psychointegratory - wielodyscyplinarne perspektywy

Transkrypt

Psychointegratory - wielodyscyplinarne perspektywy
terapeutycznych oddziaływań halucynogenów
(Psychointegrators: Multidisciplinary Perspectives on the Therapeutic Effects of Hallucinogens)
by
Michael Winkelman
Stanowy Uniwersytet Arizony, Tempe, AZ
Complementary Health Practice Review Vol. 6, No. 3, Summer 2001
© Michael Winkelman
wersja ang. www.en.psilosophy.info/cbdcjzmsbejdbtczcwabbngf
original report: https://wiki.dmt-nexus.me/w/images/7/70/Psychointegrators_multidisciplinary_approach.pdf
backup source: http://www.psilosophy.info/resources/Psychointegrators_multidisciplinary_approach.pdf
[ tłumaczenie: cjuchu ]
Spis Tresci:
Dane biograﬁczne
Streszczenie
Wstęp
Psychointegracja: Działanie halucynogenów na transmisję serotonergiczną
Międzykulturowe wzorce stosowania psychointegratora
Społeczne różnice w stosowaniu roślin psychointegracyjnych
Różnice w zastosowaniach terapeutycznych
Kliniczne paradygmaty w badaniach nad LSD
Psychointegratory i funkcje neuroprzekaźnicze
Układ serotonergiczny
Receptory serotoninowe
Wpływ psychointegratorów w rodzaju LSD na receptory serotonergiczne
Psychointegratory i ogólnoustrojowa funkcja mózgu
Psychointegratory działają na zachowanie
Dynamiki poznawcze: Fuzja wewnątrzpółkulowa
Odmienne stany świadomości
Zastosowania współczesne
Zastosowania badawcze
Wnioski
Nota
Odnośniki
Dane biograficzne
Dr Michael Winkelman jest Starszym Wykładowcą na Wydziale Antropologii Stanowego Uniwersytetu Arizony,
gdzie jest Dyrektorem Szkoły Etnograficznej, Baja California, Meksyk. Jego zainteresowaniami badawczymi
jest szamanizm, uzdrawianie szamanistyczne, odmienne stany świadomości i etnomedycyna; oraz adaptacja
międzykulturowa i relacje międzyetniczne. Jest autorem Shamanism: The Neural Ecology of Consciousness and
Healing (Westport, CT: Bergin and Garvey, 2000), Shamans, Priests and Witches: A Cross-cultural Study of
Magico-religious Practitioners (Anthropological Research Papers #44. Tempe, AZ: Arizona State, 1992), Ethnic
Sensitivity in Social Work and Ethnic Relations in the US: A Sociohistorical Cultural Systems Approach (1999,
1998, Eddie Bowers Publishing, Dubuque: Iowa). Jest również współredaktorem Sacred Plants, Consciousness
soma rights re-served
1
od 19.05.2015 na http://www.psilosophy.info/
psychointegratory - wielodyscyplinarne perspektywy terapeutycznych oddziaływań halucynogenów
www.psilosophy.info/cbdcjzmsbejdbtczcwabbngf
and Healing oraz Divination and Healing (Yearbook of Cross-cultural Medicine and Psychotherapy, Volumes 6
& 9, Berlin: Springer Verlag).
Wnioski o odbitki należy kierować do: Michael Winkelman, PhD, Anthropology Dept., Arizona State University,
Box 872402, Tempe, AZ 85287-2402.
Streszczenie
Rośliny wywołujące wizje ("halucynogeny") są ważne w wielu społecznościach, wywołując potężne reakcje emocjonalne,
psychologiczne, poznawcze, religijne, duchowe, terapeutyczne oraz polityczne. Psychofizjologiczne właściwości tych substancji
kształtują międzykulturowe podobieństwa we wzorcach stosowania i doświadczeniach, podczas gdy czynniki polityczne kształtują
ich pożądanie kulturowe. Badania neurologiczne pokazują, iż ogólne efekty oparte są na interwencji w neurotransmisję
serotonergiczną. Działania na procesy nerwowe, zmysłowe, emocjonalne i poznawcze stymulują integracyjne przetwarzanie
informacji, uzasadniając nowy termin - "psychointegratory". Psychointegratory odhamowują procesy zmysłowe i emocjonalne.
Stymulują one ogólnoustrojową integrację mózgowych funkcji przetwarzania informacyjnego, wzmacniając integrację "ja" układu
limbicznego i emocjonalnych dynamik z procesami kory nowej. Ich terapeutyczne zastosowanie jest rewidowane z perspektywy
badań międzykulturowych i klinicznych.
Wstęp
Zastosowanie halucynogenów lub psychedelików jako środków terapeutycznych i religijnych sprawozdawane
jest w wielu kulturach (Dobkin de Rios 1984; Furst 1972, 1976; Harner 1973; Rätsch 1989; Schultes &
Hofmann 1979; Stafford 1992; Winkelman i Andritzky 1996). Chociaż w późnych latach 1960, ogólnie zakazane
do prywatnego i terapeutycznego stosowania przez prawo amerykańskie i międzynarodowe, substancje te mają
dalsze znaczenie ilustrowane ostatnimi wzrostami samoaplikacji (Beck 2000; Gold 1994a i 1994b; Miller i Gold
1993; Schuster, Lieb, Lamertz i Wittchen 1998; Werner 1993; Zoccolillo, Vitaro i Trimblay 1999) oraz
rządowymi decyzjami odnowienia ograniczonych badań u ludzi (Mathias 1993). Substancje te postrzegane są
często jako źródła duchowej inspiracji, mistycznego uczestnictwa i osobistej transformacji, lecz także, jako
niebezpieczne środki do kontrolowania lub zakazywania.
Artykuł ten integruje dane etnograficzne, międzykulturowe, kliniczne oraz neurofizjologiczne by opracować
perspektywę neurofenomenologiczną (Laughlin, d'Aquilli, i Mc-Manus, 1992) na wyjaśnienie
psychoterapeutycznych i społecznokulturowych wzorców stosowania tych substancji. Międzykulturowe
podobieństwa w społecznym i terapeutycznym zastosowaniu pochodzą z ich wpływu na neurotransmisję
serotonergiczną, wzmacniającą spójność fal mózgowych (synchronizację), przetwarzanie emocjonalne, oraz
samo- i info- integrację. Przegląd danych fizjologicznych i psychologicznych uzasadnia termin
"psychointegrator" jako dokładniej charakteryzujący efekty tych substancji, unikając mylących implikacji i
niedokładnych założeń związanych z powszechnie stosowanymi terminami, takimi, jak halucynogen.
Międzykulturowy przegląd stosowania tych substancji ilustruje podobieństwa w skutkach i interpretacjach oraz
warunkach politycznych przewidujących ich stosowanie i zakaz. Różnorodne zastosowania terapeutyczne
poświadczone międzykulturowo, związane są z różnymi klinicznymi paradygmatami efektów LSD. Są one
ukazane w celu odzwierciedlenia wpływu na transmisję serotonergiczną i procesy zmysłowe, emocjonalne,
zachowaniowe i poznawcze. Artykuł kończy się zwięzłym rozpatrzeniem dalszego terapeutycznego i
badawczego zastosowania psychointegratorów.
Spis Tresci
Psychointegracja: Działanie halucynogenów na transmisję
serotonergiczną
Międzykulturowe podobieństwa w zastosowaniach i efektach psychointegratorów wskazują na powszechną i
chemiczną podstawę tych substancji. Tak zwane substancje halucynogenne nie mają jednej wspólnej
botanicznej lub chemicznej klasyfikacji, występują w niemal 100 gatunkach i w szerokim zakresie rodzajów i
rodzin (Schultes i Hofmann 1979). Chociaż roślinami halucynogennymi są głównie grzyby i okrytonasienne,
okrytonasienne są główną grupą roślin na ziemi, i większość nie jest halucynogenna (Schultes 1972; Schultes i
2
Hofmann 1979). Podobnie, większość halucynogennych związków chemicznych to alkaloidy, lecz większość
alkaloidów nie ma efektów halucynogennych. Klasyfikacja jako halucynogen (lub psychedelik) nie została
oparta na specyficznej chemii lub fizjologii, lecz na wpływie na ludzkie doznanie, wytwarzając w
nietoksycznych dawkach wizje, głosy i wpływy na postrzeganie, nastrój oraz myślenie (Siegel 1984). Odróżnia
to je od substancji, które wytwarzają halucynacje ze względu na toksyczność.
Powszechne efekty neurofizjologiczne wielu tych substancji istnieją mimo braku pogrupowania botanicznego
lub chemicznej klasyfikacji dla tych godnych uwagi substancji roślinnych. Dietyloamid kwasu lizergowego
(LSD), fenyloetyloaminy (np. meskalina) oraz indoloalkiloaminy (np. psilocybina) różnią się pod względem
potencji lecz poza tym mają praktycznie identyczne efekty kliniczne (Aghajanian 1994; Hollister 1984; Jacobs
1984a; Mandell 1985). Większość1 substancji zaklasyfikowanych jako halucynogeny (np. indoloaminy, takie jak
psilocybina i LSD, fenyloetyloaminy, takie jak meskalina, oraz tetrahydrokannabinole) mają podobne
mechanizmy oddziaływania neurochemicznego, obejmujące interwencję w szlaki i mechanizmy serotoninowe
(Aghajanian 1994; Jacobs 1984b). Ich efekty pobudzają limbiczne wzorce rozładowania, które wytwarzają
wzmocnioną synchronizację międzypółkulową i zwiększoną interakcję komunikatywną między półkulami
czołowymi, oraz między niższymi obszarami mózgu i korą czołową (Mandell 1980, 1985). Psychointegratory
najbardziej podobne do serotoniny i z nią oddziaływujące, są następujące: LSD, inne związki sporyszu, oraz
amid kwasu lizergowego występujący w powojach (gat. Ipomoea); psilocybina (np. z grzybów z rodzaju
Psilocybe, Conocybe, Panaeolus, Stropharia); oraz DMT (dimetylotryptamina) oraz podobne substancje z
rodzaju Virola i gatunków Anadenanthera. Meskalina (z pejotlu), podobne leki syntetyczne (STP, DMA, MDA,
MMDA), oraz mirystycyna i elemicyna z rodzaju Myristica (np. gałka muszkatołowa) przypominają
norepinefrynę, lecz ich efekty końcowe podobne są do substancji w rodzaju LSD.
