Newsletter - Urząd Marszałkowski Województwa

Wspólny Region - Wspólne Cele
Wydanie 1 / 2014
wersja polska
28.04.2014
Newsletter
Wspólnego Sekretariatu Technicznego
Programu Operacyjnego Celu 3 „Europejska Współpraca Terytorialna” - „Współpraca
Transgraniczna” Krajów Meklemburgia-Pomorze Przednie/ Brandenburgia i Rzeczpospolitej
Polskiej (Województwo Zachodniopomorskie) 2007-2013
zdj.: Komisja Europejska
W NUMERZE
Drogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy,
Europa przed wyborami ................................ ..2
rok 2014 będzie dla Programu INTERREG rokiem interesującym i obfitującym w wydarzenia.
Wiele projektów w Programie INTERREG IV A zakończy się w bieżącym roku, a równolegle
na pełnych obrotach prowadzone są przygotowania do następnego Programu INTERREG V A. Jeśli wydarzenia potoczą się zgodnie z aktualnymi prognozami, w przyszłym
roku będzie można składać pierwsze wnioski na kolejne projekty transgraniczne. O bieżącym
rozwoju wypadków będziemy Państwa w tym roku stale informować.
Komisja Europejska publikuje
raport socjalny za rok 2013 ........................... ..2
Przed nami ważne wydarzenia w polityce europejskiej. Z jednej strony to jubileusz
dziesięciolecia przystąpienia Rzeczpospolitej Polski do Unii Europejskiej, którego wspólne
obchody odbędą się na różnych szczeblach po obu stronach granicy. Z drugiej strony
25 maja mają miejsce wybory do Parlamentu Europejskiego. Prezentujemy ich ogólny zarys.
Wywiad z Marszałkiem Województwa
Zachodniopomorskiego ................................ ..4
Udało się nam również przeprowadzić wywiad z Marszałkiem Województwa
Zachodniopomorskiego, Olgierdem Geblewiczem i zapytać o perspektywy Europejskiej
Współpracy Terytorialnej.
Po raz kolejny przedstawiamy także poszczególne projekty transgraniczne
i stan ich realizacji. W „Glosariuszu” udzielamy partnerom wiodącym wskazówek na temat
rocznych raportów o współpracy polsko-niemieckiej.
Rocznica 10-lecia wstąpienia Polski
do Unii Europejskiej ...................................... ..3
Przygotowania do Open Days 2014 ............. ..3
Jednolity obszar płatniczy euro ..................... ..3
Stan wdrażania Programu INTERREG IV A . ..5
Stan przygotowań do nowego okresu
wsparcia i Programu INTERREG V A ........... ..6
Prezentacje projektów:
Punkty Kontaktowo-Doradcze w Löcknitz
i w Szczecinie ............................................... ..7
Prezentacje gospodarcze w Euroregionie
Pomerania Schwedt nad Odrą – Gryfino
2012-14......................................................... ..7
Wreszcie z przyjemnością informujemy Państwa o różnych obyczajach, praktykowanych
w Polsce i w Niemczech, co z pewnością Państwa zainteresuje.
Unikalna Dolina Dolnej Odry ......................... ..8
Aktualności UE znajdą Państwo również na naszej stronie internetowej: www.interreg4a.info
Komisja Europejska przedstawia przewodnik
nt. świadczeń socjalnych dla
cudzoziemców z UE...................................... ..8
Życzymy przyjemnej lektury!
Jak sąsiad z sąsiadem - odmienne
obyczaje w Polsce i w Niemczech ................ ..9
Państwa Zespół Redakcyjny
Sprawozdanie z polsko-niemieckiej
współpracy .................................................... ..10
Stopka redakcyina ...................................... …10
Wspólny Region - Wspólne Cele
Europa przed wyborami – główni
kandydaci w kampanii przedwyborczej
25 maja 2014 mieszkańcy Europy wybiorą
swoich przedstawicieli do Parlamentu
Europejskiego. Z Niemiec zostanie
wybranych w tym celu 96, a z Polski 51
deputowanych.
Po raz pierwszy wiodący kandydaci będą
uczestniczyć w kampanii wyborczej do
Parlamentu Europejskiego na płaszczyźnie
europejskiej. Jest to wynik decyzji
Parlamentu
Europejskiego
z dnia 4 lipca 2013 r., która wzywa europejskie sojusze partyjne do wyznaczenia wiodących
kandydatów i przeprowadzenia ogólnoeuropejskiej kampanii wyborczej. Europejscy wiodący
kandydaci są jednocześnie kandydatami poszczególnych partii na urząd przewodniczącego
Komisji Europejskiej.
Zdj..: Komisja Europejska
Nowością jest to, że po raz pierwszy szefowie państw i rządów 28 krajów członkowskich
proponując kandydata na Przewodniczącego Komisji Europejskiej uwzględniają przy tym wyniki
wyborów do Parlamentu Europejskiego. Nowo wybrany parlament wybierze następnie
Przewodniczącego Komisji. Posłowie mogą jednak odrzucić zaproponowanego kandydata i
zażądać nowej propozycji, jednakowoż Traktat Lizboński stanowi również, że Rada Europejska
i Parlament Europejski "przeprowadzą konsultacje" tak, aby Rada Europejska poleciła
… obrać kurs Unii Europejskiej na najbliższe pięć lat.
kandydata, który również w parlamencie może spodziewać się większości.
Wszystkie duże partie w Europie wybrały już swoich głównych kandydatów do eurowyborów, są
nimi: Guy Verhofstadt (Belgia) i Olli Rehn (Finlandia) z ramienia Liberałów, Franziska Keller
(Niemcy) i José Bové (Francja) z ramienia Zielonych oraz Alexis Tsipras (Grecja) z Europejskiej
Lewicy. Socjaldemokraci w dniu 1 marca w Rzymie wybrali na swojego głównego kandydata
Martina Schulza (Niemcy). Europejska Partia Ludowa podczas kongresu w dniach 6 i 7 marca
2014 r. w Dublinie na kandydata numer jeden wyznaczyła Jeana-Clauda Junckera
(Luksemburg).
Nadchodzące tygodnie kampanii wyborczej mogą i powinny zostać wykorzystane również do
tego, by zapytać naszych regionalnych kandydatów do Parlamentu Europejskiego o ich
stanowisko na temat dalszego rozwoju transgranicznej Europejskiej Współpracy Terytorialnej
oraz ich propozycje ulepszeń.
