KAZUS

KAZUS
W dniu 14 listopada 2011 r. do kontroli granicznej na wjazd do Polski w lotniczym przejściu
granicznym P. zgłosił się obywatel Filipin M.C. ur. [...] listopada 1985 r. (dalej jako: skarżący),
legitymujący się paszportem seria i nr [...], wydanym przez władze Filipin w dniu [...] kwietnia
2008 r. ważnym do dnia 16 kwietnia 2013 r. W dokumencie paszportowym przedstawionym do
kontroli skarżący posiadał dokument pobytowy członka rodziny obywatela UE nr [...] wydany
przez władze Wielkiej Brytanii, ważny od dnia [...] października 2010 r. do [...] października 2015 r.
Natomiast nie przedstawił do kontroli granicznej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do
przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z powyższym Komendant Placówki
Straży Granicznej w P. decyzją z [...] listopada 2011 r. - działając na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 w
zw. z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r., Nr 264,
poz. 1573, ze zm.) - odmówił skarżącemu wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
M.C. odwołał się od decyzji organu pierwszej instancji, wnosząc o jej uchylenie. Zarzucił wydanie
decyzji z naruszeniem art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego
przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (zwanej dalej: dyrektywą), art. 7
Karty Praw Podstawowych i art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności oraz art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 i art. 80 K.p.a.
Komendant Główny Straży Granicznej decyzją z [...] czerwca 2012 r. – podjętą w wyniku
rozpatrzenia wniesionego przez skarżącego środka zaskarżenia – utrzymał w mocy decyzję organu
pierwszej instancji z [...] listopada 2011 r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia podzielił stanowisko
organu pierwszej instancji, uznając zasadność odmowy wjazdu skarżącemu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej wobec zaistnienia przesłanki określonej w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z
dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, czyli nieposiadania przez skarżącego wizy uprawniającej
do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Według ustaleń organu skarżący podczas odprawy granicznej deklarował turystyczny cel przyjazdu.
W dokumencie paszportowym posiadał dokument pobytowy członka rodziny obywatela UE nr [...]
wydany przez władze Wielkiej Brytanii ważny od [...] października 2010 r. do [...] października
2015 r. Przedmiotowy dokument został wydany skarżącemu z uwagi na zawarty w Wielkiej
Brytanii związek partnerski z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej – B. T., z którym skarżący
podróżował
Organ uznał, że skarżący nie jest beneficjentem prawa obywateli UE oraz członków ich rodzin do
swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (art. 3 pkt 1
dyrektywy). Cudzoziemiec - w myśl Rozporządzenia Rady (WE) Nr 539/2001 oraz art. 13 ust. 1 pkt
2 ustawy o cudzoziemcach powinien posiadać wizę lub inny ważny dokument uprawniający do
wjazdu i pobytu na terytorium RP, a przedstawione przez niego okoliczności wjazdu nie stanowiły
również podstawy do wydania wizy zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach.
Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 dyrektywy członek rodziny oznacza:
a) współmałżonka;
b) partnera, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, na podstawie
ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo przyjmującego państwa
członkowskiego uznaje równoważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim a
małżeństwem, oraz zgodnie z warunkami ustanowionymi w odpowiednim ustawodawstwie
przyjmującego państwa członkowskiego;
c) bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub
pozostają na utrzymaniu, oraz ich współmałżonka lub partnera (...);
Strona 1 z 4
d) bezpośrednich wstępnych pozostających na utrzymaniu oraz tych współmałżonka lub partnera
(...).
W świetle powyższego, w rozumieniu art. 2 dyrektywy członkiem rodziny jest osoba pozostająca w
związku partnerskim z obywatelem UE, jeżeli prawo państwa przyjmującego traktuje taki związek
za równoważny małżeństwu i zgodnie z warunkami zawartymi w odpowiednich przepisach
krajowych.
Zarówno małżeństwo, jak i związek partnerski są instytucjami krajowego prawa cywilnego rodzinnego i z uwagi na brak kompetencji harmonizacyjnych w tej dziedzinie oraz zasadę
poszanowania tożsamości narodowej Państw Członkowskich interpretowane są przez pryzmat
krajowego porządku prawnego. W polskim systemie prawnym brak jest regulacji formalizujących
związki partnerskie. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 18 stanowi, że "małżeństwo jako
związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i
opieką Rzeczypospolitej Polskiej". Rodzina w ujęciu konstytucyjnym jest ściśle powiązana z
małżeństwem i jej założenie dotyczy wyłącznie par, które zawarły związek małżeński jako związek
kobiety i mężczyzny. Również, zgodnie z art. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w Polsce
małżeństwo może zawrzeć jedynie kobieta i mężczyzna. W ustawodawstwie polskim nie istnieje
pojęcie "członka rodziny rozszerzonej", zatem nie można przyjąć argumentacji strony, że jest
członkiem "rodziny rozszerzonej" obywatela Unii Europejskiej. Organ uznał, że w stosunku do
skarżącego nie zachodziła przesłanka do ułatwienia wjazdu i pobytu określona w art. 3 ust. 2 pkt a
dyrektywy "(...) gdzie istnieją poważne względy zdrowotne ściśle wymagające osobistej opieki
obywatela Unii nad członkiem rodziny". Skarżący planując wjazd w celu turystycznym miał
możliwość odpowiedniego przygotowania podróży oraz zapoznania się z przepisami
obowiązującymi w RP w zakresie zasad wjazdu i pobytu.
