Czerwiec - Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

Transkrypt

W NUMERZE:
WIEŚCI Z WOJEWÓDZTWA
4
IV Międzynarodowe Targi AGROTRAVEL
Z ŻYCIA POMORSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO
5
8
12
13
Produkcja roślinna - kierunki prac na przestrzeni lat
O nas: BP ODR w Pucku - o powiecie i o sobie
III Wiosenne Targi Ogrodnicze w Starym Polu
Pokaz oceny runi
POMORSKA IZBA ROLNICZA
14
15
16
16
17
17
18
18
19
20
21
21
Pomorski Piknik Zbożowy
Posiedzenie Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej
Spotkanie Wojewody Pomorskiego z samorządem rolniczym
50-lecie utworzenia jednostki OSP Kołodzieje
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Chojnice
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Człuchów
XI Żuławski Dzień Europejskiej Techniki Rolniczej
Majówka w Strzelinie
X Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze
Waloryzacja rent strukturalnych
Konkurs Komisji Europejskiej dla 20-latków
60-lecie działalności KGW z Tychnów
Ryczałt czy zasady ogólne
VAT - świadomy wybór
rolnika (cz. I)
str. 26
„Pozostaję na ryczałcie” lub „przechodzę na zasady ogólne VAT” - taką
decyzję musi podjąć każdy rolnik samodzielnie. Żeby był to świadomy
wybór, w kolejnych wydaniach PWR
przybliżymy zasady funkcjonowania
podatku VAT.
DLA WSI I REGIONU
22
25
Perspektywy zarabiania na agroturystyce a ekorozwój
Aktualne informacje prawne dla rolnictwa
ZARZĄDZANIE GOSPODARSTWEM ROLNYM
26
28
Ryczałt czy zasady ogólne VAT - świadomy wybór rolnika (cz. I)
Prognoza cen rynkowych produktów rolno-żywnościowych
NA POLACH I ŁĄKACH
32
34
34
37
Choroby grzybowe w zbożach
Warto przeczytać
Prognozy występowania chorób i szkodników w województwie pomorskim
w 2012 roku
Przypominamy – czerwiec
W CHLEWNI I OBORZE
39
46
47
Hodowla bydła mlecznego w powiatach
Kury nioski - chów z dostępem do wybiegów
Przypominamy - czerwiec
W TROSCE O ŚRODOWISKO
48
Kolejny rok dotacji na kolektory słoneczne
Hodowla bydła mlecznego
w powiatach
str. 39
Przedstawiamy wyniki oceny użytkowości mlecznej w powiatach i najlepsze obory w poszczególnych kategoriach ilościowych.
Z WIZYTĄ U ROLNIKA
51
53
Gospodarstwo z przyszłością
W gospodarstwie ekologicznym w Kliczkowach
DONIESIENIA
54
55
56
57
58
59
Współpraca międzynarodowa z Republiką Mołdowy
„Bezpieczne Gospodarstwo Rolne” w Sztumie
Zapraszamy do podpisywania umów na świadczenie usług doradczych...
Finał IX Turnieju Kół Gospodyń Wiejskich Województwa Pomorskiego
Etap regionalny rozstrzygnięty
Na polach w Nowinach
W DOMU I ZAGRODZIE
60
Ciasta z owocami
Kolejny rok dotacji
na kolektory słoneczne
str. 48
Rok 2012 jest kolejnym, trzecim rokiem
wdrażania programu 45-procentowych dopłat do kredytów bankowych
przeznaczonych na zakup i montaż
kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych
w budynkach mieszkalnych.
OFERTY
ROZRYWKA DLA DOROSŁYCH I DLA DZIECI
RAPORT Z RYNKU
3
Wieści z województwa
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
PROMOCJA TURYSTYKI WIEJSKIEJ W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
IV Międzynarodowe Targi AGROTRAVEL
W
dniach 20 - 22 kwietnia br., w Kielcach odbyły się IV Międzynarodowe Targi Turystyki
Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL,
którym towarzyszyła międzynarodowa konferencja
pt. „Perspektywy rozwoju turystyki wiejskiej w Europie”. Podczas konferencji wspólnie oceniano rentowność turystyki wiejskiej, jej wpływ na rozwój obszarów
wiejskich, a także wypracowano nowe podejście do
rozwoju tego sektora gospodarki, opartego na profesjonalnej obsłudze klientów, budowaniu i sieciowaniu
produktów turystycznych oraz efektywnych działaniach marketingowych. Zamierzeniem organizatorów
było, aby zarysowana koncepcja targów i konferencji, tworzona z udziałem krajowych i zagranicznych
ekspertów z dziedziny rolnictwa, rozwoju wsi oraz
turystyki, wpisała się w nurt prac koncepcyjnych nad
nową perspektywą finansową Unii Europejskiej na
lata 2014 - 2020.
Na stoisku wystawienniczym
województwa pomorskiego byli
przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
oraz członkowie Sieci „Dziedzictwo Kulinarne Pomorskie”: Spółdzielnia Mleczarska ze Skarszew, Piekarnia „Społem”
z Kościerzyny, Pasieka „Dębowa” z Dębogórza k. Pucka, gospodarstwo agroturystyczne „Pod Lipami” z Gościęcina, kwatera agroturystyczna „Gawryś” z Sasina
oraz gospodarstwo ekologiczne Brygidy i Andrzeja Kąkolów z Sierakowic.
Odwiedzający stoisko województwa pomorskiego mogli uzyskać informacje zarówno na temat miejsc
noclegowych, jak i miejsc, które warto odwiedzić na
Pomorzu, zapoznać się z ofertą wypoczynkową, kulturalną, a także spróbować lokalnych specjałów, takich jak fefernuski kociewskie przygotowane przez
Krystynę Gierszewską (produkt wpisany na Listę
Produktów Tradycyjnych). Dodatkową atrakcją były
występy Kapeli Kociewskiej oraz pokazy wykonania
tradycyjnego haftu kaszubskiego i kociewskiego.
Województwo Pomorskie zgłosiło do konkursu
w kategorii „Najciekawsza pamiątka agroturystyczna”
pamiątkę, którą wykonała pani Danuta Dzwonkow-
4
Pomorskie stoisko (fot. www.agrotravel.pl)
ska ze Stężycy, właścicielka gospodarstwa agroturystycznego „U Danusi”. Butelka obsypana kruszonym
bursztynem, na której widnieją kaszubskie nuty - zdobyła III miejsce oraz nagrodę pieniężną, którą ufundował Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Pamiątka agroturystyczna
wykonana przez panią Danutę
Dzwonkowską zdobyła
II miejsce w konkursie
Statuetka za III miejsce
w konkursie „Najciekawsza
pamiątka agroturystyczna”
(fot. zasoby PODR w Gdańsku 
Stoisko wystawiennicze województwa pomorskiego, było współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013.
Teresa Suchodolska
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
6/2012 • Pomorskie Wieści Rolnicze
Z życia Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
60 LAT PRACY DORADCZEJ ODDZIAŁU PODR W STARYM POLU
Produkcja roślinna - kierunki prac
na przestrzeni lat
W
W kwietniu br. minęło 60 lat od chwili powołania w Starym Polu Ośrodka
zajmującego się doradztwem rolniczym. Jego historię, w kwietniowym
wydaniu naszego miesięcznika, przypomniał Antoni Hajdaczuk Dyrektor Oddziału PODR w Starym Polu. W tym numerze publikujemy
wspomnienia mgr inż. Wacława Kasprzykowskiego - specjalisty
ds. produkcji roślinnej i kierownika Działu Produkcji Roślinnej,
związanego z Ośrodkiem od 1957 roku.
pierwszych latach istnienia Zakładu w Starym
Polu (Zakład Naukowo-Badawczy Centralnego Instytutu Rolniczego) prowadzono prace
organizacyjne i naukowo-badawcze, w celu opracowania naukowych podstaw kompleksowego zagospodarowania Żuław Delty Wisły po zniszczeniach drugiej
wojny światowej. By zrealizować to zadanie, zespół
pracowników naukowo-technicznych, pod kierownictwem prof. dr. hab. Stanisława Laskowskiego, już w
1952 roku podjął prace naukowo-badawcze w następujących tematach:
1. renowacja, konserwacja i eksploatacja urządzeń melioracyjnych,
2. opracowanie właściwych systemów uprawy roli i nawożenia w płodozmianie,
3. opracowanie właściwych metod i systemów ochrony roślin, głównie przed chwastami,
4. dobór najwłaściwszych dla Żuław gatunków roślin
uprawnych i ich odmian,
5. renowacja trwałych użytków zielonych,
6. opracowanie podstaw hodowli bydła, trzody chlewnej i owiec,
7. właściwy dobór ciągników, maszyn i narzędzi rolniczych, pozwalający sprostać uprawie ciężkich mad
żuławskich,
8. organizacja produkcji rolniczej i pracy w różnych
typach gospodarstw (państwowe gospodarstwa
rolne, rolnicze spółdzielnie produkcyjne i gospodarstwa indywidualne).
Opracowany program rozwoju pozwolił napływowej ludności z południa Polski przywrócić sprawność i kulturę roli zdewastowanym i zdegradowanym
w czasie wojny glebom żuławskim. Przedstawione powyżej tematy, wdrażane w latach 1952 – 1955 i latach
następnych, przyczyniły się do wzrostu plonowania
roślin uprawnych. Na poparcie tego stwierdzenia można przytoczyć liczby dotyczące plonowania pszenicy
ozimej w gospodarstwie zakładowym. W pierwszym
czteroleciu plon kształtował się na poziomie zaledwie
Pomorskie Wieści Rolnicze • 6/2012
21,9 dt/ha, natomiast w następnym pięcioleciu osiagnął
wielkość 31,8 dt/ha.
Od samego początku funkcjonowania Zakładu
ważne zadanie spełniał Dział Agrotechniczny, którego pierwszym kierownikiem był mgr inż. Mieczysław
Dzierzkowski. Kierował on pracami doświadczalnymi
na wydzielonych polach położonych na ciężkiej madzie brunatnej, typowej dla południowej części Żuław
Wiślanych. W pierwszych latach działalności prace
badawcze obejmowały przede wszystkim zagadnienia
uprawy roli. Ważne znaczenie przy niedoborach nawozów mineralnych miała gospodarka płodozmianowa.
Pracowano nad sprawdzeniem trawopolnego systemu
Wiliamsa, oraz mieszanek strukturotwórczych w zmianowaniu. Ponadto zajmowano się ustalaniem terminów
i ilości wysiewu roślin uprawnych, jak i ustaleniem potrzeb nawozowych w różnych warunkach Żuław.
Uprawa roli - wałowanie
Wydzielony Dział Mechanizacji Rolnictwa, którym
kierował inż. Stanisław Gospodarczyk, równolegle z
doświadczeniami agrotechnicznymi przeprowadzał
badania eksploatacyjne ciągników, maszyn i narzędzi
rolniczych. Już w tamtym okresie prowadził ścisłe doświadczenia z zakresu jakościowej i ilościowej wyceny
przydatności maszyn i narzędzi rolniczych do specyficznych warunków żuławskich.
5
Ważną rolę spełniał również Dział Gospodarki Wodnej i Użytków Zielonych, którym kierował inż Włodzimierz Pszczółkowski. W pierwszych latach działalności dział podjął się rozwiązania ważnych problemów
związanych z gospodarką wodną. Głównym tematem
było badanie właściwości wodno-powietrznych i rozkładu wilgotności w profilu glebowym. Ponadto prowadzono badania nad funkcjonowaniem systemu melioracyjnego i jego wpływem na fizyczne właściwości
gleb. Badania te prowadzono nie tylko na polach zakładu, ale również w państwowych gospodarstwach
rolnych w Fiszewie, Miłocinie, Nowakowie i Martągu.
Natomiast pierwsze doświadczenia na użytkach zielonych dotyczyły głównie wypracowania racjonalnych
metod ich odnawiania z jednoczesnym nawożeniem
i użytkowaniem. Zajmowano się także ustaleniem
przyczyn ustępowania roślin motylkowych na nowo
zakładanych użytkach zielonych.
Laboratorium agrochemiczne utworzono pod koniec 1953 roku. Jego pierwszymi pracownikami byli
inż. Zofia Janik i mgr inż Tomasz Lesińki - kierownik
laboratorium aż do 1994 roku. Pierwsze lata pracy
były trudne z uwagi na brak aparatury kontrolno-pomiarowej i odczynników oraz szkła laboratoryjnego,
ponieważ ich uzyskanie podlegało przydziałom z dostaw zagranicznych. Zakres prac laboratoryjnych obejmował prace usługowe dla dwóch działów technologicznych - agro- i zootechnicznego. Analizy chemiczne
były dostosowane do tematyki doświadczeń i służyły
podbudowie i uzasadnieniu wyników uzyskanych
w eksperymentach doświadczalnych.
W roku 1954 w skład laboratorium weszła pracownia mikrobiologiczna, która miała na celu poszerzenie
badań Działu Agrotechnicznego. Badania mikroflory
w glebach żuławskich od początku aż do przejścia na
emeryturę prowadziła mgr Wanda Fenglerowa. Opracowała ona nową metodę oznaczania azotobaktera
w madach żuławskich, która znalazła uznanie pracowników instytutów naukowych nie tylko w Polsce, ale
i w Europie Zachodniej.
Drugi etap pracy Zakładu w Starym Polu rozpoczął się w 1956 roku. Wówczas przemianowany on
został na Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny.
Równocześnie ze zmianą nazwy zmienił się profil
pracy zakładu z działalności naukowo-badawczej na
wdrożeniowo-upowszechnieniową i szkoleniową.
Mając na uwadze ograniczone ramy tego artykułu,
przedstawię w krótkim zarysie ważniejsze technologie
produkcji roślinnej, którymi wówczas zajmowano się.
Pierwsze badania prowadzące do wzrostu produkcji roślinnej obejmowały uprawę gleby oraz agrotechniczne metody walki z chwastami. W zakresie uprawy
roli prowadzono doświadczenia wpływu głębokości
orek i ich częstotliwości w płodozmianie na wielkość i
opłacalność produkcji. W tym samym czasie próbowano bezorkową uprawę roli przy użyciu bezodkładnicowego pługa Malcewa. Uprawa metodą Malcewa nie
dała jednak spodziewanych efektów produkcyjnych
6
i ekonomicznych, a ponadto utrudniała doprawienie
roli do siewu. W technologii uprawy buraka cukrowego sprawdzano wpływ stosowania glebogryzarki na
wschody buraka i jego plonowanie. Metoda ta również
nie sprawdziła się na ciężkich madach żuławskich.
Uproszczenia w produkcji roślinnej wymuszały ograniczenie liczby gatunków roślin uprawnych
w zmianowaniu, stąd na polach Ośrodka prowadzono
wieloletnie doświadczenia płodozmianowe. Głównym
ich celem było sprawdzenie wartości przedplonowej
gatunków roślin uprawnych dla pszenicy ozimej i jarej
oraz ich uprawy w kilkuletniej monokulturze (uprawa po sobie). Ponadto testowano inne gatunki zbóż
oraz rzepak i bobik. Jednokrotna uprawa po sobie nie
miała istotnego wpływu na plonowanie pszenicy, jęczmienia czy rzepaku na glebach ciężkich. Dłuższa niż
dwuletnia uprawa po sobie powodowała znaczne obniżenie plonowania spowodowane intensywniejszym
zachwaszczeniem, nasileniem się chorób grzybowych
i wyczerpaniem składników pokarmowych ze strefy
korzeniowej oraz nagromadzenie toksyn w glebie powstałych przy rozkładzie resztek pożniwnych, określone jako „zmęczenie gleby”.
Rolnicy gospodarstw przykładowych powiatu Sztum
na polach RRZD (1970)
Żyzne gleby żuławskie sprzyjały rozwojowi chwastów. Zwiększanie udziału zbóż w strukturze powodowało ich kompensację. W latach pięćdziesiątych
do najbardziej uciążliwych zaliczano perz właściwy,
gorczycę białą (ognicha) i chaber bławatek. Pola na
Żuławach były bajecznie kolorowe - żółte od kwitnącej ognichy i niebieskie od chabra bławatka. Spośród
innych gatunków chwastów, występująch wówczas
na polach, do najgroźniejszych należały: owies głuchy,
przetaczniki, przytulia czepna, fiołki, komosa biała,
miotła zbożowa, wyczyniec kolankowy, a w rzepaku
ozimym maruna bezwonna. Agrotechniczne metody
walki z perzem i ognichą w tamtym okresie nie w pełni zapobiegały ich występowaniu. Dopiero testowane
w doświadczeniach ścisłych herbicydy, przekazane
praktyce rolniczej (w latach sześćdziesiątych i w okresie późniejszym), skutecznie ograniczyły zachwaszczenie plantacji zbóż, rzepaku, buraków cukrowych
i innych roślin uprawnych, pozwalając producentom
rolnym uzyskiwać dobre i opłacalne plony.
Kolejnym okresem wzrostu produkcji roślinnej
w byłym województwie elbląskim był czas wdrożenia
i upowszechnienia kompleksowych technologii produkcji pszenicy, jęczmienia, rzepaku i buraków cukrowych. Korzystając z dorobku nauki polskiej, od 1983
roku służba specjalistyczna i doradcza wprowadzała
do szerokiej praktyki rolniczej wyżej wymienione technologie, które kompleksowo ujmowały wszystkie czynniki agrotechniczne, decydujące o przebiegu wegetacji
i plonowaniu. Agrotechnika, a przede wszystkim pełna ochrona przed patogenami oraz dolistne nawożenie
mikroelementami pozwalały producentom uzyskać
o 1,5 – 2,0 t/ha wyższe plony ziarna. Uzyskiwane plony
ziarna pszenicy ozimej w tamtym czasie wynosiły już
około 9 ton z hektara, a niektórzy producenci, na lepszych gruntach, uzyskiwali 10 i więcej ton z hektara.
W działalności wdrożeniowej i upowszechnieniowej
wiele uwagi poświęcono propagowaniu nowych odmian roślin uprawnych. W latach osiemdziesiątych upowszechniono następujące z nich: pszenica ozima – Emika
(1983), Jawa, Weneda (1985), Alba, Parada (1988); pszenica jara - Henika (1988); jęczmień jary - Ares (1984), Goma,
Bielik (1985), Rudzik (1989); pszenżyto - Grado (1984),
Dagro, Bolero (1986); owies – Dragon, Rumak (1982).
Wacław Kasprzykowski na polu doświadczalnym
Przedmiotem zainteresowania Działu Produkcji
Roślinnej była również agrotechnika innych gatunków
roślin uprawnych, takich jak: rzepak ozimy (odmiany
bezerukowe i dwuzerowe), burak cukrowy – „siew na
gotowo”, kukurydza – odmiany mieszańcowe uprawiane z przeznaczeniem na kiszonkę i CCM.
Należy wspomnieć, że Ośrodek czynnie uczestniczył w Telewizyjnym Konkursie Producentów Zbóż,
a Dział Produkcji Roślinnej organizował grupy rolników, które rywalizowały o najwyższe plony zarówno
w województwie, jak i w kraju - w sektorze indywidualnym i uspołecznionym. W roku 1987 w konkursie
tym pierwsze miejsce w kraju zdobyło Gospodarstwo
Rolne Cieszymowo, należące do Kombinatu Powiśle
w Czerninie, osiągając z powierzchni około 500 ha
średni plon w wysokosci 63 dt/ha.
Ważną rolę w działalności Ośrodka w Starym Polu
spełniało własne gospodarstwo rolne o powierzchni
620 ha użytków rolnych. Stanowiło ono zaplecze działal-
ności adaptacyjno-wdrożeniowej i upowszechnieniowej.
Głównymi gatunkami uprawianymi w gospodarstwie
były: pszenica ozima, jęczmień jary, rzepak ozimy, bobik
i buraki cukrowe. Gospodarstwo uzyskiwało stosunkowo wysokie plony. Jak kształtowały się one w poszczególnych pięciolatkach, przedstawia poniższa tabela.
Plon pszenicy:
Lp.
Lata
rzeczywisty
(dt/ha)
w liczbach
względnych (%)
1.
1952 - 1955
21,9
53
2.
1956 - 1960
31,8
77
3.
1961 - 1965
36,0
87
4.
1966 - 1970
41,3
100
5.
1971 - 1975
45,3
110
6.
1976 - 1980
48,0
116
7.
1981 -1985
52 5
127
8.
1986 - 1990
66,8
162
Warto dodać, że plony ziarna pszenicy w gospodarstwie zakładowym były wyższe od średnich uzyskanych wówczas w województwie.
Podsumowując działalność Działu Produkcji Roślinnej na przestrzeni lat, biorąc pod uwagę podejmowaną tematykę, można wyróżnić w niej kilka etapów:
- pierwszy obejmował lata 1953 – 1960 i dotyczył wypracowania technologii uprawy roli oraz właściwych
zmianowań roślin,
- drugi, obejmujący lata 1961 – 1975, to wzrost nawożenia mineralnego oraz walka z chwastami przy użyciu
herbicydów,
- trzeci (1976 – 1985) to stosowanie nowych, plenniejszych odmian roślin rolniczych,
- czwarty i ostatni etap to wdrożenie kompleksowych
technologii, pełnej chemicznej ochrony roślin przy
użyciu herbicydów, insektycydów i fungicydów
oraz stosowanie dolistnego dokarmiania nawozami
mikroelementowymi.
Włodzimierz Załucki na polach doświadczalnych ODR
Dyrekcji i wszystkim pracownikom życzę dalszych sukcesów
w pracy doradczej i życiu osobistym.
mgr inż. Wacław Kasprzykowski
7
O NAS
W ramach cyklu prezentującego jednostki organizacyjne
PODR w Gdańsku, przedstawiamy
Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Pucku.
BP ODR w Pucku - o powiecie i o sobie
O powiecie
Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Pucku prowadzi działalność doradczą na terenie powiatu Puck, w którego skład wchodzą 4 miasta:
Puck, Władysławowo, Jastarnia i Hel oraz trzy gminy
wiejskie: Kosakowo, Puck i Krokowa.
Od południa i południowego zachodu naturalną
granicę powiatu stanowią knieje Puszczy Darżlubskiej, wody Jeziora Żarnowieckiego i wzgórza morenowe. Obszar powiatu to ponad 577 km2. Ludność powiatu puckiego liczy niemal 74 tysiące mieszkańców,
których zasadniczą część stanowią Kaszubi nazywani
nordowymi, gdyż zajmują najbardziej na północ wysunięty obszar, na jakim zachowała się blisko 50-tysięczna
grupa etniczna. Kultura, zwyczaje i obrzędy tutejszej
ludności kształtowały się pod silnym wpływem morza. Po dziś dzień pozostają one dumą mieszkańców
ziemi puckiej. To dzięki ich uporowi i trwaniu w tradycji, Norda zachowała etniczną odrębność, stając się
jednym z najbardziej unikalnych regionów w kraju.
Przywiązanie do wartości kulturowych wiąże się
z otwartością, innowacją i ambicją społeczności powiatu puckiego, którą cechuje wyjątkowa przedsiębiorczość, co sprzyja dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu regionu. To jednak lato jest tym okresem,
w którym powiat pucki – najbardziej morski ze wszystkim powiatów województwa – bywa najchętniej odwiedzany przez turystów.
Piaszczyste plaże o ekspozycji północnej i jako jedyne w Polsce plaże o ekspozycji południowej oraz
tętniące życiem, modne kurorty wypoczynkowe (Jurata, Jastrzębia Góra, Dębki, Hel) przyciągają niczym
magnes amatorów wypoczynku i rozrywki z całego
kraju i z zagranicy.
Dużą część bogatej infrastruktury turystycznej
stanowią gospodarstwa agroturystyczne. Na terenie
każdej gminy powiatu działa Towarzystwo Agroturystyczne zrzeszające kwaterodawców świadczących
usługi agroturystyczne w obrębie gospodarstw rolnych. Ważnym czynnikiem rozwojowym ziemi puckiej są małe i średnie przedsiębiorstwa podejmujące
8
działalność głównie w sektorze budownictwa i przetwórstwa rybnego.
Powiat pucki to bardzo atrakcyjne miejsce do życia
i pracy, zapewniające dobre warunki dla inwestorów
dzięki swojemu położeniu, walorom naturalnym, rozwiniętej gospodarce.
Ziemia pucka (fot. archiwum OKSiT)
Obecnie kaszubszczyzna przeżywa prawdziwy
renesans, dzięki uporowi jej użytkowników ciągle się
wzbogaca. Przykładem tego może być Radio Kaszebe
nadające ze studia w Rumi oraz dwujęzyczne nazwy
miejscowości i ulic. Odwiedzając opisywany region,
można usłyszeć w sklepie, na ulicy czy w restauracjach
rozmowy, które dla gości spoza północnych krańców
Polski są niezrozumiałe, ale fascynują i dodają uroku
tej ziemi. Ważnym elementem kultury jest kuchnia,
o charakterze której decyduje od wieków bliskość morza. Ryby smażone, wędzone, marynowane i przyrządzane na wiele jeszcze innych sposobów to prawdziwa
wizytówka ziemi puckiej i wyzwanie dla smakoszy.
Jeżeli chodzi o rolnictwo powiatu puckiego, to
w strukturze użytkowania dominują użytki rolne 19 878 ha. Łąki zajmują powierzchnię 7 943 ha, pastwiska - 1 921 ha, a sady i ogrody - 142 ha. Duża powierzchnia trwałych użytków zielonych na glebach
torfowych i torfowo-murszowych tworzy łąki średniej jakości użytkowej. Obserwuje się ich słabnącą rolę
w tworzeniu bazy paszowej dla bydła. Powodem tego
jest systematyczny spadek pogłowia i gorsza jakość
pasz w porównaniu do gruntów mineralnych.
Tutejsze gleby mineralne i organiczne charakteryzuje odczyn pH lekko kwaśny i kwaśny. Na terenie
powiatu występują głównie gleby bielicowe wytworzone z piasków słabo gliniastych, gliniastych i glin
zwałowych lekkich i średnich oraz gleby bagienne
wytworzone z torfów niskich.
Specyficzne położenie powiatu powoduje zróżnicowany potencjał gruntów rolnych.
Gmina Puck to w zdecydowanej większości grunty o wysokim potencjale plonotwórczym (tzw. Płyta
Pucka). Cztery obręby geodezyjne z tej gminy zaliczone zostały do obszarów ONW.
Gmina Krokowa jako jedyna w powiecie w całości
zaliczona została do obszarów ONW.
W gminie Kosakowo, ze względu na bezpośrednie
sąsiedztwo aglomeracji trójmiejskiej, obserwuje się systematyczne zwiększanie areału uprawy warzyw i kwiatów oraz tworzenie bazy przetwórczej i przechowalniczej o wysokich parametrach jakościowych. Dowodem
tego jest zdobycie pierwszego miejsca w krajowym
konkursie „Wzorowy Ogrodnik” przez producenta
warzyw z opisywanej gminy.
Na terenie powiatu występują liczne zbiorowiska
podlegające ochronie: parki krajobrazowe, rezerwaty
przyrody, zbiorowiska roślin i ptactwa.
Osłonino
Istnieją dwa gospodarstwa ekologiczne posiadające certyfikaty na produkcję ziół oraz nieliczne gospodarstwa ekologiczne nieposiadające jeszcze atestu.
O sobie
Doradztwo rolnicze BP ODR Puck obejmuje działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego. Ma
ono na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych
oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu
kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.
Głównym celem działalności BP ODR w Pucku
jest realizacja działania statutowego: „Wzrost poziomu i jakości życia mieszkańców obszarów wiejskich w
efekcie pracy doradczej”, które ukierunkowane jest na
3 główne osie priorytetowe:
• Wspieranie restrukturyzacji, modernizacji i rozwoju rolnictwa oraz umacnianie ekonomiczne gospodarstw i podnoszenie ich konkurencyjności;
• Upowszechnianie systemów produkcji rolnej, w tym
przyjaznych środowisku oraz dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów ochrony środowiska;
• Oddziaływanie na przemiany i rozwój gospodarczy,
społeczny i kulturalny obszarów wiejskich.
W ramach priorytetów nasze działania doradcze
skupiają się w głównej mierze na przedsięwzięciach
informacyjno-szkoleniowych w zakresie: systemów
agrotechnicznych i technologicznych, rozwiązywania
organizacyjno-ekonomicznych problemów w gospodarstwach rolnych, rolnictwa ekologicznego i programów rolnośrodowiskowych, Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej i produkcji integrowanej, rozwoju małej
przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, promowania agroturystyki i walorów powiatu puckiego, unowocześniania wiejskiego gospodarstwa domowego, informowania o źródłach pomocy finansowej ze środków
pochodzących z funduszy UE, planowania inwestycji
w gospodarstwach rolnych oraz promowania produktów lokalnych i regionalnych.
W ramach doradztwa grupowego, organizujemy
seminaria powiatowe, pokazy, wyjazdy szkoleniowe
na AgroShow Bednary, Dni Pola, Dni Kukurydzy,
gdzie rolnicy mają możliwość zapoznania się z najnowszymi technologiami, co prowadzi do poprawy
konkurencyjności ich gospodarstw rolnych, a także dostosowywania się do zmieniających warunków rynkowych. Ponadto wskazujemy możliwości pozyskiwania
środków unijnych na sfinansowanie przedsięwzięć w
gospodarstwach rolnych, a także na dostosowywanie gospodarstw do wymogów wzajemnej zgodności
oraz na realizację programów rolnośrodowiskowych.
Duża część wykonywanych przez nas zadań uwzględnia potrzeby powiatu.
Zespół doradczy BP ODR Puck udziela m.in. pomocy w zakresie wypełniania wniosków o płatności
9
bezpośrednie i dopłaty do kwalifikowanego materiału
siewnego, rozliczania kwot mlecznych oraz wypełniania wniosków dotyczących modernizacji gospodarstw.
Przygotowujemy także biznesplany na potrzeby kredytowania ARiMR do oprocentowania w zakresie
inwestycji związanych z zakupem gruntów rolnych,
budową lub modernizacją budynków inwentarskich,
zakupem maszyn i narzędzi rolniczych.
Kurs ochrony roślin w Połczynie (grudzień 2011 r.)
Pojawiają się wciąż nowe potrzeby rolników,
a zarazem zadania, którym my, jako doradcy, musimy
sprostać. Przestrzeganie zasad ochrony środowiska
jest wyzwaniem, przed jakim stają obecnie mieszkańcy wsi. Pomagamy w rozwijaniu i pobudzaniu świadomości rolników, w tym zakresie, inspirujemy do
działań zgodnych z obowiązującymi wymogami.
