PROGRAM AUTORSKI Z EDUKACJI MATEMATYCZNEJ Poprawiony

PROGRAM AUTORSKI Z EDUKACJI MATEMATYCZNEJ Poprawiony

PROGRAM AUTORSKI Z EDUKACJI MATEMATYCZNEJ
W oparciu o „Dziecięcą matematykę” Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej
i Ewy Zielińskiej
mgr Katarzyna Kiedrowicz
mgr Joanna Narloch
CHOJNICE 2015/2016
1
Wstęp
Niniejszy program „Mali matematycy” powstał w oparciu o Roczny Plan Przedszkola
Niepublicznego Smyk. Ukierunkowując się tym samym na rozwój zdolności matematycznych
dzieci. Program będzie realizowany w roku szkolnym 2015/2016 w powyższej placówce
w Chojnicach.
Współcześnie trudno byłoby wyobrazić sobie życie bez używania elementów
matematyki. Wszystko bowiem oparte jest na jej działaniach i twierdzeniach. Staje się ona
kluczem do sukcesów w wielu dziedzinach życia. Dzięki znajomości matematyki mamy
możliwość szerszego dostępu do rynku pracy, poznania i zrozumienia wielu skonstruowanych
przez człowieka budowli, systemów oraz innych, które opierają się na zasadach matematyki
i działają według pewnych obliczeń.
W nauczaniu matematyki ważne jest, aby dziecko osiągnęło odporność emocjonalną,
która pozwoli mu zrozumieć i ukształtować wiedzę matematyczną. Dojrzałość tą należy
kształtować w okresie przedszkolnym w sposób konsekwentny i właściwy. Nowa Podstawa
Programowa określa, iż edukacja matematyczna powinna umożliwiać dziecku osiągnięcie
odpowiednich kompetencji intelektualnych, które przygotowują do systematycznego
przyswajania wiedzy.
Istotną rolę odgrywa tutaj doświadczenie dziecka. Same reguły, czy też zadania nie są
w stanie nauczyć dziecka rozumieć matematykę. Owe doświadczenia są pewnym budulcem,
z którego dziecko tworzy pojęcia i umiejętności. Ważne również, aby były one właściwie
dobrane, ponieważ wtedy przyczynią się do rozwoju myślenia matematycznego i zdobywania
odporności emocjonalnej. Wszystko zatem opiera się na doświadczaniu przez dziecko.
Manipulowaniu przedmiotami, nazywaniu ich i wykonywaniu czynności. Przedszkolak
ćwiczy koncentrację uwagi i dostrzega to, co jest istotne w danym zadaniu matematycznym.
Dzięki temu zaczyna rozumieć matematykę, a co za tym idzie lubić ją i chcieć jej
doświadczać
2
Założenia programu
•
Program „Mali matematycy” jest zgodny z nową Podstawą Programową Wychowania
Przedszkolnego z dnia 27 sierpnia 2012 r. ( Załącznik nr 1, Dz. U. poz. 977 z 2012 r.).
•
Oparty jest o „Dziecięcą matematykę” Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej i Ewy
Zielińskiej, która skierowana jest dla przedszkoli, klas zerowych i placówek
integracyjnych.
•
Program wyjaśnia ideę wspomagania rozwoju umysłowego i podaje ważniejsze
informacje o edukacji matematycznej dzieci. Pozwala rozwinąć najważniejsze
czynności intelektualne i ukształtować takie umiejętności, które ważne są dla dalszej
edukacji matematycznej.
•
Program „Mali matematycy” kierowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym.
•
Program będzie realizowany od października 2015 r. do czerwca 2016 r.
•
W zajęciach matematycznych będą uczestniczyć dzieci 4 – letnie z grupy Słoneczka.
•
Program „Mali matematycy” opiera się na założeniu nauki poprzez zabawę i działaniu
za pomocą konkretów i praktycznych ćwiczeń. Treści programowe odwołują się do
kilku zagadnień „Dziecięcej matematyki” E. Gruszczyk – Kolczyńskiej:
1. Kształtowanie świadomości schematu ciała.
2. Orientacja przestrzenna.
3. Rytmy i rytmiczna organizacja czasu.
4. Liczenie.
5. Ustawianie po kolei i numerowanie.
6. Klasyfikacja.
Cel główny programu
Głównym
celem
programu
„Mali
matematycy”
jest
rozwijanie
uzdolnień
matematycznych dzieci. Dostosowywanie pracy do możliwości dziecka i tempa rozwoju.
Przygotowywanie do sukcesów w późniejszej nauce szkolnej.
