Pobierz artykuł PDF

INFRASTRUKTURA SPRZTOWA I SOFTWARE’OWA WSPOMAGANIA
ZARZDZANIA ODDZIAŁEM HIPERMARKETU POPRZEZ ZASTOSOWANIE
HURTOWNI DANYCH I SYSTEMU AUTOMATYCZNYCH ANALIZ OLAP
LUDOSŁAW DRELICHOWSKI
Akademi Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy
MICHAŁ TRZOS
Wysza Szkoła Informatyki w Łodzi
Streszczenie
W pracy zaprezentowano koncepcj organizacji prac zapewniajcych opracowanie hurtowni danych na podstawie wieloletnich danych transakcyjnych oraz zastosowania systemów automatycznej analizy danych OLAP (On-Line Analytical Process). Na standard niezbdnego sprztu składaj si serwery słuce do archiwizacji
hurtowni danych oraz struktur danych w procesie tworzenia metadanych ułatwiajce
wykorzystanie tych informacji do. testowanie opracowanych modułów hurtowni danych z wykorzystaniem wieloletnich baz danych pochodzcych z danych transakcyjnych archiwizowanych w funkcji czasu..
Słowa kluczowe: Bazy wiedzy, hurtownie danych, metadane, OLAP – On Line Analytical Process
(automatyczna bieca analiza danych).
Summary
In this paper authors presents conception research work organisation ensuring
building data ware houses on the base multi year transactions data and usage automatic data system analysis OLAP(On-Line Analytical Process). Hardware necessity
for building this application includes servers using the only for processing this applications in archiving meta data and the structure data ware houses in process of
facilitating of usage of these technologies in practical classes used storage long time
transaction data base.
Key structures: Knowledge bases, data werhouses, metadata, OLAP On Line Analytical Process.
1. Wprowadzenie
Zastosowanie hurtowni danych moe by rozpatrywane jako wykorzystanie
zaawansowanych technologii informacyjnych do wspomagania obiektami w sieciach sklepów
wielkopowierzchniowych. Globalny charakter działalnoci sieci sklepów typu TESCO,
AUSCHON, czy Mini-Mall powoduje potrzeb rozrónienia wspomagania zarzdzania na
szczeblu pojedynczego obiektu handlowego i zarzdu korporacji. Rozmiar i precyzja
dysponowanych na szczeblu obiektu danych w pełni uzasadniaj merytorycznie podejmowanie
inicjatywy w zakresie wykorzystania rozległych i precyzyjnych czsto wiele gigabajtowych baz
danych transakcyjnych do budowy hurtowni danych i systemów OLAP stanowicych jeden z
elementów składajcych si na zarzdzanie wiedz Inne aspekty dotycz zastosowa
technologii
56
Ludosław Drelichowski, Michał Trzos
Infrastruktura sprztowa i software’owa wspomagania zarzdzania oddziałem hipermarketu
poprzez zastosowanie hurtowni danych i systemu automatycznych analiz OLAP
informacyjnych w standardzie zarzdzania wiedz o której pisz Baborski, Bonner1, Kisielnicki2,
Drelichowski3, a które w polskiej literaturze równie w zakresie informatyki ekonomicznej
znajduj szerokie omówienie.
Problemy zastosowania hurtowni danych i systemu OLAP w przedsibiorstwach handlowoprodukcyjnych i w uczelni prezentowane s w pracach Marciniak Plaga(2006)4, Drelichowski,
Bojar, uberek (2006)5i Drelichowski Nosal (2006)6 precyzujc opracowane rozwizania bd
moliwoci realizacji działa
outsourcingowych w zakresie analitycznych baz danych i metod
automatycznej analizy. Badawcze aspekty w formie – analizy porównawczej wykonanej z
zastosowaniem hurtowni danych i systemu OLAP dla przedsibiorstw produkujcych mleko na
terenie Polski oraz Niemiec przedstawiono w pracy Drelichowskiego i Wójcik (2006)
Proces tworzenia hurtowni danych musi uwzgldnia zmian struktury kodowej rekordów
wynikajcych ze zmiany w tym czasie przepisów prawnych oraz głbok przebudow
stosowanego w poszczególnych latach planu kont. Jest to klasyczny problem lecy na pograniczu
kompetencji pracowników organizacji wdraajcej system i dostawcy oprogramowania oraz
implementacji systemu dla uytkownika. Podobnej natury problem dotyczy interpretacji
rezultatów wydobywania wiedzy poprzez procedury automatycznej analizy danych OLAP lub data
mining. Zdaniem autorów zewntrzny zespół wdraajcy tego typu rozwizania softwarowe w
organizacjach, sporadycznie bdzie w stanie nada właciw merytorycznie interpretacj
wszystkich wanych dla strategii firmy i przewagi konkurencyjnej parametrów.