Więcej na temat eurowyborów:
W dniu 25 maja 2014 r. wyborcy zdecydują
także , kto przejmie urząd po
Przewodniczącym Komisji Europejskiej,
Jose Manuelu Barroso. (zdj.: Biuro prasowe
UE)
http://www.elections2014.eu/pl/press-kit
http://www.elections2014.eu/de/press-kit
Komisja Europejska
socjalny za rok 2013
2
publikuje
raport
W dniu 21 stycznia 2014 r. Komisja Europejska przedłożyła swój trzeci raport roczny dotyczący
rozwoju kwestii związanych z zatrudnieniem i społeczeństwem w Europie, analizujący sytuację
w UE w 2013 roku. Mimo nieznacznej poprawy w gospodarce raport wskazuje na rosnące
różnice pomiędzy państwami członkowskimi przede wszystkim w strefie euro. Spoglądając na
zwiększający się poziom biedy wśród pracujących mieszkańców, będący socjalnym skutkiem
kryzysu Komisarz Andor zauważył, że nie chodzi jedynie o tworzenie miejsc pracy lecz również
o ich jakość. W przypadku równego traktowania kobiet i mężczyzn raport mówi o tym, że mimo
nieznacznej poprawy w niektórych obszarach cząstkowych, nadal występują uporczywe różnice
związane z płcią w udziale w zatrudnieniu, w wynagrodzeniach i poziomie zagrożenia biedą.
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=pl&catId=89&newsId=2023&furtherNews=yes
Wspólny Region - Wspólne Cele
Rocznica 10-lecia wstąpienia Polski do
Unii Europejskiej
Aktualności UE
Przygotowania do Open Days
2014
Dnia 01.05.2014 mija 10 lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Z tej okazji w dniach
20 kwietnia - 11 maja br. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zaplanowało kampanię
promocyjną.
Jej celem jest pokazanie korzyści i skali zmian, jakie zaszły w Polsce dzięki Funduszom
Europejskim.
W ramach kampanii zaplanowano 01.05.2014 centralne wydarzenie plenerowe w Warszawie.
Ponadto w dniach od 20 kwietnia do 11 maja przeprowadzona zostanie horyzontalna kampania
medialna i partnerstwo medialne jednej z ogólnopolskich telewizji.
Na poziomie regionalnym odbędą się imprezy organizowane przez Instytucje Zarządzające
Regionalnymi Programami Operacyjnymi – w naszym Programie prezentacje regionalne są
organizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego i odbędą się
dnia 01.05.2014 w Szczecinie na Jasnych Błoniach.
Jednocześnie w dniach od 01. do 11. maja organizowane będą przez niektórych beneficjentów
„Dni Otwarte Funduszy Europejskich”, podczas których zagwarantowane będą różnorodne,
atrakcyjne aktywności związane z tematyką danego projektu. Nasi beneficjenci proponują np.
oprowadzanie po mieście wraz z pokazem zabytków, wolny wstęp na wystawę historyczną,
organizację zajęć w salach tematycznych, imprezy plenerowe. Polscy partnerzy projektów mieli
czas do 15.04.2014 aby zgłosić swą gotowość do organizacji Dni Otwartych Funduszy
Europejskich do Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu INTERREG IV A.
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zapewniło stronę internetową (http://www.10latwue.pl/)
dedykowaną Dniom Otwartym Funduszy Europejskich, na której będzie można znaleźć
informację nt. projektów, terminów i programu Dni Otwartych w całym kraju; strona ta będzie
promowana w spotach telewizyjnych.
Beneficjent biorący udział w Dniach Otwartych, musi spełnić poniższe wymagania:

zapewnić bezpłatne lub zniżkowe wejście na teren projektu lub skorzystanie z projektu,
którego realizacja była współfinansowana z Funduszy Europejskich,

zapewnić zwiedzającym bezpieczne warunki uczestnictwa w akcji,
z obowiązującymi przepisami prawa np. przeciwpożarowymi, sanitarnymi itp.,

zapewnić prezentację informacji o Dniach Otwartych na swojej stronie internetowej
i profilu społecznościowym (jeśli posiada),

zapewnić oznakowanie akcji, wykorzystując do tego celu co najmniej jeden szablon
przygotowany przez Koordynatora akcji a następnie przesłać materiały do Instytucji
Zarządzającej/Instytucji Pośredniczącej, celem umieszczenia ich na stronie internetowej
dedykowanej akcji, prowadzonej przez Koordynatora akcji.
zgodnie
Wspólny Sekretariat Techniczny wysłał odpowiednie informacje do wszystkich beneficjentów
Programu wraz z zaproszeniem do uczestnictwa w obchodach 10-lecia wstąpienia Polski do Unii
Europejskiej; na stronie internetowej Programu jednocześnie została umieszczona odpowiednia
informacja.
Komitet Regionów i Dyrekcja Generalna ds.
Polityki Regionalnej i Miejskiej dały zielone
światło przygotowaniom do Open Days
2014. Najważniejszymi zagadnieniami
tegorocznej edycji wydarzenia będą
połączenie strategii regionalnych, sprawne
wydawanie środków pomocowych oraz
współpraca terytorialna. Przedstawione
zostaną również nowe programy, jak np.
zintegrowane inwestycje terytorialne lub na
płaszczyźnie miejscowej strategie na rzecz
lokalnego rozwoju, nowe programy rozwoju
europejskiej współpracy terytorialnej, a
także makroregionalna Strategia dla Morza
Adriatyckiego i Morza Jońskiego.
http://cor.europa.eu/pl/news/Pages/opendays-2014-kick-of-meeting.aspx?
utm_source=Newsletter&utm_medium=emai
l&utm_campaign=Belgium-GE-January2014
Jednolity obszar płatniczy euro
9 stycznia 2014 r. Komisja Europejska
przedstawiła propozycję zmian w
rozporządzeniu SEPA. Dzięki temu
płatności, które są realizowane w
standardowym formacie SEPA, będą nadal
dopuszczalne przez dodatkowy okres
przejściowy trwający sześć miesięcy.
