Nie palę bo tak!! [Tylko do odczytu]

Nie palę
palę, bo tak…
tak…
Agata Pałka
klasa III b
Gimnazjum
im. ks. Tadeusza Jarmundowicza
w Szczekocinach.
Prezentację tę dedykuję
mojemu tacie,
który od wielu lat cierpi
na choroby spowodowane
paleniem papierosów,
a mimo to wciąŜ pali.
Mam nadzieję, Ŝe w końcu
uda mu się przezwycięŜyć
ten zgubny nałóg.
Mnóstwo ludzi na świecie jest
uzaleŜnionych od palenia papierosów
czyli nikotyny. Jest to wielkie
przekleństwo, które przyciąga
juŜ nawet dzieci.
Trochę botaniki i historii…
Tytoń szlachetny (Nicotiana
tabacum), czyli inaczej tytoń
multański, jest krewniakiem
ziemniaków i pomidorów. Znany jest
człowiekowi od dawien dawna.
Pierwsi poznali go Indianie. Uprawiali
go, palili, ale przede wszystkim
w celach leczniczych i podczas
obrzędów religijnych. Gdy Kolumb
przywiózł nasiona tytoniu do Europy,
początkowo traktowano go jako
roślinę ozdobną. Dopiero w drugiej
połowie XVI wieku francuski
ambasador w Lizbonie Jean Nicot
rozpropagował w swojej ojczyźnie
zwyczaj palenia tytoniu. To od jego
nazwiska pochodzi nazwa „nikotyna”.
Moda ?
Moda na palenie papierosów rozpoczęła się w latach
powojennych. Palenie stało się normą społeczną najpierw
wśród męŜczyzn a następnie kobiet. W połowie lat
siedemdziesiątych prawie 90% męŜczyzn paliło kiedyś
w swoim Ŝyciu papierosy. Od 30 lat Polska znajduje się
niezmiennie w czołówce krajów o najwyŜszej konsumpcji
tytoniu na świecie.
Statystyki
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
47% męŜczyzn i 23% kobiet w Polsce
w wieku 16 i więcej lat jest palaczami
tytoniu.
Około 10 mln Polaków pali regularnie
15-20 sztuk papierosów dziennie
Prawie 5 mln tych osób pali dłuŜej
niŜ 20 lat.
KaŜdego roku 100 tys. zgonów w Polsce
ma bezpośredni związek z negatywnymi
skutkami palenia tytoniu
W Polsce codziennie zaczyna
palić około 500 nieletnich chłopców
i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180 tys. dzieci.
Szacuje się, iŜ dzieci w Polsce wypalają rocznie 3-4 mld sztuk papierosów.
Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym środkiem rakotwórczym w Polsce
i na świecie.
Co 10 sekund na świecie umiera ktoś na chorobę wywołaną paleniem tytoniu.
40% nałogowych palaczy umiera przed 65 rokiem Ŝycia.
Do kontaktu z papierosami przyznaje się aŜ 70% 15-letnich dziewcząt
Przeciętny Polak powyŜej piętnastego roku Ŝycia wypala średnio 3620 papierosów
Palenie papierosów to nałóg
uzaleŜniający na kilku poziomach:
• fizjologii (od nikotyny),
• nawyków (czynności rąk przy paleniu)
• emocji (jak kaŜda uŜywka, sięganie po papierosy to
rodzaj „podpórki” emocjonalnej).
Dlatego tak trudno odzwyczaić się od palenia. Mimo
to, papierosy sprawiają wraŜenie niewinnej rozrywki,
bardziej akceptowanej społecznie niŜ alkohol. PrzecieŜ
po wypaleniu paczki papierosów nikt nie bije Ŝony ani
nie przewraca mebli! Zaciągnięcie się ulubionym
dymkiem daje złudne poczucie rozluźnienia. Złudne,
bowiem w rzeczywistości powoduje stres organizmu,
przyspieszając akcję serca.
Warto wiedzieć, co zawiera papieros
•
•
Spalanie w wysokiej temperaturze
tytoniu w „papierowej koszulce”
jest procesem chemicznym.
W jego wyniku powstaje wiele
groźnych trucizn.