Ze względu na jego dostępność, standaryzację i siłę, LSD stało się najobszerniej zbadanym
psychointegratorem. Rozpoznanie głównej roli układu serotonergicznego w działaniu substancji w rodzaju LSD
spowodowało rozległe badania ich serotonergicznych interakcji. Wpływ LSD na neuroprzekaźniki, prócz
serotoniny, nie został tak obszernie zbadany; mimo iż zdaje się wpływać na układ dopaminowy i
norepinefrynowy, główne skutki LSD nie zdają się pośredniczone tymi układami (Freedman 1984; Jacobs
1984b). LSD posiada istotne interakcje z innymi układami neurotransmiterów (np. GABAnergicznym)
(Carlsson, Waters i Carlsson 1999). Jako że oddziałują one z serotoniną, neuromodulatorem wpływającym na
wiele układów neurotransmisyjnych, psychointegratory wpływają także na inne układy.
Choć substancje te podzielają skutki fizjologiczne i empiryczne, postawiono pytania odnośnie podstawowej
natury efektów i trafności stosowanych terminów. Medyczne i świeckie określenia ich skutków jako
"halucynacji", a zatem fałszywych i urojeniowych, są niedokładne i wskazują na potrzebę dla nowych terminów.
Psychedelik, dla wielu jest upolityczniony, a jego znaczenie "ukazujący umysł" jest ograniczone. Grof (1975)
zaproponował termin holotropiczny, odzwierciedlający psychodynamiczne działanie tych substancji przy
forsowaniu orientacji ku całości. Holotropiczny odzwierciedla główne efekty empiryczne tych substancji, lecz
nie podkreśla doświadczeń duchowych, emocjonalnych i psychicznych. Termin enteogen został wprowadzony
jako alternatywny, gdzie "entheos" odnosi się do "boga wewnątrz" a "gen" do "akcji stawania się" (Wasson,
Kramrisch, Ott i Ruck 1986). Enteogen dokładnie odzwierciedla poglądy wielu kultur na wpływ tych substancji,
lecz jego wyłączne skupienie się na duchowości odstręcza podejścia naukowe i kliniczne, niezbędne do
zrozumienia tych substancji.
Wspólne efekty ogólnoustrojowe tych substancji obejmują stymulacje procesów mentalnych i emocjonalnych w
integracyjnym doświadczeniu osobistym i duchowym. Empiryczne efekty integracji odzwierciedlone są w
neurofizjologii tych substancji, wskazując, że psychointegrator jest poprawniejszą charakterystyką. Psyche
odzwierciedla znaczenie umysłu podkreślane od niedawna, oraz szersze i starsze znaczenia duszy i ducha,
centralne przy interpretacji tych efektów w innych kulturach. Psychointegrator odzwierciedla integrację
umysłu, duszy, oraz ducha, co potwierdzono badaniami laboratoryjnymi, klinicznymi oraz międzykulturowymi.
Termin psychointegrator nie wyklucza dalszego rozróżnienia terminologicznego zmiennych efektów tych
substancji (np. Naranjo 1996; Stafford 1992). "Psychointegrator" zastępuje terminologię wartościującą i
nieporozumienia na gruncie neurofenomenologicznym. Uzasadnienie dla tego terminu jest dostarczone przez
następujące badania danych międzykulturowych, klinicznych oraz neurofizjologicznych.
Spis Tresci
3
Międzykulturowe wzorce stosowania psychointegratora
Międzykulturowe stosowanie roślin psychointegracyjnych związane jest z przekonaniem, że są one potężnymi
siłami duchowymi, zapewniającymi dostęp do duchowych rzeczywistości, i że mają zastosowania religijne oraz
terapeutyczne (zobacz Dobkin de Rios 1984; Furst 1972, 1976; Harner 1973; Schultes i Hofmann 1979;
Winkelman 1996). Psychointegratory dramatycznie zmieniają doznawanie, przesuwając samoświadomość ku
temu, co interpretowane jest jako "nieziemska", święta lub duchowa sfera, mająca ważne znaczenie osobiste i
społeczne. Wszechobecne aspekty obejmują co następuje: osobiste relacje ze światem nadnaturalnym; udział w
czasie mitycznym; duchowe relacje ze zwierzętami jako źródłem mocy i samoidentyfikacji; rozpuszczenie ego,
zmartwychwstanie i transformację; uzdrawianie i wróżenie; oraz promowanie solidarności socjalnej i relacji
społecznych (Dobkin de Rios 1984). Interpretacje tych roślin jako posiadających terapeutyczne, religijne i
duchowe role mają wpływ na zrozumienie ludzkiej świadomości, doznań mistycznych i duchowych (Smith
2000), oraz prehistorycznych początków religii. La Barre (1972) zwrócił uwagę na ich potencjał przy
stymulowaniu wizji i doznań nadnaturalnych, dających początek tradycjom religijnym.
Zastosowanie psychointegratora występuje często przy szkoleniu, wróżeniu i uzdrawianiu w tradycjach
szamanistycznych. Wykorzystywany jest on przy wywoływaniu odmiennych stanów świadomości (OSŚ) i przy
szkoleniu szamanów do diagnozowania chorób. Kolejny wzorzec stosowania roślin psychointegracyjnych
obejmuje ich podawanie przez starszyznę przy inicjacji i w rytuałach resocjalizacyjnych, często rytuałach
dojrzewania zbiorowego, które kanalizują jednostkę przy przechodzeniu do statusu osoby dorosłej (Grob i
Dobkin de Rios 1992). Substancje te mogą być stosowane w czarach do zabicia lub kontrolowania innych
(Davis 1985). We współczesnym dorzeczu Amazonki, są one stosowane do ułatwiania symbolicznej syntezy
tradycyjnych i nowych wierzeń poprzez wyobrażenia emocjonalne, które symbolicznie reprezentują
konfrontacje społeczne i ułatwiają dostosowanie psychospołeczne (Andritzky 1989). Rytualne procesy
przekształcają indywidualną osobowość i relacje społeczne poprzez ayahuascowe wzmocnienie symbolicznej
integracji o znaczeniu psychologicznym, społecznym i kosmologicznym.
Społeczne różnice w stosowaniu roślin psychointegracyjnych
Terapeutyczne zastosowanie roślin psychointegracyjnych nie jest uniwersalne, lecz zmienia się jako funkcja
warunków społecznych. Różne typy społeczeństw różnie oceniają ich wartość, funkcje adaptacyjne i potencjały.
W ich stosowaniu odnotowane zostały główne różnice regionalne, przy drastycznie większej ilości roślin
halucynogennych używanych w tubylczych kulturach Ameryk w porównaniu z przedchrześcijańskimi kulturami
euroazjatyckimi (La Barre, 1970). Różnice te zostały przypisane czynnikom kulturowym, gdyż w Eurazji
występuje wiele halucynogenów lecz nie są stosowane (Furst, 1972; La Barre, 1970). Wzrost złożoności
politycznej doprowadził do zmniejszenia stosowania roślin psychointegracyjnych, które w społecznościach
złożonych zwykle nie są zinstytucjonalizowane przy leczeniu i religii (Dobkin de Rios i Smith 1977;
Winkelman,1991). Za międzykulturowe różnice w instytucjonalizacji roślin psychointegracyjnych
odpowiedzialne są zmiany w społeczeństwie i zinstytucjonalizowane zasady oraz funkcje uzdrawiania
religijnego (Winkelman, 1986b, 1990, 1992). Dane międzykulturowe ukazują, że ich rytualne zastosowanie jest
ujemnie skorelowane z poziomami integracji politycznej (Winkelman, 1991). Ujemny związek z integracją
polityczną odzwierciedla nieodłączne konflikty potrzeb hierarchicznych, społeczeństw zintegrowanych
politycznie z psychospołecznymi i poznawczymi dynamikami wytworzonymi przez psychointegratory.
Dobkin de Rios i Smith (1977) sugerują, że halucynogenne rośliny są zazwyczaj represjonowane w
społeczeństwach na poziomie państwa, ponieważ stanowią zagrożenie dla interpretacji tych, którzy dzierżą
społeczną i religijną władzę. Psychointegratory są zazwyczaj stosowane w kontekstach społecznych, w których
wpływy pochodzące z nastawienia i otoczenia (osobiste oczekiwania i lokalne wpływy sytuacyjne) odgrywają
potężne role w kształtowaniu doświadczeń i interpretacji. Te lokalne nastawienie i otoczenie wpływa na
interpretację, mogąc stanowić zagrożenie dla scentralizowanej, hierarchicznej kontroli świadomości religijnej
oraz osłabiać kontrolę na arenach religijnych, politycznych i społecznych. W przeciwieństwie do tego, typowe
międzykulturowe stosowanie psychointegratorów do celów terapeutycznych ma miejsce w środowiskach
społeczności małych grup, gdzie zwiększają spójność grupy i potwierdzają raczej lokalne wartości kulturowe i
wierzenia niż ideologiczne i polityczne porządki na poziomie państwa (Dobkin de Rios i Smith, 1977).
Represyjne prawodawstwo uchwalone przeciwko tym substancjom w latach 1960 odzwierciedla ten wzorzec
4
politycznej kontroli zagrożeń dla ustalonej hierarchii oraz dla porządków kosmologicznych.
Społeczny kontekst współczesnego, międzykulturowego zastosowania psychointegratorów sugeruje, że
ułatwiają psychospołeczne przystosowania, wymagane przez gwałtowną zmianę społeczną i zmienianie
warunków psychospołecznych (Aberle, 1966; Andritzky, 1989; Dobkin de Rios, 1984). Rośliny
psychointegracyjne odgrywają rolę w pośredniczeniu między systemami pojęciowymi. Ayahuaska jest
powszechnie stosowana w dorzeczu Amazonki w rytuałach zbiorowych, które wzmacniają spójność społeczną i
tożsamość grupową oraz towarzyszą zarządzaniu problemami akulturacji poprzez pośredniczenie między
poglądami świata autochtonicznego i narzuconymi systemami europejskimi (Andritzky, 1989).
