docHISTORIA - klasa I gimnazjum. Temat lekcji Zakres materiału
download 
Reklamacja Transkrypt
HISTORIA - klasa I gimnazjum. Temat lekcji Zakres materiału
HISTORIA - klasa I gimnazjum. Kryteria wymagań na poszczególne oceny. Temat lekcji Zakres materiału Licz ba godzi n Osiągnięcia ucznia NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄ CĄ Uczeń ma duże braki w wiadomościach wymienionych poniżej. Pod kierunkiem nauczyciela wykonuje zadania o małym stopniu trudności, nie potrafi łączyć posiadanej wiedzy w logiczną całość, jego postawa na lekcji jest bierna, jednakże podejmuje próby poszerzenia wiedzy i umiejętności. Rozdział I. Wprowadzenie do historii 2. Historia jako 1 – posługuje się pojęciami: historia, źródło historyczne, cywilizacja, nauka. archeologia – historia jako nauka – wymienia rodzaje źródeł – rodzaje źródeł historycznych i podaje ich historycznych przykłady – nauki pomocnicze Osiągnięcia ucznia – NA OCENĘ DOSTATECZNĄ Osiągnięcia ucznia NA OCENĘ DOBRĄ Uczeń ma opanowane treści wymaganena ocenę dostateczną. Wymagania na ocenę dobrą ma opanowane w stopniu dobrym, ale widoczne są niewielkie braki w jego wiedzy i umiejętnościach. Jest aktywny na lekcjach, zadania trudne wykonuje z pomocą nauczyciela, w miarę poprawnie interpretuje teksty źródłowe, potrafi samodzielnie zdobywać informacje z różnych źródeł. Osiągnięcia ucznia NA OCENĘ BARDZO DOBRĄ Uczeń ma w pełni opanowany materiał wymagany na oceny niższe niż bardzo dobra. Aktywnie uczestniczy w lekcji, przewodzi zespołowi zadaniowemu, jest krytyczny przy wykorzystaniu źródeł historycznych, uczestniczy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach i olimpiadach, podejmuje się i staranie wykonuje zadania dodatkowe, prawidłowo operuje słownictwem historycznym, zagadnienia historyczne przedstawia jako ciąg przyczynowo-skutkowy. Ponadto: – prawidłowo posługuje się pojęciami: – wymienia nauki pomocnicze – wymienia nauki pomocnicze historii historia, źródło historyczne, historii i określa przedmiot ich i określa przedmiot ich badań cywilizacja, archeologia badań – wyjaśnia, na czym polega selekcja – wymienia rodzaje źródeł – wyjaśnia, na czym polega selekcja źródeł i krytyka źródeł historycznych i podaje ich przykłady – potrafi stworzyć prosty ciąg Osiągnięci a ucznia NA OCE NĘ CEL UJĄ CĄ Uczeń posiada pełną wiedzę wynikającą z treści podstawy programowej, a jego umiejętności charakteryzują się integralnym traktowaniem procesów historycznych, dostrzega ich złożoność, potrafi dokonać samodzielnej analizy faktów, precyzyjnie wyraża swoje myśli, biegle posługuje się mapą, samodzielnie odnajduje związki przyczynowo-skutkowe. Dostrzega problemy, podejmuje próby ich samodzielnego rozwiązywania. Ciągle poszerza swoją wiedzę. Bierze udział w konkursach historycznych z bardzo dobrym skutkiem. Potrafi kierować pracą zespołu zadaniowego. historii – ciąg przyczynowoskutkowy – znaczenie pojęcia cywilizacja – praca badawcza historyka 3. Czas w dziejach ludzkości – sposoby mierzenia czasu w historii – periodyzacja dziejów – jednostki czasu – chronologia w historii – potrafi stworzyć prosty ciąg przyczynowo-skutkowy – prawidłowo posługuje się pojęciami: wiek, tysiąclecie, nasza era, przed naszą erą, milenium, chronologia, periodyzacja, epoka – potrafi zaznaczyć chronologicznie daty na osi czasu – określa na podstawie daty rocznej wiek danego wydarzenia – wymienia epoki historyczne wraz z cezurami – oblicza, ile czasu minęło od wydarzenia p.n.e. do wydarzenia w n.e. Rozdział II. Narodziny człowieka i początki cywilizacji 4. Od powstania 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: Homo sapiens, człowieka do rewolucja neolityczna, ewolucja, rewolucji neandertalczyk, neolitycznej – warunki i tryb życia – potrafi porównać koczowniczy i ludzi pierwotnych osiadły tryb życia – rewolucja – określa przyczyny rewolucji neolityczna i jej neolitycznej konsekwencje – potrafi wyjaśnić, na czym polegała rewolucja neolityczna – omawia skutki rewolucji neolitycznej – wskazuje na mapie tereny „Żyznego Półksiężyca” 5. Narodziny państwa – cywilizacja Mezopotamii – warunki naturalne Mezopotamii – kodeks Hammurabiego – osiągnięcia mieszkańców Mezopotamii 1 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: Mezopotamia, Sumerowie, Babilon, miastopaństwo, pismo klinowe, państwo, monarchia despotyczna, politeizm, rządy teokratyczne – wskazuje na mapie Mezopotamię, rzeki Eufrat i Tygrys, Babilon – określa warunki naturalne Mezopotamii i ich wpływ na życie ludności przyczynowo-skutkowy – potrafi wyjaśnić powiedzenie „Historia jest nauczycielką życia” źródeł i krytyka źródeł – podaje różne znaczenia słowa cywilizacja – wyjaśnia znaczenie źródeł w odtwarzaniu procesu historycznego – podaje różne znaczenia słowa cywilizacja – wyjaśnia znaczenie źródeł w odtwarzaniu procesu historycznego – prawidłowo posługuje się pojęciami: wiek, tysiąclecie, nasza era, przed naszą erą, milenium, chronologia, periodyzacja, epoka – potrafi zaznaczyć chronologicznie daty na osi czasu – określa na podstawie daty rocznej wiek danego wydarzenia – wymienia epoki historyczne wraz z cezurami – oblicza, ile czasu minęło od wydarzenia p.n.e. do wydarzenia w n.e. – prawidłowo posługuje się pojęciem: cezura – wyjaśnia pojęcie Anno Domini – podaje przykłady mierzenia czasu na przestrzeni dziejów i w różnych kulturach – prawidłowo posługuje się pojęciem: cezura – wyjaśnia pojęcie Anno Domini – podaje przykłady mierzenia czasu na przestrzeni dziejów i w różnych kulturach – prawidłowo posługuje się pojęciami: Homo sapiens, paleolit, neolit, rewolucja neolityczna, ewolucja, neandertalczyk, epoka brązu, epoka żelaza – potrafi porównać koczowniczy i osiadły tryb życia – określa przyczyny rewolucji neolitycznej – potrafi wyjaśnić, na czym polegała rewolucja neolityczna – omawia skutki rewolucji neolitycznej – wskazuje na mapie tereny „Żyznego Półksiężyca” – wskazuje na mapie miejsca pierwszych osad ludzkich – prawidłowo posługuje się pojęciami: Mezopotamia, Sumerowie, Babilon, miasto-państwo, pismo klinowe, państwo, monarchia despotyczna, politeizm, rządy teokratyczne – wskazuje na mapie Mezopotamię, rzeki Eufrat i Tygrys, Babilon – określa warunki naturalne Mezopotamii i ich wpływ na życie ludności – wymienia osiągnięcia Sumerów – prawidłowo posługuje się pojęciami: człowiek kromanioński, australopitek, Homo erectus, Homo habilis, mezolit – wymienia kolejne etapy ewolucji człowieka – ocenia znaczenie rolnictwa, hodowli i wytopu metali w życiu ludzi pierwotnych – prawidłowo posługuje się pojęciami: człowiek kromanioński, australopitek, Homo erectus, Homo habilis, mezolit – wyjaśnia teorię kreacjonizmu – wymienia kolejne etapy ewolucji człowieka – ocenia znaczenie rolnictwa, hodowli i wytopu metali w życiu ludzi pierwotnych – prawidłowo posługuje się pojęciami: system irygacyjny, niewola babilońska, zikkurat – wskazuje na mapie Asyrię – potrafi wymienić państwo istniejące obecnie na terenie Mezopotamii – ocenia znaczenie wynalezienia pisma dla rozwoju cywilizacji – prawidłowo posługuje się pojęciami: system irygacyjny, niewola babilońska, zikkurat – wskazuje na mapie Asyrię – potrafi wymienić państwo istniejące obecnie na terenie Mezopotamii – ocenia znaczenie wynalezienia pisma dla rozwoju cywilizacji – opowiada epos o Gilgameszu – wymienia osiągnięcia Sumerów – wyjaśnia, na czym polegała zasada „oko za oko, ząb za ząb” 6. Osiągnięcia cywilizacyjne starożytnych Egipcjan – rola Nilu w gospodarce Egiptu – organizacja państwa faraonów – wierzenia Egipcjan – osiągnięcia cywilizacyjne 1 8. Izraelici i ich religia – judaizm – dzieje narodu żydowskiego do momentu przybycia do Palestyny – judaizm 1 – wyjaśnia, na czym polegała zasada „oko za oko, ząb za ząb” – wyjaśnia, na czym polegała nierówność prawa zawartego w kodeksie – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: pojęciami: faraon, piramidy, mumia faraon, piramidy, mumia – wskazuje na mapie Egipt, Deltę – wskazuje na mapie Egipt, Deltę Nilu Nilu – omawia położenie geograficzne – omawia położenie geograficzne Egiptu Egiptu – określa rolę rzeki dla powstania – określa rolę rzeki dla powstania państwa egipskiego państwa egipskiego – wymienia głównych bogów Egiptu – wymienia osiągnięcia Egipcjan z – wymienia osiągnięcia Egipcjan z zakresu nauki, architektury, sztuki zakresu nauki, architektury, sztuki – charakteryzuje społeczeństwo – charakteryzuje społeczeństwo egipskie egipskie – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: pojęciami: Biblia, Stary Testament, Biblia, Stary Testament, Tora, Tora, synagoga, monoteizm, synagoga, monoteizm, judaizm, judaizm, dekalog, mesjasz, prorok, dekalog, mesjasz, prorok, Arka Arka Przymierza Przymierza – omawia krótko działalność – omawia krótko działalność Mojżesza Mojżesza – wskazuje na mapie Palestynę, Jordan – określa położenie geograficzne – wskazuje na mapie Palestynę, Jordan Palestyny i jego wpływ na warunki życia ludności – określa położenie geograficzne