Karta Pracy 01 – Z wizytą w Archiwum
Transkrypt
Karta Pracy 01 – Z wizytą w Archiwum
Opole w czasach Mieszka I Karta pracy dla ucznia Pracując w parach zapoznajcie się z treścią zadań, odpowiedzcie na pytania. W razie konieczności skorzystajcie z pomocy prowadzącego zajęcia. Zadanie 1. Zapoznajcie się z tekstem źródłowym, a następnie wspólnie wykonajcie polecenia: „Dagome Iudex” Pochodzący z końca X wieku regest kopii dokumentu władcy identyfikowanego z Mieszkiem I Mieszko I występuje tu jako „sędzia Dagome” Jan XV – papież w okresie od sierpnia 985 do marca 996 Krótkie streszczenie dokumentu, zwykle z określeniem wystawcy i odbiorcy Oda – zm. w 1023 córka Dytryka, margrabiego Marchii Północnej, druga żona Mieszka I. Podobnie w innym tomie z czasów papieża Jana XV Dagome, pan, i Ote, pani i synowie ich Mieszko i Lambert […] mieli nadać świętemu Piotrowi w całości jedno państwo, które zwie się Schinesghe z wszystkimi swymi przynależnościami w tych granicach, jak się zaczyna od pierwszego boku wzdłuż morza [dalej] granicą Prus aż do miejsca, które nazywa się Ruś, a granicą Rusi [dalej] ciągnąc aż do Krakowa i od tego Krakowa aż do rzeki Odry, prosto do miejsca, które nazywa się Alemure, a od tej Alemury aż do ziemi Milczan i od granicy Milczan prosto do Odry i stąd idąc wzdłuż rzeki Odry aż do rzeczonego państwa Schinesghe. (Źródło: G. Labuda, Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna: antologia tekstów źródłowych, Poznań 1999, s. 159–161) Schinesghe - prawdopodobnie Gniezno Alemure - Ołomuniec Morawski lub Morawy a) Na znajdującej się poniżej mapie zaznaczcie przebieg granic państwa Mieszka I („państwa Schinesghe”). Skorzystajcie z treści dokumentu. b) Wykonując powyższe zadanie ustalcie (wybierając „Tak” lub „Nie”), czy plemię Opolan znalazło się pod władzą księcia Mieszka I (w opisanych w dokumencie „Dagome iudex” granicach)? Tak Nie c) Przedstawcie krótkie uzasadnienie swojego wyboru: ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Mapa 01. Ziemie polskie za panowania Mieszka I. d) Wskażcie, jaki rodzaj źródła historycznego reprezentuje cytowany dokument „Dagome Iudex”? I. niepisane/materialne II. aktowe III. opisowe/narracyjne IV. kartograficzne 2 e) Porównajcie zaznaczony przez Was przebieg granic państwa Mieszka I z wynikami prac innych grup. Jeżeli zauważyliście różnice, zastanówcie się i ustalcie, z czego one mogą wynikać. Zapiszcie wspólny dla wszystkich uczestników zajęć wniosek dotyczący przyczyn powstawania takich różnic. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Zadanie 2. Zapoznajcie się z tekstem i ilustracjami, przeanalizujcie mapę i wykonajcie polecenia. Zbudowany najprawdopodobniej na polecenie księcia Mieszka I opolski gród zamieszkany był również przez dzieci, bawiące się wykonywanymi na miejscu zabawkami. Prof. Sławomir Moździoch, badający w ostatnich latach Ostrówek, zwykł mawiać: „pokaż mi swoje zabawki, a powiem Ci, co robią Twoi rodzice”. Poniżej przedstawiamy rysunki łódeczek-zabawek odkrytych w pozostałościach grodu. To znaleziska unikalne w skali Polski, chociaż przebadano już wiele piastowskich grodów sytuowanych na wyspach. Rys. 01. Zabawki-łódeczki znalezione w opolskim grodzie. Rys. 02. Drewniany konik- zabawka (Źródło: Opole-gród, miasto, stolica regionu. Gród na Ostrówku w Opolu. Wystawa ze zbiorów: Instytut Archeologii i Etnologii PAN oddział we Wrocławiu, Muzeum Śląska Opolskiego, oprac. B. Gediga, E. Holc, Opole 2012, s. 40, 42 ) Jak nas „informują” zabawki, nieodłącznym rekwizytem podstawowych zajęć opolskich grodzian były nie tylko czółna, ale także i konie. 3 Mapa 02. Sieć hydrologiczna województwa opolskiego Mapa 02. Sieć hydrologiczna województwa opolskiego 4 Rys. 03. Rekonstrukcja grodu opolskiego. (Źródło: W. Hołubowicz, Opole w wiekach X-XII, Katowice 1956, wkładka str. 72-73) a) Na mapie 02 przedstawiającej hydrologiczną sieć województwa opolskiego zaznaczcie miejsce, w którym (według Was) został zbudowany opolski gród zrekonstruowany na rysunku 03. b) Zastanówcie się i odpowiedzcie, czy istnieje związek pomiędzy warunkami komunikacyjnymi, jakie istniały w okolicach Opola za czasów Mieszka I, a rodzajem zabawek, jakie znajdują archeologowie na terenie opolskiego grodu. Tak Nie Jeśli wybraliście „Tak”, spróbujcie uzasadnić, na czym ten związek polega? …………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 5 c) Poniższe rysunki przedstawiają wały obronne. Wybierzcie właściwą nazwę konstrukcji wałów spośród podanych poniżej i wpiszcie odpowiedni symbol pod właściwym rysunkiem. A. hakowa, B. skrzyniowa, C. ostrokół ............ .............. ............... (Źródło: http://portal.strategie.net.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1706:grodypiastowskie&catid=21:artykuly-historyczne&Itemid=110; dostęp z dnia 10.11.2016 r.) 6 Zadanie 3. Zapoznajcie się z tekstem i ilustracjami, przeanalizujcie mapę i wykonajcie polecenia. Badania ostatnich lat dowodzą, że świat kultury symbolicznej Słowian był znacznie bogatszy, aniżeli dotychczas przypuszczano, a znajdowane w grodzie przedmioty wiążą się ze światem wierzeń i magii ludowej Opolan. a) Pracując wspólnie zastanówcie się, który z przedstawionych poniżej przedmiotów, znalezionych w opolskim grodzie, mógł mieć zastosowanie w magicznych rytuałach? Zaznaczcie swój wybór na Karcie Pracy. Następnie przedstawcie go – na polecenie nauczyciela/edukatora – pozostałym grupom. gliniana pisanka drewniana maska grzechotka bizantyjski krzyżyk (Źródła: Opole-gród, miasto, stolica regionu. Gród na Ostrówku w Opolu. Wystawa ze zbiorów: Instytut Archeologii i Etnologii PAN oddział we Wrocławiu, Muzeum Śląska Opolskiego, oprac. B. Gediga, E. Holc, Opole 2012 s.44 H. Cehak-Hołubowiczowa, Drewniane maski z grodu-miasta na Ostrówku w Opolu [w:] Archeologia Polski, 1965, T X, z. 1.) 7 b) Zastanówcie się, a następnie uzasadnijcie pisemnie swój wybór: który z przedstawionych przedmiotów wiąże się do dnia dzisiejszego z kultywowanymi na terenie Śląska Opolskiego zwyczajami wielkanocnymi. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………........................... 8