Badanie stanu zdrowia oraz korzystania z używek

Transkrypt

Raport
„Badanie stanu zdrowia oraz korzystania z
używek wśród studentów”
Stworzony przez:
OMR Grupa Badawcza Sławomir Kozieł
Stworzony dla:
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze
Grudzień 2015
1
Spis treści
Metodologia badania .............................................................................................................................. 3
Metryczka respondentów ....................................................................................................................... 5
Czynności czasu wolnego ........................................................................................................................ 7
Palenie papierosów wśród studentów .................................................................................................. 13
Picie alkoholu wśród studentów ........................................................................................................... 15
Środki psychoaktywne w świadomości studentów ............................................................................... 26
Internet i telefon w użytkowaniu przez studentów .............................................................................. 32
Korzystanie z hazardu............................................................................................................................ 38
Zakupy, jako sposób spędzania wolnego czasu..................................................................................... 40
Postrzeganie różnych form zachowań................................................................................................... 41
Podsumowanie ...................................................................................................................................... 43
Spis wykresów ....................................................................................................................................... 44
Spis tabel ............................................................................................................................................... 44
2
Metodologia badania
Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej
w Zielonej Górze od 12 października 2015 roku do 30 listopada 2015 roku. Zbieranie danych
w terenie zostało przeprowadzone w miesiącach od października do końca listopada, czyli w
okresie trwającego roku akademickiego.
Diagnoza została przygotowana w oparciu o próbę celową studentów pierwszego stopnia,
studiujących na dwóch największych uczelniach mających siedzibę w województwie lubuskim,
a mianowicie Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w
Gorzowie Wielkopolskim. Badaniem objęto 4640 studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego,
którzy studiują na pierwszym, drugim oraz trzecim roku. Na Państwowej Wyższej Szkole
Zawodowej przebadanych zostało 400 studentów tożsamych roczników. Dysproporcja osób
ankietowych występująca pomiędzy uczelniami wynikała z czynników metodologicznych oraz
realizacyjnych. Najważniejsza była populacja respondentów, która na uczelni zawodowej była
zdecydowanie mniejsza. Ponadto utrudnieniem w realizacji była niska frekwencja studentów
podczas zajęć, na których przeprowadzane były badania. Należy podkreślić, iż realizacja badań
przebiegała zdecydowanie sprawniej na Uniwersytecie Zielonogórskim, co wynikało z większej
frekwencji studentów na zajęciach oraz częstszym uzyskiwaniem zgody prowadzących zajęcia
na przeprowadzenie ankiet audytoryjnych.
Próba została wyliczona na podstawie liczebności kierunków studiów na poszczególnych
uczelniach, a studenci Uniwersytetu Zielonogórskiego mogą uczyć się na 60 kierunkach.
Studenci Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej mogą wybierać z 14 kierunków. Ponadto
wyliczenia oparte zostały o dane liczbowe osób studiujących na poszczególnych uczelniach, a
próba została wyliczona w taki sposób, aby udało się przebadać większość osób uczących się
na studiach pierwszego stopnia i biorących udział w zajęciach.
W toku diagnozy postawiony został następujący cel główny: zdiagnozowanie używania
substancji psychoaktywnych i uzależnień od nich oraz skali zjawiska zaburzeń behawioralnych
(m.in. dotyczących uzależnienia od hazardu, komputera i sieci, zakupów, pracy, telefonu)
wśród studentów z terenu województwa lubuskiego.
3
Tabela 1 Cele szczegółowe badania
1
Uzyskanie informacji na temat używania substancji
psychoaktywnych przez dzieci, młodzież i dorosłych z
terenu województwa lubuskiego
2
Określenie skali używania oraz uzależnienia od
substancji psychoaktywnych wśród dzieci, młodzieży
i dorosłych z terenu województwa lubuskiego
3
Ukazanie przekonań i doświadczeń związanych z
używaniem substancji psychoaktywnych przez dzieci,
młodzież i dorosłych z terenu województwa
lubuskiego
4
Określenie skali zjawisk zaburzeń behawioralnych,
związanych z uzależnieniem od hazardu, komputera
i sieci, zakupów, pracy oraz telefonu wśród dzieci,
młodzieży i dorosłych z terenu województwa
lubuskiego
Metodologia diagnozy oparta była również na pytaniach badawczych, które były dosyć ogólne,
jednakże w trakcie tworzenia kwestionariuszy ankietowych pozwoliły na stworzenie 51 pytań
zawierających 181 zmiennych. Umożliwiło to kompleksowe zdiagnozowanie tematu, który
w uproszczonej formie zostanie zaprezentowany w niniejszym raporcie. Dane te będą mogły być
wykorzystywane w kolejnych opracowaniach analitycznych Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej.
Określono następujące pytania badawcze:
•
Jak często studenci używają substancji psychoaktywnych?
•
Co sądzą studenci o używaniu substancji psychoaktywnych?
•
Jak studenci oceniają sytuacje związane z używaniem substancji psychoaktywnych?
•
W jakim stopniu studenci są uzależnieni od substancji psychoaktywnych?
4
•
Jakie
doświadczenia
posiadają
studenci
w
odniesieniu
do
używania
substancji
psychoaktywnych?
•
W jakim stopniu studenci przejawiają zaburzenia behawioralne?
Podsumowując metodologię niniejszego badania należy wskazać, iż wykorzystano w nim narzędzia
badawcze pozwalające na uzyskanie znacznej ilości informacji związanych z używaniem substancji
psychoaktywnych, ale również sytuacją rodzinną osób, która ma wpływ na proces uzależnienia. Należy
podkreślić, iż przebadano respondentów reprezentujących znaczną część studentów województwa
lubuskiego, którzy mogą być narażeni na proces uzależnienia. Dane uzyskane w badaniu pozwolą na
realizację efektywniejszej i bardziej dopasowanej do potrzeb osób studiujących polityki społecznej.
Metryczka respondentów
Badanie było realizowane z wykorzystaniem metody ankiety audytoryjnej, którą studenci wypełniali
podczas zajęć, za zgodą oraz w trakcie obecności prowadzącego zajęcia i wyszkolonego ankietera.
Badaniem objętych zostało około 92% studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz 8% studentów
Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie.
Wykres 1 Uczelnia respondenta (dane w %)
N= 400
8
92
N= 4640
Uniwersytet Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Źródło: Badania PAPI, N = 5040
W metodologii badania nie założono dokładnej ilości studentów studiujących na poszczególnych latach
studiów, jednakże cała próba badawcza miała uczyć się na studiach pierwszego stopnia. Należy
podkreślić, iż w badaniu wzięło udział najwięcej studentów pierwszego roku studiów, który jest
5
również najliczniejszym pod względem ilości osób studiujących. Ponadto około 1/3 studentów to osoby
uczące się na drugim oraz trzecim roku studiów. Należy również podkreślić, iż odsetek mężczyzn i
kobiet jest zbliżony do siebie, ponieważ poszczególne kategorie stanowią około połowy badanych.
Wykres 2 Rok studiów respondenta (dane w %)
N= 1477
32
42
N= 1912
26
N= 1169
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
Wykres 3 Płeć respondenta (dane w %)
N= 2010
48
52
Mężczyzna
N= 2191
Kobieta
6
Czynności czasu wolnego
Studentów zapytano o sposób spędzania wolnego czasu, a używanie internetu jest jedną z czynności,
na którą codziennie poświęcają czas. Należy podkreślić, iż 66% studentów uniwersytetu oraz 44%
studentów szkoły zawodowej codziennie poszukuje informacji w internecie. Analizując osoby
kształcące się na poszczególnych latach studiów, nie istnieje zależność pomiędzy rokiem studiów, a
ilością spędzanego czasu w internecie. Biorąc pod uwagę niniejsze zmienne, należy podkreślić, iż
powyżej 60% studentów ze wszystkich lat studiów spędza codziennie czas w internecie.
Niniejsze wartości można odnieść do sposobu poszukiwania informacji w internecie przez uczniów
szkół ponadgimnazjalnych, którzy w około 60% codziennie korzystają z internetu, a około 30% szuka
informacji kilka razy w tygodniu. Można uznać, iż sposób spędzania wolnego czasu przez studentów
jest tożsamy z tym jak spędzali go podczas pobytu w szkole ponadgimnazjalnej.
Wykres 4 Używanie internetu w celu poszukiwania informacji (dane w %)
Uniwersytet Zielonogórski 211 6
PWSZ Gorzów 1 4 4
24
66
14
34
44
Trzeci rok 211 6
23
67
Drugi rok
21
67
212 7
Pierwszy rok 111 7
0%
10%
26
20%
63
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Raz lub dwa razy w miesiącu
Przynajmniej raz na tydzień
Kilka razy w tygodniu
Codziennie
100%
Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja poświęcanego przez studentów czasu na granie w gry
komputerowe. Odsetek studentów codziennie poświęcających swój czas na taką aktywność wynosi
około 20%, a drugie tyle osób na PWSZ i kolejne 15% uczących się na uniwersytecie gra w gry kilka razy
w tygodniu. Oznacza to bardzo dużą częstotliwość spędzania w taki sposób czasu wolnego, co może
prowadzić do uzależnienia. Jednakże należy zauważyć, iż częstotliwość grania w gry komputerowe
spada wraz z wiekiem. Porównując osoby uczące się na pierwszym roku do tych kształcących się na
7
trzecim, liczba osób bardzo często spędzających czas przy grach spada z około 40% do 28%. Wraz z
wiekiem rośnie do 25% liczba osób nigdy nie poświęcających swojego czasu na gry komputerowe.
Należy podkreślić, iż średnia liczebność studentów grających codziennie oraz kilka razy w tygodniu jest
zbieżna z liczebnością uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którzy poświęcają swój wolny czas na gry
komputerowe. W przypadku uczniów ilość osób spędzających czas przy grach spada wraz z kolejnym
poziomem nauki, czyli jest największa wśród gimnazjalistów, a mniejsza wśród uczniów szkół
ponadgimnazjalnych. Wśród studentów ten trend się nasila i sprawia, iż wraz z kończeniem kolejnych
lat studiów mniejsza liczba osób poświęca swój czas na gry komputerowe.
