Grudzień 2011

SPIS TREŚCI
W NUMERZE 12/2011
TEMAT NUMERU
34 Windows 2012: Upgrade systemu
Następny Windows pojawi się dopiero za
rok. CHIP pokazuje, jak już dziś uruchomić
niektóre funkcje „Ósemki”.
AKTUALNOŚCI
6 Gry na Facebooku
Gry społecznościowe to biznes wart
ponad miliard dolarów.
14 Pomocnicy kierowcy
Systemy pomocy kierowcy sprawiają,
że jazda autem staje się bezpieczniejsza.
24 Dziesięć niezwykłych transakcji
Najbardziej spektakularne transakcje
w historii technologii IT.
26 Drukowanie 3D
Pokazujemy, jak za pomocą laserów
drukuje się trójwymiarowe obiekty.
28 10 lat iPoda
Od bankruta do lidera rynku: o tym,
jak iPod uratował Apple’a.
30 Hakerzy kradną certyfikaty SSL
Uważaj! Cyberprzestępcy ukradli 500
certyfikatów autentyczności.
32 Nikogo nie obraził, ale za to zapłaci
Za obraźliwy komentarz na blogu
odpowie nie jego autor, lecz właściciel
bloga...
42 Człowiek kontra maszyna
74 Test 73 kart graficznych
Przyszedł czas, aby podsumować nasz
aktualny ranking kart graficznych.
80 Kronika: Języki programowania
Bez języków programowania musielibyśmy obsługiwać komputery ręcznie...
90 Fakty i mity
127 urządzeń USB przy jednym pececie.
92 Usuwanie danych nieusuwalnych
Nieodwracalne usuwanie danych nie jest
takie proste, ale i to da się zrobić.
96 Power dla PowerPointa
Firmowa prezentacja nie musi być
nudna, wystarczy się trochę postarać.
98 Firefox 6, 7, 8… chaos w systemie
Czy wyższy numer oznacza rzeczywiście
coraz lepszy produkt?
102 Mobilny Internet
5 rzeczy, które warto wiedzieć
o mobilnym dostępie do Sieci.
106 Pojedynek nowych tabletów
iPad ma silną konkurencję, ale czy powinien się jej bać? Sprawdźcie wyniki testu.
110 Bezpłatne narzędzia
Zastąp płatne programy ich darmowymi
odpowiednikami.
114 Zrezygnuj z kablówki. Kup Blu-raya
Test usług internetowych w odtwarzaczach wideo.
Ludzki narząd słuchu jest niezwykle
precyzyjny. Czy maszyna może być
lepsza?
116 Internauta najlepszym bankowcem
PREMIERY
120 Zamiast dużego serwera
46 Procesor AMD FX-8150
48 Aparat Sony Alpha 77 (SLT-A77V)
49 Smartfon HTC Titan
50 Notebook Asus Zenbook UX21
50 Tablet Sony S1
52 Smartfon Nokia N9
52 Słuchawki Jabra HALO2
53 Smartfon Apple iPhone 4S
TESTY I PORADY
54 Testy sprzętowe
Najnowsze urządzenia elektroniczne.
60 Testy programów
Bank w portalu społecznościowym, czyli
wzajemne pożyczki przez Internet.
NAS może być tańszą alternatywą dla
tradycyjnego serwera w firmie.
122 Programy FK dla małych firm
Jak samodzielnie i zupełnie za darmo
nadzorować finanse firmy.
124 Projektory biznesowe
Test 22 modeli o rozdzielczości WXGA.
130 Świat według gier komputerowych
Gamification to kontrowersyjna metoda
motywacji poprzez system nagradzania.
134 Tips & Tricks
Wygodniejsza praca z Windows
i aplikacjami, a także porady sprzętowe.