Psychointegratory stosowane są w rytuałach, które służą jako środki pośredniczące między systemami
indywidualnymi a kulturowymi, wintegrowującymi starożytne tradycje w obecne adaptacje.
Historyczne przyjęcie religii pejotlowej (Rdzenny Kościół Amerykański, NAC) wśród Navajo, jak sprawozdał
Aberle (1966), ilustruje również jej rolę w dostosowaniu psychospołecznym, gdyż wczesnymi zwolennikami
Navajo byli głównie ci, którzy doświadczyli największej względnej utraty w wyniku federalnie nałożonych
programów redukcji zwierząt gospodarczych. Etyczny kod NAC ułatwił dostosowanie wartości kolektywizmu
Navajo do nacisku na indywidualizm amerykańskiej społeczności. NAC sprzyjał odporności na wpływy
kolonizacyjne, podtrzymując społecznie cenione doświadczenia wspólnotowe i świadomość religijną
(Calabrese, 1997).
Spis Tresci
Różnice w zastosowaniach terapeutycznych
Przegląd (Schultes i Winkelman, 1996) terapeutycznych zastosowań psychointegratorów z rodzin
Strophariaceae, Myristicaceae, Leguminosae, Malpighiaceae, Cactaceae oraz Convolvulaceae wśród rdzennych
kultur Ameryk, ilustruje dość zmienne działanie. Substancje te stosowane są do chorób zarówno fizycznych jak
i duchowych, do pośrednictwa w konflikcie, do leczenia dysfunkcji w relacjach społecznych lub seksualnych,
oraz do ukierunkowania energii leczniczych. Wywołują szereg doświadczeń emocjonalnych, wliczając
przerażające wizje oraz reakcje katharsis. Psychointegratory mogą być stosowane do prorokowania
przyszłości, do wysyłania wiadomości innym, do kontaktowania się z dalekimi krewnymi, do odkrywania
planów wrogów, oraz do pomocy przy nauce mitów, śpiewów i tańców. Są one stosowane do wszelkiego
rodzaju problemów fizycznych, wliczając żołądek, pęcherz, robaki jelitowe, hemoroidy, malarię, owrzodzenie
jamy ustnej, reumatyzm, skaleczenia i rany, oraz trudności porodowe. Zastosowania diagnostyczne obejmują
ustalenie: przyczyny choroby, śmierci lub innych problemów; środków leczenia; kierunku życia; oraz znaczenia
snów. Społeczne zastosowania obejmują coroczne dożynki, rytuały płodności, ceremonie kremacji, kult
przodków, oraz sojusze między osadami. Są one stosowane do leczenia syndromów barier kulturowych (np.
klątw, utraty duszy/ducha, czarów, utrapienie ducha i egzorcyzmów) oraz do ochrony przeciwko wiedźmom i
duchom. Zapewniają kontrolę nad emocjami i uwalniają od winy i choroby spowodowanej niechęcią i
zazdrością, równoważąc duchowe i naturalne siły w życiu pacjenta by pokonać nieszczęścia i znaleźć pokój i
harmonię.
Wysoce rozwinięte, tradycyjne systemy lecznicze, wybiórczo wykorzystują różnice między gatunkami, różnymi
domieszkami gatunków, różnymi dawkami i sposobami podawania, oraz procesami rytualnymi w celu
uzyskania szeregu efektów. Zmienne efekty odzwierciedlają również swe funkcje jako niespecyficzne
wzmacniacze treści przed- i nieświadomych (Metzner, 1998; Riedlinger i Riedlinger, 1994). Efekty tych
substancji integrują farmakoterapię i psychoterapię poprzez interakcje czynników biologicznych i społecznych.
Kliniczne paradygmaty w badaniach nad LSD
Jako że ta sama roślina jest stosowana do różnych celów, sugeruje to, że ta sama substancja może wytwarzać
różne efekty. Kliniczne badania ujawniły szereg efektów po LSD (zobacz Bliss, 1988; Bravo i Grob, 1989; Grof,
1975, 1980; Lukoff, Zanger i Lu, 1990; Riedlinger i Riedlinger, 1994; Yensen, 1985, 1996). Zakazy prawne
uchwalone w późnych latach 1960 drastycznie zredukowały badania kliniczne, lecz wcześniejsze (zobacz np.
Abramson, 1967) i ograniczone badania późniejsze (Passie, 1997) dostarczyły dowodów na terapeutyczne
5
efekty LSD. Głównym wnioskiem jest to, że efekty różnią się w zależności od oczekiwań, wytwarzając kilka
różnych paradygmatów medycznych - psychotomimetyczne, psycholityczne, oraz psychedeliczne (zobacz Bravo
i Grob, 1989; Yensen, 1985, 1996;). Różne paradygmaty odzwierciedlają wpływy "nastawienia i otoczenia",
czynniki poza-farmakologiczne, pochodzące od oczekiwań i okoliczności sytuacyjnych. "Nastawienie" odnosi się
do osobistych przekonań, postaw, oraz oczekiwań, podczas gdy "otoczenie" odnosi się do sytuacyjnych
wpływów na doznanie. Uważane są one za główne wyznaczniki skutków psychointegratorów.
Perspektywa psychotomimetyczna podkreśliła, że LSD wywołuje efekty, takie jak zawroty głowy, osłabienie,
drżenie, nudności, halucynacje, depresja, depersonalizacja, reakcje psychotyczne oraz iluzje. Ten kliniczny
profil lepiej reprezentuje raczej skutki uboczne niż fenomenologicznie i osobiście najistotniejsze doznania.
Chociaż psychozy i zaburzone funkcjonowanie poznawcze mogą wystąpić, szczególnie przy niekorzystnych
wpływach nastawienia i otoczenia, psychointegratory wytwarzają zazwyczaj rezultaty pozytywne, obejmujące
nowe sposoby postrzegania i rozumienia zwykłego doświadczenia. Wywołana emocjonalna odpowiedzialność
może prowadzić do zmian w odczuwaniu siebie, obejmujących potężne, mistyczne doświadczenia zjednoczenia
ze wszechświatem oraz odczucia oceaniczne (Cohen, 1971).
Uświadomienia te prowadzą do podejścia psycholitycznego, które postrzegało LSD jako środek "rozpuszczający
umysł", który ułatwia terapię psychoanalityczną, zmieniając relację między świadomym i nieświadomym
(Yensen, 1985). LSD stosowane było jako pomoc terapeutyczna do osłabienia psychologicznych mechanizmów
obronnych, do ujawnienia konfliktów i impulsów emocjonalnych, do uwolnienia materiału nieświadomego lub
zablokowanego, oraz do zwiększenia świadomości i reakcji emocjonalnej. Zdolność do aktywowania i
pogłębienia procesów psychoanalitycznych pomogła skrócić psychoterapię, ułatwiając restrukturyzację
osobowości i przyspieszając proces dojrzewania (Passie, 1997). Podejście psycholityczne odzwierciedlone jest
w NAC, gdzie pejotl odgrywa rolę w znaczącej terapii, obejmującej terapeutyczne uwątkowienie i
reinterpretację (Calabrese, 1997).
Ostatnim przedprohibicjowym postępem w terapii wspomaganej LSD było podejście psychedeliczne, na
podstawie rozpoznania, że największe korzyści wystąpiły gdy dochodziło do doznań mistycznych. Podejście
psychedeliczne stosowało duże dawki by wywołać doświadczenia mistyczne, które tworzyły główne zmiany
osobowości. LSD uaktywniało wyparte wspomnienia, wywołując katharsis, zwiększając samoświadomość, oraz
umożliwiając zmiany życiowe. Znamienne zastosowanie podejścia psychedelicznego miało miejsce przy
leczeniu alkoholizmu i bólu oraz przy pokierowaniu końcem życia u pacjentów nieuleczalnie chorych na raka
(zobacz Abramson, 1967; Kurland, 1985).
Podsumowując, międzykulturowe wzorce w społecznych, religijnych oraz terapeutycznych zastosowaniach
psychointegratorów i ich efekty psychopoznawcze odzwierciedlają zarówno mechanizmy biologiczne jak i
efekty psychospołeczne (nastawienie i otoczenie). Nawet ta sama substancja może wywołać dość różne
doświadczenia, gdyż tradycje kulturowe dostarczają integralnych wkładów poprzez rytuał, pieśń, mit oraz inne
elementy symboliczne, które kształtują doświadczenia, reakcje oraz wyniki. Międzykulturowa powszechność
stosowania roślin psychointegracyjnych w aktywnościach terapeutycznych, oraz podobieństwa doświadczeń i
interpretacji, odzwierciedla jednak mechanizmy biologiczne i wymaga wyjaśnienia neurobiologicznego.
Konkretne mechanizmy neuroprzekaźnikowe, poprzez które osiągane są ogólne i szczególne efekty, ilustrują
dlaczego środki te powinny być farmakologiczne nazywane psychointegratorami i dlaczego mają tak ważne
zastosowania terapeutyczne.
Spis Tresci
Psychointegratory i funkcje neuroprzekaźnicze
Wpływ związków psychointegratorowych na neurotransmisję stwarza międzykulturowe podobieństwa w
doświadczeniach fizycznych, emocjonalnych oraz poznawczych. Neuroprzekaźniki działają poprzez co najmniej
cztery znane mechanizmy: stymulując neurony, tworząc efekty hamujące lub pobudzające, zmieniając
reagowanie neuronów na inne neuroprzekaźniki, oraz modulując efekty innych neuroprzekaźników.
