docArgumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia
download 
Reklamacja Transkrypt
Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia
Styczeń 2013 Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Dyrektywa o systemie handlu emisjami 2003/87/EC (dalej dyrektywa ETS) 1 zawiera wskazówki dla państw członkowskich dotyczące wydatkowania przez nie dochodów uzyskanych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 na aukcji. Wśród celów, na które państwa członkowskie powinny przeznaczyć przynajmniej 50% dochodów uzyskanych z takiej sprzedaży znajduje sie m.in. cel zwiększenia efektywności energetycznej. Fundacja ClientEarth stoi na stanowisku, ze na tenże właśnie cel Polska powinna przeznaczyć środki uzyskane ze sprzedaży uprawnień. Wskazując na cele wydatkowania środków finansowych ze sprzedaży uprawnień, dyrektywa ETS w wersji polskiej używa terminu „powinny” (w wersji angielskiej: „should”) co wskazuje na powinność moralną a nie obowiązek prawny. Tym nie mniej, istnieją podstawy prawne i polityczne pozwalające na stwierdzenie, ze pomimo użycia terminu „powinny”, Polska de facto jest zobowiązana wydatkować środki z handlu emisjami CO2 na cele wymienione w artykule 10 ust. 3, a szczególności na efektywność energetyczną. Wskazują na to następujące elementy: obowiązek wydatkowania środków ze sprzedaży uprawnień na cele określone w art. 10 ust.3 dyrektywy ETS - wersje włoska i francuska artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS używają form gramatycznych wskazujących na obowiązek, co pozwala wnioskować, ze intencją prawodawcy było rzeczywiście nałożenie obowiązku określonego wydatkowania środków ze sprzedaży uprawnień CO2, 1 Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE, Dz.U. L 275, 25.10.2003, str. 32—46, z pozn.zm. ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 - doktryna polskiego prawa administracyjnego zawiera przykłady wskazujące na rozumienie terminu „powinny” jako obowiązku, wydatkowanie dochodów ze sprzedaży uprawnień na efektywność energetyczną - efektywność energetyczna pojawia sie trzy razy wśród dziewięciu punktów artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS, co stanowi o jej wadze, - dyrektywa 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej 2 wskazuje na środki finansowe z artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS jako potencjalne i zalecane źródło finansowania na cele poprawy efektywności energetycznej, a w szczególności unijny cel zwiększenia efektywności energetycznej o 20 % do 2020 r. - dyrektywa 2010/31/UE (dalej dyrektywa budynkowa) 3, choć nie wymienia bezpośrednio finansowania ze środków finansowych ze sprzedaży uprawnień, nakłada na państwa członkowskie obowiązek podjęcia działań w zakresie zachęt finansowych, w ramach których można łatwo wyobrazić sobie właśnie użycie dochodów ze sprzedaży uprawnień, - efektywność energetyczna zajmuje istotną pozycję na politycznej agendzie Unii Europejskiej, co oznacza, że Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie, musi zapewnić odpowiednie środki finansowe w celu wypełnienia zobowiązań wynikających z założeń politycznych Unii Europejskiej dotyczących efektywności energetycznej. 1. Artykuł 10 ust. 3 dyrektywy ETS dotyczący wydatkowania środków ze sprzedaży uprawnień na określone cele, w tym również związane z poprawą efektywności energetycznej Artykuł 10 ust. 3 dyrektywy ETS co prawda z jednej strony określa, że to państwa członkowskie określają sposób wykorzystania dochodów uzyskanych ze sprzedaży uprawnień na aukcji, ale z drugiej zawiera również instrukcje w jaki sposobi powinny one środki te wykorzystać. Przynajmmniej 50% dochodów powinno zostać wykorzystane na jeden lub większą ilość celów wymienionych w punktach a) do i). Wśród celów 2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Dz.U. L 315, 14.11.2012, str. 1—56. 3 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, Dz.U. L 153, 18.6.2010, str. 13—35. 