UM Włocławek - Urząd Miasta Włocławek

Transkrypt

Załącznik Nr 1
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA
MIASTA WŁOCŁAWEK
NA LATA 2014-2017 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2018-2021
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA
MIASTA WŁOCŁAWEK
ul. Daleka 33
60-124 Poznań
Tel. (61) 65 58 100
Fax. (61) 65 58 101
Email. [email protected]
www.abrys.pl
Autorzy:
Katarzyna Lewandowska
mgr Michał Grek
Poznań, październik 2014
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA WŁOCŁAWEK
SPIS TREŚCI
1.
2.
3.
SPIS RYCIN
7
SPIS TABEL
7
WPROWADZENIE
9
1.1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA
9
1.2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA
9
1.3. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA
9
1.4. ŹRÓDŁA DANYCH
9
1.5. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA
10
1.6. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015
10
CHARAKTERYSTYKA MIASTA
12
2.1. POŁOŻENIE
12
2.2. KLIMAT
13
2.3. LUDNOŚĆ
15
2.4. GOSPODARKA
15
2.5. UŻYTKOWANIE TERENU
16
2.6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
17
2.6.1. Infrastruktura transportowa
17
2.6.2. Zaopatrzenie mieszkańców w wodę
18
2.6.3. Odprowadzanie ścieków komunalnych
19
2.6.4. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w ciepło
21
2.6.5. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w gaz ziemny
23
OCHRONA DZIEDZICTWA I ZASOBÓW PRZYRODY
24
3.1. FORMY OCHRONY PRZYRODY
24
3.1.1. Rezerwat przyrody
24
3.1.2. Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy (poza granicami miasta)
24
3.1.3. Obszary Natura 2000
25
3.1.4. Użytek ekologiczny
28
3.1.5. Pomniki przyrody
28
3.2. EUROPEJSKA SIEĆ EKOLOGICZNA ECONET
28
3.3. ZIELEŃ MIEJSKA
29
3.4. LASY
30
3.4.1. Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Gostynińsko-Włocławskie
30
3.4.2. Obwody łowieckie
31
3.5. ZASOBY NATURALNE
32
3.5.1. Ukształtowanie terenu i geologia
32
3.5.2. Wody podziemne
33
3.5.3. Wody powierzchniowe
34
3.5.4. Gleby
35
5
4.
ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW
36
4.1. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ, WODOCHŁONNOŚĆ, ENERGOCHŁONNOŚĆ
36
4.1.2. Analiza zużycia gazu
37
4.1.3. Analiza zużycia energii
37
4.2. WYKORZYSTANIE ENERGII ODNAWIALNEJ
5.
6.
37
4.2.1. Analiza stanu i możliwości wykorzystania energii wody
38
4.2.2. Analiza stanu i możliwości korzystania z energii wiatru
39
4.2.3. Analiza stopnia korzystania z energii biomasy i biogazu
39
4.2.4. Analiza wykorzystania energii słonecznej
40
4.2.5. Analiza możliwości wykorzystania energii geotermalnej
40
JAKOŚĆ ŚRODOWISKA
41
5.1. STAN POWIERZCHNI ZIEMI
41
5.2. JAKOŚĆ WÓD
41
5.3. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA
43
5.4. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU
46
5.5. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
47
5.6. POWAŻNE AWARIE
50
5.7. EDUKACJA EKOLOGICZNA
51
ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI
52
6.1. ODPADY KOMUNALNE
52
6.1.1. Sposoby postępowania z odpadami komunalnymi
52
6.1.2. Ilość odpadów na terenie miasta Włocławek
53
6.1.3. Regiony oraz regionalne instalacje gospodarki odpadami komunalnymi
54
6.2. ODPADY AZBESTOWE
7.
36
4.1.1. Analiza zużycia wody
55
ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
7.1. INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU
57
57
7.1.1. Instrumenty prawne
57
7.1.2. Instrumenty finansowe
63
7.1.3. Instrumenty społeczne
67
7.1.4. Instrumenty polityczne
68
7.1.5. Instrumenty strukturalne
68
7.2. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM
68
7.3. SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO
68
8.
UWARUNKOWANIE ZEWNĘTRZNE PROGRAMU
69
9.
PRIORYTETY, CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE
72
10. MIERNIKI REALIZACJI
89
11. KONSULTACJE SPOŁECZNE
94
12. PODSUMOWANIE
95
13. LITERATURA
95
6
SPIS RYCIN
Rycina 1. Mapa miasta Włocławek z podziałem na dzielnice
13
Rycina 2. Średnie roczne temperatury powietrza w Polsce
14
Rycina 3. Średnie roczne sumy opadów w Polsce
14
Rycina 4. Liczba mieszkańców miasta Włocławek na przestrzeni lat 2004-2013
15
Rycina 5. Formy zagospodarowania gruntów we Włocławku (%)
17
Rycina 6. Formy rolniczego wykorzystania gruntów we Włocławku (%)
17
Rycina 8. Strefy energii wiatru w Polsce (wg. H. Lorenc)
39
SPIS TABEL
Tabela 1. Ilość przedsiębiorstw działających na terenie miasta Włocławek
15
Tabela 2. Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności w mieście Włocławek
16
Tabela 3. Infrastruktura techniczna w mieście Włocławek w latach 2009-2013 - sieć wodociągowa
18
Tabela 4. Ujęcia wody na terenie miasta Włocławek
19
Tabela 5. Infrastruktura techniczna w mieście Włocławek w latach 2009-2013 - sieć kanalizacyjna
19
Tabela 6. Komunalne oczyszczanie ścieków - podstawowe informacje
20
Tabela 7. Charakterystyka oczyszczalni ścieków we Włocławku
21
Tabela 8. Jakość ścieków surowych doprowadzanych do oczyszczalni oraz stężenie zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach do odbiornika 21
Tabela 9. Charakterystyka sieci cieplnej w mieście Włocławku w latach 2009-2012
22
Tabela 10. Charakterystyka ciepłowni na terenie miasta Włocławek
22
Tabela 11. Charakterystyka sieci gazowej w mieście Włocławek w latach 2009-2012
23
Tabela 12. Obszary Natura 2000 na terenie miasta Włocławek
25
Tabela 13. Tereny zieleni miejskiej we Włocławku (wg stanu na rok 2013)
29
Tabela 14. Powierzchnia lasów i gruntów leśnych na terenie miasta Włocławek według formy własności w roku 2013
30
Tabela 15. Obwody łowieckie położone w części w granicach administracyjnych miasta Włocławek
32
Tabela 16. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) na terenie miasta Włocławek
33
Tabela 17. Zużycie wody w latach 2010 i 2013 roku na terenie miasta Włocławek
36
Tabela 18. Zużycie wody w mieście Włocławek w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2010 i 2013 roku
36
Tabela 19. Zużycie gazu w mieście Włocławek w latach 2010-2012
37
Tabela 20. Zużycie energii elektrycznej w mieście Włocławek w latach 2010-2012
37
Tabela 21. Dane techniczne elektrowni wodnej we Włocławku
38
Tabela 22. Ocena jakości wód rzecznych w mieście Włocławek w 2012 roku
42
Tabela 23. Klasyfikacja stanu ekologicznego zbiornika zaporowego Włocławek w 2012 roku
42
Tabela 24. Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony zdrowia w 2013 r.
44
Tabela 25. Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony roślin w 2013 r.
45
Tabela 26. Zestawienie stężeń zanieczyszczeń powietrza z roku 2012 na tle lat 2010-2011 we Włocławku
45
Tabela 27. Wyniki pomiarów hałasu drogowego w porze dziennej LAeqD i nocnej LAeqN w 2012 roku
47
Tabela 28. Stacje bazowe telefonii komórkowej zlokalizowane we Włocławku
48
Tabela 29. Poważne awarie w 2012 roku we Włocławku
51
Tabela 30. Ilość zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych w mieście Włocławek
55
7
Tabela 31. Lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych przewidzianych do realizacji w ramach Programu
73
Tabela 32. Wskaźniki realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Włocławka
90
8
1. WPROWADZENIE
1.1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA
Przedmiotem niniejszego opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla miasta Włocławek.
Program ten stanowi aktualizację Programu Ochrony Środowiska dla miasta Włocławek na lata 2009-2016 oraz
rozwinięcie uchwalonego Programu Ochrony Środowiska województwa Kujawsko-Pomorskiego.
1.2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA
Zasadniczym zadaniem, jakie niniejsze opracowanie ma spełnić jest określenie celów, priorytetów
i w konsekwencji działań, jakie stoją przed samorządem gminnym w dziedzinie ochrony środowiska. Ich
podjęcie i wykonanie ma na celu realizację międzynarodowych zobowiązań naszego kraju, a w szczególności
podjętych w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz, w znacznej mierze wynikającej
z nich, Polityki Ekologicznej Państwa.
Program podejmuje zagadnienia ochrony dziedzictwa przyrodniczego, racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody, surowców, materiałów i energii oraz poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego. Zagadnienia te są analizowane w odniesieniu do zasadniczych komponentów środowiska, a więc:
przyrody i krajobrazu, lasów, gleb, kopalin i wód podziemnych, wód powierzchniowych i powietrza oraz
skutków bytowania i prowadzenia działalności gospodarczej przez człowieka, czyli odpadów stałych i ciekłych,
hałasu, pól elektromagnetycznych, chemikaliów i awarii.
1.3. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA
Obowiązek wykonania Programu Ochrony Środowiska wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 ze zm.). Art. 17 ust. 1 mówi o tym, że organ wykonawczy
województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ochrony środowiska, sporządza odpowiednio wojewódzkie,
powiatowe i gminne programy ochrony środowiska, uwzględniając cele zawarte w strategiach, programach i
dokumentach programowych, o których mowa w art. 14 ust. 1. Aktualizacja programu ochrony środowiska jest
odzwierciedleniem Polityki Ekologicznej Państwa oraz polityki ochrony środowiska.
1.4. ŹRÓDŁA DANYCH
Opracowując program wykorzystano dane uzyskane poniżej przedstawionych jednostek:
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA);
Główny Urząd Statystyczny (GUS);
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMiGW);
Nadleśnictwo Włocławek;
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Włocławku;
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruń;
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy (RDOŚ);
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie;
Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu;
Urząd Miasta Włocławek;
Kujawsko-Pomorski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Bydgoszczy;
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy (WIOŚ).
9
1.5. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA
Polityka Ekologiczna jest dokumentem strategicznym, określającym cele i priorytety ekologiczne,
a poprzez to wskazującym kierunek działań koniecznych dla zapewnienia właściwej ochrony środowisku
naturalnemu. Do realizacji tych założeń władze samorządowe przygotowują odpowiednio wojewódzkie,
powiatowe i gminne programy ochrony środowiska.
Głównymi celami Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 są:
poprawa jakości środowiska;
realizacja zasady zrównoważonego rozwoju;
powstrzymanie niekorzystnych zmian klimatu;
ochrona zasobów naturalnych, w tym zachowanie różnorodności biologicznej.
Cele pośrednie kładą nacisk na ochronę powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu, a przede
wszystkim spełnianie standardów określonych przez UE w tym temacie. Dla terenów, które ich nie spełniają
muszą zostać opracowane i wykonane programy naprawcze. Polska powinna także położyć duży nacisk na
promocję energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii (OZE), a także modernizację już istniejącego
przemysłu energetycznego.
Wypełnianie założeń Polityki Ekologicznej stało się bodźcem do powołania nowych organów Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Regionalnych Dyrektorów Ochrony Środowiska. Jest to krok
mający na celu uproszczenie i przyspieszenie procedur środowiskowych.
Priorytetem jest weryfikacja listy obszarów NATURA 2000, jak również kontynuacja zalesień i
zadrzewień w celu tworzenia korytarzy ekologicznych łączących kompleksy leśne. Ma to ogromne znaczenie dla
zachowania różnorodności biologicznej fauny i flory. Wszystkie państwa, w tym także Polska muszą pamiętać o
racjonalnym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, w szczególności wodą. Polityka Ekologiczna kładzie nacisk
na racjonalne korzystanie z zasobów geologicznych i poprawę gospodarki odpadami, zwłaszcza komunalnymi.
Gospodarowanie pieniędzmi pozyskanymi z Unii Europejskiej powinno być bardziej efektywne i w dużej mierze
skupić się na wyposażaniu kolejnych aglomeracji w oczyszczalnie ścieków i systemy wodno-kanalizacyjne.
Ponadto do głównych wyzwań podjętych w Polityce Ekologicznej Państwa zaliczyć należy: realizację
założeń dyrektywy unijnej CAFE, dotyczącej ograniczenia emisji pyłów i o konieczności redukcji o 75% ładunku
azotu i fosforu w oczyszczanych ściekach komunalnych; sporządzanie map akustycznych dla wszystkich miast
powyżej 100 tys. mieszkańców i opracowywanie planów walki z hałasem; prace nad dokumentem dotyczącym
nadzoru nad chemikaliami dopuszczonymi na rynek (wdrażanie unijnego rozporządzenia REACH).
Polityka Ekologiczna zawsze kładzie też duży nacisk na podnoszenie świadomości ekologicznej
społeczeństwa zgodnie z zasadą - myśl globalnie, działaj lokalnie. Polska powinna zadbać również o opracowanie
ryzyka powodziowego, ochronę gleb, rekultywację terenów zdegradowanych i ochronę przed hałasem.
1.6. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015
W ramach priorytetu 2: Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej w zakresie ochrony
środowiska wspierane będą przedsięwzięcia związane z oczyszczaniem ścieków, zapewnieniem wody pitnej
wysokiej jakości, zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów zdegradowanych, ochroną powietrza,
ochroną przed hałasem, drganiami i wibracjami. Wspierana będzie zatem budowa oczyszczalni ścieków i
systemów kanalizacyjnych, a także podjęte zostaną działania ograniczające odprowadzanie do wód szkodliwych
substancji, w tym z rolnictwa. Wdrażane będą też działania zmniejszające emisje CO 2, SO2, NOx
i pyłów pochodzących z sektora komunalno-bytowego oraz przemysłu, zwłaszcza energetyki, jak również
przedsięwzięcia termomodernizacyjne.
10
Pożądane jest przygotowanie i wdrożenie wieloletnich programów rozwoju branż, przy zapewnieniu
utrzymania lub redukcji emisji CO2 na poziomie uwzględniającym potrzeby rozwojowe kraju i zobowiązania
międzynarodowe.
Przewiduje się także wsparcie dla tworzenia nowoczesnych systemów utylizacji odpadów. Z poparciem
publicznym realizowane będą również przedsięwzięcia z dziedziny ochrony przyrody i różnorodności
biologicznej, w tym tworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych NATURA 2000, ochrona i kształtowanie
krajobrazu, a ponadto rozwój parków narodowych i krajobrazowych jako wyraz dbałości o zachowanie
dziedzictwa przyrody. Promowane będą działania z zakresu ochrony przed katastrofami naturalnymi (zwłaszcza
powodziami i ich skutkami), w tym o charakterze prawnym i organizacyjnym, oraz zagrożeniami
technologicznymi, jak też dotyczące zwiększania zasobów leśnych. Techniczne działania w zakresie ochrony
przeciwpowodziowej będą obejmować przede wszystkim inwestycje modernizacyjne i odtworzeniowe oraz
tworzenie małych sztucznych zbiorników retencyjnych. Będą one stanowić niezbędne uzupełnienie działań
dotyczących retencji naturalnej.
11
2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA
2.1. POŁOŻENIE
Miasto Włocławek jest jednym z czterech miast na prawach powiatu województwa kujawskopomorskiego. Położone jest w południowo-wschodniej części województwa, na obu brzegach Wisły oraz
Zgłowiączki, w Kotlinie Płockiej. Miasto graniczy z gminami: Włocławek, Lubanie, Brześć Kujawski, Fabianki,
Bobrowniki i Dobrzyń nad Wisłą.
Zajmuje powierzchnię 84 km2 i zamieszkuje je ok. 114 885 osób. Pod względem administracyjnym
miasto podzielone jest na 6 dzielnic / osiedli. Są to:
Leśne (Michelin)
Południe
Śródmieście
Wschód
Zawiśle
Zazmacze
12
Rycina 1. Mapa miasta Włocławek z podziałem na dzielnice
Źródło: Projekt Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 2007 roku (załącznik: Jednostki strukturalne - rys. 8)
2.2. KLIMAT
Według klasyfikacji klimatycznej W. Okołowicza i D. Martyn, Włocławek położony jest w regionie
kujawskim, charakteryzującym się nakładaniem się wpływów kontynentalnych i bałtyckich, dużą liczbą dni
pochmurnych i małą, w porównaniu z resztą kraju sumą opadów atmosferycznych.
Cechy klimatu miasta Włocławka wynikają:
z położenia w umiarkowanych szerokościach geograficznych;
oddziaływania mas powietrza głównie z nad Atlantyku i M. Bałtyckiego oraz z głębi kontynentu;
z położenia w dolinie Wisły i w pobliżu dużego zbiornika wodnego;
z oddziaływania zabudowy i obiektów charakterystycznych dla terenów silnie zurbanizowanych.
Decydujący wpływ na klimat obszaru mają kształtujące go masy powietrza. Na obszarze Włocławka.
najczęściej oddziałującymi masami są masy powietrza polarnomorskiego znad północnego Atlantyku.
Charakteryzują się one dużą wilgotnością, co latem wpływa na wzrost zachmurzenia i ilości opadów
atmosferycznych; zimą wiąże się z ociepleniem i dużym zachmurzeniem. Masy te najczęściej zalegają latem i
jesienią. Również znaczące dla miasta jest oddziaływanie mas powietrza polarnokontynentalnego z Europy
Wschodniej i z Azji. Obecność tego powietrza obserwuje się najczęściej zimą i wiosną. Odznacza się ono małą
zawartością pary wodnej. Podczas jego zalegania wiosną występują liczne przymrozki, zimy są mroźne i
13
słoneczne. Znacznie rzadziej napływa powietrze Arktyczne: przynosi ono pogodę bardzo zmienną, ze znacznymi
zmianami temperatury i wiosenne przymrozki. Najrzadziej notuje się obecność powietrza zwrotnikowego. Niesie
ono okresy gwałtownego ocieplenia, które pojawiają się niekiedy zimą oraz sporadycznie latem.
Rycina 2. Średnie roczne temperatury powietrza w Polsce
Rycina 3. Średnie roczne sumy opadów w Polsce
Źródło: Ośrodek Meteorologii IMiGW
Średnia wieloletnia temperatura powietrza wynosi dla Włocławka, w styczniu -3°C, w lipcu 18,5°C.
Roczna średnia z wielolecia wynosi 8°C. Najcieplejszym miesiącem w roku jest lipiec, najchłodniejszym grudzień.
Korzystna jest długość okresu wegetacyjnego wynosząca dla Włocławka 210-220 dni. Średnie roczne
usłonecznienie w tej części Polski wynosi około 4 h/d, średnie usłonecznienie w czerwcu 7,5 h/d, w grudniu
około 1 h/d. Podczas gdy temperatura powietrza we Włocławku kształtuje się na poziomie średniej krajowej,
pod względem ilości opadów atmosferycznych jest to obszar deficytowy. Włocławek leży w pasie najmniejszych
opadów w Polsce ciągnącym się przez północną Wielkopolskę aż do Niziny Mazowieckiej.
Część kotliny przylegająca do Włocławskiego Zbiornika Wodnego uważana jest za najsuchszy obszar
Polski. Roczna suma opadów atmosferycznych nie przekracza 550 mm. Suma opadów w półroczu chłodnym
(listopad-kwiecień) wynosi 200 mm, w półroczu ciepłym (maj-październik) 350 mm. Średnia dni
z opadami w ciągu roku wynosi 140. Liczba dni z pokrywą śnieżną 60.
Niska suma opadów rocznych jest zjawiskiem niekorzystnym dla miasta ze względu na możliwość
wystąpienia lokalnego wzrostu stężenia zanieczyszczeń, szczególnie pyłowych w atmosferze.
Dodatkowym czynnikiem utrudniającym przewietrzanie miasta są wiatry. Na terenie miasta dominują
wiatry o składowej zachodniej (18-25%), południowo-zachodniej (14%) i wschodniej, szczególnie zimą (8-12%).
Występujące wiatry charakteryzują się średnią prędkością, dominują wiatry o prędkości 2-3 m/s (25,3%) i 1-2
m/s (24,2%). Wiatry silne występują bardzo rzadko, około 0,7% (pow. 8 m/s).
Dodatkowym czynnikiem klimatotwórczym we Włocławku jest wysoki stopień zurbanizowania obszaru.
Ze względu na występowanie zakładów przemysłowych, zwartej zabudowy ze słabą izolacją termiczną, małej
pojemności cieplnej materiałów budowlanych nad miastem tworzy się tzw. miejska wyspa ciepła. Różnica
temperatury między centrum miasta a jego obrzeżami może być rzędu 5-7ºC. Ze względu na układ dolinny i
zwartą zabudowę miasta występują w nim niekorzystne warunki do przewietrzania i związane z tym warunki do
koncentracji zanieczyszczeń powietrza, szczególnie w okresie zimowym. Zjawisko to dodatkowo pogłębia mała
suma opadów atmosferycznych. Korzystnym zjawiskiem jest występująca, ze względu na obecność Zbiornika
14
Włocławskiego bryza, ułatwiająca wymianę powietrza we wschodniej części miasta oraz rozległy obszar leśny
przylegający od południa do Włocławka, który sprzyja tworzeniu się specyficznego makroklimatu o zwiększonej
wilgotności powietrza. Ważnym elementem kształtującym klimat Włocławka jest położenie wśród
wysokopiennych lasów sosnowych.
2.3. LUDNOŚĆ
Według danych uzyskanych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec
2013 roku Włocławek zamieszkiwało 114 885 osób. Z ryciny 4 wynika, że liczba mieszkańców sukcesywnie z
roku na rok maleje. Średnia gęstość zaludnienia w 2013 roku wynosiła 1 362 osoby/km 2.
Rycina 4. Liczba mieszkańców miasta Włocławek na przestrzeni lat 2004-2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego
Saldo migracji w 2013 roku w powiecie wyniosło -387 osób. Plusem dla miasta jest duży udział osób w
wieku produkcyjnym w strukturze wiekowej ludności. W ciągu ostatnich trzech lat (2011-2013) utrzymuje się
on średnio na poziomie 64%.
Liczba bezrobotnych w mieście Włocławek w roku 2013 wynosiła 10 143. Natomiast udział
bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wyniósł 14%.
Współczynnik feminizacji dla miasta w 2013 roku wyniósł 112. Znaczy to, że na 100 mężczyzn
we Włocławku przypadają 112 kobiety. Natomiast przyrost naturalny w 2013 roku wyniósł -328.
2.4. GOSPODARKA
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w 2013 roku stanowiły 97,5% zarejestrowanych
podmiotów. Najwięcej zarejestrowanych podmiotów należało do sekcji: handel hurtowy i detaliczny, naprawa
pojazdów samochodowych (32,7%), budownictwo (10,9%), przetwórstwo przemysłowe (8,1%) oraz działalność
profesjonalna, naukowa i techniczna (7,9%) 1.
Tabela 1. Ilość przedsiębiorstw działających na terenie miasta Włocławek
JEDNOSTKI ZAREJESTROWANE
1
2011
2012
Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego
15
2013
Ogółem
11 765
11 863
11 950
Sektor publiczny
291
296
299
Sektor prywatny
11 477
11 567
11651
Uwarunkowania przyrodnicze, a w szczególności klimatyczne oraz wysokie walory krajobrazowe
ograniczają możliwość lokalizacji i rozwoju niektórych rodzajów zakładów przemysłowych. Przyczyniają się
natomiast do rozwoju nowoczesnych, proekologicznych technologii produkcji.
Tabela 2. Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalności w mieście Włocławek
WYSZCZEGÓLNIENIE
OGÓŁEM
ROLNICTWO/
LEŚNICTWO/
ŁOWIECTWO/
RYBACTWO
PRZEMYSŁ
I BUDOWNICTWO
POZOSTAŁA
DZIAŁALNOŚĆ
Włocławek
11 950
70
2 320
9 560
Do największych podmiotów gospodarczych miasta Włocławek należą:
Zakłady Azotowe ANWIL S.A., ul. Toruńska 222;
Indorama Ventures Poland Sp. z o.o., ul. Krzywa Góra 19;
Guala Closures DGS Poland S.A., Al. Kazimierza Wielkiego 6;
Brügmann Polska S.A., Al. Kazimierza Wielkiego 6a;
WIKA Polska Sp. z o.o. Sp. k., ul. Łęgska 29;
Firma W. Lewandowski - Fabryka Papieru, ul. Łęgska 12;
Sanitec Koło Sp. z o.o., ul. Płocka 106;
Drumet Liny i Druty Sp. z o.o., ul. Polna 26/74;
Zakład Produkcji Opakowań OPAKOFARB Sp. z o.o., ul. Duninowska 7;
RUN Chłodnia we Włocławku Spółka z o.o. ul. Wysoka 14;
Zakłady Wytwórcze CHEKO Sp. z o.o., ul. Krzywa Góra 26A;
Akzo Nobel Decorative Paints Sp. z o.o., Warszawa, Fabryka we Włocławku ul. Duninowska 9.
2.5. UŻYTKOWANIE TERENU
Rolnictwo nie jest znaczącą dziedziną gospodarki lokalnej. Jego znaczenie, jako składnika bazy
ekonomicznej miasta jest już dzisiaj znikome i ulega dalszemu pomniejszeniu.
Ponad połowę powierzchni miasta stanowi zabudowa miejska (w tym grunty pod zabudowaniami,
podwórzami, drogi i inne grunty użytkowe), wody (w tym rzeka Wisła) oraz nieużytki (58%). Lasy i grunty leśne
stanowią 26%, natomiast użytki rolne - 16% (rycina 5).
16
Rycina 5. Formy zagospodarowania gruntów
we Włocławku (%)
Rycina 6. Formy rolniczego wykorzystania
gruntów we Włocławku (%)
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Włocławek
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Włocławek
Wśród użytków rolnych największą część stanowią grunty orne, zajmują one 829 ha (63,6%). 16,5%
stanowią łąki trwałe (215 ha). Na poziomie około 11-12% kształtuje się powierzchnia pastwisk (147 ha). Sady
zajmują zaledwie 91 ha (7%) ogólnej powierzchni użytków zielonych (rycina 6).
Wśród roślin uprawnych przeważają zboża, kukurydza, ziemniaki oraz rzepak.
2.6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Infrastrukturę techniczną rozumie się jako infrastrukturę znajdująca się na terenie miasta Włocławek
związana z transportem, siecią wodociągową i kanalizacyjną oraz związaną z zaopatrzeniem ludności
w ciepło, gaz i energie elektryczną.
2.6.1. Infrastruktura transportowa
2.6.1.1. Drogi
System komunikacji miejskiej miasta składa się głównie z sieci dróg publicznych, jego uzupełnieniem są
drogi wewnętrzne. Sieć dróg publicznych na terenie miasta stanowią drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe
oraz gminne. Łączna długość sieci dróg publicznych we Włocławku wynosi 202,5 km.
Na zachód od miasta przebiega autostrada A1, łącząca Gdańsk z Łodzią, Górnośląskim Okręgiem
Przemysłowym i Czechami. Węzłem autostradowym położonym najbliżej centrum miasta jest znajdujący się w
Pikutkowie węzeł Włocławek Zachód, do którego od strony Włocławka prowadzi droga krajowa nr 62.
Przez miasto przebiegają następujące drogi krajowe:
nr 62 (Strzelno - Włocławek - Płock - Nowy Dwór Mazowiecki - Wyszków - Siemiatycze);
nr 67 (Włocławek - Lipno);
nr 91 (Gdańsk - Toruń - Włocławek - Łódź);
oraz jedna droga wojewódzka nr 252 (Włocławek - Bądkowo - Zakrzewo - Inowrocław).
Największe znaczenie dla układu transportowego miasta mają drogi krajowe. Główna ulicą Włocławka
oraz swoistą osią jest droga krajowa nr 91 (o długości w graniach miasta -14,4 km) relacji Łódź Gdańsk.
Przebiega ona w kierunku południowy-wschód / północny-zachód łącząc dzielnice przemysłowe i tereny
rekreacyjne. Mimo ważnej funkcji z punktu widzenia układu komunikacyjnego miasta, główna jej funkcją jest
17
tranzyt przy jednoczesnym dużym obciążeniu transportem lokalnym. Jest to najsłabszy punkt komunikacyjny
miasta. Drugą drogą krajową ważną dla skomunikowania miasta, a szczególnie z otoczeniem zewnętrznym jest
krzyżująca się z Jedynką droga krajowa nr 62 (o długości w graniach miasta -11,17 km), która jest istotna dla
obsługi południowych obszarów mieszkaniowych i wschodu przemysłowego. Najważniejszymi obiektami
inżynierskim Włocławka są umożliwiające połączenia obu brzegów Wisły most im. Marszałka Rydza-Śmigłego
oraz most o większej dopuszczalnej masie tonażu pojazdów (30t), na trasie drogi krajowej nr 67
(o długości w graniach miasta -2,27 km). Na terenie miasta znajduje się, także droga powiatowa o funkcji drogi
głównej ruchu przyspieszonego (o długości w graniach miasta -2,23 km).
2.6.1.2. Koleje
Miasto Włocławek nie stanowi węzła kolejowego. Przez teren miasta przebiega tylko jedna linia
kolejowa (linia nr 18) łącząca Kutno z Toruniem i Bydgoszczą. Linia jest dwutorowa, zelektryfikowana obsługuje
zarówno ruch towarowy jak i pasażerski, nie jest wykorzystywana dla ruchu lokalnego. W obrębie miasta
znajdują się dwie stacje pasażerskie Włocławek, Włocławek Zazamcze. Długość linii kolejowej w graniach
administracyjnych miasta wynosi ok. 11,8 km.
2.6.1.3. Transport lotniczy
Trawiaste Lotnisko Kruszyn, użytkowane przez Aeroklub Włocławski, zlokalizowane jest około 9 km od
centrum miasta, poza jego granicami administracyjnymi. Najbliższe porty lotnicze znajdują się w Bydgoszczy
(104 km), Łodzi (115 km), Nowym Dworze Mazowieckim (122 km) i Warszawie (169 km).
W 2012 roku przy ul. Wienieckiej otworzono sanitarne lądowisko na jednym z budynków szpitala.
2.6.2. Zaopatrzenie mieszkańców w wodę
Sieć wodociągowa w mieście Włocławek jest bardzo dobrze rozwinięta. Według danych z Urzędu Miasta
Włocławek miasto jest zwodociągowane w 99%. Długość sieci wodociągowej wraz z przyłączami na koniec 2013
roku wynosiła 345,1 kilometrów. Szczegółowe dane prezentuje tabela 3.
Tabela 3. Infrastruktura techniczna w mieście Włocławek w latach 2009-2013 - sieć wodociągowa
PARAMETR
JEDNOSTKA
2009
2010
2011
2012
2013
długość czynnej sieci
km
237,3
237,9
239,2
241,3
248,5
połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania
szt.
6 745
6 826
6 837
6 863
6904
woda dostarczona gospodarstwom domowym
dam3
3 705,2
3 691,1
3 568,7
3 506,0
3 379,4
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
osoba
113 769
113 429
112 763
112 000
109 557
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego oraz danych z Urzędu Miasta
we Włocławku
Stan urządzeń wodociągowych jest dobry. Sieć wodociągowa wg okresu eksploatacji przedstawia się
następująco:
do 10 lat
od 11 do 25 lat
od 26 do 50 lat
od 51 do 100 lat
powyżej 100 lat - 0,0 %.
