TUTAJ (pobierz plik pdf) - Centrum Polsko

Centrum Polsko-Francuskie
Côtes d’Armor - Warmia i Mazury w Olsztynie
1993-2013
Wstęp
Województwo olsztyńskie (obecnie warmińsko-mazurskie) podpisało oficjalną
umowę o współpracy z francuskim departamentem Côtes d’Armor 1 lipca 1991 roku
w Saint-Brieuc oraz 18 października 1991 roku w Olsztynie. Na mocy tego
regionalno-międzynarodowego traktatu – sygnowanego przez przewodniczącego
Dwadzieścia lat działalności
Centrum Polsko-Francuskiego
Côtes d’Armor – Warmia i Mazury
w Olsztynie
IV 1993 – IV 2013
departamentu
współpracy
Charles’a
Josselina,
zdecentralizowanej
oraz
wielkiego
pierwszego
zwolennika
po
upadku
międzynarodowej
PRL
wojewodę
olsztyńskiego Romana Przedwojskiego – w kwietniu 1993 roku powołano Centrum
Francusko-Polskie Côtes d’Armor - Olsztyn, które od reformy samorządowej w 1999
roku nosi nazwę Centrum Polsko-Francuskie Côtes d’Armor - Warmia i Mazury
(inaczej zwane Domem Bretanii na Warmii i Mazurach).
Instytucja zajęła 17 lipca 1993 roku lokum na I piętrze biurowca przy ulicy
Dąbrowszczaków 39 i wpisana została do rejestru wojewódzkich placówek kultury.
Pierwszy statut zatwierdzony został 26 kwietnia 1993 r. Ustalono w nim, że środki
finansowe na funkcjonowanie instytucji pochodzić będą z rocznej dotacji Rady
Generalnej Côtes d’Armor i Wojewody Olsztyńskiego (od 1999 roku Samorządu
Województwa
20e anniversaire
du Centre Franco-Polonais
Côtes d'Armor – Warmie et Mazurie
d’Olsztyn
Warmińsko-Mazurskiego).
Poza
działaniami
w
zakresie
upow-
szechnienia języka i kultury francuskiej, organizacji wymiany i kontaktów
kulturalnych oraz społecznych pomiędzy partnerami, wprowadzono m.in. istotne
zapisy o dodatkowych formach działalności upowszechniającej wiedzę o procesie
integracji Europy oraz o wspomaganiu współpracy gospodarczo-turystycznej. Na
renowację i przystosowanie do zadań udostępnionego bezpłatnie przez wojewodę
olsztyńskiego lokalu na potrzeby nowej instytucji (400 m kw.) strona francuska
(samorządowa oraz rządowa) przekazała 200.000 franków. Już 17-20 X 1992 roku
odbyły się w Olsztynie pierwsze Dni Kultury Bretońskiej obchodzone z udziałem
avril 1993 – avril 2013
gości z Francji.
Do powstania
Centrum
przyczyniło się przede wszystkim francuskie
stowarzyszenie „Solidarité avec Solidarność”, które w 1982 roku rozpoczęło
organizowanie
pomocy
materialnej
mieszkańcom
2
ówczesnego
województwa
olsztyńskiego po wprowadzeniu w Polsce 13 XII 1981 r. stanu wojennego.
Pierwszą
dyrektorką
została
mianowana
Teresa
Lindner-Łuczyńska,
Członkowie oddziału tego stowarzyszenia mieszkający w Saint-Brieuc i Côtes
nauczycielka języka francuskiego i instytucja rozpoczęła pracę polegającą głównie
d’Armor nawiązali w 1982 roku pierwsze kontakty w Olsztynie, co po upadku
na prowadzeniu kursów języka francuskiego, realizacji spotkań, wizyt roboczych,
systemu komunistycznego spowodowało podjęcie decyzji o przekształcenie ich w
wymian młodzieży. We wrześniu 1995 roku na stanowisku dyrektora (od 1 X
oficjalną współpracę (1991). W 1993 roku francuskie stowarzyszenie przyjęło nazwę
oficjalna nominacja) pracę rozpoczął Kazimierz Brakoniecki, poeta i pisarz,
Association Franco-Polonaise Côtes d’Armor-Région Olsztyn, a w roku 2000
animator kultury i sztuki, współorganizator ruchu kulturowego WK „Borussia”. W
Association
(pierwszym
1996 roku z jego inicjatywy na miejscu dwóch organizacji frankofońskich, a
przewodniczącym wybrany został Dominique Lebailly, następnie Albert Trévien,
Franco-Polonaise
mianowicie Stowarzyszenia Olsztyn - Côtes d’Armor oraz Towarzystwa Przyjaźni
Marie-Jo Huguenin i ostatnio Jean-Jacques Philip; spośród pozostałych członków
Polsko-Francuskiej, powstało Olsztyńskie Stowarzyszenie Przyjaciół Bretanii i
warto wymienić takie zasłużone osoby, jak np.: Yves Houée, Bernard Plouzennec,
Francji „Amitié”, które znalazło swoją siedzibę i wsparcie w Centrum (pierwszy
Joseph
przewodniczący Marek Eljasiak, następnie Halina Assman, Maria Piotrowska,
Courné,
Yves
Côtes
André,
d’Armor-Warmie
Jean-Luc
Tavennec,
et
Mazurie
Jean-Luc
Neveu,
Ewa
Kubasiewicz-Huée, Guy Prigent, Michel Martin, Jean-Yves Le Terrien, Marie Thérèse
Bożena Kalinowska, Barbara Dolecka, a obecnie Ewa Wrochna).
Carlier, Yvon Carluer, Philippe Bernas, Nathalie Serrec). Jego polskim partnerem
stało
się
Stowarzyszenie
przewodnicząca,
Genowefa
Olsztyn-Côtes
d’Armor
Kmieć-Baranowska
–
(Urszula
–
W tych samych decydujących o pracy Centrum latach podpisano kilka
Teresa
poszczególnych umów o współpracy, w tym najważniejsze o współpracy rolniczej,
Rzeszotarska
wiceprzewodnicząca,
szkolno-oświatowej,
Lindner-Łuczyńska, Józef Lubieniecki i inni).
sportowej,
urzędowej,
rzemieślniczej
(rozwój
demokracji
lokalnej), które zmodyfikowane funkcjonują dobrze do dzisiaj.
Otwarcie Centrum Polsko-Francuskiego
Nie można w tym miejscu nie wspomnieć o znacznych zasługach – poza
samym przewodniczącym Charlesem Josselinem,
późniejszym ministrem ds.
współpracy zdecentralizowanej i frankofonii w rządzie premiera Lionela Jospina –
ówczesnych posłów departamentu Côtes d’Armor do francuskiego parlamentu, jak
Pierre-Yvon Trémel i Yves Dollo oraz Pierricka Hamona, pierwszego dyrektora biura
Mission Internationale rady generalnej departamentu, którzy aktywnie wspierali
ideę współpracy, powstania i funkcjonowania Centrum P-F w pierwszych latach jego
działalności. W biurze tym z prawdziwym oddaniem i pasją pracowała Ewa
Podpisanie umów o współpracy regionalnej
Od początku działalności w Centrum P-F pracował przedstawiciel rady
generalnej Côtes d’Armor,
który początkowo pracował
funkcję wicedyrektora). Brak oczekiwanych rezultatów we współpracy gospodarczej
doprowadził do tego, że w końcu zrezygnowano z tego stanowiska i od 1 X 2003
roku utworzono stanowisko nauczyciela (asystenta profesora) języka francuskiego,
co okazało się jednym z najlepszych pomysłów w zakresie popularyzacji frankofonii
w mieście i regionie.
Kubasiewicz-Huée, bohaterka Solidarności lat 80., emigrantka polityczna w
Bretanii.
3
jako specjalista ds.
ekonomicznych, a następnie frankofońskich (krótko w latach 1996-1997 pełniąc
4
Najważniejszymi
samorządowe
oraz
partnerami
pozarządowe,
współpracy
jak
były
instytucje
poszczególne
wojewódzkie,
departamenty
urzędu
szczególnym wyróżnieniem działalności w zakresie polityki społecznej, rolniczej,
kulturalno-artystyczno-oświatowej, gastronomicznej.
marszałkowskiego i urzędu wojewody; miejskie i wojewódzkie instytucje kultury i
oświaty; WODR; izby rolnicze; przedsiębiorstwa państwowe i prywatne; kluby
Głównym partnerem Centrum we Francji jest obecnie Service Europe et
biznesu; samorządowa administracja lokalna poszczególnych miast, gmin, powiatów
International (wcześniej przez lata Mission Internationale) w nowej dyrekcji DiPODD
(szczególnie Kętrzyna, Karolewa, Iławy, Ostródy, Nidzicy, Szczytna, Ełku, Giżycka,
Rady Generalnej Côtes d’Armor oraz partnerskie stowarzyszenie Côtes d’Armor-
Lubawy). W ciągu tych lat najwięcej sukcesów zanotowano w takich dziedzinach,
Warmia et Mazury w Saint-Brieuc. Centrum pracuje ponadto w ścisłej współpracy z
jak kultura i edukacja, rolnictwo (doniosła rola wiceprzewodniczącego rady
Ambasadą Francji w Polsce oraz Instytutem Francuskim w Warszawie, dzięki
generalnej ds. rolnictwa Jean Le Floc’h) i demokracja lokalna (szkolenia, praktyki,
którym pełni rolę regionalnego ośrodka egzaminacyjnego j. francuskiego w systemie
staże), wymiany młodzieży szkolnej. Fiaskiem natomiast okazała się współpraca
DELF. W CP-F ma ponadto swoją siedzibę Stowarzyszenie Prof-Europe, które skupia
ekonomiczna (prowadzono głównie przez stronę francuską); ani Centrum P-F, ani
nauczycieli języka francuskiego, aktywnie kształtując ich obecność w szkołach
inna polska czy francuska instytucja samorządowa nie doprowadziła do zwiększania
województwa (przewodniczący Jan Horbacz).
zainteresowania strony bretońsko-francuskiej do zainwestowania w naszym regionie
i odwrotnie – polskiej w regionie francuskim. Zresztą nie było do możliwe, co w
końcu oficjalnie przyznało kierownictwo rady departamentu, które nie było w stanie
skutecznie przekonać własnych, miejscowych przedsiębiorców i izby handlowej do
handlu lub inwestowania na Warmii i Mazurach.
W
2000
roku
podpisano
nową
i
nadal
obowiązującą
umowę
o
międzynarodowej współpracy samorządowej pomiędzy francuskim departamentem
Côtes d’Armor a województwem warmińsko-mazurskim w Polsce. W grudniu 2002
roku Centrum zakończyło swoją pracę jako placówka kulturalno-oświatowa o
Członkowie stowarzyszenia Amitié i Prof-Europe
poszerzonym zadaniu samorządowej współpracy międzynarodowej służącej idei
integracji europejskiej.
Od stycznia 2003 r. Centrum powróciło do swojej
podstawowej działalności statutowej jako samorządowa kulturalno-oświatowa
placówka podległa Departamentowi Kultury i Edukacji Urzędu Marszałkowskiego w
Olsztynie, której zadania koncentrują się na zdecentralizowanej współpracy
kulturalno-artystycznej,
edukacyjnej
i
szkolno-młodzieżowej
pomiędzy
województwem warmińsko-mazurskim a departamentem Côtes d’Armor we Francji.
Utworzenie departamentu Integracji Europejskiej i Współpracy z Zagranicą, a
następnie Promocji i Współpracy z Zagranicą, a po zmianach Departamentu
Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie pozwoliło na
sprofesjonalizowanie całości międzynarodowej współpracy samorządowej i uznanie,
iż współpraca z Côtes d’Armor charakteryzuje się nie tylko samym cennym
trwaniem, ale dynamizmem i wielodyscyplinarnością. Dokonana pod koniec 2006
roku i zaprezentowana w Polsce i Francji w marcu 2007 roku przez grupę
Do stałych form pracy Centrum P-F w Olsztynie należy organizowanie i
wspomaganie regionalnej polsko-francuskiej współpracy kulturalnej, artystycznej,
oświatowo-szkolnej
(upowszechnianie regionalnej
i
sztuki,
wymiana
młodzieży szkolnej, nawiązywanie współpracy pomiędzy szkołami, młodzieżowa
wymiana sportowa), prowadzenie kursów języka francuskiego, biblioteki książek i
czasopism francuskich (ponad 10 tysięcy woluminów – największa biblioteka tego
typu w regionie północno-wschodniej Polski), spotkań kulturalnych, oświatowych,
działalności stowarzyszeniowej. Do najbardziej znanych wydarzeń kulturalnych
należy zaliczyć coroczne edycje Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej (wiosną) oraz
Dni Bretanii (jesienią). Z kolei z działalności szkolno-oświatowej warto wymienić
coroczne staże we Francji nauczycieli języka francuskiego oraz (darmowe)
wakacyjne obozy językowe dla licealistów (początkowo z całego kraju, teraz dla
młodzieży z województwa). Centrum prowadzi też ożywioną działalność wydawniczą
niezależnych ekspertów ocena tej współpracy przyniosła efekt pozytywny ze
5
kultury
6
(pierwsze w Polsce publikacje antologii i dzieł literackich autorów bretońskich
piszących w języku francuskim.
Wielokroć artyści z naszego regionu i Olsztyna prezentowali swoje utwory
literackie,
plastyczne,
muzyczne
w
Bretanii;
organizowane
były
wystawy
artystyczne; imprezy i zawody sportowe (piłka nożna, siatkówka, koszykówka, judo).
Dzięki inicjatywom poszczególnych grup zawodowych oraz samego Centrum, które
pełni podstawową rolę inicjatora i organizatora współpracy kulturalno-oświatowej
mieszkańcy Bretanii oraz Warmii i Mazur coraz lepiej znają specyfikę i charakter
tych dwóch zaprzyjaźnionych regionów (np. we wszystkich miastach powiatowych
województwa Centrum organizuje koncerty i prelekcje poświęcone Bretanii oraz
Francji).
Wydawnictwa CP-F
Liczba uczniów kursów języka francuskiego na wszystkich poziomach
zaawansowania
zmieniała
się
tak,
jak
zmieniała
się
atrakcyjność
języka
francuskiego wśród społeczeństwa w ogóle, a w szczególności wśród olsztyńskiej
Wernisaże wystaw w Centrum Polsko-Francuskim
młodzieży szkolnej, rodziców i dyrektorów szkół (postawa społeczeństwa stała się
bardziej praktyczna i wynika z oceny przydatności zawodowej języka, a nie jego
Do
atrakcyjności lingwistycznej). Tak więc w roku szkolnym 1998/1999 na kursy
wystawiennicza
mniej
wyeksponowanej,
(około
ośmiu
ale
wystaw
przecież
w
roku
istotnej
w
należy
działalność
wyodrębnionej
i
dobrze
uczęszczało 88 osób; w 2000/2001-70; w 2006/2007 - 100; 2010/2011 - 60 osób.
przygotowanej technicznie salce liczącej około
Do tych liczb należy dodać kursantów Uniwersytetu III Wieku (najczęściej 40 osób)
pokazywanie twórczości plastycznej i fotograficznej artystów z naszego regionu,
oraz członków stowarzyszenia „Amitié” (najczęściej 10 osób), co daje w ostatnich
Bretanii, Francji (nie tylko z Côtes d’Armor), promocja miejscowego środowiska,
latach liczbę nieco ponad 100 osób korzystających z tej czy innej stałej formy nauki.
promowanie wystaw o tematyce francuskiej artystów polskich, a także pokaz takich
40
m 2),
której zasadą
jest
prezentacji wizualnych, których ideą jest otwarta Europa i otwarcie na świat
(dlatego m.in. dużo wystaw fotograficznych, w tym turystycznych). Realizowane są
również
wystawy
oświatowe
poświęcone
kulturze,
literaturze
i
językowi
francuskiemu. Centrum jest pomysłodawcą dużych, profesjonalnych wystaw
przygotowanych przez samorządowych partnerów, np. przez Muzeum Warmii i
Mazur w Olsztynie i odpowiednika w Bretanii (kilkakrotne pokazy sztuki francuskiej
w Olsztynie, Reszlu, Lidzbarku Warmińskim oraz polskiej i regionalnej w Côtes
d’Armor; organizacja wyjazdów artystów na plenery i wystawy). Pierwsza, pełna
wystawa sztuki bretońskiej artystów francuskich z zaprzyjaźnionego departamentu
Imprezy dla dzieci i dorosłych organizowane w CPF
pokazana została przez Centrum P-F w 1996 roku w olsztyńskim BWA. Za nią
poszły następne. Warto przypomnieć, że w 2007 roku CP-F pokazało oryginalną
7
8
polsko-francuską wystawę oświatową poświęconą Erichowi Mendelsohnowi, która
W Centrum Polsko-Francuskim od lat pracuje ta sama liczba polskich
eksponowana była w kilku miejscach w Olsztynie, a wiosną 2013 roku trafi do nowo
pracowników (pięciu wraz z dyrektorem). Dodatkowo zatrudniony jest pracownik
otwartego Centrum Dialogu Międzykulturowego Dom Mendelsohna Wspólnoty
francuski (od lat jest to nauczycielka języka francuskiego, która wspomaga naukę w
Kulturowej „Borussia” w Olsztynie.
szkołach i w samej placówce) oraz od niedawna wolontariusz. Na budżet Centrum
Polsko-Francuskiego w Olsztynie składa się przede wszystkim dotacja Zarządu
Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Rady Generalnej Côtes d’Armor.
Ponadto CP-F prowadzi płatne kursy języka francuskiego oraz poszukuje sponsorów
(szczególnie wśród lokalnych firm francuskich jak Michelin). Przykładowo w 2008
roku wysokość całego budżetu instytucji w przeliczeniu na euro wynosiła 147.000
euro, z tego udział strony francuskiej – 54.000 euro; w 2011 – 146.000 euro, z tego
strona francuska – 49.046 euro. Planowany budżet w 2012 – 139.000 euro, z tego
49.046 euro strona francuska. W złotych: w 2000 roku – wysokość całego budżetu
wynosiła 312. 770 zł; w 2005 roku – 450.302 zł; w 2012- 562.000 zł.
Przykłady wystaw organizowanych w CP-F
W wytycznych do przyjętego przez obie strony planu pracy na lata 2012-2014
podkreślono, że działalność Centrum Polsko-Francuskiego odbywa się w ramach
CPF organizowało wojewódzkie i miejskie konkursy fotograficzne i plastyczne
szczegółowego porozumienia o funkcjonowaniu i finansowaniu CP-F podpisanego 24
o tematyce francuskiej i bretońskiej. Instytucja ściśle współdziała z liceum
czerwca 2002 roku. Centrum Polsko-Francuskie realizuje cel operacyjny nr 2 planu
plastycznym i wydziałem sztuki olsztyńskiego uniwersytetu, np. nawiązując
pracy pt. ,,Rozwój partnerstwa w Europie”, a mianowicie: rozwój wzajemnych
współpracę z partnerami francuskimi, organizując wyjazdy artystów do Bretanii na
europejskich kontaktów europejskich; wspieranie nauczania języka polskiego i
plenery (fotograficzne, malarskie, rzeźbiarskie, np. skorzystali z tego m.in. Miłosz
francuskiego; umożliwienie poznania więzi historycznych łączących oba kraje i
Piotrowski, Ryszard Szmyt, Zbigniew Urbalewicz, Elwira Iwaszczyszyn, Tadeusz
regiony; promocja departamentu Côtes d’Armor (Francji, Bretanii) oraz województwa
Brzeski). Wiosną 2011 olsztyńską plastykę w Bretanii reprezentował Antoni Grzybek
warmińsko-mazurskiego
zaproszony na studyjny pobyt do regionalnego centrum sztuki w dawnym opactwie
praktycznej w dziedzinach zawodowych; informowanie o współpracy obywatelskiej.
(Polski);
wpieranie
wymiany
doświadczeń
i
wiedzy
Bon Repos.
Specyfiką pracy Centrum P-F jako polsko-francuskiego samorządowego
ośrodka kultury i oświaty jest to, że jego działalność nie ogranicza się do jednego
miejsca (siedziby instytucji), jednej dyscypliny czy jednego środowiska. Pomimo że
usytuowanie ideowe i statutowe w obszarze kultury języka francuskiego pozornie
ogranicza zakres działalności (do osób zajmujących się lub uczących się języka
francuskiego), to dzięki temu, że działalność ta jest integralną częścią samorządowej współpracy sprawdzonych partnerów, dzięki temu, że rozgrywa się ona na
różnych polach tematycznych (np. bardzo ważna jest popularyzacja wiedzy o Unii
Europejskiej), funkcjonowanie Centrum P-F postrzegane jest jako wielodyscyplinarna i wzorcowa pracownia europejskiej kultury i obywatelskości.
Konkursy dla młodzieży w CPF
9
10
Dyskusyjnym
Najważniejsze osiągnięcia:
im.
Andrzeja
Bobkowskiego”),
wystawiennicza,
filmowa,
oświatowa.
1. Utrzymanie na wysokim poziomie merytorycznym oferty kursów języka
9. Promocja olsztyńskiego środowiska artystycznego w Côtes d’Armor (plenery
francuskiego i mniej więcej stałej liczby kursantów, w tym studentów
rzeźbiarskie, wystawy sztuki, występy muzyczne z udziałem artystów z
Uniwersytetu III Wieku i członków stowarzyszenia „Amitié”: w roku szkolnym
Warmii i Mazur).
1998/1999 na kursy uczęszczało 88 osób; w 2000/2001 - 70; w 2006/2007
10. Wymiany międzyszkolne (licea ogólnokształcące, rolnicze).
- 100; 2010/2011 - 60 uczniów, co łącznie ze studentami III wieku
11. Stała współpraca sportowo-młodzieżowa w kilku dyscyplinach, jak np. piłka
(emerytami) oraz uczącymi się członkami stowarzyszenia wynosi 110 osób.
nożna, siatkówka plażowa, zapasy, kajakarstwo, koszykówka.
2. Założenie na bazie dwóch rozwiązanych polsko-francuskich stowarzyszeń i
12. Bogata autorska działalność wydawnicza (czternaście książek, w tym
funkcjonowanie Olsztyńskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji
pierwsze w Polsce tłumaczenia autorów bretońskich języka francuskiego, jak
„Amitié” (1996) oraz oddziału Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Fran-
Xavier Grall, Paol Keineg, Jean Grenier, Louis Guilloux, Victor Segalen oraz
cuskiego „Prof-Europe” (2009). Współpraca „Amitié” z partnerskim stowa-
dwie antologie literackie prezentujące dorobek literacki Bretanii w XX
rzyszeniem francuskim (wymiany osób, rodzin, wiedzy, nauka j. polskiego i
stuleciu). Pierwsza w języku polskim monografia popularnonaukowa o
francuskiego, kultywowanie miłości do regionu i Europy).
