Sprawozdanie Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie o stanie

Sprawozdanie
Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie
o stanie bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego
na obszarze Powiatu Żnińskiego w 2014 roku
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie przy pomocy pracowników
Powiatowego Inspektoratu Weterynarii realizował w 2014 roku wszystkie
zadania wynikające z ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji
Weterynaryjnej. Swoje zadania wykonywał w szczególności przez:
 zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych;
 badania kontrolne zakażeń zwierząt;
 monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników
chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki
przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia
zwierzęcego i w paszach;
 badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego;
 przeprowadzanie kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt
oraz produktów;
 kontroli na miejscu w zakresie przestrzegania wymogów wzajemnej
zgodności
oraz sprawowanie nadzoru nad:
 bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nad
wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji, umieszczaniu na
rynku oraz sprzedaży bezpośredniej i działalności marginalnej, lokalnej
i ograniczonej;
 wprowadzaniem na rynek zwierząt i ubocznych produktów
pochodzenia zwierzęcego;
 wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz, dodatków stosowanych
w żywieniu zwierząt, organizmów genetycznie zmodyfikowanych;
 zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu oraz jakością zdrowotną
materiału biologicznego, jaj wylęgowych drobiu i produktów
akwakultury;
 przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt; przestrzeganiem zasad
identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz przemieszczaniem zwierząt.
Do zadań Powiatowego Lekarza Weterynarii należał również nadzór nad
wyznaczonymi lekarzami wolnopraktykującymi, wykonującymi zadania
zlecone na podst. art. 16 ust. 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej tj.
badanie zwierząt rzeźnych i mięsa, nadzór nad miejscami skupu zwierząt
oraz przeprowadzanie badań monitoringowych zwierząt w kierunku chorób
zakaźnych.
Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych.
W 2014 roku nie stwierdzono na obszarze powiatu wystąpienia chorób
zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania. Z odzwierzęcych
1
czynników chorobotwórczych odnotowano bąblowicę u 2 szt. świń, które
pochodziły z terenu gm. Rogowo.
Dla potwierdzenia oceny sytuacji zdrowotnej zwierząt prowadzone są
badania kontrolne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia
kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt. W ramach tych
badań poddano kontroli 1/5 stad bydła w kierunku enzootycznej białaczki
bydła – 3388 szt. w 165 stadach oraz 1/5 stad bydła w kierunku gruźlicy
bydła – 9305 szt. w 232 stadach i brucelozy bydła 3195 szt. w 153 stadach.
W kierunku brucelozy owiec i kóz poddano badaniu 64 szt. owiec i kóz
w 7 stadach, w kierunku pryszczycy 10 szt. bydła w 10 stadach, choroby
pęcherzykowej 10 szt. świń w 10 stadach, klasycznego pomoru świń 29 szt.
świń w 29 stadach, choroby niebieskiego języka 28 szt. bydła w 4 stadach
i 28 szt. owiec w 4 stadach. W kierunku gorączki Q przebadano 14 szt. owiec
w 2 stadach, zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy/otrętu bydła 14 szt. bydła
w 2 stadach. W kierunku klasycznego pomoru dzików wysłano do badania
61 próbek krwi dostarczonych przez myśliwych. W kierunku afrykańskiego
pomoru świń przebadano 5 szt. odstrzelonych dzików. Pobrano również
próbki w kierunku podejrzenia afrykańskiego pomoru świń w przypadku
2 padłych dzików .
W kierunku monitoringu grypy ptaków o wysokiej zjadliwości pobrano
120 prób w 3 fermach reprodukcyjnych gęsi, 1 fermie indyków, 1 fermie
bażantów łownych.
Po raz pierwszy na terenie Powiatu Żnińskiego pobrano do badania
9 prób środowiskowych w 2-ch stadach świń w kierunku salmonellozy.
W wyniku przeprowadzonych badań kontrolnych zakażeń zwierząt, jak
również monitoringu chorób odzwierzęcych nie stwierdzono w żadnym
przypadku obecności czynników chorobotwórczych.
Na terenie Powiatu Żnińskiego od 4 lat nie stwierdza się zakażenia
enzootyczną białaczką bydła. Na dzień 30.11.2014 w Centralnej Bazie
Danych Systemu Identyfikacji i Rejestracji zwierząt było zarejestrowanych
1070 stad bydła posiadających status urzędowo wolnych od gruźlicy,
brucelozy i enzootycznej białaczki bydła.
W roku 2014 r. nie zanotowano ani jednego przypadku chorobowego
BSE jak też do Powiatowego Lekarza Weterynarii nie zgłoszono ani jednego
podejrzenia tej choroby. Kontrola nad tą chorobą opierała się głównie na
pobieraniu prób do badań laboratoryjnych w trakcie uboju bydła oraz od
bydła padłego w zakładach utylizacyjnych. Badanie próbek przeprowadzono
w ZHW Gdańsku i wszystkie wyniki były negatywne.