Wykres 5 Granie w gry komputerowe (dane w %)
21
PWSZ Gorzów
22
Trzeci rok
24
19
25
Drugi rok
10%
10
10
21
20%
30%
11
13
40%
13
12
50%
15
18
21
10
20
16
0%
9
28
21
Pierwszy rok
11
60%
9
20
13
15
15
21
19
20
70%
80%
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
Odsetek osób deklarujących bardzo częste uprawianie sportu jest znacznie mniejszy niż osób
spędzających swój wolny czas w sposób mniej aktywny. Jedynie około 10% studentów codziennie
uprawia sport, a około 20% kilka razy w tygodniu. Oznacza to, iż około 30% osób studiujących poświęca
swój wolny czas na sport, co jest ważnym wskaźnikiem aktywności, która sprzyja utrzymaniu dobrego
stanu zdrowia. Niniejszy wskaźnik jest mniejszy niż wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych, spośród
których około 40% aktywnie uprawia sport. Jednakże należy podkreślić, iż wskaźniki w przypadku
studentów są stabilne ze względu na wiek, chociaż spadek uczniów często poświęcających czas na sport
jest dostrzegalny pomiędzy osobami uczącymi się na pierwszym roku, a drugim roku studiów.
8
Warto zauważyć, iż około ¼ studentów przynajmniej raz na tydzień poświęca czas na sport, a jedynie
mniej niż 10% nigdy nie przeznacza na to swojego wolnego czasu, co jest wskaźnikiem stałym, ale
niskim w całościowym ujęciu zbiorowości.
Wykres 6 Aktywnie uprawiam sport (dane w %)
7
PWSZ Gorzów
14
10
Trzeci rok
6
Drugi rok
7
Pierwszy rok
8
0%
19
16
14
19
23
32
22
15
27
16
20%
30%
12
19
9
19
9
25
18
11
10%
26
22
25
40%
50%
26
60%
70%
10
15
80%
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
Czytanie książek oraz prasy przez studentów jest bardziej popularnym zajęciem w wolnym czasie niż
granie w gry komputerowe. Należy dodatkowo podkreślić, iż więcej studentów w taki właśnie sposób
spędza czas wolny niż uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Analizując poszczególne grupy studentów,
warto zauważyć, iż osoby uczące się na Uniwersytecie Zielonogórskim częściej sięgają po książki i prasę
przynajmniej raz w tygodniu niż studenci PWSZ Gorzów. W podobnym stopniu spędzają oni w taki
sposób czas wolny codziennie, a zdecydowanie więcej osób uczących się w wyższej szkole zawodowej
sięga po czasopisma kilka razy w roku.
Warto również podkreślić, iż odsetek osób spędzających czas wolny na czytaniu jest zbliżony na
pierwszym i drugim roku, ale większy wśród starszych studentów, czyli tych uczęszczających na trzeci
rok. W niniejszej kategorii zmniejsza się liczba osób nigdy nie czytających, co można uznać za zjawisko
pozytywne. Może być ono spowodowane koniecznością zapoznania się z literaturą naukową
wymaganą do przygotowania pracy licencjackiej.
9
Wykres 7 Czytam książki, prasę (dane w %)
6
PWSZ Gorzów
8
Trzeci rok
13
10%
20%
30%
50%
15
18
25
40%
12
24
25
21
15
21
24
20
13
0%
19
21
14
7
21
21
12
9
Pierwszy rok
25
20
4
Drugi rok
21
13
18
60%
70%
15
80%
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
Wykres 8 Wychodzę z przyjaciółmi wieczorami (dane w %)
3
PWSZ Gorzów
7
20
9
Trzeci rok
4
Drugi rok
3 5
Pierwszy rok
4
0%
35
19
20
9
26
25
10%
20%
40%
7
31
35
30%
9
22
37
19
9
17
32
16
8
26
50%
9
24
60%
70%
80%
11
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
Studenci w toku studiów rzadziej wychodzą z przyjaciółmi wieczorami, czyli na przykład na dyskotekę
albo w celu spędzenia wspólnie czasu przy piwie, gdyż tak najczęściej mogły być utożsamiane
wieczorne wyjścia z przyjaciółmi. Zdecydowanie częściej wolny czas w taki sposób spędzają studenci
10
Uniwersytetu Zielonogórskiego, którzy o ponad 10% częściej wychodzą przynajmniej raz na tydzień
oraz kilka razy w tygodniu. Niniejszych studentów można zaliczyć do często spędzających w taki sposób
swój czas wolny, a 10% osób deklaruje, iż codziennie spędza czas ze znajomymi.
Biorąc pod uwagę odsetki procentowe osób uczących się na poszczególnych latach studiów i
spędzających czas wolny ze znajomymi, należy wskazać, iż od 60% do 70% studentów bardzo często
wychodzi z przyjaciółmi wieczorami. Odsetek osób obniża się na trzecim roku studiów. W tym czasie ¼
badanych w taki sposób odpoczywa jedynie raz lub dwa razy w miesiącu.
Wykres 9 Używam internetu dla przyjemności (dane w %)
3 4
PWSZ Gorzów
5
6
7
10
Trzeci rok
2 6
5
Drugi rok
4 5
Pierwszy rok
0%
68
7
19
9
8
4 3 5
16
42
15
5
63
15
5
10%
16
65
17
20%
66
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
Analizując częstotliwość używania internetu dla przyjemności należy podkreślić, iż odsetek studentów
wykorzystujących niniejszy środek komunikacji w taki sposób jest nieznacznie niższy niż w przypadku
celu, jakim jest poszukiwanie informacji. Zdecydowanie częściej studenci uniwersytetu korzystając z
interentu spędzają swój czas wolny. Należy również podkreślić, iż traktowanie tego źródła informacji
jako przyjemności jest zbliżone na wszystkich latach studiów.
Rozważając odsetek osób grających na automatach wśród studentów, należy podkreślić, iż jest on
zbliżony do liczby uczniów szkół ponadgimnazjalnych, która w taki sposób spędza czas wolny. Ważne
jest, iż około 80% studentów nie korzysta z takiej formy rozrywki, która może nieść za sobą ryzyko
uzależnienia. Dostrzegalny jest większy odsetek studentów PWSZ, którzy grają na automatach, co jest
niepokojące, chociaż wymagałoby pogłębienia tematu w kolejnych badaniach.
11
Wykres 10 Gram na automatach, na których można wygrać pieniądze (dane w %)
83
PWSZ Gorzów
10
52
14
8
11
2 12 2
10
6
Trzeci rok
80
11
3 22 3
Drugi rok
79
12
2 21 4
Pierwszy rok
82
0%
10%
20%
30%
40%
10
50%
60%
70%
80%
22 3 1
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
Zapytano również studentów o poświęcanie czasu na hobby i około 40% studentów na wszystkich
latach nauki poświęca często na nie czas w ciągu tygodnia. Odsetek osób nie zmienia się na
poszczególnych latach, chociaż odmienny jest na obu badanych uczelniach.
Wykres 11 Poświęcam czas na inne hobby (dane w %)
25
PWSZ Gorzów
27
Trzeci rok
26
Drugi rok
12
13
10%
20%
30
17
12
25
0%
13
14
22
Pierwszy rok
7
8
8
11
8
30%
40%
13
14
17
25
12
12
15
33
14
50%
13
11
30
60%
70%
12
80%
90%
Nigdy
Kilka razy w roku
Codziennie
100%
12
Palenie papierosów wśród studentów
Papierosy są jednym z kluczowych środków uzależniających i ich palenie rozpoczyna się już wśród
uczniów szkół podstawowych. Jednakże największy odsetek osób palących kształtuje się w trakcie
pobytu w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Rozważając stopień palenia papierosów przez
studentów należy podkreślić, iż jest on zbliżony do uczniów szkół ponadgimnazjalnych i wynosi około
30%. Analizując tendencje palenia występujące wśród studentów młodszych oraz starszych, należy
stwierdzić, iż wiek nie determinuje w znacznym stopniu sięgania po papierosy. Nie występuje również
znaczna różnica pomiędzy liczbą palaczy studiujących na Uniwersytecie Zielonogórskim oraz PWSZ.
Wykres 12 Deklaracja palenia papierosów (dane w %)
100%
90%
80%
70%
69
64
31
36
Pierwszy rok
Drugi rok
70
70
68
30
31
33
Trzeci rok
PWSZ Gorzów
Uniwersytet
Zielonogóski
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Tak
Nie
Rozważając palenie papierosów przez studentów należy zwrócić szczególną uwagę na częstotliwość
oraz deklarowany przez respondentów wiek zapalenia pierwszego papierosa. Mężczyźni zdecydowanie
częściej deklarowali palenie większej ilości papierosów dziennie niż kobiety, które najczęściej paliły od
dwóch do dziesięciu papierosów dziennie. Analizując stopień uzależnienia od tytoniu na uczelniach
należy zwrócić uwagę na większy odsetek palących na Uniwersytecie Zielonogórskim. Jednakże
niniejszy wynik nie musi jednoznacznie wskazywać, iż studenci PWSZ są mniej zagrożeni uzależnieniem
od tytoniu, ponieważ w przypadku PWSZ może to wynikać z małej liczebności zbadanej próby.
Rozważając ilość wypalanych papierosów należy podkreślić, iż ¼ badanych pali przynajmniej jeden
papieros dziennie, a od dwóch do dziesięciu papierosów wypala 1/3 badanych osób. Należy podkreślić,
iż jedynie około 10% osób deklarujących palenie papierosów, nie sięgało po nie w ciągu ostatnich 30
13
dni. Oznacza to, iż około 90% palaczy jest zagrożonych uzależnieniem, a osoby palące powyżej 2
papierosów dziennie, które stanowią 50% palaczy są już uzależnione.
Tabela 2 Częstość palenia papierosów w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
Wcale nie paliłem
Mniej niż jeden papieros na
tydzień
Przynajmniej 1 papieros
dziennie
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
11
41
13
10
12
7
6
19
24
8
24
20
36
29
34
41
14
11
19
8
3
4
3
2
2 – 10 papierosów dziennie
11 – 20 papierosów
dziennie
Więcej niż 20 papierosów
dziennie
Rozważając wiek zapalenia pierwszego papierosa należy podkreślić, iż najwięcej osób sięgnęło po tytoń
po ukończeniu 13, a przed skończeniem 17 roku życia, ponieważ w tym czasie palić zaczęło ponad 60%
osób, które obecnie również deklarowały korzystanie z tytoniu. Jedynie około 20 % palaczy sięgnęło
po ten środek po ukończeniu 18 roku życia. Kobiety częściej rozpoczynają palenie w wieku 13-15 lat
oraz 16-17 lat, a mężczyźni do 12 roku życia. Warto zwrócić uwagę a nieliczny odsetek osób sięgających
po tytoń po ukończeniu 20 roku życia, ponieważ odsetek ten wynosi około 5%.