2 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 wymienionych w punktach a) do i) efektywność energetyczna pojawia sie trzy razy, w punktach b), g) oraz h). Wskazują one na następujące wydatkowanie środków ze sprzedaży uprawnień: Art.10 ust. 3 (b) na pomoc w realizacji zobowiązania UE dotyczącego zwiększenia efektywności energetycznej o 20% do 2020 r., Art. 10 ust. 3 (g) na finansowanie badań i rozwoju w zakresie efektywności energetycznej oraz czystych technologii, Art. 10 ust. 3 (h) na zwiększenie efektywności energetycznej oraz termomodernizacje budynków lub dostarczenie wsparcia finansowego w celu uwzględnienia aspektów społecznych w przypadku gospodarstw domowych o niższych i średnich dochodach. Efektywność energetyczna zajmuje zatem istotne miejsce pośród celów, na które wydatkowane być ma 50% środków ze sprzedaży uprawnień. Jest to logiczne, biorąc po uwagę odesłania innych dyrektyw UE do źródła finansowania jakim jest sprzedaż uprawnień oraz ważną pozycję wydajności energetycznej na politycznej agendzie UE. 2. Obowiązek wydatkowania dochodów ze sprzedaży uprawnień na aukcji na cele określone w artykule 10 ust. 3 dyrektywy ETS (interpretacja terminu „powinny”) Znaczenie słownikowe terminu „powinny” Artykuł 10 ust. 3 dyrektywy ETS w stosunku do wydatkowania 50% dochodów ze sprzedaży uprawnień na określone cele używa terminu „powinny”. Literalna interpretacja słownikowa terminu „powinny” wskazuje na moralne zobowiązanie ze strony państw członkowskich do wydatkowania środków w sposób określony w dyrektywie ETS a nie obowiązek prawny. Termin „powinny” brzmi słabiej niż gdyby użyty został termin „muszą” lub zwyczajnie czas teraźniejszy lub przyszły („dochody są wykorzystane” lub „dochody zostaną wykorzystane”). Słownik języka polskiego definiuje powinność jako „obowiązek wynikający z pełnionej funkcji lub z nakazu moralnego”. Oznacza to, że, mimo że trudno byłoby wyegzekwować, aby Polska rzeczywiście wydatkowała środki w sposób proponowany w artykule 10 ust. 3 dyrektywy ETS, Polska do zaleceń dotyczących wydatkowania środków z ETS powinna się zastosować z racji swego uczestnictwa w UE i zobowiązania do spełniania jej politycznych i prawnych wymogów. 3 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 Interpretacja wynikająca z porównania wersji polskiej z innymi wersjami językowymi dyrektywy ETS Należy jednak wziąć pod uwagę, że włoska wersja językowa artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS używa czasu teraźniejszego wskazującego na obowiązek: « Gli Stati membri stabiliscono l’uso dei proventi della vendita all’asta di quote. Almeno il 50 % dei proventi della vendita all’asta di quote di cui al paragrafo 2, comprese tutte le entrate connesse alle aste di cui al paragrafo 2, lettere b) e c), o l’equivalente in valore finanziario di tali entrate, è utilizzato per uno o più dei seguenti scopi (…) »4 Wersja francuska używa w artykule 10 ust. 3 formy gramatycznej czasu przyszłego, która także może wskazywać na obowiązek: « Les États membres déterminent l’usage qui est fait du produit de la mise aux enchères des quotas. Un pourcentage minimal de 50 % des recettes tirées de la mise aux enchères des quotas visée au paragraphe 2, y compris l’intégralité des recettes des enchères visées au paragraphe 2, points b) et c), ou l’équivalent en valeur financière de ces recettes, sera utilisé pour une ou plusieurs des fins suivantes(…) » Ponieważ wszystkie wersje językowe dyrektywy mają jednakową moc prawną, użycie w niektórych z nich form wskazujących na obowiązek pozwala wnioskować, ze intencją prawodawcy było nałożenie obowiązku określonego wydatkowania środków z handlu emisjami CO2. Termin „powinny” w doktrynie polskiego prawa administracyjnego Za uznaniem artykułu 10 ust. 3 za obowiązek przemawiają również argumenty zaczerpnięte z doktryny prawa polskiego. Art. 69. § 1 Kodeksu Postępowania Administracyjnego mówi, ze „Protokół przesłuchania powinien być odczytany i 4 Forma gramatyczna użyta w wersji włoskiej artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS odpowiada formie użytej w artykule 12 ust. 3, a która w wersji polskiej okre ślona jest jasno jako obowiązek. 