W związku z prowadzeniem szczepień ochronnych przeciwko
wściekliźnie lisów wolno żyjących dostarczono do Zakładu Higieny
Weterynaryjnej w Bydgoszczy 80 szt. odstrzelonych lisów. Wszystkie próby
dały wynik ujemny. Nie stwierdzono również wścieklizny u 4 szt. zwierząt (lis,
2 koty, pies) przesłanych do badania, w związku z podejrzeniem wścieklizny.
W roku 2014 zakłady lecznicze na terenie Powiatu zaszczepiły przeciwko
wściekliźnie 7235 psów i 58 koty. W trakcie prowadzonych obserwacji psów
(92 szt.), które pokąsały ludzi i zostały podejrzane o wściekliznę stwierdzono
przypadki niedopełnienia obowiązku zaszczepienia psów (23 szt.) przeciwko
2
wściekliźnie. Za brak aktualnych szczepień p/wściekliźnie nałożono na
właścicieli 14 mandatów na kwotę 1320 zł., a w 9-ciu przypadkach
skierowano sprawy do organów ścigania.
Na terenie Powiatu Żnińskiego prowadzony był krajowy program
zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach indyków na
3 fermach oraz krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonelli
w stadach brojlerów rzeźnych, również na 4 fermach, oraz na 1 fermie nioski
towarowej. Programem objęte zostały 31 stada indyków rzeźnych.
Przeprowadzono 2 kontrole. Pobrano 2 próbki urzędowe tj. wymazy
podeszwowe. Badanie przeprowadzono w ZHW w Bydgoszczy, nie wykryto
pałeczek z rodzaju Salmonella. W przypadku brojlerów gatunku kura
programem objęto 4 gospodarstwa (34 wsadów), w którym przeprowadzono
4 kontrole. W przypadku fermy nioski towarowej przeprowadzono 2 kontrole
i pobrano 2 próbki urzędowe tj. wymazy podeszwowe. Badanie
przeprowadzono w ZHW w Bydgoszczy, nie wykryto pałeczek z rodzaju
Salmonella. Właściciele wszystkich ferm prowadzili w trakcie całego roku
2014 badania właścicielskie, w wyniku których również nie wykryto pałeczek
z rodzaju Salmonella. Poza programem na 1 fermie gęsi rzeźnych w ramach
badań właścicielskich stwierdzono Salmonellę enteritidis.
W 2014 roku kontynuowano zapoczątkowany w 2008 roku program
monitoringu i zwalczania choroby Aujeszkyego. Powiat Żniński jest regionem
wolnym od wirusa choroby Aujeszkyego. Wszystkie stada utrzymujące trzodę
chlewną w Powiecie posiadają status urzędowo wolny od wirusa choroby
Aujeszkyego. W trakcie całego roku prowadzone były badania monitoringowe
– przebadano 1299 stad, o łącznej liczbie zwierząt 187 877 sztuk świń. Nie
stwierdzono żadnego dodatniego wyniku spośród 11 078 pobranych próbek
krwi.
W ramach przygotowań do ewentualnego wystąpienia chorób
zakaźnych zwierząt, a w szczególności afrykańskiego pomoru świń oraz
wysoce zjadliwej grypy ptaków w 2014 roku zaktualizowano i uzupełniono
pogotowie przeciw epizootyczne. Plany gotowości zwalczania chorób, dla
których istnieje obowiązek ich prowadzenia zostały uaktualnione
i uzupełnione (klasyczny pomór świń, pryszczyca, wysoce zjadliwa grypa
ptaków, rzekomy pomór drobiu, gąbczasta encefalopatia bydła, choroba
niebieskiego języka, afrykański pomór świń), co w przypadku nagłego
wystąpienia tych chorób znacznie usprawni akcje zwalczania i ograniczy
rozprzestrzenianie się ich, a także umożliwi szybki kontakt z osobami
odpowiedzialnymi za poszczególne czynności. W związku z potencjalnym
zagrożeniem powyższymi chorobami prowadzone były szkolenia lekarzy
weterynarii wolnej praktyki i techników weterynarii wchodzących w skład
powiatowego zespołu kryzysowego. Dodatkowo, w związku z wystąpieniem
w Polsce ognisk afrykańskiego pomoru świń, przeprowadzono szkolenie
przedstawicieli poszczególnych kół łowieckich z terenu Powiatu Żnińskiego.
W związku ze stwierdzonymi przypadkami grypy ptaków o wysokiej
zjadliwości w Europie i na świecie przeprowadzono kampanię informacyjną
3
wśród hodowców drobiu, kół łowieckich oraz przeszkolono lekarzy prywatnej
praktyki.