Zanim powstanie papieros,
do tytoniu dodaje się wiele
aromatów, a takŜe substancji
konserwujących, często
o nieznanym, utajnionym przez
producentów składzie
chemicznym. Na przykład
specjalne sole powodują, Ŝe
papieros stale się tli, amoniak
zmieniając pH biologicznie
uaktywnia nikotynę, cukier
i lukrecja poprawiają smak,
a gliceryna dłuŜej zachowuje
świeŜość tytoniu. Tak chemicznie
„spreparowany” papieros
dostarcza palaczowi substancji,
od której się uzaleŜnia - nikotyny
oraz innych toksycznych
związków chemicznych
Dym tytoniowy jest trujący
Dym tytoniowy składa się z prawie 4000 związków
chemicznych, w tym ponad 40 to substancje
rakotwórcze. Wszystkie są wprowadzane do
najgłębszych zakamarków organizmu palacza,
ale takŜe do organizmu
wszystkich, którzy
przebywają
w środowisku
zanieczyszczonym
dymem tytoniowym.
TakŜe płód w łonie
matki, pali wraz z nią.
Radioaktywne papierosy
Palaczom szkodzi nie tylko nikotyna czy dioksyny, ale takŜe
substancje radioaktywne zawarte w dymie papierosowym.
Wypalając dwie paczki dziennie, w ciągu roku moŜna
otrzymać aŜ cztery razy większą dawkę promieniowania
jonizującego niŜ ta, którą otrzymali w ciągu dwóch lat od
katastrofy w Czarnobylu mieszkańcy najbardziej zagroŜonych
rejonów Polski.
Papierosy a zdrowie
Powszechność palenia
papierosów doprowadziła
do katastrofy zdrowotnej.
Najpierw wśród męŜczyzn,
a następnie wśród kobiet,
zaczęła gwałtownie rosnąć
liczba zachorowań na
schorzenia wynikające
z palenia tytoniu.
Choroby nowotworowe
związane z paleniem tytoniu
• Nowotwory złośliwe płuc
Wykazano, Ŝe 90-95% nowotworów złośliwych rozwija się
u osób palących w róŜnym czasie od rozpoczęcia tego
nałogu, w zaleŜności od typu tytoniu, wieku rozpoczęcia
palenia, ilości wypalanych papierosów, czasu palenia. Czas
od zadziałania czynnika rakotwórczego do rozwinięcia
pełnych objawów choroby wynosi od 15 do 20lat.
• Nowotwory jamy ustnej, gardła, przełyku i krtani
Nowotwory te występują około 2-20 razy częściej u osób
palących niŜ niepalących.
• Rozwój nowotworów moŜe dotyczyć równieŜ innych
narządów takich jak pęcherz moczowy, trzustka, nerki,
Ŝołądek. Związane jest to ze składem dymu tytoniowego,
którego składniki są rozpuszczalne w płynach tkankowych
i tą drogą docierają do róŜnych narządów.
Choroby układu krąŜenia
u palaczy
Częstość zachorowania i liczba zgonów
z powodu zawału serca, tętniaka aorty,
nadciśnienia tętniczego, schorzeń
degeneracyjnych mięśnia sercowego, schorzeń
naczyń mózgowych, schorzeń
naczyń obwodowych, krwotoku
mózgowego jest większa u osób
palących jak niepalących.
Palenie papierosów prowadzi
do zwiększenia zawartości
cholesterolu, rozwoju blaszek
miaŜdŜycowych.
Choroby nienowotworowe
układu oddechowego
• Przewlekła obturacyjna
choroba płuc jest chorobą
występującą 20-30 razy
częściej u osób regularnie
i intensywnie palących i jest
przyczyną rannego
odksztuszania, kaszlu,
zaburzeń oddychania.
• Częste zapalenia oskrzeli to
takŜe typowa dolegliwość
palaczy.
Inne choroby:
• Osteoporoza, czyli zrzeszotnienie
kości, częściej występuje
u osób palących niŜ niepalących.
• Dym z papierosa przenika przez
łoŜysko cięŜarnej i moŜe być
przyczyną zespołu nagłej śmierci
noworodka.
Bierne palenie
Wdychanie dymu tytoniowego, czyli bierne palenie,
jest równie niebezpieczne, jak samo palenie. Boczny
strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej
dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niŜ dym
wdychany przez aktywnych palaczy. Specjaliści
odnotowują wiele przypadków zachorowań na
choroby odtytoniowe
wśród osób, które
nigdy nie paliły tytoniu.