3. Założenie i kontynuowanie pierwszego w województwie centrum egzaminacyjnego DELF w porozumieniu z Instytutem Francuskim w Warszawie.
Prowadzenie przez kilkanaście lat corocznych konferencji metodycznych dla
nauczycieli języka francuskiego.
Bretanii pióra Kazimierza Brakonieckiego („W Bretanii”, Olsztyn 2009).
13. Upowszechnianie idei Unii Europejskiej, solidarności europejskiej, tradycji
regionów i małej ojczyzny.
14. Zatrudnienie młodego wolontariusza z Francji, który wzmacnia pracę
młodzieżowo-społeczną instytucji.
4. Zorganizowanie, po likwidacji przez ministerstwo oświaty ogólnopolskiego
obozu języka francuskiego, bezpłatnego wojewódzkiego obozu językowego dla
licealistów z udziałem kadry nauczycielskiej z Côtes d’Armor.
5. Realizacja corocznych staży nauczycielskich we Francji dla nauczycieli j.
francuskiego z województwa (trzy, cztery osoby każdorazowo od czterech do
dwóch tygodni w zależności od roku).
15. Zorganizowanie w 2001 r. w ramach Międzynarodowych Spotkań Talentów
„Talent
de
Jeunesses”
dwutygodniowego
wyjazdu
20-osobowej
grupy
młodzieży z województwa warmińsko-mazurskiego na międzynarodowe
artystyczne warsztaty w Côtes d’Armor (w sumie w spotkaniu udział wzięło
259 młodych ludzi z Afryki, Azji i Europy).
16. Współorganizacja w wymiarze regionalnym Sezonu Polskiego we Francji 2004
6. Zatrudnienie na mocy umowy o współpracy dodatkowej nauczycielki j.
francuskiego do wspomagania nauki francuskiego w szkołach Olsztyna i
województwa.
„Nova Polska 2004” we współpracy z Urzędem Marszałkowskim w Olsztynie:
występy zespołów muzycznych w pałacu Roche-Jagu (chór ProForma, zespół
muzyki dawnej Pro Musica Antiqua, zespół ukraiński Horpyna, zespół
7. Dalszy rozwój księgozbioru biblioteki książek, płyt muzycznych, filmowych,
folklorystyczny Kortowo), publikacja książki „Terra Nullius”, antologii poezji
czasopism francuskich (10 000 woluminów, największa tego typu biblioteka
Warmii i Mazur w j. francuskim – pierwszy projekt regionalnej prezentacji
nie tylko w tej części Polski).
naszego województwa w obchodach polskiego roku kulturalnego za granicą w
8. Udana i ciesząca się udziałem publiczności w mieście i województwie
organizacja Dni Kultury Francuskiej i Frankofonii, Dni Bretanii (występy
porozumieniu z Instytutem im. A. Mickiewicza w Warszawie.
17. Promocja
wydarzeń
artystycznych
Olsztyna
i
województwa
(wystawy,
zespołów muzycznych oraz teatralnych z Francji, konkursy językowe,
promocje książek, spotkania autorskie, pomoc Olsztyńskiemu Towarzystwu
literackie, plastyczne, fotograficzne, festiwale i pokazy filmowe, wystawy,
Przyjaciół Sztuk Pięknych – udostępnienie siedziby do I 2005; pomoc w
spotkania, prelekcje, biesiady, zabawy) oraz bogata oferta kulturalna (np.
organizacji
spotkania
Polskich). Wsparcie działalności i współpraca z regionalnym i europejskim
z
cyklu
„W
pracowni
tłumacza”,
w ,,Europejskim Klubie
spotkań
olsztyńskiemu
oddziałowi
stowarzyszeniem i fundacją „Borussia” w Olsztynie.
11
12
Stowarzyszenia
Pisarzy
18. Współorganizacja
obchodów
dwudziestolecia
współpracy
pomiędzy
Centre Polono-Français
województwem warmińsko-mazurskim a departamentem Côtes d’Armor
Côtes d’Armor – Warmie et Mazurie d’Olsztyn
1911-2011: występy teatralne, muzyczne, artystyczne, spotkania kulturalne,
1993-2013
stowarzyszeniowe, publikacje informatorów i książek w Bretanii (wiosną) i na
Warmii i Mazurach (jesienią).
Introduction
19. Merytoryczne wsparcie organizacyjne, tłumaczeniowe, logistyczne wojewódzkich, samorządowych, pozarządowych organizacji, instytucji, stowarzyszeń współpracujących z Francją, Bretanią, Côtes d’Armor.
La voïvodie d’Olsztyn (actuellement de Warmie et Mazurie), a signé la
convention officielle de coopération avec le département français des Côtes d’Armor,
le 1er juillet 1991, à Saint- Brieuc, et le 18 octobre 1991 à Olsztyn. En vertu de ce
traité international, signé en 1993 par le président du département Charles
Josselin, très favorable à la coopération internationale décentralisée et par Roman
Przedwojski, le premier voïvode après la chute du communisme en Pologne, le
Centre Franco-Polonais Côtes d’Armor – Olsztyn a été ouvert. Depuis la réforme
territoriale en Pologne de 1999, il a pris le nom Centre Polono-Français Côtes
d’Armor – Warmie et Mazurie (aussi appelé aussi la Maison de la Bretagne en
Warmie et Mazurie).
Le 17 juillet 1993, cette institution s’est installée au premier étage de
l’immeuble situé 39, rue Dąbrowszczaków à Olsztyn. Depuis cette date, elle est
inscrite au registre des institutions culturelles de la voïvodie. Ses premiers statuts
sont validés le 26 avril 1993 : il a été décidé que le Conseil Général des Côtes
d’Armor et la Voïvodie d’Olsztyn (depuis 1999, les Pouvoirs Autonomes de la
Warmie et Mazurie) financeraient le Centre. A côté des actions visant à la
popularisation de la langue et de la culture française, l’organisation de contacts
culturels et sociaux entre les partenaires, se sont ajoutées d’autres formes
d’activité, promouvant l’intégration européenne et soutenant la coopération
économique et touristique. Le voïvode d’Olsztyn a mis à la disposition de cette
nouvelle institution des locaux (400 m2), les partenaires français (le gouvernement
et les collectivités locales) ont destiné 200 000 francs aux travaux de rénovation et
d’adaptation. Les premières Journées de la Bretagne à Olsztyn ont débuté le 17
octobre 1992, en présence d’invités français.
En
1982,
l’association
française
« Solidarité avec
Solidarność » avait
commencé à organiser l’aide matérielle et technique pour les habitants de la
voïvodie d’Olsztyn après l’instauration de l’état de guerre en Pologne, le 13
décembre 1981 : ce fut le premier pas vers la création du Centre Franco-Polonais.
13
14
En 1982, les membres de cette association vivant à Saint-Brieuc et dans les Côtes
de français et l’organisation des rencontres, des visites de travail, des échanges de
d’Armor ont noué les premiers contacts à Olsztyn : après la chute du système
jeunes. En septembre 1995, Kazimierz Brakoniecki, animateur de la culture et de
communiste, ces relations se sont transformées en coopération officielle (1991).
l’art, poète et écrivain, a pris le poste de directeur du Centre (nomination officielle le
1er octobre). En 1996, sur son initiative, deux organisations francophones d’Olsztyn,
En 1993, l’association française a pris le nom d’Association Franco-Polonaise
soit l’Association Olsztyn - Côtes d’Armor et la Société de l’Amitié Franco-Polonaise,
Côtes d’Armor-Région Olsztyn, et en 2000 – Association Franco-Polonaise Côtes
se sont unies pour créer l’Association des Amis de la France et de la Bretagne
d’Armor - Warmie et Mazurie. Dominique Lebailly fut son premier président. Il a
« Amitié » que le Centre a accueillie dans ses locaux (le premier président : Marek
ensuite été remplacé par Albert Trévien, Marie-Jo Huguenin et, récemment, Jean-
Eljasiak, ensuite Halina Assman, Maria Piotrowska, Bożena Kalinowska, Barbara
Jacques Philip ; quelques membres actifs : Yves Houée, Bernard Plouzennec,
Joseph
Courné,
Yves
André,
Jean-Luc
Neveu,
Jean-Luc
Tavennec,
Dolecka et, actuellement, Ewa Wrochna).
Ewa
Kubasiewicz-Huée. Son partenaire à Olsztyn est l’Association Olsztyn - Côtes
d’Armor,
avec
Urszula
Rzeszotarska
comme
présidente,
Genowefa
Kmieć-
Baranowska – vice-présidente, Teresa Lindner-Łuczyńska, Józef Lubieniecki et
d’autres.
Signature des conventions sur la coopération décentralisée
Au cours de ces mêmes années, décisives pour le travail du Centre, d’autres
conventions de coopération sont signées, les plus importantes sont relatives à la
coopération
Ouverture du Centre Franco-Polonais
agricole,
scolaire
et
éducative,
administrative,
artisanale
(le
développement de la démocratie locale) : un peu modifiées, elles sont toujours en
vigueur.
On ne peut pas oublier les mérites de Charles Josselin, le futur ministre de
la coopération décentralisée et de la francophonie du gouvernement de L. Jospin,
ainsi que ceux de deux députés costarmoricains, Pierre-Yvon Trémel et Yves Dollo.
Pierrick Hamon, le premier directeur de la Mission Internationale du conseil général
du Côtes d'Armor, a fermement soutenu l’idée de création et de fonctionnement du
Centre F-P dans ses premières années. Ewa Kubasiewicz-Houée, héroïne de la
Solidarité polonaise des années 1980, émigrée politique en Bretagne, employée de la
Mission Internationale, a beaucoup œuvré pour soutenir l’institution d’Olsztyn et la
coopération décentralisée.
Au début, un citoyen français employé par le Conseil Général travaillait au
Centre (dans les années 1996-1997, au poste de directeur adjoint) ; d’abord comme
spécialiste économique, puis comme responsable de la francophonie. Faute de
résultats attendus de la coopération économique, ce poste n’existe plus depuis le 1er
octobre 2003, en vertu d’un nouvel accord, le poste de l’assistant de français est
créé, une des meilleures idées dans le domaine de la popularisation du français
dans la ville et dans la région.
Les partenaires les plus importants de la coopération étaient des institutions
Teresa Lindner-Łuczyńska, professeur de français, fut nommée la première
directrice. Les premières années, l’activité du Centre se basait surtout sur les cours
de la voïvodie, des collectivités locales et des organisations non-gouvernementales,
ainsi que des départements au sein de l’Office de la Voïvodie et l’Office du Maréchal,
les institutions culturelles municipales et régionales, le Centre de Conseil Agricole
15
16
(ODR), les chambres d’agriculture, des sociétés publiques et privées, des clubs de
avec ce dernier, le Centre F-P est centre d’examen DELF. De plus, l’Association des
bizness et l’administration locale des villes, des communes et des poviats (et surtout
Professeurs de Français Prof-Europe présidée par Jan Horbacz a son siège au
de Kętrzyn, Karolewo, Iława, Ostróda, Nidzica, Szczytno, Ełk, Giżycko, Lubawa). Au
Centre.
cours des années, on a noté le succès de la coopération dans des domaines tels que
la culture et l’éducation, l’agriculture et la démocratie locale (formations et stages),
ainsi que les échanges scolaires. Cependant, la coopération économique (au sein de
laquelle les Français étaient les plus actifs) n’a pas réussie ; malgré les efforts du
Centre P-F et d’autres institutions territoriales, ni les investissements bretons en
Pologne, ni les investissements polonais en Bretagne ont été mis en place. Enfin, le
conseil général du département a officiellement avoué qu’il n’était pas possible de
convaincre les propriétaires de sociétés et la chambre de commerce d’investir ou de
faire du commerce en Warmie et Mazurie.
En 2000, les Côtes d'Armor et la Warmie et Mazurie signent la nouvelle
Membres de l’association Amitié et Prof-Europe
convention de coopération décentralisée qui est toujours en vigueur. En décembre
2002, le Centre a arrêté de piloter la coopération internationale visant à
l’intégration européenne, et à partir de janvier 2003 est revenu à sa mission
primaire d’institution culturelle et éducative soumise au Département de la Culture
et de l’Education de l’Office du Maréchal d’Olsztyn, dont les missions se
concentrent sur la coopération décentralisée culturelle, artistique, éducative et
scolaire entre la Warmie et Mazurie et les Côtes d’Armor. La création du
département de l’Intégration Européenne et de la Coopération avec l’Etranger,
transformé ensuite en Département de la Promotion et de la Coopération avec
l’Etranger, et enfin en Département de la Coopération Internationale au sein de
Le Centre P-F d’Olsztyn organise et accompagne la coopération régionale
franco-polonaise dans le domaine de la culture, de l’art et de l’éducation
(popularisation de la culture et de l’art régional, échanges scolaires, coopération
entre des établissements scolaires, échanges sportifs) ; organise des cours de
français, gère la bibliothèque de livres et de revues francophones (10 000 volumes,
la plus grande bibliothèque de ce type dans la Pologne Nord-est), organise des
rencontres culturelles, éducatives, anime la vie associative. Les événements les plus
connus sont : les Journées de la Francophonie et de la Culture Française (au
printemps) et les Journées de la Bretagne (en automne).
l’Office du Maréchal d’Olsztyn, a permis la professionnalisation de la coopération
décentralisée et a démontré que la coopération avec les Côtes d’Armor se caractérise
par la meilleure continuité, le dynamisme et la pluridisciplinarité. L’évaluation de
cette coopération réalisée en 2006 par des experts indépendants, présentée en
Pologne et en France en mars 2007, est positive. Elle a souligné le caractère
exemplaire des relations dans le domaine de la politique sociale, agricole, des
activités culturelles, artistiques, éducatives et gastronomiques.
Actuellement, les partenaires principaux du Centre en France est le Service
Europe et International (anciennement appelée la Mission Internationale) au sein de
la nouvelle direction DiPODD du Conseil Général des Côtes d’Armor, et l’association
Côtes d’Armor – Warmie et Mazurie de Saint-Brieuc. Le Centre collabore aussi avec
l’Ambassade de France en Pologne et l’Institut Français de Varsovie. En coopération
17
18
En parlant de l’activité scolaire et éducative du Centre, il faut mentionner les
stages en France pour les enseignants de français et le camp linguistique pour les
lycéens de Warmie et Mazurie (les séjours financés par le Ministère étaient
accessibles aux jeunes de toute la Pologne ; actuellement le camp est réservé aux
habitants de la voïvodie). Le Centre s’occupe aussi de l’activité éditoriale (les
premières publications en Pologne d’anthologies et d’œuvres des auteurs bretons de
langue française : jusqu’à présent, 14 livres ont parus, traduits et présentés par
Kazimierz Brakoniecki).
Les artistes d’Olsztyn et de la région ont plusieurs fois présenté leurs œuvres
littéraires, plastiques et musicales en Bretagne, dans le cadre d’échanges, de
symposiums et d’expositions ; les jeunes ont participé à différents échanges et
compétitions sportifs
(le football, le volley-ball, le basket, le judo). Grâce aux
initiatives de différents groupes professionnels et du Centre qui joue le rôle
d’initiateur et d’organisateur de la coopération culturelle et éducative, les habitants
de la Bretagne et de la Warmie et Mazurie connaissent de mieux en mieux la
spécifité et le caractère des régions partenaires (ex. le Centre P-F organise des
concerts et des conférences consacrés à la France et à la Bretagne dans toutes les
villes-poviats de la voïvodie).
Publications du CP-F
Vernissages d’expositions organisées au CP-F
Le nombre d’élèves aux cours de français évolue parallèlement à l’évolution
de l’attractivité du français en Pologne, et surtout parmi les jeunes d’Olsztyn, leurs
L’activité du Centre liée aux expositions est aussi très importante (environ 8
parents et directeurs d’établissements scolaires (l’utilité de la langue prime sur son
expositions chaque l’année, dans la petite galerie d’environ 20 m2, bien équipée). Le
attrait). Ainsi, au cours de l’année scolaire 1998/1999, 88 élèves fréquentaient les
principe de cette activité est de présenter les œuvres plastiques et photographiques
cours de français ; en 2000/2001 – 70 ; en 2006/2007 – 100 ; en 2010/2011 - 60
des artistes de notre région, de Bretagne et de France (pas seulement des Côtes
élèves. Il faut y ajouter les étudiants - retraités, membres de l’Université de 3ème Age
d’Armor), ainsi que de promouvoir le milieu artistique local, les expositions des
(en général 40 personnes) et les membres de l’association „Amitié” (environ 10
artistes polonais sur la France. Nous tenons aussi à présenter de façon visuelle
personnes), ce qui donne un chiffre annuel total 110 personnes qui apprennent le
l’idée d’une Europe ouverte sur le monde : pour cette raison, nous organisons de
français au Centre.
nombreuses expositions de photographies, y compris de photographies touristiques.
Des expositions éducatives consacrées à la culture, à la littérature et à la langue
française
sont
aussi
présentées.
Le
Centre
est
initiateur
de
grandes
et
professionnelles expositions réalisées par les musées et les galeries des deux
régions, comme le Musée de Warmie et Mazurie d’Olsztyn et son homologue breton
(quelques expositions de l’art français à Olsztyn, Reszel, Lidzbark Warmiński et de
l’art polonais dans les Côtes d’Armor ; la participation des artistes aux symposiums
et aux expositions). La première exposition complète des artistes costarmoricains a
Manifestations pour les jeunes et adultes organisées au CP-F
19
été présentée par le Centre en 1996, dans la galerie d’art contemporain BWA
20
d’Olsztyn. D’autres ont suivi. Il faut aussi rappeler qu’en 2007 le Centre a préparé
une
exposition
polono-française
originale,
consacrée
à
l’architecte
Depuis sa création, le Centre emploie le même nombre de personnel polonais
Erich
(cinq employés, dont le directeur). Il faut y ajouter un employé français (depuis
Mendelsohn, exposée dans plusieurs endroits à Olsztyn ; en 2013, elle sera offerte
plusieurs années c’est une assistante de français qui accompagne les enseignants
au Centre du Dialogue Interculturel Maison Mendelsoh géré par l’association
de français et donne des cours de langue au Centre) et un volontaire SVE de
« Borussia » d’Olsztyn.
France. Le budget du Centre P-F est surtout composé de subventions, des pouvoirs
autonomes de la Warmie et Mazurie et du conseil général des Côtes d’Armor. Pour
compléter ce budget, le CP-F offre des cours payants de français et recherche des
sponsors privés (surtout auprès des sociétés françaises dans la région, comme
Michelin). Par exemple, en 2008 le budget total en euros s’élevait à 147.000 euros,
dont la subvention française – 54.000 euros; en 2011 – 146.000 euros, dont la
subvention française – 49.046 euros. Le budget prévu en 2012 – 139.000 euros,
dont 49.046 euros de subvention française. En zlotys : en 2000, le budget total s’est
élevé à 312.770 zł ; en 2005 à 450.302 zł ; en 2012 à 562.000 zł.
Dans la programmation de travail pour les années 2012-2014 on a souligné
Exemples d’expositions organisées au CP-F
Le Centre organise des concours de photographie et d’art, municipaux et
régionaux, dont les sujets sont liés à la France et à la Bretagne. L’institution
travaille avec le lycée des beaux-arts et la faculté de l’art de l’Université d’Olsztyn,
en nouant la coopération avec des partenaires français, en organisant des
résidences d’artistes en Bretagne (photographie, peinture, sculpture : plusieurs
artistes polonais en ont profité, ex. Miłosz Piotrowski, Ryszard Szmyt, Zbigniew
Urbalewicz, Elwira Iwaszczyszyn, Tadeusz Brzeski). Au printemps 2011, Antoni
Grzybek était représentant des artistes d’Olsztyn en Bretagne, invité au centre d’art
régional situé dans l’Abbaye de Bon Repos.
que l’activité du Centre Polono-Français se déroule dans le cadre de l’accord sur le
fonctionnement et le financement du CP-F signé le 24 juin 2002. Le Centre PolonoFrançais réalise l’objectif opérationnel 2 de la programmation de travail intitulé
« Développer la fraternité européenne », soit les missions suivantes : développer la
connaissance mutuelle des citoyens européens, faciliter l’apprentissage du polonais
et du français, faire connaître les liens historiques qui lient les deux pays et les
deux territoires, promouvoir le département des Côtes d’Armor (la France, la
Bretagne) et la voïvodie de Warmie et Mazurie (la Pologne), communiquer sur la
coopération des citoyens.
Le Centre P-F est une institution culturelle et éducative spécifique car son
activité ne se limite pas à un seul endroit (le siège de l’institution), à une seule
discipline ou à un seul milieu. Même si nous sommes un peu limités par l’idéologie
et les statuts à l’activité dans le domaine de la langue et de la culture française (soit
le travail auprès des francophones et des francophiles), notre activité s’inscrit dans
la coopération régionale plus large qui se déroule dans plusieurs domaines (ex. la
popularisation des idées européennes est très importante). Grâce à cela, le
fonctionnement du CP-F est considéré comme une activité pluridisciplinaire et
exemplaire dans le domaine de la culture et de la citoyenneté européenne.
Concours pour des scolaires au CP-F
21
22
l’atelier de traducteur », « Le Club européen », expositions, projections de
Les derniers et les plus importants succès du Centre:
films).
1. Le maintien d’un très bon niveau de cours de français et du même nombre
d’élèves, dont les étudiants de l’Université de 3ème Age et de l’association
9. La promotion du milieu culturel d’Olsztyn dans les Côtes d’Armor
(symposiums, expositions, concerts d’artistes de Warmie et Mazurie).
Amitié : dans l’année scolaire 1998/1999, 88 personnes ont participé aux
10. Les échanges scolaires : lycées agricoles et d’enseignement général.
cours ; en 2000/2001 - 70 élèves ; en 2006/2007 - 100 élèves ; 2010/2011 -
11. La coopération sportive des jeunes, dans plusieurs disciplines, comme le
60 élèves, plus les étudiants – retraités et l’association Amitié, soit un total
de 110 personnes.
foot, le volley, le beach-volley, la lutte, le judo, la voile, le basket.
12. L’activité
éditoriale
très
riche,
grâce
aux
traductions
de
Kazimierz
2. L’accompagnement de l’activité associative : l’Association des Amis de la
Brakoniecki : 14 livres, dont les premières traductions en polonais des
France et de la Bretagne « Amitié », fondée en 1996 sur la base de deux
écrivains et des poètes bretons, tels que Xavier Grall, Paol Keineg, Guillevic,
associations franco-polonaises, et la section d’Olsztyn de l’Association des
Louis Guilloux, Jean Grenier et deux anthologies de la prose et de la poésie
Professeurs de Français « Prof-Europe » (fondée en 2009). « Amitié » coopère
bretonne du XX siècle, ainsi que le premier livre d’essais sur la Bretagne en
avec
Pologne, de Kazimierz Brakoniecki (En Bretagne, Olsztyn, 2009).
l’association
CAWM
de
Saint-Brieuc
(échanges
de
familles,
apprentissage du français et du polonais, développement des connaissances
réciproques, l’amour de l’Europe et de la région).
avec l’Institut Français de Varsovie. Pendant plusieurs années, nous avons
régulièrement
des
conférences
méthodologiques
pour
les
professeurs de français.