4 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.” Wg komentarza Andrzeja Wróbla 5: „Przepis art. 69 określa dodatkowe wymagania, którym powinien odpowiadać protokół przesłuchania. Protokołem przesłuchania jest protokół przesłuchania świadka, biegłego i strony (art. 67 § 2 pkt 2). Komentowany przepis nakładający na osobę sporządzającą protokół przesłuchania obowiązek odczytania i przedstawienia do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania "zmierza do zapewnienia pełnej wiarygodnośc i protokołu zeznań (...), które powinny być utrwalane na piśmie w trakcie trwania danej czynności" (J. Borkowski (w:) Komentarz , 1996, s. 336). Przepis ten uprawnia składającego zeznanie do żądania niezwłocznego odczytania i przedłożenia mu do podpisu protokołu przesłuchania i w tym sensie "chroni równocześnie zeznającego przed niebezpieczeństwem zniekształcenia (umyślnego lub nieumyślnego) jego wypowiedzi" (Z. Janowicz, Komentarz , 1995, s. 182).” Słowo „powinien” jest zatem w tym wypadku interpretowane jako nałożenie obowiązku. Powyższe argumenty wskazują zatem, że pomimo że interpretacja słownikowa terminu „powinny” w artykule 10 ust. 3 w polskiej wersji dyrektywy sugeruje jedynie powinność moralną wydatkowania środków z handlu emisjami CO2 na określone cele, powinność ta jest w rzeczywistości wiążąca i jest ona obowiązkiem. Oznacza to, że państwa członkowskie muszą przeznaczyć 50% dochodów ze sprzedaży uprawnień na aukcji na cele wymienione w artykule 10 ust. 3 dyrektywy ETS. Ponieważ jednak artykuł 10 ust. 3 dyrektywy ETS wskazuje również, że to państwa członkowskie określają sposób wykorzystania dochodów uzyskanych ze sprzedaży uprawnień na aukcji to mają one swobodę decyzji na które z celów wymienionych w artykule 10 ust. 3 przeznaczą one uzyskane środki. Dalsza część niniejszej opinii przedstawia argumenty przemawiające za koniecznością wydatkowania środków z artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS na cel poprawy efektywności energetycznej. 5 Andrzej Wróbel „Komentarz aktualizowany administracyjnego, stan prawny: 2012.07.24. do art. 69 Kodeksu postępowania 5 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 3. Wydatkowanie środków z handlu emisjami CO2 na energetyczną (cel z artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS) efektywność Jak wspomniane zostało wyżej, artykuł 10 ust. 3 stanowi, ze to państwa członkowskie decydują na które z celów wymienionych w tym artykule przeznacza dochody ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2. Niniejszy rozdział przedstawia argumenty przemawiające za tym, że efektywność energetyczna powinna być traktowana jako priorytetowy cel, na który wydatkowane powinny być dochody ze sprzedaży uprawnień CO2. Jeden z argumentów przedstawiony został już na wstępie – efektywność energetyczna pojawia sie trzy razy wśród dziewięciu punktów artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS, co samo mówi o jej wadze. Dalsze argumenty to odesłania do tego źródła finansowania przez kluczową dyrektywę europejską w dziedzinie efektywności energetycznej, tj. dyrektywę w sprawie efektywności energetycznej oraz powinności państw członkowskich dotyczące zachęt finansowych wspomnianych w dyrektywie budynkowej a także ważna rola efektywności energetycznej na politycznej agendzie UE. Odesłania dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej 2012/27/UE do źródła finansowania jakim jest sprzedaż uprawnień oraz zachęty finansowe przewidziane przez dyrektywę budynkową Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej jest nowym kluczowym aktem prawnym UE w dziedzinie efektywności energetycznej. Nakłada ona na państwa członkowskie obowiązek ograniczenia zużycia energii a także określa środki mające pomoc państwom członkowskim w osiągnięciu tego celu. Nawołuje ona także do przeznaczenia dochodów z systemu handlu emisjami na osiągnięcie wymogów dyrektywy: Motyw 50 odwołuje sie do artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS, wskazując przychody z systemu handlu emisjami jako źródło finansowania poprawy efektywności energetycznej: „Państwa członkowskie powinny zachęcać do stosowania instrumentów finansowania by ułatwić realizacje celów niniejszej dyrektywy. Takie instrumenty finansowania mogą 6 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 obejmować [...] środki przeznaczone na efektywność energetyczną na mocy art. 10 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE (...)”