Czyż Chrystus jest podzielony?

Transkrypt

(1 Kor 1,1-17)
Materiały na
TYDZIEŃ MODLITW
O JEDNOŚĆ CHRZEŚCIJAN
(18-25 stycznia)
i cały rok 2014
Warszawa 2013
© Copyright by
Rada ds. Ekumenizmu
Konferencji Episkopatu Polski
i
Polska Rada Ekumeniczna
Teksty Pisma Świętego
Psalmy i Nowy Testament − Przekład Ekumeniczny:
Pismo Święte Nowego Testamentu. Przekład Ekumeniczny.
Wydanie piąte poprawione, Warszawa 2012. © Towarzystwo Biblijne w Polsce.
Pozostałe księgi biblijne – Biblia Warszawska:
Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu.
Nowy przekład, Warszawa 1975 © Towarzystwo Biblijne w Polsce.
ISSN 0208-9424
Redakcja:
Andrzej Gontarek
Sławomir Pawłowski
Edward Puślecki
Kalina Wojciechowska
Przygotowanie do druku:
Sławomir Pawłowski
Część I
Wprowadzenie
1. Słowo polskiego Komitetu Redakcyjnego
Sposób wykorzystania materiałów
Tydzień i rok
Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan trwa w Polsce od 18 do 25
stycznia. Termin ten został zaproponowany przez pioniera ruchu ekumenicznego, Paula Wattsona z USA, w 1908 r., aby obejmował czas między
dniem wspominającym św. Piotra (18 stycznia – niegdyś w rzymskim
kalendarzu święto katedry Apostoła), a dniem upamiętniającym św. Pawła
(25 stycznia – święto jego nawrócenia), co miało mieć symboliczne znaczenie. Na półkuli południowej, gdzie w styczniu zwykle trwają wakacje,
Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan jest zazwyczaj obchodzony
w innym terminie, np. w okresie obejmującym święto Pięćdziesiątnicy
(propozycja ruchu „Wiara i Ustrój” z 1926 r.), co również zyskuje rangę
symbolu.
Usilnie zachęca się Kościoły, by korzystały z tych materiałów przez
cały rok, np. podczas comiesięcznych spotkań czy nabożeństw ekumenicznych, godzin biblijnych, w pracy duszpasterskiej wśród młodzieży,
studentów, dorosłych. Podane w broszurze tzw. tematy do refleksji mogą
posłużyć za wstęp do dyskusji, którą z kolei można zakończyć zaproponowanymi modlitwami.
4
Część I
Nabożeństwa codzienne i nabożeństwo centralne
W ramach Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan niektóre Kościoły,
diecezje czy miasta organizują jedno nabożeństwo, inne spotykają się
każdego dnia Tygodnia (właściwie oktawy). Jeszcze inne spośród tych
ośmiu nabożeństw wybierają jedno, któremu nadają charakter obchodów
centralnych, najczęściej w niedzielę. Należy tu podkreślić, że przypadająca
w Tygodniu Modlitw niedziela ma szczególne znaczenie duszpasterskie.
Niniejsza broszura uwzględnia każdą z tych możliwości, czemu służy
propozycja nabożeństwa Słowa Bożego oraz bogaty zestaw modlitw na
każdy dzień, łącznie z czytaniami biblijnymi i komentarzami.
Międzywyznaniowo i konfesyjnie
Materiały Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan można wykorzystać zarówno podczas nabożeństw międzywyznaniowych jak i w ramach
nabożeństw tylko jednej konfesji, włączając proponowane modlitwy − na
ile to możliwe − do własnych porządków liturgicznych.
Na nabożeństwach centralnych w diecezjach Kościoła Rzymskokatolickiego, na które zapraszani są duchowni i świeccy z bratnich Kościołów
chrześcijańskich, zalecane jest organizowanie nabożeństwa słowa Bożego.
Jeżeli jednak racje duszpasterskie podpowiadają, że ze względu na większy
udział wiernych wskazane jest umieszczenie modlitw o jedność chrześcijan
w ramach Mszy św., skorzystać należy z Mszału Rzymskiego, wzbogacając celebrację o podane w broszurze teksty (czytania biblijne, modlitwy).
Zwyczajem przyjętym w Polsce na nabożeństwach ekumenicznych
stosowana jest gościnna wymiana kaznodziei. Jeżeli kazanie wygłasza
przedstawiciel jednego nurtu chrześcijaństwa, pozdrowienie do zgromadzonych przekazać mogą przedstawiciele innych tradycji.
Wspólnotowo i indywidualnie
Choć wspólnotowa modlitwa o jedność chrześcijan ma charakter
uprzywilejowany, to jednak chrześcijanin powinien także modlić się do
Wprowadzenie
5
Ojca, „który widzi w ukryciu” (por. Mt 6,6). Materiały mogą służyć także
tym, którzy chcieliby oddać się osobistej modlitwie w intencji jedności
chrześcijan. Warto mieć przy tym świadomość, że wszyscy modlący się
o większą widzialną jedność Kościoła tworzą wspólnotę, nawet gdy modlą
się indywidualnie.
Przygotowanie materiałów
Zarys materiałów na tegoroczny Tydzień Modlitw został przygotowany
przez chrześcijan z Kanady. Do ich powstania przyczynili się w szczególności:
− Pani Bernice Baranowski (Kościół Rzymskokatolicki), Kanadyjskie
Centrum Ekumeniczne, Montreal;
− Wiel. Sandra Beardsall (Zjednoczony Kościół Kanady), St. Andrew`s
College, Saskatoon;
− Wiel. Michel Belzile (baptysta, Kościół Wspólnoty Greenborough),
Toronto;
− Bp Donald Bolen, (Kościół Rzymskokatolicki), diecezja Saskatoon;
− Wiel. Amanda Currie (Prezbiteriański Kościół Kanady), Saskatoon;
− Pan Nicholas Jesson (Kościół Rzymskokatolicki), referent ds. ekumenizmu diecezji Saskatoon;
− Pan Norman Lévesque (Kościół Rzymskokatolicki), dyrektor Kanadyjskiego Centrum Ekumenicznego i dyrektor programu Green Church;
− Dk. Anthony Mansour (Kościół Prawosławny w Ameryce), Kanadyjskie Centrum Ekumeniczne, Montréal;
− Wiel. David MacLachlan (Zjednoczony Kościół Kanady), Atlantic
School of Theology, Halifax;
− Wiel. John Wilson (Zjednoczony Kościół Kanady), Summerside, Prince
Edward Island;
− Wiel. Karen Hamilton (Zjednoczony Kościół Kanady), sekretarz generalna Kanadyjskiej Rady Kościołów;
− Wiel. Gilles Routhier (Kościół Rzymskokatolicki), Dziekan Wydziału
Teologii Uniwersytetu Laval, Québec.
6
Część I
Teksty przygotowane przez tę grupę zostały ostatecznie opracowane
przez członków Międzynarodowego Komitetu mianowanego przez Komisję Wiara i Ustrój Światowej Rady Kościołów i Papieską Radę ds. Popierania Jedności Chrześcijan na spotkaniu, które miało miejsce we wrześniu
2012 r. w jezuickim centrum rekolekcyjnym w Pierrefonds w Montrealu.
Polską wersję materiałów przygotował po raz siedemnasty ekumeniczny
Zespół Redakcyjny, powołany przez Komisję ds. Dialogu między Polską
Radą Ekumeniczną a Konferencją Episkopatu Polski. Komisji współprzewodniczą: abp Jeremiasz (Kościół Prawosławny) i bp Krzysztof Nitkiewicz
(Kościół Rzymskokatolicki). Do Zespołu należą obecnie:
Bp dr Edward Puślecki
honorowy zwierzchnik Kościoła
Ewangelicko-Metodystycznego w RP,
Warszawa
Dr hab. Kalina Wojciechowska
Kościół Ewangelicko-Augsburski
w RP, Warszawa
Ks. Andrzej Gontarek
Kościół Polskokatolicki w RP, Lublin
Dr hab. Sławomir Pawłowski SAC
Kościół Rzymskokatolicki, Lublin,
Komisja ds. Dialogu między Polską Radą Ekumeniczną a Konferencją
Episkopatu Polski pragnie, aby piątek, 24 stycznia 2014 r., był dniem
solidarności z chrześcijanami w Syrii. W całym Tygodniu Modlitw
o Jedność Chrześcijan, a szczególnie w tym dniu, chcemy wesprzeć
modlitwą, postem i ofiarą chrześcijan, którzy cierpią tam z powodu swej
przynależności religijnej. W materiałach pomocniczych został opublikowany tekst na temat jednego z syryjskich miast – Aleppo.
Wprowadzenie
7
2. Tekst biblijny
(1 Kor 1,1-17)
Paweł, powołany z woli Boga na apostoła Jezusa Chrystusa, i Sostenes,
brat, do Kościoła Bożego, który jest w Koryncie, do uświęconych przez Jezusa
Chrystusa, do powołanych na świętych wraz ze wszystkimi, którzy w jakimkolwiek miejscu, u siebie i u nas, wzywają imienia naszego Pana, Jezusa Chrystusa. Łaska wam i pokój od Boga, naszego Ojca, i Pana Jezusa Chrystusa.
Zawsze dziękuję mojemu Bogu za was z powodu łaski Bożej, która
została wam dana w Chrystusie Jezusie. Zostaliście bowiem w Nim ubogaceni pod każdym względem, we wszelkie słowo i wszelkie poznanie, gdyż
świadectwo o Chrystusie zostało umocnione w was, tak że wam, którzy
wyczekujecie objawienia się naszego Pana Jezusa Chrystusa, nie brak
żadnego daru łaski. On również będzie was umacniał do końca, aby nie
można było was o nic oskarżyć w dniu naszego Pana Jezusa Chrystusa.
Wierny jest Bóg, przez którego zostaliście powołani do wspólnoty z Jego
Synem, Jezusem Chrystusem, naszym Panem.
Zachęcam więc was, bracia, przez wzgląd na imię naszego Pana, Jezusa
Chrystusa, abyście wszyscy byli zgodni i aby nie było wśród was rozłamów,
ale abyście byli doskonali w jednakowym myśleniu i w jednakowej ocenie.
Ludzie Chloe bowiem donieśli mi o was, moi bracia, że są między wami spory.
Mówię to dlatego, że każdy z was mówi: ja należę do Pawła; ja do Apollosa; ja
do Kefasa; ja zaś do Chrystusa. Czy Chrystus jest podzielony? Czy Paweł
został za was ukrzyżowany? Czy też w imię Pawła zostaliście ochrzczeni?
Dziękuję Bogu, że nikogo z was nie ochrzciłem, z wyjątkiem Kryspusa
i Gajusa, tak że nikt nie może powiedzieć, iż został ochrzczony w moje
imię. Ochrzciłem też dom Stefanasa. Poza tym nie pamiętam, abym
jeszcze ochrzcił kogoś innego. Chrystus przecież nie posłał mnie, abym
chrzcił, lecz abym głosił Ewangelię, i to nie w mądrości słowa, aby nie
został pozbawiony znaczenia krzyż Chrystusa.
(Pismo Święte Nowego Testamentu. Przekład Ekumeniczny)
8
Część I
3. Wprowadzenie w tematykę roku 2014
Czyż Chrystus jest podzielony?1
(1 Kor 1,1-17)
1. My, Kanadyjczycy, żyjemy w kraju znanym z różnorodności języka,
kultury, a nawet klimatu, i ta różnorodność znajduje odbicie także
w sposobie wyrażania chrześcijańskiej wiary. Życie w tej różnorodności i wierność pragnieniu Chrystusa, aby Jego uczniowie pozostawali
w jedności, skłoniły nas do zastanowienia się nad prowokacyjnym
pytaniem św. Pawła postawionym w Pierwszym Liście do Koryntian:
„Czyż Chrystus jest podzielony?” I choć odpowiadamy w wierze: „Nie!”,
to nasze wspólnoty religijne trwają w gorszących podziałach. Pierwszy
List do Koryntian wskazuje nam także, w jaki sposób możemy doceniać i przyjmować dary innych, nawet teraz, gdy jesteśmy podzieleni,
a jednocześnie stanowi zachętę do pracy na rzecz jedności.
2. Kanada znana jest z bogactwa swej przyrody: gór, lasów, jezior, rzek,
łanów pszenicy i trzech oceanicznych linii brzegowych. Terytorium
naszego kraju rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego do Oceanu Spokojnego i od granicy ze Stanami Zjednoczonymi do Bieguna Północnego.
Jest to ziemia obfitująca w tereny uprawne i zasoby naturalne. Kanada
jest także krajem zamieszkanym przez zróżnicowaną etnicznie ludność:
rdzenne ludy i wiele narodowości przybyłych z całego świata, aby się
tutaj osiedlić. Mamy dwa oficjalne języki: francuski i angielski, choć
wielu Kanadyjczyków kultywuje język i kulturalne dziedzictwo ojczyzny przodków. Nasze społeczne i polityczne podziały są często uzależnione od różnic językowych, kulturowych, regionalnych, choć uczymy
Zespół Redakcyjny zdecydował się na zastosowanie emfazy (Czyż) w brzmieniu hasła Tygodnia (patrz I i IV strona okładki), idąc za tłumaczeniem 1 Kor 1,13 według Biblii
Tysiąclecia.
1
Wprowadzenie
9
się rozumieć, w jaki sposób pochodzenie etniczne i jego świadomość
przyczyniają się do tworzenia zdrowej, kanadyjskiej różnorodności.
W tym wielokulturowym środowisku wielu chrześcijan pielęgnuje
własne formy kultu i posługi duszpasterskiej. Skierowane do nas słowa
Pawłowego listu zachęcają do podjęcia wysiłku, abyśmy wszędzie tam,
gdzie mieszkamy, byli – jako Kościół –niepodzieleni i nie działali
przeciwko sobie. Naszym zadaniem jest uznanie i podtrzymywanie
łączności ze wszystkimi, którzy wzywają imienia Pana.
3. Fragment Pisma Świętego wybrany do rozważenia w tym roku, czyli
1 Kor 1,1-17, rozpoczyna się pełnym mocy wstępem. Tutaj, podobnie
jak w uwerturze do opery lub w pierwszej części symfonii, pojawiają
się tematy i motywy rozwijane później w obu Listach do Koryntian. Tekst można podzielić na trzy części: wiersze 1-3, 4-9 i 10-17
Wszystkie one stanowią solidną, lecz wymagającą podstawę rozważań, które dziś podejmujemy jako chrześcijanie, żyjący i działający
razem w społeczeństwie i poszczególnych Kościołach.
4. W pierwszej części (1 Kor 1,1-3) Paweł wraz z innym chrześcijaninem
Sostenesem − jako mała lecz autentyczna wspólnota dwóch osób −
zwraca się do innej, większej i bardzo aktywnej wspólnoty korynckich
chrześcijan. Zwraca się do nich jako do „Kościoła Bożego”, a więc uważa
ich nie tylko za lokalną wspólnotę, lecz za Kościół, w pełnym tego słowa
znaczeniu, działający w tej części świata. Paweł przypomina im, że są
ludźmi „powołanymi do świętości” nie osobno czy niezależnie, lecz
„wraz ze wszystkimi, którzy w jakimkolwiek miejscu, u siebie i u nas,
wzywają imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa, ich i naszego [Pana]”.
A zatem są oni autentycznym Bożym Kościołem mocno powiązanym
z każdym, kto wzywa Pana tam, gdzie przebywa. Następnie Paweł,
podobnie jak w innych swoich listach, przekazuje pełne mocy pozdrowienie, życząc adresatom listu Bożej łaski i pokoju. W języku apostoła
„łaska” oznacza Bożą dobroć i obdarowanie nas w Chrystusie i ma na
celu wzbudzenie w nas wdzięczności wobec Boga i łaskawości wobec
innych. Boży „pokój”, którego możemy w pełni doświadczać tylko we
wzajemnych relacjach, jest komunią (koinonia) w Bogu.
10
Część I
5. Jakie przejawy Bożej łaski i pokoju dostrzegasz w lokalnym Kościele,
w większej społeczności, w swoim kraju? Jak można wyjść poza zaangażowanie w działania na rzecz najbliższej społeczności i uczestniczyć we
wspólnocie wszystkich chrześcijan i świata?
6. Kolejną część rozważanego tekstu (1 Kor 1,4-9) Paweł rozpoczyna
przypomnieniem gminie korynckiej o jej podstawowym powołaniu.
Dziękuje również za „łaskę daną” Koryntianom „w Chrystusie Jezusie”.
Nie jest to jedynie formalność, lecz autentyczna radość z darów, których
Bóg użyczył tej wspólnocie. Apostoł nie przestaje umacniać korynckich chrześcijan: „Zostaliście bowiem w Nim ubogaceni pod każdym
względem…, nie brak żadnego daru łaski”. Koryntianie otrzymują
zapewnienie, że będą umacniani do końca i że „wierny jest Bóg”. Bóg
wzywa nas do wspólnoty (koinonia) swego Syna wraz ze wszystkimi
społecznymi i duchowymi konsekwencjami, jakie wynikają z uczestnictwa w niej dla każdego z nas i dla naszych Kościołów.
7. Jako kanadyjscy chrześcijanie pamiętamy o tym, że nie zawsze potrafiliśmy cieszyć się z Bożych darów obecnych w innych wspólnotach
chrześcijańskich. Odczytując tekst Pawła w duchu ekumenicznym,
uświadamiamy sobie, że jesteśmy zaproszeni do szczerej radości z błogosławieństw, którymi Bóg obdarza innych chrześcijan i w ogóle innych
ludzi. Ci, którzy jako pierwsi przynieśli chrześcijańską wiarę do Kanady,
często mieli lekceważący stosunek do darów i doświadczeń rdzennych
mieszkańców; nie potrafili dostrzec w nich Bożego błogosławieństwa.
Zróżnicowanie pod wieloma względami mieszkańców naszego kraju
i wynikające z tego bogactwo przejawów wiary jest dla nas powodem do
ogromnej wdzięczności. Choć w naszej historii można znaleźć wiele przykładów braku wzajemnego szacunku i wsparcia, to dobrze wiemy, że Kanada
wyrosła na współpracy i poszukiwaniu sposobów budowania pokoju w kraju
i na świecie. Świat przyrody, również jest darem otrzymanym od Boga, ale
zbyt często o tym zapominamy. Dlatego stale zmagamy się z utrzymaniem
równowagi między pragnieniem zapewnienia sobie dobrobytu a odpowiedzialnym dysponowaniem tym błogosławieństwem. Dążymy także do
powszechnego uznania wspólnych wartości, które stanowią dziedzictwo
Wprowadzenie
11
wszystkich Kanadyjczyków. Jako chrześcijanie i jako poszczególne Kościoły
czujemy się wezwani do przeżywania wdzięczności za Boże dary w innych
i do okazywania tej wdzięczności oraz troski za cały kraj i świat.
8. Za co dziękujesz Bogu w swoim Kościele, w lokalnej społeczności i w swoim
kraju? W jaki sposób doświadczasz duchowych i/lub materialnych darów
których Bóg udzielił innej wspólnocie chrześcijańskiej lub innym osobom
w twojej lokalnej społeczności?
9. W trzeciej części (1 Kor 1,10-17) Paweł kieruje mocne słowa do Koryntian, którzy wypaczają Ewangelię i niszczą jedność wspólnoty, deklarując „Ja należę do Pawła, a ja do Apollosa; ja do Kefasa”. Nawet ci,
którzy uważali, że przynależą do Chrystusa, są przez Pawła krytykowani, gdyż wykorzystali imię Chrystusa do oddzielenia się od innych
członków chrześcijańskiej wspólnoty. Ludzie Chloe dostrzegli takie
podziały w lokalnej społeczności i je ujawnili. Nie możemy powoływać
się na imię Chrystusa, aby budować mury wokół siebie, ponieważ Jego
imię jednoczy, a nie dzieli. „Czyż Chrystus jest podzielony?” Paweł nie
sprzeciwia się tworzeniu wspólnot wokół silnego przywództwa, lecz
podkreśla, że wspólnota ma odnaleźć swą podstawową tożsamość
w Chrystusie: „Czyż Paweł został za was ukrzyżowany? Czyż w imię
Pawła zostaliście ochrzczeni?”
10.Wiedząc, że wspólnota jest podzielona, Paweł wzywa jej członków do
połączenia się i namawia, by „byli jednego ducha i jednej myśli”. Napomina Koryntian i swoich czytelników, „by byli zgodni”. Czy Paweł
uważa, że wszyscy powinni tak samo modlić się i działać w ten sam
sposób? Wcale tak nie sądzimy. Te wersety nie są wezwaniem do odrzucenia przywództwa Pawła, Apollosa czy Kefasa. Zakorzenieni w Chrystusie, jesteśmy wezwani do dziękowania także za te Boże dary, które
osoby spoza naszej grupy wnoszą do wspólnej misji Kościoła. Dostrzeganie Bożych darów u innych zbliża nas do siebie w wierze i misji, i – przy
poszanowaniu autentycznej różnorodności w modlitwie i codziennym
życiu – prowadzi do jedności, o którą modlił się Chrystus.
11.Paweł zwraca uwagę na dwa główne elementy, dzięki którym stajemy
się uczniami Chrystusa, wiążąc się z Nim w sposób najbardziej funda-
12
Część I
mentalny: chrzest i krzyż. Nie zostaliśmy ochrzczeni w imię Pawła i nie
on został za nas ukrzyżowany; nasza jedność jest w Chrystusie, a nasze
życie i zbawienie od Niego pochodzi. Jednocześnie wszyscy jesteśmy
członkami takiej czy innej grupy i nasze lokalne Kościoły wychowują
nas w wierze i pomagają kroczyć za Chrystusem Jednak ani dla Pawła,
ani dla nas nie wypływa z tego wniosek, że mamy się koncentrować na
przynależności do jakiegoś konkretnego Kościoła. Przeciwnie, naszym
celem jest głoszenie Dobrej Nowiny, samej Ewangelii, na którą odpowiadamy w wierze i radości. Teraz musimy dzielić się tym orędziem
ze światem. Wywód Pawła zmusza nas, abyśmy odpowiedzieli sobie
na pytanie, czy dla każdego mamy Dobrą Nowinę w Chrystusie, czy
też wprowadzamy podziały, nawet w imię Chrystusa, i w ten sposób,
jak mówi Paweł, pozbawiamy krzyż jego mocy.
12.Jako kanadyjscy chrześcijanie mamy za sobą bogatą historię współpracy
i wzajemnej pomocy. W naszej historii nie brak przykładów wspólnych
przedsięwzięć, wspólnych działań duszpasterskich, a nawet jednoczenia się niektórych Kościołów. Nawet tam, gdzie pełne zjednoczenie
Kościołów nie było możliwe, często udawało się nam osiągać porozumienie i prowadzić wspólne działania duszpasterskie, co świadczyło
o pogłębianiu się naszej jedności w Chrystusie. Kościoły w Kanadzie
działały wspólnie na rzecz ubogich i sprawiedliwości społecznej. Wiele
Kościołów zaczyna brać odpowiedzialność za takie postawy wobec
rdzennych mieszkańców naszego kraju, które trudno nazwać chrześcijańskimi. A jednak, mimo tych budujących przykładów działań na
rzecz jedności, której pragnie dla nas Chrystus, wciąż utrzymują się
podziały, a jedność pozostaje rozbita. To wypacza głoszoną przez nas
Dobrą Nowinę.
13.My także, jak apostoł Paweł, słyszymy doniesienia ludzi Chloe. To
właśnie pod przywództwem Chloe grupa ta rozpoznaje i nazywa
konflikty oraz podziały w korynckim Kościele. Wciąż potrzebujemy
takich świadków, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, ze wszystkich
naszych Kościołów, i ich służby na rzecz pojednania prowadzącego
do pełnej jedności. Wsłuchanie się w głos takich świadków przybliża
Wprowadzenie
13
nas do realizacji Pawłowej wizji wspólnoty trwającej „w jednym duchu
i jednej myśli” w Chrystusie.
14.W jaki sposób ty i twój Kościół będziecie poszukiwali jednego celu i jednomyślności w Chrystusie z innymi Kościołami? W jaki sposób fakt, że
w Kościołach w twojej społeczności i kraju możesz zetknąć się i doświadczyć
różnego podejścia i różnych form kultu, zaowocuje dążeniem do widzialnej chrześcijańskiej jedności? Jaką wspólną misję podejmujesz z innymi
chrześcijanami, aby czynić świat lepszym miejscem dla innych?
15.Gdy rozważamy, jak wielu błogosławieństw i darów Bożych doświadczamy w naszym kraju, to zaczynamy sobie uświadamiać, że musimy
odnosić się do siebie i do tej ziemi, która nas utrzymuje, z godnością
i szacunkiem. Ta refleksja skłania nas do uznania własnej winy i do
skuchy oraz do poszukiwania nowych sposobów życia na ziemi, które
nie naruszałyby równowagi ekologicznej. Pogłębia się nasza świadomość tego, jak Bóg nam wszystkim błogosławi, i tego, że żadna grupa,
bez uwzględnienia głosów innych Kanadyjczyków, nie może sama
decydować o sposobie wykorzystywania zasobów naszego kraju.