4.
de la solidarité
internationale, des traditions régionales et des petites patries.
3. L’ouverture du premier centre d’examen DELF dans la région, en coopération
organisé
13. La popularisation de l’idée de l’Union Européenne,
14. L’accueil d’un jeune volontaire SVE de France qui renforce le travail
associatif et avec les jeunes.
15. L’organisation, en 2001, dans le cadre des rencontres internationales
« Talents de Jeunesse », de la participation à un atelier artistique en Côtes
L’organisation du camp linguistique pour les élèves de la voïvodie avec la
participation des enseignants costarmoricains : avant, ce camp était organisé
par le Ministère de l’Education.
d’Armor, de 15 jours, d’un groupe de jeunes de Warmie et Mazurie (au total,
259 jeunes d’Afrique, d’Asie et d’Europe y ont participé).
16. La co-organisation de la Saison Polonaise en France 2004 « Nova Polska
5. Le stage pour 4 professeurs de français de la voïvodie dans les Côtes
2004 », avec l’Office du Maréchal d’Olsztyn : spectacles de musique polonaise
d’Armor, tous les deux ans, pendant deux ou trois semaines, en fonction des
à la Roche Jagu (la chorale ProForma, le groupe de musique ancienne Pro
possibilités.
Musica Antiqua, le groupe ukrainien Horpyna, le groupe traditionnel
6. L’emploi d’une assistante de français pour soutenir l’enseignement du
Kortowo), la publication du livre Terra Nullius, une anthologie de la poésie de
français dans les établissements scolaires d’Olsztyn et de la Warmie et
Warmie et Mazurie en français – le premier projet d’une présentation
Mazurie.
régionale de notre voïvodie dans le cadre d’une année polonaise à l’étranger,
7. Le développement des ressources de la bibliothèque : de livres, d’albums
musicaux, de films et de revues français (10 000 volumes, la plus grande
bibliothèque française dans la Pologne Nord-Est).
réalisé en coopération avec l’Institut Adam Mickiewicz de Varsovie.
17. La
promotion
d’événements
artistiques
d’Olsztyn
et
de
la
voïvodie
(expositions, promotions de livres, rencontres avec les auteurs, aide à
8. Les Journées de la Francophonie et de la Culture Française, les Journées de
l’Association des Amis des Beaux-arts d’Olsztyn par la mise à disposition
la Bretagne – les manifestations très appréciées par le public (concerts,
d’une salle, jusqu’en janvier 2005 ; aide à l’organisation des réunions de
spectacles, concours littéraires, plastiques et photographiques, festivals et
l’association des écrivains polonais, la section d’Olsztyn). La coopération avec
projections de films, expositions, rencontres, conférences, fêtes…), ainsi
l’association et la fondation régionale et européenne « Borussia » d’Olsztyn.
qu’une riche offre culturelle et éducative (rencontres dans les cycles « Dans
18. La co-organisation du 20ème anniversaire de la coopération décentralisée
Côtes d’Armor – Warmie et Mazurie 1911-2011 : spectacles de théâtre, de
23
24
musique, artistiques, rencontres culturelles, publication de bulletins et de
livres sur la Bretagne : les événements se sont déroulés dans les Côtes
d'Armor, au printemps et en Warmie et Mazurie, en automne.
19. Le soutien (traduction, aide aux contacts, organisation…) des institutions de
la voïvodie, des ONG et des associations coopérant avec la France, la
Bretagne et les Côtes d'Armor.
Świadectwa
Témoinages
25
26
Charles Josselin
Deux ans plus tard, nouveau voyage, cette fois sous le soleil! C'est une
20 ans déjà ! 22 en réalité puisque les premiers échanges officiels remontent
à 1991.
nouvelle ville qui nous accueille, riante, fleurie. La foule joyeuse applaudit avec le
même enthousiasme les danseurs bretons et polonais.
L'inauguration du Centre Franco-
La Pologne sortait d'un long hiver, la France venait de libérer les pouvoirs
Polonais sera bien sur le moment fort de
locaux avec les lois de décentralisation.
ce voyage. Le Gouverneur de Gabès est à
Les Côtes du Nord étaient déjà engagées dans une relation de coopération
mes
côtés
et
nous
rêvons
d'une
avec la Tunisie (Gabès) et avec le Niger (Agadez). La Warmie Mazurie allait être notre
coopération triangulaire Pologne - France
nouvelle fenêtre ouverte sur le monde au moment ou nous devenions les Côtes
- Tunisie!
d'Armor.
Nous assignons au Centre une
A dire vrai, c'est bien avant, des 1982 que le Conseil Général avait été invité
palette élargie de missions culturelles
par les militants briochins d'Amnesty International a se mobiliser en faveur d'Ewa
mais aussi économiques, celle en particulier de favoriser les échanges entre l'agro
Kubasiewicz emprisonnée à Gdansk pour "activités subversives" et par ceux de
alimentaire breton et l'agriculture polonaise.
Solidarnosc en faveur des marins polonais demandeurs de l'asile politique au Port
Mais c'est surtout sur le plan culturel que le Centre allait prendre son envol,
du Légué à Saint-Brieuc.
affirmer ses capacités et répondre à nos attentes.
Vint le temps de l'implosion de l'empire soviétique et l'avènement de la
nouvelle Pologne.
Le bilan est impressionnant. Qu'il s'agisse d'éducation, d'art, de jeunesse,
Particulièrement attentif à l'actualité internationale - j'étais Président de la
que d'échanges, de créations, d'émotions partagées, avec une mention spéciale pour
Délégation de l'Assemblée Nationale pour l'Union Européenne je me laissais
aisément convaincre, Pierrick Hamon s'y employa, de nouer des liens avec une
région polonaise. Ewa devenue Eva Houée depuis son mariage avec un breton avait
la poésie.
C'est d'abord à Kazimierz Brakoniecki que nous devons cette réussite. Je
tiens ici à lui rendre un hommage appuyé.
rejoint le Conseil Général. Le bureau parisien de Solidarnosc nous orienta vers
Olsztyn qui n'avait alors aucun partenaire français. En route donc pour la Warmie
Mazurie.
Désarmais intégré au sein du Service de l'Office du Maréchal de Warmie
Mazurie, assuré de bénéficier durablement de l'appui du Conseil Général des Côtes
d'Armor, le Centre Polono-Français d'Olsztyn est source de fierté pour tous ceux qui
Je garde évidemment un souvenir particulier de ma première rencontre à
ont contribué à cette belle aventure.
l'automne 1991 avec le Voïvode Roman Przedwojski. Ah, l'importance des regards
échangés pendant que les interprètes traduisaient les paroles!
Nous lui souhaitons un bon anniversaire et une longue vie dans une Europe
rassemblée.
Le temps était gris, les rues d'Olsztyn aussi. Nous avancions en terres
inconnues, vers un avenir encore incertain mais avec déjà la conviction que nous
Charles Josselin, ancien Ministre, Membre honoraire du Parlement, ancien Président
servions la cause de la paix et de l'amitié.
du Conseil Général des Côtes d’Armor.
Nous ne mesurions pas encore les conséquences qu'aurait l'effondrement du
*
"mur" sur la construction européenne et d'abord son élargissement.
27
28
Charles Josselin
Dwa lata później druga podróż, ale już w słońcu. Wita nas nowe miasto,
Już dwadzieścia lat! Tak naprawdę to dwadzieścia dwa, bo pierwsze oficjalne
zielone
i
roześmiane.
Publiczność
z
radością
oklaskuje
występy
tancerzy
bretońskich i polskich.
kontakty sięgają 1991 roku.
Otwarcie
Polska wychodziła z długiego snu zimowego, a Francja właśnie wprowadzała
Polskiego w
prawo o decentralizacji władzy, uwalniając samorządy.
Centrum
Francusko-
Olsztynie jest mocnym
akcentem naszej wizyty. Gubernator
prowincji Gabès jest też obecny i razem
Departament Côtes du Nord w tym czasie współpracował już z Tunezją
(region Gabès) oraz z Nigrem (Agadez). Warmia i Mazury miały stać się naszym
marzymy
nowym oknem otwartym na świat i to w tym momencie, kiedy zmienialiśmy nazwę
Polska-Francja-Tunezja.
departamentu na Côtes d’Armor.
o
trójkącie
Przyznajemy
działań
Prawdę powiedziawszy to o wiele wcześniej, bo w 1982 roku, rada generalna
współpracy
Centrum
kulturalnych,
ale
szereg
także
departamentu została zaproszona przez działaczy Amnesty International z Saint-
ekonomicznych, aby w szczególności zająć się wymianami rolniczymi i rolno-
Brieuc do poparcia ich działań na rzecz Ewy Kubasiewicz, skazanej za „działalność
spożywczymi pomiędzy Bretanią a Warmią i Mazurami.
wywrotową” w Gdańsku oraz przez samą Solidarność na rzecz wsparcia polskich
marynarzy oczekujących na azyl polityczny w porcie Légué w Saint-Brieuc.
Ale to głównie w dziedzinie kultury Centrum ma się specjalizować,
odpowiadając na nasze zapotrzebowania i kreując swój wizerunek.
Nadszedł czas rozpadu imperium sowieckiego i narodzin nowej Polski.
W tym czasie byłem przewodniczącym komisji francuskiego parlamentu ds.
Bilans jest imponujący, jeśli chodzi o oświatę, sztukę, młodzież, wymianę
szkolną, sferę twórczości i doświadczeń emocjonalnych. Miejsce wyjątkowe zajęła w
Unii Europejskiej i szybko dałem się przekonać do idei nawiązania stosunków z
tym
polskim regionem. Praktycznie zajął się tym w radzie generalnej Pierrick Hamon, a
Brakonieckiemu, któremu chciałbym w tym miejscu podziękować.
Ewa Kubasiewicz, teraz po ślubie z Bretończykiem Houée, została zatrudniona w
jego zespole. Paryskie biuro Solidarności skierowało nas do Olsztyna, który nie miał
żadnego partnera francuskiego. Droga na Warmię i Mazury stała otworem!
Oczywiście dobrze pamiętam moje pierwsze spotkanie jesienią 1991 roku z
wojewodą olsztyńskim Romanem Przedwojskim. Ach, te nasze poważne spojrzenia,
kiedy tłumacze przekładali nasze słowa!
wszystkim
poezja.
Ten
sukces
zawdzięczamy
głównie
Kazimierzowi
Centrum Polsko-Francuskie – zintegrowane w swojej pracy z instytucjami
Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie, cieszące się wsparciem Rady Generalnej
Côtes d’Armor w Saint Brieuc – jest źródłem dumy dla wszystkich tych, którzy wzięli
udział w tym pięknym wydarzeniu.
Życzymy naszej instytucji sto lat w zjednoczonej Europie i składamy
jubileuszowe życzenia pomyślności.
Szara była pogoda i równie szare ulice Olsztyna. Poruszaliśmy się po
nieznanej ziemi w kierunku niepewnej nadal przyszłości, ale już z przekonaniem, że
służymy pokojowi i przyjaźni.
Charles Josselin, były minister w rządzie francuskim, senator, honorowy członek
parlamentu francuskiego, Przewodniczący Rady Generalnej Côtes d’Armor do jesieni
1997 roku, obecnie jej wiceprzewodniczący.
Jeszcze nie mogliśmy ocenić konsekwencji, jakie będzie miał upadek muru
berlińskiego dla integracji europejskiej i rozszerzenia samej Unii.
29
30
Jacek Protas
Claudy Lebreton
Działalność Centrum Polsko-Francuskiego, samorządowej instytucji kultury,
Le Centre Franco-Polonais d'Olsztyn, en Warmie et Mazurie, fête cette année
dla naszego regionu bardzo ważnym narzędziem wspierającym rozwój
son 20e anniversaire. C'est une belle réussite et une grande satisfaction, partagée
społeczny. Od 20 lat, dzięki swojej bogatej ofercie kulturalnej i edukacyjnej
par tous ceux qui ont pris part à ce beau projet. J'y vois d'abord un symbole de
proponuje mieszkańcom Warmii i Mazur poznanie nie tylko kultury Francji i
paix, de démocratie, de solidarité, d'amitié. Il participe à la construction d'un
Bretanii, ale całego obszaru frankofońskiego. Centrum jest ważnym partnerem w
espace de civilisation, de culture qui s'appelle l'Europe. C'est une œuvre humaine
budowaniu europejskich kontaktów międzyludzkich. Wspiera budowanie otwartego
collective, entreprise par des pionniers qui voulaient rapprocher l'Est et l'Ouest
społeczeństwa w międzykulturowej rzeczywistości. Wzbogaca kulturę Warmii i
d'une Europe longtemps divisée, et construire des passerelles entre les cultures, les
Mazur nowymi elementami, których znaczenie odnajdujemy w obywatelskim
pays, les peuples. Ils ont réussi. Je n'ai qu'un souhait : que tous ensemble nous
wymiarze zjednoczonej Europy, której nasz region stanowi integralną cześć. Most
poursuivions cette œuvre.
jest
wzajemnej, ludzkiej życzliwości jaki połączył Zachód i Wschód Europy jest wynikiem
działalności instytucji takich jak Centrum Polsko-Francuskie. Z okazji 20-lecia
Claudy Lebreton, Président du Conseil Général des Côtes d'Armor depuis 1997.
działalności składam serdeczne życzenia osobom, które przyczyniły się do sukcesu i
życzę dalszej determinacji w dążeniu do osiągania wytyczonych celów.
*
Jacek Protas, Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
*
Claudy Lebreton
Jacek Protas
Centrum Polsko-Francuskie Côtes d'Armor – Warmia i Mazury w Olsztynie
Le Centre Franco-Polonais, une institution culturelle soumise à notre
collectivité locale, est un outil d’accompagnement au développement social
important pour notre région. Depuis 20 ans, grâce à une riche offre culturelle et
éducative, le Centre propose aux habitants de la Warmie et Mazurie la découverte
de la Bretagne, de la France et de tout le territoire francophone. Le Centre est un
partenaire important pour le développement de relations européennes au niveau
humain. Il soutient la construction d’une société ouverte dans notre réalité
multiculturelle. Le Centre enrichit la culture de la Warmie et Mazurie de nouveaux
éléments : nous retrouvons leur importance dans la société citoyenne de l’Europe
świętuje w tym roku 20-lecie działalności. To wspaniały sukces i ogromna
satysfakcja dla wszystkich, którzy uczestniczyli w
Postrzegam
solidarności,
Centrum
przede
przyjaźni.
wszystkim
Centrum
jako
uczestniczy
tym pięknym projekcie.
symbol
w
pokoju,
demokracji,
konstrukcji
przestrzeni
cywilizacyjnej i kulturowej, którą nazywamy Europą. To zbiorowe dzieło ludzi,
przedsięwzięcie pionierów, którzy chcieli przybliżyć do siebie Wschód i Zachód
Europy przez długi czas podzielonej oraz budować pomosty pomiędzy kulturami,
krajami, narodami. Udało im się to. Mam tylko jedno życzenie: abyśmy wszyscy
razem kontynuowali to dzieło.
unie dont notre région fait partie intégrante. Le pont de bienveillance réciproque qui
unit l’Ouest et l’Est de l’Europe résulte de l’activité d’institutions comme le Centre
Claudy Lebreton, Przewodniczący Rady Generalnej departamentu Côtes d'Armor
Polono-Français. A l’occasion du 20ème anniversaire de son activité, je présente mes
od 1997 r.
meilleurs vœux aux personnes qui ont contribué au succès du Centre et leur
souhaite une bonne continuation.
Jacek Protas, Maréchal de la Voïvodie de Warmie et Mazurie.
31
32
Michèle Pasteur
Pierrick Hamon
Depuis 20 ans, la coopération décentralisée entre la Warmie-Mazurie et les
C’est parce que nous pensions qu’il convenait de donner de la « lisibilité »
Côtes d’Armor est comme une passerelle construite entre deux territoires qui se
aux relations de coopération décentralisée établies en 1991 entre notre département
trouvent chacun à l’extrême Ouest et l’extrême Est des frontières actuelles de
des Côtes d'Armor avec la Warmie-Mazurie, que les directeurs de l’époque de l’Office
l’Union Européenne. Cette passerelle a été empruntée depuis deux décennies par
de la Voïvodie d’Olsztyn, Genowefa Kmieć-Baranowska et Witold Hiller, et nous –
des milliers de citoyens de ces deux « bouts d’Europe », car ils ont eu envie de se
représentant la Mission Internationale du Conseil Général de Saint-Brieuc, moi-
comprendre, de partager leurs richesses communes, de faire fructifier leurs
même avec Ewa Houée-Kubasiewicz, nous avions proposé de créer un « Centre
diversités dans des projets communs. Le Centre Polono-Français Côtes d’Armor-
franco-polonais ». Un projet un peu fou à l’époque mais qui a immédiatement pris
Warmie-Mazurie a tout au long de ces années facilité et accompagné ces échanges,
forme grâce à l’engagement enthousiaste du voïvode Roman Przedwojski et du
avec enthousiasme et compétences. Souhaitons que ce mouvement citoyen de
président Charles Josselin. Je me souviens encore de la visite du lieu proposée par
construction de l’Europe continue encore de nombreuses années, au service de la
Genowefa et Witold et des plans que nous avions alors esquissé sur du papier
paix et de l’enrichissement réciproque dans notre espace européen. Et que perdure
brouillon, puis des manifestations organisées pour son inauguration en 1993. Je
longtemps l’engagement du Centre Polono-Français.
dois avouer que cet évènement reste un moment privilégié de ma carrière
professionnelle déjà longue, probablement le plus enrichissant et en tous cas le
Michèle Pasteur, directrice de la Mission Internationale et maintenant DiPODD
meilleur souvenir. Je dois rendre hommage à la célérité des autorités polonaises
(Direction de la Prospective, de l’Ouverture et du Développement Durable) du Conseil
qui, en dépit des difficultés budgétaires de l’époque, ont immédiatement soutenu le
Général des Côtes d’Armor.
projet avec les élus du Conseil Général des Côtes d’Armor, au premier rang
desquels, le vice-président, Pierre-Yvon Trémel.
*
Michèle Pasteur
Je n’oublie pas que c’est sur la base des
Od dwudziestu lat zdecentralizowana współpraca międzynarodowa pomiędzy
województwem warmińsko-mazurskim a departamentem Côtes d’Armor podobna
jest do mostu skonstruowanego pomiędzy dwoma obszarami leżącymi na dwóch
kresach obecnej Unii Europejskiej: na końcu jej Zachodu i na końcu Wschodu.
Most ten od dwóch dziesięcioleci używany jest przez tysiące obywateli tych „końców
Europy”, których porusza pragnienie zrozumienia, podzielenia się wspólnym
bogactwem, wzbogacenia wspólnych projektów swoimi odrębnościami. Centrum
Polsko-Francuskie Côtes d’Armor - Warmia i Mazury w Olsztynie w ciągu tych lat
ułatwiało i towarzyszyło tej współpracy z entuzjazmem i kompetencją. Życzylibyśmy
sobie, aby ten obywatelski ruch na rzecz Europy trwał nadal wiele lat w służbie
pokoju
i
wzajemnego
wzbogacania
naszej
przestrzeni
europejskiej.
I
liens
de
« Solidarité
solidarité
avec
établis
par
Solidarnosc »,
Dominique Le Bailly,
l’association
présidée
par
que cette coopération fut
possible. Le fait que le nouveau président du
Conseil Général, Claudy Lebreton, ait, du coté
Côtes d’Armor, tenu à consolider et développer la
mission du « Centrum » présidé avec talent par
Kazimir Brakoniecki, en lien avec une association toujours aussi vivante, prouve
que les initiateurs de l’époque, avaient vu juste.
Est ce parce que nous avions voulu ancrer cette démarche dans l’histoire des
żeby
relations entre Bretagne et Pologne présentée dans notre publication « L’ Aigle et
zaangażowanie Centrum Polsko-Francuskiego w Olsztynie długo jeszcze temu
l’Hermine » ? Pas seulement bien entendu, mais j’en suis convaincu, parce que je
towarzyszyło.
présidais alors un cercle philosophique la « Fondation Félicité de Lamennais ». Un
Michèle Pasteur, dyrektor Misison Internationale, obecnie departamentu DiPODD
Rady Generalnej departamentu Côtes d'Armor.
nom connu en Pologne comme en Bretagne et dont cette publication, publiée avec le
concours de la Bibliothèque polonaise de Paris et des Archives départementales,
rappelle son engagement pour la liberté polonaise en 1831, tout comme celui, un
33
34
siècle plus tôt, du Comte de Plélo « tombé en 1734 pour
l’indépendance de la
Nie zapominam, że współpraca ta była
Pologne ».
możliwa
dzięki
nawiązało
La Pologne est aujourd’hui au cœur de l’Europe et ce sont des réalisations
więzom
stowarzyszenie
solidarności,
które
„Solidarité
avec
Solidarnosc” pod przewodnictwem Dominique’a Le
continues de ce genre qui permettent de construire, progressivement et ensemble,
Bailly.
une Europe concrète et démocratique.
przewodniczącemu
Rady
d'Armor,
Lebretonowi
Je tiens enfin à souligner le rôle très positif et irremplaçable joué en ce sens
jest,
Claudy
że
kolejnemu
Generalnej
Côtes
zależało
na
skonsolidowaniu misji Centrum, którą z talentem
par la presse régionale – ainsi, notamment, de la « Gazeta Olsztyńska » avec Ewa
Mazgal, mais aussi du quotidien « Ouest-France » - dans la popularisation de cette
Prawdą
pokierował Kazimierz Brakoniecki wraz z nadal istniejącym stowarzyszeniem, co
dowodzi, że niegdysiejsi inicjatorzy mieli rację.
coopération décentralisée qui fait, aujourd’hui encore, référence.
Czy stało się tak dlatego, że chcieliśmy wpisać to działanie w historię
Pierrick Hamon, secrétaire général du Global Local Forum, ancien directeur de la
stosunków
Mission Internationale du Conseil Général des Côtes d’Armor.
pomiędzy Bretanią i
Polską,
która zapisana została
w
naszej
okolicznościowej książce „L’ Aigle et l’Hermine”? Oczywiście nie tylko z tego powodu,
lecz
jestem
o
tym
mocno przekonany.
Kierowałem
wtedy
przecież
kołem
filozoficznym „Fondation Félicité de Lamennais”. To nazwisko, znane zarówno w
*
Polsce jak i w Bretanii, zostało oczywiście wspomniane w naszej publikacji, która
została wydana przy wsparciu Biblioteki Polskiej w Paryżu oraz archiwum
departamentu
Pierrick Hamon
Côtes
d’Armor.