. Motyw 54 dalej precyzuje, że dochody z systemu handlu emisjami mogą być przeznaczone na poprawę efektywności energetycznej w budynkach instytucji publicznych: „Aby realizować w praktyce cel, jakim jest poprawa charakterystyki energetycznej budynków instytucji publicznych, należy wykorzystywać dostępne unijne instrumenty finansowe i innowacyjne mechanizmy finansowania. W tym względzie państwa członkowskie mogą wykorzystywać swoje dochody z rocznych limitów emisji na mocy decyzji nr 406/2009/WE(..)”. Art. 20 ust.7 również wskazuje wykorzystanie środków z systemu handlu emisjami na poprawę charakterystyki energetycznej w budynkach: „Państwa członkowskie mogą wykorzystywać dochody wynikające z rocznych limitów emisji przewidzianych w decyzji nr 406/2009/WE na tworzenie innowacyjnych mechanizmów finansowania, aby realizować w praktyce cel określony w art. 5, jakim jest poprawa charakterystyki energetycznej budynków.” Jak zatem widać dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej, proponując źródła finansowania dla środków efektywności energetycznej przewidzianych w tej dyrektywie, odwołuje sie do źródła finansowania z artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS. Nie nakłada ona jednocześnie obowiązku użycia tego właśnie źródła, a przedstawia je jako jedno z możliwych sposobów finansowania. Istotne jest jednak, że źródło to jest bezpośrednio wymienione wśród możliwych sposobów finansowania celów dyrektywy, na które Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie, pieniądze znaleźć będą musiały. Celem, który leży u podstaw tej dyrektywy a który UE chce osiągnąć do roku 2020 jest osiągnięcie unijnego celu zwiększenia efektywności energetycznej o 20 %, wyrażonego jako zużycie energii w UE do 2020 r. nie większe niż 1 474 Mtoe energii pierwotnej lub nie większe niż 1 078 Mtoe energii końcowej. Na ile ważne jest wypełnienie tego celu świadczy fakt, ze w roku 2014 Komisja ma obowiązek ocenić czy postępy poczynione przez państwa członkowskie pozwolą na osiągnięcie 20% oszczędności energii, a jeśli nie, może zaproponować dodatkowe środki. 6 Oznacza to, ze Polska, jak i inne kraje 6 Art. 3 ust. 2 i art. 24 ust. 7 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Dz.U. L 315, 14.11.2012, str. 1—56. 7 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 członkowskie, nie powinny zwlekać z działaniami mającymi na celu zmniejszenie zużycia energii. Wykorzystanie na ten cel dochodów ze sprzedaży uprawnień, jak proponuje dyrektywa w sprawie w sprawie efektywności energetycznej, byłoby rozsądnym strategicznie rozwiązaniem. Inną dyrektywą wartą wspomnienia jest dyrektywa budynkowa. Nie ma w niej co prawda bezpośredniego odwołania do finansowania ze sprzedaży uprawnień jak w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej. Zawiera ona jednak cały oddzielny artykuł dotyczący zachęt finansowych i barier rynkowych, na mocy którego państwa członkowskie mają obowiązek podjęcia działań by rozważyć, które z tych instrumentów są najodpowiedniejsze w świetle warunków krajowych. Wspomina ona także o zachętach w zakresie budowy lub ważniejszych renowacji budynków. Na cele te, podobnie jak na wdrażanie innych elementów tej oraz innych dyrektyw UE w dziedzinie efektywności energetycznej, środki ze sprzedaży uprawnień do emisji stanowią idealne i niezbędne źródło finansowania. Pozycja efektywności energetycznej na politycznej agendzie UE Konieczność wydatkowania środków ze sprzedaży uprawnień na efektywność energetyczną wynika też z ważnego miejsca jakie efektywność energetyczna zajmuje na politycznej agendzie UE. Podstawowy dokument strategiczny UE “Europa 2020” 7, który kreśli wizję „społecznej gospodarki rynkowej dla Europy XXI wieku”, wśród trzech wzajemnie ze sobą powiązanych priorytetów UE wymienia rozwój zrównoważony polegający na „wspieraniu gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej”. Jednym z siedmiu projektów przewodnich, które umożliwią postępy w ramach każdego z priorytetów tematycznych, jest natomiast „„Europa efektywnie korzystająca z zasobów” – projekt na rzecz uniezależnienia wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji t ransportu oraz propagowania efektywności energetycznej.” Wśród celów, od osiągnięcia których zależeć ma sukces do roku 2020, znajduje sie zwiększenie efektywności wykorzystania energii o 20%. Dokument strategiczny „Europa 2020” określa również, ze „dzięki inwestycjom w 7 Komunikat Komisji Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, KOM(2010) 2020, Bruksela, 3.3.2010. 