Adres redakcji:
00-342 Warszawa, ul. Topiel 23
tel.: 22 320 19 00, faks: 22 320 19 01
WWW: chip.pl, e-mail: [email protected]
Redakcja:
Redaktor naczelny: Michał Adamczyk
Sekretarz redakcji: Monika Żuber-Mamakis
Zespół: Bartłomiej Dramczyk, Rafał Frąckiewicz, Piotr Lisowski,
Konstanty Młynarczyk, Andrzej Pająk, Rafał Petras
Graficy: Karol Laskowski, Karol Perepłyś (Studio 27), Piotr Sokołowski
Korekta: Katarzyna Winsztal
Stali współpracownicy: Michał Kołodziejczyk, Jerzy Gozdek
Okładka: Piotr Sokołowski
Zdjęcia: Jakub Bauke
Serwis internetowy:
Redaktor prowadzący: Konstanty Młynarczyk
Zespół: Marcin Chmielewski, Tomasz Domański, Maciej Gajewski
Laboratorium:
Kierownik: Jarosław Cichoszewski
Z-ca kierownika: Jacek Wójtowicz
Zespół: Marcin Błaszak, Grzegorz Bziuk, Robert Dutkiewicz, Grzegorz
Glonek, Marek Grzybowski, Karol Kulas, Arkadiusz Uriasz, Marek Winter
Zgłoszenia sprzętów do testów: [email protected]
Produkcja:
Kierownik: Tomasz Gajda
Pre-Press: Jan Kutyna, Adrian Stykowski
Wydawca:
Burda Communications sp. z o.o.
00-342 Warszawa, ul. Topiel 23
tel.: 22 320 19 00, tel./faks: 22 320 19 01
Dyrektor generalny: Justyna Namięta
Doradca Zarządu ds. edytorskich: Krystyna Kaszuba
Asystentka Zarządu: Maria Sarnowska, tel.: 22 44 88 301
Publishing Director: Michał Helman
Brand Manager: Ewa Korzańska, tel.: 22 320 19 22
Reklama: Burda Media Polska Sp. z o.o.
ul. Warecka 11a, 00-034 Warszawa
tel.: 22 44 88 327, faks: 22 44 88 003
Advertising Sales Director: Beata Madeja
Deputy Advertising Sales Director: Anna Zabłocka
Advertising Sales Manager: MIchał Helman
Konrad Gacki, tel.: 22 320 19 33, e-mail: [email protected]
Daniel Nowak, tel.: 22 320 19 10, e-mail: [email protected]
Michał Słowikowski, tel.: 22 320 19 13, e-mail: [email protected]
Dominik Ulański, tel.: 22 320 19 11, e-mail: [email protected]
Traffic Interactive Specialist: Paweł Kopacki, tel.: 22 320 19 14
Marketing and Media Research Manager: Iwona Surała
Traffic Manager: Joanna Hasny, tel.: 22 44 88 364,
e-mail: [email protected]
Kolportaż:
Dyrektor kolportażu: Mariusz Ryznar,
e-mail: [email protected]
Dział kolportażu Burda Publishing Polska Sp. z o.o.
53-238 Wrocław
ul. Ostrowskiego 7
tel./faks: 71 376 28 21
Prenumerata redakcyjna i sprzedaż numerów archiwalnych:
Dział prenumeraty
53-238 Wrocław, ul. Ostrowskiego 7
tel.: 71 37 62 888, faks: 71 37 62 899
e-mail: [email protected]
Godziny pracy: 8.00 - 16.00
Nr konta: 54 1240 6074 1111 0010 3563 6165
Burda Communications sp. z o.o.
ul. Topiel 23, 00-342 Warszawa
Prenumerata w Internecie:
magazyn.chip.pl/prenumerata.html
Prenumeratę można również zamówić w firmach:
RUCH SA, Kolporter SA (na terenie kraju),
Poczta Polska: jednostki firm właściwe dla miejsca zamieszkania
(zagranica), RUCH SA: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy, 00-958
Warszawa, skr. pocztowa 12; www.ruch.pol.pl, infolinia: 0-804 200 600
Licencja
© The Polish edition of The CHIP is publication of Burda
Communications sp. z o.o. licensed by Vogel Burda Holding
GmbH, Poccistr.11, 80336 München/Germany.
© Copyright of the trademark CHIP by Vogel Burda Holding
GmbH, Poccistr.11, 80336 München/Germany.
CHIP jest wydawany w następujących krajach: Niemcy, Chiny,
Czechy, Grecja, Indie, Indonezja, Malezja, Rosja, Rumunia,
Singapur, Słowacja, Turcja, Ukraina, Węgry, Włochy.
Druk: RR Donnelley Europe Sp. z o.o.,
ul. Obrońców Modlina 11, 30-733 Kraków
Nr indeksu: 321133
ISSN 1230-817x
Najciekawsze oprogramowanie użytkowe.
62 TOP 10, czyli co warto kupić
Sprawdź, na co warto wydać pieniądze,
a czego należy się wystrzegać.
