niepełnosprawność - przewodnik po prawie
Transkrypt
niepełnosprawność - przewodnik po prawie
PytASZ-NIE PytASZ-NIE bŁąDZISZ. bŁąDZISZ. OŚRODKI OŚRODKI PORADNIctWA PORADNIctWA PRAWNEgO I ObyWAtElSKIEgO PRAWNEgO I ObyWAtElSKIEgO W WOjEWóDZtWIE WARmIńSKO-mAZuRSKIm W WOjEWóDZtWIE WARmIńSKO-mAZuRSKIm PYTASZ PYTASZ n i e b ł ą d z i s z n i e b ł ą d z i s z 21 21 21 21 21 21 Przykłady materiału promocyjnego Elementy wizualizacji Przykłady materiału Przykładypromocyjnego materiału promocyjnego Elementy wizualizacji Elementy wizualizacji Przykłady materiału promocyjnego Elementy 1. duże materiały: Materiały wizualizacji informacyjne i promocyjne muszą obowiązkowo zawierać co najmniej: Przykłady materiału Przykłady promocyjnego materiału promocyjnego Elementy wizualizacji Elementy wizualizacji 1. duże materiały: 1. duże materiały: Materiały informacyjne Materiały informacyjne i Materiały promocyjne iinformacyjne promocyjne muszą obomuszą obo- muszą obotablice informacyjne, pamiątkowe, rekla1. duże a. materiały: i promocyjne zawierać wiązkowo co zawierać najmniej: co najmniej: tablice a. tablice informacyjne, pamiątkowe, rekla- wiązkowo rekla- informacyjne mowe, informacyjne, 1. logo KL obozawierać co najmniej: 1. dużea. materiały: 1. dużeinformacyjne, materiały: Materiały Materiały informacyjne i wiązkowo promocyjne iPO promocyjne muszą muszą oboa. pamiątkowe, tablice pamiątkowe, reklamowe, informacyjne, mowe, informacyjne, 1.reklalogo PO 1. KL logocoPO KL 1. zawierać wiązkowo zawierać najmniej: co najmniej: b.pamiątkowe, billboardy,pamiątkowe, plakaty, 2. logo flaga Unii a. tablice a. tablice rekla- wiązkowo mowe, PO kolor ytyk aKLEuropejskiej z odwołaniem do Unii b. mowe, billboardy, b. plakaty, billboardy,b. 2. logo flaga Unii 2. Europejskiej flaga PO Unii odwołaniem odwołaniem Unii zdoodwołaniem Unii mowe, 1. PO 1. KL logo KL Europejskiej c.plakaty, bannery, standy, roll-up, ścianki konferenEuropejskiej i do Europejskiego Funduszu Społeczbillboardy, plakaty, 2.z flaga Unii do Unii kolor ytyk a z Europejskiej c. billboardy, bannery,b. c.standy, bannery, roll-up, standy, ścianki roll-up, konferenścianki konferenEuropejskiej i Europejskiego izEuropejskiego Funduszu Funduszu b. plakaty, billboardy, 2. flaga Unii 2. Europejskiej flaga Unii Europejskiej odwołaniem z odwołaniem do Unii Społeczdo Unii cyjne, nego c.plakaty, bannery, standy, roll-up, ścianki konferenEuropejskiej iSpołeczEuropejskiego Funduszu Społeczcyjne, c.standy, cyjne, roll-up, negoitp. nego c. bannery, bannery, standy, ścianki roll-up, konferenścianki konferenEuropejskiej Europejskiej i Europejskiego Funduszu SpołeczFunduszu d. cyjne, namioty, stoiska wystawowe 3.i Europejskiego hasło określone dla PO SpołeczKL (w przypadku matenego d. namioty, namioty, stoiska wystawowe itp. stoiskaitp. 3. hasło określone 3. hasło określone PO3.KLhasło (w dlaprzypadku PO (w przypadku matematecyjne, d.stoiska cyjne,wystawowe negoitp. nego dla riałów odKLpunktu 6 stosowanie d. namioty, wystawowe określone dla1cPOdoKLpunktu (w przypadku materiałów od punktu riałów od 1c punktu do punktu 1c do 6 stosowanie punktu 6 stosowanie d. namioty,d.stoiska namioty, wystawowe stoiskadrukowane: wystawowe itp. itp. 3. hasło określone 3. hasłodla określone PO KLriałów (w dlaprzypadku PO (w przypadku matematehasła nie jest obowiązkowe, jest tylko zalecane) odKL punktu 1c do punktu 6 stosowanie 2. materiały hasła nie jest hasła obowiązkowe, nie jest obowiązkowe, jest tylko zalecane) jest tylko zalecane) riałów od punktu riałów od 1c punktu do punktu 1cnie do 6jest stosowanie punktu 6 stosowanie 2. materiały2.drukowane: materiały 2. drukowane: 4. hasła informacja o współfinansowaniu obowiązkowe, jest tylko zalecane) materiały drukowane: 4. informacja o informacja współfinansowaniu o4.współfinansowaniu hasła nie4.jest hasła obowiązkowe, nie jest obowiązkowe, jest tylkoozalecane) jest tylko zalecane) 2. materiały2.drukowane: materiały drukowane: a. publikacje np. dokumenty, broszury, ulotki informacja współfinansowaniu a. publikacje a. np. publikacje dokumenty, np. dokumenty, broszury, ulotki broszury, ulotki 4. informacja 4. o informacja współfinansowaniu o współfinansowaniu itp., a. publikacje np. dokumenty, broszury, ulotki itp., itp.,dokumenty, a. publikacje a. np. publikacje dokumenty, broszury, ulotki broszury, ulotki b.np. notatniki, dyplomy, certyfikaty, itp., b. itp., notatniki,b.dyplomy, notatniki,certyfikaty, dyplomy, certyfikaty, itp., c. notatniki, informacjedyplomy, prasowe,certyfikaty, reklamy i ogłoszenia b. c. notatniki, informacje c.dyplomy, informacje prasowe,certyfikaty, reklamy prasowe, icertyfikaty, ogłoszenia reklamy i ogłoszenia b. b. notatniki, dyplomy, prasowe, c. informacje prasowe, reklamy i ogłoszenia prasowe,c. informacje prasowe, c. informacje prasowe, d. reklamy prasowe, i ogłoszenia i ogłoszenia reklamy ireklamy ogłoszenia internetowe, prasowe, d. prasowe, reklamy d. i ogłoszenia reklamy i ogłoszenia internetowe, internetowe, prasowe, e. reklamy teczki firmowe, kalendarze itp. d. i ogłoszenia internetowe, e. reklamy teczki firmowe, e. teczki kalendarze firmowe, kalendarze itp. internetowe, itp. d. d. i ogłoszenia reklamy i ogłoszenia internetowe, e. teczki firmowe, kalendarze itp. e. teczki firmowe, e. teczki kalendarze firmowe, kalendarze itp. itp. 3. strony internetowe, bazy danych 3. strony internetowe, 3. strony internetowe, bazy danych bazy danych 3. internetowe, bazy danych 4. strony filmy i reklamy telewizyjne 3. internetowe, 3. internetowe, bazy danych bazy danych 4. strony filmy i reklamy 4. strony filmytelewizyjne i reklamy telewizyjne 4. i reklamy telewizyjne 5. filmy prezentacje Point 4. i reklamy 4. telewizyjne i reklamy telewizyjne 5. filmy prezentacje 5. filmy prezentacje Power Point Power Point Power prezentacje Poweri Point 6.sprzęt naklejki na sprzęt wyposażenie 5. 5. Poweri Point Poweri Point 6. prezentacje naklejki na 6. prezentacje naklejki sprzęt wyposażenie na5. wyposażenie informujące informujące informujące o współfinansowaniu naklejki na sprzęt i wyposażenie o współfinansowaniu osprzęt współfinansowaniu 6. naklejki na 6. naklejki i wyposażenie na6.sprzęt i wyposażenie informujące informujące informujące o współfinansowaniu o współfinansowaniu o współfinansowaniu NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ -- PRZEWODNIK PRZEWODNIK PO PO PRAWIE PRAWIE Przykłady oznaczeń: Przykłady oznaczeń: Przykłady oznaczeń: Przykłady oznaczeń: Przykłady oznaczeń: Przykłady oznaczeń: Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uwagi do wariantu Uwagi dopodstawowego: wariantu podstawowego: Uwagi do wariantu podstawowego: 1. Hasło PO1.KLHasło może PO być KLumieszczone może być umieszczone w dowolnym w dowolnym miejscu materiału. miejscuMusi materiału. być jednak Musi być umieszczone jednak umieszczone poza poza Uwagi do wariantu Uwagi dopodstawowego: wariantu podstawowego: 1. Hasło PO KL może być umieszczone w dowolnym miejscu materiału. Musi być jednak umieszczone poza Uwagi do wariantu podstawowego: ciągiem ciągiem znaków. 1. Hasło POznaków. 1.KLHasło możePO być KLumieszczone może być umieszczone w dowolnym w dowolnym miejscu materiału. miejscuMusi materiału. być jednak Musi być umieszczone jednak umieszczone poza poza ciągiem znaków. Publikacja została wydana w ramach projektu „Pytasz-nie błądzisz. Ośrodki poradnictwa prawnego i obywatelskiego w województwie warmińsko-mazurskim.” Publikacja bezpłatna Wszystkie informacje zawarte w publikacji zostały zebrane z należytą starannością. Publikacja nie stanowi oficjalnego źródła prawa a jedynie jest materiałem informacyjnym i pomocniczym. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania informacji przez czytelnika oraz za szkody i skutki działań podjętych w oparciu o informacje zawarte w niniejszej publikacji. Redaktor: Agnieszka Kobierska-Dowejko Konsultacja merytoryczna: radca prawny Piotr Gromysz Wydawca: Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych al. Marszałka J. Piłsudskiego 7/9, 10-575 Olsztyn Skład, projekt okładki i druk: Zakład Poligraficzny „Spręcograf” s.c. www.sprecograf.pl Nakład: 1100 szt. Nakład: 1100 szt. Wydanie I – Olsztyn, kwiecień 2012r. Wydanie I – Olsztyn, kwiecień 2012r. Stan prawny: luty 2012 r. Stan prawny: luty 2012r. ©Copyright by Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych ISBN 978-83-920113-9-2 Publikacja jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Spis treści I. Wykaz aktów prawnych ………................................………………………….......…..….5 II. Podstawowe prawa osób niepełnosprawnych ……................…………...……….7 1. Karta praw osób niepełnosprawnych ……………………….....................………….… 7 2. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych …………………..........8 3. Status osób niepełnosprawnych. …………………...................................................9 3.1. Definicja niepełnosprawności i instytucje orzekające ……...................................……………...................................9 3.2. Orzecznictwo do celów rentowych ….........................................………….10 3.3. Orzecznictwo do celów pozarentowych …........................................….12 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych ….14 1. Równe traktowanie czyli ustawa antydyskryminacyjna ………..…..........…14 2. Uprawnienia pracujących osób niepełnosprawnych ……….............………..15 2.1 Czas pracy osób niepełnosprawnych …..............................………………….15 2.2 Dodatkowy urlop i płatne zwolnienia z pracy …….........................……16 3. Szkolenie lub przekwalifikowanie osób niepełnosprawnych ……..……….16 4. Możliwości dofinansowania dla osób niepełnosprawnych samozatrudnionych ..............................................17 4.1 Pomoc finansowa na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej ................17 4.2 Dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej albo prowadzenie własnego lub dzierżawionego gospodarstwa rolnego ..........................................................................................18 4.3 Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne ….........................…19 5. Karta parkingowa …………...............................................…............……………...……..20 6. Ulgi w przejazdach PKP i PKS oraz komunikacji miejskiej ....................21 7. Ulgi telekomunikacyjne i abonamentowe ………………..........….......…..……… 44 8. Ulgi pocztowe ………………………………...............................................................………46 9. Ulgi podatkowe (podatek dochodowy i podatki lokalne) ….....................47 10. Uprawnienia w sądach …………………………….............................................…...... 52 11. Prawa wyborców niepełnosprawnych w Polsce .………….....................…...52 12. Ułatwienia w dostępie do instytucji kultury …….......................…….....…….54 13. Ułatwienia dla osób głuchych i głuchoniewidomych wynikające z ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się ....55 IV. Uprawnienia pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne …...............................................................................................56 1. Zwrot kosztów związanych z zatrudnianiem osoby niepełnosprawnej .....................................................58 2. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy……......................….........….59 3. Szkolenia dla pracowników ……...........................................................….........….60 4. Dofinansowanie wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników ...…62 V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ...............................................................................................67 1. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych ….............................................................69 2. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym ...............................................................................69 3. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych …............…....................………………….70 4. Dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych .......................………....….….. 72 5. Warsztaty terapii zajęciowej .........................................…………………..….............73 6. Programy i zadania realizowane przez PFRON .........................……….…….74 VI. Organizacje Pożytku Publicznego …………………………...............................…78 VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych …...........…..79 VIII. Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych …............90 Pytasz-nie błądzisz I. Wykaz aktów prawnych - ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst pierwotny: Dz. U. 1997 r. Nr 123, poz. 776 z późn. zm., tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), - ustawa z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz.1362 z późn. zm.), - ustawa z dn. 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r., Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.), - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16. roku życia (Dz. U. z 2002 r. Nr 17, poz. 162 z późn. zm). - ustawa z dn. 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002 r., Nr 175, poz. 1440 z późn. zm.), - ustawa z dn. 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz.648 z późn. zm.), - ustawa z dn. 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2008 r., Nr 189, poz. 1159 z późn. zm.), - ustawa z dn. 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r., Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.), - ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) - ustawa z dn. 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. z 2005 r., Nr 85, poz. 728 z późn. zm.), - ustawa z dn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), 5 I. WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH - rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 10 czerwca 2008 r. w sprawie określenia grup osób, którym przysługuje ulga w opłacie lub zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych, oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich uprawnienia (Dz. U. z 2008 r., Nr 160, poz. 994), - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 96, poz. 861 z późn. zm.), - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni (Dz. U. z 2007 r. Nr 194, poz. 1403 z późn .zm.), - rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 17 grudnia 2004 r. w sprawie limitu cen dla wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych, o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach, oraz limitu cen dla napraw przedmiotów ortopedycznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 275 poz. 2732 z późn. zm.), - ustawa z dn. 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2010 r., Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), - ustawa z dn. 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 95, poz. 613 z późn. zm.), - uchwała Sejmu RP z dn. 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M. P. z 1997 r., Nr 50, poz. 475), - ustawa z dn. 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24, z późn. zm.), - ustawa z dn. 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. Nr 85, poz. 539, z późn. zm), - ustawa z dn. 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964, Nr 43, poz.296 z późn. zm.), - ustawa z dn. 05 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112 z późn. zm.), - ustawa z dn. 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. z 2010 r., Nr 254 poz. 1700), - ustawa z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.) - ustawa z dn. 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2011 r., Nr 209, poz. 1243). 6 Pytasz-nie błądzisz II. Podstawowe prawa osób niepełnosprawnych 1. Karta praw osób niepełnosprawnych. Podstawa prawna: uchwała Sejmu RP z dn. 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych W dniu 1 sierpnia 1997 roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej uchwalił KARTĘ PRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Jest to jeden z podstawowych dokumentów dotyczących osób niepełnosprawnych. Karta jest aktem ogólnym, nie jest źródłem prawa, nie gwarantuje konkretnych uprawnień, można jednak oficjalnie powoływać się na nią, jako na akt uchwalony przez Sejm RP. Dokument ten podkreśla prawa osób niepełnosprawnych do życia w świecie pozbawionym przejawów dyskryminacji, w warunkach przyjaznych i dostosowanych do ograniczeń, jakie niesie niepełnosprawność. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych zawiera katalog dziesięciu praw, wskazując najważniejsze obszary, w których należy podjąć działania. Sejm stwierdza prawo osób niepełnosprawnych do: • Dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym. • Dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny. • Wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną. • Nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej. • Pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych. • Pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych. 7 II. Podstawowe prawa osób niepełnosprawnych • • • • Zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność ponoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności, jak również uwzględniania tych kosztów w systemie podatkowym. Życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych. Posiadania samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz do konsultowania z nim wszystkich aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych. Pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb. 2. Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Konwencja Narodów Zjednoczonych dotycząca praw osób niepełnosprawnych została przyjęta w dniu 13 grudnia 2006 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Dnia 24 listopada 2006 roku Rada Unii Europejskiej ratyfikowała Konwencję. Polska podpisała Konwencję w marcu 2007 r., jednak dotychczas nie została ona ratyfikowana. Celem Konwencji jest promowanie, ochrona oraz umożliwienie wszystkim osobom niepełnosprawnym nieograniczonego korzystania ze wszystkich fundamentalnych swobód i praw człowieka, oraz promowanie poszanowania dla ich godności osobistej. Konwencja opiera się na zasadach: • poszanowania godności osobistej, • indywidualnej autonomii, w tym swobody dokonywania własnych wyborów, • poszanowania dla niezależności jednostki, • niedyskryminacji, • pełnego i efektywnego uczestnictwa w życiu społecznym i integracji społecznej, • poszanowania dla odmienności, równych szans, dostępności, równości pomiędzy kobietami i mężczyznami, • poszanowania dla rozwijającego się potencjału dzieci niepełnosprawnych, • poszanowania prawa dzieci niepełnosprawnych do zachowania swojej tożsamości. Ma ona zapewnić osobom niepełnosprawnym takie same prawa i obowiązki, z jakich korzystają inni członkowie społeczeństwa. Ponadto ma zagwarantować im także uczestniczenie w życiu społecznym na zasadach pełnoprawnych członków, którzy mogą przyczyniać się do rozwoju państwa. 8 Pytasz-nie błądzisz Konwencja podkreśla, że osoba niepełnosprawna powinna korzystać z pełnego równouprawnienia, zakazu dyskryminacji oraz z równości wobec prawa. Ma prawo do wolności i bezpieczeństwa, prawo do swobody poruszania się i do niezależnego życia, prawo do zdrowia, pracy i edukacji oraz prawo do udziału w życiu politycznym i kulturalnym. 3. Status osób niepełnosprawnych. Podstawa prawna: ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; (ustawa z dn. 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 3.1. Definicja niepełnosprawności i instytucje orzekające. Niepełnosprawność oznacza trwałą bądź okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długookresowego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy (zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Osobą niepełnosprawną w Polsce jest osoba, która uzyskała odpowiednie orzeczenie, lub osoba, która we własnym przekonaniu nie jest sprawna (takie wyróżnienie stosuje się w spisie powszechnym). Jednak wszelkie ulgi, pomoc oraz świadczenia zapisane w ustawach i innych aktach prawnych, które mają wspomóc osoby niepełnosprawne, odwołują się do niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem wydanym przez właściwy organ. Osoba niepełnosprawna mająca prawne potwierdzenie swojej niepełnosprawności to osoba posiadająca orzeczenie lub orzeczenia o: • niepełnosprawności (dzieci i młodzież do 16. roku życia), • stopniu niepełnosprawności (osoby, które ukończyły 16 lat), • niezdolności do pracy/grupie inwalidzkiej (osoby dorosłe). W Polsce istnieje kilka systemów orzecznictwa. Poniżej przedstawiono relacje pomiędzy różnymi orzeczeniami wydanymi dawniej oraz aktualnie, a także zestawienie, które stopnie niepełnosprawności odpowiadają orzeczeniom o niezdolności do pracy bądź inwalidztwie. 9 II. Podstawowe prawa osób niepełnosprawnych Odpowiadające sobie orzeczenia stopnia niepełnosprawności Dawny system orzecznictwa Orzeczenia Komisji lekarskich ds. Inwalidztwa i zatrudnienia Obecny system orzecznictwa Orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS Orzeczenia Powiatowych Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności I grupa inwalidzka Całkowita niezdolność do Znaczny stopień pracy oraz samoniepełnosprawności dzielnej egzystencji II grupa inwalidzka Całkowita niezdolność do pracy III grupa inwalidzka Częściowa niezdolność do Lekki stopień pracy, celowość niepełnosprawności przekwalifikowania Orzecznictwo rentowe dla rolników KRUS Stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, połączona z prawem do zasiłku pielęgnacyjnego Umiarkowany stopień *** niepełnosprawności Stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym bez prawa do zasiłku pielęgnacyjnego 3.2. Orzecznictwo do celów rentowych. Oceny niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Lekarz orzecznik ocenia niezdolność do pracy, jej stopień a także dokonuje ustaleń dotyczących: • daty powstania niezdolności do pracy, • trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, • związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, • trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, • celowości przekwalifikowania zawodowego. Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła - w znacznym stopniu - zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji. 10 Pytasz-nie błądzisz W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji. Obowiązujące przepisy przewidują dwuinstancyjność w postępowaniu orzeczniczym. Organem orzekającym w I instancji jest lekarz orzecznik ZUS, natomiast w II instancji – komisja lekarska ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej – w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Komisja lekarska w wyniku rozpatrzenia sprzeciwu dokonuje rozstrzygnięcia w formie orzeczenia. Renta (świadczenie pieniężne) z tytułu niezdolności do pracy może zostać przyznana na stałe lub na określony czas. Renta stała przysługuje ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy została uznana przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS za trwałą. Renta okresowa przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli jego niezdolność do pracy zostanie przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS uznana za okresową, czyli mającą charakter czasowy. Do uzyskania renty niezbędny jest określony staż pracy, czyli tzw. okres składkowy i nieskładkowy. Okres składkowy i nieskładkowy wymagany do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, uzależniony jest od wieku osoby, w którym powstała niezdolność do pracy, i wynosi od 1 roku – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat, aż do 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Osoby, których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 lat, muszą spełniać dodatkowy warunek, a mianowicie wymagany pięcioletni okres musi przypadać w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy zależy od: • wymiaru udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, • wysokości zarobków wskazanych do obliczenia podstawy wymiaru renty, • kwoty bazowej obowiązującej w dniu nabycia prawa do renty, • stopnia orzeczonej niezdolności do pracy. Postępowanie w sprawie przyznania renty wszczyna się na wniosek osoby zainteresowanej lub jej pełnomocnika. Wniosek taki zgłasza się w jednostce terenowej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, albo za pośrednictwem urzędu pocztowego. W razie zgłoszenia wniosku w innej jednostce ZUS – jest ona zobowiązana do przekazania go jednostce właściwej. 11 II. Podstawowe prawa osób niepełnosprawnych Ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy następuje w formie decyzji organu rentowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Od decyzji organu rentowego przysługuje odwołanie – za pośrednictwem organu rentowego, który wydał decyzję – do Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. ZUS ma obowiązek wydać decyzję w sprawie renty w ciągu 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie. 3.3. Orzecznictwo do celów pozarentowych. Do realizacji celów określonych w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. konieczne jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, które wydają Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest, w myśl ustawy, orzecznictwem do celów pozarentowych. Orzeczenie to nie może być bowiem podstawą ubiegania się o rentę z ubezpieczenia społecznego. Prawne potwierdzenie statusu niepełnosprawności służy natomiast osobom, które chcą korzystać z przewidzianych dla nich świadczeń, ulg i przywilejów. Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności orzekają trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki w stosunku do osób niepełnosprawnych, które ukończyły 16 lat oraz orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku dzieci i młodzieży, które nie ukończyły 16. roku życia. Do czego służy orzecznictwo do celów pozarentowych? Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności pozwala korzystać z różnych form pomocy oraz uprawnień, tj.: • w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia: możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia, korzystania ze szkoleń (w tym specjalistycznych), podlegania przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych (np. prawo do dodatkowych urlopów, przerw w pracy), • ulgi podatkowe, komunikacyjne, zwolnienie z opłat radiowo-telewizyjnych itp., • w zakresie rehabilitacji: możliwość uczestniczenia w terapii zajęciowej, • zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne (kule, laski, wózki, protezy), środki pomocnicze (np. przedmioty higieny osobistej) oraz pomoce techniczne ułatwiające codzienne funkcjonowanie, • usługi socjalne, opiekuńcze, terapeutyczne, rehabilitacyjne świadczone przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, • uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego i innych świadczeń (np. dodatków do zasiłku rodzinnego związanych z niepełnosprawnością). 12 Pytasz-nie błądzisz Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinno również zawierać wskazania do szeroko pojętej rehabilitacji. Wskazania te mają pomóc ukierunkować działania osoby niepełnosprawnej lub jej opiekunów. Zgodnie z ustawą wskazania te powinny dotyczyć m.in.: • konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, • prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. 13 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. 1. Równe traktowanie czyli ustawa antydyskryminacyjna. Podstawa prawna: ustawa z dn. 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie tzw. ustawa antydyskryminacyjna, czyli ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Zgodnie z jej zapisem zakazuje się nierównego traktowania osób fizycznych ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Każdy, wobec kogo zasada równego traktowania została naruszona, będzie miał prawo do odszkodowania. Co więcej, w takich sprawach nie będzie stosowana zasada domniemania niewinności, bowiem ustawa wprowadza „zasadę odwróconego dowodu” czyli osoba oskarżona o dyskryminację musi udowodnić, że się jej nie dopuściła. W sprawach naruszenia zasady równego traktowania stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Ustawa nie dotyczy sfery życia rodzinnego i prywatnego. W kontekście niepełnosprawności ustawę stosuje się w zakresie: 1. podejmowania kształcenia zawodowego, w tym dokształcania, doskonalenia, przekwalifikowania zawodowego oraz praktyk zawodowych; 2. warunków podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w szczególności w ramach stosunku pracy albo pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej; 3. przystępowania i działania w związkach zawodowych, organizacjach pracodawców oraz samorządach zawodowych, a także korzystania z uprawnień przysługujących członkom tych organizacji; 4. dostępu i warunków korzystania z instrumentów rynku pracy i usług rynku pracy określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oferowanych przez instytucje rynku pracy oraz instrumentów rynku pracy i usług rynku pracy oferowanych przez inne podmioty działające na rzecz zatrudnienia, rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu. 14 Pytasz-nie błądzisz Zadania dotyczące realizacji zasady równego traktowania wykonuje Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania. W przypadku dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania wykonuje swoje zadania współpracując z Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. 2. Uprawnienia pracujących osób niepełnosprawnych. Podstawa prawna: ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 2.1 Czas pracy. Czas pracy osoby niepełnosprawnej co do zasady nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Od 1 stycznia 2012 roku czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, w sytuacji gdy lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy, przy czym powyższe normy czasu pracy stosuje się od dnia przedstawienia pracodawcy zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Koszty badań ponosi pracodawca. Zastosowanie skróconej normy czasu pracy a wynagrodzenie: Forma rozliczenia wynagrodzenia miesięcznego Wysokość wynagrodzenia Przykład: stała, miesięczna stawka wysokość w dotychczasowej wysokości 2400,00 zł brutto przed zastosowaniem skróconej normy pracy i po jej zastosowaniu stawka godzinowa stawka jednostkowa podwyższona (w stosunku w jakim dotychczasowy wymiar czasu pracy pozostaje do skróconej normy czasu pracy) wynagrodzenie brutto 15 zł/1h należy podwyższyć o wskaźnik 1,1428, co powoduje zwiększenie stawki godzinowej do kwoty 17,14 zł Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona: a) w porze nocnej, b) w godzinach nadliczbowych. 15 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Powyższe ograniczenia czasu pracy nie obowiązują w wypadku: - zatrudnienia do pracy przy pilnowaniu, lub - wyrażenia zgody na ich zniesienie przez lekarza medycyny pracy/lekarza prowadzącego na wniosek pracownika. Osobie niepełnosprawnej przysługuje dodatkowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek w wymiarze 15 minut, która jest wliczana do czasu pracy. 2.2 Dodatkowy urlop i płatne zwolnienia z pracy. Pracownikom o orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych rocznie (prawo do skorzystania z pierwszego urlopu wypoczynkowego osoba niepełnosprawna nabywa po przepracowaniu 1 roku od dnia zaliczenia jej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności). Należy zaznaczyć, że urlop dodatkowy nie przysługuje osobom, których wymiar urlopu wypoczynkowego przekracza z innego powodu 26 dni roboczych oraz uprawnionych do dodatkowego urlopu wypoczynkowego na podstawie odrębnych przepisów. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: 1) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, 2) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Wynagrodzenie za czas tych zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Łączny wymiar urlopu dodatkowego 10-dniowego oraz zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym nie może przekraczać 21 dni roboczych w roku kalendarzowym. 3. Szkolenie lub przekwalifikowanie osób niepełnosprawnych. Podstawa prawna: ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu ma prawo korzystać z usług lub instrumentów rynku pracy na zasadach określonych w/w ustawie. 16 Pytasz-nie błądzisz Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może również korzystać na zasadach takich jak bezrobotni z następujących usług lub instrumentów określonych w ustawie: 1) szkoleń; 2) stażu; 3) prac interwencyjnych; 4) przygotowania zawodowego dorosłych; 5) badań lekarskich lub psychologicznych, mających na celu: 1) stwierdzenie zdolności bezrobotnego do wykonywania pracy, uczestnictwa w szkoleniu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych, odbywania stażu, wykonywania prac społecznie użytecznych, 2) określenie szczególnych predyspozycji psychofizycznych wymaganych do wykonywania zawodu przeprowadzanych na wniosek powiatowego urzędu pracy, są finansowane z Funduszu Pracy; 6) zwrotu kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 1, 2 i 4 ustawy; 7) finansowania kosztów, o których mowa w art. 45 ust. 3 ustawy; 8) studiów podyplomowych. 4. Możliwości dofinansowania dla osób niepełnosprawnych samozatrudnionych. Podstawa prawna: ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych 4.1 Pomoc finansowa na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Osoba niepełnosprawna – zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu – może otrzymać ze środków PFRON jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Wysokość środków określona jest w umowie zawartej ze starostą i nie może ona przekraczać piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłoszonego za poprzedni kwartał przez GUS, jeżeli nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na ten cel. Przykład: Bezrobotna osoba niepełnosprawna zarejestrowana w PUP złożyła stosowny wniosek do starosty o udzielenie pomocy finansowej na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Wniosek dotyczy zakupu samochodu niezbędnego do świadczenia usług ogrodniczo-pielęgnacyjnych w ogrodach potencjalnych klientów. Kwota wnioskowana to 65.000,00 zł. Starosta rozpatrzył wniosek pozytywnie, jednak wnioskowana kwota przekraczała 17 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych maksymalną kwotę o jaką wnioskodawca mógł się ubiegać, ponieważ biorąc pod uwagę przeciętne wynagrodzenie w IV kw. 2011 roku dofinansowanie może wynosić maksymalnie 53.801,25 zł. W związku z tym starosta może zaproponować niższą kwotę od wnioskowanej lub odrzucić wniosek jeśli osoba nie zaakceptuje niższej kwoty. Stosowny wniosek należy złożyć do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu. Wzór wniosku jest określony i stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni. Starosta rozpatrując wniosek bierze pod uwagę: 1. przewidywane efekty ekonomiczne przedsięwzięcia, na które mają być przeznaczone środki, 2. popyt i podaż lokalnego rynku na planowaną działalność, 3. kalkulację wydatków na uruchomienie działalności w ramach wnioskowanych środków, 4. uprawnienia i kwalifikacje wnioskodawcy, 5. wysokość środków własnych wnioskodawcy, 6. wysokość środków finansowych na ten cel w danym roku. 4.2 Dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej albo prowadzenie własnego lub dzierżawionego gospodarstwa rolnego. Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli: • nie korzystała z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo • pożyczka została w całości spłacona lub umorzona, • nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od dnia otrzymania pomocy na ten cel. Dofinansowanie następuje na podstawie umowy zawartej ze starostą. 18 Pytasz-nie błądzisz 4.3 Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą oraz niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, na podstawie art. 25a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, refunduje – pod warunkiem terminowego opłacenia ich w całości: – osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą – obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 oraz w art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; składki te nalicza się i opłaca na zasadach określonych w tej ustawie. Wysokość refundacji składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zależy od posiadanego stopnia niepełnosprawności i wynosi: Znaczny stopień niepełnosprawności 100% kwoty obowiązkowych składek Umiarkowany stopień niepełnosprawności 60% kwoty obowiązkowych składek Lekki stopień niepełnosprawności 30% kwoty obowiązkowych składek – niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, składki na ubezpieczenia społeczne rolników - wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe. Refundacji podlega 100% składki terminowo opłaconej do KRUS przez niepełnosprawnego rolnika. Refundacja nie przysługuje do składek w części finansowanych ze środków publicznych. Wniosek o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne (Wn-U-G) składa się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upłynął termin wyznaczony na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne, czyli np. o refundację składek opłaconych za miesiąc marzec 2012 roku wniosek należy złożyć do 30 kwietnia 2012 roku. 19 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Przykład: Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą zobowiązana jest to odprowadzania składek emerytalno-rentowych do ZUS w wysokości: 412,97 zł - ubezpieczenie emerytalne, 169,25 zł - ubezpieczenie rentowe. W zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności może złożyć do PFRON wniosek o refundację zapłaconych składek w wysokości: Znaczny stopień niepełnosprawności Umiarkowany stopień niepełnosprawności Lekki stopień niepełnosprawności 100 % 60 % 30 % 582,22 zł 349,33 zł 174,67 zł 5. Karta parkingowa. Podstawa prawna: ustawa z dn. 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Karta parkingowa jest dokumentem uprawniającym osoby niepełnosprawne do parkowania na miejscach specjalnie wydzielonych i przeznaczonych dla tych osób oraz do niestosowania się do niektórych znaków drogowych. Karta parkingowa przysługuje osobom niepełnosprawnym na podstawie wydanego przez zespół ds. orzekania o niepełnosprawności: • orzeczenia o niepełnosprawności, • orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, • orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień wraz ze wskazaniem spełnienia w punkcie 9 orzeczenia przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, tj. obniżenie sprawności ruchowej. W przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności spełnienie tych przesłanek może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna). Karta parkingowa uprawnia osoby niepełnosprawne do parkowania na miejscach specjalnie wydzielonych i przeznaczonych dla tych osób, w tym na miejscach wyznaczonych w strefie płatnego parkowania. Karta parkingowa co do zasady nie zwalnia z opłat za parkowanie. Jednak na podstawie wewnętrznych regulacji poszczególnych samorządów np. uchwały rady miasta, osoby niepełnosprawne mogą być zwolnione z opłat za parkowanie w strefie płatnego parkowania. 20 Pytasz-nie błądzisz 6. Ulgi w przejazdach PKP, PKS i komunikacji miejskiej. Podstawa prawna: ustawa z dn. 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Poniżej przedstawiono zestawienie ulg dla osób niepełnosprawnych w cenach biletów PKP i PKS. Osoba uprawniona Środek publicznego transportu zbiorowego Wysokość ulgi przy zakupie biletu Dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne do ukończenia 24 roku życia oraz studenci dotknięci inwalidztwem lub niepełnosprawni do ukończenia 26 roku życia PKP – pociągi osobowe, pospieszne i expresowe przy biletach jednorazowych lub miesięcznych imiennych; PKS – autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne przy biletach jednorazowych lub miesięcznych imiennych 78% Jedno z rodziców lub opiekun dzieci i młodzieży dotkniętej inwalidztwem lub niepełnosprawnej PKP – pociągi 78% osobowe, pospieszne i expresowe przy biletach jednorazowych; PKS – autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne przy biletach jednorazowych Wymagany dokument Warunek skuteczności ulgi Legitymacja przedszkolna/szkolna/ studencka oraz legitymacja osoby niepełnosprawnej/ orzeczenie o niepełnosprawności lub równoważne oraz zaświadczenie/zawiadomienie/skierowanie określające termin i miejsce badania/ konsultacji Korzystanie z przejazdu w celach edukacyjnych, rehabilitacyjnych lub leczniczych, np. pomiędzy domem, szkołą, poradnią specjalistyczną, placówką opiekuńczowychowawczą. PKP – przejazd wagonem 2 klasy (przy przejazdach wagonem 1 klasy obowiązuje dopłata do klasy 2) Przy przejazdach wraz z dzieckiem dokumenty wymienione w poprzednim wierszu; przy przejeździe po dziecko lub po jego odwiezieniu zaświadczenie PKP – przejazd wagonem 2 klasy (przy przejazdach wagonem 1 klasy obowiązuje dopłata do klasy 2) 21 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, w wyjątkiem osób niewidomych PKP – pociągi osobowe przy biletach jednorazowych; PKS – autobusy zwykłe przy biletach jednorazowych 49% Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, w wyjątkiem osób niewidomych Osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji PKP – pociągi pospieszne i expresowe przy biletach jednorazowych; PKS – autobusy przyspieszone i pospieszne przy biletach jednorazowych PKP – pociągi osobowe przy biletach jednorazowych lub miesięcznych; PKS – autobusy zwykłe przy biletach jednorazowych lub miesięcznych 37% 22 93% /zawiadomienie/ skierowanie wydane przez przedszkole/szkołę /uczelnię/ placówkę opiekuńczo-wychowawczą/ lekarza/konsultanta Orzeczenie komisji lekarskiej ZUS lub równoważne/ legitymacja osoby niepełnosprawnej stwierdzająca znaczny stopień niepełnosprawności I grupę inwalidztwa oraz/lub stwierdzające całkowitą niezdolność do samodzielnej egzystencji Dokumenty stwierdzające niezdolność do samodzielnej egzystencji albo inwalidztwo I grupy, z powodu stanu narządu wzroku albo legitymacja osoby niepełnosprawnej stwierdzająca znaczny stopień niepełnosprawności z powodu stanu narządu wzroku PKP – przejazd wagonem 2 klasy (przy przejazdach wagonem 1 klasy obowiązuje dopłata do klasy 2) PKP – przejazd wagonem 2 klasy (przy przejazdach wagonem 1 klasy obowiązuje dopłata do klasy 2) Pytasz-nie błądzisz PKP - pociągi pospieszne i ekspresowe przy biletach jednorazowych lub miesięcznych; PKS – autobusy przyspieszone i pospieszne przy biletach jednorazowych lub miesięcznych Osoby PKP – pociągi niewidome, przy biletach jeżeli nie są jednorazowych uznane za lub miesięcznych; osoby niePKS – autobusy zdolne do przy biletach samodzielnej jednorazowych egzystencji lub miesięcznych 51% albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności z powodu stanu narządu wzroku, wystawione przez uprawniony organ. 