Nadzór nad produkcją środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego.
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie nadzoruje 55 podmiotów
zajmujących się produkcją środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego,
w tym:
 8 zakładów typu rzeźnia, zakład rozbioru, zakład przetwórstwa (bydła,
świń, drobiu);
 6 punktów skupu zwierząt łownych;
 1 chłodnia składowa;
 22 gospodarstwa prowadzące sprzedaż bezpośrednią;
 3 podmioty prowadzące produkcję marginalną, lokalną, ograniczoną;
 14 podmiotów zajmujących się transportem produktów pochodzenia
zwierzęcego;
 1 podmiot prowadzący pośrednictwo w obrocie produktami
pochodzenia zwierzęcego.
W 2014 roku zatwierdzono jeden zakład przetwórstwa oraz wpisano do
rejestru 3 podmioty zajmujące się transportem produktów spożywczych
pochodzenia zwierzęcego, 4 gospodarstwa prowadzące sprzedaż bezpośrednią
oraz 2 koła łowieckie. Wykreślono z rejestru 1 zakład prowadzący produkcję
marginalną, lokalną i ograniczoną.
W ww. obiektach w roku 2014 przeprowadzono 135 kontroli. W wyniku
przeprowadzonych kontroli Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał 17
decyzji administracyjnych nakazujących poprawę stanu sanitarnego
obiektów żywnościowych oraz nałożył 7 mandatów karnych na łączną kwotę
2050 zł. Dzięki wydanym decyzjom i prowadzonemu konsekwentnie
postępowaniu represyjnemu uzyskano znaczną poprawę stanu sanitarnego
obiektów oraz uzyskano poprawę jakości zdrowotnej produktów pochodzenia
zwierzęcego.
W związku z prowadzonym nadzorem nad ubojami gospodarczymi
stwierdzono w porównaniu z poprzednimi latami zdecydowanie mniej
przypadków nielegalnych ubojów tzn. bez zgłoszenia zamiaru takiego uboju
Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii. Za ww. uchybienia nałożono tylko
jedną karę pieniężną na kwotę 200 zł oraz pouczano o ustawowym
obowiązku powiadamiania Powiatowego Lekarza Weterynarii o zamiarze
dokonania uboju w gospodarstwie oraz o obowiązku zapewnienia
wykwalifikowanego ubojowca do przeprowadzenia uboju.
W Powiecie Żnińskim przeprowadzane jest badanie mięsa zwierząt
rzeźnych z ubojów własnych (gospodarskich) w 5 obwodach terenowych,
w których wyznaczeni lekarze weterynarii badają zwierzęta rzeźne i mięso
w tym na obecność włośni. W 2014 roku nie wykryto włośni u trzody
chlewnej, natomiast stwierdzono włośnicę u jednego dzika odstrzelonego na
terenie Powiatu. Zważywszy, że cały czas dochodzi do zachorowań na
włośnicę u ludzi - w 2014 roku min. stwierdzono duże ognisko zachorowania
4
na terenie sąsiedniego Powiatu Mogileńskiego - należy uświadamiać
mieszkańców, jakie zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi może stwarzać
spożywanie niebadanego mięsa wieprzowego i dziczyzny.
W roku 2014 ubito w rzeźniach na terenie Powiatu 33.232 zwierzęta
rzeźne – w tym: 33.130 sztuk trzody chlewnej i 102 sztuki bydła.
W stosunku do roku 2013 ilość zabitych zwierząt była nieznacznie wyższa.
W ramach monitoringu pozostałości chemicznych i biologicznych
u zwierząt, których tkanki są przeznaczone do spożycia przez ludzi, w roku
2014 pobrano do badań urzędowych ogółem 29 prób, w tym: mięśnie,
narządy wewnętrzne, mocz poubojowo od zwierząt rzeźnych oraz mleko
przyżyciowo od bydła mlecznego. Próby zbadano w laboratoriach
specjalistycznych
–
ZHW:
w
Gdańsku,
Białymstoku,
Olsztynie
i w Państwowym Instytucie Weterynarii PIB w Puławach. Próby były badane
na pozostałości hormonów, tyreostatyków, metali toksycznych, pestycydów
chloroorganicznych
i
fosforoorganicznych,
pozostałości
leków
weterynaryjnych i antybiotyków, substancji anabolicznych oraz skażenia
promieniotwórczego. W wyniku przeprowadzonych badań nie stwierdzono
przekroczenia maksymalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych
ani innych substancji niedozwolonych w produktach pochodzenia
zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi.
Zgodnie z podstawową zasadą, że przedsiębiorstwa sektora spożywczego
zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji
żywności, że spełnione są właściwe wymogi higieny ustanowione
w obowiązujących przepisach, w ramach tzw. badań właścicielskich
prowadzonych pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej zbadano 350 prób
wyprodukowanych środków spożywczych. W 11 przypadkach stwierdzono
przekroczenie
limitów
określonych
w
przepisach
dot.
kryteriów
bezpieczeństwa żywności; w 8 próbach stwierdzono obecność pałeczek
z rodzaju Salmonella, w 3 próbach bakterie Listeria monocytogenes.