70 Czy przemysł przetrwa cyberatak?
Hakerzy ostrzegają: robak Stuxnet jest
kluczem do instalacji przemysłowych.
STAŁE RUBRYKI
3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OD REDAKCJI
82 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SPIS ZAWARTOŚCI PŁYTY
88 . . . . . . . . . . ZAWARTOŚĆ PAKIETU MULTIMEDIALNEGO
146. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZAPOWIEDZI
Wszystkie nazwy handlowe i towarów, występujące w niniejszej publikacji, są
znakami towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich
firm odnośnych właścicieli i zostały zamieszczone wyłącznie celem identyfikacji.
Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów zamieszczanych
na łamach CHIP-a i udostępnianie materiałów publikowanych w mediach
elektronicznych oraz cytowanie, streszczanie, dokonywanie wyciągów lub
omawianie wyników testów w każdym wypadku wymagają pisemnej zgody
redakcji. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Za treść reklam redakcja
nie odpowiada. Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadesłanych tekstów.
Zabroniona jest bezumowna sprzedaż numerów bieżących i archiwalnych CHIP-a
po cenie niższej od ceny detalicznej ustalonej przez wydawcę. Sprzedaż po cenie
innej niż podana na okładce jest nielegalna i grozi odpowiedzialnością karną.
Jesteśmy na facebook.com/CHIPPL
4
CHIP.PL GRUDZIEŃ 2011
Najważniejsze premiery
SONY ALPHA 77 – NAJLEPSZA LUSTRZANKA
Aparat Ralpha 77 to nowy lider zestawienia cyfrowych lustrzanek. W teście
imponuje najwyższą rozdzielczością, bogatym wyposażeniem i błyskawicznym
działaniem.
Po lustrzankach średniej klasy z półprzezroczystym lustrem, Sony wprowadza
na rynek high-endowy aparat wykonany w tej technologii. Alpha 77 dysponuje
matrycą formatu APS-C o ogromnej rozdzielczości 24 mln pikseli. Jej cena świadczy,
że Sony rusza na wojnę z Kanonem i Nikonem: nowy sztandarowy produkt Sony
kosztuje o przeszło 2000 zł mniej od sprzętu Canona EOS 5D Mark II
z pełnoformatową matrycą 21 Mp.
Mimo wyśrubowania rozdzielczości Sony zrezygnowało z zastosowania
pełnoformatowej matrycy i obiecuje jakość zdjęć na poziomie oferowanym przez
pełnoformatową Alphę 850.
24-pikselowa matryca świetnie
sprawdza się w fotografii studyjnej,
umożliwiając uzyskanie niesamowitej
ostrości. Podczas testów zmierzono
rozdzielczość na poziomie 1593 par linii na
wysokość obrazu przy minimalnej czułości,
a przy ISO 400 nawet na poziomie 1659 par
linii. W porównaniu z matrycą
pełnoformatową sensor APS-C cechuje się
wyższym poziomem szumu. Mimo wszystko
do czułości ISO 1600 przy oglądaniu zdjęć na monitorze nie widać zakłóceń. Niestety,
przy wyższej czułości poziom szumu zauważalnie wzrasta. Zakres dynamiki jest
dobry: przy czułości ISO 400 może objąć 9,7 stopnia przysłony. Alpha 77 jest szybka,
rejestruje aż 12 zdjęć na sekundę w pełnej rozdzielczości 24 Mp, nawet przy zapisie
w formacie RAW. Aparat Sony góruje jeszcze nad konkurencją pod jednym
względem: ponieważ nieruchome lustro przez cały czas odbija część światła, kierując
je na sensor autofokusu fazowego, podczas wykonywania serii zdjęć bez przerwy
reguluje on ostrość.
Tematem gorących dyskusji może stać się wizjer. Ponieważ elektroniczne
wizjery często cechują się niską rozdzielczością, wielu fotografów nie traktuje ich jako
poważnej alternatywy dla wizjerów optycznych. Zmienią zdanie po przyłożeniu oka do
wizjera aparatu Sony Alpha 77.
Ma on wysoką rozdzielczość i jest wykonany w technologii OLED – jakość jasnego
obrazu złożonego z 2,3 mln pikseli i pokrywającego 100% kadru jest bez zarzutu.