Ważnym elementem działalności rolniczej jest
ochrona roślin w gospodarstwach rolnych. Ma ona
ogromne znaczenie w produkcji roślinnej, ale zarazem
może pozostawać w sprzeczności z ochroną środowiska. W związku z tym BP ODR przeprowadza kursy
chemizacyjne, dzięki którym rolnicy uzyskują uprawnienia i niezbędną wiedzę pozwalającą na bezpieczne
stosowanie środków ochrony roślin.
Corocznie nasze biuro organizuje Powiatową
Olimpiadę Młodych Producentów Rolnych. Niejednokrotnie zwycięzcy szczebla powiatowego byli laureatami szczebla wojewódzkiego, jak również reprezentowali powiat pucki w finale krajowym, osiągając
bardzo dobre wyniki.
10
BP ODR w Pucku ściśle współpracuje z różnymi
instytucjami działającymi na rzecz rolnictwa, bez których wsparcia realizacja wielu zadań byłaby niejednokrotnie bardzo trudna. Dobrze układa się współpraca
z władzami gmin, starostwem, Pomorską Izbą Rolniczą, Bankiem Spółdzielczym w Pucku, Bankiem Spółdzielczym w Krokowej, a także instytucjami z otoczenia rolnictwa, takimi jak: „Schaap-Pol” w Połczynie,
Biuro Handlu Opałem, Firma Pro-Cam z Tczewa, które
corocznie są fundatorami nagród dla laureatów Olimpiady Młodych Producentów Rolnych. Współpracujemy również z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa, Pomorsko-Mazowiecką Hodowlą Ziemniaka w Celbowie, z firmami Lacpol w Słupsku, Polmlek w Gdańsku, z Zakładem Mleczarskim „Śnieżka”
w Perlinie, z „Arlą” w Koszalinie oraz Zakładem Mleczarskim „Warmia” w Olsztynie.
Pragniemy podziękować wszystkim firmom i instytucjom za dotychczasową współpracę i zapraszamy
do dalszych wspólnych przedsięwzięć służących rolnikom powiatu puckiego.
Dostarczamy rolnikom i mieszkańcom wsi niezbędnej wiedzy prawno-administracyjnej, w zakresie
rozwoju obszarów wiejskich oraz unowocześniania
gospodarstw domowych, warunkującej podejmowanie
nowych działań o charakterze gospodarczym, umożliwiających uzyskanie dochodów poza rolnictwem.
Wskazujemy możliwości wsparcia instytucjonalnego
oraz pozyskiwania środków finansowych, w ramach
dostępnych form pomocy z UE, a także korzyści ekonomiczne i społeczne wynikające z lokalnych powiązań
pomiędzy producentami a usługodawcami turystyki
wiejskiej oraz wzajemnej współpracy wszystkich podmiotów z samorządem gminnym. Budujemy świadomość nt. znaczenia lokalnego rynku produktów i promocji produktów tradycyjnych oraz jakości usług.
Współpracujemy z kołami gospodyń wiejskich,
z lokalnymi stowarzyszeniami, z powiatową stacją sa-
nitarno-epidemiologiczną, powiatowym inspektoratem
weterynarii i urzędem skarbowym. Organizujemy szkolenia, przy współpracy z tymi jednostkami, które mają
na celu podniesienie świadomości lokalnej społeczności
w zakresie uregulowań prawnych oraz sanitarnych.
Turniej Kół Gospodyń Wiejskich Ziemi Puckiej 2011
Szkolenie „Prawno-administracyjne wymogi
w prowadzeniu działalności pozarolniczej”
W ramach działań promocyjnych, współorganizujemy coroczny Turniej Kół Gospodyń Wiejskich, który
ma na celu zintegrowanie środowisk kobiecych, pielęgnowanie i popularyzowanie dziedzictwa kulturowego regionu, upowszechnianie życia kulturalnego,
kultywowanie tradycji oraz promocję regionu.
jących z usług doradczych. Jednym z najważniejszych
elementów pracy doradczej jest wypracowanie przez
doradców właściwego wizerunku wśród rolników,
którzy biorą pod uwagę kompetencje doradcy oraz
życzliwość obsługiwanych klientów.
Pracownicy BP ODR w Pucku:
mgr inż. Iwona Wielińska-Fołta
p.o. kierownik BP ODR w Pucku
tel. kom. 605 369 206
e-mail: [email protected]
Kazimierz Kunz
doradca rolny - gmina Puck
tel. kom. 797 010 599
inż. Michał Korthals
doradca rolnośrodowiskowy
gmina Puck i gmina Gdynia
Turniej Kół Gospodyń Wiejskich Ziemi Puckiej 2011
Jesteśmy również współorganizatorem konkursu
„Piękna Wieś”, którego celem jest wspieranie rozwoju wsi poprzez pobudzanie aktywności gospodarczej,
kształtowanie ładu przestrzennego oraz pielęgnowanie środowiska naturalnego.
Podsumowując, doradztwo rolnicze musi przystosowywać się do zmieniających się uwarunkowań,
stając w obliczu nowych wyzwań pojawiających się
wraz z przemianami gospodarczymi i społecznymi
obszarów wiejskich. To proces, który przebiega nieustannie, w miarę pojawiających się nowych potrzeb
rolników, a także innych mieszkańców wsi korzysta-
tel. kom. 797 010 626
inż. Franciszek Roraff
doradca rolnośrodowiskowy
gmina Krokowa
tel. kom. 797 010 627
Opracowała Iwona Wielińska-Fołta
11
III Wiosenne Targi Ogrodnicze
w Starym Polu
W
dniach 28 – 29 kwietnia br., w Starym Polu,
po raz trzeci odbyły się
Wiosenne Targi Ogrodnicze. Organizatorem imprezy był Oddział
Pomorskiego Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Starym Polu. Patronat medialny nad Targami objęli:
Radio Gdańsk, Wrota Pomorza,
Dziennik Bałtycki, Gazeta Malborska i Dziennik Elbląski.
Impreza została zorganizowana z myślą o ogrodach, bo przecież
wiosna to najlepsza pora na ich
urządzanie i upiększanie.
W III edycji Targów gościliśmy
ok. 300 wystawców, w tym ok. 160
firm, które zaprezentowały bogatą
ofertę materiału szkółkarskiego owocowego i ozdobnego, kwiaty
doniczkowe, nasiona oraz rozsady
warzyw i roślin rabatowych. Poza
tym wystawiane były elementy
architektury ogrodowej i wyposażenia mieszkań, a także nawozy
i środki ochrony roślin. Nie zabrakło stoisk poświęconych ekologii,
odnawialnym źródłom energii,
produktom pszczelarskim, materiałom budowlanym, systemom
grzewczym. Prezentowały się również firmy zajmujące się motoryzacją, obsługą rolnictwa oraz ubezpieczeniami. Na Wystawie Rzemiosła
Artystycznego gościliśmy 40 twórców ludowych prezentujących:
malarstwo, hafty, wyroby szydełkowe, rzeźbę, wyroby z bursztynu
i srebra, gliny, wosku pszczelego,
kowalstwo artystyczne, ceramikę
oraz inne rękodzieło artystyczne.
Na Targach można było posmakować regionalnych produktów kuli-
narnych, które przygotowały panie
z kół gospodyń wiejskich i wystawcy indywidualni.
Dla
miłośników
zwierząt
przygotowaliśmy wystawę gołębi
i ptactwa ozdobnego. W wystawie uczestniczyło 20 hodowców,
przedstawicieli Malborskiego Stowarzyszenia Hodowców Gołębi
Rasowych i Drobiu Ozdobnego
oraz Elbląskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego, a także prywatny hodowca. Zaprezentowali oni
ciekawe, niezwykle barwne okazy
ptaków. Wystawa ta cieszyła się
bardzo dużym zainteresowaniem
zwiedzających, zarówno dzieci, jak
i dorosłych.
Każdy, kto odwiedził targi,
mógł zakupić interesujące go rośliny, nabyć sprzęt do swojego
ogrodu, zamówić meble ogrodowe oraz skorzystać z wielu innych
propozycji oferowanych przez wystawców.
III Wiosenne Targi Ogrodnicze
przebiegły przy sprzyjającej, wręcz
letniej pogodzie. Zarówno wystawcy, jak i zwiedzający byli zadowoleni ze słonecznych i ciepłych
dni, które sprzyjały zwiedzaniu
i zakupom. Pogoda sprawiła, że
Stare Pole odwiedziła większa liczba zwiedzających niż w ubiegłym
roku. Większość z nich opuszczała
tereny wystawowe z zakupionymi
roślinami ozdobnymi i owocowymi, które z pewnością wzbogacą
i upiększą okoliczne ogrody, posesje i mieszkania.
Adam Kopeć
Uwaga!
W dniach 16 - 17 czerwca, w Oddziale PODR w Starym Polu, odbędą się
następne targi – XIX Żuławskie Targi Rolne oraz XIII Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych, na które już teraz serdecznie Państwa
zapraszamy.
12
Pokaz oceny runi
T
Bydlęta są duszą rolnictwa: bez nich ani ciężary odbyte,
ani rola uprawiana lub poprawiana być nie może.
Trawy, siana są ich pokarmem: im więcey więc pożytecznych traw,
tym więcey chować się może bydląt; im więcey bydląt,
tym skuteczniej rolnictwo poprawi się.
Ks. K. Kluk „O roślinach, ich utrzymaniu,
rozmnożeniu i zażyciu” wiek XVII
akim mottem posługiwał się
profesor Roman Łyszczarz
- wybitny znawca roślin łąkowo-pastwiskowych z Wydziału
Rolnictwa i Biotechnologii Uniwersytetu Techniczno-Przyrodniczego
w Bydgoszczy, obecny na pokazie oceny runi w Lubaniu k. Kościerzyny. Profesor wraz z grupą
zainteresowanych poprawą wartości pokarmowej łąk i pastwisk,
przemierzył połacie użytków zielonych - trwałych i przemiennych,
omawiając każdą roślinę, jej wady
i zalety, ponieważ skład botaniczny jest elementarnym i podstawowym wskaźnikiem potencjalnej
wartości użytkowej zbiorowisk
łąkowo-pastwiskowych decydującym o wszelkich parametrach produkcyjnych zwierząt. Potrzebna
jest do tego znajomość niewielu,
bo zaledwie kilkunastu gatunków
traw, kilku motylkowatych i kilkunastu ziół i chwastów. Każdy z gatunków ma przypisaną tak zwaną
liczbę wartości użytkowej (LWU),
w szerokiej skali od 10 do –3.
Najwyższą wartość mają gatunki
uprawne, a więc takie, których nasiona produkuje się na plantacjach
nasiennych i wykorzystuje w komponowaniu mieszanek łąkowych
i pastwiskowych. Profesor oceniał
zbiorowiska i udzielał wskazówek,
co i jak można poprawić.
Pokaz był połączony z prezentacją maszyn do zbioru zielonek
z firmy Raitech Raiffeisen Agro-Technika Sp. z o.o., a atrakcyjne
mieszanki z przeznaczeniem na
kiszonki XXI wieku zaprezentowała firma Sowul & Sowul z Biskupca.
Dużym zainteresowaniem cieszyły
się elektryczne ogrodzenia, poidła
i inne akcesoria niezbędne na pastwiskach zaprezentowane przez
firmę Agri-Tech. Pan Stanisław
Małachowski zachęcał rolników
do korzystania z bogatej oferty
różnego rodzaju traw i ich mieszanek. Sporządzanie mieszanek
z dostosowaniem do konkretnych
warunków daje możliwość wysokiego plonowania i podniesienia
dla roślinności liczby wartości użyt-
kowej. Dobrze urządzone pastwisko, wysokowartościowe łąki to
droga do sukcesu dla gospodarstw
wysoko produkcyjnych. Krowy o
najwyższej produkcyjności powinny otrzymywać wyłącznie paszę pozyskiwaną ze zbiorowisk, których
liczba wartości użytkowej jest wyższa od 8. Każde obniżenie wartości
o jeden punkt zmniejsza wydajność
o 1000 l. Tak więc ziołoroślowe łąki,
których syntetyczny wskaźnik wartości użytkowej zazwyczaj mieści
się w granicach 4,1 - 6,0, nadają się
przede wszystkim do żywienia krów
o rocznej wydajności odpowiednio
od 4100 do 6000 litrów mleka.
Zorganizowanie pokazu i wykorzystanie wiedzy i rozwiązań
praktycznych było możliwe, dzięki
życzliwości sponsorów: Agri-Tech
z Pruszcza Gdańskiego, Raitech
Raiffeisen Agro-Technika Sp. z o.o.,
Sowul&Sowul Sp. z o.o. z Biskupca i Centrali Nasiennej z Zielenina, którym w imieniu wszystkich
uczestników składamy serdeczne
podziękowania.
Helena Artyszuk
13
Pomorska Izba Rolnicza
14
Posiedzenie Zarządu Pomorskiej
Izby Rolniczej
W
dniu 8 maja br. odbyło
się kolejne posiedzenie
Zarządu Pomorskiej Izby
Rolniczej, podczas którego omówiono między innymi:
- przygotowanie IV Walnego Zgromadzenia PIR;
Termin IV WZ ustalono na dzień
18 czerwca br. w siedzibie Pomorskiej Izby Rolniczej w Pruszczu
Gdańskim.
- organizację Pikniku Zbożowego
i Pikniku Wołowego ze środków
z Funduszu Promocji Produktów
rolno-spożywczych w 2012 roku;
Zarząd zaakceptował i podpisał
wstępne porozumienie w sprawie ww. pikników i zlecił Dyrektorowi Biura zajęcie się organizacją i przygotowaniem całej
imprezy.
- organizacja półkolonii, dofinansowanych ze środków Funduszu
Składkowego
Ubezpieczenia
Społecznego Rolników dla dzieci i młodzieży do 16 roku życia;
Zarząd zaproponował, aby przekazać tę informację do biur PIR
i zebrać ewentualnie chętnych zajęciem się organizacją, naborem
dzieci na niżej wymienione półkolonie.
Uprzejmie informujemy, że są
to 10-dniowe półkolonie (6 godzin
dziennie) dla dzieci i młodzieży
szkolnej do 16. roku życia, których przynajmniej jedno z rodziców (prawnych opiekunów)
jest ubezpieczone w pełnym zakresie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Odpłatność rodzica za udział dziecka
w półkolonii wynosi około 60 zł.
W programie półkolonii: wycieczki, gry, konkursy, zabawy, zajęcia
sportowe, wyżywienie (śniadanie i
obiad), ubezpieczenie, opieka kierownika, wychowawcy i medycz-
na, materiały na zajęcia kulturalno-oświatowo-sportowe. Miejsce
półkolonii - szkoła lub GOK na
Państwa terenie.
Osoby zainteresowane prosimy o kontakt z Biurem Pomorskiej
Izby Rolniczej w Pruszczu Gdańskim lub pod nr tel. (58) 303 19 39.
Na zakończenie posiedzenia
Zarząd zapoznał się ze stanem finansowym Izby i bieżącą działalnością Pomorskiej Izby Rolniczej.
Renata Wiczling
15
Spotkanie Wojewody Pomorskiego
z samorządem rolniczym
W dniu 24 kwietnia odbyło się spotkanie
Zarządu i Przewodniczących Rad
Powiatowych z Wojewodą Pomorskim,
Ryszardem Stachurskim. Było ono okazją do
podsumowania osiągnięć Pomorskiej Izby
Rolniczej w latach 2003 - 2011. Zaprezentował
je Dyrektor Biura PIR
W
iodącymi tematami posiedzenia były wymarznięcia na terenie województwa pomorskiego. Przewodniczący i przybyli na spotkanie
opisali skalę problemu na swoim terenie. Z relacji wynika, że najbardziej ucierpiały powiaty: kwidzyński,
malborski, częściowo: gdański, starogardzki, sztumski
i chojnicki.
Wnioskiem wypływającym z poniesionych strat,
było zwrócenie uwagi na obsiewanie pól odmianami,
podatnymi na wymarzanie. Prowadzący posiedzenie
Prezes Zenon Bistram zasugerował, aby korzystać z
osiągnięć Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian, która
zaleca jakie stosować odmiany.
Wojewoda Pomorski powiedział, że wymarznięcie
dotknęło 9 powiatów, powołano komisje w 43 gminach
i ze swej strony dołoży starań, aby Wydział Zarządzania Kryzysowego wypełnił swoje zadania.
Drugim ważnym tematem była dewastacja ekosystemu polderu Olszynka. Przybyli na posiedzenie
przedstawiciele rolników szczegółowo omówili problemy, które dotykają ich gospodarstw.
Wojewoda Pomorski obiecał, że będą organizowane dalsze spotkania, w celu rozwiązania zaistniałych
problemów.
Na zakończenie omówiono sprawy bieżące związane z funkcjonowaniem samorządu rolniczego.
Zenona Mazurczyk
50-lecie utworzenia jednostki OSP Kołodzieje
W
dniu 29 kwietnia br., przy remizie strażackiej
w Kołodziejach odbyły się uroczyste obchody 50-lecia utworzenia jednostki Ochotniczej
Straży Pożarnej Kołodzieje, w których brali udział, mię-
16
dzy innymi, przedstawiciele Pomorskiej Izby Rolniczej:
Jan Michalski – Wiceprezes Zarządu PIR oraz Stanisław
Anders – Członek Zarządu PIR.
Anna Zaworska
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR
Powiatu Chojnice
W
dniu 20 kwietnia br. w Urzędzie Miasta Brusy
odbyło się posiedzenie Rady Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej Powiatu Chojnice.
Przewodniczący Rady, Dariusz Dąbrowski przywitał członków Rady Powiatowej i przybyłych gości:
Katarzynę Stasiek i Katarzynę Falgowską z Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Chojnicach, Stanisława Piesika z ARiMR z Chojnic, w zastępstwie
Kierownika ARiMR w Chojnicach - Marcina Goebela,
Witolda Ossowskiego – Burmistrza Brus oraz licznie
przybyłych sołtysów z gminy Brusy.
W trakcie obrad dyskutowano o aktualnych przepisach i problemach weterynaryjnych występujących
w trakcie kontroli w gospodarstwach rolnych, jak również zapoznano się z aktualnymi działaniami ARiMR.
Gabriela Łozowicka
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR
Powiatu Człuchów
W
dniu 24 kwietnia br., w Urzędzie Miasta
Czarne odbyło się posiedzenie Rady Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej Powiatu
Człuchów. Spośród zaproszonych gości, w posiedzeniu uczestniczyli członkowie Rady Powiatowej PIR,
Włodzimierz Olszewski – Dyrektor ANR OT Gdańsk,
Joanna Baszanowska - Administrator GNiAZ Bytów,
Marian Wilczewski - Przewodniczący Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w Słupsku,
Beata Wika-Czarnowska – Członek Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej, Krzysztof Szymański - Kierownik
Biura Powiatowego ARiMR w Człuchowie, Jan Zieniuk - Burmistrz Miasta Czarne.
Dyskusję zdominowały następujące tematy: zagospodarowanie i sprzedaż gruntów z zasobu Skarbu
Państwa w powiecie człuchowskim, a w szczególności
plany wyłączenia 30% gruntów od dużych dzierżawców i możliwości nabycia tych gruntów przez rolników
z danych gmin; problem szacowania szkód łowieckich
i odszkodowań dla rolników oraz sposoby zapobiegania występowaniu szkód w uprawach; rola członków Izb Rolniczych, jako mediatorów, w komisjach do
szacowania szkód; aktualne informacje z ARiMR oraz
najnowsze zmiany w systemie dopłat obszarowych
w 2012 roku.
Gabriela Łozowicka
17
XI Żuławski Dzień Europejskiej Techniki
Rolniczej
W
dniu 18 maja 2012 roku Pomorska Izba Rolnicza uczestniczyła w XI Żuławskim Dniu Europejskiej Techniki Rolniczej, który odbył się
w siedzibie firmy ROLTOP w Cedrach Małych.
Dzień ten był połączony z obchodami 20-lecia
istnienia firmy ROLTOP Sp. z o.o. Prezes Pomorskiej
Izby Rolniczej Zenon Bistram pogratulował Prezeso-
wi ROLTOPU Markowi Kunze tak wspaniałego jubileuszu oraz wręczył okolicznościową statuetkę. Jak co
roku, imprezie towarzyszył pokaz maszyn polowych,
grill na świeżym powietrzu, występy artystyczne oraz
inne atrakcje. Na zakończenie wśród odwiedzających
zostały wylosowane nagrody rzeczowe.
Wojciech Richert
Majówka w Strzelinie
D
wa dni - 19 i 20 maja br.- trwały Targi RolnoKwiatowe w Oddziale Pomorskiego Ośrodka
Doradztwa Rolniczego w Strzelinie. Celem
imprezy była promocja firm działających w otoczeniu
rolnictwa, zajmujących się produkcją maszyn, urządzeń i narzędzi rolniczych oraz środków do produkcji.
Temu celowi służyła zorganizowana wystawa. Liczną
grupę wystawców stanowili producenci kwiatów rabatowych i balkonowych, drzew i krzewów ozdobnych oraz owocowych. Miłośnicy ładnych ogrodów
i balkonów mogli więc na miejscu kupić odpowiednie
rośliny.
Imprezą towarzyszącą targom była wystawa zwierząt hodowlanych, a także futerkowych, ryb i ptaków.
W drugim dniu targów ogłoszono wyniki konkursów „Bezpieczne gospodarstwo rolne”, „Hit Targowy”,
„Najciekawsze stoisko targowe”, „Nalewka Słupska”.
Hitem Targowym uznana została pelargonia
mieszańcowa o dużych kwiatach koloru ciemnoczerwonego, a puchar Prezesa Pomorskiej Izby Rolniczej
- Zenona Bistrama, laureatowi wyróżnienia - Panu Józefowi Klimczukowi z Bruskowa Wielkiego, wręczył
Delegat do Krajowej Rady Izb Rolniczych - Andrzej
Tandek. Wręczając puchar pogratulował zwycięzcy i
podziękował gospodarzom za organizację imprez targowych, które przyczyniają się do promocji produktów rolniczych i ogrodniczych.
Zenona Mazurczyk
fot. Bogdan Nowaczewski
18
Z ŻYCIA ZRZESZENIA PRODUCENTÓW TRZODY CHLEWNEJ „KOCIEWIE”
X Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze
Dnia 27 kwietnia br., w restauracji K2 w Borzechowie odbyło się X Walne Zebranie
Sprawozdawczo-Wyborcze Zrzeszenia Producentów Trzody Chlewnej „Kociewie”.
Z
rzeszenie skupia w swoich
szeregach ok. 150 rolników
z powiatu starogardzkiego
zajmujących się produkcją trzody
chlewnej. W dobie wolnego rynku,
pojedynczym producentom rolnym
coraz trudniej sprostać rosnącym
wymaganiom odbiorców produktów rolnych. Rolnikom zrzeszonym
łatwiej utrzymać mocną pozycję
i uzyskać przewagę. Wspólne działanie w zrzeszeniu ułatwia rolnikom dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania oraz do informacji
rynkowej i naukowej. Pozwala to na
lepsze wykorzystanie umiejętności i doświadczenia zawodowego
rolnika, ponadto eliminuje walkę
o klienta. Działając w grupie, rolnicy nie konkurują ze sobą o odbiorcę, a współpracują i wymieniają
doświadczenia i niejednokrotnie
pomagają sobie nawzajem.
Podczas X Walnego Zebrania
Producentów Trzody Chlewnej
„Kociewie” wybrano Zarząd i Komisję Rewizyjną. Poprzedni Zarząd
oraz Komisja Rewizyjna otrzymały
od swoich delegatów jednogłośne
absolutorium.
„Nowym - starym” prezesem
został Pan Lech Kolaska, który piastuje to stanowisko niezmiennie już
od 10 lat. Nowy prezes został wybrany jednogłośnie. Na zebraniu
wybrano także skład Zarządu. Do
Zarządu zostali wybrani Pan Paweł
Tuszyński, Pan Tadeusz Chełchowski, Pani Małgorzata Dahm, Pani
Elżbieta Gromowska, Pan Sławomir Piotrowski oraz Pan Zbigniew
Szwarc. Do komisji Rewizyjnej wybrano Pana Piotra Mokwę, Pana
Arkadiusza Langowskiego oraz
Pana Piotra Kielbratowskiego.
Coroczne Walne Zebranie
członków Zrzeszenia Producentów Trzody Chlewnej „Kociewie”
jest okazją do wymiany doświad-
czeń i pogłębiania wiedzy przez
rolników. W spotkaniach tych biorą również udział przedstawiciele
firm związanych z rolnictwem np.
specjalizujących się w weterynarii,
przedstawiciele firm paszowych,
unasieniania i poprawy genetyki
oraz utylizacji padłych zwierząt.
Rolnicy chętnie uczestniczą w zebraniach i szkoleniach organizowanych przez zrzeszenie, a uzyskaną
wiedzę z powodzeniem wdrażają
w swoich gospodarstwach.
Anna Zaworska
19
Waloryzacja rent strukturalnych
W
odpowiedzi na zapytanie Zarządu KRIR
w sprawie waloryzacji rent strukturalnych,
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że szczegółowe zasady dostępu do działania „Renty strukturalne” określone zostały w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Renty strukturalne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013
(Dz.U. nr 109, poz. 750 z późn. zm.).
Zarówno przepisy ww. rozporządzenia w sprawie
szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Renty strukturalne” objętego PROW 2007-2013, jak i postanowienia
PROW 2007-2013, określają wysokość renty i jej zwiększeń jako stałe kwoty, niepodlegające waloryzacji. Tak
więc, podstawowa wysokość pomocy wynosi 1013 zł,
wysokość renty strukturalnej może zostać zwiększona
o 676 zł, jako dodatek na małżonka oraz o 102 zł, jeżeli rolnik przekaże gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni użytków rolnych większej niż 10 ha osobie
w wieku poniżej 40 roku życia. Przedmiotowe przepisy wynikają z ograniczonej wysokości środków finansowych na to działanie oraz konieczności zapewnienia
finansowania zobowiązań już podjętych w ramach
PROW 2004- 2006 i PROW 2007-2013 i polegały na rezygnacji z corocznej waloryzacji rent strukturalnych.
Niniejsza zmiana obowiązywała w ramach naboru
wniosków przeprowadzonego w 2010 roku. W ramach
wcześniejszych naborów wniosków o przyznanie renty strukturalnej, tj. przeprowadzonych w latach 2008
i 2009, wysokość renty strukturalnej była uzależniona
20
od aktualnego poziomu świadczeń emerytalnych, co
oznaczało dokonywanie ich okresowej waloryzacji.
Obecnie wysokość renty strukturalnej określona jest
w wysokości stałej, nie podlegającej waloryzacji. Podstawowa wysokość renty strukturalnej została określona na podstawie kwoty najniższej emerytury w 2009
roku, tj. kwoty 675,10 zł i stanowi około 150% tej kwoty,
tj. 1013 zł.
MRiRW podkreśla, iż renty strukturalne w ramach
PROW 2007 - 2013 są świadczeniem odmiennym od
świadczeń emerytalno-rentowych przyznawanych
na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Nie jest to świadczenie obowiązkowe
i należne każdemu rolnikowi na jednakowych warunkach, ale tylko tym, którzy spełniają i akceptują wymagania wymienione w ww. rozporządzeniu, a także
złożą wniosek w terminie ogłoszonym przez Prezesa
ARiMR. Każdy rolnik, przechodząc na rentę strukturalną, indywidualnie i samodzielnie podejmuje decyzję, rozważając wszystkie aspekty tego zdarzenia,
a także zapoznając się z przepisami prawa dotyczącymi niniejszego działania.
Źródło: KRIR
Konkurs Komisji Europejskiej dla 20-latków
Komisja Europejska ogłosiła konkurs dotyczący jednolitego
rynku, który skierowany jest do młodzieży urodzonej
w 1992 r.
D
wudziestolatkowie mają
teraz przed sobą całą swoją
przyszłość, dlatego DG ds.
Rynku Wewnętrznego i Usług zorganizowała konkurs „Pokolenie
1992”, aby zachęcić młodych ludzi
do zastanowienia się nad jednolitym rynkiem i zadać im takie pytania, jak: „Jakie są Twoje nadzieje
i oczekiwania?”, „Jak oceniasz jednolity rynek pod względem możliwości, ograniczeń, pracy i nauki?”
Młodzi ludzie nie tylko będą bar-
dziej świadomi zdobyczy jednolitego rynku, ale także podzielą się
z nami swoimi doświadczeniami
i opiniami na temat tego, co oznacza dla nich jednolity rynek. Komisja Europejska zapozna się i
wykorzysta twórcze prace konkursowe w przyszłych kampaniach
skierowanych do młodych ludzi.
Konkurs dla dwudziestolatków
zatytułowany „Pokolenie 1992”,
który trwać będzie od kwietnia do
września 2012 r., ma na celu nie
tylko podniesienie świadomości na
temat jednolitego rynku europejskiego wśród młodych obywateli,
ale także zachęcenie do refleksji
i dyskusji na temat roli jednolitego
rynku w codziennym życiu młodych ludzi.
Dwudziestolatkowie urodzeni
w 1992 roku są zaproszeni do nadsyłania swoich twórczych prac na
jeden z czterech tematów związanych z jednolitym rynkiem: edukacja i sprawy obywatelskie; praca
i przedsiębiorczość; kultura i wypoczynek; konsumenci i środowisko. Wszyscy dwudziestolatkowie
(studenci, pracownicy, poszukujący pracy, młodzi przedsiębiorcy,
itd.) mogą wziąć udział w konkursie, przesyłając artykuł, wideo, fotografię, rysunek lub aplikację na
smartfona na wybrany przez nich
temat. Dwudziestu wyłonionych
finalistów konkursu „Pokolenie
1992” zostanie zaproszonych na
obchody Tygodnia Jednolitego
Rynku w Brukseli, gdzie zostaną
zaprezentowane ich prace twórcze,
a zwycięzcy otrzymają nagrody.
Mogą również zostać zaproszeni
do udziału w uroczystościach krajowych.
Źródło: ZMW
60-lecie działalności KGW
z Tychnów
Dnia 12 maja 2012 roku w Kwidzynie,
w restauracji „Miła” odbyła się uroczystość z okazji 60-lecia działalności Koła
Gospodyń Wiejskich w Tychnowach.
W uroczystości tej wzięła udział m.in.
Przewodnicząca Rady Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej Powiatu Kwidzyn Pani Kazimiera Ostrowska.