2. Uwarunkowania tworzenia rozwiza technologicznych i zasobów zbiorów transakcyjnych dla celów wspomagania decyzji obiektowych
Tworzenie standardów oprogramowania w powizaniu z niezbdnymi dla zaawansowanych zastosowa
IT wymaga czsto gibabajtowych baz danych, tworzonych na podstawie rzeczywistych
zbiorów transakcyjnych, co nie naley do łatwych przedsiwzi. Wspomaganie decyzji taktycznych i operacyjnych uzasadnia zwykle selektywny dobór fragmentów uporzdkowanych baz danych i zastosowania uzupełniajcych kodów z wykorzystaniem tych danych do procedur OLAP.
Hurtownia tematyczna to mniejsza i nisza hierarchicznie jednostka hurtowni danych, czyli podzbiór pobranych z hurtowni danych, ewentualnie rozszerzony o zawarto pobran z innych ródeł, wykorzystywanych zazwyczaj przez okrelon grup funkcji lub systemów w przedsibiorstwie7.
1
Baborski A., Bonner R., Zarzdzanie wiedz korporacyjn – dwa podejcia. Zarzdzanie wiedz w systemach informacyjnych. AE Wrocław s. 19-27.
2
Kisielnicki J.(2004), Zarzdzanie wiedz we współczesnych organizacjach. Zarzdzanie wiedz w systemach informacyjnych. AE Wrocław s. 27 - 52
3
Drelichowski L.(2004), Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Studia i materiały nr 1, PSZW Bydgoszcz
4
Marciniak M., Plaga A.(2006): The selected problems of Knowledge Visualization. Studies & Proceedings. . Polish
Assotiation for Knowledge Management Bydgoszcz V 6 p. 57-64
5
Drelichowski L., Bojar W., uberek M.(2006) The Structure of the Staff Potential and Knowledge Recourses Necessary for Comprehensive Implementation of E-Business Technologies. Polish Assotiation for Knowledge Menagement
Studies &Procidings V 6 p. 16-23
6
Drelichowski L., Nosal M.(2006), Uwarunkowania tworzenia metadanych do wspomagania zarzdzania wiedz w uczelni. Studia i Materiały, Polskie Stowarzyszenie Zarzdzania Wiedz t. 5 s. 39-51
7
Simon A. R., Shaffer S. L(2002)., Hurtownie danych i systemy informacji gospodarczej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków, s.
26.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 7, 2006
57
Poniewa w analizowanych okresach zmieniały si istotnie zasady rozlicze
finansowo ksigowych, klienci oraz plany kont, powstaje niezwykle skomplikowana od strony metodycznej i
merytorycznej faza tworzenia zbioru metadanych z baz danych transakcyjnych pochodzcych z
poszczególnych lat. Utworzenie zweryfikowanego zbioru metadanych z niezwykle obszernych
danych dotyczcych obrotów realizowanych przez konsumentów oraz zmieniajcych si w skali
poszczególnych lat zbiorów dostawców, pozwoli na efektywne zastosowanie oprogramowania
OLAP dla uzyskania weryfikacji rónych problemów decyzyjnych. Interpretacja otrzymanych
rezultatów oblicze
pozwoli zdiagnozowa mocne i słabe strony zarzdzania zakupami i skutecznoci realizowanej strategii zakupów w wietle zmieniajcych si uwarunkowa
zewntrznych.
rodkiem ułatwiajcym poprawne dokonanie interpretacji wyników oblicze
jest zastosowanie
strategii tworzenia sygnalizowanych wczeniej hurtowni tematycznych - mona byłoby je równie
nazwa w tym przypadku problemowe.
Rozwizanie problemów formalno-prawnych zastosowania metody automatycznej analizy w doskonaleniu pracy własnej zarzdu hipermarketu, moe by równie potraktowane jako inicjatywa
lokalna w tym zakresie.
Dane pochodzce z wymienionego obiektu dotycz podsystemów: Ewidencji obrotów towarowych, Finansowo-Ksigowego, Kadrowo-Płacowego, oraz Ewidencji rodków Trwałych, z
przetwarzanego okresu.