Palestyny 1 10. Sprawdzian wiadomości Rozdział III: Cywilizacja Hellenów 11. U źródeł 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: kultura minojska, cywilizacji kultura mykeńska, alfabet grecki, helleńskiej kolonizacja – kultura minojska – wskazuje na mapie: Półwysep – kultura mykeńska – warunki naturalne Bałkański, półwysep Peloponez, Morze Jońskie, Morze Egejskie, – Iliada i Odyseja – prawidłowo posługuje się pojęciami: kultura minojska, kultura mykeńska, alfabet grecki, kolonizacja – wskazuje na mapie: Półwysep Bałkański, półwysep Peloponez, Morze Jońskie, Morze Egejskie, Morze Śródziemne, Ateny, Spartę – prawidłowo posługuje się pojęciami: mumifikacja, sarkofag – wyjaśnia znaczenie religii w życiu Egipcjan – samodzielnie interpretuje źródła historyczne – rozpoznaje zabytki starożytnego Egiptu – prawidłowo posługuje się pojęciami: mumifikacja, sarkofag – wyjaśnia znaczenie religii w życiu Egipcjan – samodzielnie interpretuje źródła historyczne – rozpoznaje zabytki starożytnego Egiptu – prawidłowo posługuje się pojęciami: szabat, Talmud, naród wybrany, diaspora, antysemityzm – omawia krótko działalność Abrahama, Dawida, Salomona – zna główne założenia judaizmu – wyjaśnia zwroty: plagi egipskie, hiobowe wieści, manna z nieba, zamienić się w słup soli, pójść na łono Abrahama – prawidłowo posługuje się pojęciami: szabat, Talmud, naród wybrany, diaspora, antysemityzm – omawia krótko działalność Abrahama, Dawida, Salomona – zna główne założenia judaizmu – porównuje Dekalog z wyznaniami zmarłego na sądzie Ozyrysa – wyjaśnia zwroty: plagi egipskie, hiobowe wieści, manna z nieba, zamienić się w słup soli, pójść na łono Abrahama – prawidłowo posługuje się pojęciami: pismo linearne A, pismo linearne B – wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej, Knossos – określa wpływ kultury minojskiej i mykeńskiej na życie Greków – prawidłowo posługuje się pojęciami: pismo linearne A, pismo linearne B – wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej, Knossos – określa wpływ kultury minojskiej i mykeńskiej na życie Greków – wymienia zabytki kultury minojskiej Morze Śródziemne, Ateny, Spartę – omawia warunki naturalne Grecji i ich wpływ na zajęcia ludności – omawia warunki naturalne Grecji i – zauważa różnice między życiem ich wpływ na zajęcia ludności ludów Starożytnego Wschodu a – podaje przyczyny i skutki życiem Greków kolonizacji greckiej – wie kto jest autorem Iliady i Odysei – podaje przyczyny i skutki kolonizacji greckiej – opowiada, o czym mówią Iliada i Odyseja i podaje autora tych dzieł – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: pojęciami: polis, obywatel, agora, polis, obywatel, agora, igrzyska, igrzyska, monarchia monarchia – podaje przyczyny powstania polis – podaje przyczyny powstania polis – wymienia różnice w życiu kobiet i – porównuje igrzyska starożytne i mężczyzn w starożytnej Grecji współczesne – wymienia różnice w życiu kobiet i tworzy kilku zdaniowy mężczyzn w starożytnej Grecji opis dnia codziennego mieszkańca starożytnej Grecji tworzy kilku zdaniowy opis dnia codziennego mieszkańca zna datę pierwszych starożytnej Grecji igrzysk zna datę pierwszych igrzysk – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: zgromadzenie ludowe, demokracja pojęciami: zgromadzenie ludowe, – omawia działalność Peryklesa demokracja – omawia działalność Peryklesa omawia najważniejsze – omawia najważniejsze zasady zasady demokracji demokracji zna przekrój społeczny Aten z ok. V w. p.n.e. – interpretuje prosty tekst źródłowy – wymienia zabytki kultury minojskiej – na osi czasu zaznacza okres rozkwitu kultur minojskiej, mykeńskiej i wielkiej kolonizacji – wyjaśnia genezę tytułu Iliada oraz okoliczności powstania dzieł Homera – ocenia rolę alfabetu greckiego dla rozwoju kultury europejskiej – na osi czasu zaznacza okres rozkwitu kultur minojskiej, mykeńskiej i wielkiej kolonizacji – wyjaśnia genezę tytułu Iliada oraz okoliczności powstania dzieł Homera – prawidłowo posługuje się pojęciami: Hellada, Hellenowie, oligarchia, uzurpacja, olimpiada, gimnazjon – omawia formy sprawowania władzy w polis – prawidłowo posługuje się pojęciami: Hellada, Hellenowie, oligarchia, uzurpacja, olimpiada, gimnazjon – omawia formy sprawowania władzy w polis – porównuje szkołę grecką i współczesną – prawidłowo posługuje się pojęciami: ostracyzm, strateg, rada pięciuset, zasada kolegialności, archont – omawia działalność Klejstenesa – omawia różnice między poszczególnymi formami rządów – dowodzi wyższości demokracji nad innymi formami ustrojowymi – przedstawia etapy drogi Aten do demokracji – wskazuje wady demokracji – prawidłowo posługuje się pojęciami: geruzja, efor, heloci – wyjaśnia rolę wychowania spartańskiego w funkcjonowaniu państwa – charakteryzuje system sprawowania władzy w państwie – porównuje ustrój Sparty i Aten – dokonuje analizy tekstu źródłowego – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: ostracyzm, strateg, rada pięciuset, zasada kolegialności, archont – omawia działalność Klejstenesa – omawia różnice między poszczególnymi formami rządów – dowodzi wyższości demokracji nad innymi formami ustrojowymi – przedstawia etapy drogi Aten do demokracji – porównuje ustrój demokracji ateńskiej z demokracją naszego państwa wskazuje wady demokracji wie kim była Temida i jak jest przedstawiana – prawidłowo posługuje się pojęciami: geruzja, efor, heloci, ksenofobia – wyjaśnia rolę wychowania spartańskiego w funkcjonowaniu państwa – charakteryzuje system sprawowania władzy w państwie – porównuje ustrój Sparty i Aten – dokonuje analizy tekstu źródłowego 12. Jak żyli starożytni Grecy? – polis – życie codzienne Greków 1 13. Demokracja ateńska. – droga Aten do demokracji – instytucje demokratycznych Aten 1 14. Ustrój polityczny Sparty – wychowanie spartańskie 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: wychowanie spartańskie, – charakteryzuje i ocenia wychowanie spartańskie – pokazuje na mapie Spartę i określa jej położenie – prawidłowo posługuje się pojęciami: wychowanie spartańskie, wypowiedź lakoniczna – charakteryzuje i ocenia wychowanie spartańskie pokazuje na mapie Spartę i określa jej położenie zna przekrój społeczny Sparty z ok. V w. p.n.e. 15. Wojny Hellenów 1 – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: – prawidłowo posługuje się pojęciami: o niepodległość i o dominację w Helladzie – wojny greckoperskie – wojna peloponeska pojęciami: hoplita, falanga – wskazuje na mapie: Maraton, Termopile, Salaminę – potrafi dopasować dowódców: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa do bitew pod Maratonem, Termopilami, Salaminą – na osi czasu umieszcza w kolejności chronologicznej daty bitew z Persami – podaje przyczyny i skutki wojny peloponeskiej – wymienia strony konfliktu hoplita, falanga – wskazuje na mapie: zasięg imperium perskiego w V w. p.n.e., Maraton, Termopile, Salaminę – potrafi dopasować dowódców: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa do bitew pod Maratonem, Termopilami, Salaminą – na osi czasu umieszcza w kolejności chronologicznej daty bitew z Persami (490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e.) – podaje przyczyny wojny peloponeskiej – wymienia strony konfliktu – podaje skutki wojny peloponeskiej – prawidłowo posługuje się pojęciami: politeizm, wyrocznia, bogowie olimpijscy, mit, heros – opowiada, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów – wymienia głównych bogów greckich i ich dziedziny – pokazuje na mapie Olimp – wymienia różnice między wierzeniami Żydów i Greków 16. Religia Greków – główne zasady religii greckiej – obrzędy – mitologia 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: politeizm, wyrocznia, bogowie olimpijscy, mit, heros – opowiada, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów – wymienia głównych bogów greckich – pokazuje na mapie Olimp 17. Filozofia – nowe spojrzenie na świat – czym zajmuje się filozofia? – najwięksi filozofowie 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: filozofia, filozof – potrafi wymienić greckich filozofów: Sokratesa, Arystotelesa, Platona – określa miejsce narodzin filozofii – określa przedmiot badań filozofii – prawidłowo posługuje się pojęciami: filozofia, filozof – omawia działalność Sokratesa, Arystotelesa, Platona – wskazuje na mapie Milet – określa miejsce narodzin filozofii – określa przedmiot badań filozofii 18. Osiągnięcia starożytnych Greków w dziedzinie kultury, nauki i ich znaczenie dla rozwoju cywilizacji europejskiej – architektura – sztuka – teatr 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: akropol, Partenon, sztuka helleńska, sztuka antyczna, tragedia, komedia, dramat – charakteryzuje styl: dorycki, joński, koryncki – przedstawia Fidiasza jako rzeźbiarza greckiego – przedstawia Sofoklesa jako autora tragedii, podaje tytuł jego dzieła – prawidłowo posługuje się pojęciami: akropol, Partenon, sztuka helleńska, sztuka antyczna, tragedia, komedia, dramat – charakteryzuje styl: