Publikacja darmowa - pobierz - Stowarzyszenie Notariuszy RP
Transkrypt
Publikacja darmowa - pobierz - Stowarzyszenie Notariuszy RP
Rejent • rok 8 * nr 3(83) marzec 1998 r. Tomasz M. Knypl Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 1. Konkurencja jest normalnym i pożądanym zjawiskiem w gospodarce rynkowej. Jednakże w walce o powodzenie na rynku przedsiębiorcy uciekają się do praktyk sprzecznych z prawem lub dobrymi obyczajami. Praktyki te trzeba zwalczać. Jak stwierdza W. Hefermehl,1 zasada wolnej konkurencji musi być ujęta w ramy porządku prawnego, aby z jednej strony przez jej wypaczanie nie utrudniała przedsiębiorcom rozwoju i utrzymania się na rynku, a z drugiej strony, aby mogła skutecznie regulować rynek. Temu celowi służą dwie grupy norm prawnych, które można nazwać prawem konkurencji. Celem pierwszej grupy norm jest zapewnienie swobody konkurencji i przeciwdziałanie jej ograniczaniu, zaś drugiej - zwalczanie nieuczciwej konkurencji2. Konkurencja jest wolna i swobodna, jeżeli każdy może ubiegać się na określonym rynku o zawieranie transakcji z partnerami rynkowymi. Jeżeli brak jest podstawowej przesłanki w postaci swobody działalności gospodarczej, to konkurencyjny mechanizm rynkowy nie może funkcjonować3. 2 W polskiej literaturze podobny pogląd wyraził Z. Ż e c k i, Zwalczanie nieuczciwej konkurencji, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1990, nr 10,s. 149. 3 W. H e f e r m e h 1, op. cit., s. 35. W literaturze polskiej identyczny pogląd wyraził między innymi K. K r u c z a ł a k, Prawo handlowe. Zarys wykładu, wyd. III, Warszawa 1997, s. 63-65. 38 Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Jak stwierdza R. Skubisz4, logiczną i konieczną konsekwencją zasady swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej jest rywalizacja samodzielnych i niezależnych przedsiębiorców, zabiegających o zawarcie możliwie dużej liczby umów z nabywcami towarów i usług. Element rywalizacji podkreśla trafnie także T. Żyznowski, pisząc, że wolność gospodarcza i będąca jej wynikiem wolność konkurencji stwarza samodzielnym podmiotom gospodarczym możliwość rywalizowania na rynku. Również Sąd Najwyższy wyraził pogląd5, że konkurencja to rywalizacja co najmniej dwóch podmiotów w dążeniu do osiągnięcia tego samego celu, ale z jednoczesnym działaniem zmierzającym do uzyskania przewagi. Zdaniem K. Kruczalaka6, zasada konkurencji, będąca logiczną konsekwencją zasady równości i wolności gospodarczej, może ulec ograniczeniu lub być zakazaną, jeżeli wynika to z wyraźnego przepisu ustawowego albo wyraźnej woli stron danego stosunku zobowiązaniowego. Zakazu lub ograniczenia tej zasady nie można natomiast domniemywać ani wyprowadzać z innych przesłanek (np. zasad współżycia społecznego) niż przepis ustawy. Wł. Szpringer7 uważa konkurencję za otwarty dostęp do rynku na równych prawach dla wszystkich przedsiębiorców. 2. Z uwagi na potrzebę zwalczania nieuczciwych praktyk w przemyśle i handlu, dnia 6 listopada 1925 r. w Hadze przyjęto i włączono do konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z dnia 20 marca 1883 r.8 art. 10 bis9, który był zmieniany na konferencji w Londynie w 1934 r. i w Lizbonie w 1958 r. Polskę wiąże art. lObis w wersji przyjętej w Lizbonie10, zaś sam tekst konwencji w wersji sztokholmskiej z 1967 r.11 4 R . S k u b i s z , Polskie prawo o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (z perspektywy prawa Unii Europejskiej), Państwo i Prawo 1996, z. 4-5, s. 88. 5 Wyr 9 W. M i nast. 6 7 K. K r u c z a 1 a k, op. cit., s. 69. Wt. S z p r i n g e r , Łączenie przedsiębiorstw a regulacja antymonopolowa, Warszawa 1993, s. 11. s Dz.U. z 1975 r. Nr 9, poz. 52. 10 11 W. M a t y s i a k, op. cit., s. 17. Dz.U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51 i 52. 