Następstwem przekroczenia dozwolonych limitów było każdorazowo
administracyjne wymuszenie działań naprawczych.
W roku 2014 pobrano do badań monitoringowych w kierunku BSE czyli
tzw. choroby szalonych krów 5 prób mózgów od bydła ubitego w rzeźni,
wszystkie uzyskały wynik negatywny. W stosunku do 2013 roku ilość
pobranych prób w kierunku BSE zmalała, ze względu na zmianę przepisów
związanych z faktem, że Polska została uznana za kraj o mniejszym ryzyku
wystąpienia BSE. Obecnie próby pobiera się od sztuk powyżej 96 miesiąca
życia, dotychczas powyżej 30 miesiąca.
Podjęto również, wzorem lat ubiegłych, współpracę z Inspekcją Sanitarną
w zakresie urzędowej kontroli żywności w odniesieniu do produkcji
produktów pochodzenia zwierzęcego, wspólnie kontrolowano chłodnię
składową oraz targowisko w Żninie.
W ramach nadzoru sanitarno-weterynaryjnego nad pozyskiwaniem mleka
surowego do skupu przeprowadzono 94 kontrole gospodarstw. W wyniku
tych kontroli oraz biorąc pod uwagę wyniki badania mleka surowego wydano
5 decyzji wstrzymujących sprzedaż mleka do czasu wykazania przez
gospodarstwo, że mleko surowe ponownie spełnia wymagane kryteria
jakościowe (poziom bakterii i komórek somatycznych). W jednym przypadku
5
wydano decyzję nakazującą usunięcie stwierdzonych uchybień natury
sanitarno-technicznej.
Obecnie na terenie Powiatu Żnińskiego skup mleka surowego prowadzi
7 zakładów mleczarskich bezpośrednio z gospodarstw, z pominięciem
punktów skupu. Są to zakłady: Proszkownia Mleka Piotrków Kujawski – 34
gospodarstw, Strzelecka Spółdzielnia Mleczarska w Strzelcach Krajeńskich
– 1 gospodarstwo, ZPM „Mlecz” Wolsztyn w Damasławku – 55 gospodarstw,
„Mlekpol” Grajewo – 30 gospodarstw, OSM „Kujawia” Inowrocław – 90
gospodarstwa, „Intermilch” Adam Szaloty Gniezno – 1 gospodarstwo i OSM
Strzałkowo 3 gospodarstwa. Łącznie na terenie Powiatu Żnińskiego hodowla
bydła mlecznego prowadzona jest w 214 gospodarstwach, z których mleko
surowe jest wprowadzane do obrotu. W 2014 roku wydano na wniosek
producentów 140 zaświadczeń uprawniających do sprzedaży mleka
surowego. W ramach badań monitoringowych pobrano do badań 4 próby
mleka: 2 próby na obecność chloramfenikolu i 2 na obecność substancji
przeciwbakteryjnych. Nie stwierdzono niedozwolonych środków w badanym
mleku. W związku z zaleceniami pokontrolnymi po kontroli przeprowadzonej
przez inspektorów FVO w ramach „kontroli polskiego systemu nadzoru nad
produkcją mleka”, która odbyła się w Polsce w 2013 r. w I połowie 2014 roku
Główny Lekarz Weterynarii wdrożył programu pilotażowy kontroli jakości
mleka surowego. Głównym zadaniem tego programu było sprawdzenie
wiarygodności systemu badania mleka surowego prowadzonego przez
podmioty skupujące mleko. Powiatowi lekarze weterynarii nadzorujący
zakłady mleczarskie w przypadku podejrzenia, że wyniki badania mleka
surowego mogą być zafałszowane, powiadamiali właściwych miejscowo dla
danej obory powiatowych lekarzy weterynarii. W wyniku takich powiadomień
pobrano w 33 gospodarstwach próby mleka zbiorczego. W badaniu
laboratoryjnym15 z 33 prób (tj. 45 %) zostało zakwestionowanych ze względu
na ponadnormatywne zanieczyszczenie mleka bakteriami oraz przekroczoną
normę komórek somatycznych, co świadczyło o niezachowaniu higieny
w trakcie pozyskiwania mleka, jak również o podklinicznych stanach
zapalnych gruczołu mlekowego. We wszystkich przypadkach wdrożono
postępowanie administracyjne w celu wyeliminowania stwierdzonych
nieprawidłowości.
Kontrola weterynaryjna w handlu i wywozie zwierząt oraz produktów.