21
Dla wsi i regionu
Perspektywa zarabiania
na agroturystyce a ekorozwój
R
ozwój turystyki wyprzedza nie tylko tradycyjne gałęzie gospodarki, takie jak np. przemysł
samochodowy, ale także przemysły nowych
technologii. Zatrudnienie w turystyce ciągle rośnie.
Przewiduje się, że w 2015 roku około 14% zatrudnionych będzie pracowało właśnie w turystyce – co siódmy zatrudniony w krajach Unii Europejskiej. Chociaż
w Polsce zatrudnienie w turystyce nie jest aż tak wysokie, to jednak prognozy dla jej rozwoju są bardzo
optymistyczne.
Pomimo wzrastającej konkurencyjności, zwłaszcza
ze strony państw azjatyckich, Europa postrzegana jest
jako kontynent wielkich możliwości – bogaty w zasoby
naturalne i kulturowe. Rozwój komunikacji i transportu
dodatkowo sprzyja podróżowaniu.
Turystyka jest ważnym czynnikiem rozwoju ekonomicznego, zwłaszcza dla uboższych krajów lub
regionów Unii Europejskiej. Umożliwia integrację
między ludźmi, daje poczucie poszanowania dla różnorodności stylów życia, a powinna być także czynnikiem zrównoważonego rozwoju.
Skutki rozwoju turystyki
Współczesny turysta coraz częściej wybiera miejsca niezatłoczone, czyste, atrakcyjne przyrodniczo,
korzystne zdrowotnie i umożliwiające aktywny wypoczynek. Jest świadomy wartości ekologicznych,
a jednocześnie ma zdecydowanie wyższe wymagania odnoszące się do jakości usług. Te zmieniające się
upodobania turystów i ekotrendy zapoczątkowały
rozwój turystyki na obszarach wiejskich i „modę” na
agroturystykę.
Jednak nadmierne obciążenie danego obszaru
turystyką może pozostawiać nieodwracalne szkody.
Z jednej strony atrakcyjne warunki wypoczynku „na
łonie natury”, a z drugiej negatywny wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze i społeczno-kulturowe, między innymi:
- zabór ziemi i wody;
- ubożenie krajobrazu - obiekty niepasujące do otoczenia, budynki wznoszone w obcych stylach, hotele-bloki na terenach wiejskich – dewastują naturalny
krajobraz;
- zanieczyszczenie powietrza i wód;
- degradacja gleby i szkody w przyrodzie ożywionej
(zanik bioróżnorodności, niszczenie ptasich gniazd,
mrowisk, płoszenie zwierząt i wyginięcie niektórych
gatunków);
- szkody społeczno-kulturowe; zanik autentyczności
kultury, zniekształcenie i ubożenie rękodzieła arty-
22
stycznego na rzecz produkcji pamiątek, często tandetnych i kiczowatych;
- wzrost postaw konsumpcyjnych ludności miejscowej
(wszystko za pieniądze), zmiana obyczajów, zanik
tradycji, często zmiana zachowań dzieci i młodzieży
(kradzieże, nielegalny handel, narkotyki itp.);
- przeciążenie obiektów zabytkowych i zniszczenia
materialne.
Określa się, że turystyka przyczynia się do degradacji środowiska naturalnego w 5 - 7%, dla porównania: przemysł w 40%, budownictwo w 20%, rolnictwa
w 15%, a komunikacja w 15%. I chociaż turystyka nie
jest największym „zatruwaczem” środowiska naturalnego, to i tak ma kolosalne znaczenie, ponieważ organizowana jest w miejscach najbardziej atrakcyjnych
przyrodniczo.
Turystyka a ekorozwój
Utrzymanie środowiska naturalnego w dobrym
stanie wymaga kreowania takiego kierunku rozwoju
turystyki, który zainteresuje turystów innymi obszarami, niż te najbardziej atrakcyjne i oblegane.
W latach 90-tych zaistniało pojęcie turystyki „łagodnej”, zrównoważonej, zgodnej z ekorozwojem,
a jednocześnie wielofunkcyjnym rozwojem obszarów
wiejskich.
Ekorozwój zakłada:
- rozwój turystyki, który będzie przyczyniał się do zachowania zasobów przyrody, jak również dziedzictwa kulturowego lokalnej społeczności,
- propagowanie zdrowego i produktywnego stylu życia w harmonii z przyrodą,
- rozwój turystyki przy udziale i wzroście dochodów
miejscowej ludności, poprawiającej jakość życia,
- szczególną dbałość o środowisko,
- respektowanie międzynarodowych praw ochrony
środowiska,
- zbliżenie ludzi do siebie, otwartość i tolerancję.
W założenia ekorozwoju doskonale może wpisywać się turystyka organizowana na obszarach wiejskich, zwłaszcza agroturystyka, w której równoważą
się cele poznawcze i rekreacyjne. Wzajemna zależność
pomiędzy lokalnymi zasobami (przyrody i krajobrazu, zasobami kultury materialnej i duchowej), zaspokajaniem potrzeb turystów a korzyściami społeczno-ekonomicznymi mieszkańców jest bardzo silna, taka
jak w kostkach domina.
Korzyści, jakie osiąga lokalna społeczność, wracają
do środowiska naturalnego i społeczno-kulturowego
w zamian za możliwość korzystania z nich na nowo.
Dla wsi i regionu
Główne założenia turystyki zrównoważonej, organizowanej na wsi, to:
- korzystanie ze środowiska w sposób łagodny,
- serwowanie wyżywienia opartego o dobre lokalne
produkty,
- dostarczenie dodatkowych dochodów mieszkańcom
wsi.
Usługi agroturystyczne to usługi turystyczne
świadczone w gospodarstwach rolnych bez naruszania ich dotychczasowej, podstawowej funkcji produkcyjnej i przy zachowaniu cennych walorów kulturowo-społecznych wsi. Atutem oferty agroturystycznej jest
silny związek z gospodarstwem rolnym i możliwości
wypoczynku w otoczeniu przyrodniczym.
Jaka powinna być oferta agroturystyczna?
Każdy rolnik, prowadzący gospodarstwo agroturystyczne, musi mieć świadomość, że prowadzona przez niego działalność nie może być sprzeczna
z ochroną środowiska. W związku z tym powinien dążyć do utrzymania warunków, które w pełni będą oddawały walory wiejskiego wypoczynku. Gospodarze
swoim zachowaniem powinni dawać przykład ekologicznego sposobu życia i poszanowania przyrody.
W praktyce każdą formę turystyki na obszarach
wiejskich oferuje się jako agroturystyczną, w której
propozycja wypoczynku, czy oferowana baza noclegowa i wyżywienie, mają niewiele wspólnego z ekoprzyjaznym charakterem usługi.
Oferta agroturystyczna powinna uwypuklać odmienny od miejskiego sposób życia oraz związek wypoczynku z walorami przyrodniczo-krajobrazowymi,
tym bardziej że maleje zapotrzebowanie na odpoczynek pasywny – „sielski, jak u babci” czy „wczasy pod
gruszą”.
Oprócz standardowych usług, jakimi są oferowane noclegi i wyżywienie, trzeba dążyć do wychodzenia naprzeciw oczekiwaniom gości i budować produkt
wykorzystujący lokalne zasoby, który połączy propozycje również innych usługodawców tak, by turysta
nie miał czasu na nudę. Zatem wskazane jest partnerstwo w działaniu!
Pomysły rodzą się podczas szkoleń, rozmów, spotkań, gdzie odkrywamy niedoceniane dotychczas walory miejsc, w których mieszkamy.
Aktywne formy wypoczynku oferowane przez gospodarstwa agroturystycznego to np.:
• Spacery i wycieczki piesze. Mogą to być kilkugodzinne spacery organizowane w obrębie gospodarstwa, jak również dłuższe po okolicy, a nawet dalsze w formie jedno- i wielodniowych wycieczek.
Przyjazne środowisku i promujące ekoturystykę są
„Zielone Szlaki”, np. Szlak Warmińskich Grodzisk.
Przy takich propozycjach zawsze jest potrzebne:
oznakowanie szlaków (dróg, ścieżek, po których
można wędrować), przygotowanie mapek okolicy,
zaznaczenie miejsca zakwaterowania, zamieszczenie informacji dotyczących wszystkich ciekawostek,
określenie czasu i stopnia trudności pokonywania
poszczególnych odcinków. Mogą to być ścieżki
edukacyjne prezentujące florę i faunę, połączone
z opisami na temat napotykanych okazów, ławkami
i tablicami informacyjnymi.
• Przyjemną i ekoprzyjazną formą rekreacji aktywnej
są wycieczki rowerowe. Z takich specjalistycznych
ofert korzystają najczęściej turyści uprawiający turystykę rowerową. Przyjeżdżają wówczas ze swoim
sprzętem, korzystają z zakwaterowania, lokalnych
produktów, możliwości przewiezienia bagaży i oznakowanych szlaków rowerowych. Mniej zaawansowani rowerzyści będą oczekiwali możliwości wypożyczenia roweru na miejscu. Podobnie, jak przy
wędrówkach pieszych, konieczne jest oznakowanie
i opisanie proponowanych szlaków rowerowych,
przygotowanie mapek oraz innych użytecznych informacji (m.in. z zaznaczeniem miejsc, gdzie można
nabyć posiłek, punktów widokowych, kąpielisk i innych atrakcji). Usługodawca ponosi odpowiedzialność za stan techniczny oferowanego sprzętu.
• Gospodarstwa położone nad wodą muszą liczyć się
z zainteresowaniem gości rekreacją na wodzie. Mile
będzie widziany sprzęt pływający: kajaki, łodzie,
rowery wodne i wszelkie oferty wykorzystujące
akweny wodne, tworzone najczęściej z kooperantami (turystyka żeglarska, spływy kajakowe). Bardzo
ciekawą ofertę można przygotować dla wędkarzy.
• Rekreacja konna – nauka jazdy konnej, rajdy konne,
wycieczki i przejażdżki pojazdami konnymi.
• Ścieżki zdrowia, wczasy odchudzające lub rehabilitacyjne, poprawiające kondycję, to propozycje ciekawe i przedłużające sezon.
• Dobrym spędzaniem wolnego czasu jest grzybobranie, degustacje potraw regionalnych i wspólne,
organizowane przez kilka gospodarstw – imprezy
lub konkursy.
Niezwykle ważne jest, by przy każdym rodzaju
aktywnego wypoczynku, zapewnić turystom pełne
bezpieczeństwo.
Przejażdżki konne to jedna z form aktywnego wypoczynku
oferowana przez gospodarstwa agroturystyczne
23
Dla wsi i regionu
Proekologiczne działania gospodarstw
agroturystycznych
Każdy region ma swoją specyfikę. Trzeba jednak
zadbać o to, żeby propozycje oferowane turystom wpisywały się w naturalne zasoby danego miejsca i nie powodowały degradacji środowiska.
Pojedyncze gospodarstwo agroturystyczne nie jest
w stanie przyczynić się do szerszych proekologicznych
zmian na wsi. Do tego potrzebne są działania zespołowe lokalnych społeczności, samorządów i często podstawy prawne. Każdy jednak usługodawca agroturystyki, odpowiedzialny za swój biznes, zadba o to, by
miejsce, w którym mieszka i pracuje służyło następnym
pokoleniom. Temu celowi będą służyły proekologiczne działania, prowadzone na co dzień przez każdego
przedsiębiorcę.
Do oczywistych zachowań, niewymagających nakładów finansowych, będą należały działania na rzecz
porządku, estetyki, ekonomicznego gospodarowania
domowym budżetem i konsekwentnego ograniczania
stosowania środków chemicznych, zwłaszcza przy
produkcji i przygotowywaniu żywności. Warto też
podjąć szersze działania, między innymi:
• Zmniejszanie zużycia energii. Coraz powszechniejsze, zwłaszcza w krajach Europy Zachodniej, jest
wykorzystywanie energii, produkowanej ze źródeł
odnawialnych (energia wiatru, słońca, wody np. baterie, kolektory słoneczne, wiatraki, małe elektrownie wodne, biogaz). Urządzenia te są kosztowne,
lecz w krótkim czasie nakłady zwracają się. Można również skorzystać z dotacji unijnych przeznaczonych na te cele. Aby zmniejszyć zużycie energii,
można używać w gospodarstwie domowym energooszczędnych urządzeń i żarówek, wyłączać te urządzenia, kiedy nie są aktualnie używane i zadbać o ich
stan techniczny.
• Zmniejszanie zużycia wody – to konieczność wynikająca z niekorzystnego bilansu wodnego w naszym
kraju, a także ze względów finansowych. Zużycie
wody można ograniczyć, montując w łazienkach kabiny prysznicowe zamiast wanien, urządzenia mieszające wodę z powietrzem i zmniejszające przepływ
wody, ograniczniki zużycia wody w spłuczkach WC
oraz dbając o stan techniczny urządzeń. Warto wiedzieć, że 12 kropli spadających z nieszczelnego kranu
w ciągu sekundy to 21,6 litrów wody na dobę, umycie się pod natryskiem – 30 – 50 litrów wody, a kąpiel
w wannie – 80 - 200 litrów, mycie samochodu przy
pomocy węża to około 300 l wody, a podlewanie
ogrodu to już 1020 litrów w ciągu 1 godziny.
• Zmniejszanie i oczyszczanie ścieków - najlepiej, aby
każde gospodarstwo, tam gdzie brak sieci kanalizacyjnej, zorganizowało odprowadzanie ścieków do
przydomowej oczyszczalni ścieków. Należy ograniczyć użytkowanie detergentów i innych środków
piorących, zmniejszyć użytkowanie środków dezynfekujących, eliminować wykorzystanie wybielaczy
24
Kolektory słoneczne montowane na obiektach turystycznych
pozwalają oszczędzać energię
optycznych i chloru, przy zakupie środków piorących wybierać te, które nie zawierają fosforu.
• Ograniczanie ilości odpadów - w gospodarstwie
ekoprzyjaznym wszystkie odpady organiczne powinny być kompostowane. Staramy się ograniczyć
do minimum zakup produktów w opakowaniach
plastykowych, najlepiej jeśli byłyby to opakowania
zwrotne lub papierowe. Zamiast plastykowych, jednorazowych naczyń, serwet i innych artykułów, stosować tylko wielokrotnego użytku. Jeśli na terenie
gminy zorganizowany jest odbiór surowców wtórnych, należy segregować odpady i wywozić je zgodnie z ustalonym systemem. Nie należy kupować rzeczy i urządzeń, które są zbędne.
• Stosowanie w żywieniu turystów produktów wysokiej jakości. Autentyczne gospodarstwo agroturystyczne dba o to, by posiłki przygotowywane dla
turystów oparte były o lokalne produkty z gospodarstw (najlepiej ekologicznych). Unikajmy chemii.
Zamiast kupować sztucznie barwione napoje, podajmy np. kompot, herbatkę miętową, wodę z cytryną.
• Działania na rzecz ochrony przyrody - upowszechnianie informacji na rzecz ekorozwoju, edukacja ekologiczna turystów, zachęcenie i ułatwienie turystom
działań przyjaznych środowisku, poszanowanie
istniejących parków i rezerwatów przyrody, ochrona
śródpolnych i śródleśnych oczek wodnych, zadrzewień śródpolnych, miejsc naturalnego występowania
ziół, przeciwstawienie się wypalaniu ściernisk i poboczy dróg, ochrona dawnych odmian roślin uprawnych, ogrodowych i sadowniczych oraz dawnych ras
zwierząt gospodarskich, wprowadzenie do uprawy
ziół i roślin miododajnych oraz pszczelarstwa.
Przykłady ekoprzyjaznych działań można mnożyć, rzecz jednak w tym, żeby stosować takie rozwiązania, które spowodują, że wieś będzie atrakcyjnym
miejscem pracy i wypoczynku.
Dbałość o środowisko i ciekawa ekoprzyjazna oferta
podniesie rangę gospodarstwa agroturystycznego i pomoże wygrać z konkurencją.
Iwona Wielińska-Fołta
Dla wsi i regionu
Aktualne informacje prawne dla rolnictwa
Akt prawny
Rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 21 marca 2012 r.
poz. 364/2012
Rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 2 kwietnia 2012 r.
poz. 425/2012
Ustawa
poz. 460/2012
Rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
poz. 480/2012
Rozporządzenie
Ministra Środowiska
z dnia 9 maja 2012 r.
poz. 495/2012
Dotyczy
Istotne informacje
Zmiany rozporządzenia w sprawie
szczegółowych wymagań weterynaryjnych
mających zastosowanie do nasienia bydła
Data ogłoszenia:
4 kwietnia 2012 r.
Data wejścia w życie:
po dniu ogłoszenia.
Wprowadzenia programu wykrywania
występowania zakażeń wirusem choroby
niebieskiego języka na 2012 r.
Data ogłoszenia:
19 kwietnia 2012 r.
3 maja 2012 r.
Zmiany ustawy - Prawo ochrony środowiska
oraz niektórych innych ustaw
Data ogłoszenia:
27 kwietnia 2012 r.
Ustawa wchodzi w życie:
po upływie 30 dni od dnia
ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) art. 1, pkt 14 i 18, które
wchodzą w życie z dniem
1 maja 2012 r.;
2) art. 1, pkt 3 w zakresie art.
86,b i art. 1, pkt 11
w zakresie art. 92 b, ust. 1,
które wchodzą w życie
z dniem 1 stycznia 2013 r.
Krajowych laboratoriów referencyjnych
Data ogłoszenia:
4 maja 2012 r.
18 maja 2012 r.
Zmiany rozporządzenia zmieniającego
rozporządzenie w sprawie szczegółowych
sposobów postępowania przy zwalczaniu
i zapobieganiu rozprzestrzenianiu się bakterii
Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus
Data ogłoszenia:
10 maja 2012 r.
11 maja 2012 r
Rozporządzenie
poz. 506/2012
sporządzania projektu planu zadań
ochronnych dla obszaru Natura 2000
Data ogłoszenia:
11 maja 2012 r.
25 maja 2012 r.
Rozporządzenie
poz. 507/2012
sporządzania projektu planu ochrony dla
obszaru Natura 2000
Data ogłoszenia:
11 maja 2012 r.
25 maja 2012 r.
Wprowadzenia „Krajowego programu
zwalczania niektórych serotypów Salmonella
w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus)”
na lata 2012 i 2013
Data ogłoszenia:
15 maja 2012 r.
z dniem następnym
po dniu ogłoszenia.
Szczegółowego zakresu informacji
o prowadzonych ocenach oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko oraz
strategicznych ocenach oddziaływania na
środowisko
Data ogłoszenia:
17 maja 2012 r.
16 czerwca 2012 r.
Rozporządzenie Rady Ministrów
poz. 517/2012
Rozporządzenie
poz. 529/2012
Na podstawie dostępnych materiałów opracowała Joanna Woźnica
25
Zarządzanie gospodarstwem rolnym
Ryczałt czy zasady ogólne VAT
– świadomy wybór rolnika (cz. I)
T
emat podatku VAT w rolnictwie już od dłuższego czasu cieszy się dużym zainteresowaniem
producentów rolnych. Pozostać w systemie ryczałtowym czy przejść na zasady ogólne, ze wszystkimi tego konsekwencjami? - to pytanie, które zadaje
sobie coraz więcej rolników i to niekoniecznie już tylko tych „dużych”. Zagadnienie to powraca zdecydowanie częściej wówczas, gdy gospodarstwo rolne planuje przeprowadzić inwestycyje związane z budową,
remontem budynków czy budowli służących produkcji rolnej, polepszenie infrastruktury technicznej gospodarstwa czy zakup maszyn, sprzętu lub urządzeń
rolniczych. W opinii wielu fachowców oraz samych
podatników podatku VAT - szczególnie tych, którzy
prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, jest
on jednym z najbardziej skomplikowanych, budzących wiele niejasności i wątpliwości rodzajem podatku
funkcjonującym w polskim systemie podatkowym.
W związku z tym, chciałabym na łamach miesięcznika PWR przybliżyć Państwu ten temat i szerzej
omówić zasady funkcjonowania podatku VAT, ze
szczególnym uwzględnieniem działalności rolniczej,
aby ewentualna decyzja: „pozostaję na ryczałcie” lub
„przechodzę na zasady ogólne VAT” była do końca
świadomym, opartym na wiedzy wyborem rolnika.
Co to jest VAT?
Podatek od towarów i usług nazywany jest powszechnie podatkiem od wartości dodanej - Value
Addet Tax - stąd skrót VAT. Jest to rodzaj podatku
obrotowego, płaconego od sprzedaży towarów lub
świadczenia usług. Istotą tego podatku jest to, że opodatkowaniu podlega jedynie wartość dodana w każdej
fazie obrotu, tj. surowcowej, wytwórczej i handlowej
towaru bądź usługi. Podatek obliczany jest od podstawy opodatkowania. Do zapłaty nie przypada jednak cała kwota, lecz pomniejszona o kwotę podatku
zapłaconego przy nabyciu towaru lub usługi. Rzeczywistym i ostatecznym podatnikiem tego podatku jest
konsument. To właśnie on ponosi ciężar tego podatku,
gdyż dalej nie ma go już na kogo przerzucić.
W Polsce podatek VAT funkcjonuje od 1993 roku,
ale obrót rolny został nim objęty dopiero od 4 września 2000 roku. Wprowadzono wówczas konstrukcję
zryczałtowanego zwrotu VAT dla rolników oraz opodatkowano sprzedaż produktów rolnych 3-procentową stawką VAT. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało jednak konieczność dostosowania
polskiego prawa podatkowego do przepisów prawa
unijnego. W tym celu została uchwalona nowa ustawa
z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, któ-
26
ra - wielokrotnie nowelizowana - obowiązuje do dnia
dzisiejszego. Zgodnie z tą ustawą, w chwili obecnej
funkcjonują dwie metody rozliczania podatku VAT
w rolnictwie. Polski rolnik może korzystać z:
• systemu ryczałtowego lub
• podlegać opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych.
System ryczałtowy rozliczania podatku VAT
Status rolnika ryczałtowego posiada rolnik dokonujący dostawy (tzn. sprzedaży) produktów rolnych
pochodzących z własnej działalności rolniczej lub
świadczący usługi rolnicze, które korzystają ze zwolnienia VAT na podstawie art. 43, ust. 1, pkt 3 ustawy
o VAT. Zgodnie z ustawą, produkty rolne są to towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego,
pochodzące z jego własnej działalności rolniczej przy
użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie
rolnym, leśnym i rybackim. Wykaz usług rolniczych
również zawiera załącznik nr 2 do tejże ustawy.
Myślę, że zasady systemu ryczałtowego są wszystkim dobrze znane z racji funkcjonowania większości
rolników w tym systemie oraz z racji częstego poruszania tego zagadnienia w różnych publikacjach. Jednak
dla przypomnienia - system ryczałtowy został wprowadzony po to, aby umożliwić rolnikom odzyskanie
zryczałtowanego zwrotu podatku z tytułu nabywania
przez nich niektórych środków produkcji dla rolnictwa
opodatkowanych VAT. Kwota w wysokości 7% stawki
zryczałtowanego zwrotu podatku VAT wypłacana jest
rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów
i usług rolniczych. Transakcja zakupu produktu rolnego lub usługi od rolnika ryczałtowego dokumentowana jest w sposób szczególny. To nie sprzedawca, lecz
nabywca i dodatkowo tylko ten, który jest czynnym
podatnikiem VAT wystawia w dwóch egzemplarzach
fakturę VAT RR. Oryginał faktury przekazuje rolnikowi, kopię zaś pozostawia sobie. Powyższa faktura, oprócz podstawowych, wymaganych przepisami
danych, powinna dodatkowo zawierać oświadczenie
rolnika w brzmieniu: „oświadczam, że jestem rolnikiem
ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług
na podstawie art. 43, ust. 1, pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług”. Warto zaznaczyć, że w przypadku umów
kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze, rolnik ryczałtowy ma możliwość złożenia takiego
oświadczenia tylko raz, w okresie obowiązywania takiej umowy. Wówczas takie oświadczenie sporządzane jest jako odrębny dokument w 2 egzemplarzach
i oryginał przekazywany jest nabywcy. Należy pamiętać, że w przypadku rezygnacji ze zwolnienia jako
ryczałtowiec i przejściu na zasady ogólne VAT, rolnik
składający wcześniej takie oświadczenie, powinien
niezwłocznie poinformować o tym fakcie nabywcę
swoich produktów.
Rolnik ryczałtowy zwolniony jest z wystawiania
faktur, prowadzenia ewidencji sprzedaży, składania
deklaracji VAT oraz dokonywania zgłoszenia rejestracyjnego. Ma jednak obowiązek przechowywać oryginały faktur VAT RR i kopie oświadczeń przez okres
5 lat, licząc od końca roku, w którym faktura została
wystawiona. Powinien posiadać także rachunek bankowy, co nie wynika z obowiązku bezpośrednio na
niego nałożonego, ale z warunku postawionego nabywcy produktów lub usług rolniczych.
Rozliczenie podatku VAT z faktur VAT RR, w porównaniu do zwykłych faktur obwarowane jest dodatkowymi warunkami. Zryczałtowany zwrot podatku
VAT zwiększa u nabywcy produktów lub usług rolnych
kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres,
w którym dokonał on zapłaty, jednak dopiero wtedy,
gdy spełnione zostaną określone przepisami wymogi:
• nabycie produktów rolnych związane było z dostawą opodatkowaną,
• zapłata należności, obejmująca także kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż
14. dnia od dnia zakupu, z wyjątkiem, gdy rolnik
określił dłuższy termin płatności,
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty
należności zostały podane numer i data wystawienia faktury lub na fakturze potwierdzającej zakup
podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego zapłatę.
Rozliczania podatku VAT przez rolnika
ryczałtowego prowadzącego dodatkową
działalność gospodarczą
Omawiając system ryczałtowy, trzeba koniecznie
przybliżyć zagadnienie związane z rozliczaniem podatku VAT w przypadku prowadzenia przez rolnika
ryczałtowego jeszcze dodatkowej działalności gospodarczej. Co do zasady, rolnik ryczałtowy, sprzedający
inne produkty niż pochodzące z jego własnej działal-
ności rolniczej, podlega przepisom ustawy o podatku
VAT na zasadach ogólnych. Jeżeli więc rolnik ryczałtowy, oprócz dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej produkcji rolnej oraz świadczenia usług
w zakresie rolnictwa, dostarcza inne produkty lub
świadczy inne usługi, w tym również agroturystyczne,
musi dokonać wyboru jednej z trzech opcji rozliczania
podatku VAT z urzędem skarbowym:
• może korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy
w zakresie własnej produkcji rolnej oraz skorzystać
ze zwolnienia podmiotowego z VAT z tytułu pozostałych dostaw i świadczenia usług - do przekroczenia limitu obrotu,
• może korzystać ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy
i jednocześnie rozliczać VAT na zasadach ogólnych
z tytułu dodatkowej działalności gospodarczej,
• może zrezygnować ze statusu rolnika ryczałtowego i zarejestrować się jako czynny podatnik VAT
i wówczas cała działalność łącznie (tzn. rolnicza i ta
dodatkowa) będzie podlegać opodatkowaniu VAT
na zasadach ogólnych.
Ze zwolnienia podmiotowego z VAT, o którym
mowa powyżej, mogą korzystać tzw. „drobni przedsiębiorcy”, czyli takie podmioty prowadzące działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy łącznie w poprzednim
roku podatkowym 150 000 zł (bez kwoty podatku).
Limit uprawniający do tego zwolnienia dotyczy także tych podmiotów, którzy rozpoczynają działalność
gospodarczą w trakcie roku podatkowego, tylko że
wówczas należy go przeliczyć proporcjonalnie do
okresu prowadzonej działalności gospodarczej. Dla
przykładu: kwota uprawniająca do zwolnienia podmiotowego w przypadku rozpoczęcia działalności
gospodarczej 7 maja 2012 roku wyniesie 97 951 zł, co
wynika z wyliczenia:
150 000 zł
limit roczny
x
239 / 366
liczba dni prowadzenia
działalności do końca
roku
liczba dni w roku
podatkowym
Z momentem przekroczenia przypadającej kwoty
limitu, powstanie obowiązek podatkowy. Opodatkowaniu podlegać będzie jedynie nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. Istotne jest, iż do limitu obrotu,
w przypadku rolnika ryczałtowego, nie wlicza się
sprzedaży produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej.
Rolnicy, którzy z jednej strony korzystają ze zwolnienia z podatku VAT jako rolnicy ryczałtowi, z drugiej
27
zaś np. z tytułu uruchomienia pozarolniczej działalności gospodarczej chcieliby skorzystać ze zwolnienia podmiotowego powinni pamiętać, że podmioty
dokonujące sprzedaży niektórych wyrobów i usług,
wymienionych szczegółowo w art. 113, ust. 13 ustawy
o VAT są niestety z tego zwolnienia wyłączone. Ponadto zwolnienie nie obowiązuje także w przypadku
importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego
nabycia towarów, dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca oraz świadczenia niektórych
usług, dla których podatnikiem jest ich usługobiorca
(jest to tzw. wyłączenie przedmiotowe).
Podatnicy zwolnienia podmiotowego mają obowiązek prowadzenia dziennej ewidencji sprzedaży
na potrzeby podatku VAT. Ważna uwaga - sytuacja
ta dotyczy również rolników ryczałtowych świadczących usługi agroturystyczne, którzy nie mają zarejestrowanej działalności i nie płacą z tego tytułu
podatku dochodowego. Taka uproszczona, dzienna
ewidencja sprzedaży może być prowadzona w dowolnej formie, gdyż nie ma w tym zakresie żadnych wymogów prawnych. Ma jednak umożliwiać ustalenie
momentu, w którym podatnik przekroczy kwotę limitu uprawniającą go do zwolnienia. Trzeba koniecznie
dodać, że zgodnie z przepisami ustawy o VAT, brak
jakiejkolwiek ewidencji lub prowadzenie jej w sposób
nierzetelny może skutkować tym, że urząd skarbowy
dokona oszacowania przychodu i opodatkuje go w całości 23-procentową stawką podatku VAT.
Przykład uproszczonej ewidencji sprzedaży
na potrzeby podatku VAT
Kwota sprzedaży
w danym dniu
w zł
Kwota sprzedaży
narastająco
w zł
-
92 540
4.11.2011
1 100
93 640
5.10.2011
3 200
96 840
Data
z przeniesienia
Rolnik ryczałtowy, dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są
zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43, ust.
