Gołębie mięsne

OID (290) 11/2015
Gołębie mięsne
Gołębie udomowiono już ok. 4 tys. lat p.n.e. na
terenie Chin oraz obecnej Syrii i Libanu, ale
najwcześniejsze informacje o hodowli tych ptaków pochodzą z III i IV w. p.n.e. z terenu Egiptu. Aktualnie gołębie można podzielić na trzy
grupy: gołębie pocztowe, gołębie ozdobne oraz
gołębie mięsne.
duchess, kuraki maltańskie i gołębie pocztowe.
Masa ciała dorosłych gołębi rasy king wynosi
od 800 do 1100 g, natomiast młodych 28-dniowych ptaków rzeźnych nawet do 700 g. Gołębie
tej rasy występują w 39 odmianach barwnych.
Są to masywne ptaki odznaczające się "skurczoną" sylwetką.
W Polsce chów gołębi mięsnych prowadzony
jest amatorsko w tradycyjnych gołębnikach. Intensywna produkcja gołębi na mięso ma miejsce w USA, Kanadzie, Chinach i we Francji.
Gołębie mięsne przeznacza się do uboju już
w wieku 28-30 dni, gdy ich masa ciała wynosi ok. 0,6 kg. Młode gołębie w tym wieku nie
są jeszcze całkowicie opierzone i nie opuściły
swoich gniazd, ale ze względu na zmniejszanie
się przyrostów masy ciała dalszy ich odchów
byłby ekonomicznie nieuzasadniony. W ciągu
roku przy intensywnym utrzymaniu od jednej pary rozpłodowej można uzyskać ok. 12
piskląt.
Strasser pod względem masy ciała i cech reprodukcyjnych dorównuje gołębiom rasy king.
Strassery są gołębiami o bardzo ładnym wyglądzie i występują w wielu odmianach barwnych.
Ogólnie gołębie mięsne charakteryzują się dużą
głową, krótką i szeroką szyją, a także szeroką
wypukłą klatką piersiową i szeroko rozstawionymi nogami. Masa ciała dorosłych osobników wynosi od 1000 do 1400 g. Ze względu na
dużą masę ciała gołębie te mają problemy z lotem i mogą być łatwym celem dla drapieżników. Z tego powodu zaleca sie utrzymanie gołębi mięsnych w zamkniętych gołębnikach lub
wolierach. Aktualnie hodowanych jest ok. 50
ras gołębi mięsnych. Do najbardziej znanych
należą: king, strasser i teksaner.
Rasy gołębi mięsnych
King jest rasą wyhodowaną w 1892 r. w Vineland w USA. Rasami wyjściowymi, które użyto
do tworzenia tej rasy były olbrzymy rzymskie,
38
Teksanery są rasą gołębi mięsnych wyhodowanych w Teksasie (USA). Masa dorosłych osobników wynosi nawet powyżej 1 kg. Ptaki te cechuje płcioznaczność ubarwienia, co objawia
się tym, iż samce są białe z barwną szyją, natomiast samice są całe barwne. Ptaki te charakteryzują się bardzo dużą odpornością na choroby, a także dobrą nieśnością i płodnością.
Ryś polski to ptak należący do krajowych ras
gołębi mięsnych. Jest bardzo dobrze przystosowany do warunków chowu tradycyjnego. Dorosłe osobniki ważą nawet powyżej 800 g.
Innym krajowym gołębiem mięsnym jest wrocławski mięsny wyhodowany na początku lat
90. XX wieku w Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Masa ciała 28-dniowych ptaków wynosi ok. 700 g. Zawartość części jadalnych wynosi od 82 do 87%.
Warunki utrzymania
Pomieszczenia dla gołębi powinny być przestronne, widne i suche. Pozwala to na osiągnięcie dobrych wyników odchowu piskląt. Gołębie
mogą być utrzymywane zarówno w gołębnikach jak i innych zaadaptowanych pomieszczeniach w budynkach inwentarskich czy też
OID (290) 11/2015
w pawilonach parterowych, co jest popularne m.in. w USA. Budując nowy gołębnik należy pamiętać o dobrej izolacji ścian zewnętrznych, by temperatura w środku pomieszczenia
nie spadała poniżej 10oC. Podłoga może być cementowa wyścielana najczęściej warstwą słomy
lub wiórów lub rusztowa. Dla utrzymania dobrej kondycji ptaków należy pamiętać o regularnym czyszczeniu gołębnika, co zabezpiecza
ptaki przed infekcjami i pasożytami. Ważnym
elementem są także szczepienia ochronne przeciwko paramyksowirozie i salmonellozie. Na
każdą parę gołębi przeznacza się ok. 0,7 m2 powierzchni pomieszczenia oraz segment gniazdowy o powierzchni ok. 0,4 m2. Spotkać można
również system podwójnych cel, co powoduje,
że samica może składać jaja w jednej z cel podczas gdy samiec karmi młode w drugiej celi.