8 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 czyste i niskoemisyjne technologie poprawi się stan środowiska naturalnego, będziemy mogli skuteczniej przeciwdziałać zmianom klimatu oraz zwiększać potencjał w zakresie przedsiębiorczości i zatrudnienia.” Zgodnie z dokumentem strategicznym UE „Europa 2020” efektywność energetyczna jest zatem jednym z długoterminowych celów UE mającym na celu poprawę sytuacji gospodarczej w Europie, polepszenie sytuacji przemysłu, zwiększenie zatrudnienia a jednocześnie poprawę stanu środowiska naturalnego. Aby każde państwo członkowskie mogło dopasować strategię Europa 2020 do swojej szczególnej sytuacji, cele unijne Strategii przełożone zostały na krajowe cele i metody realizacji. W tym kontekście zarówno polski krajowy program reform 8 jak i Zalecenia dla Polski (country-specific recommendations9)10 wymieniają efektywność energetyczną. W Zaleceniach dla Polski efektywność energetyczna znalazła sie na sześciopunktowej liście wszystkich zaleceń.11 Również w Programie Pracy Komisji Europejskiej na rok 2013 12, poprawa efektywności energetycznej stanowi istotny element walki z kryzysem gospodarczym. Program 8 http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/nd/nrp2012_poland_en.pdf 9 Council Recommendation on the National Reform Programme 2012 of Poland and delivering a Council Opinion on the Convergence Programme of Poland, 2012-2015, Council of the European Union, 11267/1, Brussels, 6 July 2012. 10 „Country specific recommendations” są proponowane przez Komisję Europejską i przyjmowane przez Radę Europejską; analizują one sytuację gospodarczą i przedstawiają zalecenia środków, jakie kraj powinnien podjąć w przeciągu 12 miesięcy od wydania zaleceń. 11 “Hereby recommends that Poland take action within the period 2012 – 2013 to: (…) 6. Step up efforts to improve incentives for investment in energy generation capacity and energy efficiency in the whole energy chain, speed up the development of the electricity grid, including cross-border interconnections, eliminate obstacles in electricity cross border exchange, and strengthen competition in the gas sector by phasing out regulated prices and by creating a gas trading platform. (…)” 12 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Spoleczno Ekonomicznego oraz Komitetu Regionow, Program prac Komisji na rok 2013, COM(2012) 629 final, Strasburg, 2012.10.23. 9 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 wyszczególnił efektywność energetyczną jako sektor kluczowy dla zwiększenia konkurencyjności w Unii Europejskiej, a inwestycje w zieloną gospodarkę jako jeden z głównych sektorów o potencjale tworzenia miejsc pracy. Ponadto, program zawiera cały rozdział dotyczący lepszego wykorzystania zasobów Europy, w którym lepsze wykorzystanie energii zajmuje ważne miejsce. Jak wskazują powyższe dokumenty UE, efektywność energetyczna jest ważnym elementem polityki europejskiej. Jest też uważana za strategicznie ważną dla Polski. To wszystko nie tylko z powodów środowiskowych ale też (a raczej nawet, przede wszystkim) gospodarczych i społecznych. Stąd Polska, podobnie jak inne państwa członkowskie, efektywność energetyczną muszą brać pod uwagę w swojej polityce krajowej, wspierać ją i finansować. Użycie w tym celu środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 jest doskonałym rozwiązaniem. Warto też zauważyć, że w krajowym programie reform Polska wymienia wspomaganie inwestycji w dziedzinie efektywności energetycznej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przekazywanie dochodów ze sprzedaży uprawnień do emisji do Narodowego Funduszu a następnie wydatkowanie przez Fundusz tych środków na efektywność energetyczną, wydaje się dobrym i logicznym rozwiązaniem dobrze wpisanym w planowaną przez Polskę strukturę organizacyjną dotyczącą inwestycji efektywności energetycznej. Waga inwestycji w dziedzinie efektywności energetycznej dla Polski Mając na uwadze, że Polska w trzecim okresie funkcjonowania systemu handlu emisjami rozpoczynającego się w 2013 roku, zarobi na sprzedaży uprawnień do emisji ok. 35 miliardów euro 13, przychody te będą stanowić solidny instrument finansowy, który