Aparat ten wyznacza nowy standard, jeśli chodzi o wyposażenie. Wysokiej
jakości magnezowa obudowa jest zabezpieczona przed kurzem i wilgocią.
Przypadający do gustu jest też innowacyjny sposób mocowania wyświetlacza
umożliwiający zmianę jego położenia w trzech płaszczyznach, zintegrowany moduł
GPS i wyświetlacz pomocniczy na górze obudowy.
Podsumowując – Alpha 77 to półprofesjonalna lustrzanka z bogatym
wyposażeniem, czyli m.in. wizjerem wykonanym w technologii OLED, który jest po
prostu świetny. Jeśli chodzi o wysoką rozdzielczość małej matrycy APS-C – zalety
przeważają nad wadami. Cena: ok. 5000 zł.
SMARTFON HTC TITAN – JEDEN Z NAJLEPSZYCH
SMARTFONÓW NA RYNKU
Jeśli spojrzeć na wypuszczone w ciągu ostatniego roku telefony HTC, od razu
da się zauważyć łączące je rodzinne podobieństwo: ten sam styl, kolorystyka, użycie
aluminium czy charakterystyczne wykończenie detali. Niestety, łączy je też
zastosowanie burych ekranów kiepsko
odwzorowujących kolory oraz zaledwie
poprawna jakość aparatów
fotograficznych. Aż tu nagle pojawia się
HTC Titan.
Na pierwszy rzut oka – z zewnątrz
przypomina powiększony model HD7
czy Desire HD. Jego solidna,
monolityczna, aluminiowa obudowa
budzi zaufanie, a niewielka grubość
urządzenia sprawia, że Titana mimo
ogromnych rozmiarów bardzo dobrze
trzyma się w dłoni. Na tym podobieństwa się kończą. Ekran najnowszego HTC
wyświetla żywe, soczyste kolory i charakteryzuje się dobrym kontrastem. W
porównaniu ze wspominanym już HD7 czy Desie HD różnica jest po prostu
diametralna.
Szkoda, że rozmiar i jakość obrazu nie idą w parze z rozdzielczością –
standardowe 480x800 pikseli przy tak dużej powierzchni to jednak trochę za mało,
żeby robić wrażenie.
Kolejny element, który w Titanie cieszy, choć zaskakuje, to aparat
fotograficzny, a dokładniej jakość wykonywanych przez niego zdjęć.
Wyposażony w mający 8 Mpix przetwornik aparat fotograficzny Titana robi lepsze
zdjęcia od aparatu Nokii N9, zaopatrzonego w matrycę z tylnym podświetleniem i
obiektyw Zeissa!
Pozostałe parametry telefonu także pozwalają zaliczyć go do urządzeń z
najwyższej półki: najnowszej generacji procesor Qualcomma taktowany zegarem 1,5
GHz, 16 GB wbudowanej pamięci masowej oraz cała reszta: czujniki, odbiornik GPS,
elektroniczny kompas czy łącza bezprzewodowe.
Co do oprogramowania – w Titanie znajduje się zestaw aplikacji
informacyjnych wyświetlających pogodę, kursy akcji oraz wiadomości z serwisów
internetowych, program HTC Watch pozwalający wypożyczać filmy przez Internet,
latarkę, program do robienia notatek, edytor zdjęć. Jest też kilka pożytecznych
ułatwień wbudowanych w system, takich jak wyciszanie dzwonka przez odwrócenie
telefonu czy automatyczne głośniejsze dzwonienie, gdy urządzenie wykryje, że jest
w torbie lub kieszeni.
Podsumowując – Titan to obecnie najlepszy telefon z Windows Phone 7 i jeden
z najlepszych smartfonów w ogóle. Cena: ok. 2300 zł.
PROCESOR AMD FX-8150 – NADJEŻDŻA BULLDOZER
Od połowy października w sprzedaży są nowe procesory AMD FX znane
dotychczas pod nazwą Bulldozer. W dniu premiery do sklepów trafiły trzy FX-y:
dwa ośmiordzeniowe oraz jeden sześciordzeniowy. W późniejszym okresie ma do nich
dołączyć jeszcze układ czterordzeniowy. Wszystkie
produkty wchodzące w skład serii mają mieć odblokowane
mnożniki (mnożnik to liczba, przez którą mnoży się
częstotliwość magistrali systemowej w celu ustawienia
częstotliwości procesora).