1, pkt. 3, może zrezygnować z tego zwolnienia i rozliczać się jako podatnik VAT czynny. Warunek, jaki musi
obecnie spełnić, to tylko dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu urzędowym VAT-R w odpowiednim US. Nie musi już wykazywać obrotu 20 tys. zł
w roku poprzednim ani prowadzić wcześniej ewidencji
sprzedaży – wymóg ten został już zniesiony!
Warto wiedzieć, że decyzja o rezygnacji nie jest decyzją ostateczną. Po upływie 3 lat od daty rezygnacji
rolnik może ponownie powrócić do zwolnienia, ale w
wielu przypadkach może to pociągać za sobą konsekwencje finansowe w postaci korekty kwot podatku
odliczonego. Jednak o tym oraz o rozliczania podatku VAT na zasadach ogólnych w następnym wydaniu
miesięcznika PWR.
Jolanta Wesołowska
28
Rynek zbóż
Na początku kwietnia br., ograniczona podaż zbóż
do skupu (szczególnie pszenicy), przy wzmożonym
zapotrzebowaniu rolników na wysokiej jakości zboże
jare do przesiewów, wpłynęła na dalszy wzrost ich cen.
Według danych uzyskanych z podmiotów objętych
monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, w dniach 2 - 8 kwietnia
2012 r. przeciętna cena skupu pszenicy konsumpcyjnej była o 5% wyższa od notowanej miesiąc wcześniej,
kształtując się na poziomie 856 zł/t. Niższa (o 0,7%)
niż przed miesiącem była tylko cena żyta konsumpcyjnego, która wynosiła 860 zł/t. Od października 2011 r.
żyto jest najdroższym zbożem w krajowym skupie.
W tym roku, w Polsce należy spodziewać się kolejnego zmniejszenia zbiorów zbóż. GUS ocenił, że jesienią 2011 r. zasiano ponad 4,4 mln ha zbóż, tj. o blisko
18 tys. ha mniej niż rok wcześniej. Stan zasiewów zbóż
jesienią 2011 r., przed wejściem w stan zimowego spoczynku, był lepszy niż przed rokiem. Jednak w związku z dużymi zimowymi stratami, spowodowanymi
wymarznięciem upraw (według MRiRW około 1,4 mln
ha), wiosną wystąpiła potrzeba ponownego obsiania
tych plantacji. Plony zbóż jarych, nawet przy poprawie agrotechniki (w tym m.in. zwiększeniu poziomu
nawożenia gleb i ochrony roślin), są mniejsze niż zbóż
ozimych. Jednak decydujący wpływ na poziom i jakość
zbiorów będą miały warunki agrometeorologiczne
w okresie wegetacji, a zwłaszcza w ostatniej jej fazie
oraz w okresie żniw. Przewiduje się, że przy przeciętnych warunkach agrometeorologicznych, zbiory zbóż
w 2012 r. mogą być o 5 - 10% mniejsze niż w poprzednim roku oraz od średniej wieloletniej (26,7 mln ton).
Ocenia się, że w sezonie 2011/2012 nastąpiło
zmniejszenie chłonności krajowego rynku zbóż, w wy-
Prognoza cen rynkowych
produktów rolno-żywnościowych
niku pogłębienia się redukcji pogłowia trzody chlewnej. Dalszemu zwiększeniu może jednak ulec produkcja żywca drobiowego i mleka, przy nieco mniejszej
produkcji wołowiny.
Przewidywane jest niewielkie zmniejszenie wykorzystania ziarna w przemyśle. Natomiast zużycie
ziarna do siewu prawdopodobnie wzrośnie. W całym
sezonie 2011/2012 krajowe zapotrzebowanie na zboże
może być o 1% mniejsze niż w poprzednim sezonie,
kształtując się na poziomie 27,4 mln ton.
Przewiduje się, że w wyniku niekorzystnych dla producentów żywca relacji cen, w sezonie 2012/2013 należy
liczyć się z dalszym spadkiem pogłowia trzody chlewnej, co może spowodować, że krajowe zapotrzebowanie
na zboża będzie mniejsze niż w sezonie 2011/2012.
Polski eksport zbóż i przetworów zbożowych jest
znaczący, pomimo mniejszych zbiorów. Według danych
Ministerstwa Finansów, w okresie ośmiu miesięcy sezonu 2011/2012 (tj. lipiec 2011 – luty 2012) z kraju wywieziono 1,3 mln ton ziarna zbóż (w tym m.in.: 694 tys. ton
pszenicy, 345 tys. ton kukurydzy, 115 tys. ton jęczmienia,
83 tys. ton żyta), tj. o około 3% mniej niż w tym samym
okresie sezonu 2010/2011. Eksport produktów pierwotnego przetwórstwa był o 1% większy niż przed
rokiem, a produktów wtórnego przetwórstwa o 2%
większy.
Import ziarna, w okresie ośmiu miesięcy sezonu 2011/2012, był o 30% większy niż rok wcześniej
i wyniósł 982 tys. ton (w tym pszenica stanowiła 59%,
kukurydza 23%, a jęczmień 12%). Więcej (o 3%) zaimportowano również produktów wysoko przetworzonych. Prognozuje się, że w porównaniu do poprzedniego roku gospodarczego przywóz zbóż w sezonie
2011/2012 obniży się o 9% i ukształtuje się na poziomie około 2 mln ton. Przedmiotem importu będzie
głównie ziarno wysokojakościowe, którego niedobory
w kraju będą prawdopodobnie równie duże, jak sezon
wcześniej.
W sezonie 2012/2013, eksport zbóż i przetworów
zbożowych z Polski może być mniejszy od przewidywanego na sezon 2011/2012 ze względu na mniejsze
zasoby (zbiory i zapasy). Ocenia się, że import znacząco wzrośnie, z uwagi na konieczność uzupełnienia
braków w podaży krajowego ziarna. Na handel zagraniczny Polski duży wpływ będą miały relacje cen zbóż
krajowych do notowanych w pozostałych państwach
UE, zwłaszcza położonych najbliżej.
Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację
podażowo-popytową, Zespół Ekspertów ocenił, że
przeciętne ceny skupu zbóż do września 2012 r. mogą
kształtować się następująco:
Wyszczególnienie
J.m.
Pszenica ogółem
Pszenica
konsumpcyjna
Żyto
2012 r.
czerwiec
wrzesień
zł/t
820 – 860
720 – 770
zł/t
870 – 910
750 – 800
zł/t
800 – 840
670 - 720
Rynek wieprzowy
Spadek produkcji trzody chlewnej w Polsce oraz
duży popyt na wieprzowinę na rynkach zagranicznych
wpłynęły na wzrost cen żywca wieprzowego. Według
danych GUS, w lutym 2012 r. za 1 kg żywca wieprzowego dostawcy otrzymywali przeciętnie 5,34 zł, tj.
o 3% więcej niż w styczniu br. oraz o 35% więcej niż
w lutym 2011 r.
Bariera popytu krajowego i niższe niż w Polsce
ceny w większości pozostałych państw UE spowodowały, że w marcu br. nastąpiło nietypowe dla tego
okresu obniżenie krajowych cen skupu żywca wieprzowego. Zgodnie z danymi Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, przeciętnie ukształtowały się one na poziomie 5,13 zł/kg, tj.
o 2% niższym od notowanego przez ZSRIR w poprzednim miesiącu. Jednocześnie ceny te były średnio
o 21% wyższe w porównaniu do cen sprzed roku.
Aktualny oraz przewidywany stan i struktura pogłowia trzody chlewnej wskazują, że krajowa produkcja wieprzowiny w 2012 r. ulegnie znacznemu ograniczeniu. Przewiduje się, że spadek może wynieść
12 - 15%. Spadkowe tendencje w produkcji trzody
chlewnej znalazły już odzwierciedlenie w skupie. Według danych GUS w ciągu dwóch pierwszych miesięcy
2012 r. do skupu dostarczono 178 tys. ton żywca wieprzowego, tj. o 25% mniej niż przed rokiem. Poprawa
29
opłacalności produkcji wieprzowiny, zapewniająca
odwrócenie spadkowej tendencji w pogłowiu trzody
chlewnej, możliwa jest tylko w przypadku dobrych tegorocznych zbiorów i znacznego obniżenia cen zbóż
w drugiej połowie.
Biorąc pod uwagę spadek produkcji krajowej,
przewiduje się, że w 2012 r. nastąpi wzrost importu
wieprzowiny do Polski, a ujemne saldo obrotów produktami wieprzowymi ulegnie zwiększeniu.
Kluczowy wpływ na kształtowanie się cen w prognozowanym okresie będzie miała malejąca krajowa
podaż żywca wieprzowego oraz wysokie ceny unijne
wynikające z przewidywanego spadku produkcji również w całej UE.
Zespół Ekspertów, uwzględniając sezonowe wahania w podaży i popycie, przewiduje, że przeciętne
ceny skupu żywca wieprzowego w Polsce do września
2012 r. mogą kształtować się następująco:
Wyszczególnienie
J.m.
Żywiec wieprzowy
zł/kg
2012 r.
czerwiec
wrzesień
5,50 - 5,80
5,30 - 5,70
Rynek wołowiny i cielęciny
Wzmożony popyt zagraniczny, wzrost cen wołowiny na rynku unijnym oraz nieco mniejsza produkcja
krajowa spowodowały, że ceny bydła w Polsce osiągnęły bardzo wysoki poziom. Według danych GUS,
w lutym br. żywiec wołowy ogółem skupowano przeciętnie po 6,58 zł/kg, tj. o 24% drożej niż rok wcześniej
i o 35% drożej niż przed dwoma laty. Za młode bydło
rzeźne płacono w tym czasie 6,93 zł/kg, tj. o 21% więcej
niż w lutym 2011 r. i o 31% drożej niż w lutym 2010 r.
Dalszy wzrost cen jest jednak hamowany barierą
popytu. W marcu br. ceny bydła w Polsce spadły. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW wynosiły one średnio 6,34 zł
za kg, tj. o 4% mniej niż w poprzednim miesiącu, ale
o 18% więcej niż rok wcześniej.
W Polsce utrzymuje się spadkowa tendencja
w pogłowiu bydła. W grudniu 2011 r. (według danych GUS) było ono o 1,1% mniejsze niż przed rokiem i o 1,6% mniejsze niż przed dwoma laty.
Biorąc pod uwagę spadek pogłowia krów oraz
rosnące ceny żywca cielęcego, przewiduje się, że
w 2012 r., a zwłaszcza w pierwszym półroczu, produkcja żywca wołowego w Polsce będzie mniejsza niż
w roku ubiegłym.
Zespół Ekspertów, uwzględniając wahania sezonowe, przewiduje, że do września 2012 r. ceny żywca
wołowego mogą kształtować się następująco:
Wyszczególnienie
J.m.
Bydło ogółem
Młode bydło
rzeźne
30
2012 r.
czerwiec
wrzesień
zł/kg
6,30 - 6,60
6,40 - 6,80
zł/kg
6,70 - 7,00
6,80 - 7,20
Rynek drobiu
Według danych z zakładów drobiarskich, objętych
monitoringiem Zintegrowanego Systemu Informacji
Rynkowej MRiRW, w marcu br. ceny kurcząt osiągnęły przeciętny poziom 3,74 zł za kg, a indyków 5,52 zł
za kg. Ceny kurcząt kształtowały się na poziomie zbliżonym do lutowego.
Należy zaznaczyć, że ceny polskiego drobiu należą do najniższych w UE. Od lat w Polsce, w produkcji
żywca drobiowego, utrzymuje się tendencja wzrostowa. W 2011 r. odnotowano spowolnienie dynamiki
wzrostu, co było spowodowane rosnącymi kosztami,
w tym przede wszystkim wzrostem cen pasz.
W 2012 r. przewidywany jest dalszy umiarkowany wzrost produkcji żywca drobiowego. Do wzrostu
produkcji przyczyniać się będą przewidywane wysokie ceny wieprzowiny stymulowane m.in. spadkiem
produkcji tego mięsa. Równocześnie wzrost produkcji drobiu ograniczony będzie wysokimi cenami pasz
oraz wzrostem kosztów energii. Na skutek rosnącego
popytu drób, pomimo przewidywanego wzrostu produkcji, ceny skupu drobiu w drugim i trzecim kwartale 2012 r. będą kształtowały się na poziomie wyższym
niż w tym samym okresie 2011 r.
Uwzględniając wahania sezonowe, Zespół Ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu żywca
drobiowego do września 2012 r. mogą kształtować się
następująco:
Wyszczególnienie
J.m.
Żywiec drobiowy
zł/kg
2012 r.
czerwiec
wrzesień
4,40 - 4,60
4,50 - 4,80
Rynek mleka i produktów mleczarskich
Rosnąca produkcja mleka w krajach rozwijających
się wzmaga konkurencję na rynkach zagranicznych,
co może przyczynić się do ograniczenia możliwości
wywozu artykułów mleczarskich z Polski w 2012 r.
W konsekwencji w kraju, w drugim i trzecim kwartale 2012 r., spodziewany jest spadek cen zbytu masła
i odtłuszczonego mleka w proszku. Jednocześnie, przy
przewidywanym wysokim poziomie skupu, obniżkom prawdopodobnie ulegać będą ceny mleka.
Zespół Ekspertów, uwzględniając wahania sezonowe, przewiduje następujący poziom cen skupu mleka oraz cen zbytu przetworów mleczarskich:
Wyszczególnienie
J.m.
Mleko surowe
zł/hl
Masło w blokach
zł/kg
Mleko odtłuszczone
w proszku
zł/kg
2012 r.
czerwiec
wrzesień
118 - 124
115 - 123
12,50 - 13,10 12,50 - 13,30
8,90 - 9,50
8,90 - 9,60
Na podstawie danych z ARR
opracował Tadeusz Plichta
Ogłoszenie
31
Na polach i łąkach
Choroby grzybowe w zbożach
Zboża w okresie wegetacji mogą być atakowane przez różne choroby, jednak te, które
powodowane są przez grzyby należą do najbardziej groźnych, ponieważ przyczyniają się
do dużych strat zarówno w plonie ziarna, jak i jego jakości.
D
o najczęstszych chorób zbóż wywołanych
przez grzyby należą:
rakterystyczne żółte pasy na powierzchni liści. Rozwojowi choroby sprzyjają chłodne i wilgotne lata.
Łamliwość podstawy źdźbła – choroba, której pierw-
Rdza brunatna – pierwsze objawy na pszenicy ozimej
sze objawy można stwierdzić już w okresie jesiennym
lub wczesną wiosną. Są to wydłużone, bursztynowe
lub brązowe plamy w pochwach liściowych. W miarę rozwoju choroby plamy stają się większe, często
są kształtu medalionowego z rozmazaną obwódką.
Wnętrze źdźbeł jest przerośnięte szarą grzybnią, a ich
podstawa obumiera, co powoduje przełamywanie się
i padanie źdźbeł w różnych kierunkach.
widoczne są wczesną wiosną. Na blaszkach i pochwach
liściowych widoczne są owalne brunatnordzawe poduszeczki. Najliczniej tworzą się one na górnej stronie
blaszek liściowych. Mogą również wytworzyć się na
źdźbłach, plewach i plewkach. Rozwojowi choroby towarzyszy silna chloroza liści, co z kolei powoduje zasychanie liści, a za tym zmniejszenie plonu.
Przełamywanie się i padanie źdźbeł - objawy łamliwości
podstawy źdźbła
Zgorzel podstawy źdźbła – pierwsze objawy choro-
by widoczne są już jesienią lub wczesną wiosną. Chore
siewki są mniej odporne na wymarzanie. W późniejszym etapie rozwoju, rośliny mają często przedwcześnie zbielałe kłosy i dają się łatwo wyrwać z gleby na
skutek zniszczenia ich systemu korzeniowego. Kłosy
i źdźbła obumarłych roślin ulegają wtórnemu poczernieniu na skutek rozwoju na nich grzybów. Cechą charakterystyczną tej choroby jest poczernienie korzeni.
Infekcja ta przenosi się na podstawy źdźbeł, które również czernieją, źdźbła są kruche i podatne na złamanie.
Poczerniałe korzenie i podstawy źdźbeł - cecha charakterystyczna
zgorzeli podstawy źdźbła
Mączniak prawdziwy – może wystąpić praktycznie
na wszystkich gatunkach zbóż. Pierwsze jego objawy to
małe, wielkości 1 - 2 mm białe poduszeczki pojawiające
się na górnej stronie blaszki liściowej. Przy silnym rozwoju choroby, blaszki liści szybko żółkną i zasychają.
Rdza żółta zbóż – na roślinach można zaobserwować
obecność żółtych lub pomarańczowych brodawek ułożonych wzdłuż nerwów liści. Brodawki tworzą cha-
32
Objawy mączniaka prawdziwego na liściach pszenicy
Septorioza plew pszenicy – to jedna z najważniej-
szych chorób tego gatunku. Plamy na liściach są brązowe, owalne, z żółtą obwódką, niekiedy na powierzchni
plam obserwuje się małe, brunatne punkty – piknidia.
Objawy rdzy brunatnej na pszenicy
Rynchosporioza zbóż – na liściach pojawiają się ne-
krotyczne plamy. Na życie i pszenżycie początkowo
barwy szarozielonej, a następnie szarożółtej lub jasnoszarej. Na liściach jęczmienia plamy otoczone są brunatną lub ciemnobrązową obwódką.
Charakterystyczne dla rynchosporiozy zbóż plamy otoczone
brunatną obwódką
Septorioza liści pszenicy – występuje często na
pszenicy i pszenżycie. Jej rozwojowi sprzyjają długotrwale padające deszcze i temperatury powietrza
10 - 25o C. Objawem chorobowym są podłużne odbarwienia, które pojawiają się na liściach siewek i mają
kolor jasnozielony lub żółtawy. Plamy te z czasem
stają się brunatne i mają żółte obwódki. Pokryte nimi
liście zamierają.
Choroby grzybowe porażają zboża w różnych
fazach ich rozwoju. W ochronie np. pszenicy przed
chorobami istotne znaczenie mają dwa okresy, początek strzelania w źdźbło i początek kłoszenia.
W pierwszym okresie zagraża przede wszystkim łamliwość źdźbła, w drugim najważniejszymi patogenami
są: mączniak prawdziwy, rdza brunatna i żółta oraz
septorioza plew. Stosowanie chemicznych środków
ochrony uzasadnia tylko przekroczenie środowiskowego i ekonomicznego progu szkodliwości.
Progi szkodliwości chorób pszenicy ozimej
Łamliwość źdźbła
- koniec krzewienia – 20 - 25% chorych roślin,
- strzelanie w źdźbło – 20 - 25% chorych roślin,
- faza 1, 2 kolanek – 20 - 25% roślin z objawami choroby.
Mączniak prawdziwy
- początek krzewienia – 70% roślin z pierwszymi objawami porażenia,
- krzewienie – 70% roślin z pierwszymi objawami porażenia,
- strzelanie w źdźbło – 15% porażonej powierzchni liścia podflagowego,
- pełnia kłoszenia – 5% porażonej powierzchni liścia flagowego,
- pełnia kłoszenia – 1% porażonej powierzchni liścia flagowego lub podflagowego albo kłosa,
- wykształcanie się ziarniaków - 1% porażonej powierzchni liścia flagowego lub podflagowego albo kłosa.
Rdza żółta
- krzewienie – 30% roślin z objawami rdzy,
- strzelanie w źdźbło – 20% porażonej powierzchni liścia podflagowego,
- kłoszenie – 10% porażonej powierzchni liścia podflagowego lub flagowego,
- pełnia kłoszenia – 1% porażonej powierzchni liścia
flagowego,
- stadium tworzenia ziarna – 1% porażonej powierzchni plewy.
Rdza brunatna
- krzewienie – 30% roślin z pierwszymi objawami,
- strzelanie w źdźbło - 10% porażonej powierzchni liścia
podflagowego,
- kłoszenie - 5% porażonej powierzchni liścia flagowego,
- pełnia kłoszenia – 1% porażonej powierzchni liścia
flagowego,
- wykształcania się ziarniaków – 1% porażonej powierzchni liścia flagowego.
Objawy septoriozy liści pszenicy
Septorioza paskowana liści
- krzewienie – 50% roślin z objawami porażenia lub 1%
liści z owocnikami,
33
- strzelanie w źdźbło – 15 - 20% porażonej powierzchni
liścia podflagowego lub 1% liści z owocnikami,
- kłoszenie – 10% porażonej powierzchni liścia flagowego lub 1% liści z owocnikami,
- pełnia kłoszenia – 1% liści z owocnikami,
- wykształcanie się ziarniaków – 1% liści z owocnikami.
Septorioza plew
- krzewienie – 12% roślin z objawami porażenia,
- strzelanie w źdźbło – 20% porażonej powierzchni liścia podflagowego lub 1% liści z owocnikami,
- kłoszenie – 10% powierzchni liścia podflagowego lub
1% liści z owocnikami,
- pełnia kłoszenia – 1% porażonej powierzchni liścia flagowego lub 1% liści z owocnikami, lub 1% porażonej
powierzchni plewy (pierwsze objawy na plewach),
- stadium tworzenia ziarna – 1% porażonej powierzchni liścia flagowego lub 1% liści z owocnikami, lub 1%
porażonej powierzchni plewy (pierwsze objawy na
plewach).
Katarzyna Łyskawa
 Warto przeczytać
KUKURYDZA CUKROWA - SŁODKA
ALTERNATYWA
Kukurydza cukrowa zaliczana jest do roślin warzywnych. W Polsce, w przetwórstwie wykorzystywane są głównie odmiany o żółtym ziarnie, słodkim
i supersłodkim. Jest rośliną ciepłolubną. Rozwija się
w temperaturze powyżej +10° C. Najlepiej plonuje
na glebach żyznych, łatwo nagrzewających się, o dobrej strukturze, zasobnych w składniki pokarmowe
i próchnicę, o pH 6 – 7,5. W okresie wegetacji kukurydza wykazuje duże zapotrzebowanie na wodę i składniki pokarmowe. Średnio na 1 ha stosuje się: 100 kg
azotu, 45 kg fosforu i 120 kg potasu. Istotne znaczenie
mają również nawozy z mikroelementami - molibdenem, borem, cynkiem i siarką. Zaprawione nasiona
kukurydzy wysiewa się do starannie przygotowanej
gleby za pomocą precyzyjnych siewników punktowych. Gęstość wysiewu uzależniona jest od odmiany,
okresu i warunków wzrostu. Chwasty w uprawach
kukurydzy cukrowej należy zwalczać przed wschodem roślin lub, gdy rośliny są bardzo małe. Stosowanie herbicydów w późniejszym okresie jest bardzo ryzykowne. Do głównych chorób kukurydzy cukrowej
należy głownia guzowata. Do szkodników zaś omacnica prosowianka, ploniarka zbożówka i zachodnia
stonka kukurydziana.
Roman Warzecha, Kukurydza cukrowa słodka alternatywa,
Agrotechnika 4/2012, str. 44
Do czytania zachęca
Lucyna Lesińska
34
Z
walczanie chorób i szkodników należy do podstawowych działań każdego producenta rolnego mającego na celu uzyskania dużego plonu
o jak najwyższej jakości.
W ograniczeniu szkodliwości i liczebności agrofagów ważny jest nie tylko dobór odpowiedniego środka
ochrony roślin, dawki preparatu, ale przede wszystkim wybór właściwego terminu wykonania zabiegu.
Podstawą w wyznaczeniu terminu zabiegu jest właściwa obserwacja upraw. Prawidłowo prowadzony
monitoring umożliwia stwierdzenie, w jakim stadium
rozwojowym znajduje się dany agrofag oraz czy stanowi on istotne zagrożenie dla konkretnej uprawy. Po
określeniu nasilenia występowania danego agrofaga
i stwierdzeniu, że został przekroczony jego próg ekonomicznej szkodliwości, podejmuje się decyzję o wykonaniu zabiegu chemicznego.
Pszenica ozima
Mączniak prawdziwy zbóż (Blumeria graminis)
W wyniku prowadzonych obserwacji przez oddziały terenowe PIORiN, w roku 2011 największe nasilenie mączniaka prawdziwego na pszenicy ozimej
odnotowano w województwach północnych. Długa
i ciepła jesień ubiegłego roku sprzyjała rozwojowi
grzyba na polach. Prognozy na rok 2012 przewidują,
że województwa północne, w tym pomorskie będą
również najbardziej zagrożone. W związku z tym zaleca się dokładne lustracje pól pszenicy ozimej pod kątem występowania tej choroby.
Rdza brunatna pszenicy (Puccinia recondita)
W ubiegłym roku w województwie pomorskim
obserwowano tylko lokalnie duże porażenie pszenicy ozimej przez rdzę brunatną. W roku bieżącym nie
przewiduje się większego wzrostu zagrożenia ze strony tego patogena. Niemniej jednak korzystne warunki
pogodowe jesienią sprzyjały rozwojowi grzybów. Dlatego też w rejonach o dużym nasileniu choroby należy
przeprowadzić lustrację zasiewów.
Septorioza plew pszenicy (Phaeosphaeria nodorum)
Septoriozę plew pszenicy ozimej w roku 2011 obserwowano w całej Polsce, zaś w Pomorskiem nasilenie wynosiło do 8% porażonych roślin. W tym roku
należy liczyć się z zagrożeniem w tych regionach,
gdzie odnotowano w ubiegłym sezonie duże nasilenie
tego patogena.
Fuzarioza kłosów zbóż (Fusarium sp.)
W ubiegłym roku w naszym województwie obserwowano do 5% porażonych kłosów pszenicy ozimej
przez fuzariozy kłosów zbóż. Zaleca się przeprowadzenie dokładnych lustracji polowych zwłaszcza tam,
gdzie obserwowano duże nasilenie występowania Fusarium sp. Podczas lustracji polowej należy pamiętać,
że rozwojowi choroby sprzyja ciepła i wilgotna pogoda zwłaszcza w okresie kwitnienia.
Prognozy występowania chorób i szkodników
w województwie pomorskim w 2012 roku
Łamliwość źdźbła zbóż (Molisia yallundae)
Choroba ta w ubiegłych latach występowała powszechnie, jednakże w małym nasileniu. Największe
nasilenie choroby odnotowano między innymi w województwach północno-wschodnich. Najbardziej skuteczną metodą ochrony przed tą chorobą jest stosowanie odpowiednich zapraw nasiennych. W roku 2012
nie przewiduje się większego zagrożenia tą chorobą.
Zgorzel podstawy źdźbła (Gaeumannomyces graminis)
Skuteczną metodą ochrony przed zgorzelą podstawy źdźbła jest stosowanie odpowiednich zapraw
nasiennych. W roku 2012 nie przewiduje się nasilenia
tej choroby, jednak należy zwrócić uwagę na plantacje,
gdzie co roku obserwuje się większe jej nasilenie.
Skrzypionki (Oulema sp.)
Występowanie skrzypionek obserwowano w ubiegłym roku na terenie całej Polski. W województwie
pomorskim odnotowano średnio 8% uszkodzonych
źdźbeł pszenicy ozimej, jednak lokalnie odsetek ten
wzrastał do 49%. O poziomie szkodliwości skrzypionek będą decydować warunki pogodowe. Jeżeli maj
będzie ciepły, pogodny z umiarkowanymi, niezbyt
silnymi opadami, można spodziewać się liczniejszego
występowania tego szkodnika.
Pryszczarek zbożowiec (Haplodiplosis equestris)
Liczniejsze występowanie pryszczarka zbożowca
jest przede wszystkim determinowane przez odpowiednie warunki: temperaturę, wilgotność powietrza
i typ gleby. Stąd szkody powodowane przez pryszczarka mają charakter lokalny (corocznie głównie region Żuław Wiślanych). Należy obserwować termin
nalotu owadów dorosłych na plantacje zbóż i kontrolować liczebności jaj, ze szczególnym uwzględnieniem
terenów najbardziej zagrożonych.
Pryszczarek zbożowy przypomina wyglądem komara
Kukurydza
Fuzariozy kolb kukurydzy (Fusarium sp.)
Na obszarze naszego województwa w ostatnich
latach obserwuje się do 2% porażenia kolb kukurydzy
przez fuzariozy. Zaleca się przeprowadzanie lustracji
polowych kukurydzy pod kątem występowania porażenia kolb przez fuzariozy, głównie w rejonach, gdzie
obserwowano chorobę o największym porażeniu.
Skrzypionki mogą być lokalnie zagrożeniem dla plantacji zbóż
Mszyca czeremchowo-zbożowa (Rhopalosiphum padi)
W województwie pomorskim obserwowano większe szkody tylko lokalnie i wynosiły one ok. 46% opanowanych przez szkodnika źdźbeł pszenicy. Nasilenie występowania mszycy czeremchowo-zbożowej na
uprawach zbóż uzależnione jest głównie od warunków
pogodowych na początku sezonu wegetacyjnego.
Mszyca zbożowa (Sitobion avenae)
Nasilenie występowania, jak i prognozy na rok
2012 są podobne, jak w przypadku mszycy czeremchowo-zbożowej.
Ploniarka zbożówka (Oscinella puzilla)
Ploniarka zbożówka jest ważnym gospodarczo
szkodnikiem kukurydzy. Na terenie północnej Polski nasilenie wynosiło do 2% uszkodzonych roślin
kukurydzy. Należy kontrolować liczebność jaj tego
szkodnika na wschodzących roślinach kukurydzy,
a zwłaszcza w regionach północno-zachodnich kraju
oraz regionach sąsiadujących z województwem kujawsko-pomorskim i warmińsko-mazurskim.
Ziemniaki
Zaraza ziemniaka (Phytophtora infestans)
W ubiegłym roku zaraza ziemniaka wystąpiła
w dużym nasileniu na terenie całego kraju. Liczba porażonych roślin wynosiła 37,2% i w stosunku do średniej krajowej, odnotowanej w roku 2010, było to więcej
o 10%. Przewiduje się możliwość zwiększenia wystę-
35
powania choroby, zwłaszcza w województwach, gdzie
w roku 2011 stwierdzono największe nasilenie jej występowania. Niemniej jednak nasilenie choroby będzie
w dużej mierze uzależnione od warunków pogodowych w okresie od czerwca do sierpnia. Jeśli w tych
miesiącach wystąpią liczne dni z opadami i wysoką
wilgotnością powietrza, choroba będzie rozwijać się
intensywnie. W przypadku odmiennych warunków
rozwój zarazy ziemniaka będzie wolniejszy.
Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata)
Szkodliwość stonki ziemniaczanej w Pomorskiem
wynosiła do 8% uszkodzonych roślin ziemniaka. Nie
przewiduje się dużych różnic w liczbie uszkodzonych
roślin w roku bieżącym. Jednak szkodnik może spowodować większe zniszczenia na plantacjach ziemniaka, na których w ostatnich sezonach obserwowano
licznie występujące osobniki.
