plik:105.5 KB

VII.1. CHEMIA
08.1 FILOZOFIA PRZYRODY
08.1 – 03 – 00 – A/01
02, 30 W, 30 C
3
ABSTRAKT Zwiezla historia filozofii. Filozofia przyrody w ujeciu Platona: idee, istnienie,
pojecie przestrzeni, czas, symetria. Fizyka Arystotelesa: przejscie ze swiata idei do
konkretu, filozofia zmiennosci, zasady dynamiki. Mechanicyzm Kartezjusza: metoda
empiryczna, mechanika geometryczna. Matematyczne zasady filozofii przyrody Izaaka
Newtona. Kartezjusz - Leibniz: kontrast systemów. Aprioryczne warunki nauk w ujeciu
Immanuela Kanta. Romantyczna filozofia przyrody. Wspólistnienie filozoficznych teorii
przyrody z naukami przyrodniczymi. Systemy Whiteheada I Poppera.
LITERATURA
1. A. R. Peacocke, Teologia i nauki przyrodnicze, Znak, Kraków 1991
2. M. Heller, Filozofia swiata, Znak, Kraków 1992
3. M. Heller, Nauka i wyobraznia, Znak, Kraków 1995
09.0 JEZYK ANGIELSKI
09.0 – 03 – 00 – A/02
02, 03, 04, 05, 120 K
9
ABSTRAKT Nauka jezyka majaca na celu jego czynne opanowanie w mowie i pismie ze
szczególnym uwzglednieniem terminologii przedmiotu.
16.1 WYCHOWANIE FIZYCZNE
03, 04, 05, 06, 120 C
0
16.1 – 03 – 00 – A/03
13.2 FIZYKA
13.2 – 03 – 00 – B/04
01, 45 W, 15 C, 30 L
9
ABSTRAKT Przedmiot i metodologia fizyki. Oddzialywania fundamentalne:
grawitacyjne, elektromagnetyczne, slabe i silne jadrowe. Dynamika punktu materialnego.
Zasady zachowania. Dynamika ukladu punktów materialnych. Fale i zjawiska falowe.
Kinetyczno-molekularna teoria gazów. Podstawy termodynamiki fenomenologicznej I
statystycznej. Zjawiska transportu masy, pedu i energii. Zasady termodynamiki. Funkcje
termodynamiczne. Statyka i dynamika cieczy i gazów. Pole elektryczne. Elektryczne
wlasciwosci materii. Pole magnetyczne. Magnetyczne wlasciwosci materii. Klasyczna
teoria pola elektromagnetycznego. Elementy mechaniki kwantowej. Oddzialywanie
promieniowania elektromagnetycznego z materia Emisja termiczna i laserowa fal
elektromagnetycznych. Elementy optyki. Jadro atomowe I podstawowe skladniki materii.
Oddzialywanie promieniowania jadrowego z materia. Podstawowe pojecia akustyki.
LITERATURA
1. D. Holliday, R. Resnick, Fizyka. T. I-II, PWN, Warszawa 1994
2. A. Wróblewski, J. Zakrzewski, Wstep do fizyki, PWN, Warszawa 1995
3. Bolton, Zarys fizyki, PWN, Warszawa 1995
43
11.3 PODSTAWY INFORMATYKI
11.3 – 03 – 00 – B/05
01, 02, 60 L
4
ABSTRAKT Maszyny cyfrowe: budowa, zasady dzialania. Systemy operacyjne.
Srodowisko WINDOWS. Akcesoria srodowiska Windows (Paintbrush, Write, Notatnik).
Edytory tekstu oraz arkusz kalkulacyjny. Program ISIS DRAW. Uslugi internetowe –
WWW, FTP, E-MAIL
LITERATURA
1. Z. Kierzkowski, Elementy informatyki, PWN, Warszawa 1996
11.1 ELEMENTY MATEMATYKI WYZSZEJ
11.1 – 03 – 00 – B/06
01, 02, 90 W, 60 C
12
ABSTRAKT Liczby rzeczywiste, liczby zespolone. Geometria analityczna na
plaszczyznie i w przestrzeni. Wyznaczniki, uklady równan liniowych. Ciaglosc funkcji.
Pochodna I jej interpretacja, reguly rózniczkowania. Badanie funkcji. Pochodne
wyzszych rzedów. Wzór Taylora, liczbowe szeregi funkcyjne, rozwijanie funkcji w szereg
Taylora. Calka nieoznaczona. Calka oznaczona, wzór Newtona-Leibniza. Obliczanie pól
i objetosci przy pomocy calek. Funkcje dwu i wiecej zmiennych. Równania rózniczkowe
I-go i II-go rzedu. Elementy logiki. Elementy statystyki matematycznej. Rachunek
prawdopodobienstwa.
LITERATURA
1. J. Musielak, Wstep do matematyki, PWN, Warszawa 1970
2. H. Pidek-Lopuszanska, W. Slebodzinski, K. Urbanik, Matematyka dla chemików,
PWN, Warszawa 1958
3. W. Krysicki, L. Wlodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, PWN, Warszawa 1996
11.3 ZASTOSOWANIE INFORMATYKI W CHEMII
11.3 – 03 – 00 – B/07
03, 30 L
2
ABSTRAKT Wykorzystanie dostepnych programów komputerowych w chemii. Edytor
teksu, poprawianie oraz edytorskie opracowanie tworzonego dokumentu. Edytor grafiki
chemicznej: tworzenie rysunku obiektu chemicznego (schemat eksperymentu
chemicznego, obraz modelu czasteczki), graficzne opracowanie wyników eksperymentu
chemicznego oraz tworzenie wykresów. Edytor wzorów chemicznych. Konstruowanie
baz danych (korzystanie z internetu).
LITERATURA
1. P. C. Jurs, Computer Software Applications in Chemistry, J. Wiley, New York 1996
2. Z. Kierzkowski, Elementy informatyki, PWN, Warszawa 1996
44
13.3 CHEMIA OGÓLNA
13.3 – 03 – 00 – C/08
01, 02, 60 W, 60 K, 90 L
23
ABSTRAKT Podstawowe prawa i pojecia chemiczne, typy reakcji chemicznych. Budowa
atomu (czasteczki), wiazania, wzory Lewisa, energia wiazan, cykl Borna-Habera. Model
VSEPR, hybrydyzacja. Stan staly, siec krystaliczna, defekty punktowe i liniowe. Stan
ciekly, gazowy, roztwory stezenia, wlasnosci koligatywne roztworów. Regula faz Gibbsa,
I i II zasada termodynamiki chemicznej. Równowaga chemiczna, wyrazenia na stale
równowagi, regula przekory. Dysocjacja elektrolityczna, teorie kwasów i zasad, iloczyn
jonowy wody, pH roztworów. Dysocjacja kwasów/zasad, bufory, wodorosole, hydroliza.
Iloczyn
rozpuszczalnosci,
efekt
wspólnego
jonu,
krzywe
miareczkowania
alkacymetrycznego. Kinetyka chemiczna, rzedowosc, równania kinetyczne, energia
aktywacji. Kataliza i inhibicja, adsorpcja. Przewodnictwo elektrolityczne, ogniwa
galwaniczne. SEM ogniwa, ogniwa paliwowe, równanie Nernsta, kierunek reakcji redoks.
Elektroliza, nadnapiecie, produkty elektrolizy, prawa Faraday`a. Systematyka
pierwiastków. Grupy glówne. Gazy szlachetne. Ogólna charakterystyka zwiazków
kompleksowych. Pierwiastki bloku „d”. Pierwiastki ziem rzadkich. Aktynowce. Elementy
chemii jadrowej.
LITERATURA
1. A. Bielanski, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, Warszawa 1997
2. L. Pajdowski, Chemia ogólna, PWN, Warszawa 1985
3. M. J. Sienko, R. A. Plane, Chemia. Podstawy i wlasnosci, WNT, Warszawa 1980
45
13.3 CHEMIA NIEORGANICZNA
13.3 – 03 – 00 – C/09
03, 04, 60 W, 30 K, 60 L
12
ABSTRAKT
Okresowosc wlasciwosci fizycznych i chemicznych pierwiastków jako funkcja ich budowy
elektronowej. Tworzenie wiazan chemicznych homo- i heteroatomowych. Wiazania
jonowe, kowalencyjne i metaliczne rozwazone jako podstawowe typy wiazan
chemicznych. Ksztalt czasteczki, dlugosc wiazania, kat wiazania i energia wiazania jako
cechy podzialu wiazan chemicznych. Wiazanie kowalencyjne i trzy teorie do jego opisu.
Mechanika kwantowa jako narzedzie w teorii orbitali molekularnych. Systematyka w
chemii nieorganicznej. Bloki pierwiastków s, p i d oraz ich charakterystyka chemiczna na
tle posiadanego stopnia utlenienia. Wodór i jego rola w przyrodzie. Modelowy charakter
wodoru jako pierwiastka bezgrupowego. Metale grupy IA i IIA, ich wystepowanie w
przyrodzie, wlasciwosci. Zwiazki kompleksowe berylowców i ich rola w chemii. Borowce,
tworzenie wodorotlenków i zmieniajace sie wlasciwosci chemiczne w grupie. Weglowce,
otrzymywanie, wlasciwosci i zastosowanie – charakterystyka ogólna grupy.
Najwazniejsze odmiany alotropowe wegla i ich rola w chemii. Krzem jako pierwiastek o
wlasciwosciach pólmetalicznych. Rola polaczen krzemu w technice i przemysle –
krzemiany i silikony. Azotowce – wystepowanie, charakterystyka ogólna, najwazniejsze
polaczenia i rola w przyrodzie. Kwasy azotowe i fosforowe. Tlenowce – rola tlenu i siarki
w przyrodzie. Odmiany alotropowe siarki stalej i cieklej. Kwasy tlenowe siarki – podzial i
nazewnictwo. Woda i nadtlenek wodoru. Fluorowce jako najlepsze niemetale ukladu
okresowego. Wlasciwosci utleniajace i redukujace kwasów tlenowych chlorowców i ich
soli. Krótkie omówienie metali nalezacych do grup zewnetrznoprzejsciowych.
Chromowce, manganowce i ich wlasciwosci na tle wystepujacych stopni utlenienia.
LITERATURA
1. A. Bielanski, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, Warszawa 1987
2. F. A. Cotton, G. Wilkinson, P. L. Gaus, Chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa
1995
3. A. Sliwa, Obliczenia chemiczne, PWN, Poznan 2000
4. J. D. Lee, Zwiezla chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa 1999
5. Z. Galus, Cwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN, Warszawa 2000
6. R. Soloniewicz, Obliczenia z chemii ogólnej i nieorganicznej, PL, Lódz 1993
46
13.3 CHEMIA ANALITYCZNA
13.3 – 03 – 00 – C/10
02, 03, 04, 45 W, 15 K, 150 L
19
ABSTRAKT Podzial i skala metod analitycznych. Oznaczalnosc i wykrywalnosc
substancji. Metody zageszczania i rozdzielania substancji zlozonych (straceniowe,
ekstrakcyjne, oparte na lotnosci substancji, chromatograficzne). Metody rozkladu próbek
stalych- rozpuszczanie, stapianie, mineralizacja. Podstawy analizy jakosciowej.
Analityczny podzial kationów oraz anionów. Reakcje grupowe, charakterystyczne,
specyficzne w analizie jakosciowej. Analiza systematyczna kationów, analiza anionów
oraz substancji zlozonych. Schemat przebiegu analizy ilosciowej. Podstawy teoretyczne
metod analizy ilosciowej. Reakcje chemiczne bedace podstawa analizy ilosciowej.
Wagowe metody oznaczania substancji, rodzaje bledów w analizie wagowej. Analiza
ilosciowa objetosciowa. Miareczkowanie bezposrednie, posrednie i odwrotne. Krzywe
miareczkowania. Teorie kwasów i zasad. Metody oznaczen w alkacymetrii,
redoksymetrii, kompleksometrii, analizie straceniowej. Metody wizualizacji PK
miareczkowania. Selektywnosc metod, maskowanie jonów w roztworze. Analiza
gazomiernicza i analiza gazów. Miareczkowanie w srodowisku niewodnym. Zasady
obliczen wyników analizy. Rodzaje bledów. Dokladnosc, precyzja, czulosc metody
analitycznej. Statystyczne kryteria oceny wyników. Sposoby oszacowania wartosci
rzeczywistej, odchylenie standardowe, przedzial ufnosci. Odrzucenie wyniku watpliwego.