Rozporządzenie SEPA przewidywało
dotychczas wprowadzenie procedur SEPA
do dnia 1 lutego 2014 r. Okres przejściowy
ma zostać obecnie wydłużony do 1 sierpnia
2014 r. W krajowym obrocie płatniczym
konsumenci mogą korzystać z
dotychczasowych numerów kont do dnia 1
lutego 2016 r. Propozycja ma zostać
wkrótce uchwalona i wejść w życie ze
skutkiem wstecznym od 31 stycznia 2014 r.
europa.eu/rapid/press-release_IP-146_de.htm
Propozycja Komisji Europejskiej:
http://ec.europa.eu/internal_market/
payments/docs/
sepa/1401069_proposal_pl.pdf
Serdecznie zapraszamy wszystkich beneficjentów do wzięcia udziału w tak ważnym
przedsięwzięciu a zainteresowanych projektami, które zostały zrealizowane dzięki Funduszom
Europejskim zapraszamy serdecznie do odwiedzenia projektów w miejscu ich realizacji.
Po stronie niemieckiej rocznica będzie obchodzona przez Europa–Union Deutschland razem
z Urzędem Marszałkowskim i Związkiem Komunalnym POMERANIA w dniu 10 maja 2014
w Neubrandenburgu. Przemówienia wygłoszą Minister i Radca Ambasady RP Pan Jacek Robak
oraz Przewodnicząca Parlamentu Meklemburgii-Pomorza Przedniego Pani Sylvia Bretschneider.
Będą tam także przedstawione zarówno projekty INTERREG jak również osoby, które
w ostatnich latach przyczyniły się do zacieśnienia współpracy polsko-niemieckiej.
3
Wspólny Region - Wspólne Cele
45 milionów euro dla Pomorza Zachodniego
Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz
o nowej perspektywie EWT
Wywiad przeprowadziła: Iwona Komar, Koordynator polskiej części Programu
INTERREG IV A we Wspólnym Sekretariacie Technicznym w Löcknitz.
Jakie znaczenie ma dla Pana Marszałka oraz dla naszego wspólnego regionu po obu
stronach Odry Europejska Współpraca Terytorialna?
Europejska Współpraca Terytorialna odgrywa szczególną rolę w naszym regionie.
Ze względu na swoje położenie geograficzne Województwo Zachodniopomorskie ma
możliwość uczestniczyć w kilku programach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, w tym
w dwóch programach współpracy transgranicznej – jednym z nich jest właśnie Program
INTERREG IV A, w którym zaangażowana jest Rzeczpospolita Polska z obszarem działania na
terenie całego Województwa Zachodniopomorskiego. W ramach tego programu realizowanych
jest 69 projektów a nasze województwo zyskało prawie 55 mln euro, z czego do końca
ubiegłego roku wypłacono polskim beneficjentom już ponad 38 mln euro.
Program umożliwił realizację wielu pomysłów zarówno gmin jak i instytucji, których nie udałoby
się zrealizować bez wsparcia unijnego – dofinansowanie w ramach Programu INTERREG IV A
jest bardzo wysokie i wynosi maksymalnie 85% kosztów; zatem partnerzy projektów muszą
dysponować bardzo niskim wkładem własnym – tylko 15%.
Marszałek Województwa
Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz
(zdj.: Biuro Prasowe Urzędu
Marszałkowskiego)
Poprzez realizację projektów transgranicznych znacznie zmieniło się otoczenie wokół nas, choć
nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, z jakiego źródła finansowane były ulepszenia lub nowe
pomysły. Wielu z nas korzysta przecież z nowych ścieżek rowerowych czy odnowionych dróg,
nie zwracając uwagi na postawione tablice informacyjne, wskazujące na wsparcie
z funduszy unijnych. Wiele szczecińskich noworodków zostało przebadanych przez Pomorski
Uniwersytet Medyczny w Szczecinie pod kątem wykrycia dodatkowych wad genetycznych
w ramach projektu „Pomerania regionem modelowym ds. współpracy terytorialnej w zakresie
badań przesiewowych noworodków” – właśnie dzięki temu projektowi udało się szybko
zdiagnozować i uratować kilkoro dzieci, przy czym warto tu wspomnieć, że współczynnik
umieralności niemowląt jest bardzo ważnym wskaźnikiem poziomu rozwoju danego kraju.
Program współpracy transgranicznej jest zatem bardzo dobrym narzędziem dla aktywnych
samorządów i instytucji, które chcą poprawiać standard życia mieszkańców w regionie,
czyli działają dla dobra każdego z nas.
Logo Województwa Zachodniopomorskiego
zdj.: Komisja Europejska
Perspektywa finansowa INTERREG IV A dobiega właśnie końca. Co Pańskim zdaniem
jest największym sukcesem kończącego się okresu programowania? Z jakiego projektu
jest Pan szczególnie zadowolony?
Unijna perspektywa finansowa 2007-2013 INTERREG IV A była pierwszą, w której Polska
uczestniczyła przez cały okres jej trwania. Jak już wspomniałem, nasz region otrzymał
ok. 55 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, które zostały przyznane
przez Komitet Monitorujący Programu na realizację projektów po stronie polskiej w dziedzinie
rozbudowy infrastruktury, edukacji, medycyny, badań naukowych, kultury, ochrony środowiska.
Przykładami projektów z obecnej perspektywy finansowej są np. rozbudowa
i modernizacja bazy edukacyjnej w Policach, remont przedszkola w Starym Czarnowie, budowa
ścieżek rowerowych w gminach Kołobrzeg, Ustronie Morskie oraz Police, badania przesiewowe
noworodków, współpraca muzeów i archiwów, budowa śródmiejskiej części Nabrzeża
w Gryfinie, poprawa infrastruktury drogowej w rejonie przygranicznym, rewitalizacja Parku
Przyrody "Dolina Miłości" w Zatoni Dolnej oraz Punkt kontaktowo-doradczy dla obywateli
polskich i niemieckich, mieszczący się w siedzibie Urzędu Miasta Szczecin.