Przypominamy
w
niej
zaangażowanie
de
Lamannais’ego w walkę o wolność Polski w 1831 r., w którą wiek wcześniej
Kiedy uznaliśmy, że regionalnej współpracy – nawiązanej przez nasz
angażował się książę Plélo, zmarły „w 1734 r. walcząc o niepodległość Polski”.
departament Côtes d’Armor z Warmią i Mazurami w 1991 r. – należy nadać większą
„czytelność”, ówcześni dyrektorzy Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie Genowefa
Kmieć-Baranowska, Witold Hiller oraz przedstawiciele Mission Internationale Rady
Generalnej Côtes d’Armor w Saint-Brieuc, czyli ja osobiście oraz Ewa HouéeKubasiewicz,
zaproponowaliśmy
utworzenie
Centrum
Francusko-Polskiego
w
Olsztynie. Wtedy był to nieco szalony projekt, ale szybko nabrał kształtów dzięki
entuzjastycznemu
zaangażowaniu
wojewody
Romana
Przedwojskiego
i
Dziś Polska znajduje się w sercu Europy, a tego rodzaju ciągłe działania
pozwalają stopniowo i wspólnie budować Europę konkretną i demokratyczną.
Chcę na zakończenie podkreślić bardzo pozytywną i niezastąpioną rolę prasy
regionalnej – przede wszystkim „Gazety Olsztyńskiej” i jej współredaktorki Ewy
Mazgal, a także rolę bretońskiego dziennika „Ouest-France” – w popularyzowaniu
współpracy regionalnej, która toczy się do dziś.
przewodniczącego rady Charlesa Josselina. Pamiętam jeszcze zwiedzanie miejsca
zaproponowanego przez Genowefę i Witolda, plany, które wówczas szkicowaliśmy w
Pierrick Hamon, sekretarz generalny Global Local Forum, były dyrektor biura ds.
brudnopisie, później imprezy z okazji inauguracji Centrum w 1993 roku. Muszę
współpracy międzynarodowej Mission Internationale Rady Generalnej Côtes d’Armor.
przyznać, że to wydarzenie jest ważnym momentem w mojej długiej karierze
zawodowej, prawdopodobnie jest to najbardziej bogate, a w każdym razie najlepsze z
moich wspomnień zawodowych. Chciałbym pochwalić szybkość działania polskich
władz, które pomimo trudności finansowych w tym czasie natychmiast zdecydowały
o
wsparciu
projektu
wraz
z
radnymi
Rady
Generalnej
Côtes
d’Armor
z
wiceprzewodniczącym Pierre-Yvon Trémelem na czele.
35
36
Jean Jacques Philip
Il y a aussi le dynamisme d’Anaïs Fourrier qui anime le camp linguistique de
L'Europe doit respirer avec ses deux poumons : celui de l'est et celui de l'ouest.
juillet et les séances d’apprentissage de la langue française organisées pour les
enfants d’Olsztyn (2008-2012).
Jean- Paul II
Le
L'Europe doit respirer avec ses deux poumons : celui de l'est et celui de
convergence
Centre
qui
est
fédère
un
à
la
point
de
fois
les
l'ouest. Aux antipodes de l’Europe nous sommes deux poumons d’un même corps et
membres de l’Association Amitié garants de
depuis 20 ans nous respirons ensemble : A l’Est, le Centre Polono-Français nous
la mémoire des relations entre les deux
oxygène de l’air continental des lacs, des forêts, des vastes étendues dentelées du
territoires et l’énergie des jeunes lycéens et
givre des hivers et flamboyantes des couleurs impressionnistes des fleurs du
de leurs enseignants des Lycées de Warmie
printemps. A l’Ouest, l’Association Côtes d’Armor Warmie Mazurie insuffle son air
Mazurie: Ewa, Anita, Magda, Dorota, Jan et
marin vivifiant chargé de sel et d‘iode. L’osmose de ces deux atmosphères crée le
climat de notre coopération et rythme notre respiration sans essoufflement.
Les noms de notre Association se sont modelés aux grands vents de
l’histoire : de « Solidarité avec Solidarnosc » de 1982, elle est devenue par la force
des événements « Association de solidarité au mouvement de démocratisation en
tant d’autres. La réalisation pédagogique la
plus emblématique a été l’excellent travail de recherche philosophique et
d’expression artistique mené conjointement en 2011 par 70 lycéens des Côtes
d’Armor et de Warmie Mazurie autour de la thématique de l’Art et de la Science
révélée par « La Lettre », une nouvelle de Zbigniew Herbert.
Pologne » en 1990 au moment de la signature des premiers accords de coopération
Toutes ces actions donnent de la consistance aux nouveaux accords
décentralisée entre les deux territoires, puis « Association Franco-polonaise Côtes
bilatéraux de coopération signés en octobre 2011 au Château d’Olsztyn par le
d’Armor-Région d’Olsztyn » en 1993, et enfin « Association Côtes d’Armor – Warmie
Président du CG22 Claudy Lebreton et le Maréchal de la Warmie et Mazurie, Jacek
et Mazurie ». Des pionniers se sont succédés, imprégnant de leurs actions cette
Protas. Ces accords sont les piliers solides des deux passerelles que nous projetons
coopération, tissant les liens solides de l’amitié, nous laissant dans la rencontre en
ensemble et qui relient nos deux antipodes géographiques.
héritage un enrichissement de nos deux cultures.
Ainsi nous bâtissons ensemble une coopération durable sur ces valeurs
A l’enthousiasme de ces pionniers, répond maintenant le nouveau souffle de
la jeunesse : Le Centre Polono-Français est au cœur des multiples projets culturels
essentielles d’amitié, de convivialité, de confiance et de créativité qui nous unissent
depuis déjà 20 ans.
et éducatifs de notre coopération. Les citer tous serait trop long. Quels sont les
Dziękuję bardzo, un grand merci au CPF et bons vents pour les vingt ans à
secrets de cette réussite ? Elle tient essentiellement à la qualité des hommes et des
venir.
femmes qui animent ce centre.
Il y a d’abord l’esprit créatif de Kazimierz Brakoniecki, directeur du CPF et
poète imprégné de culture celte. Sa plume ose explorer les entrelacs de la poésie et
Jean Jacques Philip, président de l’ACAWM à Saint-Brieuc.
de la littérature bretonne pour lui donner de nouvelles résonances polonaises.
Il y a ensuite tout le travail de préparation et de suivi des projets, de
traduction, réalisé par Monika Być avec beaucoup de discrétion de compétence et
*
une très grande efficacité.
37
38
Jean Jacques Philip
Jest także dynamizm Anaïs Fourrier, która pracuje za nami od czasu letniego
Europa musi oddychać obydwoma płucami: wschodnim i zachodnim
obozu językowego oraz prowadzi zajęcia z języka francuskiego dla dzieci w Olsztynie
(w latach 2008 – 2012).
Jan Paweł II
Centrum jest miejscem, które łączy
Choć znajdujemy się na antypodach Europy, to jesteśmy dwoma płucami w
członków
jednym ciele i od 20 lat oddychamy razem: na wschodzie Centrum Polsko-
gwarantujących
Francuskie w Olsztynie dotlenia nas kontynentalnym powietrzem znad jezior i
impresjonistycznymi kolorami kwiatów. Na zachodzie Stowarzyszenie Côtes d’Armor
– Warmia i Mazury tchnie swoim ożywczym, morskim powietrzem nasyconym solą i
historii: początkowo „Solidarité avec Solidarnosc” w 1982 r., która pod wpływem
wydarzeń w 1990 roku została zmieniona na „Stowarzyszenie solidarności z ruchem
demokratyzacji w Polsce”, kiedy podpisano pierwsze porozumienia o współpracy
„Stowarzyszenie
naszymi
francusko-polskie
Côtes
regionami;
d’Armor
następnie
–
o
stosunkach
i
Magdę,
Dorotę,
ich
była
nauczycieli:
Jana
i
projektem
doskonała
Ewę,
wielu
Anitę,
innych.
pedagogicznym
praca
oparta
na
dociekaniach filozoficznych i artystycznych prowadzona w 2011 roku wspólnie przez
Nazwa naszego Stowarzyszenia zmieniała się w zależności od zawirowań
pomiędzy
szkolną
Sztandarowym
jodem. Połączenie tych dwóch atmosfer tworzy klimat naszej współpracy i nadaje
zdecentralizowanej
pamięć
Amitié
między naszymi regionami oraz młodzież
lasów: otwartych przestrzeni pokrytych śniegiem zimą, a wiosną nasyconych
rytm naszemu oddechowi, nie powodując przy tym zadyszki.
Stowarzyszenia
Olsztyn”
w
1993
i
–
wreszcie
„Stowarzyszenie Côtes d’Armor – Warmia i Mazury”. Pionierzy doczekali się
następców, a ich działania naznaczały tę współpracę, tworząc trwałe więzy przyjaźni
70 licealistów z Côtes d’Armor i z Warmii i Mazur na temat sztuki i nauki na
podstawie opowiadania Zbigniewa Herberta pt. „List”.
Wszystkie te działania przyczyniły się do opracowania nowego porozumienia o
współpracy podpisanego na olsztyńskim zamku w październiku 2011 r. przez
przewodniczącego Rady Generalnej Côtes d'Armor, Claudy Lebretona i marszałka
Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Jacka Protasa. Porozumienie to stanowi
solidny filar dla pomostu, który wspólnie budujemy, łączącego nasze odległe
geograficznie krainy.
i pozostawiając nam w dziedzictwie bogatszą kulturę.
W
Obecnie entuzjazmowi niegdysiejszych pionierów odpowiada nowy powiew
młodości: Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie jest ośrodkiem wielu projektów
kulturalnych i edukacyjnych naszej współpracy - wymienienie ich wszystkich
trwałoby za długo. Na czym polega sekret powodzenia? Opiera się ono przede
wszystkim na doborze ludzi, którzy pracują w Centrum.
ten
sposób
najważniejszych
wspólnie
wartościach,
budujemy
takich
jak
trwałą
współpracę
opartą
przyjaźń,
gościnność,
zaufanie
Dziękuję bardzo Centrum Polsko-Francuskiemu i życzę pomyślnych wiatrów
na kolejne 20 lat.
Przede wszystkim jest kreatywny duch Kazimierza Brakonieckiego, dyrektora
Jean Jacques Philip, obecny przewodniczący stowarzyszenia Côtes d'Armor –
Warmia i Mazury w Saint-Brieuc.
Następnie są prace związane z przygotowaniem i nadzorowaniem projektów
oraz tłumaczeniem, które Monika Być wykonuje dyskretnie, kompetentnie i
skutecznie.
39
i
kreatywność, które łączą nas już od 20 lat.
CP-F i poety przesiąkniętego poezją celtycką. Jego pióro odważnie sięga do poezji i
prozy bretońskiej, aby nadać jej nowy polski wydźwięk.
na
40
Tanguy Dohollau
Ouverture et rien d’autre,
Je suis venu pour la première fois au Centrum Polsko-Francuskie à Olsztyn
mais ouverte largement
Wisława Szymborska
en 1998 suite à une invitation de son directeur, Kazimierz Brakoniecki, afin que j'y
présente une exposition de mes dessins et peintures. C'était mon premier voyage en
Pologne. C'était au début du mois de juin. J'étais resté quinze jours. J'avais visité
Bravo à toutes les personnes qui animent ce Centre ouvert largement ! J'y
reviendrai volontiers avec plaisir pour vous retrouver.
Olsztyn et plusieurs lieux autour. L'une des choses qui m'avait beaucoup plu au
cours de ce premier séjour en Warmie et Mazurie, c'est d'avoir été sur le canal
reliant Ostróda à Elblag. J'avais souhaité faire ce périple car le bateau avait une
Merci à vous tous de m'y avoir accueilli si chaleureusement lors de mes deux
passages.
particularité, c'est qu'il pouvait, à plusieurs endroits du canal, sortir de l'eau pour
passer dans un autre canal par un système ingénieux de treuils et de rails ! Cela
me faisait penser un peu à Jules Verne. Le bateau se retrouvait dans les herbes et
Tanguy Dohollau, artiste plasticien, dessinateur, auteur de plusieurs expositions et
avançait environné par les fleurs des champs. Pendant ce parcours, je pensais
BD, habite à Plérin près de Saint-Brieuc.
beaucoup à Teodor Józef Konrad Korzeniowski h. Nałęcz, Joseph Conrad, qui était
né à Berdyczew, en Pologne. J'avais l'impression d'être au cœur des lumières plutôt
que des ténèbres !
*
Et puis je suis revenu au Centrum Polsko-Francuskie à Olsztyn en avril
2012. C'était à l'occasion d'une nouvelle exposition de mes dessins. Cela faisait
Tanguy Dohollau
quatorze ans que je n'étais pas revenu dans cette ville, et j'ai pu constater de
nombreux changements dans cet espace de temps ! La ville est en pleine évolution
Pierwszy raz przyjechałem do Centrum Polsko-Francuskiego w Olsztynie w
1998 r. na zaproszenie dyrektora Kazimierza Brakonieckiego w celu przedstawienia
et transformation.
wystawy moich rysunków i obrazów. Była to moja pierwsza podróż do Polski. Było
J'ai été heureux de retrouver des êtres et des lieux que j'avais découverts en
to na początku czerwca i wyjazd trwał dwa tygodnie. Zwiedziłem Olsztyn i wiele
1998. Et puis j'ai fait la connaissance d'autres personnes qui participent à la vie
miejsc w jego okolicy. Jedną z rzeczy, które najbardziej mi się podobały podczas
d'Olsztyn.
pierwszego pobytu na Warmii i Mazurach, był rejs po kanale łączącym Ostródę z
Elblągiem. Chciałem odbyć tę przejażdżkę statkiem, ponieważ ma ona pewną
Ce Centre culturel à Olsztyn est vraiment une réussite. Je suis très admiratif
szczególną cechę: kilkakrotnie podczas rejsu statek wynurza się z wody, żeby
par exemple de la qualité du contenu de la bibliothèque qui non seulement présente
przedostać się do drugiego kanału za pomocą wymyślnego systemu szyn i pochylni!
un très bon choix de livres internationaux, mais aussi un choix remarquable de la
To trochę przypominało mi powieści Julesa Verne’a. Statek znajdował się w trawie i
littérature passée et présente d'auteurs nés ou ayant vécu en Bretagne.
poruszał się pośród polnych kwiatów. Podczas tej wycieczki dużo myślałem o
Teodorze Józefie Konradzie Korzeniowskim h. Nałęcz, Josephie Conradzie, który
Le Centre est un lieu de découvertes multiples. Il est fréquenté par de
nombreux habitants d'Olsztyn et de ses environs et je les envie, car c'est un lieu
très agréable. Il est comme ce ciel qu'évoquait Wislawa Szymborska:
urodził się w Polsce, w Berdyczowie. Miałem wrażenie, że znajduję się w sercu
światła, a w nie w ciemnościach!
Ponownie odwiedziłem CP-F w kwietniu 2012 r. przy okazji kolejnej wystawy
Voilà par quoi on aurait dû commencer :
moich rysunków. Powróciłem do Olsztyna po 14 latach i zauważyłem wiele zmian,
le ciel
jakie zaszły w tym czasie! Miasto jest w trakcie przemian i rozwoju.
Fenêtre sans rebord, sans feuillure, sans vitres.
41
42
Byłem szczęśliwy wracając do miejsc, które odkryłem w 1998 r. Poznałem
także innych ludzi, którzy uczestniczą w życiu Olsztyna.
Philip Bouvet
J’ai fait connaissance avec le Centre Polono-Français d’Olsztyn, pour la
Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie jest prawdziwie udaną instytucją.
première fois, en février 2005. En 2004, l’association Steredenn, Foyer des Jeunes
Jestem pełen podziwu dla jakości biblioteki, której księgozbiór stanowią nie tylko
Travailleurs de Dinan, avait répondu à un appel à projet de la Fondation de France
świetnie dobrane książki międzynarodowe, ale także znakomity wybór literatury
pour mettre en œuvre un partenariat entre la France et les nouveaux pays
dawnej i obecnej autorów urodzonych lub mieszkających w Bretanii.
adhérents à l’Union Européenne. L’idée était de réaliser un réseau franco-polonais
de travailleurs sociaux œuvrant auprès des jeunes. Nous recherchions donc des
Centrum jest miejscem różnorodnych odkryć, uczęszczanym przez wielu
mieszkańców Olsztyna i okolic, czego im zazdroszczę, ponieważ to naprawdę bardzo
partenaires polonais. Le Conseil Général des Côtes d’Armor me conseilla de prendre
contact avec le centre franco-polonais.
przyjemne miejsce. Jest jak niebo, o którym pisała Wisława Szymborska:
En février 2005, je fus donc invité à Olsztyn, dans les locaux du Centre
Od tego trzeba było zacząć: niebo.
franco-polonais, afin de rencontrer différentes organisations locales. L’équipe du
Okno bez parapetu, bez futryn, bez szyb.
centre m’a été d’une aide précieuse tant pour la connexion avec les partenaires que
Otwór i nic poza nim,
pour palier à mon inexpérience du contexte polonais. Et bien sûr, pour la
ale otwarty szeroko […]
traduction.
Wisława Szymborska
Cette première rencontre a permis de construire un partenariat riche qui
donna lieu, par la suite, à l’élaboration de nombreux projets de rencontres de
Brawo dla wszystkich, którzy prowadzą to szeroko otwarte Centrum! Z
przyjemnością powrócę, żeby się z Wami spotkać.
Dziękuję Wam wszystkim za gościnne przyjęcie podczas moich dwóch wizyt.
professionnels et de jeunes (plus d’une dizaine à ce jour), issus directement de la
volonté des acteurs de terrain.
Chaque fois que ces projets me permettent de voyager en Pologne, j’avoue
que c’est avec un grand plaisir, que j’essaie de prendre le temps de faire un détour
par l’office franco-polonais pour saluer toute l’équipe. Et souvent, je me rappelle
Tanguy Dohollau, artysta plastyk, rysownik, autor wielu wystaw i komiksów,
cette première visite en février 2005, où Kasimir Brakoniecki m’avait proposé de
participer à un jury d’un concours de chanson et de poésie française. Je reçus alors
mieszka w Plérin koło Saint-Brieuc.
deux chocs : le voyage en voiture sur les routes très enneigées de la WarmieMazurie, ainsi que l’aisance des jeunes en langue française.
Même si le français n’est pas la langue étrangère et la culture les plus
enseignées en Pologne, elles restent très vivantes en Warmie-Mazurie ; je suis sûr
que le Centre franco-polonais y participe pour beaucoup.
Phlippe Bouvet, président de l’Association Steredenn, Dinan.
*
43
44
Phlippe Bouvet
Ewa Kubasiewicz-Houée
Po raz pierwszy przyjechałem do Centrum Polsko-Francuskiego w lutym 2005
Kiedy w mrocznych dniach stanu wojennego, w styczniu 1982 roku, w
r. W roku 2004 stowarzyszenie Steredenn i Foyer des Jeunes Travailleurs w Dinan
bretońskim mieście Saint-Brieuc narodził się oddział stowarzyszenia Solidarité avec
przystąpiły do konkursu ogłoszonego przez fundację Fondation de France na projekt
Solidarnosc
partnerski pomiędzy Francją i krajami, które miały przystąpić do Unii Europejskiej.
społeczeństwu regionu olsztyńskiego, nikomu wówczas nie przyszło do głowy, że jest
Powstała
socjalnych
to początek dziś już trzydziestoletniej, bardzo dynamicznej współpracy obu
pracujących z młodzieżą. Szukaliśmy zatem polskich partnerów. Rada Generalna
regionów. Spontaniczna inicjatywa Bretończyków zrodzona z solidarności i podziwu
departamentu Côtes d’Armor poradziła mi nawiązać kontakt z Centrum Polsko-
dla narodu polskiego za jego zdeterminowanie w walce z totalitarną władzą o wolną i
Francuskim w Olsztynie.
demokratyczną Polskę, przekształciła się z czasem w oficjalną współpracę pomiędzy
idea
utworzenia
polsko-francuskiej
sieci
pracowników
(Solidarność
z
Solidarnością),
które
pośpieszyło
z
pomocą
tymi dwoma regionami.
W lutym 2005 r. zostałem zaproszony do Centrum Polsko-Francuskiego w
celu zapoznania się z różnymi lokalnymi organizacjami. Zespół CPF pomagał mi
Na początku lat dziewięćdziesiątych rada generalna departamentu Côtes
bardzo w nawiązaniu kontaktów i ich przeprowadzeniu, co było cenne z uwagi na
d’Armor zastanawiała się nad wyborem partnera do współpracy spośród krajów
moją nieznajomość polskich realiów i oczywiście nieznajomość języka polskiego.
postkomunistycznej Europy: wszystkim wydało się oczywiste, że wybór musi paść
na region warmińsko-mazurski (ówczesne województwo olsztyńskie), z którym już w
To pierwsze spotkanie pozwoliło na zbudowanie mocnego partnerstwa, w
którego ramach następnie zrealizowano wiele projektów polegających na wymianach
osób pracujących z młodzieżą i samej młodzieży (do dziś było ich ponad dziesięć),
latach osiemdziesiątych nawiązane zostały przyjacielskie więzy. I choć oba regiony
oddalone są od siebie o około 2.000 kilometrów, powstał pewien rodzaj ruchu
społecznego bazujący na zacieśniających się coraz bardziej osobistych kontaktach.
wynikających bezpośrednio z chęci partnerów.
W
Za każdym razem, kiedy w ramach projektu przyjeżdżam do Polski, z wielką
przyjemnością staram się znaleźć czas na odwiedzenie CPF, żeby przywitać się z jego
1991
roku
obie
strony
zawarły
porozumienie
podpisane
przez
Przewodniczącego Rady Generalnej Departamentu Côtes d’Armor – Charlesa
Josselina i Wojewodę Olsztyńskiego – Romana Przedwojskiego. Wkrótce potem też
pracownikami. I często przypominam sobie ten pierwszy przyjazd w lutym 2005 r.,
strona francuska wystąpiła z inicjatywą utworzenia w Olsztynie ośrodka, którego
kiedy Kazimierz Brakoniecki zaproponował mi udział w jury konkursu piosenki i
celem byłby rozwój demokracji lokalnej, popularyzowanie kultury obu krajów i
poezji francuskiej. Przeżyłem wtedy podwójny szok: podróż samochodem po
regionów, współpraca oświatowa, rolnicza, ekonomiczna, sportowa itp. Autorem
zaśnieżonych drogach Warmii i Mazur oraz zobaczyłem, z jaką lekkością młodzież
tego pomysłu był Pierrick Hamon, ówczesny dyrektor Mission Internationale (Biura
posługiwała się językiem francuskim.
