rynek zbóż i oleistych

Transkrypt

rynek zbóż i oleistych
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
RYNEK ZBÓŻ I OLEISTYCH
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------WIADOMOŚCI NR 1
8 stycznia 2010 r.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------UE: NA GIEŁDACH BEZ WIĘKSZYCH ZMIAN
UE – PO STABILIZACJI CENY RZEPAKU POWOLI PNĄ SIĘ W GÓRĘ
FISCHER BOEL: NIE BĘDZIE INTERWENCJI NA RYNKU ZBOŻOWYM
UE: EKSPORT PSZENICY W BIEŻĄCYM SEZONIE OSIĄGNĄŁ 8,6 MLN TON
NIEMCY: DUŻY SKUP INTERWENCYJNY JĘCZMIENIA
UE: OFERTY W SKUPIE INTERWENCYJNYM BLISKIE 3 MLN TON
UE – NABÓR EKSPERTÓW DS. ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO
UE – WZROST PRODUKCJI OLEISTYCH W 2009 R. WG COCERAL
POLSKA – REKORDOWE ZBIORY RZEPAKU W 2009 R.
UKRAINA: AREAŁ UPRAW PSZENICY BYĆ MNIEJSZY NIŻ W 2009 R.
EGIPT CHCE IMPORTOWAĆ WIĘCEJ ROSYJSKIEJ PSZENICY
AUSTRALIA: LEPSZE PROGNOZY PRODUKCJI PSZENICY
INFORMA ECONOMICS PODNIOSŁA PROGNOZĘ PRODUKCJI KUKURYDZY DLA CHIN I ARGENTYNY
ŚWIAT – ROŚNIE ZALEŻNOŚĆ OD PRZEROBU SOI
WIĘCEJ RZEPAKU Z REGIONU MORZA CZARNEGO W 2010 ROKU
ROSJA – 5% CŁO NA ŚRUTĘ SOJOWĄ DALEJ OBOWIĄZUJE
================ KOMENTARZE RYNKOWE ====================
UE: NA GIEŁDACH BEZ WIĘKSZYCH ZMIAN
W ostatnim okresie obniżyły się notowania pszenicy w najbliższym kontrakcie terminowym
(kontrakt styczniowy) na giełdzie w Paryżu. Przez ostatni tydzień spadek wyniósł 2,5% - do
128 EUR/tonę. Notowania pszenicy w Unii spadają pomimo siarczystych mrozów. Nie są one
jednak postrzegane na razie jako większe zagrożenie dla ozimych upraw pszenicy, dzięki grubej
pokrywie śniegu chroniącej zasiewy przed skutkami ujemnych temperatur.
Notowania pszenicy w kontrakcie styczniowym na giełdzie w
Paryżu, w EUR/tonę (Źródło: Reuters)
220
200
180
160
140
gru 09
lis 09
paź 09
wrz 09
sie 09
lip 09
cze 09
maj 09
kwi 09
mar 09
lut 09
sty 09
gru 08
lis 08
paź 08
wrz 08
sie 08
lip 08
cze 08
100
maj 08
120
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
Czynniki fundamentalne dla rynku pszenicy miękkiej niezmiennie wskazują na zniżki. Światowy
bilans pszenicy jest „przyciężki”, a wzrost cen na giełdach amerykańskich (przede wszystkim
CBoT) możliwy będzie tylko w przypadku większego uaktywnienia się funduszy inwestycyjnych,
czego spodziewa się rynek. Większe zainteresowanie funduszy inwestowaniem na amerykańskich
giełdach towarowych było prawdopodobnie główną przyczyną zwyżek mających miejsce w
ostatnich dwóch tygodniach na giełdzie w Chicago. W ostatnim tygodniu notowania pszenicy w
kontrakcie marcowym wzrosły o 3% do 204,9 USD/tonę.
Drożeje kukurydza - zarówno na unijnych giełdach, jak i w USA. Na paryskiej giełdzie ceny tego
gatunku w kontrakcie marcowym wzrosły przez tydzień o 4,6% do 141,3 EUR/tonę, a w Chicago –
do 0,7% do 164,4 USD/tonę.