dorycki, joński, koryncki – przedstawia Fidiasza jako rzeźbiarza greckiego i wymienia jego dzieła – przedstawia Sofoklesa jako autora tragedii, podaje tytuł jego dzieła pojęciami: triera, wojna peloponeska, związek koryncki, Związek Morski – wymienia dowódców wojsk perskich Dariusza i Kserksesa – omawia przyczyny i konsekwencje wojen grecko-perskich – ocenia wojnę peloponeską i jej konsekwencje dla Greków triera, wojna peloponeska, związek koryncki, Związek Morski – wymienia dowódców wojsk perskich Dariusza i Kserksesa – omawia przyczyny i konsekwencje wojen grecko-perskich – ocenia wojnę peloponeską i jej konsekwencje dla Greków – prawidłowo posługuje się pojęciami: antropomorfizm, pytyjska odpowiedź – pokazuje na mapie Delfy – podaje podobieństwa występujące między wiarą mieszkańców Grecji, Egiptu, Mezopotamii – wyjaśnia rolę religii w utrwalaniu więzi między Grekami – analizuje źródła pisane i ikonograficzne – prawidłowo posługuje się pojęciami: jońska filozofia przyrody, cynicy, stoicy, epikurejczycy, etyka – omawia działalność Talesa z Miletu, Heraklita, Demokryta – na podstawie mapy podaje miejsca działalności filozofów – udowadnia, że filozofia jest istotnym elementem europejskiego dziedzictwa kulturowego – analizuje tekst źródłowy – prawidłowo posługuje się pojęciami: kanon, okresy archaiczny, klasyczny i hellenistyczny – wymienia rzeźbiarzy: Polikleta, Myrona i ich dzieła – omawia wkład Greków w rozwój cywilizacji śródziemnomorskiej i europejskiej – prawidłowo posługuje się pojęciami: antropomorfizm, pytyjska odpowiedź, misteria – pokazuje na mapie Delfy – podaje podobieństwa występujące między wiarą mieszkańców Grecji, Egiptu, Mezopotamii – wyjaśnia rolę religii w utrwalaniu więzi między Grekami – analizuje źródła pisane i ikonograficzne – prawidłowo posługuje się pojęciami: jońska filozofia przyrody, cynicy, stoicy, epikurejczycy, etyka – omawia działalność Talesa z Miletu, Heraklita, Demokryta – na podstawie mapy podaje miejsca działalności filozofów – udowadnia, że filozofia jest istotnym elementem europejskiego dziedzictwa kulturowego – analizuje tekst źródłowy – prawidłowo posługuje się pojęciami: kanon, styl czarnofigurowy, czerwonofigurowy, okresy archaiczny, klasyczny i hellenistyczny – wymienia rzeźbiarzy: Polikleta, Myrona i ich dzieła – omawia wkład Greków w rozwój cywilizacji śródziemnomorskiej i europejskiej – ceramika – historiografia – nauka 19. Narodziny i upadek imperium Aleksandra Wielkiego – polityka podbojów Filipa II i Aleksandra Wielkiego – narodziny kultury hellenistycznej 1 – wymienia zabytki architektury i kultury greckiej – określa przedmiot działalności Hipokratesa – prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia, imperium, kultura hellenistyczna – lokalizuje na mapie Macedonię i zasięg podbojów Aleksandra Wielkiego – omawia na podstawie mapy trasę podbojów Aleksandra Wielkiego 20. Powtórzenie 1 wiadomości – Grecja starożytna. 21. Sprawdzian 1 wiadomości – cywilizacja Hellenów. Rozdział IV: Cywilizacja Rzymian 22. Narodziny 1 – prawidłowo posługuje się Rzymu pojęciami: patrycjusze, plebejusze, – warunki republika, Italia – wymienia Remusa, Romulusa i geograficzne – legendarne początki Eneasza jako legendarnych Rzymu założycieli Rzymu – Etruskowie w Italii – wskazuje na mapie Półwysep – bogowie Rzymu Apeniński, rzekę Tyber – zaznacza na osi czasu datę założenia Rzymu i określa wiek tego wydarzenia – omawia wpływ środowiska na życie ludzi – wymienia ważniejszych bogów rzymskich – charakteryzuje religię Rzymu – wymienia przyczyny ekspansji Rzymu 23. Przemiany ustrojowe – Rzym republiką – monarchia w starożytnym Rzymie 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia, republika, senat, dyktatura, trybun ludowy, zgromadzenie ludowe, prawo weta, niewolnik, gladiator – charakteryzuje ustrój republiki – wymienia zabytki architektury i kultury greckiej – określa przedmiot działalności Tukidydesa, Hipokratesa, Herodota – prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia, imperium, kultura hellenistyczna – lokalizuje na mapie Macedonię i zasięg podbojów Aleksandra Wielkiego – omawia na podstawie mapy trasę podbojów Aleksandra Wielkiego – wyjaśnia konsekwencje polityki Aleksandra Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: patrycjusze, plebejusze, republika, Italia – wymienia Remusa, Romulusa i Eneasza jako legendarnych założycieli Rzymu – wskazuje na mapie Półwysep Apeniński, rzekę Tyber – opowiada legendę o powstaniu Rzymu – zaznacza na osi czasu datę założenia Rzymu i określa wiek tego wydarzenia – omawia wpływ środowiska na życie ludzi – wymienia ważniejszych bogów rzymskich i ich dziedziny – charakteryzuje religię Rzymu – wymienia przyczyny ekspansji Rzymu – prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia, republika, senat, dyktatura, trybun ludowy, zgromadzenie ludowe, prawo weta, niewolnik, gladiator – charakteryzuje ustrój republiki dostrzega elementy kultury greckiej obecne we współczesności – prawidłowo posługuje się pojęciami: państwa hellenistyczne, węzeł gordyjski – wyjaśnia motywy poczynań Aleksandra Wielkiego – ocenia jego stosunek do ludów podbitych – charakteryzuje kulturę hellenistyczną i podaje jej przykłady dostrzega elementy kultury greckiej obecne we współczesności wymienia najwybitniejszych dramatopisarzy – prawidłowo posługuje się pojęciami: państwa hellenistyczne, węzeł gordyjski – wyjaśnia motywy poczynań Aleksandra Wielkiego – ocenia jego stosunek do ludów podbitych – wyjaśnia genezę monarchii hellenistycznych – charakteryzuje kulturę hellenistyczną i podaje jej przykłady – prawidłowo posługuje się pojęciami: Lacjum, Latynowie, Etruskowie, Italikowie – określa rolę Etrusków w rozwoju cywilizacji Półwyspu Apenińskiego – na podstawie mapy omawia proces podboju Italii – prawidłowo posługuje się pojęciami: Lacjum, Latynowie, Etruskowie, Italikowie – określa rolę Etrusków w rozwoju cywilizacji Półwyspu Apenińskiego – wyjaśnia związek między ekspansją terytorialną a zmianami społecznymi – na podstawie mapy omawia proces podboju Italii – prawidłowo posługuje się pojęciami: kolegialność, cenzor, pretor, proletariusz, latyfundia – opisuje przemiany ustrojowe w Rzymie od V do I w. p.n.e. – wyjaśnia zasadę kolegialności – prawidłowo posługuje się pojęciami: kolegialność, cenzor, pretor, proletariusz, latyfundia – opisuje przemiany ustrojowe w Rzymie od V do I w. p.n.e. – wyjaśnia zasadę kolegialności – ustrój polityczny w okresie republiki – struktura społeczna – powstanie Spartakusa rzymskiej – wymienia najważniejszych urzędników w republice – wyjaśnia przyczyny konfliktów społecznych w czasach republiki – zaznacza na osi czasu okres monarchii i okres republiki, powstanie Spartakusa – wymienia przyczyny powstania niewolników 24. Imperium rzymskie i upadek republiki – osiągnięcia Fenicjan – wojny punickie – armia rzymska – podboje Rzymu w okresie republiki 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: legion, wojny punickie, Kartagina, Galia, Imperium Romanum, imperium – wie kim byli Fenicjanie – na podstawie tekstu źródłowego charakteryzuje armię rzymską – omawia działalność Juliusza Cezara, Hannibala – wymienia przyczyny upadku republiki – wymienia przyczyny wojen punickich – na osi czasu zaznacza daty wojen punickich 264–146 p.n.e. 25. Cesarstwo Rzymskie – powstanie cesarstwa – podboje w okresie cesarstwa – romanizacja 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: pryncypat, dominat, romanizacja, urbanizacja – omawia działalność Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta – w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa – na podstawie tekstu źródłowego wymienia przyczyny upadku republiki 26. Znaczenie Rzymian dla rozwoju cywilizacji europejskiej – kultura i sztuka – architektura 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: Forum Romanum, akwedukt, termy, romanizacja, amfiteatr, łuk triumfalny, kopuła, prawo, kodeks – wymienia głównych twórców i ich rzymskiej – wymienia najważniejszych urzędników w republice – na podstawie tekstu źródłowego charakteryzuje kompetencje senatu – wyjaśnia przyczyny konfliktów społecznych w czasach republiki – zaznacza na osi czasu okres monarchii i okres republiki, powstanie Spartakusa – wymienia przyczyny powstania niewolników – prawidłowo posługuje się pojęciami: legion, wojny punickie, Kartagina, Galia, Imperium Romanum, imperium – opisuje rolę Fenicjan w starożytnym świecie – na podstawie tekstu źródłowego charakteryzuje armię rzymską – w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie republiki – omawia działalność Juliusza Cezara, Hannibala – wymienia przyczyny upadku republiki – wymienia przyczyny wojen punickich – na osi czasu zaznacza daty wojen punickich 264–146 p.n.e. – prawidłowo posługuje się pojęciami: imperator, pryncypat, dominat, romanizacja, urbanizacja – omawia działalność Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta – w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa – na podstawie tekstu źródłowego opisuje działalność Oktawiana Augusta – wymienia przyczyny upadku republiki – prawidłowo posługuje się pojęciami: Forum Romanum, akwedukt, termy, romanizacja, amfiteatr, łuk triumfalny, kopuła, Panteon, prawo, kodeks – wymienia głównych twórców i ich – analizuje schemat ustrojowy republiki rzymskiej – wyjaśnia znaczenie powiedzenia „Chleba i igrzysk” – na podstawie tekstu źródłowego ocenia postępowanie właściciela niewolników – ocenia skutki powstania niewolników dla państwa rzymskiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: kohorta, prowincja, manipuł, triumwirat, weteran – opisuje powstanie Imperium Romanum – prawidłowo posługuje się pojęciem idy marcowe – omawia działalność Marka Antoniusza, Dioklecjana – ocenia politykę Rzymian wobec podbitej ludności – wymienia skutki romanizacji prowincji – omawia przemiany w społeczeństwie rzymskim w okresie cesarstwa – porównuje zakres władzy cesarskiej w okresie pryncypatu i dominatu – prawidłowo posługuje się pojęciami: portyk, prawo dwunastu tablic, kalendarz juliański – wymienia głównych twórców i ich dzieła: Owidiusza, Liwiusza – analizuje schemat ustrojowy republiki rzymskiej – wyjaśnia znaczenie powiedzenia „Chleba i igrzysk” – na podstawie tekstu źródłowego ocenia postępowanie właściciela niewolników – wyjaśnia rolę niewolników w gospodarce państwa – ocenia skutki powstania niewolników dla państwa rzymskiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: kohorta, prowincja, manipuł, triumwirat, weteran – opisuje powstanie Imperium Romanum – omawia działalność Pompejusza, Marka Krassusa – prawidłowo posługuje się pojęciem idy marcowe – omawia działalność Marka Antoniusza, Dioklecjana – ocenia politykę Rzymian wobec podbitej ludności – wyjaśnia konsekwencje romanizacji prowincji – omawia przemiany w społeczeństwie rzymskim w okresie cesarstwa – porównuje zakres władzy cesarskiej w okresie pryncypatu i dominatu – prawidłowo posługuje się pojęciami: portyk, prawo dwunastu tablic, kalendarz juliański, Circus Maximus – wymienia głównych twórców i ich dzieła: Owidiusza, Liwiusza – prawodawstwo – technika dzieła: Wergiliusza, Horacego, Cycerona, Tacyta, Cezara, Senekę – wymienia osiągnięcia techniczne Rzymian – analizuje tekst źródłowy – wyjaśnia związek między kulturą Greków i Rzymian 27. Narodziny i rozwój chrześcijaństwa – panowanie rzymskie w Palestynie – chrześcijaństwo religią panującą 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: Ewangelia, apostoł, chrześcijaństwo, papież, biskup, edykt mediolański, Nowy Testament, herezja – na podstawie tekstu źródłowego podaje przyczyny prześladowań chrześcijan – omawia zasady religii chrześcijańskiej – omawia rolę Jezusa w procesie narodzin chrześcijaństwa – podaje i zaznacza na osi czasu daty: 1 r. n.e., 313 r. n.e., 381 r. n.e. – omawia działalność Jezusa, Herodota, Teodozjusza Wielkiego 28. Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskieg o – kryzys cesarstwa – podział cesarstwa – upadek cesarstwa zachodniego 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: barbarzyńca, wędrówki ludów, Cesarstwo Wschodniorzymskie, Zachodniorzymskie, Bizancjum, – wymienia przyczyny upadku Imperium Rzymskiego na podstawie tekstu źródłowego – wymienia plemiona, które najechały imperium – wskazuje na mapie Konstantynopol, Cesarstwo Zachodniorzymskie, Cesarstwo Wschodniorzymskie – zna postacie Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza – na osi czasu zaznacza datę podziału cesarstwa rzymskiego – 395 r. n.e. 29. Powtórzenie wiadomości - Rzym starożytny. 1 – wyjaśnia zasady prawa rzymskiego – wyjaśnia zasady prawa rzymskiego – na podstawie źródeł – ocenia rolę prawa rzymskiego dla ikonograficznych charakteryzuje kultury europejskiej architekturę rzymską – na podstawie źródeł – wyjaśnia wpływ kultury helleńskiej ikonograficznych charakteryzuje na kulturę rzymską architekturę rzymską – wyjaśnia wpływ kultury helleńskiej na kulturę rzymską – prawidłowo posługuje się pojęciami: – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: Ewangelia, apostoł, chrześcijaństwo, pojęciami: katakumby, sobór, katakumby, sobór, dogmat, synod papież, biskup, edykt mediolański, dogmat – wskazuje na mapie zasięg Nowy Testament, herezja – porównuje chrześcijaństwo z chrześcijaństwa w IV w. n.e. – wskazuje na mapie Palestynę judaizmem i kultami Wschodu – porównuje chrześcijaństwo z – na podstawie tekstu źródłowego – wyjaśnia, w jaki sposób judaizmem i kultami Wschodu podaje przyczyny prześladowań chrześcijaństwo stało się religią – wyjaśnia, w jaki sposób chrześcijan panującą w Rzymie chrześcijaństwo stało się religią – określa konsekwencje panującą w Rzymie – omawia zasady religii rozpowszechnienia się chrześcijańskiej – określa konsekwencje chrześcijaństwa dla Kościoła i – omawia rolę Jezusa w procesie rozpowszechnienia się cesarstwa narodzin chrześcijaństwa chrześcijaństwa dla Kościoła i – dostrzega rolę apostołów w cesarstwa – omawia działalność Nerona, umacnianiu chrześcijaństwa Dioklecjana omawia działalność – podaje i zaznacza na osi czasu daty: 1 Nerona, Dioklecjana r. n.e., 313 r. n.e., 381 r. n.e. zna symbole pierwszych – omawia działalność Jezusa, Herodota, chrześcijan Teodozjusza Wielkiego, Konstantyna Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: barbarzyńca, wędrówki ludów, pojęciami: latyfundium, insygnia, latyfundium, insygnia, języki Cesarstwo Wschodniorzymskie, języki romańskie romańskie Zachodniorzymskie, Bizancjum, – określa przyczyny podziału – określa przyczyny podziału wandalizm Imperium Rzymskiego Imperium Rzymskiego – wymienia przyczyny upadku – ocenia skutki najazdu – ocenia skutki najazdu barbarzyńców Imperium Rzymskiego barbarzyńców na Rzym na Rzym – wskazuje na mapie trasy wędrówki – wskazuje na mapie trasy wędrówki – wymienia plemiona, które najechały imperium ludów ludów – na podstawie tekstu źródłowego – opisuje relacje Rzymian z – wskazuje na mapie Konstantynopol, Cesarstwo Zachodniorzymskie, opisuje relacje Rzymian z barbarzyńcami barbarzyńcami Cesarstwo Wschodniorzymskie na osi czasu zaznacza datę – omawia działalność Konstantyna na osi czasu zaznacza powstania Bizancjum – 330 r. n.e. Wielkiego, Teodozjusza datę powstania Bizancjum – 330 zna daty 395 r., 476 r. – na osi czasu zaznacza datę podziału r. n.e. cesarstwa rzymskiego – 395 r. n.e. zna daty 395 r., 476 r. dzieła: Wergiliusza, Horacego, Cycerona, Tacyta, Cezara, Senekę – wymienia osiągnięcia techniczne Rzymian – analizuje tekst źródłowy – wyjaśnia związek między kulturą Greków i Rzymian 30. Sprawdzian 1 wiadomości – Cywilizacja Rzymian. Rozdział: Wczesne średniowiecze 31. Cesarstwo 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: schizma, prawosławie, Bizantyńskie i ikona, fresk, mozaika prawosławie – dzieje polityczne – wskazuje na mapie Bizancjum Konstantynopol, Bizancjum – kultura i sztuka – wymienia osiągnięcia Bizancjum w Bizancjum dziedzinie kultury i sztuki – schizma wschodnia – charakteryzuje religię prawosławną – podaje znaczenie dat: 1054 r., 1454 r. zaznacza daty na osi czasu wie kim był cesarz Justynian 32. Arabowie – narodziny i rozwój islamu – dzieje Arabów przed Mahometem – działalność Mahometa – zasady islamu – podboje Arabów – osiągnięcia, kultura i sztuka Arabów 1 33. Podsumowanie wiadomości z epoki starożytność – sprawdzian semestralny. 34. Monarchia Karolingów 1 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: schizma, prawosławie, ikona, fresk, mozaika – wskazuje na mapie Konstantynopol, Bizancjum – wyjaśnia, dlaczego Bizancjum przetrwało tysiąc lat dłużej niż Cesarstwo Zachodniorzymskie – wymienia osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i sztuki – charakteryzuje religię prawosławną – podaje znaczenie dat: 1054 r., 1454 r. zaznacza daty na osi czas wie kim był cesarz Justynian – prawidłowo posługuje się pojęciami: patriarcha, ikonostas – określa przyczyny schizmy wschodniej – omawia różnice między Kościołem rzymskokatolickim a prawosławnym – porównuje kulturę zachodniorzymską i bizantyńską omawia działalność Justyniana I – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury bizantyńskiej – prawidłowo posługuje się pojęciami: islam, Koran, jałmużna, muzułmanin, meczet – omawia działalność Mahometa – podaje rok 622 jako początek islamu i zaznacza tę datę na osi czasu – wskazuje na mapie Półwysep Arabski, Mekkę, Medynę – wymienia podstawowe zasady islamu – wymienia kilka osiągnięć naukowych Arabów – prawidłowo posługuje się pojęciami: islam, Koran, jałmużna, muzułmanin, meczet – omawia działalność Mahometa – podaje rok 622 jako początek islamu – zaznacza tę datę na osi czasu – wskazuje na mapie Półwysep Arabski, Mekkę, Medynę – wymienia podstawowe zasady islamu – na podstawie mapy omawia ekspansję islamu – wymienia cechy charakterystyczne dla sztuki arabskiej – wymienia kilka osiągnięć naukowych Arabów – prawidłowo posługuje się pojęciami: kalif, teokracja, Beduini, minaret, zakat, ramadan – wyjaśnia znaczenie Mekki i Medyny dla współczesnych wyznawców islamu – dostrzega podobieństwa i różnice między islamem a innymi religiami monoteistycznymi – ocenia cywilizacyjną rolę islamu – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury arabskiej – prawidłowo posługuje się pojęciami: Karolingowie, – prawidłowo posługuje się pojęciami: Karolingowie, koronacja, dziesięcina – prawidłowo posługuje się pojęciami: majordom, kapitularz – prawidłowo posługuje się pojęciami: patriarcha, ikonostas – określa przyczyny schizmy wschodniej – omawia różnice między Kościołem rzymskokatolickim a prawosławnym – porównuje kulturę zachodniorzymską i bizantyńską omawia działalność Justyniana I rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury bizantyńskiej zna rolę jaką dla średniowiecznej Europy odgrywała świątynia Mądrości Bożej (na podstawie tekstu źródłowego) – prawidłowo posługuje się pojęciami: kalif, teokracja, Beduini, minaret, zakat,ramadan, szyici, sunnici, arabeska – wyjaśnia znaczenie Mekki i Medyny dla współczesnych wyznawców islamu – dostrzega podobieństwa i różnice między islamem a innymi religiami monoteistycznymi – ocenia cywilizacyjną rolę islamu – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury arabskiej potrafi wymienić kilka współczesnych państw arabskich – prawidłowo posługuje się pojęciami: majordom, kapitularz – powstanie i rozwój państwa frankijskiego – renesans karoliński 35. Nowe państwa w Europie Zachodniej – odnowienie cesarstwa – wyprawy Normanów 36. Państwo Mieszka I. – plemiona na ziemiach polskich – chrzest Polski i jego znaczenie – organizacja państwa Mieszka I 1 1 koronacja – wyjaśnia rolę państwa Franków i Karola Wielkiego w kształtowaniu oblicza politycznego i kulturalnego Europy – wymienia postanowienia traktatu w Verdun – lokalizuje na mapie terytorium państwa Karola Wielkiego, państwa powstałe po traktacie w Verdun – podaje datę traktatu w Verdun i koronacji Karola Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: Rzesza Niemiecka, Wikingowie, traktat w Verdun – wyjaśnia konsekwencje rozpadu monarchii Karola Wielkiego – wyjaśnia, kim byli Otton I, Otton III, Wilhelm Zdobywca – wyjaśnia, kim byli Normanowie – wymienia konsekwencje najazdów Normanów – omawia działalność Karola Wielkiego – wyjaśnia rolę państwa Franków w kształtowaniu oblicza politycznego i kulturalnego Europy – wymienia postanowienia traktatu w Verdun – lokalizuje na mapie terytorium państwa Karola Wielkiego, państwa powstałe po traktacie w Verdun – podaje datę traktatu w Verdun i koronacji Karola Wielkiego – omawia działalność Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Małego – wyjaśnia rolę prawa w funkcjonowaniu państwa – ocenia dokonania Karola Wielkiego – charakteryzuje renesans karoliński – omawia działalność Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Małego – wyjaśnia rolę prawa w funkcjonowaniu państwa – ocenia dokonania Karola Wielkiego – charakteryzuje renesans karoliński – wymienia główne zabytki tego okresu – prawidłowo posługuje się pojęciami: Rzesza Niemiecka, Wikingowie, traktat w Verdun – wyjaśnia konsekwencje rozpadu monarchii Karola Wielkiego – wyjaśnia, kim byli Otton I, Otton III, Wilhelm Zdobywca – wyjaśnia, kim byli Normanowie – wymienia konsekwencje najazdów Normanów – prawidłowo posługuje się pojęciami: regencja, Waregowie, uniwersalizm ocenia politykę Ottona I – wyjaśnia, na czym polegała koncepcja uniwersalistyczna Ottona III – ocenia realność tej koncepcji wyjaśnia znaczenie daty 962 r. wie jaką rolę w średniowieczu odegrali Waregowie – prawidłowo posługuje się pojęciami: ród, plemię, dynastia, chrystianizacja, państwo – wymienia nazwy plemion – omawia działalność Mieszka I – wyjaśnia znaczenie chrztu dla dalszych dziejów Polski – wskazuje na mapie sąsiadów Polski – wyjaśnia znaczenie daty 966 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: ród, plemię, dynastia, chrystianizacja, państwo – wskazuje na mapie obszary, na których zamieszkiwały plemiona polskie – wymienia nazwy plemion – omawia działalność Mieszka I – wyjaśnia znaczenie chrztu dla dalszych dziejów Polski – prawidłowo posługuje się pojęciami: Indoeuropejczycy, – omawia genezę powstania państwa polskiego – wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I – odtwarza ewolucję społeczeństwa od formacji rodowej do państwowej wyjaśnia znaczenie daty – prawidłowo posługuje się pojęciami: regencja, Waregowie, uniwersalizm ocenia politykę Ottona I – wyjaśnia, na czym polegała koncepcja uniwersalistyczna Ottona III; ocenia realność tej koncepcji zna rolę jaką w planach Ottona III miała pełnić Polska wyjaśnia znaczenie daty 962 r. wie jaką rolę w średniowieczu odegrali Waregowie opisuje sposób w jaki Wilhelm Zdobywca opanował Anglię porównuje sposób w jaki Otton III zamierzał tworzyć cesarstwo , z metodami Karola Wielkiego. Ocenia i uzasadnia, która droga była lepsza – prawidłowo posługuje się pojęciami: Indoeuropejczycy, trybut – omawia genezę powstania państwa polskiego – wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I – odtwarza ewolucję społeczeństwa od formacji rodowej do państwowej wyjaśnia znaczenie daty 972 r. – wskazuje na mapie sąsiadów Polski – wyjaśnia znaczenie daty 966 r. 37. Kształtowanie się stosunków feudalnych w średniowiecznej Europie – system lenny – feudalizm – prawa i obowiązki lenne 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: senior, wasal, lenno, feudalizm, immunitet, hołd, inwestytura, danina – wyjaśnia zasady lenne – wymienia obowiązki seniora i wasala – zaznacza na osi czasu okres funkcjonowania systemu lennego 38. Praca z tekstem 1 źródłowym. 39. Sprawdzian 1 wiadomości Wczesne średniowiecze. Rozdział VI: Europa i Polska w okresie panowania Piastów 40. Polska za 1 – prawidłowo posługuje się panowania pojęciami: metropolia, biskupstwo, arcybiskupstwo, relikwie Bolesława Chrobrego – zna postać św. Wojciecha – zjazd gnieźnieński – wymienia skutki zjazdu – wojny Bolesława gnieźnieńskiego Chrobrego – wymienia biskupstwa utworzone – koronacja po zjeździe i wskazuje je na mapie – wskazuje na mapie zdobycze terytorialne Bolesława Chrobrego – wyjaśnia znaczenie dat: 1000 r., 1018 r., 1025 r. i zaznacza daty na osi czasu 972 r. opisuje uzbrojenie wojowników piastowskich i porównuje je z orężem legionisty rzymskiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: senior, wasal, lenno, feudalizm, immunitet, hołd, inwestytura, danina – wyjaśnia zasady lenne – wymienia obowiązki seniora i wasala – zaznacza na osi czasu okres funkcjonowania systemu lennego – interpretuje schemat organizacji społeczeństwa feudalnego – analizuje tekst źródłowy – prawidłowo posługuje się pojęciami: suzeren, domena, patrymonium – wyjaśnia przyczyny i mechanizm funkcjonowania społeczeństwa feudalnego – prawidłowo posługuje się pojęciami: metropolia, biskupstwo, arcybiskupstwo, relikwie – opowiada o misji św. Wojciecha – wskazuje na mapie plemiona Prusów – wymienia skutki zjazdu gnieźnieńskiego – wymienia biskupstwa utworzone po zjeździe i wskazuje je na mapie – wskazuje na mapie zdobycze terytorialne Bolesława Chrobrego – wyjaśnia znaczenie dat: 1000 r., 1018 r., 1025 r. – zaznacza daty na osi czasu – prawidłowo posługuje się pojęciem: kanonizacja – omawia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego, w tym uzyskanie własnej metropolii – porównuje terytorium państwa polskiego na początku i na końcu panowania Bolesława Chrobrego – wyjaśnia, na czym polegało znaczenie koronacji w średniowieczu – ocenia politykę Bolesława Chrobrego opisuje jak układały się stosunki państwa Mieszka z sąsiadami na podstawie mapy porównuje przebieg granicy państwa Mieszka I pod koniec jego panowania z granicami współczesnej Polski opisuje uzbrojenie wojowników piastowskich i porównuje je z orężem legionisty rzymskiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: komendacja, suzeren, domena, patrymonium – wyjaśnia przyczyny i mechanizm funkcjonowania społeczeństwa feudalnego – ocenia konsekwencje dla państwa stosowania zasady „wasal mego wasala nie jest moim wasalem” prawidłowo posługuje się pojęciem: kanonizacja wie jakie znaczenie dla powstającego państwa polskiego miała śmierć biskupa Wojciecha i jego kanonizacja – omawia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego, w tym uzyskanie własnej metropolii – porównuje terytorium państwa polskiego na początku i na końcu panowania Bolesława Chrobrego – wyjaśnia, na czym polegało znaczenie koronacji w średniowieczu – ocenia politykę Bolesława Chrobrego 41. Kryzys i odbudowa państwa polskiego przez Kazimierza Odnowiciela – panowanie Mieszka II – przyczyny kryzysu państwa – rola Kazimierza Odnowiciela 1 42. Problemy Kościoła w X – XIII w. 43. Wyprawy krzyżowe – sytuacja w Kościele przed reformami gregoriańskimi – spór o inwestyturę – uniwersalizm papieski – uniwersalizm cesarski – konkordat w Wormacji – działalność Innocentego III 1 44. Polska od Bolesława Śmiałego do Bolesława