pobierz folder

rekomendacja
Dolnośląskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli
polecają m.in. Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi
10/11
rok szkolny
szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna
kino forum
nowe horyzonty
edukacji filmowej
patronat Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
popierają nas
Andrzej Wajda
Kiedy w 1955 roku odbierałem w Cannes Srebrną Palmę, dziennikarze
zapytali mnie o ulubiony film. Odpowiedziałem, że podejrzewam, iż jest
to Złoty wiek Luisa Buñuela. Mogłem jedynie podejrzewać – nie miałem
możliwości zobaczenia go w Polsce. Zorganizowano wtedy prywatny
seans – moje osobiste spotkanie z klasyką kina. Dziś młodzi widzowie
mają zupełnie inne szanse. Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej
prezentują zarówno klasykę, jak i najciekawsze filmy współczesne.
To propozycja nie tylko dla przyszłych reżyserów, lecz także dla tych
wszystkich, którzy wierzą w magię kina.
Krzysztof Zanussi
Przez wiele lat szkoły uczymy się czytać teksty drukowane, po czym
w życiu dojrzałym najczęściej korzystamy z przekazów audio­
wizualnych. Ich lektura wymaga osobnej edukacji. Nie można być
dzisiaj analfabetą filmowym.
Krzysztof Wierzbicki
Wojciech Marczewski
Nauka w kinie i o kinie powinna stanowić istotną część edukacji
każdej młodej osoby. Nie jest ona obowiązkowym elementem naszego
systemu oświaty, ale z pewnością wartą poparcia inicjatywą, którą
proponują młodym widzom Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej.
Robert Gonera
Myśl młodych ludzi, których coraz bardziej ogłupia wielogodzinne
ślęczenie przed telewizorem i komputerem, warto skierować w stronę
tego skupionego, duchowego przeżycia, jakim są dwie godziny w sali
kinowej. Ale też nie byle jakie dwie godziny. Jeśli przeżycie seansu
filmowego ma być rzeczywiście wyjściem ponad banał i przeciętność,
trzeba wiedzieć, do czego namawiać. A temu służy właśnie edukacja
filmowa. Mój przyjaciel, Krzysztof Kieślowski, opowiadał, że po seansie
Podwójnego życia Weroniki podeszła do niego jakaś młoda Francuzka
i powiedziała, że po obejrzeniu tego filmu zrozumiała, że człowiek
ma duszę i teraz ona już wie, na czym to polega. Krzysztof stwierdził,
że dla tego jednego widza warto było zrobić ten film. Takich widzów
będzie więcej, jeśli nauczymy młodzież abecadła kina. Jeśli pokażemy
im choć kilka filmów, które mają duszę.
Andrzej Maleszka
Magii filmu nie sposób opisać w kilku zdaniach. To wielka pasja,
tajemnica, żywioł i emocje. Przenika do naszej świadomości niepo­
strzeżenie i pozostaje do samego końca. Projekt Nowe Horyzonty
Edukacji Filmowej stwarza doskonałe warunki, aby tę magię utrzymać
i rozwijać, począwszy od najmłodszych aż po dojrzałych i świadomych
swoich wyborów widzów. Dzięki niemu mają szansę poznać
prawdziwe i wartościowe kino zarówno poprzez zabawę, jak i analizy
filmowe oraz spotkania z twórcami. Bez cienia wątpliwości popieram
Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej
2
Film powinien być jak najlepszy prezent. Musi być wymarzoną
i zarazem cudowną niespodzianką. Bardzo ważne jest, aby dzieci
poznawały film w dobrej atmosferze. W miejscu, które lubią i z ludźmi,
którym ufają. By mogły dzielić się radością i niepokojem. Fantastyczną
cechą widowni dziecięcej jest to, że odbierają film jako zbiorowość.
Chcą dzielić się emocjami. Stąd ważne są inicjatywy, które pozwalają
dzieciom wspólnie i w przyjaznym miejscu oglądać dobre filmy.
ekran na świat
Dla wielu młodych widzów film jest dzisiaj jednym
z najbardziej popularnych źródeł wiedzy o otaczającym
ich świecie. Głównym celem projektu Nowe Horyzonty
Edukacji Filmowej jest dbałość o to, by ułatwić im dostęp
do filmów naprawdę wartościowych, dalekich od uproszczeń i stereotypów, poruszających te kwestie, które są
bliskie ludziom w ich wieku.
Film oglądany na dużym ekranie, w niepowtarzalnej atmosferze kina studyjnego lub lokalnego można potraktować
jako metaforę okna, przez które obserwuje się ludzi,
sytuacje i wydarzenia. Obserwacja taka, niejednokrotnie
połączona z mechanizmem identyfikacji, powinna być
wsparta należytą merytoryką. Dlatego właśnie widzowie
przed każdym seansem są zaproszeni do wysłuchania
prelekcji, która ma zwrócić ich szczególną uwagę na
zagadnienia, które pomogą im zrozumieć temat poruszany
w filmie. Ponadto nauczyciele otrzymują interdyscyplinarne
materiały dydaktyczne, które stanowią punkt wyjścia do
poprowadzenia lekcji lub dyskusji po powrocie do szkoły.
W zależności od cyklu tematy spotkań poświęcone są
sztuce filmowej i audiowizualnej, motywom kulturowym
i problemom społecznym (konsumpcja, świat globalny,
fobie społeczne i sposoby radzenia sobie z nimi) poruszanym w filmach, różnicom i podobieństwom międzykulturowym, a także poszukiwaniu korelacji między
filmem a innymi dziedzinami sztuki i kultury (literatura,
malarstwo, architektura, filozofia).
Uczniowie spotykają się z ludźmi kultury, sztuki, twórcami
filmowymi i wykładowcami akademickimi, którzy pobudzają ich wrażliwość estetyczną, uczą ich otwartości na
różnorodność i dostrzegania w filmie tego wszystkiego,
co umyka przeciętnemu widzowi.