Tabela 3 Wiek zapalenia pierwszego papierosa (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
Do 12 roku życia
Między 13, a 15 rokiem
życia
życia
życia
życia
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
13
14
14
7
35
40
36
39
32
20
29
35
18
19
19
16
3
7
2
4
14
Picie alkoholu wśród studentów
Analizując liczbę studentów pijących alkohol, należy niniejsze wskaźniki odnieść i porównać z
liczebnością osób palących papierosy. Pierwsza grupa studentów jest zdecydowanie bardziej liczna,
ponieważ prawie wszystkie badane osoby piły kiedykolwiek alkohol. Należy podkreślić, iż w niniejszym
pytaniu zapytano osoby badane o spożycie alkoholu bez określenia czasu jego wypicia, dlatego badani
mogli odnosić się do dalekiej przeszłości i to mogło zaowocować niniejszym wynikiem.
Studenci kiedykolwiek palący papierosy stanowili około 1/3 osób badanych i niniejsza liczebność nie
była zdeterminowana rokiem studiów oraz uczelnią, na której badane osoby się uczą.
Wykres 13 Odsetek palących papierosy i pijących alkohol wśród uczniów (dane w %)
100
96
93
93
94
90
90
80
70
60
50
40
30
33
36
31
31
30
20
10
0
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Pierwszy rok
Palenie papierosów
Drugi rok
Trzeci rok
Picie alkoholu
Odsetek osób deklarujących picie kiedykolwiek alkoholu został dodatkowo zapytany o częstotliwość
jego spożycia. Niniejsze pytanie pozwalało na określenie możliwości uzależnienia od napojów
alkoholowych, a także pozwala na wskazanie jak często piją studenci. Najwięcej studentów z obu
uczelni piło alkohol od trzech do pięciu razy w ciągu ostatnich 30 dni przed realizacją badania.
Niepokoić może znaczny odsetek (1/4 badanych), którzy spożywali ten trunek od sześciu do piętnastu
razy w tym samym czasie. Jest to znaczna ilość osób, która może sięgać po alkoholu nawet co drugi
dzień, a niniejsze zachowanie może prowadzić do uzależnienia, dlatego należy to podkreślić w
15
niniejszym raporcie. Warto zwrócić również uwagę na to, iż około 10% osób spożywa alkohol od czasu
do czasu, a w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem nie sięgała po ten trunek.
Porównując częstotliwość picia alkoholu w krótkim odstępie czasu przed badaniem, należy podkreślić,
iż większa ilość uczniów szkół ponadgimnazjalnych nie piła go w ogóle. Studenci zdecydowanie częściej
niż uczniowie sięgają po alkohol i może to być spowodowane pewną niezależnością od rodziców oraz
przebywaniem z dala od domu rodzinnego. Niniejszy czynnik oraz wpływ kolegów i koleżanek może
sprzyjać uzależnieniu od napojów alkoholowych.
Tabela 4 Częstotliwość picia alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
1 - 2 razy
25
23
22
31
31
24
28
32
25
23
30
20
7
9
7
5
2
12
3
2
10
9
10
10
3 - 5 razy
6 - 15 razy
16 - 30 razy
Powyżej 30 razy
Nie piłam(-em)
Z punktu widzenia analizy spożycia alkoholu, ważne jest rozpatrzenie częstotliwości sięgania po
określone w trakcie badania rodzaje napojów alkoholowych. Najbardziej popularne jest piwo, po które
w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem, nie sięgnęło jedynie 18% respondentów. Najczęściej było
ono spożywane od jednego do dwóch razy oraz od trzech do pięciu. Warto również wskazać, iż 1/5
badanych piła piwo od sześciu do 15 razy, czyli ten napój stał się alkoholem po który sięgają bardzo
często. Porównując spożycie piwa przez studentów do uczniów, należy podkreślić, iż ta druga kategoria
osób spożywa znacznie mniej piwa, ponieważ jedynie około 30% sięgało po nie od jednego do trzech
razy, a ponad 40% nie piło go w ogóle przed terminem realizacji badania.
Wino było spożywane zdecydowanie rzadziej przez studentów, ponieważ około połowy z nich nie
sięgało po ten alkohol w ciągu 30 dni przed dniem realizacji badania. Odsetek pijących wino od 1 do 2
razy jest tożsamy z osobami spożywającymi piwo i wynosi 33%. Należy podkreślić, iż wśród uczniów
ilość osób spożywających wino jest zdecydowanie mniejsza, ponieważ 70% osób nie sięgało po ten
rodzaj trunku w określonym czasie, a 1/5 spożywała go od jednego do dwóch razy.
16
Wódka cieszy się większą popularnością niż wino, chociaż ilość osób ją spożywających od jednego do
trzech razy jest taka sama jak w przypadku dwóch wymienionych wcześniej rodzajów alkoholu.
Zdecydowanie bardziej jest to popularny napój alkoholowy wśród studentów niż wśród uczniów, którzy
w 54% nie spożywali tego alkoholu, a wśród studentów wskaźnik ten wynosi 38%. Whisky jako napój
zbliżony mocą alkoholu do wódki jest znacznie mniej popularny, a wpływ na to może mieć cena oraz
mniejsza popularność tego rodzaju trunków.
Najmniej popularnym napojem alkoholowym jest cydr, który spożywało jedynie 30% studentów. Był
on równie mało popularny wśród uczniów, a jego moc niższa jest niż piwa, przez co można go zaliczyć
do mniej niebezpiecznych alkoholi pod względem możliwości uzależnienia.
Wykres 14 Częstotliwość picia poszczególnych napojów alkoholowych w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
100%
90%
18
80%
2
70%
5
46
58
18
12
8
12
18
6
23
40%
35
33
22
5
9
30%
20%
70
12
60%
50%
38
33
10%
24
21
2
6
19
0%
Piwo
1 - 2 razy
Wino
3 - 5 razy
6 - 15 razy
Wódka
16 - 30 razy
Whisky/koniak
Powyżej 30 razy
Cydr
Nie piłam(-em)
W celu ukazania pełnego obrazu spożycia alkoholu należy rozważyć częstotliwość picia poszczególnych
napojów alkoholowych w podziale na dwie badane uczelnie oraz płeć respondentów. Studenci
Uniwersytetu Zielonogórskiego zdecydowanie częściej piją piwo od jednego do dwóch razy w ciągu 30
dni przed realizacją badania. Rozważając spożycie piwa wśród kobiet, należy podkreślić, iż mężczyźni
deklarują picie większych ilości piwa niż kobiety, które ograniczają się do wypicia od 1 do 2 piw.
Porównując spożywanie piwa do częstotliwości picia wina, warto zauważyć, iż jest ono porównywalne,
gdy bierze się pod uwagę spożycie na poziomie od jeden do pięciu razy. Jednakże ilość osób pijących
wino powyżej 6 razy zdecydowanie spada. Ponadto wino jest bardziej alkoholem kobiecym , gdyż 38%
17
deklaruje jego spożycie od jednego do dwóch razy, co stanowi prawie zdecydowaną większość spośród
tych respondentów płci żeńskiej, które piły ten rodzaj alkoholu w ciągu 30 dni przed badaniem.
Tabela 5 Częstotliwość picia piwa w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
1 - 2 razy
36
27
31
39
23
25
22
23
18
18
23
13
4
7
5
3
2
9
2
1
18
13
16
21
3 - 5 razy
6 - 15 razy
16 - 30 razy
Powyżej 30 razy
Nie piłam(-em)
Tabela 6 Częstotliwość picia wina w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
1 - 2 razy
34
26
28
38
12
16
10
14
4
17
4
7
1
12
2
1
1
5
1
1
48
24
55
39
3 - 5 razy
6 - 15 razy
16 - 30 razy
Powyżej 30 razy
Nie piłam(-em)
Wódka jest alkoholem popularnym zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet, chociaż częściej mężczyźni
wypijają ten rodzaj alkoholu więcej niż dwa razy w ciągu 30 dni przed badaniem. Jest to alkohol
wypijany przez respondentów maksymalnie pięć razy w ciągu miesiąca. Warto podkreślić, iż powyżej
1/3 osób w ogóle nie sięgało po ten alkohol zarówno wśród studentów, jak i kobiet oraz mężczyzn.
Rozważając spożycie mocnych alkoholi przez studentów należy podkreślić, iż mniejszą popularnością
niż wódka cieszą się whisky i koniak. Jedynie 1/5 badanych spożywała te trunki od jednego do dwóch
razy. Chociaż należy zauważyć, iż większy odsetek studentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej
18
deklarował spożycie whisky lub koniaku powyżej 3 razy. Dodać również należy, iż niniejsze alkohole są
znacznie bardziej popularne wśród mężczyzn niż wśród kobiet.
Tabela 7 Częstotliwość picia wódki w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
1 - 2 razy
33
25
32
34
17
25
21
17
7
15
8
7
2
4
3
1
1
2
1
1
39
29
35
40
3 - 5 razy
6 - 15 razy
16 - 30 razy
Powyżej 30 razy
Nie piłam(-em)
Tabela 8 Częstotliwość picia whisky/koniaku w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
1 - 2 razy
24
24
29
20
8
19
9
8
4
17
5
4
2
3
3
2
2
4
1
1
60
32
54
65
3 - 5 razy
6 - 15 razy
16 - 30 razy
Powyżej 30 razy
Nie piłam(-em)
Najmniej popularnym alkoholem jest cydr, którego większość z badanych studentów w ogóle nie
próbowała i nie piła w ciągu ostatnich 30 dni przed realizacją badania. Jednakże wśród osób, które
miały okazję pić cydr, najwięcej jest takich, które wypiły go raz lub dwa razy. Cydr posiada mniej
alkoholu niż piwo i może być jego zastępstwem, chociaż obecnie jest zbyt mało popularny. Możliwość
jego popularyzacji będzie istniała w momencie zmiany prawa, które zezwoli na reklamowanie cydru.
Warto byłoby się zastanowić nad zasadnością tego kroku, ponieważ cydr posiada najmniejszą
zawartość alkoholu spośród powyższych rodzajów i mógłby zmniejszyć spożycie trunków mocniejszych,
które są bardziej szkodliwe dla zdrowia.