Dużym sukcesem Programu jest z pewnością przygotowanie beneficjentów polskich do
sięgania po środki unijne i zawiązywania partnerstw polsko-niemieckich, niezbędnych
do realizacji własnych pomysłów po obu stronach granicy. Jest wiele projektów, z których
Województwo Zachodniopomorskie jest dumne; szczególnie wyróżniłbym jednak projekt
„Telemedycyna w Euroregionie POMERANIA – sieć Pomerania”, ze względu na jego ważkość
i użyteczność społeczną. W projekcie tym uczestniczą 32 instytucje, z tego 13 polskich
placówek oraz 19 po stronie niemieckiej a jego celem jest stworzenie sieci teleinformatycznej
na obszarze Euroregionu Pomerania w ramach poprawy profilaktyki, diagnostyki i leczenia
pacjentów w rzadko zaludnionym regionie przygranicznym. Projekt ten zdobył 1. nagrodę
4
w ramach 12 konkursu e-Government w kategorii „Najlepsze rozwiązanie problemu
społecznego”. Województwo Zachodniopomorskie planuje kontynuować ten projekt w kolejnej
perspektywie finansowej.
Wspólny Region - Wspólne Cele
Jaki jest wkład Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego
w realizację wdrażania programu współpracy transgranicznej INTERREG IV A?
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego jest bardzo aktywnie
zaangażowany we wdrażanie Programu INTERREG IV A. Jest członkiem polsko-niemieckiego
Komitetu Monitorującego Programu i ma tym samym realny wpływ na przyznanie środków na
konkretne projekty i działania w regionie. Pracownicy marszałkowscy są na stałe oddelegowani
do pracy we Wspólnym Sekretariacie Technicznym Programu INTERREG IVA w Löcknitz
w Niemczech; jedna z tych osób pełni tam funkcję Koordynatora polskiej części Programu
INTERREG IV A z ramienia Urzędu Marszałkowskiego.
Pracują tam dwuosobowe zespoły polsko-niemieckie, które wspólnie zajmują się
poszczególnymi projektami oraz wspierają Instytucję Zarządzającą Programu i na co dzień
dbają o jak najlepszą współpracę polsko-niemiecką oraz prawidłowe wdrażanie programu.
zdj.: Komisja Europejska
Ponadto w Wydziale Współpracy Terytorialnej Urzędu Marszałkowskiego działa Regionalny
Punkt Kontaktowy Programu INTERREG IV A, który informuje i wspiera polskich beneficjentów
na miejscu oraz organizuje konieczne szkolenia.
Przygotowania do kolejnego Programu INTERREG V A znajdują się w intensywnej fazie.
W jaki sposób Urząd Marszałkowski uczestniczy w kształtowaniu przyszłego programu
współpracy transgranicznej INTERREG V A? Jakie są najważniejsze cele z punktu
widzenia Urzędu Marszałkowskiego, które powinny zostać osiągnięte w naszym regionie
do roku 2020?
Urząd Marszałkowski jest współtwórcą Programu w nowej perspektywie INTERREG V A
2014-2020. Aktywnie uczestniczymy w pracach polsko-niemieckiej Grupie Roboczej
ds. Programowania. Ustalono już cele tematyczne jak i priorytety inwestycyjne, które będą
realizowane w przyszłym programie jak również podział środków finansowych Programu na
poszczególne obszary działań. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przeznaczy na projekty po
stronie polskiej kwotę 45 mln euro, którą otrzymają beneficjenci z Województwa
Zachodniopomorskiego. Działania w przyszłym programie będą realizowane w czterech
obszarach: współpraca transgraniczna, edukacja, transport i mobilność oraz natura i kultura.
Program powinien przyczynić się do zrównoważonego rozwoju terenów po obu stronach
granicy polsko-niemieckiej zarówno w zakresie gospodarczym jak i społecznym, a tym samym
doprowadzić do wzrostu jakości życia mieszkańców
Dziękuję za rozmowę.
Stan wdrażania Programu INTERREG IV A
Na dzień 31.03.2014 jawi się bardzo pozytywny obraz wdrażania Programu INTERREG IVA:
Wspólny Komitet Monitorujący wyznaczył do dofinansowania w sumie 69 projektów, spośród
których do chwili obecnej 68 otrzymało Decyzję o przyznaniu wsparcia względnie Umowę
o dofinansowanie. W odniesieniu do będących do dyspozycji środków z EFRR w wysokości
124,8 mln EUR poziom ich wykorzystania wyniósł 99,4%. W tabeli zestawione zostały środki
zakontraktowane poprzez wydanie Decyzji o przyznaniu wsparcia bądź podpisanie Umów
o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (stan na: 31.03.2014):
EFRR
zatwierdzono
Ogółem
Priorytet 1
Priorytet 2
Priorytet 3
Priorytet 1-3
55,0
29,6
38,5
123,1
Wiele przedsięwzięć zatwierdzonych do dofinansowania znajduje się w końcowej fazie realizacji
lub też zostały one z powodzeniem zakończone. Ostatnie projekty, by móc otrzymać wsparcie
jeszcze z Programu INTERREG IV A, muszą zakończyć się najpóźniej na początku 2015 r.
Kolejną oznaką pomyślnego wdrożenia Programu jest wysoki poziom wypłaconych środków na
rzecz projektów na koniec pierwszego kwartału 2014 roku. W ramach zatwierdzonych środków
72,7% zostało wypłaconych beneficjentom:
Prezentowane liczby obrazujące stan wdrożenia naszego Programu INTERREG IV A to
EFRR wypłacone
Ogółem
Priorytet 1
Priorytet 2
Priorytet 3
Priorytet 1-3
38,7
21,9
28,9
89,5
również wynik intensywnej pracy partnerów projektów oraz wspólnych wysiłków
podejmowanych przez Partnerów Programu: Meklemburgię-Pomorze Przednie, Brandenburgię
i Rzeczpospolitą Polską.
Zatwierdzone projekty zgodnie
z priorytetami :
Ogółem
69
Priorytet 1
24
Priorytet 2
20
Priorytet 3
25
5
Wspólny Region - Wspólne Cele
Stan przygotowań do nowego okresu
wsparcia i Programu INTERREG V A
W grudniu 2013 r. Komisja Europejska opublikowała ostateczne wersje rozporządzeń,
stanowiących podstawę prawną dla okresu wsparcia 2014-2020. W oparciu o nie możliwa była
kontynuacja przygotowań naszego Programu INTERREG V A. Jak informowaliśmy już
w poprzednim newsletterze opracowanie Programu Operacyjnego (PO) zleciliśmy zewnętrznym
firmom doradczym. W ramach zamówienia publicznego zlecenie na pomoc w opracowaniu
Programu Operacyjnego otrzymała firma „Infrastruktur & Umwelt, Professor Böhme und
Partner“ (filia w Poczdamie). Przebiegającą równolegle do tego Ewaluację ex-ante, niezależną
ocenę odnośnie zastosowania zapisów rozporządzeń, przeprowadzi „Prognos AG“ (Europejskie
Centrum Badań Gospodarczych i Doradztwa Strategicznego) z siedzibą w Berlinie. W celu
sporządzenia Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko (SOOŚ) Prognos otrzyma
pomoc ze strony „W.O.W. Kommunalberatung und Projektbegleitung GmbH“ z Bernau.