3
Cele szczegółowe
•
Rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni,
•
Rozwijanie logicznego myślenia,
•
Rozwijanie odporności emocjonalnej,
•
Manipulowanie przedmiotami,
•
Nazywanie wykonywanych czynności,
•
Tworzenie kompozycji, budowli,
•
Rozróżnianie przedmiotów,
•
Klasyfikowanie przedmiotów,
•
Rozwijanie umiejętności liczenia,
•
Poznawanie i utrwalanie nazw następstw (dni i nocy, dni tygodnia, miesięcy w roku),
•
Poznawanie sposobów mierzenia długości, ważenia przedmiotów,
•
Rozwijanie twórczego myślenia poprzez tworzenie gier dydaktycznych.
Przewidywane osiągnięcia i umiejętności dzieci
1. KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI SCHEMATU CIAŁA:
•
Nazywa i pokazuje na sobie poszczególne części ciała,
•
Zilustruje ruchem czynności rąk i nóg,
•
Wskazuje części ciała u kolegi/ koleżanki.
2. ORIENTACJA PRZESTRZENNA:
•
Rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki,
•
Oznacza właściwie rękę lewą i prawą,
•
Wytycza kierunki: w lewo, w prawo, na wprost,
•
Orientuje się na kartce papieru,
3. RYTMY I RYTMICZNA ORGANIZACJA CZASU:
•
Dostrzega rytmiczną organizację czasu w stałych następstwach dnia i nocy, pór roku,
dni tygodnia, miesięcy w roku,
•
Potrafi odtworzyć wysłuchany rytm za pomocą układu klocków, pasków papieru itp.
4. LICZENIE:
•
Rozróżnia błędne liczenie od poprawnego,
4
•
Liczy obiekty,
•
Wyznacza sumy i różnice,
•
Liczy na palcach lub zbiorach zastępczych.
5. USTAWIANIE PO KOLEI I NUMEROWANIE:
•
Poznaje liczebniki porządkowe i w sposób praktyczny właściwie się nimi posługuje,
•
Numeruje schody, wskazuje wybrany stopień i ustala: np. ten jest drugi, ten szósty,
itd.
•
Wskazuje wybrany stopień, potrafi ustalić wszystkie poprzednie i wszystkie następne
schody.
6. KLASYFIKACJA:
•
Klasyfikuje obiekty,
•
Dostrzega podobieństwa i różnice,
•
Ustala równoliczność dwóch zbiorów.
Metody pracy
•
Praktycznego działania,
•
Swobodnej ekspresji twórczej,
•
Obserwacji i naśladowania,
•
Pokazu,
•
Objaśnienia i instrukcji,
•
Praca według wzoru,
•
Doświadczeń i eksperymentowania.
Formy pracy
•
Praca indywidualna,
•
Praca zbiorowa,
•
Praca w grupach,
•
Zabawy twórcze.
5
Uwagi o realizacji programu
•
Zajęcia będą prowadzone w grupie 4 – Latków.
•
Zajęcia będą realizowane raz w tygodniu przez około 30 minut.
•
Zadania będą wykonywane zbiorowo lub indywidualnie w zależności od prowadzonej
tematyki i zadania.
•
Zadania i stopień trudności będą dostosowane do wieku i możliwości dzieci.
W celu uzyskania jak najlepszych wyników twórczej pracy dziecka, należy zadbać o to, aby:
•
zajęcia odbywały się we właściwie zorganizowanym środowisku, w atmosferze
życzliwości i spokoju,
•
każde dziecko miało możliwość gromadzić doświadczenia, nie wystarczy, gdy patrzy
na czynności nauczyciela i innych dzieci - musi samo doświadczać i samo ćwiczyć,
•
miało okazję do nazywania osobistych doświadczeń, np. kładę klocek tutaj.
•
nie zmuszanie dziecka do wykonania zadania, ważne, aby uczyło się poprzez zabawę.
6
PLAN PRACY DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZEJ Z EDUKACJI MATEMATYCZNEJ
NA ROK SZKOLNY 2015/2016
BLOK
CZAS
TEMATYCZNY REALIZACJI
TEMAT
ZAJĘĆ
SPOSÓB REALIZACJI
•
•
•
•
•
Kształtowanie
świadomości
schematu ciała
Październik
Wiem, jak
wyglądam i co
potrafią moje ręce
i nogi.
•
•
•
•
„To jestem Ja” – dotykanie i nazywanie części swojego ciała –
„To moja głowa …”
„Moja głowa” – nazywanie części głowy: czoło, policzki, nos,
usta …
„Lusterko” – każde dziecko ma lusterko. Nauczycielka „robi
miny”. Dzieci odgadują, próbują je nazwać (smutna, wesoła,
zdziwiona…) i naśladują.