37% Dokumenty stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy albo inwalidztwo II grupy, z powodu stanu narządu wzroku albo legitymacja osoby niepełnosprawnej stwierdzająca umiarkowany stopień niepełnosprawności z powodu stanu narządu wzroku albo orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu stanu narządu wzroku, wystawione przez uprawniony organ PKP – przejazd wagonem 2 klasy (przy przejazdach wagonem 1 klasy obowiązuje dopłata do klasy 2) 23 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji PKP – pociągi przy biletach jednorazowych; PKS – autobusy przy biletach jednorazowych 95% Emeryci lub renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne PKP – pociągi osobowe, pospieszne lub ekspresowe 37% 24 Dokumenty wymagane od osoby niewidomej/ niezdolnej do samodzielnej egzystencji (j.w) Opiekunem może być osoba pełnoletnia, a przewodnikiem osoby niewidomej – osoba, która ukończyła 13 lat albo pies-przewodnik. PKP – przejazd wagonem 2 klasy (przy przejazdach wagonem 1 klasy obowiązuje dopłata do klasy 2) Dowód osobisty Ulga upoważoraz zaświadnia do odbycia czenie wydane dwóch przeprzez jednostki/ jazdów w ciągu komisje/ oddziały roku; PKP – przejazd waterenowe rady/ zarządy stowarzy- gonem 2 klasy (przy przejazszeń emerytów i rencistów/ dach wagonem związków zawo- 1 klasy obowiądowych zuje dopłata do klasy 2) Pytasz-nie błądzisz Inwalidzi wojenni i wojskowi zaliczeni do I grupy inwalidów lub uznani za całkowicie niezdolnych do pracy i niezdolnych do samodzielnej egzystencji (choćby bez związku z działaniami wojennymi lub służbą wojskową) (1) PKP – pociągi osobowe lub pospieszne przy biletach jednorazowych PKS – autobusy zwykłe, pospieszne i przyspieszone przy biletach jednorazowych 78% PKP – pociągi ekspresowe przy biletach jednorazowych 37% Kombatanci będący inwalidami wojennymi lub wojskowymi zaliczonymi do I grupy inwalidów lub uznani za całkowicie niezdolnych do pracy i niezdolnych do samodzielnej egzystencji (2) PKP – pociągi osobowe lub pospieszne przy biletach jednorazowych PKS – autobusy zwykłe, pospieszne i przyspieszone przy biletach jednorazowych 78% PKP – pociągi ekspresowe przy biletach jednorazowych 37% Książka inwalidy PKP - wymiar wojennego ulgi obowiązuje (wojskowego) w klasie 1 i 2 zawierająca wpis o zaliczeniu do I grupy inwalidów, albo o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Legitymacja osoby PKP - wymiar represjonowanej ulgi obowiązuje zawierająca wpis w klasie 1 i 2 o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, wystawiona przez organ rentowy. 25 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Przewodnik towarzyszący w podróży osobie wymienionej w poz. (1) lub (2) Inwalidzi wojenni i wojskowi zaliczeni do II lub III grupy inwalidów albo uznani za całkowicie lub częściowo niezdolnych do pracy Kombatanci będący inwalidami wojennymi lub wojskowymi zaliczonymi do II lub III grupy inwalidów lub uznani za całkowicie lub częściowo niezdolnych do pracy 26 PKP – pociągi osobowe, pospieszne lub ekspresowe PKS – autobusy zwykłe, pospieszne i przyspieszone przy biletach jednorazowych PKP – pociągi osobowe, pospieszne lub ekspresowe przy biletach jednorazowych PKS – autobusy zwykłe, pospieszne i przyspieszone przy biletach jednorazowych 95% Książka inwalidy PKP - wymiar wojennego lub ulgi obowiązuje wojskowego (poz. w klasie 1 i 2 (1) ) albo legitymacja osoby represjonowanej (poz. (2)). 37% Książka inwalidy PKP - wymiar wojennego (woj- ulgi obowiązuje skowego) zawie- w klasie 1 i 2 rająca wpis odpowiednio o zaliczeniu do II lub III grupy inwalidów, albo o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. PKP – pociągi osobowe, pospieszne lub ekspresowe przy biletach jednorazowych PKS – autobusy zwykłe, pospieszne i przyspieszone przy biletach jednorazowych 37% Legitymacja osoby PKP - wymiar represjonowanej ulgi obowiązuje zawierająca wpis w klasie 1 i 2 o całkowitej lub częściowejniezdolności do pracy, wystawiona przez organ rentowy. Pytasz-nie błądzisz Kombatanci oraz inne osoby uprawnione będące emerytami, rencistami i inwalidami PKP – pociągi osobowe, pospieszne lub ekspresowe przy biletach jednorazowych PKS – autobusy zwykłe i przyspieszone przy biletach jednorazowych 37% Zaświadczenia wydawane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, z wpisem o przysługujących uprawnieniach do ulg. Zaświadczenia i legitymacje wystawione przez: 1) Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, 2) Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, 3) Urząd do Spraw Kombatantów, 4) Związek Bojowników o Wolność i Demokrację albo Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, zawierające wpisy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów obowiązujących do dnia 30 stycznia 2002 r., poświadczają obecnie obowiązujące uprawnienia – do czasu uaktualnienia wpisu o wysokości przysługującej ulgi lub wymiany dokumentu. PKP – pociągi osobowe i pospieszne: wymiar ulgi obowiązuje w klasie 1 i 2; pociągi ekspresowe: wymiar ulgi obowiązuje tylko w klasie 2 27 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Weterani poszkodowani pobierający rentę inwalidzką z tytułu urazów lub chorób powstałych w związku z udziałem w działaniach poza granicami państwa PKP – pociągi osobowe, pospieszne lub ekspresowe przy biletach jednorazowych PKS – autobusy zwykłe i przyspieszone przy biletach jednorazowych 37% Legitymacja weterana poszkodowanego wraz z legitymacją emeryta-rencisty PKP – pociągi osobowe i pospieszne: wymiar ulgi obowiązuje w klasie 1 i 2; pociągi ekspresowe: wymiar ulgi obowiązuje tylko w klasie 2 Uwaga: pociągi osobowe: pociągi osobowe, w tym REGIO, interRegio, REGIOekspres pociągi pospieszne: pociągi pospieszne, w tym TLK pociągi ekspresowe: pociągi Express InterCity (EIC), EuroCity (EC) 28 Pytasz-nie błądzisz Ulgi dla osób niepełnosprawnych w komunikacji miejskiej. W różnych miastach Polski obowiązują różne ulgi na przejazdy dla osób niepełnosprawnych, ponieważ są one ustalane poprzez uchwały władz danej gminy. Poniżej zaprezentowano ulgi dla wybranych miast w województwie warmińsko-mazurskim, w których funkcjonuje komunikacja miejska. Olsztyn Od dnia 01.12.2011 roku na podstawie Uchwały nr XVI/ 234/11 podjętej w dn. 26.10.2011, podczas sesji Rady Miasta Olsztyna, obowiązują nowe ulgi i uprawnienia dla osób niepełnosprawnych. Uprawnienia osób z niepełnosprawnością do zwolnień i ulg za przejazdy lokalnym transportem zbiorowym w Olsztynie (w granicach administracyjnych miasta). Lp. Osoby uprawnione do przejazdów bezpłatnych lub ulgowych 1. Przejazdy bezpłatne Inwalidzi wojenni 2 Inwalidzi wojskowi 3 4 5 6 Opiekun (w wieku powyżej 13 lat) towarzyszący inwalidzie wojennemu lub wojskowemu całkowicie niezdolnemu do pracy i niezdolnemu do samodzielnej egzystencji Osoby represjonowane niezdolne do pracy Opiekun (w wieku powyżej 13 lat) towarzyszący osobie represjonowanej całkowicie niezdolnej do pracy i niezdolnej do samodzielnej egzystencji Osoby całkowicie niezdolne do pracy i niezdolne do samodzielnej egzystencji lub niepełnosprawne w stopniu znacznym lub inwalidzi I grupy Rodzaj dokumentu poświadczającego uprawnienia książeczka inwalidy wojennego książeczka inwalidy wojskowego– uprawnienie dotyczy inwalidztwa związanego z odbywaniem zasadniczej służby wojskowej dokument inwalidy wojennego lub wojskowego wymienionych w pkt 1 i 2 legitymacja osoby represjonowanej, mającej prawo do renty inwalidy wojennego dokument osoby represjonowanej wymienionej w pkt 4 dokument stwierdzający znaczny stopień niepełnosprawności lub całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji 29 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych wydany przez uprawniony organ RP lub orzeczenie stwierdzające inwalidztwo I grupy 6 Opiekun (w wieku powyżej 13 lat) osoby całkowicie niezdolnej do pracy i niezdolnej do samodzielnej egzystencji dokument osoby całkowicie niezdolnej do pracy i niezdolnej do samodzielnej egzystencji lub niepełnosprawnej w stopniu znacznym wymienionych w pkt 6 8 Osoby niewidome lub niedowidzące dokument stwierdzający całkowitą niezdolność do pracy lub dokument stwierdzający umiarkowany stopień niepełnosprawności lub dokument stwierdzający inwalidztwo II grupy lub legitymacja Polskiego Związku Niewidomych lub legitymacji cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych 9 Przewodnik (w wieku powyżej 13 lat) osoby niewidomej lub niedowidzącej towarzyszący w podróży dokument osoby niepełnosprawnej wymienionej w pkt 8 Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością do ukończenia 24 roku życia legitymacja szkolna lub przedszkolna dziecka niepełnosprawnego lub ważne orzeczenie albo ważna legitymacja osoby niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia, wydane przez ustawowo uprawnione zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności lub imienne zaświadczenie wydane przez przedszkole, placówkę opiekuńczo wychowawczą, ośrodek rehabilitacyjno wychowawczy, ośrodek terapii lub opieki zdrowotnej, uprawniające do przejazdu 7 10 30 Pytasz-nie błądzisz z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do placówki (lub odwrotnie), która wystawiła zaświadczenie, w godzinach jej otwarcia określonych w zaświadczeniu. 10 11 Opiekun dziecka z niepełnosprawnością 12 Osoby z naruszoną sprawnością narządów ruchu niezdolne do pracy w przypadku przejazdu z dzieckiem: dokument określony w pkt 10 w przypadku przejazdu bez dziecka: imienne zaświadczenie wydane przez przedszkole, placówkę opiekuńczo wychowawczą, ośrodek rehabilitacyjno wychowawczy, ośrodek terapii lub opieki zdrowotnej, uprawniające do przejazdu z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do placówki, która wystawiła zaświadczenie po dowiezieniu uprawnionego dziecka do placówki lub po jego odebraniu z placówki dokument stwierdzający: całkowitą niezdolność do pracy z powodu stanu narządu ruchu lub umiarkowany stopień niepełnosprawności z powodu stanu narządu ruchu lub inwalidztwo II grupy Przejazdy ulgowe (50%) 1 legitymacja rencisty lub decyzja w sprawach świadczeń rentowych wydana przez właściwy organ Osoby niepełnosprawne nie wy- w sprawach emerytalno – rentowych RP mienione w wykazie uprawnio- stanowiąca podstawę do wydania legitynych do przejazdów bezpłatnych macji rencisty lub legitymacja osoby niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym wydana przez zespoły orzekania o niepełnosprawności 2 Kombatanci legitymacja kombatancka lub zaświadczenie o uprawnieniach do ulg Dokumenty bez zdjęcia ważne są łącznie z dokumentem potwierdzającym tożsamość. 31 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Zmiany zostały przygotowane po konsultacjach z następującymi środowiskami osób niepełnosprawnych w Olsztynie: - Rada Warmińsko – Mazurskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych w Olsztynie, - Miejska Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych w Olsztynie, - Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów - Zarząd Oddziału Okręgowego w Olsztynie. Miasto i gmina Elbląg oraz gmina Milejewo. Uprawnienia do przejazdów bezpłatnych i ulgowych wynikają z uchwały nr VII/167/2011Rady Miejskiej w Elblągu z dnia 30 czerwca 2011 r. Lp. Osoby uprawnione do przejazdów bezpłatnych Dokument poświadczający uprawnienia 1.0 Uprawnienia ustawowe 1.1 Legitymacja cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych wystawiona Cywilne niewidome ofiary działań przez uprawniony organ rentowy wojennych lub imienna EKM * 1.2 a/ Inwalidzi wojenni i wojskowi. Książka inwalidy wojennego, wojskowego wystawiona przez uprawniony organ rentowy lub imienna EKM . Opiekunowie towarzyszący inwalidom wojennym i wojskowym Opiekuna wskazuje osoba uprawnio1.2 b/ zaliczanym do na. I grupy inwalidztwa. Kombatanci i osoby represjono1.3 a/ wane będący inwalidami wojennymi i wojskowymi. Legitymacja osoby represjonowanej wydana przez uprawniony organ rentowy lub imienna EKM Opiekunowie towarzyszący kombatantom i osobom represjo- Opiekuna wskazuje osoba uprawnio1.3 b/ nowanym zaliczanym do I grupy na. inwalidztwa. 2.0 32 Uprawnienia nadane przez Radę Miejską w Elblągu Pytasz-nie błądzisz Lp. Osoby uprawnione do przejazdów bezpłatnych Dokument poświadczający uprawnienia Dzieci i młodzież niepełnosprawna uczęszczająca do szkół i przedszko- Ważna legitymacja przedszkolna lub 2.1 a/ li na najkrótszej trasie w drodze legitymacja szkolna osoby niepełnopomiędzy miejscem zamieszkania sprawnej. a przedszkolem lub szkołą. Opiekunowie towarzyszący dzieciom i młodzieży, o których mowa w pkt. 2.2 a/ (jeżeli opiekun jest niezbędny) w drodze do przed2.1 b/ szkola, szkoły, a także w drodze powrotnej po odwiezieniu dziecka i w drodze do w/w jednostek po uprawnioną osobę. Zaświadczenie z przedszkola, szkoły wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem potwierdzającym tożsamość. Dzieci i młodzież niepełnosprawna uczęszczająca do ośrodków wsparcia wymienionych w zał. Nr 2.2 a/ 1a, w celu uczestnictwa w zajęciach terapeutycznych – na najkrótszej trasie pomiędzy miejscem zamieszkania a w/w ośrodkiem wsparcia. Legitymacja lub orzeczenie wydane przez uprawniony polski organ wraz z zaświadczeniem z ośrodka wsparcia o uczestnictwie w zajęciach terapeutycznych. Opiekunowie towarzyszący dzieciom i młodzieży w drodze pomiędzy miejscem zamieszkania 2.2 b/ a w/w ośrodkiem wsparcia, a także w drodze powrotnej po odwiezieniu dziecka i w drodze do ośrodka wsparcia po uprawnioną osobę. Zaświadczenie z ośrodka wsparcia wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem potwierdzającym tożsamość. 2.3 Inwalidzi posiadający orzeczenie znacznego stopnia niepełnosprawności lub całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (była I grupa inwalidzka) oraz towarzyszący opiekun wskazany przez inwalidę. Imienna EKM wydana na podstawie legitymacji lub orzeczenia wydanego przez uprawniony polski organ wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem potwierdzającym tożsamość. 33 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Lp. Osoby uprawnione do przejazdów bezpłatnych Dokument poświadczający uprawnienia 2.4 Imienna EKM wydana na podstawie legitymacji lub orzeczenia uprawnionego polskiego organu stwierdzająca umiarOsoby niedowidzące z umiarko- kowany stopień niepełnosprawności wanym stopniem niepełnospraw- spowodowany chorobą narządu wzroku, ności. z określonym symbolem przyczyny niepełnosprawności „04-0” wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem potwierdzającym tożsamość. 2.5 Emeryci i renciści, którzy nabyli uprawnienia do emerytury lub renty inwalidzkiej w czasie zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji, Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacji i Miejskim Zakładzie Komunikacji w Elblągu. 2.6 Osoby uczestniczące na zasadach wolontariatu w zorganizowanych Imienne listy + identyfikatory poformach działalności charytatywtwierdzone w ZKM. nej na terenie miasta po uprzedniej akceptacji Prezydenta Miasta. 2.7 Dzieci i młodzież niepełnosprawna uczęszczająca do specjalistycznych przychodni rehabilitacyjnych wymienionych w załączniku Nr 2a – na najkrótszej trasie w drodze pomiędzy miejscem zamieszkania a specjalistyczną przychodnią rehabilitacyjną, a także w drodze powrotnej, wraz z opiekunem, gdy takie wskazanie wystąpi w zaświadczeniu wydanym przez specjalistyczną przychodnię rehabilitacyjną wg załącznika Nr 2b. 34 Imienna EKM wydana na podstawie listy potwierdzonej przez Dyrektora spółki ZKM. Legitymacja lub orzeczenie wydane przez uprawniony polski organ wraz z zaświadczeniem wydanym przez specjalistyczną przychodnię rehabilitacyjną wg załącznika Nr 2b. Pytasz-nie błądzisz Lp. Osoby uprawnione do przejazdów ulgowych Dokument poświadczający uprawnienia 1.0 Uprawnienia ustawowe Kombatanci i osoby represjo1.1 nowane (nie ujęte w poprzedniej tabeli w pkt. 1.3) 2.0 Ważny bilet zapisany na imiennej EKM wydanej na podstawie zaświadczenia wydanego przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z wpisem o przysługujących uprawnieniach do ulg na przejazdy lub dokumentów wydanych zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami albo ważny bilet jednorazowy wraz z w/w zaświadczeniem lub dokumentem. Uprawnienia nadane przez Radę Miejską w Elblągu Osoby niepełnosprawne 2.1 do 30 roku życia. Ważny bilet zapisany na imiennej EKM wydanej na podstawie legitymacji wystawionej przez uprawniony polski organ lub ważny bilet jednorazowy wraz z w/w legitymacją. 2.2 Emeryci, renciści Ważny bilet zapisany na imiennej EKM wydanej na podstawie legitymacji emeryta lub rencisty wydanej przez uprawniony polski organ z dokumentem potwierdzającym tożsamość lub ważny bilet jednorazowy wraz z wymienioną legitymacją i dokumentem tożsamości. Osoby niepełnosprawne posiadające orzeczenie o umiarko2.3 wanym stopniu niepełnosprawności. (nie ujęte w poprzedniej tabeli w pkt. 2.4) Ważny bilet zapisany na imiennej EKM wydanej na podstawie legitymacji wystawionej przez uprawniony polski organ z dokumentem potwierdzającym tożsamość lub ważny bilet jednorazowy wraz z dokumentem tożsamości. * EKM: Elbląska Karta Miejska czyli elektroniczna karta zbliżeniowa będąca nośnikiem biletów elektronicznych i informacji o ewentualnych ulgach, obowiązujących w sieci komunikacji miejskiej obowiązujące na terenie m. Elbląga i gmin objętych porozumieniem. EKM występuje w dwóch rodzajach: jako karta na okaziciela lub karta imienna. UWAGA: Uznanie uprawnień do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego następuje na podstawie aktualnych i ważnych dokumentów. Osoby, które będą po35 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych siadały imienną EKM z zapisanymi ważnymi uprawnieniami, zwolnione są z okazywania podczas kontroli dokumentów potwierdzających uprawnienie. W przypadku uczniów, którzy nie ukończyli 16 roku życia, uprawnienie będą zapisywane na EKM do 30 września roku, w którym dana osoba kończy 16 lat (do tego czasu uczeń nie ma obowiązku przedłużania uprawnień co roku) Opracowano na podstawie informacji umieszczonej na stronie internetowej www.zkm.elblag.com.pl Miasto i gmina Ostróda Uprawnienia do przejazdów bezpłatnych i ulgowych autobusami komunikacji miejskiej w Ostródzie obowiązują od dnia 01.02.2012r., na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w Ostródzie Nr 81 z dnia 29 listopada 2011 roku. Osoby uprawnione do przejazdów bezpłatnych Dzieci i młodzież uczęszczająca do szkół specjalnych wraz z opiekunami na trasie od miejsca zamieszkania do szkoły. Osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub niepełnosprawne w stopniu znacznym lub inwalidzi I grupy wraz z opiekunem Dokument poświadczający uprawnienia Ważna legitymacja szkolna osoby niepełnosprawnej. 3 Osoby niewidome lub ociemniałe Na podstawie legitymacji Polskiego Związku Niewidomych lub wypisu z treści orzeczenia Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności stwierdzające znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności spowodowany narządem wzroku, określony odpowiednim kodem, wraz z dokumentem tożsamości 4 Osoby niepełnosprawne w zakresie Na podstawie orzeczenia stwierdzająopłat od przejazdu psa asystującego. cego konieczność pomocy przez psa asystującego. Lp. 1 2 36 Na podstawie dokumentu stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji lub dokument stwierdzający znaczny stopień niepełnosprawności wydany przez uprawniony organ RP lub orzeczenie stwierdzające inwalidztwo I grupy łącznie z dokumentem tożsamości, opiekunowie na podstawie dokumentu osoby uprawnionej Pytasz-nie błądzisz 5 Lp. 1 Osoby posiadające orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w związku z uszkodzeniem narządu wzroku (symbol 04O), naruszoną sprawność narządu ruchu (symbol 05-R) lub uszkodzenie narządu słuchu (symbol 03-L) Na podstawie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydanego przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności Osoby uprawnione do przejazdów ulgowych Dokument poświadczający uprawnienia Dzieci i młodzież dotknięta inwa- Ważna legitymacja szkolna osoby lidztwem lub niepełnosprawnością niepełnosprawnej oraz orzeczenie do ukończenia 24. roku życia o niepełnosprawności bądź o stopniu niepełnosprawności. Miasto Iława Uprawnienia do przejazdów bezpłatnych i ulgowych autobusami komunikacji miejskiej w Iławie na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w Iławie Nr XVIII/194/12 z dnia 25 stycznia 2012 roku. PRZEJAZDY BEZPŁATNE Na podstawie przepisów szczególnych Lp. Osoby uprawnione Dokument poświadczający uprawnienia Książeczka inwalidy wojskowego lub wojennego 1 Inwalidzi wojenni i wojskowi 2 Opiekunowie towarzyszący inwa- Wskazanie przez osobę uprawnioną lidom wojennym i wojskowym zaliczonym do I grupy inwalidztwa albo o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji Na podstawie przepisów gminnych 1 Niewidomi i ociemniali oraz przewodnik lub opiekun towarzyszący im w podróży Dokumenty stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności w związku z uszkodzeniem 37 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych narządu wzroku wydanego przez uprawniony organ (oznaczonej symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-0) 2 Niepełnosprawni intelektualnie wraz z opiekunem 3 Dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne do ukończenia 24 roku życia i towarzyszący w podróży opiekun- z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do przedszkola, szkoły, placówki opiekuńczo-wychowawczej, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, terapii lub opieki zdrowotnej i z powrotem, a opiekunom także podczas podróży po uprawnionego lub po jego odwiezieniu Osoby z niepełnosprawnością narządów ruchu korzystający z wózków inwalidzkich 4 5 Osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym oraz przewodnik lub opiekun 6 Osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji oraz przewodnik lub opiekun Legitymacja Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności lub legitymacji wydanych przez Powiatowy Zespół d/s Orzekania o Stopniach Niepełnosprawności wraz z legitymacją: szkolną wg wzoru MEN i S II/182/2 lub MEN-I/51/2, przedszkolną wg wzoru MEN i S III/181/2 lub MEN-I/52/2. Opiekun –dokumenty jak wyżej wraz z zaświadczeniem wg wzoru MII/2002 Dokumenty stwierdzające niepełnosprawność z powodu stanu narządów ruchu wydane przez uprawniony organ (oznaczonej symbolem 05-R) Dokumenty stwierdzające znaczny stopień niepełnosprawności lub niezdolność do samodzielnej egzystencji wydany przez uprawniony organ Orzeczenie właściwego organu, na podstawie prawa polskiego PRZEJAZDY ULGOWE (ULGA 50 %) Na podstawie przepisów szczególnych Lp. 1 Dokument poświadczający uprawnienia Kombatanci wojenni oraz osoby po- Legitymacja lub zaświadczenie wydane siadające równorzędne uprawnienia przez Urząd do Spraw Represjonowanych kombatanckie Osoby uprawnione Na podstawie przepisów gminnych 1 Dzieci i młodzież w wieku szkolnym Orzeczenie lub legitymacja stwierdzaod 7 do 18 lat nie objęta obowiązjąca niepełnosprawność dzieci i młokiem szkolnym z powodu choroby dzieży do lat 16, legitymacja lub orzei niepełnosprawności czenie stwierdzające znaczny stopień 38 Pytasz-nie błądzisz niepełnosprawności powyżej 16 