- 18,1 %;
- 31,4 %;
- 34,4 %;
- 16,1 %;
18
Badania prowadzone przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną, Laboratoria zewnętrzne oraz
Laboratorium zakładowe MPWiK Sp. z o.o. potwierdzają jakość wody zgodną z wymaganiami Rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dn. 29.03.2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61
poz. 417 z późn. zm.), standardami UE (Dyrektywa 98/83 EC z 03.11.1998 r.) oraz Światowej Organizacji
Zdrowia.
Miasto zaopatrywane jest w wodę z trzech ujęć wód podziemnych: Krzywe Błota, Zazamcze i Zawiśle.
Ujęcia Krzywe Błota i Zazamcze bazują na czwartorzędowej warstwie wodonośnej, której zatwierdzone zasoby
eksploatacyjne wynoszą dla ujęcia Krzywe Błota - Q=2050 m3/h i dla ujęcia Zazamcze - Q=455 m3/h. Natomiast
ujęcie Zawiśle bazuje na dolno-kredowej warstwie wodonośnej
Dla ujęcia Krzywe Błota ustanowiono strefę ochronną ujęcia wód podziemnych. Czwartorzędowa
warstwa wodonośna w obrębie ujęcia Krzywe Błota posiada nieciągłą izolację od powierzchni terenu.
Zanieczyszczenia mają tutaj ułatwioną drogę migracji w głąb do warstwy wodonośnej, co przy bezpośrednim
sąsiedztwie zabudowy miejskiej, zakładów przemysłowych, stacji paliw itp., stwarza zagrożenie degradacji
jakości wody podziemnej.
Tabela 4. Ujęcia wody na terenie miasta Włocławek
POBÓR WODY NA
KONIEC ROKU
LICZBA
STUDNI
WYDAJNOŚĆ
UJĘCIA WODY
[m3/h]
CZY UJĘCIE POSIADA
STACJĘ UZDATNIANIA MIEJSCOWOŚĆ
MIEJSCOWOŚCI
OBSŁUGIWANE
PRZEZ SUW
2012
2013
wód podziemnych
25
2 050
tak, Włocławek
Włocławek
3 945 532
4 512 464
Zazamcze
wód podziemnych
5
450
tak, Włocławek
Włocławek
1 407 800
1 109 740
Zawiśle
wód podziemnych
4
350
tak, Włocławek
Włocławek
1 371 856
1 039 435
MIEJSCE
UJĘCIA WODY
RODZAJ UJĘCIA
Krzywe Błota
Źródło: dane z Urzędu Miasta we Włocławku
2.6.3. Odprowadzanie ścieków komunalnych
Sieć kanalizacyjna w mieście Włocławek jest dobrze rozwinięta. Według danych z Urzędu Miasta
Włocławek miasto jest skanalizowane w 97%. Długość sieci kanalizacyjnej wraz z przyłączami na koniec 2013
roku wynosiła 360 kilometrów. Sieć kanalizacyjna obsługuje jeszcze 1 860 gospodarstw z gminy Włocławek, a
dokładnie: Nowa Wieś (część), Kruszyn (część), Kruszynek (część), Dobra Wola (cała wieś), Świętosław (cała
wieś). Szczegółowe dane prezentuje tabela 5.
Wszystkie ścieki bytowo-gospodarcze z terenu miasta trafiają do oczyszczalni ścieków we Włocławku.
Charakterystyka oczyszczalni ścieków komunalnych została przedstawiona w tabeli 7.
Tabela 5. Infrastruktura techniczna w mieście Włocławek w latach 2009-2013 - sieć kanalizacyjna
PARAMETR
JEDNOSTKA
2009
2010
2011
2012
2013
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
km
172,5
182,6
190,4
198,3
210,9
połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania
szt.
6 215
6 457
6 770
6 851
7 402
ścieki odprowadzone
dam3
5 181
5 299
5 042
4 869
4 701
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
osoba
107 503
107 367
107 181
106 535
102 584
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego oraz danych z Urzędu Miasta
we Włocławku
19
Stan techniczny urządzeń kanalizacyjnych jest dobry. Jakość ścieków monitorowana jest przez
Laboratorium zakładowe MPWiK Sp. z o.o. Sieć kanalizacyjna wg okresu eksploatacji przedstawia się
następująco:
do 10 lat
od 11 do 25 lat
od 26 do 50 lat
od 51 do 100 lat
powyżej 100 lat - 2,7 %.
- 21,7 %;
- 30,0 %;
- 32,8 %;
- 12,8 %;
Kanalizacja deszczowa zarządzana jest przez Urząd Miasta Włocławek w utrzymaniu Miejskiego Zarządu
Dróg. Jej długość na koniec 2013 roku wyniosła 92,685 km.
W ewidencji Urzędu Miasta liczba zbiorników bezodpływowych wynosi 1 244, natomiast
przydomowych oczyszczalni ścieków - 101.
W roku 2014 finalizowany jest realizowany od 2010 roku projekt współfinansowany środkami unijnymi
pn. „Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracji Włocławek II etap”, obejmujący swoim zakresem budowę
odcinków sieci wraz z przepompowniami w dzielnicach Południe, Michelin, Zawiśle i Zazamcze. W bieżącym
roku oddano do eksploatacji ostatnie odcinki sieci o długości 2,8 km, budowane w ramach projektu. Rozbudowa
sieci kanalizacyjnej finansowana w całości środkami własnymi przedsiębiorstwa realizowana
w okresie 2014-2015 obejmuje swoim zakresem 5,9 km sieci. Przewiduje się, że w wyniku realizacji inwestycji
współfinansowanych środkami unijnymi, jak również inwestycji własnych, wskaźnik mieszkańców
korzystających ze zbiorczego systemu kanalizacyjnego na terenie aglomeracji Włocławek na koniec roku 2015
osiągnie poziom ok. 99 %.
Tabela 6. Komunalne oczyszczanie ścieków - podstawowe informacje
PARAMETR
JEDNOSTKA
2010
2011
2012
2013
odprowadzone ogółem
dam3
5 299
5 042
4 869
4 701
odprowadzane w czasie doby do kanalizacji
dam3
15
14
13,3
12,8
oczyszczane łącznie z wodami infiltracyjnymi i ściekami
dowożonymi
dam3
7 704
5 852
5 562
5 705
oczyszczane razem
dam3
5 299
5 042
4 869
4 701
oczyszczane z podwyższonym usuwaniem biogenów
dam3
5 299
5 042
4 869
4 701
%
100
100
100
100
Ścieki oczyszczane w ciągu roku
oczyszczane biologicznie i z podwyższonym usuwaniem
biogenów w % ścieków ogółem
Grupowa Oczyszczalnia Ścieków po modernizacji (lata 2005-2008) spełnia wszelkie wymogi prawne
oraz wynikające z dyrektywy unijnej. Ścieki oczyszczone spełniają wymagania Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dn. 24.07.2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód
lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz.
984). Oczyszczalnia ścieków poza miastem Włocławek obsługuje również część gminy Włocławek: Nowa Wieś
(część), Kruszyn (część), Kruszynek (część), Dobra Wola (cała wieś), Świętosław (cała wieś).
Z oczyszczalni korzysta 109 237 osób z tego:
104 444 osoby mieszkające na terenie aglomeracji Włocławek (w tym 1 860 osób mieszkańcy Gminy
Włocławek);
20
4 793 osoby mieszkające poza granicami aglomeracji Włocławek.
Tabela 7. Charakterystyka oczyszczalni ścieków we Włocławku
OCZYSZCZALNIA
Włocławek
TYP
ŁADUNKI W ŚCIEKACH OCZYSZCZONYCH [kg/rok] W 2012 ROKU
Q RZECZ
[tys. m3/r]
ZLEWNIA LUB
ODBIORNIK
ŚCIEKÓW
BZT5
ChZT
ZAWIESINA
OGÓLNA
AZOT
OGÓLNY
FOSFOR
OGÓLNY
5 562
Wisła
29 208
276 655
37 764
50 809
2 288
m-b
Źródło: Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w 2012 roku, WIOŚ Bydgoszcz
Oczyszczalnia jest typu mechaniczno-biologicznego z dodatkowym chemicznym wspomaganiem
usuwania fosforu, jej przepustowość to 40 tys. m3/dobę.
Tabela 8. Jakość ścieków surowych doprowadzanych do oczyszczalni oraz stężenie zanieczyszczeń w
odprowadzanych ściekach do odbiornika
ŚREDNIE ROCZNE WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW ZA ROK 2013
WSKAŹNIK
W ŚCIEKACH DOPŁYWAJĄCYCH DO
OCZYSZCZALNI
W ŚCIEKACH ODPŁYWAJĄCYCH
Z OCZYSZCZALNI
BZT5
453 mg/dm3
6 mgO2/dm3
ChZT
929 mg/dm3
48 mgO2/dm3
zawiesina ogólna
384 mg/dm3
7 mg/dm3
azot ogólny
76,61 mg/dm3
9,10 mg/dm3
fosfor ogólny
8,80 mg/dm3
0,42 mg/dm3
W ramach działalności remontowej i eksploatacyjnej corocznie, wg ustalonych harmonogramów
przeprowadzane są przeglądy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, przeglądy przyłączy wodociągowych,
przeglądy hydrantów przeciwpożarowych. Odbywa się płukanie sieci wodociągowej oraz czyszczenie kanałów
sanitarnych.
Niezależnie od bieżących remontów sieci, posiadana infrastruktura z uwagi na jej strukturę okresu
eksploatacji wymaga modernizacji. Rozeznane potrzeby w zakresie wymiany lub modernizacji dotyczą
ok. 20 km sieci kanalizacyjnej i ok. 50 km sieci wodociągowej.
W 2014 roku, po raz pierwszy w tak dużej skali, przystąpiono do renowacji sieci kanalizacyjnej metodą
bezwykopową. Zadania o największym zakresie objęły sieci w ulicach lub ich fragmentach: Kaliskiej (525 mb),
Chopina (485 mb), ul. Planty (354 mb), Cichej (186 mb), Paderewskiego (138 mb). Renowacja sieci
kanalizacyjnej będzie kontynuowana w latach następnych. Zakres przyszłych zadań związanych
z przebudową lub modernizacją sieci zarówno kanalizacyjnych, jak i wodociągowych, w dużej mierze
uzależniony jest od pozyskania zewnętrznych środków finansowych. Powiązany będzie również z
prowadzonymi przez Miasto Włocławek remontami i modernizacjami nawierzchni dróg lub przebudową układu
komunikacji drogowej.
2.6.4. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w ciepło
Część gospodarstw domowych opalanych jest węglem, indywidualne źródła ciepła na paliwo stałe,
często wykazują niską sprawność, co skutkuje znaczną emisją zanieczyszczeń do atmosfery.
21
Tabela 9. Charakterystyka sieci cieplnej w mieście Włocławku w latach 2009-2012
PARAMETR
JEDNOSTKA
2009
2010
2011
2012
- ogółem
GJ
1 185 104,9
1 330 322,0
1 185 795,0
1 194 990,0
- budynki mieszkalne
GJ
1 065 552,1
1 196 732,0
860 811,0
863 620,0
- urzędy i instytucje
GJ
119 552,8
133 590,0
324 984,0
331 370,0
- kotłownie ogółem
ob.
27
31
25
30
- długość sieci cieplnej przesyłowej
km
108,1
111,2
113,1
109,8
- długość sieci cieplnej przyłączy do budynków
i innych obiektów
km
24,4
27,5
27,1
27,8
Sprzedaż energii cieplnej w ciągu roku według celu
Kotłownie i sieć cieplna
Kotłownie i sieć cieplna w spółdzielniach mieszkaniowych
- kotłownie ogółem
ob.
3
3
3
3
- długość sieci cieplnej przesyłowej
km
14,8
14,8
14,8
14,8
- długość sieci cieplnej przyłączy do budynków
i innych obiektów
km
12,2
12,2
12,2
12,2
Największymi podmiotami gospodarczymi działającym w zakresie zaopatrzenia mieszkańców
w energię cieplną na terenie miasta są:
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. - Ciepłownia Wschód;
Spółdzielnia Mieszkaniowa Zazamcze - Ciepłownia Zazamcze.
Tabela 10. Charakterystyka ciepłowni na terenie miasta Włocławek
NAZWA WŁAŚCICIELA /
ADRES KOTŁOWNI
Miejskie Przedsiębiorstwo
Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
ul. Płocka 30/32, 87-800 Włocławek
Ciepłownia Wschód
ul. Teligi 1, 87-800 Włocławek
Spółdzielnia Mieszkaniowa Zazamcze
ul. Hutnicza 20, 87-800 Włocławek
Ciepłownia Zazamcze
ul. Szpitalna 30, 87-800 Włocławek
MOC ZAINSTALOWANA
(WYKORZYSTANIE)
Moc kotłów:
- węglowych WR10 - 11,63 MW
- węglowych WR25 - 29,07 MW
- gazowych KOG15 - 15 MW
Moc kotłów węglowych
WR10 - 11,63 MW
WYPOSAŻENIE
(ILOŚĆ I TYP KOTŁÓW)
Kotłownia węglowa wyposażona
w 6 kotłów wodno-rurowych
(2 kotły WR 10 i 4 kotły WR25)
SPRAWNOŚĆ
KOTŁÓW
RODZAJ PALIWA
92%
miał węglowy i gaz ziemny
92%
węgiel kamienny
Kotłownia gazowa wyposażona w
2 kotły wodne (2 kotły KOG15)
Kotłownia węglowa wyposażona
w 6 kotłów wodnych WR10
Budowę nowej elektrociepłowni we Włocławku rozpoczął PKN Orlen S.A. Inwestycja będzie polegać na
budowie bloku gazowo-parowego o mocy 473 MW. Będzie on jednocześnie wytwarzał energię elektryczną i
cieplną na potrzeby m.in. ANWIL SA (spółka zależna PKN ORLEN SA) oraz energię elektryczną dla sąsiadującego
Włocławka i województwa kujawsko-pomorskiego. Ponadto, będzie produkowała energię elektryczną na
potrzeby Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Projekt będzie miał znaczenie dla miasta i regionu nie
tylko w aspekcie potencjalnych nowych miejsc pracy, ale przede wszystkim ze względu na rozwój infrastruktury.
Blok zastąpi obecną, wyeksploatowaną elektrociepłownię ANWIL SA. Planowane zakończenie inwestycji: IV
22
kwartał 2015 r. Blok gazowo-parowy we Włocławku będzie zasilany gazem systemowym, a prognozowane
zużycie będzie wynosiło około 600-700 mln m3 rocznie. Technologia wytwarzania energii elektrycznej oparta
jest o technologię turbin gazowych.
2.6.5. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w gaz ziemny
Z gazu ziemnego przewodowego korzystało w 2012 roku 75,4% mieszkańców miasta 2.
Tabela 11. Charakterystyka sieci gazowej w mieście Włocławek w latach 2009-2012
PARAMETR
JEDNOSTKA
2009
2010
2011
2012
długość czynnej sieci ogółem
m
203 303
207 005
213 467
216 436
długość czynnej sieci przesyłowej
m
15 593
15 593
15 593
15 593
długość czynnej sieci rozdzielczej
m
187 710
191 412
197 874
200 843
czynne przyłącza do budynków mieszkalnych
i niemieszkalnych
szt.
4 095
4 185
4 273
4 383
odbiorcy gazu
gosp. dom.
33 056
33 486
33 611
33 552
odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
gosp. dom.
2 601
2 654
2 594
2 741
osoba
86 937
87 398
86 716
87 158
%
74,1
74,7
74,5
75,4
ludność korzystająca z sieci gazowej
stopień zgazyfikowania
2
23
3. OCHRONA DZIEDZICTWA I ZASOBÓW PRZYRODY
3.1. FORMY OCHRONY PRZYRODY
Celem ochrony przyrody jest utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów oraz
zachowanie różnorodności biologicznej poprzez zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt
i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony.
Głównym zadaniem jest ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień,
utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych
zasobów, tworów i składników przyrody oraz kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody
przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody 3.
3.1.1. Rezerwat przyrody
W myśl Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. art. 13 rezerwat przyrody obejmuje
obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a
także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej,
wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami
krajobrazowymi. Jest to najwyższa po parku narodowym ustawowa forma ochrony.
W mieście Włocławek zlokalizowany jest 1 rezerwat przyrody, zajmujący łącznie ok. 0,61 % ogólnej
powierzchni miasta.
Rezerwat przyrody Kulin
Rezerwat przyrody Kulin został założony w 1967 roku na terenie Nadleśnictwa Włocławek, jako jeden z
najcenniejszych obiektów przyrodniczych na terenie środkowej Polski. Początkowo powierzchnia rezerwatu
wynosiła 15,46 ha, lecz w 2001 roku powiększono jego tereny do 51,16 ha. W rezerwacie położonym na
niezwykle malowniczych i trudno dostępnych skarpach, wytworzył się specyficzny mikroklimat (cieplejszy niż
na terenach przyległych), który pozwolił na wykształcenie się biocenoz zbliżonych do lasostepów Ukrainy czy
Niziny Węgierskiej. W rezerwacie chroni się interesujące gatunki ciepłolubnej roślinności stepowej, okrajowej,
zaroślowej i leśnej z udziałem wielu osobliwości florystycznych: dyptamu jesionolistnego ("Gorejący krzak
Mojżesza"), ostnicy Jana, zawilca wielokwiatowego, omanu szorstkiego, wężymordu stepowego, wisienki
karłowatej, a także kilku gatunków kserotermicznych porostów i wielu innych rzadkich roślin. Celem rezerwatu
jest również ochrona interesujących gleb które wykształciły się w tym rejonie, jak również wielu rzadkich
zwierząt bezkręgowych m.in: cykady i ślimaki. Dodatkowym atutem rezerwatu są bytujące w nim rzadkie
gatunki ptaków, głównie wodnych m.in: czapla biała, zimorodek, bocian czarny, żuraw, ale także dobrze się
czującego na wysokich skarpach orła bielika, sokoła wędrownego i innych gatunków ptaków szponiastych.
Szczególnie wyróżniająca cechą terenu rezerwatu jest zróżnicowana rzeźba terenu - (liczne skarpy i wąwozy),
które sprawiają wrażenie krajobrazu wyżynnego osadzonego pośród nizin, co przyciąga uwagę turystów
odwiedzających to miejsce.
3.1.2. Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy (poza granicami miasta)
Na uwagę zasługuje znajdujący się poza obrębem Włocławka ale bezpośrednio z nim graniczący,
utworzony w 1979 roku Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy.
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy jest ważnym elementem naturalnego korytarza
ekologicznego łączącego Kampinoski Park Narodowy z Puszczą Bydgoską i dalej z Borami Tucholskimi. O
3
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627 ze zm.)
24
atrakcyjności tego terenu decydują wyjątkowe walory krajobrazowe i wartości przyrodnicze. W Parku występuje
bogactwo form morfologicznych, w tym rynny subglacjalne, ozy, poziomy terasowe Wisły. Z okresu
postglacjalnego pochodzi jeden z największych w Polsce kompleks wydm śródlądowych. Na terenie GostynińskoWłocławski Parku Krajobrazowego znajduje się ponad 40 jezior, wśród których jest unikatowe w skali światowej
jezioro Gościąż, z charakterystycznym uwarstwieniem osadów dennych (13 tysięcy par lamin osadów,
rejestrujących 13 tysięcy lat historii zbiornika). Jezioro Rakutowskie wraz z otaczającymi podmokłościami
wpisano do rejestru międzynarodowych obszarów cennych dla ptaków, szczególnie wodno-błotnych ("Błota
Rakutowskie"). Park obejmuje jeden z największych kompleksów leśnych Niziny Mazowieckiej. Urozmaicona
rzeźba terenu, występowanie licznych jezior, rozległych terenów podmokłych i zabagnionych oraz bogatej
i zróżnicowanej roślinności i fauny, przy stosunkowo niewielkim stopniu antropopresji wyróżnia ten teren
wśród otoczenia i stanowi o jego walorach 4.
3.1.3. Obszary Natura 2000
Na teren miasta Włocławka zachodzą dwa obszary Natura 2000. Jest to jeden obszar aspirujący do
miana specjalnych obszarów ochrony siedlisk, chwilowo znakowane jako obszary o znaczeniu dla wspólnoty,
oraz jeden obszar specjalnej ochrony ptaków.
Tabela 12. Obszary Natura 2000 na terenie miasta Włocławek
L.P.
KOD
NAZWA
TYP OBSZARU
CHRONIONEGO
POWIERZCHNIA
[ha]
1.
PLH040039
Włocławska Dolina Wisły
OZW2
4 763,76
2.
PLB040003
Dolina Dolnej Wisły
OSO1
33 559,04
Objaśnienia: 1 obszar specjalnej ochrony ptaków, 2 obszar o znaczeniu wspólnotowym
Źródło: natura2000.gdos.gov.pl
3.1.3.1. Obszar Natura 2000 Włocławska Dolina Wisły (PLH040039) 5
Obszar zlokalizowany w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńskiej, a częściowo w Pradolinie
Toruńsko-Eberswaldzkiej. Jest to ok. 30 km odcinek doliny Wisły (od 647,75 do 704 km biegu rzeki) między
tamą we Włocławku a miejscowością Nieszawa.
Teren obejmuje koryto rzeki oraz terasę zalewową wraz z otaczającym obszarem, z lokalnie
występującymi stromymi stokami doliny. Dla Włocławskiej Doliny Wisły, charakterystyczne są formacje
geomorfologiczne typowe dla dużych, nieuregulowanych rzeki nizinnych, takich jak: piaszczyste wyspy w
korycie rzeki, starorzecza o znacznej powierzchni, strome skarpy, krawędzie erozyjne i podcięcia. Uwagę
zwracają także występujące progi tektoniczne oraz odcinków przełomowe. Rzeka tworzy długie zakola
zajmujące ok. 1/3 powierzchni przy średnim stanie wód.
Warunki siedliskowe i szata roślinna dna doliny tego odcinka Wisły kształtuje się przy bezpośrednim
udziale wód rzecznych. W obrębie obszarów akumulacji, bezpośrednio sąsiadującym z korytem rzeki,
ukształtowały się siedliska inicjalne, a pierwotna sukcesja roślinności związana jest z początkowymi stadiami
rozwoju gleb. W obrębie starorzeczy zachodzi akumulacja biologiczna, prowadząc do naturalnych procesów
lądowacenia. Różnorodność siedlisk w przekroju poprzecznym dna doliny kształtowana jest w oparciu
o aktualny stan i dynamikę uwilgotnienia oraz wiąże się ze składem mechanicznym utworów powierzchniowych.
Ukształtowane w dolinnym krajobrazie Wisły biotopy i zasiedlające je fitocenozy charakteryzują się
znacznie większym zróżnicowaniem i skomplikowaniem struktury, niż te tworzące krajobraz płaskiego dna
4
5
Źródło: www.parki.kujawsko-pomorskie.pl/gwpk
Źródło: Standardowy Formularz Danych obszar Natura 2000 Włocławska Dolina Wisły (PLH040039)
25
doliny. Zaawansowane w różnym stopniu procesy glebowe determinują różnorodność zbiorowisk roślinnych na
zboczach, mających postać od inicjalnych, poprzez murawowe i zaroślowe, aż do zbiorowisk leśnych na
dojrzałych glebach. Znaczne zróżnicowanie orograficzne, wpływające na zmienność warunków
mikroklimatycznych, stwarza możliwość występowania siedlisk flory o charakterze kserotermicznym. Warunki
siedliskowe i struktura szaty roślinnej Włocławskiej Doliny Wisły ukształtowane zostały przy wyraźnym
wpływie człowieka od czasów prehistorycznych, z intensyfikacją przypadającą na okres średniowieczny, w
wyniku czego dominuje krajobraz rolniczy, a z lasów pokrywających niegdyś dno i graniczące z doliną
wysoczyzny pozostały jedynie rozproszone fragmenty.
Typowe dla tego odcinka liczne piaszczyste łachy i muliste nanosy w korycie są formowane wskutek
procesu depozycji materiału erodowanego z dna rzeki poniżej tamy we Włocławku. Powierzchnia odsłoniętych
łach jest uzależniona nie tyle od generalnego poziomu wody w rzece, co przede wszystkim od
krótkoterminowych zmian poziomu wody wynikających z wymiany wody w elektrowni Włocławek. Na tym
odcinku rzeki dzienna amplituda poziomu wody wynosi 1,5-2,0 m w rejonie Włocławka a 1,0 m koło Nieszawy
(maksimum wynosi 3 m). Nowe ławice piaskowe są kolonizowane przez efemeryczne zbiorowiska roślinne
Bidentetea tripartiti i Isoeto-Nanojuncetea. Na tym odcinku rzeki występują starsze wyspy porośnięte głównie
przez młode wierzbowo-topolowe zarośla, z domieszką krzewów wierzbowych i bylin oraz typowe zarośla
wierzbowe Salicetum triandro-viminalis. Obecnie, większość starych wysp jest połączona z brzegiem rzeki
groblami. Dlatego funkcjonują one jako wyspy tylko przy wysokich stanach wody. Występują tu łańcuchy
starorzeczy zarówno uformowanych naturalnie jak i stworzonych w czasie prac hydrotechnicznych. Wodne
zbiorowiska rozwijają się w miejscach cofek oraz tam, gdzie prąd wody jest spowolniony. Przechodzą one
stopniowo w szuwary rozwijające się wzdłuż brzegu. Obwałowania zbudowane blisko koryta rzeki pod koniec
XX. wieku występują tyko lokalnie. Bardziej lub mniej wyniesione i okresowo zalewane tereny blisko sąsiadujące
z korytem rzeki są porośnięte mozaiką ziołorośli i muraw z pojedynczymi drzewami lub grupami drzew bądź
krzewów. Powszechnie występują młode wierzbowo-topolowe drzewostany oraz wierzbowe zarośla. Częste są
także typowe wierzbowe zbiorowiska: Salicetum triandro-viminalis, Salicetum albo-fragilis oraz topolowe
Populetum albae. Stwierdzono tu także Senecion fluviatilis, Convolvulum sepium, Aegopodion podagrariae. W
dolinie koło Włocławka znajdują się pozostałości wielogatunkowych zbiorowisk leśnych: Ficario-Ulmetum
minoris, Violo odorotae-Ulmetum minoris i Alno-Ulmion.
Ogółem lasy zajmują około 1/4 obszaru. Powszechne są łąki i pastwiska w tym również przesuszone,
ubogie w gatunki, zagospodarowane rolniczo. Podobne zbiorowiska murawowe występują na obwałowaniach,
przydrożach i niekserotermicznych zboczach. Żyźniejsze i rzadziej zalewane tereny są często użytkowane jako
pola uprawne. Tereny porośnięte przez murawy kserotermiczne i zbiorowiska łąk, zarastają w wyniku
zaprzestania pasterstwa (wypasu) wypalania i wykaszania. Zastępują je zarośla tarniny, głogu, róży itp. tzw.
czyżnie. Lasy i zarośla porastające niegdyś zbocza doliny rozwijają się płatami. Zarośla olszowe występują w
zatorfionych marginalnych częściach doliny oraz przy źródłach koło Wólne, Bobrowniki oraz w ujściu rzeki
Mień.
Najcenniejszym fragmentem Włocławskiej Doliny Wisły jest jej południowo-wschodni kraniec
zdominowany przez zbiorowiska grądowe, urozmaicone leśnymi zbiorowiskami ciepłolubnymi i roślinnością
kserotermiczną. Obszar ten, o powierzchni 57,6 ha na mocy rozporządzenia nr 277/01 Wojewody KujawskoPomorskiego z dnia 2 października 2001 r. objęto ochroną w postaci rezerwatu przyrody "Kulin", którego
nadrzędnym celem jest zachowanie ze względów przyrodniczych, dydaktycznych i krajobrazowych
wielogatunkowych drzewostanów o cechach zbliżonych do naturalnych. Leżący na skarpach we Włocławku
rezerwat jest jednym z najcenniejszych w Polsce, ze względu na cel ochrony. Chroni się w nim przedstawiciela
stepowej roślinności pontyjskiej, jedną z dwóch w Polsce, izolowanych geograficznie populacji dyptamu
jesionolistnego Dictamnus albus. W rezerwacie podziwiać można niezwykłą różnorodność zbiorowisk roślinnych
- muraw stepowych i psammofilnych, ciepłolubnych okrajków, zarośli kserotermicznych oraz zbiorowisk
grądowych (grąd zboczowy i grąd subkontynentalny), dąbrowy świetlistej oraz niewielki płat górskiego łęgu
jesionowego.
26
Dyptam jesionolistny występuje w towarzystwie wielu innych osobliwości florystycznych, takich jak:
oman szorstki (Inula hirta), wężymord stepowy (Scorzonera purpurea), ostnica Jana (Stipa joannis), dzwonek
syberyjski (Campanula sibirica), dziewanna fioletowa (Verbascum phoeniceum) czy ożota zwyczajna (Linosyris
vulgaris). W bogatym runie zbiorowisk leśnych znalazło dla siebie miejsce dużo gatunków rzadkich i
chronionych, takich jak: kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine), koniczyna długokłosowa (Trifolium
rubens), wyki: kaszubska (Vicia cassubica), lędźwianowata (Vicia lathyroides) i grochowata (Vicia pisiformis).
Obszar ma znaczenie przede wszystkim dla ochrony lasów łęgowych i siedlisk przyrodniczych,
charakterystycznych dla doliny dużej rzeki nizinnej, oraz związanej z nią fauny, w tym gatunku ryby z Załącznika
II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Łącznie na terenie ostoi stwierdzono występowanie 8 rodzajów siedlisk
z I Załącznika Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz 5 gatunków zwierząt z tej dyrektywy, a ponadto 22 gatunki
roślin i zwierząt wymienione na regionalnych i lokalnych czerwonych listach, 7 gatunków roślin i zwierząt
chronionych w ramach międzynarodowych konwencji, 60 gatunków zwierząt i roślin rzadkich w Polsce.
W granicach obszaru znajdują się reliktowe stanowiska cennych gatunków kserotermicznych roślin
obejmujących gatunki psammofilne. Inną grupę o dużym znaczeniu dla ochrony przyrody tego obszaru stanowią
gatunki typowe dla nadrzecznych siedlisk. Obszar jest również ważny z punktu widzenia ochrony ptaków.
Stwierdzono tu 52 gatunki ptaków z I Załącznika Dyrektywy Rady 79/409/EWG i 46 gatunków ptaków
migrujących niewymienionych w tym załączniku. Obszar obejmuje część ekologicznego korytarze Wisły, który
został identyfikowany jako teren priorytetowy dla ochrony w sieciach ECONET i IBA, ważnego dla migracji wielu
gatunków.
3.1.3.2. Obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły (PLB040003) 6
Obszar rozciągnięty jest wzdłuż ponad 260 kilometrowego odcinka rzeki Wisły. Na niektórych jej
odcinkach obecne są liczne mielizny i wyspy, odsłaniane szczególnie podczas niskiego stanu wody. W wielu
miejscach na obszarze międzywala znajdują się rozległe podmokłe łąki. Na terasie zalewowej obecne są
starorzecza i pozostałości lasów łęgowych. W miejscowości Piekło znajduje się śluza odcinająca Nogat od Wisły.