Bierne palenie niesie
więc za sobą
identyczne skutki
zdrowotne, co aktywne
palenie papierosów
Palenie papierosów w okresie ciąŜy
W Polsce pali 30% kobiet
w okresie ciąŜy. KaŜdego roku rodzi
się ponad 100 tys. dzieci, które
podczas pierwszych dziewięciu
miesięcy istnienia, wraz z palącą
matką w ciąŜy, eksponowane są na
setki, niszczących zdrowie,
związków chemicznych zawartych
w dymie tytoniowym. Noworodki
palących matek w porównaniu
z dziećmi niepalących rodziców,
wolniej rosną w łonie matki, rodzą
się o 200-300 gramów lŜejsze,
niedorozwinięte, gorzej
przygotowane do Ŝycia.
Dojrzewający w łonie palącej matki
płód jest skazany na niezwykle
groźne konsekwencje zdrowotne.
Najbardziej negatywnie na rozwój
płodu wpływa palenie w ostatnich
dwóch miesiącach ciąŜy.
Dzieci są pierwszymi ofiarami
palenia tytoniu
• W Polsce wymuszone bierne palenie od momentu poczęcia
do 4 roku Ŝycia jest największym zagroŜeniem dla zdrowia dzieci
• 60% małych dzieci w Polsce jest zmuszonych przez obu czy
jednego z rodziców do biernego palenia. Badania naukowe
jednoznacznie wskazują na wyŜsze u tych dzieci, przyczynowo
związane z biernym paleniem, zgony nagłe noworodków, astmę,
schorzenia układu oddechowego czy ucha środkowego (główna
przyczyna głuchoty w wieku dziecięcym). Istnieją takŜe dowody
na związek palenia tytoniu z innymi powaŜnymi chorobami,
np. białaczkami.
Dym tytoniowy zabija niepalących
Dym tytoniowy jest najczęstszym źródłem substancji
uczulających w naszym otoczeniu. Wymuszony kontakt
z dymem tytoniowym moŜe prowadzić nie tylko do
łzawienia oczu, alergii, kaszlu i napadów astmy
oskrzelowej, ale równieŜ do wielu innych powaŜnych
chorób. śony palących męŜów chorują dwukrotnie
częściej na raka płuc niŜ partnerki męŜczyzn
niepalących. Badania naukowe wskazują takŜe na
przyczynowy związek wymuszonego, biernego palenia
z zawałem serca.
CięŜarne kobiety naraŜone na wdychanie duŜych ilości dymu
papierosowego, np. z powodu nałogu męŜa, mają znacznie
wyŜsze ryzyko poronienia we wczesnych dniach ciąŜy niŜ
Ŝony niepalących męŜczyzn.
Palenie wśród dzieci i młodzieŜy
W Polsce coraz więcej nieletnich sięga po papierosy.
Codziennie zaczyna palić około 500 nieletnich chłopców
i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180 tys.
dzieci. Powodem tego problemu jest ciągła presja
wywoływana przez rówieśników. Wydaje im się, Ŝe
z kaŜdym dniem stają się bardziej dorośli. Często
równieŜ chcą się przypodobać koleŜankom i kolegom
w szkole, co powoduje, Ŝe sięgają po pierwszego
papierosa.
W towarzystwie
znajomych
wypalają kolejne,
co po pewnym
czasie staje
się to ich nałogiem.
Papierosy a młodzieŜ
Palenie papierosów przez dzieci
i młodzieŜ w wieku szkolnym
wywołuje jeszcze większe szkody niŜ
palenie przez dorosłych. Porównując
świadectwa szkolne w Niemczech,
Szwajcarii, USA, Wielkiej Brytanii
i innych krajach badacze stwierdzili,
Ŝe uczniowie palący mają o 25%
gorsze wyniki w nauce. Na odrabianie
zadań potrzebują więcej czasu, gorzej
uczą się na pamięć, w badaniach
testowych popełniają więcej błędów.
Dzieci palące papierosy mają niŜszy
wzrost, mniejszą wagę ciała, mniejszy
obwód klatki piersiowej. Osiągają
gorsze wyniki w sporcie.
Palenie a uroda
• palenie tytoniu nie tylko naraŜa nas na utratę
zdrowia, ale i pogarsza wygląd skóry
• wcześniej występują zmarszczki
• opóźnia się gojenie ran
• zaostrza stan wielu schorzeń skóry
(np. łuszczycy). Dermatolodzy mówią
o "tytoniowej twarzy" łatwej do rozpoznania
juŜ na pierwszy rzut oka
• palenie tytoniu wzmaga niekorzystne
działanie na skórę promieni słonecznych,
bo zwiększa wytwarzanie wolnych rodników
i suchość skóry. Poza tym trzy schorzenia
skóry, które często występują u nastolatków
tj. trądzik młodzieńczy, trądzik róŜowaty,
łuszczyca, bardzo lubią składniki dymu.
Czas a palenie
• Nie trać czasu, rzuć palenie!
• KaŜdy papieros zabiera około 10 minut - jest to
czas stracony na kupowanie papierosów i samo
palenie.
• Dziennie - wypalenie jednej paczki papierosów
zajmuje 3 godziny i 30 minut.
• Rocznie - prawie 1 160 godzin.
• W ciągu 10 lat - to aŜ 12 000 godzin. 500 dni
swojego Ŝycia przeznaczamy na trucie siebie
i innych dymem tytoniowym.
Papierosy - wyraźna strata
finansowa
•
•
•
•
•
•
•
1 dzień 8 zł
- czasopismo
4 dni 32 zł
- bilet do kina
1 tydzień 56 zł
- ksiąŜka
- ubranie
1 miesiąc 240 zł
4 miesiące 960 zł
- rower górski
6 miesięcy 1 440 zł - telewizor
1 rok 2 880 zł
- 3-tygodniowe wczasy
w Hiszpanii
• 10 lat 28 800 zł
- działka rekreacyjna
• 40 lat 115 200 zł
- wysokiej klasy samochód
Palacze Ŝyją krócej
•
Dowiedziono, Ŝe kaŜdy papieros skraca
Ŝycie palacza o 11 minut. Co to oznacza dla osób,
które dziennie wypalają całą paczkę? Jak łatwo
obliczyć - pozbawia to ich 3 godzin 40 minut. Idąc
dalej tym tropem - siedem paczek tygodniowo - jest
równoznaczne ze skróceniem Ŝycia o jeden dzień.
Wyliczeń tych dokonano w oparciu o ocenę tempa
umieralności 34 000 męŜczyzn powyŜej 40 roku
Ŝycia. W badaniu uwzględniano wiek, kiedy
rozpoczęto palenie oraz ilość dziennie wypalanych
papierosów. Badania dowiodły, Ŝe palacze
w porównaniu z osobami niepalącymi uzyskują wiek
Ŝycia krótszy średnio o 6,5 roku.
Prognozy
Co 13 sekund ktoś umiera z powodu palenia
tytoniu. W nowym stuleciu nałóg ten będzie
zabijać co 4 sekundy. Światowa Organizacja
Zdrowia szacuje, Ŝe w Polsce prawie co drugi
zgon męŜczyzn w wieku 35 - 69 lat
(przedwczesna umieralność) jest rezultatem
palenia papierosów. Gdy dzisiejsza młodzieŜ
osiągnie wiek średni, umierać będzie na skutek
palenia prawie 10 000 000 osób rocznie. Jeśli
nic się nie zmieni w tej dziedzinie, będziemy
świadkami wielkiej i dobrowolnej samozagłady.
Rzucenie palenia
Zaprzestanie palenia tytoniu to konieczność.
Sposobów na to jest niemało. Jedni zalecają
działanie zdecydowane i kategoryczne, inni są
zdania, Ŝe rozstanie z papieroskiem powinno
odbywać się krok po kroku, by po pewnym
czasie osiągnąć cel, czyli całkowicie przestać
palić. WaŜne, by się zdecydować i naprawdę to
zrobić... Gdy palacza ciągnie do papierosa,
pomocą moŜe być – w zaleŜności od sytuacji ruch na świeŜym powietrzu, ćwiczenia
odpręŜające, sięganie po owoc lub warzywo do
schrupania, albo po gumę do Ŝucia. A takŜe...
silna motywacja. Gdy rzucisz palenie poprawisz
kondycję fizyczną, zapomnisz co to kaszel
poranny i rzadziej będziesz chorował na
infekcje dróg oddechowych. Z badań
przeprowadzonych w 1998 roku wynika, Ŝe
70% palących Polaków pragnie rzucić palenie.
W Polsce od 1991 roku rzuciło palenie ponad
2 000 000 ludzi. Wygrywa kaŜdy, kto rzuci
palenie!
Korzyści zdrowotne rzucenia palenia
papierosów
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
W ciągu 20 min - do normy wraca ciśnienie tętnicze krwi, czynność serca oraz
obniŜa się tętno.
W ciągu 8 godzin - zmniejsza się poziom tlenku węgla we krwi, a podnosi
poziom tlenu.
W ciągu 24 godzin - zmniejsza się ryzyko ostrego zawału serca.
W ciągu 48 godzin - powraca do normy zmysł smaku i zapachu.
Od 2 tygodni do 3 miesięcy - poprawie ulega stan układu krąŜenia. Zwiększa
się wydolność fizyczna. Wydolność płuc wzrasta o 30%.
Od 1 do 9 miesięcy - poprawia się wydolność układu oddechowego, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Po 1 roku - o połowę zmniejsza się ryzyko zachorowania na chorobę
niedokrwienną serca.
Po 5 latach - o połowę zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka płuc, jamy
ustnej, przełyku i krtani. W duŜym stopniu zmniejsza się ryzyko wystąpienia
udaru mózgu.
Po 10 latach - ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną jest podobne
jak u osoby nigdy nie palącej.
Po 15 latach - ryzyko zachorowania na raka płuc jest podobne jak u osoby,
która nigdy nie paliła.
Palenie jest niemodne
• Świat przestaje palić. Coraz trudniej jest być
palaczem. Palacze są traktowani jak zadŜumieni.
Nie palą politycy, aktorzy, lekarze i zwykli ludzie.
Wydaje się, Ŝe palenie tytoniu będzie tylko krótkim
epizodem w historii rozwoju ludzkości, a papierosy
wylądują na śmietniku... Popielniczki znikną z naszego
otoczenia tak, jak kiedyś zginęły spluwaczki.
• Moda na niepalenie zaczyna docierać do Polski. TakŜe
u nas znani ludzie rzucają palenie. KaŜdy chce być
modny i akceptowany społecznie. Lecz równieŜ zdrowy.
• Szpitale, szkoły, coraz więcej zakładów pracy
i prywatnych domów w Polsce staje się miejscami
wolnymi od dymu tytoniowego. Coraz więcej palaczy
decyduje się, aby nie palić w obecności dzieci.
31 maja
Światowy Dzień bez Tytoniu
• Od 1988 roku 31 maja Światowa Organizacja
Zdrowia (WHO) organizuje Światowy Dzień bez
Tytoniu. Polska od początku uczestniczy
w realizacji zadań związanych z jego
obchodami.
• Światowy Dzień bez Tytoniu jest istotnym
elementem planu Europy wolnej od dymu
tytoniowego. Corocznie WHO stara się w tym
dniu zwrócić uwagę ludzi na kwestię
zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych
skutków palenia tytoniu.. Święto jest okazją do
ogólnospołecznej akcji edukacyjnej informującej
o zdrowotnych następstwach uŜywania tytoniu
i zachęcającej do wyboru zdrowego stylu Ŝycia
wolnego od dymu tytoniowego
• Od 1991 roku Centrum Onkologii-Instytut
i Fundacja „Promocja Zdrowia” organizują
kaŜdego 31 maja - Światowy Dzień Bez Tytoniu
w Polsce.
Światowy Dzień Rzucania
Palenia Tytoniu
Święto to przypada zawsze w trzeci czwartek
listopada. Narodziło się w Stanach Zjednoczonych
z inicjatywy dziennikarza Lynna Smitha, który
w 1974 roku zaapelował do czytelników swojej
gazety, aby przez jeden dzień nie palili papierosów.
W efekcie, aŜ 150 tysięcy ludzi spróbowało przez
jedną dobę wytrzymać bez palenia. Zachęcone
powodzeniem akcji Amerykańskie Towarzystwo
Walki z Rakiem uznało trzeci czwartek listopada
za Dzień Rzucania Palenia. W następnych latach
akcja objęła swoim zasięgiem wszystkie stany
i większość palaczy.
Idea dnia, w którym zachęca się palaczy do
zerwania z nałogiem, przyjęła się takŜe w innych
krajach. Od 1991 roku w kaŜdy trzeci czwartek
listopada Fundacja „Promocja Zdrowia” namawia
Polaków do rzucenia palenia.
Cel akcji antynikotynowych
Współdziałanie wielu róŜnorodnych instytucji
i organizacji, w tym środków masowego
przekazu, pozwoli na zwiększenie zakresu
i zasięgu działań profilaktycznych oraz stworzy
efektywnie działającą koalicję na rzecz poprawy
zdrowia społeczeństwa. Działania te mają
znacznie większy wpływ na postawy zdrowotne
społeczeństwa, a w konsekwencji
na stan zdrowia obywateli,
niŜ kosztowne formy medycyny.
Ja nie palę, bo tak…
…postanowiłam!
Chcę poznawać Ŝycie wszystkimi
zmysłami. Pragnę czuć zapachy
natury, delektować się smakami.
Nie będę patrzeć na otaczający mnie
świat poprzez dym z papierosów.