W przeciągu ostatnich tygodni partnerzy w programie dyskutowali o istocie nowej strategii, tzn.
o priorytetach inwestycyjnych, celach tematycznych i celach specyficznych. To one będą
determinować możliwe tematy projektów w ciągu nadchodzących siedmiu lat. Partnerzy
w Programie proponują następujące zagadnienia: 
Wzmacnianie zdolności instytucjonalnej instytucji publicznych i zainteresowanych stron
oraz sprawności administracji publicznej.
Strategia programu współpracy idzie w kierunku inwestowania w kapitał ludzki, jak np. transgraniczna
współpraca w obszarze zdrowia i infrastruktury socjalnej, medyczne sieci zintegrowane, współpraca
uniwersytetów/ uczelni wyższych, wystawy i prezentacje gospodarcze, doradztwo, etc.

zdj.: Komisja Europejska
Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania
umiejętności i uczenia się przez całe życia.
Tutaj mają być umożliwione inwestycje w instytucje edukacyjne, ale również przedsięwzięcia na rzecz
wspólnego kształcenia, kształcenia zawodowego i zdobywania kwalifikacji.

Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości
w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej.
Poprzez inwestycje w poprawę dostępności na obszarze wsparcia dofinansowywane mają być inwestycje
w budownictwo drogowe i transgraniczną komunikację publiczną.

Zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie efektywnego gospodarowania
zasobami
W tym obszarze możliwe są inwestycje w środowisko, dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe na pograniczu,
wspieranie turystyki transgranicznej, etc.
Do każdego celu tematycznego ustalane są mierzalne wskaźniki, przy pomocy których określić
można stopień powodzenia uzyskany podczas wdrażania poszczególnych projektów oraz
całego programu. Obecnie prowadzone są prace nad listą wskaźników.
Oprócz ustalenia konkretnych kierunków tematycznych program należy przygotować również
od strony jego wdrażania, czyli w zakresie techniczno-administracyjnym i to w sposób wydajny
i oszczędny. Aktualnie opracowujemy stosowne procedury, jak np. System Zarządzania
i Kontroli (OSZiK), wspólne uzgodnienia w zakresie kwalifikowalności wydatków w projektach
(wytyczne kwalifikowalności), kryteria wyboru projektów oraz obowiązującą wszystkich
beneficjentów drogę aplikowania o środki.
Szczególną wagę podczas wdrażania nowej perspektywy finansowej przypisuje się wysokiemu
stopniowi przejrzystości wszystkich dofinansowanych przedsięwzięć. Zarówno na płaszczyźnie
programu jak i projektów wymagane będą regularne i wyraziste działania informacyjne. Obecnie
tworzona jest niezbędna ku temu strategia komunikacyjna.
Nasz obszar wsparcia INTERREG V A
2014-2020
Dużą korzyścią dla współpracy polsko-niemieckiej i planowanych w przyszłości projektów na
naszym obszarze wsparcia jest z pewnością fakt, że dzięki zaangażowaniu Instytucji
Zarządzającej programowi udało się nie tyko utrzymać budżet na dotychczasowym poziomie,
lecz zwiększyć go do 134 mln euro. Aby reagować możliwe celnie na tendencje rozwojowe
w regionie środki z EFRR przeznaczone do wykorzystania w programie w okresie 2014-2020
zostały przypisane w zależności od potrzeb do poszczególnych osi priorytetowych i priorytetów
inwestycyjnych. Poniższe zestawienie pokazuje, w jaki sposób partnerzy w toku dyskusji
podzielili środki na osie priorytetowe w nowej perspektywie finansowej.
Oś priorytetowa I:
Współpraca transgraniczna
Oś priorytetowa II:
Edukacja
Oś priorytetowa III:
Transport i mobilność
Oś priorytetowa IV:
Przyroda i kultura
Pomoc techniczna
Tak może wyglądać nowe (stare) logo
programowe dla naszego obszaru wsparcia
6
31%
41.540.000 €
10%
13.400.000 €
24%
32.160.000 €
29%
38.860.000 €
6%
8.040.000 €
Wspólny Region - Wspólne Cele
Prezentacje projektów:
Punkty Kontaktowo-Doradcze w Löcknitz
i w Szczecinie
Stowarzyszenie Kommunalgemeinschaft POMERANIA jako podmiot odpowiedzialny za projekt
oraz partner wiodący dokonało w kwietniu 2009 r. wspólnie z Miastem Szczecinem jako
partnerem, otwarcia polsko-niemieckiego Punktu Doradczego dla mieszkańców pogranicza
mieszczącego się w Bürgerhaus w miejscowości Löcknitz. We współpracy z dawnym powiatem
Uecker-Randow, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Meklemburgii-Pomorza Przedniego,
Urzędem Löcknitz - Penkun oraz Stowarzyszeniem Gmin Polskim Euroregionu POMERANIA
wykonanie realizacji projektu powierzone zostało stowarzyszeniu Kommunalgemeinschaft
POMERANIA.
Dotychczas Punkty Kontaktowe były finansowane w ramach dotacji ze środków unijnego
Programu INTERREG IV A, kraju związkowego Meklemburgia – Pomorze Przednie oraz Miasta
Szczecina. Z uwagi na rosnącą liczbę osób przekraczających codziennie granicę
i dynamikę integracji gospodarczej i społecznej powstała potrzeba utworzenia w Szczecinie
jednostki bliźniaczej, zapewniającej mieszkańcom po obu stronach granicy pomoc w zakresie
spraw społecznych i gospodarczych w zintegrowanej formie. W odpowiedzi na to
zapotrzebowanie w ramach projektu kontynuującego przedsięwzięcie w dniu 4 maja 2011 r.
w siedzibie szczecińskiego magistratu otwarto uroczyście kolejne biuro Punktu KontaktowoDoradczego Euroregionu POMERANIA. Podobnie jak dotychczas w Löcknitz teraz również
i w Szczecinie polscy i niemieccy mieszkańcy korzystają z porad i informacji, dotyczących
socjalnych i prawnych aspektów ich pobytu w kraju sąsiednim, pracownicy kontaktują się
z poszczególnymi urzędami w Polsce i Niemczech, objaśniają pisma urzędowe i pomagają
w znalezieniu kompetentnych osób do kontaktu. Celem tych działań jest towarzyszenie
procesowi integracji polskich i niemieckich mieszkańców na pograniczu poprzez zniesienie
bariery językowej oraz ułatwienie nawiązywania kontaktów.
