gminy, Organizacje pozarządowe Policja, GOPS, szkoły, instytucje ochrony zdrowia, Budżet II.2.6 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy z alkoholem i Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki Urząd Gminy, Organizacje pozarządowe, Budżet budżet gminy, państwa, fundusze europejskie budżet gminy, państwa, fundusze europejskie budżet gminy, państwa, narkotykami, pomocy psychospołecznej, a w szczególności ochrony przed przemocą; II.3. Policja, GOPS, fundusze szkoły, europejskie instytucje ochrony zdrowia, Cel operacyjny: Podniesienie jakości usług medycznych w gminie Cel strategiczny II ZAPEWNIENIE MIESZKAŃCOM GMINY WYSOKIEGO POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SOCJALNEGO Cel operacyjny II.3 Podniesienie jakości usług medycznych w gminie Jak czytamy w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego „Małopolska 2020”, „w obszarze bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców województwa jednym z najważniejszych zadań, stojących przed organizatorami opieki zdrowotnej w regionie, pozostanie poprawa poziomu zdrowia i związanej z nim jakości życia” (SRWM, s. 77). Wyzwaniem dla gminy Dębno jest zapewnienie wszystkim mieszkańcom Opis celu operacyjnego gminy dostępu do opieki medycznej o wysokim standardzie usług. Konieczne są działania służące podniesieniu jakości oferowanych usług, modernizacji obiektów służby zdrowia i wymiany urządzeń medycznych na nowocześniejsze, a także przedsięwzięcia z zakresu profilaktyki zdrowia i kreowania zdrowego stylu życia mieszkańców. Jest to ważny element poczucia bezpieczeństwa socjalnego mieszkańców, zarówno obecnych, jak również tych planujących osiedlenie się w gminie Dębno. Kierunki działań / zadania Instytucja koordynująca Partnerzy Źródła finansowania II.3.1 Wspieranie procesu wyposażania obiektów opieki zdrowotnej w nowoczesne urządzenia medyczne; Zakłady Opieki Zdrowotnej Urząd Gminy, instytucje ochrony zdrowia, funkcjonujące w gminie, GOPS, organizacje pozarządowe Budżet gminy, fundusze europejskie, fundusze prywatne II.3.2 Rozwój przyjaznego pacjentom zaplecza technicznego w obiektach opieki zdrowotnej (podjazdy dla niepełnosprawnych, windy, poczekalnie, sanitariaty); Wydział Właściwy Urzędu Gminy Instytucje ochrony zdrowia, funkcjonujące w gminie, GOPS, organizacje pozarządowe Budżet gminy, fundusze europejskie, fundusze prywatne II.3.3 Prowadzenie działań z zakresu profilaktyki zdrowia; Wydział Właściwy Urzędu Gminy Instytucje ochrony zdrowia, funkcjonujące w gminie, GOPS, szkoły, organizacje pozarządowe Budżet gminy, fundusze europejskie, fundusze prywatne Wydział Właściwy Urzędu Gminy Dębińskie Centrum Kultury Instytucje ochrony zdrowia, funkcjonujące w gminie, GOPS, organizacje pozarządowe, media lokalne i regionalne, Budżet gminy, fundusze europejskie, sponsorzy II.3.4 Organizacja imprez, festynów, happeningów i konkursów o charakterze międzygminnym, propagujących i krzewiących wartości zdrowotne wśród dzieci i dorosłych – inicjowanie szerokiej współpracy pomiędzy zainteresowanymi podmiotami; sąsiednie gminy II.3.5 Rozwój profilaktyki zdrowotnej Placówki w szkołach gminnych. oświatowe Instytucje ochrony zdrowia, funkcjonujące w gminie, GOPS, organizacje pozarządowe, media lokalne i regionalne Budżet gminy, fundusze europejskie, sponsorzy II.4. Cel operacyjny: Promocja zdrowego stylu życia mieszkańców i rozwój infrastruktury rekreacyjno-sportowej Cel strategiczny II ZAPEWNIENIE MIESZKAŃCOM GMINY WYSOKIEGO POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SOCJALNEGO Cel operacyjny II.4 Promocja zdrowego stylu życia mieszkańców i rozwój infrastruktury rekreacyjno-sportowej Jak zaznaczono w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego „Małopolska 2020”, „ważnym elementem strategii postępowania będzie mobilizowanie aktywności mieszkańców Małopolski w dziedzinie kultury fizycznej, sportu i rekreacji. Obszar ten wymaga intensywnych działań służących stworzeniu optymalnych warunków dla rozwoju sportu oraz różnorodnych form aktywności ruchowej. Poprawa jakości oraz dostępności infrastruktury sportowej służyć powinna wzmocnieniu pozycji Małopolski (…)” (SRWM, s. 58). Odpowiednia infrastruktura stanowi podstawową determinantę rozwoju sfery rekreacyjno-sportowej w gminie Dębno. Baza służyć może zarówno mieszkańcom gminy (spędzanie wolnego czasu, rozwój fizyczny), jak również turystom i gościom, przybywającym do gminy. Obecny stopień rozwoju infrastruktury rekreacyjnosportowej w gminie Dębno nie jest wystarczający, dlatego potrzebne są działania inwestycyjne w tym zakresie. Konieczny jest także rozwój i promocja profesjonalnej oferty, prezentującej różne formy rekreacji, sportu i spędzania wolnego czasu w gminie. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania Opis celu operacyjnego II.4.1 Rozwój ścieżek rowerowych i turystycznych Wydział Budżet gminy, Właściwy Urzędu sąsiednie fundusze gminy, europejskie Gminy organizacje turystyczne, organizacje pozarządowe II.4.2 Urząd Gminy, Budżet gminy, Udostępnianie zainteresowanym szkoły szkoły, fundusze mieszkańcom gminy obiektów organizacje europejskie sportowopozarządowe, rekreacyjnych z uwzględnieniem zasad mieszkańcy odpłatności i odpowiedzialności; II.4.3 Stworzenie preferencji dla Urząd Gminy Gospodarstwa Budżet gminy, osób rozpoczynających i agroturystyczne fundusze prowadzących działalność , prywatne agroturystyczną – dostęp organizacje do źródeł finansowania, pomoc w turystyczne, promocji gospodarstwa przedsiębiorcy agroturystycznego; II.4.4 Szkoły, Urząd Gminy Budżet Zapobieganie otyłości u dzieci organizacje kluby sportowe, gminy, i dorosłych poprzez promocję fundusze pozarządowe ośrodki zdrowego odżywiania, aktywności prywatne zdrowia, ruchowej i zrównoważonej diety. Dębińskie Centrum Kultury II.5. Cel operacyjny: Poprawa warunków mieszkaniowych w gminie Cel strategiczny II ZAPEWNIENIE MIESZKAŃCOM GMINY WYSOKIEGO POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SOCJALNEGO Cel operacyjny II.5 Poprawa warunków mieszkaniowych w gminie Przysłowiowy dach na głową jest jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka. Własny dom to dla wielu coś więcej niż tylko budynek i jego wyposażenie. Jednocześnie dla sporej grupy osób pozostaje on jedynie marzeniem. Sytuacja mieszkaniowa w Polsce jest bowiem bardzo trudna. Pod względem nasycenia mieszkaniami, Polska sytuuje się „w ogonie” Unii Europejskiej. Ustawowym obowiązkiem gminy jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych obywateli. Jednym z problemów Gminy Dębno pozostaje niewystarczająca infrastruktura mieszkań komunalnych oraz socjalnych. Wyzwaniem na najbliższe lata będzie zatem poprawa warunków mieszkaniowych w gminie, poprzez m.in. pozyskiwanie przez gminę lokali na mieszkania socjalne, a także działania służących rozwojowi nowych form budownictwa i zaangażowanie gminy w tych działaniach. Zaprojektowano również przedsięwzięcia służące rozwojowi budownictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego (wychodzenie naprzeciw inicjatywom inwestorów indywidualnych), głównie poprzez wydzielanie i uzbrajanie nowych terenów mieszkaniowych w gminie. Kierunki działań / zadania II.5.1 Prowadzenie działań służących pozyskaniu przez gminę lokali na mieszkania socjalne II.5.2 Tworzenie oferty terenów pod budownictwo mieszkaniowe w gminie (jednorodzinne i wielorodzinne); II.5.3 Rozwój infrastruktury technicznej na nowych obszarach mieszkaniowych zgodnie z potrzebami mieszkaniowymi obywateli; II.5.4 Prowadzenie monitoringu potrzeb mieszkaniowych w gminie (podaż/popyt) i systemu wsparcia finansowego dla potrzebujących (dodatki mieszkaniowe). Instytucja koordynująca Wydział Właściwy Urzędu Gminy Wydział Właściwy Urzędu Gminy Partnerzy GOPS Rada Gminy, właściciele gruntów w gminie Wydział Rada Gminy, Właściwy Urzędu właściciele Gminy gruntów w gminie Wydział Właściwy Urzędu Gminy GOPS Źródła finansowania Budżet gminy Budżet gminy Budżet gminy, fundusze europejskie Budżet gminy OBSZAR PRIORYTETOWY: ELASTYCZNY RYNEK PRACY III. CEL STRATEGICZNY: ZMNIEJSZENIE SPOŁECZNYCH SKUTKÓW BEZROBOCIA I ROZWÓJ NOWYCH FORM ZATRUDNIENIA W GMINIE Uzasadnienie Problem bezrobocia dotyczy – z różnym natężeniem – większości gmin województwa małopolskiego. Zjawisko to jest w głównej mierze odzwierciedleniem globalnej sytuacji gospodarczej, charakteryzującej się w ostatnich latach stagnacją. Restrukturyzacja dużych zakładów przemysłowych wiąże się często ze znacznymi cięciami w kadrze pracowniczej. Działania te nie są wsparte kompleksowymi działaniami osłonowymi, które umożliwiłyby osobom odchodzącym z przemysłu przekwalifikowanie się i poszukiwanie nowego miejsca pracy. Z drugiej strony sektor małych i średnich firm nie generuje szybkiego przyrostu nowych miejsc pracy, gdyż nierzadko sam boryka się z trudnościami ekonomicznymi – znacznym obciążeniem fiskalnym, konkurencją. Ponadto widoczne u wielu bezrobotnych bierne zachowania nie ułatwiają działania służbom zatrudnienia. Zjawiskiem naturalnym staje się bezrobocie długotrwałe (powyżej 12 miesięcy), brak zainteresowania ofertami pracy i praca „na czarno”. W gminie Dębno ważne staje się podejmowanie (kontynuowanie) kompleksowych działań aktywizujących wobec osób bezrobotnych, zwłaszcza tych, które posiadają dużo energii i chęci do zaistnienia na rynku pracy, a więc młodzieży. Ważnym i trudnym zadaniem jest aktywizacja pracodawców, zmierzająca do „otworzenia” ich na osoby bezrobotne. Istotne jest wspieranie kobiet w zaspokajamiu ich aspiracji zawodowych i w godzeniu obowiązków rodzinnych i służbowych. Jednak nie można