Współpracy Zdecentralizowanej) Rady Generalnej Departamentu Côtes d’Armor i po
Nawet jeżeli język francuski nie jest najczęściej nauczanym językiem obcym w
Polsce, to i język i kultura francuska są bardzo widoczne na Warmii i Mazurach;
jestem pewien, że Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie ma w tym duży udział.
uzyskaniu
akceptacji
departamentalnych
władz
oraz
przychylności
władz
województwa olsztyńskiego z właściwą sobie energią i entuzjazmem zabrał się do
realizacji tego przedsięwzięcia, w którym miałam zaszczyt i radość czynnie
uczestniczyć.
W ten oto sposób w lipcu 1993 roku otwarte zostało Centrum Francusko-
Philippe Bouvet, przewodniczący Stowarzyszenia Steredenn w Dinan.
Polskie w Olsztynie Côtes d’Armor – Olsztyn (następnie przekształcone w Centrum
Polsko-Francuskie Côtes d’Armor – Warmia i Mazury w Olsztynie), które znakomicie
działa do dziś. Przez pierwsze dwa lata było kierowane przez Teresę LindnerŁuczyńską, a w 1995 roku dyrekcję objął Kazimierz Brakoniecki, wybitny poeta,
45
46
eseista, redaktor, laureat prestiżowych nagród, człowiek sztuki. Funkcję tę piastuje
do dnia dzisiejszego ku wielkiej satysfakcji zainteresowanych stron. Jest on bowiem
Cytat zaczerpnięty z filmu dokumentalnego zatytułowanego „Wszystko zaczęło się
zimą 1981 roku”, reż. Piotr Zarębski.
człowiekiem dynamicznym, o szerokich horyzontach i dobrze rozumiejącym
Ewa Kubasiewicz-Houée, działaczka podziemnej Solidarności w latach 80. skazana
znaczenie współpracy dla obu regionów.
w pokazowym procesie na 10 lat więzienia, zwolniona dzięki Amnesty International
Poza stworzonymi z inicjatywy olsztyńskiego Centrum obchodami Dni
Kultury Francuskiej czy Dni Bretanii, w ramach których odbywają się wystawy
artystyczne,
spotkania
literackie,
wymiany
zespołów
muzycznych
i
folklorystycznych, rozwinięto też współpracę pomiędzy oficjalnymi instytucjami obu
regionów w dziedzinach takich jak oświata, czy rolnictwo. Do dziś w olsztyńskim
Centrum prowadzone są kursy nauki języka francuskiego, odbywają się konkursy
po 17 miesiącach, następnie na emigracji we Francji w szeregach „Solidarności
Walczącej”, w latach 90. pracowała w Mission Internationale Rady Generalnej Côtes
d’Armor m.in. na rzecz współpracy z demokratyczną Polską i województwem
olsztyńskim; członkini m.in. stowarzyszenia Côtes d’Armor-Warmia i Mazury, m.in.
autorka wspomnień w językach polskim i francuskim „Bez prawa powrotu” (2007)
oraz książki „Bretania tajemnicza”.
dla młodzieży, można też zawsze liczyć na pomoc w wymianach szkolnych, w
organizacji letnich obozów językowych oraz we wspieraniu różnego rodzaju
*
inicjatyw, m.in. sportowych.
Często też, albo na Warmii i
Mazurach albo w Bretanii, odbywają
się
staże
i
wymiany
pomiędzy
polskimi
radnymi.
Oczywiście
doświadczeń
i
francuskimi
podkreślić
tu
należy wolę polityczną i wielką rolę
zarówno władz wojewódzkich, jak i
rady generalnej departamentu Côtes
d’Armor w kontynuowaniu tej instytucjonalnej współpracy.
Informacje
na
temat
historii,
kultury
i
różnorodnych
Ewa Kubasiewicz-Houée
En janvier 1982, dans les années sinistres de l’état de guerre, dans la ville
bretonne de Saint-Brieuc est née l’association Solidarité avec Solidarność prêtant
aide aux habitants de la région d’Olsztyn. Personne n’avait alors pensé qu’il
s’agissait du début d’une coopération très dynamique entre ces deux régions,
coopération qui aujourd’hui fête ses 30 ans. Cette initiative sociale des Bretons, née
de la solidarité et de l’admiration pour le peuple polonais et pour sa détermination
dans la lutte contre le pouvoir totalitaire une Pologne libre et démocratique, s’est
osiągnięć
zaprzyjaźnionego z nami regionu Francji można pogłębić w otwartej dla wszystkich,
doskonale wyposażonej bibliotece znajdującej się w Centrum Polsko-Francuskim,
które prowadzi również interesującą, autorską działalność wydawniczą poświęconą
literaturze francuskojęzycznej Bretanii (m.in. utwory L. Guilloux, P. Keinega, X.
Gralla, Guillevica, V. Segalena).
transformée ensuite en coopération officielle entre ces deux régions.
Au début des années 1990, le Conseil Général des Côtes d’Armor
réfléchissait au choix d’un partenaire de coopération décentralisée parmi les pays
postcommunistes. La région de la Warmie et Mazurie s’imposa d’elle-même (à cette
époque la voïvodie d’Olsztyn), la région avec laquelle le département était lié par
amitié depuis les années 1980. Et même si 2 000 kilomètres séparent ces deux
Działalność Centrum nie ogranicza się wyłącznie do działalności kulturalnej,
bo, kultura stanowi tylko narzędzie, dzięki któremu udaje się lepiej zrozumieć te dwie
nasze małe ojczyzny - Bretanię oraz Warmię i Mazury. Dlatego też wybrano taki
rodzaj współpracy, który podkreśla więzy lokalne, charakterystykę miejsc, historię i
geografię, wydobywając jednocześnie wszystkie różnice istniejące pomiędzy Côtes
d’Armor a Warmią i Mazurami.
47
régions, un mouvement social apparut, fondé sur des contacts personnels de plus
en plus proches.
En 1991, le président du Conseil Général – Charles Josselin et le voïvode
d’Olsztyn – Roman Przedwojski signèrent un accord de coopération. Peu de temps
après, la partie française proposa de créer à Olsztyn un centre dont l’objectif serait
48
le développement de la démocratie locale, la popularisation de la culture des deux
française partenaire. Le Centre s’occupe aussi de l’activité éditoriale très
régions, la coopération éducative, agricole, économique, sportive, etc. Pierrick
intéressante, consacrée à la littérature française de Bretagne (ex. les œuvres de L.
Hamon, à cette époque le directeur de la Mission Internationale du Conseil Général
Guilloux, P. Keineg, X. Grall, Guillevic, V. Segalen).
des Côtes d’Armor, était à l’origine de cette idée : dès qu’elle fût validée par les
pouvoirs du département et de la voïvodie d’Olsztyn, Pierrick se lança dans la
L’activité du Centre ne se limite pas uniquement à l’activité culturelle, parce
réalisation de cette mission avec beaucoup d’énergie et d’enthousiasme – j’eue
que la culture n’est qu’un outil grâce auquel on peut mieux comprendre nos deux
l’honneur et le plaisir d’y participer.
petites patries – la Bretagne et la Warmie et Mazurie. Pour cette raison on a choisi ce
type de coopération qui souligne les liens locaux, la caractéristique des lieux,
Ainsi, en juillet 1993, à Olsztyn, le Centre Franco-Polonais Côtes d’Armor –
Olsztyn ouvrit (ensuite transformé en Centre Polono-Français Côtes d’Armor –
l’histoire et la géographie, en relevant en même temps toutes les différences existant
entre les Côtes d’Armor et la Warmie et Mazurie.
Warmie et Mazurie), et il est encore aujourd’hui en pleine forme. Les deux
premières années, le Centre était dirigé par Teresa Lindner-Łuczyńska ; en 1995,
La citation du film documentaire « Tout a commencé en hiver 1981 », réalisation de
Kazimierz Brakoniecki lui succède, poète remarquable, auteur d’essais, rédacteur,
Piotr Zarębski.
lauréat de prix prestigieux, artiste. Il occupe toujours ce poste. Les parties
intéressées sont très satisfaites de son travail. C’est un homme dynamique, ouvert
et il comprend très bien la signification de la coopération pour les deux régions.
Ewa Kubasiewicz-Houée, militante de la Solidarność clandestine dans les années
1980. Condamnée à 10 ans de prison, libérée après 17 mois grâce à Amnesty
Le Centre organise les Journées de la Culture Française et les Journées de la
International, a émigrée en France où elle s’est engagée dans « Solidarité
Bretagne, des expositions artistiques, rencontres littéraires, échanges de groupes
Combattante ». Dans les années 1990 elle a travaillé à la Mission Internationale du
musicaux et folk. Il favorise le développement de la coopération des régions dans
Conseil Général des Côtes d’Armor, au profit de la coopération avec la Pologne
différents domaines, comme l’éducation et l’agriculture. Le Centre propose des
démocratique et avec la voïvodie d’Olsztyn. Membre de l’association Côtes d’Armor –
cours de français. On peut aussi compter sur son aide pour les échanges scolaires,
Warmie et Mazurie, elle est auteur d’un livre de souvenirs en polonais et en français
pour l’organisation des camps linguistiques et le soutien à différentes initiatives
De l’Est à l’Ouest („Bez prawa powrotu”, 2007) et d’un livre sur la Bretagne magique
sportives.
Bretania tajemnicza.
Des stages et des échanges
d’expériences
entre
les
conseillers
régionaux polonais et français sont
fréquemment organisés en Warmie et
Mazurie ou en Bretagne. Il faut, bien
évidemment, souligner la volonté et le
rôle
très
important
des
pouvoirs
autonomes de la Warmie et Mazurie et
du conseil général des Côtes d’Armor dans la continuation de cette coopération
institutionnelle.
La bibliothèque du Centre Polono-Français, très riche et ouverte à tous, on
permet d’approfondir l’histoire, la culture et les succès différents de la région
49
50
Alicja Bykowska-Salczyńska
Poetka – postrzegałam cię, Bretanio, jako kobietę: twardą wieśniaczkę, żonę
Kiedy latem 1992 roku z grupą literacko i teatralnie uzdolnionej młodzieży
– uczniów i absolwentów Technikum Elektronicznego w Olsztynie działających w
teatrze szkolnym „Formy” i skupionych wokół pierwszego po 1989 roku pisma
literackiego „Teraz my? Młody i bardzo młody Olsztyn literacki”, w roli opiekunów
pakowaliśmy z Kazimierzem
Brakonieckim
plecaki
na wielką wyprawę
do
miasteczka Moncontour, w którym mieliśmy wespół z młodzieżą bretońską zagrać
wesoły roztańczony korowód średniowiecznych minstreli i wagabundów podczas
Festiwalu Średniowiecza, nie wiedziałam wtedy, jak rozległe i głębokie miejsce
umości sobie Bretania w naszych sercach i wyobraźni, jak mocno przywiąże do
siebie moje myśli, sny i wiersze. Breizh, twoja magia była jak dusza, która –
niezależna i tajemnicza – wymykała się z sieci języka.
rybaków, matkę żeglarzy opłakującą synów, chmurną, nieco melancholijną i
samotną, dzielną i dumną, radosną i wolną. Urzekło mnie twoje „długie trwanie”:
wysoka (by rycerze mogli tu wjeżdżać konno) wybrukowana kamieniami sień i
komin we współczesnym wiejskim domu stojącym w polu za drogowskazem
„Czerwona Ziemia” z napisem po francusku i bretońsku i słowa młodej Bretonki:
Moja rodzina mieszka tu od siedmiuset lat.
Dawno nie byłam w Bretanii. Widzę ją i odwiedzam w jej Domu w Olsztynie –
Centrum Polsko-Francuskim. To tutaj odzywa się do mnie głosami swoich artystów:
malarzy,
fotografów,
muzyków,
pieśniarzy
i
poetów
–
dzięki
Kazimierzowi
Brakonieckiemu, ambasadorowi Bretanii w Olsztynie - przez małe oczko w błękitnej
mocnej sieci, którą wiele lat temu udało jej się zarzucić na mnie i złowić w nie
Bretanio, byłaś moją Europą pierwszą – chłonęłam twoje pejzaże, ludzi,
historię, legendy, pomniki twoich poetów, słowa w twoim dziwnym szorstkim języku
„długie trwanie” w czułej i żywej pamięci.
Breizh, trugarez vras. Kenavo. Bretanio, dziękuję bardzo. Do zobaczenia.
jak głosy nadmorskich ptaków, dzikie pieśni, kapliczki i menhiry, katedry, muzea,
naskalne bluszcze, żółto kwitnące janowce i czarne malwy, mgły, wiatr i padające
poziomo deszcze otwartymi na Inność zmysłami, a to moje z tobą obcowanie
zaowocowało tomem wierszy Kamienny ogród. Reportaże liryczne z podróży do
Alicja Bykowska-Salczyńska, ceniona i nagradzana poetka i pisarka olsztyńska,
Bretanii („Borussia”, Olsztyn 1994).
nauczycielka, autorka słuchowisk radiowych, autorka licznych książek, w tym tomu
wierzy o Bretanii „ Kamienny ogród” (1994).
Przybyliśmy
z
naszej
pączkującej wolności,
z
naszych
blokowisk,
z
postpegeerowskich baraków, wstydząc się braku pieniędzy, pełni prowincjonalnych
kompleksów, w czasie, kiedy nawet najciemniejsze typy wśród niebieskich ptaków
*
nocnych spod dworca Montparnasse, gdzie spędzaliśmy noc na trawniku, by przed
odjazdem pociągu TGV zwiedzić Paryż, klepali nas po plecach i parzyli kawę,
Alicja Bykowska-Salczyńska
wyrażając swój podziw przez śmiesznie wymawiane: „Walensa” i „Solidarnosc”. Ze
wzruszeniem wspominam, jak gościnnie i serdecznie zostaliśmy przyjęci w Bretanii,
En été 1992 nous sommes partis à Moncontour avec Kazimierz Brakoniecki
w miasteczku Moncontour w domach bretońskich rodzin, a dwa lata później w
en tant qu’encadrants d’un groupe de jeunes doués pour la littérature et le théâtre :
Saint-Brieuc, gdzie nasz teatr „Formy” wystawił spektakl Manekiny według prozy
c’étaient des élèves du lycée technique électronique d’Olsztyn regroupés au théâtre
Bruno Schulza w moim opracowaniu i reżyserii podczas wiosennego konkursu
« Formes » et autour de la première revue littéraire des jeunes après 1989 „Teraz
bretońskich teatrów amatorskich, a młodzież rozwijała swoje aktorskie pasje pod
my? Młody i bardzo młody Olsztyn literacki”. A Moncontour, une petite cité, nous
artystycznym okiem Huberta Lenoire’a z teatru „Totem” - niejeden z młodych ludzi
devions jouer et danser avec les jeunes Bretons dans un cercle de ménestrels et
zostawił w Bretanii część swojego serca i młodzieńczych zawiłych i niejasnych
vagabonds, dans le cadre d’un Festival Médiéval : je ne savais pas alors que la
jeszcze marzeń.
Bretagne occuperait une place si importante, large et profonde, dans nos cœurs et
dans notre imagination, qu’elle s’attacherait si fortement à mes pensées, rêves et
51
52
poèmes. Breizh, ta magie était comme l’âme qui – indépendante et mystérieuse –
par un petit œil dans le filet bleu qu’elle a lancé sur moi il y a des années et elle m’a
s’échappait au fil de la langue.
pêchée en mémoire tendre et vivante, « de longue durée ».
Bretagne, tu étais ma première Europe – j’absorbais avec mes sens en éveil
Breizh, trugarez vras. Kenavo. Bretagne, merci beaucoup. Au revoir.
tes paysages, tes habitants, ton histoire, tes légendes, les monuments de tes poètes,
les paroles dans ta langue roque et bizarre comme les voix des oiseaux maritimes,
les chants sauvages, les chapelles et les menhirs, les cathédrales, les musées, les
lierres sur les pierres, les genêts jaunes et les mauves noires, les brumes, le vent et
les pluies tombant horizontalement : le fruit de notre rencontre est un recueil de
poèmes Le jardin en pierre. Reportages lyrique de voyage en Bretagne (Borussia,
Alicja Bykowska-Salczyńska, poétesse appréciée et primée, écrivaine, professeur
d’Olsztyn, auteur de pièces radiophoniques de radio et de nombreux livres, dont le
recueil de poèmes sur le Bretagne Le jardin en pierre (Kamienny ogród, 1994).
Olsztyn, 1994).
Nous sommes arrivés de notre liberté débutante, de nos quartiers dortoirs,
des baraques pauvres d’anciennes fermes d’état, ayant honte du manque d’argent,
pleins de complexes provinciaux, à l’époque des types les plus sobres des gars
réunis à la gare Montparnasse, où nous avions passé la nuit pour visiter Paris
avant le départ de TGV, nous avaient offert le café et exprimé leur admiration en
prononçant bizarrement « Walensa » et « Solidarnosc ». Je me rappelle avec émotion
l’accueil chaleureux en Bretagne, à Moncontour, dans des familles bretonnes, et
deux ans après à Saint-Brieuc où notre théâtre « Formes » a présenté le spectacle
Mannequins inspiré par la prose de Bruno Schulz que j’ai mis en scène, pendant le
concours de théâtre amateur breton. Les jeunes ont alors pu développer leur
passion pour le théâtre sous l’œil artistique d’Hubert Lenoire du théâtre Totem –
plusieurs jeunes ont laissé en Bretagne une partie de leur cœur et leurs rêves de
jeunesse, encore compliqués et imprécis.
Moi, poétesse – je te considérais, Bretagne, comme une femme : une
paysanne forte, la femme de pêcheurs, la mère des marins pleurant après ses fils,
une femme morose, un peu mélancolique et solitaire, brave et fière, joyeuse et libre.
J’étais enchantée par ta « longue durée » : le vestibule haut (pour que les chevaliers
puissent y entrer à cheval) pavé et la cheminée dans une maison contemporaine,
située dans les champs derrière le panneau « La Terre Rouge » en français et en
breton, et les paroles d’une jeune Bretonne : Ma famille y vit depuis 700 ans.
Cela fait longtemps que je ne suis pas allée en Bretagne. Je la vois et je la
visite dans sa Maison à Olsztyn – le Centre Polono-Français. C’est ici qu’elle me
parle avec la voix de ses artistes : peintres, photographes, musiciens, chanteurs et
poètes – grâce à Kazimierz Brakoniecki, l’ambassadeur de la Bretagne à Olsztyn –
53
54
Myrdhin & Zil
Jan Maćkiewicz
Les années passent ... mais après 41 ans de carrière professionnelle, les
riches souvenirs jalonnent ce parcours artistique de la Bretagne au Japon en
passant par les Amériques, la Russie, la Turquie, Java, toute l'Europe dont la
Pologne dès 1990. Et nous y sommes retournés, à deux reprises, grâce à Kazimierz
Brakoniecki et aux étroits rapports qu’il entretient avec notre département des
Międzynarodowa współpraca rolnicza pomiędzy regionami rozpoczęła się w
czerwcu 1992 roku, kiedy do Olsztyna przybyła delegacja departamentu Côtes
d’Armor, a w październiku tego samego roku z rewizytą pojechała do francuskiej
Bretanii delegacja województwa olsztyńskiego, w której skład weszli rolnicy,
doradcy, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej.
Côtes d’ Armor. Ce fut chaque fois un grand bonheur car nous avons en commun
W maju 1993 roku podczas pobytu oficjalnej delegacji departamentu pod
l'amour de nos terres natales, de leurs langues, de leur Histoire souvent mal
przewodnictwem wiceprzewodniczącego rady generalnej ds. rolnictwa Jeana Le
connue. Ce furent de riches moments de partages sous le signe de l'Art, de la
Floc’h podpisane zostało pierwsze porozumienie o współpracy rolniczej pomiędzy
culture et de l'Authentique. Nous y reviendrons avec grand bonheur.
Côtes d’Armor a Wojewódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Olsztynie
(WODR).
Merci à Vous;
W listopadzie 1994 r. zawarto wieloletnią i aktualną do dzisiaj umowę o
Myrdhin & Zil, des grands artistes musiciens de la harpe celtique.
współpracy pomiędzy Liceum Rolniczym La Ville Davy w Quessoy a Zespołem Szkół
Rolniczych w Ostródzie, WODR w Olsztynie, gminami Ostróda i Miłomłyn. Umowa
dotyczyła
*
pobytów
polskich
i
francuskich
uczniów
szkół
rolniczych
na
czterotygodniowych praktykach w gospodarstwach rolnych.
W dniu 17 września 1998 roku francuska delegacja pod przewodnictwem
Myrdhin & Zil
Jeana Le Floc’h podpisała porozumienie w sprawie organizacji Centrum Kształcenia
Mijają lata… po 41 latach kariery zawodowej mamy mnóstwo wspomnień z
naszej artystycznej wędrówki, która wiodła od Bretanii po Japonię, przez Ameryki,
Rosję, Turcję, Jawę i całą Europę, a od 1990 r. przez Polskę. Wracaliśmy do Polski
dwukrotnie, na zaproszenie Kazimierza Brakonieckiego i dzięki bliskim relacjom,
jakie utrzymuje on z naszym departamentem Côtes d'Armor. Za każdym razem
byliśmy bardzo szczęśliwi z tego powodu, gdyż łączy nas miłość do ziemi ojczystej,
jej języka i historii, często słabo znanej. Spotkania te były okazją do bogatej
wymiany pod hasłem Sztuki, Kultury i Autentyczności. Powrócimy do Polski z
wielką radością.
Praktycznego w Karolewie, deklarując dokończenie współfinansowania oraz pomoc
ekspertów francuskich w tworzeniu tej placówki. Ze strony Côtes d’Armor
szczególną pomoc okazali Jean
Le Floc’h,
Yves André z rady generalnej
departamentu oraz Henri Le Bihan z tamtejszej Izby Rolniczej. Ze strony polskiej
przedsięwzięcie to prowadziło Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie.
W 1999 roku podpisano umowę o partnerstwie w organizacji corocznych
targów rolniczych pomiędzy WODR w Olsztynie, który reprezentował dyrektor Jan
Maćkiewicz,
a
Societé
Départementale
d’Agriculture
(SDA)
w
Saint-Brieuc,
reprezentowane przez Jeana Le Floc’h. Centrum P-F przez wiele lat brało duży
udział w realizacji tej umowy.
Dziękujemy
Myrdhin & Zil, sławny duet harfistów celtyckich.
Dzięki wymienionym porozumieniom w latach 1993-2009 strona francuska
przeszkoliła 746 polskich rolników, doradców i przedstawicieli instytucji rolniczych
na tygodniowych stażach; przyjęła na miesięczne praktyki 85 uczniów szkoły
rolniczej z Ostródy; w targach rolniczych wzięło udział 106 doradców, naukowców,
55
56
rolników, przetwórców rolnych i rękodzielników; przekazała po symbolicznej cenie
zbiorniki do chłodzenia mleka 43 rolnikom z okolic Łukty, Ostródy i Morąga.