19
Tabela 9 Częstotliwość picia cydru w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
1 - 2 razy
18
29
18
18
5
17
6
5
2
4
2
2
1
6
1
0
2
4
2
2
72
39
71
73
3 - 5 razy
6 - 15 razy
16 - 30 razy
Powyżej 30 razy
Nie piłam(-em)
Podsumowując spożycie poszczególnych rodzajów alkoholu wśród kobiet i mężczyzn, zauważalna jest
przewaga piwa jako najbardziej popularnego rodzaju alkoholu wśród mężczyzn. Kobiety zdecydowanie
częściej piją wino i jest to jeden z najpopularniejszych trunków wśród nich, chociaż deklaracje jego
spożycia są kilka procent niższe niż wódki. Niniejszy alkohol jest drugi pod względem popularności
wśród mężczyzn i można stwierdzić, że może być częstym dodatkiem do wspólnych uroczystości.
Wykres 15 Alkohol spożywany w największej ilości podczas ostatniej sytuacji picia (dane w %)
100%
90%
80%
3
7
2
7
27
28
70%
60%
8
24
50%
40%
30%
55
20%
40
10%
0%
Mężczyzna
Piwo
Kobieta
Wino
Wódka
Whisky/koniak
Cydr
20
Rozważając w pełni możliwość uzależnienia od alkoholu, należy zwrócić uwagę na ilość deklarowanego
spożycia podczas jednej, konkretnej sytuacji picia. Kobiety zdecydowanie częściej niż mężczyźni
ograniczają spożycie do jednej butelki piwa albo jednego kieliszka wina. Mężczyźni najczęściej
spożywają od 1 do 2 butelek piwa lub kieliszków innego alkoholu. Również około ¼ z nich sięga po pięć
lub więcej butelek piwa albo kieliszków, co może prowadzić do uzależnienia, jeżeli następuje kilka razy
w tygodniu. Jedynie 13% kobiet wskazało na najwyższe spożycie ilości alkoholu podczas jednej,
konkretnej sytuacji.
Wykres 16 Ilość spożytego alkoholu podczas ostatniej sytuacji picia (dane w %)
100%
13
90%
23
80%
24
70%
26
60%
50%
34
40%
32
30%
20%
10%
29
19
0%
Mężczyzna
Kobieta
Mniej niż jedna butelka, kieliszek
1 - 2 butelki, kieliszki
3 - 4 butelki, kieliszki
5 lub więcej butelek, kieliszków
Biorąc pod uwagę miejsce spożywania alkoholu, należy podkreślić, iż największa liczba studentów pije
piwo lub inne alkohole w domu. Jest to niezależne od uczelni, w której studiują oraz płci respondentów.
Następnie bardzo popularne jest picie alkoholu podczas spotkań ze znajomymi, a jedynie około 8%
osób spożywało go w trakcie domówki. Można zauważyć, iż respondenci preferują alkohol spożywany
ze znajomymi, podczas spotkań towarzyskich, a w mniejszym stopniu podczas imprez odbywających
się w dyskotece. Jednakże ważnym miejscem jest również bar lub pub, w którym ostatnio spożywało
alkohol powyżej 10% badanych osób. Takie miejsce spożycia jest popularniejsze wśród kobiet, ale
podsumowując wyniki można podkreślić, iż nie istnieją znaczne rozbieżności pomiędzy kobietami i
mężczyznami, jeżeli analizujemy miejsce spożywania alkoholu.
21
Tabela 10 Miejsce spożywania alkoholu (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
W swoim domu
37
41
38
37
27
34
26
30
9
6
9
7
5
4
7
2
13
12
11
14
5
2
5
5
2
2
1
2
2
1
2
2
U znajomych
Podczas domówki
Na ulicy
W barze/pubie
W dyskotece
W restauracji
W innym miejscu
Największą przyjemnością wynikającą ze spożycia alkoholu jest możliwość odprężenia się oraz poczucia
szczęśliwym, a także alkohol daje studentom sposobność do zapomnienia o swoich problemach. Należy
podkreślić, iż niniejsze czynniki występujące po spożyciu alkoholu były również wskazywane przez
mieszkańców województwa lubuskiego oraz uczniów, którzy zostali przebadani w toku realizacji innego
badania. W związku z tym można uznać ich uniwersalność, jeżeli chodzi o wpływ alkoholu na osoby.
Analizując dane uzyskane wśród studentów należy podkreślić, iż powyżej 60% osób badanych nie
zakłada pojawienia się problemów z policją po spożyciu alkoholu, a także wiedzą oni, iż będą w stanie
przestać pić. Brak takiej możliwości może być uznany za czynnik świadczący o uzależnieniu od alkoholu.
Jednakże warto podkreślić, iż około 10% badanych dostrzega taką możliwość, co stanowi zagrożenie,
jeżeli weźmiemy pod uwagę możliwość uzależnienia się. Taki sam odsetek osób dopuszcza możliwość
zrobienia czegoś, czego później będą żałowali, a ponad 20% sądzi, iż po alkoholu może poczuć się
niedobrze. Jest to znaczny odsetek osób, który może świadczyć o nadmiernym spożywaniu alkoholu
podczas sytuacji picia, gdyż osoby spodziewają się wystąpienia „syndromu dnia poprzedniego”.
Podsumowując ocenę samopoczucia po spożyciu alkoholu, definiowaną przez osoby badane, należy
podkreślić, iż znacznie częściej planują one spożywanie alkoholu w takich ilościach, aby nie stracić
kontaktu z rzeczywistością i nie upić się, co należy uznać za dobrą oznakę. Jednakże niewielka część
studentów może spożywać zbyt dużo alkoholu i być zagrożona uzależnieniem w przyszłości.
22
Wykres 17 Ocena stanu po wypiciu alkoholu (dane w %)
Zrobi mi się niedobrze
26
26
26
Zrobię coś, czego będę żałował
35
Będę miał kaca
26
25
21
Nie będę w stanie przestać pić
25
23
19
Poczuję się szczęśliwy
15
Zaszkodzi to mojemu zdrowiu
16
22
65
10
0%
8
10%
20%
30%
9
44
40%
50%
11
13
18
17
8
27
30
Będę miał kłopoty z policją
5 4
22
31
28
Poczuję się odprężony
12
25
5
11
19
20
7
12
22
60
Zapomnę o swoich problemach
15
7
4 3
21
60%
70%
Zdecydowanie nieprawdopodobne
Raczej nieprawdopodobne
Ani prawdopodobne, ani nieprawdopodobne
Raczej prawdopodobne
80%
90%
100%
Zdecydowanie prawdopodobne
Rozważając stan po spożyciu alkoholu, należy zwrócić uwagę na ilość sytuacji „upicia”, które miały
miejsce w ciągu ostatnich 30 dni przed realizacją badania. Około 80% studentów uniwersytetu oraz
50% studentów PWSZ nie upiło się w ostatnim czasie. Jednakże podobna ilość osób, która obawia się
o swój stan po spożyciu alkoholu, wypiła zbyt dużo w ostatnim czasie. Może być to potwierdzeniem
wskaźnika uzależnienia od alkoholu i nie jest zależne od płci respondentów.
Tabela 11 Sytuacja „upicia” w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Mężczyzna
Kobieta
Nigdy
79
47
79
78
15
27
14
17
3
6
3
2
1
10
2
2
1
5
2
1
1
5
0
0
0
0
0
0
1 – 2 razy
3 – 5 razy
6 – 9 razy
10 – 19 razy
20 – 39 razy
40 razy lub więcej
23
Tabela 12 Sytuacja „upicia” kiedykolwiek w życiu (dane w %)
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
28
23
28
30
35
30
34
35
18
24
20
17
8
13
7
8
5
6
4
5
3
3
2
4
3
1
5
1
Mężczyzna
Kobieta
Nigdy
1 – 2 razy
3 – 5 razy
6 – 9 razy
10 – 19 razy
20 – 39 razy
40 razy lub więcej
Analizując stopień wypicia zbyt dużej ilości alkoholu kiedykolwiek w życiu, należy zwrócić uwagę, iż
jedynie około ¼ respondentów nigdy się nie upiła. Sytuacja upicia dotyczyła podobnej ilości mężczyzn
i kobiet, chociaż trochę więcej osób deklaruje taki stan na PWSZ niż uniwersytecie. Należy podkreślić,
iż około 30% osób wypiło zbyt dużo alkoholu od jednego do dwóch razy, a pozostałe 20% od trzech do
pięciu razy. Jednakże respondenci wskazywali tutaj sytuacje, które kiedykolwiek spotkały ich w życiu,
co przy badaniu studentów wypada korzystniej niż dane wynikające z badania uczniów. Wskaźniki w
tych dwóch grupach są zbliżone, ale należy podkreślić, iż studenci są osobami starszymi, więc dłuższy
okres czasu upłynął od skończenia przez nich osiemnastego roku życia.
W kontekście rozważań dotyczących wieku badanych osób oraz ilości spożywanego alkoholu i sytuacji,
w których studenci wypili zbyt dużo, należy podkreślić, iż najwięcej osób po raz pierwszy wypiło alkohol
pomiędzy 15, a 17 rokiem życia. Warto wskazać, iż największy odsetek uczniów zetknął się po raz
pierwszy z alkoholem w wieku od 13 do 15 lat, więc wiek inicjacji alkoholowej jest tożsamy dla
studentów i przypada w okresie szkoły gimnazjalnej oraz ponadgimnazjalnej. Znacznie mniejszy
odsetek osób, gdyż jedynie 12%, wypiło po raz pierwszy alkohol w wieku od 18 do 19 roku życia, a
jedynie 2% spożyło alkohol mając minimum 20 lat. Z danych można odczytać, iż osoby badane znacznie
szybciej piły alkohol niż jest to dozwolone prawem.
Rozpatrując na koniec stopień spożycia alkoholu w ostatnich 30 dniach, należy stwierdzić, iż nie istnieją
znaczne zróżnicowania pomiędzy poszczególnymi badanymi grupami. Warto jednak zauważyć, iż
znacznie więcej osób studiujących na pierwszym roku studiów, deklaruje, że w ciągu 30 ostatnich dni
przed badaniem spożywali alkohol maksymalnie dwa razy. Niniejszy wskaźnik spada wraz z wiekiem i
24
studenci na drugim oraz trzecim roku zdecydowanie częściej deklarują spożywanie alkoholu od sześciu
do piętnastu razy w ciągu ostatnich 30 dni przed realizacją badania. Największy odsetek studentów
spożywał w tym czasie alkohol od 3 do 5 razy oraz troszkę rzadziej od 6 do 15 razy.