Krzywoustego – polityka zagraniczna Bolesława Śmiałego – koronacja – konflikt z biskupem Stanisławem – panowanie Władysława Hermana – wojna z Niemcami w 1109 r. za panowania 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: kasztelan, możni – omawia działalność Mieszka II, Bezpryma, Kazimierza Odnowiciela – wymienia reformy przeprowadzone przez Kazimierza Odnowiciela – wykorzystuje tablice genealogiczne – prawidłowo posługuje się pojęciami: kasztelan, możni – omawia działalność Mieszka II, Bezpryma, Kazimierza Odnowiciela – wymienia reformy przeprowadzone przez Kazimierza Odnowiciela – wykorzystuje tablice genealogiczne – analizuje tekst źródłowy – wyjaśnia przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne kryzysu – ocenia reformy Kazimierza Odnowiciela na podstawie mapy omawia zmiany terytorialne w Polsce w pierwszej połowie XI w. zna pojęcie anarchia – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: pojęciami: uniwersalizm, uniwersalizm, konkordat, herezja, konkordat, herezja, inkwizycja, inkwizycja, krucjata krucjata, – omawia działalność Grzegorza VII, – omawia działalność Grzegorza VII, Henryka IV Henryka IV – wyjaśnia istotę sporu między – wyjaśnia istotę sporu między papiestwem i cesarstwem papiestwem i cesarstwem – wyjaśnia sens powiedzenia „pójść do Canossy” wymienia postanowienia wymienia postanowienia konkordatu wormackiego konkordatu wormackiego zna przyczyny i zna przyczyny i konsekwencje wypraw krzyżowych konsekwencje wypraw krzyżowych wymienia zakony, które powstały w okresie wypraw krzyżowych – prawidłowo posługuje się pojęciami: symonia, nepotyzm, ruch kluniacki, inwestytura – omawia działalność Innocentego III – wyjaśnia znaczenie dat: 1075 r., 1077 r., 1122 r. – omawia działalność zakonu w Cluny omawia konsekwencje konkordatu wormackiego omawia przyczyny i skutki wypraw krzyżowych – prawidłowo posługuje się pojęciami: testament, rozbicie dzielnicowe, zasada senioratu, dzielnica senioralna, senior, junior – wyjaśnia znaczenie daty 1076 r. i zaznacza ją na osi czasu – wymienia w kolejności chronologicznej władców piastowskich od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego – wyjaśnia przyczyny konfliktu między Zbigniewem a Bolesławem omawia zasady podziału państwa dokonanego przez Bolesława Krzywoustego wskazuje na mapie – prawidłowo posługuje się pojęciami: – ocenia skutki konfliktu z biskupem testament, rozbicie dzielnicowe, Stanisławem zasada senioratu, dzielnica senioralna, – ocenia panowanie Władysława senior, junior Hermana – wyjaśnia okoliczności odzyskania – analizuje i porównuje źródła korony przez Bolesława Śmiałego historyczne – opowiada o konflikcie z biskupem – omawia proces podboju Pomorza Stanisławem – wyjaśnia znaczenie daty 1076 r. i zaznacza ją na osi czasu – wymienia w kolejności chronologicznej władców piastowskich od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego – wyjaśnia przyczyny konfliktu między Zbigniewem a Bolesławem – wyjaśnia przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne kryzysu – ocenia reformy Kazimierza Odnowiciela na podstawie mapy omawia zmiany terytorialne w Polsce w pierwszej połowie XI w. zna pojęcie anarchia wie kto i dlaczego był zainteresowany odbudową państwa polskiego przez Kazimierza Odnowiciela – prawidłowo posługuje się pojęciami: symonia, nepotyzm, ruch kluniacki, inwestytura – omawia działalność Innocentego III – wyjaśnia znaczenie dat: 1075 r., 1077 r., 1122 r. – omawia działalność zakonu w Cluny – na podstawie tekstu źródłowego przedstawia stanowisko papiestwa i cesarstwa omawia konsekwencje konkordatu wormackiego omawia przyczyny i skutki wypraw krzyżowych potrafi krótko scharakteryzować działalność zakonów, które powstały w okresie wypraw krzyżowych oraz podać kraje z których te zakony się wywodzą – ocenia skutki konfliktu z biskupem Stanisławem – ocenia panowanie Władysława Hermana – analizuje i porównuje źródła historyczne omawia proces podboju Pomorza zna pojęcie ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego – testament Bolesława Krzywoustego – wskazuje na mapie dzielnice Zbigniewa i Bolesława – na podstawie tekstu źródłowego opowiada o bitwie pod Głogowem – omawia zasady podziału państwa dokonanego przez Bolesława Krzywoustego – wskazuje na mapie dzielnicę senioralną oraz poszczególne dzielnice – wymienia synów Bolesława Krzywoustego i ich dzielnice – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: – wyjaśnia, kim byli: Władysław Krzyżacy, Mongołowie, Tatarzy Wygnaniec, Bolesław pojęciami: Krzyżacy, Mongołowie, Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Tatarzy – wymienia konsekwencje rozbicia Batu-Chan, Henryk Brodaty, dzielnicowego – wymienia konsekwencje rozbicia Henryk IV Probus dzielnicowego – wyjaśnia znaczenie dat: 1138 r., 1226 – wyjaśnia znaczenie dat: 1138 r., r., 1241 r. , 1320 r. i zaznacza je na osi – wyjaśnia przyczyny walk między 1226 r., 1241 r., 1320 r. i zaznacza czasu książętami je na osi czasu – wymienia datę i przyczyny – wyjaśnia genezę sukcesów armii – wymienia datę i przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do Polski mongolskiej sprowadzenia Krzyżaków do Polski – wymienia datę najazdu Tatarów i ocenia działalność – wymienia datę najazdu Tatarów i bitwy pod Legnicą zjednoczeniową Piastów bitwy pod Legnicą wyjaśnia, kim byli: Konrad na podstawie mapy – wyjaśnia, kim byli: Konrad Mazowiecki, Henryk Pobożny opisuje granice Polski z 1320 r.; Mazowiecki, Henryk Pobożny wyjaśnia zasadę senioratu w potrafi ocenić i uzasadnić, strata, której z ziem w okresie rozbicia Polsce okresu rozbicia dzielnicowego dzielnicowego była szczególnie dotkliwa dla naszego kraju wyjaśnia konsekwencje sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie krótko charakteryzuje zakon krzyżacki dzielnicę senioralną oraz poszczególne dzielnice – wymienia synów Bolesława Krzywoustego 45. Rozbicie dzielnicowe w Polsce i jego skutki – upadek zasady senioratu – zagrożenia zewnętrzne – działalność zjednoczeniowa Piastów 1 46. Gospodarka i społeczeństwo Polski w okresie rozbicia dzielnicowego. – zmiany w rolnictwie – rozwój osadnictwa na prawie 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: trójpolówka, czynsz, dziesięcina, stan, cech, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, prawo niemieckie, prawo polskie, sołtys, wójt, burmistrz, patrycjat, pospólstwo, plebs – prawidłowo posługuje się pojęciami: trójpolówka, czynsz, dziesięcina, stan, cech, inicjał, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, prawo niemieckie, prawo polskie, sołtys, wójt, burmistrz, patrycjat, pospólstwo, plebs, lokacja, wolnizna – wyjaśnia proces powstawania społeczeństwa stanowego – wyjaśnia różnicę między monarchią patrymonialną a stanową – wyjaśnia, kim był Wincenty Kadłubek – wyjaśnia, kim byli: Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Batu-Chan, Henryk Brodaty, Henryk IV Probus, Czyngis-chan – wyjaśnia przyczyny walk między książętami – wyjaśnia genezę sukcesów armii mongolskiej – wskazuje na mapie państwo Henryków Śląskich, zasięg najazdów Mongołów ocenia działalność zjednoczeniową Piastów na podstawie mapy opisuje granice Polski z 1320 r.; potrafi ocenić i uzasadnić, strata, której z ziem w okresie rozbicia dzielnicowego była szczególnie dotkliwa dla naszego kraju wyjaśnia konsekwencje sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie krótko charakteryzuje zakon krzyżacki przedstawia konsekwencje rozbicia dzielnicowego dla Polski – wyjaśnia proces powstawania społeczeństwa stanowego – wyjaśnia różnicę między monarchią patrymonialną a stanową – wyjaśnia, kim był Wincenty Kadłubek – porównuje osadnictwo na prawie niemieckim – lokacja miast – stany społeczne – kultura, sztuka 47. Narodziny monarchii stanowych w Europie. Upadek uniwersalizmu papieskiego i cesarskiego – monarchia stanowa w Anglii – monarchia stanowa we Francji – kres uniwersalizmu papieskiego – społeczeństwo stanowe 1 48. Odbudowa królestwa polskiego przez Władysława Łokietka – próby zjednoczenia ziem polskich w XIII i XIV w. – walka Władysława Łokietka o koronę – jednoczenie ziem polskich – konflikt z Krzyżakami 1 49. Polska za panowania 1 – wymienia warstwy stanu mieszczańskiego w średniowieczu – charakteryzuje poszczególne stany – wyjaśnia, na czym polegało osadnictwo na prawie niemieckim – wyjaśnia, kim był Gall Anonim – wymienia warstwy stanu mieszczańskiego w średniowieczu – charakteryzuje poszczególne stany – wyjaśnia, na czym polegało osadnictwo na prawie niemieckim – wyjaśnia, kim był Gall Anonim – porównuje osadnictwo na prawie polskim i na prawie niemieckim wyjaśnia znaczenie prawa składu dla rozwoju miast wyjaśnia czym w średniowieczu były immunitety – prawidłowo posługuje się pojęciami: parlament, przywilej, stan, sobór – wyjaśnia, jak doszło do powstania monarchii stanowych w Anglii i we Francji – porównuje monarchię patrymonialną i stanową – wyjaśnia, czym była Wielka Karta Swobód zaznacza na osi czasu datę 1215 r., 