Projekt Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej pozwala na
realizację różnych elementów podstawy programowej.
Uzyskał patronat Ministra Edukacji Narodowej oraz
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W roku
szkolnym 2010/2011 będzie realizowany w 22 miastach
w Polsce, udział w nim weźmie ponad 40 tysięcy uczniów.
Stowarzyszenie NOWE HORYZONTY obok edukacji
filmowej w kinach studyjnych i lokalnych w całej
Polsce organizuje również dwa festiwale filmowe we
Wrocławiu. Już w październiku odbędzie się pierwsza
edycja Festiwalu Filmów Amerykańskich, który będzie
okazją do zapoznania się ze współczesną kinematografią
amerykańską, a przez nią również z kulturą i rzeczywistością Stanów Zjednoczonych. Na festiwalu będą
prezentowane zarówno najnowsze tytuły uznanych
reżyserów, jak i dzieła nieznanych twórców. Festiwal
będzie się starał odkłamywać wizerunek Stanów
Zjednoczonych, postrzeganych jako wielki supermarket
wytwarzający produkty – także filmowe – na globalny
rynek. Stereotyp, silnie zakorzeniony w Europie, polega
na postrzeganiu branży filmowej za oceanem na zasadzie fałszywej opozycji: niezależnej, wyrafinowanej
artystycznie Europy i Ameryki tworzącej komercyjne
towary. W lipcu przyszłego roku odbędzie się natomiast
11. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego
Era NOWE HORYZONTY, który przybliża twórczość wizjonerów kina, artystów bezkompromisowych, mających
odwagę iść obraną przez siebie drogą wbrew panującym
modom i opowiadać o rzeczach najważniejszych swoim
niepowtarzalnym językiem. W trakcie jego trwania
nauczyciele mogą wziąć udział w warsztatach filmowych
zorganizowanych specjalnie dla nich.
3
szkoła podstawowa 1-3
filmowe przygody
Kinematografia dziecięca zdominowana jest przez bohaterów o nadprzyrodzonych
umiejętnościach, których przygody balansują czasami na granicy przemocy,
a oni sami niekiedy nie dają dobrego wzoru do naśladowania. Wśród propozycji
dla najmłodszych można jednak znaleźć wyjątkowe filmy, które stanowią
doskonałą dla nich alternatywę, a przy okazji nie ustępują im w atrakcyjności
i mają o wiele większą wartość edukacyjną.
o cyklu
Bohaterowie filmów z cyklu Filmowe przygody, stanowią
panoramę postaci o rozmaitych postawach i zachowaniach, których rozpoznawania dziecko powinno się nauczyć, by w przyszłości szybciej odnaleźć się w rzeczywistości ludzi dorosłych. Każdy z nich ma swój świat, swoje
problemy i wyzwania, którym stawia czoła. Z jednej strony
ich ciekawe przygody bawią, z drugiej strony podczas
seansu mali widzowie uczą się dobrych zachowań, próbują
definiować podstawowe pojęcia. Dzięki procesowi identyfikacji, który towarzyszy projekcji, łatwiej im wczuć się
w nowe sytuacje i je zrozumieć. Pomagają w tym również
prelekcje multimedialne, w których trakcie omawiane
są postawy i decyzje bohaterów.
po seansie
Konkursy lub warsztaty plastyczne to świetna okazja,
by zdobyte informacje i świeże wrażenia przełożyć
na pracę artystyczną, która je utrwala. Wszyscy widzowie mogą wziąć w nich udział tuż po filmie. Nauczyciele
dostają materiały dydaktyczne, które stanowią dodatkowe uzupełnienie tematu spotkania. Dzięki nim mogą
poprowadzić już w szkole kolejne zajęcia związane
z filmem.
Przykładowe zagadnienia z prelekcji przed filmem Happy feet – tupot małych stóp
Temat: Tolerancja
1. Czym się od siebie różnimy? Jakie cechy zewnętrzne
i wewnętrzne różnią ludzi?
2. Czy to źle, że się od siebie różnimy? Jak wyglądałby świat,
gdybyśmy wszyscy byli tacy sami?
3. Jacy bohaterowie książek lub bajek byli nielubiani
ze względu na swoją odmienność?
4. Czy można przyjaźnić się z kimś zupełnie innym niż my?
5. Wprowadzenie pojęcia tolerancja i jego wyjaśnienie.
4
spotkanie
tytuł filmu
temat zajęć i opis filmu
1
październik
Po rozum do mrówek
reż. J. A. Davis
USA 2006, 88’
Ekologia
Mały chłopiec niszczy mrowisko i za karę zostaje zmniejszony
do rozmiaru mrówki. Jest to dla niego ogromna lekcja pokory
i empatii.
listopad
Happy feet.
Tupot małych stóp
reż. G. Miller
Australia, USA 2006, 97’
Tolerancja
Pingwin Mambo czuje się wyobcowany, ponieważ różni się od
swoich kolegów. Wszyscy umieją pięknie śpiewać, a on jeden nie.