Za śluzami w kierunku północnym zaczyna się żuławski odcinek Wisły. W obszarze prowadzona jest różnorodna
gospodarka wodna i rolna. Ostoja jest ważnym miejscem dla ptaków wodno-błotnych podczas migracji i
zimowania, ale także podczas lęgów.
Obszar Dolina Dolnej Wisły jest krajową ostoją ptaków o randze międzynarodowej PL028 (Wilk i inni
2010). Gniazduje w niej 28 gatunków ptaków z listy zał. I Dyrektywy Ptasiej; 9 gatunków znajduje się w polskiej
czerwonej księdze.
W okresie lęgowym obszar ważny dla następujących gatunków ptaków wymienionych w zał. I
Dyrektywy Ptasiej: błotniaka stawowego, bielika, rybitwy rzecznej, rybitwy białoczelnej, zimorodka i jarzębatki
(>1% populacji krajowej, kryterium C6) oraz dla 5 gatunków spoza zał. I Dyrektywy Ptasiej (powyżej 1%
populacji krajowej) - nurogęsia (5-7% populacji krajowej), sieweczki rzecznej (ponad 2,5%), brodźca piskliwego,
mewy srebrzystej (ponad 2%) i brzegówki (ponad 3% populacji krajowej). W stosunkowo wysokim
zagęszczeniu występuje łabędź niemy (0,54%), mewa pospolita (0,8% populacji krajowej), trzciniak (0,8%
populacji krajowej) i remiz (0,96% populacji krajowej). Liczebność 20 gatunków ptaków spełnia warunki
przyznania rangi „przedmiotów ochrony” (co najmniej 0,51% populacji krajowej lub z innych względów); są to:
łabędź niemy, ohar, nurogęś, bielik, błotniak stawowy, derkacz, żuraw, sieweczka rzeczna, brodziec piskliwy,
mewa pospolita, mewa srebrzysta, rybitwa rzeczna, rybitwa białoczelna, rybitwa białowąsa, rybitwa czarna,
zimorodek, dzięcioł zielony, brzegówka, trzciniak, jarzębatka, remiz i dziwonia.
Podczas inwentaryzacji ptaków nielęgowych w latach 2011-2012 stwierdzono 59 gatunków ptaków
wodnych i wodno-błotnych, w tym 16 gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Liczebność co najmniej
4 gatunków przekraczała próg 1% populacji wędrówkowej: gągoł - liczebność w okresie migracji 13 993 os. to
1,2% populacji migrującej (kryterium C3), krzyżówka - liczebność w okresie migracji 31 251 os. to 1,56%
populacji migrującej (kryterium C3), żuraw - liczebność w okresie migracji 3650 os. to 2,4 % populacji
6
Źródło: Standardowy Formularz Danych obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły (PLB040003)
27
migrującej, gęś zbożowa - 8258 os. co stanowi ok. 1,4% populacji migrującej. Ponadto w okresie wiosennym,
jesiennym i zimowym koncentracje ptaków przekraczały 20 000 os., co pozwala zakwalifikować obszar do
kryterium C4. Ocena wielkości migracji ptaków w okolicach Świecia wykazuje, że obszar spełnia także ważną
funkcję jako korytarz migracyjny (ponad 3 600 żurawi - kryterium C5). W latach wcześniejszych wykazywano
także wysokie liczebności siewek złotych (6000 8000, C2), kulików wielkich (750-1100, C1) (Mokwa
i in. 2010).
3.1.4. Użytek ekologiczny
Obecnie na terenie miasta zlokalizowany jest jeden użytek ekologiczny. Jest to bagno o powierzchni 1 ha,
znajdujące się na terenie osiedla Krzywe Błota (dzielnica Południe). Użytek ten podlega pod Leśnictwo Dębice.
3.1.5. Pomniki przyrody7
Na terenie miasta Włocławek znajdują się 2 pomniki przyrody. Są to:
–
–
pomnik przyrody nieożywionej: głaz narzutowy o obwodzie 530 cm, wystający 90 cm ponad
powierzchnię ziemi, znajdujący się w Uroczysku Różeniec (Leśnictwo Szpetal);
pomnik przyrody ożywionej: drzewo - dąb szypułkowy rosnący na terenie Pracowniczego Ogrodu
Działkowego im. "Wiosenka" w jednostce ewidencyjnej miasta Włocławek, obrębie Rybnica nr działki
28.
3.2. EUROPEJSKA SIEĆ EKOLOGICZNA ECONET
Kolejny rodzaj ochrony, stanowi Europejska Sieć Ekologiczna ECONET - spójny przestrzennie
i funkcjonalnie system reprezentowanych i najlepiej zachowanych pod względem różnorodności biologicznej
obszarów Europy.
Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET- POLSKA została opracowana w 1995 i 1996 roku jako
projekt badawczy National Nature Plan (NNP) w ramach Programu Europejskiego Międzynarodowej Unii
Ochrony Przyrody (IUCN). Również Czechy, Słowacja i Węgry uczestniczyły w tym projekcie i podobnie jak
Polska przyjęły jednolite założenia koncepcji sieci paneuropejskiej EECONET (European ECOlogical NETwork)
wraz z metodyką jej wyznaczania.
Choć sieć ECONET-POLSKA nie posiada umocowania prawnego, jest pewną wytyczną polityki
przestrzennej. Zgodnie z definicją podaną przez Autorów koncepcji Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA
jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym
i reprezentatywnych dla różnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sobą powiązanych korytarzami
ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu. Sieć ECONET-POLSKA
zawiera w sobie również obszary prawnie chronione (parki narodowe i krajobrazowe oraz rezerwaty), ostoje
przyrody
CORINE
lub
ważne
ostoje
ptaków,
które
najczęściej
są
"wbudowane"
w najcenniejsze fragmenty obszarów węzłowych jako tzw. biocentra (regionalne i lokalne). Większość z
wytyczonych w sieci ECONET-PL korytarzy ekologicznych nawiązuje do dolin rzecznych. Sieć ECONET-POLSKA
pokrywa 46% kraju. Składa się ona z obszarów węzłowych i łączących je korytarzy ekologicznych,
wyznaczonych na podstawie takich kryteriów, jak naturalność, różnorodność, reprezentatywność, rzadkość
i wielkość. Wyznaczono ogółem 78 obszarów węzłowych (46 międzynarodowych i 32 krajowe, które razem
obejmują 31% powierzchni kraju) oraz 110 korytarzy ekologicznych (38 międzynarodowych i 72 krajowe, które
razem obejmują 15 % powierzchni kraju).
Badany obszar nie stanowi wyodrębnionej i samodzielnej jednostki przyrodniczej, ale funkcjonuje dzięki licznym
powiązaniom z otaczającymi go elementami przyrodniczymi tworząc spójny system. Na system ten składają się
7
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla miasta Włocławek na lata 2004-2011
28
obszary węzłowe oraz węzły powiązane ze sobą i z regionalnym systemem przyrodniczym za pomocą korytarzy
ekologicznych. W rejonie opracowania elementem takimi jest rzeka Wisła, stanowiąca oś sieci ECONET-POLSKA.
3.3. ZIELEŃ MIEJSKA
System zieleni miejskiej Włocławka oparty jest o dolinę Wisły, otaczający miasto kompleks leśny
i system terenów leśnych i zieleni nad Zgłowiączką. Najcenniejszym walorem przyrodniczym terenów otwartych
nad Zgłowiączką jest rzeka, która wraz z pasem przyległych terenów stanowi wartość przyrodniczą
i estetyczną, unikalną w warunkach miejskich, nadającą terenom położonym w jej dolinie rolę korytarza
ekologicznego łączącego tereny leśne poza miastem, poprzez Park H. Sienkiewicza z ujściem rzeki Zgłowiączki
do Wisły.
Tabela 13. Tereny zieleni miejskiej we Włocławku (wg stanu na rok 2013)
TERENY ZIELENI
LICZBA
POWIERZCHNIA
parki spacerowo-wypoczynkowe
2
18,5 ha
zieleńce
27
23,8 ha
zieleń uliczna
-
58,3 ha
tereny zieleni osiedlowej
-
109,2 ha
cmentarze
4
46,6 ha
Razem
256,4 ha
We Włocławku funkcjonują dwa parki miejskie, są to 8:
–
–
Park im. Henryka Sienkiewicza - największy i najstarszy park w mieście, zlokalizowany pomiędzy
dzielnicami Śródmieście a Zazamcze, pełniący funkcję parku centralnego. Park ten jest wpisany do
rejestru zabytków ze względu na jego wyjątkową wartość historyczną (powstanie parku datuje się ok.
1870 r.). Park położony jest przy ujściu Zgłowiączki do Wisły i stanowi fragment ciągu ekologicznego
łączącego miasto ze strefą podmiejską. W obrębie parku występują 104 gatunki drzew i krzewów,
jednak najciekawsze gatunki występują pojedynczo (np. platan kloniasty, kłęk kanadyjski, sosna
wejmutka, orzech czarny, dąb burgundzki, skrzydłoorzech kaukaski). Park ten stanowi ważny element w
strukturze przestrzennej miasta, będący miejscem spacerów i wypoczynku. Na bieżąco prowadzi się
szereg działań, pielęgnujących zasoby i podnoszących walory estetyczne parku. Planuje się wykonanie
projektu rewaloryzacji szaty roślinnej parku, co pozwoli na dokonanie nowych nasadzeń i odbudowanie
drzewostanu częściowo zniszczonego przez choroby grzybowe i czynniki atmosferyczne, tj. silne wiatry.
Park im. Władysława Łokietka - położony we wschodniej części Śródmieścia. Jest to stosunkowo młody
park. Jego powstanie datuje się na lata 1968-69. Corocznie w parku dokonuje się licznych nasadzeń
drzew i krzewów, np. w 2002 roku odtworzono w centralnej części Parku skwer różany
o powierzchni 314 m2, gdzie posadzono 1370 szt. róż.
Ponadto na elementy systemu zieleni miasta składają się: zieleń nieurządzona wzdłuż cieków
i zbiorników wodnych oraz skarp, łąki, sady, ogródki działkowe, zieleń towarzysząca usługom i ogrody
przydomowe na terenach zabudowy jednorodzinnej, tereny rolne bez zabudowy.
8
29
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego tereny zieleni miejskiej zajmują 1,8% ogólnej
powierzchni miasta.
3.4. LASY
Według obowiązującej regionalizacji przyrodniczo-leśnej lasy z terenu miasta Włocławka położone są w
krainie III: Wielkopolsko-Pomorskiej. Od strony północnej porastają krawędź Wysoczyzny Dobrzyńskiej, od
południa tworzą zwartą otulinę przechodzącą w Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy. Kompleksów
leśnych pozbawione są tereny przyległe do wschodniej i zachodniej strony Wisły. Obszary leśne nie łączą się z
terenami zieleni miejskiej.
Wskaźnik lesistości to wyrażony w procentach stosunek powierzchni porośniętej lasami do powierzchni
całkowitej danego obszaru9. W 2013 roku wskaźnik ten dla miasta Włocławek wynosił 24,4%10. Na przestrzeni
lat 2009-2013 wartość tego wskaźnika jest stała. Wskaźnik lesistości dla miasta jest wyższy od wartości dla
całego województwa kujawsko-pomorskiego (23,4%11) i niższy od wartości dla całego kraju (29,40% 12).
Tabela 14. Powierzchnia lasów i gruntów leśnych na terenie miasta Włocławek według formy własności w roku 2013
GRUNTY LEŚNE
JEDNOSTKA TERYTORIALNA
Włocławek
OGÓŁEM [ha]
PUBLICZNE [ha]
PRYWATNE [ha]
2 134,65
2 056,85
77,8
LESISTOŚĆ [%]
LASY OGÓŁEM [ha]
24,4
2 058,92
Lasy będące własnością Skarbu Państwa, administrowane są przez Nadleśnictwo Włocławek. Stanowią
one ok. 86,6% ogólnej powierzchni lasów. Lasy te należą do lasów ochronnych, są to przede wszystkim lasy
strefy zieleni wysokiej, lasy uzdrowiskowo-klimatyczne i lasy rezerwatowe.
Dominującym gatunkiem jest sosna tworząca monokultury z domieszką brzozy porastająca siedliska
boru świeżego i boru mieszanego świeżego. Na siedliskach lasów świeżych i mieszanych występują drzewostany
wielopiętrowe i wielogatunkowe z przeważającym udziałem sosny. W domieszce występuje brzoza, osika, buk,
lipa, dąb i grab. Lasy Państwowe należą do IV i V klasy wieku. Najstarsze drzewostany występują na terenie
Uroczyska Różeniec i Michelin oraz na terenie rezerwatu Kulin.
Lasy komunalne (Dąbrówka, Świech, Polanka, tył cmentarza), nadzorowane przez Wydział Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej Urzędu Miasta Włocławek, stanowią 9,6% ogółu lasów. Lasy komunalne pełnią
funkcję rekreacyjną, co niekorzystnie wpływa na ich strukturę. Stanowią uzupełnienie systemu zieleni miejskiej,
są sukcesywnie dewastowane przez ludność (frekwencja odwiedzających około 50osób/h). Gatunkiem
dominującym w lasach komunalnych jest sosna, sporadycznie występuje: brzoza, dąb czerwony, czeremcha
amerykańska, kruszyna, jałowiec, bez czarny. W strukturze wiekowej dominują drzewostany III i IV klasy.
Lasy prywatne stanowią zaledwie 3,8%.
3.4.1. Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Gostynińsko-Włocławskie13
Źródło: Krajowy Program Zwiększania Lesistości, Warszawa 2003
11
Źródło: jw.
12 Źródło: jw.
13 Źródło: Nadleśnictwo Włocławek, www.wloclawek.torun.lasy.gov.pl/lesny-kompleks-promocyjny
9
10
30
Leśne kompleksy promocyjne nie są formą ochrony przyrody, ale mogą pełnić rolę w prowadzeniu oraz
promowaniu trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej, ochrony przyrody i krajobrazu oraz edukacji
ekologicznej. Leśne Kompleksy Promocyjne mają do spełnienia następujące cele:
–
–
–
–
–
–
prowadzenie gospodarki leśnej na podstawie wszechstronnego rozpoznania stanu biocenozy leśnej;
trwale zachowanie lub odtwarzanie naturalnych walorów lasu metodami racjonalnej gospodarki leśnej
prowadzonej na zasadach ekologicznych;
integrowanie celów gospodarki leśnej z aktywną ochroną przyrody;
promowanie wielofunkcyjnej i zrównoważonej gospodarki leśnej;
prowadzenie prac badawczych i doświadczalnictwa leśnego;
prowadzenia edukacji ekologicznej społeczeństwa i szkoleń leśników.
Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Gostynińsko-Włocławskie ustanowiono z dniem 01.01.1995 r., jako trzeci z
kolei. Kompleks ten powołano Zarządzeniem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 30
z dnia 19 grudnia 1994 r. i składa się on z trzech nadleśnictw: Gostynin i Łąck z RDLP w Łodzi oraz Włocławek z
RDLP w Toruniu o łącznej powierzchni 53 093 ha.
Główny, zwarty obszar leśnego kompleksu promocyjnego ciągnie się wzdłuż Wisły, prawie od miejscowości
Lubanie po Gąbin. Obejmuje od południa Włocławek i dalej w kierunku wschodnim jego granica południowa
biegnie mniej więcej na linii Kowal-Gostynin-Łąck. Prawie w całości leży on na terenie pradoliny ToruńskoEberswaldzkiej. Drugi duży kompleks leśny znajduje się na południe od Gostnina i Łącka, obejmując od północy
Gąbin. Oba duże kompleksy połączone są przesmykami lasów w okolicy Gostynina i Łącka. Inne kompleksy po
lewej stronie Wisły mają na ogół charakter mniejszych lub większych uroczysk śródpolnych. Niewielka część
lasów Nadleśnictwa Włocławek znajduje się po prawej stronie Wisły, obejmując strefę na krawędzi doliny Wisły
i Wysoczyzny Dobrzyńskiej.
Na większości obszarów LKP dominują wodnolodowcowe i eoliczne piaski luźne lub słabo gliniaste,
z których ukształtowały się gleby bielico-ziemne, a w lokalnych obniżeniach terenu i płaskich nieckach
deflacyjnych gleby glejo-bielico-ziemne, bagienne i podbagienne. Na piaskach tarasowych i sandrowych
wykształciły się gleby brunatno-rdzawe, rdzawe właściwe i bielicowo-rdzawe. Cechuje je najniższa zasobność w
składniki odżywcze, stąd wchodzą przeważnie w skład dość ubogich siedlisk borowych. Do przeważającego typu
gleb na terenie LKP należą gleby rdzawe.
Pod względem składu gatunkowego na terenie LKP Lasy Gostynińsko-Włocławskie największą powierzchnie
zajmują drzewostany jednogatunkowe, przy czym największy ich udział cechuje Nadleśnictwo Włocławek (76,6
%). Nieco mniej drzewostanów jednogatunkowych występuje w Nadleśnictwie Gostynin (około 68,2 %), a
najmniej w Nadleśnictwie Łąck (ponad 53 %). Ogromną przewagę mają drzewostany jednopiętrowe zajmując
ponad 95 % powierzchni leśnych. Główna przyczyną braku zróżnicowania piętrowego drzewostanów jest
przewaga ubogich siedlisk borowych i w zasadzie brak dla nich alternatywnych gatunków dla sosny. Należy
jednak podkreślić, że zapoczątkowane zostały już próby zwiększania zróżnicowania piętrowego w borach,
poprzez wykorzystywanie nalotu i podrostu sosny oraz domieszki brzozy, a w borach mieszanych także dębu.
3.4.2. Obwody łowieckie
Według regulacji przyjętych na podstawie uchwały Nr LI/1379/10 Sejmiku Województwa KujawskoPomorskiego z dnia 18 października 2010 r. w sprawie podziału województwa kujawsko-pomorskiego na
obwody łowieckie (Dz. Urz. Woj. Kujawsko-Pomorskiego Nr 171, poz. 2196 ze zm.), niewielka część obszaru
administracyjnego miasta Włocławek znajduje się w granicach 8 obwodów łowieckich. Szczegółowe informacje
prezentuje tabela poniżej.
31
Tabela 15. Obwody łowieckie położone w części w granicach administracyjnych miasta Włocławek
NUMER
OBWODU
NAZWA OBWODU
POWIERZCHNIA ADMINISTRACYJNA MIASTA
ZNAJDUJĄCA SIĘ W GRANICACH
OBWODÓW ŁOWIECKICH [ha]
DZIERŻAWCA OBWODU
(KOŁO ŁOWIECKIE)
199
Lubanie
213
KŁ Nr 255 „Wiarus” w Ciechocinku
213
Zbytkowo
339
KŁ Nr 59 „Szarak” w Chełmicy
216
Wilczeniec
191
KŁ Nr 109 „Orzeł” we Włocławku
217
Wieniec
305
KŁ Nr 108 „Darzbór” we Włocławku
232
Modzerowo
376
KŁ Nr 110 „Sęp” we Włocławku
233
Widoń
108
KŁ „Jawor” w Warszawie
234
Ludwinowo
34
KŁ Nr 135 „Łoś” we Włocławku
235
Stary Brześć
19
KŁ Nr 107 „Kujawskie Towarzystwo
Racjonalnego Łowiectwa” we Włocławku
Razem
1 585
Źródło: dane z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu
W związku z powyższym w granicach miasta bytują niewielkie populacje takich gatunków jak, m.in. dzik,
sarna, sporadycznie łoś oraz lis, krzyżówka, grzywacz. Liczebność tych zwierząt, w sprzyjających warunkach
może ulegać niekontrolowanemu wzrostowi. Dzikie zwierzęta często traktują obszar miasta jako potencjalną
ostoję i miejsce poszukiwania pokarmu. Istnieje możliwość wystąpienia konfliktowych sytuacji, wynikających z
obecności dzikich zwierząt w granicach administracyjnych miasta, które mogą mieć wpływ na utrzymanie
porządku i bezpieczeństwa publicznego. By zapobiec takim sytuacją należy monitorować liczebność dzikich
zwierząt na terenie miasta i w razie konieczności podejmować odpowiednie działania.
3.5. ZASOBY NATURALNE
Zasobami naturalnymi są komponenty środowiska tworzące razem spójna całość nazywana
środowiskiem naturalnym. Maja one zasadnicze znaczenie w przetrwaniu i rozwoju populacji ludzkiej.
3.5.1. Ukształtowanie terenu i geologia
Włocławek i jego okolice leżą w południowo-wschodniej części podprowincji Pojezierzy
południowobałtyckich obejmujących rozległy obszar pomiędzy pasem pobrzeży a linią Zielona Góra - Leszno Konin - Płock. Zasadniczą i najbardziej charakterystyczną strukturą morfologiczną, w obrębie, której znajduje się
miasto jest tworząca odrębny makroregion Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka spajająca na blisko 150kilometrowej długości, odcinki dolin Odry, Warty, Noteci, Kanału Bydgoskiego i Wisły. Obszar Włocławka
obejmują swym zasięgiem dwie wschodnie części tej struktury - mezoregion Kotlina Płocka i mezoregion Kotlina
Toruńska. Kotlinę Płocką znamionuje najmniejsza powierzchnia i najmniej złożona morfologia spośród
wszystkich mezoregionów Pradoliny. Kotlina obejmuje 850 km2 pomiędzy Płockiem a Włocławkiem leżącym na
jej północnym skraju. Najbardziej charakterystycznym elementem środowiska i krajobrazu Kotliny Płockiej jest
taras zalewowy, w wyniku spiętrzenia wód Wisły przekształcony na początku lat siedemdziesiątych w zbiornik
zalewowy - Jezioro Włocławskie, którego powstanie w znacznym stopniu zmieniło zarówno ogólny wizerunek
jak i tryb funkcjonowania środowiska przyrodniczego w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Poniżej Jeziora
Włocławskiego (Zbiornika Włocławskiego), jeszcze w obrębie miasta, swój początek bierze Kotlina Toruńska
ciągnąca się wzdłuż doliny Wisły a następnie Kanału Bydgoskiego aż po okolice Nakła nad Notecią. Równina
zalewowa obejmująca część Włocławka poniżej stopnia piętrzącego jest najniżej położoną częścią Kotliny.
Jednostka ta obejmuje powierzchnię 1850 km2, w tym około 90-kilometrzowy odcinek Wisły. Jednym z
większych cieków powierzchniowych kończących swój bieg w obrębie Kotliny Toruńskiej jest Zgłowiączka -
32
największy przepływający przez Włocławek dopływ Wisły. Na zachód od Kotliny Płockiej, pomiędzy
Włocławkiem a Koninem, rozciąga się rozległe na około 2500 km 2 powierzchni Pojezierze Kujawskie, należące
do makroregionu Pojezierzy Wielkopolskich. Mezoregion ten sięga zachodnich obrzeży miasta, powyżej ujścia
Lubieńki do Zgłowiączki - jednego z dwóch, obok Noteci, głównych rzek Pojezierza Kujawskiego. Północnozachodnie obrzeża Włocławka graniczą z mezoregionem Pojezierza Dobrzyńskiego, wchodzącym w skład
Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego. Mezoregion ten tworzy rozległa wysoczyzna uformowana w widłach
Wisły i Drwęcy. W części południowej wysoczyzna pojezierza kończy się zboczem Doliny Wisły, które lokalne
maksimum osiąga na wysokości Włocławka. Wysokość względna zbocza dochodzi tam do 80 m.
Ogólny zarys budowy geologicznej odnieść można do zróżnicowania strukturalnego jednostek
geologicznych wyższego rzędu. Miasto Włocławek położone jest na skraju strefy Teisseyre’a-Tornquista jednego z ważniejszych elementów struktury geologicznej kontynentu stanowiącego głęboki rozłam tektoniczny
pomiędzy wschodnioeuropejską platformą prekambryjską a paleozoicznym trzonem Europy zachodniej. Podłoże
geologiczne obszaru, na którym położony jest Włocławek tworzą osady Synklinorium brzeżnego ograniczającego
od wschodu platformę waryscyjską - jedną z trzech jednostek budujących paleozoiczny blok
zachodnioeuropejski na obszarze Polski. Synklinorium brzeżne jest podłużną wąską strukturą o regularnym
przebiegu rozciągającą się pomiędzy Koszalinem na północnym zachodzie a okolicami Lublina na południowym
wschodzie. Fundamentem tej struktury są sfałdowane utwory paleozoiczne, przykryte nadkładem osadów
mezozoiku i kenozoiku. Włocławek leży w północnej części środkowego tzw. warszawskiego odcinka
synklinorium, odznaczającego się najbardziej regularną budową.
3.5.1.1. Złoża surowców mineralnych 14
Na terenie miasta nie występują złoża surowców mineralnych.
3.5.2. Wody podziemne
Wody podziemne ze względu na ich wysoką jakość są bardzo ważnym źródłem zaopatrzenia ludności w
wodę pitną. Na terenie miasta Włocławek zbiorniki wód podziemnych o znaczeniu użytkowym występują w
utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych.
Miasto Włocławek leży w obrębie dwóch Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP). Są to:
GZWP nr 220 Pradolina Środkowej Wisły;
GZWP nr 215 Subniecka Warszawska.
Zestawienie parametrów charakterystycznych dla GZWP występujących na terenie miasta przedstawia
tabela poniżej.
Tabela 16. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) na terenie miasta Włocławek
GZWP
NAZWA ZBIORNIKA
WIEK UTWORÓW
ŚREDNIA
GŁĘBOKOŚĆ
UJĘCIA
[m]
SZACUNKOWE
ZASOBY
DYSPOZYCYJNE
[tys. m3/d]
POW. GZWP
[km2]
215
Subniecka Warszawska
wody trzeciorzędowe
160
250
51 000
220
Pradolina Środkowej Wisły
wody czwartorzędowe
60
300
2 085
14
Źródło: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce, Państwowy Instytut Geologiczny (stan na 31 grudnia 2013 r.)
33
3.5.3. Wody powierzchniowe
3.5.3.1. Rzeki
Miasto Włocławek leży w całości w dorzeczu Wisły, w przeważającej części na jej lewym brzegu,
rozciągając się wzdłuż tej rzeki na długości ok. 20 km. Przez miasto przepływają dwie rzeki, które wpadają
bezpośrednio do Wisły w mieście (Zgłowiączka - 6,4 km długości w granicach miasta, Kanał A / Zuzanka - 5,4 km
w granicach miasta).
Ponadto należy wymienić takie cieki wodne, jak: Struga Kujawska (ok. 7 km długości w granicach
miasta), Struga Rybnicka (ok. 2,2 km w granicach miasta) i Zofijka (ok. 1,0 km w granicach miasta) oraz
Lubieńka, będąca dopływem Zgłowiączki a biegnąca wzdłuż południowej granicy miasta na długości ok. 1,2 km.
3.5.3.2. Jeziora
W obszarze miasta Włocławek, na jego obrzeżach, znajdują się 2 jeziora: Czarne i Rybnica.
Jezioro Czarne
Położone w południowej części miasta, otoczone zwartym kompleksem boru sosnowego, zajmuje
powierzchnię 4,8 ha, jego objętość wynosi 160,1 tys. m 3 a głębokość maks. 4,9 m. Jezioro to w okresie letnim
wykorzystywane jest jako naturalne kąpielisko miejskie.
Jezioro Rybnica
Położone na terenie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego, zajmuje powierzchnię 7,6 ha a
jego objętość wynosi 173 tys. m3, maksymalna głębokość jeziora 4,6 m. Brzegi zbiornika porośnięte są
roślinnością szuwarową, szczególnie obfitą w części południowej. Jezioro zasilane jest przez dwa cieki: od
południa przez Rybnicę, a od zachodu poprzez dopływ z jeziora Dziemionek. Ze względu na obniżenie się
poziomu wód cieki te są okresowe, a dopływ z jeziora Dziemionek jest w zaniku.
3.5.3.3. Zbiornik Włocławski
Istotnym elementem hydrograficznym na terenie miasta jest Zbiornik Włocławski, który powstał
w 1970 roku po wybudowaniu stopnia wodnego na Wiśle. W granicach miasta znajduje się znikoma część
Zbiornika.
Zbiornik Włocławski jest największym pod względem powierzchni i drugim co do objętości zbiornikiem
w Polsce. Jego główne parametry są następujące:
powierzchnia: 75 km2;
długość: ok. 55-57 km;
objętość: 408 mln m3 (przy normalnym poziomie piętrzenia);
pojemność użytkowa (między normalnym poziomie piętrzenia /NPP, a Min PP) dla wykorzystania
energetycznego lub przeciwpowodziowego - 55 mln m3;
głębokość średnia: 5,5 m (maksymalna przy zaporze - 15 m);
szerokość średnia: 1 210 m (od 500 do 2 500 m);
prędkość przepływu:
strefa reolimniczna (od 618 km do 655 km biegu rzeki) - ok. 1 m/s;
strefa limniczna (655 do 675 km biegu rzeki) - 0,1 -0,4 m/s;
całkowita wymiana wody: 4,5 doby przy średnim przepływie do 6,5 doby w latach suchych.
W skład obiektów usytuowanych w osi stopnia wchodzą: śluza żeglugowa z awanportami, elektrownia
wodna z przepławką dla ryb, jaz, zapora czołowa i zapora awaryjna.
Elektrownia wodna zlokalizowana jest przy lewym brzegu rzeki, między śluzą żeglugową a jazem, od
którego oddzielona jest filarem przepławkowym, wykonanym dla potrzeb rozwojowych ryb wędrownych,
dwuśrodowiskowych: łososia, troci, certy, węgorza.
34
Gospodarkę wodną na spiętrzonym odcinku rzeki (zbiorniku) prowadzi Inspektorat we Włocławku
podległy RZGW w Warszawie. Głównym użytkownikiem wody na stopniu jest elektrownia wodna. Ponadto, do
bezpośrednich użytkowników zbiornika w obszarze miasta Włocławek, mających pozwolenie wodno-prawne
określające zakres ich uprawnień należą: Polski Związek Wędkarski - Zarząd Okręgowy we Włocławku oraz
NOBILES -KFF i L Sp. z o.o. Włocławek na ujęcie wody dla Zakładu; 673 km. Pozostali drobni użytkownicy nie
mają istotnego wpływu na gospodarkę wodną zbiornika.
Zbiornik ma charakter typowo dolinny, wąski a długi o mało urozmaiconych brzegach. Prawy brzeg jest
wysoko wyniesiony ponad poziom zbiornika; krawędź skarpy wznosi się 30-40 m ponad wodę. Na prawym
brzegu znajdują się głównie grunty rolne i niewielkie obszary leśne poniżej Płocka; do zbiornika przylegają
tereny Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego. Lewy brzeg jest uformowany odmiennie. Tereny przy
zbiornikowe po tej stronie znajdują się w depresji do zwierciadła wody lub kilka metrów powyżej i stanowią tzw.
niski teras zalewowy. W celu skoncentrowania zbiornika na szerokości tarasu zalewowego i ochrony przed
podtopieniem terenów rolniczych leżących wzdłuż lewego brzegu, wybudowano zapory boczne
o łącznej długości ok. 30 km. Powyżej km 625, tereny przy zbiornikowe na obu brzegach chronione są wałami
przeciwpowodziowymi. Lewy brzeg na całej długości pomiędzy Włocławkiem a Płockiem zajmują lasy sosnowe;
po tej stronie do zbiornika przylegają tereny Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego.
Powierzchnia dorzecza zbiornika wynosi ok. 171 km2. Zbiornik zasilany jest, oprócz Wisły, także przez
szereg mniejszych cieków: Skrwę Lewą i Skrwę Prawą, Brzeźnicę, Chełmiczankę, Zuzankę/Kanał A (w obszarze
Włocławka), Święty Strumień, Kamieniczkę.