„Zagadka – gest” – pobudzanie wyobraźni dziecka –
odgadywanie jaką minę ma kolega i dlaczego.
„Moje ręce” – nazywanie części rąk: place (każdy palec ma
swoją nazwę), dłoń, nadgarstek, przedramię, łokieć, ramię,
bark.
„Co robią moje ręce?” – ćwiczenia koordynacji i sprawności
ruchowej dłoni i palców: wstają, witają się, całują się ze sobą,
mocują się jedna dłoń z drugą, klaszczą, wkręcają żarówki ….
„Co to znaczy?” – przekazywanie i odczytywanie informacji
wyrażonej gestem – najpierw przez nauczycielkę, a potem
przez dzieci, np. chodź do mnie, do widzenia …
„Moje nogi” – nazywanie części nogi: palce, stopy, kostki,
łydki, kolana, uda.
„Co mówią moje nogi?” – przekazywanie informacji
wyrażonej ruchem nóg: jestem zmęczony, tańczę, idę na
palcach, skradam się, biegnę, tupię…
7
•
•
•
„Mój tułów” – dotykając, nazywanie części tułowia: szyja,
ramiona, klatka piersiowa, brzuch, plecy.
„Pantomima” – zagadki ruchowe, porozumiewanie się bez
słów.
„Gdzie góra, gdzie dół” – wykonywanie poleceń
- podnieś ręce do góry, popatrz do góry, tam jest góra;
Orientacja
przestrzenna
Listopad
Zabawy z misiem –
rozróżnianie
strony lewej i
prawej, określanie
kierunków
- weź woreczek, podrzuć do góry i popatrz jak spada w dół.
Tam jest dół.
• „Zabawa z woreczkiem” – wykonywanie ćwiczeń zgodnie z
poleceniami:
- połóż woreczek przed sobą, za sobą,
- połóż woreczek przed sobą i zrób krok do przodu. Gdzie teraz
znajduje się woreczek?
- połóż woreczek za sobą i zrób krok do tyłu. Gdzie teraz
znajduje się woreczek?
• „Strona lewa” – ustalenie strony lewej. Oznaczenie ręki (np.
frotka) – po kilku podskokach odszukanie serca (bije mocniej).
Określenie, co znajduje się po lewej stronie ciała: lewe: ucho,
oko, ręka, biodro…
• „Strona prawa” – określenia, co znajduje się po prawej stronie:
prawe: ucho, oko, ręka, noga …
Rytmy i rytmiczna
organizacja czasu
Grudzień
Poznawanie
rytmów i ich
odwzorowywanie;
Następstwo dni i
•
„Figury geometryczne”:
Dzieci siadają przed tablicą, na której znajdują się propozycje
rytmów ułożonych z figur geometrycznych. Dzieci interpretują
rytmy i starają się je odwzorować stosując klaskanie, tupanie,
śpiewanie, granie na tamburynie. Następnie dzieci
8
nocy;
Następstwo pór
roku;
Następstwo dni
tygodnia;
Następstwo
miesięcy w roku
odwzorowują widziany rytm na kartce papieru. Układanie
własnych rytmów. Rysowanie brakującego rytmu.
• „Następstwo dni i nocy”:
Ustalamy gesty na oznaczenie dnia i nocy, np. przysiad – noc,
podskok – dzień, powtarzamy ruchy na przemian –
indywidualnie i zespołowo.
Następnie mówimy „dzień” – głośno, „noc” – cicho, a dzieci
powtarzają za nauczycielem.
Układanie kalendarza. Pokazujemy dzieciom dwa obrazki:
dzień i noc. Na tablicy rysujemy duży okrąg i przypinamy
odpowiednie obrazki: dzień, noc, dzień, noc… Po czym
prosimy jedno z dzieci, by dokończyło kalendarz na tablicy,
dziecko przyczepiając obrazki mówi głośno, jaki obrazek
przyczepia. Po zakończeniu kalendarza, grupa odczytuje
kalendarz wspólnie z nauczycielem.
Samodzielne wykonywanie kalendarza przez dzieci. Prosimy
dzieci, aby wybrały sobie dowolne dwa symbole, które będą
odpowiednio symbolizowały dzień i noc i zrobiły swój własny
kalendarz. Po wykonaniu, dzieci odczytują głośno kalendarz
mówiąc co przedstawia dany symbol.
• Opowieść ruchowa - „Pory roku”:
Nauczyciel dzieli dzieci na 4 grupy, odpowiednio nazywając
każdą grupę: wiosna, lato, jesień, zima. N. opowiada co dzieje
się w danej porze roku, a dzieci będące porą roku, o której jest
mowa starają się oddać opowiadanie gestem.