Notowania kukurydzy w kontrakcie marcowym na giełdzie w Paryżu,
w EUR/tonę (Źródło: Reuters)
300
280
260
240
220
200
180
160
140
120
lis 09
wrz 09
lip 09
maj 09
mar 09
sty 09
lis 08
wrz 08
lip 08
maj 08
mar 08
sty 08
lis 07
wrz 07
lip 07
maj 07
mar 07
100
Ostatnie zwyżki notowań kukurydzy w Paryżu to wynik większego popytu na ten gatunek zarówno
na unijnym rynku, jak również ze strony prywatnych importerów z Algierii i Tunezji. W dłuższym
okresie ceny nadal pozostają jednak na w miarę stabilnym poziomie.
Komentarz autorstwa analityków FAMMU/FAPA z wykorzystaniem Reuters i innych źródeł
UE – PO STABILIZACJI CENY RZEPAKU POWOLI PNĄ SIĘ W GÓRĘ
Na giełdzie Euronext w ciągu tygodnia kontrakty na rzepak umocniły się. Lutowy kontrakt na
rzepak odnotował wzrost 1,4% do 291,5 Euro/t (w ciągu dwóch tygodni podrożał o 2,9%).
Kontrakt na maj i sierpień’2010 również podrożały 0,9%. Kontrakt lutowy znalazł się w bieżącym
tygodniu na poziomie najwyższym od 6 miesięcy. Wydaje się, że główną przyczyną umocnienia jest
kontynuacja drożenia cen ropy do ponad 80 USD/baryłkę na poziomie najwyższym od 15 miesięcy.
Wpłynęło to na rynek olejów roślinnych oraz na surowce w tym rzepak. Linia oporu znajduje się na
poziomie około 294,5-298 Euro. Rzepak ma wsparcie ze strony słonecznika, którego ograniczona
podaż dodatkowo napędza popyt na niego. Wysoki poziom przerobu słonecznika w Rosji, Ukrainie i
UE poważnie zredukował jego zapasy, co najprawdopodobniej umocni ceny słonecznika.
Dodatkowo popyt na biodiesel wspiera wartość oleju rzepakowego. Uczestnicy rynku bacznie
obserwują rozwój sytuacji w Ameryce Południowej, gdzie spodziewane są wysokie zbiory soi, a
ewentualne redukcje optymistycznych prognoz mogłyby wpłynąć na dalszy rozwój sytuacji
podażowo popytowej. Pokrywa śniegu we Francji i Niemczech przyczynia się do dobrego
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
przezimowania plantacji rzepaku, jakkolwiek wiele się może zdarzyć do zbiorów. Większość
surowców oleistych oraz oleje w Rotterdamie podrożała. W ciągu tygodnia na giełdzie towarowej w
Chicago styczniowe kontrakty terminowe na soję potaniały o 2,1% po wzroście tydzień wcześniej o
1,8%. Od 1 stycznia br. Chiny wprowadziły automatyczne licencje importowe na przywóz soi i
rzepaku. W grudniu 2009 roku eksport z USA do Chin osiągnął rekordowe 5 mln ton. Niektórzy
handlowcy przewidują spadek dynamiki eksportu soi do Chin w dalszej części sezonu zwłaszcza od
kwietnia br. ponieważ przewidywany spadek cen tego surowca może pogorszyć opłacalność
tłocznia. Eksport ten istotnie wspierał wartość soi w ostatnich miesiącach, więc pogorszenie
eksportu wraz ze zbliżającą się podażą soi z Ameryki Południowej mogą dławić ceny soi. W
czwartek niespodziewana decyzja banku centralnego w Chinach o wzroście kosztów kredytów
dodatkowo spotęgowała obawy o kredytowanie importu soi przez ten kraj.