39 Tomasz M. Knypl W rozumieniu art. 10 bis konwencji, aktem nieuczciwej konkurencji jest akt sprzeczny z uczciwymi zwyczajami w dziedzinie przemysłu i handlu. Wymienione w konwencji czyny nieuczciwej konkurencji powinny być zabronione12. Polska, jako uczestnik konwencji paryskiej, jest zobowiązana zapewnić obywatelom i osobom prawnym państw będących członkami Związku Paryskiego skuteczną ochronę prawną przed nieuczciwą konkurencją (art. 10 bis ust. 1). Zobowiązania te wykonała, przyjmując ustawy 0 zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w 1926 r. i w 1993 r. Zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 czerwca 1988 r.13, normy konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej mogą być bezpośrednio stosowane przez powołane do tego organy i uznane za źródło prawa, obok innych źródeł prawa krajowego. Wydaje się, że zarówno cytowany już art. 10 bis ust. 1 konwencji, jak i art. 10 konwencji, zawierają raczej zobowiązania adresowane do państwuczestników konwencji jako podmiotów prawa międzynarodowego, które powinny podjąć odpowiednie kroki w sferze swego prawa wewnętrznego dla osiągnięcia celów konwencji, tzn. zapewnienia skutecznej ochrony własności przemysłowej. Artykuł 10 bis ust. 1 konwencji postanawia przecież: „Kraje (...) zobowiązane są zapewnić (...) skuteczną ochronę przeciwko nieuczciwej konkurencji", a artykuł 10: „Kraje (...) zobowiązują się zapewnić (...) właściwe środki prawne do skutecznego zwalczania wszelkich aktów wymienionych w art. 9, 10 i 10 bis". Te właściwe środki prawne to odpowiednie środki przewidziane przez akty prawa wewnętrznego. Dla realizacji celów konwencji i stworzenia takich środków prawnych Polska wydała specjalne przepisy. 3. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zapewnia wykonanie przez Polskę zobowiązań wynikających z traktatu między Polską a USA z 21 marca 1990 r. o stosunkach handlowych i gospodarczych14, umowy przejściowej dotyczącej handlu i spraw związanych z handlem z Europejską Wspólnotą Gospodarczą i Europejską Wspólnotą Węgla i Stali z dnia 16 grudnia 1991 r.15, a także z art. 68-69 Układu 12 Art. 10 bis ust. 3 konwencji. II CR 367/87. 14 Dz.U. z 1991 r. Nr 77, poz. 336; M.P. z 1991 r. Nr 27, poz. 191. 15 Dz.U. z 1992 r. Nr 17, poz. 69. 13 40 Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, sporządzonego w Brukseli dnia 16 grudnia 1991 r., który wszedł w życie 1 lutego 1994 r.16 Przepisy powołanego wyżej Układu Europejskiego przewidują zbliżanie polskiego ustawodawstwa do ustawodawstwa istniejącego we Wspólnocie w dziedzinie konkurencji. Z wymienionych przepisów, łącznie z art. 63 Układu wynika, że pojęcie ustawodawstwa w dziedzinie konkurencji obejmuje zarówno przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jak i przepisy zapobiegające ograniczaniu lub zniekształcaniu konkurencji, a więc przepisy wymierzone przeciwko praktykom monopolistycznym17. Jak stanowi art. 87 ust. 1 Konstytucji RP, źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są m. in. ratyfikowane umowy międzynarodowe. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od stosowania ustawy (art. 91 ust. 1). Umowa międzynarodowa, ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową (art. 91 ust. 2). 4. Zadaniem państwa, jak wynika z rozważań zawartych w punkcie 3 niniejszego opracowania, jest zatem zwalczanie nieuczciwej konkurencji w interesie publicznym, przedsiębiorców, klientów i konsumentów18. W tym celu została wydana ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji19, która zastąpiła ustawę z dnia 2 sierpnia 1926 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji20. Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, w budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów. 16 Dz.U. z 1994 r. Nr 11, poz. 38. Por. rozdz. 9. l8 R . S k u b i s z , Polskie prawo o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (z perspektywy prawa Unii Europejskiej), Państwo i Prawo 1996, z. 4-5, s. 88. 19 Dz.U. Nr 47, poz. 211. 20 Dz.U. z 1930 r. Nr 56, poz. 467. 