Kryteria wyboru metody analitycznej. Pobieranie próbek do analizy, zasada
reprezentatywnosci. Normalizacja i standaryzacja metod analitycznych. Analiza
specjacyjna. Analiza sladowa.
LITERATURA
1. J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. T1 i 2, PWN, Warszawa 2001
2. T. Lipiec, Z. Szmal, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej,
PZWL, Warszawa1995
3. F. Buhl, Cwiczenia laboratoryjne z chemii analitycznej. Cwiczenia rachunkowe z
chemii analitycznej, Wyd. U.S., Katowice 1995
4. Z. Galus, Cwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN, Warszawa 1998
5. W. Wesolowski, Zbiór zadan z analizy chemicznej, WNT, Warszawa 2001
6. R. Kocjan, Chemia analityczna. T.1, PZWL, Warszawa 2000
7. A. Hulanicki, Wspólczesna chemia analityczna, PWN, Warszawa 2001
47
13.3 CHEMIA INSTRUMENTALNA
13.3 – 03 – 00 – C/11
05, 30 W, 45 L
7
ABSTRAKT Charakterystyka metod instrumentalnych i ich podzial. Spektrofotometria
czasteczkowa – podstawy teoretyczne, aparatura i przyklady oznaczen. Turbidymetria i
nefelometria. Polarymetria i refraktometria. Spektroskopia atomowa, emisyjna i
absorpcyjna. Podstawy teoretyczne i techniki pomiarowe. Rentgenowskie techniki
analityczne Spektrometria rentgenowskiej fluorescencji, metody dyfrakcji rentgenowskiej
Spektrometria mas. Metody chromatograficzne, ich podzial wg róznych kryteriów, teoria
i zastosowanie. Klasyfikacja metod elektroanalitycznych – glówny obszar zastosowania ,
konduktometria – podzial, metody analizy: potencjometria – podstawy teoretyczne ,
analiza woltamperometria, amperometria i polarografia. Krótka charakterystyka innych
metod instrumentalnych o mniejszym rozpowszechnieniu.
LITERATURA
1. W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa
1996
2. A. Cyganski, Metody elektroanalityczne, WNT, Warszawa 1995
3. A. Cyganski, Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT, Warszawa 1993
13.3 CHEMIA FIZYCZNA
13.3 – 03 – 00 – C/12
03, 04, 75 W, 60 K, 90 L
24
ABSTRAKT
Równowaga: wlasciwosci gazów; termodynamika; przemiany fizyczne substancji
czystych; mieszaniny; wlasciwosci roztworów; diagramy fazowe; równowaga chemiczna.
Przemiana: czasteczki w ruchu; dyfuzja; szybkosc reakcji chemicznych; kinetyka reakcji
zlozonych; kataliza; dynamika molekularna reakcji chemicznych; procesy zachodzace na
powierzchniach cial stalych; adsorpcja.
Struktura: struktura atomowa; struktura czasteczek; struktura cial stalych; techniki
dyfrakcyjne; wlasciwosci magnetyczne, elektryczne i optyczne.
Dynamika procesów elektrochemicznych: elektrochemia ukladów równowagowych;
procesy elektrodowe; ogniwa elektrochemiczne; elektroliza; wytwarzanie energii i
korozja.
LITERATURA
1. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, PWN, Warszawa 2001
2. H. Buchowski, W. Ufnalski, Fizykochemia gazów i cieczy, WNT, Warszawa 1998
3. H. Buchowski, W. Ufnalski, Podstawy termodynamiki, WNT, Warszawa 1998
4. J. Chojnacki, Elementy krystalografii chemicznej i fizycznej, PWN, Warszawa 1973
48
13.3
KRYSTALOGRAFIA
13.3 – 03 – 00 – C/13
02, 30 W, 45 L
6
ABSTRAKT Miejsce krystalografii wsród innych nauk. Krystalografia geometryczna,
krystalochemia, krystalofizyka i krystalografia rentgenowska jako glówne dziedziny
krystalografii. Podstawowe pojecia z zakresu krystalografii geometrycznej, definicja
krysztalu, poli- i monokrysztaly, zasady uporzadkowania bliskiego i dalekiego zasiegu
(ciekle krysztaly, polimery, szkla). Piec podstawowych praw krystalografii geometrycznej.
Zwiazek krystalografii z mineralogia – rys historyczny: prawo stalosci katów (Stensena),
prawo wymiernych stosunków odcinków (Haüy`ego), praawo wymiernych wskazników,
prawo pasowe (Weissa) i regula komplikacji scian, prawo symetrii, uklady
krystalograficzne, podstawy goniometrii krysztalów i obliczenia krystalograficzne. Zasady
wskaznikowania wezlów, prostych i plaszczyzn sieciowych: siec krystaliczna i siec
przestrzenna, wspólrzedne wezlów sieci przestrzennej i polozen atomów,
wskaznikowanie prostych sieciowych i wyróznionych kierunków w morfologii krysztalów,
indeksy Millera plaszczyzn i scian krysztalów, rachunek pasowy. Zasady projekcji
sferycznej, cyklograficznej i stereograficznej: zespól krystaliczny i projekcja sferyczna,
ogólne zasay konstrukcji projekcji stereograficznych, rozróznienie projekcji
cyklograficznej i stereograficznej, zasady poslugiwania sie siatka Wulfa, rzutowanie osi
ukladów krystalograficznych. Symetria w morfologii krysztalów: symetria jako
fundamentalne pojecie krystalografii, przeksztalcenia symetryczne, elementy symetrii –
srodek symetrii, plaszczyzna symetrii i osie symetrii, projekcja elementów symetrii.
Grupy punktowe: definicja grup punktowych, symetria ukladów krystalograficznych,
postacie krysztalów ogólne i szczególne, proste i zlozone, inne nietypowe postaci
krysztalów. Symetria w budowie wewnetrznej cial krystalicznych: przeksztalcenia
symetryczne w sieci przestrzennej – translacja, zlozone elementy symetrii: plaszczyzny
slizgowe i osie srubowe, generowanie elementów symetrii w sieci przestrzennej, grupy
przestrzenne,
wykorzystanie
„Tablic
krystalograficznych”.
Wprowadzenie
do
krystalochemii: podstawowe czynniki warunkujace struktury krystaliczne: chemiczny,
geometryczny i elektronowy, wstep do teorii wiazan chemicznych, klasyfikacja struktur
krystalicznych ze wzgledu na wiazania. Podzial struktur krystalicznych ze wzgledu na
stechiometrie: podstawy klasyfikacji, wplyw czynnika geometrycznego na tworzenie sie
struktur: promien atomowy a jonowy, zasada najgestszego wypelnienia przestrzeni, luki
miedzyatomowe, koordynacja, przyklady wybranych struktur krystalicznych pierwiastków
i zwiazków. Wprowadzenie do teorii zarodkowania i wzrostu krysztalów. Klasyfikacja
procesów wzrostu. Przeglad metod wzrostu. Defekty krysztalów. Podstawy fizyki
promieni rentgenowskich, dyfrakcja i interferencja w sieci krystalicznej. Elementy teorii
rozpraszania promieni rentgenowskich. Dyfraktometria proszkowa (analiza fazowa
jakosciowa i ilosciowa), metody i zastosowania. Dyfrakcja promieni rentgenowskich na
monokrysztalach, orientacja monokrysztalów, pomiary precyzyjne intensywnosci,
parametrów komórki, inne metody i zastosowania.
LITERATURA
1. Z. Bojarski, M. Gigla, K. Stróz, M.Surowiec, Krystalografia, PWN, Warszawa 1996
2. T. Penkala, Zarys krystalografii, PWN, Warszawa 1977
3. Z. Trzaska-Durski, H. Trzaska-Durska, Podstawy krystalografii strukturalnej i
rentgenowskiej, PWN, Warszawa 1994
49
13.3
CHEMIA KWANTOWA
13.3 – 03 – 00 – C/14
05, 30 W, 30 K
5
ABSTRAKT Geneza mechaniki kwantowej. Postulaty mechaniki kwantowej. Uklad
modelowy – próg potencjalu, efekt tunelowania. Kwantowanie energii ruchu
oscylacyjnego. Kwantowanie energii ruchu rotacyjnego. Rozwiazania równania
Schrödingera dla atomu wodoru. Metody przyblizone – rachunek zaburzen. Metody
przyblizone – metoda wariacyjna. Przyblizenie jednoelektronowe (orbitalne). Stany
elektronowe atomów i czasteczek. Metoda Hartree-Focka. Metoda Pola
Samouzgodnionego. Warianty metod ab initio i pólempirycznych opartych na SCF.
Wiazanie chemiczne. Metody wyznaczania energii korelacji.
LITERATURA
1. W. Kolos, Chemia kwantowa, PWN, Warszawa 1978
2. A. Golebiewski, Elementy mechaniki i chemii kwantowej, PWN, Warszawa 1982
13.3
TERMODYNAMIKA STATYSTYCZNA
13.3 – 03 – 00 – C/15
05 15 W, 15 K
2
ABSTRAKT Przedmiot termodynamiki statystycznej – pojecia podstawowe. Kinetycznoczasteczkowa budowa materii. Pierwsza i druga zasada termodynamiki – cieplo
wlasciwe. Trzecia zasad termodynamiki. Prawo rozkladu Maxwella-Boltzmana.
Statystyki kwantowe (Bosie`go-Einteina, Fermiego-Diraca). Funkcje rozdzialu, poziom
zerowy energii i jej wplyw na wartosc funkcji rozdzialu.
LITERATURA
1. J. Stecki, Termodynamika statystyczna, PWN, Warszawa 1971
2. F. Reif, Fizyka statystyczna, PWN, Warszawa 1973
3. N. A. Smirnowa, Metody termodynamiki statystycznej w chemii fizycznej, PWN,
Warszawa 1980
13.3
CHEMIA ORGANICZNA
13.3 – 03 – 00 – C/16
05, 06, 60 W, 60 K, 165 L
25
ABSTRAKT Elektronowa i przestrzenna budowa zwiazków organicznych. Izomeria i jej
rodzaje. Konfiguracja i konformacja. Efekt indukcyjny i mezomeryczny. Reguly
nazewnictwa zwiazków organicznych. Metody badania budowy zwiazków organicznych,
1
spektroskopia IR i H NMR, przyklady interpretacji widm. Klasyfikacja reakcji
chemicznych zwiazków organicznych. wiazanie wegiel-wegiel (pojedyncze i wielokrotne)
i wegiel-wodór, alkany, cykloalkany (budowa przestrzenna cyklalkanów), alkeny, alkiny,
alkadieny, synteza dienowa. Kryteria aromatycznosci, zwiazki aromatyczne.
Enancjomeria, okreslanie konfiguracji absolutnej. Alkohole i fenole, wiazanie wodorowe,
estry. Etery, etery koronowe. aminy alifatyczne. Aminy aromatyczne. Zwiazki
karbonylowe – aldehydy i ketony. Zwiazki metaloorganiczne. Halogenopochodne
weglowodorów nasyconych i nienasyconych. Kwasy karboksylowe. Pochodne kawsow
karboksylowych. Podstawione kwasy karboksylowe. Zwiazki nitrowe i zwiazki azowe.
Weglowodany. Zarys chemii polimerów. Organiczne pochodne siarki. Zwiazki
heterocykliczne, klasyfikacja i przyklady. Barwniki organiczne.
LITERATURA
1. R. T. Morrison, R. N. Boyd, Chemia organiczna, PWN, Warszawa 1996
2. P. Mastalerz, Podrecznik chemii organicznej, Wyd. Chemiczne, Wroclaw 1997
50
13.3
CHEMIA POLIMERÓW
13.3 – 03 – 00 – C/17
06 30 W, 15 K
4
ABSTRAKT Podstawowe pojecia w chemii polimerów (polimer, polimery naturalne,
polimery syntetyczne). Klasyfikacja polimerów (polimery karbolancuchowe, polimery
heterolancuchowe, poliolefiny, polimery winylowe, poliestry, poliamidy). Polimeryzacja i
polikondensacja. Polimeryzacja rodnikowa (przebieg polimeryzacji rodnikowej,
inicjowanie bezposrednie i posrednie, inhibitory). Polimeryzacja jonowa (ogólna
charakterystyka, polimeryzacja kationowa i anionowa). Polimeryzacja kondensacyjna
(heteropolikondensacja, homopolikondensacja, zapoczatkowanie i wzrost lancucha).