4. Kontekst ekumeniczny w Kanadzie
Pośród wielu czynników mających wpływ na religijne doświadczenie
Kanadyjczyków należy wymienić wielkość naszego kraju. Kanada jest
drugim co do wielkości państwem na świecie. 40% jego terytorium stanowi
Arktyka ciągnąca się na północ od 60° szerokości geograficznej. Kanada
składa się z dziesięciu prowincji i trzech terytoriów. Jesteśmy otoczeni
przez trzy oceany: Atlantycki, Spokojny i Arktyczny. Naszą jedyną granicą
lądową jest granica ze Stanami Zjednoczonymi, na której od niemal dwustu
lat panuje pokój. Kanada jest konfederacją dawnych kolonii brytyjskich,
z parlamentarną formą rządów w federalnym systemie dziesięciu prowincji i trzech terytoriów. Zjednoczenie dawnych stref kolonialnych i uzyskanie niepodległości nastąpiło na drodze pokojowej i dziś Kanada pozostaje
silnym orędownikiem międzynarodowego partnerstwa i współpracy.
14
Część I
Ogromne odległości między naszymi miastami sprzyjają zarówno samodzielności, jak i tworzeniu się wyraźnych odrębności w poszczególnych
regionach, lecz może to także rodzić poczucie alienacji i niezadowolenia.
Kanada znana jest przyrodniczego bogactwa swej przyrody: gór, lasów,
jezior i rzek, nieprzebranych łanów pszenicy i trzech oceanicznych linii brzegowych. Jest to kraj rozwinięty rolniczo i posiadający wiele bogactw naturalnych. Kanada jest także krajem zamieszkiwanym przez zróżnicowaną
etnicznie ludność: Pierwsze Nacje, Inuitów i Metysów (Pierwsze Nacje to
termin używany w Kanadzie do potwierdzenia istnienia ludów tubylczych
przed przybyciem Europejczyków; rdzenne ludy obszarów arktycznych
nazywają samych siebie Inuitami; „Metys” to termin używany w odniesieniu do ludzi pochodzenia jednocześnie rdzennego i francuskiego), i wiele
narodowości przybyłych z całego świata, aby się tutaj osiedlić. Mamy dwa
oficjalne języki: francuski i angielski, choć wielu Kanadyjczyków kultywuje
kulturalne i lingwistyczne dziedzictwo ojczyzny przodków.
Francuski odkrywca Jacques Cartier był pierwszym Europejczykiem, który po wpłynięciu na wody Rzeki Świętego Wawrzyńca usłyszał, że tubylcy używają słowa „Kanada”, które znaczy „wioska”. Pierwsi
osadnicy z Francji byli w większości katolikami, lecz przybywało także
wielu protestantów; byli to głównie kupcy hugenoccy. Napięć religijnych
występujących wówczas we Francji nie odczuwano w Nowej Francji, gdzie
jezuici chętnie współpracowali z protestantami. Niestety, wczesny okres
współpracy przerodził się w dyskryminację i ostatecznie tylko katolicy
zostali oficjalnie uznani za kolonistów Nowej Francji. Pierwotna nazwa
Montréalu, Ville Marie, świadczyła o tych katolickich korzeniach.
W połowie XVIII w. Nowa Francja trafiła pod panowanie Wielkiej
Brytanii i to głównie francusko-kanadyjskie rodziny katolickie stały
się poddanymi anglikańskiego króla Anglii. W czasach gdy w Wielkiej
Brytanii wciąż obowiązywało prawo dyskryminujące katolików, Korona
zapewniała Kanadzie wolność religijną wraz ze swobodami językowymi,
edukacyjnymi i kulturalnymi. Jednak pod tymi rządami trafiały się naprzemiennie okresy tolerancji, jak i pewnego ucisku. Aż do lat pięćdziesiątych
XX w. katoliccy biskupi nadzorowali większość instytucji społecznych
Wprowadzenie
15
we francuskich wspólnotach. W tym czasie kraj się rozwijał i przyjmował
nowe fale imigrantów. Pod koniec XVIII w. zaczęli tu przybywać angielscy, szkoccy i irlandzcy osadnicy. W XIX w. do kolejnych fal imigracji
z zachodniej i wschodniej Europy zaczęli coraz częściej dołączać mieszkańcy
Ameryki Łacińskiej, Afryki, Środkowego Wschodu i Azji. W XX w. jako
imigranci i uchodźcy do Kanady przybywali mieszkańcy ze wszystkich
części świata, w tym liczna grupa wiernych z Kościołów prawosławnych
i orientalnych z Europy Wschodniej i Środkowego Wschodu. Ich chrześcijańska tradycja wzbogaciła znacząco kanadyjski krajobraz wyznaniowy.
Dziś kanadyjscy chrześcijanie modlą się w setkach języków i dialektów,
zachowując charakterystyczne elementy swojej rodzimej kultury pośród tej
kulturalnej i religijnej mozaiki. W Kanadzie osiedlili się także wyznawcy
innych religii, w tym żydzi, muzułmanie, sikhowie, hinduiści i bahaici.
Kanadyjskie miasta znajdują się w czołówce najbardziej wielokulturowych
i wieloreligijnych miast świata. Wcześniejsza polityka rządu, popierająca
asymilację, od lat siedemdziesiątych XX w., została oficjalnie zastąpiona
wielokulturowością. Obraz kraju został wzbogacony przez obywateli
różnego pochodzenia etnicznego i cieszymy się z ich widzialnej obecności
w życiu politycznym, edukacyjnym, zdrowotnym, artystycznym, komunikacyjnym, biznesowym i religijnym.
Przez ponad sto pięćdziesiąt lat niektóre chrześcijańskie wyznania
w Kanadzie współpracowały z rządem federalnym przy prowadzeniu szkół
z internatem dla Indian (Indian Residential Schools). Szkoły te przyjmowały dzieci rdzennych mieszkańców, często wbrew woli rodziców, aby je
uczyć i asymilować do europejskiej kultury. Starano się przy tym wykorzenić rdzenną kulturę i język. W szkołach często dochodziło do nadużyć
o charakterze fizycznym, psychicznym i seksualnym. Największe Kościoły
w Kanadzie − rzymskokatolicki, zjednoczony, anglikański i prezbiteriański − były temu współwinne i ostatnio na różne sposoby przepraszały za
tamtą działalność. Kościoły te obecnie blisko ze sobą współpracują na rzecz
rdzennych mieszkańców w dziele poszukiwania sprawiedliwości, uzdrowienia, prawdy i pojednania, ostatnio przez narodową Komisję Prawdy
i Pojednania (Truth and Reconciliation Commission; więcej informacji
16
Część I
na temat szkół z internatem dla Indian, czyli Indian Residential Schools
zob.: http://trc.ca, która jest częścią ogólnej, całościowej i wszechstronnej
odpowiedzi na dziedzictwo po szkołach z internatem dla Indian).
Poczynając od najwcześniejszych doświadczeń wyniesionych jeszcze
z okresu kolonizacji Kanady, nasze Kościoły rozwijają współpracę duszpasterską. Już w 1880 r. misje prezbiteriańskie, metodystyczne i kongregacjonalistyczne prowadzone w zachodniej Kanadzie współpracowały ze
sobą, dzieląc odpowiedzialność za działalność misyjną. Doprowadziło to
do zjednoczenia Kościołów i stało się impulsem do powołania w 1925 r.,
Zjednoczonego Kościoła Kanady – pierwszego na świecie nowoczesnego
ekumenicznego zjednoczenia Kościołów. Zwolennicy tego zjednoczenia
widzieli w nim sposób na zapewnienie chrześcijańskiego przewodnictwa
w procesie kształtowania się narodu. Dzisiaj współpraca duszpasterska
przybiera wiele innych form. Ekumeniczna posługa duszpasterska jest
prowadzona w więzieniach, szpitalach, w wojsku i na uniwersytetach.
Większa część formalnego kształcenia teologicznego w kraju odbywa się
w ekumenicznych szkołach czy konsorcjach. Rozwijają się też inne formy
współpracy, czego przykładem są Wspólne Duszpasterstwa Ekumeniczne
(Ecumenical Shared Ministries), gdzie dwa lub trzy wyznania korzystają
z tych samych budynków, programów czy posługi duchownych i uczestniczą w cotygodniowych wspólnych nabożeństwach.
Kanadyjska Rada Kościołów (CCC), która zrzesza dwadzieścia cztery
wyznania, jest jedną z największych rad kościelnych na świecie. Obejmuje
ona takie tradycje jak: anglikańska, katolicka, reformowana, ewangelicka,
wolnokościelna oraz prawosławna i orientalna. Kanadyjska Rada Kościołów, która wykorzystuje model konsensusu decyzyjnego, powstała w 1944 r.
i obecnie zrzesza 85% chrześcijańskich wyznań w Kanadzie. Warto zauważyć, że Konferencja Biskupów Katolickich jest pełnoprawnym członkiem
Kanadyjskiej Rady Kościołów, podobnie jak sześć wyznań ewangelickich.
Ewangelicka Wspólnota Kanady (Evangelical Fellowship of Canada − EFC)
zrzesza różne chrześcijańskie wyznania, wspólnoty parakościelne oraz
lokalne społeczności o ewangelicznej i zielonoświątkowej proweniencji.
Wiele Kościołów jest członkami lub obserwatorami zarówno Kanadyjskiej
Wprowadzenie
17
Rady Kościołów (CCC), jak i Ewangelickiej Wspólnoty Kanady (EFC).
W ostatnich latach obie organizacje bliżej ze sobą współpracują.
Wiele kanadyjskich Kościołów jest zaangażowanych w dwustronne
i wielostronne przedsięwzięcia zarówno na poziomie narodowym, jak
i lokalnym. Najważniejsze zjednoczenie powstało w wyniku połączenia się
w 1925 r. wielu Kościołów prezbiteriańskich, metodystycznych i kongregacjonalistycznych, które w ten sposób utworzyły Zjednoczony Kościół
Kanady. Rozwinęło się także wiele innych form współuczestnictwa i wspólnotowości, w tym anglikańsko-luterańska Deklaracja Waterloo (Waterloo
Declaration) o pełnej komunii z 2001 r. Kanadyjskie dialogi teologiczne
przyczyniały się do badań i refleksji ekumenicznych nie tylko na poziomie lokalnym, ale również na poziomie międzynarodowym, wnosząc do
rozmów swoje spostrzeżenia i wnioski.
Jednym z wielu innowacyjnych aspektów działań kanadyjskiego ruchu
ekumenicznego, jest zawarcie ponad pięćdziesięciu – począwszy od lat
sześćdziesiątych XX w. – międzykościelnych koalicji na rzecz sprawiedliwości społecznej. Przedsięwzięcia takie jak: Ploughshares (Lemiesze
pługa), the Women’s Interchurch Council of Kanada (Międzykościelna
Rada Kobiet Kanady), KAIROS − Canadian Ecumenical Justice Initiatives
(Kanadyjskie Ekumeniczne Inicjatywy Sprawiedliwości), The Canadian
Churches’s Forum on Global Ministries (Forum Kościołów Kanadyjskich
na rzecz Ogólnoświatowego Duszpasterstwa) wspierały Kościoły i rząd
w badaniach i działaniach w złożonych kwestiach społecznych.
W 1963 r. w Montrealu ks. Irénée Beaubien założył w tętniącym życiem
środowisku francusko-angielskim Kanadyjskie Centrum Ekumenizmu
(Canadian Centre for Ecumenism). Publikuje ono czasopismo „Ekumenizm”, które jest wydawane w dwóch wersjach językowych – po francusku
i angielsku, i wysyłane do subskrybentów w czterdziestu krajach. Stałą
wrażliwość Centrum na ruchy społeczne ukazuje nowy program o nazwie
Zielony Kościół (Green Church), który pomaga Kościołom wszystkich
wyznań stawać się lepszymi włodarzami stworzenia.
Zwołanie II Soboru Watykańskiego w początku lat sześćdziesiątych
XX w. wpłynęło na ożywienie ekumenizmu w Kanadzie. Kanadyjskie
18
Część I
doświadczenia i wnioski o charakterze ekumenicznym zostały wyraźnie
ukazane w liście pasterskim zatytułowanym Chrétiens désunis (Podzieleni chrześcijanie) z 1962 r., którego autorem był kard. Paul-Émile Léger,
arcybiskup Montrealu. Léger nie namawiał protestantów do przejścia na
katolicyzm, lecz zapraszał katolików do modlitwy o jedność, a szczególnie o odrodzenie i przemianę samego Kościoła katolickiego. W słowach,
które poprzedziły II Sobór Watykański, kardynał przyznał, że „pragnienie jedności staje się głównym celem współczesnego chrześcijaństwa” i że
ten ważny ruch „narodził się z inspiracji Ducha Świętego”. W tej refleksji
nad tajemnicą jedności i podziału chrześcijan podkreślił, że wszystkie
ochrzczone osoby „są włączone w Chrystusa i stały się w Nim jednym
ciałem”. Zauważył także, że w świetle wyraźnej woli Chrystusa podział
jest „skandalem” i „złem”. Dlatego kardynał wezwał swych wiernych
do modlitwy o jedność i do podjęcia dialogu z innymi chrześcijanami,
podkreślając, że odpowiedzialność za podział leży po obu stronach.
Usłyszawszy o comiesięcznych spotkaniach protestanckich pastorów i katolickich księży organizowanych od 1958 r. w Montrealu przez
ks. Beaubiena, Światowa Rada Kościołów wybrała to miasto na miejsce
Czwartej Światowej Konferencji Misyjnej w 1963 r. To spotkanie ponad
450 teologów reprezentujących wiele wyznań i pochodzących z wielu
krajów, którzy zostali ciepło przyjęci przez społeczeństwo w większości
katolickie, stanowiło ważne ekumeniczne wydarzenie. Wieczór chrześcijańskiej solidarności obchodzony podczas Konferencji na Uniwersytecie
Montrealskim zgromadził 1500 chrześcijan. Na Expo 67, Targach Światowych zorganizowanych w Montrealu, główne Kościoły Kanady i Watykan
odłożyły na bok praktykę osobnych pawilonów na rzecz połączenia się
w jednym wspólnym „chrześcijańskim pawilonie”. W historii Światowych
Targów był to pierwszy przypadek wystawienia ekumenicznego pawilonu.
Po II Soborze Watykańskim powstały kolejne grupy ekumeniczne,
spośród których na szczególną uwagę zasługują: Atlantycka Rada
Ekumeniczna (The Atlantic Ecumenical Council, 1966), Quebecańska
Sieć Ekumeniczna (The Quebek Ecumenical Network, 1982) i Preryjne
Centrum Ekumenizmu (The Prairie Centre for Ecumenism, 1984). Preryjne
Wprowadzenie
19
Centrum Ekumenizmu, założone w Saskatoon przez ks. Bernarda de
Margerie, jest sponsorowane przez siedem wyznań i skupia się na ekumenicznej edukacji i formacji, a także działa jako krajowe zaplecze naukowe
dla Wspólnych Duszpasterstw Ekumenicznych (Ecumenical Shared Ministries). W całym kraju różne grupy religijne propagują ekumenizm na
poziomie lokalnym w społecznościach wiejskich i wielkomiejskich dzielnicach. Czynią to także liczne rady Kościołów. W kraju rozwinęło się kilka
inicjatyw ekumenicznych: wspólne obchody Tygodnia Modlitw o Jedność
Chrześcijan, wspólna formacja na wydziałach teologicznych, działalność
na rzecz pokoju i sprawiedliwości społecznej, publikacje itd. Za integralną
część życia religijnego w Kanadzie trzeba uznać wyzwania, jakie stoją przed
rodzinami międzywyznaniowymi, i błogosławieństwo ich działań na rzecz
jedności chrześcijan, ponieważ rodziny takie, często podejmują się prowadzenia różnych duszpasterstw o charakterze ekumenicznym.
W ostatnim czasie w życiu ekumenicznym daje się zauważyć wzrastające
zaangażowanie Kościołów ewangelickich i pastorów w spotkania ekumeniczne o charakterze lokalnym, szczególnie w modlitwy ekumeniczne,
w dialog i we wspólne działania duszpasterskie. Po okresie wewnętrznego
zbliżenia ewangelików dostrzegamy okoliczności sprzyjające dialogowi
i współpracy między Kościołami ewangelickimi, zielonoświątkowymi,
prawosławnymi, orientalnymi i rzymskokatolickim. Ewangelicy w Kanadzie wychodzą naprzeciw innym lokalnym Kościołom poszukującym
dialogu, wspólnej modlitwy i współpracy w zakresie dawania świadectwa
w naszych miastach. Kościoły stoją w obliczu wspólnej rzeczywistości,
na którą nie mają już takiego wpływu społecznego jak kiedyś, a w wielu
Kościołach z długą tradycją dramatycznie spada liczba wiernych.
Różnice wewnątrz chrześcijańskiej społeczności w kwestii priorytetów
i potrzeby ewangelizowania ludzi innych wyznań nadal są czynnikami
utrudniającymi współpracę. Jednak w ostatnich latach rozwinęła się współpraca na płaszczyźnie dialogu międzyreligijnego i jest często podejmowana
wspólnie przez różne Kościoły.
Czy Chrystus jest podzielony w Kanadzie? Z pewnością można powiedzieć, że między chrześcijanami w Kanadzie utrzymują się podziały.
20
Część I
Chrześcijańska społeczność jest podzielona w kwestii roli kobiet zarówno
w Kościele, jak i w społeczeństwie, a także w kwestiach etycznych, takich
jak: aborcja, eutanazja i małżeństwa tej samej płci. Wiele z tych podziałów
przekracza linie oddzielające poszczególne wyznania. Jednakże w obliczu
nowych wyzwań społecznych niektóre wspólnoty religijne zaczęły angażować się, wraz ze swoimi sąsiadami, na różne nowe i pozytywne sposoby.
W historii Kanady były zarówno okresy napięć i rywalizacji, jak i wzajemnej
ignorancji i obojętności. Przez to wszystko nauczyliśmy się brać pod uwagę
wartości wyznawane przez innych, aby żyć razem w pokoju. Wciąż jesteśmy
podzieleni doktryną, ustrojem i praktykami religijnymi oraz utrzymywaniem religijnej odrębności, a mimo to nasze pielgrzymowanie ku jedności
odbywa się nieprzerwanie pod Bożym przewodnictwem.
Aspiracje wyrażone w modlitwie z 1967 r. podczas obchodów stulecia Kanady wciąż odzwierciedlają nowoczesny charakter naszego kraju:
„Módlmy się i żyjmy dla świata, w którym ludzie wszystkich nacji będą
zjednoczeni w myśli, słowie i czynie; Boże, pomóż nam być absolutnie
uczciwymi, czystymi i kochającymi w naszych relacjach z innymi w naszym
świecie i w każdym świecie. Módlmy się o harmonię i samospełnienie dla
każdej duszy w tym narodzie i w każdym narodzie; pomóż nam, Panie,
pracować i żyć tak, aby zniknął głód, bieda, obojętność i choroby, i by
rzeczywiście przyszło Twoje królestwo. Amen”.
Część II
Nabożeństwo EKUMENICZNE
(1 Kor 1,1-17)
WPROWADZENIE DO NABOŻEŃSTWA
Zbierając się na wspólną modlitwę podczas Tygodnia Modlitw o Jedność
Chrześcijan, odpowiadamy na skierowane do nas Boże wezwanie i przez
śpiew, słowo i gest staramy się przemieniać i rozwijać naszą wzajemną relację w Chrystusie. Jest to okazja, aby przez osiem dni podejmować refleksje,
które nawiązują do początkowego fragmentu Pierwszego Listu do Koryntian (1 Kor 1,1-17). W prowokacyjnym pytaniu Pawła: „Czyż Chrystus
jest podzielony?” dostrzegamy – każdy z osobna i jako chrześcijańskie
wspólnoty – radosne wezwanie do modlitwy i do przyjrzenia się sobie.
Rozważany tekst biblijny i poniższy porządek nabożeństwa pozwolą nam
na nowo, w nowym kontekście, podjąć to wyzwanie.
Oto kilka elementów tegorocznego nabożeństwa, które mogą wymagać
wcześniejszego przygotowania:
Zgromadzenie wspólnoty – zawiera zaproszenie do modlitwy, w czasie
której – zgodnie z tradycją niektórych rdzennych ludów Kanady – wierni
kierują się w różne strony świata.
22
Część II
Ekumeniczna Wymiana Duchowych Darów – jest odpowiedzią
zarówno na niepokój Pawła spowodowany tym, że Koryntianie podzielili
się na różne odłamy, jak i na jego prowokacyjne pytanie: „Czyż Chrystus
jest podzielony?” Nie możemy żyć w osamotnieniu, izolując od siebie nasze
chrześcijańskie wspólnoty, i udawać, że tworzymy jedność. Musimy stać się
zdolni i gotowi, aby przyjmować dary innych. Kolejnym krokiem będzie
nazwanie daru, który my mamy innym do zaoferowania. Jest to więc zaproszenie do zainteresowania się innymi i dostrzeżenia w nich charyzmatów,
które wzbogacają całe ciało Chrystusa. Nasza propozycja przeprowadzenia
tej „wymiany darów”, która wymaga pewnego wcześniejszego przygotowania, jest następująca:
1. Zaprosić przedstawicieli innych Kościołów z twojej okolicy, aby razem
zastanowić się nad tym, jakimi charyzmatami został obdarowany
każdy z Kościołów i wybrać jeden „dar”, który każda wspólnota może
ofiarować innym, a inni będą gotowi, by go „przyjąć”.
2. Byłoby idealnie, gdyby udało się znaleźć odpowiedni przedmiot lub
symbol odnoszący się do każdego daru, aby w ten sposób zaprezentować dary podczas Ekumenicznej Wymiany Duchowych Darów.
3. Każdy z charyzmatów można zaprezentować przy użyciu tego lub
podobnego sformułowania: „Z Kościoła … otrzymujemy z wdzięcznością dar … symbolizowany tutaj przez …”.
Ekumeniczna Wymiana Duchowych Darów może oczywiście zostać
dostosowana do warunków lokalnych.
Modlitwy wstawiennicze – obejmują „Osiem Milenijnych Celów
Rozwoju” Narodów Zjednoczonych. Zachęcamy do wydrukowania tych
modlitw dla danej grupy, aby jej członkowie mogli zobaczyć poszczególne
cele w nich zawarte.
Można wyjaśnić osobom modlącym się, że osiem wezwań w Zobowiązaniu do Jedności odpowiada tematom z materiałów źródłowych
przygotowanych na „osiem dni modlitw o jedność” zawartych w tym
opracowaniu.
Nabożeństwo ekumeniczne
23
Ten, kto śpiewa, „dwa razy się modli”. Proponujemy kilka odpowiednich
hymnów i pieśni religijnych zaczerpniętych z repertuaru kanadyjskich pisarzy i kompozytorów, zamówionych specjalnie na Tydzień Modlitw w 2014 r.
Można je znaleźć na stronie internetowej www.ecumenism.net/music.
P − prowadzący
Z − zgromadzenie
PORZĄDEK NABOŻEŃSTWA
I. Gromadzimy się w nadziei i jedności
Pieśń procesyjna
Prowadzący modlitwę wraz z innymi mogą wejść w procesji.
Zgromadzenie
P − Łaska wam i pokój od Boga, naszego Ojca, i Pana Jezusa Chrystusa.
Z − Amen.
P − To nabożeństwo zostało przygotowane w Kanadzie. Słowo „Kanada”
w języku Irokezów − części rdzennych mieszkańców tego kraju
− oznacza wioskę. Chrześcijanie na całym świecie, jako należący
do domostwa Boga rzeczywiście tworzą jedną „wioskę”. W czasie
modlitwy chrześcijanie łączą się z tą ogromną globalną „wioską” pełną
piękna, zmagań i nadziei. Drodzy Przyjaciele, zapraszamy was do
włączenia się we wspólną modlitwę przez łaskę naszego Pana Jezusa
Chrystusa, miłość Boga i komunię Ducha Świętego.
P − Dobry Boże, Ty wezwałeś nas wszystkich: z naszych domów i biur,
z kopalni i fabryk, z naszych pól i od naszych stad, ze sklepów, łodzi
24
Część II
rybackich, szkół i szpitali, z więzień i aresztów, abyśmy stanowili
jedno we wspólnocie z naszym Panem, Jezusem Chrystusem.
Z − Zjednocz nasz w Chrystusie.
P − Rdzenni mieszkańcy Kanady zachowują starożytny rytuał polegający
na odwracaniu twarzy w czasie modlitwy w różnych kierunkach.