Od momentu utworzenia Punktu Kontaktowo-Doradczego w Löcknitz w kwietniu 2009 r. do
końca grudnia 2013 r. zarejestrowano ponad 16.000 kontaktów (wizyty, rozmowy telefoniczne,
maile) zainicjowanych przez mieszkańców szukających pomocy. Z tego ponad 15.000 zapytań
pochodziło od polskiej ludności, mieszkającej po stronie niemieckiej oraz bezpośrednio
z sąsiedniego kraju, Polski. Około 700 zapytań zostało skierowanych przez niemieckich
interesantów. Byli to głównie pracownicy urzędów, którzy potrzebowali językowego wsparcia
podczas nawiązania kontaktu z polskimi obywatelami na miejscu. 42 zapytania pochodziły
od interesantów innych narodowości. Większość osób przychodziło do Punktu Kontaktowego
osobiście. Ich sprawy były następnie opracowywane drogą telefoniczną lub mailową.
W Punkcie Kontaktowo-Doradczym w Szczecinie w trakcie dotychczasowego przebiegu
projektu opracowano w sumie 2.184 zapytań. I tak w Punkcie Kontaktowym w Szczecinie
udzielono 1.682 porad i informacji, 120 razy osoby poszukujące pomocy otrzymały wsparcie
przy wypełnianiu formularzy, sporządzono 146 pism, 227 tłumaczeń, w 59 przypadkach
znaleziono partnera do kontaktów i w 59 przypadkach udzielono wsparcia urzędom
i instytucjom.
Punkty Kontaktowo-Doradcze w Löcknitz
(powyżej) i w Szczecinie (zdj.: WST)
Punkty Kontaktowo-Doradcze stworzyły zintegrowaną sieć, która przyniosła wymierne korzyści
mieszkańcom potrzebującym wsparcia, a także różnym jednostkom administracji publicznej
i instytucjom, począwszy od zakładów ubezpieczeń społecznych poprzez instytucje opieki
zdrowotnej, aż po urzędy pracy i urzędy skarbowe .
Prezentacje gospodarcze w Euroregionie Pomerania Schwedt nad Odrą – Gryfino 2012-14
Tegoroczne prezentacje gospodarcze w Euroregionie POMERANIA odbędą się w dniu 3 maja
2014 r. w Gryfinie i 14 oraz 15 czerwca 2014 r. w Schwedt nad Odrą. W związku z tym
23.01.2014 r. w teatrze Uckermärkische Bühnen w Schwedt po raz pierwszy w tym roku
spotkali się przedstawiciele świata polityki i gospodarki. Targi INKONTAKT obchodzą w tym
roku swój dziesiąty jubileusz. Po raz kolejny oczekiwanych jest około 300 wystawców. W 2013
roku swoje towary w Schwedt nad Odrą zaprezentowało 31 polskich wystawców.
Po drugiej strony Odry w Gryfinie na pierwsze spotkanie w dniu 30 stycznia 2014 zaprosił
gryfiński Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorców. Partner wiodący wraz z rzemieślnikami,
przedstawicielami prasy i innymi osobami objaśniali, w jaki sposób będą przebiegać
przygotowania do tegorocznej edycji prezentacji gospodarczych. Teren wystawienniczy ma
zostać po raz pierwszy przeniesiony w okolicę nabrzeża. Dzięki temu możliwe stało włączenie
do przedsięwzięcia nabrzeża wyremontowanego przy pomocy Programu INTERREG IV A
i Odry jako drogi wodnej. Firmy z branży sportów wodnych będą mogły w ten sposób
w przyszłości pokazać się na szerszą skalę.
Odra, wcześniej jedynie rzeka graniczna, stała się elementem łączącym Polskę i Niemcy. Mosty
na Odrze Wschodniej i Zachodniej były współfinansowane ze środków UE (INTERREG III A
i IV A). W ten sposób powstało szybkie i komfortowe połączenie komunikacyjne, podnoszące
wartość ekonomiczną regionu i istotnie ułatwiające wspólną prezentację gospodarczej siły
Euroregionu.
Spotkanie i fragment prezentacji
(zdj.: WST)
7
Wspólny Region - Wspólne Cele
Unikalna Dolina Dolnej Odry
Niemal trzy lata trwa już projekt, polegający na
zharmonizowaniu zarządzania działaniami
ochronnymi w Dolinie Dolnej Odry. Jego celem
jest pokonanie deficytów w międzynarodowej
współpracy polsko-niemieckiej na wskazanym
obszarze oraz opracowanie i realizacja
wspólnych
koncepcji
rozwoju
transgranicznego, szczególnie w takich
dziedzinach jak ochrona przyrody, edukacja
ekologiczna i turystyka. Działania te zostały
wspólnie podjęte przez Park Narodowy Dolina
Dolnej Odry w Criewen oraz Regionalną
Dyrekcję Ochrony Środowiska (RDOŚ)
w Szczecinie.
(zdj.: Nationalparkamt Unteres Odertal)
Obszar realizacji projektu obejmuje po niemieckiej stronie powierzchnię Parku Narodowego
Dolina Dolnej Odry, który w całości stanowi także obszar NATURA 2000. Po stronie polskiej
natomiast projekt realizowany jest na trzech obszarach należących do sieci NATURA 2000
i stanowiących przeważającą część chronionych parków krajobrazowych Doliny Dolnej Odry
i Cedyni.
Wieża w Stützkow (zdj.: WST)
Wszystkie działania w projekcie powinny zakończyć się do grudnia 2014 roku. A czego już
dokonano? Oprócz opracowania polsko-niemieckiego monitoringu i planów zarządzania dla
wybranych siedlisk i gatunków NATURA 2000, podjęto wspólne działania marketingowe,
a przede wszystkim zrealizowano częściowo inwestycje o charakterze turystycznym.