Ma jednak inną zaletę, która odmieni los całej kolonii.
grudzień
Pajęczyna Charlotty
reż. G. Winnick
USA 2006, 113’
Współpraca
Wilbur jest najsłabszą świnką w miocie. Nikt w stajni nie
traktuje go poważnie. Nikt, oprócz pajęczycy Charlotty,
która znajduje w nim przyjaciela i postanawia bronić go przed
niebezpieczeństwami.
styczeń
Magiczna karuzela
reż. D. Borthwick,
J. Duval, F. Passingham
W. Brytania, Francja 2005, 85’
Władza
Zły czarownik Zibad chce zamrozić słońce i zapanować nad całym
światem. Grupa przyjaciół próbuje mu to uniemożliwić, co nie jest
łatwe i rodzi szereg komplikacji.
luty
Artur i Minimki
reż. L. Besson
Francja 2006, 102’
Odwaga
Dziesięcioletni chłopiec chce samotnie obronić dom swojej babci
przed zachłannym przedsiębiorcą. W pojedynkę jednak będzie
mu bardzo trudno, dlatego szuka sprzymierzeńców w krainie
Minimków.
marzec
Proszę słonia
reż. W. Giersz
Polska 1978, 63’
Przyjaźń
Opowieść o przyjaźni chłopca z porcelanowym słoniem, który
pewnego dnia staje się prawdziwy. Ta relacja jest jednak coraz
trudniejsza i stawia przed bohaterami wiele wyzwań.
kwiecień
Wall-e
reż. A. Stanton
USA 2008, 98’
Nowoczesność
Wszyscy mieszkańcy opuścili Ziemię na statku kosmicznym
pełnym komputerów i automatów, bez których nie potrafią się już
obejść. Na planecie zostaje tylko Wall-e – robot, którego zadaniem jest posprzątanie bałaganu, pozostawionego przez ludzi.
maj
Gwiazda Kopernika
reż. Z. Kudła, A. Orzechowski
Polska 2010, 94’
Nauka
Młody Kopernik odkrywa, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie
na odwrót. Nikt mu jednak nie wierzy, chociaż ma dowody na
potwierdzenie swojej teorii.
czerwiec
Koń wodny:
Legenda głębin
reż. J. Russel
USA 2007, 111’
Tajemnica
Mały chłopiec znajduje na brzegiem jeziora ogromne jajo, z którego wykluwa się dziwna jaszczurka. Trzyma ją w domu, jednak
ta wciąż rośnie i coraz trudniej ją ukryć. Ludzie nie zrozumieją,
że mimo groźnego wyglądu, jest łagodna i dobra, więc bohater
musi szybko znaleźć nowe miejsce zamieszkania dla swojego
nietypowego przyjaciela.
2
3
4
5
6
7
8
9
5
szkoła podstawowa 4-6
kino współczesne
Współczesna kinematografia dziecięca w Europie mimo tego,
co może się wydawać, nie jest marginalizowana. Niestety większość
wartościowych filmów nie trafia do polskich kin, ponieważ jest
wypierana przez komercyjne superprodukcje.
o cyklu
Cykl Kino współczesne zawiera najciekawsze europejskie
filmy dziecięce ostatnich lat, które nigdy wcześniej nie
pojawiły się w repertuarze polskich kin. To wspaniała
okazja, by zobaczyć filmy, które traktują młodego widza
poważnie i których tematyka jest niekiedy złożona. Być
może to sprawiło, że nikt jeszcze nie odważył się zaprezentować ich poza festiwalami dla dzieci i młodzieży,
mimo że zdobywały na nich wiele nagród przyznawanych
zarówno przez krytyków filmowych, jak i pedagogów.
Z pewnością są to filmy trudniejsze, niż te znane z billboardów i gadżetów promocyjnych, wypełniających pustkę
fabularną, lecz nie mniej atrakcyjne i ciekawe. Prezentują
dużo wyższy poziom i opowiadają o bohaterach, z którymi
młodzi widzowie identyfikują się dzisiaj w wielu krajach
świata.
Przykładowe zagadnienia z prelekcji przed filmem Krokodyle z przedmieścia
Temat: Niepełnosprawni są sprawni
1. Okoliczności powstania filmu, sylwetki bohaterów,
najważniejsze nagrody.
2. Co to jest niepełnosprawność?
3. Jak żyją ludzie niepełnosprawni? Jak radzą sobie
z codziennością? Jakie mają zainteresowania?
4. Dlaczego niektórzy są czasem uprzedzeni
do niepełnosprawnych? Z czego to wynika?
5. Jak walczyć z uprzedzeniami?
6
spotkanie
tytuł filmu
temat zajęć i opis filmu
1
październik
Krokodyle z przedmieścia
reż. Ch. Ditter
Niemcy 2009, 98’
Niepełnosprawni są sprawni
Bardzo dynamicznie opowiedziana historia niepełnosprawnego
chłopca, który wprowadził się wraz z rodzicami do domu na
przedmieściu. Nie zna nikogo w okolicy, więc próbuje zaprzyjaźnić
się z paczką uprzedzonych do niego rówieśników.
listopad
Orps
reż. A. Knudsen
Norwegia 2009, 86’
Nigdy się nie poddawaj
Szalona dyrygentka wyrzuca z orkiestry dziecięcej najzdolniejszych muzyków i to tuż przed konkursem krajowym. Mali artyści
postanawiają jednak nie rezygnować z występu i za wszelką cenę
próbują wziąć w nim udział.
grudzień
Święta Karli
reż. Ch. Sachs Bostrup
Dania 2007, 90’
Rozmawiaj z rodzicami o problemach
Rodzice Karli są rozwiedzeni, więc mieszkają osobno. Zbliżają się
święta Bożego Narodzenia. Dziewczynka zazdrości swojej koleżance, że jej rodzina spędzi je wspólnie i postanawia uciec z domu.
styczeń
Indianin
reż. I. Houtman
Holandia 2009, 66’
Kim są twoi przodkowie?