Przytoczone wyej problemy merytoryczne generuj okrelone problemy badawcze, dotyczce zarówno rozwiza
softwearowo-bazodanowych niezbdnych dla procesów szkoleniowych, ale
równie niezwykle wanych dla gospodarki problemów absorpcji wiedzy w warunkach przeznaczenia dla celów wspomagania decyzji dotyczcych jednego obiektu.
3. Koncepcja tworzenia hurtowni danych i automatycznej analizy OLAP z wykorzystaniem
baz danych w obiektach handlowych
Zastosowanie hurtowni danych w standardzie oprogramowania Microsoft ma na celu minimalizacj nakładów wdroenia systemu oraz standardów transformacji danych, pozwalajcych na
szersz skal wdroe
w innych obiektach.
Hurtownie danych i automatyczna analiza danych OLAP lub data mining staj si podstaw
strategicznego zarzdzania organizacjami. Rosnca konkurencyjno organizacji handlowych
powoduje, e tworzenie strategii przetrwania i rozwoju sklepu wielko powierzchniowego wymaga
stosowania coraz bardziej zaawansowanych metod wspomagania decyzji. Z drugiej strony konieczne staje si opracowanie technologii informacyjnych zwizanych z zarzdzaniem wiedz,
których nie da si skutecznie opanowa do wspomagania decyzji w przypadku braku odpowiednio
rozbudowanych dynamicznych baz danych powizanych z systemami transakcyjnymi, hurtowniami danych i systemami automatycznych analiz.
Zarzdzanie wiedz staje si dziedzin rozwoju technik informacyjno-komunikacyjnych, których celem jest ograniczanie barier rónych grup uytkowników do wspomagania działalnoci
podstawowej bazami wiedzy niezbdnymi w danej dziedzinie działalnoci. Sporód wielu coraz
szerzej dostpnych publikacji wymieni mona monografie Gołuchowskiego(2005)8, Drelichowskiego9, zawierajc szersze omówienie rónych aspektów problematyki zarzdzania wiedz. Do
8
Gołuchowski J.(2005), Technologie informatyczne w zarzdzaniu wiedz. Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach
s.259.
9
Drelichowski L. Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Polskie Stowarzyszenie Zarzdzania Wiedz (2004) nr 1 s.160.
58
Ludosław Drelichowski, Michał Trzos
Infrastruktura sprztowa i software’owa wspomagania zarzdzania oddziałem hipermarketu
poprzez zastosowanie hurtowni danych i systemu automatycznych analiz OLAP
kierunkowych opracowa
nale równie prace Drelichowski (2002)10, Drelichowski (2003a)11,
Drelichowski (2003b)12, Drelichowski (2005)13 uwzgldniajce róne aspekty finansowania wiedzy i jej zastosowa
w rónych działach gospodarki i agrobiznesie.
4. Zastosowanie hurtowni danych i systemu OLAP w obiekcie hipermarketu
Omawiana hurtownia danych dotyczyła jednego z kilkudziesiciu zlokalizowanych na
terenie kraju wielko powierzchniowych obiektów handlowych realizujcych sprzeda artykułów
spoywczych, taniej odziey i obuwia, artykułów sportowych, sprztu AGD i elektroniki
uytkowej wraz z komputerami. Obiekt bada
wchodził w skład globalnej sieci handlowej z
siedzib we Francji, w której wprowadzenie rozwiza
dotyczcych wspomagania decyzji
operacyjnych i taktycznych, naleało do kompetencji dyrektora obiektu.
Wprowadzenie hurtowni danych musiało by realizowane w ramach niskonakładowych
przedsiwzi wykorzystujcych najta
sze standardy oprogramowania do których nale MS SQL
serwer 2000 z hurtowni danych i oprogramowaniem automatycznej analizy OLAP.
Przedsiwzicie podzielono na pewne fazy sprzyjajce poprawnemu ukierunkowaniu
podejmowanego przedsiwzicia.
Pierwsza faza projektu zmierzała do okrelania potrzeb uytkownika systemu i opracowania
odpowiednich kodów niezbdnych w budowaniu hurtowni tematycznych w zakresie:
1) Rozpoznanie potrzeb w działach handlowych
- PF – wiea ywno,
- PGC – ywno z dłuszym terminem wanoci,
- kosmetyki,
- BAZAR – kultura ,auto brico, sport ,
- zabawki, menage, meble tdm,
- TXT – artykuły tekstylne,
- buty,
- artykuły niemowlce ,
- EM – agd, rtv/info, foto lab)
Realizowane poprzez prac z managerami i seniorami handlowymi oraz dyrektorem
sklepu.