En novembre 1994, le lycée agricole La Ville Davy de Quessoy et le
Groupement des Ecoles Agricoles d’Ostróda, le Centre de Conseil Agricole d’Olsztyn
et les communes d’Ostróda et de Miłomłyn ont signé la convention, toujours en
Strona polska przyjęła 368 francuskich rolników, członków izby rolniczej,
przedstawicieli rady generalnej Côtes d’Armor; 85 uczniów-praktykantów z liceum
vigueur, qui porte sur l’échange d’élèves de lycées agricoles sous forme de stage de
4 semaines dans les fermes.
rolniczego w Quessoy; 126 wystawców i przedstawicieli organizacji rolniczych na
Le 17 septembre 1998, la délégation française dirigée par Jean Le Floc’h a
targach rolniczych w Olsztynie.
signé l’accord relatif à l’organisation du Centre de Formation Pratique de Karolewo,
Ponadto z udziałem strony francuskiej zorganizowano w Olsztynie pięć
en déclarant le cofinancement et l’aide des experts français à la création de cet
międzynarodowych konferencji w latach 1994-2001 (np. o europejskim kodeksie
établissement. Du côté des Côtes d’Armor, Jean Le Floc’h, Yves André du conseil
higieny, o niekonwencjonalnych źródłach energii, ochronie środowiska).
général et Henri Le Bihan de la Chambre d’Agriculture étaient particulièrement
Niezmiernie ważną rolę w dotychczasowej współpracy pomiędzy Bretanią a
Warmią i Mazurami odegrało Stowarzyszenie Côtes d’Armor-Warmie et Mazurie z
Saint-Brieuc. Dzięki zaangażowaniu i staraniom członków stowarzyszenia, a
szczególnie
komisji
ds.
współpracy
rolniczej,
możliwa
była
tak
szeroka
i
konstruktywna działalność pomiędzy autentycznie zaprzyjaźnionymi i znającymi
problematykę rolnictwa ludźmi i instytucjami.
favorables. Du côté polonais, c’est le Centre Polono-Français d’Olsztyn qui
s’occupait de cette entreprise.
En 1999, le Centre de Conseil Agricole d’Olsztyn représenté par son
directeur, Jan Maćkiewicz, et la Société Départementale d’Agriculture (SDA) de
Saint-Brieuc, représentée par Jean Le Floc’h, ont signé la convention partenaire
relative à l’organisation des salons agricoles. Pendant plusieurs années le Centre PF s’est beaucoup engagé dans la concrétisation de cette convention.
Jan
Maćkiewicz,
Wojewódzkiego
w
były
wieloletni
Olsztynie,
dyrektor
następnie
departamentu
WODR,
rolnictwa
członek
Urzędu
Olsztyńskiego
Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié”.
Grâce aux accords ci-dessus, dans les années 1993-2009 la partie française
a formé 746 agriculteurs polonais, conseillers et représentants des institutions
agricoles au cours de stages hebdomadaires, organisé des stages pour 85 élèves du
lycée agricole d’Ostróda ; 106 conseillers, scientifiques, agriculteurs, artisans et
*
transformateurs d’alimentation ont participé à des salons agricoles en France ; 43
agriculteurs de Łukta, Ostróda et Morąg ont obtenu des tanks à lait.
Jan Maćkiewicz
La partie polonaise a accueilli 368 agriculteurs français, membres de la
La coopération internationale agricole entre les régions a commencé en juin
1992, quand une délégation des Côtes d'Armor est arrivée à Olsztyn; en octobre de
la même année, une délégation d’Olsztyn s’est rendue en Bretagne, composée
Chambre d’Agriculture, représentants du conseil général des Côtes d’Armor, ainsi
que 85 élèves – stagiaires du lycée agricole de Quessoy, 126 exposants et
représentants des organisations agricoles au salon agricole d’Olsztyn.
d’agriculteurs, de conseillers, de représentants de l’administration gouvernementale
et des pouvoirs autonomes.
De plus, cinq conférences internationales furent organisées à Olsztyn, avec la
participation des partenaires français, dans les années 1994-2001 (ex. sur le code
En 1993, pendant le séjour à Olsztyn d’une délégation officielle qu’il dirigeait
par Jean Le Floc’h, vice-président du conseil général en charge de l’agriculture, a
de l’hygiène européen, sur les ressources d’énergies renouvelables, sur la protection
de l’environnement).
signé le premier accord sur la coopération agricole entre les Côtes d’Armor et le
Centre de Conseil Agricole d’Olsztyn.
57
58
L’association franco-polonaise Côtes d’Armor - Warmie et Mazurie de SaintBrieuc a joué un rôle très important dans la coopération entre la Bretagne et la
Warmie et Mazurie. Grâce à l’engagement et aux efforts des membres de
l’association, et particulièrement de la commission de coopération agricole, une
activité large et constructive est possible, entre les gens et les institutions liées par
une vraie amitié et connaissant la problématique agricole.
Mariola Samulska-Musiał
Podczas
realizacji
wizjonerskiego
projektu
„zbliźniaczania”
regionów
francuskich i polskich nasi wspólni przyjaciele „przyznali” nam poznaniakom i
olsztyniakom Bretanię i jej mieszkańców. Zatem Poznań nawiązał współpracę z
departamentem Ille et Vilaine, a Olsztyn z Côtes d’Armor.
Pierwszym wspólnym, ważnym przedsięwzięciem było uczestnictwo we
Francusko-Polskim Forum Partnerstwa Lokalnego i Regionalnego zorganizowanym
Jan Maćkiewicz, ancien directeur du département de l’agriculture au sein de l’Office
w gmachu Politechniki Warszawskiej we wrześniu 1996 roku. Byli z nami także
de la Voïvodie d’Olsztyn, puis du Centre du Conseil Agricole, membre de l’Association
reprezentanci Domu Bretanii z Wałbrzycha zbliźniaczonego z kilkoma miastami
des Amis de la Bretagne et de la France « Amitié » d’Olsztyn.
departamentu Morbihan. To właśnie tam została podjęta decyzja o jak najściślejszej
współpracy między ekipami sympatyków partnerstwa z Bretończykami. Ideę
wprowadziliśmy w życie.
Lata mijały na intensywnym działaniu na rzecz promowania kultury
bretońskiej i języka francuskiego. Dopiero spoglądając wstecz dostrzegamy ile
wystaw, ile koncertów udało się przedstawić poznaniakom i Wielkopolanom dzięki
bliskim
kontaktom
z
Kazimierzem
Brakonieckim
i
„bretońsko-warmińskim”
Olsztynem. Dom Bretanii w Poznaniu wspierał wiele inicjatyw wydawniczych
olsztyńskiego Centrum zyskując w zamian m.in. bardzo ciekawe spotkania z
autorami, tłumaczami, pisarzami i poetami, artystami polskimi i francuskimi.
Zdarzało się także, że i Poznań dzielił się swoimi szczególnie interesującymi
propozycjami artystycznymi z Olsztynem przekazując twórców, aktorów bądź
wystawy do Centrum P-F.
Zbliżamy się do dwudziestolecia działalności, a to chyba najlepszy czas, aby
życzyć naszym olsztyńskim partnerom wielu sukcesów, wszelkiej pomyślności, w
tym finansowej (tak istotnej w świecie kultury i sztuki) i dobrej, ciekawej
kontynuacji! Przede wszystkim zaś dziękujemy za lata owocnej współpracy i
prawdziwej przyjaźni.
Z
wyrazami
uznania,
sympatii,
wdzięczności
w
imieniu
całej
ekipy
poznańskiego Domu Bretanii.
Mariola Samulska-Musiał, Fundacja Poznań - Ille et Vilaine, dyrektor Domu
Bretanii w Poznaniu.
*
59
60
Mariola Samulska-Musiał
Bogdan Król
Współpraca Domu Bretanii w Wałbrzychu z Centrum Polsko-Francuskim w
Lors de la réalisation du projet de jumelage des régions françaises et
polonaises, nos amis ont « accordé » la Bretagne aux habitants de Poznań et
d’Olsztyn. Ainsi, Poznań a noué la coopération avec le département de l’Ille et
Olsztynie istnieje od momentu powstania stowarzyszenia tj. od 1995 roku. Centrum
P-F
jest
jedną
z
ważniejszych
instytucji,
która
odegrała
w
działalności
stowarzyszenia istotną rolę. Wiedza, doświadczenie oraz życzliwość dyrektora
Vilaine, et Olsztyn avec les Côtes d’Armor.
Kazimierz
Le premier événement important réalisé ensemble fut la participation au
Forum Franco-Polonais du Partenariat Local et Régional, organisé dans les locaux
Brakonieckiego
i
pracowników
Centrum
P-F
wielokrotnie
była
wykorzystywana w codziennej działalności naszej organizacji.
Kiedy rozpoczynaliśmy współpracę
z
Bretanią
placówka w
Olsztynie
de l’Ecole Polytechnique de Varsovie en septembre 1996. Les représentants de la
prowadziła już wymianę kulturalną i oświatową z tym regionem i stanowiła dla nas
Maison de la Bretagne de Wałbrzych jumelée avec quelques villes de Morbihan y ont
przykład na to, jak można własne pasje i umiejętności spożytkować, przekazując je
également participé. C’est alors qu’il fut décidé de coopérer de la façon la plus
społeczeństwu. Bardzo ważna dla naszej działalności była i jest możliwość
proche possible avec les Bretons : cette idée a été mise en œuvre.
konsultacji, zapytania w różnych sprawach nie tylko tych z zakresu wydarzeń
Les années passaient et nous œuvrions de façon intense pour la promotion
de la culture bretonne et de la langue française. Aujourd’hui, en regardant en
arrière, on peut voir à combien d’expositions et de concerts les habitants de Poznań
et de sa région ont pu assister grâce à nos contacts privilégiés avec Kazimierz
Brakoniecki et Olsztyn franco-breton. La Maison de la Bretagne de Poznań a
soutenu plusieurs
initiatives éditoriales du
Centre
d’Olsztyn,
profitant
en
contrepartie des rencontres très intéressantes avec des auteurs, traducteurs,
kulturalnych, współpracy, wymiany, ale także administracyjnych, które są niestety
nieodłącznym
elementem
działalności każdej instytucji.
Niewątpliwie jednak
najistotniejsza we współpracy z olsztyńskim Domem Bretanii była możliwość
poznania literatury i poezji bretońskiej. Kazimierz Brakoniecki jako poeta i tłumacz
służył nam pomocą w tym względzie. Dzięki jego pasji literackiej mamy w naszych
zbiorach kilkanaście książek tematycznie związanych z Bretanią. Cieszymy się, że
część z nich została wydana dzięki naszemu wsparciu finansowemu.
écrivains et poètes polonais et français. Il est arrivé que Poznań partage ses
Kilkakrotnie gościliśmy K. Brakonieckiego w Domu Bretanii w Wałbrzychu w
propositions artistiques les plus intéressantes avec Olsztyn, prêtant des artistes,
związku z promocją książek o tematyce francusko-bretońskiej. Była to okazja do
des acteurs et des expositions au Centre P-F.
kontaktu z autorem i jego twórczością własną i przekładową. W ramach współpracy
kulturalnej w Centrum Polsko-Francuskim w Olsztynie co bardziej utalentowani
Nous voici parvenus au 20ème anniversaire de l’activité, et c’est le meilleur
artystycznie członkowie Domu Bretanii w Wałbrzychu prezentowali na wystawach
moment pour souhaiter à nos partenaires d’Olsztyn succès, réussite, y compris
swoje prace fotograficzne i malarskie o tematyce bretońskiej, dzieli się wiedzą z
financière (tellement importante dans le monde de l’art et de la culture) et bonne
zakresu sztuki.
continuation ! Avant tout, nous aimerions vous remercier des années d’une
coopération réussite et d’une vraie amitié.
Avec reconnaissance et amitié, au nom de toute l’équipe de la Maison de la
Wyrażając nadzieję na dalszą współpracę w imieniu zarządu i członków
Stowarzyszenia Dom Bretanii w Wałbrzychu gratuluję osiągnięć w dotychczasowej
20 – letniej działalności i życzę dalszych sukcesów we współpracy z Francją i jej
regionem Bretanią.
Bretagne de Poznań.
Mariola Samulska-Musiał, Fondation Poznań Ille et Vilaine, directrice de la Maison
Bogdan Król, Prezes Domu Bretanii w Wałbrzychu.
de la Bretagne de Poznań.
*
61
62
Bogdan Król
Zbigniew Urbalewicz
La coopération de la Maison de la Bretagne de Wałbrzych avec le Centre
Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie to dla mnie instytucja wyjątkowa – i
Polono-Français d’Olsztyn existe depuis la création de notre association, soit depuis
to z kilku powodów. Mogę je wymienić jednym tchem, bez zastanawiania się. To
1995. Le Centre P-F est une des institutions les plus importantes à avoir joué un
ocena subiektywna, ale towarzyszy jej świadomość i pewność, że jest wiele osób
rôle essentiel dans notre activité. Nous avons profité plusieurs fois du savoir, de
myślących podobnie jak ja, zatem dochodzę do wniosku, że wartość CP-F można
l’expérience et de la bienveillance du directeur Kazimierz Brakoniecki et des
określić np. miarą zdolności kulturotwórczych, aktywnością i interaktywnością,
employés du Centre P-F.
zdolnością gromadzenia i dzielenia się informacjami, przepływem i wymianą myśli.
Quand nous avons débuté la coopération avec la Bretagne, le Centre
Do współpracy z CP-F zostałem zaproszony przed kilkoma laty przez
d’Olsztyn avait déjà mis en place des échanges culturels et éducatifs avec cette
dyrektora Kazimierza Brakonieckiego. Zaproponował moją kandydaturę jako
région, ce qui fut pour nous un bon exemple d’utilisation de nos passions et
uczestnika
capacités au profit de la société. Pouvoir consulter, poser des questions est très
zaprzyjaźnionym departamencie Côtes d'Armor w Bretanii. Impreza ta ważna była
important dans notre activité, non seulement à propos de la culture, de la
dla mnie z co najmniej dwóch powodów. Z jednej strony miałem świadomość, iż
coopération ou des échanges, mais aussi de l’administration qui est un élément
jestem jedynym Polakiem spośród artystów
indispensable de l’activité de chaque institution. Sans doute,
sąsiadujących ze sobą miastach na wybrzeżu Côtes d'Armor. Z drugiej strony był to
dans notre
impuls
Armorykańskiego,
do
ważnym
zaprezentowania
wydarzeniu
prezentujących
dzieła
kulturalnym
dzieła w
stanowiącego
mój
w
kilku
coopération avec la Maison de la Bretagne d’Olsztyn, la possibilité de découvrir la
dla
littérature et la poésie bretonne est essentielle. Kazimierz Brakoniecki nous a
charakterystyczny dla mnie przekaz artystyczny powstały w wyniku odbioru i
beaucoup aidés, en tant que poète et traducteur. Grâce à sa passion littéraire, nous
kreacji miejsca, w którym do tej pory nie byłem, a naprawdę chciałem się znaleźć od
avons dans notre collection plusieurs livres liés à la Bretagne. Nous sommes
dawna.
heureux qu’une partie de ses livres soit publiée grâce à notre soutien financier.
mnie
Biennale
własny,
I tak w 2007 roku, po przyjeździe do Bretanii, moja
Nous avons accueilli K. Brakoniecki plusieurs fois dans la Maison de la
praca „Parole - non parole” („Słowa - nie słowa”),
Bretagne de Wałbrzych à l’occasion de la promotion de livres sur la France ou sur la
instalacja z ponad 20 m2 papieru faksowego i
Bretagne. C’est aussi l’occasion de rencontrer l’auteur, son œuvre et ses
kamieni znalezionych na brzegu zatoki w Plérin,
traductions. Dans le cadre de la coopération culturelle, quelques membres de notre
zaistniała
Maison de la Bretagne doués artistiquement ont présenté leurs photographies et
towarzystwie dzieł artystów związanych z regionem.
tableaux sur la Bretagne au Centre Polono-Français d’Olsztyn, ou ont partagé leur
W moim przypadku skutek, czyli podróż, pobyt i
savoir sur l’art.
wystawa w Bretanii stały się, jak zwykle u mnie,
w
wypadkową
Centrum
tego,
co
Le
jest
Cap
w
znakomitym
doświadczeniem
i
En exprimant l’espoir en la continuation de notre coopération, au nom du
świadomością artysty oraz przemyśleń wywołanych
conseil d’administration et des membres de l’Association Maison de la Bretagne de
interakcją z innymi ludźmi. Rozmowy w CP-F,
Wałbrzych, j’aimerais vous présenter nos félicitations pour votre activité qui dure
niezwykle dla mnie cenne rozmowy o samej Bretanii,
déjà depuis 20 ans, et vous souhaiter bien du succès dans la coopération avec la
zapoznanie się z twórczością poetów z nią związanych (Eugène Guillevic, Kenneth
France et la Bretagne.
White), odkrytych dzięki przekładom i zachętom Kazimierza Brakonieckiego,
wywołały lawinę obrazów, przeniosły mnie, najpierw mentalnie, w wyjątkową krainę,
Bogdan Król, Président de la Maison de la Bretagne de Wałbrzych.
63
w której stykają się dwa żywioły – morze i ziemia, gdzie zaznacza się biegunowość:
64
stare i nowe. Tak dialog między niebem, morzem a ziemią w konkretnym miejscu na
Zbigniew Urbalewicz
Ziemi stał się motywem mojej pracy.
Pour
moi,
le
Centre
Polono-Français
d’Olsztyn
est
une
institution
Jako artysta nie wyobrażam sobie separowania twórcy od miejsca, w którym
exceptionnelle – pour plusieurs raisons. Je peux les citer sans réfléchir. C’est une
się jest – czy też – w który rzuca go przeznaczenie. Pięciodniowy pobyt w Bretanii
évaluation subjective, mais accompagnée d’une conscience et d’une certitude que
zaowocował więc cennymi, serdecznymi kontaktami, peregrynacjami po krainie
beaucoup de personnes partagent mon opinion. J’en arrive à la conclusion que la
granitu, urodzajnej ziemi, gdzie często zanika granica pomiędzy niebem a morzem.
valeur du CP-F peut être définie par exemple par ses capacités de création
Było coś irracjonalnego w tym, że po przeczytaniu jeszcze w Polsce „Odpływu morza
culturelle, par son activité et interactivité, par la capacité de cumuler et de partager
w Landrellec” White'a znalazłem się niespodziewanie w czasie mojej wyprawy z Yvon
les informations, par le flux et l’échange d’idées.
Carluerem właśnie w Landrellec podczas odpływu... Yvon Carluer, bretoński
patriota, pokazując mi w swym starym domu cenne – bo będące rodzinną spuścizną
Il y a quelques années, j’ai été invité à collaborer avec le Centre P-F par son
tradycyjne bretońskie przedmioty – opowiadał mi z kolei o pieśniarzu Ifigu Troadeg,
directeur Kazimierz Brakoniecki. Il a proposé ma candidature à la Biennale
który później, na zaproszenie CP-F przyjechał do Olsztyna. Tak powstała mozaika
armoricaine d’art vivant et contemporain, un événement important organisé dans
zdarzeń wywołana wcześniejszymi spotkaniami w CP-F.
les Côtes d'Armor, en Bretagne. Cette manifestation était pour moi importante pour
deux raisons. D’un côté, j’avais la conscience d’être le seul Polonais parmi les
Pobyt w Bretanii zaowocował szkicami, serią ponad 1500 zdjęć, z których
artistes qui présentaient leurs œuvres dans plusieurs villes costarmoricaines. De
część wraz z obrazami na płótnie zaprezentowałem w 2008 roku w CP-F, a później w
l’autre, c’était une impulsion pour présenter une œuvre caractéristique de ma
Domu Bretanii w Poznaniu na wystawie „Bretania – wspomnienia i wizje”.
personnalité, créée suite à la réception et la création d’un endroit où je n’étais
encore jamais allé, mais où j’avais envie de me trouver depuis longtemps.
Działalność CP-F w zakresie organizowania wydarzeń kulturalnych, takich
jak wystawy czy spotkania z artystami z Bretanii bądź z twórcami związanymi z tym
Alors, en 2007, après mon arrivée en Bretagne, mon
departamentem czy Francją w ogóle, z wszelkich pól sztuki jest nie do przecenienia.
œuvre „Parole - non parole”, une installation d’une
Z długiej listy zaproszonych przez CP-F twórców wspomnę choćby bliskich mi jako
vingtaine mètres carrés de papier fax et de pierres
grafikowi
trouvées au bord de la mer à Plérin, est née au
artystów
plastyków
Tanguy
Dohollau,
André
Joliveta,
Zbigniewa
centre d’exposition Le Cap, accompagnée d’œuvres
Żebrackiego.
d’excellente qualité des artistes liés à la région. Dans
Dorzucę na koniec rzecz dla mnie ważną. Mianowicie atmosferę otwartości i
mon cas, le voyage, le séjour et l’exposition en
chęci współpracy wszystkich pracowników Centrum, profesjonalizm, zaangażowanie
Bretagne résultaient, comme d’ordinaire, de mon
i
Kazimierzowi
expérience et de ma conscience artistique, ainsi que
Brakonieckiemu, paniom Magdalenie Rynkiewicz i Monice Być, życząc dalszych
des réflexions suite aux interactions avec des gens.
sukcesów w ich cennej działalności.
Des entretiens au Centre P-F, des conversations sur
pomoc.
Składam
jednocześnie
podziękowania
dyrektorowi
la Bretagne même, pour moi très précieuses, la
découverte des poètes liés à la Bretagne (Eugène Guillevic, Kenneth White) grâce
Zbigniew
Urbalewicz,
Uniwersytetu
artysta
grafik, pracuje w Katedrze Sztuk Pięknych
Warmińsko-Mazurskiego
w
japońską i chińską na papierze i jedwabiu.
Olsztynie,
m.in.
uprawia
kaligrafię
aux traductions et aux encouragements de Kazimierz Brakoniecki, ont provoqué
une avalanche d’images, m’ont transporté, d’abord mentalement, dans un pays
exceptionnel où deux forces de la nature se rencontrent – la mer et la terre, où les
pôles sont visibles : le vieux et le nouveaux. Ainsi, le dialogue entre le ciel, la mer et
*
la terre dans un endroit concret de notre Planète est devenu le motif de mon travail.