Burak cukrowy
Chwościk buraka (Cercospora beticola)
Chorobę wywołaną chwościkiem odnotowano
w ubiegłym roku na terenie 10 województw, a na terenie woj. pomorskiego porażone rośliny stanowiły 10%,
a lokalnie nawet 27%. Jeśli wystąpią sprzyjające warunki dla rozwoju grzyba (lipiec - wrzesień), należy
liczyć się ze wzrostem nasilenia występowania chwościka buraka. Regularna lustracja plantacji i wyznaczenie optymalnego terminu zabiegu ochrony roślin zapobiega znacznemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Mszyca trzmielinowo-burakowa (Apis fabae)
Spodziewane nasilenie występowania mszycy
trzmielinowo-burakowej uzależnione jest od układu
temperatur wczesną wiosną oraz warunków pogodowych panujących w okresie rozwoju wiosennych populacji mszyc.
Rzepak ozimy
Sucha zgnilizna kapustnych (Leptosphaeria sp.)
Warunki pogodowe w ostatnich latach sprzyjały
rozwojowi choroby, dlatego też można liczyć się ze
zwiększoną liczbą roślin rzepaku ozimego z objawami choroby zwłaszcza w rejonach, na których co roku
obserwowano duży procent roślin porażonych. Na
terenach, gdzie nie obserwowano silnego porażenia,
występowanie choroby powinno utrzymać się na podobnym poziomie.
Słodyszek rzepakowy (Meligethes aeneus)
W ostatnich latach obserwuje się znacznie większą
liczbę uszkodzonych pąków kwiatowych rzepaku ozimego. W przypadku województwa pomorskiego szkodliwość wzrosła z 10% do 16% uszkodzonych pąków
kwiatowych rzepaku. Znaczny procent pąków kwiatowych może zostać uszkodzony na terenach, gdzie faza
pąkowania będzie się wydłużać z powodu warunków
pogodowych, niesprzyjających rozwojowi rzepaku.
Chowacz czterozębny (Ceutorhynchus quadridens)
Chowacz brukwiaczek (Ceutorhynchus napi)
W przypadku obu tych szkodników nie przewiduje się wzrostu nasilenia szkodliwości, jednakże na
terenach, gdzie szkodniki tradycyjnie występują dość
licznie, należy zwrócić na nie szczególną uwagę.
Chowacz podobnik (Ceutorhynchus assimilis)
Przypuszcza się, że w tym roku utrzyma się
zwiększona szkodliwość chowacza podobnika. Na obszarach, gdzie w ubiegłym roku odnotowano większe
nasilenie szkód wyrządzonych przez tego szkodnika,
w tym roku także można spodziewać się większej liczby uszkodzonych łuszczyn.
Chwościk to groźna choroba liści buraka
Śmietka ćwiklanka (Pegomyia hyoscyami)
Podobnie jak w ubiegłych latach, tak i w tym roku
nie przewiduje się zwiększenia liczebności szkodnika.
Spowodowane jest to przede wszystkim systematycznym zwalczaniem pierwszego pokolenia śmietki ćwiklanki w momencie pojawienia się jej na plantacjach.
Natomiast, jeżeli w okresie maja i czerwca wystąpią
sprzyjające warunki atmosferyczne, wysoka temperatura i częste opady deszczu mogą doprowadzić do wystąpienia liczniejszych populacji, a tym samym mogą
spowodować większy procent uszkodzonych roślin.
36
Pryszczarek kapustnik (Dasyneura brassicae)
Największą liczebność szkodnika odnotowano
w pięciu województwach, w tym w Pomorskiem, gdzie
stwierdzono średnio 14% uszkodzonych łuszczyn.
W roku obecnym procent uszkodzonych łuszczyn będzie zbliżony do odnotowanego w roku 2011, zaś większe zagrożenie dla rzepaku będzie stanowił pryszczarek kapustnik, zwłaszcza na terenie północnej Polski.
Powyższe dane pochodzą z opracowania wyników badań przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Roślin
– Państwowy Instytut Badawczy opublikowanych przez
Zakład Metod Prognozowania i Rejestracji Agrofagów
w roku 2012.
Monika Najduk
Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy
Czerwiec
Zboża:
Producenci, którzy zamierzają uprawiać ten sam gatunek zbóż (pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa) na tej samej
powierzchni w ramach działki ewidencyjnej w czwartym i piątym roku, są zobowiązani do złożenia do dnia
9 czerwca, do kierownika biura powiatowego ARiMR, oświadczenia o zamiarze wykonania zabiegu agrotechnicznego – dotyczy planowanych do wykonania zabiegów jesienią roku 2012 lub wiosną roku 2013.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie minimalnych norm, takim zabiegiem agrotechnicznym może być: przyoranie
lub wymieszanie słomy, międzyplonów, bądź też zastosowanie obornika.
Zaczynają kwitnąć zboża. Ciepła i wilgotna pogoda w czerwcu sprzyja występowaniu chorób grzybowych i szkodników na roślinach uprawnych. Dlatego też należy pamiętać o stosowaniu fungicydów w tym okresie, które w dużym
stopniu ograniczają rozwój chorób, wpływają bezpośrednio na jakość i wysokość plonu.
Istnieje również prawdopodobieństwo wystąpienia szkodników zbóż, głównie skrzypionek i mszyc. Oprysk preparatami owadobójczymi wykonujemy zgodnie z zalecanymi dawkami na opakowaniach preparatów, przestrzegając
okresów karencji.
W przypadku jednoczesnego wystąpienia chorób i szkodników, w ilościach przekraczających progi szkodliwości,
można przeprowadzać zabiegi łączące stosowanie fungicydów z insektycydami.
Na plantacjach zbożowych, w warunkach wysokiego poziomu agrotechniki, optymalnego odczynu gleby oraz
prawidłowej zasobności w fosfor, potas i magnez, wskazane jest dokarmianie mikronawozami w formie oprysków
dolistnych. Mikroelementy poprawiają kondycję roślin, zwiększają ich odporność na choroby, a w przypadku niedoborów w glebie mogą zdecydowanie wpływać na ilość i jakość plonu ziarna. Zalecane jest łączne ich stosowanie
z fungicydami i insektycydami.
Na plantacjach pszenic konsumpcyjnych bardzo ważne jest późne dokarmianie, czyli zastosowanie trzeciej dawki
nawożenia azotowego. Jest to dawka, która w bardzo wysokim stopniu reguluje parametry jakościowe ziarna. Stosuje się ją w celu zwiększenia zawartości białka oraz poprawy wypełnienia ziarna, stwarzającego większe możliwości
uzyskania dobrego wyrównania, gęstości w stanie zsypnym i masy tysiąca ziaren. Standardowa wielkość tej dawki
to 30 – 40 kg N/ha. Na plantacjach słabiej rozwiniętych azot wysiewamy już w okresie początku ukazywania się liścia
flagowego, a na plantacjach dobrych, opóźniamy termin wysiewu do początku kłoszenia. Trzecią dawkę najlepiej
zastosować w formie nawozów szybko działających, saletry wapniowej lub amonowej.
Zbliża się czas żniw, w związku z czym, warto wykonać ostatnie przeglądy maszyn i urządzeń używanych w tym
okresie.
Przypominamy producentom rolnym o upływającym terminie składania wniosków do OT ARR, o przyznanie dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany mającej charakter pomocy „de minimis” w rolnictwie.
Wnioski należy składać do dnia 25 czerwca. Dopłaty przysługują producentom rolnym, którzy zakupili i zużyli do
siewu lub sadzenia „materiał siewny” zakupiony w terminie od dnia 15 lipca 2011 r. do dnia 15 czerwca br. Wyżej wymienionymi dopłatami objęte są zboża ozime i jare, rośliny strączkowe, ziemniaki oraz mieszanki zbożowe i pastewne, sporządzone z materiału siewnego gatunków lub odmian roślin zbożowych lub strączkowych. Szczegółowych
informacji na ten temat udzielają pracownicy ARR oraz doradcy PODR.
Buraki cukrowe:
Pamiętajmy o usuwaniu z plantacji burakochwastów i pośpiechów jeszcze przed ich zakwitnięciem i wydaniem
nasion. Kwitnące rośliny należy usunąć z pola, aby przy sprzyjającej pogodzie nie rosły ponownie i nie zawiązały nasion. Nie wolno również ucinać pędu głównego, gdyż wówczas bardzo silnie rozrastają się pędy boczne, które także
zakwitają i wydają nasiona. Osypane nasiona, nawet po kilku latach, stanowią trudne do zwalczenia zachwaszczenie.
Ręczna eliminacja zarówno pośpiechów, jak i burakochwastów jest najskuteczniejszym sposobem ich zwalczania.
W przypadku dolistnego dokarmiania buraków zabieg należy wykonać na rośliny zdrowe, niezwiędnięte, w godzinach rannych lub przedwieczornych. Pierwszy zabieg dokarmiania przeprowadzić w fazie 6 - 8 liści roślin, drugi po
7 - 15 dniach (do początku zwarcia rzędów). Zbyt późne dokarmianie, 3 – 4-krotne, przyczynia się jedynie do przyrostu liści kosztem masy i jakości przemysłowej korzenia.
Rośliny motylkowe grubonasienne:
W ostatnich latach na plantacjach łubinów - głównie żółtych - zaczęła pojawiać się bardzo groźna choroba - antraknoza. Porażenie może wystąpić już na siewkach, a w łanie objawy mogą być widoczne dopiero na początku kwitnienia roślin. Roślina ma pokrój więdnący i zwisa od połowy kwiatostanu.
37
Jak do tej pory, nie ma preparatu całkowicie zwalczającego chorobę. Stosuje się jedynie zabiegi profilaktyczne preparatami dopuszczonymi do stosowania w uprawie łubinów, zgodnie z etykietą. W przypadku, gdy nasiona przed
siewem nie zostały zaprawione, należy pierwszy zabieg wykonać, gdy rośliny mają wysokość ok. 10 cm. W przypadku zaprawionego materiału, pierwszy zabieg wykonujemy najpóźniej na początku kwitnienia.
Progi ekonomicznej szkodliwości szkodników roślin motylkowych:
- pachówka strąkóweczka - w okresie formowania strąków 1 złoże jaj na 3 roślinach,
- paciornica grochowa - 1 złoże jaj na kwiatach 3 roślin,
- strąkowiec grochowy - 2 chrząszcze na 1 m2.
Ziemniaki:
Czerwiec na plantacjach ziemniaka to okres pojawiania się pierwszych objawów chorób oraz żerujących szkodników. Najgroźniejsze spośród nich są:
- alternarioza - choroba grzybowa występująca przy dużej wilgotności powietrza i w temperaturze ok. 20o C przed
wystąpieniem zarazy. Typowe jej objawy to brunatne, okrągłe plamy, głównie na dolnych liściach z charakterystycznym strefowaniem występujące głównie od środka blaszki liściowej. Zwalczanie alternariozy polega na oprysku plantacji preparatami zarejestrowanymi na tą chorobę.
- zaraza ziemniaka to także choroba grzybowa występująca nieco później niż alternarioza, lecz w podobnych warunkach. Atakuje blaszkę liściową od brzegu i niszczy liście. Może też wystąpić forma łodygowa na plantacjach
o bardzo intensywnie rozwiniętych łodygach. Zwalczanie chemiczne przy pomocy zarejestrowanych środków na
daną chorobę zgodnie z etykietą.
- stonka - do jej zwalczania przystępujemy w stadium larwalnym L-2, L-3. Wtedy zabieg jest najbardziej skuteczny.
Niezwalczanie chorób i szkodników na plantacji powoduje całkowite jej zniszczenie i uzyskanie bardzo niskiego
plonu lub nieuzyskanie go wcale.
Sebastian Zwierz, Grzegorz Manowski
Szanowni Rolnicy,
Hodowcy zwierząt gospodarskich!
W związku z niepokojącym wzrostem liczby przypadków nielegalnego stosowania mączek mięsno-kostnych w żywieniu zwierząt gospodarskich oraz stanowczym pismem skierowanym w tej sprawie przez Komisję
Europejską do Rządu RP, informuję co następuje:
• zakaz stosowania mączek mięsno-kostnych w żywieniu zwierząt gospodarskich nie został zniesiony i nie przewiduje się jego odwołania;
• nadal obowiązuje bezwzględny zakaz stosowania mączek mięsno-kostnych w żywieniu zwierząt gospodarskich.
Każdy rolnik, który podejmuje decyzję o nielegalnym zastosowaniu w żywieniu zwierząt gospodarskich mączek mięsno-kostnych, musi liczyć się z dotkliwymi sankcjami finansowymi i karnymi, między innymi:
- zgłoszeniem nielegalnej działalności do organów ścigania,
- przeszukaniem gospodarstwa z udziałem policji, na okoliczność nielegalnego posiadania mączek mięsno-kostnych,
- nałożeniem przez sąd kary grzywny w wysokości nawet ponad 1 mln złotych,
- zniszczeniem paszy, w której stwierdzono obecność mączek mięsno-kostnych na koszt właściciela,
- blokadą stada zwierząt wraz z zakazem ich sprzedaży i wprowadzania do obrotu.
W konsekwencji blokady, zwierzęta będą kierowane do uboju w rzeźniach, a otrzymane produkty będą poddawane utylizacji na koszt właściciela lub przeznaczane do produkcji karm dla zwierząt domowych lub mięsożernych zwierząt futerkowych.
Biorąc pod uwagę powyższe, przypominam Państwu, że zastosowanie mączek mięsno-kostnych
w żywieniu zwierząt gospodarskich naraża rolnika na ogromne straty finansowe oraz poważne problemy natury karno–administracyjnej. Użycie do żywienia zwierząt mączek mięsno-kostnych jest przestępstwem zagrożonym, według prawa polskiego, karą grzywny, karą ograniczenia wolności do roku
lub obiema karami łącznie.
Zastępca Głównego Lekarza Weterynarii
38
W chlewni i oborze
Hodowla bydła mlecznego
w powiatach
W poprzednim numerze Pomorskich Wieści Rolniczych przedstawiłam wyniki oceny użytkowości mlecznej w województwie pomorskim w 2011 roku. W tym wydaniu chciałabym
przekazać kilka informacji na temat wyników tej oceny w poszczególnych powiatach.
U
warunkowania produkcji
w poszczególnych powiatach są bardzo zróżnicowane, ale prezentowane wyniki pokazują, że nawet w najtrudniejszych
warunkach, przy odrobinie wysiłku, można osiągać zadowalające
rezultaty. Wiarygodność wyników
produkcyjnych potwierdzają dane
według próbnych udojów, zebrane
przez pracowników Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka.
Objęcie stada kontrolą użytkowości to pierwszy krok do sukcesu, bowiem informacje zawarte w
raportach wynikowych (zawartość
suchej masy, tłuszczu, białka, mocznika i komórek somatycznych) mówią o prawidłowości żywienia.
Ciągle prawdziwe jest stwierdzenie „Krowa pyskiem doi”, dlatego
hodowla bydła ściśle powiązana
jest z powierzchnią paszową. Dobra baza paszowa jest podstawą
wysokiej produkcji, przy zachowaniu prawidłowych wskaźników
produkcyjnych (kg mleka, tłuszczu,
białka, wiek pierwszego wycielenia, okres międzyciążowy, okres
międzywycieleniowy). Krowa ekonomiczna to taka, która raz w roku
daje jedno cielę i dużo mleka. Tymczasem u krów wysokowydajnych
pogarszają się wskaźniki rozrodu
i wydłuża się okres międzyciążowy,
międzywycieleniowy. Wynika to
często z trudności w bilansowaniu
energetyczno-białkowym dawek
pokarmowych.
Wizerunek hodowli na Pomorzu w poszczególnych powiatach
wynika z warunków klimatycznoglebowych.
Liczebność bydła w powiatach
jest zmienna - zależna od koniunktury i możliwości zbytu. Dlatego
nie odważę się podać dokładnych
wielkości, lecz liczbę szacunkową
(tabela 1).
Gospodarstwa wybitnie wyspecjalizowane doskonalą swoje
gospodarstwa, natomiast wszędzie
tam, gdzie z różnych powodów
mleczarstwo nie ma szans rozwoju, stopniowo przestawiają się na
produkcję żywca.
Prawie 18% użytków rolnych
stanowią trwałe użytki zielone, lecz
nadal jest dużo terenów trudnych
do uprawy płużnej, które nadają
się tylko na pastwisko, oraz użytki
przemienne. Zasoby paszowe więc
są, tradycje hodowlane też, a i poziom hodowli jest zadowalający.
Jednak nie sama liczba bydła odzwierciedla pogłowie, lecz obsada na
100 ha użytków rolnych. Najwięcej
zwierząt znajduje się w powiecie
chojnickim (51,71 sztuk/100 ha),
kościerskim (45,6 sztuk/100 ha)
i kartuskim (42,8 sztuk/100 ha).
Najmniejsza obsada jest w powiecie słupskim i człuchowskim - poniżej 10 sztuk na 100 ha użytków
rolnych.
Obory specjalizujące się w produkcji mleka stają się coraz to bardziej nowoczesne, a i produkcyjność wzrasta. W każdym powiecie
jest wiele gospodarstw godnych
naśladowania, mogących konkurować z czołówką światową. Nie
sposób wymienić wszystkich naprawdę dobrych hodowców, dlatego pozwolę sobie wymienić po trzy
gospodarstwa z każdego powiatu,
w poszczególnych kategoriach ilościowych. Punktem odniesienia
niech będą średnie wydajności
i średnia liczebność krów w stadzie.
39
W chlewni i oborze
Tabela 1.
Charakterystka rolnictwa poszczególnych powiatów województwa pomorskiego
Powiat
Użytki rolne w ha
Trwałe użytki
zielone (TUZ) w ha
% udział TUZ
Szacunkowa
liczba bydła (szt.)
Liczba bydła
szt./100 ha
bytowski
77275
15240
19,80
ok. 16000
20,7
chojnicki
48344
9657
19,97
ok. 25000
51,71
człuchowski
61122
7616
12,46
ok. 3800
6,2
gdański
55394
6873
12,40
ok. 7000
12,6
kartuski
57208
12225
21,36
ok. 24500
42,8
kościerski
47149
9416
19,97
ok. 21500
45,6
kwidzyński
50899
8267
16,24
ok. 10500
20,6
lęborski
29704
9405
31,66
ok. 7500
25,2
malborski
37798
3923
10,37
ok. 7300
19,3
sztumski
52818
7741
14,65
ok. 16500
31,2
nowodworski
37814
5724
15,13
ok. 8600
22,7
pucki
28269
8551
30,24
ok. 8400
29,7
słupski
119580
25596
21,40
ok. 11000
9,1
starogardzki
59985
9269
15,45
ok. 14 800
24,6
tczewski
47657
4461
9,36
ok. 10 000
20,9
49982
10993
21,99
ok. 13600
27,2
860998
154957
17,9
ok. 206 000
23,9
wejherowski
razem
Zestawienie informacji dotyczących wyników oceny użytkowości mlecznej w poszczególnych powiatach
Powiat
Liczba
ocenianych obór
Liczba
ocenianych krów
(szt.)
Średnia
liczebność stada
(szt.)
Przeciętna
wydajność
(kg)
kg tłuszczu
+ kg białka
bytowski
6
1651,0
24,6
5688
421
chojnicki
146
3787,5
25,9
6072
454
człuchowski
10
450,8
45,1
5333
410
gdański
26
1040,3
40,0
8003
588
kartuski
67
1608,7
24,3
6820
515
kościerski
87
2116,0
24,3
6625
490
kwidzyński
29
822,2
28,4
7117
534
lęborski
36
1313,2
36,5
6487
480
malborski
58
2783,4
48,0
7845
578
sztumski
118
3508,0
29,7
7703
571
nowodworski
86
2403,0
27,9
7254
540
pucki
69
1891,0
27,4
6207
456
słupski
71
2232,6
31,4
6624
492
starogardzki
69
1478,0
21,4
6234
460
tczewski
52
1371,5
26,4
7419
548
wejherowski
28
486,0
17,4
5556
392
1
127,3
127,3
8050
609
miasto Gdańsk
Przedstawione poniżej wyniki
odzwierciedlają poziom hodowli i stopień rozdrobnienia stad
w poszczególnych powiatach.
Wydajności podyktowane są często zasobami paszowymi wynika-
40
jącymi z rodzaju gleb i warunków
klimatycznych. Czasami hodowcy
świadomie utrzymują niższe wydajności, by nie było problemów
ze wskaźnikami rozrodu. Gospodarstwa zajmujące się hodowlą
dokładają wielu starań do doskonalenia genetycznego zarówno
pod katem produkcyjności, jak
i pokroju oraz innych cech użytkowych.
W chlewni i oborze
Najlepsze w powiatach obory o liczebności do 20 sztuk
Hodowca
Średnia liczba krów
(szt.)
Miejscowość
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
POWIAT CHOJNICKI
Wiesław Warda
Silno
18,8
8012
595
Robert Kozłowski
Nowa Cerkiew
18,1
7518
557
Marian Lemańczyk
Jeziorki
12,2
7289
554
Robert Adamczyk
Jęczniki Wielkie
11,6
5408
406
Danuta Kowalik
Bińcze
9,5
5085
341
Janusz Pałasz
Turze
5,4
9096
679
Stanisław Dłużewski
Gniew
18,6
9014
649
Zbigniew Rzeszotek
Międzyłęż
16,5
8633
657
Marian Behrendt
Smoląg
13,4
8335
586
Jolanta Landowska
Osieczna
14,2
8119
619
Paweł Tuszyński
Bietowo
13,1
7959
586
POWIAT CZŁUCHOWSKI
POWIAT TCZEWSKI
POWIAT STAROGARDZKI
POWIAT KOŚCIERSKI
Zygmunt Kruszyński
Wilcze Błota
5,7
9196
774
Jadwiga Dysarz
Stare Polaszki
6,8
8976
681
Mieczysław Krauze
Stare Polaszki
10
8325
585
7453
520
POWIAT LĘBORSKI
Mieczysław Niedźwiecki
Cewice
17,6
POWIAT KARTUSKI
Ireneusz Lejkowski
Prokowo
19,3
10218
724
Tadeusz Dawidowski
Prokowo
17,6
8946
694
Stanisław Kostka
Garcz
7
8455
576
POWIAT SŁUPSKI
Danuta i Stanisław Jasnota
Gorzysław
12,8
9267
639
Zbigniew Przybylski
Niepoględzie
11,7
8156
604
Zbigniew Sobol
Skórzyno
11,2
7731
586
POWIAT BYTOWSKI
Jan Wałdoch
Tuchomie
17,1
8949
675
Marian Durawa
Borzytuchom
4,4
7770
595
Krzysztof Myszkowski
Borzytuchom
18,5
6930
524
Zenon Kowalski
Karwieńskie Błota
18,9
7786
571
Edmund Klebba
Smolno
16,7
7110
519
Krzysztof Kunz
Werblina
19,7
7043
493
17,5
8506
639
17
6862
487
18,1
6782
520
POWIAT PUCKI
POWIAT WEJHEROWSKI
Rafał Witusiński
Brzeźno Lęborskie
Marian Klein
Rozłazino
Bernard Klein
Barłomino
POWIAT NOWODWORSKI
Jan Wrona
Żelichowo
16,5
10259
731
Kazimierz Łabędzki
Marynowy
9,5
9925
748
41
W chlewni i oborze
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
17,7
8983
728
11
8954
632
Ryszard Doliński
Żelichowo
Krzysztof Witoś
Klecie
Feliks Tuzimek
Ząbrowo
18,8
8535
42
Franciszek Gołębiowski
Stara Wisła
9,1
7949
642
POWIAT MALBORSKI
POWIAT KWIDZYŃSKI
Zdzisław Chodkiewicz
Benowo
11
7194
502
Józef Polenz
Janowo
20
6898
527
Adam Jedynak
Trzciano
16,4
6763
501
POWIAT SZTUMSKI
Klemens Majewski
Kołoząb
16,4
10870
845
Eugeniusz Majewski
Kołoząb
10,8
10504
819
Iwona Pięta
Koślinka
11,5
8612
625
POWIAT GDAŃSKI
Andrzej Piotrzkowski
Mierzeszyn
17,5
9187
717
Marek Puchaczewski
Stanisławowo
16,9
7777
590
Zenon Knieć
Suchy Dąb
8,2
6983
534
Najlepsze w powiatach obory o liczebności od 20 do 50 sztuk
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
46,2
8995
717
21
8681
647
40,7
8401
632
POWIAT CHOJNICKI
Dawid Karnowski
Czarnowo
Jarosław Kosiedowski
Zalesie
Jan Szczepański
Czarnowo
POWIAT CZŁUCHOWSKI
Wojciech Gierszewski
Nowa Wieś
23,4
5706
438
Mateusz Krawczyk
Nowa Wieś
25,7
5706
438
G.R. Mirosław Popowicz
Uniechów
24,6
4418
338
POWIAT TCZEWSKI
Wojciech Siewierski
Łukocin
24,6
9285
706
Lidia Szczęsna
Polskie Gronowo
32,7
9270
680
Daniel Bańczak
Międzyłęż
29,9
9219
619
Grzegorz Kordowski
Jaroszewy
20,5
7964
542
Adam Czaja
Wilcze Błota
39,4
7759
564
Sławomir Kordecki
Osieczna
29
7704
570
POWIAT STAROGARDZKI
POWIAT KOŚCIERSKI
Danuta i Antoni Adahs
Stare Polaszki
34,5
10028
733
Piotr i Sylwia Żabińscy
Stare Polaszki
20,9
9199
635
Marcin Wantoch Rekowski
Lipuska Huta
40,2
9021
647
POWIAT KARTUSKI
Marcin Wiczling
Łapalice
27,6
9839
719
Wojciech Koszałka
Tuchlino
35,2
8705
629
Jan Flisikowski
Smętowo
24,8
8276
594
42
W chlewni i oborze
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
POWIAT SŁUPSKI
Jolanta Klimas
Rebliko
22,7
9973
745
Henryk Peta
Skórzyno
49,7
7950
661
Marcin Rahoza
Skórzyno
49,9
7881
598
G.R. Benedykt Prondziński
Dąbrówka
20,4
7733
598
Józef Jankowski
Krosnowo
23,4
7129
510
Edmund Żmuda Trzebiatowski
Tuchomko
23,7
6740
484
POWIAT BYTOWSKI
POWIAT PUCKI
G.R. Jacek Tarnowski
Swarzewo
39,6
8591
618
Zbigniew Pienschke
Mrzezino
31,8
7800
570
Gerard Hewelt
Mrzezino
37,6
7756
608
POWIAT WEJHEROWSKI
Bogdan Szulecki
Gniewinko
29,5
8752
620
Stanisław Blizna
Gniewinko
26,5
7066
526
POWIAT NOWODWORSKI
Bogusław Chojna
Rybina
24,3
10849
766
Danuta i Waldemar Zwoliccy
Żelichowo
30,7
10588
759
Franciszek Sałek
Stobna
43,5
9521
643
POWIAT MALBORSKI
Piotr Baran
Boręty
26,6
9063
606
Edward Kaczyński
Nidowo
31,7
7605
550
Władysław Sroka
Chlebówka
45,0
7538
570
Andrzej Stefański
Benowo
25,9
10719
794
Włodzimierz Tomaszewski
Kamienna
33,4
9179
682
Sławomir Sadowski
Jarzębina
41,3
8038
583
POWIAT KWIDZYŃSKI
POWIAT SZTUMSKI
Witold Nowogrodzki
Dzierzgoń
20,2
9813
688
Anna Ludorf
Dziewięć Włók
46, 0
9491
701
Emila i Krzysztof Spicha
Nowa Karczma
23,7
9383
639
POWIAT GDAŃSKI
Anna Pohnke
Stanisławowo
21, 0
8618
625
Piotr Bzikut
Wocławy
34,8
7972
636
Wojciech Greber
Osice
47,1
7970
650
Najlepsze w powiatach obory o liczebności od 50 do 150 sztuk krów
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
53,8
9799
754
68,1
8529
649
111,7
7245
569
POWIAT CHOJNICKI
Adam Pestka
Brusy Jagle
Anna Cichaczewska-Łoś
Ogorzeliny
Zakład Doświadczalny Nieżychowice Nieżychowice
POWIAT CZŁUCHOWSKI
Rolpako Sp. z o.o.
Pakotulsko
103,9
5431
432
P.H.U. „ABAPOL” Sp. z o.o.
Kijno
58,6
5335
447
43
W chlewni i oborze
Hodowca
(szt.)
Miejscowość
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
POWIAT TCZEWSKI
Arkadiusz Jurczyński
Bałdowo
93,6
8066
580
G.R. Elżbieta i Jan Czachorowscy
Radostowo
97,9
7993
599
Artur Jakubowski
Zielona Góra
60,9
7523
545
Tadeusz Dietrich
Owidz
56,4
7225
527
Andrzej Warenycia
Stara Kiszewa
50,6
7423
555
G.R. Arkadiusz Kropidłowski
Nowy Barkoczyn
105,1
6722
487
POWIAT STAROGARDZKI
POWIAT KOŚCIERSKI
POWIAT KARTUSKI
G.R. T. B. Grzenia
Sławki
51,3
9321
703
Halina Hinca
Miechucino
51,7
7670
581
77,7
6998
505
91
6727
512
POWIAT BYTOWSKI
Zbigniew Błażejewski
Kotowo
G.R. P. M. Wnuk-Lipińska
Górki
POWIAT PUCKI
HZZ Sp. z o.o.
Żarnowiec
98,6
8504
602
Edmund Jaks
Łętowice
73,3
6975
542
Marcin Potrykus
Zdrada
55,8
5740
420
H.R. „Danko” Sp. z o.o.
Dębina
138,3
8963
694
G.R. Tomasz Marchaj
Stogi
60,6
7949
571
Gosprol Sp. z o.o.
Szaleniec
103,7
7924
577
POWIAT MALBORSKI
POWIAT KWIDZYŃSKI
Stefan Hawrylicz
Mątowskie Pastwiska
79,6
8021
622
Jan Oleś
Pólko Pomorskie
96,0
7932
585
Michał Zając
Stary Kamień
55,5
7105
535
POWIAT SZTUMSKI
Halina i Stefan Skok
Dąbrówka Malborska
64,8
8157
612
Andrzej Wieliczko
Lasy
54,9
7915
618
Jerzy Wichowski
Kalwa
80,0
7777
565
8050
609
MIASTO GDAŃSK
Polan Sp. z o.o.