zapominać o osobach z grup marginalizowanych (m.in. osoby niepełnosprawne, uzależnione), które często tylko dzięki pracy mają szansę na integrację ze społeczeństwem. Sprawdzonym narzędziem jest krzewienie postaw przedsiębiorczych, które często tkwią w ludziach, ale nie do końca są wykorzystywane – wsparcie procesu samozatrudnienia, wsparcie osób zakładających własną działalność gospodarczą. Podkreślić należy wagę współpracy w tym zakresie wielu instytucji lokalnych, zarówno publicznych – Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, inne ośrodki pomocy społecznej, jak również przedsiębiorców i organizacji pozarządowych. Powyższy cel strategiczny osiągnięty zostanie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: III.1.Aktywizacja zawodowa osób młodych, III.2.Aktywizacja zawodowa dorosłych, III.3.Rozwój systemu szkoleń i kursów zawodowych dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy, III.4. Promocja przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem samo zatrudnienia. Mierniki osiągnięć: Cele operacyjne Proponowane mierniki Źródła danych Udział osób w wieku 18-24 III.1. Aktywizacja zawodowa osób lata w ogóle osób Powiatowy Urząd Pracy w bezrobotnych na terenie gminy Brzesku młodych, Udział osób w wieku 25-34 lata w ogóle osób bezrobotnych na terenie gminy III.2. Aktywizacja zawodowa dorosłych, Liczba osób bezrobotnych na Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku terenie gminy III.3. Rozwój systemu szkoleń i kursów zawodowych dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy, Liczba osób bezrobotnych z Powiatowy Urząd Pracy w terenu gminy, które ukończyły Brzesku szkolenia i kursy zawodowe III.4. Promocja przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem samozatrudnienia. Udział osób bezrobotnych z obszaru gminy w ogólnej liczbie osób bezrobotnych na terenie powiatu brzeskiego Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON na terenie gminy w GUS Bank Danych Lokalnych przeliczeniu na 1000 Powiatowy Urząd Pracy w mieszkańców Brzesku Liczba dotacji udzielonych osobom bezrobotnym na utworzenie działalności gospodarczej III.1. Cel operacyjny: Aktywizacja zawodowa osób młodych Cel strategiczny III ZMNIEJSZENIE SPOŁECZNYCH SKUTKÓW BEZROBOCIA W GMINIE I ROZWÓJ NOWYCH FORM ZATRUDNIENIA Cel operacyjny III.1 Aktywizacja zawodowa osób młodych Opis celu operacyjnego Analiza danych na temat bezrobocia w gminie Dębno wskazuje na potrzebę tworzenia systemów wsparcia dla osób młodych, które po zakończeniu edukacji są na etapie kształtowania własnego warsztatu zawodowego oraz zdobywania umiejętności. Dużą grupę osób stanowią także osoby bez stażu pracy. Udostępnienie lokalnych programów stażowych i elastycznych form pracy (zastępstwo, praca na odległość, wolontariat) w znaczny sposób mogłoby zmniejszyć liczbę osób bezrobotnych bez stażu pracy, podnosząc ich umiejętności praktyczne, a tym samym zwiększając konkurencyjność na rynku pracy. Równie ważnym kierunkiem działania jest wdrożenie lokalnego systemu doradztwa zawodowego już na szczeblu szkół gimnazjalnych. To na tym etapie dokonywane są wybory dalszej ścieżki edukacji, które nierzadko rzutują na przyszłość młodych ludzi. Niewłaściwie dokonany wybór na tym etapie (dyktowany modą, brakiem wiedzy, przypadkowością) skazuje młodzież na profesje niedostosowane do ich predyspozycji osobowościowych oraz talentów. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania III.1.1 Szkoła Powiatowy Budżet gminy, Współpraca szkół z Ponadgimnazjal Urząd Pracy fundusze terenu gminy z doradcami w Brzesku europejskie, na z zawodowymi Powiatowego terenu gminy, sponsorzy – Urzędu Pracy w Brzesku – gimnazja kapitał realizacja projektów z zakresu prywatny poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej; III.1.2 Szkoły z terenu OHP w Fundusze Tworzenie na terenie gminy gminy we europejskie Tarnowie, Dębno Szkolnych Ośrodków Kariery współpracy Urząd (SZOK) przy placówkach z doradcami Powiatowy oświatowych; zawodowymi Urząd Pracy w Brzesku III.1.3 Wdrażanie na terenie gminy Dębno programów innowacyjnych, zawierających nowatorskie podejście do problematyki zwalczania bezrobocia wśród młodzieży i wykorzystujących nowe technologie. Powiatowy Urząd Prywatni Pracy w Brzesku przedsiębiorcy, Starostwo Powiatowe w Brzesku, szkoły ponadgimnazjal ne z terenu gminy, Urząd Gminy Fundusz Pracy, fundusze europejskie III.2. Cel operacyjny: Aktywizacja zawodowa dorosłych Cel strategiczny III ZMNIEJSZENIE SPOŁECZNYCH SKUTKÓW BEZROBOCIA W GMINIE I ROZWÓJ NOWYCH FORM ZATRUDNIENIA Cel operacyjny III.2 Aktywizacja zawodowa dorosłych Opis celu operacyjnego Działania służące aktywizacji ludności w wieku produkcyjnym służą nie tylko zaspokajaniu ich aspiracji zawodowych, ale także mają na celu zmniejszanie niekorzystnych zjawisk