2008-02-25 Opinia WKDS w sprawie oceny aktualnej sytuacji w

Opinia
Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Gdańsku
w sprawie oceny aktualnej sytuacji w służbie zdrowia w województwie pomorskim
Członkowie Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Gdańsku w trakcie posiedzenia
w dniu 30 stycznia 2008 r. wyrazili troskę w związku z bieżącymi wydarzeniami w służbie zdrowia.
Podczas spotkania stwierdzono, że:
1. Zadłużone szpitale stanowią zagrożenie dla ciągłości świadczenia usług medycznych dla ludności.
2. Oddłużanie oraz zmiany w zasadach funkcjonowania zoz-ów wymagają dużych nakładów
finansowych.
3. Dodatkowym zadaniem i jednocześnie obciążeniem nałożonym na szpitale jest obowiązek
przeprowadzenia standaryzacji do 2012 r., polegający m.in. na działaniach modernizacyjnych,
inwestycyjnych.
4. Ustawa restrukturyzacyjna pozwoliła szpitalom na obniżenie zadłużenia m.in. dzięki zmianie
struktury zobowiązań z krótkoterminowych na długoterminowe. Ministerstwo Zdrowia
zapowiadało kontynuowanie pomocy publicznej dla szpitali.
5. Istnieje niebezpieczeństwo, że tegoroczny wzrost finansowania przez NFZ, który jest efektem
wzrostu gospodarczego, zostanie przeznaczony na podwyżki dla pracowników.
6. Konieczny jest wzrost pensji dla personelu służby zdrowia (umowa typu opt-out nie może być
traktowana jako rozwiązanie docelowe).
7. Samorządy powiatowe oraz samorząd województwa nie są w stanie samodzielnie udźwignąć
ciężaru zadłużenia szpitali (ważne jest, by pokazać im perspektywę rozwiązania).
8. Istnieje obawa, że reforma służby zdrowia w oparciu o ubezpieczenia dodatkowe spowoduje
nierówny dostęp do służby zdrowia.
9. Polski Rząd nie prowadzi polityki zachęcania absolwentów kierunków medycznych
do pozostawania w kraju.
Wskazano na podłoże konfliktów w jednostkach służby zdrowia:
1. Zasady unijne dotyczące czasu pracy lekarzy - niepokój budzi przejście z systemu dyżurowego
do systemu pracy oraz brak zgody lekarzy na zmianę organizacji pracy. Wyrażają oni zgodę
na umowę typu opt-out, pod warunkiem wcześniejszego otrzymania podwyżki w kwocie dwóch
lub trzech średnich krajowych.
2. Zbyt wygórowane oczekiwania finansowe środowiska lekarzy oraz obawa, że podwyżki
te odbędą się kosztem zadłużenia szpitali.
3. Brak solidaryzmu zawodowego i wspólnego stanowiska wśród grup zawodowych prowadzących
negocjacje z dyrektorami jednostek - każda grupa zawodowa prowadzi je oddzielnie.
4. Prowadzenie rozmów przez dyrektorów tylko z jednym środowiskiem zawodowym, powoduje
poczucie dyskryminacji wśród pozostałych grup pracowniczych.
5. Niedobór kadr pielęgniarek (6 przypada na 1000 mieszkańców). Pracę 5 wykonują 3, co skutkuje
brakiem przestrzegania minimalnych norm zatrudnienia dla pielęgniarek w szpitalach
oraz zagraża właściwej realizacji praw pacjentów. Dodatkowo średnia wieku pielęgniarki wynosi
45 lat - jest to zawód, który wkrótce zacznie zanikać.
6. Brak jasnego i czytelnego kryterium podziału środków finansowych przeznaczonych na podwyżki
między lekarzy a średni personel medyczny oraz niesatysfakcjonujące propozycje finansowe
i organizacyjne mogą spowodować odejście ze środowiska znacznej liczby pielęgniarek.
7. Dyrektorzy szpitali są zobligowani do nie przekraczania dyscypliny budżetowej, w związku z czym
nie mogą wypłacać lekarzom kwot, które by ich satysfakcjonowały.
8. Łamanie ustawy o związkach zawodowych - brak podejmowania negocjacji ze wszystkimi
organizacjami związkowymi na terenie jednostek.