Wykres 18 Wiek pierwszego spożycia alkoholu (dane w %)
2
15
12
34
36
Do 12 roku życia
Między 13, a 15 rokiem życia
Wykres 19 Spożycie alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %)
25
30
26
7
PWSZ Gorzów
23
Pierwszy rok
23
29
28
6
Drugi rok
23
31
28
8
Trzeci rok
23
29
0%
1 - 2 razy
24
3 - 5 razy
10%
32
20%
6 - 15 razy
30%
40%
16 - 30 razy
9
12
21
50%
60%
70%
Powyżej 30 razy
2
80%
10
9
3
10
3
9
6 2
10
90%
100%
Brak spożycia
25
Środki psychoaktywne w świadomości studentów
Analizując wiedzę o środkach psychoaktywnych oraz ich używanie przez studentów, należy podkreślić,
iż te same środki są używane zarówno przez uczniów jak i studentów. Około 90% badanych studentów
słyszało o różnych wymienionych w badaniu środkach psychoaktywnych, jednakże największą uwagę
należy zwrócić na odsetek osób deklarujących ich używanie. Warto podkreślić, iż 44% studentów
stwierdziło, że kiedykolwiek paliło marihuanę, co jest zdecydowanie wyższym odsetkiem niż w
kategorii wszystkich badanych uczniów (26%). Jednakże można założyć, iż odsetek palących ten
narkotyk studentów, może być zbliżony do kategorii uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Odsetek osób
używających LSD, amfetaminy i ecstasy jest podobny i oscyluje w graniach 10%, jednakże niepokoi
deklaracja 14% studentów o tym, iż brali dopalacze. Są to szczególnie niebezpieczne substancje,
dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na odsetek osób deklarujących ich spróbowanie.
Należy również dostrzec wysoki stopień deklaracji osób biorących leki nasenne i uspokajające (20%)
oraz inne leki, do których zaliczone zostały leki przeciwbólowe i wykrztuśne, dostępne bez recepty
(35%). Leki mogą być wykorzystywane również jako środki psychoaktywne i mieszane z innymi
substancjami dla wywołania bardziej intensywnych doznań zmysłowych. W związku z tym warto byłoby
niniejszy temat zgłębić i dodatkowo przeanalizować w toku innych badań.
Wykres 20 Odsetek słyszących o narkotykach oraz biorących narkotyki (dane w %)
100
80
60
40
20
0
92
90
87
90
90
89
44
14
9
11
20
87
87
85
55
35
11
Używałem narkotyku
7
6
6
88
49
7
9
74
84
6
8
Słyszałem o narkotyku
26
Wykres 21 Używanie substancji psychoaktywnych (dane w %)
Substancje wziewne (np. kleje, rozpuszczalniki, gazy)
92
Sterydy anaboliczne
5 4
94
52
Grzyby halucynonenne
91
5 4
Bieluń dziędzierzawa lub inne rośliny trujące
93
52
Barszcz sosnowskiego
94
52
Heroina lub metadon
95
51
Kokaina lub crack
93
Ecstasy
43
89
Inne leki (np. przeciwbólowe, wykrztuśne)
6 6
66
Leki nasenne i uspokajające
18
80
Amfetamina
89
LSD
91
Dopalacze
16
8
5 6
6 4
86
Marihuana lub haszysz
56
11
5
13
9
31
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Nie, nigdy
Tak, w ciągu ostatnich 30 dni
Tak, kiedykolwiek w życiu
Analizując używanie substancji psychoaktywnych, warto zwrócić uwagę na ich stopień wykorzystania
w ciągu ostatnich 30 dni przed realizacją badania. Około 1/3 badanych kiedykolwiek w życiu sięgnęło
po marihuanę, a 9% po dopalacze. Jednakże aktywni użytkownicy tych substancji, za których można
uznać osoby sięgające w ciągu ostatnich 30 dni przed realizacją badania, oscylują wokół 13%
użytkowników marihuany oraz około 5% biorących dopalacze, LSD, amfetaminę i ectasy. Należy
również podkreślić, iż około 5% badanych studentów używało substancji psychoaktywnych, takich jak
grzyby, sterydy oraz mocniejszych narkotyków, czyli heroiny i kokainy.
Rozważając stopień zagrożenia uzależnieniem, należy podkreślić, iż najbardziej podatne na to są osoby
zażywające substancje psychoaktywne często i do takiej grupy z pewnością można zaliczyć osoby, które
deklarują ich używanie w ostatnim czasie, czyli około 10% studentów, którzy sięgają po marihuanę, a
także leki. W przypadku innych substancji psychoaktywnych odsetek osób najbardziej podatnych na
uzależnienia będzie wynosił około 5%, chociaż może być wyższy.
Warto również zwrócić uwagę na cel zażywania narkotyków i innych substancji psychoaktywnych,
który jest zbieżny z powodem spożywania alkoholu. Najważniejszą determinantą w tym przypadku jest
możliwość odprężenia i dobrej zabawy, która została wskazana przez ponad 1/3 respondentów. Około
¼ mężczyzn sięga po środki psychoaktywne aby poczuć się szczęśliwym, a około 1/3 aby zapomnieć o
problemach. Kobiety rzadziej wskazują powyższe powody, chociaż ich kolejność pod względem
ważności jest tożsama z deklaracjami mężczyzn.
27
Wykres 22 Powody używania substancji psychoaktywnych (dane w %)
40
35
30
20
34
26
18
26
10
17
28
13
0
Mężczyzna
W celu odprężenia
Aby poczuć się
szczęśliwym
Kobieta
Aby zapomnieć o
problemach
Kobieta
Aby się świetnie
bawić
Mężczyzna
Wykres 23 Wiek pierwszego skorzystania ze środków psychoaktywnych (dane w %)
8
15
14
58
6
Do 12 roku życia
Nigdy nie korzystałem
W celu ukazania pełnego obrazu korzystania z substancji psychoaktywnych należy wskazać wiek
inicjacji w zakresie ich używania. Spośród respondentów, 58% nigdy nie korzystało ze środków
28
psychoaktywnych, a wśród pozostałych osób około 15% zaczęło korzystać w wieku od 13 do 15 lat oraz
tyle samo w wieku od 16 do 17 lat. W związku z tym należy założyć, iż podobnie jak w przypadku
alkoholu, wiek inicjacji w zakresie używania substancji psychoaktywnych przypada na lata przebywania
w gimnazjum oraz uczęszczania do szkoły ponadgimnazjalnej.
Wykres 24 Ocena stopnia trudność kupna marihuany (dane w %)
7
PWSZ Gorzów
14
13
0%
Niemożliwe
5
10%
Bardzo trudne
38
25
20%
22
24
30%
Raczej trudne
40%
50%
14
22
60%
Raczej łatwe
70%
9
80%
Bardzo łatwe
90%
8
100%
Nie wiem
Marihuana jest najbardziej popularnym narkotykiem, z którego korzystało najwięcej badanych
studentów. Pomimo nielegalności substancji, jest ona dostępna do kupienia, a jedynie około 19%
studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego dostrzega trudności w jej nabyciu. Wśród uczniów PWSZ
odsetek osób dostrzegających takie trudności wynosi 50%. Dwa razy więcej studentów PWSZ (13%)
dostrzega brak możliwości kupienia marihuany, a pośród studentów uniwersytetu wskaźnik ten wynosi
7%. Warto również podkreślić, iż dużą łatwość w kupnie marihuany ocenia aż 22% studentów, co jest
znacznym wskaźnikiem, biorąc pod uwagę fakt zakazu prawnego hodowania i sprzedaży tego
narkotyku.
Badane osoby zostały również zapytane o dostępność dopalaczy, czyli substancji również zakazanych
prawem, ale często sprzedawanych w specjalnych punktach handlowych. W przypadku tych substancji,
to studenci PWSZ częściej wskazywali, iż są one łatwe do kupienia, a aż ¼ studentów uniwersytetu nie
wiedziała gdzie można je kupić. Brak możliwości ich zakupu dostrzegało 10% osób, a trudności były
zauważalne przez 22% studentów uniwersytetu i 33% studentów PWSZ. Należy podkreślić, iż
marihuana jest powszechniejszym narkotykiem, kupowanym przez studentów niż dopalacze. Ta druga
29
substancja jest jednak według respondentów łatwiej dostępna do kupienia, chociaż jednocześnie
więcej osób nie ma wiedzy gdzie mogłaby ją nabyć.
Wykres 25 Ocena stopnia trudność kupna dopalaczy (dane w %)
10
PWSZ Gorzów
7
0%
Niemożliwe
7
15
14
10%
Bardzo trudne
25
19
20%
30%
Raczej trudne
13
28
40%
50%
23
21
60%
Raczej łatwe
70%
80%
Bardzo łatwe
12
90%
100%
Nie wiem
W celu podsumowania informacji uzyskanych w toku badania ze względu na używanie substancji
psychoaktywnych oraz ich atrakcyjność, należy wskazać wyniki badania, które mogą stanowić
podsumowanie danych przedstawianych powyżej. Do najbardziej dostępnych substancji w środowisku
lokalnym zaliczony został alkohol oraz papierosy, spośród których łatwość nabycia oceniona została na
około 80 – 90%. Dostrzegalny jest bardzo wysoki stopień dostępności leków, które mogą stanowić
zagrożenie, ponieważ mogą być wykorzystane jako substancje psychoaktywne i łączone z innymi
wpływającymi na samopoczucie i postrzeganie rzeczywistości. Stopień dostępności narkotyków jest
oceniany wysoko przez studentów PWSZ (60%), a wśród studentów uniwersytetu (około 40%).
Podkreślenia wymaga łatwość kupna dopalaczy, których nabycie jest najtrudniejsze, ale w środowisku
lokalnym dostępność dostrzegana jest przez 30% badanych, co jest wskaźnikiem wysokim.
Respondentów poproszono o wybranie środków psychoaktywnych, które wzbudzają w nich największą
chęć spożycia. Badani wybierali trzy środki i uszeregowywali je od 1 (wzbudzający największą chęć) do
3 (wzbudzający najmniejszą chęć). Należy podkreślić, iż najbardziej atrakcyjnym środkiem podczas
zabawy jest dobry alkohol, który najczęściej wskazywany był na pierwszym miejscu. Następnie wśród
mężczyzn wskazywane były mocniejsze narkotyki jako atrakcyjniejsze niż ekskluzywny papieros,
30
którego atrakcyjność częściej była dostrzegana przez kobiety. Najmniej atrakcyjna była marihuana oraz
bardziej bezpieczne dopalacze.