Gdańsk-Wieniec
127,3
Najlepsze w powiatach obory o liczebności od 150 do 300 sztuk krów
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
5465
403
8926
640
6550
530
8803
648
POWIAT CZŁUCHOWSKI
Rolpex Sp. z o.o.
Szczytno
173,9
POWIAT TCZEWSKI
Restal-Agri Sp. z o.o.
Kulice
194,6
POWIAT KARTUSKI
Fundacja POL.FAR.EKOL
„EKOFARM”
Wyczechowo
208,8
POWIAT SŁUPSKI
OHZ Bobrowniki
44
Bobrowniki
283,2
W chlewni i oborze
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
6971
527
7241
521
POWIAT BYTOWSKI
Spółka Rolna Dretyń
Dretyń
221,5
POWIAT PUCKI
HZZ Prusiewo Sp. z o.o.
Wierzchucino II
202,8
Hartog Sp. z o.o.
Jantar Leśniczówka
257,1
6703
499
Agro-Pol Prima
Gozdawa
260,1
6574
480
Agro-Pol Prima
Ryki
252,2
6295
462
POWIAT NOWODWORSKI
POWIAT MALBORSKI
OHZ „Gajewo” Sp. z o.o.
Tragamin
239,4
10362
756
Gospodarstwo Rolne Sp. z o.o.
Bystrze
170,2
8291
627
Gosprol Sp. z o.o.
Krzyżanów
220,5
7332
554
Najlepsze w powiatach obory o liczebności powyżej 300 sztuk krów
Hodowca
Miejscowość
(szt.)
Wydajność
w kg mleka
kg tłuszczu
+ kg białka
9588
714
9275
658
352,2
9913
722
359,9
7975
574
386,9
10555
723
320,2
8360
602
9846
722
POWIAT LĘBORSKI
OMPOL Sp. z o.o.
Leśnice
325,5
POWIAT SŁUPSKI
G.R. „Dochowo Dairy”
Dochowo
330,3
POWIAT MALBORSKI
POLHOZ Sp. z o.o.
Szymankowo
PR „Delta- Agro”
Miłoradz
POWIAT SZTUMSKI
FORTUNE Sp. z o.o.
Cieszymowo
Agrofarm Jurkowice
Jurkowice Pierwsze
POWIAT GDAŃSKI
POLHOZ
Szymankowo
Pomorskich krów i jałówek nie
zabrakło na Ogólnopolskiej Wystawie Bydła Hodowlanego w Sielinku.
Tam znalazły się najpiękniejsze okazy z gospodarstw: Dariusza Lemki
ze Stogów, Ośrodka Hodowli Za-
419,9
rodowej z Bobrownik, Fortune Sp.
z o.o. w Cieszymowie, Gospodarstwa Rolnego Bystrze oraz Jasna-Pol
Sp. z o.o. z Jasnej.
Najpiękniejsze okazy bydła
można też będzie oglądać na Po-
morskiej Wojewódzkiej Wystawie
Zwierząt Hodowlanych, która odbędzie się 2 i 3 czerwca br. w Lubaniu
oraz na XIII Regionalnej Wystawie
Zwierząt Hodowlanych w Starym
Polu, w dniach 16 - 17 czerwca.
Helena Artyszuk, PODR w Gdańsku
Regina Stefańska,
Polska Federacja Hodowców Bydła
i Producentów Mleka,
Oddział Gdański
45
W chlewni i oborze
Kury nioski – chów z dostępem
do wybiegów
C
oraz więcej rolników pyta o
alternatywne sposoby utrzymania kur, bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Związane jest to zapewne ze zmianami
prawa, jakie zaczęły obowiązywać
hodowców drobiu. Pierwszym
skutkiem tych zmian był znaczący
wzrost cen jajek konsumpcyjnych.
Za tym nastąpił wzrost zainteresowania tym kierunkiem produkcji
wielu ludzi nie zawsze związanych
z produkcją drobiarską, a i w ogóle
z rolnictwem. Konieczność zmian
wyposażenia kurników jest dla
wielu hodowców okazją do zmiany
w ogóle sposobu produkcji
i utrzymania niosek - rezygnacji
z utrzymania klatkowego na rzecz
utrzymania podłogowego, w tym
z dostępem do wybiegu, w systemie otwartym. Jajka otrzymywane z takiego chowu z wybiegiem
oznakowywane są cyfrą 1 i osiągają
wyższe ceny, gdyż gwarantują konsumentom wyższe wartości. Cyfra
1 informuje również o bardziej humanitarnym sposobie utrzymania
zwierząt. Ma to coraz większe znaczenie dla konsumentów.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego
2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymaniu
gatunków zwierząt gospodarskich,
dla których normy ochrony zostały
określone w przepisach UE (Dz.U.
nr 56, poz. 344), określa wszystkie
wymogi prawne dotyczące utrzymania kur, gdy jest ich co najmniej
350 szt. Zwierzętom zapewnia się
opiekę. Wszystkie zwierzęta utrzymuje się w warunkach nieszkodliwych dla zdrowia oraz niepowodujących urazów, uszkodzeń ciała
bądź cierpień, oraz umożliwiających kontakt wzrokowy z innymi
zwierzętami, zapewniając im odpowiednią swobodę ruchu.
Artykuł § 29 mówi o tym, iż
maksymalna obsada kur przy utrzy-
46
maniu podłogowym (bez klatek)
wynosi 9 szt./m2 , a ściółka powinna
stanowić co najmniej 1/3 podłogi,
w przeliczeniu na 1 kurę co najmniej
0,025 m2. Podłogę i wyposażenie
w kurniku dla kur niosek wykonuje się w sposób zapewniający podtrzymanie wszystkim zwróconym
ku przodowi pazurom nóg.
Kurnik w systemie podłogowym wyposaża się w:
1. urządzenia do karmienia liniowe,
o minimalnej długości linii brzegu 0,1 m na sztukę bądź kołowe,
o długości 0,04 m linii brzegu na
1 nioskę;
2. urządzenia do pojenia: liniowe
pojemniki na wodę, których minimalna długość to 0,025 m na
kurę nioskę lub kołowe pojemniki na wodę, których minimalna
długość linii brzegowej to 0,01 m
na kurę, poidła kropelkowe albo
kubeczkowe - jedno na nie więcej niż 10 kur niosek, przy czym
co najmniej 2 poidła kropelkowe
lub kubeczkowe dostępne dla
każdej kury;
3. gniazda pojedyncze lub grupowe
- pojedyncze gniazdo powinno
przypadać nie więcej niż na 7 kur,
przy gnieździe grupowym obsada na m2 gniazda nie więcej niż
120 kur niosek;
4. grzędy pozbawione ostrych krawędzi, umieszczone nad powierzchnią niepokrytą ściółką,
których minimalną długość
ustala się, mnożąc 0,15 m przez
liczbę kur niosek w tym kurniku.
Ponadto odległość między grzędami, mierzona w płaszczyźnie
poziomej, powinna wynosić co
najmniej 0,3 m, a odległość pomiędzy grzędą a ścianą co najmniej 0,2 m.
Urządzenia do karmienia i pojenia, w ilościach jak wyżej, umieszcza się w sposób umożliwiający
każdej z tych kur jednakowy dostęp
do tych urządzeń.
Gdy kurom zapewnia się dostęp do wybiegów, otwory wyjściowe na wybiegi powinny być
równomiernie rozłożone na całej
długości kurnika. Minimalne ich
wymiary to: wysokość 0,35 m, szerokość 0,40 m, przy czym na 1000
kur minimalna szerokość otworów
wynosi 2 m.
Powierzchnia wybiegu winna
być dostosowana do liczby kur,
rodzaju gruntu, tak aby zapobiec
jego skażeniu. Kurom na wybiegu
zapewnia się dostęp do urządzeń
do pojenia oraz możliwość ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi oraz zwierzętami drapieżnymi.
W kurniku dla kur niosek minimalizuje się poziom hałasu.
Ponadto wyposażenie kurnika i wszelki sprzęt utrzymuje się
w czystości, czyści się i dezynfekuje przed każdym umieszczeniem
w kurniku nowej partii kur. Od-
W chlewni i oborze
chody kur usuwa się regularnie,
a padłe kury nioski co najmniej raz
na dobę. Hodowca ma obowiązek
doglądania stada kur co najmniej
raz dziennie.
Nowe wymagania w hodowli kur niosek wiążą się niestety ze
wzrostem kosztów produkcji jaj.
Poza tym hodowla wymaga większej powierzchni zarówno kurnika,
jak i wokół niego. Teren wokoło
przeznaczony na wybiegi musi być
zagrodzony i odpowiednio utrzymany. Ma to bezpośredni wpływ na
cenę jajek. Konsument musi więcej
zapłacić, ale ma gwarancję otrzymania dobrej jakości produktu od
kur utrzymywanych w dobrostanie
z zapewnieniem ich potrzeb behawioralnych.
Maria Gwizdała
Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy
Czerwiec
Bydło:
Zwierzęta przebywające na pastwisku mają naturalną paszę objętościową, swobodny ruch i świeże powietrze. Jest
to szczególnie ważne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju młodzieży. A musimy pamiętać, że bez prawidłowo odchowanych jałówek nie ma wysokoprodukcyjnej krowy.
Przebywające na pastwisku bydło powinno mieć stały dostęp do wody pitnej. Zwierzęta nie mogą czekać na napojenie. Ma to szczególne znaczenie dla bydła mlecznego. Przy niedostatecznym zaopatrzeniu spada produkcja
mleka. Krowa w upalny dzień może wypić nawet 180 litrów wody. Gdy jest spragniona może ją pić z prędkością
20 l na minutę. Dlatego dla krów najlepsze są poidła wannowe, bo z nich piją swobodnie ile chcą. Bardzo ważne na
pastwisku są wszelkiego rodzaju zacienienia, z których zwierzęta mogą korzystać podczas upałów i największego
nasłonecznienia.
Zwracajmy uwagę na zielonkę dowożoną do skarmiania, by nie była zanieczyszczona ziemią. Powinniśmy podawać
ją bezpośrednio po skoszeniu, ponieważ składowane zielonki szybko ulegają zagrzaniu. Prowadzi to do obniżenia
wartości pokarmowej, a nawet może być przyczyną chorób zwierząt.
W okresie letnim plagą dla zwierząt są muchy. Przenoszą one różne drobnoustroje chorobotwórcze, niepokoją
zwierzęta. Krowy opędzając się, gorzej wyjadają paszę, nie mogą należycie wypocząć, a to odbija się na ich wydajności. Istnieje możliwość stosowania preparatów zwalczających muchy. Należy stosować je w dawkach zalecanych
przez producentów.
Trzoda chlewna:
Nadchodzi lato, okres wysokich temperatur, należy zatem pamiętać, że:
Woda jest jednym z najważniejszych związków chemicznych w ciele zwierzęcia. Jest niezbędna do normalnego
funkcjonowania organizmu. Jest podstawową substancją krwi i płynów międzykomórkowych i wewnątrzkomórkowych, bierze udział w transporcie składników pokarmowych oraz pośrednich i końcowych produktów przemiany
do wszystkich komórek. Woda jest też regulatorem temperatury ciała, pH, ciśnienia somatycznego oraz innych funkcji fizjologicznych.
Przypominamy że locha poza okresem laktacji potrzebuje dziennie 8 - 12 litrów wody, w laktacji przy upałach nawet
30 – 40 litrów/dobę, przy czym należy pamiętać o faktycznym spożyciu, a nie zużyciu wody przez zwierzę. System
pojenia loch oparty na smoczkach może być przyczyną strat wody w wysokości do 40% i nadmiernej produkcji
gnojowicy.
Niedobory wody mogą spowodować zaburzenia laktacji oraz rozrodu zarówno po stronie loch jak i knurów stadnych, mogą być też jedną z wielu przyczyn powstawania kanibalizmu i zagryzania prosiąt przez maciory.
Należy zapewnić wypływ wody ze smoczka min 0,3 litra/minutę dla prosiąt, a dla zwierząt pow. 100 kg - 2 litry/minutę. W przypadku używania koryt dobrą praktyką jest zalewanie koryt wodą po porannym odpasie.
Woda nadająca się do picia dla zwierząt nie powinna mieć więcej niż 150 g/l wapnia i magnezu, 1 mg/l żelaza,
50 mg/l zanieczyszczeń organicznych, temperaturę około 10o C i pH w granicach 5 – 8.
Zbyt twarda woda prowadzi do zatykania systemu pojenia, oraz ogranicza skuteczne działanie leków.
Niewłaściwe pH wody może obniżyć spożywanie wody, zwiększa zagrożenie infekcjami, pogarsza zdrowotność
i upośledza przyswajanie składników mineralnych.
Pamiętajmy, że systemy pojenia należy poddawać systematycznemu czyszczeniu i dezynfekcji, najlepiej środkiem
który jest nieszkodliwy dla zwierząt, oraz nie ma niszczących właściwości wobec materiałów z jakich jest wytworzony system pojenia.
Zbigniew Marciniak, Włodzimierz Sawirski
47
W trosce o środowisko
Kolejny rok dotacji na kolektory
słoneczne
R
ok 2012 jest kolejnym, trzecim rokiem wdrażania
programu 45-procentowych dopłat do kredytów
bankowych przeznaczonych na zakup i montaż
kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot
mieszkaniowych w budynkach mieszkalnych. NFOŚiGW zarezerwował 300 mln zł na wypłaty dotacji do
umów zawieranych w latach 2010 - 2014. Efekty wdrażania programu przedstawia poniższa tabela.
Liczba wniosków złożonych przez banki
w NFOŚiGW narastająco
Budżet Programu
Rok
Plan
(tys. zł)
Wykonanie
(tys. zł)
% planu
2010
6 696
6 695
99,99
2011
79 568
79 563
99,99
2012
104 400
21 899
20,98
2013
109 336
0
0
Razem
300 000
108 158
36,05
Dotychczas 16,5 tys. klientom wypłacono dopłatę
o łącznej wartości 108 158 tys. zł. Jednostkowy koszt
dofinansowania dla 1 m2 wyniósł 2,3 tys. zł (zaplanowany maksymalny 2,5 tys. zł). Średnia zamawiana powierzchnia kolektorów to 6,49 m2 (po trzy kolektory na
budynek). Średnio za zestaw kolektorów uzyskano dotacje w wysokości ponad 6,6 tys. zł, przy średnim koszcie zakwalifikowanym do dofinansowania 14,6 tys. zł
za zestaw.
Należy zauważyć, że instalowane zestawy kolektorów słonecznych zastępują konwencjonalne źródła
energii, ograniczając emisję szkodliwych gazów do
atmosfery.
Rodzaj zastępowanego nośnika energii:
- węgiel kamienny - 51,0%,
- energia elektryczna - 22,0%,
- gaz ziemny - 17,6%,
- inne - 9,4%.
Rozkład zrealizowanych inwestycji na terenie kraju
Statystyka z wniosków złożonych przez banki w NFOŚiGW
Powierzchnia zainstalowanych
kolektorów m2,
w tym dla wspólnot
mieszkaniowych
Średnio
Razem
6,49
114 841,77
54,07
1 081,34
Okres kredytowania
(miesiące)
35,6
Prowizja od kredytu (%)
3,15
Oprocentowanie kredytu (%)
9,56
Wysokość kredytu na koszty
kwalifikowane (zł),
w tym dla wspólnot
mieszkaniowych
14 595
258 397 814
115 920
2 318 409
6 567
116 277 559
52 164
1 043 284
Wysokość dotacji
do kredytów (zł),
w tym dla wspólnot
mieszkaniowych
Jednostkowy koszt
kwalifikowany (zł/m2)
48
2 296
Jak wynika z przedstawionych danych, wdrażanie
programu przebiega dobrze. Nadal można korzystać
z kredytów z dotacją na zakup i montaż kolektorów
słonecznych, do czego zachęcamy rolników i miesz-
kańców terenów wiejskich. Poniżej przedstawiamy
informacje o programie.
Celem programu jest wypełnienie zobowiązań wynikających z Dyrektywy 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania
energii ze źródeł odnawialnych. Instalacja kolektorów
słonecznych wpłynie bezpośrednio na ochronę środowiska poprzez ograniczenie emisji CO2 do atmosfery.
Z programu mogą skorzystać osoby fizyczne
i wspólnoty mieszkaniowe, z wyłączeniem osób podłączonych do miejskiej sieci cieplnej, do podgrzewania
wody lub zasilania centralnego ogrzewania.
Zainteresowane osoby fizyczne mogą uzyskać dofinansowanie w formie dotacji wynoszące do 45% kapitału kredytu bankowego wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych zakupu i montażu
kolektorów słonecznych.
Nabór wniosków o dotację NFOŚiGW wraz z wnioskami o kredyt prowadzony jest w trybie ciągłym.
Wnioski składane są w bankach, które zawarły
umowę o współpracy z Narodowym Funduszem.
3.
4.
5.
6.
w zakresie doboru i montażu instalacji kolektorów
słonecznych, wydany przez producenta kolektorów
słonecznych;
koszt nabycia nowych instalacji kolektorów słonecznych (w szczególności: kolektora słonecznego,
zasobnika, przewodów instalacyjnych, aparatury
kontrolno-pomiarowej i automatyki);
koszt zakupu ciepłomierza spełniającego normy
PN EN 1434 (wymagany dla wspólnot mieszkaniowych);
koszt montażu instalacji kolektorów słonecznych;
podatek od towarów i usług (VAT), z zastrzeżeniem, że jeżeli beneficjentowi przysługuje prawo do
obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT,
podatek ten nie jest kosztem kwalifikowanym.
Zasady udzielania kredytów ze środków
banków z dotacją NFOŚiGW na częściową
spłatę kredytów na kolektory słoneczne
Beneficjenci/kredytobiorcy
1. Osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania jednorodzinnym lub wielorodzinnym budynkiem mieszkalnym, któremu służyć mają zakupione
kolektory słoneczne.
2. Wspólnoty mieszkaniowe, instalujące kolektory słoneczne na własnych budynkach wielolokalowych
(wielorodzinnych),
z wyłączeniem odbiorców ciepła z miejskiej sieci
cieplnej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej
lub zasilania centralnego ogrzewania.
Przez „dysponowanie” należy rozumieć prawo
własności (w tym współwłasności), użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę, z tym że
umowa najmu oraz dzierżawy musi obowiązywać
w okresie kredytowania, co najmniej do końca planowanego okresu trwałości.
Przedmiot kredytowania:
• zakup i montaż kolektorów słonecznych do ogrzewania wody użytkowej w budynkach, przeznaczonych lub wykorzystywanych na cele mieszkaniowe.
Efekty realizowanych przedsięwzięć nie mogą być
wykorzystywane w działalności gospodarczej.
Koszty kwalifikowane:
1. koszt projektu budowlano-wykonawczego rozwiązania technologicznego dotyczącego montażu instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania
ciepłej wody użytkowej;
2. koszt projektu instalacji kolektorów słonecznych
do przygotowania ciepłej wody użytkowej, za wyjątkiem kosztu projektu/oferty, sporządzonego
przez podmiot posiadający certyfikat autoryzacji
Typowa instalacja solarna
Dofinansowaniem mogą być objęte koszty kwalifikowane (nie dotyczy kosztu projektu budowlano-wykonawczego i kosztu projektu instalacji kolektorów
słonecznych) poniesione od daty złożenia wniosku
o kredyt wraz z wnioskiem o dotację.
Przedsięwzięcie nie może być zakończone przed
zawarciem umowy kredytu.
Jeżeli kolektor słoneczny nie może być uznany za
koszt kwalifikowany, również pozostałe koszty przedsięwzięcia uznaje się za niekwalifikowane.
49
Dotacja wynosi 45% kapitału kredytu bankowego
wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.
Kwota kredytu
• Kwota kredytu może przewyższać wysokość kosztów kwalifikowanych. Dotacją objęta jest wyłącznie
część kredytu wykorzystana na koszty kwalifikowane przedsięwzięcia
Wysokość kredytu z dotacją wynosi do 100% kosztów
kwalifikowanych przedsięwzięcia, z zastrzeżeniem,
że jednostkowy koszt kwalifikowany przedsięwzięcia nie może przekroczyć 2 500 zł/m2 powierzchni
całkowitej kolektora. Zaleca się, żeby powierzchnia kolektora słonecznego do przygotowania ciepłej
wody użytkowej nie przekraczała 1,5 m2 na jednego
użytkownika zamieszkującego w budynku.
• Realizacja kredytu następuje w formie bezgotówkowej poprzez pokrycie udokumentowanych fakturami zleceń płatniczych Kredytobiorcy na konto
dostawcy lub wykonawcy dóbr i usług.
• Kredyt z dotacją nie może być udzielony w ramach
prowadzonej przez beneficjenta działalności gospodarczej.
• Kredytobiorca zobowiązany jest do uiszczania należnego podatku dochodowego od udzielonej dotacji NFOŚiGW.
Procedura uzyskania dofinansowania
Osoby zainteresowane zgłaszają się do wybranego banku z dwoma wnioskami (formularze wniosków
dostępnie są w bankach):
- o udzielenie kredytu na zakup i montaż instalacji solarnej,
- o dopłatę z NFOŚiGW na spłatę 45% kapitału kredytu.
Do wniosku dołącza się:
- dokumentację projektową,
- dokument potwierdzający spełnienie wymogów prawa budowlanego,
- dokumenty potwierdzające prawo do dysponowania
budynkiem/budynkiem w budowie,
- pełnomocnictwo zarządu/zarządcy wspólnoty w formie uchwały,
- inne dokumenty wymagane przez bank.
Dotacja wypłacona będzie po potwierdzeniu przez
bank zrealizowania umowy i osiągnięcia efektu ekologicznego. W tym celu przeprowadzony musi zostać odbiór instalacji przez uprawnionego do
tego wykonawcę lub inspektora nadzoru budowlanego (protokół końcowego
odbioru). W dalszej kolejności należy
przedstawić w banku wszelkie faktury (kopie) dokumentujące poniesione
koszty. Ponadto dokumenty potwierdzające zgodność kolektora z wymaganą normą, umowę z wykonawcą przedsięwzięcia i inne dokumenty określone
w umowie kredytu z dotacją.
50
Wnioski można składać w jednym z 6 następujących
banków:
• Bank Ochrony Środowiska S.A. (www.bosbank.pl),
• Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. oraz zrzeszone Banki
Spółdzielcze (www.bankbps.pl),
• SGB-Bank S.A. oraz zrzeszone Banki Spółdzielcze (nastąpiło połączenie GBW S.A. i MBR S.A.) (www.sgb.pl).
• Krakowski Bank Spółdzielczy (www.kbsbank.com.pl),
• Warszawski Bank Spółdzielczy (www.bank-wbs.pl),
• Credit Agricole Bank Polska S.A. (d. LUKAS Bank S.A.).
Na terenie województwa pomorskiego kredyty z dotacją można uzyskać w następujących bankach:
• Bank Ochrony Środowiska S.A.
- Gdańsk, tel. 58/305 34 17,
- Gdynia, tel. 58/661 15 76,
- Sopot, tel. 58/551 15 31,
- Słupsk, tel. kom. 515 111 982;
• Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Sopot, tel. 58/340 50 80;
• Gospodarczy Bank Wielkopolski Gdynia, tel. 58/627 30 06;
• Kaszubski Bank Spółdzielczy (centrala Wejherowo),
tel. 58/677 24 35, 677 90 48;
• Bank Spółdzielczy w Starogardzie Gdańskim
(centrala Starogard Gdański), tel. 58/562 56 81;
• Bank Spółdzielczy Krokowa (centrala Krokowa),
tel. 58/675 47 00;
• Powiślański Bank Spółdzielczy (centrala Kwidzyn),
tel. 55/279 36 03, 279 39 56, 261 45 30;
• Bank Spółdzielczy w Pruszczu Gdańskim
(centrala Pruszcz Gdański), tel. 58/683 29 29;
• Bank Spółdzielczy Sztum (centrala Sztum),
tel. 55/277 92 00, 277 92 01.
Szczegółowe informacje odnośnie beneficjentów
oraz warunków dofinansowania zawarte są w „Programie Priorytetowym” dostępnym na stronie internetowej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Gdańsku (www.wfosigw.gda.pl)
oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej (www.nfosigw.gov.pl).
Dodatkowych informacji o zasadach, warunkach
i procedurze ubiegania się o dotacje można uzyskać
bezpośrednio w bankach udzielających kredytów lub
firmach sprzedających kolektory słoneczne.
Na podstawie materiałów NFOŚiGW i WFOŚiGW
opracował Adam Kopeć
Reklama
Z wizytą u rolnika
Gospodarstwo z przyszłością
Pan Paweł Chamier-Gliszczyński jest młodym 29-letnim
rolnikiem, właścicielem 42-hektarowego gospodarstwa
rolnego we wsi Nowy Barkoczyn, gmina Nowa Karczma,
powiat kościerski. Gospodarstwo to przejął od swoich
rodziców w 2004 roku. W tym czasie studiował rolnictwo
na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Technologiczno–
Przyrodniczego w Bydgoszczy. Po ukończeniu studiów
postanowił zmodernizować swoje gospodarstwo,
wykorzystując do tego celu środki finansowe z Unii
Europejskiej.
P
rzez ponad 30 lat gospodarstwo prowadzone przez rodziców Pana Pawła wyspecjalizowało się w produkcji mleka
i tą ścieżką zamierzał podążać
młody rolnik, rozpoczynając samodzielne gospodarowanie. Modernizacja miała na celu wyposażenie
gospodarstwa w najnowocześniejsze maszyny i urządzenia rolnicze,
zapewniające bezpieczną i wydajną pracę oraz podnoszące jakość
produkowanego mleka.
W 2005 roku Pan Paweł skorzystał z działania „Ułatwianie startu
młodym rolnikom” oraz z działania „Inwestycje w gospodarstwach
rolnych” w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego 2004
– 2006. Ze środków otrzymanych
z tych dwóch działań zakupił nowy
ciągnik rolniczy o mocy 95 kM,
rozsiewacz nawozów o pojemności 700 litrów, pług 4-skibowy oraz
agregat uprawowo-ścierniskowy.
Ponieważ gospodarstwo wymagało kolejnych modernizacji,
a korzystanie z pieniędzy unijnych
okazało się łatwe i możliwe, Pan
Paweł podjął decyzję o ubieganiu
się o kolejne środki, tym razem
z PROW 2007 – 2013. Wnioski
o przydział tych środków składane były dwa razy - w 2009 i w 2011
roku. Rolnik wykorzystał maksymalną kwotę dofinansowania, jaka
była możliwa do osiagnięcia w ramach działania „Modernizacja go-
Gospodarstwo Pana Pawła Chamier-Gliszczyńskiego stawia na produkcję mleka
spodarstw rolnych”. Dzięki temu
kupił wiele maszyn i urządzeń do
produkcji rolnej, między innymi
kolejny ciągnik o mocy 88 kM z ładowaczem czołowym o udźwigu
1650 kg z osprzętem, rozrzutnik
obornika, agregat prądotwórczy,
schładzalnik do mleka o pojemności 2000 litrów, przyczepę rolniczą
o ładowności 8 ton, prasę rolującą,
kosiarkę dyskową, zgrabiarkę dwukaruzelową, chwytak balotów oraz
wóz asenizacyjny o pojemności
5 m3. Ponadto w 2007 roku wybudował płytę obornikową oraz
zbiornik na gnojówkę, korzystając
ze wsparcia finansowego w ramach działania „Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów
Unii Europejskiej”.
W 2012 roku Pan Paweł przystąpił do Programu Rolnośrodowiskowego. W jego gospodarstwie
prowadzona jest również rachunkowość rolna FADN.
Prowadzenie tak nowoczesnego gospodarstwa rolnego stało się
dla Pana Pawła przyjemnością.
Obecnie rolnik użytkuje ponad
72 ha gruntów, w tym około 30 ha
gruntów stanowi dzierżawa. Cała
produkcja roślinna z gospodarstwa
stanowi bazę paszową dla bydła
mlecznego. Uprawianych jest ponad 31 ha zbóż, 11 ha kukurydzy na
zielonkę, około 17 ha traw w mieszance z roślinami motylkowatymi
oraz prawie 2 ha trwałych użytków
zielonych. Plony zbóż, ze względu
na słabe gleby występujące w gminie Nowa Karczma, są na poziomie 4 ton z 1 ha, kukurydzy ponad
50 ton z 1 ha, a trawy plonują średnio w granicach 30 t zielonej masy
z 1 ha. Zboża wykorzystywane są
jako pasza treściwa. Z kukurydzy
i części traw sporządzana jest kiszonka i sianokiszonka, część traw
skarmiana jest w postaci siana.
Rolnik posiada stado krów
mlecznych liczące średnio 32 sztuki. Są to krowy czystej rasy HF
oraz w domieszce ze szwedzką
rasą czerwoną oraz francuską rasą
51
Z wizytą u rolnika
montbeliarde. Takie krzyżowanie
ma na celu uzyskanie poprawy
zdrowotności krów, zwiększenie
ich ogólnej odporności na choroby,
przy jednoczesnym wydłużeniu ich
okresu użytkowania produkcyjnego. Krowy unasieniane są sztucznie
nasieniem sprzedawanym przez
Firmę „Konrad” z Łomży.
Pan Paweł zajmuje się sam
technologią żywienia bydła. Na
podstawie corocznych wyników
analizy pasz, obserwacji kondycji
zwierząt oraz uwzględniając ich
okres produkcyjny, rolnik układa
dawki pokarmowe dla całego stada bydła. Dawki dostosowywane
są do aktualnej zawartości białka
i tłuszczu w mleku. Badanie mleka na zawartość białka i tłuszczu
przeprowadzane jest raz w miesiącu i mniej więcej z taką częstotliwością układane są dawki pokarmowe.
Obecnie średnia roczna wydajność mleka od krowy wynosi ponad 8 tysięcy litrów, przy zawartości białka 3,43% i tłuszczu 4,35%.
Krowy użytkowane są produkcyjnie średnio przez 3,5 laktacji. Należy nadmienić, że gospodarstwo
Pana Pawła jest pod kontrolą użytkowości mlecznej ponad 30 lat.
Ocena ta była wykonywana jeszcze w czasach, gdy gospodarstwo
prowadzili jego rodzice.
Odnawianie stada krów odbywa się w ramach własnej hodowli.
Część byczków odchowywana jest
do wagi około 500 kg, część małych
byczków sprzedawana jest do innych gospodarstw rolnych do dalszego chowu. Jałówki wykorzystywane są na remont własnego stada.