Po stronie polskiej powstała ścieżka dydaktyczna, pawilon multimedialny oraz mobilny punkt
widokowy. W ramach pawilonu multimedialnego, znajdującego się w siedzibie Wydziału Spraw
Terenowych RDOŚ w Gryfinie zakupione zostały między innymi multimedialne ekrany
wielodotykowe z wgranymi dwujęzycznymi programami edukacyjnymi. Z kolei ścieżka
dydaktyczna znajduje się na wale przeciwpowodziowym przy moście na Regalicy, naprzeciwko
nabrzeża w Gryfinie. Jej celem jest zwrócenie uwagi zwiedzających na wpływ historii
geologicznej na walory przyrodnicze Doliny oraz wpływ działań ludzkich w ostatnich stuleciach
na jej aktualny wygląd. Jest to również wspaniałe miejsce odpoczynku dla turystów
indywidualnych i grup zorganizowanych z placem zabaw, miejscem na ognisko i parkingiem
samochodowym.
Po stronie niemieckiej na ukończeniu jest już znacząca inwestycja – budowa Domu NATURA
2000. W jego murach znajdować się będą warsztaty dla dzieci, laboratorium dotyczące
środowiska, jak również sklep Parku Narodowego. W ramach projektu zaplanowana jest
również budowa dwóch wież widokowych: w Mescherin oraz Stützkow, przy czym uroczyste
otwarcie tej drugiej nastąpiło w obecności Minister Środowiska Landu Brandenburgia, Anity
Tack, na początku lutego br. Budowa wieży przy moście Mescherin/Gryfino zakończy się za
kilka tygodni.
Uroczystość zawieszenia wiechy – Dom
NATURA 2000.
(zdj.: WST)
Na potrzeby projektu została również utworzona wspólna strona internetowa, na której znajdują
się informacje o podjętych działaniach i inwestycjach: http://unikalnadolinadolnejodry.eu (tłum.:
w wersji niemieckiej: http://www.einzigartiges-unteres-odertal.eu/!)
Projekt pt. "Harmonizacja i optymalizacja zarządzania siedliskami i ostojami NATURA 2000
w transgranicznym obszarze przyrodniczym Doliny Dolnej Odry" otrzymał dofinansowanie
ze środków EFRR w ramach Programu Interreg IV A w wysokości blisko 3 mln. euro.
Komisja przedstawia przewodnik nt.
świadczeń socjalnych dla cudzoziemców
z UE
W odpowiedzi na prowadzoną również w Niemczech dyskusję o świadczeniach socjalnych dla
cudzoziemców z UE Komisja Europejska w dniu 13 stycznia 2014 przedłożyła zaktualizowaną
wersję swojego obszernego przewodnika, poświęconego temu zagadnieniu. Kluczowe
znaczenie ma kwestia, od kiedy dana osoba posiada swoje stałe miejsce zamieszkania w
danym kraju i nabywa w związku z tym praw do otrzymania wsparcia.
Ponadto przewodnik zajmuje się delegowaniem pracowników oraz traktowaniem osób
pracujących zawodowo w kilku krajach członkowskich. Zgodnie ze słowami Komisarza ds.
socjalnych, Andora, Komisja poprzez aktualizację publikacji chciałaby pomóc ewentualnym
dotkniętym gminom oraz sprawić, by dyskusje stały się bardziej merytoryczne. Niemiecka
wersja przewodnika będzie wkrótce dostępna pod:
8
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-13_pl.htm
Wspólny Region - Wspólne Cele
Kultura i Społeczeństwo:
Jak sąsiad z sąsiadem - odmienne
obyczaje w Polsce i w Niemczech
Z życia codziennego wiemy, jak różni potrafią być sąsiedzi. I ci, którzy mieszkają w tym samym
bloku, i ci mieszkający za rogiem ulicy, i ci, których dzieli granica dwóch państw. Reguły jednak
nie ma. Możemy przecież mieszkać 1000 km od siebie, a mimo to mieć wiele wspólnych cech
i przyzwyczajeń.
Czy Polacy i Niemcy są więc faktycznie tak bardzo różni? Niekoniecznie! W obu tych narodach
panuje jednak kilka zwyczajów, które warto znać, aby ułatwić sobie funkcjonowanie
w sąsiednim państwie.
"Panie Tadeuszu" czy "Panie Müller"?
W werbalnych formach zwracania się do współpracowników różnimy się zasadniczo. W Polsce
ogólnie przyjęte jest zwracanie się po imieniu z grzecznościowym dodatkiem "pani" czy "pan",
np.: pani Mario (Frau Maria), panie Krzysztofie (Herr Krzysztof). W Niemczech takie zwroty
brzmią jednak bardzo egzotycznie – w tym kraju zwracamy się do innych po nazwisku: pani
Schulz (Frau Schulz), panie Krüger (Herr Krüger).
W kwestii imion w Polsce istnieje jeszcze jeden zwyczaj – umiłowanie do ich zdrabniania. Tym
sposobem często Piotr staje się Piotrkiem lub Piotrusiem, a Aleksandra – Olą lub Oleńką.
Odnosi się to w szczególności do dzieci, członków rodziny i bliskich znajomych.
Z drugiej strony Polacy w stosunku do swoich przełożonych lub pracodawców zamiast imienia
używają zwykle tytułu. Nierzadko można więc usłyszeć: panie kierowniku (Herr Leiter) bądź
pani dyrektor (Frau Direktorin).
Wspólne świętowanie
Polacy znani są ze swej gościnności. Dla niektórych Niemców może być ona jednak wręcz
uciążliwa. Przyjmując zaproszenie do domu polskich znajomych trzeba się liczyć z długim
wieczorem – spotkania potrafią trwać do późnych godzin nocnych, przy czym stół jest
zazwyczaj stale suto zastawiony. Goście, jeśli nie chcą być nieuprzejmi, powinni przynajmniej
spróbować każdej potrawy. W Niemczech po wznoszonych toastach każdy pije z kufla bądź
kieliszka tyle, ile chce. W Polsce z kolei przyjęło się "wychylanie" kieliszka (wódki) do dna,
a całkowite odmówienie picia alkoholu spotyka się zawsze z dużym zdziwieniem.