Kopolimeryzacja. Glówne metody syntezy polimerów. Reaktywnosc zwiazków
wielkoczasteczkowych.
LITERATURA
1. J. W. Nicholson, Chemia polimerów, WNT, Warszawa 1996
06.3
TECHNOLOGIA CHEMICZNA
06.3 – 03 – 00 – C/18
06, 30 W, 45 L
6
ABSTRAKT Zakres nauki stosowanej „Technologia Chemiczna”. Podstawy tworzenia
procesu technologicznego. Pojecie reaktora chemicznego i nitki technologicznej.
Surowce dla przemyslu chemicznego. Omówienie procesów wytwarzania niektórych
produktów. Wykorzystanie innych dyscyplin naukowych do projektowania technologii.
Laboratorium sklada sie z szeregu cwiczen ilustrujacych tresci wykladu.
LITERATURA
1. K. Schmidt-Szalowski, J. Sentek, Podstawy technologii chemicznej, Organizacja
procesów produkcyjnych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej,
Warszawa 2001
2. J. Kepinski, Technologia Chemiczna Nieorganiczna, WNT, Warszawa 1984
3. Pr. zb., Technologia Chemiczna Ogólna, WNT, Warszawa 1974
13.3
PRACOWNIA DYPLOMOWA
13.3 – 03 – 00 – E/19
06, 45 L
4
ABSTRAKT W ramach pracowni pod kierunkiem opiekuna jest zbierana i krytycznie
opracowywana bibliografia zagadnienia bedacego przedmiotem pracy licencjackiej.
Wykonywane sa prace laboratoryjne.
13.3
SEMINARIUM DYPLOMOWE
13.3 – 03 – 00 – E/20
06, 30 S
2
ABSTRAKT W ramach seminarium odbywa sie samodzielne referowanie kolejnych
rozdzialów pracy magisterskiej oraz dyskusja problematyki pokrewnej dla realizowanych
tematów prac licencjackich.
51
13.3
WYKLAD MONOGRAFICZNY
13.3 – 03 – 00 – E/21
06, 30 W
2
ABSTRAKT Wyklad bedzie powierzany wybitnym specjalistom lub praktykom z zakresu
chemii i bedzie dotyczyl wspólczesnych problemów z tego obszaru wiedzy i praktyki.
VII.1.1. BLOK PRZEDMIOTÓW SPECJALIZACYJNYCH – SPECJALIZACJA
NAUCZYCIELSKA
Przedmioty bloku specjalizacyjnego sa obowiazkowe do zaliczenia. Ich zaliczenie wraz z
obowiazkowa praktyka daje sluchaczom uprawnienia nauczycielskie.
14.4
PSYCHOLOGIA
14.4 – 03 – 01 – E/12
14.4 – 03 – 02 – E/12
07, 30 W, 45 C
5
ABSTRAKT Psychologia jako nauka. Rys historyczny mysli psychologicznej. Metody
badawcze psychologii. Metody badawcze psychologii w praktyce nauczycielskiej.
Czlowiek i jego srodowisko. Czynnosci i dzialania. Mechanizmy regulacyjne czynnosci.
Procesy poznawcze. Wyobrazenia i pamiec. Myslenie. Emocje i uczucia. procesy
motywacyjne. Sytuacje trudne. Uczenie sie. Osobowosc. Podstawowe problemy i
zagadnienia psychologii rozwojowej. Psychologia wychowawcza jako nauka. Nauczyciel
– wychowawca wobec problemów wychowawczo – pedagogicznych szkoly. Srodowisko
wychowawcze czlowieka. Rodzina jako srodowisko wychowawcze. Metody badania i
diagnozowania srodowiska rodzinnego. Wychowawcze postawy rodzicielskie wobec
dzieci. Srodowisko szkolne. Metody badania i diagnozowania srodowiska szkolnego.
Style wychowania i kierowania klasa szkolna. k9onflikty szkolne – sposoby ich unikania i
rozwiazywania. Podstawowe problemy wychowawcze. Problematyka kar i nagród.
Psychologia spoleczna. Nauczyciel wobec wyzwan wspólczesnego swiata.
LITERATURA
1. E. Aronson, D. Wilson, R. M. Akert, Psychologia spoleczna, Poznan 1997
2. M. Przetacznik, G. Makiello – Jarza, Podstawy psychologii ogólnej, Warszawa 1998
3. M. Przetacznik, Z. Wlodarski, Psychologia wychowawcza, Warszawa 1983
52
14.9
PEDAGOGIKA
14.9 – 03 – 01 – E/13
14.9 – 03 – 02 – E/13
08, 30 W, 45 C
5
ABSTRAKT Pedagogika – definicja, rys historyczny. Problematyka i glówne orientacje w
pedagogice. Miejsce pedagogiki w systemie w systemie nauk. Glówne pojecia w
pedagogice. Formy i metody wychowania. Podejscie psychologiczne i socjologiczne.
Formy i metody wychowania. Style w wychowaniu. Alternatywy w edukacji czlowieka.
Funkcje i zadania podstawowych srodowisk wychowawczych. Zagrozenia wspólczesnej
rodziny. Typologia rodziny. Zjawiska patologiczne w rodzinie. Szkola jako srodowisko
wychowawcze. Funkcje i zadania szkoly. Grupy rówiesnicze jako jedno z glównych
srodowisk wychowawczych. Typologia i funkcje subkultur mlodziezowych oraz
zagrozenia subkultur i sekt. Zaburzenia rozwoju spolecznego i emocjonalnego. Sylwetka
osobowosci nauczyciela – wychowawcy. Rola i funkcje nauczyciela w procesie
ksztalcenia i wychowania w szkole wspólczesnej. Problem oceny szkolnej. Umiejetnosci
ewaluacyjne nauczyciela. Taksonomia celów ksztalcenia. Spirala edukacyjna Guilberta.
Przyczyny niepowodzen szkolnych. Metody aktywizujace w pracy nauczyciela.
Innowacje pedagogiczne. Zmiany merytoryczne w polskiej oswiacie (kompetencje
mlodego Europejczyka). System polskiej oswiaty na tle tendencji oswiatowych w innych
krajach i na innych kontynentach.
LITERATURA
1. E. Aronson, Czlowiek – istota spoleczna, PWN, Warszawa 1997
2. K. Dymek – Balcerek, Podstawy pedagogiki, Radom 1999
3. I. Król, J. Pielachowicz, Nauczyciel i jego warsztat pracy, Poznan 1997
05.9
DYDAKTYKA CHEMII
05.9 – 03 – 01 – E/14
05.9 – 03 – 02 – E/14
07, 08, 09, 10, 30 W, 15 K, 105 L
13
ABSTRAKT Dydaktyka ogólna a dydaktyka przedmiotowa. Podstawowe terminy
i pojecia w dydaktyce. Metodologia badan w dydaktyce chemii. Cele ksztalcenia
chemicznego. Taksonomie celów ksztalcenia. Zasady dydaktyczne w ujeciu
prakseologicznym. Metody nauczania i ich klasyfikacja. Rola metod (technik)
aktywizujacych w ksztalceniu chemicznym. Integracja, korelacja i transfer wiedzy.
Sposoby utrwalania wiedzy w ksztalceniu chemicznym. Organizacja procesu nauczania
– uczenia sie. Przygotowanie sie nauczyciela do lekcji chemii. Reforma systemu
edukacji a nauczania chemii. Zasady tworzenia programów nauczania (ksztalcenia) w
ramach reformy systemu edukacji. Programy nauczania chemii do róznych typów szkól.
Tresci chemiczne w nauczaniu przyrody w szkole podstawowej Elementy ochrony
srodowiska w programach nauczania chemii do gimnazjum i liceum. Metody
ksztaltowania róznorodnych kompetencji w powiazaniu z potrzebami zycia codziennego.
Sprawdzanie i ocenianie osiagniec szkolnych uczniów. Srodki dydaktyczne w nauczaniu
chemii. Rola podrecznika szkolnego w nauczaniu chemii. Ksztalcenie multimedialne.
Wyposazenie szkolnej pracowni chemicznej. Bezpieczenstwo pracy w szkolnej pracowni
chemicznej. Wybrane zagadnienia z metodyki nauczania chemii. Wspólczesne
tendencje w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych. Sródroczne praktyki pedagogiczne
(hospitacje i prowadzenie lekcji chemii w gimnazjum (liceum).
LITERATURA
1. A. Burewicz, H. Gulinska, Dydaktyka chemii, Wyd. Nauk. UAM, Poznan 2002
2. A. Galska – Krajewska, K. Pazdro, Dydaktyka chemii, PWN, Warszawa 1990
3. B. Niemierko, Miedzy ocena szkolna a dydaktyka. Blizej dydaktyki, WSiP, Warszawa
1999
53
05.9
TECHNIKA EKSPERYMENTU CHEMICZNEGO
05.9 – 03 – 01 – E/15
05.9 – 03 – 02 – E/15
07, 15 L
1
ABSTRAKT Zasady demonstracji dydaktycznych doswiadczen chemicznych. Technika
pracy laboratoryjnej. Zasady zestawiania aparatury. Sprzet laboratoryjny i aparatura
chemiczna. Czynnosci i procesy laboratoryjne. Elementy obróbki szkla laboratoryjnego.
Wyposazenie szkolnej pracowni chemicznej. Zasady skladowania, przechowywania,
opisu substancji chemicznych. Bezpieczenstwo pracy laboratoryjnej.
LITERATURA
1. L. Nedzynski, Epiprojekcja doswiadczen chemicznych, PWN, Warszawa 1992
2. K. Darlewska, Szkodliwe substancje nieorganiczne w szkolnym laboratorium
chemicznym, WSiP, Warszawa 1979
3. Z. Czerwiec, J. Markowski, Cwiczenia laboratoryjne z metodyki nauczania chemii,
Wydawnictwa WSP, Czestochowa 1980
4. M. Ryng, Bezpieczenstwo techniczne w przemysle chemicznym, WNT, Warszawa
1985
05.9
KONSTRUOWANIE PROGRAMÓW I POMIAR
DYDAKTYCZNY
05.9 – 03 – 01 – E/16
05.9 – 03 – 02 – E/16
10, 15 K
1
ABSTRAKT Podstawowe pojecia i terminy dotyczace programów nauczania
(ksztalcenia). Rys historyczny zmian programów nauczania chemii na róznych
poziomach ksztalcenia w Polsce. Zasady tworzenia autorskich programów nauczania
chemii w ramach reformy systemu edukacji. Formulowanie celów nauczania. Selekcja i
gradacja materialu nauczania. Opracowanie procedur osiagania celów. Opracowanie
opisu zalozonych osiagniec uczniów i propozycji ich pomiaru. Ewaluacja programu
nauczania. Analiza aktualnych programów nauczania chemii do gimnazjum i liceum.
Podzial pomiaru dydaktycznego. Planowanie testu osiagniec szkolnych z chemii.
Konstruowanie i zastosowanie testów. Analiza wyników testowania. Ocenianie osiagniec
szkolnych uczniów z chemii.
LITERATURA
1. A. Ornstein, F. Hunkins, Program szkolny – zalozenia, zasady, problematyka, WSiP,
Warszawa 1998
2. H. Komorowska, O programach prawie wszystko, WSiP, Warszawa 1999
3. B. Niemierko, Pomiar wyników ksztalcenia, WSiP, Warszawa 1999
54
VII.1.2. PROFILE STUDIÓW
VII.1.2.1. PROFIL – CHEMIA NIEORGANICZNA
WYBRANE METODY BADANIA POLACZEN
13.3 – 03 – 01 – D/04
KOORDYNACYJNYCH
13.3 – 03 – 02 – D/04
08, 15 W, 30 K, 45 L
6
ABSTRAKT Badania trwalosci zwiazków koordynacyjnych w roztworach wodnym i
wodno-alkoholowym na podstawie wybranych metod potencjometrycznych oraz przy
wykorzystaniu metody optycznej Joba - wyznaczanie stalych protonowania ligandów i
stalych trwalosci zwiazków kompleksowych. Rentgenowska analiza strukturalna w
badaniach zwiazków koordynacyjnych. Termiczna analiza róznicowa (DTA) i analiza
termograwimetryczna (TGA) w badaniach zwiazków koordynacyjnych. Zastosowanie
spektroskopii oscylacyjnej do badania struktury molekularnej zwiazków kompleksowych.