Wszystko budzi się do życia, ptaki zaczynają śpiewać,
rozkwitają kwiaty, świeci słońce, a łąki się zielenią. Powoli
zaczyna się robić coraz cieplej, aż w końcu jest gorąco. Rolnicy
koszą zboża, a woda w jeziorach i morzu jest już tak ciepła, że
można się kąpać. Powoli zaczyna spadać temperatura, zaczyna
padać deszcz, a wiatr wieje tak mocno, iż liście spadają z
drzew. Robi się coraz zimniej, zaczyna spadać śnieg, mróz
9
szczypie nas w uszy, a dzieci jeżdżą na sankach i rzucają się
śnieżkami, aż powoli robi się cieplej i cieplej, wszystko budzi
się do życia…
Wykonywanie kalendarza:
Pokazujemy dzieciom 4 obrazki: wiosna, lato, jesień, zima. Na
tablicy rysujemy duży okrąg i przypinamy odpowiednie
obrazki: wiosna, lato, jesień, zima, wiosna, lato… Po czym
prosimy jedno z dzieci, by dokończyło kalendarz na tablicy,
dziecko przyczepiając obrazki, mówi głośno jaki obrazek
przyczepia. Po zakończeniu kalendarza, grupa odczytuje
kalendarz wspólnie z nauczycielem.
Samodzielne wykonywanie kalendarza. Wykorzystanie
własnych symboli przedstawiających: wiosnę, lato, jesień,
zimę.
• Pląs z piosenką „Laurencja”
Zabawa z piosenką. (Laurencjo moja, Laurencjo ma, a jakiż to
dzień na spotkanie dasz - poniedziałek dam. A żeby to już
poniedziałek był, to ja bym ze swoją Laurencją był, Laurencjo
ma - itd. aż do niedzieli)
• „Urodziny misia”
Nauczyciel pokazuje misia dziecku i mówi, że miś ma dzisiaj
urodziny i trzeba mu złożyć życzenia. Pyta dziecko - czego
możemy życzyć misiowi w dniu urodzin (dziecko -np.
szczęścia). To teraz wspólnie będziemy mu życzyć, aby w
każdym dniu tygodnia miś był szczęśliwy. Zaczynamy- misiu
życzymy Ci, abyś w poniedziałek, wtorek, środę..... był
szczęśliwy. Może czegoś jeszcze pożyczymy misiowi (dziecko
np.zdrowia)Misiu życzymy Ci, abyś w każdym dniu tygodnia
w poniedziałek, we wtorek, w środę....... był zdrowy.
• Zagadki – dzieci odgadują zagadki dotyczące miesięcy czytane
przez nauczyciela
10
•
Liczenie
Styczeń
Liczenie
obiektów,
odróżnianie
liczenia
błędnego od
poprawnego,
zasady
prawidłowego
liczenia;
Przeliczanie
obiektów;
Liczenie z
kostką;
Liczenie
podróżujących
osób pociągiem.
„Liczenie z misiem” - 6 prób policzenia zabawek przez misia
Uszatka.
Nauczyciel mówi – Przyjrzyj się jak Uszatek liczy i wskaż,
gdzie zrobił błędy.
1) Uszatek liczy – 1,2,3 – O jaki obgryziony! – 4,5 – O jaka
dziura! – 6,7, itd. zapomniał niektóre liczebniki i zamiast nich
używał przymiotników. (wniosek – chcąc policzyć przedmioty
,należy je wskazywać lub dotykać i wypowiadać przy tym
liczebniki. Przyporządkowanie gestu wskazywania i
wypowiadanego liczebnika kolejnym liczonym przedmiotom).
2.Uszatek przesuwa klocki i liczy. Przesuwa 1,2, potem 2 lub 3
i liczy jako pojedynczy, w trakcie liczenia pomija zabawki.
(sprzeczność zasady jeden do jednego. Licząc, należy dbać o
to, aby żadnego przedmiotu nie pominąć).
3.Uszatek jedne zabawki liczy pojedynczo, a inne podwójnie
lub kilka jednocześnie (wniosek – należy dbać o to aby
żadnego przedmiotu nie policzyć podwójnie).
4.Uszatek zmienia w trakcie liczenia kierunek i skutkiem tego
niektóre zabawki były liczone dwa razy (przeliczając obiekty
nie wolno w trakcie zmieniać kierunku liczenia).
5.Uszatek przeliczył wszystkie zabawki w prawidłowy sposób,
a potem nie wiedział ile ich ma. (wniosek – ostatni z
wypowiadanych liczebników oznacza liczbę liczonych
przedmiotów i dlatego ma specjalne znaczenie).