Wraz z nimi zjednoczmy się w modlitwie, kierując twarz kolejno we
wskazaną stronę:
Skierowanie twarzy ku wschodowi
P − Ze wschodu, kierunku wschodzącego słońca, otrzymujemy pokój
i światło, mądrość i wiedzę.
Z − Jesteśmy wdzięczni za te dary, o Boże.
Skierowanie twarzy ku południu
P − Z południa płynie ciepło, wytyczenie biegu oraz początku i końca
życia.
Skierowanie twarzy ku zachodowi
P − Z zachodu przychodzi deszcz, oczyszczające wody, które podtrzymują
wszelkie życie.
Skierowanie twarzy ku północy
P − Z północy przychodzi zimno, silny wiatr i biały śnieg, dając nam siłę
i wytrzymałość.
Odwrócenie się do przodu i skierowanie twarzy w górę
P − Z nieba otrzymujemy ciemność i światło, i tchnienie życia.
25
Skierowanie twarzy w dół
P − Z ziemi przychodzimy i do ziemi wrócimy.
Z − Jesteśmy wdzięczni, o Boże, za Twoje dzieło stworzenia, nasz ziemski
dom.
P − Obyśmy chodzili dobrymi drogami, przenajświętszy Boże, żyjąc
na tej ziemi jak bracia i siostry, radując się szczęściem innych,
współczując sobie w boleści, w zjednoczeniu z Tobą, w imię Jezusa
i z ożywczym tchnieniem Ducha odnawiającym oblicze ziemi.
Z − Amen.
Pieśń uwielbienia
Modlitwa pokutna
P − Zainspirowani Pawłowym apelem skierowanym do korynckiej
wspólnoty wyznajmy nasze grzechy.
P − Miłosierny Boże, przez naszą jedność z Chrystusem Jezusem
obradowałeś nas mową i wiedzą wszelkiego rodzaju. W naszej
pysze przypisujemy te dary wyłącznie sobie i nie rozpoznajemy ich
prawdziwego źródła. Przebacz nam, Panie.
Z − Panie, zmiłuj się (lub Kyrie eleison)
P − Miłosierny Boże, w Chrystusie nie brak nam żadnego duchowego
daru. A mimo to często jesteśmy zbyt bojaźliwi i zbyt zajęci sobą,
aby dzielić się cudami tego dającego życie przesłania z tymi, którzy
żyją wokół nas. Przebacz nam, Panie.
Z − Panie, zmiłuj się.
P − Miłosierny Boże, Ty wzywasz nas do wspólnoty z Twoim Synem,
Jezusem Chrystusem. Brak zapału do jednoczenia się w jednym duchu
26
Część II
i w jednym celu, zbytnią łatwość dopuszczania się podziałów i sporów
między nami. Przebacz nam, Panie.
Z − Panie, zmiłuj się.
P − Miłosierny Boże, pozostajemy wierni nawet wtedy, gdy widzimy naszą
słabość. Przebacz nam nasze grzechy miernoty i zbyt łatwej akceptacji
podziałów między nami. Łaską Twojego Ducha Świętego ożyw
nasz zapał do podjęcia konkretnych kroków, byśmy przestrzegali
przymierza jedności z Tobą, ze sobą nawzajem i z całym stworzeniem.
Z − Amen.
II. Słuchamy słowa Bożego
CZYTANIE I: Iz 57,14-19
Usuńcie zawadę z drogi mojego ludu
Czytanie z Księgi proroka Izajasza
[Tak mówi Pan]:
Powiedzą: Torujcie, torujcie, prostujcie drogę!
Usuńcie zawadę z drogi mojego ludu
Bo tak mówi Ten, który jest Wysoki i Wyniosły,
który króluje wiecznie, a którego imię jest „Święty”:
Króluję na wysokim i świętym miejscu,
lecz jestem też z tym, który jest skruszony i pokorny duchem,
aby ożywić ducha pokornych i pokrzepić serca skruszonych
Bo nie na wieki wiodę spór i nie na zawsze się gniewam,
w przeciwnym razie musiałby przede mną ustać duch i istnienia,
które Ja sam stworzyłem.
Z powodu jego niegodziwej chciwości gniewałem się i smagałem go,
ukryłem się za moim gniewem,
lecz on, odstępca, poszedł drogą swojego serca.
27
Chociaż widziałem jego drogi, jednak uleczę go,
poprowadzę go i znowu udzielę obfitej pociechy jemu i jego żałobnikom,
Stwarzając owoc na ich wargach w postaci słów:
Pokój! Pokój dalekiemu i bliskiemu – mówi Pan, Ja go uleczę.
Oto słowo Boże
PSALM RESPONSORYJNY: Ps 36,5-9
Powierz swoją drogę Panu
Refren: Prowadź nas, Panie, drogami pokoju.
Powierz swoją drogę Panu,
zaufaj Mu, a On uczyni, co należy.
Sprawi, że twa sprawiedliwość zajaśnieje jak światło,
a twoja prawość niczym blask południa.
Zamilcz przed Panem i Mu zaufaj,
nie gniewaj się, że komuś innemu się szczęści
i że ludzie knują intrygi.
Zaprzestań gniewu, porzuć zapalczywość,
nie oburzaj się, gdyż to prowadzi do złego.
Złoczyńcy i tak zostaną wytępieni,
a ufających Panu odziedziczą ziemię.
Jeszcze trochę, a zniknie bezbożny,
spojrzysz na jego miejsce i już go nie będzie.
Natomiast pokorni odziedziczą ziemię
i będą się radować pełnią pokoju.
28
Część II
CZYTANIE II: 1 Kor 1,1-17
Abyście wszyscy byli zgodni
Czytanie z Pierwszego Listu świętego Pawła Apostoła do Koryntian
Paweł, powołany z woli Boga na apostoła Jezusa Chrystusa, i Sostenes,
brat, do Kościoła Bożego, który jest w Koryncie, do uświęconych przez
Jezusa Chrystusa, do powołanych na świętych wraz ze wszystkimi, którzy
w jakimkolwiek miejscu, u siebie i u nas, wzywają imienia naszego Pana,
Jezusa Chrystusa. Łaska wam i pokój od Boga, naszego Ojca, i Pana
Jezusa Chrystusa.
Zawsze dziękuję mojemu Bogu za was z powodu łaski Bożej, która
została wam dana w Chrystusie Jezusie. Zostaliście bowiem w Nim ubogaceni pod każdym względem, we wszelkie słowo i wszelkie poznanie, gdyż
świadectwo o Chrystusie zostało umocnione w was, tak że wam, którzy
wyczekujecie objawienia się naszego Pana Jezusa Chrystusa, nie brak
żadnego daru łaski. On również będzie was umacniał do końca, aby nie
można było was o nic oskarżyć w dniu naszego Pana Jezusa Chrystusa.
Wierny jest Bóg, przez którego zostaliście powołani do wspólnoty z Jego
Synem, Jezusem Chrystusem, naszym Panem.
Ludzie Chloe bowiem donieśli mi o was, moi bracia, że są między wami spory.
Mówię to dlatego, że każdy z was mówi: ja należę do Pawła; ja do Apollosa;
ja do Kefasa; ja zaś do Chrystusa. Czy Chrystus jest podzielony? Czy Paweł
został za was ukrzyżowany? Czy też w imię Pawła zostaliście ochrzczeni?
Dziękuję Bogu, że nikogo z was nie ochrzciłem, z wyjątkiem Kryspusa
i Gajusa, tak że nikt nie może powiedzieć, iż został ochrzczony w moje
imię. Ochrzciłem też dom Stefanasa. Poza tym nie pamiętam, abym jeszcze
ochrzcił kogoś innego. Chrystus przecież nie posłał mnie, abym chrzcił, lecz
abym głosił Ewangelię, i to nie w mądrości słowa, aby nie został pozbawiony
znaczenia krzyż Chrystusa.
Oto słowo Boże
29
Alleluja, alleluja, alleluja.
Jeśli ktoś chce być pierwszy, niech będzie ze wszystkich ostatni
i niech wszystkim służy.
EWANGELIA: Mk 9,33-41
Spór o pierwszeństwo.
Kto nie jest przeciwko nam, jest z nami
Słowa Ewangelii według świętego Marka
[Uczniowie] przyszli [z Jezusem] do Kafarnaum, a gdy był w domu,
zapytał ich: O czym to dyskutowaliście w drodze? Oni zaś milczeli.
W drodze bowiem dyskutowali o tym, kto z nich jest największy. Wtedy
Jezus usiadł, przywołał Dwunastu i powiedział im: Jeśli ktoś chce być
pierwszy, niech będzie ze wszystkich ostatni i sługą wszystkich. Następnie
wziął dziecko, postawił je pośród nich, objął i powiedział: Kto przyjąłby
jedno z takich dzieci w imię Moje, Mnie przyjmuje, a kto Mnie przyjmuje,
nie przyjmuje Mnie, lecz Tego, który Mnie posłał.
Wtedy Jan powiedział do Niego: Nauczycielu, zobaczyliśmy kogoś,
jak w Twoje imię wypędzał demony, i zabranialiśmy mu, bo nie chodził
z nami. Jezus zaś odpowiedział: Nie zabraniajcie mu. Nie ma bowiem
nikogo, kto czyniłby cuda w Moje imię i natychmiast mógłby Mi złorzeczyć. Kto bowiem nie jest przeciwko nam, jest z nami. Tego, kto poda
wam kubek wody dlatego, że należycie do Chrystusa, zapewniam was,
nie minie zapłata.
Oto słowo Pańskie
30
Część II
Homilia
III. Odpowiadamy w wierze i jedności
Wyznanie wiary
(Symbol Symbol Apostolski lub inne wyznanie wiary)
Hymn wiary i zaangażowania
Ekumeniczna Wymiana Duchowych Darów
Osoby przygotowujące nabożeństwo spotykają się wcześniej, aby wspólnie
zastanowić się nad charyzmatami poszczególnych Kościołów i wybrać po
jednym darze reprezentatywnym dla każdego z Kościołów. Wybrany może
zostać zarówno dar o charakterze lokalnym, jak i o szerszym zasięgu. Przedstawiciele różnych Kościołów przynoszą przedmioty symbolizujące dary, które
ich tradycja wnosi do całej chrześcijańskiej wspólnoty. Przedmioty symbolizujące dary są wnoszone i umieszczane na stole. Przewodniczący może
zaprezentować dary, posługując się tą lub podobną formułą: „Z Kościoła
… otrzymujemy z wdzięcznością dar … symbolizowany tutaj przez …”.
Modlitwa
Panie Jezu Chryste, Ty powiedziałeś do swoich apostołów: „Pokój
zostawiam wam, pokój mój daję wam”. Nie patrz na nasze grzechy, lecz
na wiarę swojego Kościoła i udziel nam pokoju i jedności tego niebiańskiego miasta, gdzie z Ojcem i Duchem Świętym żyjesz i królujesz teraz
i na wieki wieków. Amen.
Modlitwy wstawiennicze
Kanadyjskie Kościoły wspólnie zawarły w modlitwach „Osiem Milenijnych
Celów Rozwoju” Narodów Zjednoczonych. Poszczególne modlitwy kolejno
je podejmują.
31
P − Módlmy się za wszystkich ludzi, którzy codziennie cierpią z powodu
biedy i głodu. Ich niepewna sytuacja często powoduje podziały; niech
miłość Chrystusa przywróci sprawiedliwość i pokój. Miłosierny Boże,
wysłuchaj naszej modlitwy,
Z − I odpowiedz na nią w swojej miłości.
P − Módlmy się za tych wszystkich, którzy walczą o powszechną
edukację. Niech ich pragnienie wiedzy buduje mosty między naszymi
Kościołami i przywróci wzajemny szacunek niezależnie od tego, co
nas różni. Miłosierny Boże, naszej modlitwy,
P − Módlmy się za tych wszystkich, którzy walczą o godność i równe
prawa mężczyzn i kobiet. Niech obraz Boży będzie uszanowany
w każdej kobiecie i każdym mężczyźnie. Pamiętamy szczególnie
o potrzebie równego dostępu do pracy, dóbr i usług. Dążąc do „bycia
jednym w Jezusie Chrystusie”, przyjmujmy w pełni dary zarówno
mężczyzn, jak i kobiet. Miłosierny Boże, wysłuchaj naszej modlitwy,
P − Módlmy się za młodych ludzi, którzy chorują, i za tych, którzy
dążą do poprawy zdrowia dzieci. Dbajmy o dzieci tak, jak gdyby
to był sam Chrystus. Miłosierny Boże, wysłuchaj naszej modlitwy,
P − Módlmy się za kobiety spodziewające się dziecka i za ich zdrowie.
Otoczmy szczególną opieką te matki, które noszą nowe życie i których
miłość do dzieci przypomina nam o jednoczącej Bożej miłości.
Miłosierny Boże, wysłuchaj naszej modlitwy,
P − Módlmy się za tych, którzy zwalczają AIDS, malarię i inne choroby.
Usłyszmy głosy tych, którzy są pozbawieni godnego życia, i pracujmy
32
Część II
razem w tworzeniu świata, w którym każdemu człowiekowi okazuje
się szacunek i troskę, i w którym nikt nie jest wykluczony. Miłosierny
Boże, wysłuchaj naszej modlitwy,
P − Módlmy się za wszystkich, którzy cierpią z powodu konsekwencji
wynikających z nieodpowiedzialnego korzystania z zasobów
środowiska naturalnego i za wszystkie zagrożone gatunki. Prowadź
nas do równowagi środowiskowej, abyśmy mogli pojednać się ze
stworzeniem. Miłosierny Boże, wysłuchaj naszej modlitwy,
P − Módlmy się za tych, którzy rozwijają międzynarodową solidarność i
światowe partnerstwo. Popierając sprawiedliwą wymianę handlową
i redukcję zadłużenia krajów najbiedniejszych, chcemy dążyć do
sprawiedliwości. Miłosierny Boże, wysłuchaj naszej modlitwy,
P − Starając się realizować te cele, chcemy słuchać Twego głosu, o Panie,
i zdążać razem do królestwa, które głosiłeś. Dlatego teraz modlimy się:
Modlitwa Pańska (recytowana lub śpiewana)
Znak pokoju
Uczestnicy modlitwy pozdrawiają się wzajemnie uściskiem, ukłonem lub
uściskiem dłoni2.
2
Kanadyjscy autorzy nabożeństwa proponują przekazanie znaku pokoju ze słowami
„Dar Boga” − Don de Dieu. Kiedy Francuzi przybyli do Kanady na przełomie XVI i XVII w.,
znaleźli ziemię pełną naturalnych bogactw i spotkali się z pomocą ze strony rdzennych mieszkańców tych terytoriów. Organizując w 1608 roku kolejną wyprawę z Francji do Kanady,
nazwali jeden ze statków Don de Dieu. W ten sposób chcieli wyrazić Bogu wdzięczność za
odkrycie tych ziem, a miejscowej ludności za okazaną życzliwość i pomoc. W wielu obrzędach eucharystycznych w Kanadzie zaprasza się wiernych do Komunii świętej słowami „Dary
Boga dla ludzi Boga”. We francuskojęzycznej prowincji Québec wyrażenie don de Dieu − „dar
Boga” − zyskuje dzisiaj nową dynamikę w chrześcijańskiej wspólnocie i w kulturze masowej.
33
Pieśń na ofiarowanie (podczas tej pieśni może być przeprowadzona zbiórka)
IV. Wychodzimy do świata
Zobowiązanie do jedności
P − Paweł wzywał chrześcijan w Koryncie, aby poznali w swych sercach
i ukazali w swym działaniu, że Chrystus nie jest podzielony. On
wzywa także nas, abyśmy sobie głębiej uświadomili jedność, jaką
już mamy w Chrystusie.
P − Z tymi wszystkimi, którzy w każdym miejscu wzywają Pana Jezusa
Chrystusa,
Z − Razem jesteśmy powołani do świętości.
P − Obdarowani łaską przez Boga na różny sposób,
Z − Razem za siebie składamy dzięki.
P − Obdarzeni wieloma błogosławieństwami, których udzielił nam Bóg
dzięki naszej jedności w Chrystusie,
Z − Razem nie brak nam żadnego duchowego daru.
P − Utwierdzeni w Bogu, który dodaje nam sił do miłości i służby,
Z − Razem potwierdzamy, że Bóg jest wierny.
P − Przygarnięci przez Jezusa Chrystusa,
Z − Razem jesteśmy wezwani do wspólnoty.
P − Zjednoczeni w tym samym duchu i tym samym celu,
Z − Razem poszukujemy porozumienia.
P − Przezwyciężając nasze spory dzięki Temu, który został dla nas
ukrzyżowany,
34
Część II
Z − Razem należymy do Chrystusa.
P − Czy Chrystus jest więc podzielony?
Z − Nie! Razem idziemy głosić światu Jego Ewangelię!
Pieśń na rozesłanie
Błogosławieństwo i rozesłanie
Błogosławieństwa może udzielić kilku przewodniczących modlitwie w przedstawionej poniżej lub innej formie.
P − Pan z wami.
Z − I z duchem twoim.
P −
Z −
Niech miłość Pana Jezusa przyciągnie was do Niego samego,
niech moc Pana Jezusa umocni was w Jego służbie,
niech radość Pana Jezusa napełni waszego ducha,
i błogosławieństwo Boga Wszechmogącego,
Ojca, Syna i Ducha Świętego
zstąpi na was i pozostanie z wami na zawsze.
Amen.
P −
Z −
Idźcie w pokoju,
by kochać i być kochanym,
by przyjmować i być przyjętym przez innych,
by służyć i umieć przyjąć pomoc.
Bogu niech będą dzięki!
Postludium
Część III
poszczególne dni Tygodnia
DZIEŃ PIERWSZY – sobota, 18 stycznia 2014 r.
Razem… jesteśmy powołani do świętości
CZYTANIE I: Wj 19,3-8
A wy będziecie mi królestwem kapłańskim i narodem świętym
Czytanie z Księgi Wyjścia
Mojżesz wstąpił na górę do Boga, Pan zaś zawołał nań z góry, mówiąc:
Tak powiesz domowi Jakuba i to oznajmisz synom izraelskim:
„Wy widzieliście, co uczyniłem Egipcjanom, jak nosiłem was na skrzydłach orlich i przywiodłem was do siebie. A teraz, jeżeli pilnie słuchać
będziecie głosu mojego i przestrzegać mojego przymierza, będziecie szczególną moją własnością pośród wszystkich ludów, bo moja jest cała ziemia.
A wy będziecie mi królestwem kapłańskim i narodem świętym”. Takie są
słowa, które powiesz synom izraelskim.
I przyszedł Mojżesz, i zwołał starszych ludu, i przedstawił im te wszystkie
słowa, które Pan mu nakazał. Wtedy cały lud odpowiedział razem, mówiąc:
Uczynimy wszystko, co Pan rozkazał. A Mojżesz powtórzył Panu słowa ludu.
Oto słowo Boże
36
Część III
My ludem Jego pastwiska, stadem w Jego ręku
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
My ludem Pana i jego owcami.
Chodźcie, śpiewajmy radośnie Panu,
wznośmy okrzyki na cześć Skały naszego zbawienia!
Przyjdźmy z dziękczynieniem przed Jego oblicze,
radośnie śpiewajmy Mu pieśni.
Bo Pan jest wielkim Bogiem
i wielkim Królem nad wszystkimi bogami.
W Jego ręku są głębiny ziemi, szczyty gór należą do Niego.
Jego własnością jest morze, bo On sam je stworzył,
i suchy ląd ukształtowały Jego ręce.
Chodźcie, pokłońmy się i na twarz padnijmy,
klęknijmy przed Panem, naszym Stwórcą.
On bowiem jest naszym Bogiem,
a my ludem Jego pastwiska, stadem w Jego ręku.
CZYTANIE II: 1 P 2,9-10
Wy, którzy niegdyś nie byliście ludem, teraz zaś jesteście ludem Boga
Czytanie z Pierwszego Listu świętego Piotra Apostoła
Wy (…) jesteście potomstwem wybranym, królewskim kapłaństwem,
narodem świętym, ludem wykupionym, abyście opowiadali o cnotach
Tego, który was wezwał z ciemności do swojej niezwykłej światłości. Wy,
którzy niegdyś nie byliście ludem, teraz zaś jesteście ludem Boga, wy,
którzy nie dostąpiliście miłosierdzia, teraz zaś miłosierdzia doznaliście.
Oto słowo Boże
Poszczególne dni Tygodnia
37
Kto czyni wolę Mojego Ojca,
ten jest Mi bratem i siostrą, i matką.
EWANGELIA: Mt 12,46-50
Kto czyni wolę Mojego Ojca, który jest w niebie, ten jest Moim bratem
i siostrą, i matką
Słowa Ewangelii według świętego Mateusza
Gdy [Jezus] jeszcze mówił do zgromadzonych, Jego matka i bracia stanęli
na zewnątrz i chcieli z Nim rozmawiać. Wtedy ktoś powiedział do Niego:
Twoja matka i Twoi bracia stoją na zewnątrz i chcą z Tobą rozmawiać. On
zaś odpowiedział temu człowiekowi: Kto jest Moją matką i kto to są Moi
bracia? Wyciągnął rękę i wskazał na swoich uczniów: Oto Moja matka
i Moi bracia. Kto bowiem czyni wolę Mojego Ojca, który jest w niebie,
ten jest Moim bratem i siostrą, i matką.
Oto słowo Pańskie
TEMATY DO REFLEKSJI
My, którzy wzywamy imienia Pana, jesteśmy razem powołani do
świętości, jesteśmy tymi „którzy zostali uświęceni w Jezusie Chrystusie”
(1 Kor 1,2). W Księdze Wyjścia to wspólne gromadzenie się ludu Bożego
jest określone jako cenne dobro, królestwo kapłanów i lud święty.
W Pierwszym Liście św. Piotra nasze członkostwo w tej komunii świętych jest rozumiane jako następstwo powołania Bożego nas wszystkich
jako wybranego plemienia, królewskiego kapłaństwa, ludu przeznaczonego Bogu na własność. Wraz z tym powołaniem otrzymujemy prawo
ogłaszania potężnych dzieł Bożych, które wyciągają nas z ciemności do
Bożego światła.
38
Część III
Ponadto w Ewangelii według św. Mateusza czytamy, że gdy jako komunia świętych razem modlimy się o jedność i staramy się pełnić wolę Bożą,
nasza jedność w Jezusie wykracza poza naszą rodzinę, klan czy klasę.
PYTANIA
• Co dla nas lub w tradycji naszych Kościołów oznacza termin „komunia
świętych”?
• W jaki sposób powołanie do stawania się „ludem świętym” skłania nas
do wyjścia poza nasze chrześcijańskie środowisko?
MODLITWA
Miłosierny Boże, wraz z tymi wszystkimi, którzy wzywają imienia Pana
słyszymy, że Ty powołujesz nas do świętości. Uczyniłeś nas wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, ludem świętym. Mocą swojego Ducha
Świętego złącz nas razem w komunię świętych i umocnij do pełnienia Twej
woli i do ogłaszania potężnych dzieł Jezusa Chrystusa, naszego Pana. Amen.
DZIEŃ DRUGI – niedziela, 19 stycznia 2014 r.
Razem… dziękujemy za Bożą łaskę w innych
CZYTANIE I: Pwt 26,1-11
Wyprowadził nas Pan z Egiptu
Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa
A gdy wejdziesz do ziemi, którą daje ci Pan, Bóg twój, w posiadanie,
i zajmiesz ją, i osiedlisz się w niej, to weźmiesz z pierwocin wszelkich płodów
rolnych, jakie uzyskasz w ziemi, którą daje ci Pan, Bóg twój, i włożysz do
39
kosza, i pójdziesz na miejsce, które Pan, Bóg twój, wybierze na mieszkanie
dla imienia swego. Przyjdziesz do kapłana, który będzie w owych dniach,
i powiesz do niego: Wyznaję dziś przed Panem, Bogiem twoim, że przyszedłem do ziemi, o której przysiągł Pan naszym ojcom, że nam ją da. Kapłan
weźmie kosz z twojej ręki i postawi go przed ołtarzem Pana, Boga twego.
Potem odezwiesz się i powiesz przed Panem, Bogiem twoim: Zabłąkanym Aramejczykiem był mój ojciec i zstąpił do Egiptu, i przebywał tam
jako obcy przybysz w nielicznej garstce, lecz stał się tam wielkim, potężnym
i licznym narodem. Lecz Egipcjanie źle się z nami obchodzili, uciskali nas
i nakładali na nas ciężką pracę przymusową, my zaś wołaliśmy do Pana,
Boga naszych ojców, i Pan wysłuchał naszego głosu, i wejrzał na naszą
udrękę i mozół oraz na nasz ucisk. I wyprowadził nas Pan z Egiptu ręką
możną i podniesionym ramieniem wśród wielkiej zgrozy, znaków i cudów,
i przyprowadził nas na to miejsce, i dał nam tę ziemię, ziemię opływającą
w mleko i miód. A teraz oto przyniosłem pierwociny płodów ziemi, którą
dałeś mi, Panie.