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: WR, Reuters
Notowania rzepaku w kontrakcie na luty'2010 na giełdzie w
Paryżu, w EUR/tonę ( Źródło: Reuters )
450
400
350
300
250
2010-01-01
2009-12-01
2009-11-01
2009-10-01
2009-09-01
2009-08-01
2009-07-01
2009-06-01
2009-05-01
2009-04-01
2009-03-01
2009-02-01
2009-01-01
2008-12-01
2008-11-01
2008-10-01
2008-09-01
2008-08-01
200
===========UNIA EUROPEJSKA – POLITYKA ROLNA I HANDLOWA=========
FISCHER BOEL: NIE BĘDZIE INTERWENCJI NA RYNKU ZBOŻOWYM
Na sesji plenarnej w połowie grudnia ub.r. ustępująca unijna komisarz ds. rolnictwa Mariann
Fischer Boel, zapowiedziała członkom Parlamentu Europejskiego, iż nie przewiduje podjęcia działań
interwencyjnych na unijnym rynku zbożowym, czego domagały się organizacje rolnicze. Komisarz
rozwiała nadzieje na udzielenie dodatkowego wsparcia dla sektora zbóż, gdyż środki ewentualnie
możliwe do wykorzystania na te cele zostały już wykorzystane w sektorze mleczarskim.
W dalszej części sezonu nie należy więc raczej spodziewać się uruchomienia takich instrumentów
jak otwarcie przetargu dla skupu interwencyjnego kukurydzy czy wprowadzenia subsydiów
eksportowych.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
UE: EKSPORT PSZENICY W BIEŻĄCYM SEZONIE OSIĄGNĄŁ 8,6 MLN TON
W przedostatnim tygodniu grudnia ub.r. KE wydała licencje eksportowe dla 374 tys. ton pszenicy,
a w pierwszym tygodniu stycznia br. dla kolejnych 486 tysięcy ton. W sumie od początku sezonu
handlowego Unia wyeksportowała 8,6 mln ton pszenicy. Eksport pozostał wyraźnie poniżej
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
poziomów odnotowywanych w analogicznym okresie rok wcześniej w wysokości 11,8 mln ton.
Największe ilości zostały wyeksportowane z Francji (3,7 mln ton), następnie z Niemiec (2,4 mln
ton) oraz z Holandii (1,1 mln ton).
Łącznie w tym sezonie handlowym UE wydała licencje dla 10,7 mln ton zbóż oraz zezwolenia na
import 5 mln ton ziarna. W tym samym okresie poprzedniego sezonu handlowego Unia wydała
licencje na wywóz 17,4 mln ton zbóż i przywóz – 7 mln ton ziarna.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
NIEMCY: DUŻY SKUP INTERWENCYJNY JĘCZMIENIA
W okresie od początku listopada ub.r. do 5 stycznia br. niemieccy rolnicy zaoferowali do skupu
interwencyjnego około 909,3 tysięcy ton jęczmienia. Nadal ceny rynkowe tego gatunku w
Niemczech kształtują się poniżej ceny interwencyjnej. Ocenia się, iż w całym sezonie skupowym do
skupu może trafić około 1,5 mln ton jęczmienia. Większość tego gatunku pochodziła z rejonów
położonych we wschodniej części Niemiec zlokalizowanych w znacznym oddaleniu od głównych
rynków zbytu, gdzie ceny jęczmienia oscylują w przedziale od 90 do 95 EUR za tonę.
Popyt na jęczmień pozostaje bardzo słaby. Pod dostatkiem jest tez innych gatunków zbóż
paszowych. Euro jest nadal zbyt mocne aby stworzyć realne perspektywy eksportu do głównych
odbiorców, takich jak np. Arabia Saudyjska.
Dodatkową zachęto do kierowania ziarna do skupu są opłaty za jego przechowywanie. Ponieważ
liczne spółdzielnie w Niemczech posiadają własne magazyny zbożowe, mogą one kierować zboże
do skupu i otrzymywać dodatkowo opłaty z tytułu przechowywania ziarna we własnych
magazynach wypłacone przez KE.