3.5.3.4. Zagrożenie powodziowe
Zagrożenie powodziowe Włocławka wynika z położenia miasta nad Wisłą i jej głównym (w tym rejonie)
dopływem Zgłowiączką.
Zagrożenie związane jest z naturalnymi okresowymi wylewami rzek. Jednak znacznie większe
zagrożenie związane jest z istniejącą zaporą wodną: zagrożenie zalewem przy normalnym piętrzeniu wód
Zbiornika Włocławskiego oraz przy wodzie obliczeniowej 0,1%. Część obszaru miasta na Wschodzie
przemysłowym znajduje się w stałej depresji w stosunku do poziomu lustra w zbiorniku. Są to tereny o
potencjalnym największy zagrożeniu zalaniem.
3.5.4. Gleby
Rodzaj gleb wykształconych na terenie miasta Włocławek wynika z położenia miasta w obszarze form
akumulacji rzecznej i lodowcowej.
Gleby lewobrzeżnej części miasta wykształciły się na piaskach rzecznych fazy pomorskiej zlodowacenia
bałtyckiego, osadach jeziornych późnego glacjału i piaskach glacjofluwialnych. Są to gleby bielicowe
i pseudobielicowe należące do V i VI klasy bonitacyjnej. Są one ubogie w składniki pokarmowe, charakteryzują
się kwaśnym i bardzo kwaśnym odczynem. Zdecydowanie odmienny charakter ma prawobrzeżna część miasta.
Na trzeciorzędowych iłach i czwartorzędowych glinach zwałowych uformowały się gleby brunatnoziemne II-IV
klasy. Na terasach zalewowych Zgłowiączki i Wisły wytworzyły się mady rzeczne. W obniżeniach terenu, na
utworach organicznych uformowały się gleby III i IV klasy: Krzywa Góra, Korabniki.
35
4. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW
4.1. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ, WODOCHŁONNOŚĆ, ENERGOCHŁONNOŚĆ
Rozwój zrównoważonej konsumpcji wśród mieszkańców miasta Włocławek spowoduje wypromowanie
zrównoważonego stylu życia. W szczególności wpłynie on na obniżenie materiałochłonności, wodochłonności i
energochłonności w realizacji codziennych czynności. Doprowadzi to do zmniejszenia kosztów za zużycie wody,
energii i gazu.
4.1.1. Analiza zużycia wody
W niniejszym rozdziale przeprowadzono analizę zużycia wody na terenie miasta Włocławek.
Uwzględnione zostały dane ewidencyjne Banku Danych Lokalnych GUS w podziale na grupy użytkowników
zasobów wodnych: gospodarstwa domowe, przemysł, rolnictwo i leśnictwo, eksploatacja sieci wodociągowej,
ogółem.
Ujęcia wód podziemnych stanowią na terenie miasta podstawową formę zaopatrzenia w wodę ludności
oraz na potrzeby przemysłu. Obecnie, poza niewielką ilością poboru wody z ujęć własnych (studnie kopane do
pierwszego poziomu wodonośnego), praktycznie cały obszar jest objęty dostawą wody pochodzącej z ujęć
komunalnych.
Tabela 17. Zużycie wody w latach 2010 i 2013 roku na terenie miasta Włocławek
ZUŻYCIE WODY WEDŁUG KATEGORII [dam 3]
JEDNOSTKA
ADMINISTRACYJNA
Włocławek
OGÓŁEM
EKSPLOATACJA SIECI WODOCIĄGOWEJ
ROLNICTWO
I LESNICTWO
PRZEMYSŁ
OGÓŁEM
GOSPODARSTWA
DOMOWE
2010
2013
2010
2013
2010
2013
2010
2013
2010
2013
13 418,9
13 611,1
8 087,0
8 753,0
-
-
5 331,9
4 858,1
3 691,1
3 379,4
Objaśnienia: kolorem niebieskim zaznaczono spadek zużycia w 2013 roku względem roku 2010, natomiast kolorem różowym wzrost
W 2013 roku dostarczono do gospodarstw domowych 3 379,4 dam3, to o 8,5% mniej niż w roku 2010. W
tym samym czasie zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności ogółem wzrosło
o 1,4%% i było spowodowane wzrostem zużyciem wody w przemyśle (o 8,2% względem 2010 roku).
W 2010 roku udział przemysłu w zużyciu wody ogółem wynosił 60,3%, natomiast w 2013 już 64,3%.
Tabela 18. Zużycie wody w mieście Włocławek w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2010 i 2013 roku
ZUŻYCIE WODY
NA 1 MIESZKAŃCA
[m3/os.]
JEDNOSTKA
ADMINISTRACYJNA
Włocławek
2010
2013
31,5
29,3
Objaśnienia: kolorem niebieskim zaznaczono spadek zużycia w 2013 roku względem roku 2010, natomiast kolorem różowym wzrost
36
Zużycie wody w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2013 roku zmalało względem 2010 roku o 7%. Tej
podstawie można sądzić, że zużycie w kolejnych latach również może zmaleć. Jednakże to czy zużycie będzie
wzrastać lub maleć zależy całkowicie od postaw mieszkańców i gospodarowania przez nich zasobami wodnymi.
4.1.2. Analiza zużycia gazu
Z sieci gazowej korzysta 75,4% mieszkańców miasta.
Zastosowanie gazu ziemnego zamiast węgla w celu pozyskiwania energii cieplnej jest zdecydowanie
lepszym rozwiązaniem, jeśli chodzi o wpływ na środowisko naturalne. Pozwala przede wszystkim na całkowitą
eliminację emisji pyłów, sadzy, cząstek smolistych, SO2 i CO. Przyczynia się także do zmniejszenia emisji CO2 oraz
uzyskania znacznych oszczędności energii pierwotnej w wyniku poprawy sprawności pozyskiwania energii.
Liczba mieszkańców wybierające takie rozwiązanie z reguły rośnie z roku na rok. Jednak
w przypadku miasta Włocławek procent ten maleje. W 2010 roku w mieście do ogrzewania mieszkań zużyto
70,5% ogólnie zużytego gazu, w 2011 roku było to już 58,6%, natomiast w 2012 tylko 42,6%.
Tabela 19. Zużycie gazu w mieście Włocławek w latach 2010-2012
PARAMETR
JEDNOSTKA
2010
2011
2012
zużycie gazu
tys. m3
10 435,9
8 406,7
9 359,1
zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań
tys. m3
7 356,4
4 925,9
3 992,5
zużycie na 1 mieszkańca
m3
89,0
72,0
80,7
zużycie na 1 korzystającego
m3
119,4
96,9
107,4
Znaczne rozbieżności między zużyciem gazu na jednego mieszkańca a zużyciem na jednego odbiorcę
wynikają z niepełnego stopnia zgazyfikowania miasta.
4.1.3. Analiza zużycia energii
Zużycie energii elektrycznej w mieście Włocławek zmieniło się na przestrzeni ostatnich lat. Zauważalny
jest spadek (4,1%) zużycia energii elektrycznej w 2012 roku względem roku 2010.
Tabela 20. Zużycie energii elektrycznej w mieście Włocławek w latach 2010-2012
PARAMETR
JEDNOSTKA
2010
2011
2012
szt.
44 713
44 271
44 391
zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu
MWh
73 797
72 176
70 799
zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca
kWh
629,0
618,6
610,4
odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu
4.2. WYKORZYSTANIE ENERGII ODNAWIALNEJ
37
Zmiany klimatu, kwaśne deszcze, dziura ozonowa, degradacja chemiczna gleb jest wynikiem działalności
człowieka na środowisko. Emisja do atmosfery gazów: dwutlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu jest
głównym problemem ekologicznym. Źródłem tych gazów jest spalanie paliw, głównie dla celów energetycznych.
Należy podejmować działania zmierzające do zmniejszenia energochłonnych procesów produkcyjnych, zmianę
struktury zużywanych paliw, a także wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz bezemisyjnych. W
Polsce głównym źródłem energii cieplnej jest węgiel kamienny. W sezonie grzewczym następuje, więc wzrost
emisji pyłowo-gazowej na terenach zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej.
Należy jednak pamiętać, że racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych jest istotnym
komponentem zrównoważonego rozwoju przynoszącym wymierne efekty ekologiczno-energetyczne, pod
warunkiem, że zachowane zostały odpowiednie standardy. Wyzwaniem na najbliższe lata jest bezpieczeństwo
energetyczne w skali kraju, jak i poszczególnych gmin / miast. Biorąc pod uwagę prognozowany systematyczny
wzrost zapotrzebowania na energię, w tym głównie na energię elektryczną należy wypracować
i systematycznie realizować strategię w zakresie budowy nowych źródeł energii elektrycznej oraz produkcji
paliw alternatywnych. Niestety oprócz oczywistych korzyści płynących z energii odnawialnej, występuje również
szereg problemów dotyczących kosztów instalacji, dostępnych technologii oraz przede wszystkim uwarunkowań
przestrzennych. Należy pamiętać, że tego typu instalacje muszą współistnieć z środowiskiem naturalnym oraz
nie powinny wywierać trwale negatywnego wypływ na środowisko.
"Strategia rozwoju energetyki odnawialnej" przyjęta przez Radę Ministrów uchwałą z dnia 5 września
2000 roku, zakłada zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym
kraju do 7,5% w 2010 roku i do 14% w roku 2020. Cel ten wymaga podjęcia szeregu działań, zarówno
w skali krajowej, wojewódzkiej jak i lokalnej.
W przypadku miasta Włocławek działania te powinny dotyczyć przede wszystkim wprowadzenia tzw.
energii zielonej, z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej. Rozwój energetyki odnawialnej pozwoli na
zaktywizowanie społeczności lokalnej do działalności gospodarczej, co w konsekwencji prowadzić będzie do
rozwoju terenów wiejskich, wykorzystania gruntów na plantacje biomasy, wykorzystania
niepełnowartościowego drewna z gospodarki leśnej, a także wykorzystania odpadów komunalnych czy osadów
ściekowych.
4.2.1. Analiza stanu i możliwości wykorzystania energii wody
Energetyka wodna przekształca energię Tabela 21. Dane techniczne elektrowni wodnej we
potencjalną cieków wodnych w energię elektryczną za Włocławku
pomocą turbin. Energetyczne zasoby wodne Polski są
Moc zainstalowana hydrozespołu
26,7 MW
niewielkie ze względu na niezbyt obfite i niekorzystnie
rozłożone opady, dużą przepuszczalność gruntu
Przełyk znamionowy turbiny
365 m3/s
i
niewielkie
spadki
terenów.
Najbardziej
Spad znamionowy
8,8 m
rozpowszechnione w kraju są małe elektrownie wodne
Dopuszczalny zakres spadów
5,25-12,75 m
(MEW). Według przyjętej nomenklatury są to
Moc instalowana elektrowni
160,2 MW
elektrownie o mocy zainstalowanej nie większej niż 5
MW. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie MEW,
Całkowity przełyk instalowany
2100 m3/s
które mogą wykorzystywać potencjał niewielkich rzek,
Prędkość obrotowa hydrozespołu
57,7 obr/min
rolniczych
zbiorników
retencyjnych,
systemów
Całkowity ciężar hydrozespołu
1200 ton
nawadniających,
wodociągowych,
kanalizacyjnych
i kanałów przerzutowych. Do głównych zalet takich
Rzędna piętrzenia
57,3 m n.p.m.
elektrowni należy: łatwość instalacji, nawet na ciekach
Średnia produkcja
739 GWh/a
wodnych, krótki czas wybudowania (1-2 lat),
Źródło: Portal ENERGA, www.energa-wytwarzanie.pl
powszechnie
dostępne
wyposażenie,
dobrze
opanowana technologia. Prostota techniczna powoduje
wysoką niezawodność i długa żywotność, nie wymagają licznego personelu i mogą być sterowane zdanie, a
38
rozproszenie w terenie skraca odległość przesyłu energii i zmniejsza związane z tym koszty. Najważniejsze jest
jednak to energia wody należy do najczystszych źródeł energii.
We Włocławku zlokalizowana jest największa w Polsce elektrownia przepływowa. Elektrownia Wodna
we Włocławku zlokalizowana została na rzece Wiśle. W wyniku wybudowania elektrowni powstało na Wiśle
jezioro zaporowe - Jezioro Włocławskie. Początkowo miała być elementem kaskady dolnej Wisły, ale pozostałych
zapór dotąd nie wybudowano. Elektrownia należy obecnie do spółki Energa Hydro.
Elektrownia jest połączona z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym trzema
napowietrznymi o napięciu 110 kV, przez trzy transformatory blokowe o mocy 68 MVA każdy.
liniami
W 2011 roku została wydana decyzją środowiskowa na przebudowę i remont obiektów stopnia wodnego we
Włocławku z podziałem na obiekty:
obiekt 1 - poprawa stanu zagęszczenia korpusu i podłoża zapory czołowej, wykonanie przesłony
przeciwfiltracyjnej wzdłuż muru oporowego na lewym przyczółku zapory;
obiekt 2 - rozbudowa automatycznego systemu pomiarowo-kontrolnego stopnia (ASTKZ);
obiekt 3 - remont jazu w zakresie konstrukcji, urządzeń mechanicznych i elektrycznych;
obiekt 4 - remont śluzy i awanportów;
obiekt 5 - przebudowa przepławki dla ryb na terenie działek nr 3/4, 3/5, 3/6, 3/8 KM 200; 4/2 KM 210;
1/2, 2/2, 3/2, 4/2 KM 220; 1/9, 1/2, 1/3, 1/4 KM 230; 1/6, 1/7, 1/9 KM 950; 1/2, 2/2, 4 KM 960.
Inwestor jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie.
W 2012 roku Prezydent Miasta Włocławek udzielił pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie Małej
Elektrowni Wodnej w km 0+375 Kanału A 9 ( rzeka Zuzanka ) o planowanej średniej produkcji rocznej na
poziomie 400 MWh.
4.2.2. Analiza stanu i możliwości korzystania z energii wiatru
Najważniejsze korzyści ekologiczne płynące
z wykorzystania energii wiatrowej to: brak emisji
gazów cieplarnianych przy produkcji energii; brak
emisji SO2, NOx i pyłów do atmosfery, brak
powstawania odpadów stałych, gazowych, odorów i
ścieków; brak zanieczyszczeni wód i gleby; brak
degradacji terenu i strat w obiegu wody, które mają
miejsce przy konwencjonalnym pozyskiwaniu energii.
Rycina 7. Strefy energii wiatru w Polsce (wg. H. Lorenc)
Dla uzyskania realnych wielkości energii
użytecznej z wiatru wymagane jest występowanie
odpowiednio silnych wiatrów (o prędkości powyżej
4 m/s) o stałym natężeniu. Miasto Włocławek leży
w III (korzystnej) strefy wietrzności.
W 2009 roku Urząd Miasta wydał decyzję
środowiskową w sprawie budowy elektrowni
wiatrowej we Włocławku na ul. Krzywa Góra 26A,
(działka nr 211/3 obręb 0003- Krzywa Góra).
Przedsięwzięcie nie zostało zrealizowane.
4.2.3. Analiza stopnia korzystania z energii biomasy i biogazu
Biopaliwa, ze względu na stan skupienia podzielić można na stałe, płynne oraz biogaz występujący w
postaci gazowej. Biopaliwa stałe używane mogą być na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania,
39
gazyfikacji oraz pyrolizy w postaci: drewna i odpadów drzewnych (w tym zrębków z szybko rosnących
gatunków drzewiastych tj.: wierzba wiciowa, topola), słomy, ziarna (zbóż, rzepaku), słomy upraw specjalnych
roślin energetycznych z rodziny Miscanthus, Topinambur itp., osadów ściekowych, makulatury oraz szeregu
innych odpadów roślinnych powstających na etapach uprawy, pozyskania jak też przetwarzania przemysłowego
produktów (siana, ostatek kukurydzy, trzciny cukrowej i bagiennej, łusek oliwek, korzeni, pozostałości przerobu
owoców itp.).
Pod względem energetycznym 2 tony biomasy równoważne są 1 tonie węgla kamiennego. Także pod
względem ekologicznym biomasa jest lepsza niż węgiel gdyż podczas spalania emituje mniej SO 2.
4.2.4. Analiza wykorzystania energii słonecznej
W Polsce istnieją dość dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania słonecznego przy
dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę energię do charakteru, struktury
i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego. Natężenie promieniowania słonecznego w całym obszarze
województwa kujawsko-pomorskiego i występujących warunkach klimatycznych zapewnia ekonomiczne
przetwarzanie go w energie użyteczną. Potencjał ten jest wystarczający do wykorzystania na potrzeby bytowe
mieszkańców, do podgrzewania ciepłej wody, choć koszty inwestycji są obecnie zbyt duże w stosunku do
możliwości osób fizycznych. Ze względu na dużą zmienność sezonową i dobową potencjał ten nie zaspokoi
potrzeb produkcyjnych przemysłu rolnego i rolno-spożywczego15.
Na terenie miasta nie ma farm fotowoltaicznych, pojedyncze kolektory słoneczne zamontowane są na
domach jednorodzinnych.
4.2.5. Analiza możliwości wykorzystania energii geotermalnej
Złożem energii geotermalnej nazywa się naturalne nagromadzenie ciepła (w skałach, wodach
podziemnych, w postaci pary) na głębokościach umożliwiających opłacalną ekonomicznie eksploatację energii
cieplnej. Wydobycie ciepłej wody o określonym składzie może mieć ogromny wpływ na rozwój gospodarczy
miejscowości dzięki rozwojowi lecznictwa (balneologia), turystyki i rekreacji (baseny z ciepłą wodą) i wreszcie
przemysłu opartego o czystą technologię (suszarnictwo, ogrodnictwo itp.).
Na terenie Polski występują naturalne baseny sedymentacyjno-strukturalne, wypełnione gorącymi
wodami podziemnymi o zróżnicowanych temperaturach, których bezwzględna wartość zdeterminowana jest
powierzchniowymi zmianami intensywności strumienia cieplnego ziemi. Temperatury tych wód wynoszą od
kilkudziesięciu do ponad 90°C, a w skrajnych przypadkach osiągają ponad 100ºC 16.
Na terenie miasta Włocławek nie wykorzystuje się energii geotermalnej.
15
16
Źródło: Centrum Informacji o Rynku Energii
Źródło: Portal Odnawialne Źródła Energii, www.energiaodnawialnana.net
40
5. JAKOŚĆ ŚRODOWISKA
5.1. STAN POWIERZCHNI ZIEMI
Na terenie miasta Włocławek w ostatnich lata nie były prowadzone badania jakości gleb.
Do naturalnych zagrożeń gleb na terenie miasta zalicza się procesy erozji wietrznej (deflacja) i wodnej
(wymywanie, spłukiwanie), które wskutek nieprzemyślanej działalności człowieka mogą ulec nasileniu
powodując znaczne straty przyrodnicze i gospodarcze. Zagrożenie erozją wodną zależy w największym stopniu
od nachylenia terenu, długości stoku, natężenia i czasu trwania opadów atmosferycznych, rodzaju podłoża i
obecności szaty roślinnej. Poważne zagrożenie dla środowiska glebowego jest związane z: nadmiernym
używaniem środków chemicznych do ochrony roślin i konserwowania zbiorów, nieracjonalnym stosowaniem
nawozów sztucznych oraz niewłaściwym postępowaniem ze środkami ropopochodnymi w obrębie gospodarstw
rolnych. Zagrożeniem dla jakości gleb na analizowanym terenie jest również transport, który przyczynia się
także do degradacji pozostałych komponentów środowiska przyrodniczego.
5.2. JAKOŚĆ WÓD
W 2012 WIOŚ w Bydgoszczy przeprowadził badania jakości wód. Ocenę wód przeprowadzono
w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu
jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz.1008) określając dla poszczególnych punktów
pomiarowych:
stan/potencjał ekologiczny - uwzględnia klasyfikacje elementów biologicznych, fizykochemicznych
i ocenę wskaźników z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (specyficzne
zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne);
ocenę elementów biologicznych - stan oceniano w oparciu o trzy grupy organizmów: fitoplankton,
fitobentos i makrofity;
ocenę elementów fizykochemicznych - przeprowadzono w oparciu o wyniki badań wskaźników
wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
ocenę wskaźników z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego - badania
substancji wymienionych w załączniku nr 5 do rozporządzenia.
Jeśli JCWP objęta jest monitoringiem obszarów chronionych należy sprawdzić spełnienie wymagań
postawionych dla obszarów chronionych i zweryfikować ocenę stanu/potencjału ekologicznego. Niespełnienie
wymagań dla obszarów chronionych obniża ocenę z bardzo dobrego stanu ekologicznego, maksymalnego
potencjału ekologicznego lub dobrego stanu/potencjału ekologicznego do umiarkowanego stanu/potencjału, a
tym samym do złego stanu wód.
Przedmiotem badań monitoringowych jakości wód powierzchniowych są jednolite części wód
powierzchniowych (JCWP). Pojęcie to, wprowadzone przez Ramową Dyrektywę Wodną, oznacza oddzielny
i znaczący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia,
rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeżnych. Zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej
do roku 2015 należy osiągnąć dobry stan wszystkich wód.
41
RZEKA
LOKALIZACJA STANOWISKA
TYP ABIOTYCZNY1
PROGRAM MONITORINGU
KILOMETR RZEKI
OCENA BIOLOGICZNA
KLASA ELEMENTÓW
BIOLOGICZNYCH
OCENA FIZYKOCHEMICZNA
KLASA ELEMENTÓW
FIZYKOCHEMICZNYCH
STAN / POTENCJAŁ
EKOLOGICZNY
STAN CHEMICZNY
OCENA BAKTERIOLOGICZNA
Tabela 22. Ocena jakości wód rzecznych w mieście Włocławek w 2012 roku
Zgłowiączka
ujście do Wisły,
Włocławek
20
MD
0,4
IO / MIR / MMI
III
zas
poniżej stanu
dobrego
UMIARKOWANY
dobry
zły
Objaśnienia: 1Typ abiotyczny: 20 - rzeka nizinna żwirowa
IO - indeks okrzemkowy, MIR - makrofitowy indeks rzeczny, MMI - makrobentosowy indeks, zas - zasadowość
klasa I
klasa II
klasa III
klasa IV
klasa V
Monitoring wód w jeziorach z terenu miasta nie jest prowadzony.
W roku 2012 na obszarze działania WIOŚ Bydgoszcz monitoringiem według Ramowej Dyrektywy
Wodnej objęto zbiorniki zaporowy Włocławek, którego cześć leży w granicach administracyjnych miasta
Włocławek. Jakość wody badano w pięciu punktach pomiarowo-kontrolnych, z czego na czterech wykonano
pełny zakres badań biologicznych: fitoplankton, fitobentos oraz makrozoobentos. Do oceny JCW wykorzystano
uśrednione wyniki ze wszystkich punktów pomiarowych. Na podstawie badań w 2012 roku wody Zbiornika
Włocławek charakteryzowały się umiarkowanym potencjałem ekologicznym. Szczegółowe dane przedstawione
zostały w tabeli poniżej.
Tabela 23. Klasyfikacja stanu ekologicznego zbiornika zaporowego Włocławek w 2012 roku
WSKAŹNIK MZB
BZT5 (mg O₂/l)
OWO (mgC/l)
PRZEWODNOŚĆ W 20°C
(μS/cm)
ODCZYN pH
AZOT AZOTANOWY (mgN/l)
AZOT OGÓLNY (mgN/l)
FOSFOR OGÓLNY (mgP/l)
0,55
III
0,49
3,27
9,3
732
8,2
0,64
1,68
0,176
stan ekologiczny bardzo
dobry
stan ekologiczny
dobry
stan ekologiczny
umiarkowany
stan ekologiczny
słaby
KLASYFIKACJA STANU WÓD JCW
KLASA WSKAŹNIKA FLORA
0,57
STAN EKOLOGICZNY
FITOBENTOS (WSKAŹNIK
OKRZEMKOWY IO)
Włocławek
KLASA ELEMENTÓW
HYDROMORFOLOGICZNYCH
FITOPLANKTON (WSKAŹNIK
FITOPLANKTONOWY IFPL)
PODSTAWOWE ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE
ZBIORNIK ZAPOROWY
ELEMENTY BIOLOGICZNE
II
umiarkowany
zły
stan ekologiczny
zły
42
Miasto zaopatrywane jest w wodę z trzech ujęć wód podziemnych: Krzywe Błota, Zazamcze i Zawiśle.
Monitoring osłonowy (lokalny) prowadzony jest w sposób ciągły (od 1994r) dla dwóch komunalnych ujęć wód
podziemnych Krzywe Błota i Zazamcze.
Zadaniem monitoringu osłonowego jest ciągła ocena stanu parametrów fizykochemicznych wód
podziemnych w obrębie funkcjonowania stref ochronnych, odpowiednio wczesne ostrzeganie o pojawieniu się i
migracji zanieczyszczeń w kierunku eksploatowanych studni. Wprowadzenie stref ochronnych do miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego miasta Włocławka, pozwala kontrolować sposób inwestowania na
terenach położonych w strefach ochronnych ujść, co pośrednio zabezpiecza zasoby wodne przed ich postępującą
degradacją.
W 2012 roku przeprowadzono dwukrotne opróbowanie sieci monitoringowej - na wiosnę 16, a jesienią
20 punktów pomiarowych. Oprócz poboru próbek wody, w otworach standardowo przeprowadzono pomiar
zwierciadła wody, co umożliwia ocenę oddziaływania i dynamiki pracy ujęć. W porównaniu z latami ubiegłymi,
pobór próbek wody nastąpił z mniejszej liczby otworów, z uwagi na ich dewastację. Otwory te będą przez
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji stopniowo odtwarzane.
Ujęcie wody Zazamcze
Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją jakości wód, dla ujęcia Zazamcze dominująca jest II klasa,
tj. wody dobrej jakości. Wody w tej klasie stanowią 66,7%. III klasę stwierdzono w 33,3% przypadków. Nie
stwierdzono wód w I, IV i V klasie. W przypadku tego ujęcia, główną przyczyną powodującą zaliczenie wód do III
klasy były przekroczone stężenia żelaza i manganu. Ogólnie jakość wody na ujęciu „Zazamcze” można uznać za
dobrą, ponieważ przekroczone stężenia obu pierwiastków dają się łatwo usunąć w procesie uzdatniania.
Ujęcie wody Krzywe Błota
Na ujęciu Krzywe Błota dominują wody II klasy (wody dobrej jakości) i III klasy (wody zadowalającej
jakości), które wystąpiły w obu przypadkach po 37,5% prób. Wody niezadowalającej jakości (IV klasa)
stwierdzono w 25% oznaczeń. Nie notowano wód bardzo dobrej i złej jakości. Zaliczenie wód do III i IV klasy
spowodowane zostało zwiększonym stężeniem żelaza i manganu oraz punktowo amoniaku, chlorków i
siarczanów oraz wapnia i potasu. Przyczyny występowania zawyżonych stężeń Fe i Mn w rejonie ujęcia Krzywe
Błota należy wiązać bezpośrednio z czynnikami geogenicznymi (poziomy glin lub piasków zażelazionych).
Związki te są łatwo usuwane w procesie uzdatniania wody. Obserwowane podwyższone stężenia amoniaku,
chlorków i siarczanów oraz wapnia i potasu w rejonie ujęcia Krzywe Błota świadczą o wyraźnym wpływie
antropogenicznej działalności człowieka na jakość wód podziemnych i występują w otworach obserwacyjnych
zlokalizowanych w obrębie osiedli mieszkaniowych oraz na północno-zachodnich obrzeżach ujścia.
W żadnym z opróbowanych otworów nie stwierdzono przekroczeń wskaźników o charakterze
toksycznym, oznaczonych w klasyfikacji symbolem H. Kształtowały się one na poziomie I klasy, a więc wód
o bardzo dobrej jakości.
W porównaniu z wynikami badań z 2011 roku, należy stwierdzić, że zaobserwowano nieznaczne
pogorszenie jakości wód na obu ujęciach, przez co nastąpiło procentowe zwiększenie udziału wód w III i IV
klasie.
5.3. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA
O jakości powietrza decyduje wielkość i przestrzenny rozkład emisji ze wszystkich źródeł z
uwzględnieniem przepływów transgranicznych i przemian fizykochemicznych zachodzących w atmosferze.
Przestrzenny rozkład emisji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego jest zróżnicowany. Największe
skupiska emitorów punktowych, jak i znaczna emisja liniowa związane są z obszarami zurbanizowanymi dużych
miast. W ostatnich latach obserwuje się obniżenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych. Zmniejszenie
zanieczyszczeń ze źródeł punktowych ma związek przede wszystkim z inwestycjami proekologicznymi w
sektorze energetycznym.
43
Całe województwo kujawsko-pomorskie, w tym i miasto Włocławek, objęte jest monitoringiem
powietrza prowadzonym przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Włocławek
podlega pod strefę miasto Włocławek.
Roczna ocena jakości powietrza za 2013 rok, w stosunku do ocen wykonanych w ostatnich latach,
zawiera nowe elementy wynikające z nowego podziału kraju na strefy oraz z Dyrektywy 2008/50/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza
dla Europy (CAFÉ). Obecne przepisy nie uwzględniają zapisów zawartych w tej Dyrektywie, dlatego do oceny
wykorzystuje się także obowiązujące akty prawne takie jak:
ustawę Prawo ochrony środowiska (Dz.U.13.1232 ze zm.);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 03 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu (Dz.U.08.47.281);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 06 marca 2008 roku w sprawie stref, w których dokonuje się
oceny jakości powietrza (Dz.U.08.52.310);
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 roku w sprawie dokonywania oceny
poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 5 poz. 31).
Wyniki klasyfikacji stref pod kątem ochrony zdrowia
Całą strefę, do której należy miasto Włocławek, dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, kadmu, arsenu,
niklu, ołowiu, benzenu, tlenku węgla i pyłu zawieszonego PM 2,5 zaliczono do klasy A. Do klasy C zaliczono strefę
ze względu na poziom pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu. Przypisanie całej dużej strefie klasy C dla pyły
PM10 i benzo(a)pirenu nie oznacza, że przekroczenia występują na całym obszarze. Oznacza to, że na obszarze
strefy są miejsca wymagające podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza (Program Ochrony
Powietrza).
Strefa miasto Włocławek w ocenie za 2013 r. otrzymała klasę D2 ze względu na przekroczenia poziomu
celu długoterminowego przez stężenia ozonu. Dla stref w klasie D2 nie jest wymagane opracowanie programu
ochrony powietrza. Działania wymagane w tym przypadku to ograniczenie emisji lotnych związków
organicznych jako prekursorów ozonu, które to działania powinny być ujęte w wojewódzkich programach
ochrony środowiska.
W tabeli 24 przedstawiono wyniki badań stężeń zanieczyszczeń powietrza wykonane przez WIOŚ dla
strefy miasto Włocławek w 2013 r.
Ze względu na przekroczenia wartości dopuszczalnych dla stężeń pyłu zawieszonego PM 10 i
benoz(a)piernu na terenie miasta obowiązuje Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Włocławek w
zakresie pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu.
Tabela 24. Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony zdrowia w 2013 r.