Wykres 26 Dostępność substancji psychoaktywnych w środowisku lokalnym (dane w %)
100,00
90,00
80,00
70,00
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
,00
PWSZ Gorzów
Alkohol
Papierosy
Narkotyki
Leki
Dopalacze
Wykres 27 Atrakcyjność środka psychoaktywnego podczas zabawy (dane w %)
2,40
2,20
2,00
1,80
1,60
1,40
1,20
Mężczyzna
Kobieta
Ogółem
Gra w kasynie
Hasz
Marihuana
Bardziej bezpieczny dopalacz
Mocniejsze narkotyki
Dobry alkohol
Ekskluzywny papieros
Inny środek
31
Internet i telefon w użytkowaniu przez studentów
Internet i telefon również mogą prowadzić do uzależnienia, dlatego zostały uwzględnione w niniejszym
badaniu i studenci zostali zapytani o częstotliwość korzystania z tych środków komunikacji.
Respondentów poproszono o określenie jaką ilość godzin spędzają na korzystaniu z internetu. Okazało
się, iż korzystanie z tego medium nie jest uzależnione od roku studiów, ani uczelni. Codziennie z
internetu korzysta średnio 85% studentów, z czego do czterech godzin średnio 52%, a powyżej 4 godzin
dziennie średnio 32%. Odsetek osób korzystających raz na jakiś czas kształtuje się na poziomie 10%.
Należy podkreślić, iż internet jest obecnie podstawowym środkiem uzyskiwania informacji przez
studentów oraz często wykorzystywany jest jako środek komunikacji, dlatego odsetek osób z niego
korzystających jest tak wysoki, co jednocześnie może powodować uzależnienie.
Wykres 28 Korzystanie w ciągu tygodnia z internetu (dane w %)
100%
1
4
1
2
1
4
1
3
1
4
32
36
33
30
30
53
52
51
56
54
11
10
12
10
11
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Raz na jakiś czas
Codziennie (do 4 godzin)
Głównie w dni powszednie
Głównie w weekendy
Codziennie (powyżej 4 godzin)
Respondenci odnieśli się również do częstotliwości korzystania ze smartfona, który spełnia funkcje
telefonu oraz narzędzia umożliwiającego granie, a także wykorzystywanie możliwości, które oferuje
internet. Codzienne korzystanie z tego środka komunikacji zadeklarowało około 70% studentów, z
czego średnio 32% korzysta powyżej 4 godzin dziennie. Jest to wskaźnik taki sam jak wśród osób
korzystających z internetu. Warto również podkreślić, iż około 20% osób, niezależnie od roku studiów,
korzysta ze smartfoan ran na jakiś czas, czyli są to najprawdopodobniej osoby wykorzystujące to
narzędzie do podstawowej funkcji jaką miało pełnić, czyli dzwonienia.
32
Wykres 29 Korzystanie w ciągu tygodnia z telefonu/smartfona (dane w %)
100%
2
6
2
2
90%
80%
31
2
3
32
36
70%
2
1
28
3
3
33
60%
50%
40%
44
44
47
42
30%
42
20%
10%
21
14
20
22
19
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
0%
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Raz na jakiś czas
Internet daje możliwość komunikacji, a do tego celu w największym stopniu wykorzystuje się
komunikatory internetowe oraz portale społecznościowe, takie jak facebook. Około 64% badanych
osób korzysta z komunikatorów albo sieci społecznościowych codziennie, ale największa część spędza
na nich maksymalnie cztery godziny. W porównaniu z użytkownikami internetu, większa liczba osób
korzysta z tych rozwiązań od czasu do czasu, ale odsetek osób w ogóle nie korzystających z tego
oscyluje na granicy błędu statystycznego, czyli 3%.
Należy podkreślić, iż studenci trzeciego roku studiów w większym stopniu korzystają codziennie z sieci
społecznościowych i komunikatorów, niż studenci pierwszego i drugiego roku. Podobnie wygląda
porównanie studentów uniwersytetu, którzy więcej czasu poświęcają na to niż osoby uczące się na
Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej.
Rozpatrując wykorzystywanie różnych rozwiązań internetowych, należy wskazać użytkowników gier
online, wśród których codziennie gra około 25% studentów. W stosunku do tego rozwiązania
internetowego, istnieje bardzo duży odsetek osób nie korzystających z gier, który wśród studentów
wszystkich lat oscyluje w granicach 32 – 38%. Warto również wspomnieć, iż około 32% osób korzysta
z gier od czasu do czasu. Podsumowując należy podkreślić, iż gry internetowe nie są tak popularne jak
komunikatory i sieci społecznościowe, na które studenci przeznaczają znaczną ilość czasu. Jednakże gry
niosą ze sobą znaczne ryzyko uzależnienia, ponieważ mogą w zdecydowanym stopniu pozwolić
użytkownikowi przenieść się do wirtualnej rzeczywistości.
33
Wykres 30 Korzystanie w ciągu tygodnia z facebooka oraz komunikatorów internetowych (dane w %)
100%
90%
3
2
8
80%
17
3
4
12
70%
3
2
6
4
2
8
3
1
12
18
16
43
46
50
25
22
23
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
18
26
60%
50%
46
40%
38
30%
20%
10%
24
18
0%
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Raz na jakiś czas
Nigdy
Wykres 31 Korzystanie w ciągu tygodnia z gier online (dane w %)
100%
90%
80%
23
36
50%
7
3
6
40%
16
7
14
7
4
6
9
4
5
18
20
14
32
31
32
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
22
30%
20%
32
38
10
70%
60%
34
32
24
10%
6
3
7
0%
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Raz na jakiś czas
Nigdy
W trakcie badania wyróżniono również korzystanie przez studentów z gier, w których można wygrać
pieniądze. Należy podkreślić, iż z takich form rozrywki nie korzysta średnio 72% osób, a osoby grające
raz na jakiś czas stanowią od 14% do 27%. Należy wskazać, iż odsetek osób grających codziennie jest
niewielki i wynosi około 8%, chociaż wśród studentów PWSZ kształtuje się na poziomie 20%.
34
Należałoby w toku dodatkowych badań pogłębić sposób korzystania z gier, w których obstawia się
pieniądze przez studentów PWSZ, aby odpowiedzieć dokładnie na pytanie występujących różnic, gdyż
zgodnie z deklaracjami gry takie zdecydowanie popularniejsze są wśród studentów PWSZ.
Wykres 32 Korzystanie w ciągu tygodnia z gier, w których wygrywa się pieniądze (dane w %)
100%
90%
39
80%
70%
60%
74
50%
6
10
40%
6
20%
10%
74
3
2
2
6
3
3
2
5
15
13
15
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
13
30%
3
2
2
6
27
14
69
72
3
2
4
8
0%
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Raz na jakiś czas
Nigdy
Wykres 33 Korzystanie w ciągu tygodnia z portali zakupowych (dane w %)
100%
90%
80%
70%
5
7
12
9
4
4
8
12
13
60%
13
11
9
7
5
4
8
6
4
3
7
12
64
69
Pierwszy rok
Drugi rok
5
5
11
17
50%
40%
30%
65
59
47
20%
10%
0%
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Trzeci rok
Raz na jakiś czas
Nigdy
35
Analizując sposób korzystania z internetu należy zwrócić uwagę na oceny respondentów odnoszące się
do sposobu korzystania przez nich z tego środka informacyjnego. Badani mogli odnieść się do
stwierdzeń, które sugerowały przejawianie zachowań prowadzących do uzależnienia oraz ocenę
sposobu korzystania z internetu i smartfonu. Warto zauważyć, iż 32% osób sprawdza na telefonie
aktualności podczas spotkań z osobami bliskimi, ale około połowy badanych tego nie robi. Podobny
wskaźnik osób czuje się źle gdy nie może skorzystać ze smartfona, a około 70% zawsze sprawdza czy
ma przy sobie to urządzenie. Podsumowując powyższe dane, należy wskazać, iż smartfony stały się
narzędziem powszechnego użytku i obecnie znaczna część osób odczuwa dyskomfort, gdy nie ma tego
narzędzia przy sobie.
Rozważając możliwość uzależnienia od komunikatorów internetowych i gier komputerowych, warto
wskazać, iż ponad 50% osób nie spędza zbyt dużej ilości czasu na korzystaniu z tych środków oraz osoby
badane stwierdzają, iż mogą żyć bez tych rozwiązań. Jednakże należy podkreślić, iż około 40% osób
uważa, że spędza za dużo czasu na korzystaniu z komunikatorów i gier komputerowych. Ze zdaniem o
zupełnej nieprzydatności tych rozwiązań zgadza się jedynie 21% badanych. Podobnie przedstawia się
opinia respondentów w odniesieniu do smartfona jako straty cennego czasu (24% odpowiedzi).
Wykres 34 Odniesienie do zachowań związanych z korzystaniem z internetu (dane w %)
Podczas spotkań z osobami bliskimi, sprawdzam na
telefonie/smartfonie aktualności oraz to co się dzieje w…
14
Źle się czuję, gdy nie mogę skorzystać z
telefonu/smartfona
17
19
19
Zawsze sprawdzam czy mam przy sobie telefon/smartfon
11
15
Źle się czuję, gdy nie mogę skorzystać z komunikatora
internetowego/ pograć w gry komputerowe
11
17
Uważam, że telefon/smartfon to strata cennego czasu.
11
Uważam, że spędzam za dużo czasu korzystając z
komunikatorów internetowych/grając w gry
12
19
27
18
27
19
22
22
7
31
24
27
26
24
8
36
21
25
21
16
19
21
13
9
20
23
42
Osoby mi bliskie mówią, że za dużo czasu spędzam
korzystając z komunikatorów internetowych/ grając w…
Sądzę, że komunikatory internetowe/gry są zupełnie
nieprzydatne.