Mały chłopiec indiańskiego pochodzenia czuje się coraz bardziej
zagubiony w swoim europejskim domu. Postanawia dowiedzieć
się czegoś o swoich przodkach, w czym pomagają mu Indianie
muzykujący na ulicy.
luty
Max Minski i ja
reż. A. Justice
Niemcy 2007, 94’
Spełniaj marzenia
Dziewczynka, która dużo bardziej woli książki niż sport, postanawia zrobić wszystko, by dostać się do szkolnej drużyny koszykowej i wyjechać na zawody. Okazuje się, że odbędą się one pod
patronatem księcia Luksemburga, który jest jej idolem.
marzec
Pelikan
reż. L. Helminen
Finlandia 2004, 84’
Zawsze bądź sobą
Groteskowa opowieść o pelikanie, który postanowił zostać
człowiekiem. W nowym ciele nie czuje się jednak swobodnie,
co zauważa chłopiec z sąsiedztwa, który się z nim zaprzyjaźnia
i pomaga stawiać pierwsze kroki w świecie ludzi.
kwiecień
Kameleon powraca
reż. H. Georgsson
Szwecja 2008, 97’
Patrz uważnie
Spokój małego miasteczka zostaje zmącony przez oszusta, który
dopiero co wyszedł z więzienia. Nastoletni detektywi muszą
wkroczyć do akcji, by go zdemaskować, ponieważ dorośli bez ich
pomocy pozostają bezradni.
maj
Zoomers
reż. Ch. E. Christiansen
Dania 2009, 90’
Nie oszukuj innych
Dwaj chłopcy instalują w całej szkole kamery, by ułatwić sobie
kradzież arkuszy z testem matematycznym z gabinetu dyrektora.
Podglądając życie szkoły, zdobywają informacje, które zmieniają
ich życie.
czerwiec
Mów mi Axel
reż. P. Bovin
Dania 2002, 82’
Bądź otwarty
Nastoletni chłopiec spędza nudne wakacje z mamą i siostrą.
Zafascynowany kolegami z sąsiedztwa, którzy są muzułmanami, postanawia zmienić religię, co nie spotyka się z akceptacją
otoczenia.
2
3
4
5
6
7
8
9
7
gimnazjum
młodzi w obiektywie
Problemy młodych ludzi to temat bardzo często poruszany
w kinie i wdzięcznie przyjmowany przez nastoletnich widzów.
Warto zadbać o to, by obejrzeli oni filmy wartościowe, które
pomogą im zrozumieć siebie samych.
o cyklu
Chyba nic tak nie rozwija osobowości, jak spojrzenie
z nowej perspektywy na tematy i zjawiska, które
dotyczą ludzkiego życia. Prelekcje poprzedzające filmy
zawarte w tym cyklu pozwalają odejść od filmoznawczego punktu widzenia i przenieść środek ciężkości na
spojrzenie problemowe, ogólnokulturowe. Proponowane
tu obrazy łączy szczególna perspektywa. Bohaterami
większości z nich są rówieśnicy gimnazjalnych widzów.
Podejmowane tematy, w mniejszym lub większym
stopniu dotyczą każdego człowieka w tym wieku.
Wybrane zagadnienia pokazane są z różnych punktów
widzenia, w ten sposób zachęcając widownię do dyskusji
po seansach.
poziom trudności
Młodzi w obiektywie to cykl dość prostych filmów, które
poruszają poważne tematy. Innymi słowy, składa się
z filmów, które uczniom dobrze się ogląda, natomiast
problematyka w nich zawarta dla pełnego zrozumienia
wymaga od widza dojrzałości oraz, być może, pomocy
nauczyciela.
Przykładowe zagadnienia z prelekcji przed filmem 4. Piętro
Temat: Radość i cierpienie
1. Co choroba przewlekła zmienia w życiu?
2. Świat w szpitalnej mikroskali.
3. Jak nie dać się cierpieniu? – przyjaźń i miłość jako
ucieczka przed samotnością, terapia śmiechem.
4. Problem choroby i godności w filmie.
8
9
październik
8
listopad
7
grudzień
6
Dokonać niemożliwego
Świetnie zagrane kino drogi. Historia chłopca, który postanawia
dokonać niemożliwego, by ratować ciężko chorą mamę.
Film nagrodzony na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych
w Gdyni za najlepszą reżyserię, rolę męską oraz muzykę.
4. piętro
reż. A. Mercero
Hiszpania 2003, 101’
Radość i cierpienie
Dynamiczna i pełna energii opowieść o młodych pacjentach oddziału onkologicznego, którzy mimo choroby nie tracą optymizmu
i chęci do zabawy. Gdzie szukać radości życia?
styczeń
5
Wszystko będzie dobrze
reż. T. Wiszniewski
Polska 2007, 98’
Rytm to jest to!
reż. T. Grube, E. S. Lansch
Niemcy 2004, 100’
Pokonać własne słabości
Niezwykły dokument o młodych ludziach z przedmieść Berlina,
którzy przygotowują się do inscenizacji Święta wiosny.
Czy taniec i muzyka pomagają wyzbyć się wzajemnych uprzedzeń
i poznać samych siebie?
luty
4
Walczyć o siebie
Porywająca komedia o młodej dziewczynie, która chce grać
w piłkę nożną. Jednak w kulturze, w której wychowują Jess jej
rodzice, dla młodych dziewcząt przeznaczone są nieco bardziej
konwencjonalne role społeczne.
Polowanie na króliki
reż. P. Noyce
Australia, W. Brytania 2002, 94’
Więzy rodzinne
Trzy aborygeńskie dziewczynki uciekają z rządowego ośrodka
dla dzieci odebranych ich naturalnym rodzicom i przemierzają
pieszo setki kilometrów, by wrócić do domu.
marzec
3
Podkręć jak Beckham
reż. G. Chadha
W. Brytania 2002, 107’
Jeździec wielorybów
reż. N. Caro
Niemcy, N. Zelandia 2002, 105’
Tradycja i nowoczesność
Filmowa podróż do krainy maoryskiej kultury. Tradycja widziana
oczami nowozelandzkiej nastolatki. Jakie są następstwa zetknięcia odwiecznego porządku społecznego ze współczesnością?
kwiecień
2
temat zajęć i opis filmu
Billy Elliot
reż. S. Daldry
Francja, W. Brytania 2001, 110’
Pasja
Jedenastolatek zostaje zapisany przez surowego ojca na lekcje
boksu, ale przez przypadek trafia na zajęcia taneczne.