Kolejnym impulsem do kierowania ziarna do skupu interwencyjnego jest przewidziane przez
Przegląd WPR odejście od skupu interwencyjnego tego gatunku począwszy do sezonu 2010/2011.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
UE: OFERTY W SKUPIE INTERWENCYJNYM BLISKIE 3 MLN TON
W ostatnim tygodniu oferty w unijnym skupie interwencyjnym wyniosły 137,6 tysięcy ton. W sumie
od początku skupu interwencyjnego zaoferowano 2,8 mln ton zbóż, w tym 2,6 mln ton jęczmienia i
201 tys. ton pszenicy. Większość ofert jęczmienia została złożona w Niemczech (907,1 tys. ton),
we Francji (454,05 tys. ton) oraz w Finlandii (262,085 tysięcy ton). Natomiast pszenica miękka
oferowana była przede wszystkim we wschodniej części Unii, w takich krajach jak Słowacja,
Czechy i Węgry.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
UE – NABÓR EKSPERTÓW DS. ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO
Europejski „Plan działania dla rolnictwa ekologicznego” przewiduje powołanie grupy ekspertów
doradztwa technicznego dla eko-rolnictwa. O powołaniu tego rodzaju grupy zdecydowano
rozporządzeniem WE/427/2009 z 3 czerwca 2009 r. Grupa powinna zapewnić wysokiej jakości
ekspertyzy techniczne z dużym zakresem tematów związanych z produkcją ekologiczną. W związku
z powyższym dnia 18 grudnia 2009 r. agenda Komisji DG Agri ogłosiła rozpoczęcie naboru
kandydatów na tychże ekspertów. Będzie ich trzynastu, a na liście rezerwowej pozostanie
maksimum 91. Będą oni wybierani na trzyletnie kadencje. Chętni mogą aplikować do dnia 12
lutego 2010 r., a informacja o naborze została opublikowana w Dzienniku Urzędowym C/308/2009
str. 22.
Internet: http://ec.europa.eu/agriculture/organic/eu-policy/expert-recommendations_en
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: FAMMU na podst. Agra Facts
======UNIA EUROPEJSKA I KRAJE KANDYDUJĄCE - SYTUACJA RYNKOWA======
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
UE – WZROST PRODUKCJI OLEISTYCH W 2009 R. WG COCERAL
Francuska organizacja COCERAL podała do wiadomości finalne-grudniowe szacunki zbiorów
oleistych w Unii w 2009 r., które szacuje na około 28,7 mln ton wobec 26,7 mln ton rok wcześniej.
Szacunki są o 0,6 mln ton większe niż ogłoszone we wrześniu 2009 r. Zbiory rzepaku w Unii
wyniosły rekordowe około 21,2 mln ton wobec 19,1 mln ton w 2008 roku. Zbiory słonecznika były
na poziomie 6,7 mln ton wobec 6,8 mln ton. Zbiory soi pozostały tradycyjnie na niewielkim
poziomie 0,85 mln ton wobec 0,74 mln ton rok wcześniej.
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: Coceral
POLSKA – REKORDOWE ZBIORY RZEPAKU W 2009 R.
Główny Urząd Statystyczny ogłosił 18 grudnia 2009 r. wynikowe szacunki zbiorów płodów rolnych
w 2009 r. w Polsce. W 2009 zebrano z 810 tys. ha (+5%) 2,481 mln ton rzepaku wobec 2,106 mln
ton w 2008 roku. Plony były wyższe od tych w 2008 roku o 12% i średnio osiągnięto około 3,1
t/ha.
Internet: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1621_PLK_HTML.htm
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: GUS
================RYNKI POZA UNIĄ EUROPEJSKĄ=================
UKRAINA: AREAŁ UPRAW PSZENICY BYĆ MNIEJSZY NIŻ W 2009 R.
W 2010 r. areał upraw zbożowych na Ukrainie może spaść do 18,7 mln ton wobec 20,8 mln ton
rok wcześniej, w związku z gorszymi warunkami pogodowymi w okresie zasiewów – poinformował
analityk UkrAgroConsult.
Pomimo większego areału, zbiory mogą okazać się niższe niż w ubiegłym roku ze względu na słabe
plony. Susza odnotowywana jesienią wpłynęła na gorszą kondycję zbóż ozimych w porównaniu do
ubiegłego roku. Plony pszenicy prognozowane są na 2,82 ton z ha wobec 3,15 ton z ha w zeszłym
roku.