Położysz to przed Panem, Bogiem twoim, i oddasz pokłon Panu, Bogu
twemu, i będziesz się weselił z wszelkiego dobra, które Pan, Bóg twój, dał
tobie i twemu domowi; ty, Lewita i obcy przybysz, który jest pośród ciebie.
Oto słowo Boże
PSALM RESPONSORYJNY: Ps 100
Wysławiajcie Pana i błogosławcie Jego imię
Refren:
Refren:
Niech cała ziemia wielbi swego Pana.
Wołaj na cześć Pana, cała ziemio,
służcie Panu z weselem,
przychodźcie radośni
przed Jego oblicze!
Wiedzcie, że Pan jest Bogiem,
On nas stworzył, a nie my.
40
Część III
Refren:
Refren:
Refren:
Jesteśmy Jego ludem,
owcami Jego pastwiska!
Z dziękczynieniem wchodźcie w Jego bramy,
z pieśnią pochwalną na Jego dziedzińce,
wysławiajcie [Pana],
błogosławcie Jego imię!
Pan bowiem jest dobry,
Jego łaska trwa na wieki,
a Jego wierność
z pokolenia na pokolenie.
CZYTANIE II: Flp 1,3-11
Dziękuję mojemu Bogu za każdym razem, gdy was wspominam
Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Filipian
Dziękuję mojemu Bogu za każdym razem, gdy was wspominam.
Zawsze, w każdej mojej modlitwie, proszę z radością za was wszystkich,
z powodu waszego udziału w głoszeniu Ewangelii od pierwszego dnia aż
do tej chwili. Jestem też pewny, że Ten, kto rozpoczął w was dobre dzieło,
doprowadzi je do końca, aż do dnia Chrystusa Jezusa.
Słuszne jest, abym tak myślał o was wszystkich, ponieważ noszę was
w sercu. Gdy jestem więziony i gdy bronię i umacniam Ewangelię, jesteście
razem ze mną uczestnikami łaski. Bóg mi przecież świadkiem, że tęsknię
do was wszystkich miłością Chrystusa Jezusa. I o to się modlę, aby wasza
miłość była coraz pełniejsza w poznawaniu i we wszelkim rozumieniu,
w rozróżnianiu tego, co istotne, abyście byli czyści i nienaganni na dzień
Chrystusa, napełnieni przez Jezusa Chrystusa owocem sprawiedliwości
ku chwale i czci Boga.
Oto słowo Boże
41
Słowo stało się ciałem
i zamieszkało wśród nas pełne łaski i prawdy.
EWANGELIA: J 1,1-18
Łaska i prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa
Słowa Ewangelii według świętego Jana
Na początku było Słowo, a Słowo było zwrócone ku Bogu i Bogiem
było Słowo. Ono było na początku zwrócone ku Bogu. Przez Nie wszystko
się stało, a bez Niego nic się nie stało. To, co się stało w Nim, było życiem.
Życie zaś było światłością ludzi, a światłość świeci w ciemności i ciemność
jej nie ogarnęła.
Był człowiek o imieniu Jan, posłany przez Boga. Przyszedł jako świadek, aby zaświadczyć o światłości i aby wszyscy przez niego uwierzyli.
Nie był on światłością, lecz miał zaświadczyć o światłości. Była światłość
prawdziwa, która oświeca każdego człowieka, gdy na świat przychodzi.
Na świecie było Słowo i świat przez Nie powstał, ale świat Go nie poznał.
Przyszło do swojej własności, lecz swoi Go nie przyjęli. Tym zaś, którzy Je
przyjęli, dało moc stania się dziećmi Bożymi, tym, którzy wierzą w Jego
imię, którzy nie z krwi ani z woli ciała, ani z woli mężczyzny, lecz z Boga
zostali zrodzeni.
A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas pełne łaski i prawdy.
Ujrzeliśmy Jego chwałę, chwałę jako Jednorodzonego od Ojca. Jan świadcząc o Nim, głośno zawołał: Ten, o którym powiedziałem, że idzie za
mną, zaistniał przede mną, bo był wcześniej niż ja. Wszyscy bowiem
wzięliśmy z Jego pełni łaskę za łaską, gdyż Prawo zostało dane przez
Mojżesza, a łaska i prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa. Boga nikt
nigdy nie widział. Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, On uczynił Go znanym.
Oto słowo Pańskie
42
Część III
TEMATY DO REFLEKSJI
W Księdze Powtórzonego Prawa wdzięczność jest sposobem życia
z głęboką świadomością obecności Boga w nas i wokół nas. Jest to zdolność rozpoznawania Bożej łaski, która działa w nas i wszędzie we wszystkich ludziach, i dziękowania Bogu. Radość, która płynie z tej łaski, jest
tak wielka, że doświadcza jej nawet „obcy, który jest u ciebie”.
W kontekście ekumenicznym wdzięczność oznacza umiejętność radowania się z darów Bożej łaski obecnych w innych wspólnotach chrześcijańskich; postawę, która otwiera drzwi do ekumenicznej wymiany darów
i do uczenia się od siebie nawzajem.
Całe życie jest darem Boga: od momentu stworzenia aż do chwili, gdy
Bóg stał się ciałem w życiu i dziele Jezusa; do tego momentu, w którym my
żyjemy. Podziękujmy Bogu za dary łaski i prawdy dane w Jezusie Chrystusie, obecne i objawiające się w nas i naszych Kościołach.
PYTANIA
• Jakich darów Bożej łaski pochodzących z Kościołów innych tradycji
doświadczyliśmy już w naszych wspólnotach?
• W jaki sposób chrześcijanie różnych tradycji mogliby lepiej przyjmować i dzielić się darami, które Bóg ofiarował każdemu z nas?
MODLITWA
Najukochańszy i najłaskawszy Boże, składamy dzięki za dary Twojej
łaski, których doświadczamy w naszej tradycji i w tradycjach innych
Kościołów. Przez łaskę Twojego Świętego Ducha spraw, aby nasza wdzięczność stale wzrastała, gdy spotykamy się ze sobą i w nowy sposób doświadczamy Twojego daru jedności. Modlimy się o to przez Jezusa Chrystusa,
naszego Pana. Amen.
DZIEŃ TRZECI – poniedziałek, 20 stycznia 2014 r.
Razem… nie brak nam żadnego duchowego daru
CZYTANIE I: Hi 28,20-28
Bojaźń Pańska jest mądrością
Czytanie z Księgi Hioba
Skąd więc bierze się mądrość
i gdzie jest miejsce rozumu?
Zakryta jest przed oczyma wszystkich żyjących
i zatajona przed ptactwem niebieskim.
Otchłań i śmierć mówią:
Słyszałyśmy wieść o niej na własne uszy.
Bóg wie o drodze do niej,
tylko On zna jej siedzibę,
Bo tylko On patrzy na krańce ziemi
i widzi wszystko, co jest pod niebem.
Gdy nadawał wiatrowi wagę
i mierzył pojemność wód,
Gdy deszczowi wyznaczał prawo i szlak dla błyskawicy,
wtedy ją widział i zgłębił, ustalił i wypróbował,
I rzekł do człowieka: Oto bojaźń Pańska, ona jest mądrością,
a unikanie złego rozumem.
Oto słowo Boże
43
44
Część III
Otwierasz swoją rękę i nasycasz wszystko, co żyje.
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Otwierasz rękę, karmisz nas do syta.
Niech Cię wysławiają, Panie, wszystkie Twoje dzieła,
Twoi święci niech Cię błogosławią.
Niech mówią o chwale Twojego królestwa,
niech głoszą Twoją potęgę,
By oznajmić ludziom Twoje cuda
i wspaniałą chwałę Twojego królestwa.
Twoje królestwo jest królestwem wiecznym,
Twoje panowanie trwa przez pokolenia.
Pan podtrzymuje wszystkich upadających,
podnosi wszystkich zgnębionych.
Oczy wszystkich wpatrują się w Ciebie,
a Ty im dajesz pokarm we właściwym czasie.
Otwierasz swoją rękę
i nasycasz wszystko, co żyje.
Pan jest sprawiedliwy na wszystkich swoich drogach,
łaskawy we wszystkim, co czyni.
Pan jest bliski wszystkim, którzy Go wzywają,
wszystkim, którzy Go wzywają szczerze.
Spełnia pragnienia tych, co się Go boją,
wysłuchuje ich wołania i ocala.
Niech moje usta śpiewają hymn Panu,
niech wszystko, co żyje, błogosławi Jego święte imię na wieki!
45
CZYTANIE II: Ef 4,7-13
Każdemu zaś z nas została dana łaska według miary daru Chrystusa
Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Efezjan
Każdemu też z nas została dana łaska według miary daru Chrystusa.
Dlatego mówi Pismo: Gdy wstąpił na wysokości, zniewolił niewolę, rozdał
dary ludziom. Czy zaś to, że wstąpił, nie znaczy, że również zstąpił w najniższe obszary ziemi? Ten, który zstąpił, jest tym samym, który wstąpił ponad
wszystkie niebiosa, aby wszystko napełnić.
To On uczynił jednych apostołami, innych prorokami, innych głosicielami Dobrej Nowiny, jeszcze innych pasterzami i nauczycielami, aby uzdolnić świętych do wykonywania dzieła służby, do budowania Ciała Chrystusa,
aż wszyscy dojdziemy do jedności wiary i poznania Syna Bożego, do człowieka doskonałego, do miary dojrzałości wynikającej z pełni Chrystusa.
Oto słowo Boże
Ja jestem chlebem, który zstąpił z nieba,
kto ten chleb spożywa, będzie żył na wieki.
EWANGELIA:Mk 8,14-21
Dlaczego martwicie się, że nie macie chleba?
Uczniowie zapomnieli zabrać chlebów i tylko jeden mieli z sobą w łodzi.
Wtedy [Jezus] ich ostrzegł: Uważajcie, wystrzegajcie się kwasu faryzeuszy
i kwasu Heroda. Oni zaś rozmawiali z sobą, że nie mają chleba.
Jezus to spostrzegł i powiedział: Dlaczego martwicie się, że nie macie
chleba? Jeszcze nie rozumiecie i nie pojmujecie? Czy aż tak zatwardziałe
46
Część III
są wasze serca? Macie oczy, a nie widzicie, macie uszy, a nie słyszycie? Nie
pamiętacie, ile zebraliście koszy pełnych okruchów, gdy podzieliłem pięć
chlebów dla pięciu tysięcy? Odpowiedzieli: Dwanaście. A kiedy podzieliłem
siedem chlebów dla czterech tysięcy, ile zebraliście dużych koszy pełnych
okruchów? Odpowiedzieli: Siedem. I zapytał: Jeszcze nie rozumiecie?
Oto słowo Pańskie
TEMATY DO REFLEKSJI
Hiob uświadamia sobie, że nawet gdyby wszystko zostało mu zabrane,
zostanie bojaźń Boża, która jest mądrością. Jako bracia i siostry w Chrystusie, chociaż jesteśmy osłabieni przez podziały, wszyscy zostaliśmy
obdarzeni obfitością różnorodnych darów, zarówno duchowych, jak
i materialnych, do budowania Chrystusowego ciała.
A jednak, mimo Bożych obietnic i pełnego wspaniałomyślności życia
i miłości Jezusa, podobnie jak uczniowie w Ewangelii według św. Marka,
czasami zapominamy o naszym prawdziwym bogactwie: wprowadzamy
podziały, gromadzimy zapasy, mówimy i działamy tak, jakbyśmy „nie
mieli chleba”.
Chrystus nie jest podzielony: razem mamy dość darów, aby się nimi
dzielić między sobą i ze „wszystkim, co żyje”.
PYTANIA
• Dlaczego zapominamy o obfitości Bożych darów, mówiąc: „Nie mamy
chleba”?
• W jaki sposób możemy lepiej dzielić się duchowymi i materialnymi
darami?
MODLITWA
Wierny i hojny Boże, błogosławimy Cię za to, że dałeś nam wszystkie
duchowe dary, których potrzebujemy, by dojść do pełnego podobieństwa
47
do Chrystusa: za mądrość, za dary służby i za chleb. Pomóż nam być
znakami Twojej obfitości zgromadzonymi w jedno, abyśmy mogli nieść
dary Twego wiecznego królestwa wszędzie tam, gdzie ludzie doświadczają cierpienia i niedostatku. Napełnieni Duchem modlimy się w imię
Tego, którego darem był chleb Jego życia połamany za nas, teraz i na
zawsze. Amen.
DZIEŃ CZWARTY – wtorek, 21 stycznia 2014 r.
Razem… potwierdzamy, że Bóg jest wierny
CZYTANIE I: Lm 3,19-26
Miłosierdzie Pana nie ustaje
Czytanie z Księgi Lamentacji
Wspominanie własnej niedoli i udręki
to piołun i trucizna.
Moja dusza bezustannie to wspomina
i trapi się we mnie.
To biorę sobie do serca
i w tym moja nadzieja,
Niewyczerpane są objawy łaski Pana,
miłosierdzie jego nie ustaje.
Każdego poranku objawia się na nowo,
wielka jest wierność twoja.
Pan jest moim działem, mówi dusza moja,
dlatego w nim mam nadzieję.
Dobry jest Pan dla tego, kto mu ufa,
dla duszy, która go szuka.
Dobrze jest czekać w milczeniu na zbawienie Pana.
Oto słowo Boże
48
Część III
Twoja wierność dosięga obłoków
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Wybaw mnie, Panie, w miłosierdziu swoim.
Sieć zastawili na moje stopy
i udręczyli moją duszę.
Dół wykopali przede mną,
lecz sami do niego wpadli.
Gotowe jest moje serce, Boże,
gotowe jest moje serce,
będę grał i śpiewał.
Zbudź się, moja duszo,
zbudź się, harfo i cytro!
Chcę obudzić jutrzenkę!
Będę Cię, Panie mój, wysławiał wśród ludów,
zagram Ci pośród narodów,
bo Twoja łaska sięga aż do niebios,
a Twoja wierność do obłoków.
CZYTANIE II: Hbr 10,19-25
Wierny jest Ten, który złożył obietnicę
Czytanie z Listu do Hebrajczyków
Mamy więc, bracia, dzięki krwi Jezusa otwarte wejście do świątyni,
które On otworzył dla nas jako drogę nową i żywą przez zasłonę, to jest
przez swoje ciało. Mamy też kapłana wielkiego nad domem Bożym.
Podejdźmy więc ze szczerym sercem, z pełną wiarą, oczyszczeni ze złych
skłonności serc i obmyci na ciele czystą wodą. Trzymajmy się niewzruszenie nadziei, którą wyznajemy, gdyż wierny jest Ten, który złożył obietnicę.
49
Zwracajmy uwagę jedni na drugich, dążąc do gorliwej miłości i dobrych
uczynków. Nie zaniedbujmy również wspólnych zgromadzeń, jak to się
stało zwyczajem niektórych, ale zachęcajmy się wzajemnie tym bardziej,
im bardziej widzimy, że zbliża się dzień.
Oto słowo Boże
Pan okazał nam miłosierdzie
i pamiętał o swoim świętym Przymierzu.
EWANGELIA: Łk 1,67-75
Pan okazał miłosierdzie
Słowa Ewangelii według świętego Łukasza
Zachariasz został napełniony Duchem Świętym i tak prorokował:
Niech będzie uwielbiony Pan, Bóg Izraela,
bo lud swój wziął w opiekę i odkupił.
I wzbudził nam moc zbawczą
w domu swego sługi Dawida,
jak zapowiedział z dawien dawna
przez usta swych świętych proroków,
że nas wybawi od nieprzyjaciół
i z rąk wszystkich prześladowców,
że okaże miłosierdzie naszym praojcom
i będzie pamiętał o swoim świętym Przymierzu,
o przysiędze, którą złożył praojcu naszemu Abrahamowi,
że da nam, wyrwanym z mocy nieprzyjaciół,
służyć Mu bez lęku,
w pobożności i sprawiedliwości przed Nim,
aż do końca dni naszych.
Oto słowo Pańskie
50
Część III
TEMATY DO REFLEKSJI
Odwieczna jedność Ojca, Syna i Ducha wprowadza nas w miłość Bożą
i wzywa do udziału w Bożym dziele, którym jest miłość, miłosierdzie
i sprawiedliwość, w świecie. Miłosierdzie i sprawiedliwość nie są w Bogu
oddzielone, lecz połączone w wiernej miłości objawionej w przymierzu
Boga z nami i z całym stworzeniem.
Zachariasz, który właśnie został ojcem, składa świadectwo o Bożym
miłosierdziu, które przejawia się w dochowywaniu obietnic złożonych Abrahamowi i jego potomkom. Bóg jest wierny swemu świętemu przymierzu.
Modląc się nieustannie o jedność Kościoła, nie możemy zaniedbywać
wspólnych spotkań i wzajemnej zachęty, pobudzając się wzajemnie do
miłości i dobrych czynów, mówiąc: „Bóg jest wierny”.
PYTANIA
• W jaki sposób doświadczaliśmy Bożej wierności w naszym życiu
i w życiu naszej wspólnoty w minionym roku?
• W jaki sposób Boża wierność inspiruje nas do dążenia do chrześcijańskiej jedności?
MODLITWA
Wierny Boże, składamy dzięki za Twą niezmienną miłość i Twoje
oddanie. Trwając w radosnej nadziei, pracując i modląc się razem o pełną
widzialną jedność Twojego Kościoła, prosimy Cię, napełnij nas wiarą
w Twe obietnice. Modlimy się o to przez Jezusa Chrystusa, naszego Pana,
w mocy Ducha Świętego, Boga przez wszystkie wieki wieków. Amen.
DZIEŃ PIĄTY – środa, 22 stycznia 2014 r.
Razem… jesteśmy wezwani do współuczestnictwa
Ja będę z tobą
Tak mówi Pan – który cię stworzył, Jakubie,
i który cię ukształtował, Izraelu:
Nie bój się, bo cię wykupiłem,
nazwałem cię twoim imieniem – moim jesteś!
Gdy będziesz przechodził przez wody, będę z tobą,
a gdy przez rzeki, nie zaleją cię;
gdy pójdziesz przez ogień, nie spłoniesz,
a płomień nie spali cię.
Bo Ja, Pan, jestem twoim Bogiem,
Ja, Święty Izraelski, twoim wybawicielem;
daję Egipt na okup za ciebie,
Etiopię i Sabę zamiast ciebie.
Dlatego że jesteś, w moich oczach drogi,
cenny i Ja cię miłuję,
więc daję ludzi za ciebie
i narody za twoje życie.
Nie bój się, bo Ja jestem z tobą.
Ze Wschodu przywiodę twoje potomstwo
i z Zachodu zgromadzę cię.
Do Północy powiem: Wydaj!
A do Południa: Nie zatrzymuj!
51
52
Część III
Przyprowadź moich synów z daleka
i moje córki z krańców ziemi!
Wszystkich, którzy są nazwani moim imieniem
i których ku swojej chwale stworzyłem,
których ukształtowałem i uczyniłem.
Oto słowo Boże
PSALM RESPONSORYJNY: Ps 133
Jak to dobrze i miło, gdy bracia w zgodzie mieszkają
Refren:
Refren:
Refren:
Udziel nam, Panie, zgody i jedności.
O, jak to dobrze i miło,
gdy bracia w zgodzie mieszkają!
Jest to jak wyborny olejek na głowie,
co spływa na brodę, na brodę Aarona,
co spływa na skraj jego szaty.
Jest to jak rosa Hermonu,
która opada na wzgórza Syjonu.
Tam bowiem Pan zsyła błogosławieństwo
i życie na wieki.
CZYTANIE II: 1 J 1,3-7
Trwamy we wspólnocie
Czytanie z Pierwszego Listu świętego Jana Apostoła
To, co widzieliśmy i usłyszeliśmy, głosimy również wam, abyście i wy
trwali we wspólnocie z nami. My zaś trwamy we wspólnocie z Ojcem i Jego
Synem, Jezusem Chrystusem. A piszemy to, aby nasza radość była pełna.
53
Nowina zaś, którą od Niego usłyszeliśmy i wam głosimy, jest taka:
Bóg jest światłością i nie ma w Nim żadnej ciemności. Jeśli mówimy, że
trwamy we wspólnocie z Nim, a chodzimy w ciemności, to kłamiemy i nie
postępujemy w prawdzie. Jeśli natomiast chodzimy w światłości, podobnie
jak On jest w światłości, to trwamy we wspólnocie z sobą, a krew Jezusa,
Jego Syna, oczyszcza nas z wszelkiego grzechu.
Oto słowo Boże
Przykazuje wam, abyście się wzajemnie miłowali,
jak Ja was umiłowałem.
EWANGELIA: J 15,12-17
Nazwałem was przyjaciółmi
[Jezus powiedział do swoich uczniów]:
Takie jest Moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, jak Ja
was umiłowałem. Nikt nie ma większej miłości niż ta, gdy ktoś daje swoje
życie za swoich przyjaciół. Wy jesteście Moimi przyjaciółmi, jeśli czynicie
to, co Ja wam przykazuję. Nie nazywam już was sługami, gdyż sługa nie
wie, co czyni jego pan. Nazwałem was przyjaciółmi, bo oznajmiłem wam
wszystko, co usłyszałem od Mojego Ojca.
Nie wy Mnie wybraliście, ale Ja was wybrałem i postanowiłem, abyście
szli i przynosili owoc, i aby wasz owoc był trwały, żeby Ojciec dał wam
to, o co poprosicie w Moje imię. To wam przykazuję, abyście się wzajemnie miłowali.
Oto słowo Pańskie
54
Część III
TEMATY DO REFLEKSJI
Jesteśmy powołani do wspólnoty z Bogiem Ojcem, z Jego Synem
Jezusem Chrystusem i Duchem Świętym. Gdy zbliżamy się do Trójosobowego Boga, jednocześnie zbliżamy się do siebie w chrześcijańskiej
jedności.
Chrystus przemienił naszą relację ze Sobą, nazywając nas przyjaciółmi,
a nie sługami. W odpowiedzi na tę miłość jesteśmy wezwani do budowania naszych relacji opartych nie na sile i dominacji, lecz na przyjaźni
i wzajemnej miłości.
Powołani przez Jezusa, mamy stawać się świadkami Dobrej Nowiny
zarówno wobec tych, którzy jeszcze jej nie słyszeli, jak i wobec tych, do
których już ona dotarła. To świadectwo zawiera wezwanie do wspólnoty
z Bogiem i ustanawia wspólnotę pośród tych, którzy odpowiadają na
nasze zaproszenie.
PYTANIA
• W jaki sposób doświadczamy wezwania do wspólnoty z Bogiem?
• W jaki sposób Bóg wzywa nas do wspólnoty z innymi w naszych
Kościołach i poza nim?
MODLITWA
Ojcze miłości, Ty wzywasz nas do wspólnoty z Twoim Synem i pozwalasz nam zbierać owoce głoszenia Ewangelii. Przez łaskę Twojego Ducha
naucz nas wzajemnej miłości i jedności, aby nasza radość była pełna. Amen.
55
DZIEŃ SZÓSTY – czwartek, 23 stycznia 2014 r.
Razem… poszukujemy porozumienia
CZYTANIE I: Sdz 4,1-9
Jeśli ty pójdziesz ze mną, pójdę
Czytanie z Księgi Sędziów
Gdy umarł Ehud, synowie izraelscy nadal czynili zło w oczach Pana,
więc Pan wydał ich w ręce Jabina, króla Kanaanu, który panował w Chasor.
A wodzem jego wojska był Sysera, który mieszkał w Charoszet-Haggoim.
Synowie izraelscy wołali tedy do Pana. Miał on bowiem dziewięćset żelaznych wozów bojowych i srodze uciskał synów izraelskich przez dwadzieścia lat.
W tym czasie sądziła Izraelitów prorokini Debora, żona Lappidota.
Siadywała ona pod palmą Debory, pomiędzy Ramą a Betelem na pogórzu efraimskim, i synowie izraelscy przychodzili do niej na sąd. Posłała
ona wezwanie do Baraka, syna Abinoama, z Kedesz-Naftali, i kazała
mu powiedzieć: Oto tak nakazuje Pan, Bóg Izraela: Wyrusz i pociągnij
na górę Tabor, a weź ze sobą dziesięć tysięcy mężów z synów Naftaliego
i z synów Zebulona, ja zaś ściągnę ku tobie nad potok Kiszon Syserę,
wodza wojska Jabina wraz z jego wozami i z jego zgiełkliwą gromadą
i wydam go w twoją rękę.
Barak kazał jej odpowiedzieć: Jeżeli ty pójdziesz ze mną, to pójdę, lecz
jeżeli ty nie pójdziesz ze mną, to nie pójdę. A ona rzekła: Pójdę z tobą,
tylko że nie tobie przypadnie sława tej wyprawy, na którą ciągniesz,
gdyż Pan wyda Syserę w ręce kobiety. Powstała tedy Debora i wyruszyła
z Barakiem do Kedesz.