Wkrótce okazuje się, że balet jest jego pasją. Billy zaczyna naukę,
która mimo wielu przeciwności losu i braku akceptacji najbliższych, zaprowadzi go do Królewskiej Akademii Tańca.
maj
1
tytuł filmu
Twardziel
reż. D. Buck
Niemcy 2006, 99’
Przyjaźń i akceptacja
Historia chłopca, który musi odnaleźć się w nowym, nieprzyjaznym środowisku. Dlaczego szukamy akceptacji u rówieśników?
Jak daleko można się posunąć, by zyskać uznanie w grupie?
czerwiec
spotkanie
Mała matura 1947
reż. J. Majewski
Polska 2010, 108’
Młodzieńcze ideały
Ludwik na 14 lat i właśnie przyjechał z rodzicami ze Lwowa do
wyzwolonego Krakowa, gdzie zaczyna naukę w męskim gimnazjum. Jest pełen ideałów, jednak niespokojne czasy, w których
żyje, mogą nimi poważnie zachwiać.
9
szkoła ponadgimnazjalna
trudne tematy
Problem przemocy wśród młodzieży, braku realnej tolerancji
dla odmienności narodowościowej, religijnej, rasowej i seksualnej
czy wyzysku najbiedniejszych to przedmiot rozważań coraz
większej liczby artystów. Wiele filmów traktuje te problemy
w sposób bezpośredni i bezpretensjonalny.
o cyklu
Kino współczesne coraz częściej i coraz odważniej podejmuje tematy egzystencjalne, społeczne i cywilizacyjne.
Stawia pytania o kondycję człowieka w nowoczesnym
świecie, o jego relacje z innymi i jego miejsce w systemie,
który sam stworzył. Wybrane tytuły cyklu Trudne tematy
stanowią punkt wyjścia do dyskusji o tym, z czym nastolatek spotyka się na co dzień w szkole, wśród znajomych lub
co dociera do niego ze świata mediów. Przedstawiają mu
perspektywy, których być może nie zna, a których poznanie pozwoli mu lepiej ukształtować własną wrażliwość
i wypracować u siebie mocniejszą postawę moralną. Filmy
w tym cyklu to przegląd najbardziej palących problemów
współczesności. Odzierają one istotę rzeczy ze stereotypów i tłumaczą ją na wyrazistych przykładach, pozostając
jednocześnie z daleka od epatowania okrucieństwem czy
erotyką.
poziom trudności
Cykl adresowany jest do młodych ludzi, którzy w sposób
otwarty i dojrzały starają się poznawać prawdę o otaczającej ich rzeczywistości. Ma on uwrażliwić młodego
człowieka na los innych, pomóc mu zrozumieć złożoność
świata i ludzkiej natury, kształtować u niego postawę
poznawczą i umiejętność obrony własnych przekonań,
a przede wszystkim skłonić do dyskusji.
Przykładowe zagadnienia z prelekcji przed filmem China blue
Temat: Prawa człowieka
1. Co oznacza i z czym się wiąże dobra marka odzieżowa dla młodych
ludzi na Zachodzie? Elitarność, przynależność do bogatszej grupy
społecznej, określony sposób życia.
2. Jaką drogę przebyły dżinsy, zanim trafiły na półki w sklepach?
Prezentacja procesu wytwórczego od etapu zbierania bawełny
w krajach najuboższych, przez etap produkcji po sprzedaż.
3. Dlaczego produkcja i sprzedaż zlokalizowane są na dwóch różnych
końcach świata? Produkcja w krajach rozwijających się jest dużo
tańsza, ponieważ pracownicy otrzymują tam kilkadziesiąt razy
mniejsze wynagrodzenie niż w Europie.
4. Co oznacza i z czym się wiąże dobra marka odzieżowa dla młodych
ludzi w Chinach? Praca po kilkanaście godzin dziennie bez wolnych
dni w tygodniu, niskie i niepewne wynagrodzenie.
5. Informacje o filmie i reżyserze.
10
9
C.R.A.Z.Y.
reż. J. M. Vallee
Kanada 2005, 125’
Homoseksualizm
Chłopak wychowywany w tradycyjnej rodzinie pewnego dnia
wyznaje, że jest gejem. C.R.A.Z.Y. to film opowiadający o próbie
określenia samego siebie w świecie pełnym stereotypów oraz
o potrzebie akceptacji.
Miasto Boga
reż. F. Meirelles
Brazylia, Francja 2002, 130’
Wpływ otoczenia
Historia opowiedziana z punktu widzenia chłopaka mieszkającego
w jednym z najbardziej niebezpiecznych gett Rio de Janeiro, który
marzy o zostaniu fotografem i wyrwaniu się z Cidade de Deus.
Mistrzowsko zobrazowany i zmontowany film Meirellesa skupia
się na tym, jak uchronić się przed wpływem brutalnego świata.
China blue
reż. M. X. Peled
USA 2005, 86’
Prawa człowieka
Dokument o chińskich nastolatkach, które zaczynają pracę
w ­fabryce ubrań. Wstrząsające zestawienie młodzieńczych
ideałów z brutalną rzeczywistością wyzyskiwania pracowników
i łamania ich podstawowych praw. Dokument, który powinien
obejrzeć każdy, ponieważ każdy z nas kupił przynajmniej kilka
rzeczy „made in china”.
Berlin Calling
reż. H. Stöhr
Niemcy 2008, 100’
Uzależnienie
Popularny DJ intensywnie pracujący nad kolejną płytą wspomaga się narkotykami. Nałóg przejmuje kontrolę nad jego życiem
zawodowym i prywatnym. Wkrótce odczuwalne stają się dla niego
fatalne konsekwencje uzależnienia.
Ja, też!