6.Uszatek prawidłowo przelicza wszystkie zabawki.
• „Przeliczanie fasoli”
Nauczyciel gestem wskazuje obiekty do policzenia (np. „to są
ziarna fasoli”).
Następnie pyta: „Ile ich jest?” i skłania dziecko do
oszacowania ilości. Szacując dzieci najczęściej wypowiadają
11
liczebniki niezgodne z prawdziwą ilością lub uogólniają
mówiąc „dużo” , „mało”. Jak myślicie, łatwo jest policzyć
ziarenka znajdujące się w woreczku? Wniosek – łatwiej jest je
policzyć jeśli je wysypiemy.
Teraz nauczyciel proponuje dziecku: „policz”. Dzieci liczą po
cichu ziarna fasoli, następnie na głos. Akcentują ostatni
liczebnik np. siedem ziarenek fasoli.
• Zabawa: Rzuty kostką.
Dobieramy dzieci w małe grupy (4 – 5 osobowe). Każda grupa
siada przy stoliku. Wszystkie otrzymują kostkę do gry (mogą
być dwie w zależności od możliwości dzieci). Uczestnicy
zabawy po kolei rzucają kostką i przeliczają liczbę
wyrzuconych oczek. Następnie wyznaczają dla dzieci ze
swojego kręgu wymyślone przez siebie zadanie, które oni
muszą wykonać w takiej ilości jaka była liczba wyrzuconych
oczek na kostce.
• „Pociąg”
Pociąg urządzamy na ławeczkach, lub po prostu z krzesełek.
Słowami wiersza H. Łochockiej pt. „ Proszę wsiadać”
zachęcamy dzieci – zwierzęta do zajmowania w nim miejsc.
Oto wagon dla zwierząt
tu nie wozi się ludzi.
Czemuż zwierzę ma zawsze
łapy brudzić i trudzić?
Proszę wsiadać, nie zwlekać!
Psa, owieczkę czy kozę
za skromniutką opłatą
Dokąd trzeba – podwiozę!
Do pociągu wsiadają kolejno dzieci – zwierzęta (z
12
narysowanymi zwierzętami lub napisami): świnki, koty, psy,
kaczki, kury, koguty. Dzieci liczą, ile poszczególnych zwierząt
jedzie w pociągu. Na sygnał (gwizd lokomotywy z kasety
magnetofonowej) wysiadają te zwierzęta, które wymienia
nauczycielka. Sprawdzanie, ile zwierząt wysiadło, a ile
pozostało w pociągu. Przy powtórzeniu zabawy następuje
wymiana dzieci.
•
Ustawianie po kolei
i numerowanie
Luty
Zabawy w zakresie
numerowania,
wskazywania
wybranych
obiektów w
ponumerowanej
serii i ustalenie
wszystkich
poprzednich i
następnych.
•
„Numerowanie schodów”
- Dzieci wraz z nauczycielką ustawiają się przed schodami tak,
żeby każde z nich widziało kolejne stopnie. Nauczycielka
numeruje schody kładąc na każdym stopniu odpowiedni
kartonik z liczbą i używając nazw liczebników porządkowych.
- Nauczycielka prosi jedno z dzieci o posadzenie na którymś
stopniu misia (np. na czwartym). Dzieci mają za zadanie:
odpowiedzieć na którym stopniu siedzi miś, wymienić stopnie
znajdujące się poniżej i powyżej tego stopnia.
- Dzieci czwórkami w szeregu wchodzą po schodach. Na hasło
nauczycielki „stop” zatrzymują się. Mają za zadanie przeczytać
numer schodka na którym się znajdują i wymienić numery
wszystkich poprzednich i następnych schodów.
„Skacząca piłeczka” - wskazywanie wybranych stopni w
ponumerowanej serii.
Dzieci stoją na górze schodów. Nauczycielka rzuca piłeczkę
tak, by skakała po schodach. Zadaniem dzieci jest powiedzieć
na których stopniach odbijała się piłeczka.
Zebranie doświadczeń w zakresie numerowania, wskazywanie
wybranych obiektów w ponumerowanej serii i ustalenie
wszystkich poprzednich i następnych schodów.
Nauczycielka zaprasza dzieci by usiadły w kręgu. Rozwiesza
arkusz papieru A3. Prosi, by dzieci pomogły ułożyć z
paseczków schody, poczynając od najkrótszego paseczka.
13
Wspólnie numerujemy schody. Nauczycielka przypina
kółeczko-piłeczkę do jednej ze schody. Zadaniem dzieci jest
nazwanie, która to schoda, wymienienie wszystkich
poprzednich i następnych.