Oto słowo Boże
56
Część III
Szukaj pokoju i dąż do niego
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Chcę w każdym czasie błogosławić Pana,
śpiewać Mu zawsze pieśń pochwalną.
Pan będzie moją chlubą,
niech pokorni słyszą i się radują.
Wysławiajcie ze mną Pana,
wywyższajmy wspólnie Jego imię!
Szukałem Pana, a On mnie wysłuchał
i wybawił mnie od wszelkiej trwogi.
Spójrzcie na Niego, radość was opromieni,
a wasze oblicza nie zapłoną wstydem!
Oto biedak zawołał, a Pan go wysłuchał
i wybawił z wszelkiego ucisku.
Anioł Pana rozbija obóz
wokół tych, którzy się Go boją i ich ratuje.
Skosztujcie i zobaczcie, jak dobry jest Pan,
szczęśliwy, kto się u Niego chroni!
Bójcie się Pana, Jego święci,
niczego nie zabraknie tym, którzy się Go boją!
Możni cierpią niedostatek i głód,
tym zaś, którzy szukają Pana, niczego nie zabraknie.
Chodźcie, synowie, słuchajcie mnie,
nauczę was bojaźni Pana!
Jaki ma być człowiek pożądający życia,
pragnący każdego dnia, by cieszyć się dobrem?
Refren:
Refren:
57
Powściągnij swój język od złego,
a usta od mowy fałszywej.
Odstąp od zła i czyń dobrze,
szukaj pokoju i dąż do niego.
Abyście wszyscy byli zgodni
Ludzie Chloe bowiem donieśli mi o was, moi bracia, że są między wami
spory. Mówię to dlatego, że każdy z was mówi: ja należę do Pawła; ja do
Apollosa; ja do Kefasa; ja zaś do Chrystusa. Czy Chrystus jest podzielony?
Czy Paweł został za was ukrzyżowany? Czy też w imię Pawła zostaliście
ochrzczeni? Dziękuję Bogu, że nikogo z was nie ochrzciłem, z wyjątkiem
Kryspusa i Gajusa, tak że nikt nie może powiedzieć, iż został ochrzczony
w moje imię.
Oto słowo Boże
Ja jestem pośród was jako ten, który służy,
kto chce być pierwszym niech będzie sługą wszystkich.
Powstał spór między nimi
58
Część III
Wynikł spór między [uczniami Jezusa] o to, kto z nich ma uchodzić za
ważniejszego. On zaś powiedział do nich: Królowie panują nad narodami,
a władców nazywa się dobroczyńcami. Wy jednak tak nie postępujcie. Kto
z was jest ważniejszy, niech stanie się jak ten młodszy, a kto jest przełożonym, niech będzie jak ten, który służy. Kto bowiem jest ważniejszy: ten,
kto zasiada przy stole, czy ten, który służy? Czy nie ten, kto zasiada przy
stole? Ja natomiast jestem pośród was jak ten, który służy.
Wy jesteście tymi, którzy wytrwali wraz ze Mną w Moich doświadczeniach. Dlatego i Ja wam powierzam Królestwo, jak Mój Ojciec powierzył
je Mnie, abyście w Moim Królestwie jedli i pili przy Moim stole, i zasiedli
na tronach, by sądzić dwanaście pokoleń Izraela.
Oto słowo Pańskie
TEMATY DO REFLEKSJI
Rozbicie jedności opisane w Pierwszym Liście do Koryntian (1 Kor
1,12-13) odzwierciedla zniekształcenie Ewangelii, które osłabia integralność przesłania Chrystusa. Rozpoznanie konfliktu i podziału, jak to
zrobili ludzie Chloe, jest pierwszym krokiem ku ustanowieniu jedności.
Takie kobiety jak Debora i Chloe wznoszą prorocki głos pośród ludu
Bożego w czasach konfliktów i podziałów, przypominając nam o konieczności pozostawania w zgodzie. Takie prorockie głosy mogą umożliwiać
ludziom podejmowanie działań prowadzących do odnowienia jedności.
Starając się być jednego ducha i jednej myśli, jesteśmy wezwani do
poszukiwania Pana i Jego pokoju, jak napisał psalmista.
PYTANIA
• W jaki sposób prorocze nazwanie bolesnego nieporozumienia w Kościele
może stać się początkiem odnowy prowadzącej ku większej jedności?
• Co wciąż powoduje podziały wśród nas i jakie dostrzegamy drogi ku
większej jedności?
59
MODLITWA
Dobry Boże, Ty w czasach konfliktów i podziałów dajesz nam prorockich świadków. Gdy szukamy Cię, Panie, posyłasz nam swojego Ducha
Świętego, który uzdalnia nas do pojednania i jednoczy w tym samym
duchu i tym samym celu. Przez Jezusa Chrystusa naszego Pana. Amen.
DZIEŃ SIÓDMY – piątek, 24 stycznia 2014 r.
DZIEŃ SOLIDARNOŚCI Z CHRZEŚCIJANAMI W SYRII
(por. cz. IV: Materiały dodatkowe, str. 75-77)
Razem… należymy do Chrystusa
Bóg pośle im wybawiciela
W owym dniu stanie w ziemi egipskiej ołtarz Pana i słup pamiątkowy
Pana na jego granicach. I będzie znakiem i świadkiem Pana Zastępów
w ziemi egipskiej, gdy będą wołać do Pana z powodu gnębicieli, wtedy
pośle im wybawiciela; on ujmie się za nimi i wyratuje ich.
Wtedy objawi się Pan Egiptowi i Egipcjanie poznają w owym dniu Pana,
i będą przynosić ofiary krwawe i ofiary z pokarmów, i będą składać Panu
śluby i spełniać je. A gdy Pan będzie smagał Egipt, smagał i leczył, wtedy
nawrócą się do Pana, a On da im się ubłagać i uleczy ich. W owym dniu
prowadzić będzie droga z Egiptu do Asyrii: Asyryjczyk uda się do Egiptu,
a Egipcjanin do Asyrii, i Egipcjanie wraz z Asyryjczykami będą służyć Panu.
W owym dniu będzie Izrael jako trzeci razem z Egiptem i Asyrią błogosławieństwem na ziemi, którą pobłogosławi Pan Zastępów, mówiąc: Niech będzie
błogosławiony mój lud Egipt i dzieło moich rąk Asyria, i moje dziedzictwo Izrael!
Oto słowo Boże
60
Część III
Dokąd ucieknę przed Twoim obliczem?
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Twój Duch ogarnia wszystkie ludy ziemi.
Ty przenikasz i znasz mnie, Panie,
Ty wiesz, kiedy siadam i wstaję,
z daleka dostrzegasz moje zamiary.
Widzisz, kiedy chodzę i odpoczywam,
znane są Ci wszystkie moje drogi.
Zanim jeszcze słowo pojawi się na moich ustach,
Ty, Panie, znasz je w całości.
Ze wszystkich stron mnie otaczasz
i kładziesz na mnie swoją rękę.
Twoja wiedza o mnie jest zadziwiająca,
zbyt wzniosła, bym jej dosięgną.
Gdzie się oddalę przed Twoim duchem,
dokąd ucieknę przed Twoim obliczem?
Choćbym wstąpił do niebios, tam jesteś,
choćbym legł w Szeolu – i tam będziesz.
Choćbym skrzydła zabrał jutrzence
i zamieszkał na końcu morza,
tam też poprowadzi mnie Twoja ręka
i podtrzyma mnie Twoja prawica.
Gdybym powiedział: Niech mnie ogarnie ciemność,
niech światło wokół mnie stanie się nocą,
to nawet ciemność nie skryje mnie przed Tobą,
noc zaś jak dzień zajaśnieje,
bo ciemność jest dla Ciebie jak światło.
61
Jeśli jeden członek cierpi … jeśli jednemu członkowi jest okazywany szacunek …
Tak bowiem jak jest jedno ciało i ma wiele członków, a wszystkie
członki, chociaż jest ich wiele, są jednym ciałem, tak też jest i z Chrystusem. Wszyscy przecież w jednym Duchu zostaliśmy ochrzczeni, aby stanowić jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni.
Wszyscy też zostaliśmy napojeni jednym Duchem.
Ciało bowiem to nie jest jeden członek, lecz liczne. Jeśli noga powiedziałaby: Ponieważ nie jestem ręką, nie należę do ciała – czy przez to
rzeczywiście nie należy do ciała? Lub jeśli ucho powiedziałoby: Ponieważ nie jestem okiem, nie należę do ciała – czy przez to rzeczywiście nie
należy do ciała? Jeśli całe ciało byłoby okiem, gdzie byłby słuch? A jeśli
całe byłoby słuchem, gdzie byłoby powonienie?
Tymczasem Bóg umieścił członki w ciele, każdy z nich tak, jak chciał.
Jeśli zaś wszystkie byłyby jednym członkiem, gdzie byłoby ciało? A tak
wiele jest członków, ale jedno ciało. Nie może więc oko powiedzieć ręce:
Nie jesteś mi potrzebna, albo głowa nogom: Nie potrzebuję was. Ale
o wiele bardziej potrzebne są te członki ciała, które uchodzą za słabsze. Te
więc, które uważamy za mało godne szacunku, tym większym otaczamy
szacunkiem, i te wstydliwe traktujemy z większą przyzwoitością. Te zaś,
które nie należą do wstydliwych, nie potrzebują tego. Ale Bóg tak ukształtował ciało, że obdarzył większą czcią te członki, którym jej brakuje, aby
nie było rozdwojenia w ciele, lecz żeby członki tak samo troszczyły się
o siebie nawzajem.
I jeśli jeden członek cierpi, cierpią z nim wszystkie członki, jeśli jednemu
członkowi jest okazywany szacunek, radują się z nim wszystkie członki.
Oto słowo Boże
Jeden jest Bóg i Ojciec wszystkich,
62
Część III
który działa ponad wszystkimi i we wszystkich.
EWANGELIA: Mk 9,38-41
Kto bowiem nie jest przeciwko nam, jest z nami
Jan powiedział do [Jezusa]: Nauczycielu, zobaczyliśmy kogoś, jak
w Twoje imię wypędzał demony, i zabranialiśmy mu, bo nie chodził z nami.
Jezus zaś odpowiedział: Nie zabraniajcie mu. Nie ma bowiem nikogo, kto
czyniłby cuda w Moje imię i natychmiast mógłby Mi złorzeczyć. Kto
bowiem nie jest przeciwko nam, jest z nami. Tego, kto poda wam kubek
wody dlatego, że należycie do Chrystusa, zapewniam was, nie minie zapłata.
Oto słowo Pańskie
TEMATY DO REFLEKSJI
Izajasz przepowiada, że nastąpi taki dzień, gdy Egipcjanie i Asyryjczycy
wraz z Izraelem będą oddawać Bogu cześć jako jeden lud Boży. Chrześcijańska jedność należy do Bożego planu, aby doprowadzić do jedności całej
ludzkości, a ostatecznie do jedności całego stworzenia. Modlimy się o ten
dzień, gdy razem będziemy mogli oddawać Bogu cześć w jednej wierze
i w jednej wspólnocie eucharystycznej
Dzięki darom z różnych kościelnych tradycji otrzymujemy Boże błogosławieństwo. Rozpoznawanie tych darów w sobie i w innych przybliża nas
do osiągnięcia widzialnej jedności.
Chrzest sprawia, że jesteśmy jednym ciałem w Chrystusie. My jednak
wyżej cenimy jeden Kościół od innego, a Paweł przypomina nam, że
każdy, kto wzywa imienia Pana, jest z nami w Chrystusie, gdyż wszyscy
należymy do jednego ciała. Nie ma ludzi, do których możemy powiedzieć:
„Nie potrzebuję was” (1 Kor 12,21).
63
PYTANIA
• Jakie są znaki „przynależności do Chrystusa”?
• W jaki sposób wyrażenie „należę do Chrystusa” może być wykorzystywane do tego, aby dzielić chrześcijan, zamiast ich jednoczyć?
MODLITWA
Dziękujemy Ci, Boże, że obdarzasz każdego, kto należy do ciała Chrystusa, darami Twojego Ducha. Pomóż nam okazywać sobie nawzajem
wsparcie, szanować różnice i pracować na rzecz jedności wszystkich, którzy
wyznają Jezusa jako Pana. Amen.
DZIEŃ ÓSMY – sobota, 25 stycznia 2014 r.
Razem… głosimy Ewangelię
Pan namaścił mnie, abym zwiastował dobrą nowinę
Duch Wszechmocnego Pana nade mną, gdyż Pan namaścił mnie,
abym zwiastował ubogim dobrą nowinę;
posłał mnie, abym opatrzył tych, których serca są skruszone,
abym ogłosił jeńcom wyzwolenie, a ślepym przejrzenie,
Abym ogłosił rok łaski Pana i dzień pomsty naszego Boga,
abym pocieszył wszystkich zasmuconych,
Abym dał płaczącym nad Syjonem zawój zamiast popiołu,
olejek radości zamiast szaty żałobnej,
pieśń pochwalną zamiast ducha zwątpienia.
64
Część III
I będą ich zwać dębami sprawiedliwości, szczepem Pana ku jego wsławieniu.
I odbudują starodawne ruiny,
podźwigną opustoszałe osiedla przodków,
odnowią zburzone miasta, osiedla opustoszałe od wielu pokoleń.
Oto słowo Boże
Pokolenie pokoleniu głosi Twoje dzieła
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Refren:
Całemu światu głoście imię Pana.
Chcę Ciebie wysławiać, Boże mój i Królu,
chcę błogosławić Twoje imię na wieki.
Codziennie będę Cię błogosławił
będę wysławiał Twoje imię na wieki.
Pan jest wielki, godny wielkiej chwały,
Jego wielkość jest niezgłębiona.
Pokolenie pokoleniu niech głosi Twoje dzieła
i ogłasza Twoje potężne czyny.
Chcę rozważać chwałę Twojego majestatu
i Twoje cudowne dzieła.
Będą mówić o potędze Twoich straszliwych czynów,
a ja opowiem o Twojej wielkości.
Będą przekazywać pamięć o Twej wielkiej dobroci
i radować się Twoją sprawiedliwością.
Pan jest łaskawy i miłosierny,
nieskory do gniewu i pełen litości.
Pan jest dobry dla wszystkich,
Jego miłosierdzie nad wszystkim, co stworzył.
65
Przekazałem wam na początku to, co i ja przejąłem
Przypominam wam, bracia, Ewangelię, którą wam głosiłem, a którą
przyjęliście i w której trwacie. Przez nią również dostępujecie zbawienia, jeśli
zachowujecie ją tak, jak wam głosiłem, chyba że nadaremnie uwierzyliście.
Przekazałem wam bowiem na początku to, co i ja przejąłem, że zgodnie
z Pismem Chrystus umarł za nasze grzechy, że został pogrzebany i trzeciego
dnia wskrzeszony z martwych, zgodnie z Pismem, że ukazał się Piotrowi,
potem Dwunastu. Następnie ukazał się więcej niż pięciuset braciom jednocześnie, z których większość żyje do dziś, niektórzy zaś pomarli. Później
ukazał się Jakubowi, potem wszystkim apostołom. A jako ostatniemu ze
wszystkich, jakby poronionemu płodowi, ukazał się także mnie.
Oto słowo Boże
Duch Pana nade mną,
abym zwiastował ubogim Dobrą Nowinę.
Dzisiaj wypełniło się proroctwo Pisma, które usłyszeliście
Jezus wrócił w mocy Ducha do Galilei, a wieść o Nim rozeszła się
po całej okolicy. I nauczał w ich synagogach, sławiony przez wszystkich.
Przyszedł też do Nazaretu, gdzie się wychował. Zgodnie ze swym
zwyczajem wszedł w dzień szabatu do synagogi i powstał, aby czytać.
Podano Mu zwój proroka Izajasza. Gdy go rozwinął, znalazł miejsce,
gdzie było napisane:
66
Część III
„Duch Pana nade mną,
dlatego namaścił mnie,
abym zwiastował ubogim Dobrą Nowinę.
Posłał mnie, abym głosił więźniom uwolnienie
i niewidomym przejrzenie,
abym wziętych do niewoli wypuścił na wolność
i ogłosił rok miłosierdzia Pana”.
Następnie zwinął zwój, podał go słudze i usiadł, a wszyscy w synagodze
utkwili w Nim wzrok. Wtedy zaczął do nich mówić: Dzisiaj wypełniło
się proroctwo Pisma, które usłyszeliście.
Oto słowo Pańskie
TEMATY DO REFLEKSJI
Na nowo razem głosimy Dobrą Nowinę przepowiadaną w Księdze
Izajasza, wypełnioną w naszym Panu Jezusie, głoszoną przez apostoła
Pawła i otrzymaną przez Kościół. Nawet gdy dostrzegamy wielkie różnice,
jakie są między nami, i czujemy się dotknięci przypisywanymi nam etykietkami, nie możemy tracić z oczu naszego wspólnego obowiązku, jakim
jest głoszenie Ewangelii Jezusa Chrystusa.
Paweł został posłany, aby „głosił Ewangelię, i to nie w mądrości słowa,
aby nie zniweczyć Chrystusowego krzyża” (1 Kor 1,17). Drogę do jedności
można znaleźć tylko w mocy Chrystusowego krzyża.
Gdy głosimy dzieło Jezusa Chrystusa w naszym życiu i w życiu
chrześcijańskiej wspólnoty doświadczamy Ewangelii.
PYTANIA
• W jaki sposób historyczny i kulturowy przekaz Ewangelii jest przeszkodą w jedności?
• Jak być lepszym świadkiem Ewangelii?
67
MODLITWA
Miłosierny Boże, Ty posłałeś swego Syna Jezusa Chrystusa w mocy
Ducha, aby wykupił Twój lud. Zjednocz nas w różnorodności, abyśmy
Dobrą Nowinę o życiu, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa mogli
potwierdzać i głosić światu. Amen.
Część IV
Materiały pomocnicze
1. Modlitwa powszechna wiernych
P –
D –
L –
Z –
przewodniczący
(przewodnictwo może być podzielone między kilku duchownych)
diakon
lektor (lektorzy)
zgromadzenie
WZÓR I
(opracowanie: Kościół Ewangelicko-Metodystyczny)
P – Przed Bogiem Wszechmogącym, w Trójcy Jedynym, pokornie
pochylmy nasze głowy i módlmy się:
L – Módlmy się za ludzi wierzących w Jezusa Chrystusa, rozproszonych
po całym globie, aby odważnie zwiastowali Ewangelię miłości.
Ciebie prosimy:
Z – Wysłuchaj nas, Panie!
70
Część IV
L – Módlmy się za nasze Siostry i naszych Braci w wierze, którzy
w różnych krajach doznają ucisku i prześladowań ze względu na
swe religijne przekonania. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za nasz kraj, aby wiara stawała się w nim żywa i skuteczna
w życiu prywatnym, zawodowym i społecznym. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się o ducha jedności w zwiastowaniu prawd Ewangelii
Jezusa Chrystusa wszędzie tam, gdzie sytuacja tego wymaga. Ciebie
prosimy:
L – Módlmy się o chrześcijańską solidarność w przezwyciężaniu
różnorakich patologii w życiu społecznym, gospodarczym,
kulturowym i politycznym. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się o dobre i wspólne świadectwo wiary chrześcijan różnych
tradycji i przekonań, aby lepiej służyć Bożym oczekiwaniom
ukazanym w życiu i dziele Jezusa Chrystusa. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za nasze dzieci, aby dorastały do pełni Chrystusowej
w duchu współpracy, pokoju i duchowego rozwoju. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za nas samych, abyśmy byli dobrym przykładem
chrześcijańskiej pokory i służby wobec siebie i wszystkich, którzy
takiej postawy od nas oczekują. Ciebie prosimy:
71
P – Jezu Chryste, Synu Boga żywego, bądź miłościw nam grzesznym
i w mocy Ducha Świętego odpuść nam nasze winy tak, jak i my
odpuszczamy. Amen.
WZÓR II
(opracowanie: Kościół Polskokatolicki)
P – Bogu Ojcu Wszechmogącemu przedstawmy nasze ufne prośby.
L – Módlmy się za Kościół święty, aby swoją postawą przemieniał
oblicze ziemi. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za kraje, w których brak jest pokoju, aby jak najprędzej
doczekały dnia wolności i bezpieczeństwa. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się o jedność w służbie dla Ojczyzny wszystkich Polaków.
Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za wszystkich rodziców, aby wychowywali swoje
dzieci w duchu przesłania Ewangelii. Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za wszystkich odpowiedzialnych za wychowywanie
dzieci i młodzieży, aby potrafili przekazać zdrowe ziarno wiedzy
w ich serca i umysły. Ciebie prosimy:
72
Część IV
L – Módlmy się o dobre powołania do służby Bogu w Trójcy Jedynemu.
Ciebie prosimy:
L – Módlmy się za nas uczestniczących we wspólnej modlitwie, abyśmy
potrafili dostrzec Jezusa Chrystusa w każdym człowieku. Ciebie
prosimy:
P – Panie Jezu, Ty, który słowem i życiem uczyłeś miłości, przyjmij naszą
modlitwę i umacniaj nas w wypełnianiu Twojej woli. Przez Chrystusa
Pana naszego. Amen.
WZÓR III
(opracowanie: Kościół Rzymskokatolicki)
P – Pragnąc jedności uczniów Chrystusa przedstawmy Bogu nasze prośby.
(L–Po każdym wezwaniu na znak zgody odpowiemy: Amen.)
L – Niech Kościół Chrystusa będzie znakiem Bożej miłości dla wszystkich
ludzi.
Z – Amen.
L – Niech pasterze wspólnot będą ubogaceni w Panu w odpowiednią
wiedzę i mowę.
Z – Amen.
73
L – Niech rodziny będą szkołą wyznawania imienia naszego Pana Jezusa
Chrystusa.
Z – Amen.
L – Niech ludzie trwający w konfliktach odkryją wzajemnie swoje
Boże dary i doznają pokoju.
Z – Amen.
L – Niech prześladowani, a także odchodzący z tego świata chrześcijanie,
będą mocni wiarą aż do końca.
Z – Amen.
L – Niech wszyscy ochrzczeni ukażą swoim życiem radość Ewangelii.
Z – Amen.
L – Niech każdy z nas, tutaj obecnych, z gorliwością dąży do coraz
ściślejszego zjednoczenia z Chrystusem i jedności z bliźnimi.
Z – Amen.
P – Wierny jest Bóg, przez którego zostaliśmy powołani do wspólnoty
z Jego Synem, Jezusem Chrystusem, naszym Panem. On również
będzie nas umacniał do końca. Jemu cześć i chwała na wieki. Amen.
WZÓR IV
(opracowanie: Kościół Prawosławny)
D – W pokoju do Pana módlmy się.
Z – Panie, zmiłuj się.
74
Część IV
D – O pokój z wysokości i zbawienie dusz naszych, do Pana módlmy się.
D – O pokój całego świata, stałość świętych Bożych Kościołów i zjednoczenie wszystkich, do Pana módlmy się.
D – Za tę świątynię i za tych, którzy z wiarą, pobożnością i bojaźnią
Bożą wchodzą do niej, do Pana módlmy się.
D – Za zwierzchników Kościołów, za czcigodne kapłaństwo, w Chrystusie
diakonię, za całe duchowieństwo i lud, do Pana módlmy się.
D – O zachowanie w opiece Bożej naszej ojczyzny, do Pana módlmy się.
D – Za to miasto, za wszystkie miasta i krainy, i za wszystkich wiernych
żyjących w nich, do Pana módlmy się.
D – O dobrą pogodę, obfitość plonów ziemi i czasy spokojne, do Pana
módlmy się.
D – Za żeglujących, podróżujących, chorych, cierpiących, uwięzionych
oraz o ich wybawienie, do Pana módlmy się.
D – O wybawienie nas z wszelkiego utrapienia, gniewu i niebezpieczeństwa,
do Pana módlmy się.
75
D – Wspomóż, zbaw, zmiłuj się i ochroń nas, Boże, łaską Twoją.
P – Panie Boże nasz, którego władza jest nieogarniona i chwała
niedościgniona, którego miłosierdzie jest bez miary i przyjaźń
do człowieka niewypowiedziana, Ty sam, Władco, w łaskawości
Twojej wejrzyj na nas i na ten święty dom i daj nam i tym, którzy się
z nami modlą, bogactwo miłosierdzia Twego i obfitość łask Twoich.
Albowiem przynależy Tobie wszelka chwała, cześć i pokłon, Ojcu
i Synowi, i Świętemu Duchowi, teraz i zawsze, i na wieki wieków.
Z – Amen.
WZÓR V
(modlitwy wstawiennicze z nabożeństwa ekumenicznego – s. 30-32)
2. Solidarność z chrześcijanami w Syrii
Komisja ds. Dialogu między Polską Radą Ekumeniczną a Konferencją
Episkopatu Polski pragnie, aby piątek, 24 stycznia 2014 r., był dniem
solidarności z chrześcijanami w Syrii. Szczególnie w tym dniu, a także
w całym Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijan i poza tym czasem,
chcemy wesprzeć modlitwą i pomocą chrześcijan, którzy cierpią prześladowanie z powodu swej przynależności religijnej.