Zbiory w sezonie 2008/09 okazały się być nadspodziewanie dobre. Według oszacowań, mogły one
przekroczyć nawet 49 mln ton wobec ich rekordowego poziomu 53,3 mln ton w 2008 r. Mniej
optymistycznie szacuje ubiegłoroczne zbiory zbóż UkrAgroConsult – w wysokości 44,4 mln ton, w
tym: 20,8 mln ton pszenicy, 11,3 mln ton jęczmienia i 9,5 mln ton kukurydzy.
Jak podała premier Ukrainy, Julia Tymoszenko, w 2009 r. Ukraina wyeksportowała 24,9 mln ton
zbóż. Ukraina wysuwa się tym samym na jedno z pierwszych miejsc w światowym eksporcie
pszenicy – po takich dostawcach jak USA czy Unia Europejska.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
EGIPT CHCE IMPORTOWAĆ WIĘCEJ ROSYJSKIEJ PSZENICY
Egipt, największy importer pszenicy, zamierza zwiększyć dostawy rosyjskiej pszenicy na swój rynek
i przyciągnąć rosyjski kapitał do budowania silosów. W tym sezonie handlowym około połowy z
3,61 mln ton pszenicy zaimportowanej do Egiptu zostało sprowadzonych z Rosji.
Formalnie Egipt nie zawarł z Rosją porozumienia odnośnie ilości i cen. Umowa ma charakter
ramowy. Rozważana jest również kwestia inwestycji rosyjskich przedsiębiorstw w przechowywanie
pszenicy w Egipcie.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
AUSTRALIA: LEPSZE PROGNOZY PRODUKCJI PSZENICY
Produkcja pszenicy w Australii prognozowana jest na około 22 mln ton, tj. o 5% więcej w stosunku
do poprzedniego sezonu – oceniło ABARE. Eksport pszenicy z Australii w sezonie 2009/10
(październik/wrzesień) prognozowany jest na 15,1 mln ton, tj. o 3% więcej niż w poprzednim
sezonie. Niemniej jednak sprzedaż na rynki zagraniczne, w ujęciu wartościowym, może okazać się
niższa w stosunku do poprzedniego sezonu ze względu na niskie ceny pszenicy i silniejszą pozycję
australijskiej waluty.
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
INFORMA ECONOMICS PODNIOSŁA PROGNOZĘ PRODUKCJI KUKURYDZY DLA CHIN I
ARGENTYNY
Firma analityczna Informa Economics podwyższyła oszacowanie produkcji kukurydzy w Chinach i w
Argentynie. Prognoza dla Chin została podniesiona do 160 mln ton, tj. o 5 mln ton więcej niż w
grudniowym oszacowaniu i powyżej 155 mln ton prognozowanych przez Amerykański Departament
Rolny. Informa Economics podniosła także oszacowanie produkcji kukurydzy dla Argentyny – do
15,5 mln ton – tj. o 2,5 mln ton więcej niż w grudniowym oszacowaniu.
Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters
ŚWIAT – ROŚNIE ZALEŻNOŚĆ OD PRZEROBU SOI
Światowy przerób soi w sezonie 2009/10 (od października’09 do wrześnie’10) prawdopodobnie
wzrośnie ze 194,1 mln ton do 203, 4 mln ton głównie na skutek spadku przerobu innych surowców
oleistych. Od października’09 rośnie przerób soi w USA i prawdopodobnie w całym sezonie 2009/10
wzrośnie z 44,8 mln ton do 47,9 mln ton przy równoległym spadku przerobu innych oleistych.