65
66
En tant qu’artiste, je n’admets pas la séparation entre l’artiste et l’endroit où
Paulina Gajewska
il se trouve, où il est jeté par le destin. Le fruit de mes cinq jours en Bretagne sont
des contacts chaleureux, des pérégrinations dans un pays de granit, dans cette
terre fertile où la frontière entre le ciel et le mer disparaît souvent. C’était un peu
irrationnel, mais en Pologne j’avais lu « La marée basse à Landrellec » de White, et
soudainement, lors de ma promenade avec Yvon Carluer je me suis retrouvé
justement à Landrellec, pendant la marée basse... Yvon Carluer, féru de culture
bretonne, en me montrant des objets bretons traditionnels se trouvant dans sa
vieille maison, des objets précieux car appartenant à sa famille depuis des années,
m’a parlé du chanteur Ifig Troadeg, qui est ensuite venu à Olsztyn, sur l’invitation
du Centre P-F. Ainsi, une mosaïque d’événements est apparue, initiés par des
rencontres antérieures au Centre P-F.
Centrum Polsko-Francuskie w Olsztynie otworzyło mi okno na świat, i to
wcale nie przesada. Kiedy Polska nie była jeszcze członkiem Unii Europejskiej
Centrum
pośredniczyło w
organizowaniu projektu
skierowanego
do
krajów
przedczłonkowskich UE. Projekt nazywał się „wolontariat europejski” a CP-F
szukało młodej osoby (znającej choć trochę język francuski), żeby wysłać ją do
Francji w ramach tegoż właśnie projektu. Pamiętam Morgana Maujarda, który
pracował wówczas w CP-F i przeprowadzał rekrutację. Mówił po polsku! Pamiętam
dyrektora Kazimierza Brakonieckiego, który zaakceptował moją kandydaturę na
wolontariusza polskiego w Bretanii przedstawioną mu przez Morgana. Poznałam
wówczas dwie zawsze uśmiechnięte i serdeczne młode panie pracujące w Centrum i
tak naprawdę właśnie wtedy zaczęła się moja przygoda z językiem francuskim.
Lors de mon au séjour en Bretagne j’ai fait des croquis et une série de 1500
photos dont une partie, avec des tableaux sur toile, a été présentée en 2008 au
Centre P-F, et ensuite dans la Maison de la Bretagne de Poznań, dans le cadre
d’exposition « Bretagne – souvenirs et visions ».
On ne peut pas sousestimer l’activité du Centre P-F relative à l’organisation
d’événements culturels, comme des expositions ou des rencontres avec des artistes
bretons, costarmoricains ou liés à la France, représentants tous les domaines de
l’art. De la longue liste d’artistes invités par le Centre, j’aimerai citer ceux qui me
sont particulièrement proches, vu mon occupation de graphiste, donc Tanguy
Dohollau, André Jolivet, Zbigniew Żebracki.
Uważam, że nie jest z mojej strony przesadą twierdzić, że to CP-F otworzyło
mi okno na świat, bo naprawdę otworzyło! I zmieniło w związku z tym moje życie,
przewróciło je do góry nogami. To wydarzenie sprzed kilku (zaraz będzie kilkunastu)
lat otworzyło przede mną nowe możliwości poznania na miejscu Francji, Bretanii,
innej kultury i ludzi, w ogóle świata, a skutki tego otwarcia mojego życia trwają do
dziś.
Osobiście sądzę, że CP-F to fenomenalna instytucja, z niesamowitym
rozmachem prowadzona,
wystarczająco
dużo
organizacyjnie prężna i aż mi żal, że nie mam
czasu
na
uczestniczenie
we
wszystkich
imprezach
organizowanych przez CPF.
Pour finir, je voudrais mentionner une chose qui me semble importante :
l’ambiance d’ouverture et la volonté de coopération de toute l’équipe du Centre, leur
professionnalisme, leur engagement et leur aide. Je remercie le directeur Kazimierz
Paulina
Brakoniecki, Magdalena Rynkiewicz et Monika Być, et vous souhaite une bonne
uczestniczyła w projekcie „Kapitał przyszłości” w ramach programu europejskiego
continuation de votre activité très précieuse.
„Młodzież”, podczas którego odbyła staż w młodzieżowym domu kultury w Quintin
Gajewska, nauczycielka j. francuskiego w Olsztynie. W 2002 r.
oraz zdobyła dyplom animatora BAFA.
Zbigniew Urbalewicz, graphiste, employé à la Chaire des Beaux-arts de l’Université
de Warmie et Mazurie d’Olsztyn ; il pratique, entre autres, la calligraphie japonaise et
*
chinoise sur papier et sur soie.
67
68
Paulina Gajewska
Le Centre Polono-Français d’Olsztyn m’a ouvert une fenêtre sur le monde, et
Piotr Osiński
cela n’est pas une exagération. Quand la Pologne n’était pas encore membre de
Podjęcie nauki w Centrum Polsko-Francuskim w Olsztynie było świetną
l’Union Européenne, le Centre participait à l’organisation d’un projet adressé aux
decyzją. Centrum znacznie różni się od zwykłej szkoły językowej. Nie tylko zapewnia
pays qui allaient adhérer à l’Union. C’était un projet sur le volontariat européen et
wysoki poziom nauczania, lecz, co nie mniej ważne, niezwykłą atmosferę. Jest
le Centre cherchait un jeune (qui parlait au moins un peu français) pour l’envoyer
miejscem rozwoju kultury. Oferuje możliwości uczestnictwa w bardzo ciekawych
en France dans le cadre de ce projet. Je me souviens de Morgan Maujard qui
wydarzeniach, konkursach, wycieczkach, spotkaniach… Buduje porozumienie i
travaillait alors au Centre, en charge du choix de ce jeune. Il parlait polonais ! Je
rozbudza ciekawość świata.
me souviens du directeur, Kazimierz Brakoniecki, qui a validé ma candidature au
poste de volontaire polonaise en Bretagne que Morgan lui avait présentée. J’ai
Piotr Osiński, uczeń Centrum P-F.
rencontré alors deux jeunes filles travaillant au Centre, toujours souriantes et
bienveillantes…, et à vrai dire, c’est à ce moment-là que mon aventure avec la
langue française a commencé.
*
Je trouve qu’il n’est pas exagéré de dire que le Centre P-F m’a ouvert une
Piotr Osiński
fenêtre sur le monde, car il l’a fait ! Et suite à cela, ma vie a complètement changé.
Cet événement remontant à plusieurs années m’a offert la possibilité de connaître la
France, la Bretagne, une autre culture, les gens et le monde en général, et je note
Apprendre le français au Centre Polono-Français était une bonne décision. Le
Centre n’est pas une école linguistique ordinaire. Il assure non seulement un bon
toujours les conséquences de cette ouverture.
niveau d’enseignement,
Personnellement
je
trouve
que
le
Centre
P-F
est
une
mais,
ce qui est
aussi important,
une ambiance
institution
exceptionnelle. C’est un endroit de développement de la culture. Le Centre offre la
phénoménale, très bien dirigée, très dynamique et je regrette beaucoup de ne pas
possibilité de participer à des événements très intéressants, à des concours,
avoir assez de temps pour participer à toutes les manifestations qui y sont
voyages, rencontres… Il construit la communication et développe l’ouverture au
organisées.
monde.
Piotr Osiński, élève du Centre P-F.
Paulina Gajewska, professeur de français d’Olsztyn. En 2002, elle a fait un stage à
la MJC de Quintin et elle a passé le brevet BAFA en participant au projet « Capital de
l’avenir » dans le cadre du programme européen « Talents de Jeunesse ».
69
70
Kalendarium najważniejszych wydarzeń
Spotkanie z Ewą Kubasiewicz, Robertem Nogues, Claudem Le Potier na temat
współpracy polsko-francuskiej.
„Bulwar piosenki francuskiej”: koncert Piotra Bakały z zespołem.
„Francja – podróże w przestrzeni i czasie”: spotkanie z Aleksandrą OlędzkąFrybesową, poetką i tłumaczką literatury francuskiej.
1. Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej
1997-2003: Dni Kultury Francuskiej
„Literatura francuska, polska, niemiecka i żydowska – literackie pogranicza kultur”:
prelekcja profesora Uniwersytetu Warszawskiego Stanisława Frybesa.
Od 2004: Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej
Koncert zespołu Breizh z Wałbrzycha.
13-17 V 1997
Spotkania uczniów liceum plastycznego w Olsztynie z T. Dohollau na temat sztuki
komiksu.
„Bretania – Polska. Gwasze i akwarele”: wystawa Pierre’a Leclercqa, malarza z
Bretanii.
Koncert piosenki Edith Piaf w wykonaniu Zuzanny Klementowskiej z LO III w
Olsztynie.
„Moi wielcy poeci francuscy – Apollinaire, Cendrars, Jacob, Reverdy, Michaux”:
spotkanie autorskie Julii Hartwig, poetki i tłumaczki poezji francuskiej i
amerykańskiej. Recytacje wierszy Beaudelaire’a w wykonaniu Agnieszki Rainko z LO
III w Olsztynie.
„Polscy artyści w Paryżu w latach 1900-1939”: prelekcja Artura Tanikowskiego,
redaktora miesięcznika „Art & Business”.
17-28 IV 1999
Wieczór poetycki Teofili Jankowskiej, zasłużonej nauczycielki j. francuskiego,
piszącej wiersze po polsku i po francusku, członkini stowarzyszenia Amitié.
„Bonne année… 1964-1999”: wystawa fotografii artystycznej Jacquesa Pierre’a z
Francji, członka stowarzyszenia polsko-francuskiego w Angers.
Koncert muzyki francuskiej zespołu Artur Milian Strong Quartet.
Spotkanie z M. Viattau, zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Le Courrier de
Varsovie”.
„Ecole Internationale des Sciences Politiques – une expérience institutionnelle et
pédagogique originale”: prelekcja Ludovica Renarda, wykładowcy Międzynarodowej
Szkoły Nauk Politycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Koncert piosenek Georges’a Brassensa w wykonaniu Witolda Szuca, aktora z
Bydgoszczy.
Koncert piosenki francuskiej Magdaleny Górskiej z zespołem, laureatki konkursu
piosenki francuskiej w Nidzicy.
„Francuska polityka kulturalna za granicą”: spotkanie z Danielem Ollivier, radcą
Ambasady Francji w Polsce ds. kulturalnych i oświatowych.
Finał konkursu na tłumaczenie literatury francuskiej. Nagrody otrzymali: Agnieszka
Zalewska, Andrzej Wiszniewski, Elżbieta Koudah.
Rozstrzygnięcie konkursu na tłumaczenie literatury francuskiej: w kategorii
tłumaczenie poezji zwyciężył Tomasz Kardacz, a w kategorii prozy nagrody
otrzymały Katarzyna Matuszewicz, Agnieszka Zalewska i Anna Gwoździkowska.
Spotkanie z Benoît de la Bretèche, prezesem-dyrektorem generalnym Stomilu
Olsztyn, poświęcone perspektywom rozwoju fabryki Michelin.
Występ dzieci uczących się j. francuskiego w CPF.
„Napoleon na Warmii i Mazurach” – prezentacja przez Muzeum Warmii i Mazur w
Olsztynie obiektów związanych z pobytem Napoleona w naszym regionie.
Koncerty w Olsztynie i województwie zespołu Strobinell z Bretanii.
„En bas le feu, en haut le feu”: spektakl na podstawie poezji Krystyny Rodowskiej,
poetki i tłumaczki poezji francuskiej, w wykonaniu autorki.
2-9 VI 1998
Spotkanie autorskie z Jadwigą Dackiewicz (tłumaczka, autorka książek o Francji).
Montaż poetycki na podstawie zbioru tłumaczeń autorki „Francuska poezja
miłosna” - uczniowie Studium Aktorskiego przy Teatrze Jaracza w Olsztynie.
Otwarcie DKF z udziałem przedstawicieli Rady Generalnej Côtes d’Armor i artysty:
wernisaż wystawy rysunku i malarstwa Tanguy Dohollau z Saint-Brieuc
zatytułowanej „Sillages/ Ślady”.
„Paryż – moje przeznaczenie”: Koncert piosenek francuskich w wykonaniu Karoliny
Zapolskiej z zespołem.
Spotkanie z Michelem Drouère, delegatem generalnym Alliance Française w
Warszawie, na temat działalności AF w Polsce.
71
3-30 IV 2000
„Polska-Francja-Europa” – spotkanie z Janem Krauze, redaktorem naczelnym „Le
Courrier de Varsovie”.
„Wilk i księżyc”: wystawa fotografii Francisa Goellera z Côtes d'Armor do tekstów
poetyckich Yvona Le Mena, poety i pisarza z tego samego departamentu.
72
Koncert francuskiej muzyki popularnej i klasycznej w wykonaniu akordeonistów
Suslof Duo z Wrocławia.
Regionalny Ośrodek Kultury w Olsztynie – otwarcie Festiwalu Filmu Francuskiego
przez Frédérica Pinarda z Ambasady Francji w Polsce.
Filmy: „Skradzione
pocałunki” (reż. François Truffaut), „Wakacje pana Hulot” (reż. Jacques Tati),
„Szalony Piotruś” (reż. Jean-Luc Godard), „Okruchy życia” (reż. Claude Sautet),
„Miejsce zbrodni” (reż. André Techiné), „Smoking” (reż. Alain Resnais), „No smoking”
(reż. Alain Resnais), „Cleo od 5 do 7” (reż. Agnès Varda), „Zazie w metrze” (reż. Louis
Malle).
Polsko-francuskie spotkanie młodzieży z liceum Rabelais w Saint-Brieuc i LO III w
Olsztynie.
„Francja- rzecz o kamieniach, klimacie i ludziach”. Prelekcja poetki i tłumaczki
Doroty Kiersztejn-Pakulskiej, lektorki j. francuskiego w ASP w Łodzi.
Dzień stowarzyszenia Amitié: spotkanie z Kazimierzem Brakonieckim, autorem
wyboru wierszy w j. francuskim zebranym tomiku poezji „Poèmes du Nord”,
wydawnictwo Folle Avoine.
Regionalny Ośrodek Kultury w Olsztynie: Hommage à Robert Bresson –
festiwal filmów Roberta Bressona: „Cztery noce marzeń”, „Łagodna”, „Ucieczka
skazańca”, „Na los szczęścia, Baltazarze”.
5-22 VI 2002: DKF w Olsztynie
„Francuskie inspiracje”: wernisaż wystawy olsztyńskich artystów plastyków: Jerzego
Bieleckiego, Zygmunta Bobrowskiego, Małgorzaty Bojarskiej-Waszczuk, Tadeusza
Brzeskiego, Barbary Hulanickiej, Elwiry Iwaszczyszyn, Elżbiety Milowicz, Wiesławy
Pasik, Mirosławy Smerek-Bieleckiej, Hieronima Skurpskiego, Julity WienchKurłowicz. Malarstwo olejne, akrylowe, pastele, grafika, rysunek, fotografia
artystyczna, tkanina artystyczna, ilustracja książkowa.
Koncert piosenki francuskiej w wykonaniu Katarzyny Dąbrowskiej z LO w Nidzicy.
Pałac Młodzieży: rozstrzygnięcie konkursu fotograficznego o tematyce napoleońskiej:
główną nagrodę otrzymał Daniel Duniak z Olsztyna.
Rajd rowerowy szlakiem wojsk napoleońskich w okolicach Gutkowa, Jonkowa i
Barkwedy.
Spotkanie z poezją Blaise Cendrarsa (1887-1961), wybitnego poety i pisarza, z
okazji wydania przez CPF tłumaczeń jego wierszy autorstwa K. Brakonieckiego.
Finał konkursu plastycznego dla młodzieży „Moja Francja – inspiracje, kolory,
miejsca”. Główną nagrodę w kategorii szkół podstawowych otrzymała Justyna
Lipska z Olsztyna. W kategorii szkół średnich przyznano wyróżnienia: Milenie
Andruszkiewicz z Olsztyna, Ewelinie Płoskiej z Bartoszyc i Annie Siedlikowskiej z
Olsztyna.
4-29 IV 2001
„Polskie kwiaty w europejskim domu. O Polakach we Francji i nie tylko.
Wspomnienie”: prelekcja księdza dr Jacka Pawlika SVD.
Wieczór poetycki Heather Dohollau, Hervé Carna, Yves’a Prié, wybitnych poetów z
Bretanii piszących w j. francuskim.
Spotkanie stowarzyszeń i organizacji polsko-francuskich z województwa warmińskomazurskiego.
Spotkania z zaproszonymi poetami w liceach w Olsztynie i Nidzicy.
Wystawa ilustracji książkowych francuskiego wydawnictwa Folle Avoine.
4 IV - 7 V 2003
Prelekcja Adolfa Teresiaka, członka stowarzyszenia Amitié, na temat pobytu
Napoleona Bonaparte na terenach dawnych Prus Wschodnich podczas kampanii
wojennej w 1807 r.
Wykład Marka Parowicza z Wine Consulting o francuskich winach Bordeaux klasy
Medoc „Cru Bourgeois” połączony z degustacją.
Spotkanie autorskie Antoniego Libery z Warszawy, pisarza i tłumacza literatury
francuskiej, autora głośnej powieści „Madame”.
Festiwal współczesnych filmów francuskich w Regionalnym Ośrodku Kultury w
Olsztynie. Filmy: „Ci, którzy mnie kochają, wsiadają do pociągu” (reż. Patrice
Chereau), „Złodziejaszek” (reż. Eric Zonca), „Jesienna opowieść” (reż. Eric Rohmer),
„Wdowa Świętego Piotra” (reż. Patrice Leconte), „Mój mężczyzna” (reż. Bertrand
Blier), „Lautrec” (reż. Roger Planchon).
20-23 III 2002: DKF w Ełku
„Wielcy poeci francuscy XIX i XX w.”: prelekcja Kazimierza Brakonieckiego, poety i
dyrektora CPF.
„Unia Europejska
pracownika CPF.
a
stereotypy
narodowe”:
73
prelekcja
Morgana
Maujarda,
„Dni mogłyby być takie zwyczajne” („Si ordinaires que soient les jours”): wernisaż
wystawy fotografii Rogera Moizana z Bretanii.
Koncert olsztyńskiego zespołu wokalno-instrumentalnego Shannon
muzykę celtycką.
grającego
Prelekcja i pokaz filmów wideo krytyka sztuki z Wałbrzycha Ryszarda Ratajczaka o
gotyckich katedrach francuskich.
Gawęda Josiane Vuilley, dyrektorki francuskiej szkoły Michelin w Olsztynie, o
swoim mieście rodzinnym Vienne koło Lyonu nad Rodanem.
Promocja miesięcznika „Literatura na świecie” poświęconego współczesnej filozofii i
literaturze francuskiej z udziałem red. Anny Wasilewskiej, tłumaczki z języka
francuskiego i włoskiego oraz Ewy Wieleżyńskiej zajmującej się również przekładem.
Promocja książki poetyckiej „Carnac” Guillevika (1907-1997), pisarza bretońskiego,
w przekładzie Kazimierza Brakonieckiego.
74
Uroczyste rozstrzygnięcie wojewódzkiego konkursu fotograficznego dla młodzieży o
Francji: wręczenie nagród, otwarcie wystawy pokonkursowej w Pałacu Młodzieży w
Olsztynie. W kategorii gimnazjum wyróżnienia otrzymały Ewa Stępień z Olsztyna i
Cherry Ann Moreno z Olecka. W kategorii liceum zwyciężył Jędzej Kaczmarek z
Olecka.
„Poza stereotypami – Francja i Polska w przyszłej Unii Europejskiej”: prelekcja
Marcina Frybesa, dziennikarza, socjologa polsko-francuskiego, członka paryskiej
CADIS-EHESS (Centre d'Analyse et d'Intervention Sociologique w Ecole des Hautes
Etudes en Sciences Sociales) i wykładowcy w Collegium Civitas w Warszawie.
Projekcja filmów francuskich Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w
Olsztynie: „Wszystkie poranki świata” (reż. Alain Corneau) „Daleko” (reż. André
Téchiné).
„Ptak smutnego stulecia”: monodram Edith Piaf w wykonaniu Joanny Rawik przy
akompaniamencie Eugeniusza Majchrzaka.
„Paryż nocą”: wernisaż wystawy fotografii Tomasza Raczyńskiego, olsztyńskiego
fotografika i podróżnika.
Prezentacja współczesnej piosenki francuskiej
dziennikarkę Polskiego Radia Warszawa.
przez
Bogusławę
Marszalik,
14 IV - 29 IV 2004: Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej
Festiwal francuskich filmów dokumentalnych udostępnionych przez Ambasadę
Francji w Polsce.
„Inwentaryzacja piękna. Zabytki francuskiego regionu Centre”: wernisaż wystawy
fotografii autorstwa Mariusza Hermanowicza, fotografika rodem z Olsztyna
mieszkającego w Orleanie.
„Opera grówno”: wykład dr Jana Gondowicza poświęcony sylwetce Alfreda Jarry,
autora m.in. słynnej sztuki „Ubu król”.
„Le Mont Saint-Michel. 13 wieków historii”:
francuskiego podróżnika i animatora kultury.
prelekcja
Roberta
Barthe’a,
„Przemiany kultury francuskiej w XVII wieku”: prelekcja Krzysztofa Choińskiego,
doktora Instytutu Filologii Romańskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Prelekcja Anne-Marie Chaix, dyrektor francuskiego ośrodka informacji turystycznej
Maison de la France w Warszawie na temat walorów turystycznych Francji.
„Twórczość problematyczna: o frankofońskiej literaturze w Québecu i na
Karaibach”: prelekcja profesora Józefa Kwaterko z Instytutu Filologii Romańskiej
Uniwersytetu Warszawskiego.
Pokaz francuskich filmów dokumentalnych w reżyserii współczesnego francuskiego
dokumentalisty Raymonda Depardona w Miejskim Ośrodku Kultury w Olsztynie.
„Spacerkiem po Paryżu – ulice, ludzie, muzea, wielkie wystawy plastyczne sezonu
2000-2003”: gawęda Kazimierza Brakonieckiego.
„Michelin – francuska firma w świecie: jej początki, charakterystyka, rozwój
międzynarodowy, różnorodność, kultura techniczna” - spotkanie z Pierrem
Michallat, Prezesem Michelin w Olsztynie.
Wernisaż wystawy rysunków uczniów Szkoły Podstawowej nr 34 w Olsztynie
zatytułowanej „Francja i Frankofonia w oczach dzieci” oraz uczniów III Liceum
Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Olsztynie pt. „Podróż po Frankofonii”.
„Mój kraj i Frankofonia”: spotkanie z Lindą Skoneczny, Francuzką pochodzenia
wietnamskiego.
Rozstrzygnięcie konkursu na tłumaczenie literatury francuskiej. W kategorii
uczniów i studentów zwyciężył Maciej Tomasz Hermanowicz z Dywit. W kategorii
dorosłych i studentów filologii romańskiej główną nagrodę otrzymała Maria
Karpińska z Rynu.
Karaoke - otwarty konkurs na wykonanie piosenki francuskiej (klub Baszta w
Olsztynie).
Wieczór frankofoński: otwarcie wystawy o francuskojęzycznych pisarzach
podróżnikach pt. „Etonnants voyageurs” udostępnionej przez Instytut Francuski w
Warszawie, pokaz filmu o Nicolasie Bouvier, słynnym podróżniku i pisarzu ze
Szwajcarii pt. „Le hibou et la baleine” oraz bufet francuski sponsorowany w całości
przez centrum handlowe E. Leclerc Olsztyn.