Za swoje największe osiągnięcia Pan Paweł uważa maksymalne
wykorzystanie wszystkich dostępnych form wsparcia w ramach
PROW 2007 – 2013 oraz małżeństwo ze wspaniałą kobietą, która
jest świetną gospodynią oraz najukochańszą żoną i matką jego trojga dzieci.
Plany rolnika na najbliższe lata
wiążą się z utrzymaniem gospodarstwa na co najmniej dotychczasowym poziomie. W przyszłości,
w sprzyjających okolicznościach,
52
Pan Paweł Chamier-Gliszczyński z żoną i trojgiem dzieci
przymierzy się do budowy nowej
obory wolnostanowiskowej z wybiegiem dla krów i halą udojową,
a może i robotem udojowym. Budowa takiej obory będzie miała na
celu poprawę warunków utrzymania krów, zwiększenie liczebności
stada i skali produkcji mleka oraz
usprawnienie prac związanych
z utrzymaniem i żywieniem bydła.
Pan Paweł z uśmiechem patrzy w przyszłość, mając nadzieję,
że będzie tak dobrze, jak jest teraz,
a może nawet jeszcze lepiej.
Ewa Iwicka
 Warto przeczytać
JAK CHRONIĆ BYDŁO PRZED
MESZKAMI?
Meszki to małe muchówki,
które skutecznie uprzykrzają zwierzętom pobyt na pastwiskach. Posiadają kłujący aparat gębowy, za
pomocą którego przebijają skórę
żywiciela, dostają się do naczyń
krwionośnych i wysysają krew.
Krwiopijne są tylko zapłodnione samice. Masowy atak meszek
może doprowadzić do ciężkich
zachorowań zwierząt, a bardzo
często i do śmierci. Przy masowej
inwazji zwierzęta giną w ciągu kilku godzin na skutek znajdującego
się w ślinie tych owadów trującego jadu. Aby ochronić nasze zwierzęta przed tymi niebezpiecznymi
owadami, musimy postępować w
określony, przedstawiony w artykule sposób.
Stanisław Ignatowicz, Jak chronić bydło przed meszkami?, Bydło nr 5/2012,
str. 70
Lucyna Lesińska
Z wizytą u rolnika
W gospodarstwie ekologicznym
w Kliczkowach
W
miejscowości Kliczkowy, gmina Karsin,
powiat kościerski, znajduje się gospodarstwo rolne prowadzone od 1998 roku przez
młodego rolnika - Pana Macieja Warsińskiego i jego
mamę Halinę. Pan Maciej i jego mama są miłośnikami
przyrody i zależy im na tym, aby została ona nienaruszona, w swoim dotychczasowym kształcie. Uważają,
że o przyrodę trzeba dbać i prowadzić takie działania
gospodarcze, które nie przyczyniają się do jej niszczenia i degradacji. Szczególnie piękne sa okolice nad Jeziorem Wdzydzkim, które można podziwiać, stojąc na
wyniesieniu nieopodal domu Państwa Warsińskich.
Mając to na względzie, Pan Maciej postanowił
przestawić swoje gospodarstwo na ekologiczne metody prowadzenia produkcji rolnej. O tym, jak to należy zrobić i od czego zacząć, dowiedział się na szkoleniach organizowanych przez Biuro Powiatowe ODR
w Kościerzynie. Znaczącą zachętą do podjęcia takiego
działania były możliwości uzyskania dopłat do działań proekologicznych w ramach Programu Rolnośrodowiskowego. Rolnik rozpoczął realizację Programu
w 2007 roku, wybierając pakiet „Rolnictwo ekologiczne”, a w nim uprawy rolnicze i uprawy warzywne oraz
pakiet „Ekstensywne trwałe użytki zielone”. Nadzór
na procesem przestawiania gospodarstwa z konwencjonalnego na ekologiczne objęła firma AgroBioTest,
która w 2009 roku nadała gospodarstwu Pana Warsińskiego certyfikat gospodarstwa ekologicznego.
Całe gospodarstwo rolne, dziedziczone z dziada
- pradziada, liczy około 25 ha, z czego 19 ha to użytki rolne. Uprawia się tu zboża, mieszankę zbożowostrączkową na nasiona oraz ziemniaki. W gospodarstwie jest również 6 krów mamek z młodzieżą oraz
kury nioski.
Certyfikacją objęta została produkcja mieszanki
zbożowo-strączkowej, pszenżyta, orkiszu, ziemniaków, żyta, żywca wołowego oraz jaj.
Koszty produkcji ekologicznej są znacznie niższe, gdyż nie trzeba kupować nawozów mineralnych
i środków ochrony roślin. Oceniając swoje dochody,
Pan Maciej szacuje, że są one obecnie porównywalne
z dochodami z okresu konwencjonalnego gospodarowania, a może trochę wyższe.
Dotychczas z gospodarstwa sprzedawano jaja ekologiczne oraz ziemniaki w cenie niewiele wyższej od
ceny produktów konwencjonalnych, ale w przyszłości Pan Warsiński chciałby znakować swoje produkty jako ekologiczne i sprzedawać je po wyższej cenie.
Planuje również umieszczenie tablicy informacyjnej po
to, aby przejeżdżający turyści i amatorzy ekologicznej
żywności wiedzieli, że właśnie w tym gospodarstwie
Pan Maciej Warsiński z rodziną
można kupić smaczne jaja i ziemniaki z certyfikatem
produktów ekologicznych.
Ewa Iwicka
Reklama
PPH „DOWO”
WOJCIECH DOBRZYCKI
73-110 Stargard
• nawóz wapniowo-magnezowy węglanowy – dolomit
CaO – 30%
MgO – 17%
• nawóz wapniowy węglanowy CaO – 50% = 90% CaCO3
• nawóz wapniowy tlenkowy CaO – 50% i 60%
tel./fax (91) 578 67 33, tel. kom. 601863937
www.dowo.pl
53
Doniesienia
Współpraca międzynarodowa
z Republiką Mołdowy
W
2012 r. Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Gdańsku, Oddział w Starym Polu, w ramach programu polskiej
współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, realizuje projekt nr 20/2012/PPR2012
pt. „Przygotowanie samorządów lokalnych Mołdowy
do efektywnej absorpcji funduszy unijnych”. Partnerem projektu jest Krajowa Agencja Rozwoju Wsi w Kiszyniowie ACSA.
Celem ogólnym projektu jest podniesienie poziomu
życia na obszarach wiejskich Mołdowy poprzez profesjonalne wzmocnienie kadr, poprawiające skuteczność
podejmowanych działań, za sprawą odpowiedniego
przygotowania fachowego przedstawicieli samorządów i administracji, kadry instruktorskiej (doradczej)
rolnictwa, przedstawicieli organizacji pozarządowych
do rozwiązywania problemów gospodarczych i społecznych występujących na wsi i w rolnictwie, w tym
głównie efektywnej absorpcji funduszy unijnych.
Projekt obejmuje opracowanie i wydanie materiałów szkoleniowych pt. „Poradnik projektodawcy”,
przeszkolenie 30-osobowej grupy słuchaczy podczas
14-dniowych warsztatów w Starym Polu z zakresu
opracowywania projektów umożliwiających finansowanie przedsięwzięć rozwojowych na obszarach wiejskich Mołdowy, opracowanie i wydanie folderu promującego projekt oraz wizytę studyjną w Starym Polu
dwóch przedstawicieli organizacji partnerskiej.
Rezultatem projektu będzie m.in. uzyskanie kwalifikacji eksperta – instruktora i programisty w zakresie opracowywania projektów i programów umożliwiających finansowanie przedsięwzięć rozwojowych
na wsi przez 30 uczestników warsztatów, a także 1500
odbiorców materiałów szkoleniowych uaktywnionych do udziału w procesie przemian gospodarczych,
społecznych i kulturowych zachodzących na wsi mołdawskiej.
W pierwszej kolejności, projekt pomoże udoskonalić jakość usług świadczonych przez lokalne organy
władzy i rozwinąć ich potencjał funkcjonowania, a ponadto umocnić współpracę lokalnych organów władzy
z członkami społeczności i konsultantami ACSA, co
ułatwi rozwiązywanie problemów nurtujących wieś.
Pomoże także w stworzeniu i wzmocnieniu potencjału
lokalnych grup, sformowanych z członków społeczności, w celach sprecyzowania i korzystnego rozwiązania problemów nurtujących dane społeczności.
Służba doradcza w Mołdowie pracuje na dwóch
szczeblach: gminnym (350 osób) i regionalnym (110
osób). Początkowo głównym nurtem jej działalności
były szkolenia i doradztwo w rolnictwie. Stopnio-
54
wo jednak rozszerza zakres prowadzonych działań,
szczególnie w zakresie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.
Niniejszy projekt służy również profesjonalizacji
doradztwa w dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich.
Rezultatem tych działań będzie funkcjonowanie doradców z jednej strony jako ekspertów wykładowców,
a z drugiej jako liderów przemian zachodzących na
obszarach wiejskich.
Służby doradcze poszerzą spektrum swego działania ze stricte rolniczego na doradztwo na rzecz rozwoju
obszarów wiejskich, natomiast samorządy zostaną wyposażone w profesjonalną wiedzę pozwalającą na zastosowanie nowego – europejskiego podejścia w kwestii programowania rozwoju, wykorzystania atutów
i rozwiązywania problemów lokalnych.
Istotnym więc rezultatem długofalowym będzie
zwiększający się profesjonalizm służby doradczej
Mołdowy, jej wzmocnienie instytucjonalne i rosnący
prestiż wśród ogółu mieszkańców wsi oraz, co bardzo
ważne, wzmocnienie roli i wpływu lokalnych organów władzy na przemiany społeczno – gospodarcze.
Współpraca z Krajową Agencją Rozwoju Wsi w Kiszyniowie ACSA rozpoczęła się w 2007 r. realizacją projektu nr 780/2007/AD/2007 pt. „Kreowanie przemian
gospodarczych w zakresie rolnictwa i małej przedsiębiorczości, w tym agroturystyki” objętego polskim
programem pomocy zagranicznej MSZ RP.
W 2008 r. zrealizowano projekt nr 1127/2008/
AD/2008 pt. „Oddziaływanie doradztwa rolniczego
na rozwój rolnictwa i przedsiębiorczości na obszarach
wiejskich Republiki Mołdowy”, w 2009 r. nr 892/2009
pt. „Wzmocnienie roli i profesjonalizacja działań rolniczych służb doradczych Republiki Mołdowy”,
w 2010 r. nr 394/2010 pt. „Wykorzystanie podstawowych rezerw w rolnictwie Mołdowy polegających na
osiąganiu standardów jakościowych produkcji żywności w drodze „z pola do stołu”, a w 2011 r. nr 103/2011/
PR/2011 pt. „Wsparcie rolniczych służb doradczych
w zakresie działań zwiększających dochody ludności
zamieszkującej obszary wiejskie Mołdowy”.
Projekty te umożliwiły poznanie problemów rolnictwa i wsi mołdowskiej, co stanowi podstawę bardziej
szczegółowej i ukierunkowanej pomocy w kolejnych latach. Uczestnicy szkoleń w Starym Polu (305 osób) bardzo wysoko ocenili w ankiecie ewaluacyjnej poziom
i przydatność warsztatów i szkoleń dla rozwoju służb
doradczych Mołdowy i ich oddziaływania na przemiany w rolnictwie, wyrażając jednocześnie życzenie, by
większa grupa doradców mogła skorzystać z podobnych szkoleń w Starym Polu. Podobne opinie wyrażali
Doniesienia
uczestnicy 4 konferencji przeprowadzonych w Balti,
Kiszyniowie i Kaguł na Państwowym Uniwersytecie
im. Bogdana Petriceicu Hasdeu oraz 3 warsztatów
w Kauszeni, Kantemir, Drokii (łącznie 568 osób).
Ponadto przedstawiciele Republiki Mołdowy
uczestniczyli w konferencjach podsumowujących projekty w Kijowie w 2007 r. i 2008 r., na Krymie w 2009 r.
oraz w Łucku w 2010 r., podczas których potwierdzili
duże zainteresowanie uzyskaniem pomocy świadczonej przez PODR, Oddział Stare Pole i udziałem w kolejnych wspólnych przedsięwzięciach.
Ponadto ACSA wspólnie z PODR, Oddział Stare
Pole był organizatorem konferencji w Kiszyniowie
podsumowującej projekty realizowane w 2011 r.
60-letnia działalność PODR, Oddział w Starym Polu
oraz doświadczenie we współpracy międzynarodowej,
w tym z Mołdową, i realizacji wspólnych projektów,
znajomość sytuacji i problemów występujących na
wsi, w rolnictwie i doradztwie rolniczym w Mołdowie,
a także potrzeb w tym zakresie, umożliwiła uczestnikom projektów nabycie i ugruntowanie wiedzy i umiejętności niezbędnych w dalszym procesie przemian
zarówno w sferze aktywności gospodarczej, społecznej
jak i mentalnej, co stwarza perspektywy zwiększenia
potencjału intelektualnego niezbędnego do dynamicznego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich.
Teresa Krakowska
Alicja Panimasz-Wolska
Konkurs „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”
K
RUS w Sztumie, przy współpracy z Państwową
Inspekcją Pracy w Malborku i Biurem Powiatowym Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Sztumie, zorganizował, na terenie powiatu sztumskiego,
kwidzyńskiego i malborskiego, I etap ogólnopolskiego
konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”.
W konkursie wzięło udział dziewięć gospodarstw
rolnych, które oceniane były pod kątem przestrzegania przepisów BHP. Zwycięzcami zostali:
I miejsce Sławomir Stawny z Lubochowa, powiat sztumski;
II miejsce Dariusz Bień z Pręgowa, powiat malborski;
III miejsce Dariusz Kostrzewski z sołectwa Brzózki, powiat
malborski.
Gospodarstwo Dariusza Bienia w Pręgowie
Gospodarstwo Sławomira Stawnego w Lubochowie
Na pozostałych miejscach uplasowali się kolejno:
IV miejsce Zygmunt Danielewski z Starego Targu, powiat sztumski; V miejsce Marek Szempek z Brachlewa, powiat kwidzyński i VI miejsce Edward Żyła
z Podzamcza, powiat kwidzyński.
Wyróżnienia otrzymali: Zdzisław Chmielewski
z Myślic, powiat sztumski; Arkadiusz Kobyliński
z Lichnów, powiat malborski i Wiesław Głowicki
z miejscowości Glina, powiat kwidzyński.
Gospodarstwo Dariusza Kostrzewskiego w Brzózkach
Konkurs organizowany jest w regionie tradycyjnie i służy propagowaniu idei poprawy warunków
i bezpieczeństwa pracy rolników i członków ich rodzin
w gospodarstwach rolnych.
Grażyna Pawłowska
55
Zapraszamy do podpisywania umów
na świadczenie usług doradczych (KUD)
z PODR w Gdańsku
Rolnicy otrzymujący dotacje ARiMR, zobowiązani są do przestrzegania norm
i wymogów wzajemnej zgodności (z ang. cross compliance), których niespełnianie
naraża na pomniejszenie należnych płatności. Wymogi te dotyczą m.in. ochrony
środowiska naturalnego, higieny czy zdrowia zwierząt.
W uniknięciu problemów mogą pomóc doradcy PODR w Gdańsku, z którymi rolnik podpisze
umowę na świadczenie usług doradczych (KUD).
W ramach tych usług proponujemy:
- przeprowadzenie profesjonalnej, opartej na wiedzy i długoletnim doświadczeniu, oceny gospodarstwa rolnego pod kątem spełnienia Wymogów Wzajemnej Zgodności,
- opracowanie planu dostosowania gospodarstwa do przepisów związanych z prowadzeniem działalności rolniczej.
Działania te są objęte znaczną refundacją ze środków Unii Europejskiej. Zwrotowi podlega 80%
poniesionych i udokumentowanych kosztów kwalifikowanych netto. Dofinansowanie nie obejmuje
zwrotu podatku VAT.
Podpisanie umowy o usługę doradczą umożliwia również 80-procentowy zwrot kosztów netto:
- przygotowania planu działalności rolnośrodowiskowej,
- atestacji opryskiwaczy wykonanych w Stacjach Kontroli Opryskiwaczy w Lubaniu i Starym Polu,
- przygotowania biznesplanów związanych z ubieganiem się o kredyty z dopłatą do oprocentowania,
udzielanych w ramach linii kredytowych: nIP, nKZ, nMR, nOR, nGP, nGR, nNT, nBR10, nKL01.
Dodatkowo rolnik, podpisujący z Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego umowę na
świadczenie usług doradczych, otrzymuje upusty sięgające 20% na inne działania świadczone przez
PODR.
Należy pamiętać, iż do składanego w 2012 roku wniosku możemy dołączyć również działania
wykonane w roku 2010. Dotyczy to m.in. planów działalności rolnośrodowiskowej, atestacji opryskiwaczy bądź wykonywanych wtedy biznesplanów.
Osoby zainteresowane usługą doradczą, mogą zgłosić się do Oddziałów i Biur Powiatowych
ODR lub bezpośrednio do swojego doradcy, w celu przeprowadzenia kalkulacji kosztów realizacji
usługi i możliwości uzyskania dotacji, podpisania umowy oraz wypełnienia wniosku do ARiMR.
Wnioski w ramach tego działania składamy do Biura Powiatowego ARiMR, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę wnioskodawcy. Przyjmowane są do wyczerpania limitu
środków. Jedno gospodarstwo może otrzymać wsparcie w kwocie do 1500 euro.
Do skorzystania z usług zachęcamy szczególnie młodych rolników, którzy w 2011 r. złożyli wnioski o przyznanie 75 tys. zł premii. Często nie wiedzą oni, jakie ich gospodarstwo musi spełniać wymogi i standardy, a na ich osiągnięcie mają tylko trzy lata, liczone od dnia rozpoczęcia działalności
rolniczej. Jeżeli w ciągu tego czasu nie uda się ich osiągnąć, to trzeba będzie oddać do ARiMR 25%
otrzymanej przez młodego rolnika premii.
56
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
– stabilny i solidny partner rolnika
Doniesienia
Finał IX Turnieju Kół Gospodyń Wiejskich
Województwa Pomorskiego
W dniu 15 kwietnia br., w Miejskiej Hali Sportowej
im. Andrzeja Grubby w Starogardzie Gdańskim,
reprezentacje 12 kół walczyły w IX Turnieju Kół Gospodyń
Wiejskich Województwa Pomorskiego.
O
rganizatorami IX edycji
Turnieju Kół Gospodyń
Wiejskich
Województwa Pomorskiego byli: Pomorski
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku, Wojewódzki Związek
Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych w Gdańsku, Urząd Miasta
Starogard Gdański oraz Województwo Pomorskie.
Turniej Kół Gospodyń Wiejskich Województwa Pomorskiego
jest współfinansowany ze środków
Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich dla
Województwa Pomorskiego.
Patronat nad Turniejem objął
Prezydent Miasta Starogard Gdański
Pan Edmund Stachowicz. Patronat
medialny nad imprezą objęli: Telewizja Polska S.A., Oddział w Gdańsku, Radio Gdańsk S.A., Dziennik
Bałtycki oraz Portal Województwa
Pomorskiego „Wrota Pomorza”.
W finale uczestniczyło 12 zespołów Kół Gospodyń Wiejskich.
Prezentowane konkurencje oceniało
5-osobowe jury, któremu przewodniczył Prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Rolników, Kółek
i Organizacji Rolniczych w Gdańsku Pan Piotr Hałuszczak, przy
udziale Pani Wiktorii Blacharskiej,
Kierownika Oddziału Etnografii
Muzeum Narodowego w Gdańsku,
Pani Moniki Kopieckiej z Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci
Obszarów Wiejskich Województwa Pomorskiego, Pana Dominika
Sowy - redaktora „Radia Gdańsk”
oraz Pani Danuty Barańskiej - przewodniczącej KGW w Czerninie,
laureata Grand Prix w 2011 r.
Koła gospodyń wiejskich zaprezentowały się publiczności w 5 konkurencjach, po zakończeniu któ-
rych przewodniczący jury ogłosił
wyniki - zwycięzców każdej z pięciu kategorii konkursowych oraz
laureata Grand Prix.
W poszczególnych konkurencjach zwyciężyli:
a) plansza tematyczna „Nasza
wieś na sportowo” - Stowarzyszenie „Kaszubianki” ze Stężycy, powiat kartuski;
b) „Produkt tradycyjny pochodzenia roślinnego – kapusta” – Koło
Gospodyń Wiejskich z Krępy
Kaszubskiej, powiat lęborski;
c) widowisko taneczne „Mazur”
- Koło Gospodyń Wiejskich z Lipiej Góry, powiat tczewski;
d) scenka kabaretowa „W kolejce” - Koło Gospodyń Wiejskich
z Lipianek Szlacheckich, powiat
Starogard Gdański;
e) „Moda sportowa na wesoło” Koło Gospodyń Wiejskich z Władysławowa, powiat pucki.
Zdobywcą Grand Prix w 2012
roku zostało Koło Gospodyń Wiejskich z Leszków, gmina Cedry Wielkie, powiat gdański.
Fundatorami imprezy i sponsorami nagród byli: Wiceminister
Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Pan Kazimierz Plocke, Województwo Pomorskie – fundator nagród dla najlepszych kół gospodyń wiejskich,
w każdej z pięciu kategorii konkursowych, Urząd Miasta Starogard
Gdański, Starogardzkie Centrum
Kultury, Ośrodek Sportu i Rekreacji w Starogardzie Gdańskim,
Wojewódzki Związek Rolników,
Kółek i Organizacji Rolniczych,
Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Gdańsku, Pomorska
Izba Rolnicza, Browar AMBER,
Bank Spółdzielczy w Tczewie,
Bank BGŻ, Oddział Operacyjny
w Starogardzie Gdańskim, Agencja
Nieruchomości Rolnych, Oddział
Terenowy w Gdańsku z siedzibą
w Pruszczu Gdańskim, Agencja
Rynku Rolnego, Oddział Terenowy w Gdyni, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Pomorski, Oddział Regionalny
w Gdyni, Związek Gmin Pomorskich, Firma A-BIS Urządzenia
Gastronomiczne w Straszynie,
Hotel i Restauracja REN w Starogardzie Gdańskim, Masarnia
HEROLD, Hipermarket Carrefour
- Starogard Gdański, Wojewódzki Ośrodek Koordynujący „Populacyjne Programy Wczesnego
Wykrywania Raka Piersi oraz
Profilaktyki Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy”, firma
AVON, Okręg 129 oraz Gdańskie
Stowarzyszenie Agroturyzmu.
Serdecznie dziękujemy wszystkim sponsorom i jednocześnie składamy gratulacje wszystkim laureatom!
Na zakończenie imprezy głos
zabrał Starosta Sztumski Pan Wojciech Cymerys, który ogłosił zebranym, iż kolejna, X edycja Turnieju
KGW Województwa Pomorskiego
odbędzie się w Sztumie.
Do zobaczenia za rok na Powiślu.
Barbara Ditrich
57
Doniesienia
KONKURS „BEZPIECZNE GOSPODARSTWO ROLNE”
Etap regionalny rozstrzygnięty
P
odczas Targów Rolno-Kwiatowych „Majówka w Strzelinie” tradycyjnie odbywa się
podsumowanie etapu regionalnego konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”. Tak było i w tym
roku.
Komisja konkursowa w składzie: Marian Matusewicz z Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (przewodniczący), Małgorzata Tokarska z KRUS, Jan Rozenek
z Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, Oddział w Strzelinie i Henryk Raczek z Państwowej
Inspekcji Pracy odbyła posiedzenie
w dniu 27 kwietnia br., w siedzibie
KRUS w Słupsku. Komisja podsumowała wyniki lustracji gospodarstw w terenie, podczas których
brano pod uwagę :
• ład i porządek w obrębie podwórza, zabudowań i stanowisk
pracy,
• stan budynków inwentarskich
i gospodarczych, w tym: stan
schodów i używanych drabin
oraz instalacji i urządzeń elektrycznych,
• wyposażenie maszyn i urządzeń
używanych w gospodarstwie
w osłony ruchomych części, podpory i inne zabezpieczenia,
• stan techniczny pilarek tarczowych i łańcuchowych,
• warunki obsługi i bytowania
zwierząt gospodarskich,
• stosowanie, stan i jakość środków ochrony roślin.
Oceny dokonano według arkusza oceny gospodarstwa stanowiącego załącznik do regulaminu
konkursu.
Finalistami regionalnego etapu
konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne” w 2012 r. zostali:
1. Marzena i Edward Kirko, zam.
Mrówczyno, gm. Damnica;
2. Stanisława Stasiek, zam. Lichnowy, gm. Chojnice;
3. Teresa i Leszek Pranczk, zam.
Rzepnica, gm. Bytów.
58
Uroczyste wręczenie nagród laureatom etapu regionalnego konkursu
„Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”
Wyróżnienia otrzymali:
1. Zbigniew Błażejewski, zam. Kotowo, gm. Dębnica Kaszubska;
2. Adam Szyngwelski, zam. Kosobudy, gm. Brusy;
3. Bernadeta Terman, zam. Wieliszewo, gm. Potęgowo.
Cenne nagrody rzeczowe i dyplomy, podczas uroczystości, któ-
ra odbyła się w dniu 19 maja br.,
wręczyli Eugenia Kucaj z Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i Zdzisław Kołodziejski,
Dyrektor Oddziału Pomorskiego
Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w Srzelinie.
Jan Rozenek
Doniesienia
Na polach w Nowinach
Już po raz czwarty w Przedsiębiorstwie ProdukcyjnoUsługowo-Handlowym „Nowiny” Sp. z o.o. w Nowinach
k. Dzierzgonia odbyły się Dni Pola. Impreza zorganizowana
została z inicjatywy PPUH „Nowiny”, reprezentowanego
przez Prezesa Macieja Skibniewskiego, wspólnie z Hage
Polska Sp. z o.o. oraz z Krajowym Zrzeszeniem Producentów
Rzepaku. Miała miejsce 17 maja br. Całe przedsięwzięcie
wspomagane było przez licznie uczestniczące firmy
zajmujące się hodowlą roślin, produkcją środków ochrony
roślin oraz nawozów dolistnych.
G
łównym punktem spotkania była prezentacja poletek z 16 odmianami pszenicy ozimej i 26 odmianami rzepaku
ozimego uprawianymi przy zróżnicowanych wariantach ochrony.
Pokaz nieprzypadkowo odbywał
się w połowie maja. Dzięki temu
producenci rolni mieli okazję obejrzeć odmiany rzepaku w pełnej
krasie – w fazie pełni kwitnienia,
a jest to niemożliwe w przypadku innych imprez o podobnym
charakterze, ale organizowanych
np. w czerwcu. Jednocześnie, ze
względu na tegoroczne niekorzystne warunki zimowania roślin, był
to dobry moment, aby zapoznać się
ze stanem roślin po zimie. Został
on przedstawiony na fotografiach
umieszczonych na tablicach przed
kolekcją odmian. Można było więc
porównać go ze stanem bieżącym
i zauważyć, że niektóre odmiany
mają duże zdolności regeneracyjne
przy odpowiedniej agrotechnice
(fot. 1).
W tym miejscu nie sposób pominąć ogromnego zaangażowania
i fachowej wiedzy agrotechnicznej
Pana Henryka Połoma - specjalisty
ds. produkcji. Podczas prezentacji
omówił on bardzo szczegółowo warunki oraz metodykę założonych łanowych doświadczeń oraz podzielił
się własnymi obserwacjami, udzielając wiele cennych porad zainteresowanym uczestnikom (fot. 2 i 3).
Po zakończeniu prezentacji poletek, w drugiej części spotkania,
wystąpili Prezes Zarządu KZPR
Mariusz Olejnik i Juliusz Młodec-
ki, którzy omówili działalność
Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku. Następnie Anna Jaworowska, główny specjalista ds.
Analiz Rynków Rolnych z BGŻ
Warszawa, przedstawiła zmiany
zachodzące na światowych rynkach rolnych i ich wpływ na ceny.
Jako ostatni zaprezentował się Jens
Sondergaard z DLG, który uzasadnił konieczność wapnowania.
PPUH „Nowiny” Sp. z o.o.
jest firmą zajmującą się produkcją
i sprzedażą pszenicy ozimej i rzepaku, a także produkcją nasienną
kwalifikowanego materiału siewnego pszenicy ozimej. Od kilku lat
przedsiębiorstwo prowadzi również sprzedaż kwalifikowanych
nasion okolicznym producentom.
W obecnym sezonie plantacje nasienne zajmują areał ok. 100 ha.
W bieżącym roku w ofercie znajdzie się kwalifikowany materiał
siewny C1 (kwalifikowany pierwszego rozmnożenia) takich odmian,
jak: Bogatka, Jantarka, Banderola,
Smaragd, Kranich oraz kwalifikowany materiał siewny C2 odmian
Bogatka i Kampana.
Z własnych obserwacji mogę
powiedzieć, że kwalifikowany materiał siewny pszenicy z tego przedsiębiorstwa odznacza się bardzo
wysoką jakością i zawsze oferowany jest po konkurencyjnych cenach.
Szczegółowe informacje dotyczące zaopatrzenia w materiał
siewny, w bieżącym sezonie, można uzyskać pod numerem telefonu (55) 276 23 11 lub tel. kom.
604524709.
Otwarcie pokazu w Nowinach
2.
3.
Na zakończenie chciałbym podziękować za zaproszenie Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego na Dni Pola i pogratulować
udanej imprezy, życząc jednocześnie dobrych zbiorów.
Sebastian Zwierz
59
W domu i zagrodzie
Ciasta z owocami
Nastał czerwiec, a wraz z nim pojawiły się w naszych ogrodach pierwsze owoce – jagody
kamczackie, truskawki, porzeczki, agrest… Korzystajmy z tego bogactwa, bo sezon na nie
nie trwa wiecznie. Zachwyćmy naszych domowników pachnącym ciastem z owocowym
dodatkiem. Bowiem owocowe ciasta mają niepowtarzalny smak, są bardzo orzeźwiające
i niskokaloryczne. Zakasajmy więc rękawy i do dzieła!
SZARLOTKA NA KRUCHYM CIEŚCIE
Ciasto: 4 szklanki mąki, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, 1 szklanka cukru pudru, 375 g masła, 6 dużych żółtek, 2 łyżki gęstej kwaśnej śmietany.