SYMBOL KLASY WYNIKOWEJ DLA POSZCZEGÓLNYCH ZANIECZYSZCZEŃ DLA OBSZARU CAŁEJ STREFY
STREFA
MIASTO
WŁOCŁAWEK
SO2
NO2
PM10
PM2,5
C6H6
CO
Pb
As
Cd
Ni
B/a/P
(PM10)
O3
dc
O3
dt
A
A
C
A
A
A
A
A
A
A
C
A
D2
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza atmosferycznego w województwie kujawsko-pomorskim za rok 2013, WIOS Bydgoszcz
Wyniki klasyfikacji w oparciu o kryteria określone dla ochrony roślin
44
Na terenie strefy miasto Włocławek nie prowadzono monitoringu powietrza pod kątem ochrony roślin.
Taki monitoring w województwie kujawsko-pomorskim był prowadzony tylko i wyłącznie w strefie kujawskopomorskiej.
W wyniku oceny przeprowadzonej za rok 2013 dla ozonu, strefie kujawsko-pomorskiej pod kątem
ochrony roślin przypisano klasę D2. Strefę ocenianą pod kątem dwutlenku siarki i tlenków azotu zaliczono do
klasy A.
Tabela 25. Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony roślin w 2013 r.
SYMBOL KLASY WYNIKOWEJ DLA POSZCZEGÓLNYCH
ZANIECZYSZCZEŃ DLA OBSZARU CAŁEJ STREFY
STREFA
STREFA KUJAWSKO-POMORSKA
SO2
NOx
O3
(dc)
O3
(dt)
A
A
A
D2
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza atmosferycznego w województwie kujawsko-pomorskim za rok 2013, WIOS Bydgoszcz
Na terenie miasta Włocławek na ul. Okrzei zlokalizowany jest automatyczna stacja monitoringu jakości
powietrza. Badane jest tam stężenie pyłu PM10, dwutlenku siarki, tlenku azotu, dwutlenku azotu (oraz innych
tlenków azotu) oraz dwutlenku węgla.
Tabela 26. Zestawienie stężeń zanieczyszczeń powietrza z roku 2012 na tle lat 2010-2011 we Włocławku
STĘŻENIE ŚREDNIE ROCZNE [µg/m3]
LOKALIZACJA STACJI
ul. Kilińskiego 16
Osiedle Zazamcze
ul. Sielska
ul. Okrzei
METODA POMIARU
ZANIECZYSZCZENIE
2010
2011
2012
pasywna
benzen
-
2,4
2,9
manualna
pył zawieszony PM10
25,71
28,1
28,7
manualna
pył zawieszony PM2,5
21,52
19,3
21,7
pasywna
benzen
6,0
2,1
1,8
automatyczna
CO
-
-
519,7
automatyczna
SO2
-
9,8
5,6
automatyczna
NO2
-
29,1
41,4
automatyczna
NOX
-
121,5
144,0
automatyczna
NO
-
60,2
66,9
automatyczna
35,75
38,1
38,5
manualna
39,94
39,6
32,0
manualna
ołów*
0,02916
0,0256
0,0204
manualna
kadm*
0,00096
0,0012
0,0008
manualna
nikiel*
0,00346
0,0029
0,0012
manualna
arsen*
0,00136
0,0014
0,0005
manualna
bezno(a)piren*
0,00386
0,0014
0,0007
pasywna
benzen
4,3
2,3
2,5
Objaśnienia: kolorem czerwonym zaznaczono przekroczenia norm
* - w pyle zawieszonym PM10, 1 - pomiary wykonano od stycznia do czerwca, 2 - pomiary wykonano od września do grudnia, 3 - pomiary wykonano od czerwca do
lipca, 4 - pomiary wykonano od czerwca do grudnia, 5 - pomiary wykonano od stycznia do czerwca
45
5.4. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU
Hałasem nazywa się wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania
mechaniczne ośrodka sprężystego, oddziaływujące na organizm ludzki. Hałas uważany jest za czynnik
zanieczyszczający środowisko. Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu
akustycznego środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co
najmniej na tym poziomie jak i na zmniejszaniu poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on
dotrzymany. Najczęściej klimat akustyczny ocenia się ilościowo przy pomocy równoważnego poziomu dźwięku
A (LAeq), wyrażonego w decybelach [dB], będącego poziomem uśrednionym w funkcji czasu. Dopuszczalne
wartości poziomów dźwięku w środowisku określa załącznik do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1
października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. z 2012 r. poz. 1109). Obiekty przemysłowe, ruch drogowy, kolejowy i lotniczy stanowią główne źródła
emisji hałasu do środowiska, a tym samym kształtują klimat akustyczny w rejonie ich oddziaływania.
Hałas komunikacyjny
Na poziom hałasu komunikacyjnego mają wpływ czynniki związane z warunkami ruchu, parametrami
drogi, rodzajem pojazdów (pojazdy drogowe, kolejowe, lotnicze i wodne).
Z uwagi na brak lotniska na terenie miasta i gmin ościennych, nie występują tu problemy związane
z oddziaływaniem hałasu lotniczego w środowisku. Utworzone w ostatnim dziesięcioleciu korytarze powietrzne
dla krajowego i międzynarodowego lotniczego ruchu pasażerskiego nie wpływają na klimat akustyczny na
terenie powiatu.
We Włocławku, na podstawie opracowanej mapy akustycznej stwierdzić można, że hałas drogowy
powoduje przekroczenia poziomów dopuszczalnych na powierzchni 0,6% obszaru miasta. Na hałas
przekraczający wartości dopuszczalne narażonych jest 1,7% ogółu jego mieszkańców. Wyniki mapy akustycznej,
jako główne źródło zagrożeń klimatu akustycznego miasta wskazują hałas drogowy. W niewielkim stopniu jest
to hałas kolejowy oraz przemysłowy.
Na terenie Włocławka nie występują obszary o bardzo złym stanie środowiska akustycznego
(przekroczenia norm pow. 20 dB) oraz o złym stanie w zakresie wielkości przekroczeń od 15-20 dB. Na hałas
drogowy w porze doby w zakresie od 55-60 dB narażonych jest 22% mieszkańców miasta. 30% ludności
przebywa w hałasie w zakresie od 60- 65 dB, 21% osób zamieszkuje rejony, gdzie poziom dźwięku mieści się w
zakresie od 65-70 dB, a 8% - w zakresie 70-75 dB oraz na 3% zamieszkujących Włocławek oddziałuje hałas
powyżej 75 dB.
Hałas określony wskaźnikiem LN w zakresie od 50-55 dB dokucza 28% osób zamieszkującym miasto, w
przedziale od 55-60 dB - 24%, w zakresie od 60-65 - 9%, w przedziale 65-70 dB - 4% oraz w zakresie powyżej
75 dB - 1% mieszkańców Włocławka.
W 2012 roku WIOŚ kontynuował monitoring hałasu drogowego wzdłuż głównych ciągów
komunikacyjnych we Włocławku. Stanowiska pomiarowe zlokalizowano przy ulicy Okrzei 19 i 87 oraz
Toruńskiej
151
i Wyszyńskiego 19.
Wartości równoważnego poziomu dźwięku uśrednionego dla pory dnia, dla całej kampanii pomiarowej,
dla punktów pomiarowych na I linii zabudowy, znajdują się w przedziale od 68,2 dB do 73,8 dB. Wartości
równoważnego poziomu dźwięku uśrednionego dla pory nocy, dla całej kampanii pomiarowej, dla punktów
pomiarowych na I linii zabudowy, znajdują się w przedziale od 60,9 dB do 72,4 dB. Wyniki badań, pomimo
podwyższenia dopuszczalnych poziomów dźwięku, nadal wskazują na występowanie przekroczeń
w zakresie od 0,2-5,8 dB (dla pory dnia) oraz 0,9-12,4 dB (dla pory nocy). Wysokie wartości wskaźnika
46
naruszenia klimatu akustycznego wiążą się z przemieszczaniem się transportu ciężkiego ulicami, przy których
zabudowa mieszkaniowa znajduje się w niewielkiej odległości od jezdni. Wyniki pomiarów zebrano w tabeli
poniżej.
Tabela 27. Wyniki pomiarów hałasu drogowego w porze dziennej LAeqD i nocnej LAeqN w 2012 roku
ODLEGŁOŚĆ
PUNKTU
POMIAROWEGO
OD DROGI [m]
WYSOKOŚĆ
NAD POZIOMEM
TERENU [m]
LAeqD
600- 2200
DOPUSZCZALNY
POZIOM DŹWIĘKU
DZIEŃ / NOC
RÓWNOWAŻNY
POZIOM DŹWIĘKU
[dB]
OGÓŁEM
DZIEŃ / NOC
[poj./h]
ul. Okrzei 19
1,8
4,0
73,7
71,2
68 / 60
1 873 / 427
22 / 61
ul. Okrzei 87
3,6
4,0
73,8
72,4
68 / 60
1 583 / 413
25 / 66
ul. Toruńska 151
2,5
4,0
73,4
73,4
68 / 60
1 185 / 466
33 / 55
ul. Wyszyńskiego 19
5,0
4,0
68,2
68,2
68 / 60
851 / 107
10 / 13
NAZWA ULICY
LAeqN
2200 - 600
NATĘŻENIE RUCHU
UDZIAŁ
POJAZDÓW
CIEŻKICH
DZIEŃ / NOC
[%]
Objaśnienia: Kolorem czerwonym zaznaczono przekroczenia powyżej 5 dB / Kolorem niebieskim zaznaczono przekroczenia od 0,1 dB do 5 dB
Hałas przemysłowy
Na hałas przemysłowy wpływają wszelkie źródła hałasu znajdujące się na terenie zakładu
przemysłowego, zarówno na otwartej przestrzeni (punktowe źródła hałasu), jak i w budynkach (wtórne źródła
hałasu). Punktowymi źródłami hałasu są wentylatory, czerpnie, sprężarki itp. usytuowane na zewnątrz
budynków. Źródłem hałasu wtórnego są obiekty budowlane w tym produkcyjne, w których hałas pochodzący od
pracy maszyn i urządzeń emitowany jest do środowiska przez ściany, strop, okna i drzwi. Ponadto prace
dorywcze wykonywane poza budynkami produkcyjnymi jak np. cięcie, kucie, a także obsługa zakładów przez
transport kołowy, stanowią dodatkowe źródło hałasu.
Na terenie miasta działalność gospodarczą prowadzą podmioty typu: zakłady produkcyjne,
rzemieślnicze i usługowe, które kształtują klimat akustyczny w bezpośrednim swoim otoczeniu. Oddziaływanie
akustyczne w/w zakładów ma charakter punktowy. O wpływie zakładu na klimat akustyczny środowiska
decyduje jego lokalizacja. W przypadku zakładów zlokalizowanych w otoczeniu terenów, dla których
rozporządzenie nie przewiduje dopuszczalnych poziomów dźwięku (tereny przemysłowe, aktywizacja
gospodarcza, tereny rolne, lasy, itp.) problem hałasu nie występuje.
5.5. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
Począwszy od roku 2008 monitoring pól elektromagnetycznych (PEM) realizowany jest w oparciu
o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia
okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). Zgodnie z
powyższym rozporządzeniem monitoring pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu
w cyklu trzyletnim pomiarów natężenia składowej elektrycznej pola. Rok 2013 był trzecim rokiem drugiego
cyklu badań poziomu pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku, obejmującego lata 2011-2013.
Monitoring pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarów natężenia
składowej elektrycznej pola w przedziale częstotliwości co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz, w 135 (po 45 na
rok) punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na obszarze województwa. Punkty wybiera się w
miejscach dostępnych dla ludności usytuowanych:
47
w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tysięcy;
w pozostałych miastach;
na terenach wiejskich.
Dla każdej z powyższych grup terenów wybiera się po 15 punktów, dla każdego roku kalendarzowego. Pomiary
wykonuje się w odległości nie mniejszej niż 100 metrów od źródeł emitujących pola elektromagnetyczne. Celem
pomiarów jest wyłącznie określenie poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku w miejscach dostępnych
dla ludności, nie służą one natomiast określeniu wpływu poszczególnych obiektów emitujących fale
elektromagnetyczne na poziom pól w środowisku.
Emitorami promieniowania elektromagnetycznego mogą być linie wysokiego napięcia lub stacje
telefonii komórkowych. Na terenie miasta Włocławek w 2013 roku zlokalizowano dwa punkty pomiarowe
monitoringu pól elektromagnetycznych prowadzony przez WIOŚ. Punkty pomiarowe zlokalizowane zostały na:
ul. Barska 97 - 0,26 V/m;
ul. Norwida 1 - <0,20 V/m.
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów
natężenia pola elektromagnetycznego, wynoszącego 7 V/m. W roku 2013, podobnie jak w latach ubiegłych, w
trakcie badań na obszarze miasta w żadnym z punktów pomiarowych nie stwierdzono przekroczeń poziomów
PEM. Mimo postępującego wzrostu liczby źródeł pól elektromagnetycznych nie obserwuje się znaczącego
wzrostu natężenia poziomów pól w środowisku.
Ze względu na powszechność używania przez mieszkańców telefonów komórkowych, ważnym
zagadnieniem jest zapewnienie prawidłowych parametrów ich funkcjonowania (wyeliminowanie problemów
z „zasięgiem” poszczególnych sieci). Należy zwrócić uwagę na taką lokalizację infrastruktury telekomunikacyjnej
(przede wszystkim stacji bazowych), by minimalizować jej wpływ na estetykę i harmonię krajobrazu (maszty
stacji bazowych są wyraźną dominantą wysokościową, burzącą harmonię krajobrazu – zwłaszcza, że w obszarze
o tak zróżnicowanej rzeźbie terenu wywierana będzie presja na ich lokalizację na lokalnych kulminacjach
wysokościowych - zazwyczaj bardzo dobrze eksponowanych). Liczbę stacji bazowych należy ograniczać do
absolutnego minimum niezbędnego dla zachowania prawidłowych parametrów, a urządzenia różnych
operatorów powinny być lokowane na tych samych masztach. Powszechność telefonii komórkowej nie zwalnia
operatorów telefonii stacjonarnej z obowiązku zapewnienia wysokiej jakości tradycyjnych łączy (tym bardziej, iż
wciąż dosyć popularnym sposobem uzyskania połączeń z Internetem są łącza modemowe).
Tabela 28. Stacje bazowe telefonii komórkowej zlokalizowane we Włocławku
NAZWA OPERATORA
P4 Sp. z o.o.
ul. Taśmowa 7
02-677 Warszawa
LOKALIZACJA ANTEN
ILOŚĆ ANTEN
ul. Wronia 28
6 anten sektorowych, 3 anten radiolinii
ul. Toruńska 222
6 anten sektorowych, 4 anteny radiolinii
ul. Kościelna 8
3 anteny sektorowe, 1 antena radiolinii
ul. Płocka 172
6 anten sektorowych, 1 antena radiolinii
ul. Łęgska 16
Plac Wolności 8/9
ul. Ostrowska 8
ul. Zbiegniewskiej 1
ul. Szpitalna 30
3 anteny sektorowe, 7 anten radiolinii
ul. Robotnicza 3
48
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10a
01-230 Warszawa
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10a
01-230 Warszawa
T-Mobile Polska S.A.
ul. Marynarska 12
02-674 Warszawa
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02-676 Warszawa
ul. Wronia 1
4 anteny sektorowe, 2 anteny radiolinii
ul. Reymonta 11/13
ul. Mechaników 1
ul. Żeromskiego 19/21
ul. Kopernika 7
7 anten sektorowych
ul. Kilińskiego 3
14 anten sektorowych
ul. Płocka 164
ul. Królewiecka 45/49
6 anten sektorowych
ul. Rolna 4
6 anten sektorowych
ul. Mechaników 3
6 anten sektorowych
ul. Zbiegniewskiej 1
6 anten sektorowych
ul. Ostrowska 8
6 anten sektorowych
ul. Wronia 28
6 anten sektorowych
ul. Cyganka 28
6 anten sektorowych
ul. Robotnicza 3
6 anten sektorowych
ul. Cmentarna 10
6 anten sektorowych
ul. Lunewil 19
3 anteny sektorowe
ul. Dobrzyńska 14a
23 anteny sektorowe
ul. Polna 26/74
4 anteny sektorowe
ul. Kościelna 8
4 anteny sektorowe
ul. Kilińskiego 3
1 antena radiolinii
ul Jana Pawła II 15
9 anten sektorowych
ul. Płocka 91
4 anteny sektorowe
ul. Toruńska 222
ul. Szpitalna 30
ul. Falbanka 26
3 anteny sektorowe 1 antena radiolinii
ul. Ostrowska 8
6 anten sektorowe 1 antena radiolinii
ul. Chmielna 35A
6 anten sektorowe 1 antena radiolinii
ul. Dobrzyńska 26a
ul. Teligi 1
3 anteny sektorowe, 5 anten radiolinii
ul. Kościelna 8
ul. Jana Pawła II 15
ul. Mechaników 3
ul. Chmielna 35A
6 anten sektorowych
ul. Toruńska 222
9 anten sektorowych, 5 anten radiolinii
ul. Okrzei 94A
6 anten sektorowych
49
TP EmiTel Sp. z o.o.
ul. Pilotów 4c
31-462 Kraków
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02-222 Warszawa
INFO-TV-OPERATOR
ul. Odrodzenia 7
22-400 Zamość
Netia S.A.
ul. Poleczki 13
02-822 Warszawa
ul. Kościuszki 18/20
ul. Robotnicza 3
ul. Cmentarna 10
ul. Żabia 8
ul. Rolna 4
ul. Kaliska 89
ul. Ogniowa 7
ul. Królewiecka 45/49
2 anteny radiolinii
Plac Wolności 8/9
4 anteny sektorowe
ul. Szpitalna 30
2 anteny radiolinii
ul. Okrzei 65
1 antena radiolinii
Plac Wolności 1
1 antena radiolinii
ul. Pułaskiego 10/12
8 anten sektorowych
ul. Robotnicza 3
ul. Kościelna 8
4 anteny sektorowe
ul. Płowiecka 7
7 anten sektorowych
ul. Dobrzyńska 26
1 antena radiolinii
ul. Płocka 30/32
1 antena sektorowa
ul. Łęgska 16
1 antena radiolinii
ul. Pułaskiego 10/12
1 antena radiolinii
ul. Piekarska 16
1 antena radiolinii
Przez terem miasta przebiegają linie elektroenergetyczne wysokich napięć. Pracy każdej linii
napowietrznej towarzyszy występowanie wokół niej pola elektromagnetycznego. Istotne są dwa elementy
składowe tego pola - pole elektryczne, które powstaje w wyniku napięcia pomiędzy przewodami linii
przesyłowej
a ziemią, oraz pole magnetyczne, wywołane przez prąd płynący przewodami. Są to pola o bardzo niskiej
częstotliwości - 50 Hz. Nie ma badań które mówiłyby ot tym, że istnieją ludzie, którzy z powodu przebywania w
pobliżu linii wysokiego napięcia doznaliby jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu.
5.6. POWAŻNE AWARIE
Według stanu na koniec 2012 roku na terenie miasta Włocławek znajdował się jeden zakład
o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZZR) oraz jeden zakład o dużym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR). Są to:
Zakład PTA, Polskiego Koncernu Naftowego S.A. we Włocławku (ZZR);
Zakłady Azotowe Anwil S.A. we Włocławku (ZDR).
Rejestr nie obejmuje stacji paliw, które również mogą być potencjalnym miejscem wystąpienia
poważnych awarii.
W roku 2012 na terenie miasta Włocławek wystąpiły 6 poważnych awarii.
50
Tabela 29. Poważne awarie w 2012 roku we Włocławku
DATA
MIEJSCE
RODZAJ I SKUTKI ZDARZENIA
16.01.2012
Emisja gazowego chloru w układzie suszenia chloru. Zagrożenie dla środowiska lub osób.
06.03.2012
Emisja gazowego chloru na zbiorniku buforowym chloru. Zagrożenie dla środowiska lub osób.
30.04.2012
14.08.2012
Emisja kwasu solnego z rurociągu przesyłowego. Zagrożenie dla środowiska lub osób.
Anwil S.A.
Emisja dwuchloroetanu z rurociągu. Zagrożenie dla środowiska lub osób.
22.08.2012
Emisja chloru związana z nieszczelnością na rurociągu przesyłowym. Zagrożenie dla środowiska lub osób.
25.08.2012
Emisja chloru związana z nieszczelnością na kołnierzu rurociągu przesyłowego.
Zagrożenie dla środowiska lub osób.
5.7. EDUKACJA EKOLOGICZNA
W programie ochrony środowiska kujawsko-pomorskiego problematyka edukacji społeczeństwa
w tej dziedzinie przewija się podczas omawiania każdego z komponentów środowiska.
Cele w ten sposób określone wpisują się w podstawowe cele sformułowane w Narodowej Strategii
Edukacji Ekologicznej: „Edukacja ekologiczna kształtuje całościowy obraz relacji pomiędzy człowiekiem,
społeczeństwem i przyrodą. Ukazuje zależność człowieka od środowiska oraz uczy odpowiedzialności za zmiany
dokonywane w środowisku naturalnym. Istotne jest, aby został on osiągnięty zarówno wśród młodego pokolenia,
jak i u ludzi dorosłych poprzez: edukację ekologiczną w formalnym systemie kształcenia oraz pozaszkolną edukację
ekologiczną”. Przedsięwzięcia edukacyjne społeczności lokalnej znalazły odzwierciedlenie w szeregu
dokumentach lokalnych począwszy od Strategii Powiatu i strategii Gminy. Zamiary w tej materii dotyczą:
wspierania programów edukacji ekologicznej prowadzonej przez organizacje pozarządowe, gminy, szkoły.
Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej corocznie organizuje szereg imprez i akcji (Sprzątanie
Świata, Dzień Ziemi ekologicznych. Organizowane są również różnego rodzaju prelekcje i warsztaty o tematyce
proekologicznej. Centrum wydaje również wkładki ekologiczne, ulotki oraz czasopisma o tematyce ekologicznej.
W 2013 roku przygotowano prelekcję dla dzieci i młodzieży szkolnej w ramach programów:
Przyroda Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej;
Włocławek - miasto czyste oraz przyjazne mieszkańcom i środowisku;
Ekoinformacje;
Lasy dla zrównoważonego rozwoju.
51
6. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI
6.1. ODPADY KOMUNALNE
Odpady komunalne, zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z
2013 r. poz. 21), to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z
eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców
odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających
w gospodarstwach domowych; zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi odpadami komunalnymi,
nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich
właściwości.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206) wyróżnia się 41 rodzajów odpadów komunalnych, z czego
14 rodzajów zaliczono do grupy odpadów niebezpiecznych wymagających specjalnego traktowania (np. niektóre
zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, baterie i akumulatory, przeterminowane środki ochrony roślin
czy przeterminowane lekarstwa). Istotne znaczenie w grupie odpadów komunalnych innych niż niebezpieczne
posiadają zmieszane odpady komunalne (wytwarzane w największej ilości), a także odpady ulegające
biodegradacji, odpady wielkogabarytowe, z czyszczenia ulic i placów, odpady z targowisk, szkło, papier i tektura,
tworzywa sztuczne, metale.
Odpady komunalne powstają przede wszystkim w gospodarstwach domowych oraz w obiektach
infrastruktury, takich jak: handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, szkolnictwo, targowiska, zakłady produkcyjne w
części socjalnej i inne. Główny strumień odpadów komunalnych stanowią niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne (20 03 01), które pod względem składu morfologicznego często zawierają różne rodzaje odpadów
niebezpiecznych.
6.1.1. Sposoby postępowania z odpadami komunalnymi
Zgodnie z Uchwałą Nr XXX/4/2013 Rady Miasta Włocławek z dnia 18 marca 2013 r. w sprawie
regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miasto Włocławek, na terenie miasta Włocławek
odpady komunalne zbiera się selektywnie, w systemie dwupojemnikowym. Należy przez to rozumieć selekcję
odpadów komunalnych w dwóch pojemnikach, bezpośrednio w miejscu ich powstawania w gospodarstwach
domowych, na odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone oraz pozostałe zmieszane odpady
komunalne niezawierające odpadów ulegających biodegradacji, za wyjątkiem przeterminowanych leków,
chemikaliów, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mebli i
odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych i rozbiórkowych oraz zużytych opon.
Na terenie miasta zbiera się selektywnie następujące rodzaje odpadów komunalnych:
papier i tektura;
metale;
tworzywa sztuczne;
szkło;
wielomateriałowe;
odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone;
przeterminowane leki;
chemikalia;
zużyte baterie i akumulatory;
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;
52
meble i odpady wielkogabarytowe;
odpady budowlane i rozbiórkowe;
zużyte opony.
W przypadku, gdy właściciel nieruchomości umieści w jednym pojemniku odpady ulegające
biodegradacji, w tym odpady zielone łącznie z pozostałymi zmieszanymi odpadami komunalnymi
niezawierającymi odpadów ulegających biodegradacji, wówczas przedsiębiorca odbierający odpady przyjmuje
je, jako zmieszane odpady komunalne wraz z odpadami ulegający mi biodegradacji. Zmieszane odpady
komunalne wraz z odpadami ulegającymi biodegradacji nie są odpadami selektywnie zebranymi.
Ze strumienia odpadów komunalnych wydziela się również problemowe odpady, tj. zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory, meble i inne odpady wielkogabarytowe,
przeterminowane leki i chemikalia, odpady budowlane i rozbiórkowe, odpady zielone oraz inne odpady
niebezpieczne. Do przyjmowania tego rodzaju odpadów i ich okresowego magazynowania przeznaczony jest
Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, o którym mowa w znowelizowanej ustawie o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych dla
mieszkańców Włocławka, znajduje się przy ul. Komunalnej 4 we Włocławku i obsługiwany jest przez
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Saniko” Sp. z o.o.
Tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych służy minimalizowaniu
negatywnego oddziaływania na środowisko, właściwemu postępowaniu z odpadami, a także zapobiega
zanieczyszczeniom środowiska naturalnego. Ponadto tego typu punkty oraz jego odpowiednia promocja
doprowadzają do zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców, a co za tym idzie skuteczniejszej
segregacji odpadów w mieście.
6.1.2. Ilość odpadów na terenie miasta Włocławek
W roku 2013 przetwarzaniu poddano następującą ilość odpadów komunalnych zmieszanych,
pozostałości z sortowania i odpadów zielonych:
odpady komunalne zmieszane o kodzie 20 03 01 w łącznej ilości 26 901,9 Mg, z czego:
składowaniu poddano: 1 236,3 Mg;
innym procesom niż składowanie poddano: 25 665,6 Mg;
pozostałości z sortowania (19 12 12) - 11 091,93 Mg;
odpady zielone w łącznej ilości 3 660,4 Mg, w tym odpady o kodzie:
20 01 08 odpady kuchenne w łącznej ilości 2 545,2 Mg, które poddane zostały innym
biologicznym procesom przekształcania;
20 02 01 odpady ulegające biodegradacji w łącznej ilości 1 074,7 Mg, które poddane zostały
procesom odzysku R3, czyli kompostowaniu;
15 01 01 opakowania z papieru i tektury w łącznej ilości 40,5 Mg, które poddane zostały
procesom przetwarzania.
W roku 2013 zgodnie z obowiązującym prawem, nie składowano odpadów zielonych.
Łączna ilość odpadów komunalnych z terenu miasta za rok 2013 wynosi 33 460,66 Mg, z czego
selektywnie zebrano 4 601 Mg odpadów. Składowaniu poddano: 1 628,990 Mg odpadów.
W roku 2013 strumień odebranych odpadów komunalnych zmieszanych - 20 03 01 wynosił 26 906,9
Mg, z czego 25 665,6 Mg zostało przekazanych na sortownie odpadów, natomiast ilość zebranych odpadów
zielonych wynosiła łącznie 3 660,4 Mg.
Poziom ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do
składowania w roku 2013 został osiągnięty i wyniósł 33,91%.
53
Osiągnięty za rok 2013 poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów zbieranych
w sposób selektywny, tj.: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, wyniósł zgodnie z obliczeniami 19,54%.
Jest to wskaźnik bardzo wysoki, biorąc pod uwagę, że wymagany w roku 2013 poziom odzysku tych frakcji
surowcowych wynosi 10%. Poziom 30% wymagany jest do osiągnięcia w roku 2018.
Osiągnięty za rok 2013 poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia odpadów i odzysku
innymi metodami innymi niż niebezpieczne odpadów budowlanych wyniósł zgodnie z ww. obliczeniami
94,33%. Jest to wskaźnik bardzo wysoki, biorąc pod uwagę, że wymagany w roku 2013 poziom odzysku wynosi
36%.
Wszystkie wymagania określone do realizacji przez gminę w roku 2013, zgodnie z ustawą z dnia 13
września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399 z późn. zm.) zostały
spełnione.
6.1.3. Regiony oraz regionalne instalacje gospodarki odpadami komunalnymi
Zgodnie z art. 9e ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1399 z późn. zm.), podmiot odbierający odpady komunalne do właścicieli
nieruchomości obowiązany jest do przekazywania odebranych odpadów komunalnych zmieszanych, odpadów
zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania, wyłącznie do
regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tj. spełniających wymogi art. 35 ust. 6 nowej
ustawy o odpadach). Zgodnie z zasadą bliskości z art. 20 ust. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach,
nakazuje się również, aby odpady komunalne zmieszane, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz
pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone
do składowania, a także odpady zielone, były przetwarzane na terenie regionu gospodarki odpadami
komunalnymi, na którym zostały wytworzone.
Zgodnie z Załącznikiem do Uchwały nr XXVI/434/12 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego
z dnia 24 września 2012 r., dotyczącego Planu Gospodarki Odpadami Województwa Kujawsko-Pomorskiego na
lata 2012-2017 z perspektywą na lata 2018-2023, na terenie Regionu IV znajduje się jedna instalacja
o statusie regionalnej instalacji przetwarzania odpadów, tj. Instalacja w Machnaczu gm. Brześć Kujawski,
zarządzana przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej SANIKO Sp. z o.o. i oddana do eksploatacji
w kwietniu 2001 roku. Na terenie regionu IV znajdują się również jedno składowisko odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne o statusie instalacji zastępczej zlokalizowane w miejscowości Stary Brześć (gm. Brześć
Kujawski. Składowisko zarządzane jest przez Zakład Usług Komunalnych w Brześciu Kujawskim.
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, odpady powinny być w pierwszej
kolejności poddawane odzyskowi, a składowane powinny być wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w
inny sposób było niemożliwe. Ponadto zgodnie z art. 105 ust. 1 tejże ustawy odpady przed ich umieszczeniem na
składowisku poddaje się procesowi przekształcania fizycznego, chemicznego, termicznego lub biologicznego, w
celu m.in. ograniczenia zagrożenia dla ludzi i środowiska, a także objętości składowanych odpadów.
W związku z powyższym zgodnie z nową ustawą o odpadach, od roku 2013 cały strumień odpadów
komunalnych zmieszanych o kodzie 20 03 01 przekazywany był na sortownie odpadów, a następnie tylko
frakcje pod kodem 19 nienadające się do odzysku, przekazywane były do składowania - jednak tylko na
instalacje o statusie RIPOK.
W projekcie technologicznym RIPOK w Machnaczu, gmina Brześć Kujawski zaprojektowano
wyposażenie instalacji jako instalację segregacji zmieszanych odpadów komunalnych suchych (gromadzonych
w systemie dwupojemnikowym) dalej jako instalacja wspomagająca gromadzenie wielopojemnikowe. Zgodnie z
projektem instalacja została wyposażona w:
sekcję segregacji zmieszanych odpadów komunalnych;
sekcję doczyszczania odpadów organicznych do kompostowania;
54
kompostownię.