1265 r. zna datę wojny stuletniej, potrafi wymienić strony konfliktu, wie kto wygrał – prawidłowo posługuje się pojęciami: parlament, przywilej, stan, sobór – wyjaśnia, jak doszło do powstania monarchii stanowych w Anglii i we Francji – porównuje monarchię patrymonialną i stanową – wyjaśnia, czym była Wielka Karta Swobód zaznacza na osi czasu datę 1215 r., 1265 r. zna datę wojny stuletniej, wymienia strony konfliktu, przyczyny, skutki i finał wojny – prawidłowo posługuje się pojęciami: templariusze, schizma zachodnia, immunitet, renta feudalna, suwerenność władzy – omawia konsekwencje wydania Wielkiej Karty Swobód – opisuje przyczyny i konsekwencje konfliktu między Filipem IV Pięknym a papiestwem wyjaśnia różnice między ideą uniwersalizmu a ideą suwerennej władzy potrafi opisać społeczeństwo stanowe oraz podać jego cechy charakterystyczne – – przedstawia próby jednoczenia ziem polskich przez władców piastowskich – wyjaśnia znaczenie koronacji dla jednoczenia państwa – wyjaśnia znaczenie dat: 1308 r., 1320 r., 1331 r., 1333 r. – przedstawia próby jednoczenia ziem polskich przez władców piastowskich – wyjaśnia znaczenie koronacji dla jednoczenia państwa – wyjaśnia znaczenie dat: 1308 r., 1320 r., 1331 r., 1333 r. – omawia na podstawie mapy proces jednoczenia ziem polskich – omawia okoliczności utraty Pomorza Gdańskiego – wymienia czynniki sprzyjające i utrudniające jednoczenie ziem polskich na podstawie mapy wymienia ziemie, które nie znalazły się w granicach odbudowanego państwa polskiego charakteryzuje stosunki Polski z państwem zakonnym, Litwą, Czechami i Węgrami w okresie panowania Władysława Łokietka – – prawidłowo posługuje się pojęciami: uniwersytet, – prawidłowo posługuje się pojęciami: uniwersytet, kodyfikacja – wyjaśnia znaczenie dat: 1343 r., 1370 r. – – – – polskim i na prawie niemieckim wyjaśnia znaczenie prawa składu dla rozwoju miast wyjaśnia czym w średniowieczu były immunitety opisuje rolę miast w średniowieczu prawidłowo posługuje się pojęciami: templariusze, schizma zachodnia, immunitet, renta feudalna, suwerenność władzy omawia konsekwencje wydania Wielkiej Karty Swobód opisuje przyczyny i konsekwencje konfliktu między Filipem IV Pięknym a papiestwem wyjaśnia różnice między ideą uniwersalizmu a ideą suwerennej władzy potrafi opisać społeczeństwo stanowe oraz podać jego cechy charakterystyczne potrafi opisać rolę jaką w historii odegrała Joanna d'Arc omawia okoliczności utraty Pomorza Gdańskiego wymienia czynniki sprzyjające i utrudniające jednoczenie ziem polskich na podstawie mapy wymienia ziemie, które nie znalazły się w granicach odbudowanego państwa polskiego charakteryzuje stosunki Polski z państwem zakonnym, Litwą, Czechami i Węgrami w okresie panowania Władysława Łokietka tekst źródłowy - porównuje dwie relacje na temat bitwy pod Płowcami, wskazuje różnice między nimi i wie z czego ona wynika wyjaśnia znaczenie dat: 1343 r., 1370 r. Kazimierza Wielkiego – polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego – reformy wewnętrzne Kazimierza Wielkiego 50. Narodziny monarchii stanowej w Polsce i rządy Andegawenów – powstanie stanu rycerskiego – monarchia stanowa za Kazimierza Wielkiego – Królestwo Polskie za Ludwika Węgierskiego 1 kodyfikacja, statut – wyjaśnia znaczenie daty 1364 r. – wymienia dokonania Kazimierza Wielkiego w zakresie polityki wewnętrznej – uzasadnia, dlaczego Kazimierz nosi przydomek „Wielki” – wskazuje na mapie zmiany terytorialne w Polsce za Kazimierza Wielkiego – wyjaśnia znaczenie daty 1364 r. – wyjaśnia przyczyny kodyfikacji prawa – wymienia dokonania Kazimierza Wielkiego w zakresie polityki wewnętrznej – uzasadnia, dlaczego Kazimierz nosi przydomek „Wielki” – wskazuje na mapie zmiany terytorialne w Polsce za Kazimierza Wielkiego – wyjaśnia motywy, jakimi kierował się Kazimierz Wielki w polityce zagranicznej – ocenia wagę reform wewnętrznych Kazimierza Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: szlachta, unia personalna, przywilej, możnowładztwo, monarchia stanowa, herb, ród – wyjaśnia, jak doszło do ukształtowania się stanu szlacheckiego – wymienia stany w Polsce i krótko je charakteryzuje – na podstawie tekstu źródłowego wymienia postanowienia przywileju koszyckiego – omawia rządy Andegawenów w Polsce – prawidłowo posługuje się pojęciami: szlachta, unia personalna, przywilej, możnowładztwo, monarchia stanowa, herb, ród – wyjaśnia, jak doszło do ukształtowania się stanu szlacheckiego – wymienia stany w Polsce i krótko je charakteryzuje – wymienia postanowienia przywileju koszyckiego – omawia rządy Andegawenów w Polsce – prawidłowo posługuje się pojęciami: immunitet, prawo rycerskie, wspólnota rodowa, starosta, elekcja, łan, – omawia rolę stanów w państwie – wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy przez Ludwika Węgierskiego – omawia konsekwencje przywileju koszyckiego – prawidłowo posługuje się pojęciem: unia personalna, pospolite ruszenie – wymienia przyczyny podpisania unii polsko-litewskiej – wymienia postanowienia unii w Krewie – wyjaśnia znaczenie dat: 1385 r., 1410 r., 1411 r. – wyjaśnia przyczyny konfliktu polskokrzyżackiego – wskazuje na mapie miejsca związane – określa pozytywne i negatywne skutki podpisania unii – ocenia znaczenie zwycięstwa grunwaldzkiego 51. Powtórzenie 1 wiadomości 52. Sprawdzian 1 wiadomości - Europa i Polska w okresie panowania Piastów. Rozdział: Europa i Polska w okresie panowania Jagiellonów 53. Narodziny 1 – prawidłowo posługuje się pojęciem: unia personalna, państwa polskopospolite ruszenie litewskiego i Wielka Wojna z Zakonem – wymienia przyczyny podpisania unii polsko-litewskiej Krzyżackim – wymienia postanowienia unii w – unia polsko-litewska Krewie – wielka wojna z – wyjaśnia znaczenie dat: 1385 r., Krzyżakami 1410 r., 1411 r. – wyjaśnia przyczyny konfliktu polsko-krzyżackiego – wyjaśnia motywy, jakimi kierował się Kazimierz Wielki w polityce zagranicznej ocenia wagę reform wewnętrznych Kazimierza Wielkiego na podstawie mapy przedstawia korzyści, jakie czerpała Polska z faktu, iż przez jej terytorium prowadziły międzynarodowe szlaki handlowe na podstawie tekstu źródłowego potrafi wyjaśnić, co było przyczyną wydania statutów przez Kazimierza Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: immunitet, prawo rycerskie, wspólnota rodowa, starosta, elekcja, łan, omawia rolę stanów w państwie wyjaśnia, czym były statuty wiślicko - piotrowskie – wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy przez Ludwika Węgierskiego i opisuje relacje Ludwika Węgierskiego z polską szlachtą – omawia konsekwencje przywileju koszyckiego – określa pozytywne i negatywne skutki podpisania unii, dostrzega zagrożenia wynikające z jej zawarcia ocenia znaczenie zwycięstwa grunwaldzkiego analizuje mapę i stosunki sąsiedzkie zna treść wystąpienia Pawła Włodkowica na – wymienia postanowienia pokoju w Toruniu 54. Ekspansja Turków w Europie. Kryzys państwa polskiego za panowania Władysława Warneńczyka – ekspansja Turków w Europie w XIV– XV w. – unia polskowęgierska – bitwa pod Warną i jej konsekwencje 1 55. Wojna trzynastoletnia – Królestwo Polskie i Państwo Zakonne przed wybuchem wojny trzynastoletniej – wojna z zakonem – drugi pokój toruński 1 z wielką wojną z Krzyżakami – wymienia postanowienia pokoju w Toruniu i wskazuje na mapie zmiany terytorialne, jakie on wprowadzał – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: pojęciami: unia, sułtan unia, sułtan – wyjaśnia, kim był Władysław – wyjaśnia, kim był Władysław Warneńczyk Warneńczyk – wskazuje na mapie tereny podbite – wskazuje na mapie tereny podbite przez Turków w Europie w XV w. przez Turków w Europie w XV w. oraz Konstantynopol, oraz Konstantynopol, Warnę, – na podstawie tekstu źródłowego Adrianopol wyjaśnia przyczyny zawarcia unii – wyjaśnia przyczyny zawarcia unii polsko-węgierskiej polsko-węgierskiej – opisuje sytuację w Polsce i Litwie – opisuje sytuację w Polsce i Litwie po po śmierci Władysława Jagiełły śmierci Władysława Jagiełły – wymienia konsekwencje klęski pod – wymienia konsekwencje klęski pod Warną dla Polski i Europy Warną dla Polski i Europy – na osi czasu umieszcza daty: 1444 – na osi czasu umieszcza daty: 1444 r., r., 1453 r. i wyjaśnia ich znaczenie 1453 r. i wyjaśnia ich znaczenie – prawidłowo posługuje się – prawidłowo posługuje się pojęciami: pojęciami: Prusy Królewskie, Prusy Królewskie, pospolite ruszenie, pospolite ruszenie, lenno, związek lenno Pruski – wyjaśnia, kim był Kazimierz – wyjaśnia, kim był Kazimierz Jagiellończyk Jagiellończyk – wyjaśnia, dlaczego powstał Związek Pruski – wyjaśnia przyczyny wojny – wyjaśnia przyczyny wojny trzynastoletniej – wymienia postanowienia drugiego trzynastoletniej – wymienia postanowienia drugiego pokoju toruńskiego – wyjaśnia znaczenie odzyskania pokoju toruńskiego – wskazuje na mapie ziemie wcielone Pomorza Gdańskiego dla gospodarki państwa do Polski na mocy drugiego pokoju toruńskiego, Państwo Zakonne – wskazuje na mapie ziemie – wskazuje na