Psychointegratory oddziałują z neuroprzekaźnikami poprzez rozpoczynanie reakcji w receptorach (agoniści)
zastępując neuroprzekaźniki, oraz poprzez zmniejszanie ich efektywności, działając jako antagoniści (lub
blokery), uniemożliwiające normalną reakcję receptora. Badania nad tymi efektami u ludzi zostały w ostatnich
6
dziesięcioleciach ograniczone, lecz wpływ psychointegratorów (zwłaszcza LSD) na działanie mózgu u ludzi oraz
u innych zwierząt przebadano obszernie (Jacobs, 1984a; Mandell, 1985). Badania te dostarczają różnorodnych
i najwyraźniej sprzecznych wniosków, pochodzących z różnych procedur, dawek, efektów fazowych, oraz
czynników nastawienia i otoczenia (Freedman, 1984). Proste mechanizmy działania psychointegratorów
podobnych do LSD są zasadniczo te same u różnych gatunków ssaków (Jacobs, 1984a; Jacobs i Gelperin, 1981)
i są jednymi z najlepiej zrozumianych u substancji psychoaktywnych (Mandell, 1985). Głównym
neuroprzekaźnikiem afektowanym przez psychointegratory w rodzaju LSD jest serotonina (Aghajanian, 1994;
Jacobs, 1984b; McKim, 1991). Następny rozdział przegląda pokrótce układ serotonergiczny i efekty substancji
w rodzaju LSD na neuroprzekaźnictwo. Informacje o ogólnoustrojowym wpływie psychointegratorów na
neuroprzekaźniki pochodzą głównie z Aghajanian (1994), Jacobs (1984a), Jacobs i Gelperin (1981), Kruk i
Pycock (1991), McKim (1991), oraz Ryall (1989).
Układ serotonergiczny
Serotonina (5-HT) jest najrozleglejszym monoaminergicznym układem neuroprzekaźnikowym w mózgu (Role i
Kelly, 1991), wykonującym szeroki zakres funkcji (Fischbach, 1992; Kruk i Pycock, 1991; Ribeiro, 1991).
Serotonina odgrywa ważną rolę w regulowaniu snu, pobudzenia, termoregulacji, zwężania naczyń, ciśnienia
krwi, rozwoju hormonów, głodu, bólu, mięśni gładkich, postrzegania, przetwarzania zmysłowego, czujności,
uczenia się, pamięci, nastrojów, aktywności motorycznej, poznawania, oraz podejmowania decyzji (Glennon,
1990, str. 39; Kruk i Pycock, 1991, stry. 122-123). Zaburzenia serotonergiczne związane są z lękiem,
niepokojem, depresją, zaburzeniami snu, schizofrenią, zaburzeniami bólowymi oraz dolegliwościami
psychosomatycznymi (Ribeiro, 1991, str. 37).
Kluczowe znaczenie serotoniny w wielu różnych procesach odzwierciedla jej rolę jako neuroprzekaźnika
modulacyjnego, pośrednika w procesach, otrzymującego informację zmysłową i wewnętrzną, oraz
modulującego siłę odpowiedzi. Komórki neuroprzekaźnika serotonergicznego umiejscowione są głównie w
formacji siatkowej, w układzie limbicznym oraz w zwojach podstawy, z wypustkami schodzącymi do rdzenia
kręgowego i z wypustkami podchodzącymi do przodomózgowia; najwyższe poziomy włókien serotoninowych
posiada układ limbiczny i obszary wzrokowe (Ribeiro, 1991). Wypustki główne są podchodzące i wywierają
rozproszony wpływ na układy nerwowe. Główne koncentracje neuronów serotoninowych w centralnym
systemie nerwowym (CSN) znajdują się w środkowym obszarze pnia mózgu, zwłaszcza w jądrach szwu; ich
górne wypustki znajdują się we wzgórzu, podwzgórzu i w ciele migdałowatym układu limbicznego; ciele
prążkowanym i zwojach podstawy; oraz w korze przedniej (Kruk i Pycock, 1991; Parent, 1981). Układy
wypustek układów szwu (i aktywacji siatkowatej) śródmózgowia przenoszą do kory wejściowy sygnał
sensoryczny z aksonów. Wzajemnie połączone jądra układu limbicznego odpowiedzialne są za przekazywanie
emocji i motywacji. Serotoninowy sygnał wejściowy do kory pośredniczy w integracji informacji zmysłowej oraz
koordynacji ruchów ciała.
Receptory serotoninowe. Istnieją przynajmniej cztery różne typy receptorów serotoninowych CSN, które
pośredniczą w różnych rodzajach efektów, w różnych częściach mózgu (Aghajanian, 1981, 1994; Glennon,
1990; Kruk i Pycock, 1991; Ribeiro, 1991; Schmidt i Peroutka, 1989). Receptory serotoninowe 5-HT1A znajdują
się przede wszystkim w układzie szwu i w rejonie limbicznym; pośredniczą w reakcjach neuronów
serotonergicznych w odniesieniu do ich własnych przekaźników i mają silną wrażliwość na indoloaminy
(Aghajanian, 1994, str. 140). Główny wpływ LSD na układy serotonergiczne wywierany jest na neurony 5-HT2
(Aghajanian, 1994), z którymi mają wysokie powinowactwo (Glennon, 1990). Receptory 5-HT2 skoncentrowane
są w układzie limbicznym, w podwzgórzu i w zwojach podstawy, i odgrywają rolę w kontrolowaniu niepokoju i
redukowaniu objawów schizofrenicznych (Ribeiro, 1991). Główny wpływ psychointegratorów w rodzaju LSD na
korę mózgową, miejsce sinawe, i inne obszary mózgu pośredniczone są za pomocą receptorów 5-HT2 neuronów
postsynaptycznych (Aghajanian, 1994). LSD posiada wysokie powinowactwo z receptorami 5-HT2A i 5-HT2C
(Miller i Gold, 1993), ułatwiając funkcjonowanie miejsca sinawego, które odbiera liczne somatosensoryczne i
trzewiowe sygnały wejściowe i wysyła je w sposób rozproszony do większości części mózgu.
Spis Tresci
7
Wpływ psychointegratorów w rodzaju LSD na receptory
serotonergiczne
Serotonergiczne efekty psychointegratorów w rodzaju LSD są złożone i zmienne ponieważ: modulacyjne
funkcje serotoniny są funkcją innych stanów neuralnych; serotonina posiada różne działanie i wpływ na różne
obszary mózgu, wliczając miejsca presynaptyczne, zakończenia aksonu i postsynaptyczne; psychointegratory
mają różne działanie na różne rodzaje neuronów serotonergicznych; psychointegratory mają także wpływ
zależny dawkowo i fazowo (Aghajanian, 1994; Hamon, 1984; Hollister, 1984). Psychointegratory mogą działać
jako agoniści (służąc w miejsce serotoniny) oraz jako antagoniści, blokujące jej działanie. LSD powoduje trwałą
hiperpolaryzację pewnych neuronów serotonergicznych, lecz o długotrwałych skutkach poza maksymalnymi
poziomami wywoływanymi przez serotoninę (Aghajanian, 1984). Wychwytywanie i wiązanie LSD następuje
głównie w postsynaptycznych receptorach serotoninowych w obszarach wzrokowych i słuchowych kory
mózgowej, oraz w ciele migdałowatym, hipokampie, podwzgórzu i prążkowiu układu limbicznego (Hamon,
1984). Jacobs sugeruje, że działanie na postsynaptyczne (raczej niż na presynaptyczne) serotonergiczne
miejsca wiązania jest kluczowe dla efektów halucynogennych. Skupienie na halucynacjach może niedoceniać
znaczenia innych efektów, takich jak stymulacja integracji informacji systemicznej.
Wpływ psychointegratorów w rodzaju LSD na serotoninowe autoreceptory w neuronowych miejscach szwu
wywołuje wybiórczą i silną inhibicję tonicznego odpalania grzbietowego jądra szwu, i skutkuje odhamowaniem
neuronowych targetów przodomózgowia. LSD blokuje aktywujące efekty neuronów serotoninowych w formacji
siatkowej i w korze, co uwalnia toniczne hamowanie wpływów serotoninowych na neurony postsynaptyczne i
zwiększa aktywność w bocznym jądrze kolankowym i w ciele migdałowatym. Psychointegratory w rodzaju LSD
ułatwiają także lub nasilają pobudzające działanie serotoniny w obszarach pnia mózgu i rdzenia kręgowego,
powodując wzbudzenie komórek docelowych (Jacobs, 1984b, str. 188). Psychointegratory aktywują neurony
serotonergiczne w miejscu sinawym, w punkcie węzłowym dla somatosensorycznej i trzewiowej konwergencji
informacji ze wszystkich regionów ciała. Projekcje miejsca sinawego unerwiają większość obszarów osi
mózgowo-rdzeniowej, głównie wzgórza, podwzgórza, móżdżku, przodomózgowia podstawnego, hipokampa
oraz kory nowej (Aghajanian, 1994; Role i Kelly, 1991). LSD wpływa na hipokamp blokując lub tłumiąc typowe
funkcje depresyjne serotoniny. Stymuluje to mezolimbiczne struktury płata skroniowego poprzez odhamowanie
neuronów postsynaptycznych w obszarach limbicznym i wzrokowym (Mandell, 1985), uwalniając zwyczajne
blokowanie w centrach emocjonalnym i wzrokowym, oraz przyczyniając się do wytwarzania doświadczeń
wzrokowych, podobnych do śnienia.
Psychointegratory w rodzaju LSD oddziałują z układem serotonergicznym w pniu mózgu, w układzie
limbicznym i w korze czołowej. Zarówno stymulują one jak i tłumią wpływy serotoniny, zastępując ją w
neurotransmisji, i blokując ją, redukując nawykowe represje i stymulując centra przetwarzania.
Psychointegratory wpływają na: reakcyjność szwu i formacji siatkowych obszaru pnia mózgu; układ limbiczny,
zwłaszcza hipokamp i ciało migdałowate; oraz na wzrokowe i słuchowe obszary kory czołowej.
Psychointegratory mają wpływ na: uwagę, przytomność i orientację przestrzenną; motywację, pamięć, emocje i
procesy poznawcze; konceptualizację wzrokową i reprezentację poznawczą; oraz syntezę informacji z całego
mózgu. Efektem serotoniny jest obniżenie działania neuronów docelowych w przodomózgowiu; w związku z
tym, blokującym efektem LSD na neurony serotoninowe jest odhamowanie ich typowego hamowania.
Odhamowanie to skutkuje synchronicznymi wzorcami fal mózgowych, które przewodzą impulsy do kory
czołowej, zastępując normalną zdesynchronizowaną szybką aktywność falową, charakterystyczną dla kory
czołowej, wolniejszymi bardziej spójnymi wzorcami falowymi. Te spójne, regularne rozładowania przewodzą do
płatów czołowych synchroniczne wzorce wolno falowe (3-6 cns teta), synchronizując korę (zob. Aghajanian,
1982, 1984; Mandell, 1980).