•
•
•
Klasyfikacja
Marzec
Manipulowanie
przedmiotami i
klasyfikowanie ich
według
określonych cech.
•
„Korale” – spośród wszystkich koralików dzieci wybierają te,
które zawierają określoną cechę wymienioną wcześniej przez
nauczyciela, np. czerwone korale, następnie niebieskie.
Nawlekanie ich na sznureczki. Liczenie korali.
„Klocki” – sortowanie klocków w pętlach według kształtów:
trójkąty, kwadraty, prostokąty, koła.
„Guziki” nauczyciel rozkłada 5 spodków, obok są guziki. Obok
każdego z 4 spodków kładzie kartonik określający kolor i
wyjaśnia: Tu będziemy wkładać guziki czerwone (pokazuje
spodek z czerwonym kartonikiem), tu będą guziki zielone itd.
Do tego spodka (pokazuje spodek bez kartonika) włożymy te
guziki, które nie pasują do tamtych spodków.
Dzieci wykonują polecenia nauczyciela.
„Powiedz, co wybrałem”
Dorosły gromadzi na stole różne przedmioty, np. zeszyty,
książki, blok rysunkowy, gazetę, pióro, mazaki, długopis,
szklankę, słoik, wazon, spodeczek, klocek, linijkę drewnianą i
deskę do krojenia (drewnianą).
Następnie prosi dziecko o wybranie jednego przedmiotu (sam
zamyka oczy), narysowanie wybranego przedmiotu na kartce i
schowanie rysunku pod stołem (wybrany przedmiot zostaje na
stole).
Nauczyciel próbuje dowiedzieć się, jaki przedmiot wybrało
dziecko, zadaje pytania a dziecko odpowiada „TAK” lub
14
•
•
Kształtowanie
świadomości
schematu ciała;
Orientacja
przestrzenna
•
Kwiecień
Poznawanie
własnego ciała i
orientowanie się w
przestrzeni.
•
•
•
•
„NIE”, zabawa przebiega podobnie, jak poprzednia. Przebieg
zabawy:
- czy to jest z papieru?
- nie
- a więc nie może to być: gazeta, książka, zeszyt, blok, bo to
wszystko jest
z papieru. Czy to służy do pisania?
- nie
- Zatem nie może to być: długopis, pióro lub mazaki. A może to
jest wykonane
z drewna?
- tak
- z drewna są: klocek, linijka i deska. Stawiam na deskę. Czy to
jest deska?
- tak. Odpowiada dziecko i pokazuje schowany rysunek.
„Cień” – dwoje dzieci ustawia się jedno za drugim, jedna z
osób staje się tzw. cieniem drugiej i stara się odwzorować
ruchy tej osoby.
„Rysowanie cyfr na plecach w parach” – odgadywanie, co
zostało zapisane na plecach kolegi/koleżanki.
„Przywitanie się” – dzieci witają się dłońmi, palcami, stopami,
plecami.
„Karuzela” – dzieci w parach kręcą się siedząc na pośladkach
wokół własnej osi w obie strony, najpierw w prawą stronę,
później w lewą.
„Turlanie” – dzieci dobierają się parami, jedna z osób leży, a
druga delikatnie stara się nią manipulować, aby przewracała
się, in. turlała po dywanie.
„Stos” – dzieci kładą się na dywanie w taki sposób, aby być jak
najbliżej siebie, np. poprzez leżenie naprzemienne i
krzyżowanie nóg.
„Opowieść ruchowa” – dzieci ciałem starają się pokazać to, co
15
•
•
•
Rytmy i rytmiczna
organizacja czasu;
Liczenie
Maj
Liczenie dzieci i
poprawiane
liczenie z pacynką
Gapciem.
•
•
słyszą w opowieści.
„Zabawa z woreczkiem” – ćw. utrwalające kierunki. Układanie
woreczka z lewej strony, z prawej strony. Wykonywanie
poleceń: połóż woreczek z prawej strony, wykonaj krok w
prawą stronę. Po której stronie jest teraz woreczek? ( to samo z
lewą stroną).
Zabawy utrwalające kierunki – co znajduje się w sali po prawej
i lewej stronie dziecka; skąd słychać głos; chodzenie pod
dyktando.
Rozdajemy dzieciom karty z dużymi figurami
geometrycznymi, które mają przykleić sobie na ubranie. Dzieci
dzieli się na grupy, tak aby w każdej było:
dwoje dzieci z kartą koła
dwoje dzieci z kartą trójkąta
dwoje dzieci z kartą kwadratu.
Nauczyciel pokazuje/ przykleja na tablicy rytm złożony z
danych figur np. koło kwadrat trójkąt koło kwadrat trójkąt.