W instalacji zastosowano nowoczesną technologię dostosowaną do potrzeb regionu. Linie wchodzące w
skład poszczególnych sekcji mają charakter uniwersalny i zachowują zdolność do przyjęcia zarówno
zmieszanych odpadów komunalnych jak i przyjęcia odpadów pochodzących z dualnej segregacji odpadów
u źródła na frakcję mokrą i suchą.
Zdolność przerobowa zakładu wynosi 49000 Mg/rok zmieszanych odpadów komunalnych.
Proces kompostowania odpadów organicznych w instalacji w Machnaczu przebiega w komposterze typ
16 o wydajności 2000 Mg/rok. Jest to urządzenie mobilne i zautomatyzowane charakteryzujące się trzy
dobowym cyklem kompostowania odpadów. Kompostowaniu podlegają czyste odpady organiczne, pochodzące z
dualnej zbiórki odpadów (tzw. frakcja mokra z dualnej zbiórki odpadów tj. trawa, liście, rozdrobnione gałęzie,
pochodzące z pielęgnacji zieleni komunalnej, odpady z targowisk i bazarów, resztki żywności itp.) oraz
ustabilizowane osady ściekowe z małych, wiejskich oczyszczalni ścieków. Wyprodukowany w komposterze
kompost docelowo będzie wykorzystywany jako polepszacz glebowy i przeznaczony na potrzeby własne
zakładu. Uszlachetnianie przekompostowanej masy organicznej odbywa się w sekcji uszlachetniania kompostu.
Odpady organiczne wyselekcjonowane jako frakcja drobna i średnia podsitowa, z linii sortowniczej ze względu
na dużą zawartość zanieczyszczeń nie jest materiałem, który można wykorzystać do produkcji kompostu. W celu
zagospodarowania odpadów organicznych pochodzących ze strumienia zmieszanych odpadów organicznych i
uniknięcia składowania tych odpadów na składowisku zastosowano proces biodegradacji tych odpadów w
pryzmie energetycznej. Dzięki zastosowanej metodzie w sposób kontrolowany zachodzi proces mineralizacji, w
wyniku którego powstaje materiał inertny, który zostanie wykorzystany na przesypki sanitarne oraz warstwy
rekultywacyjne. Biogaz powstający w wyniku mineralizacji jest ujmowany dzięki zamontowanym studniom
odwadniająco-odgazowującym i wykorzystywany jako paliwo w generatorze energii elektrycznej.
6.2. ODPADY AZBESTOWE
Wyroby zawierające azbest, które znajdują się w obiektach budowlanych można użytkować w sposób
niestwarzający zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi do końca roku 2032. W celu sukcesywnego
eliminowania wyrobów azbestowych z terenu gmin niezbędne jest opracowanie „programu usuwania azbestu”.
Pierwszym etapem jest przeprowadzenie inwentaryzacji wyrobów azbestowych zlokalizowanych na terenie
gminy. Obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa zobowiązują właścicieli, zarządców lub użytkowników
wieczystych nieruchomości do:
przedłożenia "Informacji o wyrobach zawierających azbest" odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub
prezydentowi miasta, bądź marszałkowi województwa w przypadku przedsiębiorcy,
przeprowadzenia kontroli stanu tych wyrobów i sporządzenia oceny stanu i możliwości bezpiecznego
użytkowania wyrobów zawierających azbest.
W latach 2002 do 2014 usunięto 160 467 kg wyrobów azbestowych, w tym: 71 403 kg - osoby fizyczne oraz 89
064 kg - osoby prawne.
Tabela 30. Ilość zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych w mieście Włocławek
OSOBY FIZYCZNE [m2/ tony]
OSOBY PRAWNE [m2/ tony]
WŁASNOŚĆ SAMORZĄDÓW [m2/ tony]
40 697,455 / 447,672
153240,091 / 1685,641
brak danych
Objaśnienia: 1m2 = 11kg
Źródło: dane z Urzędu Miasta we Włocławku (stan na dn. 15.01.2014)
55
Szczegółowe informacje dotyczące azbestu i wyrobów azbestowych zawarte są w Programu
inwentaryzacji i usuwania wyrobów zawierających azbest dla Miasta Włocławek na lata 2010-2032.
56
7. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
7.1. INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU
Polityka ekologiczna opiera się na ustawach, wśród których najważniejsze to: prawo ochrony
środowiska, prawo wodne, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o ochronie
przyrody, ustawa o odpadach, prawo geologiczne i górnicze, prawo budowlane. Instrumenty realizacji programu
ochrony środowiska wynikające z zapisów ustawowych można podzielić na:
prawne;
finansowe;
społeczne;
polityczne;
strukturalne.
7.1.1. Instrumenty prawne
Wśród instrumentów prawnych szczególne miejsce mają plany zagospodarowania przestrzennego
(prawo miejscowe). Działania władz samorządowych, przedsiębiorstw i innych podmiotów związane z ochroną
środowiska muszą być osadzone w realiach obowiązującego planu wojewódzkiego i planów miejscowych.
Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595 ze zm.)
organem stanowiącym i kontrolnym w powiecie jest rada powiatu. Ponadto ustawa przedstawia zakres działania
i zadania powiatu. Wśród nich są między innymi sprawy: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, dróg
publicznych, gospodarki nieruchomościami, geodezji i kartografii, gospodarki wodnej, ochrony środowiska i
przyrody, rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego. Zadania powiatu w zakresie ochrony środowiska
zawarte w ustawie są przedstawione ogólnikowo, jednakże każde z tych zadań jest uszczegółowione w szeregu
innych aktów prawnych, do których przestrzegania powiat jest zobowiązany.
Poniżej wymienione zostały ważniejsze kompetencje organów powiatu w zakresie ochrony środowiska,
leśnictwa oraz rolnictwa:
Ustawa Prawo ochrony środowiska:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
starosta jest organem ochrony środowiska;
opiniowanie projektu uchwały w sprawie programu ochrony powietrza;
opiniowanie planu działań krótkoterminowych w przypadku ryzyka występowania przekroczeń
dopuszczalnych lub alarmowych poziomów substancji w powietrzu;
prowadzenie okresowych badań jakości gleby i ziemi;
prowadzenie obserwacji terenów zagrożonych ruchami masowymi i rejestru zawierającego in-formacje
o tych terenach;
opracowanie powiatowego programu ochrony środowiska;
opiniowanie gminnych programów ochrony środowiska;
uchwalanie powiatowego programu ochrony środowiska;
sporządzanie raportów z wykonania powiatowego programu ochrony środowiska;
wprowadzanie ograniczeń lub zakazu używania jednostek pływających na określonych zbiornikach
wodnych;
wyznaczanie obszarów cichych w aglomeracji lub obszarów cichych poza aglomeracja;
tworzenie obszaru ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięć;
57
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
wydawanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu (jako następstwo przekroczenia przez zakład
dopuszczalnych norm hałasu);
nakładanie obowiązku prowadzenia pomiarów wielkości emisji jeżeli przekroczone zostały stan-dardy
emisji;
przyjmowanie zgłoszeń instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia;
ustalanie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących eksploatacji instalacji, z których emisja
nie wymaga pozwolenia;
nakładanie na zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem
obowiązków prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku;
wydawanie pozwoleń: zintegrowanego, na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, wodnoprawnego, na wytwarzanie odpadów;
orzekanie w sprawie wygaśnięcia, cofnięcia oraz ograniczenia pozwolenia;
zobowiązanie podmiotu prowadzącego instalację do sporządzenia i przedłożenia przeglądu
ekologicznego;
wydawanie decyzji dotyczącej ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia oraz decyzji
przywrócenia środowiska do stanu właściwego;
ustalanie wysokości odszkodowania w razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości;
kontrolowanie przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym
właściwością organu;
występowanie w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o
ochronie środowiska.
Ustawa o odpadach:
udzielanie w drodze decyzji zezwoleń na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów;
udzielania w drodze decyzji zezwoleń na zbieranie oraz transport odpadów;
prowadzenie rejestru posiadaczy odpadów oraz prowadzących działalność w zakresie gospodarowania
odpadami, którzy są zwolnieni z obowiązku uzyskiwania zezwoleń na zbieranie, transport, odzysk lub
unieszkodliwianie odpadów;
przyjmowanie informacji o wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi
odpadami, powstałych w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej;
nakładanie w drodze decyzji na wytwórców odpadów z wypadków obowiązków dotyczących
gospodarowania tymi odpadami, w przypadku jeżeli wymagać tego będą względy ochrony życia lub
zdrowia ludzi lub względy ochrony środowiska;
wyrażenia w drodze decyzji zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części;
zatwierdzanie instrukcji prowadzenia składowiska odpadów.
Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska:
kierowanie wniosku do WIOŚ o podjęcie działań zmierzających do usunięcia bezpośredniego zagrożenia
środowiska;
rozpatrywanie przynajmniej raz w roku informacji WIOŚ o stanie środowiska na obszarze województwa.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
opiniowanie rozwiązań przyjętych w projekcie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta;
opiniowanie projektu planu miejscowego.
Ustawa o ochronie przyrody:
prowadzenie rejestru posiadaczy żywych zwierząt gatunków wymienionych w załącznikach A i B
rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej
fauny i flory;
58
wydawanie zezwoleń na wycinkę drzew i krzewów na terenie nieruchomości
starosta jest organem w zakresie ochrony przyrody.
Ustawa Prawo wodne:
wydawanie decyzji ustalającej linię brzegu z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, wód granicznych
oraz śródlądowych dróg wodnych;
wydawanie na wniosek właściciela wody lub właściciela gruntu sąsiadującego decyzji o rozgraniczeniu
gruntów, które były pokryte wodami przed wykonaniem urządzenia wodnego;
wydawanie na wniosek właściciela ujęcia wody, decyzji ustanawiającej strefę ochronną obejmującą
wyłącznie teren ochrony bezpośredniej;
wydawanie decyzji o legalizacji urządzenia wodnego jeżeli zostało ono wykonane bez wymaganego
pozwolenia wodnoprawnego;
wydawanie decyzji nakazującej przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego lub likwidację
szkód w przypadku nienależytego utrzymywania urządzenia wodnego powodującego zmianę jego
funkcji lub szkodliwe oddziaływanie na grunty;
przygotowywanie projektu uchwały rady powiatu w sprawie wprowadzenia powszechnego korzystania,
służącego zaspokajaniu potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, z wód
powierzchniowych innych niż publiczne i ustalenia dopuszczalnego zakresu tego korzystania;
wydawanie decyzji ustalającej szczegółowe zakresy i terminy wykonywania obowiązku utrzymywania
urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez
właścicieli gruntu w przypadku, gdy obowiązek ten nie jest wykonywany;
wydawanie decyzji nakazujących usunięcie drzew i krzewów z wałów przeciwpowodziowych;
wydawanie na wniosek właściwej służby decyzji ustanawiającej strefy ochronne urządzeń pomiarowych służb państwowych;
wydawanie decyzji zatwierdzającej instrukcję gospodarowania wodą;
wydawanie pozwoleń wodnoprawnych;
wydawanie decyzji o przeniesieniu prawa własności do urządzenia wodnego;
wydawanie decyzji zatwierdzającej statut spółki wodnej, bądź odmawiającej jego zatwierdzenia w przypadku niezgodności statutu spółki z prawem;
wydawanie decyzji o włączeniu zakładu do spółki wodnej;
sprawowanie nadzoru i kontroli nad działalnością spółek wodnych;
wydawanie decyzji o rozwiązywaniu zarządu spółki wodnej i wyznaczeniu osoby pełniącej jego
obowiązki w wypadku powtarzającego się naruszenia prawa lub statutu;
wydawanie decyzji o rozwiązaniu spółki wodnej.
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko:
udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie;
prowadzenie publicznie dostępnych wykazów danych o środowisku i jego ochronie;
przygotowywanie decyzji odmawiającej udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie;
wydawanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Ustawa o rybactwie śródlądowym:
wydawanie kart wędkarskich i kart łowiectwa podwodnego;
zezwalanie w drodze decyzji na przegradzanie sieciowymi rybackimi narzędziami połowowymi więcej
niż połowy szerokości łożyska wody płynącej niezaliczanej do wód śródlądowych żeglownych;
zezwalanie w drodze decyzji na ustawianie sieciowych rybackich narzędzi połowowych na wodach
śródlądowych żeglownych, na szlaku żeglownym lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie;
rejestracja sprzętu pływającego, służącego do połowu ryb;
59
przygotowywanie wniosku o utworzenie Społecznej Straży Rybackiej oraz projektu regulaminu tej
Straży.
60
Ustawa o lasach:
sprawowanie nadzoru nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa;
wydawanie decyzji o wykonaniu na koszt nadleśnictw, zabiegów zwalczających i ochronnych w lasach
niestanowiących własności Skarbu Państwa, gdy wystąpią w nich organizmy szkodliwe
w stopniu grożącym trwałości tych lasów;
wydawanie decyzji w sprawach przyznania środków z budżetu państwa na finansowanie kosztów
przebudowy lub odnowienia drzewostanów, w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa,
w których wystąpiły szkody spowodowane pyłami lub gazami przemysłowymi bez możliwości ustalenia
winnego, względnie szkody spowodowane klęskami żywiołowymi;
wydawanie decyzji określającej zadanie właścicieli lasów, którzy nie wywiązują się z obowiązku
kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych i podnoszenia naturalnej odporności drzewostanów
w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa;
wydawanie decyzji w sprawie przyznania dotacji z budżetu państwa na całkowite lub częściowe
pokrycie kosztów zalesienia gruntów;
cechowanie drewna pozyskiwanego w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa i wystawianie
właścicielowi lasu dokumentu stwierdzającego legalność pozyskanego drewna;
wydawanie decyzji o uznanie lasu za las ochronny lub pozbawienie go tego charakteru;
wydawanie decyzji określającej zadania z zakresu gospodarki leśnej dla lasów rozdrobnionych,
o powierzchni do 10 ha niestanowiących własności Skarbu Państwa, nieposiadających planów
urządzenia lasów;
zlecanie opracowania uproszczonych planów urządzenia lasu dla lasów należących do osób fizycznych
lub wspólnot gruntowych i wydawanie decyzji w sprawie uznania lub nie uznania zastrzeżeń lub
wniosków, wniesionych w stosunku do tych planów po ich wyłożeniu;
nadzorowanie wykonywania zadań określonych w uproszczonych planach urządzenia lasów
niestanowiących własności Skarbu Państwa, a w przypadku ich nie wykonywania, przygotowywanie
decyzji zobowiązującej do wykonania obowiązków i zadań zgodnie z tym planem;
wydawanie decyzji na pozyskanie drewna niezgodnie z uproszczonym planem urządzenia lasu,
w przypadkach losowych, na wniosek właściciela lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa;
dokonywanie oceny udatności upraw i przekwalifikowanie z urzędu zalesionego gruntu rolnego na
leśny.
Ustawa Prawo łowieckie:
wydawanie w drodze decyzji zezwoleń na odstępstwa od zakazu przetrzymywania zwierzyny;
wydawanie w drodze decyzji zezwoleń na utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców;
prowadzenie spraw związanych z wydzierżawianiem obwodów łowieckich polnych, na wniosek
Polskiego Związku Łowieckiego;
ustalanie i rozliczanie łowieckiego czynszu dzierżawnego;
wydawanie w drodze decyzji zezwoleń na odłów lub odstrzał redukcyjny zwierzyny w przypadku
szczególnego zagrożenia w prawidłowym funkcjonowaniu obiektów produkcyjnych i użyteczności
publicznej.
Ustawa Prawo geologiczne i górnicze:
przyjmowaniem zawiadomień o zamiarze podjęcia wydobywania piasków i żwirów przeznaczonych dla
zaspokojenia potrzeb własnych osób fizycznych;
udzielanie, cofanie i stwierdzanie wygaśnięcia koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż nieobjętych
własnością górniczą;
wydawanie decyzji w sprawie przeniesienia koncesji na rzecz innego podmiotu;
61
zatwierdzanie projektów robót geologicznych, których wykonanie nie wymaga uzyskania koncesji;
nakazywanie w drodze decyzji temu, kto uzyskał decyzję o zatwierdzeniu robót geologicznych,
wykonanie dodatkowych czynności, w szczególności robót, badań, pomiarów lub pobrania dodatkowych
próbek;
przyjmowanie zgłoszeń projektów robót geologicznych wykonywanych w celu wykorzystywania ciepła
Ziemi;
zatwierdzanie dokumentacji geologicznych złóż kopalin, hydrogeologicznych i geologicznoinżynierskich;
przyjmowanie dokumentacji geologicznych niewymagających uzyskania zatwierdzenia w drodze
decyzji;
przyjmowanie corocznych informacji o zmianach zasobów złóż kopalin oraz wydawanie decyzji
nakazujących dokonanie obmiaru wyrobisk i przedłożenie operatów ewidencyjnych;
udzielanie w drodze decyzji zgody na przeklasyfikowanie zasobów złóż kopalin, jeżeli zmiany
w okresie sprawozdawczym przekraczają 50% wielkości rocznego wydobycia ze złoża;
prowadzenie spraw dotyczących ustalania opłat eksploatacyjnych oraz opłat dodatkowych, w
przypadku wykonywania działalności z rażącym naruszeniem warunków określonych w koncesji lub
zatwierdzonym projekcie robót geologicznych, a także opłat podwyższonych, w przypadku działalności
wykonywanej bez wymaganej koncesji albo bez zatwierdzonego projektu robót geologicznych;
gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji geologicznych.
Ustawa o ochronie zwierząt:
opiniowanie warunków i sposobu pozyskiwania zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu preparowania
ich zwłok, przed wydaniem zezwolenia przez marszałka województwa.
Inne zadania realizowane przez Powiat:
koordynowanie akcji usuwania wyrobów budowlanych zawierających azbest;
edukacja ekologiczna poprzez m.in.: organizację szkoleń dla mieszkańców, koordynowanie akcji
Sprzątanie Świata, pomoc w realizacji szkolnych akcji edukacyjnych.
7.1.1.1. Pozwolenia
Według ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 ze
zm.) korzystanie ze środowiska wykraczające poza ramy korzystania powszechnego może być,
w drodze ustawy, obwarowane obowiązkiem uzyskania pozwolenia, ustalającego w szczególności zakres
i warunki tego korzystania, wydanego przez właściwy organ ochrony środowiska. Organami tymi w Polsce są:
wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta, sejmik województwa, marszałek województwa, wojewoda,
minister właściwy do spraw środowiska, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska i regionalny dyrektor
ochrony środowiska.
Wśród pozwoleń na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii wyróżnia się: pozwolenia na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub
do ziemi, pozwolenia na wytwarzania odpadów oraz pozwolenia zintegrowane, które są wymagane dla
prowadzenia instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności,
może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako
całości.
Zgodnie z art. 378 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 ze zm.) organem
ochrony środowiska właściwym do wydawania pozwoleń na wprowadzanie do środowiska substancji lub
energii są: marszałek, województwa, starosta, burmistrz, wójt - zgodnie z kompetencją.
7.1.1.2. Kontrola przestrzegania prawa
62
Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 686 ze
zm.), kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania i oceny stanu środowiska leżą w
kompetencji Inspekcji Ochrony Środowiska. Organami Inspekcji są: Główny Inspektor Ochrony Środowiska
(powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów) oraz wojewódzki inspektor ochrony środowiska
jako organ rządowej administracji zespolonej w województwie.
Główny Inspektor Ochrony Środowiska przy pomocy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz
wojewodowie przy pomocy wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska, jako kierowników wojewódzkich
inspekcji ochrony środowiska, wchodzących w skład zespolonej administracji wojewódzkiej, wykonują zadania
Inspekcji. Podstawowe zadania Inspekcji Ochrony Środowiska to kontrola przestrzegania przepisów prawa o
ochronie środowiska, badanie stanu środowiska, w ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska
oraz przeciwdziałanie poważnym awariom. Ich realizacja odbywa się, między innymi, poprzez:
kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów
przyrody;
kontrolę przestrzegania decyzji ustalających warunki użytkowania środowiska;
udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji;
udział w przekazywaniu do eksploatacji obiektów, które mogą pogorszyć stan środowiska, oraz
urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem;
kontrolę eksploatacji urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem;
podejmowanie decyzji wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem wymagań związanych z
ochroną środowiska, lub naruszaniem warunków korzystania ze środowiska;
współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z innymi organami kontrolnymi, organami ścigania
i wymiaru sprawiedliwości oraz organami administracji publicznej, obrony cywilnej, a także
organizacjami społecznymi;
organizowanie i koordynowanie Państwowego Monitoringu Środowiska, prowadzenie badań jakości
środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodzących w nim zmian;
opracowywanie i wdrażanie metod analityczno-badawczych i kontrolno-pomiarowych;
inicjowanie działań tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom oraz usuwania ich skutków i
przywracania środowiska do stanu właściwego;
uzgadnianie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji szczególnie
szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.
Oprócz inspektorów ochrony środowiska, organami właściwymi w sprawie skarg i interwencji
dotyczących środowiska i jego ochrony są m.in.: marszałek województwa, inspektor nadzoru budowlanego oraz
wójt, burmistrz lub prezydent miasta w zakresie właściwym dla tych organów. Podstawowe kompetencje
starosty jako organu ochrony środowiska przedstawiono w rozdziale 7.1.1.
7.1.1.3. Monitoring stanu środowiska
Szczególnym instrumentem prawnym stał się monitoring, czyli jakościowy i ilościowy pomiar stanu
środowiska. Monitoring był zwykle zaliczany do instrumentów społecznych (informacyjnych), jako bardzo
ważna podstawa analiz, ocen czy decyzji. Obecnie, wprowadzenie badań monitoringowych jako obowiązujących
przez zapisy w niektórych aktach prawnych czyni je instrumentem o znaczeniu prawnym.
7.1.2. Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych należą przede wszystkim: opłata za gospodarcze korzystanie ze
środowiska, administracyjna kara pieniężna i fundusze celowe.
7.1.2.1. Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska
Opłaty te pełnią funkcje prewencyjne i redystrybucyjne. Funkcja prewencyjna realizowana jest poprzez
zachęcanie podmiotów (dotyczy to podmiotów gospodarczych) do wyboru technologii, lokalizacji produkcji,
63
instalowania urządzeń ochronnych oraz oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych w sposób
najodpowiedniejszy z punktu widzenia ochrony środowiska. Funkcja redystrybucyjna polega na gromadzeniu i
przemieszczaniu środków finansowych przeznaczonych na cele ochrony środowiska. Opłaty pobierane są za:
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;
pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
składowanie odpadów;
wyłączanie gruntów rolnych i leśnych z produkcji;
usuwanie drzew i krzewów.
Opłaty trafiają do funduszy celowych (fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz fundusz
ochrony gruntów). Pobierają je organy administracji (np. Urząd Marszałkowski, organ miasta) lub jak
w przypadku gruntów rolnych i leśnych, wnoszone są bezpośrednio do funduszu celowego. Podmiot
korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty (według stawek
obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce) i wnosi ją na rachunek
właściwego urzędu marszałkowskiego. Osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami ponoszą opłaty za
korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim to korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji
lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodno-prawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy
Prawo wodne. Podobne opłaty pobiera się na podstawie przepisów prawa górniczego i geologicznego za
działalność koncesjonowaną.
7.1.2.2. Administracyjne kary pieniężne
Kary pieniężne nie są sensu stricte środkiem ekonomicznym, są raczej związane z instytucją
odpowiedzialności prawnej. Spełniają jednak funkcje podobne do opłat. Kary pobiera się w tych samych
sytuacjach co opłaty, lecz za działania niezgodne z prawem. W odniesieniu do wód, powietrza, odpadów i hałasu,
karę wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, a w odniesieniu do drzew i krzewów - organ gminy
lub w wyjątkowych sytuacjach starosta. Stawki kar zwykle są kilkakrotnie wyższe niż opłaty i trafiają do
funduszy celowych. Ustawa prawo ochrony środowiska przewiduje możliwość odraczania, zmniejszania lub
umarzania administracyjnych kar pieniężnych.
7.1.2.3. Fundusze celowe
Opłaty i kary zasilają fundusze celowe. Dla gmin i powiatów istotne znaczenie mają fundusze ochrony
środowiska i gospodarki wodnej: NFOŚiGW w Warszawie i WFOŚiGW w Bydgoszczy. Możliwe jest także
wykorzystanie instrumentów niebędących w kompetencji władz gminy, poprzez porozumienie się z partnerami,
w kompetencjach, których znajdują się dane instrumenty (wojewoda, samorząd wojewódzki).
7.1.2.4. Analiza źródeł finansowania Programu ochrony środowiska
Zakłada się, że głównymi źródłami realizacji celów wyznaczonych dla będą:
środki własne gmin i powiatu;
środki własne inwestorów;
fundusze ekologiczne;
środki Unii Europejskiej.
Dokładne określenie źródeł, a szczególnie wielkości środków stwarza duże trudności. Odnosi się to
zarówno do środków własnych jak i innych, w tym szczególnie dostępności środków unijnych w następnym
okresie programowania. Specyfiką systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce jest to, że większą część
wydatków ponoszą przedsiębiorstwa, fundusze ekologiczne i samorządy terytorialne. Wiele samorządów chce
skorzystać lub już korzysta w okresie programowania 2007-2013 ze środków dostępnych w Programie
Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego). Nie
można obecnie określić ile z tych projektów uzyska dofinansowanie, gdyż procedura przydzielania środków
będzie trwała również kolejnych latach.
64
Własne środki samorządu terytorialnego
Na realizację części zadań jednostki samorządu terytorialnego będą musiały przeznaczyć własne
środki.(wkład własny) Jest to niezbędne również z tego względu, że do uzyskania niektórych dotacji konieczne
jest zainwestowanie w przedsięwzięcie własnych środków na wymaganym poziomie. Fundusze te pochodzą z
bieżących środków, takich jak np. podatki i opłaty lokalne, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu
państwa.
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspiera finansowo przedsięwzięcia
podejmowane dla poprawy jakości środowiska w Polsce, traktując jako priorytetowe te zadania, których
realizacja wynika z konieczności wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej. Celem działalności
Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim
i ponadregionalnym oraz zadań lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska.
W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania:
finansowanie pożyczkowe (pożyczki udzielane przez NF, kredyty udzielane przez banki ze środków NF,
konsorcja czyli wspólne finansowanie NF z bankami, linie kredytowe ze środków NF obsługiwane przez
banki);
finansowanie dotacyjne (dotacje inwestycyjne, dotacje nie inwestycyjne, dopłaty do kredytów
bankowych, umorzenia);
finansowanie kapitałowe (obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych, bądź już istniejących spółkach
w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
Szwajcarski Mechanizm Finansowy
Szwajcarski Mechanizm Finansowy (głównym celem wsparcia ma być niwelowanie przepaści ekonomicznej
i społecznej pomiędzy dotychczasowymi i nowymi członkami UE. Środki Mechanizmu Szwajcarskiego mają być
przeznaczone na finansowanie projektów m.in. w dziedzinie infrastruktura i środowisko, m.in.
w zakresie:
modernizacji infrastruktury energetycznej i wody pitnej;
utylizacji ścieków i zarządzania gospodarką komunalną (śmieci);
działań prośrodowiskowych (redukcja szkodliwych spalin, usuwanie toksycznych odpadów, itp.).
Środki na realizację priorytetów z zakresu środowiska w pierwszej kolejności pochodzą z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności,
a także z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejskiego Funduszu
Rybackiego, programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji oraz siódmego programu ramowego w
dziedzinie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji. Pozostałe priorytety środowiskowe wspiera
instrument finansowy na rzecz środowiska LIFE+.
Program Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020.
To zwieńczenie wielomiesięcznych prac nad przygotowaniem największego w historii Unii Europejskiej
programu.
W ramach programu realizuje się duże inwestycje infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska,
transportu, energetyki, kultury i dziedzictwa narodowego, ochrony zdrowia oraz szkolnictwa wyższego.
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez m.in. rozwój
infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska i zdrowia. Program zgodnie
z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO), stanowi jeden z pro-gramów operacyjnych
65
będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków
Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura
i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej, a wydatki na cele
priorytetowe UE stanowią w ramach programu 67,89 proc. całości wydatków ze środków unijnych.
Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
(czyli tzw. fundusze norweskie i fundusze EOG) są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez
Norwegię, Islandię i Liechtenstein Polsce i 14 państwom członkowskim Unii Europejskiej (UE). Głównymi celami
funduszy norweskich i funduszy EOG są: przyczynianie się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych
w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy
państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem.
Na mocy umów międzynarodowych zawartych w 2010 r. pomiędzy Unią Europejską a ww. państwamidarczyńcami oraz umów międzyrządowych (Memorandum of Understanding) zawartych w 2011 r. przez
państwa-beneficjentów z Norwegią, Islandią i Liechtensteinem łączna kwota drugiej edycji (2009-2014)
funduszy norweskich i EOG wynosi 1,788 mld euro, z czego dla Polski przeznaczono blisko jedną trzecią ogólnej
kwoty pomocy. W zamian za wyżej wymienioną pomoc finansową państwa-darczyńcy korzystają
z dostępu do rynku wewnętrznego Unii Europejskiej mimo, że nie są jej członkami.
Nowa perspektywa funduszy norweskich i EOG opiera się na tzw. podejściu programowym.
Ustanowionych zostało 17 programów, zorientowanych na osiąganie założonych celów, rezultatów i wyników.
Każdy program jest zarządzany przez Operatora (w niektórych programach we współpracy z podmiotami z
państw-darczyńców). W ramach programów ogłaszane będą nabory wniosków.
W ocenie Darczyńców znajdują się następujące Programy Operacyjne (w zakresie środowiska i ekologii):
ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów - 20 000 000 euro;
wzmocnienie monitoringu środowiska oraz działań kontrolnych - 15 000 000 euro;
oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii - 75 000 000 euro.
Program operacyjny pn. Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów
Program przewiduje się otwarty nabór wniosków, minimalną wartość dofinansowania projektu
ustalono na poziomie 170 tys. euro a wartość maksymalną dofinansowania na - 800 tys. euro, wyodrębniono
również schemat małych grantów dla projektów, których minimalna wartość dofinansowania wynosić będzie 50
tys. euro a maksymalna 250 tys. euro.
Zakres niniejszego Programu Operacyjnego koncentruje się na ochronie różnorodności biologicznej
i ekosystemów poprzez realizację projektów zmierzających do zatrzymania procesu zmniejszania się oraz
zanikania różnorodności biologicznej na terenie całego kraju, a w szczególności na obszarach Natura 2000.
Ważne jest, aby ochrona różnorodności biologicznej była traktowana w sposób całościowy.
Oczekiwane rezultaty:
zwiększenie potencjału dla efektywnego zarządzania obszarami Natura 2000 i ich monitorowania;
zwiększenie potencjału lokalnych ekosystemów przeciwko obcym gatunkom inwazyjnym
wzrost świadomości społecznej oraz edukacji nt. różnorodności biologicznej i działań na rzecz
ekosystemów, włączając w to wzrost świadomości społecznej oraz edukacji dot. powiązań pomiędzy
różnorodnością biologiczną a zmianami klimatu oraz ekonomiczną wyceną ekosystemów;
wzmocnienie integracji czynników dot. różnorodności biologicznej z politykami sektorowymi oraz
ustawodawstwem;
zwiększenie potencjału ekologicznych organizacji pozarządowych promujących różnorodność
biologiczną.