Układy AMD FX zbudowane są z około dwóch
miliardów tranzystorów. Największą zmianą w porównaniu
z poprzednimi układami o nazwie kodowej Thuban jest
modułowa budowa nowego procesora. W skład jednego
modułu wchodzą dwa rdzenie z przypisaną im,
współużytkowaną pamięcią ciche L1 oraz współdzieloną L2. Pamięci podręcznej
drugiego poziomu każdy z modułów otrzymał 2 MB, czyli łącznie jest jej 8 MB.
Ponadto procesor dysponuje 128 KB pamięci pierwszego poziomu na dane i 256 KB
na instrukcje.
Centralną część procesora zajmuje mostek północny oraz 8 MB wspólnej
pamięci podręcznej trzeciego poziomu. Do zadań mostka należy przede wszystkim
nadzorowanie przesyłu danych poprzez dwukanałowy kontroler pamięci DDR3,
a także cztery 16-bitowe moduły HyperTransport.
Zmodyfikowano też technologię AMD Turbo Core znaną z układów
poprzedniej generacji. Procesory AMD FX z tą technologią mogą pracować w dwóch
trybach: Max Core oraz Max Frequency. Pierwszy z nich umożliwia włączenie trybu
Turbo czyli zwiększenie częstotliwości taktowania rdzenia procesora wtedy, gdy
pozwala na to współczynnik TDP. Jeżeli aktualne TDT zbyt długo jest na poziomie
przewyższającym optymalny, to Power Manager umieszczony wewnątrz procesora
koordynuje jego pracę. Drugi z trybów aktywowany jest w wypadku aplikacji
wykorzystujących tylko część rdzeni. Ten wariant jest zdecydowanie bardziej wydajny
w aplikacjach jednowątkowych, natomiast nie sprawdza się w wymagających
aplikacjach, np. do renderowania obrazu (przedstawienia go w formie najbardziej
właściwej dla danego środowiska).
Poszerzeniu uległa również lista obsługiwanych przez FX-y instrukcji. Wśród
nich najważniejsze z punktu widzenia przeciętnego użytkownika są AVX
odpowiedzialne za obsługę multimediów, wykorzystywane w symulacjach
naukowych, analizach finansowych czy w modelowaniu 3D. Zaimplementowane
zostały także instrukcje AES stosowane w aplikacjach szyfrujących, zabezpieczaniu
transakcji sieciowych, dysków, baz danych.
Podsumowując – AMD FX-8150 to dobry procesor o dość innowacyjnej
budowie. Pozostaje mieć nadzieję, że jej dalsze ulepszanie przyniesie wyższą
wydajność.
NOTEBOOK ASUS ZENBOOK UX21 –
PIĘKNO I SIŁA
Asus UX21 jest wzorem ekskluzywnego,
stylowego i eleganckiego laptopa. Jego obudowa
jest zimna i sztywna, została wykonana z aluminium,
z solidnych metalowych elementów, wytłoczonych
w opływowe kształty. Laptop ten przypomina
z wyglądu MacBooka Air, jednak sprawia wrażenie
jeszcze solidniejszego. Cienka, a mimo to całkowicie sztywna pokrywa ekranu jest
w ciemniejszym, grafitowym tonie, polerowana w kolisty wzór, podczas gdy metal,
z którego wykonano obudowę dolnej części notebooka, jest jaśniejszy i szczotkowany.
Po otwarciu komputera wita nas wyspowa klawiatura z jasnymi klawiszami
odcinającymi się na tle ciemnego tła. Przyciski są doskonale rozmieszczone i mają
perfekcyjnie dobrany, płytki i miękki klik, wykonane są z chłodnej stali.
Asus nie oszczędzał na wyposażeniu. Jego ultrabook napędzany jest
procesorem Core i7, wspomagany 4 GB pamięci RAM. Pomyślnie ukryty w zawiasie
ekranu wylot ciepłego powietrza staje się też, niestety, źródłem wyraźnie słyszalnego
szumu, kiedy tylko UX21 zaczyna
intensywniej wykorzystywać moc
procesora.
Komunikację ze światem
zapewniają asusowemu ultrabookowi
adaptery sieci Wi-Fi i Bluetooth, dwa
złącza USB, wyjście micro HDMI
oraz miniVGA. Są jednak minusy – urządzenie to nie posiada czytnika kart pamięci
i wbudowanego modemu 3G, co jest poważnym niedopatrzeniem.