lat wystawione przez uprawniony organ 2 Emeryci Legitymacja emeryta wydana przez uprawniony organ 3 Osoby, u których ustalono całkowitą Legitymacja rencisty wydana przez lub częściową niezdolność do pracy właściwy organ 4 Osoby z niepełnosprawnością narzą- Dokumenty stwierdzające niepełnodów ruchu ze stopniem niepełnosprawność z powodu stanu narządów sprawności umiarkowanym i lekkim ruchu wydane przez uprawniony organ (oznaczonej symbolem 05 R) Dokument uprawniający do ulgi należy okazywać z dokumentem tożsamości ze zdjęciem. Miasto Mrągowo. Od dnia 24.01.2012 r. obowiązują nowe zasady uprawnień w korzystaniu z ulgowych i bezpłatnych przejazdów miejską komunikacja publiczną, wniesione uchwałą nr XXIV/6/2011 Rady Miejskiej w Mrągowie oraz aktualne wynikające z przepisów ustawowych. Do korzystania z bezpłatnych przejazdów jednorazowych autobusami komunikacji miejskiej na wszystkich liniach mają prawo następujące osoby niepełnosprawne: Lp. Osoby uprawnione Dokument poświadczający uprawnienia Książeczka inwalidy wojskowego lub wojennego Wskazanie przez osobę uprawnioną 1 Inwalidzi wojenni i wojskowi 2 Opiekunowie towarzyszący inwalidom wojennym i wojskowym zaliczonym do I grupy inwalidztwa albo o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji 3 Uczniowie objęci kształceniem specjalnym, wymagającym stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy i ich opiekunowie 4 Opiekunowie na podstawie imien- Dokument tożsamości nego zaświadczenia wydanego przez szkołę lub placówkę opiekuńczo-wychowawczą Na podstawie legitymacji szkolnej wraz z dokumentem stwierdzającym fakt inwalidztwa lub niepełnosprawności 39 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych 5 Osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub niepełnosprawne w stopniu znacznym lub inwalidzi I grupy wraz z opiekunem Na podstawie dokumentu stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji lub dokument stwierdzający znaczny stopień niepełnosprawności wydany przez uprawniony organ RP lub orzeczenie stwierdzające inwalidztwo I stopnia łącznie z dokumentem tożsamości, opiekunowie na podstawie dokumentu osoby uprawnionej 6 Osoby niewidome lub ociemniałe Na podstawie legitymacji Polskiego i ich przewodnicy Związku Niewidomych lub wypisu z treści orzeczenia Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności stwierdzające znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności spowodowany narządem wzroku, określony odpowiednim kodem, wraz z dokumentem tożsamości, przewodnicy na podstawie dokumentu osoby uprawnionej Do korzystania z ulgowych przejazdów jednorazowych oraz ulgowych przejazdów miesięcznych na wszystkich liniach mają prawo następujące osoby: Lp. Osoby uprawnione 1 Kombatanci, ofiary represji wojennych i okresu powojennego 2 Emeryci i renciści Dokument poświadczający uprawnienia Legitymacja lub zaświadczenie wydane przez Urząd do Spraw Represjonowanych Na podstawie legitymacji emeryta lub rencisty wraz z dokumentem tożsamości Informacje na podstawie strony internetowej www.pks.mragowo.pl 40 Pytasz-nie błądzisz Miasto i gmina Ełk oraz gmina Stare Juchy Na podstawie załącznika nr 3 do uchwały nr XIII.118.2011 Rady Miasta Ełku od dnia 1 stycznia 2012 roku do korzystania z bezpłatnych przejazdów na wszystkich liniach uprawnieni są: Lp. Osoby uprawnione 1 Inwalidzi wojenni i wojskowi 2 Osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (inwalidzi I grupy) wraz z opiekunem 3 Osoby niewidome i ociemniałe oraz ich przewodnicy 4 Dzieci i młodzież szkół specjalnych oraz dotknięta niepełnosprawnością wraz z opiekunem wyłącznie przy przejazdach z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, placówki oświatowo wychowawczej, specjalnego ośrodka wychowawczego, ośrodka umożliwiającemu dzieciom i młodzieży spełnianie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno- pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, i z powrotem Dokument poświadczający uprawnienia Książeczka inwalidy wojskowego lub wojennego Na podstawie legitymacji wydanej przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności oraz osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji wraz z opiekunem na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (opiekuna wskazuje osoba niepełnosprawna) na podstawie ważnej legitymacji Polskiego Związku Ociemniałych i Niewidomych (przewodnika wskazuje niewidomy) Na podstawie legitymacji szkolnej lub studenckiej wraz z jednym z niżej wymienionych dokumentów: a) legitymacji Polskiego Związku Ociemniałych i Niewidomych, b) legitymacji Polskiego Związku Głuchych, c) legitymacji Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, d) legitymacji Krajowego Komitetu Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Ruchowo przy Zarządzie Głównym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, e) duplikatu zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia dla ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, f) legitymacji wydanej przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Stopniu niepełnosprawności, 41 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych g) wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzający częściową lub całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji, Na podstawie zaświadczenia wydanego Opiekunowie dzieci, młodzieży szkół specjalnych oraz dotkniętych przez daną instytucję stwierdzającego, niepełnosprawnością po odwiezie- że jest opiekunem dziecka niu dzieci do instytucji, o których mowa w pkt. 8 a powracających bez dzieci do miejsc zamieszkania lub miejsc pobytu Do korzystania z przejazdów ulgowych na wszystkich liniach uprawnieni są: 5 Lp. Osoby uprawnione 1 Emeryci i renciści 2 Inwalidzi słuchu Dokument poświadczający uprawnienia Na podstawie legitymacji emeryta lub rencisty wraz z dokumentem tożsamości Na podstawie legitymacji Polskiego Związku Głuchych Miasto Kętrzyn W załączniku nr 2 do uchwały Nr XXVII/138/08 Rady Miejskiej w Kętrzynie przedstawiono uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami komunikacji miejskiej oraz rodzaje dokumentów poświadczające w/w uprawnienia. Do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej uprawnione są: Lp. 1 2 3 42 Dokument poświadczający uprawnienia Inwalidzi wojenni i wojskowi Książeczka inwalidy wojskowego lub wojennego Inwalidzi I grupy oraz towarzyszą- Na podstawie książeczki inwalidy z ważnym wpisem o zaliczeniu inwacy im opiekunowie lidy do I grupy, Na podstawie ważnej legitymacji Osoby niewidome lub ociemniałe z przewodnikami im towarzyszący- Polskiego Związku Niewidomych, Związku Ociemniałych Żołnierzy mi oraz pies przewodnik Rzeczypospolitej lub dowodu osobistego z odpowiednim wpisem Osoby uprawnione Pytasz-nie błądzisz 4 Uczniowie szkół specjalnych oraz Na podstawie dowodu tożsamości lub opiekunowie im towarzyszący legitymacji szkoły specjalnej (uprawnienie to dotyczy wyłącznie przejazdu z miejsca zamieszkania lub pobytu do szkoły i z powrotem opiekuna), Do ulgi 50 % przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej są następujące osoby: Lp. 1 2 2 Osoby uprawnione Dokument poświadczający uprawnienia Kombatanci Na podstawie legitymacji lub zaświadczenia o uprawnieniach kombatanckich Dzieci i młodzież w wieku powyżej Na podstawie dokumentu lub 7 lat do ukończenia 18 lat nie objęta zaświadczenia stwierdzającego fakt obowiązkiem szkolnym wskutek inwalidztwa lub niepełnosprawności choroby lub inwalidztwa Emeryci i renciści Na podstawie odcinka renty lub emerytury oraz dowodu osobistego Miasto Giżycko Rada Miejska w Giżycku uchwałą nr XVI/116/07 określiła zasady ulgowego lub bezpłatnego korzystania z przejazdów lokalnym transportem zbiorowym na obszarze Gminy Miejskiej Giżycko. Do korzystania z bezpłatnych przejazdów na wszystkich liniach upoważnieni są: Lp. Osoby uprawnione Dokument poświadczający uprawnienia Ważna legitymacja inwalidzka 1 Inwalidzi wojenni i wojskowi 2 Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji oraz ich opiekunowie i przewodnicy 3 Dzieci i młodzież dotknięte inwadokumenty potwierdzające niepełlidztwem lub niepełnosprawne oraz nosprawność wydane przez właściwy organ na podstawie przepisów szczegóich opiekunowie i przewodnicy łowych dla opiekuna lub przewodnika Dokumenty potwierdzające niepełnosprawność wydane przez właściwy organ na podstawie przepisów szczegółowych, dla opiekuna lub przewodnika osoby niepełnosprawnej – dokument potwierdzający niepełnosprawność podopiecznego 43 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych osoby niepełnosprawnej – dokument potwierdzający niepełnosprawność podopiecznego Do korzystania z 50 % ulgi na wszystkich liniach uprawnieni są: Lp. 1 Osoby uprawnione Emeryci i renciści Dokument poświadczający uprawnienia Na podstawie ważnej legitymacji emeryta, rencisty 7. Ulgi telekomunikacyjne i abonamentowe. Podstawa prawna: ustawa z dn. 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych oraz ustawa z dn. 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Wynoszący 50 % rabat na usługi telekomunikacyjne świadczone przez TP S.A. (przyłączenie do sieci i abonament) przysługuje: – osobom o znacznym stopniu niepełnosprawności spowodowanym chorobą narządu wzroku; – osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności spowodowanym zaburzeniami głosu, mowy lub chorobą słuchu; – osobom, w stosunku do których ustalono w orzeczeniu o znacznym stopniu niepełnosprawności więcej, niż jedną przyczynę niepełnosprawności, zaś jedną z nich była choroba narządu wzroku; – osobom, w stosunku do których ustalono w orzeczeniu o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności więcej, niż jedną przyczynę niepełnosprawności, zaś jedną z nich były zaburzenia głosu, mowy lub narządu słuchu. Z rabatu na usługi komunikacyjne korzysta także opiekun prawny osoby niepełnosprawnej, stale lub czasowo zameldowany z osobą niepełnosprawną w tym samym lokalu lub budynku (wyjątek stanowi opiekun dziecka niepełnosprawnego do lat 16). Osobie niewidomej lub słabowidzącej, korzystającej z usług telekomunikacyjnych przysługuje uprawnienie do zamówienia dodatkowej faktury VAT, sporządzonej: – w alfabecie Braille’a, – dużą czcionką o wielkości 16-18 pkt, – w formacie tekstowym oraz wysłania jej pocztą elektroniczną. Ulgi telekomunikacyjne dla osób niepełnosprawnych u innych operatorów niż TP S.A. ustalane są indywidualnie. Zwolnienie z opłaty abonamentu radiowo-telewizyjnego przysługuje osobom niepełnosprawnym zgodnie z poniżą tabelą: 44 Pytasz-nie błądzisz Osoby uprawnione Osoby o orzeczonej I grupie inwalidztwa Osoby o orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji Osoby o orzeczonym znacznym stopniu niepełnosprawności Zakres zwolnienia Rodzaj dokumentu uprawniającego Warunek skuteczności zwolnienia Orzeczenie właściwego organu orzekającego, albo właściwej instancji sądu uchylającego wcześniejszą decyzję organu orzekającego Orzeczenie właściwego organu orzekającego, albo właściwej instancji sądu uchylającego wcześniejszą decyzję organu orzekającego Orzeczenie właściwego organu orzekającego, albo właściwej instancji sądu uchylającego wcześniejszą decyzję organu orzekającego Orzeczenie właściwego organu orzekającego, albo właściwej instancji sądu uchylającego wcześniejszą decyzję organu orzekającego. Osoby niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym przedstawiają zaświadczenie o pobieraniu zasiłku pielęgnacyjnego Dowód Osobisty Niezamieszkiwanie we wspólnym gospodarstwie domowym z więcej, niż jedną osobą, która ukończyła Całkowite 26 rok życia i nie zwolnienie ma prawa do Osoby, które ukońz opłaty abozwolnień oraz czyły 75 lat namentu rtv złożenie w urzęDecyzja właściwego organu Osoby, które otrzymują dzie pocztowym świadczenie pielęgnawypłacającego świadczenie w miejscu stałego cyjne lub rentę socjalną pobytu oświadOsoby niesłyszące, Orzeczenie o całkowitej głuchoczenia o spełnieu których stwierdzocie lub obustronnym upośledzeniu warunków no całkowitą głuchoniu słuchu, albo zaświadczenie uzyskania zwoltę lub obustronne wystawione przez zakład opieki nienia upośledzenie słuchu zdrowotnej Legitymacja Polskiego Związku Niewidomych, Związku OciemOsoby niewidome, niałych Żołnierzy RP, albo orzektórych ostrość czenie o umiarkowanym stopniu wzroku nie przekraniepełnosprawności z tytułu cza 15% uszkodzenia narządu wzroku lub orzeczenie stwierdzające nie przekraczającą 15% ostrość wzroku Legitymacja inwalidy wojenneInwalidzi wojenni go lub wojskowego lub orzeczei wojskowi nie stosownego organu Osoby o orzeczonej trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny 45 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych 8. Ulgi pocztowe. Podstawa prawna: ustawa z dn. 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe Udogodnienia związane z usługami pocztowymi to m.in.: usługa doręczania bezpośrednio do domu przesyłek listowych, przesyłek rejestrowanych, w tym przesyłek z zadeklarowaną wartością oraz kwot pieniężnych określonych w przekazach pocztowych, z pominięciem oddawczej skrzynki pocztowej oraz bez konieczności odbierania przesyłki w placówce operatora. Usługi te świadczone są bez pobierania dodatkowych opłat. Zapotrzebowanie na usługę zgłasza się u operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe np. w urzędzie pocztowym. Mogą z nich korzystać osoby: • z uszkodzeniem narządu ruchu powodującym konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego, • niewidome lub ociemniałe. Placówki pocztowe muszą być dostosowane do obsługi osób niepełnosprawnych poruszających się za pomocą wózka inwalidzkiego. Dostosowanie to powinno polegać na wydzieleniu przez operatora odpowiednio oznakowanych stanowisk obsługi osób niepełnosprawnych oraz umieszczaniu nadawczych skrzynek pocztowych w sposób i w miejscu umożliwiającym korzystanie z nich osobie niepełnosprawnej, poruszającej się za pomocą wózka inwalidzkiego. Zwolnienie z opłat dla osób niewidomych. Przesyłka będąca przesyłką dla niewidomych nadana przez: • osobę legitymującą się orzeczeniem właściwego organu orzekającego o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z tytułu uszkodzenia narządu wzroku, zwaną dalej „osobą niewidomą lub ociemniałą”, i adresowana do biblioteki lub organizacji osób niewidomych lub ociemniałych bądź do organizacji, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych, • bibliotekę, organizację osób niewidomych lub ociemniałych bądź organizacje, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych, i adresowana do osoby niewidomej lub ociemniałej, • osobę niewidomą lub ociemniałą bądź skierowaną do tej osoby zawierającą wyłącznie informacje utrwalone pismem wypukłym, jest zwolniona od opłaty pocztowej za przyjęcie, przemieszczenie i doręczenie przesyłki niebędącej przesyłką najszybszej kategorii, tego rodzaju i tej samej masy ustalonej w obowiązującym cenniku powszechnych usług pocztowych operatora publicznego. Zwolnienie to nie obejmuje opłaty za potwierdzenie odbioru przesyłki rejestrowanej. 46 Pytasz-nie błądzisz 9. Ulgi podatkowe (podatek dochodowy i podatki lokalne) Podstawa prawna: ustawa z dn. 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawa z dn. 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z przepisami prawa, Ministerstwo Finansów podaje, że osoba niepełnosprawna – to osoba, która posiada: • orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub • decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo • orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów, • orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r. Z ulg podatkowych mogą skorzystać jedynie osoby legitymujące się odpowiednim dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność podatnika lub osoby niepełnosprawne pozostające na utrzymaniu podatnika. Osobą pozostającą na utrzymaniu podatnika może być współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe, jeżeli są osobami niepełnosprawnymi, a jego dochody nie przekraczają w roku podatkowym kwoty 9120 zł. Ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych polegają na odliczeniu od dochodu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych ponoszonych przez osobę niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. 47 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Wydatki uprawniające do odliczeń dzielą się na: I. WYDATKI NIELIMITOWANE (odliczeniu podlega cała wydatkowana kwota), II. WYDATKI LIMITOWANE (kwotę przysługującego odliczenia oblicza się z uwzględnieniem „górnego” lub „dolnego” limitu kwotowego). Wydatki nielimitowane: Wydatki limitowane: • adaptacja i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, • przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, • zakup i naprawa indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego, • zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, • odpłatny pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, • odpłatny pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjnoopiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, • opieka pielęgniarska w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa, • opłacenie tłumacza języka migowego, • kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia, • opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł, • utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa (np. psa przewodnika), który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł, • używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2280 zł, 48 Pytasz-nie błądzisz • odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne: - osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego, - osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16, również innymi niż karetka środkami transportu sanitarnego, • odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem: - na turnusie rehabilitacyjnym, - w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładach rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, - na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia. • leki, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. W tym przypadku odliczeniu podlegają wydatki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Wysokość wydatków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Może to być faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie lub potwierdzenie przelewu bankowego, o ile wynika z nich kto, kiedy, ile oraz za co zapłacił. Jedynie w przypadku wydatków limitowanych związanych z: 1) opłaceniem przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, 2) utrzymaniem psa asystującego przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa, 3) używaniem samochodu osobowego w związku z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa albo niepełnosprawnego dziecka, które nie ukończyło 16. roku życia, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość wydatków. Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenie prawa do odliczenia, w szczególności: • wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika, • okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego, • okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych. 49 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych Odliczeniu nie podlegają również wydatki, które w całości zostały sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo w całości zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Przykład: Pani Kowalska jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, w roku 2011 zakupiła niezbędny sprzęt rehabilitacyjny, który kosztował 2500,00 zł. Zakup sfinansowała z własnych środków, w związku z tym może odliczyć od dochodu kwotę 2.500,00 zł. Gdyby Pani Kowalska uzyskała dofinansowanie do zakupu sprzętu ze środków PFRON w wysokości 1.000,00 zł, wówczas mogłaby odliczyć od dochodu jedynie różnicę, czyli 1.500,00 zł. Przy wydatkach nielimitowanych – odliczasz kwotę faktycznie poniesioną. Przy wydatkach zwróconych w jakiejkolwiek formie – odliczasz różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi a kwotą sfinansowaną/dofinansowaną z innych funduszy lub zwróconą w jakiejkolwiek formie. Przykład: Pani Nowak jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, w miesiącu marcu 2011 r. wydała na leki kwotę 90 zł, odpowiednio w kwietniu 120 zł, a w maju i czerwcu po 200 zł, w zeznaniu podatkowym może w związku z tym odliczyć 220 zł, czyli sumę kwot obliczanych jako nadwyżkę wydatków poniesionych w danym miesiącu, a kwotą 100 zł. Miesiąc Marzec Faktyczny wydatek 90 zł Przysługujące odliczenie 0 zł Sposób obliczenia Wydatek nie przekracza 100 zł Kwiecień 120 zł 20 zł 120-100=20 zł Maj 200 zł 100 zł 200-100=100 zł Czerwiec 200 zł 100 zł 200-100=100 zł Wydatki na leki - odliczasz różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł. 50 Pytasz-nie błądzisz Przykład: Pani Wójcik posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności, została skierowana przez lekarza na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne, na które dojeżdżała własnym samochodem osobowym. Koszt benzyny wyniósł 2.800,00 zł, jednak w zeznaniu rocznym Pani Wójcik może odliczyć od dochodu jedynie kwotę 2.280,00 zł. Gdyby Pani Wójcik wydatkowała kwotę mniejsza niż 2.280,00 zł, mogłaby ją odliczyć w całości. Przy wydatkach ograniczonych „górnym” limitem kwotowym – odliczasz kwotę faktycznie poniesioną, nie wyższą niż limit określony w ustawie. Podatki lokalne. Osoby niewidome oraz ich przewodnicy zwolnieni są z opłaty miejscowej oraz opłaty uzdrowiskowej. Nie pobiera się opłaty od posiadania psów od osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - z tytułu posiadania jednego psa. Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Przesłankami zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych są: • orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia; • orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności z powodu schorzenia narządów ruchu; • przedmiot czynności cywilnoprawnej, którym jest nabycie na potrzeby własne sprzętu rehabilitacyjnego, wózków inwalidzkich, motorowerów, motocykli lub samochodów osobowych. Opłata paszportowa. Ulgową opłatę paszportową w wysokości 50% stawki pobiera się m.in. od: 1. emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych, a także współmałżonków tych osób, pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu; 2. osób przebywających w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych; 51 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych 10. Uprawnienia w sądzie. Podstawa prawna: ustawa z dn. 