Zapoznanie z metoda macierzy GF Wilsona, przydatnoscia metod pólempiryczne
(CNDO, MNDO, AM1) do przewidywania czestosci widm oscylacyjnych, z metodami:
Hartree-Focka, Möllera-Plesseta (MP2) i teoria funkcjonalów gestosci (DFT) do
wiarygodnego przewidywania czestosci drgan, intensywnosci pasm w podczerwieni oraz
aktywnosci w widmie Ramana ligandów i ich zwiazków kompleksowych. Zastosowanie
spektroskopii absorpcyjnej w zakresie swiatla widzialnego i nadfioletu kompleksów
metali grup przejsciowych w celu uzyskania informacji o strukturze elektronowej atomu
centralnego, a posrednio takze o symetrii calego kompleksu. Zastosowanie metody EPR
w fizykochemicznych badaniach paramagnetycznych zwiazków metali do oceny symetrii
centrum paramagnetycznego oraz do uzyskiwania informacji o oddzialywaniach
miedzyelektrodowych na podstawie analizy oddzialywan subtelnych, do oceny rozkladu
gestosci elektronów na podstawie rozszczepien nadsubtelnych i supernadsubtelnych, co
w polaczeniu z teoria pozwoli na uzyskanie informacji o charakterze wiazania
chemicznego.
LITERATURA
1. R. F. Nalewajski, Podstawy i metody chemii kwantowej, PWN, Warszawa 2001
2. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, PWN, Warszawa 2001
3. S. F. A. Kettle, Fizyczna Chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa1999
4. K. Nakamoto, Infrared Spectra of Inorganic and Coordination Compounds, A. Willey,
New York 1997
5. Z. Mielke, M. Wierzejewska-Hnat, M. Ilczyszyn, J. Baran, Cwiczenia laboratoryjne z
fizyki chemicznej – Spektroskopia oscylacyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu
Wroclawskiego, Wroclaw 1995
6. T. Cukierda, J. Jezierska, A. Jezierski, Cwiczenia laboratoryjne z fizyki chemicznej –
Spektroskopia EPR, Wydawnictwo Uniwersytetu Wroclawskiego, Wroclaw 1995
13.3
55
13.3
MODELOWANIE STRUKTURY MOLEKULARNEJ
13.3 – 03 – 01 – D/05
13.3 – 03 – 02 – D/05
08, 30 L
3
ABSTRAKT Kwantowy opis molekuly – przyblizenie Borna-Openheimera, przyblizenie
adiabatyczne, metoda wariacyjna, metoda LCAO, równania Hartree-Focka-Roothaana.
Metoda ab initio i jej przyblizenia – przyblizenie walencyjne, pseudopotencjal, metody
typu ZDO, metody typu LDF. Modele Gaussian-1, Gaussian-2, Gaussian-3 jako przyklad
wielostopniowych procedur obliczeniowych. Mechanika molekularna – empiryczne pola
silowe, pola AMBER, MM+, BIO+, dynamika molekularna. Praktyka obliczeniowa –
geometria czasteczki – wspólrzedne kartezjanskie, wspólrzedne wewnetrzne; edytory
molekularne – Z-mat edytor; format Brookhaven Protein Data Bank (PDB), programy
konwersji wspólrzednych; optymalizacja geometrii (MNDO, AMI1, SCF, SCF/MP2);
orbitale molekularne i rozklad gestosci elektronowej, rzedy wiazan; wyznaczanie energii
oddzialywania, efekt superpozycji bazy; modelowanie reakcji chemicznych, punkt
siodlowy, droga reakcji (Intrinsic Reaction Coordinate); stany stacjonarne na „sciezce”
substraty-produkty; analiza konformacyjna.
LITERATURA
1. A. Hinchliffe, Modelling Molecular Structures, J. Wiley, New York 1996
2. W. B. Smith, Introduction to Theoretical Organic Chemistry and Molecular Modelling,
Verlag Chemie, New York 1996
CHROMATOGRAFICZNE I ELEKTROMIGRACYJNE 13.3 – 03 – 01 – D/06
METODY ROZDZIELANIA MIESZANIN
13.3 – 03 – 02 – D/06
08, 15 W, 15 L
2
ABSTRAKT Podzial metod chromatograficznych. Istota podzialu chromatograficznego.
Piki chromatograficzne. Wielkosci i ich zastosowanie w analizie chromatograficznej.
Aparatura w chromatografii cieczowej: dozowniki kolumny, detektory. Sposoby
napelniania kolumn: fazy stacjonarne. Fazy ruchome w chromatografii cieczowej.
Parametry fazy ruchomej wplywajace na procesy rozdzialu chromatograficznego. Dobór
fazy ruchomej do skladu próbki badanej i fazy stacjonarnej. Zastosowanie szeregów
elutropowych w analizie chromatograficznej. Analiza jakosciowa i ilosciowa w
chromatografii kolumnowej. Porównanie chromatografii jonowymiennej z zelowa i
adsorpcyjna. Porównanie chromatografii kolumnowej cieczowej z jej odmiana planarna.
Plytki stosowane w chromatografii cienkowarstwowej. Sorbenty i eluenty stosowane w
chromatografii cienkowarstwowej. Porównanie z chromatografia kolumnowa. Sposoby
nanoszenia próbek na plytke cienkowarstwowa. Techniki rozwijania chromatogramów
planarnych. Komory stosowane w chromatografii cienkowarstwowej. Sposoby
wizualizacji i przechowywania chromatogramów. Analiza jakosciowa w chromatografii
planarnej. Wspólczynnik Rf . Analiza ilosciowa w chromatografii planarnej. Zastosowanie
chromatografii planarnej. Metody elektromigracyjne - wysoko sprawna elektroforeza
kapilarna. Techniki separacji:
strefowa elektroforeza kapilarna, micelarna
elektrokinetyczna
chromatografia
kapilarna,
zelowa
elektroforeza
kapilarna, izotachoforeza kapilarna oraz izoelektryczne ogniskowanie kapilarne.
LITERATURA
1. Z. Witkiewicz, J. Hetper, Chromatografia gazowa, WNT, Warszawa 2001
2. B. Bruszewski, Chromatografia i inne techniki separacyjne w eko-analityce, Wyd.
UMK, Torun 1997
3. Z. Witkiewicz, Podstawy chromatografii, WNT, Warszawa 2000
13.3
56
VII.1.2.2. PROFIL – CHEMIA ORGANICZNA
13.3
CHEMIA ZWIAZKÓW HETEROCYKLICZNYCH
13.3 – 03 – 01 – D/07
13.3 – 03 – 02 – D/07
08, 15 W, 45 L
5
ABSTRAKT Szescioczlonowe zwiazki azaaromatyczne o 1 i 2 atomach azotu.
Dwupierscieniowe skondensowane zwiazki azaaromatyczne o szescioczlonowych
pierscieniach.
Trójpierscieniowe
skondensowane
zwiazki
azaaromatyczne
o
szescioczlonowych pierscieniach. Piecioczlonowe zwiazki heterocykliczne zawierajace
atomy N, O i S. Czteroczlonowe zwiazki heterocykliczne zawierajace atomy N, O i S.
Trójczlonowe zwiazki heterocykliczne zawierajace atomy N, O i S.
LITERATURA
1. J. Mlochowski, Chemia zwiazków heterocyklicznych, PWN, Warszawa 1994
13.3
METODY SPEKTROSKOPOWE W CHEMII
ORGANICZNEJ
13.3 – 03 – 01 – D/08
13.3 – 03 – 02 – D/08
08, 30 K
2
ABSTRAKT Spektroskopia UV-VIS. Spektroskopia IR. Teoria widm oscylacyjnych.
Interpretacja widm w podczerwieni. Analiza grup funkcyjnych. Spektroskopia
magnetycznego rezonansu jadrowego. Teoria rezonansu jadrowego. Interpretacja widm
1
13
H NMR. Interpretacja widm C NMR. Nowe techniki analizy widm NMR. Spektrometria
masowa zwiazków organicznych. Fragmentacja masowa prostych zwiazków
organicznych.
LITERATURA
1. W. Zielinski, A. Rajca, Metody spektroskopowe i ich zastosowanie do identyfikacji
zwiazków organicznych, WNT, Warszawa 1995
2. M. R. Silverstein, G. C. Bassler, T. C. Morrill, Spectrometric Identification of Organic
Compounds, J. Wiley & Sons Inc., New York 1991
13.6
BIOCHEMIA ZYWNOSCI
13.6 – 03 – 01 – D/09
13.6 – 03 – 02 – D/09
08, 15 W, 45 L
4
ABSTRAKT Zakres, rozwój i znaczenie biochemii zywnosci. Zapoznanie z
podstawowymi zasadami dotyczacymi pobierania próbek zywnosciowych do analiz oraz
statystyczna ocena wyników badan analitycznych. Mineralizacja i ekstrakcja próbek
pochodzenia naturalnego (spopielanie, mineralizacja „na mokro”, ekstrakcje).
Podstawowe skladniki chemiczne decydujace o wartosci biologicznej zywnosci. Wartosc
energetyczna zywnosci i metody jej oznaczania. Badanie zwiazków bialkowych
(oznaczanie zawartosci bialka ogólem, metody chemicznej oceny wartosci odzywczej
bialka – analiza skladu aminokwasowego). Charakterystyka tluszczów jadalnych oraz
metody ilosciowego oznaczania lipidów. Sacharydy w zywieniu. Omówienie
chemicznych metod ilosciowego oznaczania cukrowców.
LITERATURA
1.
2.
3.
Z. E. Sikorski, Chemia zywnosci, WNT, Warszawa 2000
J. Dziuba, H. Kostyra, Biochemia zywnosci, Wyd. UWM, Olsztyn 2000
U. Rutkowska, Wybrane metody badania skladu i wartosci odzywczej zywnosci,
PZWL, Warszawa 1981
57
VII.1.2.3. PROFIL – CHEMIA FIZYCZNA
13.3
CHEMIA STRUKTURALNA
13.3 – 03 – 01 – D/10
13.3 – 03 – 02 – D/10
08, 15 W, 90 L
8
ABSTRAKT Budowa elektronowa zwiazków chemicznych i nowoczesna interpretacja
wiazania chemicznego – uzupelnienie wiadomosci. Omówienie metod badawczych
uzywanych dla okreslenia budowy cial stalych, cieczy i gazów. Prawidlowosci stanu
krystalicznego w powiazaniu z budowa elektronowa atomów. Metody dyfrakcyjne w
okresleniu struktury cial krystalicznych i bezpostaciowych (metody proszkowe i metody
monokrystaliczne
LITERATURA
1. P. Luger, Rentgenografia strukturalna monokrysztalów, PWN, Warszawa 1989
2. T. Penkala, Zarys krystalografii, PWN, Warszawa 1977
3. A. F. Wells, Strukturalna Chemia Nieorganiczna, WNT, Warszawa 1993
4. M. Van Meersche, J. Ferreau-Dupont, Krystalografia i chemia strukturalna, PWN,
Warszawa 1984
13.6
BIOGEOCHEMIA
13.3 – 03 – 01 – D/11
13.3 – 03 – 02 – D/11
08, 15 W, 30 K
3
ABSTRAKT Biogeochemia – specyficzna dziedzina geochemii, historia, znaczenie;
geochemiczna klasyfikacja pierwiastków; srodowiska i procesy migracji pierwiastków w
przyrodzie; biosfera – ekosystemy, biomasa i produktywnosc ekosystemów, fotosynteza
i chemosynteza, rozklad substancji organicznej, sklad chemiczny materii zywej, migracja
pierwiastków chemicznych w biosferze, geochemiczna rola biosfery, znaczenie wody w
srodowisku przyrodniczym; pierwiastki sladowe w glebach, roslinach i organizmach
zwierzecych na obszarach nie objetych bezposrednim wplywem zanieczyszczen;
antroposfera - zanieczyszczenie srodowiska pierwiastkami sladowymi, bioindykacja,
zanieczyszczenie gleb, wód, powietrza atmosferycznego i roslin
LITERATURA
nd
1. A. Kabata-Pendias, H. Pendias, Trace elements in soils and plants. 2 Editors, CRS
Press Inc. Boca Raton Fl. Czl. I Srod. Z.N., 1992
2. A. Kabata-Pendias, H. Pendias, Biogeochemia pierwiastków sladowych, PWN,
Warszawa 1999
3. A. Kabata- Pendias, B. Szteke, Prace dotyczace poszczególnych pierwiastków As i
Se, Pb, Cu i Mo, Cr, Ni i As, itp. w srodowisku – problemy ekologiczne i metodyczne. PAN Kom. Nauk Czl. i Srod. Z. N.