Psychointegratory i ogólnoustrojowa funkcja mózgu. Psychointegratory wzmacniają aktywację układów
mózgu, do których odnosi się MacLean (1990) jako do kompleksu-R (mózgu gadziego) i mózgu paleossaczego
(układu limbicznego). Stymulacja kompleksu-R zapewnia zwiększoną integrację informacji we wszystkich
obszarach mózgu, wytwarzając zwiększone pobudzenie i przytomność oraz interferencję z nawykowymi
procedurami zachowaniowymi, którymi zarządza mózg gadzi. Mózg paleossaczy zapewnia społeczne i
emocjonalne oddziaływania na mentację i zachowanie zaangażowane w przetrwanie gatunku, płeć, agresję,
relacje rodzinne i społeczne, uczenie się oraz pamięć i własną tożsamość. Aktywacja mózgu paleossaczego i
jego funkcji przez psychointegratory (i OSŚ w ogólności) wzmacnia systemiczną integrację psychiki poprzez
8
procesy poznawcze oparte na komunikacji niewerbalnej, mentacji i reprezentacjach społecznych, które
zarządzają procesami życia emocjonalnego i społecznego.
Psychointegratory działają na zachowanie. Efekty makropoziomu psychointegratorów obejmują zakres
skutków zmysłowych, zachowaniowych, emocjonalnych i poznawczych (Freedman, 1984; po omówienie zobacz
Winkelman, 1996). Psychointegratory potęgują wrażliwość zmysłową, zwiększając pobudzenie i reagowanie na
otoczenie. Zmniejszają także lub odwracają przyzwyczajenia typowych wzorców reakcji, zmuszając organizm
do nowych wzorców zachowań. Chociaż niskie dawki prowadzą do bardziej gruntownego, wyrywkowego i
kompletnego badania otoczenia, wysokie dawki prowadzą zazwyczaj do wycofania i skupienia się na otoczeniu
wewnętrznym, obrazowym, emocjonalnym, oraz poznawczym. Wewnętrzne skupienie, zmiana świadomości,
oraz limbiczna aktywacja wrzucają materiał z pod- lub nieświadomości do świadomości i wprowadzają do niej
wyparte wspomnienia, gdzie poprzez katharsis i odreagowanie zostają one rozwiązane i zintegrowane. Ich
skłonność do wywoływania niepokojącego materiału osobistego, nierozwiązanych konfliktów, wypartych
doświadczeń, i niezintegrowanych aspektów ja i zachowania sugerują, że psychointegratory powodują
manifestacje konfliktów i traum jeszcze nie wintegrowanych w długoterminowe, stabilne wspomnienia.
Psychointegratory stymulują emocje i interpretacje związane z czyimś poczuciem siebie i więziami
społecznych.
Dynamiki poznawcze: Fuzja wewnątrzpółkulowa. Neurofizjologiczne efekty psychointegratorów
wytwarzają ogólną integrację informacji ze wszystkich części ciała, wzmacniając znaczenie i sens, oraz
wytwarzając wgląd i nowe pojmowania. Skupieniu na doznaniu wewnętrznym towarzyszy często zwiększona
klarowność świadomości (Freedman, 1984, str. 209) oraz zachowanie nienaruszonych wspomnień w
następstwie doświadczeń, które dopuszczają refleksję i integrację. Odzwierciedla to również aktywację funkcji
mózgu paleossaczego, które towarzyszą funkcjom pamięciowym oraz zapewniają podstawę dla naszego
poczucia pewności i przeświadczenia (MacLean, 1990). Charakterystyczna integracja poznawcza stwierdzona
dla psychointegratorów odzwierciedla "fuzję wewnątrzpółkulową" (Mandell, 1985), wynik zwiększonego
sprzęgnięcia (dwustronnej spójności) oscylacji półkulowych, które poprawia wymianę informacji oraz
integrację między dwiema półkulami czołowymi. Ta integracja wyspecjalizowanych ról w poznawaniu i afekcie
(myśli i emocji) lewej i prawej półkuli, odpowiednio, poprawia integrację uczuć i myśli, intuicji prawej półkuli
oraz racjonalności półkuli lewej. Leży to u podstaw doświadczeń wglądu oraz spostrzeżeń całości i jedności,
związanych z psychointegratorami. Integracja uczuć z myślami poprawia wgląd. Doznania integracyjne
wytwarzane są fizjologicznie poprzez synchroniczne fale mózgowe o wysokim napięciu, wytworzone poprzez
wyładowania przegrody hipokampowej w strukturach mezolimbicznych płata skroniowego (Fink, 1978;
Hoffmeister i Stille, 1982; Mandell, 1980), które napędzają synchronizację kory. Limbiczno-czołowe
napędzanie wewnątrzpółkulowej synchronizacji wintegrowuje nieświadomy materiał w korę mózgową. Te
powszechne wzorce mają ogólne skutki terapeutyczne, umożliwiające wyrażenie i przeprogramowanie
wypartych aspektów ja. Wzmocniona świadomość wypartych wspomnień, zwiększona zmienność emocjonalna,
zakłócenie wzorców zachowania nawykowego, oraz rozpuszczenie fiksacji egocentrycznych umożliwiają
zmianę procesów psychodynamicznych.
Odmienne stany świadomości. Odhamowanie układu serotonergicznego i wynikła utrata efektów
hamujących na mezolimbiczne struktury płata skroniowego jest podstawą powszechnych efektów
psychointegratorów i innych środków wytwarzających OSŚ lub "stany transcendentne" (Mandell, 1980).
Systematyczne zmiany funkcjonowania mózgu są powszechne dla wielu środków wywołujących OSŚ
(Winkelman, 1986a, 1992) i są podstawą dla uniwersalnych szamańskich praktyk uzdrawiania (Winkelman,
1986b, 1990). Terapeutyczne zastosowanie psychointegratorów odzwierciedla wpływ OSŚ przy uzdrawianiu
(Winkelman, 1986a, 1992). Uzdrowiciele stosujący OSŚ występują we wszystkich kulturach, odzwierciedlając
biologiczną podstawę OSŚ i jej skutki funkcjonalne, które wytwarzają fizjologiczne zmiany, ułatwiające
uzdrawianie (Winkelman, 2000). Różnorodne OSŚ stanowią różne sposoby dostępu do wspólnego trybu
świadomości, który reprezentuje zoptymalizowaną równowagę homeostatyczną układów funkcjonalnych
mózgu, umożliwiając wyłonienie działań integracyjnych. Ten integracyjny tryb świadomości jest tak
fundamentalny dla ludzkiej psychobiologii jak śnienie, głęboki sen, oraz tryby świadomości na jawie
(Winkelman, 2000). Świadomość integracyjna przejawia się w powszechnych wzorcach związanych z OSŚ (np.
integracja limbiczno-czołowa, synchronizacja wewnątrzpółkulowa, dominacja przywspółczulna). Ma to ogólne
skutki terapeutyczne, zarówno fizjologiczne jak i psychologiczne (Winkelman, 2000). OSŚ w ogólności pozwala
na wyrażenie wypartych aspektów ja, wzmacniając procesy prawej półkuli poprzez zahamowanie krytycznego
odsiewu przez lewą półkulę, zezwalając na wyrażenie i przeprogramowanie normalnie wypartych aspektów
9
funkcjonowania mózgu. Te stany świadomości znane są na świecie w tradycjach kontemplacyjnych (Laughlin et
al., 1992), odzwierciedlając wysokie poziomy funkcjonowania integracyjnego. Psychointegratory są środkami
zapewniającymi doświadczenia w tym integracyjnym trybie świadomości, lecz nie zastępują rygorystycznej
dyscypliny umysłowej niezbędnej dla trwałego funkcjonowania w tych stanach świadomości (Naranjo, 1996).
Podsumowując, psychointegratory w rodzaju LSD mają globalny wpływ na świadomość, zachowanie, emocje i
poznanie. Zwiększają one wrażliwość zmysłową, pobudzenie i reagowanie na otoczenie, redukując lub cofając
przyzwyczajenia do typowych wzorców zachowań. Wymuszają nowe perspektywy i wzorce zachowań, fizycznie
przechodząc od bardziej losowego i kompletnego przebadania środowiska do wycofania i skupienia się na
wewnętrznym, emocjonalnym oraz poznawczym materiale z pod- lub nieświadomości. Blokujący wpływ LSD na
neurony serotoninowe, których funkcją jest obniżenie działania neuronów docelowych w przodomózgowiu,
skutkuje odhamowaniem typowego powstrzymania i stąd większą aktywnością. Największa aktywność
występuje w najgęstszych końcówkach aksonów serotoninowych w obszarach limbicznego układu
przetwarzania emocjonalnego oraz we wzrokowych obszarach kory. Odhamowanie struktur mezolimbicznego
płata skroniowego transmituje synchroniczne impulsy wolnofalowe do kory czołowej, zastępując normalną,
zdesynchronizowaną aktywność szybkofalową, spójnymi wyładowaniami fali theta z układu limbicznego.
Transmisyjność limbiczno-czołowa wytwarza także wewnątrzpółkulową synchronizację i integrację materiału
nieświadomego w korze mózgowej. Skutkuje to integracją uczuć z myślami, wzmacniając wgląd. Aktywacja
wypartych wspomnień zezwala na katharsis i odreagowanie, ułatwiając analizę konfliktów
psychodynamicznych i interpersonalnych. Ta wzmocniona świadomość, zwiększona chwiejność emocjonalna,
przerwanie nawykowych wzorców zachowań, oraz rozpuszczenie fiksacji egocentrycznych umożliwia zmianę
powiązań i procesów psychologicznych, oraz psychodynamiczne przeprogramowanie.
Zastosowania współczesne
Zastosowanie tych substancji jako środków terapeutycznych może wydawać się niemą kwestią biorąc pod
uwagę ich ogólną nielegalność. Obecne zaklasyfikowanie wielu psychointegratorów do kategorii Wykazu I
zakazuje ich legalne stosowanie jako środków terapeutycznych. Klasyfikacja ta sugerując brak uznanego
zastosowania medycznego i wysoki potencjał do nadużyć ignoruje istotne dane kliniczne i międzykulturowe o
ich terapeutycznych zastosowaniach.