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Konieczność udziału w postępowaniu sądowym może okazać się dla osoby niepełnosprawnej wyzwaniem trudnym do podjęcia. Zawiłość sprawy, wymogi procedury sądowej i szereg formalności, które trzeba spełnić, to utrudnienia, które mogą zniechęcić każdego, a tym bardziej osobę, która z uwagi na niepełnosprawność nie jest w stanie wykonać niektórych czynności samodzielnie. Postępowanie przed organami wymiaru sprawiedliwości reguluje w szczególności ustawa Kodeks postępowania cywilnego, której przepisy przewidują m.in. iż osoby niepełnosprawne mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Kodeks stanowi również, że przesłuchanie osób dotkniętych chorobą lub kalectwem odbywa się w miejscu gdzie przebywają, jeżeli nie mogą go opuścić. Osoby głuche i nieme składają przyrzeczenie przez podpisanie jego tekstu lub przy pomocy biegłego, także zeznania składają na piśmie lub przy pomocy biegłego. Osoby niepełnosprawne mogą być reprezentowane przed sądem przez organizacje społeczne. Organizacje społeczne, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą w określonych wypadkach dla ochrony praw obywateli spowodować wszczęcie postępowania, jak również brać udział w toczącym się postępowaniu. 11. Prawa wyborców niepełnosprawnych w Polsce. Podstawa prawna: ustawa z dn. 05 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy. W Polsce osobom niepełnosprawnym przysługują takie same prawa i wolności jak innym obywatelom, w tym czynne prawo wyborcze po osiągnięciu 18 roku życia. Państwo zobowiązane jest, zarówno Konstytucją, aktami prawnymi jak i międzynarodowymi aktami praw człowieka, do ułatwiania osobom niepełnosprawnym udziału w wyborach. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 62 ust. 1 zapewnia obywatelom polskim prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego. 52 Pytasz-nie błądzisz Kwestie udziału osób niepełnosprawnych w wyborach prezydenckich, parlamentarnych, samorządowych, reguluje ustawa z dnia 05 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy. Określa on zasady i tryb zgłaszania kandydatów, przeprowadzania oraz warunki ważności wyborów: 1. do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej; 2. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; 3. do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej; 4. do organów stanowiących jednostki samorządu terytorialnego; 5. wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Kodeks wyborczy zawiera szereg nowych rozstrzygnięć umożliwiających i ułatwiających udział osób niepełnosprawnych w wyborach powszechnych. Wyborcą niepełnosprawnym, w rozumieniu Kodeksu wyborczego, jest wyborca o ograniczonej sprawności fizycznej, psychicznej, umysłowej lub w zakresie zmysłów, która utrudnia mu wzięcie udziału w wyborach. Rozdział 5a Kodeksu wyborczego reguluje przekazywanie informacji o wyborach wyborcom niepełnosprawnym. I tak wyborca niepełnosprawny wpisany do rejestru wyborców w danej gminie ma prawo do uzyskiwania informacji o: 1. właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania; 2. lokalach obwodowych komisji wyborczych, o których mowa w art. 16 § 1 pkt 3, znajdujących się najbliżej miejsca zamieszkania wyborcy niepełnosprawnego; 3. warunkach dopisania wyborcy niepełnosprawnego do spisu wyborców w obwodzie głosowania, o którym mowa w art. 27 § 1; 4. terminie wyborów oraz godzinach głosowania; 5. komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów; 6. warunkach oraz formach głosowania. Informacje powyższe: - przekazuje wójt lub upoważniony przez niego pracownik urzędu gminy w godzinach pracy urzędu, w tym telefonicznie, lub w drukowanych materiałach informacyjnych przesyłanych na wniosek wyborcy niepełnosprawnego, w tym w formie elektronicznej; - są przekazywane wyborcy niepełnosprawnemu po podaniu przez wyborcę jego nazwiska, imienia (imion) oraz adresu stałego zamieszkania; - wójt podaje również niezwłocznie do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie. Państwowa Komisja Wyborcza zamieszcza na stronie internetowej portalu informacje o uprawnieniach przysługujących wyborcom niepełno53 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych sprawnym na podstawie kodeksu, w formie uwzględniającej różne rodzaje niepełnosprawności. Państwowa Komisja Wyborcza sporządza w alfabecie Braille’a materiał informacyjny o uprawnieniach przysługujących wyborcom niepełnosprawnym na podstawie kodeksu i przekazuje go zainteresowanym na żądanie. Obwieszczenia wyborcze umieszczane w lokalu wyborczym jak i poza nim oraz wyniki głosowania w obwodach głosowania i okręgach wyborczych powinny być zamieszczane w miejscach łatwo dostępnych dla osób niepełnosprawnych o ograniczonej sprawności ruchowej. Na prośbę wyborcy niepełnosprawnego członek obwodowej komisji wyborczej jest obowiązany przekazać ustnie treść obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów. Wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a. Zamiar głosowania przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a powinien być zgłoszony przez wyborcę niepełnosprawnego wójtowi do 14 dnia przed dniem wyborów. Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. W zgłoszeniu wyborca obowiązany jest wskazać właściwy dla niego obwód głosowania. Ponadto osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniu równoważnym mają możliwość udzielenia pełnomocnictwa do głosowania w ich imieniu w wyborach, osobom nie będącym członkami obwodowej komisji wyborczej, mężami zaufania kandydatów oraz kandydatami w danych wyborach. 12. Ułatwienia w dostępie do instytucji kultury. Podstawa prawna: ustawa z dn. 21 listopada 1996 r. o muzeach, ustawa z dn. 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 10 czerwca 2008 r. w sprawie określenia grup osób, którym przysługuje ulga w opłacie lub zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych, oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich uprawnienia. Ulga w opłacie za wstęp do muzeów państwowych przysługuje osobom powyżej 65. roku życia, emerytom, rencistom, rencistom socjalnym, a także osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami. Dokumentami potwierdzającymi uprawnienia do ulgi są legitymacje emeryckie, legitymacje rencistów lub poświadczające niepełnosprawność (wraz z dokumentem tożsamości). Zgodnie z ustawą o bibliotekach, usługi bibliotek, których organizatorami są podmioty takie jak: ministrowie i kierownicy urzędów centralnych oraz jednostki samorządu terytorialnego – są ogólnie dostępne i bezpłatne. W przypadku osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu wzroku obsługę 54 Pytasz-nie błądzisz biblioteczną zapewnia Centralna Biblioteka Niewidomych, która jednocześnie koordynuje działalność pokrewnych bibliotek i instytucji. W celu zapewnienia obsługi bibliotecznej specjalnych grup użytkowników możliwe jest prowadzenie bibliotek w zakładach opieki zdrowotnej i w domach pomocy społecznej. 13. Ułatwienia dla osób głuchych i głuchoniewidomych wynikające z ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się. Podstawa prawna: ustawa z dn. 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się W dniu 12 września 2011 r. Prezydent RP podpisał ustawę o języku migowym i innych środkach komunikowania się. Dotyczy ona języka migowego, technik wspierania osób głuchoniewidomych oraz innych środków komunikowania się. Ustawa określa zasady: 1. korzystania przez osoby uprawnione z pomocy osoby przybranej w kontaktach z organami administracji publicznej, jednostkami systemu, podmiotami leczniczymi, jednostkami Policji, Państwowej Straży Pożarnej i straży gminnych oraz jednostkami ochotniczymi działającymi w tych obszarach; 2. obsługi osób uprawnionych w kontaktach z organami administracji publicznej; 3. dofinansowania kosztów kształcenia osób uprawnionych, członków ich rodzin oraz innych osób mających stały lub bezpośredni kontakt z osobami uprawnionymi w zakresie polskiego języka migowego, systemu językowo-migowego i sposobów komunikowania się osób głuchoniewidomych na różnych poziomach; 4. monitorowania rozwiązań wspierających komunikowanie się i dostępu do nich. W kontakcie z urzędem osoba uprawniona (głucha lub głuchoniewidoma) ma prawo do pośrednictwa tłumacza – może to być tłumacz PJM lub tłumacz SJM. Dla osoby głuchoniewidomej może to być tłumacz przewodnik, nazwany w ustawie „tłumaczem SKOGN (systemu komunikowania się osób głuchoniewidomych)”. Aby skorzystać z pośrednictwa tłumacza, trzeba powiadomić o tym urząd (np. mailem, faksem) 3 dni przed dniem, kiedy planuje się załatwiać sprawę w urzędzie. Urząd ma obowiązek wybrać tłumacza z rejestru tłumaczy, który będzie prowadzony przez wojewodę. Za usługę tłumacza płaci urząd. Otrzyma on na ten cel pieniądze od samorządu powiatowego, na terenie którego mieszka osoba uprawniona. 55 III. Ulgi, uprawnienia i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych W kontakcie z urzędem, u lekarza, na policji i w innych służbach ratowniczo – interwencyjnych można będzie załatwiać sprawy za pomocą tzw. osoby przybranej, pośredniczącej w kontakcie. Może to być znajomy lub członek rodziny, wybrany przez osobę głuchą lub głuchoniewidomą. Osoba przybrana musi mieć więcej niż 16 lat. O zamiarze przyjścia z osobą przybraną do urzędu, lekarza czy na policję nie trzeba wcześniej zawiadamiać. W ustawie znalazł się także katalog środków wspierania komunikowania się, takich jak użycie komunikatorów internetowych, SMS-ów, e-maili, faksów i stron WWW, które mają osobom głuchym i głuchoniewidomym ułatwić załatwienie sprawy w urzędzie bez przychodzenia do niego. Osoby głuche i głuchoniewidome będące rodzicami mają prawo do żądania usługi tłumacza w kontaktach ze szkołą, do której uczęszcza ich dziecko. Wszystkie osoby głuche i głuchoniewidome mają prawo żądać od urzędu przekazania dokumentów związanych z załatwianą w urzędzie sprawą w formie dostępnej. Oznacza to, że można żądać tych dokumentów w wersji migowej – np. nagrania tłumaczenia na nośniku elektronicznym. IV. Uprawnienia i obowiązki pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Podstawa prawna: ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Formy wsparcia pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Przy zatrudnieniu osób niepełnosprawnych pracodawca może starać się o różne formy wsparcia, zarówno finansowe jak i pozafinansowe: Wsparcie finansowe: Wsparcie pozafinansowe: zwrot kosztów: poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa świadczona przez pup i obejmująca: o adaptacji pomieszczeń do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych na - doradztwo w określaniu wymagań doprzystosowanie tworzonych lub tyczących stanowiska pracy zgłoszonego istniejących stanowisk pracy dla w ofercie pracy do urzędu, tych osób; - dobór kandydatów spośród bezroo adaptacji lub nabycia urządzeń botnych lub poszukujących pracy na ułatwiających osobie niepełnozgłoszone w ofercie pracy stanowisko, sprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowaniew zakładzie pracy; - wspieranie rozwoju zawodowego pracodawcy i jego pracowników; 56 Pytasz-nie błądzisz o zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; o rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w pkt 1-3; - miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego (o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonych przez PFRON); - miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego (o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonych przez PFRON); pośrednictwo pracy prowadzone przez pup i obejmujące: - udzielanie pomocy w znalezieniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych do zatrudnienia, - przekazywanie informacji o kandydatach do pracy w związku ze zgłoszoną ofertą pracy, - informowanie o aktualnej sytuacji i przewidywanych zmianach na rynku pracy. - refundacja kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego osobie niepełnosprawnej; - zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy stworzonego dla osoby niepełnosprawnej; - zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych; - refundacja z tytułu zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych osoby niepełnosprawnej zarejestrowanej w powiatowym urzędzie pracy; - refundacja z tytułu zatrudnienia w ramach robót publicznych osoby niepełnosprawnej zarejestrowanej w powiatowym urzędzie pracy; - refundacja z tytułu przyjęcia na przygotowanie zawodowe dorosłych osoby niepełnosprawnej zarejestrowanej w powiatowym urzędzie pracy. 57 IV. Uprawnienia i obowiązki pracodawców zatrudniających... 1. Zwrot kosztów związanych z zatrudnianiem osoby niepełnosprawnej. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne będące m.in. bezrobotnymi lub poszukującymi pracy i niepozostającymi w zatrudnieniu – skierowanymi do pracy przez PUP – może otrzymać ze środków PFRON zwrot określonych kosztów. Pracodawca może złożyć wniosek w odniesieniu do kosztów: • adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, • adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy bądź funkcjonowanie w zakładzie pracy, • zakupu i amortyzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności. • rozpoznania przez służby medycyny pracy wymienionych wyżej potrzeb osób niepełnosprawnych (kwota zwrotu nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla potrzeb osób niepełnosprawnych). W odniesieniu do pracodawców wykonujących działalność gospodarczą zwrot kosztów stanowi pomoc publiczną udzielaną zgodnie z odpowiednimi zapisami przepisów unijnych oraz może być łączony z inną pomocą ze środków publicznych, odnośnie do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, jeżeli łączna wartość tej pomocy nie przekroczy 100% kosztów kwalifikujących się w okresie, na jaki osoby niepełnosprawne zostały faktycznie zatrudnione. Maksymalna wysokość pomocy finansowej nie może przekroczyć 20–krotnosci przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Przykład: Pracodawca zamierza zatrudnić osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w PUP jako osoba poszukująca pracy i niepozostająca w zatrudnieniu. W związku z tym składa do starosty zobowiązanie, że zatrudni osobę przez okres 36 miesięcy oraz wniosek o przyznanie refundacji. We wniosku określa, że konieczna jest adaptacja pomieszczenia oraz zakup specjalnego oprogramowania do komputera, ponieważ zamierza zatrudnić osobę niedowidzącą. Po podpisaniu stosownej umowy, dokonano niezbędnych prac adaptacyjnych na kwotę 5.000,00 zł oraz zakupiono oprogramowanie za kwotę 3.000,00 zł. Starosta przekazuje refundację 8.000,00 zł na rachunek bankowy wskazany we wniosku w terminie 14 dni od dnia przedstawienia przez pracodawcę pozytywnej opinii PIP, odpowiednio, o przystosowaniu 58 Pytasz-nie błądzisz do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na wyposażonym stanowisku pracy lub o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na tym stanowisku. Ponadto pracodawca może ubiegać się o zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem oraz czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. osób Niepełnosprawnych wydało komunikat, że: „Przepisy nie zabraniają, aby pracownikiem pomagającym pracownikowi niepełnosprawnemu była inna osoba niepełnosprawna. Należy jednak wziąć pod uwagę, że niepełnosprawny pracownik pomagający osobie niepełnosprawnej nie powinien mieć problemów związanych z wykonywaniem czynności, w zakresie których służy pomocą innemu pracownikowi niepełnosprawnemu”. Należy zaznaczyć, że czas przeznaczony wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekroczyć liczby godzin odpowiadającej 20% czasu pracy pracownika w miesiącu. Stosowny wniosek wraz z wymaganymi załącznikami należy złożyć do starosty. Po rozpatrzeniu wniosku w terminie 30 dni starosta informuje pracodawcę o sposobie rozpatrzenia jego wniosku. Po uzyskaniu pozytywnej oceny starosta wzywa do negocjacji warunków umowy. Zawarta z pracodawcą umowa określa zobowiązania starosty i pracodawcy. Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy, wydanej na wniosek starosty, odpowiednio o przystosowaniu lub o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy lub pomieszczeniach zakładu pracy. 2. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy, niepozostająca w zatrudnieniu, może otrzymać ze środków PFRON zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy. Maksymalnie pracodawca może ubiegać się kwotę stanowiącą 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (w IV kw. 2011 r. wynagrodzenie to wyniosło 3 586,75 zł), czyli ponad 53 tys. zł. Konieczne jest tu wcześniejsze zawarcie umowy ze starostą. Zwrotowi nie podlegają bowiem koszty poniesione przed dniem jej zawarcia. Jeśli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, wówczas pracodawca będzie musiał zwrócić otrzymane środki finansowe w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty za każdy miesiąc brakujący 59 IV. Uprawnienia i obowiązki pracodawców zatrudniających... do upływu 36 miesięcy. Jednak kwota ta nie może być niższa niż 1/6 udzielonej pomocy. Należy tego dokonać w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną. Natomiast nie trzeba zwracać środków, jeśli w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy pracodawca zatrudni inna osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w PUP jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, niepozostającą w zatrudnieniu. Przykład: Pracodawca podpisując umowę ze starostą uzyskał możliwość zwrotu kosztów zatrudnienia pracownika niepełnosprawnego w wysokości 30.000,00 zł, zobowiązał się tym samym do zatrudnienia bezrobotnej osoby niepełnosprawnej skierowanej przez PUP przez okres 3 lat. Po 2 latach osoba niepełnosprawna została zwolniona z pracy (przed upływem wymaganego okresu zgodnie z umową zawartą ze starostą). Pracodawca ma dwie możliwości: – w ciągu 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną, pracodawca zatrudni inną bezrobotną lub poszukującą pracy osobę niepełnosprawną, skierowaną przez PUP, – zwróci dla starosty 10.000, zł (30000 zł / 36 m-cy = 833,33 zł; do pełnych 36 miesięcy zatrudnienia brakuje 12 miesięcy, więc 833,33 zł x 12 m-cy= 10.000 zł). Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy obejmuje: – udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy, na którym będzie wykonywać prace osoba niepełnosprawna, – kwotę niepodlegającą odliczeniu podatku VAT i podatku akcyzowego związaną z przedmiotami opodatkowania określonymi w pkt. 1 Warunkiem koniecznym do zwrotu kosztów jest przedstawienie niezbędnej dokumentacji dotyczącej zatrudnienia osoby niepełnosprawnej i wyposażenia jej stanowiska pracy oraz uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy odpowiednio o przystosowaniu do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na wyposażonym stanowisku pracy lub o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na tym stanowisku. 3. Szkolenia dla pracowników. Pracodawca może się również ubiegać się o refundację ze środków PFRON kosztów poniesionych na szkolenie zatrudnionych u niego osób niepełnosprawnych. Warunkiem uzyskania takiego zwrotu jest uprzednie zawarcie umowy ze starostą właściwym ze względu na miejsce siedziby pracodawcy. Refundacji mogą podlegać wyłącznie koszty poniesione przez pracodawcę po podpisaniu stosownej umowy. Refundacja może obejmować dwa rodzaje szkoleń: 60 Pytasz-nie błądzisz Specjalistyczne, tj. polegające na zdobyciu wiedzy bezpośrednio związanej z obecnym lub przyszłym stanowiskiem pracy w przedsiębiorstwie, Ogólne, tj. polegające na przekazaniu wiedzy i umiejętności, które można wykorzystać w innym przedsiębiorstwie. Refundacja nie może przekroczyć: • 55% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń specjalistycznych i 80% w przypadku szkoleń ogólnych - w odniesieniu do małych przedsiębiorców, • 45% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń specjalistycznych i 80% w przypadku szkoleń ogólnych - w odniesieniu do średnich przedsiębiorców, • 35% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń specjalistycznych i 70% w przypadku szkoleń ogólnych - w odniesieniu do dużych przedsiębiorców. Jeśli szkolenie zawiera zarówno elementy szkolenia specjalistycznego, jak i ogólnego, które nie mogą być wyodrębnione w celu ustalenia wysokości pomocy lub też gdy nie ma możliwości określenia czy szkolenie ma charakter ogólny, czy specjalistyczny, przyjmuje się za właściwą maksymalną wielkość pomocy w wysokości określonej dla szkoleń specjalistycznych. Jakie koszty mogą zostać objęte pomocą? Należą do nich m.in.: • Wynagrodzenia osób prowadzących szkolenie, • Koszty podróży osób prowadzących szkolenie i uczestników szkolenia, • Zakwaterowanie i wyżywienie szkolących i uczestników, • Usługi doradcze związane ze szkoleniem, materiały biurowe, wynajem pomieszczeń związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia. Refundacja jest również przeznaczona na pokrycie wydatków obejmujących koszty zatrudnienia pracownika, jakie ponosi pracodawca w okresie, w którym pracownik uczestniczy w szkoleniu. Starosta, decydując o możliwości przyznania refundacji, bierze pod uwagę wysokość środków PFRON przeznaczonych na ten cel w danym roku, okres prowadzenia działalności oraz doświadczenie pracodawcy w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych. Może mieć również znaczenie wysokość kosztów, o zwrot których wnosi pracodawca. Przykład: Mały przedsiębiorca po zawarciu umowy ze starostą, skierował na 2-dniowe szkolenie specjalistyczne 2 pracowników niepełnosprawnych. Poniósł koszty na zakwaterowanie i wyżywienie, dojazdy pracowników oraz wynagrodzenie dla osoby prowadzącej szkolenie. Łączny koszt szkolenia wyniósł 5.000,00 zł. Pracodawca może wystąpić do starosty o refundację 55% łącznych kosztów kwalifikowanych szkolenia, tj. o kwotę 2.750,00 zł. 61 IV. Uprawnienia i obowiązki pracodawców zatrudniających... 