Przyjemnym zaskoczeniem są natomiast wbudowane głośniki malutkiego Susa.
Mimo swoich niepozornych rozmiarów grają naprawdę ładnie. Asus UX21 potrafi
działać na baterii ponad 6 godzin.
Podsumowując – Stylowy, elegancki, ekskluzywny, wydajny, wygodny,
wytrzymały. No i drogi… (cena: ok. 4500 zł).
SŁUCHAWKI JABRA HALO2 –
MOBILNE CENTRUM DOWODZENIA
Słuchawki Jabra HALO2 to wysmakowany design oraz mnóstwo
innowacyjnych technologii, które sprawiają, że ten sprzęt to coś więcej niż tylko
narzędzie do bezprzewodowego odbioru ulubionej muzyki.
Słuchawki są tak lekkie, że praktycznie nie czuć ich
na głowie, a po złożeniu bez problemu mieszczą się
w kieszeni. Zaraz po włączeniu Jabra HALO2 komunikują
się przez Bluetooth z urządzeniem nadawczym, takim jak
komórka, netbook czy odtwarzacz MP3. Po uruchomieniu
przez nas tych ostatnich kontrolę nad strumieniem
muzycznym przejmuje Jabra HALO2: przesuwając palcem
po listwie dotykowej na prawej słuchawce, regulujemy
poziom głośności, a pukając w nią dwukrotnie na górze lub na dole, przeskakujemy
do następnego lub poprzedniego utworu z listy. To bardzo wygodne rozwiązanie.
Podsumowując – Sprzęt, który skutecznie uwolni nas od kabli. Podczas
słuchania muzyki z komórki możemy też swobodnie odbierać i prowadzić rozmowy
głosowe. Cena: ok. 300 zł.
SMARTFON APPLE IPHONE 4S 64 GB –
REWOLUCJA CZY EWOLUCJA?
W nowym modelu pracują dwa rdzenie procesora, każdy taktowany
z częstotliwością 800 MHz, co w praktyce zapewnia widoczne przyśpieszenie podczas
przeglądania Sieci i uruchamiania aplikacji. Strona testowa ładowana jest w zaledwie
2,4 sekundy. Pozytywny wpływ procesora A5 daje się zauważyć podczas grania
i uruchamiania programów. Wszystko chodzi płynnie i szybko.
Jeśli chodzi o czas pracy akumulatora, iPhone 4S ustępuje pola iPhone’owi,
chociaż oba urządzenia dysponują „silnikami” o takiej samej pojemności. Mocniejszy,
dwurdzeniowy procesor zużywa wyraźnie więcej energii niż jednordzeniowa
jednostka iPhone’a 4. To daje się zauważyć podczas długich rozmów lub surfowania
w Internecie.
Aparat iPhone’a 4S o rozdzielczości 3264x2448 piksela oferuje nie tylko więcej
pikseli niż aparat z Iphone’a 4, ale także dodatkowo
większą przysłonę dla padającego światła,
podświetlany od tyłu czujnik, który umożliwia
krótsze czasy naświetlania oraz dodatkowe funkcje
takie jak rozpoznawanie twarzy.
iPhone wraz z nowym systemem
operacyjnym iOS 5 otrzymał również
oprogramowanie z nowymi funkcjami, takimi jak
iCloud – osobista chmura dla użytkowników
iPhone’a. Można w niej umieścić między innymi
dokumenty, kontakty i swoje pamiątki.
Inną fajną funkcją jest Messenger, za pomocą którego można bezpłatnie
wysyłać przez Internet wiadomości do innych użytkowników systemu iOS. Niestety
Apple nie usunął starych, denerwujących usterek: brak obsługi Flasha i radia, pamięci
nie można rozszerzyć.
Podsumowując – iPhone 4S jest udaną aktualizacją iPhone’a 4 z lepszym
aparatem, szybszym procesorem i kilkoma innymi, ciekawymi funkcjami.
Cena: ok. 3600 – 5000 zł.
Więcej informacji na ten temat znajdziecie w miesięczniku CHIP (wyd. 12/2011 str. 46-53).
Czy przemysł przetrwa cyberatak?
Stuxnet - robak wszech czasów?