Nieprzerwane i rosnące zastosowanie halucynogenów, zwłaszcza w formie nowych dragów "zaprojektowanych"
takich jak "ekstazy" (MDMA), donoszące o niekorzystnych konsekwencjach, wskazuje terapeutom na potrzebę
zapewnienia swym pacjentom edukacji. Powszechne raporty o organicznej i poznawczej dysfunkcji,
uszkodzeniu mózgu i ofiarach śmiertelnych, związanych ze stosowaniem "ekstazy" (np. Burgess, O'Donohoe i
Gill, 2000; Parrott, Sisk i Turner, 2000) wskazują na potrzebę wskazówek dotyczących ostrożności, oprócz
tych, które dotyczą drugorzędnych skutków ubocznych (np. odwodnienia). Serotonergiczna neurotoksyczność
może wynikać z przedłużonego i częstego stosowania, wzorca przeciwnego sporadycznemu stosowaniu w
społecznościach tradycyjnych. Jednakże zagrożenia fizjologiczne mogą być wyolbrzymione, ponieważ raporty
łączą stosowanie halucynogenów z uszkodzeniem organicznym i zaburzeniem braku kontroli dla czynników
sprzyjających, takich, jak współwystępowanie i nadużywanie wielu narkotyków, czyniąc ich wniosek
podejrzanym (Halpern i Pope, 1999). Istnieją wyraźne przeciwwskazania do stosowania psychointegratorów
(zwłaszcza inhibitorów monoaminooksydazy) z inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (Callaway i Grob,
1998). Za przeciwwskazania powinno się prawdopodobnie uznawać poważne zaburzenia psychiatryczne.
Klienci, którzy stosują te substancje, lub mają potrzeby, które mogą być zaspokojone ich stosowaniem, mogą
skorzystać z terapeuty jako wychowawcy. Terapeuci muszą być świadomi, że ich własne postawy wpłyną na
wywołane doświadczenia. Klienci muszą być poinformowani o konieczności wykwalifikowanego poradnictwa i
właściwego nastawienia, otoczenia, celów i wsparcia. Tradycyjne wzorce zastosowania w niezachodnich
społecznościach zapewniają najbogatszą bazę danych dla kierowanego terapeutycznego zastosowania (po
podsumowanie patrz Metzner, 1998). Te tradycyjne podejścia zostały dostosowane do wytycznych
współczesnych ludzi (zobacz np. Leary, 1997). Tradycyjne stosowanie obejmowało podawanie przez
uzdrowicieli szamańskich w sesjach okresowych, często z udziałem całej społeczności. Stosowanie to opierało
się na znacząco różnym światopoglądzie i ukierunkowaniu niż terapie psycholityczne i psychedeliczne
(Metzner, 1998).
10
Informacje o tych substancjach i ich zastosowaniach oraz o konkretnych efektach są powszechnie dostępne
(por. Ott, 1993, 1994; Shulgin & Shulgin, 1991; strony internetowe: psychedeliclibrary.org, maps.org,
geocities.com/psychedelics101, drugtext.org, i csp.org). Przedprohibicjowe badania i ograniczone dalsze
badania kliniczne, zwłaszcza w Europie (Passie, 1997), również dostarczają wskazań o potencjalnych
zastosowaniach. Podejście psycholityczne ma użyteczność na początku terapii by zmniejszyć zahamowania i
opory wywołane lękiem, ułatwić komunikację, oraz przyspieszyć tworzenie porozumień terapeutycznych
(Riedlinger & Riedlinger, 1994). Terapia psycholityczna ma największą zastosowalność dla osób ze:
sztywnością psychiczną i sztywnymi mechanizmami obronnymi; z poważnymi nerwicami osobowościowymi i
seksualnymi; niepokojem, depresją i przewlekłymi kompulsjami; oraz z alkoholizmem. Zdolność pokonywania
silnych struktur obronnych może być skuteczna dla tych, dla których nieskuteczne były psychoanalizy
klasyczne (Kurland, 1985; Metzner, 1998; Passie, 1997; Zanger, 1989). Użytkownicy mogą znaleźć korzyści
wspierające lokalizowanie lęków i urazów emocjonalnych w realistyczniejszej perspektywie (Greer & Tolber,
1998). Badanie relacji zaburzeń serotonergicznych i depresji przeprowadzone przez Riedlinger i Riedlinger
(1994) sugeruje, że pomyślność psychointegratorów odzwierciedla działanie na mechanizmy serotonergiczne,
podobne do innych wychwytów inhibitorów 5-HT, stosowanych w leczeniu zaburzeń nastroju, niepokoju,
agresji, paniki i zaburzenia obsesyjno kompulsywnego (ZOK). Może to odpowiadać "regulacji w dół"
receptorów serotoninowych przez tradycyjne antydepresanty oraz normalizację transmisji serotoninowej
(Ribeiro, 1991). Użyteczność psychointegratorów w leczeniu ZOK jest na tyle dobrze wykazana by uzasadnić
próby kliniczne (Delgado & Moreno, 1998). Wcześniejsza praca z pacjentami onkologicznymi wskazuje, że
dalsze wykorzystanie jest uzasadnione.
Leczenie alkoholizmu i innych form uzależnienia od narkotyków jest obiecującym obszarem do stosowania
psychointegratorów, które wintegrowane są często w niezachodnie etnomedyczne leczenie od uzależnienia od
substancji (Heggenhougen, 1997; Jilek, 1994). Niedowierzanie, że propozycja ta może zmobilizować jest
bezpodstawne gdyż substancje te ogólnie zdają się nieuzależniające (McKim, 1991). Efektywność
psychointegratorów zilustrowana jest powszechną zgodą wśród doradców rehabilitacyjnych Rdzennych
Amerykanów, iż NAC jest jedynym skutecznym narzędziem przeciw alkoholizmowi w kraju Indian. Bill Wilson
uznał swe doznania po LSD za mające znaczenie równe doświadczeniu nawrócenia, co doprowadziło do
współzałożenia przez niego Anonimowych Alkoholików (AA) (Smith, 2000). Jednakże jego starania by mieć AA
aprobujące LSD jako źródło duchowych doświadczeń do leczenia alkoholizmu zostały odrzucone przez radę.
Rola LSD w leczeniu alkoholizmu i uzależnienia od innych narkotyków (Abramson, 1967; Kurland, 1985)
wskazuje na wykorzystanie podejścia psychedelicznego i jego dużych dawek do wywoływania szczytu
transcendentnego lub doświadczeń mistycznych. Leczenie uzależnienia od narkotyków podejściem
psychedelicznym pozostaje niewystarczająco zbadane w populacjach klinicznych (Mangini, 1998), lecz dowody
na jego skuteczność wciąż się kumulują (zobacz np. Alper, Lotsof, Frenken, Luciano & Bastiaans, 1999; Mabit,
Giove & Vega, 1996; Sanchez-Ramos & Mash, 1996).
Panuje powszechne uznanie, że psychointegratory wzmacniają efekty samouzdrawiające, pozwalając oczyścić
wpływ negatywnych afektów i wspomnień oraz aktywując wrodzone zdolności do integracji psychologicznej.
Występować może także wzmocnienie systemu odpornościowego (Roberts, 1999, 2000). Współczesne
zastosowania psychointegratorów zazwyczaj łączą podejścia psycholityczne i psychedeliczne, stosując duże
dawki w celu wywołania doświadczenia transformującego oraz serie niskich dawek w sesjach psycholitycznych
w celu przerobienia materiału psychodynamicznego (Passie, 1997).
Spis Tresci
Zastosowania badawcze
Psychointegratory wywołują doznania, które ułatwiają badanie ogólnych zasad dotyczących mózgu i
świadomości. Kliniczne badania Grofa nad LSD (1975, 1980, 1992) zapewniły nowe modele natury ludzkiej
świadomości. Psychointegratory wywołują doznania w tym, co Grof mianuje sferami transbiologicznymi,
okołoporodowymi i transpersonalnymi sferami doświadczania. Sfera transpersonalna obejmuje struktury
archetypowe i mistyczne, wymiary ludzkiej świadomości i tożsamości poza tożsamością egoistyczną. Grof
ukazał, że substancje te pomagają wyjaśniać działanie mózgu i umysłu. Uwydatniają pewne procesy (np.
harmonię emocjonalną, związek i integrację z naturą i ludzkością, radość i euforię, alternatywne tożsamości i
11
poczucie siebie), ujawniając naturalne sfery poznawcze i układy symboliczne (Shannon, 2000). Naranjo (1996)
zaproponował, że psychointegratory aktywują "zjawisko kundalini" (wysokie poziomy orgazmicznej
samoregulacji) w konsekwencji wstrzymania ego i aktywacji ukrytych struktur mentalnych. Substancje te
uważane są także za źródło wiernych mistycznych i duchowych doświadczeń, co potwierdzono w ostatniej
książce uznanego eksperta od światowych religii, Hustona Smitha (2000).
Wnioski
Role psychointegratorów w wielu kulturach wskazują na ich ważne funkcje w spełnianiu ludzkich potrzeb.
Choć społeczeństwa zachodnie utrzymywały negatywne poglądy na te substancje i na większość OSŚ, stanowią
one reakcje na bodźce wrodzone (Siegel, 1990). Wrodzona podstawa bodźca do poszukiwania OSŚ stawia
pytania odnośnie następstw dla społeczeństwa, które postrzega takie zachowanie jako anormalne i
patologiczne i usiłuje je tłumić. Nawracające społeczne "odkrywanie" OSŚ (np. "ekstazy" i jej stosowanie na
imprezach grupowych znanych jako rave) ilustruje stałe zapotrzebowanie na uregulowanie tych kwestii, gdyż
ignorowanie i zakazywanie ich nie doprowadziło do ich zniknięcia. Liczne biologiczne i chemiczne źródła tych
substancji o potężnych efektach psychologicznych sugerują, że ich stosowanie będzie kontynuowane.
Społeczeństwa potrzebują raczej świadomego podejścia do ich zarządzanego stosowania niż wykluczania ich
do etosu wytwarzanego kontrkulturowo. Niepowodzenie społeczeństw w zapewnianiu legalnych dróg dostępu,
a zamiast tego zakazywanie tych doświadczeń, zwiększa prawdopodobieństwo, że ich wykorzystywanie będzie
przyczyniać się do tendencji aspołecznych.