może zostać wykorzystany na poprawę efektywności energetycznej. Dlaczego dla efektywności 13 Społeczna Rada Narodowego Programu Redukcji Emisji, „ Załącznik nr 1 do Zielonej Księgi Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych Polityka klimatyczno energetyczna UE”, opracowanie: Grupa Robocza ds. Czystych Technologii Węglowych, Społeczna Rada Narodowego Programu Redukcji Emisji, Warszawa, maj 2010r. – str. 11 (http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&ved=0CDoQFjAD&ur l =http%3A%2F%2Fwww.radanpre.pl%2Findex.php%3Foption%3Dcom_docman%26task%3Ddoc_download%26gid%3D42 %26Itemid%3D&ei=zOWXUO3LHYeHswa3xYCABQ&usg=AFQjCNGeu2BGyqWxjMgFnOtpGXKo BAFCbA&cad=rja) 10 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 energetycznej a nie na inne cele? Do wszystkich przytoczonych powyżej argumentów można dodać jeszcze jeden: ogromne potrzeby Polski w tej dziedzinie. Jako przykład podać można budynki. Słaby stan techniczny budynków w Polsce sprawia, ze Polska plasuje się wśród dziesięciu najbardziej nieefektywnych krajów UE w zakresie jednostkowego zużycia energii na ogrzewanie pomieszczeń w sektorze mieszkalnictwa (142 kWh/m2/rok, dla skali uśrednionej dla klimatu w UE, jako wartość średnia w latach 2005 – 2008). 14 „Podobnie jak większość nowych państw członkowskich z Europy Środkowej i Wschodniej (EŚiW), Polska ma również wyższą energochłonność (czyli zużycie energii na jednostkę produktu), niż państwa członkowskie z Europy Zachodniej.”15 4. Konkluzja Powyższe argumenty wskazują, że państwa członkowskie mają obowiązek przeznaczenia przychodów z systemu handlu emisjami na cele wymienione w art. 10 ust. 3 dyrektywy ETS. Choć od każdego kraju zależy na które z celów z art. 10 ust. 3 środki przeznaczy, to de facto na ten cel właśnie Polska dochody z art. 10 ust. 3 wydatkować powinna z racji wagi, jaką efektywność energetyczna zajmuje na politycznej agendzie UE: efektywność energetyczna wymieniona jest w trzech wśród dziewięciu punktów artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS, co świadczy o jej wadze, dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej bezpośrednio odwołuje sie do tego źródła finansowania w celu wypełnienia jej wymogów a w szczególności osiągnięcia celu poprawy efektywności energetycznej o 20%, dyrektywa budynkowa zawiera elementy, których finansowanie z dochodów ze sprzedaży uprawnień może okazać sie niezbędne, liczne dokumenty strategiczne i programowe UE odwołują sie do efektywności energetycznej jako ważnego elementu walki z kryzysem i rozwoju gospodarczego w krajach UE. Przeznaczenie środków ze sprzedaży uprawnień na efektywność energetyczną jest też wskazane z racji ogromnych potrzeb Polski w tej dziedzinie. 14 „Wpływ na rynek pracy programu głębokiej modernizacji energetycznej budynków w Polsce - Raport końcowy”, 17 stycznia 2012, Opracowano dla European Climate Foundation by The Center for Climate Change and Sustainable Energy Policy (3CSEP) Central European University Budapeszt, Węgry (http://www.chronmyklimat.pl/theme/UploadFiles/File/_2012_pliki/04/raport_pl.pdf ) 15 Idem. 11 ClientEarth – Argumenty wskazujące na konieczność przeznaczenia przez Polskę środków finansowych ze sprzedaży uprawnień do emisji CO 2 w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) na efektywność energetyczną. Styczeń 2013 Marta Toporek Climate & Energy Programme t +32 (0)2 808 34 69 [email protected] ClientEarth jest prawniczą organizacją n on-profit z biurami w Londynie, Brukseli, Paryżu i Warszawie. Jesteśmy prawnikami zaangażowanymi w rozwiązywanie problemów ochrony środowiska poprzez łączenie prawa z nauką i polityką publiczną. ClientEarth Brussels 4 ème Etage 36 Avenue de Tervueren Bruxelles 1040 Belgium London 274 Richmond Road London E8 3QW UK Paris 50 Avenue de Ségur 75015, Paris France Warsaw Aleje Ujazdowskie 39/4 00-540 Warszawa Poland ClientEarth is a company limited by guarantee, registered in England and Wales, company number 02863827, registered charity number 1053988, registered office 2-6 Cannon Street, London EC4M 6YH, with a registered branch in Belgium, N° d’entreprise 0894.251.512, and with a registered foundation in Poland, Fundacja ClientEarth Poland, KRS 0000364218 www.clientearth.org styczeń 2013 12