Reż. A. Pastor, A. Naharro
Hiszpania 2009, 105’
Upośledzenie
Bezpretensjonalny obraz dojrzewania do samodzielności. Daniel
to 34-latek z zespołem Downa, który usiłuje udowodnić rodzinie
i przyjaciołom, że upośledzenie nie stoi na przeszkodzie niezależności. Jak pomagać, by nie ograniczać?
XXY
reż. L. Puenzo
Argentyna 2007, 91’
Poszukiwanie tożsamości
Alex ma 15 lat. Pytania, które sobie zadaje są wiele trudniejsze
niż te, z którymi borykają się inne nastolatki. Jako hermafrodyta
musi zadecydować o swojej płci. Czy młody człowiek ma prawo do
wyboru własnej tożsamości? Jaki wpływ ma na niego niewyrozumiałe otoczenie?
Zakazane owoce
reż. D. Karukoski
Finlandia, Szwecja 2009, 102’
Wkraczanie w dorosłość
Dwie nastolatki wychowane w zamkniętej, tradycyjnej społeczności na skandynawskiej prowincji, mimo zakazu rodzin, postanawiają wyruszyć w wielki świat. Są ciekawe wszelkich nowości,
chcą spróbować zakazanych owoców dorosłego, wielkomiejskiego
życia. Wkroczenie w dorosłość przyniesie im zarówno radość,
jak i wiele rozczarowań.
październik
listopad
8
grudzień
7
Ksenofobia
Młody chłopak żydowskiego pochodzenia nie akceptuje swojej tożsamości. Z czasem antysemityzm przeradza się w nim w chorobliwą
nienawiść rasową i narodowościową. Jak walczyć z nietolerancją?
styczeń
6
Fanatyk
reż. H. Bean
USA 2001, 98’
luty
5
Przestępstwo w… sieci
Znacząca część dorobku kultury popularnej w ostatnich latach
opiera się na inspiracjach zaczerpniętych z wcześniejszych dokonań. Niejednokrotnie uzyskuje się w ten sposób utwory zupełnie
różne, czasem ciekawsze od oryginału. Czy remiks to przestępstwo? Czy zbiory dostępne w Internecie są własnością wszystkich
użytkowników sieci?
marzec
4
Kultura remiksu
reż. B. Taylor
Kanada 2008, 85’
maj
2
3
temat zajęć i opis filmu
czerwiec
1
tytuł filmu
kwiecień
spotkanie
11
czy wierzysz w to, co widzisz?
Edukacja medialna – bezpłatny pakiet
dla szkół ponadgimnazjalnych
Pakiet Czy wierzysz w to, co widzisz? wychodzi naprzeciw wymaganiom, które stawia przed młodymi ludźmi
rzeczywistość medialna, pełna obrazów i ekranów, oparta
na wirtualnej komunikacji. Media wizualne stanowiące
w ostatnich dziesięcioleciach główne źródło wiedzy o
świecie, wpływają znacząco na kształtowanie poglądów
i emocji. Konieczne jest umiejętne i świadome rozpoznawanie mechanizmów, które kreują audiowizualną
rzeczywistość.
Tematy opracowane w pakiecie:
– scenariusz – zdjęcia – montaż – trzy etapy twórcze
powstawania filmu
– scenariusz filmowy jako dzieło literackie
– podstawowe elementy języka filmu
– filmowa narracja
– gatunki filmowe i przełamywanie konwencji gatunkowej
we współczesnym kinie
– film dokumentalny
– film jako źródło historyczne
– przekazy audiowizualne jako źródło wiedzy o świecie
Pakiet składa się ze scenariuszy lekcji (języka polskiego,
wiedzy o kulturze, historii, wiedzy o społeczeństwie)
i płyty DVD z opracowanymi przykładami filmowymi i
prezentacjami multimedialnymi. Ta kompletna – a zarazem unikalna na polskim rynku edukacyjnym – forma
pomoże nauczycielom w przeprowadzeniu atrakcyjnych
i wartościowych lekcji. Pozwoli również uczniom na
świadome odczytywanie nie tylko tekstów kultury,
lecz także obrazów, które docierają do nas w sposób
podświadomy.
Premiera:
październik 2010.
Zamówienie pakietu:
zapisy od 13. września 2010 na
www.edukacja.nowehoryzonty.pl.
Ilość pakietów ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń.
Pakiet będzie udostępniany nauczycielom nieodpłatnie.
film na horyzoncie
Konkurs na film o kinie.
Uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
mogą wziąć udział w kursie internetowym, którego celem
jest przybliżenie im informacji o procesie tworzenia filmu.
Zadaniem uczestników jest nakręcenie krótkiego filmu dokumentalnego lub fabularnego, który w jakikolwiek sposób
będzie związany z budynkiem kina studyjnego lub lokalnego.
Kurs podzielony jest na trzy etapy. W pierwszym z nich
wyjaśnione zostaną reguły pisania scenariusza, w drugim
– zasady robienia zdjęć, natomiast w ostatnim – techniki
montażu. Najlepszy film zostanie nagrodzony.
W wielu miejscowościach w Polsce jest lub było małe
kino, wokół którego koncentruje lub koncentrowało
się życie społeczności lokalnej. W przypadku filmu
12
dokumentalnego warto przypomnieć, w jakich okolicznościach ono powstało, poszukać jego pierwszych widzów,
pracowników lub osób pamiętających jego początki, przeprowadzić śledztwo, które odpowie na pytanie, jaki film
został wyświetlony jako pierwszy, który film cieszył się
największą popularnością lub jakie sławne osoby w nim
gościły. Należy porównać sytuację kina w przeszłości
i obecnie, przedstawić wnioski, przytoczyć opinie.
W filmie fabularnym natomiast można spróbować odtworzyć lub wymyślić historię, która wydarzyła się lub mogła
wydarzyć w kinie – przygotowania do wielkiej premiery,
wizyty reżysera lub cokolwiek podpowie uczestnikom
wyobraźnia.