Robak Stuxnet, atakujący przemysłowe systemy SCADA działające pod
kontrolą Windows, jest być może najbardziej zaawansowanym szkodliwym kodem
w historii. Eksperci, którzy go analizowali twierdzą, że kod jest tak skomplikowany,
iż wskazuje to na jakieś rządowe agencje stojące za jego powstaniem. „To naprawdę
niesamowite, ile zasobów poświęcono na napisanie tego kod” - stwierdził Liam
O Murchu z Symanteka.
Dla Roela Schouwenberga z Kaspersky Lab Stuxnet jest „przełomowy”. Ekspert
mówi, że w porównaniu z nim kod Aurora, który złamał zabezpieczenia serwerów
Google'a to „dziecinna zabawka”.
O istnieniu Stuxneta jako pierwsza
poinformowała w połowie czerwca mało znana
białoruska firma VirusBlokAda. Jednak głośno
zrobiło się o nim miesiąc później, gdy Microsoft
potwierdził, że skutecznie atakuje on systemy
SCADA, wykorzystywane w przemyśle do
kontrolowania linii produkcyjnych, elektrowni czy
rurociągów.
Kolejne tygodnie badań wykazały, że Stuxnet
działa co najmniej od czerwca 2009 roku. Początkowo myślano, że wykorzystuje on
pojedynczą dziurę w Windows. Microsoft ją załatał, jednak wkrótce okazało się,
że twórcy Stuxneta znali jeszcze inne luki i w sumie wykorzystywali cztery dziury.
Ponadto po infekcji robak wyszukiwał i skutecznie atakował systemy SCADA
produkcji Siemensa.
W międzyczasie Microsoft załatał - w ramach ostatnich poprawek Patch
Tuesday - kolejną z dziur, a dwie pozostałe, mniej groźne, mają doczekać się łat
w późniejszym terminie. Jednak Stuxnet nie poprzestaje na nowych dziurach. Atakuje
też lukę, którą Microsoft poprawił w 2008 roku w ramach biuletynu MS08-067.
To ta sama dziura, którą pod koniec 2008 i na początku 2009 roku wykorzystywał
Conficker, infekując miliony komputerów.
Stuxnet przenosi się za pomocą klipsów USB. Gdy już znajdzie się w sieci
wewnętrznej, atakuje kolejne komputery wykorzystując jeden ze wspomnianych już
błędów. Szuka w ten sposób maszyn z oprogramowaniem WinCC oraz PCS7 do
zarządzania systemami SCADA. Gdy je znajdzie, dokonuje ataku za pomocą spoolera
drukarki sieciowej lub dziury MS08-67. Następnie próbuje uzyskać uprawnienia
administracyjne za pomocą fabrycznych haseł Siemensa. Gdy mu się to uda,
wprowadza zmiany w oprogramowaniu PLC i zaczyna wydawać systemowi SCADA
polecenia. Twórcy Stuxneta wyposażyli go nawet w co najmniej dwa autentyczne,
skradzione certyfikaty cyfrowe.
Poziom organizacji i skomplikowania całego pakietu wchodzącego w skład
robaka jest imponujący. Ktokolwiek go stworzył, zrobił to tak, by móc atakować
dowolną firmę - mówi Schouwenberg. A O Murchu dodaje, że szkodliwy kod
wykorzystuje tak różne techniki, iż musieli pracować nad nim ludzie o bardzo różnych
umiejętnościach i doświadczeniu. Od specjalistów tworzących rootkity, poprzez
znawców systemów bazodanowych po osoby wiedzące, jak pisze się złośliwy kod
wykorzystujący dziury w oprogramowaniu.
Kod Stuxneta zajmuje aż pół megabajta i
został napisany w wielu różnych językach, w tym w
C i C++. O tym, jak olbrzymimi zasobami
dysponowali twórcy Stuxneta może świadczyć
chociażby fakt, iż musieli mieć do dyspozycji własne
przemysłowe oprogramowanie i sprzęt, by móc
przetestować swój kod. „To bardzo wielki projekt” mówi O Murchu.
Eksperci mówią, że autorzy robaka są też
niezwykle sprytni. Wskazuje na to fakt, że do ataku na MS08-67 dochodzi tylko
i wyłącznie w momencie, gdy kod jest pewny, iż ma do czynienia ze SCADA.