Przewiduje się, że Chiny będą kontynuować wzmożony przerób soi i przewiduje się wzrost poziomu
tłoczenia z 41,1 mln ton w sezonie 2008/09 do 44,4 mln ton w bieżącym sezonie. W 2010 roku
wzrośnie światowa zależność od soi na skutek spadku podaży innych oleistych. W okresie
kwiecień/wrzesień’10 przewiduje się wzrost przerobu soi na świecie o 8 mln ton wobec
analogicznego okresu rok wcześniej do 107,1 mln ton. W tym okresie większość wzrostu
światowego przerobu dotyczy Argentyny (+3 mln ton), Brazylii (+1,5 mln ton) oraz Chin (+1,2 mln
ton). O ile zmaterializują się prognozy zbiorów soi w Argentynie, to w sezonie 2009/10 przerób jej
wzrośnie do 33,2 mln ton wobec 31,9 mln ton, natomiast w Brazylii do 31,4 mln ton wobec 31,2
mln ton. Następstwem wzrostu przerobu soi będzie wzrost podaży śruty sojowej, który zaowocuje
spadkiem ich cen nie tylko na początku 2010 roku i później. Realizacje tego scenariusza będzie
możliwa o ile nie zostaną zredukowane przez niekorzystną pogodę zbiory soi w Argentynie, które
prognozuje się na 48 mln ton wobec 32 mln ton rok wcześniej oraz w Brazylii, gdzie przewiduje się
63,7 mln ton wobec 57,4 mln ton. Do rozpoczęcia południowoamerykańskich zbiorów świat jest
zależny od podaży śruty sojowej z USA ze względu na ograniczoną jej podaż z Ameryki Płd. oraz
Indii.
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: FAMMU na podst. Oil World
WIĘCEJ RZEPAKU Z REGIONU MORZA CZARNEGO W 2010 ROKU
Duży popyt zagraniczny na rzepak spowodował, że kraje regionu Morza Czarnego zwiększyły ozime
zasiewy rzepaku pod przyszłoroczne zbiory z 2,2 mln ha do 2,4 mln ha. Wg UkrAgroConsult
największy przyrost dotyczy Bułgarii i Rumunii, natomiast na Ukrainie miał miejsce nieznaczny
spadek powierzchni zasiewów. Przyczyną wzrostu zasiewów jest wysoka opłacalność produkcji
rzepaku wraz z rosnącym popytem na oleje roślinne. Prawdopodobnie dzięki wzrostowi
powierzchni zbiory rzepaku w rejonie Morza Czarnego wzrosną o 20% do 3,6-4 mln ton.
Zasiewy rzepaku ozimego w regionie Morza Czarnego (mln ha)
2009
2010
zmiana w %
Ukraina
1,44
1,40
-2,8
Rosja
0,18
0,20
11,1
Mołdawia
0,06
0,07
16,7
Bułgaria
0,1
0,2
73,0
Rumunia
0,5
0,6
21,7
ogółem
2,24
2,40
7,3
Źródło: UkrAgroConsult
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: FAMMU na podst. Reuters
Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych
ROSJA – 5% CŁO NA ŚRUTĘ SOJOWĄ DALEJ OBOWIĄZUJE
Rosja zdecydowała się na przedłużenie 5% stawki celnej (od deklarowanej wartości) na śrutę
sojową, ważny składnik pasz dla trzody oraz drobiu. Wcześniej stawka celna została wprowadzona
od marca 2009 r. na 9 miesięcy, aby wesprzeć rodzimych producentów śruty szczególnie w
Królewcu, gdzie tamtejszy zakład ma wydajność 1,1 mln ton rocznie. Cło dotyczy towaru
zdeklarowanego do oclenia po 6 grudnia zeszłego roku.
Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: Agra Facts
Sekretariat:
ul. Szkolna 2/4, pokój 214
00-002 Warszawa
tel. 022 505 45 64
E-mail: [email protected]
Niniejsze „WIADOMOŚCI Z RYNKÓW ZBÓŻ I OLEISTYCH” powstały w oparciu o
najlepsze, dostępne źródła, stanowią wyraz osobistej wiedzy oraz poglądów
autorów i inaczej nie mogą być interpretowane. Opracowanie wydawane jest co
tydzień i przesyłane pocztą elektroniczną. FAMMU nie ponosi odpowiedzialności za
decyzje ekonomiczne czytelników. Wszelkie prawa zastrzeżone. COPYRIGHT BY
FAPA
Autorzy: Andrzej Kalicki, Maria Kosewska, Witold Rodkiewicz

Podobne dokumenty