Warto przypomnieć, że materiały na Tydzień Modlitw o Jedność
Chrześcijan w 2004 r., pod hasłem Mój pokój wam daję (J 14,27), zostały
opracowane przez chrześcijan z miasta Aleppo (Halab) w północnej
Syrii. W ostatnich doniesieniach medialnych o Syrii często słyszymy
o tym mieście w kontekście zamieszek, walk, rozlewu krwi. Publikujemy poniżej fragmenty tekstu z 2003 r., pt. Aleppo – miasto ekume-
76
Część IV
niczne (opr. ks. Henryk Paprocki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny), w którym syryjscy chrześcijanie przedstawiają swoje miasto.
Jest ono wymownym świadectwem jedności chrześcijan oraz ich odwagi
w wyznawaniu wiary.
ALEPPO – MIASTO EKUMENICZNE
Aleppo znajduje się w północnej Syrii. Jest miastem znanym od
starożytności jako miejsce kształtowania się różnych cywilizacji, a także
centrum handlowe, do którego zmierzały karawany z całego Wschodu.
Chrześcijaństwo pojawiło się w Aleppo bardzo wcześnie. Miasto
zależało od stolicy apostolskiej w Antiochii (odległej 80 km), gdzie
uczniowie Chrystusa po raz pierwszy zostali nazwani „chrześcijanami”
(Dz 11,26). Syryjski historyk Michał podaje, że ten region był ewangelizowany przez św. Szymona Zelotę.
Od IV w. Aleppo było sufraganią diecezji Antiochia. Był to okres,
w którym w Aleppo rozkwitało życie monastyczne. Starożytne świątynie
w Aleppo, miasta pustynne i ruiny świątyń wokół miasta są świadkami
tego wspaniałego okresu w historii Aleppo.
Po zdobyciu miasta przez Arabów chrześcijanie stali się mniejszością
wyznaniową. Wspólnoty chrześcijańskie zostały zorganizowane na zasadzie wewnętrznej autonomii. W XVIII w. część wiernych w tym rejonie
zawarła unie z Kościołem rzymskokatolickim, a w XIX w. pojawiły się
wspólnoty protestanckie. W XX w. zaczął rozwijać się ruch ekumeniczny,
który w Syrii dał wspaniałe rezultaty.
W Aleppo mieszka 1,5 miliona ludzi. Chrześcijanie stanowią mniejszość liczącą około 10% populacji [stan z 2003 r.]. Językiem oficjalnym
jest arabski, ale część wiernych do dzisiaj posługuje się starożytnym
językiem syriackim.
W Aleppo działa jedenaście wspólnot chrześcijańskich: trzy diecezje
prawosławne (ormiańska, arabsko-prawosławna i syryjska), sześć diecezji katolickich (melchicka, ormiańska, maronicka, syryjska, chaldejska
i łacińska) oraz dwie wspólnoty protestanckie (ormiańska i arabska
77
Wszyscy duchowni chrześcijańscy w Aleppo znają się osobiście
i pozostają w bliskich relacjach. Biskupi i kapłani regularnie biorą udział
w ceremoniach religijnych w różnych wspólnotach, w tym także podczas
chrztu, zawierania małżeństw i pogrzebów. Uznano wzajemnie chrzest
sprawowany w różnych wspólnotach, a także małżeństwa mieszane. We
wszystkich szkołach chrześcijańskich w Aleppo nauczanie ma charakter
ekumeniczny. Katechizmy są przygotowane przez komisję ekumeniczną.
Również Towarzystwo Biblijne, katolicki Instytut Teologiczny oraz różne
organizacje prawosławne działają na rzecz ekumenizmu. Należy też
podkreślić, że wszystkie świątynie chrześcijańskie w Aleppo są otwarte
dla wszystkich chrześcijan.
Wspólnoty chrześcijańskie w Aleppo rozwinęły wspaniałą działalność charytatywną, która jest realizowana wspólnie przez wszystkich
chrześcijan. Wielu zwierzchników wspólnot chrześcijańskich pozostaje
w oficjalnych relacjach ze Światową Radą Kościołów oraz bierze udział
w dialogach bilateralnych. Wszystko to pozwala stwierdzić, że w rejonie
Bliskiego Wschodu ekumenizm rozwija się bardzo dynamicznie i jest
nadzieją dla całego chrześcijaństwa.
3. Niektóre kluczowe daty z historii
Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan
ok. 1740 W Szkocji spotykamy się z ruchami charyzmatycznymi,
mającymi powiązania z Kościołami Ameryki Północnej, których
przesłanie odnowy zawiera modlitwy za inne Kościoły i z innymi
Kościołami.
1820
Ks. James Haldane Stewart publikuje „Wskazówki dla ogólnego
zjednoczenia chrześcijan na rzecz wylania Ducha Świętego”.
1840
Ks. Ignatius Spencer, nawrócony katolik, występuje z propozycją
„Zjednoczenia w Modlitwie dla Jedności”.
78
Część IV
1867
Pierwsza Konferencja Biskupów Anglikańskich w Lambeth
w „Preambule” do swych „Rezolucji” podkreśla wagę modlitwy
o jedność.
1894 Papież Leon XIII zachęca do przeprowadzania Oktawy Modłów
o Jedność w kontekście świąt Zesłania Ducha Świętego.
1908
Obchody „Oktawy Jedności Kościoła” zostały zainicjowane
w styczniu przez księdza Paula Wattsona.
1926 Ruch „Wiara i Ustrój” rozpoczyna wydawanie „Materiałów
Pomocniczych na Oktawę Modłów o Jedność Chrześcijan”.
1935
Ks. Paul Couturier z Francji popiera Powszechny Tydzień
Modlitwy o Jedność Chrześcijan opierając się na modlitwie
o jedność, jakiej chce Chrystus i przez środki, których On chce.
1958
Centrum „Jedność Chrześcijan” (Lyon, Francja) i Komisja „Wiara
i Ustrój” Światowej Rady Kościołów rozpoczynają wspólne
przygotowania materiałów na Tydzień Modlitw.
1964 „Dekret o ekumenizmie” II Soboru Watykańskiego podkreśla
fakt, że modlitwa jest duszą ruchu ekumenicznego i w ten
sposób zachęca do obchodzenia Tygodnia Modlitw o Jedność
Chrześcijan.
1966 Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów
i Sekretariat ds. Jedności Chrześcijan (obecnie Papieska Rada ds.
Popierania Jedności Chrześcijan) rozpoczynają wspólne oficjalne
przygotowania tekstu na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan
(wykorzystanego po raz pierwszy w 1968 r.)
1975
Projekt początkowy tekstów Tygodnia Modlitw został
przygotowany przez wspólnotę lokalną, następnie przepracowany
przez Komisję „Wiara i Ustrój” oraz Papieską Radę ds. Popierania
Jedności Chrześcijan. Staje się to praktyką lat następnych.
79
1998 Po raz pierwszy w Polsce Rada ds. Ekumenizmu Konferencji
Episkopatu Polski i Polska Rada Ekumeniczna wydają wspólnie
zeszyt na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan.
2004
Komisja „Wiara i Ustrój” i Papieska Rada ds. Popierania Jedności
Chrześcijan decydują, że broszury z tekstami na Tydzień
Modlitw o Jedność Chrześcijan będą wspólnie publikowane
i prezentowane w tym samym formacie.
2008
Obchody stulecia Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan.
4. Tematy Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan
Opracowywane we współpracy Komisji „Wiara i Ustrój” Światowej
Rady Kościołów i Papieskiej Rady (niegdyś Sekretariatu) ds. Popierania
Jedności Chrześcijan od 1968 r.:
1968
Ku chwale Jego majestatu (Ef 1,14).
1969
Powołani do wolności (Ga 5,13).
Spotkanie przygotowawcze w Rzymie, Włochy.
1970
Jesteśmy współpracownikami Boga (1 Kor 3,9).
Spotkanie przygotowawcze w klasztorze Niederaltaich,
RFN.
1971
(...) i komunia Ducha Świętego (2 Kor 13,13).
Spotkanie przygotowawcze w Bari, Włochy.
1972
Przykazanie nowe daję wam (J 13,34).
Spotkanie przygotowawcze w Genewie, Szwajcaria.
1973
Panie, naucz nas modlić się (Łk 11,1).
Spotkanie przygotowawcze w opactwie Montserrat,
Hiszpania.
80
Część IV
1974
Niechaj wszelki język wyznaje, że Jezus Chrystus jest Panem
(Flp 2,11).
Spotkanie przygotowawcze w Genewie, Szwajcaria.
W kwietniu 1974 do Kościołów został zaadresowany
list w sprawie utworzenia grup lokalnych, które mogą
uczestniczyć w przygotowywaniu tekstów na Tydzień
Modlitw. Grupa australijska była pierwszą, która się
zaangażowała przygotowując początkowy projekt broszury
na Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan na 1975 r.
1975
To jest wolą Ojca, aby wszystko na nowo zjednoczyć
w Chrystusie jako Głowie (Ef 1,10).
Projekt tekstu opracowany przez grypę australijską –
spotkanie przygotowawcze w Genewie, Szwajcaria.
1976
Jesteśmy powołani do stawania się podobnymi Jemu (1 J 3,2).
Projekt tekstu opracowany przez Konferencję Kościołów na
Karaibach − spotkanie przygotowawcze w Rzymie,Włochy
1977
Nadzieja zawieść nie może (Rz 5,1-5).
Projekt tekstu opracowany w Libanie, podczas wojny domowej
− spotkanie przygotowawcze w Genewie, Szwajcaria.
1978
Nie jesteście już obcymi (Ef 2,13-22).
Projekt tekstu opracowany przez ekumeniczną grupę
Manchester, Anglia.
1979
Służcie sobie wzajemnie ku chwale Bożej (1 P 4,7-11).
Projekt tekstu opracowany w Argentynie − spotkanie
przygotowawcze w Genewie, Szwajcaria.
1980
Przyjdź Królestwo Twoje (Mt 6,10).
Projekt tekstu opracowany przez grupę ekumeniczną
z Berlina, NRD − spotkanie przygotowawcze
w Mediolanie,Włochy.
81
1981
Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch (1 Kor 12,3b-13).
Projekt tekstu opracowany przez Ojców z Graymoor, USA
− spotkanie przygotowawcze w Genewie, Szwajcaria.
1982
Niech wszyscy znajdą swój dom w Tobie, o Panie (Ps 84).
Projekt tekstu opracowany w Kenii − spotkanie
przygotowawcze w Mediolanie,Włochy.
1983
Jezus Chrystus, Życiem świata (1 J 1,1-4).
Projekt tekstu opracowany przez grupę ekumeniczną z Irlandii
− spotkanie przygotowawcze w Céligny (Bosey), Szwajcaria.
1984
Powołani do jedności przez Krzyż naszego Pana
(1 Kor 2,2; Kol 1,20).
Spotkanie przygotowawcze w Wenecji, Włochy.
1985
Ze śmierci do życia z Chrystusem (Ef 2,4.7).
Projekt tekstu opracowany na Jamajce − spotkanie
przygotowawcze w Grandchamp, Szwajcaria)
1986
Będziecie moimi świadkami (Dz 1,6.8).
Teksty zaproponowane w Jugosławii (Słowenii) − spotkanie
przygotowawcze w Jugosławii.
1987
Zjednoczeni w Chrystusie jesteśmy nowym stworzeniem (2 Kor 5,17).
Projekt tekstu opracowany w Anglii − spotkanie przygotowawcze
w Taizé, Francja.
1988
Miłość Boga usuwa lęk (1 J 4,18).
Projekt tekstu opracowany we Włoszech − spotkanie
przygotowawcze w Pinerolo, Włochy.
1989
Budować wspólnotę: jedno Ciało w Chrystusie (Rz 12,5-6a).
Projekt tekstu opracowany w Kanadzie − spotkanie
przygotowawcze w Whaley Bridge, Anglia.
82
Część IV
1990
Aby wszyscy byli jedno (...) aby świat uwierzył (J 17).
Projekt tekstu opracowany w Hiszpanii − spotkanie
przygotowawcze w Madrycie, Hiszpania.
1991
Chwalcie Boga wszystkie narody (Ps 117; Rz 15,5-13).
Projekt tekstu opracowany w Niemczech − spotkanie
przygotowawcze w Rotenburgu nad Fuldą, Niemcy.
1992
Ja jestem z wami (...) idźcie więc (Mt 28,16-20).
Projekt tekstu opracowany w Belgii − spotkanie
przygotowawcze w Bruges, Belgia.
1993
Zanieść owoce Ducha Świętego dla jedności chrześcijan (Ga 5,22-23).
Projekt tekstu opracowany w Zairze − spotkanie przygotowawcze
pod Zurychem, Szwajcaria.
1994
Dom Boga: wezwani, aby być jednego serca i jednego ducha
(Dz 4, 23-35).
Projekt tekstu opracowany w Irlandii − spotkanie
przygotowawcze w Dublinie, Irlandia.
1995
Koinonia: komunia w Bogu i między sobą (J 15,1-17).
Projekt tekstu opracowany przez Komisję „Wiara i Ustrój”
− spotkanie przygotowawcze w Bristolu, Anglia.
1996
Słuchajcie, stoję u drzwi i kołaczę (Ap 3,14-22).
Projekt tekstu opracowany w Portugalii − spotkanie
przygotowawcze w Lizbonie, Portugalia.
1997
W imię Chrystusa (...) pojednajcie się z Bogiem (2 Kor 5,20).
Projekt tekstu opracowany w Skandynawii − spotkanie
przygotowawcze w Sztokholmie, Szwecja.
1998
Duch Święty wspiera nas w słabości naszej (Rz 8,14-27).
Projekt tekstu opracowany we Francji − spotkanie
przygotowawcze w Paryżu, Francja.
83
1999
Bóg zamieszka wraz z nimi i będą oni Jego ludem, a On
będzie Bogiem z nimi (Ap 21,3).
Projekt tekstu opracowany w Malezji − spotkanie
przygotowawcze w klasztorze Bose, Włochy.
2000
Niech będzie błogosławiony Bóg, który napełnił nas wszelkim
błogosławieństwem w Chrystusie (Ef 1,3).
Projekt tekstu opracowany przez Radę Kościołów Bliskiego
Wschodu − spotkanie przygotowawcze w sanktuarium La
Verna, Włochy.
2001
Ja jestem Drogą i Prawdą, i Życiem (J 14,6).
Projekt tekstu opracowany w Rumunii − spotkanie
przygotowawcze w Vulcan, Rumunia.
2002
U Ciebie jest źródło życia (Ps 36,10).
Projekt tekstu opracowany przez Radę Konferencji
Episkopatów Europy (CCEE) i Konferencję Kościołów
Europejskich (KEK) − spotkanie przygotowawcze w Centrum
ekumenicznym Ottmaring k. Augsburga, Niemcy.
2003
Ten skarb przechowujemy w glinianych naczyniach (2 Kor 4,7).
Projekt tekstu opracowany w Argentynie − spotkanie
przygotowawcze w Centrum ekumenicznym Los Rubios
w Maladze, Hiszpania.
2004
Mój pokój wam daję (J 14,27).
Projekt tekstu opracowany w Aleppo, Syria − spotkanie
przygotowawcze w Palermo, Sycylia.
2005
Chrystus jedynym fundamentem Kościoła (1 Kor 3,1-23).
Projekt tekstu opracowany na Słowacji − spotkanie
przygotowawcze w Piestanach, Słowacja.
2006
Gdzie dwóch albo trzech gromadzi się w Moje imię, tam jestem
pośród nich (Mt 18,20).
84
Część IV
Projekt tekstu opracowany w Irlandii − spotkanie
przygotowawcze w Prosperous, Co. Kildare, Irlandia.
2007
Nawet głuchym przywraca słuch i niemym mowę (Mk 7,37).
Projekt tekstu opracowany w Afryce Południowej −
spotkanie przygotowawcze w Faverges, Francja.
2008
Nieustannie się módlcie (1 Tes 5,17).
Projekt tekstu opracowany w USA − spotkanie
przygotowawcze w Graymoor, Garrison, USA.
2009
Aby byli jedno w twoim ręku (Ez 37, 19)
Projekt tekstu opracowany w Korei − spotkanie
przygotowawcze w Marsylii, Francja.
2010
Wy jesteście tego świadkami (Łk 24,48)
Projekt tekstu opracowany w Szkocji − spotkanie
przygotowawcze w Glasgow, Szkocja.
2011
Trwali oni w nauce Apostołów i we wspólnocie, w łamaniu
chleba i w modlitwach (Dz 2, 42).
Projekt tekstu opracowany w Jerozolimie − spotkanie
przygotowawcze w Saydnaya, Syria.
2012
Przemienieni przez zwycięstwo Jezusa Chrystusa
(por. 1 Kor 15,51-58).
Projekt tekstu opracowany w Polsce − spotkanie
przygotowawcze w Warszawie.
2013
Czego Bóg od nas oczekuje? (por. Mi 6,6-8).
Projekt tekstu opracowany w Indiach − spotkanie
przygotowawcze w Bangalore, Indie.
2014
Czyż Chrystus jest podzielony? (1 Kor 1,1-17).
Projekt tekstu opracowany w Kanadzie − spotkanie
przygotowawcze w Montrealu.
85
Spis treści
Część I: Wprowadzenie
1. Słowo polskiego Komitetu Redakcyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2. Tekst biblijny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3. Wprowadzenie w tematykę roku 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
4. Kontekst ekumeniczny w Kanadzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Część II: Nabożeństwo ekumeniczne
1. Wprowadzenie do nabożeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2. Porządek nabożeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3. Homilia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Część III: Poszczególne dni Tygodnia
DZIEŃ PIERWSZY sobota, 18 stycznia 2014 r.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
DZIEŃ DRUGI niedziela, 19 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
DZIEŃ TRZECI poniedziałek, 20 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
DZIEŃ CZWARTY wtorek, 21 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
DZIEŃ PIĄTY środa, 22 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
DZIEŃ SZÓSTY czwartek, 23 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
DZIEŃ SIÓDMY piątek, 24 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
DZIEŃ ÓSMY sobota, 25 stycznia 2014 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
86
Część IV: Materiały pomocnicze
1.
2.
3.
4.
Modlitwa powszechna wiernych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Solidarność z chrześcijanami w Syrii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Niektóre kluczowe daty z historii Tygodnia Modlitw . . . . . . . . . . . . . . . 77
Tematy Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
XVII DZIEŃ JUDAIZMU
W KOŚCIELE KATOLICKIM W POLSCE
16 STYCZNIA 2014 r.
Pan jest moją mocą (…).
Jemu zawdzięczam moje ocalenie
(Wj 15,2)
Słowo Przewodniczącego
Komitetu Konferencji Episkopatu Polski
ds. Dialogu z Judaizmem
Miniony rok, ogłoszony Rokiem Wiary, był dla nas, chrześcijan,
czasem pracy nad naszą wiarą, nad jej pogłębieniem przez modlitwę i łaskę
sakramentalną, nad jej ubiblijnieniem, uspołecznieniem eklezjalnym, nad
jej wyznawaniem i dzieleniem się nią. Był to zarazem czas refleksji nad
odnową życia Kościoła, dla której epokowym impulsem był II Sobór Watykański rzucający światło Ducha Świętego na wiele dziedzin życia kościelnego, a wśród nich na dialog międzyreligijny, zwłaszcza z Żydami. Dla
tego dialogu wciąż kluczowym punktem odniesienia pozostaje soborowy
dokument Nostra aetate, wyprowadzający wspólnotę kościelną z izolacji
i zamknięcia na Żydów, a otwierający na nich jako na braci w Abrahamowej wierze. Ten rok przygotowuje nas bezpośrednio do obchodów złotego
jubileuszu ogłoszenia wspomnianej deklaracji (28 października 1965).
Od tamtego czasu w Kościele miało miejsce wiele wydarzeń, które
pogłębiły dialog katolicko-żydowski. Każdy pontyfikat, począwszy od
papieża Pawła VI, stanowi oddzielny rozdział historii wzajemnych relacji
między katolikami i Żydami. Decydujący o aktualnym kształcie tych
relacji był pontyfikat bł. Jana Pawła II, który przełożył teologiczną orto1
doksję dialogu na jej ewangeliczną ortopraksję. Punktami milowymi
w tej dziedzinie, wytyczającymi kierunek myślenia i działania, pozostają
słowa i gesty Jana Pawła II wobec Żydów: spotkanie w rzymskiej synagodze, nawiązanie stosunków z państwem izraelskim, wizyta w Izraelu
z modlitwą przy Murze Świątynnym i słowami wypowiedzianymi w Yad
Vashem, nazwanie Żydów starszymi braćmi w wierze, słowa o grzechach
antysemityzmu, oczyszczenie pamięci Kościoła z przewinień antyżydowskich. Jan Paweł II pozostanie wzorcową ikoną dialogu na całe pokolenia.
Papież Benedykt XVI poszedł wiernie śladami poprzednika, wnosząc
własną refleksję teologiczną, chociażby przez mówienie o „ojcostwie wiary”
Żydów wobec chrześcijan. Tak jak Jan Paweł II, odwiedzał on synagogi,
pielgrzymował do Izraela, organizował spotkanie w Asyżu, przyjmował
Żydów w Watykanie w klimacie przyjaźni, zachęcał do budowania więzi
braterstwa z Żydami.
Wybór obecnego papieża, Franciszka, dokonany 13 marca 2013 r., został
przyjęty z wielka satysfakcją i nadzieją przez Żydów, gdyż – jak podkreślił
Szymon Peres, prezydent Izraela, przyjmując dzień po wyborze delegację Episkopatu Polski – kard. Bergoglio dawał wielorakie dowody swojej
życzliwości, solidarności, przyjaźni wobec Żydów. Potwierdził to Ojciec
Święty osobiście w niedawnym wywiadzie prasowym. Prezydent Izraela
dwa miesiące później złożył wizytę papieżowi Franciszkowi w Watykanie,
składając zaproszenie do odwiedzin Izraela. Zaproszenie zostało przyjęte.
Papieskich gestów otwarcia na dialog z Żydami przybywa coraz więcej.
Z satysfakcją należy odnotować znaki życzliwości i zaangażowania na
linii Żydzi –katolicy: Żyd J. Weiler w Strassburgu broni obecności krzyża
w salach lekcyjnych włoskich szkół, rabin D. Rosen broni abp. G. L. Müllera
wobec oskarżeń ze strony niemieckich polityków. Można wnioskować, że
klimat otwarcia po stronie żydowskiej wiąże się z dokumentem Dabru emet,
podpisanym przez stu kilkudziesięciu rabinów w 2000 r., bardzo pozytywnie przyjętym przez grupę amerykańskich teologów katolickich oraz
w Watykanie, a mało docenianym w naszym kraju. Duże znaczenie dla
dialogu miał też dokument firmowany przez rabinów przed wizytą papieża
Benedykta XVI w Izraelu.
Zdarzają się, oczywiście, przejawy negatywnych zachowań po obu
stronach ludzi uprzedzonych, niekiedy fanatycznie nastawionych wrogo
do obcego. Nie mogą one jednak cofnąć procesu, zrodzonego z soboro2
wego powiewu Ducha Świętego. Stał się on zadaniem dla tych, którzy
są wewnętrznie wolni, tą wolnością, jaką daje Chrystus.
XVII Dzień Judaizmu, centralnie obchodzony w Sandomierzu 16 stycznia 2014 r. – o dzień wcześniej niż zwykle, z racji zbieżności z szabatem
– przygotowuje nas bezpośrednio do obchodów 50. rocznicy soborowej
deklaracji otwierającej Kościół na dialog z judaizmem, korzeniem, z którego
wyrasta chrześcijaństwo. Łączą nas z nim szczególne więzy: przede wszystkim nadprzyrodzone Objawienie, przymierze z ludem pierwszego wybrania, Księga Święta (Prawo, Prorocy, Psalmy), Dekalog i obietnica spełniona
dla nas w Jezusie Chrystusie, a której spełnienia oczekują Żydzi, w nadziei,
modlitwie, tęsknocie. My, chrześcijanie, też oczekujemy na ostateczny powrót
Chrystusa przy końcu świata. Wierzymy, że wówczas Chrystus stanie się
wszystkim we wszystkich, wypełniając wszelkie Boże obietnice.
Po wielu wiekach separacji i wrogości, po obu stronach, Kościół odkrył
na nowo ten szczególny rodzaj bliskości z Żydami. Dlatego „dialogiczny
imperatyw” nie wynika, jak chcą niektórzy, z politycznej poprawności
wobec Żydów, z ignorancji lub przymilania się silniejszym, lecz z pełniejszego zrozumienia własnej tożsamości chrześcijańskiej, z pełniejszego odczytania Ewangelii, z naśladowania Chrystusa, który rozmawiał nawet z tymi,
którzy Go nie akceptowali. Niekiedy wypowiadał mocne słowa krytyki,
ale On sam był bez grzechu. Podkreślał, że nie przyszedł znieść Prawo albo
Proroków, ale wypełnić.