Zadaniem dzieci jest ustawienie się w rządku w takiej
kolejności, wygrywa grupa, która zrobi to szybciej. Nauczyciel
pokazuje potem inne rytmy, które mają ułożyć.
„Kalendarz tygodniowy”
Na ścianie w sali przedszkolnej jest powieszony
siedmiodniowy kalendarz. Na nim umieszcza się ważne
wydarzenia (np. w postaci obrazków), które się odbyły lub
odbędą w danym tygodniu. Rano w czasie powitania dzieci są
pytane, co się działo wczoraj, co będą robić dziś i co będzie
dziać się jutro. W ten sposób dzieci kształtują pojęcia takie jak
„wczoraj”, „jutro” i „dziś”.
„Ile jest dzieci?”
Dzieci stoją na obwodzie koła. Wybrane dziecko liczy ile
16
wszystkich dzieci jest w sali.
Wszystkie dzieci liczą wspólnie, nauczyciel dotyka wszystkie
dzieci po kolei. Podaje liczbę
dzieci. Następnie przelicza liczbę dziewczynek i chłopców.
Dzieci porównują kogo jest
więcej.
• „Gapcio liczy”
Oglądanie teatrzyku kukiełkowego o chłopcu, który nie potrafił
liczyć. Dzieci zgromadzone są przy złączonych dwóch
stolikach, tak by widziały blat stołu. Nauczyciel opowiada o
Gapciu trzymając pacynkę chłopca na ręce. Chłopiec był w
parku i nazbierał dużo kasztanów, ale ma problem z
policzeniem swoich skarbów. Gapcio wysypuje kasztany z
koszyczka i zaczyna liczyć:
1 2 3 4 dużo 8 9 100
Nauczyciel przerywa liczenie i pyta się czy Gapcio dobrze
liczy , dzieci zauważają, że misiu błędnie liczy. Chętne dziecko
pokazuje chłopcu jak się liczy. Zdziwiony Gapcio zaczyna
liczyć jeszcze raz przekładając kasztany. Bierze do ręki jeden
kasztan i liczy jeden , drugi kasztan- dwa, nagle bierze trzy
kasztany i liczy trzy, następnie bierze znowu jeden kasztan i
liczy cztery, następny kasztan to pięć, znowu bierze dwa
kasztany i liczy sześć, następny to siedem. Na pytanie
nauczyciela czy Gapcio dobrze liczy odpowiadają, że nie.
Chętne dziecko znowu pokazuje Gapciowi jak się liczy. Tym
razem Gapcio układa kasztany na stole i zaczyna liczyć po
kolei liczy kasztany 1 2 3 4 5 omija trzy kasztany i liczy dalej 6
7 omija dwa kasztany i liczy dalej . Dzieci potrafią zauważyć
błąd i wybrane dziecko uczy Gapcia jak się liczy. Na koniec
Gapcio liczy poprawnie razem z dziećmi.
17
•
•
Ustawianie po kolei
i numerowanie;
Klasyfikacja
Czerwiec
Umiejętne
numerowanie i
klasyfikowanie
przedmiotów.
•
„Taniec motyli”
Podział dzieci na kwiatki i motylki, liczenie kwiatków, motyli,
prawidłowe reagowanie na zmiany akompaniamentu w muzyce
(dzieci-kwiatki otwierają i zamykają swoje kielichy, dziecimotylki piją nektar z kwiatków. (Pomoce: płyta CD Taniec,
ruch, przestrzeń... cz. I, nr 22, krążki-doniczki, wstążeczkiskrzydła motyli).
Zabawa dydaktyczna „Dom misia”.
Nauczycielka zaprasza dzieci ponownie do koła. Mówi
dzieciom, że miś strasznie zmęczył się chodzeniem po
schodach, dlatego poprosił ją by pomogła mu zbudować dom z
windą. Na brystolu nauczycielka rysuje i jednocześnie
wyjaśnia dzieciom: to jest dom (pokaz wyrazu „dom”, podział
na sylaby i głoski, rysuje pionowe kreski), dom ma piętra
(poziome kreski). Piętra trzeba ponumerować: pierwsze,
drugie... (numeruje). Wysoki to dom. Siedmiopiętrowy.
Obiecałam misiowi windę. To jest winda (zaznaczenie windy),
którą będzie jeździć miś i inni mieszkańcy. Na pierwszym
piętrze mieszkają bociany (nakleja sylwety bocianów), na
drugim piętrze jest KINO (pisze wyraz „kino”), na trzecim
piętrze mieszka miś... (itd. do piętra siódmego nakleja sylwety
i obrazki różnych postaci).
Zabawa „Miś jeździ windą” – utrwalanie liczebników
porządkowych w zakresie 7.