4. J. Lis, A. Pasieczna, Atlas geochemiczny Polski, 1: 25 000, PIG, Warszawa 1995
58
VII. 1.3. SPECJALNOSCI
Wybór specjalnosci jest warunkiem koniecznym kontynuowania studiów. Zaliczenie przez
studenta bloku przedmiotów wybranej specjalnosci jest warunkiem uzyskania specjalnosci.
Fakt uzyskania specjalnosci jest potwierdzany wpisem do dyplomu.
VII.1.3.1. CHEMIA SRODOWISKA (dodatkowe przedmioty)
13.3
FIZYKA CHEMICZNA
13.3 – 03 – 01 – C/01
07, 30 W, 30 L
5
ABSTRAKT Promieniowanie elektromagnetyczne – natura i cechy. Energia molekul i jej
formy. Kwantowanie energii. Rodzaje spektroskopii. Czynniki determinujace ksztalt i
szerokosc konturu pasma. Parametry pasma spektralnego. Widmo rotacyjne molekul
dwu i wieloatomowych. Widmo oscylacyjne. Modele oscylatora harmonicznego i
anharmonicznego. Czestosci oscylacji a struktura molekuly. Rozproszenie
promieniowania. Widmo Ramana. Widmo oscylacyjno – rotacyjne. Widmo elektronowe.
Charakterystyka stanów elektronowych. Oddzialywanie promieniowania ze stanami
elektronowymi. Widma fotoelektronowe. Dzialanie pola magnetycznego na substancje.
Jadrowy rezonans magnetyczny. Elektronowy rezonans paramagnetyczny.
LITERATURA
1. Z. Kecki, Podstawy spektroskopii molekularnej, PWN, Warszawa 1992
2. J. Janik, Fizyka chemiczna, PWN, Warszawa 1989
13.6
BIOCHEMIA
13.6 – 03 – 01 – C/02
07, 30 W, 45 L
8
ABSTRAKT Wprowadzenie (budowa i funkcje biochemiczne komórki, problem biologii
molekularnej). Aminokwasy i bialka (klasyfikacja aminokwasów i ich wlasciwosci, bialka:
rola i funkcja, fizyczne i chemiczne wlasciwosci, klasyfikacja). Enzymy i kinetyka reakcji
enzymatycznych (budowa, wlasciwosci, nazewnictwo i systematyka enzymów,
specyficznosc i mechanizm dzialania enzymów). Kwasy nukleinowe i ich funkcje
(budowa, wlasciwosci i biosynteza DNA i RNA, replikacja, transkrypcja, kod genetyczny).
Regulacja biosyntezy bialek. Weglowodany – struktura i funkcje. Fotosynteza jako
podstawowe zródlo energii i powstawania zwiazków organicznych (struktura
chloroplastów, funkcje chlorofili, fosforylacja fotosyntetyczna). Enzymy a przemiany
cukrów (transglikozydacja, fosforoliza, cykl pentozofosforanowy). Mechanizm procesu
glikolizy. Utlenianie biologiczne (lancuch oddechowy, bilans calkowitego spalenia
glukozy). Kwasy tluszczowe i tluszcze. Struktura i funkcje blon biologicznych. Hormony i
ich dzialanie. Rola witamin w regulacji podstawowych procesów metabolicznych.
LITERATURA
1. L. Stryer, Biochemia, PWN, Warszawa 1986
2. K. Kulka, A. Rejowski, Biochemia, Wyd. ART., Olsztyn 1998
3. R. K. Murray, D. K. Granner, P. A. Mayes, V. W. Rodwell, Biochemia Harpera,
PZWL, Warszawa 1995
4. B. D. Hames, N. M. Hooper, Biochemia, PWN, Warszawa 2002
59
13.3
CHEMIA SUPRAMOLEKULARNA
13.3 – 03 – 01 – C/03
08, 15 W, 15 K
3
ABSTRAKT Wiadomosci wstepne. Rozpoznanie molekularne. Klasyfikacja ukladów
chemii supramolekularnej; zastosowania, np. w urzadzeniach elektronicznych.
Rotaksany, pseudorotaksany i katenany – klasyfikacja, otrzymywanie, np. jako czujniki.
Kaliksareny – przyklady. Kaliksareny zawierajace uklady eterów koronowych.
Zastosowania, np. w ochronie srodowiska jako receptory jonów cezu i jako zwiazki
uzyteczne w unicestwianiu odpadów radioaktywnych. Uklady zawierajace dwie
czasteczki kaliksarenów. Aza-, oksa- i tiakaliksareny. Rezorcynareny i kawitandy. Uklady
zawierajace dwie czasteczki kawitandów. Kukurbiturile – Otrzymywanie i mozliwosci
zastosowan. Cyklodekstryny i pochodne cyklodekstryn. Uklady zawierajace dwie
czasteczki cyklodekstryn. Cyklodekstryny jako receptory. Zastosowania cyklodekstryn –
np. jako czujniki oraz w przemysle farmaceutycznym i spozywczym.
LITERATURA
1. W. I. Jones, C. N. R. Rao, Eds.; Supramolecular Organization and Materials Design,
University Press, Cambridge 2002
2. W. Sliwa, Calixarenes, Wyd. WSP, Czestochowa 2000
3. W. Sliwa, G. Matusiak, M. Deska, Cavitands and related container molecules,
Heterocycles, 57, 2179, 2002
4. J. Szejtli, Chem. Rev., 98, 1743, 1998
5. W. Sliwa, Cyclodextrins, Wyd. WSP, Czestochowa 2001
60
13.1
PODSTAWY BIOLOGII
13.1 – 03 – 01 – D/17
07, 30 W, 30 L
5
ABSTRAKT Biologia jako dziedzina nauk przyrodniczych. Podstawowe wlasciwosci
materii ozywionej i jej glówne poziomy organizacji. Sklad chemiczny organizmów.
Struktura i biologiczna rola bialek, cukrowców, lipidów, nukleotydów i kwasów
nukleinowych. Teoria komórkowa. Cytofizjologia komórki – struktura i funkcje glównych
organelli komórkowych (blona komórkowa, retikulum endoplazmatyczne, aparat
Golgiego, lizosomy, mitochondrium, plastydy). Budowa i funkcje jadra komórkowego.
Biologiczna rola replikacji i transkrypcji. Typy mutacji – ich rola i znaczenie. Czynniki
mutagenne. Zasady dziedziczenia cech. Prawa Mendle, chromosomowa teoria
dziedzicznosci T. Morgana, dziedziczenie cech sprzezonych z plcia. Genetyczne
choroby czlowieka. Komórki Prokaryota i Eukaryota. Zróznicowanie morfofizjologiczne
komórek roslinnych i zwierzecych. Cykl komórkowy. Kariokineza i cytokineza. Czastki
zywe: wirusy, wiroidy, priony. Metabolizm komórkowy. Autotroficzne i heterotroficzne
sposoby odzywiania. Podstawy taksonomii. Biologiczna definicja gatunku. Zasady
klasyfikacji organizmów. Charakterystyka glównych taksonów: bakterii (Monera), glonów
i pierwotniaków (Protista), grzybów (Fungi), roslin (Plantae) i zwierzat (Animalia).
Zasadnicze plany budowy organizmów. Plecha i tkanka. Przeglad tkanek roslinnych i
zwierzecych. Przemiany pokolen u grzybów i roslin. Cykle zyciowe zwierzat. Glówne
czynnosci zyciowe roslin i zwierzat. Mechanizmy regulujace na poziomie organizmu.
Pojecie homeostazy. Morfofunkcjonalne przystosowania organizmów do zycia w
srodowiskach wodnych i ladowych. Przystosowanie do pasozytniczego trybu zycia.
Czynniki i mechanizmy ewolucji. Syntetyczna teoria ewolucji. Teoria biogenezy.
Pochodzenie i ewolucja czlowieka. Miejsce czlowieka w biosferze.
LITERATURA
1.
2.
3.
E. P. Solomon, L. R. Berg, D. W. Martin, C. A. Villee, Biologia, Oficyna wydawnicza
Multico, Warszawa 1996
A. Szwejkowska, J. Szwejkowski, Botanika, PWN, Warszawa 1999
R. D. Jurd, Biologia zwierzat, PWN, Warszawa 1999
61
07.2
PODSTAWY EKOLOGII
07.2 – 03 – 01 – D/18
07, 15 W, 30 L
4
ABSTRAKT Pojecie ekologii i zakres jej problematyki. Zarys historii badan
ekologicznych. Dzialy ekologii. Podstawowe pojecia ekologiczne: srodowisko, siedlisko,
biotop, biocenoza, ekosystem, populacja, nisza ekologiczna, sukcesja ekologiczna.
Organizmy a czynniki srodowiskowe. Czynniki klimatyczne. Reguly: Allena, Glogera,
Bergmana. Typy ekologiczne i formy zyciowe roslin. Adaptacje organizmów do
srodowiska. Tolerancja ekologiczna. Eurybionty i stenobionty. Organizmy jako
bioindykatory stanu srodowiska. Liczebnosc, struktura demograficzna, przestrzenna i
dynamika populacji. Strategie zyciowe organizmów. Interakcje miedzygatunkowe:
nieantagonistyczne (mutualizm, protokooperacja, komensalizm), antagonistyczne
(konkurencja, drapieznictwo, pasozytnictwo), neutralne, oddzialywania chemiczne.
Struktura warstwowa i przestrzenna biocenoz. Ekotony. Pojecie klimaksu. Poziomy
troficzne (producenci, konsumenci, destruenci). Struktura biotyczna ekosystemów.
Przeplyw energii i obieg materii w ekosystemie. Produkcja pierwotna i wtórna
ekosystemów. Charakterystyka ekosystemów wodnych i ladowych. Homeostaza
ekosystemów. Obieg materii w biosferze – cykle biogeochemiczne. Biogeografia
wazniejszych biomów ladowych i wodnych. Ekologia a ochrona srodowiska. Pojecie
antropopresji.
LITERATURA
1.
2.
3.
S. Wiackowski, Ekologia ogólna, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1998
E. Odum, Podstawy ekologii, Panstwowe Wydawnictwo Rolnicze i Lesne, Warszawa
1982
K. Falinska, Ekologia roslin, PWN, Warszawa 1996
07.3
PODSTAWY GEOLOGII I GEOCHEMII
07.3 – 03 – 01 – D/19
08, 15 W, 15 K
2
ABSTRAKT Geologia jako nauka przyrodnicza i jej dziedziny. Pozycja Ziemi we
Wszechswiecie i Ukladzie Slonecznym. Materia Ziemi a materia planet, Slonca i gwiazd.
Meteoryty, ich sklad chemiczny i mineralny oraz wiek. Budowa i sklad chemiczny Ziemi.