W istotnym punkcie naszej refleksji rodzi się pytanie: Czy Jezus Chrystus musi nas całkowicie dzielić? Jakie znaczenie mają słowa Szaloma Ben
Horina, który powiedział, że wiara w Jezusa nas dzieli, wiara Jezusa nas
łączy? Z kolei, rabin B. L. Sherwin daje inną wizję Jezusa: Proponuję, aby
Jezusa uważano za jednego z żydowskich Mesjaszy: za Mesjasza syna Józefa.
Dałoby mu to miejsce w ramach żydowskich rozważań teologicznych i zakończyłoby ciągnącą się przez stulecia tradycję faktycznej ekskomuniki Jezusa ze
wspólnoty wiary, do której należał. W środowisku żydowskim powraca zainteresowanie myślą M. Bubera, który Jezusa określał jako „brata”, myśląc
o czasie, w którym odradzająca się żydowska społeczność rozpozna Jezusa
nie tylko jako wielką postać w swej historii religijnej, ale także w organicznym
kontekście rozwoju mesjanizmu, ciągnącym się przez stulecia, którego ostatecznym celem jest odkupienie Izraela i świata. Jednakże myśliciel żydowski dodawał: Równie mocno wierzę, że nigdy nie uznamy Jezusa za Mesja3
sza, który przyszedł, bo to sprzeciwiałoby się najgłębszemu znaczeniu naszej
mesjańskiej pasji (za B. L. Sherwinem).
W spojrzeniu na dialog grozi pomieszanie płaszczyzn: społeczno-historycznej z teologiczną. Co do pierwszej, to są różne historiografie i historiozofie. Pozostają one w gestii historyków. Nie można ich jednak lekceważyć. My
natomiast jesteśmy odpowiedzialni za dialog na płaszczyźnie religijnej, historiozbawczej, dla którego przesłanki daje nam Słowo Objawione i nauczanie
Magisterium Kościoła. Przesłanki te nie są uwarunkowane postawą strony
żydowskiej. Bo nawet, gdyby znalazł się choć jeden otwarty na dialog rabin,
spełnia on warunki drugiej strony. A takich partnerów dialogu jest coraz
więcej. Trzeba też wspomnieć, że na płaszczyźnie psychospołecznej można
spotkać się z różnymi zachowaniami Żydów wobec chrześcijan, i odwrotnie. Zachowania te mają uwarunkowania bądź osobiste, bądź historyczne,
związane po stronie żydowskiej z walką o zachowanie tożsamości, o prawo
do ziemi i państwa. Nie wszyscy przecież te prawa uznają. Życie przez dwa
tysiące lat na obczyźnie musiało zbudować pewne mechanizmy obronne
w celu ocalenia tożsamości. Nasi rodacy na obczyźnie mogliby się dziś
uczyć sztuki zachowania własnej tożsamości wobec zagrożeń asymilacji.
Wrogie zachowania wobec chrześcijan trzeba widzieć w kontekście pewnej
mentalności, która w niektórych środowiskach ortodoksyjnych prowadzi do
agresywnych reakcji nawet wobec własnych rodaków, za naruszanie praw
religijnych lub obyczajowych. Sami Żydzi podkreślają, że napięcia wewnątrzżydowskie w Izraelu są niekiedy większe niż te wobec chrześcijan. Niezależnie od zachowań negatywnych jednostek czy grup, dialog z Żydami jest
świętym obowiązkiem. Aby zrozumieć siebie chrześcijanie bardziej potrzebują
judaizmu niż judaizm chrześcijan.
Hasło tegorocznych obchodów Dnia Judaizmu zostało zaczerpnięte
z Księgi Wyjścia (15,2): Pan jest moją mocą (…). Jemu zawdzięczam moje
ocalenie. Odnosi się ono do wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej, mocą
Bożej interwencji. Ma ono współczesne odniesienie do tragicznych losów
Żydów czasu Zagłady. Dla nas, chrześcijan, starotestamentalna figura
wyzwolenia ma swe spełnienie w zbawczej tajemnicy Paschy Chrystusa.
Spełnia się ona w życiu poszczególnego chrześcijanina, jak również w życiu
Kościoła, skazywanego na zagładę przez totalitarne systemy. W refleksję
nad tą tajemnicą wprowadzają nas wybrane teksty biblijne oraz homilia
przedłożona w materiale.
bp Mieczysław Cisło
4
Teksty liturgiczne i homilia
na XVII Dzień Judaizmu
w Kościele katolickim w Polsce
16 stycznia 2014 r.
Formularz mszalny „o uproszenie miłości”
Czytania własne: Wj 3,1-6. 7a.10.13-15; Ps 46; Rz 7,14-25; J 3,1-3.14-17
ANTYFONA NA WEJŚCIE
(por. Ez 26,27-28)
Pan mówi: odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała.
Ducha mojego tchnę do waszego wnętrza i będziecie moim ludem, a Ja
będę waszym Bogiem.
WPROWADZENIE
Od 17 lat Kościół katolicki w Polsce obchodzi Dzień Judaizmu. Jest
on czasem refleksji nad słowem Bożym, czasem spotkań i modlitw. Ten
dzień winien uświadamiać wierzącym w Chrystusa judaistyczne korzenie
chrześcijaństwa. W tej perspektywie chrześcijanie, pogłębiając własną
tożsamość, winni coraz bardziej dostrzegać to, co nas łączy z wyznawcami judaizmu, a mianowicie: wiara w jednego Boga, Biblia, tradycja
religijna, Dekalog jako fundament praw moralnych czy też wezwanie do
codziennej modlitwy. Prośmy więc Boga, abyśmy potrafili budować świat
uniwersalnych wartości – w którym jest miejsce dla Boga Żywego w coraz
bardziej sekularyzującym się społeczeństwie – oraz religijne braterstwo
z Żydami. A za wszystkie grzechy uprzedzeń i niechęci wobec drugiego
5
człowieka, bliskiego i obcego, przepraszajmy Boga, aby obdarzył nas
swoim miłosierdziem, pojednaniem, łaską i wolnością.
KOLEKTA
Wszechmogący Boże, ześlij na nas Ducha Świętego i rozpal nasze
serca miłością, abyśmy w myślach i uczynkach podobali się Tobie i miłowali Ciebie w naszych braciach i siostrach. Przez naszego Pana Jezusa
Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha
Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków. Amen.
LITURGIA SŁOWA BOŻEGO
PIERWSZE CZYTANIE
(Wj 3,1-6.7a.10.13-15)
Czytanie z Księgi Wyjścia
Gdy Mojżesz pasał owce swego teścia, Jetry, kapłana Madianitów,
zaprowadził pewnego razu owce w głąb pustyni i przyszedł do góry Bożej
Horeb. Wtedy ukazał mu się Anioł Pański w płomieniu ognia, ze środka
krzewu. Mojżesz widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego.
Wtedy Mojżesz powiedział do siebie: „Podejdę, żeby się przyjrzeć temu
niezwykłemu zjawisku. Dlaczego krzew się nie spala?”
Gdy zaś Pan ujrzał, że Mojżesz podchodził, żeby się przyjrzeć, zawołał
Bóg do niego ze środka krzewu: „Mojżeszu, Mojżeszu!” On zaś odpowiedział: „Oto jestem”. Rzekł mu Bóg: „Nie zbliżaj się tu! Zdejm sandały
z nóg, gdyż miejsce, na którym stoisz, jest ziemią świętą”.
Powiedział jeszcze Pan: „Jestem Bogiem ojca twego, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba”. Mojżesz zasłonił twarz, bał się
bowiem zwrócić oczy na Boga. Pan mówił: „Dosyć napatrzyłem się na
udrękę ludu mego w Egipcie i nasłuchałem się narzekań jego na ciemięzców, znam więc jego uciemiężenie. Idź przeto teraz, oto posyłam cię do
faraona, i wyprowadź mój lud, Izraelitów, z Egiptu”.
Mojżesz zaś rzekł Bogu: „Oto pójdę do Izraelitów i powiem im: Bóg
ojców naszych posłał mię do was. Lecz gdy oni mnie zapytają, jakie jest
6
Jego imię, to cóż im mam powiedzieć?” Odpowiedział Bóg Mojżeszowi:
„JESTEM, KTÓRY JESTEM”. I dodał: „Tak powiesz synom Izraela:
JESTEM posłał mnie do was”. Mówił dalej Bóg do Mojżesza:„Tak powiesz
Izraelitom: JESTEM, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka
i Bóg Jakuba posłał mnie do was”. To jest imię moje na wieki i to jest moje
zawołanie na najdalsze pokolenia.
Oto Słowo Boże.
PSALM RESPONSORYJNY
Refren: Pan mocą moją i źródłem męstwa.
(Ps 46)
Bóg jest dla nas ucieczką i mocą:
łatwo znaleźć u Niego pomoc w trudnościach.
Przeto się nie boimy, choćby waliła się ziemia
i góry zapadały w otchłań morza.
Niech wody jego burzą się i kipią,
niech góry się chwieją pod jego naporem:
„Pan Zastępów jest z nami,
Bóg Jakuba jest dla nas obroną”.
Rzeki rozweselają miasto Boże –
uświęcony przybytek Najwyższego.
Bóg jest w jego wnętrzu, więc się nie zachwieje;
Bóg mu pomoże o brzasku poranka.
DRUGIE CZYTANIE (Rz 7,14-25)
Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Rzymian
Wiemy, że Prawo jest duchowe. A ja jestem cielesny, zaprzedany
w niewolę grzechu. Nie rozumiem bowiem tego, co czynię, bo nie czynię
tego, co chcę, ale to, czego nienawidzę – to właśnie czynię. Jeżeli zaś czynię
to, czego nie chcę, to tym samym przyznaję Prawu, że jest dobre. A zatem
7
już nie ja to czynię, ale mieszkający we mnie grzech. Jestem bowiem świadom, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro; bo łatwo przychodzi mi chcieć tego, co dobre, ale wykonać – nie. Nie czynię bowiem
dobra, którego chcę, ale czynię to zło, którego nie chcę. Jeżeli zaś czynię
to, czego nie chcę, już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.
A zatem stwierdzam w sobie to prawo, że gdy chcę czynić dobro,
narzuca mi się zło. Albowiem wewnętrzny człowiek we mnie ma upodobanie zgodne z Prawem Bożym. W członkach zaś moich spostrzegam
prawo inne, które toczy walkę z prawem mojego umysłu i podbija mnie
w niewolę pod prawo grzechu mieszkającego w moich członkach.
Nieszczęsny ja człowiek! Któż mnie wyzwoli z ciała, co wiedzie ku tej
śmierci? Dzięki niech będą Bogu przez Jezusa Chrystusa, Pana naszego!
Tak więc umysłem służę Prawu Bożemu, ciałem zaś – prawu grzechu.
Oto Słowo Boże.
ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ Alleluja, alleluja, alleluja
Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono,
lecz aby służyć i dać swoje życie na okup za wielu.
Alleluja, alleluja, alleluja
EWANGELIA (Mt 20,28)
(J 3, 1-3.14-17)
Był wśród faryzeuszów pewien człowiek, imieniem Nikodem, dostojnik żydowski. Ten przyszedł do [Jezusa] nocą i powiedział Mu: Rabbi,
wiemy, że od Boga przyszedłeś jako nauczyciel. Nikt bowiem nie mógłby
czynić takich znaków, jakie Ty czynisz, gdyby Bóg nie był z Nim.
W odpowiedzi rzekł do niego Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi powtórnie, nie może ujrzeć królestwa
Bożego. A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak potrzeba, by
wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał
życie wieczne. Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie
8
wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat
potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony.
Oto słowo Pańskie.
HOMILIA
Pan moją mocą (...). Jemu zawdzięczam moje ocalenie (Wj 15,2)
Motywem przewodnim XVII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim
w Polsce jest werset z pieśni, jaką siostra Mojżesza, Miriam, wyśpiewała
po wyjściu Izraelitów z domu niewoli w Egipcie i przejściu przez Morze
Czerwone. Pan jest moją mocą (…) Jemu zawdzięczam moje ocalenie.
W sposób naturalny przychodzi nam na myśl Shoah i ocalenie z Zagłady
nielicznej części Żydów Europy. Dziękujemy Bogu za ocalenie przynajmniej tych niektórych. Dziękujemy także za dar Sprawiedliwych wśród
Narodów Świata, odważnie ratujących bezbronnych i słabych. Wiemy
jednak, i to już nie jest powodem do chluby, że nawet wśród katolików nierzadko słychać głosy, jakoby Bóg odrzucił Lud Izraela i dlatego
powinno się go raczej nazywać Narodem Pierwszego Wybrania. Niekiedy
podnosi się też pytanie: Po co katolicy mają zajmować się judaizmem?
W głośnym liście do redaktora naczelnego „La Reppublica” opublikowanego niedawno na łamach tej gazety, papież Franciszek wyraził taką opinię:
Pyta mnie Pan (…), co można powiedzieć braciom Żydom na temat
obietnicy, którą uczynił im Bóg: czy okazała się ona całkiem zwodnicza? Jest
to – proszę mi wierzyć – pytanie, które ma dla nas, chrześcijan, radykalne
znaczenie, ponieważ z pomocą Boga, przede wszystkim począwszy od Soboru
Watykańskiego II, odkryliśmy na nowo, że „naród żydowski jest dla nas wciąż
świętym korzeniem, z którego wyrósł Jezus. Ja również, w przyjaźni z braćmi
Żydami”, którą przez te wszystkie lata pielęgnowałem w Argentynie, wielokrotnie zadawałem pytania Bogu w modlitwie, zwłaszcza wtedy, gdy na myśl
i pamięć nasuwały się straszliwe doświadczenia Szoah. Mogę Panu powiedzieć,
podobnie jak Paweł Apostoł, że „Bóg nigdy nie przestał być wierny przymierzu zawartemu z Izraelem” i że pośród straszliwych prób tych stuleci „Żydzi
zachowali swoją wiarę w Boga. I za to nigdy nie będziemy im wystarczająco
wdzięczni, jako Kościół, ale także jako ludzkość. Oni też, właśnie trwając
9
w wierze w Boga Przymierza, przypominają wszystkim, również nam chrześcijanom, fakt, że jako pielgrzymi wciąż oczekujemy na powrót Pana, toteż
zawsze musimy być na Niego otwarci i nigdy nie możemy kryć się za tym, co
już osiągnęliśmy1.
To niezwykle ważne słowa. Ta myśl papieża uzasadnia teologiczne
i społeczne motywy trwania w historii tego ludu, który – z ludzkiego
punktu widzenia i podług pragnień ludzi niegodziwych – powinien być
już dawno zmieciony z powierzchni Ziemi i wymazany z pamięci innych
narodów. Losy Izraela to przecież jedno wielkie pasmo wrogości, jakiej
na przestrzeni dziejów doświadczał naród żydowski. Papież Franciszek
wyjaśnia, jak zrządzeniem Bożego planu, wbrew ludzkiej logice, ten
właśnie naród trwa jako znak. Znak dla świata i paradoksalnie znak dla
Kościoła, którego racją bytu jest istnieć i działać w świecie jako znak
zbawienia dla wszystkich narodów. Stajemy więc wobec paradoksu: Na
jakiej podstawie i na jakiej zasadzie teologicznej opierając się, można
twierdzić, że naród żydowski jest znakiem dla Kościoła?
Papież Franciszek naucza, że trwanie w historii narodu żydowskiego
przypomina, iż człowiek jest wiecznym nomadem, którego codzienny
byt zawsze jest zagrożony. Każdy człowiek musi być też przygotowany
na to, że ostatecznym architektem jego wizji świata, prawa i sprawiedliwości nie jest on sam ale Bóg.
Widać to dobrze na przykładzie Mojżesza. Ten cudownie ocalony
Żyd, przeznaczony na śmierć jako małe dziecko, już od młodości dąży
do wyzwolenia swojego narodu. By to osiągnąć sam wkracza na drogę
przemocy. Występując w obronie swojego współwyznawcy, zabija Egipcjanina, a potem z podobną przemocą interweniuje wobec kłócących się
ze sobą dwóch innych Żydów. Plan Mojżesza był planem ludzkim: przynieść wolność ciemiężonemu w Egipcie ludowi Izraela, stosując środki
używane przez gnębicieli. Te środki to miecz, przemoc, gwałt odciskający
Lettera a chi non crede, „La Reppublica” 11 IX 2013; tłum. Libreria Editrice
Vaticana; http://www.vatican.va/holy_father/francesco/letters/2013/documents/
papa-francesco_20130911_eugenio-scalfari_pl.html.
1
10
się gwałtem. Dopiero wiele lat życia na pustyni, znak krzewu gorejącego
i głębokie doświadczenie mistyczne uczyniły z Mojżesza człowieka, który
przekroczył granice wyznaczone mu przez własną wyobraźnię. Patrząc
na zjawisko płonącego krzewu, zrozumiał, że jest możliwy ogień zdolny
przemienić ludzkie życie bez pozostawiania za sobą pożogi zniszczenia
i rozlanej krwi. Wtedy zrozumiał, że istnieje miłość, która nigdy nie gaśnie,
chociaż na świecie tak wiele miłości szybko zapala się i jeszcze szybciej
się kończy. Odkrywa, że trwałe ocalenie synów Abrahama może przyjść
tylko od Boga. Poznając święte, niewymawialne Imię Boga – JHWH –
Mojżesz dochodzi do wniosku, że to Imię wyraża nie tylko filozoficzną
kwintesencję bytu: Jestem, Który Jestem. Zrozumiał, że Ten, Który Jest,
jest Tym, Który Zbawia. To Imię oznacza: jestem obecny, interweniuję
w waszej sprawie. Moje Imię jest nierozerwalnie związane z wyzwoleniem
mojego umiłowanego ludu.
Od tej chwili Mojżesz porzuca wszelkie ludzkie projekty dochodzenia
sprawiedliwości, a otwiera się na Boga, który zbawia. W konsekwencji,
to osobiste doświadczenie religijne doprowadzi cały naród wybrany, aż
do Morza Czerwonego i ekstatycznego wyznania Pan jest moją mocą.
(…) Jemu zawdzięczam moje ocalenie (Wj 15,2).
Ileż razy my sami zachowujemy się jak Mojżesz, sięgając po przemoc,
chcąc rozwiązać palące nas problemy? Ile razy wolelibyśmy dochodzić
naszych racji za pomocą inwektyw, a nawet pięści? Czy jest nas w stanie
coś odmienić?
Przekonanie o ocaleniu dzięki interwencji Pana wyraża Paweł Apostoł,
z tym że Apostoł Narodów przenosi to doświadczenie w wymiar duchowy.
Paweł nie walczy z niewolą polityczną czy ekonomiczną, ale z niewolą grzechu. Sam doświadczony udrękami grzechu, rozdarty między pragnieniem
doskonałego wypełnienia wszystkich nakazów Tory, a słabością ludzkiej
natury, wydobywa z siebie krzyk udręczonego, pokonanego człowieka: Cóż
za nędzne ze mnie stworzenie! Kto mnie wybawi z tego ciała zmierzającego
ku śmierci? (Rz 7, 24)2.
Tłum. w: Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, Warszawa 2004, s. 557n.
2
11
Nie będzie nadużyciem, jeśli powiemy, że św. Paweł, będąc Żydem,
odziedziczył żydowską tożsamość i ponad wszelką wątpliwość kierował się
duchem Mojżesza, twierdząc, że człowiek pragnący wyrwać się z niewoli
grzechu potrzebuje czegoś więcej niż tylko siły własnej woli. By pokonać
własny grzech, nie wystarczy poradnik psychologiczny, trening asertywności ani najlepszy nawet przewodnik duchowy. Człowiek szukający wolności
od grzechu, prowadzenia po drogach doskonałej wolności wypływającej
z łaski Boga potrzebuje samego Pana. Sam sobie nie poradzi. Sam się nie
zbawi. Tę teologię trafnie streszcza – chociaż zgadza się na nią jedynie
częściowo – wielki żydowski teolog, Abraham Joshua Heschel: Zasadniczo nie ma takich czynów ludzkich, które ze względu na swe znaczenie na
tym świecie znajdowałyby uznanie w oczach Boga. Boga można dosięgnąć
jedynie poprzez Boga3. Ale Bóg jest duchem, a świat duchowy z trudem jest
osiągalny. Doświadczenie krzaka gorejącego jest dane tylko nielicznym.
W tym punkcie chrześcijanom (i nie tylko) dany jest Ktoś wyjątkowy:
Jezus z Nazaretu, któremu nadano jedyny i niepowtarzalny tytuł „Pan”,
a którego imię oznacza: „JHWH Zbawia”. Dla chrześcijan w osobie Jezusa
Mesjasza przyszła do wszystkich: i Żydów, i nie-Żydów, prawda o Bogu,
który ukochał świat i za wszelką cenę chce go ocalić. Tak Bóg ukochał
świat, że dał swego jedynego i niepowtarzalnego w swoim rodzaju Syna, aby
każdy, kto pokłada w nim ufność, miał życie wieczne, nie doznał zaś zupełnej zagłady (J 3,16)4. Zaufanie okazane odrzuconemu Żydowi, Jeszua ben
Josef z Nazaretu, daje ludziom tę możliwość dosięgnięcia Boga przez Boga;
pewnego dojścia do Boga, idąc po śladach Chrystusa, Boga-Człowieka.
Prawdę tę łatwo jest przyjąć z punktu widzenia chrześcijańskiego. Nie
jest ona jednak oczywista dla naszych starszych braci w wierze – Żydów. Ale
może akurat oczywista być nie musi i aż do czasu Paruzji jednym i drugim
coś innego powinno wystarczyć. Chodzi o taki punkt, w którym chrześcijanie mogą spotkać się z wyznawcami judaizmu, a Żydzi z chrześcijanami,
wyciągając ku sobie ręce nad przepaścią, której istnieniu trudno zaprzeczyć.
Wiemy przecież, że co jakiś czas ludzkość zachowuje się tak, jakby chciała
A.J. Heschel, Człowiek szukający Boga, tłum. V. Reder, Kraków 2008, s. 151.
Tłum. w: Komentarz żydowski do Nowego Testamentu, dz.cyt., s. 279n.
3
4
12
unicestwić samą siebie. Nie można przecież inaczej nazwać ludobójstwa
XX wieku, krwawych wojen nękających Europę przez całą jej historię, jak
tylko cyklicznymi próbami autodestrukcji. Świat funduje sobie zagładę przez
anihilację kultur, dążenie do zgładzenia mniejszości etnicznych, eliminację słabszych, odrzucenie bezbronnych, unicestwienie narodów. Po ludzku
rzecz biorąc, wiele narodów i państw już dawno nie powinno istnieć. Istnieją
one tylko dzięki mocy Pana, który ich wyzwala, a nie dzięki mocy ludzkiej.
Pomyślmy choćby o szalonych projektach zmiecenia z mapy świata takich
państw jak Polska i innych państw słowiańskich, albo Izraela.
Idąc tropami intuicji papieża Franciszka, spróbujmy my, katolicy
polscy, spojrzeć dziś na naród żydowski niestereotypowo. Spójrzmy na
Żydów i judaizm jak na żywy znak mówiący nam, że ocalenie z nieszczęść
zawsze jest dziełem Pana. Jeśli cokolwiek jest w stanie uratować cywilizację technokratów, która zdaje się dziś rościć sobie prawo do bycia Bogiem,
to będzie to zawsze sam Bóg. W Nim jest nasze ocalenie.
O. dr Wiesław Dawidowski, OSA
MODLITWA WIERNYCH
Wierząc, że Bóg nie przestaje mówić do swojego ludu, z ufnością
wołajmy do Niego:
• Módlmy się za Kościół, aby był otwarty na dialog religijny z wyznawcami judaizmu, w duchu poszanowania własnych tożsamości.
• Módlmy się za wszystkich chrześcijan, by tak jak Nikodem z dzisiejszej Ewangelii poszukiwali u Jezusa odpowiedzi na nurtujące ich
dusze pytania.
• Módlmy się za Żydów, aby w świecie naznaczonym ateizmem
i kulturą tymczasowości byli wyraźnym znakiem wskazującym na
Jedynego i Prawdziwego Boga jako źródło życia, nieśmiertelności
i wiecznego zbawienia.
• Prośmy Boga, Pana życia i śmierci, by tragedia Zagłady Żydów przemieniała umysły i serca tych, którzy nie dostrzegają religijnego sensu
dialogu do budowania chrześcijańsko-żydowskiego braterstwa.
13
• Módlmy się o pokój wszędzie tam, gdzie panuje wojna, o sprawiedliwość tam, gdzie panuje niesprawiedliwość, o poszanowanie
godności człowieka tam, gdzie jest ona dziś zagrożona.