Dzieci konstruują własne plansze a potem bawią się „Jeździmy
windą w domu”.
Nauczycielka zaprasza dzieci do pracy przy stoliczku, gdzie
rozłożone są materiały potrzebne dzieciom do konstrukcji ich
własnych piętrowych domków.
„O jakim zwierzątku myślę?”
18
W zabawie tej nie wykorzystujemy żadnych ilustracji, trzeba
użyć wyobraźni i wiedzy(pamięci). Jest to zabawa w
odgadywanie zwierząt. Dorosły prosi dziecko, aby pomyślało i
wybrało sobie jakieś zwierzątko, następnie narysowało je na
kartce i schowało rysunek. Następnie dorosły próbuje ustalić, o
jakim zwierzątku pomyślało dziecko (dziecko wybrało kota),
zadaje pytania na miarę dziecięcej wiedzy o świecie.
Potem następuje zmiana ról, dorosły wybiera zwierzę, a
dziecko odgaduje zadając pytania.
• "Dobieranka"
Na stoliku są rozłożone obrazki przedstawiające różne
przedmioty: zwierzęta, ludzi, środki lokomocji... Trzeba
uporządkować te obrazki. Należy poukładać razem to, co do
siebie "pasuje". Każde dziecko wybierze takie obrazki, które
pasują do siebie. Dzieci dobierają w pary oraz w grupy te
przedmioty, które mają ze sobą pewne cechy wspólne.
19
Ewaluacja końcowa:
•
informacja zwrotna od rodziców na temat umiejętności dzieci oraz wpływu programu
na zachowanie dzieci w życiu codziennym,
•
obserwacje i własne spostrzeżenia,
•
poziom wiedzy i umiejętności matematycznych przedszkolaków,
•
zaangażowanie i aktywność dzieci,
•
rozmowy indywidualne,
•
samoocena nauczyciela,
•
arkusze obserwacji.
Opracowany program poddawany będzie ciągłej ewaluacji: wyniki analizowane i
wykorzystane do ewentualnego uzupełnienia lub wprowadzenia zmian w programie
(atrakcyjność, metody pracy, użyteczność w życiu, skuteczność i inne).
Podsumowanie:
Zajęcia z zakresu aktywności matematycznej prowadzą nauczycielki pracujące
z grupą 4 – latków. Odbywają się w każdy piątek co tydzień. Czas wykonywanej
pracy będzie ruchomy w zależności od jej rodzaju. Zajęcia matematyczne trwają od
października 2015r. do czerwca 2016r. i są zgodne z zatwierdzonym wcześniej
programem autorskim.
Głównym celem tego programu jest rozwijanie zdolności i umiejętności
matematycznych dzieci od najmłodszych lat. Poprzez wykonywanie zadań,
manipulowanie różnego rodzaju przedmiotami dzieci doświadczają i szybciej
przyswajają nową wiedzę. W edukacji matematycznej przedszkolaków najważniejsze
jest owe osobiste doświadczanie dziecka. Stanowi to budulec, z którego tworzy się
pojęcia i umiejętności matematyczne.
„MALI MATEMATYCY” to program, który ma umożliwić dzieciom uczyć
się matematyki w sposób przyjemny. Zachęcić ich do poznawania i zdobywania
jeszcze więcej doświadczeń z tej dziedziny życia.
Mamy nadzieję, iż zamierzone efekty zostaną spełnione, a przede wszystkim
oczekujemy wiele chęci od dzieci i ich zaangażowania w zabawach i wszelkich
zadaniach kreujących umiejętności matematyczne.
20
Bibliografia:
1. Gruszczyk–Kolczyńska E., Edukacja matematyczna dzieci. Dziecięca matematyka.
Książka dla rodziców i nauczycieli, WSiP, Warszawa 1997,
2. Gruszczyk–Kolczyńska E., Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
matematyki, WSiP, Warszawa 1992 (Wydanie siódme 2008).
3.
Gruszczyk–Kolczyńska E. (red.), Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja
matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku
szkolnej edukacji, Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa 2009.
4.
Gruszczyk-Kolczyńska
E.,
Zielińska
E,
Dziecięca
matematyka.
Edukacja
matematyczna dzieci w domu, w przedszkolu i szkole, WSiP Warszawa 1997.
5. Klim–Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna. Nowa
podstawa programowa, Wydawnictwo ERICA, Warszawa 2010
6. Klim – Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Polski Instytut Wydawniczy,
Warszawa 2005.
7.
Moroz H., Nasza matematyka. Zabawy i gry dydaktyczne, Polska Oficyna
Wydawnicza BGW, Warszawa 1991.
21