Żywienie
Żywienie gołębi mięsnych można podzielić na
dwa okresy, tj. okres spoczynku (od listopada
do lutego) i okres lęgowy. W pierwszym okresie podstawowymi komponentami diety gołębi są ziarna zbóż takie jak pszenica, kukurydza
czy jęczmień. W drugim okresie ze względu
na większe zapotrzebowanie na białko należy stosować dodatek pasz białkowych takich
jak bobik, groch czy łubin, a także dodatek nasion roślin oleistych podwyższających wartość
40
energetyczną głównie rzepaku, słonecznika lub
nasion lnu. Dobrze jest stosować pasze takie jak
drożdże pastewne, susze z zielonek zawierające dużą ilość witamin. Dzienne spożycie paszy
przez jednego gołębia wynosi średnio ok. 100 g,
natomiast w okresie wychowu młodych zwiększa się do ok. 150 g na dobę/ptaka. Mogą występować różnice w pobraniu paszy w zależności
od zbilansowania składników pokarmowych
w mieszance. W czasie karmienia młodych
mleczkiem z wola zapotrzebowanie na białko
ogólne jest największe i wynosi około 8-12 g/
dzień na 1 kg masy ciała. Dorosłe gołębie tolerują wysoką zawartość włókna wynoszącą nawet do 8% oraz tłuszczu - 12%. Gołębie potrafią
pobierać wodę bez podnoszenia głowy. Dzienne spożycie wody na jednego ptaka kształtuje
się na poziomie od 40 do 80 ml na dzień, a w
okresie karmienia młodych do 100 ml. Należy
również pamiętać o dodatku mineralno-witaminowym. Często stosowanym dodatkiem
jest także żwirek kwarcowo-granitowy pobudzający apetyt i trawienie u ptaków. Dostępne
są również różnego rodzaju dodatki mineralne w postaci kostek lub kamyczków do dziobania. Gołębie najchętniej pobierają całe ziarna
roślin, a w przypadku mieszanek pełnoporcjowych lepiej granulat aniżeli pasze sypkie.
OID (290) 11/2015
Użytkowanie rozpłodowe
Gołębie są ptakami monogamicznymi, które
dojrzałość rozpłodową osiągają w wieku ok. 6
miesięcy. Ważną rzeczą jest, by w stadzie znajdowała się taka sama ilość osobników obojga
płci. Samce są zazwyczaj większe, mają większą
i masywniejszą głowę oraz szyję. Okres lęgowy
trwa średnio tydzień. W tym czasie samce kojarzą się z samicami. Podczas zalotów samce
opuszczają skrzydła i ogon wydając charakterystyczne dźwięki zwane gruchaniem. Następnie skojarzone pary przechodzą do budowy
gniazda. Należy przygotować ptakom odpowiednią ilość pociętej słomy i cienkich gałązek. Po ok. 14 dniach po zapłodnieniu samica
składa pierwsze jajo, a następne jajo podczas
kolejnych 48 godzin. Jaja wysiadywane są na
przemian przez samicę lub samca przez 16 do
20 dni. Rodzice przez pierwsze 3 -5 dni po wykluciu karmią młode mleczkiem z wola. Następnie pisklęta otrzymują wraz z mleczkiem
rozmiękczony pokarm pobrany przez rodziców, a procentowy udział mleczka spada całkowicie po 14-16 dniach od wyklucia. Młode
ptaki są karmione do 30 dnia około 4-5 razy na
dobę. Po tym okresie młode samodzielnie pobierają pokarm i opuszczają gniazda. Po około
42
14-21 dniach po wykluciu się piskląt dochodzi
do następnego zapłodnienia samicy i rozpoczyna się kolejny cykl płciowy. W tym czasie
rodzice nie zaprzestają opieki nad swym wcześniejszym potomstwem. Wymiana stada reprodukcyjnego powinna następować co około 4- 5
lat ze względu, iż wyniki reprodukcyjne gołębi
po 4 roku użytkowania znacznie się obniżają.
Wartość rzeźna
Mięso gołębi jest bardzo delikatne i kruche. Charakteryzuje się małą ilością tłuszczu
i dużą zawartością białka. Wydajność rzeźna
wynosi ok. 77%. Zawartość białka w mięśniach
piersiowych wynosi od 21,7 do 23,6%, natomiast tłuszczu od 4,3 do 7%. Udział cholesterolu w mięsie gołębi kształtuje się na poziomie
od 23,6 do około 44 (mg/100 g).
Mgr inż. Kamil Stęczny,
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy
w Bydgoszczy