22
32
16
20
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zdecydowanie się zgadzam
Raczej się zgadzam
Ani się zgadzam, ani się nie zgadzam
Raczej się nie zgadzam
Zdecydowanie się nie zgadzam
36
Ważnym aspektem analizowanym w trakcie prowadzonych badań są zachowania związane z
wykonywaniem pracy, a mianowicie sposób podejścia do wykonywania pracy i możliwość odpoczynku
od niej. Praca również może uzależniać, dlatego respondentów poproszono o odniesienie się do
określeń wskazujących na brak możliwości zapomnienia o niej. Należy podkreślić, iż 32% respondentów
poświęca pracy więcej uwagi niż innym ważnym czynnościom w życiu. Taki sam odsetek osób planuje
swoją pracę i pomija kwestie związane z teraźniejszością. Połowa respondentów przejawia zachowania
uzależnienia od pracy, ponieważ czuje się winna, gdy nad czymś nie pracuje. Odczuwanie takiego stanu
wynika z pełnienia przez pracę bardzo ważnej funkcji w życiu. Należy podkreślić, iż ponad 1/3 badanych
odczuwa trudności z rozluźnieniem się po pracy, a także podejmuje więcej zadań niż jest w stanie
bezproblemowo wykonywać. Wynika to z chęci ciągłego świadczenia pracy i możliwości zapomnienia
o rzeczywistości, na co wskazuje 32% respondentów. Analizując niniejsze dane należy podkreślić, iż
studenci są narażeni na możliwość uzależnienia od pracy, ponieważ stanowi ona bardzo ważną część
ich życia. Często zajmują oni się większą ilością zadań niż są w stanie wykonać, ale podejmują się ich ze
względu na chęć zarobienia, a także możliwość skupienia się na wykonywaniu tej aktywności. Studenci
bardzo często łączą również aktywność naukową z pracą, co dodatkowo sprawia, iż nie mają czasu na
odpoczynek, rozluźnienie się i może to być problemem w zachowaniu zdrowia, jednakże niniejszy
temat powinien zostać pogłębiony podczas innych badań.
Wykres 35 Odniesienie do zachowań związanych z wykonywaniem pracy (dane w %)
Poświęcam więcej czasu na pracę, niż na inne, ważne
czynności (spotkania z przyjaciółmi, relacje rodzinne,…
Gdy zagłębiam się w pracę nad jakimś projektem,
zapominam o całym świecie.
16
12
17
20
Trudno mi rozluźnić się po pracy.
16
Zauważam, że zostaję w pracy, gdy moi
współpracownicy namawiają mnie do wyjścia.
14
19
Poświęcam wiele czasu na obmyślanie i planowanie
przyszłych zadań, zaniedbując tu i teraz.
14
16
Czuję się winny, gdy nad czymś nie pracuję.
15
13
30
18
18
Podejmuję się znacznie większej ilości zadań, niż jestem
w stanie wykonać
26
23
25
15
23
24
32
19
22
29
16
15
22
31
28
19
18
18
23
13
13
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Raczej się zgadzam
37
Korzystanie z hazardu
Korzystanie z gier online zostało omówione we wcześniejszej części tego raportu. Jednakże dla pełnego
opisania zachowań mogących powodować uzależnienia, konieczne jest przeanalizowanie
częstotliwości obstawiania pieniędzy przez badanych studentów. Około ¾ osób obstawiało pieniądze
jedynie od czasu do czasu, a najbardziej popularnymi grami hazardowymi są zakłady bukmacherskie i
różnego rodzaju loterie oraz zdrapki. Średnio około 10% osób korzysta raz w miesiąc z jakiejś formy
gry, a taka sama liczba osób obstawia pieniądze codziennie. Należy podkreślić, iż studenci PWSZ
deklarowali zdecydowanie częstsze zainteresowanie hazardem, ale rozkład grających na
poszczególnych latach studiów jest podobny i oscyluje w graniach 10% osób często poświęcających na
to zajęcia czas, a także kolejnych 10% osób zajmujących się hazardem jedynie czasami.
Wykres 36 Częstotliwość obstawiania pieniędzy (dane w %)
100%
90%
80%
1
2
6
2
2
4
3
9
2
3
3
3
9
1
2
3
5
11
74
79
78
Pierwszy rok
Drugi rok
Trzeci rok
2
2
5
6
12
11
70%
22
60%
50%
40%
78
30%
58
20%
10%
0%
Uniwersytet
Zielonogórski
PWSZ Gorzów
Raz na jakiś czas
Nigdy
Rozpatrując dokładniej sposób obstawiania pieniędzy należy podkreślić, iż obecnie najbardziej
zwalczane są prawnie maszyny, zwane „jednorękimi bandytami”, a grę na nich deklaruje około 30%
osób. W porównaniu do lotto, zdecydowanie mniej osób korzysta z tego typu rozwiązań, jednakże
uznając, iż niniejszy sposób gry nie jest w pełni legalny, można stwierdzić, że studenci są zainteresowani
takim sposobem obstawiania pieniędzy. Gry karciane zainteresowały około 40% respondentów, tak
samo jak loterie i zdrapki. Należy podkreślić, iż największa popularność lotto oraz zakładów
bukmacherskich wynika z ich legalności oraz możliwości obstawienia pieniędzy w łatwy sposób,
ponieważ wystarczy wypełnić odpowiednio kupon albo może tego dokonać maszyna.
38
Wykres 37 Częstotliwość obstawiania pieniędzy (dane w %)
100%
90%
1
3
5
10
80%
70%
1
3
6
1
3
6
10
12
19
21
4
5
8
11
15
20
60%
2
2
8
10
24
50%
40%
30%
66
61
58
52
55
Gry karciane
Loterie (np. zdrapki,
bingo, keno)
Zakłady
bukmacherskie
Lotto
20%
10%
0%
Gry na maszynach
Nie obstawiałem
Rzadziej niż raz w miesiącu
Raz w miesiącu
Od dwóch do czterech razy w miesiącu
Od jednego do trzech razy w tygodniu
Powyżej trzech razy w tygodniu
Najwięcej osób obstawiło pieniądze po raz pierwszy mając od 16 do 17 lat, czyli w szkole
ponadgimnazjalnej, ale około 50% badanych uczyniło to w wieku do 15 roku życia. Jedynie około 10%
osób po raz pierwszy skorzystało z gier będąc na studiach.
Wykres 38 Wiek pierwszego obstawienia pieniędzy (dane w %)
8
23
21
22
26
Do 12 roku życia
39
Zakupy, jako sposób spędzania wolnego czasu
Analiza wyników badań pozwala również odpowiedzieć na kwestię uzależnienia od zakupów, które
mogą być bardzo ważną formą spędzania wolnego czasu, jednakże jedynie 10% studentów deklaruje
częstotliwość dokonywania zakupów dla przyjemności jako czynność codzienną, czyli mogącą
prowadzić do uzależnienia. Ponad połowa badanych dokonuje takich zakupów jedynie raz na jakiś czas,
czyli raczej wtedy, gdy mają potrzebę kupna nowej rzeczy lub prezentu. Zauważalna jest przewaga osób
robiących jedynie takie zakupy w weekendy i w ich przypadku stają się one formą spędzania wolnego
czasu i mogą dawać satysfakcję odpoczynku od codzienności.
Wykres 39 Częstotliwość dokonywania zakupów (dane w %)
16
9
6
4
66
Raz na jakiś czas
Codziennie (średnio do 4 godzin dziennie)
Codziennie (średnio powyżej 4 godzin dziennie)
Zdecydowana większość studentów nie przejawia zachowań mogących świadczyć o uzależnieniu do
zakupów. Takie zachowania są możliwe u około 15% respondentów, którzy źle się czują, gdy nie mogą
pójść na zakupy oraz osoby im bliskie wskazują, że za dużo czasu spędzają na zakupach. Taka sama
liczba osób uważa również, iż za dużo czasu spędza na dokonywaniu zakupów, co może potwierdzać
postawioną powyżej tezę. Jest to również zbieżne z ilością osób codziennie dokonujących zakupów dla
przyjemności, czyli tych robiących to dla przyjemności.
Ważnym aspektem dokonywania zakupów jest potrzeba ich robienia, a wśród respondentów około
30% uważa zakupy dla przyjemności za niepotrzebne. Więcej osób, ponieważ 42% nie zgadza się z
takim zdaniem i uważa, iż ich dokonywanie dla przyjemności jest potrzebne.
40
Wykres 40 Opinie na temat dokonywania zakupów (dane w %)
Sądzę, że zakupy, poza niezbędnymi artykułami, są
zupełnie zbędne
15
14
Osoby mi bliskie mówią, że za dużo czasu spędzam
robiąc zakupy
7
5
Źle się czuję, gdy nie mogę pójść na zakupy
7
7
Uważam, że spędzam za dużo czasu robiąc zakupy
8
10
14
8
13
29
5
21
21
66
17
17
56
54
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Raczej się zgadzam
Postrzeganie różnych form zachowań
W celu podsumowania możliwości uzależnienia od środków psychoaktywnych poproszono studentów
o ocenienie jak różne zachowania wpływają na zdrowie człowieka i mu szkodzą. Największe ryzyko
badani dostrzegają w braniu twardych narkotyków oraz regularnym braniu dopalaczy. Podobny
wskaźnik (62% określeń duże ryzyko) uzyskuje regularne palenie papierosów. Jednakże należy
podkreślić, iż palenie papierosów od czasu do czasu zdecydowanie częściej dostrzegane jest jako
umiarkowane ryzyko dla zdrowia (37%) niż jako duże ryzyko dla zdrowia (19%). Zbliżony wskaźnik
uzyskuje codzienne picie alkoholu w małych ilościach, a wartość znacznego ryzyka wzrasta do 50% przy
regularnym piciu od 4 do 5 porcji alkoholu. Bardzo ważne jest, iż branie dopalaczy postrzegane jest
przez studentów jako bardzo duże ryzyko dla zdrowia, nawet w sytuacji ich nieregularnego zażywania.
Są to bardzo ważne wyniki w kontekście prowadzonej ogólnopolskiej kampanii antydopalaczowej.
Warto podkreślić, iż palenie marihuany od czasu do czasu jest postrzegane jako duże ryzyko dla zdrowia
przez około ¼ respondentów oraz jako umiarkowane ryzyko przez taką samą liczbę osób. Niniejsze
wartości są troszkę większe niż przy spożywaniu alkoholu lub paleniu papierosów, jednakże znacznie
mniejsze niż przy innych narkotykach. Może to niepokoić w kontekście kampanii antynarkotykowych i
przekonywaniu o szkodliwości palenia marihuany, która przez respondentów nie jest uważana za
znacznie szkodliwszą niż legalny alkohol i papierosy.