9. Niepokoje dotyczące niepewności co do planowanych zmian w podpisaniu kontraktów na drugie
półrocze br.
10. Zoz-y nie zostały przygotowane do zaadaptowania pewnych wymaganych przez UE regulacji
prawnych, które powinny być przyjęte w Polsce.
1
W toku dyskusji partnerzy społeczni sformułowali następujące propozycje:
1. Należy usprawnić system zarządzania w jednostkach służby zdrowia.
2. Nie należy podejmować zobowiązań płacowych, które przekraczają możliwości finansowe danej
jednostki - dyrektorzy szpitali byliby w stanie zrealizować oczekiwania pracownicze, gdyby
wartość punktu wzrosła między 14 a 18 zł.
3. Część środków finansowych ze zwiększonej kwoty kontraktu, powinna być przeznaczona na
spłatę wierzytelności.
4. Warto zastanowić się nad wprowadzeniem niewysokich opłat za leczenie z możliwością
uzyskania ewentualnego zwrotu kosztów dla osób najuboższych, albo dofinansowana ich przez
pomoc społeczną.
5. Należy zmienić zasady funkcjonowania katalogu świadczeń obowiązującego w NFZ.
6. Konieczne i niezbędne jest uszczelnianie systemu ochrony zdrowia jako procesu racjonalizacji
funkcjonowania przede wszystkim kosztów. Efektem procesu będzie poprawienie dostępności
usług medycznych. Ważne jest też uszczelnienie refundacji cen leków.
7. Podpisanie ponadzakładowego układu zbiorowego dla środowiska medycznego jako gwarancja
stabilności zatrudnienia (określenie czasu i systemu pracy, ustalenie płacy minimalnej
dla poszczególnych grup zawodowych).
8. Dobrowolne ubezpieczenia przyczynią się do wprowadzenia nowych środków finansowych
do systemu.
9. Należy przekształcić zoz-y w spółki komercyjne - dopuścić do całkowitej prywatyzacji.
10. Należy uruchomić instytucje konkurencyjne do NFZ, gdzie mogłyby się ubezpieczać osoby
oczekujące wyższego standardu usług.
11. Należy promować szpitale realizujące efektywnie program restrukturyzacji (obecnie promuje się
szpitale z największymi zaniedbaniami finansowymi). Jednostki powinny realizować wszystkie
zobowiązania, by nie dopuścić do sytuacji dalszego pogłębiania zadłużenia finansowego.
12. Rocznie przynajmniej 17 tys. pielęgniarek i położnych powinno być kształconych. Należy
też zastosować finansową zachętę do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej.
13. Należy określić jednostkę odpowiedzialną za konsolidację procesu konsultacji – dyrektora
szpitala lub organ założycielski.
Podkreślono, że w Akademickim Centrum Klinicznym – Szpitalu Akademii Medycznej w Gdańsku
(którego misją jest działalność badawcza i kształcenie studentów medycyny) jako wysoce
wyspecjalizowanej jednostce zabezpieczającej większą część mieszkańców regionu (1100 miejsc,
co stanowi 20 % potrzeb) istnieje potrzeba oddzielenia funkcji dydaktycznej od leczniczej.
Partnerzy społeczni uznali, że ważne jest wczesne rozpoznanie niebezpieczeństw i podjęcie
należytych środków, aby zapobiec ich skutkom. Obecny stan rzeczy wymaga głębokiej analizy oraz
dokonania systemowych rozwiązań, które wpłyną na złagodzenie napiętej sytuacji w środowisku
medycznym działającej przede wszystkim na szkodę pacjentów. Rozwiązania systemowe muszą być
stabilne, co pozwoli na stworzenie m.in. długotrwałych i wiarygodnych programów oddłużania
szpitali.
Potrzebne są szybkie i doraźne działania strony rządowej, zmierzające do uspokojenia groźnej sytuacji
oraz określenia realnej drogi dojścia do spełnienia finansowych oczekiwań pracowników szpitali
poprzez nakreślenie rocznej lub dwuletniej gwarancji.
Przewodniczący Komisji
/-/
Roman Zaborowski
Wojewoda Pomorski
Sporządzono w Biurze WKDS
Gdańsk, 25 lutego 2008 r.
2