docEkonomia rozwoju wykład 5 – Teorie rozwoju - E-SGH
download 
Reklamacja Transkrypt
Ekonomia rozwoju wykład 5 – Teorie rozwoju - E-SGH
Ekonomia rozwoju wykład 5 – Teorie rozwoju – dokończenie. Teorie handlu międzynarodowego. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I http://www.e-sgh.pl/piotr_bialowolski/er Uwaga!!! • Dla osób, które przesłały już pracę lub zamierzają ją dosłać: ▫ Esej należy przesłać e-mailem po wcześniejszej konsultacji w sprawie tytułu. ▫ Esej należy następnie wydrukować i złożyć w sali 1018F (do końca roku), po Nowym Roku w Hermesie – pokój Katedry Ekonomii I. ▫ Każda praca musi zawierać formułę następującej treści „Oświadczam, że posiadam prawa autorskie do tekstu pt. „…” Imię i Nazwisko, a także podpis. Formuła powinna być umieszczona pod tekstem, a tekst musi być poprzedzony imieniem i nazwiskiem autora. • Brak spełnienia wszystkich powyższych wymogów skutkuje brakiem uznania pracy. Wielkie pchnięcie – załoŜenia modelu • Jeden czynnik produkcji • Dwa sektory (nowoczesny i tradycyjny) • N (bardzo duże) dóbr, które mogą być wytwarzane w sektorze tradycyjnym i nowoczesnym • Technologia: w sektorze tradycyjnym każdy pracownik produkuje 1 jednostkę dobra w sektorze nowoczesnym więcej, ale występują w nim koszty stałe. • W sektorze tradycyjnym każdy zarabia 1, w sektorze nowoczesnym >1 • Konsumenci wydają tyle samo na każde z dwóch dóbr • Gospodarka jest zamknięta (brak wymiany z zagranicą) • W sektorze tradycyjnym występuje doskonała konkurencja, w sektorze nowoczesnym działa monopolista, który nie może podnieść ceny powyżej 1, gdyż zostałyby wyparty przez sektor tradycyjny Wielkie pchnięcie – ilustracja graficzna Inne sytuacje, kiedy wielkie pchnięcie moŜe być konieczne • • • • Efekty międzyokresowe Ułatwienie migracji wieś – miasto (urbanizacja) Efekty związane z infrastrukturą Efekty związane z wyszkoleniem Dlaczego problem wielkiego pchnięcia nie moŜe zostać rozwiązany przez pojawienie się „super-przedsiębiorcy”? • Dlaczego jeden z przedsiębiorców nie może zostać „super-przedsiębiorcą” na rynkach dla wszystkich N produktów? • Niedoskonałości rynku kapitałowego • Koszty agencji – trudności z nadzorem (pojawienie się negatywnych efektów skali, zakresu – economies of scope – przy gwałtownym wzroście skali działania na rynku) • Brak znajomości całego rynku przez jednego „super-przedsiębiorcę” Teoria pierścienia uszczelniającego Kremera (O-ring theory) - załoŜenia • Tradycyjna ekonomia – możliwość substytucji między czynnikami produkcji. • Podejście Kremera – oparte na komplementarności, decyduje najsłabsze ogniwo. ▫ Uzasadnienie – mechanicy wymieniający koła w bolidzie F1, orkiestra symfoniczna. ▫ Substytucja jakości przez ilość jest możliwa tylko do pewnego stopnia. Teoria pierścienia uszczelniającego Kremera (O-ring theory) – model (1) • Proces produkcji rozbity na n zadań. • Każdy pracownik charakteryzuje się poziomem umiejętności 0<q<1. Im większe umiejętności tym większe prawdopodobieństwo wykonania zadania z sukcesem • Wielkość produkcji jest wynikiem pomnożenia umiejętności pracowników wykonujących zadania F (qi , q j ) = qi q j Teoria pierścienia uszczelniającego Kremera (O-ring theory) – model (2) • Podaż pracy jest nieelastyczna (każdy pracuje 1 jednostkę czasu bez względu na płacę) • Dochodzi do kojarzenia pracowników o podobnych kwalifikacjach. Jeśli w gospodarce składającej się z czterech pracowników mamy dwóch z qh i dwóch z ql, to q + q ≥ 2qh ql 2 h 2 l Teoria pierścienia uszczelniającego Kremera (O-ring theory) – model (3) • Każda firma dąży do zatrudniania pracowników o najwyższych kwalifikacjach, ale również każdy pracownik dąży do pracy w zespole, w którym będzie współpracował z najlepszymi. • Łączenie będzie tworzyć strukturę kaskadową – w najlepszej orkiestrze będą występować najlepsi muzycy i w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, ci z gorszymi kwalifikacjami będą zastępowani. Płace w modelu Kremera qh = 0,8 ql = 0, 4 qh2 = 0, 64 ql2 = 0,16 wh = 0,32 wl = 0, 08 Implikacje teorii Kremera • Płace rosną dużo szybciej niż umiejętności – efekt ten jest wzmacniany w przypadku wzrostu liczby zadań (n). • Korzyści z nabywania dodatkowych umiejętności rosną przy wzroście umiejętności pozostałych członków społeczeństwa. • Możliwe jest występowanie pułapek niskiej produkcji i niskich umiejętności. Wychodzenie z nich jest bardzo trudne, gdyż opłacalność inwestycji jest w przypadku osób w nich pozostających bardzo niska (efekty pierścienia zacieśniającego). Teoria handlu • Wiele krajów rozwijających się polega w znacznej mierze na eksporcie produktów nieprzetworzonych, których sprzedaż związana jest z dużym ryzykiem i wahaniami cen. • Wiele krajów rozwijających się polega w znacznej mierze na imporcie (zazwyczaj maszyn, dóbr kapitałowych) • Wiele krajów rozwijających się odnotowuje chroniczne deficyty na rachunku obrotów bieżących, które nie są kompensowane dostatecznie dużymi nadwyżkami na rachunku obrotów kapitałowych, co zmniejsza wielkość rezerw, powoduje niestabilność walut i spowalnia wzrost gospodarczy. Handel międzynarodowy • Ceny dóbr produkowanych przez kraje rozwijające się znajdują się w długookresowym trendzie spadkowym (surowce, żywność). • Ceny dóbr produkowanych przez kraje rozwinięte nie podlegają temu trendowi. • Wpływa to na pogorszenie „Terms of trade”, które jest przedstawiane jako relacja cen eksportu do cen importu – z gorszymi „Terms of trade” społeczeństwu żyje się gorzej. • Przyczyna – elastyczność dochodowa popytu. Pięć pytań łączących handel i rozwój gospodarczy • W jaki sposób handel wpływa na wzrost gospodarczy? • W jaki sposób występowanie wymiany międzynarodowej wpływa na rozkład dochodów w społeczeństwie? • W jaki sposób handel może promować rozwój gospodarczy? • Czy kraje słaborozwinięte mają wpływ na wielkość handlu? • Czy lepiej jest prowadzić politykę handlową zorientowaną na zewnątrz, czy do wewnątrz? UzaleŜnienie od eksportu • Kraje słaborozwinięte są o wiele bardziej uzależnione od eksportu niż kraje rozwinięte ▫ Wynika to z mniejszej dywersyfikacji produkcji eksportowej. • W konsekwencji ma to wpływ na ryzyko niestabilności gospodarki wynikającej z wahań cen na rynkach światowych. • Produkty sprzedawane przez kraje rozwinięte zwykle są to produkty o niskiej elastyczności cenowej – w konsekwencji niewielkie wahania popytu prowadzą do bardzo znaczących zmian cen i zmian przychodów całkowitych. Hipoteza Prebischa-Singera • Całkowite dochody z eksportu zależą od: ▫ Całkowitego wolumenu eksportu i ▫ Cen eksportu • Prebisch i Singer wskazują, że ceny eksportu ciągle spadają (w przypadku braku rozwoju oferty produktowej i eksportu jedynie produktów nieprzetworzonych). Kraje słaborozwinięte tracą zatem dochody, chyba że ciągle zwiększają wolumen eksportu. • Taka polityka zwiększa jednak ich zależność od sytuacji w gospodarce światowej. Tradycyjne teorie handlu – przewaga absolutna i względna W kraju rozwiniętym Pm=Pż, w kraju słaborozwiniętym Pm=3Pż Każda cena maszyn z przedziału (Pż, 3Pż) zapewni opłacalność handlu i specjalizację. Kraj rozwinięty będzie produkował więcej maszyn, a kraj słaborozwinięty więcej żywności Wymiana międzynarodowa – kraj słaborozwinięty Wymiana międzynarodowa – kraj rozwinięty Tradycyjna teoria wymiany międzynarodowej • Główny wniosek modelu neoklasycznego – kraje zyskują dzięki wymianie międzynarodowej • Produkt gospodarki światowej zwiększa się dzięki wymianie. • Kraje specjalizują się w produkcji dóbr i usług, które wykorzystują najbardziej intensywnie ich rzadkie zasoby. • Płace i koszty kapitału będą dążyły w przestrzeni międzynarodowej do wyrównywania się. Tradycyjna teoria wymiany międzynarodowej a rozwój gospodarczy • Teoria handlu a rozwój gospodarczy: argumenty tradycyjne ▫ Wymiana międzynarodowa stymuluje wzrost gospodarczy ▫ Wymiana sprzyja powstawaniu równości zarówno w przestrzeni kraju, jak i w środowisku międzynarodowym ▫ Wymiana promuje sektory z przewagą relatywną (komparatywną) ▫ Ceny ustalane na rynku światowym determinują wolumeny handlu ▫ Polityka otwarta jest zdecydowanie lepsza od izolacjonizmu Następny wykład 22.11.2010 http://www.e-sgh.pl/piotr_bialowolski/er