41
Wykres 41 Ocena szkodliwości podejmowanych zachowań (dane w %)
Próbują raz lub dwa razy LSD lub innego twardego…
Biorą dopalacze regularnie
9
7
16
54
11 4 8
Biorą dopalacze od czasu do czasu
9
Palą marihuanę lub haszysz regularnie
6
Palą marihuanę lub haszysz od czasu do czasu
66
15
11
17
Wypijają 4 lub 5 porcje alkoholu codziennie
12
8
Wypijają 1 lub 2 porcje alkoholu codziennie
9
7
Palą papierosy od czasu do czasu
25
10
51
26
10
32
20
18
12
12
38
23
8
12
26
30
14
Palą papierosy regularnie
12
49
22
10
11
58
11
15
Wypijają 5 porcji alkoholu lub więcej w weekend
14
8
62
26
6
37
19
6
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Nie ma ryzyka
Małe ryzyko
Umiarkowane ryzyko
Duże ryzyko
Nie wiem
Ważnym pytaniem było również to dotyczące wpływu alkoholu na różne problemy społeczne i
respondenci w większości uważają, że alkohol powoduje problemy finansowe, zwiększa ilość
wypadków drogowych, a także oznacza problemy finansowe i rodzinne.
Wykres 42 Wpływ alkoholu na różnorodne sytuacje (dane w %)
Problemy finansowe
50
27
Problemy w stosunkach z innymi ludźmi
46
25
Problemy zdrowotne
45
29
Problemy rodzinne
53
Przestępstwa związane z przemocą
51
Wypadki drogowe
10%
20%
30%
50%
60%
W zdecydowanie dużym stopniu
W raczej dużym stopniu
W ani dużym, w ani małym stopniu
W raczej małym stopniu
5 2
10
31
29
12
31
27
11
32
8
41
20
40%
6 2
15
63
0%
42
16
28
50
Inne wypadki
13
70%
80%
90% 100%
W zdecydowanie małym stopniu
42
Podsumowanie
Badanie realizowane wśród studentów dwóch największych uczelni województwa lubuskiego
pozwoliło określić stopień zagrożenia tych młodych osób uzależnieniami od alkoholu, narkotyków, ale
również internetu, hazardu, pracy i telefonów. Na podstawie zaprezentowanych wyników możliwe
będzie podjęcie odpowiednich działań mających na celu prowadzenie programów profilaktycznych w
województwie lubuskim. Zgromadzona wiedza pozwala również odpowiedzieć na pytanie odnośnie
skali zagrożenia dopalaczami, a także odsetkiem osób, które miały do czynienia z marihuaną, czyli
narkotykiem, który wywołuje największe kontrowersje, ponieważ prowadzone są dyskusje zachęcające
do jego legalizacji.
Podsumowując uzyskane wyniki, należy podkreślić, iż najbardziej atrakcyjną substancją psychoaktywną
dla studentów jest alkohol, który spożywany jest podczas imprez, ale również spotkań towarzyskich.
W zależności od płci osób pijących, pierwszeństwo wiedzie piwo wśród mężczyzn oraz wino wśród
kobiet. Ponadto bardzo wiele osób badanych paliło kiedykolwiek papierosy, a według respondentów
nieregularne ich palenie nie wywołuje znacznych efektów negatywnych dla zdrowia. Warto zauważyć,
iż najpopularniejszym narkotykiem jest marihuana, a jako kolejny środek psychoaktywny pod
względem jego wykorzystania, wskazywane są dopalacze, które jednocześnie przez ponad połowę
badanych postrzegane są jako bardzo duże zagrożenie dla zdrowia. Pośród wszystkich substancji
mogących powodować uzależnienia, należy wskazać leki, które są dostępne bez recepty, a mogą
wywoływać zbliżone efekty do innych środków psychoaktywnych. Wykorzystanie leków do celu
niezgodnego z ich przeznaczeniem należałoby w większym stopniu zbadać, jednakże niniejszemu
celowi powinno zostać poświęcone odrębne badanie.
Na uwagę zasługuje również internet i stopień korzystania z tego środka komunikacji i źródła wiedzy,
Zdecydowana większość osób korzysta z internetu codziennie, dodatkowo ponad połowa
respondentów wykorzystuje komunikatory internetowe, a także portale społecznościowe, co również
ma znaczny wpływ na stopień użytkowania smartfonów. Nowe środki komunikacji oraz możliwość
korzystania z zasobów internetu cały czas sprawiają, iż istnieje ryzyko uzależnienia. W związku z tym,
niniejszy temat powinien zostać również pogłębiony i ujęty w dokumentach strategicznych, ponieważ
we współczesnych czasach praca i internet również mogą wpływać na utrzymanie stanu zdrowia.
Podsumowując stan zdrowia studentów, należy podkreślić, iż istnieje wiele zagrożeń, które mogą
wywołać środki psychoaktywne, jednakże dotyczą one określonej grupy osób, która została wskazana
na każdym etapie prezentacji danych i zróżnicowana jest ze względu na płeć, a także uczelnię. Ponadto
należy pamiętać o innych determinantach uzależnienia, które nie zostały podane w niniejszym
opracowaniu, ale mają również znaczny wpływ na stan zdrowia studentów.
43
Spis wykresów
Wykres 1 Uczelnia respondenta (dane w %) ........................................................................................... 5
Wykres 2 Rok studiów respondenta (dane w %)..................................................................................... 6
Wykres 3 Płeć respondenta (dane w %) .................................................................................................. 6
Wykres 4 Używanie internetu w celu poszukiwania informacji (dane w %) ........................................... 7
Wykres 5 Granie w gry komputerowe (dane w %) ................................................................................. 8
Wykres 6 Aktywnie uprawiam sport (dane w %) ................................................................................... 9
Wykres 7 Czytam książki, prasę (dane w %) ......................................................................................... 10
Wykres 8 Wychodzę z przyjaciółmi wieczorami (dane w %) ................................................................ 10
Wykres 9 Używam internetu dla przyjemności (dane w %) ................................................................. 11
Wykres 10 Gram na automatach, na których można wygrać pieniądze (dane w %) ........................... 12
Wykres 11 Poświęcam czas na inne hobby (dane w %) ....................................................................... 12
Wykres 12 Deklaracja palenia papierosów (dane w %)........................................................................ 13
Wykres 13 Odsetek palących papierosy i pijących alkohol wśród uczniów (dane w %) ....................... 15
Wykres 14 Częstotliwość picia poszczególnych napojów alkoholowych w ciągu ostatnich 30 dni (dane
w %) ....................................................................................................................................................... 17
Wykres 15 Alkohol spożywany w największej ilości podczas ostatniej sytuacji picia (dane w %) ........ 20
Wykres 16 Ilość spożytego alkoholu podczas ostatniej sytuacji picia (dane w %) ............................... 21
Wykres 17 Ocena stanu po wypiciu alkoholu (dane w %)..................................................................... 23
Wykres 18 Wiek pierwszego spożycia alkoholu (dane w %) ................................................................. 25
Wykres 19 Spożycie alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) .................................................... 25
Wykres 20 Odsetek słyszących o narkotykach oraz biorących narkotyki (dane w %) ........................... 26
Wykres 21 Używanie substancji psychoaktywnych (dane w %)............................................................ 27
Wykres 22 Powody używania substancji psychoaktywnych (dane w %) .............................................. 28
Wykres 23 Wiek pierwszego skorzystania ze środków psychoaktywnych (dane w %) ......................... 28
Wykres 24 Ocena stopnia trudność kupna marihuany (dane w %) ..................................................... 29
Wykres 25 Ocena stopnia trudność kupna dopalaczy (dane w %) ....................................................... 30
Wykres 26 Dostępność substancji psychoaktywnych w środowisku lokalnym (dane w %)................. 31
Wykres 27 Atrakcyjność środka psychoaktywnego podczas zabawy (dane w %) ................................ 31
Wykres 28 Korzystanie w ciągu tygodnia z internetu (dane w %)........................................................ 32
Wykres 29 Korzystanie w ciągu tygodnia z telefonu/smartfona (dane w %) ....................................... 33
Wykres 30 Korzystanie w ciągu tygodnia z facebooka oraz komunikatorów internetowych (dane w %)
............................................................................................................................................................... 34
Wykres 31 Korzystanie w ciągu tygodnia z gier online (dane w %) ...................................................... 34
Wykres 32 Korzystanie w ciągu tygodnia z gier, w których wygrywa się pieniądze (dane w %)........... 35
Wykres 33 Korzystanie w ciągu tygodnia z portali zakupowych (dane w %) ........................................ 35
Wykres 34 Odniesienie do zachowań związanych z korzystaniem z internetu (dane w %) ................. 36
Wykres 35 Odniesienie do zachowań związanych z wykonywaniem pracy (dane w %) ...................... 37
Wykres 36 Częstotliwość obstawiania pieniędzy (dane w %) ............................................................... 38
Wykres 37 Częstotliwość obstawiania pieniędzy (dane w %) ............................................................... 39
Wykres 38 Wiek pierwszego obstawienia pieniędzy (dane w %).......................................................... 39
Wykres 39 Częstotliwość dokonywania zakupów (dane w %) .............................................................. 40
Wykres 40 Opinie na temat dokonywania zakupów (dane w %) ......................................................... 41
Wykres 41 Ocena szkodliwości podejmowanych zachowań (dane w %) .............................................. 42
Wykres 42 Wpływ alkoholu na różnorodne sytuacje (dane w %) ......................................................... 42
44
Spis tabel
Tabela 1 Cele szczegółowe badania ........................................................................................................ 4
Tabela 2 Częstość palenia papierosów w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) ....................................... 14
Tabela 3 Wiek zapalenia pierwszego papierosa (dane w %) ................................................................. 14
Tabela 4 Częstotliwość picia alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) ........................................ 16
Tabela 5 Częstotliwość picia piwa w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) .............................................. 18
Tabela 6 Częstotliwość picia wina w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) .............................................. 18
Tabela 7 Częstotliwość picia wódki w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) ............................................ 19
Tabela 8 Częstotliwość picia whisky/koniaku w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) ............................. 19
Tabela 9 Częstotliwość picia cydru w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) ............................................. 20
Tabela 10 Miejsce spożywania alkoholu (dane w %) ............................................................................ 22
Tabela 11 Sytuacja „upicia” w ciągu ostatnich 30 dni (dane w %) ....................................................... 23
Tabela 12 Sytuacja „upicia” kiedykolwiek w życiu (dane w %) ............................................................ 24
45

Badanie stanu zdrowia oraz korzystania z używek

Transkrypt

Podobne dokumenty

Świat horroru – horrory świata Plan sesji

Zestaw 1 - Zespół Szkół Nr 23

1 Paula Pestka Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu Dominująca

Funkcja 98 – liniowe narastanie wartości w rejestrze

PWSZ Głogów - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie