OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

OCHRONA WŁASNOŚCI
INTELEKTUALNEJ
ADWOKAT KAROLINA SZOŁTYSEK
„WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA”
dobra niematerialne
• pojęcie o charakterze powszechnym
• konwencje międzynarodowe
• Światowa Organizacja Własności
Intelektualnej (WIPO)
• nawiązuje do pojęcia „własności rzeczy” –
bezwzględne prawa podmiotowe
ŹRÓDŁA PRAWA
OCHRONY WŁASNOŚCI
INTELEKTUALNEJ
• krajowe
• międzynarodowe
W ramach własności intelektualnej poza
prawami autorskimi chronione są również:
• bazy danych
• wynalazki, wzory użytkowe, wzory
przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia
geograficzne i topografie układów
scalonych
• odmiany roślin
ŹRÓDŁA PRAWA OWI - KRAJOWE
• ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z
dnia 4 lutego 1994 roku (Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz.
904)
• ustawa prawo własności przemysłowej z dnia 30
czerwca 2000 r.
• ustawa o ochronie baz danych z dnia 27 lipca 2011 r.
• ustawa o ochronie prawnej odmian roślin z dnia 26
czerwca 2003 r.
• orzecznictwo sądów powszechnych (sądy okręgowe i
apelacyjne) i Sądu Najwyższego (SN)
• orzecznictwo sądów administracyjnych (wojewódzkie
sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny)
ŹRÓDŁA PRAWA OWI
MIĘDZYNARODOWEGO
• Konwencja berneoska z 9 września 1886 roku
o ochronie dzieł literackich i artystycznych
• Powszechna konwencja o prawie autorskim –
1952 r., Polskę obowiązuje paryska redakcja
Konwencji z 1971 roku
PRAWA AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE
JAKO FRAGMENT SYSTEMU PRAWA
• Samodzielna dziedzina prawa stanowiąca
zamkniętą całośd
• Koniecznośd odwołania się do innych działów
legislacji takich jak:
- prawo cywilne
- prawo karne
- prawo administracyjne
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
A
PRAWO CYWILNE
1.
2.
•
•
•
•
Pojęcie praw podmiotowych bezwzględnych i względnych
Prawa podmiotowe bezwzględne; podmioty które korzystają z praw
podmiotowych bezwzględnych posiadają niejako monopol korzystania ze
stanowiących ich przedmiot dóbr, jak również w zakresie rozporządzania
nimi.
monopol korzystania i rozporządzania można ograniczyd jedynie na
podstawie woli (swobodna decyzja) albo ustawy
ochrona przed naruszeniami
różnica: prawa autorskie są prawami na dobrach niematerialnych (brak
materialnego substratu)
prawa autorskie są najbardziej konstrukcyjnie zbliżone do praw
rzeczowych (prawo własności) – tytuł I księgi II KC; stąd określenie prawa
autorskich i praw pokrewnych prawami własności intelektualnej.
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
A
PRAWO CYWILNE c.d.
3. Obrót prawami autorskimi - zasady kontraktowania
(rozdział V Ustawy) należy interpretowad w ścisłym
związku z księgą III KC – zobowiązania
4. Subsydiarna rola KC w stosunku do Ustawy (w
przypadku gdy określone dobro nie może zostad
zakwalifikowane jako przedmiot prawa autorskiego
albo ochrona okaże się nieskuteczna, osoba której
interes został naruszony może odwoływad się do
ogólnie unormowanych zasad odpowiedzialności (art.
23-24 KC)
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
A PRAWO KARNE
• Kodeks karny i kodeks postępowania karnego
• W Ustawie odrębny rozdział został poświęcony
karnoprawnej ochronie praw autorskich:
- potrzeba zaostrzenia odpowiedzialności za
naruszenie praw autorskich (nacisk na
piractwo komputerowe i fonograficzne)
PRAWO AUTORSKIE
A
PRAWO ADMINISTRACYJNE
• kontekst ten słabiej widoczny niż ma to miejsce w
przypadku prawa cywilnego i karnego
• brak wyodrębnienia zagadnieo
administracyjnoprawnych w formie np. osobnego
rozdziału ustawy
• całkowicie poza ustawą kwestie dot. np.
opodatkowania praw autorskich
PLAGIAT
- szczególne znaczenie w sferze ochrony prawa autorskiego
- pojęcie to nie występuje w ustawie
- powszechnie przyjmuje się następującą definicję plagiatu:
- przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego dzieła poprzez
rozpowszechnianie go pod własnym nazwiskiem (bez zmian
lub ze zmianami)
- stwierdza się go przy istnieniu winy umyślnej lub
nieumyślnej, a także przy jej braku po stronie naruszającego
(zawinienie ma znaczenie dla odpowiedzialności karnej oraz
przy formułowaniu ocen etycznych)
PLAGIAT
• Jawny ( wykorzystanie w dziele elementów
twórczy z innego dzieła)
• Ukryty (brak wkładu własnego)
Zasada:
oznaczenie autorstwa i źródła cytatu
OCHRONA PRZED PLAGIATAMI
•
•
•
•
•
•
•
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku prawo o szkolnictwie wyższym
Obejmuje również sytuacje, w których przywłaszczone zostało ustalenie naukowe
Podstawa do unieważnienia tytułu naukowego, tytułu zawodowego lub stopnia
naukowego.
Możliwośd wszczęcia postępowania dyscyplinarnego względem studenta
W stosunku do studentów: art. 214 ustawy pr. o szkolnictwie wyższym; w razie
podejrzenia popełnienia czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa
istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu, rektor niezwłocznie
poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Jeżeli zebrany w toku
postępowania materiał potwierdza popełnienie tego czynu, rektor wstrzymuje
postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez
komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do
właściwych organów ścigania.
Zgodnie z art. 193 ustawy; organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważnośd
postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej
podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała
sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub
ustalenia naukowego.
PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO
art. 1 ust. 1 Ustawy
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy
przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci,
niezależnie od wartości, przeznaczenia i
sposobu wyrażenia (utwór).
przedmiotem prawa autorskiego jest utwór
Warunki jakie powinien spełnić (łącznie) utwór autorski:
 stanowi rezultat pracy człowieka
 stanowi przejaw działalności twórczej (oryginalność)
 posiada indywidualny charakter (indywidualność)
przejaw –
uzewnętrzniony rezultat działania
działalność twórcza – rezultat działalności o charakterze
kreacyjnym (oryginalność utworu)
oryginalność + indywidualność = twórczość
Przesłanka twórczości: dobór, układ lub uporządkowanie
składników utworu.
Dla uznania danego dzieła za utwór chroniony prawem autorskim,
nie mają znaczenia:
1.okoliczności dotyczące twórcy (wiek, zdolność do czynności
prawnych, wykształcenie, przynależność do stowarzyszeń
twórców)
2.zamiar stworzenia utworu czy poddania rezultatu swej pracy
autorskoprawnej ochronie,
3.przeznaczenie utworu (cel naukowy, estetyczny, praktyczny)
4.sprzeczność
prawem)
powstania
5.wartość utworu
lub
rozpowszechniania
utworu
z