17 41 Tomasz M. Knypl W porównaniu z ustawą z 1926 r. zakres ustawy z 1993 r. został zwiększony. O ile ustawa z 1926 r. odnosiła się do konkurencji w działalności zarobkowej, jeżeli zarobkujący działał we własnym imieniu, a nie jako pracownik najemny, to art. 5-16 nowej ustawy wymieniają przykładowo jako czyny nieuczciwej konkurencji działania wchodzące w obszar zainteresowania prawa pracy. Ustawa reguluje zapobieganie nieuczciwej konkurencji i jej zwalczanie w działalności gospodarczej. Jako działalność gospodarczą wymienia przykładowo, na co wskazuje zwrot „w szczególności", produkcję przemysłową i rolną, budownictwo, handel i usługi. Skoro usługi nie zostały bliżej określone, można przyjąć, że ustawa odnosi się także do usług świadczonych w ramach wolnych zawodów. Zdaniem C. Kosikowskiego21, ustawa odnosi się również do ochrony reguł konkurencji w ramach wykonywania wolnych zawodów, o ile stanowią one o wykonywaniu działalności gospodarczej (np. notariuszy, adwokatów, rzeczników patentowych, doradców licencjonowanych). Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji tylko w działalności gospodarczej. Swoboda działalności gospodarczej bez względu na formę własności jest w Polsce podstawową zasadą ustroju gospodarczego22. Zasadę tę rozwija ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej23, regulująca podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej. Według art. 1 ustawy, podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Stosownie do art. 20 Konstytucji, społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych, stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. 5. Zgodnie z art. 2, przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczą w działalności gospodarczej. 21 C. K os i ko ws k i, [w:] C. K o s i k o w s k i . T . Ł a w i c k i , Ochrona prawna konkurencji i zwalczanie praktyk monopolistycznych, Warszawa 1994, s. 154. 22 Art. 6 Konstytucji. 23 Dz.U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm. 42 Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Przepis art. 2 ustawy wymienia obok działalności zarobkowej także działalność zawodową. Oznacza to zatem, że według tego artykułu przedsiębiorcami są nie tylko ci przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w celach zarobkowych24, ale także te podmioty, które prowadzą działalność zawodową, nie działając w celu osiągnięcia zysku (non profit). Także według uzasadnienia projektu rządowego cytowanego przez J. Szwaję25, prowadzenie działalności gospodarczej rozstrzyga o podporządkowaniu danego podmiotu ustawie. Oznacza to, że może ona znaleźć zastosowanie także do tzw. wolnych zawodów: adwokatów, architektów, lekarzy, notariuszy, doradców podatkowych itp., w zakresie, w jakim oni sami lub spółki, w których uczestniczą, występują w działalności gospodarczej w charakterze przedsiębiorców. Termin „przedsiębiorca" stał się terminem powszechnym, który zastąpił termin „podmiot gospodarczy" (art. 33 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym26, zmieniający ustawę z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej27), z tym że odnośne przepisy w tym zakresie wejdą w życie dopiero z dniem 1 stycznia 2001 r. Według art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, zmienionego przez art. 71 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym28, prowadzącym działalność gospodarczą, zwanym „przedsiębiorcą", może być osoba fizyczna, osoba prawna, a także spółka jawna i spółka komandytowa. 6. Spotykane niekiedy wyłączenie wolnych zawodów spod ustaw o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest konsekwencjąsytuacji i poglądów sprzed kilkudziesięciu lat, dzisiaj uważanych za nieaktualne. Są więc przedsiębiorcami - pisze J. Szwaja - oczywiście w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, osoby wykonujące tzw. wolne zawody, które osobiście i samodzielnie, zarobkowo lub zawodowo świadczą klientom różne usługi, nawetjeżeli nie posiadają wyodrębnionego 24 Por. art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, Dz.U.Nr41, poz. 324 z późn. zm. 25 J. S z w a j a, [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, Warszawa 1994, s. 33. 26 Dz.U. Nr 121, poz. 770. 27 Dz.U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm. 28 Dz.U. Nr 121, poz. 769. 