Typowe międzykulturowe modele zastosowania psychointegratorów wliczają zarządzanie zmianą rozwojową
lub problemami wywołanymi kryzysami. Psychointegratory integrują świadome, przedświadome i nieświadome
procesy w nowy gestalt lub zrozumienie. Ich zinstytucjonalizowane zastosowanie obejmuje uzdrawianie i
integrację duchową, "całościowanie" (ang.-"wholing") indywiduum. Ta integracyjna stymulacja jest
uzasadnieniem terminu "psychointegrator" w odniesieniu do ich funkcji i efektów, odzwierciedlających i
łączących duszę lub ducha z umysłem i emocjami. Ta koniunkcja uzdrowienia z duchowością odzwierciedla
integrację dynamik psychofizjologicznych i psychokulturowych, fundamentalną adaptację występującą we
wszystkich ludzkich społeczeństwach w praktykach uzdrawiania szamańskiego. Zastosowanie substancji
psychointegracyjnych jako środków na osiągnięcie tego psychobiologicznego i psychospołecznego
przystosowania odzwierciedla potrzebę przeorientowania dynamik psychokulturowych na zmiany w relacjach
społecznych i kosmologicznych. Ludzkość wiele tysiącleci stosowała te substancje, a zakazy prawne nie
powstrzymały ludzkiej pogoni za doświadczaniem terapeutycznych zmian świadomości. Są one jednak potężne
i potencjalnie niebezpieczne; jedynie właściwa edukacja może pomóc uchronić przed nadużywaniem i skutkami
destrukcyjnymi.
Spis Tresci
Nota
1
Wiele różnych roślin jest luźno sklasyfikowanych jako halucynogeny, ponieważ wytwarzają halucynacje
poprzez toksyczny wpływ na ciało. Rośliny z rodziny Solanaceae, takie jak mandragora (Mandragora
officinarum), wilcza jagoda (Atropa belladonna), lulek (Hyoscyamus niger) i rodzaj Datura (np. Bieluń
dziędzierzawa) mogą być niewłaściwie sklasyfikowane jako halucynogeny. Antycholinergiki, takie jak atropina,
hioscyjamina, i skopolamina (hioscyna), blokują miejsca wiązania receptorów muskarynowych acetylocholiny
(McKim, 1991) i mogą prowadzić do arytmii i zatrzymania serca oraz śmierci przez zmniejszenie jego rytmu i
skurczów, zablokowanie neuroprzekaźnictwa, oraz ingerencję w parasympatyczny układ nerwowy (Kruk &
Pycock, 1991). Wytwarza to delirium, zamroczenie świadomości, stany nietypowo związane ze związkami
indoloaminowymi. Zgony w wyniku używania tych substancji są sprawozdawane każdego roku w USA, lecz
tradycje szamańskie znalazły najwidoczniej rytualne sposoby na bezpieczne stosowanie tych roślin (Jacobs,
1996).
12
Odnośniki
1. Aberle, D. (1966). The Peyote religion among the Navaho. Chicago: Aldine.
2. Abramson, H. (Ed.). (1967). The use of LSD in psychotherapy and alcoholism. Indianapolis, IN: Bobbs-Merrill.
3. Aghajanian, G. (1981). The modulatory role of serotonin at multiple receptors in brain. In B. Jacobs & A. Gelperin (Eds.),
Serotonin neurotransmission and behavior. Cambridge, MA: MIT Press.
4. Aghajanian, G. (1982). Neurophysiologic properties of psychotomimetics. In F. Hoffmeister and G. Stille (Eds.), Psychotropic
agents III (pp. 89-109). New York: Springer Verlag.
5. Aghajanian, G. (1984). LSD and serotonergic dorsal raphe neurons: Intracellular studies in vivo and in vitro. In B. Jacobs (Ed.),
Hallucinogens: Neurochemical, behavioral and clinical perspectives (pp. 137-141). New York: Raven Press.
6. Aghajanian, G. (1994). Serotonin and the action of LSD in the brain. Psychiatric Annals, 2463, 137-141.
7. Alper, K., Lotsof, H., Frenken, G., Luciano, D., & Bastiaans,J. (1999). Treatment of acute opioid withdrawal with ibogaine.
American Journal on Addictions, 8(3), 234-242.
8. Andritzky, W. (1989). Sociopsychotherapeutic functions of ayahuasca healing in Amazonia. Journal of Psychoactive Drugs,
21(1) , 77-89.
9. Beck, J. (2000). MDMA in the USA: An epidemiological overview. In C. Ratsh & J. Baker (Eds.), Yearbook for Ethnomedicine
and the Study of Consciousness, 6/7, 127-136.
10. Bliss, K. (1988). LSD and psychotherapy. Contemporary Drug Problems, 519-563.
11. Bravo, G. & Grob, C. (1989). Shamans, sacraments and psychiatrists. Journal of Psychoactive Drugs, 21(1), 123-128.
12. Burgess,C., O'Donohoe,A. & Gill, M. (2000). Agony and ecstasy: A review of MDMA effects and toxicity. European Psychiatry,
15(5), 287-94.
13. Calabrese, J. (1997). Spiritual healing and human development in the Native American Church: Toward a cultural psychiatry
of peyote. Psychoanalytic Review, 84(2), 237-255.
14. Callaway, J. & Grob, C. (1998). Ayahuasca preparations and serotonin reuptake inhibitors: A potential combination for severe
adverse interactions. Journal of Psychoactive Drugs, 30(4), 367-369.
15. Carlsson, A., Waters, N. & Carlsson, M. (1999). Neurotransmitter interactions in schizophrenia-therapeutic implications.
European Archives of Psychiatry, 249(4), 37-43.
16. Cohen, S. (1971). Theories on the effects of psychomimetics. In L. Madow & L. Snow (Eds.), The psychodynamic implications
of physiological studies of psychomimetic drugs (pp. 3-10). Springfield, IL: Charles Thomas.
17. Davis, W. (1985). The serpent and the rainbow. New York: Simon & Schuster.
18. Delgado, P. & Moreno, F. (1998). Hallucinogens, serotonin and obsessive-compulsive disorder. Journal of Psychoactive Drugs,
30(4), 359-366.
19. Dobkin de Rios, M. (1984). Hallucinogens: Cross-cultural perspectives. Albuquerque, NM: University of New Mexico.
20. Dobkin de Rios, M. & Smith, D. (1977). Drug use and abuse in cross-cultural perspective. Human Organization, 36(1), 14-21.
21. Fink, M. (1978). Psychoactive drugs and the waking EEG 1966-1976. In M. Lipton, A. Dimascio, & K. Killam (Eds.),
Psychopharmacology (pp. 691-698). New York: Raven Press.
22. Fischbach, G. (1992, September). Mind and brain. Scientific American, Special Issue, Mind and Brain, 48-57.
23. Freedman, D. (1984). LSD: The bridge from human to animal. In B. Jacobs (Ed.), Hallucinogens: Neurochemical, behavioral,
and clinical perspectives (pp. 203-226). New York: Raven Press.
24. Furst, P. (Ed.). (1972). Flesh of the gods. New York: Praeger.
25. Furst, P. (Ed.). (1976). Hallucinogens and culture. San Francisco, CA: Chandler and Sharp.
26. Glennon, R. (1990). Serotonin receptors: Clinical implications. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 14, 35-47.
27. Gold, M. (Ed.). (1994a). The new psychedelic subculture. Psychiatric Annals, 24(3).
28. Gold, M. (1994b). The epidemiology, attitudes and pharmacology of LSD use in the 1990. Psychiatric Annals, 24(3), 124-126.
29. Greer, G., & Tolbert, R. (1998). A method of conducting therapeutic sessions with MDMA. Journal of Psychoactive Drugs,
30(4), 371-379.
30. Grob, C., & Dobkin de Rios, M. (1992). Adolescent drug use in cross-cultural perspective. Journal of Drug Issues, 22(1),
121-138.
31. Grof, S. (1975). Realms of the unconscious: Observations from LSD Research. New York: Viking Press.
32. Grof, S. (1980). LSD psychotherapy. Pomona, CA: Hunter House.
33. Grof, S. (1992) The holotropic mind. San Francisco: Harper Collins.
34. Halpern, J. & Pope, H. (1999). Do hallucinogens cause residual neuropsychological toxicity? Drug & Alcohol Dependence,
53(3), 247-256.
35. Hamon M. (1984). Common neurochemical correlates to the action of hallucinogens. In B. Jacobs (Ed.), Hallucinogens:
Neurochemical, behavioral and clinical perspectives (pp. 143-170). New York: Raven Press.
36. Harner, M. (Ed.). (1973). Hallucinogens and shamanism. New York: Oxford University Press.
37. Heggenhougen, C. (1997). Reaching new highs: Alternative therapies for drug addicts. Northvale, NJ: Jason Aronson.
38. Hoffmeister, F. & Stille, G. (Eds.). (1982). Psychotropic agents III. New York: Springer Verlag.
39. Hollister, L. (1984). Effects of hallucinogens in humans. In B. Jacobs (Ed.), Hallucinogens: Neurochemical, behavioral and
clinical perspectives (pp. 203-226). New York: Raven Press.
40. Jacobs, B. (1984a). (Ed.). Hallucinogens: Neurochemical, behavioral, and clinical perspectives. New York: Raven Press.
41. Jacobs, B. (1984b). Postsynaptic serotonergic action of hallucinogens. In B. Jacobs (Ed.), Hallucinogens: Neurochemical,
behavioral, and clinical perspectives, (pp. 183-202). New York: Raven Press.
42. Jacobs, B., & Gelperin, A. (Eds.). (1981). Serotonin neurotransmission and behavior. Cambridge, MA: MIT Press.
43. Jacobs, B. & Trulson, M. (1981). The role of serotonin in the action of hallucinogenic drugs. In B. Jacobs & A. Gelperin (Eds.),
44. Jacobs, D. (1996). The use of Datura in rites of transition. In M. Winkelman & W. Andritsky (Eds.), Sacred plants,
13
consciousness and healing (pp. 341-351). Yearbook of cross-cultural medicine and psychotherapy, 5. Berlin: VWB.
45. Jilek, W. (1994). Traditional healing and the prevention and treatment of alcohol and drug abuse. Transcultural Psychiatric
Research Review, 31, 219-258.