2) Rozpoznanie procesów integracji danych miedzy systemem kasowym (system transakcyjny ) a systemem bazodanowym Gima (system relacyjny stosowany współpracy z otoczeniem) w celu zapewnienia przesyłu danych do hurtowni danych.
3) Zbudowanie projektu informatycznego pod ktem potrzeb managerów handlowych realizowanych z inicjatywy dyrektora obiektu i pod jego nadzorem.
10
Drelichowski: Społeczestwo informacyjne a rozwój zrównowaony i dystrybucja wiedzy akademickiej, Konf. Nauk.
Udział bibliotek w kształtowaniu społeczestwa informacyjnego w Polsce – Potencjał, moliwoci, potrzeby. Wyd. ATR
Bydgoszcz 2002. s. 19-30
11
Drelichowski L.(2002): Zastosowanie specjalistycznych baz wiedzy i szkole z podstaw inynierii wiedzy rodkiem doskonalenia zarzdzania w sektorze małych i rednich firm. Prace Naukowe AE Wrocław Nr 941 T-1 s. 189-186.
12
Drelichowski L (2003) .: Narzdzia, metody i rodki finansowania zarzdzania wiedz w gospodarce, ochronie zdrowia i
edukacji. IBSPAN, Badania Systemowe t.3 s. 40-52.
13
Drelichowski L.: Czynniki determinujce rozwój zastosowa technologii informacyjnych zarzdzania wiedz w przedsibiorstwach agrobiznsu. Zarzdzanie wiedz w agrobiznesie w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej.
Wyd. SGGW Warszawa 2005
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 7, 2006
59
W zakresie metodycznych kryteriów uwzgldnione zostały kryteria czasowe wykorzystywane do analizy danych:
- w układzie codziennym,
- tydzie
– narastajco,
- miesic - narastajco
- zestawienia roczne - narastajco
Uwzgldnione zostały równie kryteria handlowe wykorzystywane do analizy danych:
- warto obrotów,
- sprzeda w jednostkach miary – sztuki, komplety oraz wagowa,
- warto mar w zł PLN
- Pierwszy status artykułu :
o SE – sezonowy,
o PS – pasywny, nie sprzedajcy si, nie mona go ju zamawia,
o AC – aktywny
- Drugi status artykułu :
o PP – artykuły pierwszej potrzeby, marka własna,
o MN – marka narodowa artykuły od dostawców
Uwzgldniona została równie kodyfikacja systemu Gima wykorzystywane do analizy danych:
a) Rynek ( kod - 21)
b) Segment (kod -121)
c) Kategoria (kod -768)
d) Podkategoria (kod - 2000)
e) Dostawca – numer ( np . sony – 666 , ilo - 1500)
System musiał mie moliwo wybierania np. Top 20 według poziomu obrotu, iloci sprzeday lub mary pln z podziałem na rynek, segment, kategorie, podkategorie, dostawców. Dziki
temu mona w łatwy sposób sprawdzi jakie kategorie s najbardziej dochodowe i jakie artykuły
najlepiej rotuj w sklepie. Dowiadczenia eksploatacyjne wskazuj, e najkorzystniejsze rezultaty
potwierdzone selektywnymi analizami wyników sprzeday odnotowano w zastosowaniu tworzonych dla okrelonych problemów decyzyjnych tematycznych hurtowni danych z odpowiednich
zbiorów transakcyjnych. Najciekawsze rezultaty zastosowa
dotyczyły terminów rozpoczynania i
czasu trwania sprzeday witecznych, w których otrzymane rezultaty uzasadniały przesunicie
terminów w granicach kilku dni do dwu tygodni a analiza sprzeday wykazywała zwykle celowo
dokonania tych korekt. Inny przykład interesujcych zastosowa
tematycznych hurtowni danych
stanowiły problemy terminów uruchamiania i preferowanych grup towarowych przewidywanych
w sezonowej sprzeday odziey oraz obuwia. Dobrane do analiz szczególnie interesujce fragmenty danych transakcyjnych tworzyły hurtowni tematyczn dostarczajc wyników oblicze
, których rezultaty stanowiły czsto radykaln zmian w stosunku do rutynowych dominujcych w
całej sieci działa
.