43 Tomasz M. Knypl przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. Poza wymienionymi wyżej, zaliczyć tu można: radców prawnych, rzeczników patentowych, biegłych rewidentów, inżynierów mierniczych (geometrów), osoby samodzielnie wykonujące działalność rzeczoznawców z różnych dziedzin, tłumaczy, zarobkujących nauczycieli (np. korepetytorów), artystów plastyków, muzyków, aktorów, pisarzy, agentów ubezpieczeniowych i handlowych, pośredników, stomatologów, weterynarzy, położne, masażystów itp. A. Walaszek-Pyzioł i W. Pyzioł reprezentująpogląd29, że lekarz lub adwokat prowadzi swoją działalność zarówno w sposób „zawodowy" Jak i „zarobkowy". Jeżeli ponadto działa na własny rachunek (indywidualna kancelaria adwokacka, spółka doradców podatkowych, prywatna praktyka lekarska itp.), to brak jest podstaw do negowania gospodarczego charakteru tej działalności. W konsekwencji, osoba wyżej wymieniona powinna być kwalifikowana jako podmiot gospodarczy lub przedsiębiorca podlegający wprost przepisom ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Na gruncie ustawy termin „przedsiębiorca" jest synonimem terminu „podmiot gospodarczy". Zdaniem M. Allerhanda30, notariusz, który stale dokonuje obniżenia wynagrodzenia i pobiera wynagrodzenie znacznie niższe od ustalonego w taksie, a dotyczy to nie tylko przypadków uzasadniających obniżenie, jak np. nieskomplikowany stan faktyczny i prawny czynności bądź też wyjątkowa sytuacja strony, może się narazić na zarzut obrazy godności stanowiska, a nawet uprawiania działalności noszącej znamiona nieuczciwej konkurencji. J. Florkowski i B. Tymecki uważają ten pogląd za nadal aktualny31. Pod wyżej wymienione przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji podpada także ta działalność gospodarcza uregulowana w przepisach szczególnych, z których wynika, że prowadzące ją spółki akcyjne nie mogą mieć celu zarobkowego32. 29 A. W a l a s z e k - P y z i o ł , W. P y z i o ł , Czyn nieuczciwej konkurencji (analiza pojęcia), Przegląd Prawa Handlowego 1994, nr 10, s. 7. 30 M. A 11 e r h a n d, Prawo o notariacie, Lwów 1934, s. 52. 31 J. F l o r k o w s k i , B . T y m e c k i , Prawo o notariacie z komentarzem, Warszawa 1993, s. 12. 32 Dotyczy to, zgodnie z odpowiednimi przepisami, m.in. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz.U. Nr 118, poz. 754) - Giełda Warszawska SA, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA oraz spółki akcyjnej przewidzianej 44 Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Wydawca prasy jest przedsiębiorcą pozostającym w stosunku konkurencji do innych wydawców, zwłaszcza o zbliżonym profilu tematycznym, co wynika z szerokiej definicji przedsiębiorcy, zawartej w art. 2 ustawy33. 7. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (art. 3 ust. 1 ustawy). Z definicji ustawowej wynika, że dla przyjęcia istnienia „nieuczciwej konkurencji" jako pojęcia prawnego niezbędne jest „działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami",, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta". Dopiero wówczas te czyny sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, których może być niezliczona ilość, wchodzą w zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pojęcie nieuczciwej konkurencji zostało więc nierozłącznie połączone z działalnością gospodarczą. Nie ma czynu nieuczciwej konkurencji jeżeli nie ma zagrożenia lub naruszenia interesu innego przedsiębiorcy lub klienta, i to w działalności gospodarczej. Przepis nie tylko zawiera klauzulę generalną, lecz bezpośrednio wskazuje podmioty uprawnione, którymi s ą - inny przedsiębiorca lub klient. Każdy czyn sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami zagraża interesowi lub narusza interes innego podmiotu. Chodzi tu jednak tylko o interes wynikający z prawa do uprawiania działalności gospodarczej w warunkach konkurencji. 8. W świetle omawianej ustawy, czynem nieuczciwej konkurencji jest również nieuczciwa reklama. W wypadku wolnych zawodów istnieć może trudność w odróżnieniu informacji od reklamy. A. Mednis34 reprezentuje pogląd, że zadaniem reklamy jest przyciągnięcie uwagi potencjalnych klientów do poszczególnych towarów, grupy towarów lub świadczonych usług. Różnica między reklamą a zwykłą informacją jest często trudna do uchwycenia, można jednak przyjąć, że celem reklamy - w odróżnieniu od zwykłej informacji - jest przyszły ewentualny zysk wynikający ze sprzedaży zachwalanych towarów lub usług. Wprawdzie nawet obiektywna informacja o towarach lub usługach może ustawą z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 44). 