4. Dofinansowanie wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. podmiotem uprawnionym do ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych może być: • pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej; • pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%; • pracodawca zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników. Dofinansowanie nie przysługuje pracodawcom zatrudniającym w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy co najmniej 25 pracowników i nie osiągającym wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% (a więc zobowiązanym do wpłat na Fundusz na podstawie art. 21 ww. ustawy). Zgodnie z art. 26b ust. 7 ww. ustawy miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych. W związku z tym jeśli całość wynagrodzenia pracownika jest finansowana ze środków publicznych, dofinansowanie do wynagrodzenia tego pracownika nie przysługuje. Ustalenie stanu zatrudnienia Wysokość zatrudnienia oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych ustala się zgodnie z art. 28 ust. 1 i 3 ww. ustawy (dla pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej) oraz art. 21 ust. 1 i 5 ww. ustawy (dla pozostałych pracodawców). A zatem pracodawca nie wlicza do ogólnego stanu zatrudnienia pracowników osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz - jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne – osób zatrudnionych: • na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, • przebywających na urlopach wychowawczych, • nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej, • będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy, • nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego • przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy (wyłączenie to nie obejmuje osób przebywających na urlopach bezpłatnych, udzielonych na podstawie art. 174 Kodeksu Pracy, gdyż pracodawca może udzielić takiego urlopu na wniosek pracownika, ale nie ma takiego obowiązku). Ponadto pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej do stanu 62 Pytasz-nie błądzisz zatrudnienia zalicza także osoby niepełnosprawne wykonujące pracę nakładczą, jeżeli ich wynagrodzenie zostało ustalone co najmniej w wysokości: – najniższego wynagrodzenia – w stosunku do wykonawców, dla których praca nakładcza stanowi jedyne źródło utrzymania, – połowy najniższego wynagrodzenia – w stosunku do pozostałych wykonawców. W przypadku pracowników niepełnosprawnych wykonujących pracę nakładczą wymiar czasu pracy zatrudnionych ustala się jako iloraz wysokości ustalonego wynagrodzenia i najniższego wynagrodzenia, przy czym maksymalny wymiar czasu pracy ustalony zgodnie z powyższymi regułami nie może przekraczać jednego etatu. Wyłączenie z dofinansowań Jeżeli pracodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł, Prezes Zarządu wyda decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę, przy czym decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania. Jeżeli natomiast pracodawca nie spłaci przedmiotowej zaległości wobec Funduszu do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje miesięczne dofinansowanie, Prezes Zarządu Funduszu wyda decyzję o odmowie wypłaty miesięcznego dofinansowania. Na kogo przysługuje dofinansowanie. Pracownikiem, na którego przysługuje dofinansowanie, jest osoba zatrudniona zgodnie z przepisami prawa pracy. Dofinansowanie nie przysługuje więc na osoby, z którymi zawarto umowy cywilnoprawne (o dzieło, umowa zlecenie). Osobą niepełnosprawną w rozumieniu Ustawy o rehabilitacji jest osoba, której niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub orzeczeniem równoważnym. Zgodnie z art. 26a ust.6 ww. ustawy Fundusz wypłaca miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika. Warunki przyznania dofinansowania dla nowozatrudnionych pracowników niepełnosprawnych. Jeżeli zatrudnienie nowych pracowników niepełnosprawnych w danym miesiącu, u pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, nie powoduje u tego pracodawcy wzrostu netto zatrudnienia ogółem i wzrostu netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego nie przysługuje, jeżeli jego zatrudnienie nastąpiło w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem, chyba że umowa o pracę uległa rozwiązaniu: • z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy; • za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika; 63 IV. Uprawnienia i obowiązki pracodawców zatrudniających... • na mocy porozumienia stron; • wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy; • z upływem czasu, na który została zawarta; • z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Jeżeli nie są spełnione warunki, o których mowa wyżej, miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego przysługuje w przypadku, gdy jego miejsce pracy powstało w wyniku: wygaśnięcia umowy o pracę; zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika - na jego wniosek. Wysokość dofinansowania. Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona jest od wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego oraz: – stopnia niepełnosprawności zatrudnionego, – szczególnych schorzeń zatrudnionego, – typu pracodawcy, u którego niepełnosprawny jest zatrudniony. W odniesieniu do dofinansowań za okresy 01-06/2012 r., kwota dofinansowania wyliczana na podstawie art. 26a (ust. 1 i 1b) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jest następująca: Dla zakładów pracy chronionej: 1. 170% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2. 125% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3. 50% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Ww. kwoty dofinansowania zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych (zgodnie z art. 26a ust. 1b ww. ustawy o rehabilitacji). Dla pracodawców innych niż zakłady pracy chronionej: W 2012 roku pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% oraz pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników, przysługiwać będzie dofinansowanie w wysokości: 1. 70% kwot przysługujących zakładom pracy chronionej, 2. 90% kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, w przypadku, gdy dotyczyć ono będzie osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych. 64 Pytasz-nie błądzisz W odniesieniu do dofinansowań za okresy 07-12/2012 r., kwota dofinansowania wyliczana na podstawie art. 26a (ust. 1 i 1b) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jest następująca: Dla zakładów pracy chronionej: 1. 180% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 2. 115% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 3. 45 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Ww. kwoty dofinansowania zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych ze schorzeniami specjalnymi, czyli u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych. W odniesieniu do dofinansowań na otwartym rynku pracy za okresy 01-06/2012 r., przykładowa kwota dofinansowania jest następująca: Stopień Otwarty rynek Otwarty rynek niepełnosprawności ze schorzeniami bez schorzeń znaczny 2.411,64 1.518,44 umiarkowany 1.894,86 1.116,50 lekki 1.033,56 446,60 Wyliczenie kwot wykazanych w tabeli jest następujące : - stopień znaczny bez schorzeń 1.276 x 0,70 x 1,70 = 1.518,44 - stopień umiarkowany bez schorzeń 1.276 x 0,70 x 1,25 = 1.116,50 - stopień lekki bez schorzeń 1.276 x 0,70 x 0,50 = 446,60 - stopień znaczny ze schorzeniami 1.276 x 0,90 x 2,10 = 2.411,64 - stopień umiarkowany ze schorzeniami 1.276 x 0,90 x 1,65 = 1.1894,86 - stopień lekki ze schorzeniami 1.276 x 0,90 x 0,90 = 1.033,56 65 IV. Uprawnienia i obowiązki pracodawców zatrudniających... W odniesieniu do dofinansowań za okresy 07-12/2012 r., przykładowa kwota jest następująca: Stopień niepełnosprawności znaczny umiarkowany lekki Otwarty rynek ze schorzeniami 2.526,48 1.780,02 976,14 Otwarty rynek bez schorzeń 1.607,76 1.027,18 401,94 Wyliczenie kwot wykazanych w tabeli jest następujące : - stopień znaczny bez schorzeń 1.276 x 0,70 x 1,80 = 1.607,76 - stopień umiarkowany bez schorzeń 1.276 x 0,70 x 1,15 = 1.027,18 - stopień lekki bez schorzeń 1.276 x 0,70 x 0,45 = 401,94 - stopień znaczny ze schorzeniami 1.276 x 0,9 x 2,20 = 2.526,48 - stopień umiarkowany ze schorzeniami 1.276 x 0,90 x 1,55 = 1.780,02 - stopień lekki ze schorzeniami 1.276 x 0,90 x 0,85 = 976,14 Wykazane w tabelach limity dofinansowania dotyczą zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy i podlegają proporcjonalnemu zmniejszeniu dla zatrudnionych na część etatu. Podstawą do wyliczenia kwoty dofinansowania w 2012 roku jest minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu 2009 r. tj. 1276 zł brutto. Ograniczenia dofinansowania Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, zwanego dalej „pracodawcą wykonującym działalność gospodarczą”, 75% tych kosztów. Przez koszty płacy należy rozumieć wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Pomoc ze środków Funduszu nie może zostać udzielona lub wypłacona pracodawcy wykonującemu działalność gospodarczą: – znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej; – na którym ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z wcześniejszych decyzji Komisji Europejskiej, uznających pomoc za niezgodną z prawem oraz ze wspólnym rynkiem; – jeżeli udzielenie pomocy w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia skutkowałoby przekroczeniem kwoty 10 mln euro rocznej pomocy na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych u tego pracodawcy. 66 Pytasz-nie błądzisz V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Podstawa prawna: ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych istnieje od 1991 roku, jest funduszem celowym, którego środki finansowe przeznaczane są na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych oraz ich zatrudnianie. Przychodami PFRON są głównie środki pochodzące z obowiązkowych miesięcznych wpłat pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ich zakładzie jest niższy niż 6 %. W przypadku państwowych i niepaństwowych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wymagany wskaźnik wynosi 2%. Z wpłat na Fundusz zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. Zwolnione z wpłat są także podmioty niedziałające w celu osiągnięcia zysku, które prowadzą działalność wyłącznie w zakresie rehabilitacji społecznej, leczniczej bądź edukacji osób niepełnosprawnych lub opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Środki PFRON, na mocy ustawy z 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, przeznaczane są między innymi na: • rekompensatę pracodawcom chronionego i otwartego rynku pracy podwyższonych kosztów związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych (dofinansowanie do wynagrodzeń), • refundację pracodawcom kosztów przystosowania, adaptacji i wyposażenia miejsc pracy osób niepełnosprawnych, • dofinansowanie tworzenia i funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywności zawodowej, • zlecanie organizacjom pozarządowym i fundacjom realizacji zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, • współfinansowanie projektów systemowych realizowanych ze środków pomocowych Unii Europejskiej, 67 V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji • wspierane indywidualnych osób niepełnosprawnych poprzez: 1. udzielanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, 2. refundację składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, niepełnosprawnych rolników oraz rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, 3. dofinansowanie: likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz turnusów rehabilitacyjnych, 4. finansowanie aktywnych instrumentów rynku pracy dla osób zarejestrowanych jako bezrobotne lub poszukujące pracy (szkolenia, staże, itp.), 5. programy PFRON (kolejne edycje) takie jak STUDENT II, Pitagoras 2007; Junior. Aby ułatwić indywidualnym osobom niepełnosprawnym korzystanie ze wsparcia Funduszu, część środków finansowych PFRON dystrybuowana jest przez jednostki samorządu powiatowego. Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków PFRON (Dz. nr 96, poz. 861 z 2002r.) środki przekazywane dla powiatu zgodnie z algorytmem mogą być wydatkowane w części lub całości następujące na następujące rodzaje zadań: 1. sport, kultura, rekreacja i turystyka osób niepełnosprawnych, 2. zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów, 3. likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych, 4. rehabilitacja dzieci i młodzieży, 5. korzystanie z turnusów rehabilitacyjnych. 68 Pytasz-nie błądzisz 1. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. O dofinansowanie ze środków Funduszu organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki dla osób niepełnosprawnych mogą ubiegać się osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli: 1. prowadzą działalność na rzecz osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 2 lat przed dniem złożenia wniosku, 2. udokumentują zapewnienie odpowiednich do potrzeb osób niepełnosprawnych warunków technicznych i lokalowych do realizacji zadania, 3. udokumentują posiadanie środków własnych lub pozyskanych z innych źródeł na sfinansowanie przedsięwzięcia w wysokości nieobjętej dofinansowaniem ze środków Funduszu. 2. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym. O dofinansowanie ze środków PFRON zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny mogą ubiegać się: 1. osoby niepełnosprawne stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, mogą ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON, jeśli przeciętny miesięczny dochód na jedną osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, wyliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty: • 50 % przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, • 65 % przeciętnego wynagrodzenia na osobę w przypadku osoby samotnej. 2. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli prowadzą działalność związaną z rehabilitacją osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 2 lat przed dniem złożenia wniosku oraz udokumentują posiadanie środków własnych lub pozyskanych z innych źródeł na sfinansowanie przedsięwzięcia w wysokości nieobjętej dofinansowaniem ze środków Funduszu. Wysokość dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny wynosi do 60 % kosztów tego sprzętu, nie więcej jednak niż do wysokości pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Biorąc pod uwagę wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (w IV kwartale 2011 r. wynagrodzenie to wyniosło 3 586,75 zł) można wnioskować nie więcej niż 17.933,75 zł. Osoby niepełnosprawne, które otrzymały z Narodowego Funduszu Zdrowia refundację zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomoc69 V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji niczych oraz spełnią kryterium dochodowe, mogą ubiegać się w powiatowych centrach pomocy rodzinie o uzyskanie dodtkowych środków na pokrycie wydatków związanych z powyższym zakupem. Dofinansowanie następuje na pisemny wniosek złożony do powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej. Wysokość dofinansowania wynosi: • do 100% udziału własnego osoby niepełnosprawnej w limicie ceny ustalonym przez ministra zdrowia na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli taki udział jest wymagany, • do 150% sumy kwoty limitu, wyznaczonego przez NFZ oraz wymaganego udziału własnego osoby niepełnosprawnej w zakupie tych przedmiotów i środków, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit. Limity cen na zakup przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych zostały zatwierdzone przez Ministra Zdrowia, na mocy rozporządzenia z 2009 roku, Dz. U. Nr 139, poz. 1141 z późn. zm. 3. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 96, poz. 861 ze zm.), ze środków Funduszu może być dofinansowana likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. O dofinansowanie ze środków Funduszu zadań, jeżeli ich realizacja umożliwi lub w znacznym stopniu ułatwi osobie niepełnosprawnej wykonywanie podstawowych, codziennych czynności lub kontaktów z otoczeniem, mogą ubiegać się: 1) na likwidację barier architektonicznych - osoby niepełnosprawne, które mają trudności w poruszaniu się, jeżeli są właścicielami nieruchomości lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości albo posiadają zgodę właściciela lokalu lub budynku mieszkalnego, w którym stale zamieszkują, 2) na likwidację barier w komunikowaniu się i technicznych - osoby niepełnosprawne, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności. 70 Pytasz-nie błądzisz Dofinansowanie likwidacji barier funkcjonalnych nie przysługuje osobom niepełnosprawnym, jeśli: a) w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku uzyskały odpowiednio na te cele dofinansowanie ze środków Funduszu, b) w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku byli stroną umowy z PFRON, rozwiązaną z przyczyn leżących po stronie osoby niepełnosprawnej, c) mają zaległości wobec PFRON. Dofinansowanie na likwidację barier funkcjonalnych następuje na wniosek osoby niepełnosprawnej złożony na odpowiednim formularzu w dowolnym czasie. Nie obejmuje ono kosztów realizacji zadań poniesionych przed przyznaniem środków finansowych i zawarciem umowy o dofinansowanie. Wysokość dofinansowania likwidacji barier funkcjonalnych może wynieść do 80% kosztów przedsięwzięcia, jednak nie więcej niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Przykładowe czynności w zakresie likwidacji barier funkcjonalnych: Likwidacja barier archi- Likwidacja barier Likwidacja barier technicznych tektonicznych w komunikowaniu się • urządzenia wspo• montaż osprzętu umożliwiające• budowa pochylni magające odbiór go otwarcie drzwi i okien w nie• dźwig osobowy dźwięku telewizora standardowy sposób • podnośnik • telefon ze wzmac• montaż zabezpieczenia wypeł• poręcze w ciągach koniaczem/cewką nienia skrzydła przed stłuczeniem munikacyjnych indukcyjną lub wymiana skrzydła drzwi • uchwyty w pomieszcze• budzik świetlny/ • zmiana sposobu oświetlenia niach higieniczno-saniwibracyjny • trwałe oznakowanie piktogratarnych • sygnalizacja optyczmami budynku, w którym za• likwidacja progów na dzwonków do mieszkuje osoba niepełnosprawna • likwidacja różnic poziodrzwi, telefonu itp. • zakup urządzenia umożliwiająmów ciągów komunika• instalacja dźwiękocego osobie z dysfunkcją prowacyjnych, podłóg wa sygnalizacyjnodzenie samochodu • wymiana ościeżnicy alarmowa • zakup wózka inwalidzkiego i drzwi • telefon z napędem elektrycznym • podłogi antypoślizgowe • CB-radio Przykład: Osoba niepełnosprawna, poruszająca się na wózku inwalidzkim złożyła do PCPR wniosek o dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych z przeznaczeniem na budowę pochylni (podjazdu). Wartość kosztorysowa przedsięwzięcia wyniosła 6.000 zł, w związku z tym wniosek opiewał na 4.800 zł ze środków Funduszu (80%) oraz 1.200 zł wkład własny (20%). Po podpisaniu umowy ostateczna wartość inwestycji wzrosła do kwoty 71 V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji 6.500 zł, w związku z tym PCPR w ramach posiadanych środków finansowych zwiększył dofinansowanie do kwoty 5.200 zł, ale wzrósł również udział własny do kwoty 1.300 zł. 4. Dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych. Z turnusów rehabilitacyjnych mogą korzystać wszystkie osoby niepełnosprawne, tj. te, które posiadają ważne orzeczenie: 1. o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub 2.o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów lub 3.o niepełnosprawności, wydane przez ukończeniem 16 roku życia. 4.orzeczenie równoważne 5. o stałej lub długotwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym Osoba niepełnosprawna ubiegająca się o dofinansowanie ze środków PFRON kosztów uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym powinna złożyć odpowiedni wniosek o dofinansowanie, kopię jednego z w/w orzeczeń, wniosek lekarza o skierowanie na turnus rehabilitacyjny. Wniosek o dofinansowanie zawiera oświadczenie o wysokości dochodu w rodzinie oraz liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym. Wniosek o dofinansowanie należy złożyć we właściwym dla miejsca zamieszkania powiatowym centrum pomocy rodzinie. W przypadku osoby bezdomnej, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej lub osoby niepełnosprawnej pozostającej pod opieką wniosek o dofinansowanie należy złożyć w PCPR właściwym dla miejsca pobytu. Jest on rozpatrywany w ciągu 30 dni od daty złożenia kompletnego wniosku. Uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym może zostać dofinansowane ze środków PFRON, jeśli przeciętny miesięczny dochód na jedną osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, wyliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty: c) 50 % przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, d) 65 % przeciętnego wynagrodzenia na osobę przypadku osoby samotnej. Kwoty zmieniają się kwartalnie (ogłoszenie GUS) w zależności od wysokości przeciętnego wynagrodzenia w danym kwartale. Wysokość dofinansowania waha się od 18% do 27% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (w IV kwartale 2011 r. wynagrodzenie to wyniosło 3 586,75 zł). Wysokość dofinansowania zależy od stopnia niepełnosprawności, wieku oraz sytuacji życiowej wnioskodawcy. 72 Pytasz-nie błądzisz Dofinansowanie ze środków PFRON można otrzymać tylko raz w roku kalendarzowym. Przykład: Osoba niepełnosprawna ze znacznym stopniem niepełnosprawności mieszka we wspólnym gospodarstwie domowym i osiąga średni dochód brutto w wysokości 1000,00 zł na osobę. Dochód brutto uprawnia do ubiegania się o dofinansowanie ze środków PFRON, ponieważ jest niższy niż 50% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 1793,38 zł. Osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności może ubiegać się o dofinansowanie w wysokości 968,42 zł, czyli 27% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłoszonego za poprzedni kwartał. Jeśli osoba niepełnosprawna wymaga pomocy opiekuna, może wnioskować dodatkowo o dofinansowanie w wysokości 645,62 zł, czyli 18% przeciętnego wynagrodzenia. 