66
W ramach Programu Operacyjnego przewiduje się realizację następujących rodzajów projektów
zgłaszanych przez wnioskodawców w trybie naboru otwartego wniosków aplikacyjnych:
1. projekty mające na celu zintegrowanie procesu zarządzania obszarami Natura 2000 poprzez
zaangażowanie społeczności lokalnych;
2. projekty mające na celu utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk
przyrodniczych w ekosystemach leśnych, nieleśnych oraz wodnych;
3. projekty mające na celu ochronę różnorodności biologicznej poprzez zwiększenie powierzchni
zadrzewień obszarów wiejskich;
4. projekty mające na celu ochronę gatunków (ochrona in situ i ex situ; restytucja i reintrodukcja
gatunków; kompleksowe programy ochrony gatunków chronionych);
5. projekty mające na celu usuwanie i ograniczanie niekorzystnych wpływów inwazyjnych gatunków
obcych;
6. projekty mające na celu podwyższenie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez kształtowanie
postaw ekologicznych.
W ramach powyższego programu przewiduje się również realizację projektu predefiniowanego pn.
„Różnorodność biologiczna i działania na rzecz ekosystemów - ogólnopolska kampania informacyjna podnosząca
świadomość nt. różnorodności biologicznej” wdrażanego przez Departament Edukacji Ekologicznej Ministerstwa
Środowiska.
Start Programu przewidywany jest na koniec roku 2012.
Program Operacyjny pn. Monitoring środowiska oraz zintegrowane planowanie i kontrola
W ramach powyższego obszaru programowego będzie realizowany Program Operacyjny „Wzmocnienie
monitoringu środowiskowego i działań kontrolnych”, gdzie przewiduje się realizację czterech projektów
predefiniowanych, których beneficjentami będą: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) oraz Główny
Urząd Geodezji i Kartografii (GUGiK). Niniejszy program operacyjny będzie wdrażany w partnerstwie z
Norweską Agencją ds. Klimatu i Zanieczyszczeń (KLIF).
Kredyty udzielane na preferencyjnych warunkach
Preferencyjne kredyty na inwestycje proekologiczne, bez możliwości umorzeń udzielane są przez Bank
Ochrony Środowiska S.A.(BOŚ). Kredytobiorca musi posiadać część własnych środków na sfinansowanie zadania.
BOŚ przy udzielaniu pożyczek kieruje się podobnymi kryteriami jak FOŚiGW – do głównych kryteriów zalicza się
efektywność ekologiczną zadania i jego zgodność z priorytetami dla polityki ekologicznej województwa.
Komercyjne kredyty bankowe
Komercyjne kredyty bankowe ze względu na duże koszty finansowe związane z oprocentowaniem, nie
powinny być brane pod uwagę jako podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako uzupełnienie środków
z pożyczek preferencyjnych. Samorządy są obecnie postrzegane przez banki jako interesujący
i wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy. Warunki komercyjnych kredytów
inwestycyjnych udzielanych jednostkom samorządu terytorialnego są za-zwyczaj każdorazowo negocjowane
indywidualnie. Własne środki inwestorów Niektóre inwestycje będą pokrywane ze środków własnych różnych
podmiotów gospodarczych i inwestorów prywatnych. Inwestycje przewidywane do realizacji przez podmioty
gospodarcze mogą być dofinansowywane z kredytów komercyjnych oraz uzupełniająco z funduszy ochrony
środowiska, pod warunkiem uznania danego zadania za priorytetowe.
7.1.3. Instrumenty społeczne
Instrumenty społeczne służą realizacji zasady uspołecznienia zarządzania rozwojem gminy po-przez
budowanie i usprawnianie partnerstwa. Z punktu widzenia władz samorządowych umownie wyróżnia się dwie
kategorie działań:
67
wewnętrzne, czyli dotyczące działań samorządów i realizowane poprzez działania edukacyjne;
zewnętrzne - polegające na budowaniu komunikacji społecznej (konsultacje, debaty publiczne,
kampanie edukacyjne).
7.1.4. Instrumenty polityczne
Do najważniejszych instrumentów politycznych należą zapisy składające się na obowiązującą Politykę
Ekologiczną Państwa, Program ochrony środowiska dla województwa kujawsko-pomorskiego, Strategię rozwoju
województwa kujawsko-pomorskiego, a także dokumenty składające się na politykę rozwoju miasta Włocławek.
7.1.5. Instrumenty strukturalne
Jako instrumenty strukturalne określić można strategie i programy wdrożeniowe oraz systemy
zarządzania środowiskowego. Dokumentem wytyczającym główne tendencje i kierunki działań w ramach
rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska w skali miasta jest strategia zrównoważonego
rozwoju. Strategia wspomaga proces zarządzania na poziomie lokalnym.
7.2. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM
Program ochrony środowiska dla miasta Włocławka jest zarówno planem polityki ochrony środowiska
do 2021 r., jak i programem wdrożeniowym na najbliższe 4 lata (2014-2017). Program ten z jednej strony
uwzględnia kierunki rozwoju poszczególnych działań i ich konsekwencje dla środowiska, a z drugiej strony
wytycza pewne ramy tego rozwoju. Oznacza to, że działania realizowane np. w transporcie czy gospodarce
komunalnej muszą być brane pod uwagę w programie ochrony środowiska, a jednocześnie ochrona środowiska
wymaga podejmowania pewnych działań w poszczególnych dziedzinach gospodarki i codziennego bytowania
mieszkańców powiatu.
7.3. SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO
Koncepcja zarządzania środowiskowego jest odpowiedzią na sytuację, w której konieczna jest nie tylko
naprawa zaistniałych już szkód środowiskowych oraz spełnianie wymogów określonych w pozwoleniach na
korzystanie ze środowiska, ale także zapobieganie powstawaniu negatywnych oddziaływań i szkód. Na
przedsiębiorstwach spoczywa obowiązek samodzielnego definiowania problemów środowiskowych
i szukania, z wyprzedzeniem, środków zaradczych. Związane jest to z włączeniem zarządzania środowiskowego
do celów strategicznych firmy i przypisanie tych zagadnień do kompetencji zarządu firmy. Idea ta jest
realizowana poprzez wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (systemy sformalizowane - np. normy
ISO 14 001, EMAS, lub niesformalizowane - np. Program Czystszej Produkcji). Rolą władz miasta mogą być
działania inspirujące przedsiębiorstwa do starań o wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego, choć
ostateczne
korzyści
wynikające
z
jego
wprowadzenia
powinny
znaleźć
odzwierciedlenie
w sytuacji rynkowej tych przedsiębiorstw. Wspomniane systemy zarządzania środowiskowego polecane są
również dla zakładów gospodarki komunalnej oraz instytucji publicznych, w tym urzędów powiatowych czy
gminnych.
68
8. UWARUNKOWANIE ZEWNĘTRZNE PROGRAMU
Program ochrony środowiska powinien być powiązany z dokumentami planistycznymi wyższego
szczebla z zakresu ochrony środowiska. Powinien wpisywać się w adekwatne plany, programy i strategie
zarówno szczebla powiatowego, jak wojewódzkiego i krajowego.
Program Ochrony Środowiska województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2011-2014
Jako podstawowy cel ekologiczny na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego przyjmuje się
zachowanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego regionu w celu poprawy jakości życia jego
mieszkańców oraz zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności województwa. Jako naczelną zasadę ochrony
środowiska województwa kujawsko-pomorskiego, podobnie jak polityki ekologicznej państwa, przyjmuje się
sformułowaną w Konstytucji RP zasadę zrównoważonego rozwoju. Definicję zrównoważonego rozwoju należy
rozumieć (za ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska) jako rozwój społecznogospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych,
z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu
zagwarantowania możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli
zarówno współczesnego pokolenia jak i przyszłych pokoleń.
Osiągnięcie podstawowego celu ekologicznego będzie realizowane za pomocą sformułowanych czterech
celów ekologicznych, które są zbieżne z celami Polityki ekologicznej państwa:
poprawa jakości środowiska;
zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii;
ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych;
działania systemowe w ochronie środowiska.
Cele ekologiczne wyznaczają określone priorytety ochrony środowiska i przyczyniają się do
minimalizacji lub likwidacji zidentyfikowanych problemów ekologicznych.
Cel ekologiczny: Poprawa jakości środowiska
Przeprowadzona szeroka analiza stanu jakości środowiska pozwoliła na zidentyfikowanie
najważniejszych problemów ekologicznych województwa, które stały się podstawą do konieczności
wytypowania kierunkowych działań naprawczych. Minimalizacja lub likwidacja zidentyfikowanych problemów
przebiegać będzie poprzez realizację następujących priorytetów:
poprawa jakości wód;
poprawa jakości powietrza atmosferycznego i ochrona klimatu;
poprawa klimatu akustycznego;
ochrona przed polami elektromagnetycznymi;
ochrona przed poważnymi awariami i poważnymi awariami przemysłowymi;
zarządzanie środowiskiem w aspekcie ochrony zdrowia.
Cel ekologiczny: Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
Surowce, materiały, woda i energia tworzą środowisko życia człowieka a także stanowią istotną część
składową procesów produkcyjnych. Należy więc traktować je jako dobro, które powinno wykorzystywać się w
sposób racjonalny, ponieważ tylko wtedy przyczyni się do rozwoju gospodarczego państwa/regionu nie
zagrażając jednocześnie jego bezpieczeństwu ekologicznemu. Szczególnie zasoby nieodnawialne powinny być
użytkowane w taki sposób, aby nie uległ zmniejszeniu kapitał przyrodniczy obszaru występowania. W czasach
silnego rozwoju społeczno-gospodarczego dużego znaczenia nabiera aspekt efektywności użytkowania energii,
69
zmniejszenia odpadowości produkcji, wykorzystywania w codziennym życiu odnawialnych źródeł energii,
zmniejszenia odpadowości produkcji, wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, a także umiejętnego
kształtowania zasobów wodnych. Aby doprowadzić do zrównoważonego i optymalnego wykorzystania
surowców, materiałów, wody i energii na terenie województwa wyodrębniono szereg działań ujętych w trzech
priorytetach ekologicznych:
materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość;
kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy;
wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych.
Cel ekologiczny: Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych
Rozwój społeczno-gospodarczy zawsze lecz w różnym stopniu odbywa się kosztem zasobów środowiska
przyrodniczego. Ochrona zasobów przyrodniczych przed nieracjonalnym wykorzystaniem i zgodne z zasadą
zrównoważonego ich czerpanie dla potrzeb społeczno-gospodarczych powinny uwzględniać potrzeby
zachowania zasobów przyrodniczych i walorów krajobrazowych dla zwiększenia atrakcyjności regionu oraz
zapewnienia odpowiedniego poziomu jakości życia mieszkańców. Ochrona powinna dotyczyć zarówno
poszczególnych elementów środowiska, jak i całości ekosystemów. Zapewnienie ochrony i racjonalne
użytkowanie zasobów przyrodniczych na terenie województwa wymaga zastosowania następujących
priorytetów ekologicznych:
prawna ochrona przyrody i krajobrazu;
ochrona i zrównoważony rozwój lasów;
ochrona powierzchni ziemi i gleb;
ochrona zasobów kopalin.
Cel ekologiczny: Działania systemowe w ochronie środowiska
Skuteczna ochrona środowiska wymaga nie tylko konkretnych działań służących biernej poprawie
fizycznych czy chemicznych parametrów środowiska, ale równie istotne są czynne działania o charakterze
prewencyjnym, edukacyjnym, prawnym i organizacyjnym rozumiane jako aspekty systemowe w ochronie
środowiska. Polityka Ekologiczna Państwa określa siedem kierunków w temacie działań systemowych
w ochronie środowiska. Cztery priorytety realizujące niniejszy cel ekologiczny uwzględniają takie działania
kierunkowe nakreślone w polityce ekologicznej poziomu krajowego, których realizacja może być wspierana
przez samorząd województwa i jednocześnie nie wynika z oczywistej konieczności przestrzegania prawa.
Realizacja Działań systemowych w ochronie środowiska przyrodniczych na terenie województwa wymaga
zastosowania następujących priorytetów ekologicznych:
edukacja ekologiczna i udział społeczeństwa w ochronie środowiska;
rozwój badań i postęp techniczny;
planowanie przestrzenne w ochronie środowiska;
aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska.
Strategią Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego zrównoważony rozwój miasta
Włocławek musi gwarantować jego obecnym i przyszłym mieszkańcom poprawę warunków życia. Jednym
z elementów składających się na poprawę warunków życia jest wdrożenie systemu edukacji ekologicznej
społeczeństwa, promocja zasobów i walorów środowiska przyrodniczego oraz rozwój turystyki i rekreacji. We
Włocławku stan środowiska determinowany jest szczególnie przez system transportowy, przemysł i energetykę,
rolnictwo działalność rekreacyjną.
Strategia rozwoju miasta Włocławek 2020+
70
Celem Strategii rozwoju miasta Włocławek jest wskazanie kierunków rozwoju gospodarczego,
społecznego, a także środowiskowego miasta. Ma ona stanowić także narzędzie do poprawy warunków życia
mieszkańców.
W strategicznym interesie miasta leży zapewnienie elementarnych warunków dla stabilnego,
długofalowego i zrównoważonego rozwoju. Niezbędne jest stworzenie podstaw dla wysokiej mobilności
mieszkańców, a także sprawnego i bezpiecznego przepływu towarów i energii, w oparciu o efektywnie
funkcjonujące (inteligentne) sieci i systemy infrastrukturalne sprzyjające przestrzennemu równoważeniu
procesów rozwojowych. Długofalowy rozwój musi opierać się na poszanowaniu i umiejętnym wykorzystaniu
zasobów i walorów środowiska, ze zwróceniem szczególnej uwagi na ograniczanie antropopresji i stałą poprawę
parametrów środowiska (m.in. poprzez produkcję zielonej energii), jak też zachowanie naturalnych siedlisk.
Istotne jest także przygotowanie do skutecznego ograniczenia negatywnych skutków wystąpienia ekstremalnych
zjawisk naturalnych, z czym wiąże się konieczność podniesienia poziomu bezpieczeństwa ludności i
zmniejszenia
ryzyka
prowadzenia
działalności
gospodarczej.
71
9. PRIORYTETY, CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE
Aktualny stan środowiska i przewidywane jego zmiany w aspekcie planowanego dalszego rozwoju
miasta wymuszają konieczność realizacji przedsięwzięć proekologicznych. Bardzo ważnym problemem jest
dokonanie zobiektywizowanego wyboru priorytetów i celów na podstawie znaczących aspektów
środowiskowych, które występują na terenie miasta Włocławka.
Po dokonaniu diagnozy stanu poszczególnych komponentów środowiska na terenie miasta oraz kierując
się uwarunkowaniami zewnętrznymi (obowiązujące akty prawne) i wewnętrznymi (lokalne opracowania
planistyczne, uchwały) dokonano wyboru priorytetów ekologicznych, które w dużej mierze są zbieżne z
priorytetami dla województwa kujawsko-pomorskiego. Wyodrębnionych zostało siedem priorytetów:
Priorytet pierwszy
Priorytet drugi
Priorytet trzeci
Priorytet czwarty
Priorytet piaty
Priorytet szósty
Priorytet siódmy
Klimat akustyczny, pola elektromagnetyczne i ochrona powietrza
Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa
Gospodarka odpadami
Ochrona gleb i powierzchni ziemi
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych (OZE)
Racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych i ochrona
przyrodniczego
Edukacja ekologiczna, poważne awarie i poważne awarie przemysłowe
dziedzictwa
W ramach wyodrębnionych priorytetów wyznaczono cele dążące do osiągnięcia poprawy stanu
środowiska, czemu mają służyć zaproponowane zadania. Zaproponowane przedsięwzięcia w przyszłości
przyczynią się do poprawy stanu środowiska na terenie miasta Włocławka.
72
Tabela 31. Lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych przewidzianych do realizacji w ramach Programu
OKRES REALIZACJI
Budżet miasta
Budowa ronda na skrzyżowaniu ulic
Promiennej i Hutniczej
Miejski Zarząd Dróg we Włocławku
Na koniec 2015 r.
zabezpieczenie środków w
kwocie 300 000 zł,
a na koniec 2016 r.
w kwocie 1 300 000 zł
Budżet miasta
Poprawa bezpieczeństwa ruchu
drogowego
Na koniec 2015 r.
kwocie 250 000 zł
Budżet miasta
2021
Na koniec 2014 r.
- 1 000 000 zł
Na koniec 2015 r.
kwocie 6 000 000 zł
2020
Budżet miasta
2019
Na koniec 2014 r.
- 197 000 zł
Na koniec 2015 r.
zabezpieczenie środków
2018
Budżet miasta
2017
Na koniec 2014 r.
- 500 000 zł
Na koniec 2015 r.
zabezpieczenie środków
2016
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA
2015
SZACUNKOWE NAKŁADY
CAŁEGO ZADANIA [zł]
ZADANIA
2014
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Wspieranie i realizacja inwestycji wpływających na zmniejszenie
uciążliwości hałasu komunikacyjnego (racjonalne kształtowanie
struktury sieci drogowej)
KLIMAT AKUSTYCZNY, POLA ELEKTROMAGNETYCZNE I OCHRONA POWIETRZA
Rozbudowa ulicy Stodólnej na odcinku
od ulicy Królewieckiej do ulicy Targowej
wraz z infrastrukturą towarzyszącą
Budowa dróg rowerowych i ciągów
pieszych
Przebudowa dróg
73
OKRES REALIZACJI
Wspieranie i realizacja inwestycji wpływających na zmniejszenie uciążliwości hałasu
komunikacyjnego (racjonalne kształtowanie struktury sieci drogowej)
Budowa chodników
na koniec 2015 r.
kwocie 500 000 zł
Budżet miasta
Budowa ulicy celulozowej - kontynuacja
na koniec 2015 r.
Budżet miasta
Przedłużenie ulicy Brzezinowej do
połączenia z ulicą Mielęcińską
na koniec 2015 r.
kwocie 200 000 zł,
na koniec 2016 r.
- 2 000 000 zł,
a na koniec 2017 r.
- 2 800 000 zł
Budżet miasta
Przebudowa dróg wewnętrznych
na koniec 2015 r.
Budżet miasta
74
2021
Budżet miasta
2020
2019
Program utwardzania dróg gruntowych
na koniec 2014 r.
- 1 000 000 zł
Na koniec 2015 r.
2018
Budżet miasta
Przebudowa wiaduktów w ciągu alei
Kazimierza Wielkiego
2017
na koniec 2015 r.
kwocie 500 000 zł,
na koniec 2016 r.
- 9 000 000 zł,
a na koniec 2017 r.
- 8 500 000 zł
2016
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
2015
SZACUNKOWE NAKŁADY
ZADANIA
2014
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Wspieranie i realizacja inwestycji wpływających na zmniejszenie uciążliwości hałasu
komunikacyjnego (racjonalne kształtowanie struktury sieci drogowej)
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Rozbudowa odcinka DK 62 alei
Kazimierza Wielkiego wraz z obiektem
inżynierskim, w tym:
Rozbudowa odcinka DK 62 - ulica
Płocka
Rozbudowa odcinka DK 67 - aleja
Ks. J. Popiełuszki
b.d.
b.d.
Połączenie alei Królowej Jadwigi z ulicą
Toruńską (trasa średnicowa)
120 000 000 zł
Współfinansowanie
ze środków UE
Dostosowanie układu dróg krajowych
dla rozwoju miasta Włocławek
206 000 000 zł
Współfinansowanie
ze środków UE
Budowa drogi wzdłuż Wisły od ulicy
Ogniowej do ulicy Barskiej wraz ze
ścieżką rowerową
Urząd Miasta Włocławek
8 880 000 zł
Współfinansowanie
ze środków UE
Rozwój zrównoważonego transportu
zbiorowego poprzez poprawę
efektywności energetycznej, wdrażanie
technologii niskoemisyjnej i promocje
nowych wzorców konsumpcji
64 200 000
Współfinansowanie
ze środków UE
2016 r. - 23 szt.
koszt to: 29 900 000 zł,
2017 r.- 5 szt.
koszt to: 6 500 000 zł
2018 r. - 6 szt.
koszt to: 7 800 000 zł
2019 r. - 6 szt.
koszt to: 7 800 000zł
2020 r. - 6 szt.
koszt to: 7 800 000zł
Budżet miasta
Zakup autobusów z napędem
hybrydowym
75
Środki własne
Minimalizacja oddziaływania hałasu
w obrębie zakładów i w ich sąsiedztwie
Podmioty gospodarcze
b. d.
Środki własne
i zewnętrze (kredyty/
dofinansowania)
Prowadzenie monitoringu hałasu
w obrębie źródeł emisji, w tym
prowadzenie działań monitorujących
używanie sprzętu motorowodnego na
wodach powierzchniowych
WIOŚ w Bydgoszczy
b. d.
Środki własne
Współpraca ze służbami kontrolnopomiarowymi obiektów emitujących
pola elektromagnetyczne
WIOŚ w Bydgoszczy
WSSE
bez kosztów
-
Preferowanie bezkonfliktowych
lokalizacji źródeł promieniowania
elektromagnetycznego
bez kosztów
-
Termomodernizacja budynków
użyteczności publicznej
40 000 000 zł
Współfinansowanie
ze środków UE
wielorodzinnych
Spółdzielnia Mieszkaniowa
Południa
2014-2016 9 974 000 zł
2017-2020 13 365 000 zł
Środki własne
(fundusz remontowy)
wielorodzinnych
Włocławska Spółdzielnia
Mieszkaniowa
b.d.
Środki własne
(fundusz remontowy)
76
Ograniczenie zużycia
energii i ochrona
powietrza
2021
b. d.
2020
2019
Wspieranie i prowadzenie działań na rzecz
eliminacji bądź ograniczenia
emisji hałasu przemysłowego
Ochrona mieszkańców przed hałasem z
instalacji przemysłowych i zakładów
(reagowanie na przekroczenia przez
zakłady dopuszczalnych norm hałasu
poprzez wydawanie decyzji o
dopuszczalnym poziomie hałasu)
2018
Środki własne
i zewnętrze (kredyty/
dofinansowania)
2017
b. d.
Obsadzanie dróg drzewami i krzewami
(tworzenie biologicznych ekranów
akustycznych) oraz budowa sztucznych
ekranów akustycznych wzdłuż liniowych
i punktowych źródeł hałasu
2016
2015
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
ZADANIA
2014
SZACUNKOWE NAKŁADY
Ochrona przed
promieniowaniem
elektromagnetyczn
ym
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Ograniczenie zużycia energii i ochrona powietrza
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Środki własne
(fundusz remontowy),
kredyt na cele
termomodernizacyjne
wielorodzinnych przy ulicy Płockiej 137 i
ulicy Płockiej131 oraz przyłączenie
budynków wielorodzinnych do miejskiej
sieci ciepłowniczej przy ulicy Rzecznej 4
i ulicy Rzecznej 6/8
Zrzeszeni
90 000 zł - ul. Płocka 137
690 000 zł
- ul. Płocka 131
21 000 zł - ul. Rzeczna 4
i ul. Rzeczna 6/8
wielorodzinnych
Ursus
b.d.
Środki własne
(fundusz remontowy),
wsparcie ze
środków UE
wielorodzinnych przy ulicach:
Toruńska 91, Toruńska 95,
Toruńska 97, Toruńska 93,
Toruńska 93A, Toruńska 93B,
Toruńska 89A, Toruńska 89, Hoża 1
Młodzieżowa Międzyzakładowa
1 997 000 zł
Środki własne
Ograniczenie emisji LZO poprzez
uruchomienie dopalacza
Guala Closures DGS Poland S.A.
400 000 - 500 000 zł
Środki własne
Zainstalowanie stropu stałego z płyt
mulcoritowych na piec HVO-VC
Sanitec Koło Sp. z o.o.
85 000 euro
Środki własne
Redukcja 4 emitorów wynikająca
z montażu zautomatyzowanej
szkliwierskiej linii robotów
Sanitec Koło Sp. z o.o.
b.d.
Środki własne
ANWIL S.A.
b.d.1)
Środki własne
Zakup destylarki do acetonu
MICIŃSKI
20 000 zł
Środki własne
Monitoring jakości powietrza
atmosferycznego
WIOŚ w Bydgoszczy
b.d.
Środki własne
Modernizacja układów chłodniczofreonowych P2 i P3
77
OKRES REALIZACJI
Budowa i przebudowa sieci
ciepłowniczych (ograniczenie
emisji gazów i pyłów oraz
strat energii)
Ograniczenie zużycia energii i ochrona powietrza
b. d.
Środki własne
Kontrola właścicieli nieruchomości
w zakresie stosowanych paliw
(eliminowanie spalania odpadów w
gospodarstwach domowych)
Straż Miejska
b. d.
Środki własne
Podmioty zaopatrujące ludność
w energię cieplną
Inne podmioty gospodarcze
b. d.
Środki własne
Ograniczanie emisji niskiej do powietrza
ze źródeł lokalnych (eliminowanie
spalania odpadów w gospodarstwach
domowych)
Właściciele nieruchomości
Straż Miejska
b. d.
Środki własne
Wykonanie instalacji c.o. c.w.u. i
cyrkulacji w budynkach wielorodzinnych
przy ulicach: Maślana 4/6, Bojańczyka
15, Chopina 38, Bukowa 24,
Kościuszki 14/16, Św. Antoniego 5
Administracja Zasobów
Komunalnych
835 000 zł
Środki własne
Budowa instalacji odsiarczania i
odazotowania spalin z kotłów
węglowych ciepłowni MPEC
25 000 000
Środki własne,
pozyskiwanie środków
zewnętrznych
Budowa instalacji odpylania spalin z
kotłów węglowych ciepłowni MPEC
16 000 000
Środki własne,
zewnętrznych
Ograniczenie emisji do powietrza
w przemyśle (stosowanie najlepszych
dostępnych technologii, określanie
wysokich standardów emisyjnych
w wydawanych decyzjach) ze
szczególnym uwzględnieniem pyłów
PM10 i PM2,5 oraz gazów: CO2, SO2 i NOX
78
2021
WIOŚ w Bydgoszczy
2020
Kontrola przedsiębiorstw w zakresie
emisji pyłów i gazów do powietrza
2019
Środki własne
2018
b. d.
2017
Promowanie działań na rzecz
podniesienia efektywności energetycznej
i wykorzystywania OZE (akcje
informacyjne)
2016
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
2015
SZACUNKOWE NAKŁADY
ZADANIA
2014
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Budowa i przebudowa
sieci ciepłowniczych
(ograniczenie
emisji gazów i pyłów
oraz strat energii)
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Likwidacja niskich emisji w rejonie
Starego Miasta Włocławek poprzez
budowę osiedlowej sieci ciepłowniczej
10 500 000
Środki własne,
zewnętrznych
Zwiększenie efektywności energetycznej
poprzez przebudowę istniejącej sieci
ciepłowniczej na odcinku od ciepłowni
MOEC do osiedla mieszkaniowego przy
ul. Płockiej
6 000 000
Środki własne,
zewnętrznych
865 000 zł
Środki własne, środki
Funduszu Spójności w
ramach Programu
Infrastruktura i
Środowisko
Rozwój gospodarki wodno-ściekowej
(spełnienie wymagań prawa krajowego i dyrektyw UE)
ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na
terenie aglomeracji Włocławek
w dzielnicy Michelin oraz w ulicy
Rózinowskiej i Ogrodowej w ramach
projektu Gospodarka wodno-ściekowa w
aglomeracji Włocławek II etap
Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.
Dostawa dwóch samochodów
specjalistycznych do czyszczenia i
konserwacji sieci kanalizacyjnej z
przepompowniami w ramach projektu
Gospodarka wodno-ściekowa w
aglomeracji Włocławek II etap
2 103 000 zł
Środki własne, środki
Funduszu Spójności w
ramach Programu
Infrastruktura i
Środowisk, pożyczka
płatnicza WFOŚiGW
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na
terenie aglomeracji Włocławek, w tym w
ulicach (lub fragmentach ulic):
Płockiej, Tęczowej, Łanieszczyzna
/Goplana, Reymonta, Ziębiej, Lisiej
/Jelonkowej, Robotniczej, Barskiej,
Skłodowskiej
4 000 000 zł
Środki własne
Rozbudowa sieci wodociągowej na
terenie aglomeracji Włocławek, w tym w
ulicach (lub fragmentach ulic):
Nowomiejskiej, Tęczowej, Skalnej,
Szkolnej, Twardej, Szarej, Skrajnej,
Zatorze, Niecałej, Gościnnej
1 000 000 zł
Środki własne
79
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Środki własne,
współfinansowanie
środkami unijnymi lub
częściowo umarzaną
pożyczką
Środki własne,
współfinansowanie
środkami unijnymi lub
częściowo umarzaną
pożyczką
Wymiana i modernizacja sieci
kanalizacyjnej wraz z modernizacją
przepompowni
13 000 000 zł
Wymiana i modernizacja sieci
wodociągowej
30 000 000 zł
Budowa sieci kanalizacyjnej wraz
z odcinkami łączącymi w dzielnicy
Wschód na ulicy Spokojnej i alei
Kazimierza Wielkiego
627 000 zł
Środki własne
Budowa sieci kanalizacyjnej w dzielnicy
Wschód wraz z tłoczniami ścieków,
rurociągami tłocznymi i odcinkami
łączącymi, w rejonie ulic Płockiej
i Granicznej, w tym we fragmentach ulic:
Płocka, Rybnicka, Spokojna, Graniczna,
Wschodnia, Jazowska, Radaszyńska,
Kotlarska, Okopowa, Nad Strugą
11 100 000 zł
Środki własne,
współfinansowanie
środkami unijnymi
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w
rejonie ulicy Toruńskiej w dzielnicy
Krzywa Góra
6 300 000 zł
Środki własne,
współfinansowanie
środkami unijnymi
Budowa sieci kanalizacyjnej w dzielnicy
Zawiśle wraz z tłoczniami ścieków,
rurociągami tłocznymi i odcinkami
łączącymi
5 000 000 zł
Środki własne,
współfinansowanie
środkami unijnymi
80
OKRES REALIZACJI
b.d.1)
Środki własne
Hermetyzacja lagun i zbiorników
ANWIL S.A.
b.d.1)
Środki własne
Budowa instalacji odwadniania osadów
podkarbonizacyjnych
ANWIL S.A.
b.d.1)
Środki własne
Prowadzenie rejestru zbiorników
bezodpływowych (szamb)
bez kosztów
-
Prowadzenie rejestru przydomowych
oczyszczalni ścieków
bez kosztów
-
81
2021
ANWIL S.A.
2020
Zmiana sposobów odprowadzania
ścieków przemysłowych z ANWIL S.A.