W większości sieci używających tego typu systemów nie stosuje się logowania
zdarzeń, systemy bezpieczeństwa są w nich bardzo ograniczone, a komputery łatane
niezwykle powoli. Dlatego też, obraz całości świadczy o tym, że za Stuxnetem stoi rząd
jakiegoś kraju. Żaden cybergang nie dysponuje bowiem zasobami, które pozwoliłyby
na stworzenie tak zaawansowanego kodu. Świadczy o tym też fakt
przeprogramowywania PLC, a zatem przestawiania urządzeń na inny sposób
produkcji, niż życzyliby sobie właściciele fabryki. To pokazuje, że za Stuxnetem kryje
się coś więcej niż szpiegostwo przemysłowe i próba kradzieży informacji.
Na ataku szczególnie ucierpiał... Iran. To w tym kraju znajdowało się w
pewnym momencie aż 60% komputerów zarażonych Stuxnetem. Autorzy robaka
mogli kontrolować dzięki niemu produkcję niektórych zakładów przemysłowych.
Specjaliści wskazują jednocześnie, że infrastruktura użyta do kontrolowania Stuxneta
była niezwykle prymitywna. To, ich zdaniem, może wskazywać, że twórcy robaka byli
przekonani, iż osiągną swoje cele zanim szkodliwy kod zostanie odkryty.
Bezpieczeństwo – ochrona instalacji przemysłowych
jest niezwykle trudna
W przeciwieństwie do świata IT, w którym standardem są aktualizacje
zabezpieczeń czy programy antywirusowe, w świecie urządzenie nie istnieją tego typu
mechanizmy ochronne. Piętą achillesową jest słaba koncepcja zabezpieczeń – podczas
projektowania linii produkcyjnych nie zastanawiano
się zbytnio nad metodami ochrony danych, bo
przecież nie było zagrożenia.
Nawet zamknięte systemy bez dostępu do
Internetu mogą paść ofiarą hakerów. Jednak eksperci
są zgodni, że większość przedsiębiorstw jest dobrze
zabezpieczona. Tyle że robaki mogą przeniknąć do
firmowych sieci poprzez zainfekowane notebooki
zewnętrznym podwykonawców.
Obecnie nie istnieją żadne określone urzędowo
standardy ochrony elementów automatyki przemysłowej. Stworzenie takiego prawa
byłoby jednak trudne – w najbliższych latach nie należy się spodziewać znacznych
postępów w tej kwestii.
Więcej informacji na ten temat znajdziecie w miesięczniku CHIP (wyd. 12/2011 str. 70-72).
Polecamy także…
Historia pewnego odtwarzacza – 10 lat iPoda
Od bankruta do lidera rynku: iPod uratował Apple’a i zrewolucjonizował sposób
kupowania muzyki. Od wprowadzenia
pierwszego modelu na rynek w 2001 r.
Apple konsekwentnie prezentuje
kolejne generacje podstawowego
odtwarzacza oraz coraz to nowsze linie
produktów, oto niektóre etapy jego
rozwoju:
2001 r. – iPod, 1. generacja – dysk o pojemności 5 GB, akumulator

wytrzymujący 10 godz., początkowa cena: 532 euro.
2003 r. – iPod, 3. generacja – mniejszy, lżejszy, wyposażony w dotykowe

koło sterujące, kompatybilny z Windows.

2007 r. – iPod otuch – dotykowy ekran, możliwość odtwarzania filmów

2010 r. – iPod touch 4G – dwa aparaty, nagrywanie filmów HD.
Więcej informacji na ten temat znajdziecie w miesięczniku CHIP (wyd. 12/2011 str. 28-29).
Gry na Facebooku
Rozrywka na Facebooku – gry społecznościowe zmieniające graczy w przyjaciół to
biznes wart ponad miliard dolarów.
55 400 000 urbanistów-hobbystów przez

ostatnich 30 dni buszowało po Facebooku z
wirtualnymi łopatami, budując CityVille.


70% graczy stanowią kobiety.
1,1 miliarda dolarów to kwota, jaką Electronic
Arts wydał na przejęcie producentów gier
społecznościowych takich jak PopCap, który
przyciągnął już aż 83 miliony graczy.

Top 5 – CityVille (61,4 mln aktywnych
użytkowników w miesiącu), The Sims Social (42,1 mln), Teras HoldEm Poker
(29 mln), FarmVille (28 mln) oraz Empires & Allies (21 mln).
Więcej informacji na ten temat znajdziecie w miesięczniku CHIP (wyd. 12/2011 str. 6-7).