5. Warsztaty terapii zajęciowej. Do podstawowych form aktywności wspomagającej procesy rehabilitacji zalicza się uczestnictwo osób niepełnosprawnych m.in. w warsztatach terapii zajęciowej. Warsztat terapii zajęciowej to wyodrębniona organizacyjnie i finansowo placówka stwarzająca osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia przy zastosowaniu technik terapii zajęciowej, zmierzających do rozwijania: • umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, • psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy. Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, określając: • formy i zakres rehabilitacji, • metody i zakres nauczania, • formy współpracy z rodziną lub opiekunami, • planowane efekty rehabilitacji, • osoby odpowiedzialne za realizację programu rehabilitacji. Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty. 73 V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji 6. Programy i zadania realizowane przez PFRON. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych obecnie realizuje następujące programy i zadania: 1. Dofinansowanie do oprocentowania kredytów bankowych dla zpch. 2. Finansowanie badań, ekspertyz i analiz dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. 3. Junior - Program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych w ramach Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów PIERWSZA PRACA. 4. Pitagoras 2007 - Program pomocy osobom z uszkodzeniem słuchu. 5. Program wsparcia międzynarodowych imprez sportowych dla osób niepełnosprawnych organizowanych na terenie Polski. 6. Program wyrównywania różnic między regionami II. 7. Refundacja dodatkowych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zpch. 8. Refundacja kosztów wydawania certyfikatów przez podmioty uprawnione do szkolenia psów asystujących. 9. Student II - Kształcenie ustawiczne osób niepełnosprawnych. 10. Wczesna pomoc dziecku niepełnosprawnemu. 11. Wsparcie dla Biblioteki Centralnej Polskiego Związku Niewidomych. 12. Wsparcie Inicjatyw. 13. Aktywny samorząd. 14. Realizacji zadań wynikających z art. 36 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Poniżej przedstawiono niektóre programy i zadania realizowane przez PFRON. Program Student II - kształcenie ustawiczne osób niepełnosprawnych. Adresatami programu są osoby z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym), które pobierają naukę w systemie stacjonarnym lub niestacjonarnym i są studentami uczelni wyższych (także zagranicznych), studentami kształcącymi się na studiach podyplomowych, doktoranckich a także uczniowie szkół policealnych i słuchacze kolegiów pracowników służb społecznych, kolegiów nauczycielskich lub nauczycielskich kolegiów języków obcych. Dofinansowanie może obejmować opłaty za naukę, koszty zakwaterowania i dojazdów do szkoły, uczestnictwa w zajęciach mających na celu podniesienie sprawności 74 Pytasz-nie błądzisz fizycznej lub psychicznej, związane z dostępem do internetu, koszty zakupu przedmiotów ułatwiających lub umożliwiających naukę oraz koszty wyjazdów organizowanych w ramach zajęć szkolnych. Program Pitagoras 2007- program pomocy osobom z uszkodzeniem słuchu. Celem programu jest zapewnienie wszystkim niesłyszącym i niedosłyszącym studentom, uczniom szkół policealnych oraz uczestnikom kursów przygotowawczych do egzaminów do szkół wyższych, w zależności od potrzeb, pomocy tłumaczy migowych lub możliwości korzystania w trakcie zajęć oraz egzaminów z urządzeń wspomagających. Do realizacji programu przystępują uczelnie. Uczestnikami programu za pośrednictwem uczelni mogą być osoby niesłyszące lub niedosłyszące, w tym głuchoniewidome i głuchoniedowidzące, które posiadają orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, studiują, uczą się w szkołach policealnych lub uczą się na kursach przygotowawczych do egzaminów do szkół wyższych organizowanych przez uczelnie oraz zgłaszają potrzebę korzystania z usług tłumacza migowego lub konieczność zastosowania urządzeń wspomagających słyszenie oraz innych urządzeń, w tym dostosowanych do możliwości i potrzeb wynikających z dysfunkcji słuchu lub słuchu i wzroku. Program wsparcia międzynarodowych imprez sportowych dla osób niepełnosprawnych organizowanych na terenie Polski. Celem programu jest wsparcie dla organizowania w Polsce imprez sportowych o randze: igrzysk olimpijskich i europejskich, mistrzostw świata lub mistrzostw Europy, promujących aktywność sportową i integrację społeczną osób niepełnosprawnych. Program realizowany jest na terenie całego kraju do 31 grudnia 2015 roku. Adresatami programu są organizacje pozarządowe działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz rozwoju sportu osób niepełnosprawnych, które przygotowują się do organizacji lub organizują międzynarodowe imprezy sportowe. 1. Warunkiem otrzymania pomocy finansowej ze środków programu jest: a) nieposiadanie wymagalnych zobowiązań wobec PFRON, w tym z tytułu wpłat obowiązkowych; b) nieposiadanie wymagalnych zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego; c) przedstawienie dokumentu międzynarodowej organizacji sportu potwierdzającego przyznanie prawa do organizacji imprezy sportowej dla osób niepełnosprawnych o charakterze międzynarodowym, której dotyczy wniosek, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2 – 4. 2. Spośród uczestników międzynarodowej imprezy sportowej, co najmniej 5% stanowić muszą osoby posiadające obywatelstwo polskie. 3. Uczestnikami międzynarodowej imprezy sportowej muszą być osoby pochodzące co najmniej z 10 krajów. 75 V. Działalność Państwowego Funduszu Rehabilitacji 4. Liczba uczestników międzynarodowej imprezy sportowej nie może być mniejsza niż 100 osób. Maksymalna wysokość pomocy ze środków programu nie może przekroczyć 20% kosztów realizacji zadania, jednak nie więcej niż 2 mln zł. Wnioski składane są w Biurze PFRON, w terminach wyznaczonych przez Zarząd PFRON. Program Wsparcie inicjatyw. Celem strategicznym programu jest szeroko rozumiane promowanie działań na rzecz aktywizacji środowiska osób niepełnosprawnych. Celami operacyjnymi programu są: • promowanie kompetentnej kadry współpracującej z osobami niepełnosprawnymi, • promocja dokonań artystycznych osób niepełnosprawnych, • kreowanie wspólnej, europejskiej polityki promującej inkluzję społeczną osób niepełnosprawnych, • upowszechnianie i rozwijanie dobrych praktyk w zakresie problematyki niepełnosprawności. Program realizowany jest poprzez: 1. moduł A – OTWARTE DRZWI – przyznawanie nagród dla laureatów ogólnopolskiego konkursu na najlepszą pracę magisterską lub doktorską, której tematem badawczym jest zjawisko niepełnosprawności w wymiarze zawodowym, społecznym lub zdrowotnym, 2.moduł B – SZTUKA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH – przyznawanie nagród dla laureatów ogólnopolskiego konkursu plastycznego dla: uczestników warsztatów terapii zajęciowej, uczestników środowiskowych domów samopomocy dla osób niepełnosprawnych oraz mieszkańców domów pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych, 3.moduł C - WYDARZENIA MIĘDZYNARODOWE – udzielanie grantów ze środków PFRON na przedsięwzięcia promocyjne, konferencje, seminaria w zakresie problematyki niepełnosprawności, o charakterze ponadnarodowym, w których partycypuje Rzeczypospolita Polska. Beneficjentami programu są: • w module A – OTWARTE DRZWI – absolwenci studiów magisterskich i doktoranckich oraz osoby, które obroniły pracę doktorską w innym trybie, • w module B – SZTUKA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH – uczestnicy warsztatów terapii zajęciowej, środowiskowych domów samopomocy dla osób niepełnosprawnych, mieszkańcy domów pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych. Data zakończenia programu ustalona zostanie przez Radę Nadzorczą PFRON na podstawie odrębnej uchwały. 76 Pytasz-nie błądzisz Program pilotażowy „Aktywny samorząd”. Program „Aktywny samorząd” jest ważnym krokiem w kierunku wydajniejszego modelu polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych. Działania przewidziane w programie uzupełnią plany ujęte w powiatowych strategiach rozwiązywania problemów społecznych i programach działań na rzecz osób niepełnosprawnych. Umożliwią samorządom aktywniejsze włączenie się w działania na rzecz inkluzji społecznej osób niepełnosprawnych. Formy wsparcia przewidziane i opisane dalej w programie adresowane są do uprawnionych osób fizycznych. Dotyczą likwidacji barier ograniczających społeczne i zawodowe funkcjonowanie osób niepełnosprawnych. Jest to program pilotażowy, zatwierdzony przez Radę Nadzorczą PFRON dnia 28 marca 2012 roku, którego celem głównym jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo beneficjentów pomocy w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji. Program obejmuje następujące obszary wsparcia: 1) obszar A – pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, 2) obszar B1 – pomoc w zakupie specjalistycznego sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem, 3) obszar B2 – pomoc w zakupie urządzeń lektorskich, 4) obszar B3 – pomoc w zakupie urządzeń brajlowskich, 5) obszar B4 – dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu komputerowego i oprogramowania lub urządzeń lektorskich albo brajlowskich, 6) obszar C – pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, 7) obszar D – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, 8) obszar E – pomoc w uzyskaniu prawa jazdy kategorii B, 9) obszar F – pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej. Realizatorem programu jest samorząd powiatowy, który przyjmie zaproszenie PFRON do realizacji programu. Samorząd powiatowy, który wyraża chęć przystąpienia do realizacji programu składa w tym zakresie oświadczenie oraz zawiera z PFRON: 1) porozumienie - w celu skoordynowania działań realizowanych w ramach programu, 2) corocznie umowę w sprawie realizacji programu, która określa obowiązki oraz uprawnienia stron i stanowi zobowiązanie do ich przestrzegania. Program realizowany jest od dnia jego zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą PFRON, na terenie działania samorządów powiatowych, natomiast termin zakończenia realizacji programu określi Rada Nadzorcza PFRON odrębną uchwałą. 77 VI. organizacje pożytku publicznego (opp) Dofinansowanie następuje na wniosek zawierający uzasadnienie wskazujące na związek udzielenia dofinansowania z możliwością realizacji celów programu. Wniosek należy złożyć do jednostki organizacyjnej samorządu powiatowego, właściwego dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Przyjmowanie wniosków następuje w trybie ciągłym, jednak nie później niż do dnia 30 września danego roku realizacji programu. Aktualnie realizowane programy i zadania szczegółowo opisane zostały na stronie internetowej Funduszu www.pfron.org.pl. VI. Organizacje Pożytku Publicznego (OPP). Podstawa prawna: ustawa z dn. 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Termin organizacji pożytku publicznego, funkcjonujących też pod skrótem OPP, wprowadzony został w Polsce 1 stycznia 2004 roku. O status ten mogą ubiegać się organizacje pozarządowe- stowarzyszenia, fundacje, towarzystwa, związki, hospicja, a także spółki kapitałowe, prowadzące działalność w obszarach pożytku publicznego. Organizacje pozarządowe nazywane są trzecim sektorem, kolejnym obok sektora publicznego oraz rynkowego. Wyróżniają się tym, że powstały z inicjatywy prywatnej (w odróżnieniu od władz) i działają w sferze publicznej (w odróżnieniu od biznesu). Organizacje pozarządowe nie są zorientowane na zysk, lecz na działalność w wybranej dziedzinie pożytku publicznego. W społecznej świadomości organizacje pożytku publicznego kojarzone są przede wszystkim z szeroko pojętą dobroczynnością, jednak nie każda organizacja prowadząca działalność w obszarze pożytku społecznego ma przy tym status OPP. Uzyskanie tego dodatkowego statusu prawnego jest obwarowane szeregiem wymogów, wiąże się ono jednak z pewnymi przywilejami, takimi jak możliwość uzyskania darowizn od osób fizycznych w wysokości 1% podatku. By stać się taką, organizacja musi spełniać wymóg aktywności w określonej dziedzinie sfery pożytku publicznego oraz status ten mieć odnotowany w Krajowym Rejestrze Sądowym. OPP ze swojej definicji to organizacje typu non-profit, których podstawą jest praca społeczna ich członków. Źródłami dochodów organizacji pożytku publicznego są darowizny, składki członkowskie, zbiórki publiczne oraz 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie z informacją przedstawioną przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na dzień 15.03.2012 roku w województwie warmińsko - mazurskim jest 265, zaś w całej Polsce jest 7026 organizacji pożytku publicznego uprawnionych do otrzymania 1%. Co roku wykaz OPP jest aktualizowany i zamieszczany na stronie internetowej www.mpips.gov.pl. 78 Pytasz-nie błądzisz VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych. 1. Podmioty działające na poziomie krajowym: Minister Pracy i Polityki Społecznej: ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00 - 513 Warszawa, tel. 22 661 10 00 www.mpips.gov.pl Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych ul. Nowogrodzka 11, 00- 513 Warszawa, tel. 22 529 06 01 lub 22 529 06 00 www.niepelnosprawni.gov.pl Adres korespondencyjny: ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00-513 Warszawa Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Al. Jana Pawła II 13, 00-828 Warszawa, tel. 22 50 55 500 www.pfron.org.pl Rzecznik Praw Obywatelskich Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa, tel. 22 55 17 700 2. Podmioty działające na poziomie województwa warmińsko-mazurskiego: Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn tel.:89 521 91 00, fax.:89 521 91 09 www.warmia.mazury.pl Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko - Mazurskiego tel.:89 521 95 00, fax.:89 521 95 09 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] - Biuro Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego 7/9, 10-575 Olsztyn tel.:89 523 22 00 e-mail: [email protected]; www.uw.olsztyn.pl 79 VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych Wydział Polityki Społecznej Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie tel.:89 523 22 59, fax.: 89 523 27 70 e-mail: [email protected] Ośrodek Informacji dla Osób Niepełnosprawnych w Olsztynie ul. Prosta 23A, 10-029 Olsztyn, tel./fax.: 89 527 90 59 e-mail: [email protected], www.oion.pl Warmińsko-Mazurski Oddział Wojewódzki NFZ ul. Żołnierska 16, 10-561 Olsztyn tel.: 89 533 96 75, fax.: 89 533 91 74 www.nfz-olsztyn.pl Oddział Wojewódzki ZUS w Olsztynie Plac Konsulatu Polskiego 4, 10-959 Olsztyn, tel.: 89 521 22 22, fax.: 89 527 21 18 Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie ul. Głowackiego 28, 10-448 Olsztyn, tel.: 89 522 79 00, fax.: 89 522 79 01 e-mail: [email protected], www.up.gov.pl Warmińsko-Mazurski Oddział Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Olsztynie ul. Mickiewicza 21/23, 10-508 Olsztyn tel.: 89 722 90 00, fax.: 89 527 73 39 3. Podmioty działające na poziomie powiatu i gminy: Powiat M. Olsztyn Urząd Miasta Olsztyn Plac Jana Pawła II 1, 10-101 Olsztyn, tel.: 89 527 31 11, fax.: 89 535 15 58 e-mail: [email protected], www.um.olsztyn.pl Pełnomocnik Prezydenta Miasta Olsztyn ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi ul. Knosały 3/5 budynek B, 10-015 Olsztyn, tel.: 89 522 28 21 e-mail: [email protected], www.um.olsztyn.pl/ngo Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Olsztyn ul. Knosały 3/5 budynek A, 10-015 Olsztyn, tel./fax.: 89 521 49 01 e-mail: [email protected] Miejski Zespół ds. Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej Osób Niepełnosprawnych w Olsztynie ul. Prosta 23 A, 10-029 Olsztyn, tel./fax.: 89 535 25 59 e-mail: [email protected], www.mzon.olsztyn.pl 80 Pytasz-nie błądzisz Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Prosta 23A, 10-029 Olsztyn, tel./fax.: 89 535 25 59 Oddział Zamiejscowy Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Olsztynie ul. Pstrowskiego 28 B, 10-602 Olsztyn, tel./fax.: 89 542 65 73 Miejski Urząd Pracy w Olsztynie Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego 64B, 10-450 Olsztyn tel.: 89 537 28 00, fax.: 89 537 28 01 e-mail: [email protected] Powiat olsztyński Starostwo Powiatowe w Olsztynie Plac Bema 5, 10-516 Olsztyn, tel.: 89 527 21 30, fax.: 89 527 24 14 email: [email protected] Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Powiatu Olsztyńskiego Plac Bema 5, 10-516 Olsztyn, tel.: 89 523 28 00, fax.: 89 521 28 02 e-mail: [email protected]; www.pcpr-powiatolsztynski.pl Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Olsztynie Plac Bema 5, 10-543 Olsztyn, tel./fax.: 89 535 02 59 Powiat M. Elbląg Urząd Miejski w Elblągu ul. Łączności 1, 82-300 Elbląg, tel.: 55 239 30 00, fax.: 55 239 33 30 email: [email protected], www.umelblag.pl Pełnomocnik Prezydenta ds. Organizacji Pozarządowych tel.: 55 239 34 49, fax.: 55 239 34 22 Pełnomocnik Prezydenta ds. Osób Niepełnosprawnych ul. Kosynierów Gdyńskich 42, 82-300 Elbląg, tel.: 55 239 30 21, fax.: 55 239 30 28 e-mail: [email protected] Wydział Społeczny Urzędu Miejskiego Elblągu ul. Kosynierów Gdyńskich 42, 82-300 Elbląg, tel.: 55 239 30 23, fax.: 55 239 33 40 Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Elblągu (siedziba) ul. Wojska Polskiego 1, 82-300 Elbląg, tel./fax.: 55 232 74 26 Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (m. Elbląg) ul. Winna 9, 82-300 Elbląg, tel.: 55 235 97 8882 Warmińsko-Mazurski Oddział Wojewódzki NFZ Delegatura w Elblągu ul. Bema 18, 82-300 Elbląg, tel.: 55 235 45 88, fax.: 55 235 44 76 81 VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych Oddział ZUS w Elblągu ul. Teatralna 4, 82-300 Elbląg, tel.: 55 641 92 00, fax.: 55 641 92 14 Powiatowy Urząd Pracy w Elblągu ul. Saperów 24, 82-300 Elbląg, tel.: 55 237 67 00, fax.: 55 237 67 99 e-mail: [email protected], www.elblag.up.gov.pl Powiat elbląski: Starostwo Powiatowe ul. Saperów 14 A, 82-300 Elbląg, tel.: 55 239 49 00, fax: 55 232 42 26 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Elblągu ul. Komeńskiego 40, 82-300 Elbląg, tel./fax.: 55 233 62 82 Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (powiat) ul. Komeńskiego 40, 82-300 Elbląg, tel./fax.: 55 233 62 82 Powiat bartoszycki: Starostwo Powiatowe ul. Grota Roweckiego 1, 11-200 Bartoszyce, tel.: 89 762 17 20 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Limanowskiego 11, 11-200 Bartoszyce, tel./fax.: 89 762 97 50 e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Pieniężnego 10A, 11-200 Bartoszyce, tel./fax.: 89 762 97 50 Inspektorat ZUS w Bartoszycach ul. Boh. Warszawy 2 a, 11-200 Bartoszyce, tel.: 89 762 08 22, fax.: 89 762 38 10 Powiatowy Urząd Pracy w Bartoszycach ul. Grota Roweckiego 1, 11-200 Bartoszyce, tel.: 89 762 62 21, fax.: 89 762 62 22 e-mail: [email protected], www.pup.bartoszyce.ibip.pl Ośrodek Informacji dla Osób Niepełnosprawnych ul. Pieniężnego 10 A, 11-200 Bartoszyce, tel./fax.: 89 762 96 73 e-mail: [email protected] Powiat braniewski: Starostwo Powiatowe Plac Piłsudskiego 2, 14-500 Braniewo, tel.: 55 644 02 00, fax.: 55 644 02 05 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Plac Piłsudskiego 2, 14-500 Braniewo, tel./fax.: 55 644 29 55 e-mail: [email protected] 82 Pytasz-nie błądzisz Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Kościuszki 82, 14-500 Braniewo, tel./fax.: 55 644 29 55 Biuro Terenowe ZUS w Braniewie ul. Moniuszki 20, 14-500 Braniewo, tel.: 55 243 23 47, fax.: 55 243 34 79 Powiatowy Urząd Pracy w Braniewie ul. Kościuszki 118, 14-500 Braniewo, tel.: 55 644 32 22, fax.: 55 644 32 24 e-mail: [email protected], www.bip.pupbraniewo.pl Powiat działdowski: Starostwo Powiatowe w Działdowie ul. Kościuszki 3, 13-200 Działdowo, tel.: 23 697 59 40, fax.: 23 697 59 41 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Jagiełły 6/8, 13-200 Działdowo, tel.: 23 697 59 47, fax.: 23 697 59 73 e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Grunwaldzka 7, 13-200 Działdowo, tel. 23 697 22 63, fax.: 23 697 20 01 Inspektorat ZUS w Działdowie ul. Waryńskiego 13, 13-200 Działdowo, tel.: 23 697 58 00, fax.: 23 697 58 01 Powiatowy Urząd Pracy w Działdowie ul. Chopina 6, 13-200 Działdowo, tel.: 23 697 59 00, fax.: 23 697 59 04 e-mail: [email protected], www.pup.dzialdowo.sisco.info Powiat ełcki: Urząd Miasta Ełku ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 4, 19-300 Ełk, tel.: 87 610 92 51, fax.: 87 610 20 59 e-mail: [email protected], www.elk.pl Starostwo Powiatowe ul. Piłsudskiego 4, 19-300 Ełk, tel.: 87 621 83 00, fax.: 87 621 83 39 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ełku ul. Piłsudskiego 5, 19-300 Ełk, tel./fax.: 87 621 15 50 Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Kilińskiego 36, tel.: 87 621 64 85, fax. 621 15 50 Oddział Zamiejscowy Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Ełku ul. Mickiewicza 15, 19-300 Ełk, tel./fax.: 87 621 36 77 Warmińsko-Mazurski Oddział Wojewódzki NFZ Delegatura w Ełku ul. Chopina 15, 19-300 Ełk, tel.: 87 621 33 50, fax.: 87 621 07 75 83 VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych Inspektorat ZUS w Ełku ul. Wojska Polskiego 73, 19-300 Ełk, tel.: 87 621 30 80, fax.: 87 621 32 80 Powiatowy Urząd Pracy w Ełku ul. Suwalska 38, 19-300 Ełk, tel.: 87 629 02 00, fax.: 87 629 02 04 e-mail: [email protected] Powiat giżycki: Starostwo Powiatowe Al. 1 Maja 14, 11-500 Giżycko, tel./fax.: 87 428 59 58 email: [email protected], www.gizycko.starostwo.gov.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Smętka 5, 11-500 Giżycko, tel.: 87 429 10 89 e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Smętka 5, 11-500 Giżycko, tel./fax.: 87 428 38 79 Powiatowy Urząd Pracy w Giżycku ul. Gdańska 11, 10-500 Giżycko, tel.: 87 428 58 07, fax.: 87 428 29 83 e-mail: [email protected] Inspektorat ZUS w Giżycku ul. Królowej Jadwigi 2, 11-500 Giżycko, tel.: 87 428 71 97, fax.: 87 428 73 24 Powiat gołdapski: Starostwo Powiatowe ul. Krótka 1, 19-500 Gołdap, tel.: 87 615 44 44, fax.: 87 615 44 45 e-mail: [email protected] www.biuletyn.abip.pl/starostwo_pow_goldap Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Wolności 1, 19-500 Gołdap, tel./fax.: 87 615 24 73 Biuro Terenowe ZUS w Gołdapi ul. Matejki 4, 19-500 Gołdap, tel./fax.: 87 615 01 02 Powiatowy Urząd Pracy w Gołdapi ul. Żeromskiego 18, 19-500 Gołdap, tel./fax.: 87 615 03 95 e-mail: [email protected] Powiat iławski: Starostwo Powiatowe ul. Gen. Wł. Andersa 2A, 14-200 Iława, tel.: 89 649-07-00, fax.: 89 649-66-00 e-mail: [email protected], www.powiat-ilawski.pl 84 Pytasz-nie błądzisz Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Andersa 12, 14-200 Iława, tel./fax.: 89 649 04 50 e-mail: [email protected] Inspektorat ZUS w Iławie ul. Wiejska 1, 14-202 Iława, tel.: 89 644 88 00, fax.: 89 644 88 01 Powiatowy Urząd Pracy w Iławie ul. Andersa 2a, 14-200 Iława, tel./fax.: 89 649 55 02 e-mail: [email protected] Powiat kętrzyński: Starostwo Powiatowe Plac Grunwaldzki 1, 11-400 Kętrzyn, tel.: 89 751 75 00, fax.: 89 751 24 01 e-mail:[email protected], www.starostwo.ketrzyn.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Daszyńskiego 30, 11-400 Kętrzyn, tel./fax.: 89 751 09 00 e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Sikorskiego 49, 11-400 Kętrzyn, tel./fax.: 89 751 09 00 Inspektorat ZUS w Kętrzynie ul. Reja 10, 11-400 Kętrzyn, tel.: 89 752 98 00, fax.: 89 751 20 71 Powiatowy Urząd Pracy w Kętrzynie ul. Limanowskiego 1, 11-400 Kętrzyn, tel.: 89 752 32 36, fax.: 89 752 55 51 e-mail: [email protected] Powiat lidzbarski: Starostwo Powiatowe ul. Wyszyńskiego 37, 11-100 Lidzbark Warm., tel.: 89 767 79 00, fax.: 89 767 79 03 e-mail: [email protected], www.powiatlidzbarski.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Dworcowa 4, 11-130 Orneta, tel.: 55 242-43-58, fax.: 55 243 43 59 e-mail: [email protected] Inspektorat ZUS w Lidzbarku Warmińskim ul. Legionów 3, 11-100 Lidzbark Warmiński, tel.: 89 767 30 99, fax.: 89 767 51 70 Powiatowy Urząd Pracy w Lidzbarku Warmińskim ul. Dębowa 8, 11-100 Lidzbark Warmiński, tel./fax.: 89 767 35 66 e-mail: [email protected] 85 VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych Powiat mrągowski: Starostwo Powiatowe ul. Królewiecka 60 A, 11 - 700 Mrągowo, tel.: 89 741 01 50, fax.: 89 741 72 75 e-mail: [email protected] Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Warszawska 53, 11-700 Mrągowo, tel.: 89 743 33 60, fax.: 89 743 33 70 e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Młodkowskiego 19, 11-700 Mrągowo, tel./fax.: 89 741 86 70 Biuro Terenowe ZUS w Mrągowie ul. Bohaterów Warszawy 5, 11-700 Mrągowo, tel.: 89 741 56 13, fax.: 89 741 24 74 Powiatowy Urząd Pracy w Mrągowie ul. Kopernika 1, 11-700 Mrągowo, tel.:89 743 35 00, fax.: 89 743 35 01 e-mail: [email protected] Powiat nidzicki: Starostwo Powiatowe ul. Traugutta 23, 13-100 Nidzica, tel./fax.: 89 625 32 79 e-mail: [email protected], www.powiatnidzicki.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Traugutta 13, 13-100 Nidzica, tel./fax.: 89 625 44 28 e-mail: [email protected] Biuro Terenowe ZUS w Nidzicy ul. Sienkiewicza 4, 13-100 Nidzica, tel.: 89 625 20 67, fax.: 89 625 20 61 Powiatowy Urząd Pracy w Nidzicy ul. Traugutta 23, 13-100 Nidzica, tel.: 89 625 01 30, fax.: 89 625 01 39 e-mail: [email protected] Powiat nowomiejski: Starostwo Powiatowe ul. Rynek 1, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel.: 56 472 42 20, fax.: 56 472 42 22 www.powiat-nowomiejski.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Grunwaldzka 3, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel.: 56 474 31 96, fax.:56 472 56 00, e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Grunwaldzka 3, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel./fax.: 56 474 31 96 86 Pytasz-nie błądzisz Powiatowy Urząd Pracy w Nowym Mieście Lubawskim ul. Grunwaldzka 3, 13-300 Nowe Miasto Lub., tel.: 56 472 42 80, fax.: 56 474 31 02 e-mail: [email protected] Powiat olecki: Starostwo Powiatowe ul. Kolejowa 32, 19-400 Olecko, tel.: 87 520 21 47, fax.: 87 520 32 19 email: [email protected], www.powiat.olecko.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Gołdapska 23, 19-400 Olecko, tel.: 87 520 34 30, fax.: 87 520 47 20 e-mail: [email protected] Powiatowy Urząd Pracy w Olecku plac Wolności 1, 19-400 Olecko, tel.: 87 520 30 78, fax.: 87 520 27 46 e-mail: [email protected] Powiat ostródzki: Starostwo Powiatowe ul. Grunwaldzka 19 A, 14-100 Ostróda, tel. 89 642 98 00, fax.: 89 642 98 17 email: [email protected], www.powiat.ostroda.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Mickiewicza 32, 14-100 Ostróda, tel.: 89 646 04 06-08, fax.: 89 646 04 05 e-mail: [email protected] Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Kościuszki 2, 14-100 Ostróda, tel.: 89 646 04 07, fax.: 89 646 04 05 Inspektorat ZUS w Ostródzie ul. Czarnieckiego 50, 14-100 Ostróda, tel.: 89 646 62 37, fax.: 89 646 64 09 Powiatowy Urząd Pracy w Ostródzie ul. Mickiewicza 32, 14-100 Ostróda, tel.: 89 646 42 92, fax.: 89 646 29 56 e-mail: [email protected] Powiat piski: Starostwo Powiatowe ul. Warszawska 1, 12-200 Pisz, tel./fax.: 87 425 47 00, fax.: 87 425 47 01 e-mail: [email protected], www.powiat.pisz.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Piaskowa 2, 12-200 Pisz, tel.: 87 424 11 38, fax.: 87 424 11 39 e-mail: [email protected] 87 VII. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych Powiatowy Urząd Pracy w Piszu ul. Zagłoby 2, 12-200 Pisz, tel.: 87 425 24 30, fax.: 87 425 24 40 e-mail: [email protected] Biuro Terenowe ZUS w Piszu ul. Czerniewskiego 3, 12-200 Pisz, tel.: 87 423 26 21, fax.: 87 423 48 90 Powiat szczycieński: Starostwo Powiatowe ul. Sienkiewicza 1, 12 -100 Szczytno, tel.: 89 624 70 00, fax.: 89 624 70 05 email: [email protected], www.powiat.szczytno.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Konopnickiej 70, 12-100 Szczytno, tel.: 89 624 97 10, fax.: 89 624 37 55 Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności ul. Wielbarska 4, 12-100 Szczytno, tel./fax.: 89 623 11 69 Inspektorat ZUS w Szczytnie ul. Barczewskiego 4, 12-100 Szczytno, tel.: 89 624 76 00, fax.: 89 624 31 50 Powiatowy Urząd Pracy w Szczytnie ul. Ogrodowa 17, 12-100 Szczytno, tel.: 89 624 32 87, fax.: 89 624 32 87 e-mail: [email protected] Powiat węgorzewski: Starostwo Powiatowe ul. 3 Maja 17B, 11-600 Węgorzewo, tel.: 87 427 09 60, fax.: 87 427 09 61 e-mail: [email protected], www.powiat.szczytno.pl Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Generała J. Bema 16a, 11-600 Węgorzewo, tel.: 87 427 06 40, fax.: 87 427 06 43 e-mail: [email protected]; www.pcprwegorzewo.esite.pl Powiatowy Urząd Pracy w Węgorzewie ul. Zamkowa 3, 11-600 Węgorzewo, tel.: 87 427 25 95, fax.: 87 427 13 26 e-mail: [email protected] Biuro Terenowe ZUS w Węgorzewie Pl. Wolności 7, 11-600 Węgorzewo, tel.: 87 427 25 20, fax.: 87 427 26 72 Szczegółowe informacje dotyczące ośrodków pomocy społecznej we wszystkich gminach zamieszczono na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej www.politykaspołeczna.gov.pl 88 Pytasz-nie błądzisz 4. Wypożyczalnie sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego: Stowarzyszenie na Rzecz Chorych Długotrwale Unieruchomionych „NIEBIESKI PARASOL“ ul. Boenigka 9, 10-686 Olsztyn, tel./fax: 89 541 35 70 e-mail: [email protected], www.niebieskiparasol.org.pl Elbląskie Stowarzyszenie Pomocy Humanitarnej im. Św. Łazarza ul. Skrzydlata 15A, 82-300 Elbląg, tel.: 55 642 70 05 e-mail: [email protected] www.lazarus.elblag.com.pl Stowarzyszenie Integracji Osób Niepełnosprawnych w Bartoszycach ul. Generała Bema 51A, 11-200 Bartoszyce, tel./fax.: 89 764 04 77 l. e-mail: [email protected], www.sionbartoszyce.pl Chrześcijańska Służba Charytatywna (ChSCh) Filia w Lidzbarku Warmińskim ul. Wyszyńskiego 18a, 11-100 Lidzbark Warmiński, tel.: 609 675 764 e-mail: [email protected] Wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego dla niepełnosprawnych Warmińsko-Mazurskiego ZO PCK w Morągu ul. Dworcowa 9, 14-300 Morąg, tel. 89 757 45 58 e-mail: [email protected] Wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego dla niepełnosprawnych Warmińsko-Mazurskiego ZO PCK w Nowym Mieście Lubawskim ul. Grunwaldzka 10, 13-300 Nowe Miasto Lubawskie, tel.: 56 474 29 71 89 VIII. warmińsko-mazurski sejmik osób niepełnosprawnych VIII. Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych. Warmińsko – Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych został utworzony w 1993 r. Od 2005 r. jest organizacją pożytku publicznego. Członkiem W-MSON może zostać każde stowarzyszenie i organizacja, które: • posiadają osobowość prawną, • działają nie dla zysku, na terenie województwa warmińsko – mazurskiego, na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych. W-MSON pozostawia swoim członkom pełną autonomię działania i swobodę stowarzyszania się z innymi krajowymi, zagranicznymi i międzynarodowymi organizacjami. Historia W-MSON Maj 1993 r. Grupa aktywnych przedstawicieli kilku organizacji podejmuje decyzję o utworzeniu związku stowarzyszeń, który będzie integrował środowisko, a jednocześnie reprezentował interesy organizacji osób niepełnosprawnych wobec władz państwowymi samorządowych – Sejmiku Osób Niepełnosprawnych Województwa Olsztyńskiego. W skład grupy inicjatywnej weszli: - Urszula Dudko, - Tadeusz Milewski, - Adam Kondzior, - Teresa Skuza, - Krystyna Białecka, - Halina Borowa, - Krystyna Skibniewska. 90 Pytasz-nie błądzisz 23 październik 1993 r. W sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego odbyło się spotkanie założycielskie, w którym wzięli udział przedstawiciele 24 organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, którym walka o godność i prawa tej grupy osób nie była obojętna. W trakcie obrad uchwalono Statut oraz dokonano wyboru Rady Sejmiku Osób Niepełnosprawnych Województwa Olsztyńskiego i Komisji Rewizyjnej. Przewodniczącym Sejmiku został Tadeusz Milewski, który do dziś z sukcesem przewodzi organizacji. W skład członków założycieli weszli: - Polski Związek Niewidomych, - Olsztyńskie Stowarzyszenie Chorych Reumatycznie, - Warmińsko–Mazurski Związek Inwalidów Narządu Ruchu. W skład Komitetu Założycielskiego weszły następujące osoby: - Tadeusz Milewski: Przewodniczący, - Halina Borowa: Wiceprzewodniczący, - Teresa Skuza: Sekretarz. 24 lutego 1994 r. Pierwsze Walne Zebranie Wyborcze, na którym dokonano wyboru Rady Sejmiku liczącej 15 osób oraz Prezydium w składzie: - Tadeusz Milewski: Prezes - Urszula Dudko: Wiceprezes - Teresa Skuza: Wiceprezes - Piotr Łożyński: Sekretarz - Krystyna Białecka: Skarbnik. Maj 1999 r. Nadzwyczajne Walne Zebranie podjęło uchwałę o zmianie nazwy z Sejmiku Osób Niepełnosprawnych Województwa Olsztyńskiego na Warmińsko–Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych. Zmiana była wynikiem reformy administracyjnej kraju i utworzenia województwa warmińsko– mazurskiego. Fakt ten pozwolił na rozszerzenie terenu działania W-MSON i wejście w jego skład nowych organizacji z terenów Elbląga i Ełku. W chwili obecnej skład Prezydium Rady przedstawia się następująco: Prezes – Tadeusz Milewski Wiceprezes – Lucyna Jędryczka Wiceprezes – Marianna Kunikowska Wiceprezes – Marek Skaskiewicz Skarbnik – Adam Kondzior Sekretarz – Andrzej Karski. 91 VIII. warmińsko-mazurski sejmik osób niepełnosprawnych Czym zajmuje się W-MSON? Celem działania W-MSON jest reprezentowanie interesów osób niepełnosprawnych, koordynowanie działań w tym zakresie, tworzenie warunków dla pełnego i aktywnego udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym oraz wspieranie działań na rzecz realizacji zasady ochrony równości szans osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Warmińsko-Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych realizuje swoje cele w zakresie: 1. Współpracy z władzami i urzędami administracji samorządowej i państwowej zakresie przeciwdziałania dyskryminacji oraz organizacji pomocy społecznej – w tym uczestnictwo bezpośrednie, reprezentatywne w tych pracach. 2. Działania w celu usuwania barier urbanistycznych, architektonicznych, transportowych, w komunikowaniu się, psychologicznych i biurokratycznych. 3. Rozpoznawania i sygnalizowania potrzeb osób niepełnosprawnych. 4. Integrowania i wspierania lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych. 5. Promocji i organizacji wolontariatu. 6. Inspirowania, współtworzenia oraz wspierania tworzenia stanowisk pracy, zakładów, a także działalności gospodarczej osób niepełnosprawnych. 7. Działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości oraz w zakresie ekonomii społecznej. 8. Prowadzenia działalności informacyjnej, poradniczej, edukacyjnej i rehabilitacyjnej. 9. Tworzenia warunków do rozwijania działalności samopomocowej. 10. Pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób. 11. Prowadzenia działań interwencyjnych. 12. Działalności charytatywnej. 13. Inicjowania, opiniowania i udziału w pracach legislacyjnych dotyczących warunków życia i ochrony praw osób niepełnosprawnych. 14. Prowadzenia i wspierania działalności wydawniczej oraz innych form popularyzujących problematykę osób niepełnosprawnych. 15. Podejmowania innych działań wspomagających realizację celów statutowych poszczególnych organizacji zrzeszonych w Sejmiku. 16. Tworzenia nowych, adoptowania istniejących obiektów służących rehabilitacji, sportowi, turystyce, rekreacji, kulturze, edukacji i innym dziedzinom życia społecznego oraz prowadzenie działalności w tych obiektach. 92 Pytasz-nie błądzisz 17. Promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy. 18. Podejmowania działań zwiększających potencjał zawodowy oraz aktywność obywateli, instytucji, w szczególności stwarzających możliwości uzyskania pracy przez osoby niepełnosprawne na otwartym rynku pracy, m.in. poprzez: • doradztwo/poradnictwo zawodowe, • szkolenia, warsztaty psychologiczne i działania wspierające, • rozwijanie form i programów szkoleniowych, form zatrudniania, • rozwijanie i promocja współpracy pomiędzy aktorami rynku pracy, • zmienianie niekorzystnych postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych, kampanie informacyjno-promocyjne skierowane do odpowiednich grup społecznych i środowisk, • inicjowanie i prowadzenie badań i ekspertyz. Ważnym elementem działalności W-MSON było powołane w lipcu 2001 r. Centrum Informacyjno – Szkoleniowe, którego działanie było możliwe dzięki programowi „PARTNER – wsparcie projektów realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe” realizowanemu przez PFRON. Program ten pozwolił na zatrudnienie profesjonalnej kadry, której zadaniem jest gromadzenie i udostępnianie specjalistycznych informacji, pomoc w pisaniu wniosków, organizowanie specjalistycznych szkoleń dla liderów organizacji, a także spotkań, konferencji i imprez integracyjnych. Od 2012 r. CI-S przekształcił się w Centrum Informacyjno-Poradnicze dla Osób Niepełnosprawnych w ramach, którego oferowane jest bezpłatne wsparcie w postaci informacji na temat przysługujących uprawnień, dostępnych usług, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznej dla osób niepełnosprawnych oraz porad psychologicznych i społeczno-prawnych. Warmińsko – Mazurski Sejmik Osób Niepełnosprawnych Centrum Informacyjno – Poradnicze dla Osób Niepełnosprawnych aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego 7/9, pok. 14 tel. /fax. 89 523 22 14, 535 15 50 e-mail: [email protected]; www.wmson.eu 93 PROJEKT „PYTASZ – NIE BŁĄDZISZ.... Projekt „PYTASZ – NIE BŁĄDZISZ. Ośrodki poradnictwa prawnego i obywatelskiego w województwie warmińsko-mazurskim.” Projekt realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V – Dobre rządzenie; Działanie 5.4 – Rozwój potencjału trzeciego sektora, na podstawie umowy o dofinansowanie projektu podpisanej pomiędzy Warmińsko-Mazurskim Sejmikiem Osób Niepełnosprawnych a Ministrem Pracy i Polityki Społecznej. Realizacja przedsięwzięcia opiera się na współpracy Beneficjanta projektu: Warmińsko-Mazurskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych i Partnera projektu: Miejskiego Zespołu ds. Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej Osób Niepełnosprawnych w Olsztynie. Okres realizacji projektu: 01.09.2011r. – 31.08.2015r. Celem projektu jest stworzenie efektywnego systemu bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego w województwie warmińsko – mazurskim poprzez utworzenie i prowadzenie 3 Regionalnych Ośrodków Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego w Olsztynie, Elblągu i Ełku. Cele szczegółowe: - zwiększenie świadomości mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego w zakresie możliwości korzystania z profesjonalnego bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego - zwiększenie wiedzy mieszkańców w zakresie ochrony i realizacji ich praw - zapewnienie powszechnego i bezpłatnego dostępu do rzetelnych, bezstronnych i poufnych porad - propagowanie idei poradnictwa wśród mieszkańców oraz jst i ngo Zakres działania Regionalnych Ośrodków: • informacja i poradnictwo obywatelskie i prawne świadczone w siedzibach Ośrodków, • mobilne poradnictwo świadczone dla grup zorganizowanych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, • mobilne poradnictwo świadczone indywidualnie dla mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego (w uzasadnionych przypadkach), • udostępnianie zasobów technicznych (sprzęt, wydawnictwa) dla klientów Ośrodków, • działania informacyjne i edukacyjne w zakresie praw obywateli, • współpraca z administracją publiczną i organizacjami pozarządowymi w zakresie podejmowanych działań. 94 Pytasz-nie błądzisz Poradnictwo prawne i obywatelskie obejmie udzielenie porady prawnej lub informacji o obowiązującym stanie prawnym regulującym daną sprawę, ze wskazaniem wynikających z niego praw i obowiązków oraz o trybie, podmiocie lub organizacji właściwych do jej załatwienia. Kto może skorzystać z pomocy Regionalnych Ośrodków? każdy dorosły mieszkaniec województwa warmińsko – mazurskiego potrzebujący pomocy w zakresie poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Zapewniamy udzielanie porad z zachowaniem zasad: BEZPŁATNOŚCI Usługi Regionalnych Ośrodków Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego są całkowicie bezpłatne. BEZSTRONNOŚCI I NIEZALEŻNOŚCI Osoba udzielająca porady nie kieruje się własnymi opiniami, przekonaniami i wartościami, nie ocenia Klienta i jego działań oraz nie angażuje się po żadnej ze stron konfliktu, nie kieruje się interesem kogokolwiek, tylko dobrem samego Klienta. POUFNOŚCI Zapewnione jest zachowanie tajemnicy o fakcie pobytu Klienta w Ośrodku jak i o udzielonych informacjach. AKTUALNOŚCI I RZETELNOŚCI INFORMACJI Informacje są zgodne z obowiązującymi przepisami oraz z aktualną ofertą instytucji i organizacji działających na rzecz obywateli. SAMODZIELNOŚCI KLIENTA Osoba udzielająca porady nie może podejmować decyzji za Klienta, podaje tylko istniejące możliwości rozwiązania jego problemu. Klient sam dokonuje wyboru działania. Serdecznie zapraszamy do nawiązania współpracy w zakresie organizacji poradnictwa mobilnego na terenie całego województwa warmińsko-mazurskiego. Po zgłoszeniu w Ośrodku, przez daną instytucję lub organizację, potrzeby świadczenia poradnictwa i po uzgodnieniu dogodnego terminu, doradca z Ośrodka uda się do Państwa, aby świadczyć poradnictwo. Poradnictwo mobilne może być świadczone dla osób indywidualnych (organizacja/instytucja przygotowuje listę indywidualnych osób, które będą korzystały z poradnictwa w danym terminie) lub dla danej grupy mieszkańców (np. udzielenie porady dla grupy mieszkańców w 1 temacie). Poradnictwo mobilne może być również świadczone na wniosek samych mieszkańców, po zgłoszeniu takiego zapotrzebowania przez grupę min. 15 osób. Organizacje/instytucje/mieszkańcy nie ponoszą żadnych kosztów związanych ze świadczeniem poradnictwa mobilnego. Jedynym zobowiązaniem strony zapraszającej doradcę jest zapewnienie nieodpłatnie pomieszczenia, gdzie będzie świadczone poradnictwo. 95 PROJEKT „PYTASZ – NIE BŁĄDZISZ.... ZASADY FUNKCJONOWANIA REGIONALNYCH OŚRODKÓW PORADNICTWA PRAWNEGO I OBYWATELSKIEGO OFERTA DORADCZA OŚRODKÓW: Klient może uzyskać: - poradę prawną - poradę obywatelską Poradę można uzyskać: - ustnie - telefonicznie ZAKRES MERYTORYCZNY UDZIELANYCH PORAD: • Prawo cywilne, w tym prawo rodzinne i spadkowe • Prawo karne • Prawo administracyjne • Prawo pracy • Prawo ubezpieczeń społecznych i pomocy społecznej • Prawo spółdzielcze • Prawo gospodarcze publiczne i prywatne • Przepisy dotyczące osób bezrobotnych i osób niepełnosprawnych • Świadczenia socjalne • Prawa obywatelskie • Prawa konsumenckie • Stosunki międzyludzkie i sąsiedzkie PROCEDURA UDZIELANIA PORAD: 1. Zgłoszenie potrzeby skorzystania z porady: osobiście w siedzibie Ośrodka, telefonicznie, za pośrednictwem poczty elektronicznej. 2. Ustalenie zakresu merytorycznego porady i terminu jej udzielenia, ewentualnie udzielenie porady bezpośrednio po zgłoszeniu takiej potrzeby - w przypadku spraw, które nie są skomplikowane, nie budzą wątpliwości prawnych oraz nie wymagają skorzystania z orzecznictwa i poglądów doktryny. 3. Udzielenie porady przez doradcę po zapoznaniu się i podpisaniu przez klienta pisemnego oświadczenia dot. ogólnych zasad udzielania porad lub w przypadku porady telefonicznej po pouczeniu klienta przez doradcę o treści tego oświadczenia. 4. Zakończenie sprawy lub ustalenie kolejnego terminu spotkania z klientem w przypadku konieczności kontynuacji sprawy. DODATKOWO: - Możliwość udzielenia porady w domu klienta (osoby mające problem z poruszaniem się lub opiekujące się osobami zależnymi – uzasadnione przypadki) - Możliwość skorzystania w Ośrodku ze sprzętu komputerowego, biurowego i Internetu w powiązaniu ze świadczonym poradnictwem (programy powiększające, udźwiękawiające, klawiatury z powiększonymi napisami). 96