Trzeba również pamiętać, iż podczas powitania i pożegnania w Niemczech bez względu na płeć
podajemy sobie dłoń. W Polsce jest to przyjęte między mężczyznami. Kobiety nadal bywają
całowane w dłoń, choć zdarza się to już coraz rzadziej. Kobietom wypada również pomóc
ściągnąć i założyć płaszcz, jak również odsunąć krzesło przy stole.
Godziny posiłków, szczególnie obiadów, są różne po polskiej i niemieckiej stronie. Polacy mają
zwyczaj zabierania do pracy "drugiego śniadania" w formie kanapek przełożonych serem lub
wędliną, a obiad spożywają w domu, po powrocie z pracy, tj. w godz. 15-17. W Niemczech
pracownicy mają zazwyczaj przerwę obiadową w godz. 12-13 i wówczas właśnie spożywają ten
posiłek, nierzadko w pobliskich stołówkach.
Na drogach
W Niemczech często parkuje się wzdłuż ulicy, przy czym parkowanie "pod prąd" nie jest
w ogóle dozwolone, o czym polscy kierowcy z reguły nie wiedzą. Z kolei parkowanie niechlujne
spotyka się z negatywną reakcją.
Do polskiej drogowej etykiety (nieznanej po stronie niemieckiej) należy częste używanie świateł
awaryjnych. Są one włączane przede wszystkim w ramach podziękowania innemu uczestnikowi
ruchu (np. za wpuszczenie nas z ulicy podporządkowanej), ale również
w przypadku chęci zwrócenia uwagi kierowcy jadącemu za nami, że nie ma włączonych świateł.
Światła dzienne są w Polsce obowiązkowe przez całą dobę, przez cały rok. Informowanie
o niewłączonych światłach kierowcy jadącemu z naprzeciwka odbywa się z kolei poprzez
kilkakrotne mrugnięcie światłami długimi.
Oklaski
Ciekawą różnicę stanowi także sposób zakończenia wykładów bądź prezentacji. Niemcy,
wyrażając swoją aprobatę dla wysłuchanego wystąpienia, stukają głośno w stół czy pulpit.
W Polsce z kolei słuchacze oklaskują prelegenta.
Jesteśmy pewni, że każdy z Państwa znalazłby jeszcze więcej przykładów różnic w codziennym
zachowaniu Polaków i Niemców. Jeśli tak – proszę się z nami nimi podzielić! Najważniejsze jest
jednak, iż mimo doznawanych czasem "szoków kulturowych" potrafimy i chcemy ze sobą żyć
i się wzajemnie poznawać .
9
wersja polska
Wspólny Region - Wspólne Cele
Glosariusz:
Stopka redakcyina
Wydawca:
Wspólny Sekretariat Techniczny Programu
INTERREG IV A dla Meklemburgii-Pomorza
Przedniego, Brandenburgii i Polski
V.i.S.P.: Peggy Seidel, Leiterin GTS/LFI
[email protected]
Tel.: +49 385 63631471
Zespół redakcyjny:
Iwona Komar,
e-mail: [email protected],
Tel:+49 39754 52920,
Ewa Lewoczko,
e-mail: [email protected],
Tel:+49 39754 52922,
Ralf-Peter Hässelbarth,
e-mail: [email protected],
Tel.:+49 39754 52927
Olaf Wulf,
Sprawozdanie
współpracy
Tłumaczenie:
TranslatorDuo, Szczecin
W pierwszym tegorocznym newsletterze chcielibyśmy przypomnieć Państwu o jednym
z dokumentów, które należy złożyć we Wspólnym Sekretariacie Technicznym na początku
każdego roku. Jest nim sprawozdanie z polsko niemieckiej współpracy w toku realizacji
projektu.
Sprawozdanie to przygotowuje Partner Wiodący we współpracy z pozostałymi partnerami
projektu zarówno w języku polskim, jak i niemieckim. Forma, zakres i objętość powyższego
dokumentu są dowolne. Najczęściej beneficjenci zawierają w nim takie informacje, jak:

ilość, terminy i zakres spotkań partnerów dotyczących wdrażania projektu;

terminy, zakres i liczba uczestników podczas innych spotkań polsko-niemieckich
(np. przedstawicieli samorządów, wymiany szkolnej lub młodzieżowej);

informacje na temat wspólnych imprez, np. koncertów, festiwali, wernisaży;

informacje na temat wspólnych przedsięwzięć realizowanych w ramach Funduszu
Małych Projektów;

opis wspólnych działań informacyjnych i marketingowych.
e-mail: [email protected]
Anna Grendziak
Projekt/Layout: Olaf Wulf
Strona internetowa: www.interreg4a.info
Niniejszy biuletyn jest dostępny jedynie
w formie elektronicznej. Jest on
polsko-niemieckiej
Decyzja o przyznaniu wsparcia bądź umowa o dofinansowanie z EFRR nakładają na
partnerów projektów wiele obowiązków, o których trzeba pamiętać zarówno w trakcie
realizacji projektu, jak i po jego zakończeniu. Część z nich zapisana jest w punkcie
4 decyzji/umowy "Pozostałe przepisy dodatkowe w rozumieniu Kodeksu Postępowania
Administracyjnego" w formie tabeli.
e-mail: [email protected],
Tel.:+49 39754 52915
z
Obowiązek corocznego raportowania do WST o współpracy z polskimi i niemieckimi
partnerami istnieje aż do chwili przedłożenia w Krajowym Instytucie Wsparcia
w Schwerinie dowodu wykorzystania środków.
przygotowywany i wydawany przy wsparciu
z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego.
Kontakt
Wspólny Sekretariat
Techniczny
Filia Löcknitz
c/o Kommunalgemeinschaft
Pomerania e.V.
Ernst-Thälmann-Str. 4
D - 17321 Löcknitz
telefon: +49 39754 52920
faks: +49 39754 52929
e-mail: [email protected]
Uwaga od Redakcji: Mimo tego, że wydawca dokłada wszelkich starań dla starannego i rzetelnego opracowania
biuletynu, nie przejmuje on odpowiedzialności za prawidłowość, aktualność i kompletność podawanych w nim informacji.
Dotyczy to również treści stron internetowych, do których trafiają Państwo za pośrednictwem zamieszczonych w biuletynie
linków. Jeżeli w przypadku biuletynu przesłanego Państwu drogą mailową miałyby nastąpić trudności w przekierowaniu na
zamieszczone linki, to można również skorzystać z biuletynu zamieszczonego pod adresem internetowym:
http://www.interreg4a.info