związanych z bezrobociem. Wyrównywanie szans osób zagrożonych marginalizacją na rynku pracy powinno przynieść efekty w postaci wzrostu poziomu ich zatrudnienia oraz podwyższenia statusu społecznego i ekonomicznego. Szczególny nacisk położony jest na grupy szczególnego ryzyka (tj.: długotrwale bezrobotni, osoby zagrożone patologiami, młodzież sprawiająca trudności wychowawcze, etc.), osoby niepełnosprawne oraz kobiety. Działania realizowane w przyszłości na terenie gminy powinny koncentrować się na tworzeniu optymalnych warunków do wszechstronnego i pełnego wykształcenia zawodowego mieszkańców, podnoszenia ich mobilności zawodowej oraz świadczenia pomocy w nabywaniu odpowiednich kwalifikacji. Działania te muszą być prowadzone za pomocą różnorodnych narzędzi i instrumentów aktywizujących. Tylko wtedy będzie można dotrzeć do wszystkich grup docelowych i większości ich członków. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania III.2.1 Realizacja programów z Powiatowy Urząd Gminy Fundusz Pracy, zakresu pośrednictwa pracy i zmiany Urząd Pracy w Fundusze Starostwo kwalifikacji ludności – nawiązywanie Brzesku europejskie Powiatowe w współpracy z podobnymi podmiotami Brzesku, działającymi w szkoły regionie i poza granicami kraju; ponadgimnazja lne z terenu gminy, gimnazja, Ochotniczy Hufiec Pracy III.2.2 Powiatowy Fundusze Starostwo Wprowadzanie innowacyjnych Urząd Pracy w europejskie Powiatowe w Brzesku technologii i metod pośrednictwa Brzesku pracy; III.2.3 Urząd Gminy Fundusze Stosowanie przez doradców Powiatowy , europejskie zawodowych nowoczesnych Urząd Pracy w Starostwo (aktywnych) Brzesku Powiatowe technik poradnictwa indywidualnego i grupowego – doskonalenie warsztatu pracy; III.2.4 Aktywizacja pracodawców z terenu gminy w zakresie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Brzesku oraz osobami bezrobotnymi – akcje promocyjne; III.2.5 Organizacja spotkań integracyjnych i motywacyjnych dla kobiet poszukujących pracy; Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku Urząd Gminy lokalni przedsiębiorcy Powiatowy Urząd Gminny Pracy w Brzesku Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe Fundusz Pracy, fundusze europejskie, fundusze prywatne Fundusz Pracy, fundusze europejskie, fundusze prywatne III.3. Cel operacyjny: Rozwój systemu szkoleń i kursów zawodowych dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy Cel strategiczny III Cel operacyjny III.3 ZMNIEJSZENIE SPOŁECZNYCH SKUTKÓW BEZROBOCIA W GMINIE I ROZWÓJ NOWYCH FORM ZATRUDNIENIA Rozwój systemu szkoleń i kursów zawodowych dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy System szkoleń i kursów od wielu lat jest jednym z głównych narzędzi aktywizacji osób bezrobotnych i poszukujących pracy w naszym kraju. Udział w szkoleniach jest nie tylko źródłem nowej wiedzy i umiejętności, ale nierzadko jest formą Opis celu operacyjnego oderwania się od problemów nurtujących na co dzień osoby bezrobotne oraz stanowi forum wymiany doświadczeń przez osoby poszukujące pracy. Tematyka szkoleń powinna być odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby osób bezrobotnych i pracodawców, dlatego wymaga systematycznego monitorowania i analizy oczekiwań zainteresowanych grup. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania III.3.1. Powiatowy Urząd Gminy Fundusz Pracy, Systematyczne badanie potrzeb Urząd Pracy w w Fundusze Brzesku szkoleniowych osób bezrobotnych; Starostwo europejskie Powiatowe firmy szkoleniowodoradcze III.3.2 Powiatowy Urząd Gminy Fundusz Pracy, Promowanie kształcenia Urząd Pracy w w fundusze Brzesku ustawicznego – kontynuowanie Starostwo europejskie, organizacji kursów i szkoleń Powiatowe w fundusze doskonalących oraz firmy prywatne przekwalifikowujących dla szkoleniowopracujących i bezrobotnych doradcze mieszkańców gminy; III.4. Cel operacyjny: Promocja przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem samozatrudnienia Cel strategiczny III ZMNIEJSZENIE SPOŁECZNYCH SKUTKÓW BEZROBOCIA W GMINIE I ROZWÓJ NOWYCH FORM ZATRUDNIENIA Cel operacyjny III.4 Promocja przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem samozatrudnienia Działania kierowane do osób bezrobotnych i poszukujących pracy nie mogą ograniczać się tylko do wypłacania zasiłków i pośredniczenia w zatrudnieniu, ale także muszą uwzględniać działania służące krzewieniu wśród tych osób cech przedsiębiorczych. Cechy te często tkwią w ludziach, ale nie są do końca zidentyfikowane i wykorzystywane. Działania szkoleniowo-doradcze, wsparte narzędziami finansowymi (mikropożyczki, poręczenia kredytowe) mogą doprowadzić do wzrostu liczby małych firm w gminie. W tym celu konieczna jest konsolidacja działań wielu instytucji działających w Dębnie, na polu wspierania rozwoju sektora MSP. Dobrze przygotowany i realizowany proces samozatrudnienia jest najefektywniejszym narzędziem przeciwdziałania bezrobociu i likwidacji jego negatywnych, społecznych skutków. Jednak w dużej mierze uzależniony jest też od ogólnej koniunktury gospodarczej w kraju. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania III.4.1 Urząd Gminy Fundusz Pracy Tworzenie przyjaznych warunków Powiatowy Starostwo fundusze dla rozwoju przedsiębiorczości – Urząd Pracy w Powiatowe europejskie promocja samozatrudnienia wśród Brzesku dorosłych (kontynuacja udzielania dotacji dla zakładających własną działalność gospodarczą, etc.); III.4.2 Kontynuacja realizacji szkoleń Szkoły z terenu Urząd Gminy Budżet gminy, oraz inicjatyw edukacyjnych gminy Powiatowy Fundusz Pracy, (konkursy, zajęcia pozalekcyjne, Urząd Pracy fundusze aktywne techniki nauczania, W Brzesku europejskie, gry, etc.) w szkołach na terenie gminy, organizacje fundusze dotyczących zakładania własnej pozarządowe, prywatne działalności lokalni gospodarczej; przedsiębiorcy III.4.3 Mieszkańcy, Budżet gminy Opis celu operacyjnego Publikowanie na stronie internetowej Urzędu Gminy informatorów dla osób chcących rozpocząć działalność gospodarczą. Wydział przedsiębiorcy, Właściwy Gminy organizacje Dębno pozarządowe OBSZAR PRIORYTETOWY: PRZYJAZNA SZKOŁA IV.CEL STRATEGICZNY: PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO AKTYWNEGO I ODPOWIEDZIALNEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Uzasadnienie Niniejszy cel strategiczny wpisuje się w szeroki front zagadnień określanych ogólnym mianem wychowania obywatelskiego oraz „rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy”. Działania te w Gminie Dębno powinny być prowadzone począwszy od edukacji przedszkolnej poprzez podstawową i gimnazjalną, a skończywszy na organizacji czasu wolnego młodzieży. Ważne jest wdrożenie narzędzi, które będą umożliwiać wyrównywanie szans edukacyjnych młodych ludzi, zwłaszcza tych z rodzin biedniejszych, przygotowanie młodzieży do funkcjonowania w gospodarce globalnej, w środowisku wielonarodowym, do czego niezbędna jest znajomość języków obcych. Mając świadomość, jak ważna jest aktywność społeczności lokalnej należy czynić działania zwiększające udział mieszkańców w życiu społecznym, udział w organizacjach pozarządowych (krzewienie wolontariatu) i umożliwienie mieszkańcom realizację pomysłów z różnych sfer życia. Działania te muszą być jednak realizowane już od pierwszych lat życia społecznego młodych mieszkańców gminy. Szkoła jest ponadto instytucją odgrywającą niebagatelną rolę w wychowaniu przyszłych pokoleń. Dzięki niej wykształca się światopogląd młodych ludzi oraz ugruntowuje ich osobowość. Powyższy cel strategiczny osiągnięty zostanie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: IV.1. Wdrożenie kompleksowej oferty czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, IV.2. Rozwój funkcji opiekuńczej i wychowawczej placówek oświatowych z terenu gminy Dębno, IV.3 Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z terenu gminy, IV.4. Doposażenie szkół i placówek kulturalno-oświatowych w nowoczesne narzędzia pracy dydaktycznej. Mierniki osiągnięć: Cele operacyjne IV.1. Wdrożenie kompleksowej oferty czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, Proponowane mierniki Źródła danych Liczba konkursów, imprez Szkoły i placówki oświatowe międzyszkolnych i rozgrywek Dębińskie Centrum Kultury sportowych organizowanych przez szkoły gminne i placówki oświatowe na terenie gminy Liczba form aktywności kierowanej do dzieci i młodzieży Liczba uczestników zajęć i innych form aktywności realizowanych przez Dębińskie Centrum Kultury IV.2. Rozwój funkcji opiekuńczej i wychowawczej dębińskich placówek oświatowych, Liczba akcji informacyjnych i Szkoły i placówki oświatowe praktycznych przeprowadzonych w szkołach Poradnia PsychologicznoPedagogiczna gminnych z zakresu przeciwdziałania oraz zapobiegania zagrożeniom Liczba miejsc w stołówkach szkolnych na terenie gminy Liczba uczniów kierowanych do Poradni PsychologicznoPedagogicznej IV.3 Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z terenu gminy, Liczba uczestników zajęć Szkoły i placówki oświatowe pozalekcyjnych realizowanych Okręgowa Komisja Edukacyjna w szkołach gminnych w Tarnowie Liczba klas integracyjnych w szkołach gminnych Liczba uczniów uzyskujących stypendia: za szczególne osiągnięcia w nauce, socjalne Wyniki testu po szkole podstawowej Wyniki egzaminu gimnazjalnego Liczba woluminów w IV.4. Gminnych Doposażenie szkół i Bibliotekach Publicznych placówek kulturalnooświatowych w nowoczesne Liczba miejsc w świetlicach Gminne Biblioteki Publiczne Szkoły i placówki oświatowe narzędzia pracy dydaktycznej.szkolnych Liczba komputerów z dostępem do internetu w szkołach gminnych w przeliczeniu na liczbę uczniów IV.1. Cel operacyjny: Wdrożenie kompleksowej oferty czasu wolnego dla dzieci i młodzieży Cel strategiczny IV PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO AKTYWNEGO I ODPOWIEDZIALNEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Cel operacyjny IV.1 Wdrożenie kompleksowej oferty czasu wolnego dla dzieci i młodzieży Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży staje się dziś kluczowym wyzwaniem dla szkoły, rodziców i władz samorządowych w kontekście funkcji wychowawczej. To ze względu na stały i Opis celu „chroniczny” brak środków w polskich samorządach na zadania operacyjnego związane z budowaniem oferty czasu pozaszkolnego dla dzieci i młodzieży rosną zjawiska patologiczne i przestępcze wśród tej grupy społeczeństwa. Młodzi ludzie najczęściej nie mają możliwości realizowania własnych zainteresowań. W wyniku takiej polityki bardzo często dochodzi do kolizji młodzieży z prawem oraz zjawisk patologicznych. Sytuacja ta nie tylko w znaczący sposób pogarsza poziom bezpieczeństwa społeczności lokalnej, ale również powoduje dużo większe wydatki na bezpieczeństwo polskich samorządów. Tymczasem wydaje się, iż najlepszym rozwiązaniem jest prowadzenie atrakcyjnej i dobrze zorganizowanej oferty czasu wolnego, począwszy już od najmłodszych dzieci, kształtując w ten sposób ich światopogląd i osobowość. Uczestnictwo w kołach zainteresowań, zespołach sportowych i artystycznych, a także kołach naukowych w bardzo skuteczny sposób aktywizuje młodych ludzi, czyniąc z nich w przyszłości bardziej zaradnych i wykształconych obywateli gminy. W tym zakresie potrzebna jest współpraca wielu instytucji gminnych i opracowanie efektywnej oferty. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania IV.1.1 Urząd Gminy Budżet gminy, Rozszerzenie oferty fundusze Dębińskie organizacje zagospodarowania czasu wolnego zewnętrzne, Centrum pozarządowe młodzieży Dębińskiego Centrum sponsorzy Kultury Kultury – oferta uzupełniająca w stosunku do szkół; IV.1.2 Szkoły z terenu Urząd Gminy, Budżet gminy, Organizowanie różnorodnych gminy Dębińskie fundusze konkursów i imprez międzyszkolnych Centrum zewnętrzne, aktywizujących dzieci i młodzież; sponsorzy Kultury, organizacje pozarządowe IV.1.3 Szkoły z terenu Urząd Gminy, Budżet gminy, Organizowanie cyklicznych, gminy Dębińskie fundusze międzyszkolnych rozgrywek Centrum zewnętrzne, sportowych na terenie gminy; sponsorzy Kultury kluby sportowe z terenu gminy, organizacje pozarządowe IV.1.4 Szkoły z Budżet gminy, Inicjowanie i wspieranie grup, Dębińskie terenu fundusze zrzeszających osoby młode, celem Centrum gminy, zewnętrzne, sponsorzy zagospodarowania czasu wolnego i Kultury organizacje pozarządowe, rozwoju zainteresowań, kluby sportowe, Urząd Gminy IV.2. Cel operacyjny: Rozwój funkcji opiekuńczej i wychowawczej placówek oświatowych Cel strategiczny IV PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO AKTYWNEGO I ODPOWIEDZIALNEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Cel operacyjny IV.2 Rozwój funkcji opiekuńczej i wychowawczej dębińskich placówek oświatowych Dbałość placówek oświatowych o dzieci i młodzież pochodzącą z grup marginalizowanych i potrzebujących powinna stanowić Opis celu jedną z podstawowych zasad szeroko rozumianej funkcji operacyjnego opiekuńczej. Począwszy od dbałości o realizację obowiązku szkolnego poprzez stałą i efektywną współpracę z odpowiednimi instytucjami (np. poradnie psychologiczno-pedagogiczne), aż po bezpośrednie wsparcie rzeczowe i finansowe. Niezwykle ważnymi zadaniami w obecnych czasach jest tworzenie oryginalnych projektów pomocy dzieciom i młodzieży potrzebującej oraz poszukiwanie środków finansowych na ich realizację. Szkoły są jednym z wielu podmiotów mogących się ubiegać o środki z Europejskiego Funduszu Społecznego na podobne cele. Jednak projekty dotyczące wsparcia osób potrzebujących i zapewnienia im bezpieczeństwa powinny być przygotowywane i realizowane przez wiele podmiotów. Dzięki temu działania takie są kompleksowe i znajdują uznanie u grantodawców. Kierunki działań / zadania Instytucja koordynująca IV.2.1 Realizacja polityki dbałości o Wydział Właściwy Urzędu obowiązek szkolny w dębińskich Gminy placówkach oświatowych; Partnerzy Źródła finansowania Szkoły z tereny Budżet gminy gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe IV.2.2 Szkoły i Poradnia Budżet gminy Zacieśnianie współpracy z Poradnią przedszkola PedagogicznoPedagogiczno- Psychologiczną z terenu gminy Psychologiczn (reedukacja, a poradnictwo dla rodziców, etc.); w Brzesku IV.2.3 Szkoły z terenu Urząd Gminy Budżet gminy, Wspieranie działalności szkół gminy, Gminny organizacje sponsorzy związanej z przeciwdziałaniem Ośrodek Pomocy pozarządowe patologiom Społecznej, społecznym; Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki IV.2.4 Szkoły z