Rejestracja oraz szczegóły na stronie: www.edukacja.
nowehoryzonty.pl
okiem eksperta
Żyjemy w erze kultury obrazkowej. Słowo niepodparte obrazem niedługo przestanie oddziaływać. Jeśli popatrzymy na
obecne sposoby przekazywania wiedzy, to okaże się, że coraz
częściej wykład oznacza multimedialną prezentację rzuconą
na wielki ekran, okraszoną słowami komentarza. Miejsce filmu
i edukacji filmowej w szkolnictwie jest wciąż dosyć skąpe.
Warunkiem koniecznym w tego rodzaju edukacji wydaje
się być nie tylko wspólne obejrzenie filmu, które zapewnia
rodzaj grupowego „przeżycia”, ale również późniejsze
omówienie, które wykracza poza wspomniane wcześniej
kategorie „fajny-niefajny”. Rozmowa po projekcji, w zależności od filmu, potrzeb grupy lub realizowanych zadań
edukacyjnych, może być ukierunkowana na kształtowanie
umiejętności werbalnych uczniów, zdolność czytelnego
formułowania myśli i ocen, lepsze rozumienie sytuacji interpersonalnych czy zapamiętanie konkretnych informacji.
Już w klasach początkowych warto zwracać uwagę dzieci
na stronę wizualną oglądanych pozycji, wspomagając
w ten sposób rozwój zmysłu estetycznego. Choć takie
pojęcia jak kompozycja kadru czy intymne oświetlenie
są dla uczniów zbyt trudne, to samo pokazywanie tego,
co pięknie zakomponowane w sensie wizualnym, buduje
wrażliwość potrzebną do świadomego odbierania dzieł
plastycznych i filmowych w wieku dorosłym.
Także w klasach początkowych można i należy wprowadzać
abstrakcyjne pojęcia związane z edukacją filmową sensu
stricte, którą rozumiem jako przygotowanie odbiorcy do
analizowania dzieła (nie tylko) filmowego. Dla młodszych
klas czytelne są opowieści o tym jak powstaje film i kto
bierze w takim procesie udział. Również zasady dramaturgii
filmowej (zawiązanie akcji – perypetie – rozwiązanie akcji)
łatwo dzieciom pokazać na przykładzie krótkiego filmu
animowanego. Jeśli potem pozwolimy dzieciom układać
według tego schematu własne historie, uzyskamy zinternalizowanie jednego z podstawowych wzorców kompozycyjnych, używanych również na lekcjach polskiego.
Kluczowym dla roli edukacji filmowej w szkolnictwie wydaje się przypisanie tej formie wyrazu jeśli nie statusu sztuki
przez duże S, to chociaż prawdziwej ważności. A co za tym
idzie, potraktowanie go jako materiału równie przydatnego
w pracy pedagogicznej jak inne rodzaje twórczości.
Magda Bravo
psycholog dziecięcy, animator kultury
Szkoła jest odpowiednim – a nawet więcej – doskonałym miejscem, w którym stale powinno się prowadzić
poważne rozmowy z uczniami. Nawet bardzo trudne
tematy jak dyskryminacja, brak tolerancji, łamanie praw człowieka, prześladowanie za kolor skóry,
akcent czy odmienność etniczną, wreszcie orientację
religijną czy seksualną, powinny znaleźć stałe miejsce
w programach wychowawczych szkoły. Tak jak w kinie,
dobry film, wspólnie obejrzany i przegadany z klasą,
otworzy młodym ludziom nie tylko oczy, ale też serca
i rozumy. Metodę pracy dydaktycznej z filmem stosuję
od dawna. Odpowiednio przygotowana widownia reaguje
na film nieco inaczej niż zwykli kinomani. Oglądany
obraz – poza przeżyciem artystycznym – stanowi dla
nich przygodę intelektualną, w której procesie analizy,
czują się bezpieczni i kompetentni. Po obejrzeniu filmu
uczestnicy zajęć są gotowi do wspólnej rozmowy, dyskusji czy dalszej, własnej pracy.
Szkoła, choć trwa kilkanaście lat, stanowi zaledwie krótki
przystanek w życiu każdego człowieka. Tymczasem to
właśnie w niej traci się bezcenny czas i niepowtarzalne
okazje, by przekazać młodym ludziom wiedzę i nasze
zbiorowe, ludzkie doświadczenie o tym co w życiu ważne
i wartościowe. Dla nikogo nie jest tajemnicą, że lekcje
wychowawcze bywają marnotrawione, i zamiast służyć
ważnym zadaniom wychowawczym, spędzane są na
różnego rodzaju czynnościach administracyjnych,
w najlepszym zaś wypadku na „luźnych pogawędkach”
nauczyciela z klasą.
Poprzednie pokolenia, wychowywane były przez
pedagogów obdarzanych szacunkiem i zaufaniem. Coraz
częściej tęsknimy za tamtymi czasami. Głośno zastanawiamy się, czy upadek wartości i coraz powszechniejsze
„odhumanizowanie”, a nawet brutalizacja stosunków
społecznych nie są spowodowane dramatyczną utratą
autorytetu dorosłych, bezradnych, a właściwie nieobecnych w życiu dzieci oraz dorastającej młodzieży. Dobrze
więc wracać czasem do dawnych, sprawdzonych wzorów.
Drogą do odbudowy autorytetu nauczycieli może być
praca wychowawcza z uczniami, w oparciu o innowacyjne programy edukacji filmowej.
dr Anna Piekarska
psycholog, wykładowca uniwersytecki
13
zapisy
klub dla nauczycieli
Nauczyciele mogą zgłaszać swoich uczniów do projektu
Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej do dnia 30 września
2010 roku. Formularz zgłoszeniowy wraz z regulaminem
uczestnictwa dostępny jest na stronie programu:
www.edukacja.nowehoryzonty.pl w zakładce Edukacja
filmowa w kinie. Należy go wypełnić i przysłać faksem
na numer podany w zgłoszeniu lub dostarczyć do kina
realizującego projekt w danym mieście.