Nadzienie: 8 kwaskowatych jabłek, obranych i pokrojonych w półplasterki, 1/4 szklanki wody, 1 szklanka
cukru pudru (można dać mniej, jeśli jabłka są słodsze),
2 łyżeczki cynamonu, 2 łyżki mąki ziemniaczanej,
2 łyżki soku z cytryny.
Ponadto: kilka łyżek bułki tartej, cukier puder do posypania.
Mąkę, cukier puder i proszek do pieczenia przesiać
przez sito do naczynia. Masło pokroić na małe kostki,
dodać do mąki, wmieszać żółtka, kwaśną śmietanę
i wyrobić ciasto. Ciasto podzielić na pół i włożyć do
lodówki na przynajmniej godzinę.
Przygotować nadzienie. Pokrojone jabłka włożyć
do rondelka, dolać wodę i dusić przykryte około 15 minut, nie mieszając. Dodać cukier i cynamon, lekko wymieszać. Do masy wmieszać mąkę ziemniaczaną, sok
z cytryny i dusić jeszcze przez dwie minuty. Masa powinna być gęsta, lecz nie rozgotowana. Piekarnik należy nagrzać do 180º C. Formę wysmarować tłuszczem
lub wyłożyć papierem do pieczenia. Na dno formy
rozwałkować jedną część ciasta i podpiec w piekarniku przez około 10 minut. Wyjąć z piekarnika, posypać
bułką tartą (wchłonie nadmiar wilgoci z jabłek), wyłożyć przygotowane jabłka, a na nie rozwałkowaną
drugą część ciasta (można zetrzeć na tarce). Piec około
godziny, aż góra ładnie zrumieni się. Szarlotkę lekko
przestudzić, posypać cukrem pudrem.
60
PRZEKŁADANIEC Z WIŚNIAMI
Ciasto: 3 szklanki mąki pszennej, 1 szklanka kwaśnej
śmietany, 250 g margaryny, 4 żółtka, 2 łyżeczki proszku do pieczenia.
Pianka wiśniowa: 1 szklanka cukru, 300 g wiśni, 6 białek, 1 opakowanie kisielu wiśniowego.
Masa budyniowa: 2 szklanki mleka, 1 szklanka cukru,
200 g margaryny, 1 opakowanie budyniu śmietankowego, sok z cytryny, 1 łyżeczka cukru waniliowego.
Dodatkowo: cukier puder do posypania.
Ze składników zagnieść ciasto, podzielić na 6 części. Każdą część ciasta rozwałkować na placki wielkości blachy.
Przygotowć piankę wiśniową. Białka ubić z cukrem.
Dodać kisiel i wydrylowane wiśnie, wymieszać.
Przygotować masę budyniową. Budyń rozpuścić
w części mleka. Resztę mleka zagotować z cukrem.
Wlać mleko z budyniem, ponownie zagotować. Margarynę utrzeć. Dodawać stopniowo zimny budyń i sok,
ucierać.
Na trzy placki wyłożyć piankę, przykryć pozostałymi plackami. Wstawić do nagrzanego piekarnika
i piec na złoty kolor w temperaturze 180º C. Upieczone z pianką ciasta przełożyć masą. Ciasto posypać cukrem pudrem.
CIASTO Z AGRESTEM
250 g miękkiej margaryny lub masła, 150 g drobnego
cukru, 3 jajka, 200 g mąki pszennej, 100 g zmielonych
migdałów, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, otarta
skórka z jednej cytryny lub pomarańczy, 3 lekko czubate łyżki bułki tartej, 500 g agrestu, odszypułkowanego, cukier do posypania (około 3 łyżek).
Miękką margarynę lub masło utrzeć do białości
z cukrem aż powstanie puszysta masa. Po kolei doda-
W domu i zagrodzie
wać jajka, cały czas miksując (dodanie wszystkich jajek na jeden raz spowoduje zwarzenie się masy). Mąkę
wymieszać z migdałami, skórką z cytryny lub pomarańczy i proszkiem do pieczenia. Wmiksować powoli
do masy maślanej. Kwadratową formę o boku 23 cm
wyłożyć papierem do pieczenia. Nałożyć do niej ciasto, wyrównać. Na górę równomiernie wysypać bułkę
tartą. Następnie wyłożyć owoce, jeden obok drugiego,
wciskając je do ciasta, by połowa owocu wystawała
ponad. Posypać cukrem. Piec w temperaturze 160o C
przez około 60 minut lub dłużej, do tzw. suchego patyczka. Ostudzić, pokroić na kwadraty.
Piec około 10 - 12 minut w temperaturze 180° C. Ciasto
powinno być lekko zrumienione.
Przygotować nadzienie. W dużej misce wymieszać mąkę, cukier i sól. Żółtka rozbełtać, wymieszać ze
śmietanką i wlać mieszankę do suchych składników,
wymieszać. Dodać rabarbar i truskawki, lekko wymieszać i wylać na podpieczony spód. Piec w temperaturze 180° C przez godzinę.
Białka ubić na sztywną pianę, dodawać stopniowo cukier, wyłożyć bezę na upieczone ciasto i piec, aż
beza się zrumieni (około 10 - 15 minut). Ciasto wystudzić i pokroić na kwadraty.
TRUSKAWKOWIEC
Ciasto z agrestem
CIASTO Z RABARBAREM I TRUSKAWKAMI
Ciasto: 1 i 3/4 szklanki mąki, 2 łyżki cukru pudru, 10 dag
masła.
Nadzienie: 1 i 1/2 szklanki cukru, 1/4 szklanki mąki
ziemniaczanej, szczypta soli, 6 żółtek, 1 szklanka słodkiej śmietanki, 4 szklanki rabarbaru pokrojonego w plasterki, 1 szklanka truskawek pokrojonych w plasterki.
Beza: 6 białek, 1/2 szklanki cukru.
Mąkę wymieszać z cukrem pudrem i posiekać
z masłem, aż utworzą się drobne grudki. Wsypać tą
mieszankę na blachę i dobrze wcisnąć w dno blaszki.
70 dag truskawek (35 dag zmiksowanych i 35 dag pokrojonych w słupki), 2 galaretki truskawkowe, 3 łyżeczki żelatyny, pół szklanki śmietanki kremówki,
50 dag serka śmietankowego kremowego lub twarożku trzykrotnie mielonego, 2 opakowania biszkoptów
lub ciastek typu petitki, 5 łyżek cukru pudru (to jednak
zależy od kwaśności truskawek, wedle uznania).
Dużą tortownicę lub blaszkę 25 x 30 cm wyłożyć
ciastkami. Truskawki zmiksować dokładnie blenderem razem z cukrem pudrem. Dodać twarożek, śmietanę (lub jogurt), zmiksować na gładką masę. Galaretki
truskawkowe oraz żelatynę rozpuścić w 1,5 szklanki
gorącej wody, przestudzić. Ostudzone, dodawać powoli do masy, jednocześnie miksując. Wstawić masę
do lodówki. Gdy zaczyna tężeć wymieszać z pokrojonymi truskawkami, wylać na ciasteczkowy spód
i wstawić do lodówki. Na wierzch można wyłożyć truskawki zalane galaretką truskawkową, bitą śmietanę
- co kto lubi. Przechowywać w lodówce.
OWOCOWY TOPIELEC
75 dag mąki, 25 dag masła, po jednej szklance mleka
i cukru pudru, 3 jajka, 1 żółtko, 8 dag drożdży, szczypta soli, 60 dag – 1 kg różnych owoców.
Drożdże rozetrzeć z łyżką cukru w szklance ciepłego mleka i odstawić do wyrośnięcia, masło roztopić, owoce obrać, usunąć pestki i szypułki. W misce
61
W domu i zagrodzie
rozmieszać jajka i żółtko, dodać ostudzone masło,
wyrośnięte drożdże i przesianą mąkę, wyrobić ciasto,
aż będzie gładkie i lśniące. Z wyrobionego ciasta uformować kulę, zawinąć w lnianą ściereczkę i wrzucić do
zimnej wody, poczekać aż wypłynie (10 - 15 minut).
Gdy ciasto wypłynie, odwinąć je i lekko wyrobić na
stolnicy posypanej mąką, dodając cukier i - jak trzeba
– jeszcze trochę przesianej mąki. Dużą formę natłuścić,
włożyć połowę rozwałkowanego ciasta, owoce, przykryć resztą ciasta. Odstawić do wyrośnięcia, piec 40
– 50 minut w 180º C, można posypać cukrem pudrem.
rozgnieść. Kremówkę ubić z cukrem waniliowym
i sokiem z cytryny, wymieszać z serkiem (kilka łyżek
odłożyć) i skórką cytrynową. Do masy serowej dodać
pokruszone beziki. Żelatynę rozpuścić w kilku łyżkach wrzątku, ostudzić, połowę wymieszać z masą
truskawkową, resztę z serową. Na herbatnikach ułożyć kopczyki z obu mas, lekko wymieszać widelcem.
Chłodzić 4 godziny. Wyjąć z tortownicy, boki sernika
obsypać płatkami migdałowymi, wierzch ozdobić kremówką, truskawkami i melisą.
TORT Z JABŁKAMI I LIKIEREM
Owocowy topielec
MARMURKOWY PRZYSMAK Z BEZAMI
30 dag herbatników, 10 dag masła, 4 łyżki cukru, cytryna, 25 dag waniliowego serka homogenizowanego,
25 dag kremówki (36%), po 25 dag truskawek i bezików, 2 łyżki żelatyny, 2 łyżki cukru waniliowego.
Do dekoracji: kilka listków melisy cytrynowej, 2 – 3 truskawki, 4 łyżki płatków migdałowych.
Dno tortownicy wyłożyć pergaminem. Herbatniki
rozkruszyć, utrzeć z masłem, przełożyć do tortownicy,
ugnieść i chłodzić 30 minut. Z cytryny otrzeć skórkę
i wycisnąć sok. Truskawki oczyścić, posypać cukrem,
62
Ciasto ucierane: 100 g masła, 100 g cukru, 1 opakowanie cukru waniliowego, 2 jaja, 100 g mąki, 1 łyżeczka
proszku do pieczenia.
Masa i dekoracja: 900 g jabłek, 150 ml soku z jabłek,
1 łyżeczka cynamonu, 75 g cukru, 1 opakowanie cukru waniliowego, 2 opakowania budyniu waniliowego, 350 ml mleka, 100 ml ajerkoniaku, wiórki czekoladowe.
Piekarnik rozgrzać do 175º C. Masło utrzeć z cukrem na krem. Dodawać po jednym jajku. Przesiać
mąkę z proszkiem do pieczenia i wymieszać. Jedno
jabłko obrać, wyciąć gniazdo nasienne, miąższ pokroić
w kostkę i dodać do ciasta. Ciasto wlać do wysmarowanej tłuszczem tortownicy (śr. 26 cm) i piec ok. 30 minut. Wystudzić, przełożyć na paterę i spiąć obręczą tortownicy. Resztę jabłek obrać i pokroić w kostkę. Dodać
75 ml soku jabłkowego, cynamon, 2 łyżki cukru, cukier
waniliowy i gotować na małym ogniu około 5 minut.
1 opakowanie budyniu wymieszać z resztą soku jabłkowego i dodać do jabłek. Gotować 1 minutę i zdjąć
z ognia. Masę rozsmarować na cieście i wyrównać.
Mleko zagotować z resztą cukru i zdjąć z ognia. 1 opakowanie budyniu wymieszać z ajerkoniakiem, dodać
do mleka i zagotować. Budyń wyłożyć na masę jabłkową. Tort chłodzić około 3 godzin, posypać wiórkami
czekoladowymi.
Przepisy zebrała
Lucyna Lesińska
Oferty
Usługi
Korekcja racic u bydła.
Wiadomość: tel. kom. 608868322.
Regeneracja części do maszyn rolniczych i budowlanych (sita otworowe, żaluzjowe, klepiska, posiewacze,
sprzęgła, sworznie, pompy hydrauliczne, siłowniki, rozdzielacze). Wiadomość: tel. (55) 619 80 85, (55) 231 25 30,
tel. kom. 509349400, Jegłownik.
Kowalstwo artystyczne. Produkcja i montaż kutych
ogrodzeń, bram i balustrad ozdobnych. Kompleksowe
wykonawstwo. Tanio i solidnie.
Wydzierżawię
Budynek, przy drodze powiatowej, o pow. 300 m2 na
magazyn lub działalność gospodarczą.
Wiadomość: tel. kom. 668056776 (gm. Nowy Staw).
Kupię
Skóry królicze. Wiadomość: tel. kom. 602714793.
Pług Famarol, kosiarkę rotacyjną i siewnik do zboża
lub agregat uprawowo-siewny.
Ciągnik Ursus lub Zetor 4- lub 6-cylindrowy i sortownik do ziemniaków. Wiadomość: tel. kom. 790318118.
Polski kombajn zbożowy Bizon Super lub Bizon Record i przystawkę do kukurydzy.
Pług 3-skibowy, obrotowy.
Słomę zbóż, rzepaku oraz siano sprasowane lub pozostawione na pokosie. W przypadku łąk objętych programami rolnośrodowiskowymi, możemy wykonać
usługę koszenia. Wiadomość: tel. kom. 500121800,
www.miskantuspolska.pl.
Sprzedam
Gospodarstwo rolne o pow. 33,34 ha, 3 km od Sztumu,
z budynkami albo samą ziemię oraz kombajn zbożowy
Bizon Z056 na szerokich kołach, z sieczkarnią i stołem
do rzepaku, z dwiema kosami, r. prod. 1983, pierwszy
własciciel. Wiadomość: tel. (55) 261 09 69.
Opryskiwacz Pilmet o poj. 1000 l, szer. rob. 15 m z automatyką; przyczepę - ścinacz zielonek Z-368; agregat
zawieszany Agropol do upraw przedsiewnych.
Dwa graniczące ze sobą siedliska rolnicze na obrzeżach Chojnic: tj. 2,2 ha ze stawem o pow. 800 m2, przyłączami i możliwością budowy oraz 2,2 ha z dwoma
nowymi budynkami w stanie surowym lub samą ziemię (4 ha). Cena do uzgodnienia.
Kojce porodowe (16 szt.), wygrodzenia dla loch luźnych,
solidnie wykonane, autokarmniki dla prosiąt (15 szt.)
i autokarmniki dla tuczników (2 szt.) z mocnego tworzywa sztucznego, smoczki dla loch i prosiąt, ruszta
z tworzywa dla macior, koryta kamionkowe dla loch,
klatkę do przewozu loch zawieszaną na tuz.
Kombajn zbożowy Fortschritt bez szarpacza, r. prod.
1972, cena - 12 000 zł (do negocjacji).
Wiadomość: tel. (59) 832 14 81.
Ciągnik rolniczy Ursus 1224, stan b. dobry, cena 25 900 zł (cena do negocjacji). Wiadomość: gmina
Pruszcz Gdański, tel. kom. 519844059.
Dojarkę dwukonwiową. Wiadomość: Trzcińsk, gmina Starogard Gdański, tel. kom. 601638572.
Ciągnik C-360 z Turem; chłodnię do mleka Westfalia,
poj. 1800 l, samomyjącą; baloty sianokiszonki; ciągnik
SAM C-360. Wiadomość: tel. kom. 502058584.
Rozsiewacz do nawozów Rauch MDS 921, r. prod. 2002,
poj. 900 l + 400 l nadstawka z blachy kwasowej, plandeka, pierwszy właściciel, 100% w oryginale (lakier, podzespoły), stan b. dobry. Cena do uzgodnienia.
Wiadomość: tel. (55) 271 50 98, tel. kom. 666200044
lub 603132496, Myszewo, gm. Nowy Staw.
Kombajn Bizon Record Z058 z sieczkarnią i kosą boczną, r. prod. 1989. Wiadomość: tel. kom. 661797667.
Pług 5-skibowy podorywkowy oraz 4- i 3-skibowy zagonowy Unii Grudziądz, stan b. dobry.
Łubin słodki wąskolistny. Wiadomość: Kisewo, gmina Łęczyce, tel. kom. 606412831.
Przyczepę Schmitz PR-16, ład. 12 t; opielacz buraczany
6-rzędowy. Wiadomość: tel. kom. 609666978.
63
Oferty
Pokosówkę Fortschritt taśmową - nowe taśmy, kompletny silnik do DT 100 M, pług 5-skibowy Famarol,
agregat uprawowy bierny do ciągnika C-360, rozsiewacz lejowy o ład. 500 kg, głowice do silnika SW 400
Bizon. Wiadomość: tel. kom. 602584241, Malbork.
Ciągnik Fiat F 140 i ładowarkę Bopcat.
Kombajn ziemniaczany Anna jednorzędowy.
Skrzynię pośrednią do ciągnika Ursus 1224, fabrycznie nowe części do kombajnu Z056, koła do przyczepy
z felgami 900 x 20, opony pełne - 4 szt.
Wiadomość: tel. kom. 721344340, Kwidzyn.
Siewnik zbożowy SZU talerzowy, szer. rob. 3,6 m oraz
siewnik Poznaniak o szer. rob. 2,8 m. Sprzęt sprawny
technicznie. Wiadomość: tel. (55) 275 11 14.
Ciagnik John Deere 3040, 95 kM, stan b. dobry, kabina komfort, wspomaganie kierownicy, nieduży przebieg; ciągnik Renault 651 s, silnik MWM, 70kM, stan
b. dobry, kabina komfort, wspomaganie kierownicy,
rewers, szybka skrzynia, hicz; ciagnik rolniczy Massey Ferguson 575, 70 kM, stan b. dobry; brony 5-polowe
16, składane; dmuchawę do siana z rurami i kolanami;
opryskiwacz Termit o poj. 400 l, lance szer. 10 m, w całości lub na części; wał pierścieniowy, szer. rob. 3 m; beczki do kiszenia ogórków.
Wiadomość: Kwidzyn, tel. kom. 504626142.
Pół domu z siedliskiem i budynkiem gospodarczym
(60 arów) w miejscowości Śledziówka, gm. Stary Targ
(3 km od Starego Pola).
Opryskiwacz zawieszany o szer. rob. 12 m; przenośnik
ślimakowy (żmijka) o dł. 8,5 m; zestaw bron średnich
5-polowych, zawieszanych; rozsiewacz nawozowy lejowy o szer. rob. 12 m, ład. 800 kg; rozsiewacz nawozów lejowy, pielnik - wielorak; 2 wentylatory do siana
ø 1 m. Wiadomość: tel. kom. 668056776.
Chłodnię do mleka, r. prod. 2006, poj. 1050 l, pierwszy
właściciel. Wiadomość: tel. kom. 600975710.
Heder do kombajnu Claas Mega typ 204, r. prod. 1995,
szer. rob. 5,1 m. Wiadomość: tel. kom. 695412547.
Ziemię (6 ha) w okolicy Susza.
Silos zbożowy BIN 60-tonowy, z oprzyrządowaniem,
przetrząsarkę taśmową do siana i opryskiwacz o poj.
400 l. Wiadomość: tel. kom. 697011013.
Ciągnik Zetor 16145, r. prod. 1985; ciągnik Ursus C-385, r. prod. 1979, z ładowaczem czołowym; prasę zwijajacą, pasową John Deere 550, r. prod. 1988;
agregat talerzowy z hydropakiem POM Brodnica,
szer. rob. 3 m, r. prod. 2006; siewnik zbożowy Kuhn
z redlicami talerzowymi, r. prod. 2005; wał wahadłowy Expom Krośniewice, szer. rob. 2,5 m, na przedni
tuz ciągnika, r. prod. 2005.
Wiadomość: tel. kom. 607049399, Dubiel k. Kwidzyna.
Do skoszenia 7 ha koniczyny czerwonej z trawami
(przewaga koniczyny) i 4 ha koniczyny białej z trawami (przewaga koniczyny) w miejscowości Adamowo,
gm. Gronowo Elbląskie. Uprawy ekologiczne, możliwość zbioru 2 pokosów i zawarcia umowy wieloletniej. Wiadomość: tel. kom. 502109456.
Beczkowóz o poj. 3000 l, gotowy do pracy, rozlewacz
12 m, nowa beczka i opony, stan idealny; rozsiewacz
Amazone o poj. 800 l, dwutalerzowy, na każdy talerz
osobny wysyp, razem z WOM, stan b. dobry.
Przyczepę Schmitz PR-16, ład. 14 t; opielacz 6-rzędowy, opryskiwacz Pilmet , poj. 2000 l, szer. rob. 18 m,
r. prod. 1996 oraz opryskiwacz Pilmet 40012, r. prod.
1996. Wiadomość: tel. kom. 609666978.
Ciągnik Ursus 914 4 x 4, r. prod. 1985, stan b.dobry, zarejestrowany, opłacony, ważny przegląd, cena - do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 515035539, Prabuty.
Gospodarstwo rolne o pow. 29 ha w gminie Sztum
(20 km do Malborka). Wiadomość: tel. kom. 512492698.
Przypominamy, że ogłoszenia drobne od rolników są zamieszczane bezpłatnie.
Ogłoszenia te można podawać telefonicznie: tel. (55) 270 11 32, 270 11 31 lub 270 11 30,
drogą elektroniczną: e-mail: [email protected] albo listownie na adres redakcji.
64
Rozrywka dla dorosłych i dla dzieci
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
KUPON 6
A
B
C
D
E
Czerwiec 2012
F
G
H
I
J
K
Hasło:
F-9
E-3
J-8
A-1
D-2
F-5
D-8
J-2
C-3
POZIOMO:
A - 1) w lunaparku
C - 1) dziura w zębie
D - 6) mała Izabela
E - 1) procyon
F - 5) otoczona lasem
G - 1) dawniej ruch, ruszanie się
H - 7) pogłębiarka, bagier
I - 1) przodownik wyścigu
J - 6) czyści lufę
K - 1) zimozielony krzew liściasty
PIONOWO:
1 - G) gramocząsteczka
2 - A) kawon
2 - I) miasto na Mazurach
3 - E) drzewo liściaste
4 - A) część utworu literackiego
5 - F) knechty
6 - A) zgrzebna tkanina
6 - I) ischias
7 - F) zamarznięta woda
8 - A) ozdobna zapinka
8 - H) rakieta świetlna
9 - F) Naczelny Sąd Administracyjny
10 - H) napój alkoholowy - gorący
11 - F) płaszcz Beduina
Wśród czytelników, którzy do 20 czerwca nadeślą do redakcji w Starym Polu prawidłowe rozwiązanie
krzyżówki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.
Rozwiązanie z nr. 5/2012 – HASŁO: „NIEZAPOMINAJKA”.
Nagrodę wylosowała: Sylwia Grochowska z Nowej Wsi. Nagrodę prześlemy pocztą.
Wykreślanka dla dzieci
Wykreślcie z diagramu podane słowa. Są one wpisane poziomo lub pionowo, a niektórych liter użyto dwukrotnie. Nieskreślone litery, czytane kolejno
rzędami, utworzą rozwiązanie.
H
U
Ś
T
A W K
A
L
S
R W
P
I
Ł
K
A
J
A
K
O
A
K
A
C
P
R W
T
A
W
J
E
Z
P
L
U
R
A
K
E
R
Z
Y
G
E
Z
O W A
R
S
Ł
O
Ń
C
E
T
I
N
O
D
A M
I
A
L
K
E
K
R
E
K
A
I
C
A
M O
Z
HUŚTAWKA
KAJAK
KARUZELA
LATAWIEC
MORZE
PIŁKA
PLECAK
ROWER
SKAKANKA
SŁOŃCE
WROTKI
Poniżej znajduje się szósta
część rysunku składającego się
z 11 elementów. Wśród dzieci
(do lat 13), które do 20 grudnia
2012 roku nadeślą cały rysunek,
naklejony na karcie pocztowej,
rozlosujemy rower.
KUPON 6
Czerwiec 2012
Wśród dzieci, które do 20 czerwca nadeślą do redakcji prawidłowe rozwiązanie wykreślanki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.
Rozwiązanie z nr. 5/2012 – HASŁO: „WIOSENNY OGRÓDEK”.
Nagrodę wylosował: Jakub Socha z Łapina Kartuskiego.
Nagrodę prześlemy pocztą.
Konkurs
dla wytrwałych
Rozwiązania krzyżówki i wykreślanki
należy przysyłać na adres:
PODR w Gdańsku, Oddział w Starym Polu
82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21
65
POMORSKIE WIEŚCI ROLNICZE
POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W GDAŃSKU
80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293
tel. (58) 326 39 00, fax (58) 309 09 45
www.podr.pl
WYDAWCA:
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
Oddział w Starym Polu
82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21
tel. (55) 270 11 11 lub 270 11 00, fax 270 11 62
REDAKCJA:
DZIAŁ REKLAMY I PRENUMERATY:
Lubań, tel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50,
fax (58) 688 22 52, e-mail: [email protected]
KOLEGIUM REDAKCYJNE:
ODDZIAŁY
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293
tel. (55) 270 11 32, e-mail: [email protected]
mgr inż. Krzysztof Pałkowski (przewodniczący), mgr inż. Andrzej
Dolny, mgr inż. Antoni Hajdaczuk, Jarosław Jelinek (Pomorska
Izba Rolnicza), mgr inż. Zdzisław Kołodziejski, mgr inż. Bożena
Korzańska (red. naczelna), mgr inż. Andrzej Okrój, dr inż. Daniel
Roszak, mgr inż. Jan Rozenek, mgr inż. Ewa Szymańska,
mgr Beata Wójcik
Wanda Ciecholewska i Bożena Korzańska
RAPORT Z RYNKU - na podstawie danych z Biur Powiatowych
BP ODR Chojnice
ul. 31 Stycznia 56, 89-600 Chojnice, tel./fax (52) 397 41 12
ODR w Gdańsku oraz biuletynu „Rynek zbóż” MRiRW zestawiła
mgr inż. Barbara Kukowska
KOREKTA:
BP ODR Człuchów
Osiedle Młodych 9, 77-300 Człuchów, tel. (59) 834 24 34
mgr Lucyna Lesińska
FOT. NA OKŁADCE:
BP ODR Gdańsk
ul. Trakt św. Wojciecha 293, 80-001 Gdańsk, tel. (58) 326 39 22
Sylwia Ceglarska
CENA 1 egz. - 2,00 zł
PRENUMERATA:
Wpłaty przyjmujemy na konto:
PODR w Gdańsku, PKO S.A.
Nr 91 1240 1268 1111 0010 3636 0465
CENA PRENUMERATY:
półroczna – 12,00 zł + 12,00 zł (koszty przesyłki) = 24,00 zł
roczna – 22,00 zł + 22,00 zł (koszty przesyłki) = 44,00 zł
Prenumeratę przyjmują również doradcy BP ODR.
CENNIK ODPŁATNOŚCI
ZA MATERIAŁY INFORMACYJNO-REKLAMOWE
Ogłoszenia, komunikaty i informacje handlowe,
artykuły sponsorowane:
cała strona - 800 zł + VAT; 1/2 strony - 480 zł + VAT;
1/4 strony - 300 zł + VAT; 1 cm2 - 1,60 zł + VAT
reklama kolorowa wewnątrz numeru - cała strona - 1200 zł + VAT
reklama kolorowa wewnątrz numeru - 1/2 strony - 720 zł + VAT
reklama kolorowa na okładce II i III - 1400 zł + VAT
reklama kolorowa na okładce IV - 1800 zł + VAT
zamieszczenie wkładki reklamowej - 500 zł + VAT
Drobne ogłoszenia od rolników są zamieszczane
bezpłatnie.
Ogłoszenia te można zgłaszać telefonicznie:
tel. (55) 270 11 32, 270 11 31 lub 270 11 30,
drogą elektroniczną: e-mail: [email protected]
albo listownie na adres redakcji.
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych i nie drukuje ich
bez podania przyczyny. Redakcja zastrzega sobie również prawo
redagowania i skracania nadesłanych materiałów.
Za treść ogłoszeń, tekstów sponsorowanych i reklam zleconych
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku nie ponosi
odpowiedzialności. Ogłoszenia dla rolników indywidualnych są
bezpłatne. Przyjmują je doradcy BP ODR lub można je przesłać
pocztą.
66
BIURA POWIATOWE OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO
DRUK:
NAKŁAD: 4 200 egz
Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych
i Doświadczalnictwa w Lubaniu
83-422 Nowy Barkoczyn
tel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50, fax (58) 688 22 52,
BP ODR Bytów
ul. Wojska Polskiego 33, 77-100 Bytów, tel. (59) 822 27 52
SKŁAD KOMPUTEROWY:
Przedsiębiorstwo Prywatne „WiB”
ul. Sobieskiego 14, 80-216 Gdańsk, tel. (58) 522 30 29
Oddział w Strzelinie
76-200 Słupsk 2
tel. (59) 847 12 88, fax (59) 847 12 81
BP ODR Kartuzy
ul. Hallera 1, 83-300 Kartuzy, tel./fax (58) 681 42 67
BP ODR Kościerzyna
ul. Wodna 14, 83-400 Kościerzyna, tel./fax (58) 686 66 23
BP ODR Kwidzyn
ul. Grudziądzka 8, 82-500 Kwidzyn, tel. (55) 261 34 59
BP ODR Lębork
ul. Czołgistów 5, 84-300 Lębork, tel. (59) 862 21 72
BP ODR Malbork
ul. Marynarki Wojennej 21, 82-220 Stare Pole, tel. (55) 270 11 19
BP ODR Nowy Dwór Gdański
Plac Wolności 1, 82-100 Nowy Dwór Gd., tel. (55) 247 28 68
BP ODR Puck
ul. Wejherowska 5, 84-100 Puck, tel. (58) 673 28 77
BP ODR Słupsk z siedzibą w Strzelinie
76-200 Słupsk 2, tel. (59) 847 12 81
BP ODR Starogard Gdański
Nowa Wieś Rzeczna, ul. Rzeczna 18, 83-200 Starogard Gd., tel. (58) 562 49 63
BP ODR Sztum
ul. Mickiewicza 39, 82-400 Sztum, tel. (55) 267 04 33
BP ODR Tczew
ul. Wojska Polskiego 6, 83-110 Tczew, tel. (58) 531 38 27
BP ODR Wejherowo
ul. Sobieskiego 241, 84-200 Wejherowo, tel. (58) 672 13 09

Czerwiec - Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

Transkrypt

Podobne dokumenty

Renault Clio Grandtour od 2013 185

Ekologiczne i innowacyjne ogrzewanie w DPS Opublikowano: 29/03

Formularz kontaktowy dla „profesjonalisty”

Twórczy Biznes

„Trzeba pracować nad sobą i rozwijać się, żeby móc odnieść sukces

1.Timberjack 810D - aukcje idea leasing