terenu Urząd Gminy Budżet gminy, Wspieranie działalności stołówek gminy, Gminny sponsorzy organizacje przy placówkach oświatowych; Ośrodek Pomocy pozarządowe Społecznej, IV.2.5 Realizacja programu wsparcia Wydział Szkoły z tereny Budżet gminy dla Właściwy gminy, Gminny rodzin ubogich; Urzędu Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe IV.2.6 Wspieranie dzieci i młodzieży Starostwo Szkoły z tereny Fundusze niepełnosprawnej w kontynuowaniu Powiatowe edukacji – realizacja projektów w w Brzesku ramach specjalistycznych programów pomocowych; gminy, Gminny zewnętrzne Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe IV.2.7 Szkoły z terenu Policja, Budżet gminy Prowadzenie działań gminy Gminny zapobiegających rozwojowi patologii Ośrodek w szkołach gminnych; Pomocy Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki organizacje pozarządowe IV.2.8 Wydział Szkoły z Budżet gminy, Stopniowe wdrażanie systemu kamer Właściwy terenu fundusze monitorujących bezpieczeństwo w Urzędu Gminy gminy, Policja, zewnętrzne, szkołach; sponsorzy IV.2.9 Szkoły z terenu Policja, Budżet gminy Stałe doskonalenie umiejętności gminy Gminny nauczycieli w zakresie reagowania na Ośrodek przemoc i patologie w szkołach; Pomocy Społecznej, Urząd Gminy, Pełnomocnik Wójta ds. profilaktyki, organizacje pozarządowe IV.2.10 Zwiększenie zakresu Poradnia Szkoły z Budżet gminy i dostępności pomocy Psychologiczno- terenu gminy, Urząd psychologicznej Pedagogiczna Gminy w szkołach – poprzez m. in. w Brzesku, zwiększenie wydział liczby etatów dla specjalistów w właściwy Urzędu istniejącej Gminy Poradni i zapewnienie obecności pedagoga w każdej w placówce oświatowej na terenie gminy IV.3. Cel operacyjny: Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z terenu gminy Cel strategiczny IV Cel operacyjny IV.3 gminy Opis celu operacyjnego PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO AKTYWNEGO I ODPOWIEDZIALNEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z terenu Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci z terenu gminy kojarzyło się dawniej głównie z wyrównywaniem warunków nauki pomiędzy dziećmi z terenów wiejskich i miejskich. Obecnie ten również ma swoje problem uzasadnienie w takim kontekście, jednak w warunkach globalizacji obnażył on jeszcze inne formy. również zapewnien godnych nauki dziec Chodzi o ie warunków dla i i młodzieży niepełnosprawnej i umysłowo,szans fizycznie wyrównywanie edukacyjnych uczniów z rodzin biednych, które najczęściej nie stać na wiele niezbędnych pomocy naukowych lub kontynuowanie edukacji. Ważne jest aby nie zapominać również o osobach szczególnie uzdolnionych, które w przyszłości mogą stać się poszukiwanymi liderami życia gospodarczego i społecznego gminy. Wyrównywanie szans edukacyjnych należy rozumieć jako zestaw różnych narzędzi, takich jak: fundusze stypendialne, pomoc rzeczową, organizowanie specjalnych kół wsparcia i kół rozwijających zainteresowania, prowadzenia zespołów wyrównawczych dla osób posiadających problemy w nauce, wprowadzanie autorskich programów nauczania – dostosowanych do dzisiejszych potrzeb społecznych programy obywatelskie, z przestępczości (np. walki ą, prewencji uzależnień, przedsiębiorczości, etc.). Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy koordynująca IV.3.1 Wspieranie działań Wydział Właściwy Szkoły z terenu zmierzających Urzędu do wzmocnienia aktywnej funduszu Gminy gminy, rady stypendialnego dla dzieci i młodzieży z terenu gminy sołeckie, (fundusz dla dzieci szczególnie uzdolnionych, organizacje dla osób z rodzin ubogich); pozarządowe, lokalni Źródła finansowania Budżet gminy, fundusze europejski e, fundusze prywatne przedsiębiorcy IV.3.2 Prowadzenie efektywnej identyfikacji (monitoringu) potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych; IV.3.3 Organizacja zajęć pozalekcyjnych zgodnie ze zidentyfikowanymi potrzebami; IV.3.4 Prowadzenie przedmiotowych zajęć pozalekcyjnych dla uczniów wybitnie zdolnych; IV.3.5 Organizacja zajęć dla dzieci i młodzieży posiadającej problemy w nauce – zajęcia wyrównawcze, zespoły korekcyjno-kompensacyjne, nauczanie indywidualne, etc.; IV.3.6 Wprowadzanie do szkół autorskich programów nauczania postaw proprzedsiębiorczych, proobywatelskich i pro- europejskich; IV.3.7 Opracowanie i wdrażanie alternatywnych form edukacji przedszkolnej na terenie gminy Szkoły z terenu gminy Szkoły z terenu gminy Budżet gminy Urząd Gminy Urząd Gminy Szkoły z terenu gminy Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje pozarządowe Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Poradnia Pedagogiczno – Psychologiczna w Brzesku, organizacje pozarządowe Szkoły z terenu gminy Urząd Gminy Wydział Właściwy urzędu Gminy Placówki przedszkolne, prywatni przedsiębiorcy Szkoły z terenu gminy Budżet