W miejscowości Nowe Dąbie gmina Łabiszyn znajdują się zatwierdzone
miejsce gromadzenia zwierząt dla świń i cieląt oraz miejsce odpoczynku –
punkt kontroli. W miejscu odpoczynku zatrzymują się głównie transporty
świń hodowlanych pochodzących z Danii, zmierzające do Rosji. W 2014 roku,
w związku z ograniczeniami wprowadzonymi przez Rosję ze względu na
wystąpienie ognisk afrykańskiego pomoru świń w krajach UE, w punkcie
kontroli odpoczywało tylko 2760 szt. ( w 2013 r. - 30.000 szt.). W 2014 roku
z terenu Powiatu wysłano tylko 1 transport świń do uboju 203 szt. na Węgry.
Należy podkreślić, że w stosunku do lat poprzednich obserwuje się znaczny
wzrost ilości zwierząt do tuczu sprowadzanych z krajów UE bezpośrednio do
6
gospodarstw, i tak w roku 2014 sprowadzono na teren Powiatu Żnińskiego
ok. 41 tyś. sztuk świń (w 2013 r. - 26,5 tyś. szt.), 142 szt. bydła oraz ok. 225
tyś. szt. drobiu jednodniowego (w 2013 r. - 340 tyś.). Przywożone zwierzęta
zostały
poddane
kontroli.
Kontrole
zostały
przeprowadzone
w gospodarstwach. Łącznie przeprowadzono 129 kontroli.
Kontrole administracyjne i kontrole na miejscu przestrzegania wymogów
w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności.
W roku 2014 przeprowadzono 100% zaplanowanych kontroli
w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt w gospodarstwach
utrzymujących bydło, owce i kozy. Skontrolowano łącznie 1994 sztuk bydła
w 59 gospodarstwach oraz jedno gospodarstwo wytypowane do kontroli
owiec i kóz. Podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły
głównie przekroczenia 7 dniowego terminu zgłoszenia zdarzeń, tj.: urodzenia,
upadków oraz przewozu bydła do i wywozu z siedziby stada. Kolejne
nieprawidłowości dotyczyły różnicy między ilością zwierząt znajdujących się
w gospodarstwie, a ilością zwierząt w bazie danych systemu Identyfikacji
i Rejestracji Zwierząt (IRZ), co wynikało z niewywiązywania się z obowiązku
zgłaszania przemieszczeń zwierząt w ustawowym terminie. W związku
z nieprawidłowościami dotyczącymi braku zgłoszeń przemieszczeń wydano
2 decyzje administracyjne nakładające obowiązek zgłaszania przemieszczeń
bydła.
W 2014 roku przeprowadzono 85 kontroli na miejscu przestrzegania
wymogów, w zakresie określonym w przepisach o płatnościach w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego. Skontrolowano 5425 sztuk bydła oraz
838 sztuk świń. W związku z przeprowadzonymi kontrolami na miejscu
w 49 gospodarstwach utrzymujących bydło stwierdzono niezgodności, co
powodowało z kolei naliczanie tzw. punktów karnych i mogło stanowić
podstawę do zmniejszenia kwoty w ramach dopłat bezpośrednich.
W przypadku kiedy kwota sankcji nie przekraczała równowartości 100 euro
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odstępowała od
zastosowania zmniejszenia kwoty płatności, w związku z tym Powiatowy
Lekarz Weterynarii w Żninie zobowiązany był do przeprowadzenia
w następnym roku dodatkowych kontroli na miejscu w zakresie realizacji
działań naprawczych przez rolnika. Wykazane niezgodności dotyczyły
głównie przekroczenia terminów zgłoszeń zdarzeń, tj. urodzenia, śmierci oraz
przewozu bydła do i z siedziby stada, różnic w ilości zwierząt
w gospodarstwie i w bazie danych systemu IRZ. Na wniosek Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeprowadzono również 8 kontroli
interwencyjnych wyłącznie w zakresie naruszeń wskazywanych przez
pracowników ARiMR.
7
Nadzór nad wprowadzaniem na rynek zwierząt
Wprowadzenie zwierząt na rynek odbywa się poprzez podmioty
prowadzące obrót zwierząt, pośrednictwo w tym obrocie, skup zwierząt oraz
przemieszczenia bezpośrednio między producentami w ramach prowadzonej
działalności rolniczej.