33 J . B a r t a, R. M a r k i e w i c z , Nieuczciwa konkurencja w środkach masowego przekazu, Rzeczpospolita 1996, nr 260. 34 A. M c d n i s, Zagadnienia nieuczciwej reklamy w prawiejrancuskim (przegląd orzecznictwa), PS 1992, nr 11-12, s. 81. 45 Tomasz M. Knypl wpłynąć na zachowanie się konsumentów, jednakże podstawowym kryterium rozróżnienia jest zamiar uzyskania konkretnych korzyści. Nie ma żadnego znaczenia, czy reklama jest wynagradzana, czy bezpłatna. R. Skubisz uważa, że stanowi naruszenie dobrych obyczajów prowadzenie reklamy w określony sposób przez członków organizacji, jeżeli dany zakaz wynika ze statutu (regulaminu, uchwały) tej organizacji. Tytułem przykładu wymienia uchwałę Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 7 czerwca 1992 r.35 oraz zbiór zasad etyki adwokackiej i godności zawodu, uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką 26 września 1993 r.36 W ostatnich latach przedmiotem powszechnej krytyki była mała skuteczność egzekucji sądowej. W celu poprawy sytuacji został opracowany poselski projekt ustawy, który przewidywał, że komornicy będą wykonywali swe zadania w ramach wolnego zawodu. W związku z tym zaproponowano, aby w celu konkurencji między komornikami wprowadzić swobodę ich wyboru przez wierzycieli. Wskutek sprzeciwu rządu zrezygnowano z koncepcji wolnego zawodu, lecz pozostawiono prawo wyboru komornika w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji37. Wierzyciel może wybierać komornika w granicach właściwości sądu apelacyjnego. Wyjątek od ogólnej właściwości komornika został wprowadzony, aby ułatwić wierzycielowi egzekucję jego wierzytelności. Uważano, że przepis ten „wymusi jakąś konkurencję"38. Moim zdaniem, prawa wyboru komornika, przewidzianego w nowej ustawie, nie należy mylić z konkurencją, która jest właściwa życiu gospodarczemu. Komornik nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej, bo zgodnie z art. 1 ustawy jest funkcjonariuszem publicznym, działającym przy sądzie rejonowym. Wykonuje on czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych oraz inne czynności przewidziane w przepisach (art. 2 ustawy). Ratio legis art. 8 ust. 1 ustawy jest umożliwienie wierzycielowi dokonanie wyboru komornika, który z przyczyn obiektywnych może okazać się bardziej skuteczny od komornika właściwości ogólnej. Prawo wyboru komornika jest szczególnym prawem wierzyciela, nie zaś prawem komorników do uprawiania konkurencji. Niektórzy komornicy źle zrozumieli 55 56 37 46 Palcstra 1992, nr 9-10, s. 76. Palestra 1993, nr 12 (wkładka). Dz.U. Nr 133, poz. 882. Podmiotowy zakres ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ustawę i zaczęli uprawiać nieuczciwą konkurencję, połączoną z nieuczciwą reklamą, co spotkało się z krytyką39. Zgodnie z art. 16 ustawy, komornik jest obowiązany postępować zgodnie z przepisami prawa, złożonym ślubowaniem (a więc w postępowaniu kierować się zasadami uczciwości, godności i honoru) oraz zasadami etyki zawodowej. Uprawianie przez komorników nieuczciwej konkurencji może stanowić naruszenie art. 16 wymienionej ustawy i rodzić odpowiedzialność dyscyplinarną na podstawie art. 81 ustawy. Uprawianie nieuczciwej konkurencji może być bowiem uznane za naruszenie powagi i godności urzędu. Artykuł 71 ustawy wymienia przewinienia dyscyplinarne jedynie przykładowo. Według art. 1 ustawy, komornicy są funkcjonariuszami publicznymi, działającymi przy sądach rejonowych, a nie przedsiębiorcami. Organowi państwowemu nie przystoi reklamowanie swoich usług ani zabieganie o klientów. Z tego co przedstawiliśmy wyżej wynika, że ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji obejmuje również te wolne zawody, które uczestniczą w działalności gospodarczej. 39 47 Por