Procesy dynamiczne ksztaltujace powierzchnie Ziemi i ich efekty: procesy magmowe,
skaly magmowe glebinowe, wylewne i zylowe; procesy pomagmowe; procesy
hipergeniczne
(wytwarzanie,
transport,
sedymentacja,
diageneza);
procesy
metamorficzne i ultrametamorficzne; Zjawiska tektoniczne; cykl rozwojowy skorupy
ziemskiej. Wiek Ziemi, podstawy stratygrafii i geologii historycznej. Podstawy
mineralogii. Petrografia. Geochemia i jej zadania. Geochemiczne klasyfikacje
pierwiastków. Sklad chemiczny i mineralny skal ziemskich. Geochemia wybranych
pierwiastków chemicznych.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
62
M. Ksiazkiewicz, Geologia dynamiczna, Wyd. Geol., wszystkie wydania
A. Polanski, K. Smulikowski, Geochemia, Wyd. Geol., Warszawa 1969
A. Polanski, Geochemia i surowce mineralne, Wyd. Geol., Warszawa 1974
A. Kabata- Pendias, H. Pendias, Pierwiastki sladowe w srodowisku biologicznym,
Wyd. Geol., Warszawa 1979
P. O`Neill, Chemia srodowiska, PWN, Warszawa 1998
07.4
GLEBOZNAWSTWO
07.4 – 03 – 01 – D/20
08, 15 W, 15 L
3
ABSTRAKT Podstawowe wiadomosci o glebach (czynniki glebotwórcze, procesy
glebotwórcze, mineraly skalotwórcze, charakterystyka skal macierzystych gleb, proces
powstawania gleby). Budowa gleb (budowa profilu glebowego, struktura gleby, konkrecje
glebowe). Gleba jako srodowisko fizyczne (uklady dyspersyjne i koloidy glebowe, sklad
mechaniczny gleby, wlasciwosci fizyczne gleb). Charakterystyka wody glebowej i jej
dostepnosc dla organizmów. Gleba jako srodowisko chemiczne i fizykochemiczne
(charakterystyka najwazniejszych makro- i mikropierwiastków, wlasciwosci oksydacyjnoredukcyjne gleby, kwasowosci gleby, sorpcja gleby). Gleba jako srodowisko biologiczne.
Próchnica glebowa. Przeglad podstawowych typów gleb. Zasoby gleb i ich uzytkowanie.
Naturalne i antropogeniczne zagrozenia gleb. Ochrona gleb.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
S. Zawadzki, Gleboznawstwo, PWRiL, Warszawa 1999
A. Mocek, S. Drzymala, P. Maszner, Geneza, analiza i klasyfikacja gleb, Wyd. AR,
Poznan 2000
B. Dobrzanski, S. Zawadzki, Gleboznawstwo, PWRiL, Warszawa 1995
H. Uggla, Gleboznawstwo rolnicze, PWN, Warszawa 1976
PRAWNE I EKONOMICZNE ASPEKTY W OCHRONIE
10.9 – 03 – 01 – D/21
SRODOWISKA
08, 15 W
1
ABSTRAKT Wiadomosci wstepne. Zakres zagrozenia srodowiska. Zródla
zanieczyszczen i powody ich wystepowania. Rejestr dzialan w celu ochrony srodowiska.
Wychowanie spoleczenstwa dla dzialan proekologicznych. Istota i znaczenie ekologii
spolecznej. Wartosci kulturowe a ochrona srodowiska. Edukacja ekologiczna
spoleczenstw i spoleczne ruchy ekologiczne. Polityka panstwa a ochrona srodowiska.
Teoretyczne podstawy polityki ekologicznej. Zalozenia polityki ekologicznej jako droga
do ekorozwoju. Ekonomiczne aspekty ochrony srodowiska. Gospodarka surowcami i
zasobami naturalnymi. Gospodarka przestrzenna. Oddzialywanie na gospodarke
instrumentami ekonomicznymi. Zródla finansowania ochrony srodowiska. Prawo w
ochronie srodowiska. Przeglad zagadnien prawnych w Polsce. Porównanie prawa
polskiego z prawami innych krajów europejskich.
10.9
LITERATURA
1.
K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki, Ochrona srodowiska. Problemy spoleczne,
ekonomiczne i prawne, PWE, Warszawa 1998
2. R. Paczulski, Prawo ochrony srodowiska, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz
2000
3. J. Jerzmanski, M. Górski, M. Bar, Nowe przepisy o ochronie przyrody, Centrum
Prawa Ekologicznego, Wroclaw 2001
63
12.9
TOKSYKOLOGIA
12.9 – 03 – 01 – D/22
08, 15 W
1
ABSTRAKT Rys historyczny toksykologii i kierunki jej rozwoju. Czynniki warunkujace
toksycznosc. Losy trucizn w organizmie. Mechanizmy dzialania toksycznego.
Toksykometria. Leczenie zatruc. Toksykologia leków. Toksykologia srodków
uzalezniajacych. Toksykologia metali ciezkich. Toksykologia rozpuszczalników.
Toksykologia tworzyw sztucznych. Toksykologia kosmetyków oraz artykulów
gospodarstwa domowego.
LITERATURA
1.
2.
W. Senczuk , Toksykologia, Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, Warszawa 1990
S. J. Lippard, Podstawy chemii bionieorganicznej, PWN, Warszawa 1998
3. G. Patrick, Krótkie wyklady. Chemia organiczna, Warszawa 2002
07.4
HYDROBIOLOGIA Z HYDROLOGIA
07.4 – 03 – 01 – D/23
09, 30 W
3
ABSTRAKT Hydrobiologia i hydrologia jako nauki przyrodnicze. Wody atmosferyczne,
powierzchniowe i podziemne. Zasoby wodne Polski na tle zasobów wodnych Europy, ze
szczególnym uwzglednieniem wód powierzchniowych. Obieg wody w obrebie zlewni.
Bilans wodny Ziemi. Wszechocean i morza - elementy dna i dziedziny srodowiskowe.
Zasolenie, temperatura i ruch wody morskiej. Strefy glebinowe oceanów. Morze
Baltyckie - pochodzenie, chemizm i dynamika wody. Typy jezior naturalnych ich geneza i
bilans wodny. Stratyfikacja termiczna jezior umiarkowanej strefy klimatycznej i jej
cykliczna zmiennosc. Elementy morfologiczne jeziora. Typy troficzne jezior. Zbiorniki
astatyczne i ich typy. Zbiorniki antropogenne i ich znaczenie. Typy zródel. Systemy
rzeczne - elementy morfologii cieków. Warunki istnienia rzek. Poziomy wód: nizówki,
wody srednie i wysokie. Przybór, wezbranie i powódz - monitoring zjawiska i
przeciwdzialanie. Sztuczne cieki wodne. Fizyczne i chemiczne wlasciwosci wód
naturalnych i ich wplyw na organizmy. Energia promienista w srodowiskach wodnych.
Kompleksowe oddzialywanie czynników srodowiskowych na organizmy wodne.
Sedymentacja i tworzenie osadów dennych. Klasyfikacja ekologiczna organizmów
wodnych oraz przeglad ich zasadniczych form zyciowych. Charakterystyka glównych
formacji ekologicznych : planktonu, nektonu, pleustonu (neustonu) i bentosu. Przeglad
wybranych sródladowych ekosystemów wodnych: jezior, zbiorników niejeziornych, rzek i
innych cieków wodnych oraz ekosystemów morskich: sublitoralu i eulitoralu. Krazenie
materii i przeplyw energii w ekosystemach wodnych. Produktywnosc ekosystemów.
Klasyfikacja wód. Proces eutrofizacji i destrukcji oraz metody rekultywacji jezior. Biologia
scieków wodnych (saprobiologia) i osadów czynnych oraz procesy ich samooczyszczania. Zuzycie wody przez gospodarke komunalna, przemysl i rolnictwo.
Przeciwdzialanie degradacji wód i ochrona ich zasobów. Metody badawcze
w hydrobiologii i hydrologii.
LITERATURA
1.
2.
3.
64
Z. Mikulski, Biologia wód sródladowych, PWN, Warszawa 1974
W. Lampert, U. Sommer, Ekologia wód sródladowych, PWN, Warszawa1996
Z. Pdbielkowski, H. Tomaszewicz, Zarys hydrobotaniki, PWN, Warszawa 1996
07.2
ZANIECZYSZCZENIA I SKAZENIA SRODOWISKA
07.2 – 03 – 01 – D/24
WYKLADOWCA:
09, 30 W
3
ABSTRAKT Elementy srodowiska; produkcja materialna a srodowisko. Wplyw
cywilizacji na zmiany w srodowisku. Zasoby surowcowe: nosniki energii, powietrze,
zasoby wodne, gleba, mineraly, biosfera. Czynniki zaburzajace ekosystem; systematyka
substancji niebezpiecznych dla srodowiska. Charakterystyka glównych zanieczyszczen
powietrza: normy jakosci powietrza. Charakterystyka zanieczyszczen wód; metody
uzdatniania wody i oczyszczania scieków. Zródla i rodzaje zanieczyszczenia gleb.
Problemy odpadów przemyslowych i komunalnych. Pola i znaczenie monitoringu
srodowiska. Zagrozenia ekologiczne planety; globalne problemy ludzkosci; wzrost
populacji ludzkiej; dewastacja krajobrazów przyrodniczych; degradacja uzytków rolnych;
kryzys energetyczny; zaburzenie równowagi ekologicznej biosfery; zmniejszenie
róznorodnosci biologicznej; zmiany klimatu; degradacja warstwy ozonowej; kwasne
opady; ekologia a zdrowie czlowieka.
LITERATURA
1.
2.
3.
A. Wojciechowski, Ekologiczne podstawy ksztaltowania srodowiska, PWN,
Warszawa 1987
S. Wiackowski, Wybrane zagadnienia ochrony i ksztaltowania srodowiska
przyrodniczego czlowieka, PWN, Warszawa 1989
H. Siemienski, Srodowiskowe zagrozenia zdrowia, Warszawa 2000
07.2
MONITORING SRODOWISKA
07.2 – 03 – 01 – D/25
09, 15 W, 15 K
2
ABSTRAKT Monitoring – definicja, cele i znaczenie. Ogólne zasady funkcjonowania
Panstwowego
Monitoringu
Srodowiska
w
Polsce.
Monitoring
powietrza
atmosferycznego. Monitoring halasu. Monitoring promieniowania niejonizujacego.
Monitoring wód powierzchniowych, w tym Baltyku. Monitoring wód podziemnych.
Monitoring powierzchni ziemi, w tym gleb i odpadów. Monitoring przyrody ozywionej.
„Program Panstwowego Monitoringu Srodowiska dla woj. slaskiego na lata 1998-2002”.
Organizacja i cele Zintegrowanego Monitoringu Srodowiska (ZMSP). Zalozenia
programowe Zintegrowanego Monitoringu Srodowiska Przyrodniczego. ZMSP a
monitoringi specjalistyczne. Zakres pomiarowy ZMSP i kryteria wyboru obiektów
badawczych. Zasady rozmieszczenia i funkcjonowania Stacji Bazowych ZMSP.
Programy pomiarowe ZMSP - wytyczne organizacji sieci pomiarowej.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Program monitoringu srodowiska na lata 1998-2002, PIOS, Warszawa 1998
Raport Panstwowej Inspekcji Ochrony Srodowiska, Stan srodowiska w Polsce,
Warszawa 1998
Informacje o stanie czystosci srodowiska w województwie slaskim w 1999 roku,
WIOS w Katowicach, Osrodek Badan i Kontroli Srodowiska w Katowicach 1999
Zintegrowany Monitoring Srodowiska Przyrodniczego w Polsce, PIOS, Warszawa
1993
Zintegrowany Monitoring Srodowiska Przyrodniczego. Zasady organizacji, system
pomiarowy, wybrane metody badan, PIOS, Warszawa 1999
Informacja o stanie srodowiska przyrodniczego Czestochowy, IOS, Czestochowa
1999
Biblioteka Monitoringu Srodowiska, PIOS, Warszawa
65
INZYNIERIA CHEMICZNA W OCHRONIE
06.3 – 03 – 01 – D/26
SRODOWISKA
10, 15 W, L 30
4
ABSTRAKT Analiza wymiarowa – podstawowe pojecia. Sens fizyczny liczb kryterialnych
– standardowe liczby kryterialne. Uklad jednostek SI. Podstawowe pojecia inzynierii
chemicznej. Procesy ciagle i okresowe. Operacja jednostkowa, aparat, proces i
instalacja. Stan ustalony (stacjonarny) i nieustalony procesu (niestacjonarny). Stan
równowagi procesu. Bilanse i ich znaczenie w inzynierii chemicznej. Bilanse masowe i
energetyczne. Podstawy hydrauliki. Rodzaje przeplywu - przeplyw laminarny i
turbulentny. Obliczanie oporów przeplywu. Wstep do zagadnien ruchu ciepla. Rodzaje
ruchu ciepla. Przenikanie ciepla. Wymienniki ciepla – podstawy teoretyczne. Bilans
cieplny wymiennika przeponowego. Plaszczowo rurowe i inne wybrane konstrukcje
wymienników ciepla. Podstawy zagadnien dyfuzyjnego ruchu masy. Absorpcja –
podstawy teoretyczne. Zastosowanie absorpcji w instalacjach ochrony srodowiska.