• Módlmy się za nas samych, byśmy w naszych działaniach na rzecz
dialogu zawsze kierowali się duchem miłości, szacunku i wzajemnego zrozumienia.
Boże Abrahama, Izaaka i Jakuba, Boże, którego świadkami po całej
ziemi stali się apostołowie, umocnij duchową wspólnotę chrześcijan
i Żydów. Przez Chrystusa Pana naszego.
MODLITWA NAD DARAMI
Miłosierny Boże, uświęć i przyjmij te dary złożone jako znak ofiary
duchowej i spraw, abyśmy byli świadkami Twojej miłości dla wszystkich.
Przez Chrystusa, Pana naszego.
ANTYFONA NA KOMUNIĘ (1 Kor 13, 13)
Teraz trwają wiara, nadzieja, miłość, te trzy: z nich zaś największa
jest miłość.
MODLITWA PO KOMUNII
Boże, nasz Ojcze, Ty nas posiliłeś jednym Chlebem eucharystycznym, napełnij nas łaską Ducha Świętego i pokrzep słodyczą doskonałej
miłości. Przez Chrystusa, Pana naszego.
14
MODLITWA JANA PAWŁA II
w intencji narodu żydowskiego ułożona w 1998 r.
Boże Abrahama, Boże Proroków, Boże Jezusa Chrystusa
W Tobie zawarte jest wszystko,
Do Ciebie zmierza wszystko,
Ty jesteś kresem wszystkiego.
Wysłuchaj naszych modlitw, jakie zanosimy za naród żydowski,
Który – ze względu na swoich przodków – jest Tobie nadal bardzo drogi.
Wzbudzaj w nim nieustanne coraz żywsze pragnienie
zgłębienia Twojej prawdy i Twojej miłości.
Wspomagaj go, by zabiegając o pokój i sprawiedliwość
mógł objawiać światu moc Twego błogosławieństwa.
Wspieraj go, aby doznawał szacunku i miłości ze strony tych,
którzy jeszcze nie rozumieją wielkości doznanych przez niego cierpień,
oraz tych, którzy solidarnie, w poczuciu wzajemnej troski,
wspólnie odczuwają ból zadanych mu ran.
Pamiętaj o nowych pokoleniach, o młodzieży i dzieciach,
aby niezmiennie wierne Tobie trwały w tym,
co stanowi szczególną tajemnicę ich powołania.
Umocnij wszystkie pokolenia, aby dzięki ich świadectwu ludzkość pojęła,
że Twój zbawczy zamiar rozciąga się na całą ludzkość
i że Ty, Boże, jesteś dla wszystkich narodów początkiem, i ostatecznym celem.
Amen.
MODLITWA PAPIEŻA BENEDYKTA XVI
na kartce włożonej w szczelinę Ściany Płaczu
w Jerozolimie 12 maja 2009 r.
Boże wszystkich czasów,
przybywając do Jerozolimy, „Miasta Pokoju”,
duchowego domu Żydów, chrześcijan i muzułmanów,
przynoszę przed Twe oblicze radości, nadzieje i aspiracje,
próby, cierpienia i ból całego Twego ludu na świecie.
Boże Abrahama, Izaaka i Jakuba,
usłysz wołanie strapionych, zatrwożonych, pogrążonych w smutku;
obdarz swoim pokojem tę Ziemię Świętą, Bliski Wschód,
całą rodzinę ludzką,
porusz serca tych, którzy wzywają Twego imienia,
by z pokorą szli drogami sprawiedliwości i współczucia.
„Dobry jest Pan dla ufnych, dla duszy, która Go szuka” (Lm 3,25)!
15
ABC DNIA JUDAIZMU
Dzień Judaizmu w Kościele katolickim jest szczególnym czasem
wspólnotowej refleksji i modlitwy. Refleksja ta, opierając się na tekstach
biblijnych i wypowiedziach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła na temat
dialogu katolicko-judaistycznego, winna pomagać katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa, w pogłębianiu świadomości tego, że religia żydowska nie jest wobec naszej religii rzeczywistością zewnętrzną, lecz czymś wewnętrznym, oraz że nasz stosunek do niej
jest inny aniżeli do jakiejkolwiek innej religii (Jan Paweł II); że można
mówić o ścisłym pokrewieństwie obu religii, a wyznawców judaizmu
nazywać starszymi braćmi w wierze (Jan Paweł II). Budowanie wzajemnego braterstwa i formowanie właściwej mentalności wiernych wymaga
Bożej pomocy, dlatego tak bardzo potrzeba modlitwy.
W szesnaście lat od wprowadzenia w Kościele w Polsce obchodów
Dnia Judaizmu (17 stycznia), oceniając dotychczasowy rozwój, osiągnięcia, lecz także widoczne odstępstwa od pierwotnych założeń, Komitet
ds. Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski pragnie
przyszłym P.T. Organizatorom kolejnych obchodów w skali ogólnopolskiej, diecezjalnej i parafialnej przypomnieć i przedstawić główne zasady,
które należy uwzględniać:
1. Wyjaśniać i upowszechniać istotę Dnia Judaizmu
2. Przybliżać nauczanie Kościoła po II Soborze Watykańskim na temat
Żydów i ich religii
3. Uczynić modlitwę nieodłącznym elementem obchodów
Dnia Judaizmu
4. Propagować posoborowe wyjaśnienia tekstów Pisma Świętego, które
w przeszłości mogły być interpretowane w sposób antyjudaistyczny
i antysemicki
5. Wyjaśniać wiernym tragedię zagłady Żydów
6. Ukazywać antysemityzm jako grzech (Jan Paweł II)
7. Zapraszać tego dnia do wspólnej modlitwy przedstawicieli innych
Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich
8. Zapraszać Żydów do udziału w obchodach Dnia Judaizmu
16
To oczywiste, iŜ okazując szacunek religii naszych sąsiadów lub składając im
serdeczne Ŝyczenia z okazji ich świąt, pragniemy w ten sposób dzielić ich radość
bez dotykania treści ich przekonań religijnych.
Odnosząc się do edukacji młodzieŜy muzułmańskiej i chrześcijańskiej, musimy wychowywać naszych młodych tak, by myśleli i mówili z szacunkiem o innych religiach i ich wyznawcach, unikając ośmieszania czy szkalowania ich przekonań i praktyk.
Wiadomo, Ŝe wzajemne poszanowanie odgrywa fundamentalną rolę w kaŜdej relacji międzyludzkiej, a szczególnie wśród osób wierzących. W ten sposób
mogą powstawać prawdziwe i trwałe przyjaźnie.
Gdy w dniu 22 marca 2013 roku przyjąłem akredytowanych przy Watykanie
przedstawicieli słuŜb dyplomatycznych, powiedziałem, Ŝe: „Nie moŜna przeŜywać prawdziwej więzi z Bogiem, zapominając o innych. Dlatego bardzo waŜne
jest intensyfikowanie dialogu między róŜnymi religiami. Myślę nade wszystko
o dialogu z islamem i bardzo sobie cenię obecność podczas Mszy św. inaugurującej
moją posługę tak wielu przedstawicieli władz religijnych i świeckich świata muzułmańskiego”. Tymi słowami starałem się ponownie podkreślić wielką wagę dialogu i współpracy między wierzącymi, a zwłaszcza pomiędzy chrześcijanami i muzułmanami, oraz wskazać na konieczność wspierania tego dialogu i tej współpracy.
W tych słowach wyraŜam moją nadzieję, aby wszyscy chrześcijanie i muzułmanie stali się prawdziwymi propagatorami wzajemnego poszanowania i przyjaźni – zwłaszcza w procesie kształcenia.
Na koniec przesyłam Wam serdeczne Ŝyczenia wraz z zapewnieniem o modlitwie, aby Ŝycie kaŜdego z Was było uwielbieniem NajwyŜszego i przynosiło
radość wszystkim z Waszego otoczenia.
Wszystkim Ŝyczę Radosnych Świąt!
Watykan, l0 lipca 2013 r.
PapieŜ Franciszek
Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów działa od 1997 r. i stawia sobie za cel
propagowanie dialogu między wyznawcami tych dwóch religii w Polsce i Europie ŚrodkowoWschodniej. Jest organizacją oficjalnie uznaną przez Konferencję Episkopatu Polski. To z jej
inicjatywy kaŜdego roku w Polsce obchodzony jest Dzień Islamu w Kościele katolickim, który
został wpisany do oficjalnego kalendarza Kościoła w naszym kraju.
Na czele Rady stoją aktualnie: dr hab. Agata Skowron-Nalborczyk, współprzewodnicząca
ze strony katolickiej i Andrzej Saramowicz, współprzewodniczący ze strony muzułmańskiej.
Sekretarzem Rady jest dr Artur Konopacki.
Historia poprzednich obchodów Dnia Islamu znajduje się na stronie Rady:
http://www.radawspolna.pl .
skład: Agata S. Nalborczyk (RWKiM)
XIV DZIEŃ ISLAMU
W KOŚCIELE KATOLICKIM
W POLSCE
26 STYCZNIA 2014
„Szerzenie wzajemnego szacunku przez edukację”
26 stycznia 2014 roku przypada XIV Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce. Obchodzony tradycyjnie po zakończeniu Tygodnia
Modlitw o Jedność Chrześcijan, nawiązuje do tematu orędzia Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, kierowanego do wyznawców
islamu na zakończenie muzułmańskiego miesiąca postu, ramadanu.
Tegoroczne hasło Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce brzmi:
„Szerzenie wzajemnego szacunku przez edukację”.
Z tej okazji Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów oraz Komitet
ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego Konferencji Episkopatu Polski przygotowały wkładkę
do „Biuletynu Ekumenicznego”. Znajdują się w niej materiały słuŜące
pomocą przy organizacji lokalnych spotkań lub do wykorzystania
w osobistej refleksji z tej okazji. Materiały zawierają program obchodów centralnych w Warszawie, cytaty z Biblii i Koranu, odnoszące się
do aktualnie omawianego tematu, tekst modlitwy wiernych, przygotowany na te obchody oraz polskie tłumaczenie ostatniego orędzia Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, podpisanego przez PapieŜa Franciszka.
Zachęcamy do korzystania z poniŜszych tekstów.
OBCHODY XIV DNIA ISLAMU
W KOŚCIELE KATOLICKIM W POLSCE
Komitet ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi
Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego KEP
i Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów
zapraszają 25 stycznia 2014 roku (sobota), godz.
1100
do Domu Parafialnego przy parafii pw. św. Floriana na Pradze,
ul. Floriańska 3; 03-707 Warszawa
(Uwaga: w tym roku centralne spotkanie przygotowano dzień wcześniej niŜ zwyczajowo
przypada Dzień Islamu w Kościele katolickim)
„SZERZENIE WZAJEMNEGO SZACUNKU PRZEZ EDUKACJĘ”
Program
I. Zawiązanie wspólnoty
II. Muzyka Orientu
III. Wprowadzenie
- przywitanie uczestników i nawiązanie do tematu
- odczytanie przesłań
IV. Dwugłos chrześcijańsko-muzułmański
V. Czytanie Ksiąg Świętych
- czytanie fragmentów Pisma Świętego
- czytanie z Koranu
VI. Świadectwo i dzieło: Syria – kraj chrześcijan i muzułmanów
VII. Modlitwy i znak pokoju
- du’a – muzułmańska modlitwa spontaniczna
- modlitwa wiernych zakończona modlitwą „Ojcze nasz”
- znak pokoju
VIII. Agapa
PAPIESKA RADA
DS. DIALOGU MIĘDZYRELIGIJNEGO
Orędzie Ojca Świętego Franciszka na zakończenie ramadanu
Id al-Fitr 1434 h./2013 A.D.
„Szerzenie wzajemnego szacunku przez edukację”
Do muzułmanów na całym świecie!
Z wielką przyjemnością przekazuję Wam serdeczne pozdrowienia z okazji święta Id
al-Fitr, obchodzonego na zakończenie ramadanu – miesiąca postu, modlitwy i jałmuŜny.
Do tradycji naleŜy przesyłanie z tej okazji Ŝyczeń, które Papieska Rada ds. Dialogu
Międzyreligijnego ujmuje w formie orędzia zawierającego temat do wspólnej refleksji. W tym roku, który jest pierwszym rokiem mego pontyfikatu, postanowiłem
podpisać osobiście to tradycyjne orędzie i przesłać je Wam, Drodzy Przyjaciele,
jako wyraz szacunku i przyjaźni dla wszystkich muzułmanów, zwłaszcza tych,
którzy są zwierzchnikami religijnymi.
Jak powszechnie wiadomo, gdy Kardynałowie wybrali mnie na Biskupa Rzymu i Pasterza Powszechnego Kościoła Katolickiego, przyjąłem imię Franciszek,
imię słynnego świętego, który tak głęboko kochał Pana Boga i człowieka, iŜ został
nazwany „bratem całego świata”. Kochał więc, pomagał i słuŜył kaŜdemu w potrzebie, chorym i ubogim; troszczył się równieŜ o wszelkie stworzenie.
Świadom jestem, iŜ w tym okresie rodzina oraz kwestie społeczne znajdują się w centrum szczególnego zainteresowania muzułmanów. Warto w tym kontekście dostrzec pewne zbieŜności pomiędzy tymi waŜnymi zagadnieniami a wiarą i praktyką chrześcijan.
W tym roku chciałbym zaprosić Was oraz wszystkich, którzy otrzymają to
przesłanie, do wspólnej refleksji nad istotną dla muzułmanów i chrześcijan kwestią, jaką jest: Szerzenie wzajemnego szacunku przez edukację.
Tegoroczny temat ma podkreślić znaczenie edukacji budowanej na fundamencie wzajemnego szacunku oraz jej roli w procesie rozumienia innych ludzi.
Przez „szacunek” rozumie się postawę dobroci i uprzejmości wobec osób, które darzymy powaŜaniem i czcią. „Wzajemny” oznacza natomiast, Ŝe proces ten nie przebiega tylko w jednym kierunku, lecz uczestniczą w nim obydwie strony.
Nade wszystko jesteśmy wezwani do tego, aby w kaŜdym człowieku szanować
jego Ŝycie, nietykalność fizyczną, godność i płynące z niej prawa, reputację, własność
prywatną, toŜsamość etniczną i kulturową, jego poglądy i polityczne preferencje.
Wezwani więc jesteśmy, aby z szacunkiem myśleć, mówić i pisać o innych ludziach;
i to nie tylko w ich obecności, ale zawsze i wszędzie, unikając niesprawiedliwej
krytyki i pomówień. W realizacji tego celu szczególną rolę odgrywają rodziny,
szkoły, edukacja religijna i wszelkie formy komunikacji medialnej.
Przechodząc do kwestii wzajemnego szacunku w relacjach międzyreligijnych,
a zwłaszcza między chrześcijanami i muzułmanami – jesteśmy wezwani do poszanowania religii drugiego człowieka, jej nauczania, symboli i wartości. Szczególny
szacunek naleŜy się zwierzchnikom religijnym oraz miejscom kultu. JakŜe bolesne
są ataki przeciw nim skierowane.
Czytania z Biblii
Modlitwa wiernych
(przygotowana na 26 stycznia 2014 roku
– dzień, kiedy obchodzimy XIV Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce)
Miłosiernemu Bogu, który jest zawsze wierny swoim obietnicom i przymierzu, z wiarą i ufnością przedstawiajmy nasze modlitwy.
1. Módlmy się o BoŜy dar miłości, sprawiedliwości i Ŝycia w pokoju dla wszystkich ludzi oraz łaskę do powstawania z grzechów, aby zwycięŜało w nas to,
co jest duchowe. Ciebie prosimy…
2. Módlmy się o dar mądrości BoŜej dla przywódców religijnych i odpowiedzialnych za wychowanie młodzieŜy, aby ich posługa duchowa oparta
na prawdzie, sprawiedliwości i miłości, wydała dobre owoce w budowaniu
wzajemnego szacunku między ludźmi wszystkich ras, narodowości i wyznań. Ciebie prosimy …
3. Módlmy się za wszystkich chrześcijan i muzułmanów, aby przeciwstawiali
się przemocy wyznaniowej, a uczyli Ŝycia w sprawiedliwości i pokoju.
Ciebie prosimy …
4. Błagajmy w modlitwie za rządzących państwami, aby zawsze pamiętali
o godności i prawach kaŜdego człowieka. Ciebie prosimy…
5. Polecajmy w modlitwie naszą Ojczyznę, która od wieków jest ojczyzną wielu pokoleń wyznawców chrześcijaństwa, islamu, judaizmu i innych religii,
abyśmy potrafili układać swoje Ŝycie we wzajemnej przyjaźni, zaufaniu
i ofiarnej współpracy. Ciebie prosimy…
6. Wstawiajmy się do Boga za wszystkimi pokrzywdzonymi, ofiarami kataklizmów, chorymi, opuszczonymi, samotnymi, przebywającymi na obczyźnie, aby doświadczali szczególnej opieki BoŜej i pomocnej dłoni bliźniego.
Ciebie prosimy…
7. Nam, zgromadzonym na tej modlitwie i naszym bliskim, daj BoŜe łaskę,
abyśmy dobrze wypełnili nałoŜone na nas obowiązki. Ciebie prosimy…
Wszechmogący, wieczny BoŜe zmiłuj się nad nami, którzy nieustannie wołamy do Ciebie, wysłuchaj naszych modlitw i spraw, abyśmy stali się Twoimi
„narzędziami pokoju i sprawiedliwości”. Przez Chrystusa, Pana naszego.
Amen.
Szerzenie wzajemnego szacunku przez edukację
W Piśmie Świętym edukacja prowadzi do wierności Bogu, a ta ostatnia
w sposób naturalny otwiera się na drugiego człowieka (choć nie moŜna ukrywać,
Ŝe ST nieraz krytykuje obce narody, a NT niejednokrotnie bez ogródek gani postępowanie śydów, pogan czy Greków).
Syr 3,1-16
Mnie, ojca, posłuchajcie, dzieci, i tak postępujcie, abyście były zbawione. Albowiem
Pan uczcił ojca przez dzieci, a prawa matki nad synami utwierdził. Kto czci ojca,
zyskuje odpuszczenie grzechów, a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził. Kto czci
ojca, radość mieć będzie z dzieci, a w czasie modlitwy swej będzie wysłuchany. Kto
szanuje ojca, długo Ŝyć będzie, a kto posłuszny jest Panu, da wytchnienie swej matce:
jak panom słuŜy tym, co go zrodzili. Czynem i słowem czcij ojca swego, aby spoczęło
na tobie jego błogosławieństwo. Albowiem błogosławieństwo ojca podpiera domy
dzieci, a przekleństwo matki wywraca fundamenty. Nie przechwalaj się niesławą ojca,
albowiem hańba ojca nie jest dla ciebie chwałą. Chwała dla kaŜdego człowieka płynie
ze czci ojca, a matka w niesławie jest ujmą dla dzieci. Synu, wspomagaj swego ojca
w starości, nie zasmucaj go w jego Ŝyciu. A jeśliby nawet rozum stracił, miej wyrozumiałość, nie pogardzaj nim, choć jesteś w pełni sił. Miłosierdzie względem ojca nie
pójdzie w zapomnienie, w miejsce grzechów zamieszka u ciebie. W dzień utrapienia
wspomni się o tobie, jak szron w piękną pogodę, tak rozpłyną się twoje grzechy. Kto
porzuca ojca swego, jest jak bluźnierca, a przeklęty przez Pana, kto pobudza do gniewu swą matkę.
Zobacz takŜe: Syr 39,1-13; Ef 6,1-4
Rz 12,9-21
Miłość niech będzie bez obłudy! Miejcie wstręt do złego, podąŜajcie za dobrem!
W miłości braterskiej nawzajem bądźcie Ŝyczliwi! W okazywaniu czci jedni drugich
wyprzedzajcie! Nie opuszczajcie się w gorliwości! Bądźcie płomiennego ducha! Pełnijcie słuŜbę Panu! Weselcie się nadzieją! W ucisku bądźcie cierpliwi, w modlitwie –
wytrwali! Zaradzajcie potrzebom świętych! Przestrzegajcie gościnności! Błogosławcie
tych, którzy was prześladują! Błogosławcie, a nie złorzeczcie! Weselcie się z tymi, którzy się weselą. płaczcie z tymi, którzy płaczą. Bądźcie zgodni we wzajemnych uczuciach! Nie gońcie za wielkością, lecz niech was pociąga to, co pokorne! Nie uwaŜajcie
sami siebie za mądrych! Nikomu złem za złe nie odpłacajcie. Starajcie się dobrze czynić wobec wszystkich ludzi! JeŜeli to jest moŜliwe, o ile to od was zaleŜy, Ŝyjcie w zgodzie ze wszystkimi ludźmi! Umiłowani, nie wymierzajcie sami sobie sprawiedliwości,
lecz pozostawcie to pomście BoŜej! Napisano bowiem: Do Mnie naleŜy pomsta. Ja wymierzę
zapłatę – mówi Pan – ale: jeŜeli nieprzyjaciel twój cierpi głód – nakarm go. JeŜeli pragnie – napój go! Tak bowiem czyniąc, węgle Ŝarzące zgromadzisz na jego głowę. Nie
daj się zwycięŜyć złu, ale zło dobrem zwycięŜaj!
Zobacz takŜe: Rz 14,10
Rz 15, 2-7
Niech kaŜdy z nas stara się o to, co dla bliźniego dogodne – dla jego dobra, dla zbudowania. PrzecieŜ i Chrystus nie szukał tego, co było dogodne dla Niego ale jak napisano: Urągania tych, którzy Tobie urągają, spadły na Mnie. To zaś, co niegdyś zostało
napisane, napisane zostało i dla naszego pouczenia, abyśmy dzięki cierpliwości i pociesze, jaką niosą Pisma, podtrzymywali nadzieję. A Bóg, który daje cierpliwość i pociechę, niech sprawi, abyście wzorem Chrystusa te same uczucia Ŝywili do siebie i zgodnie jednymi ustami wielbili Boga i Ojca Pana naszego Jezusa Chrystusa. Dlatego
przygarniajcie siebie nawzajem, bo i Chrystus przygarnął was – ku chwale Boga.
opracował: ks. dr Jacek Graszk
i nie obrzucajcie się wyzwiskami.
JakŜe złe jest słowo "zepsucie"
- po przyjęciu wiary! (49: 11)
Zaprawdę, ci, którzy uwierzyli,
ci, którzy wyznają judaizm,
chrześcijanie i sabejczycy,
i ci, którzy wierzą w Boga i w Dzień Ostatni
i którzy czynią dobro,
wszyscy otrzymają nagrodę u swego Pana;
i nie odczują Ŝadnego lęku,
i nie będą zasmuceni! (2: 62)
Bóg nie zabrania wam,
abyście byli dobrzy i sprawiedliwi
względem tych, którzy was nie zwalczali
z powodu religii
ani nie wypędzali was z waszych domostw.
Zaprawdę, Bóg miłuje ludzi sprawiedliwych! (60: 8)
Czytania z Koranu
Powiedz:
„O ludu Księgi!
Dochodźcie do słowa jednakowego dla was i dla nas:
abyśmy nie czcili nikogo innego, jak tylko Boga,
abyśmy nie dodawali Jemu niczego za współtowarzyszy
i aby jedni z nas nie brali sobie innych'
jako panów, poza Bogiem.” (3: 64)
Wierni są przecieŜ braćmi!
Ustanawiajcie więc pokój
między waszymi dwoma braćmi
i bójcie się Boga!
Być moŜe, wy dostąpicie miłosierdzia. (49: 10)
O wy, którzy wierzycie!
Niech jedni ludzie nie szydzą z drugich;
być moŜe, tamci są lepsi od nich.
Ani teŜ kobiety - z kobiet;
być moŜe, tamte są lepsze od nich.
I nie zniesławiajcie siebie samych;
Powiedzcie:
„My wierzymy w Boga
i w to, co nam zostało zesłane,
i w to, co zostało zesłane
Abrahamowi, Ismailowi i Izaakowi,
Jakubowi i pokoleniom;
i w to, co zostało dane prorokom
od ich Pana.
My nie robimy Ŝadnej róŜnicy między nimi
i poddajemy się Jemu całkowicie.” (2: 136)
I z pewnością się przekonasz,
Ŝe najbliŜsi, przez swoją przyjaźń,
tym, którzy uwierzyli,
są ci, którzy mówią:
„My jesteśmy chrześcijanami!”
Tak jest, albowiem są wśród nich księŜa i mnisi
i oni nie wbijają się w pychę. (5: 82)
opracował: Andrzej Saramowicz (RWKiM)

Czyż Chrystus jest podzielony?

Transkrypt

Podobne dokumenty

27 czerwca - Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy

msza św. o św. stanisławie kostce - Parafia św. Stanisława Kostki w

Pamiętajmy, aby wieczerzę wigilijną rozpocząć modlitwą i