60
Ludosław Drelichowski, Michał Trzos
Infrastruktura sprztowa i software’owa wspomagania zarzdzania oddziałem hipermarketu
poprzez zastosowanie hurtowni danych i systemu automatycznych analiz OLAP
5. Podsumowanie i wnioski
Opracowanie bazowych standardów wdraania oprogramowania hurtowni danych i systemów
automatycznej analizy OLAP i data mining wymaga opracowania jednostek wyboru strategii
uwzgldniajcych odpowiedni konfiguracj zasobów danych transakcyjnych. W realizowanych
badaniach dotyczcych zastosowa
hurtowni danych i systemów OLAP, szczególnie interesujce
okazały si rozwizania polegajce na tworzeniu hurtowni tematycznych na podstawie
merytorycznej analizy zbiorów danych transakcyjnych. Zastosowanie hurtowni tematycznych
pozwala w wikszym stopniu angaowa kadr kierownicz marketu do ustalania kryteriów
selekcji danych a nastpnie dokona poprawnej interpretacji wyników i ich zastosowania w
procesach decyzyjnych.
Bibliografia
1.
Baborski A., Bonner R., Zarzdzanie wiedz korporacyjn – dwa podejcia. Zarzdzanie
wiedz w systemach informacyjnych. AE Wrocław 2004 s. 19-27.
2. Drelichowski L., Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Studia i materiały nr 1, PSZW
Bydgoszcz2004
3. Drelichowski L. Podstawy inynierii zarzdzania wiedz. Polskie Stowarzyszenie Zarzdzania
Wiedz (2004) nr 1 s.160.
4. Drelichowski: Społecze
stwo informacyjne a rozwój zrównowaony i dystrybucja wiedzy
akademickiej, Konf. Nauk. Udział bibliotek w kształtowaniu społecze
stwa informacyjnego w
Polsce – Potencjał, moliwoci, potrzeby. Wyd. ATR Bydgoszcz 2002. s. 19-30
5. Drelichowski L.: Zastosowanie specjalistycznych baz wiedzy i szkole
z podstaw inynierii
wiedzy rodkiem doskonalenia zarzdzania w sektorze małych i rednich firm. Prace Naukowe AE Wrocław 2002 Nr 941 T-1 s. 189-186.
6. Drelichowski L.: Narzdzia, metody i rodki finansowania zarzdzania wiedz w gospodarce,
ochronie zdrowia i edukacji. IBSPAN 2003, Badania Systemowe t.3 s. 40-52.
7. Drelichowski L.: Czynniki determinujce rozwój zastosowa
technologii informacyjnych
zarzdzania wiedz w przedsibiorstwach agrobiznsu. Wyd. SGGW Warszawa 2005 s. 221233.
8. Drelichowski L., Bojar W., uberek M.(2006) The Structure of the Staff Potential and
Knowledge Recourses Necessary for Comprehensive Implementation of E-Business Technologies. Polish Assotiation for Knowledge Menagement Studies &Procidings s. 16-23
9. Drelichowski L., Nosal M.(2006), Uwarunkowania tworzenia metadanych do wspomagania
zarzdzania wiedz w uczelni. Studia i Materiały, Polskie Stowarzyszenie Zarzdzania Wiedz t. 5 s. 39-51
10. 10.Gołuchowski J.(2005), Technologie informatyczne w zarzdzaniu wiedz. Wyd. Akademii
Ekonomicznej w Katowicach s.259.
11. Gwiazda T., Organizacje Wirtualne formowane przez Wirtualne Branowe Systemy Wspomagania Decyzji. Problemy zarzdzania, informatyka w zarzdzaniu WZUW Warszawa 2005
s. 123-142.
12. Januszewski A, Drelichowski L., Organizacje Wirtualne formowane przez Wirtualne Branowe Systemy Wspomagania Decyzji. Problemy zarzdzania, informatyka w zarzdzaniu
WZUW Warszawa 2005 s.66-79
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ
Seria: Studia i Materiały, nr 7, 2006
61
13. Kisielnicki J. Zarzdzanie wiedz we współczesnych organizacjach. Zarzdzanie wiedz w
systemach informacyjnych. AE Wrocław 2004 , s. 27 – 52
14. Marciniak M., Plaga A.(2006): The selected problems of Knowledge Visualization. Studies &
Proceedings. . Polish Assotiation for Knowledge Management Bydgoszcz
15. Simon A. R., Shaffer S. L(2002)., Hurtownie danych i systemy informacji gospodarczej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków, s. 26.
LUDOSŁAW DRELICHOWSKI
Katedra Informatyki w Zarzdzaniu
Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy
[email protected]