W 2014 roku zostało skontrolowane 100 % podmiotów, każdy
zarejestrowany pośrednik był skontrolowany pod względem spełnienia
warunków sanitarno-weterynaryjnych zgodnie z rozporządzeniem MRiRW
z dnia 25.06.2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla
prowadzenia działalności w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym
obrocie lub skupu zwierząt. Nadzorem weterynaryjnym w zakresie obrotu
zwierzętami, pośrednictwem w tym obrocie lub skupem zwierząt objęte były
24 podmioty. Na koniec 2014 roku liczba ta zmniejszyła się do 22. Każda
partia wysyłanych zwierząt kontrolowana była pod kątem zdrowotności,
identyfikacji oraz zachowania dobrostanu w transporcie. W stosunku do
2 podmiotów wszczęto postępowanie administracyjne zakończone wydaniem
decyzji zobowiązującej pośredników do usunięcia stwierdzonych uchybień,
m.in.: doprowadzić podłogę w pomieszczeniach punktu skupu zwierząt do
właściwego stanu technicznego, aby była twarda, równa i stabilna, a jej
powierzchnia
gładka
i
nie
śliska,
wyjaśnić
nieprawidłowości
w przemieszczeniach zwierząt w bazie IRZ ARiMR. W stosunku do jednego
podmiotu wydano decyzję odmawiającą stwierdzenia spełniania wymagań
weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie obrotu zwierzętami,
pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt. W obiekcie, podczas
kontroli podmiotu wykazano szereg nieprawidłowości m.in.: niewłaściwe
oświetlenie w pomieszczeniu dla zwierząt podejrzanych o chorobę, brak
wydzielonego miejsca na składowanie obornika, brak poideł i karmideł , brak
wydzielonego miejsca na przechowywanie paszy, obiekt budowlany nie był
wyposażony w urządzenia służące do załadunku i wyładunku zwierząt, brak
środków dezynfekcyjnych, brak maty przed wejściem do budynku, mata
wyłożona na wjeździe miała niewłaściwe wymiary, brak wydzielonego miejsca
lub pomieszczenia do przeprowadzania badań z zainstalowanym
oświetleniem,
wyposażonego
w
urządzenie
do
poskramiania
i unieruchamiania zwierząt. W związku z nie zgłaszaniem kierownikowi biura
ARiMR w ustawowym terminie informacji o przemieszczeniach zwierząt 6-ciu
właścicieli podmiotów ukarano mandatami karnymi na kwotę 750 zł.
W 2014 roku na terenie Powiatu Żnińskiego odbyła się Pałucka
Wystawa Zwierząt, trzy konkursy psów organizowane przez Polski Związek
Łowiecki z Bydgoszczy oraz jeden konkurs organizowany przez Związek
Kynologiczny w Polsce. Imprezy te były nadzorowane przez wyznaczonych
urzędowych lekarzy weterynarii i nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.
8
Nadzór nad wprowadzaniem na rynek ubocznych produktów pochodzenia
zwierzęcego.
Zgodnie z prawem wszystkie podmioty wykorzystujące uboczne
produkty pochodzenia zwierzęcego znajdują się pod nadzorem Powiatowego
Lekarza Weterynarii. W roku 2014 kontrolowano wszystkie fermy
mięsożernych zwierząt futerkowych (3 fermy lisów i 2 fermy norek).
Dodatkowo
kontroli
podlegały
3
zarejestrowane
hodowle
psów
wykorzystujące do żywienia uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego.
Przeprowadzono 11 kontroli tych podmiotów. Na jednej z ferm norek
stwierdzono niewłaściwy stan posadzek i ścian w kuchni paszowej
uniemożliwiający prowadzenie skutecznego mycia i dezynfekcji. Wydano
decyzję nakazującą usunięcie uchybień w określonym terminie. Właściciel
usunął uchybienia w nakazanym terminie, potwierdzone zostało to kontrolą
sprawdzającą.
Na terenie Powiatu Żnińskiego funkcjonuje też jedna instalacja do
współspalania mączek mięsno-kostnych. Kontrole nie wykazały uchybień.
Nadzorem objęta jest również działalność polegająca na transporcie
ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego. Dwa podmioty zajmują się
transportem produktów wykorzystywanych do żywienia zwierząt. Jeden
podmiot przewozi tłuszcze paszowe, a drugi podmiot transportuje odpad
produkcyjny z mleczarni wykorzystywany do żywienia świń. Trzecia firma,
która prowadzi działalność z zakresu usług deratyzacyjnych zarejestrowana
została jako przewoźnik martwych zwierząt (gryzoni), które zbierane są
i dostarczane do właściwych zakładów utylizacyjnych po wykonaniu
zabiegów deratyzacji. Dodatkowo ta sama firma rozszerzyła rejestrację
o transport mączek pochodzenia zwierzęcego.
Nadzór nad wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz.