mapie szlak wiślany i wcielone do Polski na mocy ocenia rolę jaką w rozwoju Polski drugiego pokoju toruńskiego, Państwo Zakonne odegrały Wisła i Gdańsk, wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego dla gospodarki państwa soborze w Konstancji – prawidłowo posługuje się pojęciami: janczar, pogrobowiec – wyjaśnia, kim był Zbigniew Oleśnicki – ocenia skutki bitwy pod Warną – na podstawie tekstu źródłowego ocenia postawę szlachty w czasie nieobecności króla Władysława Warneńczyka – prawidłowo posługuje się pojęciami: janczar, pogrobowiec – wyjaśnia, kim byli Zbigniew Oleśnicki, Jan Hunyady – ocenia skutki bitwy pod Warną na podstawie tekstu źródłowego ocenia postawę szlachty w czasie nieobecności króla Władysława Warneńczyka potrafi podać nazwy państw istniejących obecnie na terenach zajmowanych przez Turków w 1450 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: wojska zaciężne, inkorporacja, zakon inflancki – wyjaśnia, kim był Piotr Dunin – na podstawie tekstu źródłowego omawia politykę zakonu krzyżackiego w Prusach po bitwie pod Grunwaldem wskazuje na mapie główne zamki krzyżackie, wyjaśnia, dlaczego wojna z zakonem krzyżackim trwała tak długo i jakie czynniki zadecydowały o polskim zwycięstwie opisuje sytuację w państwie zakonnym przed wybuchem wojny trzynastoletniej wskazuje na mapie Królewiec – prawidłowo posługuje się pojęciami: wojska zaciężne, inkorporacja, zakon inflancki – wyjaśnia, kim był Piotr Dunin – na podstawie tekstu źródłowego omawia politykę zakonu krzyżackiego w Prusach po bitwie pod Grunwaldem wskazuje na mapie główne zamki krzyżackie wyjaśnia, dlaczego wojna z zakonem krzyżackim trwała tak długo i jakie czynniki zadecydowały o polskim zwycięstwie opisuje sytuację w państwie zakonnym przed wybuchem wojny trzynastoletniej opisuje sytuację w państwie zakonnym przed wybuchem wojny trzynastoletniej wskazuje na mapie Królewiec wyjaśnia stwierdzenie Złoty Wiek Rzeczypospolitej 56. Schyłek średniowiecza. – sytuacja gospodarcza w Europie na początku XIV w. – Hanza – kryzys gospodarczy i społeczny w XIV w. – „czarna śmierć” – wojna stuletnia – wystąpienia społeczne we Francji i Anglii 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: Hanza, czynsz, renta feudalna – opisuje sytuację gospodarczą w Europie Zachodniej na początku XIV w. – na podstawie mapy wymienia członków Hanzy i hanzeatyckie szlaki handlowe – wymienia przyczyny wystąpień społecznych w XIV–XV w. – wymienia czynniki, jakie spowodowały przezwyciężenie kryzysu w XV w. – prawidłowo posługuje się pojęciami: Hanza, czynsz, renta feudalna – opisuje sytuację gospodarczą w Europie Zachodniej na początku XIV w. – na podstawie mapy porównuje transport lądowy i wodny w późnym średniowieczu – na podstawie mapy wymienia członków Hanzy i hanzeatyckie szlaki handlowe – wymienia przyczyny wystąpień społecznych w XIV–XV w. – wymienia czynniki, jakie spowodowały przezwyciężenie kryzysu w XV w. – prawidłowo posługuje się pojęciami: „czarna śmierć”, żakeria, ossuarium – wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego i społecznego w XIV w. – omawia konsekwencje wystąpień społecznych w XIV–XV w. – omawia skutki wojny stuletniej i innych konfliktów zbrojnych dla społeczeństwa europejskiego – wyjaśnia znaczenie dat: 1337– 1453, 1485 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: „czarna śmierć”, żakeria, ossuarium – wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego i społecznego w XIV w. – omawia konsekwencje wystąpień społecznych w XIV–XV w. – omawia skutki wojny stuletniej i innych konfliktów zbrojnych dla społeczeństwa europejskiego wyjaśnia znaczenie dat: 1337–1453, 1485 r. pracuje z tekstem źródłowym 57. Kultura i szkolnictwo w średniowiecznej Europie – uniwersalny charakter kultury średniowiecza – literatura średniowiecza – sztuka romańska i gotycka – szkolnictwo i uniwersytety 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: witraż, bazylika, nawa, portal, gotyk – podaje cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego – wyjaśnia związek sztuki z religią – wyjaśnia, na czym polegał uniwersalny charakter kultury średniowiecza – wymienia dzieła literatury średniowiecza – prawidłowo posługuje się pojęciami: triwium, transept – opisuje obiekty architektoniczne z wykorzystaniem poznanych pojęć – prawidłowo posługuje się pojęciami: triwium, transept – opisuje obiekty architektoniczne z wykorzystaniem poznanych pojęć – wymienia przedmioty nauczane w średniowiecznych szkołach 58. Miejsce Polski w średniowiecznej Europie – Polska w kręgu cywilizacji zachodnioeuropejs kiej – kultura polska na tle kultury europejskiej – pozycja polityczna i gospodarcza państwa polskolitewskiego w Europie w XV w. 59. Kościół katolicki u schyłku 1 – prawidłowo posługuje się pojęciem: pergamin – omawia działalność Galla Anonima, Jana Długosza – wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu dla państwa i społeczeństwa polskiego – wymienia dzieła sztuki średniowiecznej – wskazuje na mapie zasięg panowania dynastii Jagiellonów pod koniec XV w. – prawidłowo posługuje się pojęciami: witraż, bazylika, nawa, portal, gotyk – podaje cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego – rozpoznaje na ilustracjach budowle w stylu romańskim i gotyckim – wyjaśnia związek sztuki z religią – wyjaśnia, na czym polegał uniwersalny charakter kultury średniowiecza – wskazuje na mapie główne uniwersytety średniowiecza (Bolonia, Oxford, Sorbona) – wymienia dzieła literatury średniowiecza i ich autorów – prawidłowo posługuje się pojęciem: pergamin – omawia działalność Galla Anonima, Jana Długosza – wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu dla państwa i społeczeństwa polskiego – wymienia dzieła sztuki średniowiecznej – wskazuje na mapie zasięg panowania dynastii Jagiellonów pod koniec XV w. – prawidłowo posługuje się pojęciami: iluminacja, prezbiterium – omawia działalność Wincentego Kadłubka, Pawła Włodkowica – rozpoznaje na ilustracjach wybrane dzieła sztuki średniowiecznej – prawidłowo posługuje się pojęciami: iluminacja, absyda, prezbiterium – omawia działalność Wincentego Kadłubka, Pawła Włodkowica rozpoznaje na ilustracjach wybrane dzieła sztuki średniowiecznej przedstawia wkład Polski w dorobek średniowiecznej kultury europejskiej potrafi odnaleźć w literaturze zabytki średniowieczne na terenie województwa pomorskiego 1 – prawidłowo posługuje się pojęciami: husytyzm, – prawidłowo posługuje się pojęciami: husytyzm, ekskomunika, inkwizycja – prawidłowo posługuje się pojęciami: koncyliaryzm, – prawidłowo posługuje się pojęciami: koncyliaryzm, kurialiści, średniowiecza – spór między soborem a papieżem – działalność Husa i Savonaroli – rola Kościoła w średniowieczu 60. Umysłowość ludzi średniowiecza – postrzeganie świata przez ludzi średniowiecza – nauki Tomasza z Akwinu, św. Augustyna – nowe poglądy w średniowieczu 1 ekskomunika, inkwizycja – omawia działalność Jana Husa, Franciszka z Asyżu – wyjaśnia, na czym polegał spór papieża z soborem i jak się zakończył – omawia wpływ Kościoła na rozwój nauki, kultury, oświaty – opisuje stosunek Kościoła do wyznawców innych religii – omawia działalność Jana Husa, Franciszka z Asyżu – wyjaśnia, na czym polegał spór papieża z soborem i jak się zakończył – omawia wpływ Kościoła na rozwój nauki, kultury, oświaty – opisuje stosunek Kościoła do wyznawców innych religii kurialiści, skryptorium – omawia działalność Tomasza z Akwinu – na podstawie tekstu źródłowego podaje argumenty potwierdzające wyższość soboru nad papieżem i papieża nad soborem – ocenia rolę Kościoła w średniowieczu, jego wpływ na społeczeństwo i państwo – prawidłowo posługuje się pojęciami: relikwia, pielgrzym, cech, teologia – wymienia najważniejsze wartości w życiu człowieka średniowiecznego – wyjaśnia, jaką rolę pełniły zakony – wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu – prawidłowo posługuje się pojęciami: relikwia, pielgrzym, cech, teologia – wymienia najważniejsze wartości w życiu człowieka średniowiecznego – opisuje poglądy Tomasza z Akwinu – wyjaśnia, jaką rolę pełniły zakony – wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu – prawidłowo posługuje się pojęciem: alchemik – wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu – porównuje postrzeganie świata przez ludzi średniowiecza i współczesnych skryptorium – omawia działalność Girolamo Savonaroli, Aleksandra VI, Tomasza z Akwinu – na podstawie tekstu źródłowego podaje argumenty potwierdzające wyższość soboru nad papieżem i papieża nad soborem ocenia rolę Kościoła w średniowieczu, jego wpływ na społeczeństwo i państwo podaje przykłady prześladowań Żydów w okresie średniowiecza analizuje źródła ikonograficzne – prawidłowo posługuje się pojęciem: alchemik – wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu – porównuje postrzeganie świata przez ludzi średniowiecza i współczesnych – określa wpływ myśli filozofów starożytnych na nauki głoszone przez Tomasza z Akwinu i św. Augustyna