Wszyscy nauczyciele, którzy są opiekunami uczniów
biorących udział w projekcie, mogą zapisać się do Klubu
Filmowego dla Nauczycieli. Członkowie Klubu otrzymują
imienne legitymacje, które upoważniają do zniżek lub
darmowego wejścia na repertuarowe pokazy w kinie.
Ponadto w ciągu roku odbywają się również pokazy
­specjalne, które są nie tylko ciekawą propozycją spędzenia wolnego czasu, lecz także okazją do rozmów o filmie,
nawiązania interesujących kontaktów i wymiany doświadczeń zawodowych. Dodatkowo członkowie Klubu są jako
pierwsi informowani o nowych projektach edukacyjnych
realizowanych w ich kinach. Deklaracje członkowskie są
dostępne podczas pokazów edukacyjnych w kinie.
pokazy indywidualne
Szkoły mogą realizować w ramach projektu również
autorskie programy edukacji filmowej. Należy w tym
celu przedstawić listę wybranych filmów koordynatorowi w swoim kinie, który służy pomocą w opracowaniu
programu oraz dostosowuje terminy i godziny projekcji
do indywidualnych potrzeb danej szkoły.
a w lipcu…
warsztaty filmowe dla nauczycieli
podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego ERA NOWE HORYZONTY we Wrocławiu
W wakacje podczas MFF Era NOWE HORYZONTY we
Wrocławiu nauczyciele z całej Polski mogą wziąć udział
w przygotowanych specjalnie dla nich warsztatach
filmowych. Program zajęć został pomyślany tak, by
z jednej strony poruszać na poziomie ogólnym kwestie
filmoznawcze, jak na przykład historia kina, analiza operatorska i montażowa czy język filmu, z drugiej natomiast
– przybliżać kino prezentowane na festiwalu.
Głównym celem warsztatów jest zachęcenie nauczycieli
do korzystania z filmu i przekazów audiowizualnych
podczas pracy w szkole oraz stworzenie przestrzeni do
14
wymiany doświadczeń. Niemniej ważny jest jednak rozwój
ich prywatnych zainteresowań. Warsztaty łączą obie
te rzeczy, dzięki czemu od pięciu lat cieszą się rosnącą
popularnością.
Dzięki spotkaniom we Wrocławiu poszerza się grono
pedagogów przekonanych o potrzebie i skuteczności edukacji filmowej, którzy włączają ją do programu nauczania
i zachęcają innych do jej realizacji.
Informacje o zapisach wiosną na stronie
www.edukacja.nowehoryzonty.pl
cykl
godzina
1
2
3
4
5
6
7
8
9
szkoła podstawowa 1-3
filmowe
przygody
9:30
7.10
czw
9.11
wt
3.12
pt
12.01
śr
10.02
czw
4.03
pt
7.04
czw
9.05
pn
7.06
wt
11:00
13.10
śr
15.11
pn
14.12
wt
20.01
czw
11.02
pt
23.03
śr
14.04
czw
17.05
wt
15.06
śr
12:00
6.10
śr
5.11
pt
7.12
wt
6.01
czw
4.02
pt
8.03
wt
6.04
śr
6.05
pt
6.06
pn
8.10
pt
10.11
śr
21.12
wt
19.01
śr
7.02
pn
18.03
pt
4.04
pn
25.05
śr
16.06
czw
szkoła podstawowa 4-6
kino
współczesne
gimnazjum
młodzi
w obiektywie
szkoła ponadgimnazjalna
trudne
tematy
12:00
Cena biletu dla jednego ucznia na jeden pokaz: 7 PLN
Cena karnetu dla jednego ucznia na wszystkie pokazy: 54 PLN (czyli ok. 6 PLN za pokaz)
Opiekun przed pierwszym pokazem wybiera jedną formę płatności dla całej klasy. Jeśli wybierze bilety, kupuje
je co miesiąc przed pokazem dla tylu uczniów, ilu będzie obecnych. Jeżeli wybierze karnety, wykupuje je dla
wszystkich uczniów w klasie przed pierwszym pokazem. Karnety nie podlegają zwrotowi (również w przypadku
nieobecności ucznia na pokazie).
Uczniowie w trudnej sytuacji materialnej (2-3 osoby z klasy) otrzymują darmowe bilety. Prosimy o zaznaczenie
ich liczby w formularzu zgłoszeniowym.
Opiekunowie uczestniczą w spotkaniach nieodpłatnie.
15
stowarzyszenie nowe horyzonty
zamenhofa 1, 00-153 warszawa
www.edukacja.nowehoryzonty.pl
koordynacja programu
Iwona Bojko
t 75 644 21 46
[email protected]
bolesławiecki ośrodek kultury – międzynarodowe centrum ceramiki
kino forum
plac piłsudskiego 1c, 59-700 bolesławiec
t 75 645 32 92, f 75 645 32 90
www.kino.boleslawiec.pl
partnerzy
Zrealizowano
z udziałem środków
Ministra Kultury
i Dziedzictwa
Narodowego
patronat
współorganizator stowarzyszenie
nowe horyzonty rekomendacja
organizator projekt nowe horyzonty edukacji filmowej
realizowany jest w: Białymstoku, Bolesławcu,
Częstochowie, Elblągu, Gdańsku, Jeleniej Górze,
Katowicach, Kielcach, Krakowie, Krośnie, Kwidzynie,
Legnicy, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Skierniewicach,
Szczecinie, Wałbrzychu, Warszawie, Wągrowcu,
Wrocławiu oraz Zielonej Górze