W 2014 roku pod nadzorem Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żninie
znajdowały się: 1 zatwierdzona wytwórnia pasz (produkująca pasze dla
drobiu i świń), 2 zarejestrowane wytwórnie pasz (wytwórnie pasz dla świń),
1 producent oleju i makuchu rzepakowego, a także 1 wytwórca kredy
pastewnej. Minimum raz w roku zgodnie z Rocznym Planem Urzędowej
Kontroli Pasz na rok 2014 skontrolowno 48 podmiotów zarejestrowanych
i zatwierdzonych zajmujących się obrotem paszami (przechowywanie
mieszanek
paszowych
pełnoporcjowych,
mieszanek
paszowych
uzupełniających, materiałów paszowych, dodatków paszowych). Pod
nadzorem weterynaryjnym znajdują się również gabinety weterynaryjne,
w których można zakupić pasze. W czasie prowadzonych działań kontrolnych
w jednej z wytwórni stwierdzono niewłaściwy stan sanitarny pomieszczeń
i ich niewłaściwe zabezpieczanie przed dostępem zwierząt oraz stwierdzono
nieprawidłowości w procedurach nadzoru właścicielskiego. Wydano decyzję
administracyjną nakazującą usunięcie uchybień. Kontrola sprawdzająca
wykazała usunięcie nieprawidłowości.
9
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie kontrolował wszystkie
gospodarstwa, które uzyskały specjalne zatwierdzenie na stosowanie
w żywieniu zwierząt białek pochodzenia zwierzęcego (mączka rybna
i produkty z krwi). Największa liczba kontroli przeprowadzona została
w gospodarstwach zarejestrowanych zgodnie z wymogami Rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego Nr 183/2005 (w rejestrze PLW w Żninie znajdują
się 2334 gospodarstwa). Dokonano 114 kontroli w 106 gospodarstwach.
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał 7 decyzji nakazujących
usunięcie uchybień stwierdzonych podczas przeprowadzonych działań
kontrolnych. Najczęstszymi nieprawidłowościami stwierdzanymi w trakcie
przeprowadzanych kontroli były: niewłaściwe przechowywania pasz dla
zwierząt, brak pełnej dokumentacji zgodnie z rozporządzeniem Nr 183/2005
dotyczącym higieny pasz, brak zabezpieczeń magazynów przeznaczonych do
przechowywania pasz przed dostępem gryzoni i ptaków (szczelności drzwi
i okien).
W 2014 roku 10 gospodarstw utrzymujących zwierzęta gospodarskie
z terenu Powiatu zakupiło pasze lecznicze na zlecenie wytworzenia paszy
leczniczej wystawione przez lekarzy weterynarii. W 2-ch takich
gospodarstwach
przeprowadzono
kontrole
i
nie
stwierdzono
nieprawidłowości.
Zgodnie z założeniami Powiatowego Planu Urzędowej Kontroli Pasz na
2014r. pobrano 80 próbek pasz i wody dla zwierząt gospodarskich –
44 próbek w gospodarstwach indywidualnych oraz 36 próbki w wytwórniach
pasz. Próbki badano w 21 kierunkach biorąc pod uwagę czynniki zagrożeń
w zakresie bezpieczeństwa pasz, jakości handlowej oraz substancji
niepożądanych pochodzenia roślinnego.
W badanych próbkach pasz w 2014 roku nie stwierdzono obecności
substancji niedozwolonych.
Nadzór nad zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu, jakością
zdrowotną materiału biologicznego i jaj wylęgowych drobiu.
W ramach urzędowego nadzoru nad materiałem biologicznym
dokonano protokolarnych kontroli 8 punktów unasieniania zwierząt,
3 punktów kopulacyjnych ogiera, 1 punktu kopulacyjnego knura, oraz
7 punktów dystrybucji nasienia. Łącznie w roku 2014 przeprowadzono
21 kontroli, zwracając szczególną uwagę na zabezpieczenie przeciw
epizootyczne, w związku z prowadzonym programem zwalczania choroby
Aujeszkyego i możliwością potencjalnego szerzenia się choroby przez punkty
kopulacyjne.
Podmioty prowadzące działalność w ramach zakładu drobiu to 3 fermy
reprodukcyjne gęsi oraz zakład wylęgu drobiu, zakłady te posiadają
zatwierdzenie na rynki UE. W trakcie kontroli ferm reprodukcyjnych gęsi
oraz w zakładzie wylęgu drobiu nie stwierdzono poważniejszych uchybień.
Łącznie w zakładach drobiu przeprowadzono 5 kontroli.
10
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt.
W roku 2014 na terenie Powiatu Żnińskiego funkcjonowało 2222
gospodarstw, z których zwierzęta lub środki spożywcze pochodzenia
zwierzęcego wprowadzane są na rynek. Kontroli dokonano w gospodarstwach
utrzymujących: świnie - 79 kontroli, bydło - 63 kontrole, konie - 10 kontroli,
owce i kozy - 3 kontrole, zwierzęta futerkowe - 7 kontroli, drób rzeźny - 6
kontroli, drób nieśny -1 kontrola.
Kontrole warunków utrzymywania zwierząt dotyczyły między innymi:
minimalnych norm powierzchni uwzględniających gatunek, wiek, stan
fizjologiczny zwierząt, wyposażenia w sprzęt przeznaczony do karmienia
i pojenia zwierząt, stężenie gazów, natężenia hałasu, warunków oświetlenia,
posiadanej przez właściciela dokumentacji leczenia zwierząt.