Rózne typy absorberów: natryskowe (skrubery), Venturiego, pólkowe, z wypelnieniem
ruchomym, pianowe, barbotazowe.
Fluidyzacja i aparaty fluidalne (tylko w ramach laboratorium). Odpylanie gazów.
Odpylacze – podstawy teoretyczne. Przeglad wybranych typów urzadzen odpylajacych:
odpylacze filtracyjne, odpylacze grawitacyjne – komory osadcze, odpylacze uderzeniowo
inercyjne, odpylacze odsrodkowe – cyklony, odpylanie w warstwie fluidalnej, elektrofiltry,
odpylacze mokre. Adsorpcja. Cechy stosowanych adsorbentów. Równowaga
adsorpcyjna - izotermy adsorpcji. Przebieg procesu w zlozu adsorbentu. Wyznaczanie
pojemnosci adsorpcyjnej. Reakcje chemiczne i inzynieria reaktorów. Klasyfikacja reakcji
chemicznych.
Klasyfikacja reaktorów. Statyka chemiczna - równowaga reakcji
chemicznej. Kinetyka reakcji: równania kinetyczne, kinetyka reakcji heterogenicznych na
stalym katalizatorze. Wlasnosci fizyczne katalizatorów stalych. Równania bilansowe
reaktora kontaktowego.
Inzynieria procesów oczyszczania cieczy: Procesy ruchu cial stalych w plynach –
sedymentacja grawitacyjna i hydrocyklony. Koagulacja i flokulacja. Filtracja. Aeracja.
Metody biologiczne.
06.3
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
J. Ciborowski, Inzynieria Chemiczna i Procesowa, WNT, Warszawa 1973
J. M. Coulson, J.F. Richardson, Chemical Engineering, Pergamon Press, 1993
T. Hobler, Ruch ciepla i wymienniki, WNT, Warszawa 1986
T. Hobler, Dyfuzyjny ruch masy i absorbery, WNT, Warszawa 1976
A. Burghardt, Inzynieria Reaktorów Chemicznych, PWN , Warszawa 2001
K. Gosiewski, Inzynieria Chemiczna w Ochronie Srodowiska – konspekt wykladów,
wyd. prywatne
13.3
WYKLAD MONOGRAFICZNY
13.3 – 03 – 01 – E/27
09, 10, 60 W
4
ABSTRAKT Wyklad bedzie powierzany wybitnym specjalistom lub praktykom z zakresu
chemii, ekologii lub ochrony srodowiska i bedzie dotyczyl wspólczesnych problemów z
tego obszaru wiedzy i praktyki.
66
13.3
SEMINARIUM MAGISTERSKIE
13.3 – 03 – 01 – E/28
09, 10, 60 S
8
ABSTRAKT W ramach seminarium odbywa sie samodzielne referowanie kolejnych
rozdzialów pracy magisterskiej oraz dyskusja problematyki pokrewnej dla realizowanych
tematów prac magisterskich.
13.3
PRACOWNIA MAGISTERSKA
13.3 – 03 – 01 – E/29
09, 10, 225 L
28
ABSTRAKT W ramach pracowni pod kierunkiem opiekuna jest zbierana i krytycznie
opracowywana bibliografia zagadnienia bedacego przedmiotem pracy magisterskiej.
Wykonywane sa prace laboratoryjne i terenowe.
67
VII.1.3.2. CHEMIA Z ELEMENTAMI POLIGRAFII (dodatkowe przedmioty)
13.3
FIZYKA CHEMICZNA
13.3 – 03 – 02 – C/01
07, 30 W, 30 L
5
ABSTRAKT Promieniowanie elektromagnetyczne – natura i cechy. Energia molekul i jej
formy. Kwantowanie energii. Rodzaje spektroskopii. Czynniki determinujace ksztalt i
szerokosc konturu pasma. Parametry pasma spektralnego. Widmo rotacyjne molekul
dwu i wieloatomowych. Widmo oscylacyjne. Modele oscylatora harmonicznego i
anharmonicznego. Czestosci oscylacji a struktura molekuly. Rozproszenie
promieniowania. Widmo Ramana. Widmo oscylacyjno – rotacyjne. Widmo elektronowe.
Charakterystyka stanów elektronowych. Oddzialywanie promieniowania ze stanami
elektronowymi. Widma fotoelektronowe. Dzialanie pola magnetycznego na substancje.
Jadrowy rezonans magnetyczny. Elektronowy rezonans paramagnetyczny.
LITERATURA
1. Z. Kecki, Podstawy spektroskopii molekularnej, PWN, Warszawa 1992
2. J. Janik, Fizyka chemiczna, PWN, Warszawa 1989
13.6
BIOCHEMIA
13.6 – 03 – 02 – C/02
07, 30 W, 45 L
8
ABSTRAKT Wprowadzenie (budowa i funkcje biochemiczne komórki, problem biologii
molekularnej). Aminokwasy i bialka (klasyfikacja aminokwasów i ich wlasciwosci, bialka:
rola i funkcja, fizyczne i chemiczne wlasciwosci, klasyfikacja). Enzymy i kinetyka reakcji
enzymatycznych (budowa, wlasciwosci, nazewnictwo i systematyka enzymów,
specyficznosc i mechanizm dzialania enzymów). Kwasy nukleinowe i ich funkcje
(budowa, wlasciwosci i biosynteza DNA i RNA, replikacja, transkrypcja, kod genetyczny).
Regulacja biosyntezy bialek. Weglowodany – struktura i funkcje. Fotosynteza jako
podstawowe zródlo energii i powstawania zwiazków organicznych (struktura
chloroplastów, funkcje chlorofili, fosforylacja fotosyntetyczna). Enzymy a przemiany
cukrów (transglikozydacja, fosforoliza, cykl pentozofosforanowy). Mechanizm procesu
glikolizy. Utlenianie biologiczne (lancuch oddechowy, bilans calkowitego spalenia
glukozy). Kwasy tluszczowe i tluszcze. Struktura i funkcje blon biologicznych. Hormony i
ich dzialanie. Rola witamin w regulacji podstawowych procesów metabolicznych.
LITERATURA
1. L. Stryer, Biochemia, PWN, Warszawa 1986
2. K. Kulka, A. Rejowski, Biochemia, Wyd. ART, Olsztyn 1998
3. R. K. Murray, D. K. Granner, P. A. Mayes, V. W. Rodwell, Biochemia Harpera,
PZWL, Warszawa 1995
4. B. D. Hames, N. M. Hooper, Biochemia, PWN, Warszawa 2002
68
13.3
CHEMIA SUPRAMOLEKULARNA
13.3 – 03 – 02 – C/03
08, 15 W, 15 K
3
ABSTRAKT Wiadomosci wstepne. Rozpoznanie molekularne. Klasyfikacja ukladów
chemii supramolekularnej; zastosowania, np. w urzadzeniach elektronicznych.
Rotaksany, pseudorotaksany i katenany – klasyfikacja, otrzymywanie, np. jako czujniki.
Kaliksareny – przyklady. Kaliksareny zawierajace uklady eterów koronowych.
Zastosowania, np. w ochronie srodowiska jako receptory jonów cezu i jako zwiazki
uzyteczne w unicestwianiu odpadów radioaktywnych. Uklady zawierajace dwie
czasteczki kaliksarenów. Aza-, oksa- i tiakaliksareny. Rezorcynareny i kawitandy. Uklady
zawierajace dwie czasteczki kawitandów. Kukurbiturile – Otrzymywanie i mozliwosci
zastosowan. Cyklodekstryny i pochodne cyklodekstryn. Uklady zawierajace dwie
czasteczki cyklodekstryn. Cyklodekstryny jako receptory. Zastosowania cyklodekstryn –
np. jako czujniki oraz w przemysle farmaceutycznym i spozywczym.
LITERATURA
1. W. I. Jones, C. N. R. Rao, Supramolecular Organization and Materials Design,
University Press, Cambridge 2002
2. W. Sliwa, Calixarenes, Wyd. WSP, Czestochowa 2000
3. W. Sliwa, G. Matusiak, M. Deska, Cavitands and related container molecules,
Heterocycles, 57, 2179, 2002
4. J. Szejtli, Chem. Rev., 98, 1743, 1998
5. W. Sliwa, Cyclodextrins, Wyd. WSP, Czestochowa 2001
03.5
PROJEKTOWANIE I GRAFIKA WYDAWNICZA
03.5 – 03 – 02 – D/17
07, 08, 60 L
5
ABSTRAKT Wiadomosci dotyczace technologii i technik elektronicznego przygotowania
do druku oraz poligrafii. Informacje o barwie (modele barw). Podstawy terminologii
drukarskiej i zapoznanie z procesem druku. Budowa obrazów bitowych. Poznanie
procesu skanowania obrazu. Rozdzielczosc obrazów kreskowych w skali szarosci i
obrazów barwnych. Graficzna obróbka materialów bitowych. Korekta barw (kolor
ekranowy a kolor definiowany). Poznanie technologii naswietlania wyciagów barwnych.
Montaz. Drukowanie rozbarwien. Tworzenie publikacji graficznych. Definiowanie
kolorów. Elektroniczna korekta fotografii. Fotomontaz elektroniczny. Tworzenie obrazów
w systemie grafiki bitowej. Tworzenie obrazów w systemie grafiki wektorowej. Import,
eksport grafiki w programach graficznych. Sklad i obróbka tekstu. Lamanie stron. Edycja
publikacji w programach DTP. Montaz – przygotowanie skladki drukarskiej.
Generowanie plików postscriptowych. Realizacje graficzne. Pokaz na ekranie monitora.
Wydruki na drukarkach czarno – bialych i kolorowych. Realizacje w systemie DRY
PROOF (wysokiej jakosci prezentacje grafiki komputerowej). Druk na wielkoformatowej
drukarce barwnej. Druk publikacji metoda poligraficzna. Realizacja przygotowanej
komputerowo grafiki we wspólpracy z pracowniami grafiki warsztatowej.
69
13.3
PODSTAWY KOLORYMETRII
13.3 – 03 – 02 – D/18
07, 30 L
2
ABSTRAKT Zalozenia programowe: przedmiot powinien przyblizyc studentom problemy
zwiazane z widzeniem barw, a takze reprodukcja barw w systemach fotograficznym,
poligraficznym i grafice komputerowej. Zagadnienia – Rodzaje zródel swiatla,
temperatura barwowa. Wlasnosci materialów i obrazów barwnych. Percepcja obrazów
swietlnych czarno – bialych i barwnych. Barwa a bodziec barwowy. Metameryzm.
Podstawy reprodukcji barw metodami addytywna i subtraktywna. Trójbodzcowa teoria
widzenia barw. Kolorymetria trójchromatyczna. Przestrzenie i plaszczyzny barw. Uklady
RGB, XYZ, UVW, U*V*W*, CIELAB, CIELUV. Ocena odchylen reprodukcji barw. Modele
barw stosowane w programach komputerowych (RGB, HSV, HLS, CMY, CMYK, modele
kolorymetryczne). Zastosowanie ocen kolorymetrycznych w fotografii, poligrafii i grafice
komputerowej.
70
ORGANIZACJA PRZESTRZENI I
03.9 – 03 – 02 – D/19
FUNKCJONOWANIE REKLAMY
08, 30 W, 30 L
5
ABSTRAKT Elementy wiedzy o wspólczesnej cywilizacji wizualnej. Prezentacje
rozwiazan estetycznych i funkcjonalnych, ilustrowane przykladami z ostatnich 50 lat.