46. Kruk, Z. & Pycock, C. (1991). Neurotransmitters and drugs. London: Chapman and Hall.
47. Kurland, A. (1985). LSD in the supportive care of the terminally ill cancer patient. Journal of Psychoactive Drugs, 17 (4),
279-290.
48. La Barre, W. (1970). Old and New World narcotics: A statistical question. Economic Botany, 24, 368-373.
49. La Barre, W. (1972). Hallucinogens and the shamanic origins of religion. In P. Furst (Ed.), Flesh of the gods (pp. 261-278).
New York: Praeger.
50. Laughlin, C., McManus, J. & d'Aquili, E. Brain, symbol and experience toward a neurophenomenology of consciousness. New
York: Columbia University Press.
51. Leary, T. (1997). Psychedelic prayers and other meditations. Berkeley, CA: Ronin Publishing Co.
52. Lukoff, D., Zanger, R. & Lu, F. (1990). Transpersonal psychology research review: Psychoactive substances and transpersonal
states. Journal of Transpersonal Psychology, 22(2), 107-147.
53. Mabit, J., Giove R. & Vega J. (1996). Takiwasi: The use of Amazonian shamanism to rehabilitate drug addicts. In M. Winkelman
& W. Andritzky (Eds.), Sacred plants, consciousness and healing. Yearbook of Cross-Cultural Medicine and Psychotherapy, 5
(pp. 257-85). Berlin: VWB.
54. MacLean, P. (1990). The triune brain in evolution. New York: Plenum.
55. Mandell, A. (1980). Toward a psychobiology of transcendence: God in the brain. In D. Davidson and R. Davidson (Eds.), The
psychobiology of consciousness (pp. 379-464). New York: Plenum.
56. Mandell, A. (1985). Interhemispheric fusion. Journal of Psychoactive Drugs, 17(4), 257-266.
57. Mangini, M. (1998). Treatment of alcoholism using psychedelic drugs: A review of the program of research. Journal of
Psychoactive Drugs, 30(4), 381-418.
58. Mathias, R. (1993). NIDA research takes a new look at LSD and other hallucinogens. NIDA Notes, 8(1), 6-11.
59. McKim, W. (1991). Drugs and behavior: An introduction to behavioral pharmacology. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
60. Metzner, R. (1998). Hallucinogenic drugs and plants in psychotherapy and shamanism. Journal of Psychoactive Drugs, 30 (4),
333-431.
61. Miller, N. & Gold, M. (1993). LSD and ecstasy: Pharmacology, phenomenology and treatment. Psychiatric Annals, 24(3),
131-134.
62. Naranjo, C. (1996). The interpretation of psychedelic experience in light of the psychology of meditation. In M. Winkelman &
W. Andritsky (Eds.), Sacred plants, consciousness and healing (pp. 75-90). Yearbook of Cross-Cultural Medicine and
Psychotherapy, 5. Berlin: VWB.
63. Ott, J. (1993). Pharmacotheon. Kennewick, WA: Natural Products.
64. Ott, J. (1994). Ayahuasca analogues. Kennewick, WA: Natural Products.
65. Parent, A. (1981). The anatomy of serotonin-containing neurons across the phylogeny. In B. Jacobs & A. Gelperin (Eds.),
66. Parrott, A., Sisk, E., & Turner, J. (2000). Psychobiological problems in heavy "ecstasy" (MDMA) polydrug users. Drug &
Alcohol Dependence, 60(1), 105-110.
67. Passie, T. (1997). Psycholytic and psychedelic therapy research, 1931-1995: A complete international bibliography. Hannover,
Germany: Laurentius Publishers.
68. Praag, H. (1991). The present and future of serotonergic drugs. Human Psychopharmacology, 6, 513-519.
69. Rätsch, C. (Ed.). (1989). Gateway to inner space, sacred plants, mysticism and psychotherapy. Bridgeport, Dorset: Prisim
Press.
70. Ribeiro, C. (1991). Pharmacology of serotonin neuronal systems. Human Psychopharacology, 6, 37-51.
71. Riedlinger, T. & Riedlinger, J. (1994). Psychedelic and entactogenic drugs in the treatment of depression. Journal of
Psychoactive Drugs, 26(1), 41-55.
72. Roberts, T. (1999). Do entheogen-induced mystical experiences boost the immune system? Psychedelics, peak experiences,
and wellness. Advances in Mind-Body Medicine, 11395-14,7.
73. Roberts, T. (Ed.). (2000). Psychoactive sacraments. San Francisco: Council on Spiritual Practices.
74. Role, L., & J. Kelly. (1991). The brain stem: Cranial nerve nuclei and the monoaminergic systems. In E. Kandal, J. Schwartz &
T. Jessell (Eds.), Principles of neural science, (pp. 683-699). New York: Elsevier.
75. Ryall, R. (1989). Mechanisms of drug action on the nervous system. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
76. Sanchez-Ramos, J., & Mash, D. (1996). Pharmacotherapy of drug dependence with ibogain. In M. Winkelman & W. Andritzky
(Eds.), Sacred plants, consciousness and healing. Yearbook of Cross-Cultural Medicine and Psychotherapy, 5, 353-367. Berlin:
VWB.
77. Schmidt, A., & Peroutka, S. (1989). S-Hydroxytryptamine Receptor "Families." Neuropsychopharmacology, 3, 2242-2249.
78. Schultes, R. (1972). An overview of hallucinogens in the western hemisphere. In P. Furst (Ed.), Flesh of the gods, (pp. 3-54).
New York: Praeger.
79. Schultes, R., & Hofmann, A. (1979). Plants of the gods origins of hallucinogenic use. New York: McGraw Hill. (Reprinted 1992
by Healing Arts Press, Rochester, Vermont)
80. Schultes, R., & Winkelman, M. (1996). The principal American hallucinogenic plants and their bioactive and therapeutic
properties. In M. Winkelman & W. Andritsky (Eds.), Sacred plants, consciousness and healing (pp. 205-239). Yearbook of
Cross-Cultural Medicine and Psychotherapy, 5. Berlin: VWB.
81. Schuster, P., Lieb, R. Lamertz, C. & Wittchen, H. (1998). Is the use of ecstasy and hallucinogens increasing? Results from a
community study. European Addiction Research, 4(1-2),75-82.
82. Shannon, B. (2000). Cognitive psychology and the study of Ayahuasca, In C. Ratsch & J. Baker (Eds.), Yearbook for
Ethnomedicine and the Study of Consciousness, 6/7, 77-94.
83. Shulgin, A., & Shulgin, A. (1995). Phikal. Berkeley, CA: Transform Press.
14
84. Siegel, R. (1984). The natural history of hallucinogens. In B. Jacobs (Ed.), Hallucinogens: Neurochemical, behavioral and
clinical perspectives (pp. 1-18). Raven Press: New York.
85. Siegel, R. (1990). Intoxication: Life in pursuit of artificial paradise. New York: Dutton.
86. Smith, D., & Seymour, R. (1994). LSD: History and toxicity. Psychiatric Annals, 24(3), 145-147.
87. Smith, H. (2000). Cleansing the doors of perception: The religious significance of enthenogenic plants and chemicals. New
York: J. P. Tarcher.
88. Stafford, P. (1992). Psychedelics encyclopedia. Berkeley, CA: Ronin Press.
89. Wasson, R., Kramrisch, S., Ott, J. & Ruck, C. (1986). Persephone's quest: Ethnogens and the origins of religion. New Haven,
CT: Yale University Press.
90. Wasson, R. (1980). The wondrous mushroom: Mycolatry in Mesoamerica. New York: McGraw Hill.
91. Werner M. (1993) Hallucinogens. Pediatrics in Review, 14(12), 466-472.
92. Winkelman, M. (1986a). Trance states: A theoretical model and cross-cultural analysis. Ethos, 14(2), 174-203.
93. Winkelman, M. (1986b). Magico-religious practitioner types and socioeconomic conditions. Behavior Science Research, 20,
17-46.
94. Winkelman, M. (1990). Shaman and other "magico-religious" healers: A cross-cultural study of their origins, nature, and social
transformations. Ethos, 18, 308-352.
95. Winkelman, M. (1991). Physiological, social and functional aspects of drug and nondrug altered states of consciousness. In W.
Andritzky (Ed.), Yearbook of cross-cultural medicine and psychotherapy, 1990 (pp. 183-198). Berlin: VWB-Verlag.
96. Winkelman, M. (1992). Shamans, priests and witches. A cross-cultural study of magico-religious practitioners (Anthropological
Research Papers #44). Arizona State University.
97. Winkelman, M. (1996). Psychointegrator plants: Their roles in human culture and health. In M. Winkelman & W. Andritzky
(Eds.), Sacred plants, consciousness and healing. Yearbook of cross-cultural medicine and psychotherapy, 5 (pp. 9-53). Berlin:
VWB.
98. Winkelman, M. (2000). Shamanism: The neural ecology of consciousness and healing. Westport, CT: Bergin & Garvey.
99. Winkelman, M., & Andritzky, W. (Eds.). (1996). Sacred plants, consciousness and healing. Yearbook of cross-cultural medicine
and psychotherapy, 5. Berlin : VWB.
100. Yensen, R. (1985). LSD and psychotherapy. Journal of Psychoactive Drugs, 17(4), 267-277.
101. Yensen, R. (1996). From shamans and mystics to scientists and psychotherapists. In M. Winkelman & W. Andritzky (Eds.),
Sacred plants, consciousness and healing. Yearbook of cross-cultural medicine and psychotherapy (Vol. 5, pp. 109-128).
Berlin: VWB.
102. Zanger, R. (1989). Psycholytic therapy in Europe. Newsletter: The Albert Hoffman Foundation, 1(2).
103. Zoccolillo, M., Vitaro, F., & Tremblay, R. (1999). Problem drug and alcohol use in a community sample of adolescents. Journal
of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 38(7), 900-907.
[ tłumaczenie: cjuchu ]
15

psychointegratory - wielodyscyplinarne perspektywy

Transkrypt

Podobne dokumenty

choroba guzowata skóry choroba guzowata skóry bydła

śmierć i życie wielkich miast ameryki

Kawa bezkofeinowa Jacobs Krönung Decaff