2019
Środki własne,
współfinansowanie
środkami unijnymi
2018
10 000 000 zł
2017
Modernizacja Ujęcia i Stacji Uzdatniania
Wody na Zawiślu, w tym:
modernizacja rurociągów wody
surowej i uzdatnionej
rozbudowa studni głębinowych
modernizacja napowietrzania wody
surowej
modernizacja filtrów - montaż
nowych filtrów ciśnieniowych
(pełna automatyzacja)
modernizacja pomp płuczących
wraz ze zbiornikiem wody
płuczącej
rozbudowa osadników popłuczyn
modernizacja komory wraz z
przepustnicą wody uzdatnionej
do sieci miejskiej
modernizacja chlorowni
system AKPiA
monitoring sieci wodociągowej
modernizacja obiektów
technologicznych i socjalnych na
SUW Zawiśle
2016
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
2015
SZACUNKOWE NAKŁADY
ZADANIA
2014
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Ochrona zasobów wodnych
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Kompleksowe zagospodarowanie
Zalewu Włocławskiego (w tym etap
II Przystani)
5 000 000 zł
Współfinansowanie
ze środków UE
Kompleksowe uzbrojenie terenów
Papieżka
15 000 000
Współfinansowanie
ze środków UE
Budowa nowych i remont istniejących
walów przeciwpowodziowych
w przebiegu rzeki Wisły oraz systemu
ostrzegania przeciwpowodziowego
mieszkańców
b.d.
Środki własne
Kontrola podmiotów gospodarczych
posiadających pozwolenia wodnoprawne
pod kątem przestrzegania norm
i wytycznych zapisanych w tych
decyzjach
WIOŚ w Bydgoszczy
b. d.
Środki własne
Kontrola kanalizacji wokół zbiorników
wodnych a w przypadku terenów
nieskanalizowanych kontrola wywozu
ścieków ze zbiorników bezodpływowych
WIOŚ w Bydgoszczy
Straż Miejska
b. d.
Środki własne
WIOŚ w Bydgoszczy
PIG
b. d.
Środki własne
Hermetyzacja zbiorników odpadów
T608 i V-620/1,2
ANWIL S.A
b.d.1)
Środki własne
Wydawanie decyzji obligujących do
usuwanie odpadów z miejsc do tego
nieprzeznaczonych (problem dzikich
wysypisk odpadów)
Właściciele gruntu
b. d.
Środki własne
Prowadzenie monitoringu jakości wód
powierzchniowych i podziemnych
Rozwój bezpiecznej
dla środowiska
infrastruktury
w zakresie
zapobiegania
powstaniu, odzysku
i unieszkodliwiania
odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI
82
Rozwój bezpiecznej dla środowiska
infrastruktury w zakresie zapobiegania
powstaniu, odzysku i unieszkodliwiania
odpadów
Optymalizacja i dalszy rozwój systemów
zbiórki odpadów mające na celu
zapobieganie powstawaniu odpadów i
osiągnięcie limitów odzysku odpadów
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Propagowanie stosowania
nowoczesnych technologii skutkujących
zmniejszeniem ilości wytwarzanych
odpadów
Organizacje odzysku
Organizacje ekologiczne, Media
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Badanie morfologii odpadów
komunalnych pod kątem ilości
odzyskiwanych frakcji
Zarządcy instalacji do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów
b. d.
Środki własne
Dostosowanie systemu gospodarowania
odpadami komunalnymi w gminach do
obowiązujących przepisów prawnych,
zwłaszcza ustawy z dnia 13 września
1996 o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r.,
poz. 391)
b. d.
Środki własne
Tworzenie systemów selektywnej
zbiórki odpadów komunalnych (w tym
problemowych i niebezpiecznych):
odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji
papieru i tektury, szkła, tworzyw
sztucznych i metali
odpadów wielkogabarytowych
zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego
przeterminowanych lekarstw
baterii i akumulatorów
Podmioty odbierające odpady
Instytucje publiczne
Organizacje Odzysku
Właściciele aptek
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Rozwój selektywnej zbiórki odpadów
opakowaniowych „u źródła”
Podmioty odbierające odpady
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
83
OKRES REALIZACJI
Wprowadzenie mechanizmu
dofinansowań dla przedsięwzięć
polegających na demontażu wyrobów
zawierających azbest
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Dofinansowanie przedsięwzięć
polegających na demontażu wyrobów
zawierających azbest
w zależności od
możliwości finansowych
Środki własne
i zewnętrzne
(dofinansowanie
z FOŚiGW)
Właściciele gruntu
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Eliminacja wyrobów zawierających azbest
2021
Środki własne
2020
3 480 000
2019
Administracja Zasobów
Komunalnych
2018
Modernizacja pokrycia dachowego
z usunięciem eternitu, remonty elewacji
w budynkach wielorodzinnych przy
ulicach: Bojańczyka 15, Cysterska 10, Św.
Antoniego 5, Chopina 38,
Cyganka 24, Maślana 4/6, Bulwary 22,
Cyganka 9, Kościuszki 17,
Stary Rynek 4, Stary Rynek 5
2017
Środki własne
2016
b. d.
Ograniczenia masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji
i przekazywanych do składowania do
dnia 16 lipca 2013 r. - do nie więcej niż
50% wagowo całkowitej masy tych
odpadów przekazywanych do
składowania, oraz do dnia 16 lipca 2020
r. - do nie więcej niż 35% wagowo
całkowitej masy tych odpadów
przekazywanych do składowania w
stosunku do masy tych odpadów
wytworzonych
w 1995 r.
2015
2014
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
ZADANIA
Optymalizacja i dalszy rozwój
systemów zbiórki odpadów
mające na celu zapobieganie
powstawaniu odpadów
i osiągnięcie limitów odzysku
odpadów
SZACUNKOWE NAKŁADY
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Rekultywacja
terenów
zdegradowanych
lub
zdewastowanych
OCHRONA GLEB I POWIERZCHNI ZIEMI
Przywracanie zerodowanych gleb do
stanu właściwego
84
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH (OZE)
Promowanie nośników czystej energii
ekologicznej pochodzących ze źródeł
odnawialnych (energia słoneczna,
wiatrowa, wodna, geotermalna, z
biomasy i biogazu) - kampanie
informacyjne
Stowarzyszenia ekologiczne
Utrzymanie w wysokiej sprawności
technicznej istniejących na terenie
powiatu urządzeń i instalacji służących
wykorzystaniu OZE (siłownie wiatrowe,
instalacje solarne, pompy ciepła, małe
elektrownie wodne)
Właściciele urządzeń i instalacji,
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Budowa nowych i rozbudowa
istniejących na terenie powiatu urządzeń
i instalacji służących wykorzystaniu OZE
Właściciele urządzeń i instalacji,
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Wprowadzenie mechanizmu
dofinansowań lub ulg podatkowych dla
przedsięwzięć służących wykorzystaniu
energii ze źródeł odnawialnych
b. d.
Środki własne
Dofinansowanie przedsięwzięć służących
wykorzystaniu energii ze źródeł
odnawialnych
w zależności od
możliwości finansowych
Środki własne
i zewnętrzne
Kształtowanie
obszarów zieleni
urządzonej
RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH I OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO
Utrzymanie systemu zieleni miejskiej,
w tym: bieżące utrzymanie parków,
skwerów, bulwarów i lasów
komunalnych
3 813 000 zł
Budżet miasta
Utrzymanie pozostałych terenów zieleni
250 000 zł
Budżet miasta
85
Kształtowanie obszarów zieleni
urządzonej
Ochrona dziko żyjących
gatunków zwierząt i roślin
oraz ich siedlisk
Ochrona lasów
i bioróżnorodności
Rewitalizacja Parku im. H. Sienkiewicza
we Włocławku
Wykonywanie prac konserwacyjnopielęgnacyjnych trawników, renowacja
terenów, nasadzenie drzew i krzewów
Zazamcze
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
8 800 000 zł
Współfinansowanie
ze środków UE
Środki własne
Wprowadzanie kompensacji
przyrodniczej za wycinkę drzew i
krzewów
b. d.
Środki własne
Tworzenie rozwiązań technicznych
w obrębie nowobudowanych odcinków
dróg umożliwiających migrację zwierząt
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Prowadzenie działań na rzecz
przeciwdziałania kłusownictwu
Koła Łowieckie
Nadleśnictwo Włocławek
Straż Leśna
b. d.
Środki własne
Ochrona i konserwacja pomników
przyrody
b. d.
Środki własne
Działania prowadzące do zróżnicowania
struktury gatunkowej lasów i poprawy
struktury wiekowej drzewostanów:
Prowadzenie odnowień i zalesień
Właściciele lasów prywatnych
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
Utrzymanie różnorodności biologicznej
m.in. w celu utrzymania właściwego
stanu zdrowotnego drzewostanów oraz
dostosowaniu składu gatunkowego do
potencjalnych możliwości siedlisk
leśnych
Nadleśnictwo Włocławek2)
2014 r. - 170 500 zł
2015 r. - 183 000 zł
Środki własne
Wspieranie wielofunkcyjnego rozwoju
obszarów leśnych
Właściciele lasów prywatnych
b. d.
Środki własne
i zewnętrzne
86
OKRES REALIZACJI
Kształtowanie systemu obszarów
chronionych miasta w ciągłości
z terenami otaczającymi, w sposób
umożliwiający realizację chronionych
systemów przyrodniczych w skali
regionu i kraju
Opracowanie i ustanowienie zadań
ochronnych i planów ochrony dla
rezerwatów
b. d.
Środki własne
Działania administracyjne polegające na
uwzględnianiu przy lokalizacji
przedsięwzięć wymogów ochrony
środowiska
RDOŚ
b. d.
Środki własne
2021
RDOŚ we współpracy
z samorządem terytorialnym
2020
Środki własne
2019
b. d.
2018
RDOŚ
Minister Środowiska we współpracy
z samorządem terytorialnym
Opracowanie planów zadań ochronnych i
planów ochrony dla obszarów Natura
2000
2017
Środki własne
2016
b. d.
Bieżąca ochrona obszarów i obiektów
prawnie chronionych, w tym szczególnie
ochrona i konserwacja pomników
przyrody
2015
2014
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
ZADANIA
Ochrona
lasów i
bioróżnor
odności
SZACUNKOWE NAKŁADY
CELE
SZCZEGÓŁOWE
Wykształcenie u mieszkańców powiatu
świadomości i odpowiedzialności
za środowisko
EDUKACJA EKOLOGICZNA, POWAŻNE AWARIE I POWAŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE
Przyroda Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej prelekcje i warsztaty dla dzieci i
młodzieży
Włocławskie Centrum
Edukacji Ekologicznej
2014-2015 - 47 255 zł
2015-2016 - 50 000 zł
WFOŚiGW
Ekoinformacja:
prelekcje i warsztaty dla dzieci
i młodzieży
prowadzenie biblioteki
przyrodniczej
2014-2015 - 37 300 zł
2015-2016 - 40 000 zł
WFOŚiGW
Włocławek - miasto czyste i przyjazne
mieszkańcom i środowisku:
akcje ekologiczne Sprzątanie
Świata, Dzień Ziemi
prelekcje i warsztaty dla dzieci
i młodzieży
2014-2015 - 26 940 zł
2015-2016 - 30 000 zł
WFOŚiGW
87
Wykształcenie u mieszkańców powiatu
świadomości i odpowiedzialności za środowisko
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2014
ZADANIA
2015
OKRES REALIZACJI
CELE
SZCZEGÓŁOWE
SZACUNKOWE NAKŁADY
POTENCJALNE
ŹRÓDŁA
FINANSOWANIA
Ekosurvival- edukacja ekologiczna
w rekreacji i turystyce WCEE:
spływy kajakowe
rajdy rowerowe
2014-2015 - 18 675 zł
2015-2016 - 20 000 zł
WFOŚiGW
Wydawnictwa
Ekowieści - Włocławski Przegląd
Ekologiczny
informatory
przewodniki
2014-2015 - 19 830 zł
2015-2016 - 20 000 zł
WFOŚiGW
Mówimy nie bezmyślnym zakupom budujemy społeczeństwo recyklingu:
warsztaty i prelekcje dla dzieci,
młodzieży
warsztaty dla nauczycieli, rodziców,
przedsiębiorców
kampanie w sklepach
wizyty w PSZOK, RIPOK
377 191 zł
NFOŚiGW
Objaśnienia:
1)
2)
na wszystkie zadania z zakresu ochrony środowiska w latach 2014-2020 ANWIL S.A. przewidział kwotę ok. 30 mln zł /
w związku z tworzeniem nowego Planu Urządzania Lasu dla Nadleśnictwa Włocławek na lata 2016-2025, wskazanie zadań w ww. harmonogramie będzie możliwe po otrzymaniu nowego PUL
Źródło: opracowanie własne
88
10.MIERNIKI REALIZACJI
Nadrzędną zasadą realizacji niniejszego opracowania powinna być realizacja wyznaczonych zadań przez
określone jednostki, którym poszczególne zadania przypisano. Z punktu widzenia Programu w realizacji
poszczególnych zadań będą uczestniczyć:
podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem;
podmioty realizujące zadania programu;
podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu;
społeczność gminy, jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Realizacja założeń Programu Ochrony Środowiska dla miasta Włocławka to poprawa stanu środowiska
powiatu. Zmiany wartości wskaźników i mierników charakteryzujących elementy środowiska będą stanowiły
wymierny efekt realizacji założeń Programu.
Ponadto zgodnie z art. 17 ustawy POŚ organ wykonawczy powiatu jest zobowiązany sporządzać co dwa
lata raporty z wykonania programów ochrony środowiska, które następnie przedstawia radzie powiatu.
W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych. Ocena ta będzie bazą do
ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych
w ustawie prawo ochrony środowiska, dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony
środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu.
Wdrażanie programu ochrony środowiska powinno podlegać regularnej ocenie w zakresie:
efektywności wykonania zadań;
aktualności zidentyfikowanych problemów ekologicznych oraz adekwatności podjętych działań;
stopnia realizacji programu w odniesieniu do stopnia realizacji założonych działań i przyjętych celów;
rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem;
przyczyn ewentualnych rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem;
niezbędnych modyfikacji programu.
Dla prawidłowego przebiegu monitoringu realizacji celów i zadań Programu Ochrony Środowiska dla
miasta Włocławka niezbędna jest okresowa wymiana informacji, zwłaszcza pomiędzy jednostkami miasta,
dotycząca stanu środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań.
Monitoring obejmuje dwa podstawowe rodzaje kontrolowania zmian, które najogólniej można określić
jako:
monitoring ilościowy;
monitoring jakościowy.
Ujęcie ilościowe – obrazuje prognozę zmian konkretnych wielkości (wskaźników). Nie do wszystkich elementów
środowiska da się przypisać wskaźniki (nie wszystkie dane są dostępne), aby dokonać prognozy ilościowej w
niektórych elementach środowiska. Do prognozowania zmian wskaźników w przyszłości wykorzystano
informacje o dynamice zmian tych wskaźników w przeszłości, nakładów w okresach poprzednich
i planowanych do poniesienia (uwzględniono fakt, iż część zaplanowanych nakładów w poprzednim okresie nie
została zrealizowana), oraz wymogi Unii Europejskiej.
Ujęcie jakościowe – dla elementów środowiska, dla których nie można prognozować określonych wskaźników
lub jest to utrudnione, wykorzystano ocenę jakościową, która stanowi jednocześnie uzupełnienie do oceny
ilościowej. Listę tę można ewentualnie w przyszłości uzupełnić o pojedyncze nowe wskaźniki dotyczące jakości
środowiska. Wskazane byłoby także podanie, które wskaźniki służą do monitorowania, których celów Programu
Ochrony Środowiska dla miasta Włocławka.
89
Tabela 32. Wskaźniki realizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Włocławka
WSKAŹNIKI ŚRODOWISKA
WSKAŹNIKI PRESJI
WSKAŹNIKI STANU
WSKAŹNIKI REAKCJI
JAKOŚĆ POWIETRZA - POTENCJALNE MOŻLIWOŚCI OGRANICZANIA EMISJI GAZÓW
DO POWIETRZA POPRZEZ ROZWÓJ OZE
Emisja zanieczyszczeń pyłowych do powietrza
[tys. ton]:
źródła punktowe,
powierzchniowe,
liniowe
Stopień redukcji zanieczyszczeń w zakładach
pyłowych i gazowych [%]
Emisja zanieczyszczeń gazowych [tys. t]:
źródła punktowe
powierzchniowe
liniowe
Emisja dwutlenku siarki z [tys. t]:
źródła punktowe
powierzchniowe
liniowe
Ocena jakości powietrza – wdrożenie programu
naprawczego w zakresie ochrony powietrza
Emisja tlenków azotu [tys. t]:
źródła punktowe
powierzchniowe
liniowe
Odbiorcy gazu z sieci w % ogółu mieszkańców
Emisja tlenku węgla [tys. t]:
źródła punktowe
powierzchniowe
liniowe
Emisja LZO [t]
WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE: ZAGROŻENIA JAKOŚCI WÓD; JAKOŚĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH;
JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH
Komunalne oczyszczalnie ścieków [szt.]:
oczyszczalnie mechaniczne,
oczyszczalnie mechanicznochemiczne,
oczyszczalnie biologiczne,
oczyszczalnie z podwyższonym usuwaniem
miogenów
Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej
i ludności [hm3]
Stan jakości wód - klasyfikacja ogólna
Przepustowość komunalnych oczyszczalni
ścieków (wg projektu) [m3/dobę]:
oczyszczalnie mechaniczne,
oczyszczalnie mechanicznochemiczne,
oczyszczalnie biologiczne,
oczyszczalnie z podwyższonym
usuwaniem biogenów
Ścieki oczyszczane w komunalnych
oczyszczalniach ścieków [hm3]:
odprowadzane ogółem,
oczyszczane razem,
oczyszczane mechanicznie,
oczyszczane chemicznie,
oczyszczane biologicznie,
oczyszczane z podwyższonym usuwaniem
biogenów
Zużycie nawozów sztucznych [kg/h]:
ogółem (NPK),
azotowe (N),
fosforowe (P205),
potasowe
Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków
w % ogólnej liczby ludności
Ładunki zanieczyszczeń odprowadzanych do
Bałtyku rzekami [t/r]:
BZT5,
fosfor,
azot,
Stan jakości wód według użytkowania wód
90
Ludność obsługiwana przez komunalne
oczyszczalnie ścieków w %:
ogółem,
mechaniczne,
chemiczne,
biologiczne,
z podwyższonym usuwaniem biogenów
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach komunalnych
po oczyszczeniu [kg/rok]:
BZT5,
ChZT,
zawiesina,
azot ogólny,
fosfor ogólny
Wodociągi:
długość czynnej sieci rozdzielczej [km]
woda dostarczona gospodarstwom
domowym [hm3]
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
[%]
Stan jakości wód pod względem
podatności na eutrofizację
Użytki rolne [tys. ha]:
ogółem,
grunty orne,
sady,
łąki,
pastwiska
Kanalizacja:
długość czynnej sieci kanalizacyjnej [km]
ścieki odprowadzone [hm3]
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
[%]
Regulacja rzek [km]
Ochrona gruntów przed powodzią [ha]
Budowa / remont jazów [kpl]
Budowa przepławek [kpl]
GOSPODARKA ODPADAMI
Ilość składowisk zlikwidowanych w tym:
komunalnych,
przemysłowych
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych [mln
t]
Ilość zebranych odpadów komunalnych [mln t]
Gospodarowanie odpadami w [%] w tym:
unieszkodliwienie przez składowanie,
odzysk,
unieszkodliwienie inaczej niż składowanie,
magazynowanie
Procentowy udział odpadów ulegających
biodegradacji rocznie deponowanych na
składowiskach [%]
Ilość składowisk wyłączonych z eksploatacji:
przemysłowych,
komunalnych
Poziom odzysku odpadów przemysłowych
z wyłączeniem fosfogipsów [%]
Ilość odpadów unieszkodliwionych przez
składowanie [mln t]
Ilość wytworzonych odpadów przemysłowych
[mln t]
Liczba składowisk odpadów ogółem [szt.] w tym:
komunalnych,
przemysłowych
Poziom odzysku odpadów opakowaniowych
zebranych w gminach [%], w tym:
szkła,
papieru i tektury
ZASOBY PRZYRODNICZE: PRAWNE FORMY OCHRONY PRZYRODY, LASY
Transgraniczne obszary chronione [ha]
Nowe obszary chronione [ha]
Powierzchnia o szczególnych walorach
przyrodniczych prawnie chroniona
w ha w podziale na poszczególne
formy ochrony przewidziane prawem
Liczba opracowanych planów ochrony
Procentowy udział obszarów Natura 2000
posiadających zatwierdzoną dokumentację
Przyrost powierzchni prawnie chronionej [%]
Zanieczyszczenie powietrza (emisja i imsja) wg
wskaźników presji dla jakości powietrza
Powierzchnia obszarów leśnych [ha]
Struktura lasów (iglaste, liściaste) [%]
Liczba zarejestrowanych pożarów
Pozyskanie drewna dam3 z wyszczególnieniem
drewna z obszarów zadrzewień [%] i tak zwanych
cięć pielęgnacyjnych i porządkujących [%]
Zalesienie [%]
Powierzchnia lasów zniszczona
przez pożary (w ha)
Odnowienia i zalesienia w ha, z
wyszczególnieniem obszarów sztucznych (tereny
rolnicze)
i naturalnych
Powierzchnia lasów poddana renaturalizacji [ha]
Struktura użytkowania gruntów w %
KLIMAT AKUSTYCZNY
Długość wyremontowanych dróg na obszarach
zabudowanych [km]
Stosunek liczby pojazdów do długości dróg na
drogach wojewódzkich i krajowych
Długość wybudowanych obwodnic w gminie [km]
Liczba ośrodków miejskich nieposiadających
obwodnic przy drogach wojewódzkich i krajowych
Ilość wybudowanych zabezpieczeń przed
hałasem komunikacyjnym [szt.]
91
oraz liczba mieszkańców narażonych na ponad
normatywny hałas
Liczba przygotowanych i realizowanych
programów ochrony przed hałasem [szt.]
POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
Wyniki pomiarów dla stacji bazowych telefonii
komórkowej [V/m]
Nakłady na ochronę przed polami
elektromagnetycznymi
Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych linii
przesyłowych i stacji elektroenergetycznej
(składowa elektryczna [kV/m] i składowa
magnetyczna [A/m])
ZAPOBIEGANIE POWAŻNYCH AWARIOM
Ilość podmiotów produkujących oraz
importujących spoza terenu Unii Europejskiej
substancje chemiczne
Liczba zdarzeń o znamionach poważnej
awarii oraz poważnych awarii na terenie gminy
Ilość potencjalnych sprawców poważnych awarii
przemysłowych
Ilość kontroli potencjalnych sprawców
poważnych awarii, w tym % stwierdzonych
naruszeń
KOPALINY
Ilość udzielonych koncesji na eksploatację
złóż kopalin w sztukach z wyszczególnieniem
jakich kopalin dotyczą i wielkości zasobów oraz
wydobycia
Liczba kontroli w zakresie udzielonych koncesji,
procentowy udział kontroli ze stwierdzonymi
naruszeniami
JAKOŚĆ GLEB
Grunty zdewastowane i zdegradowane
wymagające rekultywacji, w tym w wyniku
wydobywania kopalin [ha]
Powierzchnia zrekultywowanych terenów
uznanych za zdegradowane zgodnie
z rejestrem wojewódzkim [ha]
Źródło: opracowanie własne
92
11.KONSULTACJE SPOŁECZNE
Udział społeczeństwa na etapie tworzenia projektu dokumentu pn. „Program ochrony środowiska dla miasta
Włocławek na lata 2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021” wraz z „Prognozą oddziaływania
na środowisko” zapewnia ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013 r., poz. 1235 ze zm.). Przepisy stanowią, że udział
społeczeństwa w postępowaniu w sprawie projektu dokumentu obejmuje m.in.:
podanie do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania uwag i wniosków wraz
ze wskazaniem miejsca i co najmniej 21-dniowego terminu składania uwag i wniosków,
rozpatrzenie zgłoszonych uwag i wniosków,
załączenie do dokumentu informacji na temat zgłoszonych uwag i wniosków oraz sposobu
ich wykorzystania.
W terminie od dnia 6 listopada 2014 r. do 26 listopada 2014 r. (21 dni) trwały konsultacje społeczne projektu
Programu (...) wraz z Prognozą (...). W ww. terminie nie zostały zgłoszone żadne uwagi i wnioski.
Z uwagi na konieczność dokonania niezbędnych uzupełnień w projekcie wyżej wskazanego dokumentu,
ponownie przeprowadzono konsultacje społeczne. Wszyscy zainteresowani mogli zapoznać się z uzupełnioną
wersją projektu oraz złożyć uwagi i wnioski w terminie od dnia 19 grudnia 2014 r. do dnia 12 stycznia 2015 r.
(21 dni).
W ww. terminie został złożony jeden wniosek. Uwagi zostały zgłoszone przez Stowarzyszenie „Włocławek Ponad
Podziałami”. Tematyka zgłoszonej uwagi dotyczyła torowiska linii kolejowej nr 18. Zgłaszający przedstawił
zastrzeżenie, że w całym opracowaniu Programu (...) poświęcono linii kolejowej, stanowiącej niekwestionowanie
zagrożenie i uciążliwość dla środowiska naturalnego w obrębie aglomeracji miejskiej zaledwie kilka linijek.
Ponadto zaproponowano, aby włączyć do tego opracowania szczegółowe badania z zakresu uciążliwości dla
środowiska przebiegu tej linii kolejowej przez aglomerację miejską. Mapa pomiaru hałasu wyraźnie wskazuje
na uciążliwe przekroczenia norm hałasu wokół przebiegającej linii kolejowej. Dodatkowo zgłoszono inne
uciążliwości jak brak bezpiecznych przejść czy brak bezkolizyjnych przejazdów np.: ulica Kaliska, Szpitalna,
Wieniecka, Hutnicza, Inowrocławska.
Problematyka zgłoszonej linii kolejowej nr 18 była jednym z głównych tematów opracowanego w 2013 r.
Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Włocławek. Opracowana w 2012 r. mapa akustyczna
wykazała w omawianym rejonie przekroczenia wskaźnika średniorocznego LDWN do 10 dB, a dla wskaźnika LN
do 10 dB. W programie tym zaproponowano działania naprawcze, takie jak: modernizacja linii kolejowej oraz
wymiana taboru kolejowego na nowoczesny. Analiza numeryczna wykazała, że efektem modernizacji torowiska
będzie zmniejszenie emisji hałasu o 8 dB. Wymiana taboru kolejowego na nowoczesny spowoduje dalszą
poprawę sytuacji. Rewitalizacja torowiska linii kolejowej nr 18 na odcinku Toruń-Kutno planowana jest
do zrealizowania końca 2020 roku. Wskazany rejon zostanie ponownie poddany analizie podczas aktualizacji
Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Włocławek w 2017 roku.
Pozostałe wnioski związane z poprawą bezpieczeństwa odnośnie bezpiecznych przejść oraz bezkolizyjnych
przejazdów na terenie miasta Włocławek zostaną wzięte pod uwagę w tworzeniu planów inwestycyjnych
na kolejne lata.
W załączniku do niniejszego opracowania znajduje się kopia zgłoszonego wniosku.
93
12.PODSUMOWANIE
Przedmiotem niniejszego opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla miasta Włocławka na lata
2014-2017 z perspektywą na lata 2018-2021.
Podstawę niniejszego opracowania stanowi szereg dokumentów udostępnionych m.in. przez Urząd
Miasta we Włocławku, GUS, WIOŚ, PSSE. Informacje wykorzystane w opracowaniu posłużyły określeniu stanu
aktualnego komponentów środowiska przyrodniczego.
Program powinien być realizowany poprzez uwzględnienie zapisów wynikających z dokumentów
rządowych, zwłaszcza wynikających z listy przedsięwzięć własnych i koordynowanych. Ponadto wszelkie
działania winny wynikać z przedsięwzięć zawartych w opracowaniach na szczeblu regionalnym (Program
Wojewódzki, Strategia Wojewódzka) oraz z dokumentów i koncepcji władz miasta, postulatów rozmaitych
środowisk, w tym organizacji pozarządowych i mieszkańców. Dodatkowo niektóre z przedsięwzięć zostały
zaproponowane przez zespół opracowujący Program.
Wyboru priorytetów ekologicznych dokonano w oparciu o diagnozę stanu poszczególnych
komponentów środowiska na terenie gminy, uwarunkowania zewnętrzne (obowiązujące akty prawne) i
wewnętrzne, a także inne wymagania w zakresie jakości środowiska. Wyodrębnionych zostało siedem
priorytetów:
Priorytet pierwszy
Priorytet drugi
Priorytet trzeci
Priorytet czwarty
Priorytet piaty
Priorytet szósty
Priorytet siódmy
Klimat akustyczny, pola elektromagnetyczne i ochrona powietrza
Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa
Gospodarka odpadami
Ochrona gleb, powierzchni ziemi
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych (OZE)
Racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych i ochrona
przyrodniczego
Edukacja ekologiczna, poważne awarie i poważne awarie przemysłowe
dziedzictwa
W ramach wyodrębnionych priorytetów wyznaczono cele dążące do osiągnięcia poprawy stanu
środowiska, czemu mają służyć zaproponowane zadania. Zaproponowane przedsięwzięcia w przyszłości
przyczynią się do poprawy stanu środowiska na terenie miasta Włocławka.
Niniejszy dokument jest dokumentem planistycznym i nie stanowi przepisów prawa miejscowego.
Nakreśla jedynie kierunek, w jakim powinien podążyć samorząd mając na celu zachowanie i poprawę stanu
środowiska przyrodniczego.
94
13.LITERATURA
Akty prawne:
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 ze zm.).
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz.
1235 ze zm.).
Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz.
210 ze zm.).
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2013 r., poz. 627 ze zm.).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, ze zm.).
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145 ze zm.).
Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r., poz. 1153).
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1399
ze zm.).
Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim
powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych
(Dz. U. z 2003 r. Nr 4 poz. 44 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie integrowanej produkcji
(Dz. U. z 2004 r. Nr 178, poz. 1834 ze zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych
z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U.
z 2004 r. Nr 257, poz. 2573 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowego
sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2008 r.
Nr 80, poz. 479).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajów działań naprawczych
oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 103, poz. 664).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008r. w sprawie kryteriów oceny wystąpienia
szkody w środowisku (Dz. U. z 2008 r. Nr 82, poz. 501).
Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Ministerstwo
Środowiska, Warszawa, grudzień 2002r.
Strategie, plany programy:
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016
Program Ochrony Środowiska Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Program Ochrony Środowiska miasta Włocławek
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
Krajowy Program Zwiększania Lesistości
Raporty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska:
Raport o stanie środowiska w województwie kujawsko-pomorskiego w 2012 roku
95
Zestawienia danych statystycznych:
Dane z Lokalnego Banku Danych Głównego Urzędu Statystycznego.
Strony internetowe:
Strony internetowe Ministerstwa Środowiska: www.mos.gov.pl.,
Strony internetowe Natura 2000: www.natura2000.mos.gov.pl/natura2000 i www.natura2000.org.pl.
Strony internetowe www.cire.pl.
Strony internetowe www.baza-oze.pl
Strony internetowe www.energiaodnawialna.net
96

UM Włocławek - Urząd Miasta Włocławek

Transkrypt

Podobne dokumenty

Rękojmia musi wpłynąć na konto komornika najpóźniej w dniu 15

Wersja PDF - NaszWłocławek.pl

szczegółowy regulamin konkursu - Zespół Szkół Technicznych we

Porozumienie programowe „Razem dla Włocławian” Zawarte

Włocławek, 4.12.2013 r. X KIERMASZ BOŻONARODZENIOWY Nie

Cele i działania FUND HUMANIT we Włocławku 01.02.2016

Mamy dość bałaganu! - Straż Miejska Włocławek

Wykaz lekarzy sądowych dla obszaru właściwości Sądu