Cwiczeniowe opracowania zagadnien komunikacji wizualnej, kampanii reklamowych i
promocyjnych, symulacji oddzialywania przyjetych rozwiazan oraz analizy konkretnych
akcji docierajacych do potencjalnych odbiorców bezposrednio lub przez media. Cykl
zajec konwersatoryjnych na temat funkcjonowania i wplywów róznych srodków przekazu
- od prasy po telewizje i Internet. Estetyka nowoczesna – ekspansja stylu
miedzynarodowego w architekturze, trendy we wzornictwie i grafice uzytkowej.
Prezentacja róznych rozwiazan funkcjonalnych i estetycznych w dziedzinie architektury
funkcjonalnej w XX wieku: budynki biurowe, dworce kolejowe i lotnicze, obiekty wystaw
swiatowych, rozwiazania urbanistyczne centrów miast, budownictwo autostrad etc.
(wyklady monograficzne i prezentacja opracowan szczególowych przez studentów).
Konwersatorium na temat trendów we wzornictwie przemyslowym i wprowadzania
nowych produktów na rynek (np. artykulów powszechnego uzytku, nowych urzadzen do
rejestracji sygnalów audio i wideo, komputera osobistego). Omówienia przemian
stylistycznych w grafice uzytkowej stosowanej w promocji marek towarowych i firm.
Efekty oddzialywania na rynek. Funkcje i srodki komunikacji wizualnej. Prezentacja
poszczególnych dziedzin komunikacji wizualnej na podstawie analizy zjawisk w
wybranych dziedzinach: powszechne systemy informacyjne, specjalistyczne zestawy
piktogramów i komunikatów, systemy identyfikacji produktów i firm, wdrazanie nowych
sposobów kontaktu z potencjalnym odbiorca, funkcje spoleczne systemów
komunikowania symbolicznego itd. Analiza srodków plastycznych i roli tradycji w
przekazie tresci wizualnych. Przeglad historycznych sposobów wizualnego
komunikowania pod haslem od afisza do billboardu. Zakres, metody i srodki reklamy
wizualnej. Zestawienie definicji wspólczesnych metod reklamy z uzyciem róznych
srodków oddzialywania, ze szczególnym uwzglednieniem metod wizualizacji uzytych
pojec i skojarzen. Analiza technicznych nosników dla poszczególnych gatunków
reklamy: druki, przekaz swietlny, film, rejestracje magnetyczne, zywe pokazy, etc.
Metody przygotowania dzialan wizualnych: scenariusze (copywriterzy), analiza skali
przedsiewziecia w kampaniach reklamowych, rola kulturowego uwarunkowania w
oddzialywaniu reklamy, globalny jezyk komunikacji. Wiedza o mediach. Omówienie
hierarchii znaczenia wspólczesnych mediów jako nosnika dla tresci reklamowych i
perswazyjnych. Analizy wybranych mediów: telewizji publicznej, telewizji komercyjnych,
sieci kablowych i stacji regionalnych, radia publicznego i komercyjnego, prasy
ogólnopolskiej i lokalnej, periodycznych wydawnictw reklamowych, innych metod .
Analiza danych o ogladalnosci, sluchalnosci, czytelnictwie prasy i oddzialywaniu innych
srodków komunikacji na efektywnosc reklamy. Uwarunkowania spoleczne i polityczne
wspólpracy z mediami (seminarium z udzialem praktyków – dziennikarzy i
reklamodawców). Zakres tematyczny przedmiotu moze sie rozszerzac wraz ze
wzrostem ilosci godzin oraz dostepem do srodków dydaktycznych ilustrujacych
tematyke. Wspólpraca z praktykami w branzy – agencjami reklamy, studiami foto i
wideo, dzialami reklamy w duzych firmach i w srodkach przekazu, przygotowalniami i
drukarniami, a takze osrodkami badania opinii.
03.9
71
08.9
ZARYS HISTORII KSIAZKI I EDYTORSTWA
08.9 – 03 – 02 – D/20
07, 30 W, 15 K
4
ABSTRAKT Dzieje ksiazki rekopismiennej w róznych osrodkach kultury starozytnej:
Egipt, Mezopotamia, Chiny. Ksiazka w swiecie hellenskim (postac ksiazki greckiej,
handel ksiazka, biblioteki greckie). Pergamon i inne biblioteki panujacych (wynalezienie
pergaminu, drogi rozpowszechniania ksiazki). Materialy i narzedzia pisarskie oraz ich
wplyw na rozwój postaci ksiazki. Wynalazek papieru (sposób produkcji,
rozpowszechnianie papieru w Europie, filigrany, wplyw produkcji papieru na
rozpowszechnianie ksiazki). Ksiazka bizantyjska (klasztory jako centra produkcji ksiazki,
obrazobutrstwo, biblioteki, iluminacja ksiazki bizantyjskiej, oprawy). Ksiazka w
sredniowiecznej Europie (klasztory jako osrodki produkcji ksiazki rekopismiennej,
biblioteki – budowa, organizacja, rola). Wytwarzanie ksiazki w sredniowieczu (scriptoria i
ich dzialalnosc, materialy i narzedzia pisarskie, forma ksiazki). Epoka Karola Wielkiego
(odrodzenie kulturalne, szkola i biblioteka palacowa, kult ksiazki pieknej). Ksiazka w
epoce gotyku (powstanie uniwersytetów, zawodowe wytwarzanie rekopisów, system
pecji, instrukcje bibliotekarskie). Zdobnictwo ksiazki w okresie gotyku (ilustracje ksiazki
koscielnej, swieckiej i dokumentów, miniaturzysci swieccy, rodzaje opraw). Ksiazka w
Polsce (pismiennictwo w Polsce X-XII w., Uniwersytet w Krakowie, rekopismienne
zabytki w jezyku polskim). Wynalazek druku i jego znaczenie (Jan Gutenberg, technika
drukarska Gutenberga, najpiekniejsze jego prace). Rozwój sztuki drukarskiej i jej
najwybitniejsi przedstawiciele ( K. Garamond, dzialalnosc Aldusa Monutiusa,
Estiennowie). Drukarstwo i biblioteki w dobie reformacji (upadek techniki drukarskiej,
targi ksiazek). Drukarstwo europejskie w XVII w. (przyczyny upadku sztuki
typograficznej, nowa forma pismiennicza – czasopisma, przemysl kartograficzny,
wazniejsze oficyny drukarskie). Ksiazka XVIII w. (wplyw oswiecenia na pismiennictwo i
ruch wydawniczy, nowe formy wydawnicze, wazniejsze oficyny drukarskie i wynalazki
drukarskie – maszyna papiernicza, stereotypia, pospieszna maszyna drukarska,
wyksztalcenie sie samodzielnych firm wydawniczych i zawodu wydawcy). Bibliofilstwo i
biblioteki XVIII w. (kolekcjonerstwo ksiazek, niemieckie biblioteki publiczne i
uniwersyteckie, wielka rewolucja francuska a biblioteki). Ruch wydawniczy i
typograficzny w Polsce dobie oswiecenia (prymat drukarstwa warszawskiego,
wydawnictwa zródel historycznych, Michal Gröll i jego dzialalnosc, drukarnie wilenskie).
Biblioteka Zaluskich i jej dzieje. Biblioteki polskie w okresie zaborów. Postep techniczny
w przemysle poligraficznym (mechanizacja procesu produkcyjnego ksiazki).
Wspólczesne drukarstwo artystyczne (techniki graficzne, style i kierunku w ilustracji).
Ksiazka polska w dwudziestoleciu miedzywojennym (sztuka ilustracyjna, oprawa
artystyczna, nowoczesne ksiegarstwo). Ksiazka masowa, ksiazka kieszonkowa,
wydawnictwa seryjne). Ksiazka polska za granica w XIX i XX w. (polskie oficyny
wydawnicze na obczyznie, biblioteki polskie, bibliofilstwo). Budowa i uklad graficzny
ksiazki wspólczesnej, cechy ksiazki. Zbieractwo, kolekcjonerstwo, bibliofilstwo
(bibliofilskie cechy ksiazek, rózne zbiory – rózni zbieracze, druki bibliofilskie). Autor,
dzielo, wydawca. Rynek ksiazki, ksiazka jako towar, marketing.
72
03.4
PODSTAWY PROCESU FOTOGRAFICZNEGO
03.4 – 03 – 02 – D/21
09, 15 W, 30 L
5
ABSTRAKT Omówienie program laboratorium, elementarne zasady bezpieczenstwa i
higieny pracy w zakresie wykonywanych cwiczen laboratoryjnych. Eksperymentalne
doswiadczenia z zakresu podstaw czarno-bialego, halogenosrebrowego procesu
fotograficznego.
Proces
negatywowo-pozytywowy.
Procesy
reprodukcyjne
z
wykorzystaniem pozytywowych i wprostpozytywowych materialów graficznych.
Sensytometria zdjeciowych i kopiowych materialów fotograficznych. Sensytometria
materialów graficznych. Barwoczulosc materialów fotograficznych i spektrosensytometria.
03.4
ELEMENTY REPROGRAFII
03.4 – 03 – 02 – D/22
09, 45 L
3
ABSTRAKT
Zdolnosc
rozdzielcza
materialów
swiatloczulych
i
procesów
reprodukcyjnych. Rozpietosc ekspozycji i krzywa reprodukcji wartosci tonalnych
materialów swiatloczulych i procesów reprodukcyjnych. Zdolnosc rozdzielcza i krzywa
reprodukcji wartosci tonalnych wybranych technik druku na przykladzie kserografu i
risografu. Reprodukcja rastrowa. Wyciagi barwne. Sporzadzanie klisz drukarskich.
Metody chromianowe. Sitodruk. Komputerowe przygotowanie druku (praca czesciowo
wykonywana w domu). Sporzadzanie offsetowych form drukarskich.
03.4
FOTOGRAFIA CYFROWA I OBRAZOWANIE
KOMPUTEROWE
03.4 – 03 – 02 – D/23
10, 45 L
4
ABSTRAKT Zalozenia programowe: program jest przeznaczony dla studentów
kierunków artystycznych i technicznych jako przedmiot wspomagajacy i uzupelniajacy
problematyke projektowania przy uzyciu komputera. Glówne zalozenia programowe:
poznanie systemów powstawania obrazów cyfrowych, sposobów ich przetwarzania i
opracowania oraz poznanie technik drukowania. Zagadnienia Zródla obrazu
cyfrowego: parametry pracy aparatu cyfrowego, skanowania. Internet i zasoby bibliotek
internetowych. Przetwarzanie obrazu cyfrowego. Praca z Corelem i Photoshopem.
Rendering i deformacje przestrzenne. Efekty specjalne, maski, filtry, obróbka map
bitowych, systemy barwne. Wydruki barwne i systemy drukowania: druk barwny
laserowy i termosublimacyjny. Wspólpraca z systemami malej i duzej poligrafii. Cele –
czesc teoretyczna zajec powinna sluchaczom ulatwic przyswojenie parametrów, zasad i
zaleznosci pracy z komputerowym systemem obrazowania, przetwarzania i druku
obrazu. Natomiast w czesci praktycznej student powinien opanowac otrzymywanie,
przetwarzanie i wydruk obrazu na standardowym zestawie do obróbki fotografii cyfrowej.
73
13.3
WYKLAD MONOGRAFICZNY
13.3 – 03 – 02 – E/24
09, 10, 60 W
4
ABSTRAKT Wyklad bedzie powierzany wybitnym specjalistom lub praktykom z zakresu
chemii i bedzie dotyczyl wspólczesnych problemów z tego obszaru wiedzy i praktyki.
13.3
SEMINARIUM MAGISTERSKIE
13.3 – 03 – 02 – E/25
09, 10, 60 S
8
ABSTRAKT W ramach seminarium odbywa sie samodzielne referowanie kolejnych
rozdzialów pracy magisterskiej oraz dyskusja problematyki pokrewnej dla realizowanych
tematów prac magisterskich.
13.3
PRACOWNIA MAGISTERSKA
13.3 – 03 – 02 – E/26
09, 10, 225 L
27
ABSTRAKT W ramach pracowni pod kierunkiem opiekuna jest zbierana i krytycznie
opracowywana bibliografia zagadnienia bedacego przedmiotem pracy magisterskiej.
Wykonywane sa prace laboratoryjne.
74