gminy, fundusze zewnętrzne, sponsorzy Budżet gminy, fundusze zewnętrzne, sponsorzy Budżet gminy, fundusze zewnętrzne, sponsorzy Budżet gminy, fundusze zewnętrzne, sponsorzy Budżet gminy, fundusze europejskie IV.4. Cel operacyjny Doposażenie szkół i placówek kulturalno-oświatowych w nowoczesne narzędzia pracy dydaktycznej Cel strategiczny IV PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO AKTYWNEGO I ODPOWIEDZIALNEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Cel operacyjny IV.4 Doposażenie szkół i placówek kulturalno-oświatowych w nowoczesne narzędzia pracy dydaktycznej Doposażenie szkół oraz placówek kulturalno-oświatowych jest warunkiem niezbędnym do prawidłowego pełnienia przez nie swoich funkcji. Obecna rzeczywistość nie pozwala się już ograniczać wyłącznie do tradycyjnych pomocy naukowych, wykonanych Opis celu operacyjnego niejednokrotnie przez nauczycieli lub samych uczniów. Obecna, nowoczesna szkoła musi oferować najnowsze i sprawdzone instrumenty nauczania, takie jak: sprzęt komputerowy i multimedialny, Internet, sprzęt audiowizualny, sprzęt do nauki języków obcych, etc. Tylko w ten sposób uczniowie placówek z terenu gminy Dębno będą mieli poczucie dobrze prowadzonego procesu edukacyjnego i nie będą odstawali od swoich rywali na przyszłym, konkurencyjnym rynku pracy. Jednak doposażenie szkół i placówek kulturalno-oświatowych w nowoczesne narzędzia pracy dydaktycznej to nie tylko Internet i sprzęt komputerowy, ale również doposażenie księgozbiorów bibliotek gminnych i szkolnych, remonty i rozbudowy obiektów edukacyjnych oraz ustawiczne podnoszenie kwalifikacji pedagogów. Kierunki działań / zadania Instytucja Partnerzy Źródła koordynująca finansowania IV.4.1 Wyposażenie placówek Wydział Szkoły z terenu Budżet gminy, oświatowych w profesjonalny Właściwy gminy, fundusze sprzęt do nauki języków obcych – Urzędu Gminy organizacje europejskie organizacja pozarządowe multimedialnych pracowni językowych; IV.4.2 Wydział Wyposażenie placówek Właściwy oświatowych i kulturalnych w sprzęt Urzędu Gminy audiowizualny, oprogramowanie komputerowe i pomoce interaktywne unowocześniające proces edukacyjny; Szkoły z terenu gminy, organizacje pozarządowe Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Urząd Gminy Starostwo Powiatowe w Brzesku, Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku Budżet gminy, fundusze europejskie IV.4.4 Systematyczne podnoszenie kwalifikacji nauczycieli szczególnie związanych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii informatycznych; Szkoły z terenu gminy IV.4.5 Systematyczne uzupełnianie księgozbiorów Gminnych Bibliotek Publicznych Dębińskie Centrum Kultury Urząd Gminy IV.4.6 Wyposażanie placówek oświatowych w nowoczesny sprzęt i zaplecze sportowe; Wydział Właściwy Urzędu Gminy szkoły z terenu gminy, organizacje pozarządowe Budżet gminy, fundusze europejskie, sponsorzy IV.4.7 Prowadzenie prac modernizacyjnych w placówkach oświatowych i ich otoczeniu zgodnie ze zidentyfikowanym zapotrzebowaniem; Wydział Właściwy Urzędu Gminy Szkoły z terenu gminy, organizacje pozarządowe Budżet gminy, fundusze zewnętrzne, sponsorzy Budżet gminy, budżet powiatu, fundusze europejskie Budżet gminy, fundusze europejskie, sponsorzy IV.4.8 Organizacja w szkołach świetlic dla dzieci w których zatrudnieni byliby animatorzy, psychologowie Wydział Właściwy Urzędu Gminy Szkoły z terenu gminy, Budżet gminy, fundusze zewnętrzne, sponsorzy RAMY FINANSOWE REALIZACJI STRATEGII Warunkiem skutecznej i efektywnej realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie zabezpieczenie przez gminę potrzebnych zasobów, w tym odpowiednich środków finansowych. Wysokość wydatków budżetowych na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie pomocy społecznej uzależniona jest od kondycji finansowej gminy. Na pomoc społeczną Gmina Dębno przeznaczyła w 2014 roku ponad 928.452,79 zł a w 2015 roku wydatki planowane były na poziomie 1.121.083,00 zł . Poza wskazanymi środkami budżetu gminy, źródłem finansowania Strategii będą m.in.:; - budżet państwa; - budżet powiatu brzeskiego; - projekty systemowe i konkursowe w ramach środków z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Unii Europejskiej, istotnym źródłem będą: Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 i Program Fundusz Inicjatyw Społecznych na lata 2014-2020 - prywatni sponsorzy. Projekty w ramach Strategii będą realizowane w różnych okresach czasowych: od akcji jednorazowych, poprzez działania realizowane przez kilka tygodni, miesięcy, rok, kilka lat, aż do zadań stałych. Działania będą realizowane w ramach własnych zasobów samorządu przy partnerskim udziale organizacji pozarządowych oraz instytucji i podmiotów zewnętrznych. Realizowane projekty powinny cechować się efektywnością, skutecznością i celowością.