W 2014 roku Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wydał
w stosunku do 24 podmiotów zalecenia protokolarne, z uwagi na brak
podstawy
prawnej
do
wydania
decyzji
nakazującej
usunięcie
nieprawidłowości, które związane były z niewłaściwymi warunkami w jakich
przebywały zwierzęta. Do nieprawidłowości tych zaliczyć można: niewłaściwy
stan sanitarno-weterynaryjny pomieszczeń inwentarskich, brak środków
dezynfekujących,
brak
mat
dezynfekcyjnych,
brak
miejsca
do
przechowywania środków dezynfekujących i leków, przekroczenia
dopuszczalnych stężeń gazów szkodliwych w budynkach inwentarskich,
utrzymywanie zwierząt w kojcach lub na stanowiskach o nieodpowiedniej
powierzchni lub wymiarach. Zalecenia Powiatowego Lekarza Weterynarii
zostały wykonane w wyznaczonych terminach, a potwierdzeniem tego były
przeprowadzone kontrole sprawdzające.
Inne niezgodności często stwierdzane podczas kontroli gospodarstw to:
brak oznakowania wejść do budynków, niewłaściwe zabezpieczenie
budynków inwentarskich przed dostępem zwierząt dzikich, ptaków i gryzoni.
Specjalnym nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej objęte jest na terenie
Powiatu Żnińskiego pięć wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej, oraz
sześć ferm zwierząt futerkowych.
W
2014 r. przeprowadzono kontrolę na jednej wielkoprzemysłowej
fermie trzody chlewnej oraz na wszystkich fermach zwierząt futerkowych.
Podczas tych kontroli niestwierdzono nieprawidłowości z zakresu dobrostanu
zwierząt.
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji
Weterynaryjnej do zadań Inspekcji Weterynaryjnej należy również
sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt.
Związane jest to m.in. z podejmowaniem działań interwencyjnych po
otrzymaniu sygnałów o niewłaściwych warunkach utrzymywania zwierząt.
W 2014 r. przyjęto trzy zgłoszenia od osób prywatnych. Wszystkie zgłoszenia
skutkowały
bezzwłoczną
interwencją
przedstawicieli
Powiatowego
Inspektoratu Weterynarii. We wszystkich przypadkach podjęta interwencja
była wystarczająca do uzyskania poprawy warunków utrzymywania zwierząt,
żadna ze spraw nie kwalifikowała się do przekazania do organów ścigania.
11
Podsumowanie.
Wyżej wymienione zadania na terenie powiatu żnińskiego wykonywało
i nadzorowało w 2014 roku ośmiu pracowników merytorycznych, w tym
5 lekarzy weterynarii i 3 zootechników.
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Żninie wykonywał w okresie
sprawozdawczym wszystkie zadania wynikające z obowiązujących przepisów
prawa.
Dokonując podsumowania przedstawionej działalności Inspekcji
Weterynaryjnej w Powiecie Żnińskim, w tym w zakresie chorób zakaźnych
zwierząt, chorób odzwierzęcych, produkowanych środków spożywczych
pochodzenia zwierzęcego oraz środków żywienia zwierząt należy podkreślić,
że nastąpiła znaczna poprawa w zakresie bezpieczeństwa sanitarno –
weterynaryjnego. Wymuszają to ukazujące się na bieżąco nowe przepisy
weterynaryjne. Wdrażana jest coraz większa liczba programów zwalczania
chorób zakaźnych zwierząt, oraz nowe przepisy dotyczące wymogów
w stosunku do stanu techniczno-sanitarnego zakładów produkcyjnych oraz
sprawowania wewnętrznej kontroli produkcji, zmiany w organizacji pracy itd.
W zakresie bezpieczeństwa produkowanej żywności pochodzenia zwierzęcego
oraz pasz, w oparciu o przeprowadzane na bieżąco kontrole należy
stwierdzić, że wytworzone produkty były bezpieczne i nie stwarzały zagrożeń
dla zdrowia konsumenta.
Biorąc pod uwagę szczególnie dobrą sytuację epizootyczną, a także
korzystne wyniki badań monitoringowych stwierdzić należy, że w Powiecie
Żnińskim nie stwierdza się zagrożenia dla zdrowia publicznego.
Pomimo istniejących jeszcze braków kadrowych, co związane jest
z trudną sytuacją finansową Inspekcji Weterynaryjnej, Powiatowy
Inspektorat Weterynarii w Żninie w pełni panuje nad bezpieczeństwem
sanitarno – weterynaryjnym Powiatu Żnińskiego.
Powiatowy Lekarz Weterynarii
w Żninie
Maciej Joachimowski
12