Organ odwoławczy, mając na uwadze fakt, że w świetle obowiązującego porządku prawnego RP
rodziną jest związek kobiety i mężczyzny, nie zgodził się z argumentacją skarżącego, że przez
wydanie decyzji o odmowie skarżącemu wjazdu doszło do naruszenia art. 7 Karty Praw
Podstawowych i art. 8 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Z kolei, odnosząc się do kwestii subiektywnych odczuć skarżącego cyt. "według oświadczeń Pana
M. C., czuł się on wyjątkowo poniżony i zawstydzony sytuacją, niezrozumiany oraz dodatkowo
dyskryminowany ze względu na swoją orientację homoseksualną oraz pochodzenie etniczne", organ
podkreślił, iż w trakcie czynności żaden z uczestniczących funkcjonariuszy nie dyskryminował
orientacji seksualnej czy pochodzenia etnicznego cudzoziemca swoim zachowaniem werbalnie czy
w jakikolwiek inny sposób. Z informacji uzyskanych z Placówki Straży Granicznej P. wynikało, iż
przekazano skarżącemu informacje dotyczące przyczyn podjęcia decyzji o odmowie wjazdu na
terytorium RP, doręczając jednocześnie pouczenie w języku angielskim o prawach i obowiązkach
osoby, której odmówiono wjazdu na terytorium RP. Funkcjonariusze poinformowali także o
działaniach podjętych wobec skarżącego towarzyszącemu mu partnera. (...)
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 11 K.p.a. organ zauważył, iż zasada przekonywania jest
aksjologicznie powiązana z zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do
organów władzy publicznej (art. 8 K.p.a.). Realizacja zasady przekonywania następuje m. in.
poprzez określenie obligatoryjnych elementów decyzji administracyjnej i umieszczenie wśród nich
uzasadnienia faktycznego i prawnego. Zgodnie z art. 107 § 1 i 3 K.p.a. zauważono, że art. 13 ust. 2
Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 562/2006 z dnia 15 marca 2006 r.
ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks
graniczny Schengen) w sposób oczywisty stanowi, iż decyzję w sprawie odmowy wjazdu oraz
powody takiej decyzji przedstawia się na standardowym formularzu. Wzór tego formularza został
Strona 2 z 4
określony w załączniku nr V cześć B wskazanego rozporządzenia. W związku z tym zarzut, że w
decyzji nie dokonano uzasadnienia faktycznego i prawnego jest bezpodstawny.
PRZEPISY na których, oparł swoje rozstrzygnięcie Komendant Placówki Straży Granicznej oraz
Komendant Główny Straży Granicznej
Ustawa o cudzoziemcach (Dz.U. 2011 nr 264 poz. 1573). Art. 13.
„1. Cudzoziemiec może przekroczyć granicę i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
jeżeli posiada:
1) ważny dokument podróży;
2) ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli
są wymagane;
3) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli
zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem.”
Art. 21.
„1. Cudzoziemcowi odmawia się wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
1) nie posiada ważnych dokumentów lub wizy, o których mowa w art. 13 ust. 1”;
(...)
Art. 24a.
„1. Komendant placówki Straży Granicznej jest organem właściwym do podejmo- wania decyzji w
sprawie odmowy wjazdu zgodnie z art. 13 ust. 2 kodeksu gra- nicznego Schengen.
2. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje odwołanie do Komendanta Głównego Straży
Granicznej.”
Art. 35.
„1. Wizę Schengen lub wizę krajową wydaje lub odmawia jej wydania konsul.
2. Wizę Schengen na granicy wydaje lub odmawia jej wydania komendant placów- ki Straży
Granicznej.
3. Wizę Schengen lub wizę krajową, jako wizę dyplomatyczną lub służbową wyda- ją lub
odmawiają jej wydania:
1) minister właściwy do spraw zagranicznych lub 2) konsul.
Strona 3 z 4
4. Minister właściwy do spraw zagranicznych wydaje wizę Schengen lub wizę kra- jową, jako wizę
dyplomatyczną lub służbową, na podstawie noty ministerstwa spraw zagranicznych państwa obcego
lub jego misji dyplomatycznej, a konsul – dodatkowo na podstawie wniosku o wydanie wizy.”
Strona 3 z 4
DYREKTYWA 2004/38/WE
Artykuł 3 Beneficjenci
„1. Niniejszą dyrektywę stosuje się w odniesieniu do wszystkich obywateli Unii, którzy
przemieszczają się do innego Państwa Członkowskiego lub przebywają w innym Państwie 2. Bez
uszczerbku dla jakiegokolwiek osobistego prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu
zainteresowanych osób, przyjmujące Państwo Członkowskie, zgodnie ze swoim ustawo- dawstwem
krajowym, ułatwia wjazd i pobyt następujących osób:
a) wszelkich innych członków rodziny, bez względu na ich przy- należność państwową, którzy nie
są objęci definicją określoną w art. 2 ust. 2, a w kraju, z którego przybyli, pozostają na utrzymaniu
lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela Unii, posiadającymi pierwotne prawo pobytu,
lub gdzie istnieją poważne względy zdrowotne ściśle wymagające osobistej opieki obywatela Unii
nad członkiem rodziny;
b) partnera,z którym obywatel Unii pozostaje w stałym, należy- cie poświadczonym związku.
Przyjmujące Państwo Członkowskie dokonuje szczegółowej ana- lizy osobistych okoliczności i
uzasadnia każdą odmowę wjazdu lub pobytu wobec tych osób.”
KARTA PRAW PODSTAWOWYCH
Artykuł 7 Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego
„Każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się.”
EUROPEJSKA KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH
WOLNOŚCI
Artykuł 8 Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego
mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem
przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z
uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju,
ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i
wolności innych osób.”
Rozporządzenie Rady 539/2001
Artykuł 1
1. „Obywatele państw trzecich figurujących na liście w załączniku I objęci są obowiązkiem
wizowym przy przekraczaniu granic zewnętrznych Państw Członkowskich.” (...)
(W załączniku tym znajdują się również Filipiny.)
Strona 4 z 4