21 III – 8 IV 2006
Spotkanie młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego w Bartoszycach z Robertem
Barthem, francuskim podróżnikiem.
Prelekcja Bary Ndiaye, wykładowcy Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w
Olsztynie o życiu i twórczości Léopolda Sédar Senghora (1906-2001), poety, pisarza
i polityka, pierwszego prezydenta Senegalu, połączona z otwarciem wystawy
edukacyjnej poświęconej jego osobie przygotowanej przez Instytut Francuski w
Warszawie.
Prelekcja Antoine’a Abdel-Massiha, emerytowanego profesora literatury arabskiej
uniwersytetu w Bejrucie, o poezji libańskiej pisanej w j. francuskim w II połowie XX
wieku.
Rozstrzygnięcie dyktanda francuskiego dla uczniów LO 3 i LO 5 w Olsztynie oraz LO
w Morągu i w Bartoszycach.
2 IV - 23 IV 2005
„Współczesna literatura francuska. Regards croisés sur la littérature
contemporaine: enjeux littéraires et réflets de la société”, konferencja metodyczna
dla nauczycieli języka francuskiego prowadzona przez Marie Hubert z Instytutu
Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
75
„Les tabous dans l’histoire française au XX siècle” (Tabu we francuskiej historii XX
wieku): prelekcja Marca Nouschi, dyrektora Instytutu Francuskiego w Warszawie.
76
„La Francophonie”: prelekcja Stéphane’a Crouzat, radcy ds. kultury Ambasady
Francji w Polsce o frankofonii.
Prelekcja Aleksandra Halla, wybitnego polityka i historyka, o historii i znaczeniu
Francji dla Europy i świata.
Projekcja francuskiego filmu dokumentalnego „Être et avoir”.
Prelekcje Roberta Barthe’a, francuskiego podróżnika i animatora kultury w LO II i
LO V w Olsztynie o klasztorze Le Mont-Saint-Michel (Normandia).
„Ludzie z importu”: prelekcja Mai Szymanowskiej, dziennikarki działu kultury II
programu Polskiego Radia w Warszawie, korespondentki Radio France
Internationale i tygodnika „Le Point” o zamieszkach na przedmieściach Paryża
jesienią 2005 roku oraz ich antycypacjach w literaturze algierskiej.
Przedstawienie „Kopciuszek” przygotowane w języku francuskim przez uczniów
klasy 2B Gimnazjum nr 4 w Olsztynie.
Otwarcie francusko-polskiej wystawy ekslibrisów Jeana Marcela Bertranda i
Zdzisława Milacha.
Pokaz plakatów „Najpiękniejsze miasta krajów frankofońskich” wykonanych przez
dzieci z Przedszkola Miejskiego nr 36 i Przedszkola Niepublicznego „Bajkowy Dom”
w Olsztynie, które uczą się języka francuskiego.
Projekcja francuskiego filmu „Jeden odchodzi, drugi zostaje” (reż. Claude Berri) w
olsztyńskim CEiIK.
Rozdanie nagród ufundowanych przez Ambasadę Francji w Polsce w konkursie o
frankofonii zorganizowanym w olsztyńskich liceach.
Gimnazjum nr 4 w Olsztynie: spotkanie ze szkołą francuską Michelin: „L’école
Michelin ouverte au monde”.
21 III – 4 IV 2007
Wernisaż wystawy plakatów o krajach frankofońskich, zgłoszonych do konkursu
ogłoszonego przez Centrum przez uczniów liceów woj. warmińsko-mazurskiego, z
udziałem delegacji francuskiej z departamentu Côtes d’Armor. Rozstrzygnięcie
szkolnego konkursu na plakat o tematyce frankofońskiej. Główną nagrodę otrzymali
Katarzyna Prychacz, Łukasz Waleszczyński, Piotr Cibor, Arkadiusz Lewicki z
Olsztyna.
„Adonis, poète-sacrilège; Nizar, poète de la femme”: prelekcja Antoine’a AbdelMassiha, wykładowcy literatury arabskiej, o poezji dwóch sławnych poetów z
Bliskiego Wschodu.
Koncert piosenek francuskich w wykonaniu grupy muzyczno-wokalnej „To i owo”
pod kierownictwem artystycznym Jerzego M. Antoszkiewicza z Warszawy.
„Starofrancuskie pieśni wypraw krzyżowych”: koncert Jacka Kowalskiego z
Poznania (śpiew, komentarz, rotta) i Tomasza Dobrzańskiego z Wrocławia (aranżacja
muzyczna, instrumenty dawne - flety, szałamaje, krut, mandora). Prezentacja
książki i płyty „Niezbędnik krzyżowca. Pieśni i opowieści krucjatowe”.
Prelekcja Kazimierza Brakonieckiego o historii Francji w Ośrodku Kultury w
Górowie Iławeckim.
Francuskie karaoke w klubie „Baszta” w Olsztynie.
„Simone de Beauvoir i Jean-Paul Sartre – razem osobno”: prelekcja młodych pisarek
Agnieszki Drotkiewicz i Anny Dziewit z Warszawy.
„Nie tylko Aznavour”: koncert francuskiej i frankofońskiej piosenki literackiej w
wykonaniu Elżbiety Sieradzińskiej.
Prelekcja Kazimierza Brakonieckiego o wielkich postaciach francuskiej poezji XIX i
XX wieku.
„Les visages de la mer” (Oblicza morza): otwarcie wystawy malarstwa na papierze
francuskiego artysty André Joliveta z udziałem autora.
Klub Baszta w Olsztynie: Karaoke – piosenka francuska i frankofońska.
18 III – 4 IV 2009
Wernisaż wystawy czarno-białej fotografii Joëla Belleca (Bretania) „Filaments” o
zatoce Paimpol/ kanale La Manche.
Międzynarodowy Dzień Poezji w Centrum Polsko-Francuskim:
- współczesna poezja arabska i poezja polska: spotkanie autorskie z irackim poetą,
tłumaczem i literaturoznawcą Hatifem Janabi; - spotkanie autorskie z poetą,
redaktorem i literaturoznawcą Piotrem Mitznerem z Warszawy;
- „Upokorzona wielkość. Francja w XIX i XX w.”: prelekcja Kazimierza
Brakonieckiego.
Przegląd filmów o Paryżu. Dyskusyjny Klub Filmowy w Centrum Edukacji i
Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie.
1-18 IV 2008
„Litoral”: wernisaż wystawy czarno-białych fotografii Claude’a Le Galla z Bretanii.
Prelekcja Kazimierza Brakonieckiego o stereotypach postrzegania przez Francuzów
Polski i Polaków.
Prelekcja Pierre’a Michallat, prezesa Michelin Polska w Olsztynie, poświęcona
działalności i znaczeniu dla życia duchowego i kulturalnego starodawnego klasztoru
kartuzów „La Grande Chartreuse” koło Grenoble.
Prelekcja Buata Maleli z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach o afrykańskiej
literaturze frankofońskiej.
Spotkanie autorskie poety i tłumacza Krzysztofa A. Jeżewskiego z Paryża z okazji
wydania przez CP-F „Stel” Victora Segalena (1878-1919) w jego tłumaczeniu.
Kapela Calico. Rock z Francji - koncerty muzyczne w Olsztynie i Elblągu.
Polsko-francuskie karaoke w klubie „Baszta” w Olsztynie.
77
78
15 - 27 III 2010
13-29 III 2012
„Południowa Warmia”: wystawa fotografii Francisa Goellera (Côtes d'Armor).
„Portrety pisarzy francuskich”: wystawa fotografii Louisa Moniera z Francji, klasyka
fotografii portretowej pisarzy i filozofów francuskich.
„Les regards des Français sur la Warmie. Warmia widziana oczami olsztyńskich
Francuzów”. Spotkanie z Francuzami mieszkającymi i pracującymi w Olsztynie:
Solenn Knepper, David Faveeuw, Frédéric Mounier.
Spotkanie autorskie z Jackiem Janem Pawlikiem, księdzem werbistą SVD,
etnologiem, antropologiem kultury, profesorem UWM w Olsztynie z okazji wydania
jego najnowszej antologii baśni ludu Bassari z Togo: „Les contes bassar. Iciin
takaldau”.
Spotkanie autorskie z autorem wystawy oraz następnie z Marie-Christine d’Welles,
pisarką francuską zaangażowaną w problemy młodzieży.
„Francuskie nastroje”: wieczór piosenki francuskiej w wykonaniu Justyny Bacz z
Warszawy.
Koncert piosenek Edith Piaf w wykonaniu Joanny Oleś, laureatki I nagrody Złoty
Tukan na 32. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej w 2011 roku we Wrocławiu.
Kanada i Québec dla maluchów uczących się j. francuskiego. Zajęcia i konkursy w
bibliotece Multicentrum, Abecadło i w CPF.
Polsko-francuskie karaoke.
Projekcje filmów kanadyjskich w CPF.
„Rutkowski w Paryżu”: prelekcja wybitnego pisarza, profesora Uniwersytetu
Warszawskiego Krzysztofa Rutkowskiego.
„Québec. Kultura – język - tożsamość”: prelekcja dr Renaty JarzębowskiejSadkowskiej oraz dr Piotra Sadkowskiego z Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu.
„Caps et promontoires. Cyple i przylądki”. Recital poetycko-muzyczny Bruno
Geneste’a, poety i pisarza oraz gitarzysty Dom Duffa z Bretanii. Koncerty w
Olsztynie, Nidzicy i w Szczytnie.
,,Nadia Boulanger, jej szkoła i krąg polskich kompozytorów XX w.”: prelekcja
multimedialna Krystyny Pasquier z Paryża.
Animacje dla młodzieży szkolnej na temat muzyki francuskiej prowadzone w
bibliotece Planeta 11 w Olsztynie.
12-27 IV 2013: 20-lecie działalności Centrum Polsko-Francuskiego:
1 IV- 16 IV 2011
Przegląd filmów francuskiego reżysera Claude’a Chabrola: „Niewierna żona” (1969);
„Rzeźnik” (1970); „Dekada strachu” (1972); „Doktor Popaul” (1972); „Niewinni o
brudnych rękach” (1974).
,,Pamiętnik z podróży do Paryża”: wernisaż wystawy jednego obrazu oraz pokaz
multimedialny z podróży i pobytu w Paryżu 21 polskich artystów.
„Tradycyjne religie i frankofonia w Afryce”: prelekcja księdza werbisty, misjonarza
Adama Michałka.
Spotkanie poświęcone zagadnieniom tłumaczenia literackiego z Kazimierzem
Brakonieckim.
„Françafrique. Stosunki francusko-afrykańskie – wczoraj
autorskie dr. Bary Ndiaye.
i dziś”:
spotkanie
„W poszukiwaniu korzeni rytmu i melodii, wspólnego oddechu i pulsu”: koncert
muzyki zachodnioafrykańskiej, francuskiej oraz europejskiej w wykonaniu polskoafrykańskiego zespołu Aka Chukwu.
„Kucharz doskonały. Z historii polsko-francuskich inspiracji kulinarnych”: wykład
prof. Jarosława Dumanowskiego z UMK w Toruniu.
„Spacerkiem po Paryżu”: wystawa turystycznych zdjęć Andrzeja Kaweckiwgo z
Muzeum Architektury we Wrocławiu.
Występ teatrzyku jednego aktora w przygotowaniu i wykonaniu Anaïs Fourrier,
nauczycielki j. francuskiego, na podstawie twórczości Alberta Camusa.
Koncerty muzyki celtyckiej w wykonaniu James’a Mike’a, Walijczyka mieszkającego
w Côtes d'Armor.
Uroczystości jubileuszu CP-F z udziałem delegacji z Côtes d'Armor: Charles
Josselin, Emmanuel Castel-Granteral, Anna Planchais, Marie-Jo Huguenin, JeanJacques Philip.
Wykłady Charles Josselina na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim.
Koncert melodii francuskich Pawła Zagańczyka, akordeonisty z Gdańska.
Koncert muzyki rockowej francuskiego zespołu Différent z Gdańska.
„2010: Rok Chopina. 2011: Rok Liszta. Fryderyk Chopin i Franciszek Liszt w
Paryżu: przyjaźń i rozstania”: prelekcja Krystyny Pasquier, pianistki i klawesynistki
z Paryża (rodem z Olsztyna).
2. I - XVII Dni Bretanii
Polsko-francuskie karaoke.
Pierwsze w Olsztynie Dni Kultury Bretońskiej poza CP-F: 17-20 X 1992
Konkurs z nagrodami na temat kina europejskiego pt. „Co to za gra”.
I Dni Bretanii: 21-24 V 1996
„Miłość w Paryżu, czyli L’amour à Paris”: recital piosenki francuskiej w wykonaniu
aktorki i piosenkarki Doroty Lanton.
„Bretania”: wystawa fotograficzna Krystyny Łyczywek, romanistki i fotografki ze
Szczecina; prelekcja artystki pt. „Guy de Maupassant w Bretanii”.
79
80
„Kultura: strategie i tendencje we FR”: prelekcja Alaina Pierre’a Degenne z Centrum
Kultury Francuskiej w Warszawie.
„Poetyckie fascynacje Bretanią i Francją”: Kazimierz Brakoniecki, Alicja BykowskaSalczyńska, Krzysztof Czacharowski – prezentacja najnowszych utworów
powstałych z inspiracji francuskich i bretońskich.
„Polscy artyści malarze w Bretanii w XIX i XX w.” – prelekcja Renaty Piątkowskiej z
Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie.
„Ewolucja sztuki w XX w. Bretanii”: prelekcja Danièle Yvergniaux-Quéau kierującej
działem plastyki współczesnej w Departamencie Rozwoju Kultury Rady Generalnej
Côtes d'Armor.
15-17 X 1997
„Pisarz Louis Guilloux – świadek XX w.”: wystawa poświęcona sylwetce i twórczości
pisarza ze zbiorów Biblioteki Departamentalnej w Côtes d'Armor.
Występ zespołu Shannon z Olsztyna grającego muzykę celtycką.
8-24 XI 2000
„Nadmorskie wędrówki”: wystawa rysunku i malarstwa na papierze Tanguy
Dohollau, artysty z Côtes d'Armor.
„Bretania i jej poeci morza”: koncerty duetu na harfę celtycką Myrdhin (Duo Ars
Celtica) w CPF oraz w ośrodkach kultury w Nidzicy i Ostródzie. Następnie zespół
wystąpił w Domu Bretanii w Poznaniu, w ramach ogólnopolskiego święta Bretanii.
„Dziedzictwo, tożsamość i współczesność Bretanii”: wykład Yvoniga Gicquela,
przewodniczacego Institut Culturel de Bretagne w Rennes i działacza politycznego.
„Bretania – realia i perspektywy rozwoju gospodarczego oraz regionalnej współpracy
międzynarodowej”: wykład Yvoniga Gicquel w Urzędzie Marszałkowskim w
Olsztynie.
„Dziedzictwo, tożsamość i współczesność Bretanii”: wykład Y. Gicquel w Urzędzie
Miasta w Giżycku.
Promocja książki pisarza i filozofa Jeana Greniera (1898-1971) o Albercie Camusie
(1913-1960) w tłumaczeniu Kazimierza Brakonieckiego.
„Poezja i pieśń bretońska. Tradycja i współczesność”: występy poety bretońskiego
Yvona Le Mena oraz pieśniarza śpiewającego dawne ludowe pieśni bretońskie Yann
Fanch Kemenera, w Olsztynie i w Poznaniu.
6-17 XI 2001
Publikacja i prezentacji pierwszej w Polsce antologii „O Bretanii wierszem i prozą” w
wyborze i tłumaczeniu Kazimierza Brakonieckiego.
Spektakle teatru Totem w Olsztynie, Nidzicy i Ełku.
Warsztaty teatralne teatru Totem z Saint-Brieuc w III LO w Olsztynie.
„Jola Mąkosa patrzy na Bretanię”: wystawa fotografii i wierszy artystki plastyczki z
Warszawy.
3-9 XI 1998
Dzień Amitié, tradycje i legendy Bretanii i Warmii.
Wystawa fotograficzna o Bretanii Andrzeja i Rafała Stachurskich z Olsztyna.
Koncerty zespołu Skouarned Braz z Côtes d'Armor (Jedwabno, Szczytno, Nidzica,
Barciany, Olsztyn).
Spotkania autorskie Kennetha White’a, szkocko-francuskiego poety, pisarza i
profesora poezji na paryskiej Sorbonie – w Olsztynie, Poznaniu i Warszawie.
Promocja książki „Atlantica. Wiersze i rozmowy” Kennetha White’a w tłumaczeniu
Kazimierza Brakonieckiego.
Tańce bretońskie - prowadzenie Tomasz Kowalczyk ze Szczecina.
6-16 XI 2002
„Holomicek w Bretanii”: wernisaż wystawy czeskiego artysty Bohdana Holomicka.
Koncerty zespołu folkowo-rockowego z Bretanii Meskaj w Olsztynie i w Giżycku.
Spotkanie literackie z Ernestem Bryllem, poetą i pisarzem, ambasadorem RP w
Dublinie, na temat tradycji celtyckiej i literatury irlandzkiej.
Finał konkursu na utwór literacki i dokumentalny o Bretanii i Côtes d'Armor.
2-10 XI 1999
Wykłady o literaturze francuskiej Yannicka Pelletier, historyka i krytyka literatury w
Saint-Brieuc, w Olsztynie, Nidzicy i Lidzbarku Warmińskim.
4-20 XI 2003
„Spotkania dusz”: wystawa fotograficzna o Bretanii Rogera Moizana, artysty
fotografika z Saint-Brieuc, popularyzatora dziedzictwa bretońskiego.
„Kalwarie bretońskie w fotografii":
bretońskiego księdza i fotografa.
Spotkanie R. Moizana z uczniami liceum plastycznego i Pałacu Młodzieży w
Olsztynie.
Koncerty bretońskiej grupy folkowo-rockowej Back Ouest z Côtes d'Armor w
Olsztynie, Mrągowie, Iławie i Braniewie.
„Tro Breizh – śladami średniowiecznej pielgrzymki wokół Bretanii”: prelekcja
Tomasza Kowalczyka ze Szczecina, znawcy historycznej i współczesnej Bretanii.
„Moje podróże i lektury po i o Bretanii (1992-2003)”: prelekcja Kazimierza
Brakonieckiego oraz pokaz filmów wideo.
81
82
wernisaż
wystawy
Jeana
Le
Corguille,
Prelekcja Ewy Waliszewskiej z Domu Bretanii w Poznaniu połączona z pokazem
przezroczy o kulcie św. Iwona w Bretanii i Polsce oraz o duchowym dziedzictwie
celtyckim Bretanii.
Dzień Olsztyńskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié” spotkanie poświęcone osobistym wspomnieniom i relacjom z pobytu w Bretanii.
„Podróż lingwistyczna po Bretanii. Miejsce i rola języka bretońskiego w życiu
codziennym jej mieszkańców”: wykład Grażyny Olszaniec z Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika w Toruniu.
Koncerty literackiej piosenki francuskiej w wykonaniu Philippe’a Marlu z Côtes
d'Armor z zespołem w Olsztynie i Elblągu.
Prezentacja antologii „Bretania w poezji i prozie” w opracowaniu i przekładzie
Kazimierza Brakonieckiego w Olsztynie, Poznaniu, Warszawie, Wałbrzychu,
Świdnicy, Saint-Brieuc oraz w Galerii Plougonven koło Morlaix.
Prelekcja o współczesnej Bretanii, inauguracja Kółka Celtyckiego przez Maï-Envel
Carluer, nauczycielkę j. francuskiego i bretońskiego.
„Un siècle de breton” (Stulecie języka bretońskiego): pokaz filmu o Bretanii w
reżyserii Pierricka Guinarda.
3-10 XI 2004
„Na plenerze w Bretanii”: wystawa fotografii autorstwa Ryszarda Szmyta,
olsztyńskiego rzeźbiarza, który brał udział w międzynarodowym plenerze
rzeźbiarskim w Cavan (Côtes d'Armor).
Minikoncert bretońskiego duetu muzycznego Nolùen Le Buhé (śpiew), Régis Huiban
(akordeon chromatyczny) w Olsztynie, Elblągu i Kętrzynie.
Wykład poświęcony poliptykowi św. Jodoka (świętego z Bretanii) w kościele w
Sątopach przedstawiony przez Andrzeja Rzempołucha, konserwatora Muzeum
Warmii i Mazur w Olsztynie.
„Artyści polscy w Bretanii (1890-1939)”: prelekcja Barbary Brus-Malinowskiej z
Muzeum Narodowego w Warszawie na temat wystawy prezentowanej w Muzeum
departamentalnym w Quimper, która została pokazana w Muzeum Narodowym w
Warszawie.
3-16 XI 2005
„La visite” (Wizyta): wernisaż wystawy fotografii
departamentu Côtes d’Armor w Saint-Brieuc.
artystycznej
ze
zbiorów
Występ oraz spotkanie z olsztyńskim zespołem szantowym „Wodny Patrol”,
uczestnikiem międzynarodowego festiwalu pieśni żeglarskich i marynarskich w
Paimpol (Bretania) w sierpniu 2005 r.
„Armor. Wiersze atlantyckie”: prezentacja nowego
Brakonieckiego w Olsztynie, Poznaniu i Wałbrzychu.
tomu
poezji
Kazimierza
Koncerty zespołu muzycznego z Bretanii Pola Huellou zatyt. „Escale Dedale.
Piosenki bez granic” (Chansons sans frontières) w Olecku, Bartoszycach, Morągu i
Olsztynie.
Francuski Klub Filmowy: „Mémoires de Bretagne” - film dokumentalny poświęcony
życiu codziennemu Bretończyków od początku XX wieku do lat 60.
6-18 XI 2007
„Café bouillu, cafés perdus”: wernisaż wystawy fotografii Sylvaina Boutteta z
Bretanii (Côtes d'Armor)
Prezentacja książki poetyckiej Paola Keinega, wybitnego poety i dramaturga z
Bretanii pt. „Wiersze bretońskie” w opracowaniu i przekładach Kazimierza
Brakonieckiego.
Koncerty ludowych pieśni bretońskich oraz warsztaty tańca bretońskiego w
wykonaniu duetu pieśniarzy Ifig i Nanda Troadec z departamentu Côtes d’Armor
(Bretania) w Olsztynku, Węgajtach i Olsztynie.
„Poezje i pieśni szkockie”: prelekcja Treva Hilla z Wielkiej Brytanii.
Muzeum Mazurskie w Szczytnie: Bretania na Warmii i Mazurach- prelekcja o
Bretanii Kazimierza Brakonieckiego.
Dni Kultury Bretońskiej w Ostrołęce zorganizowane przez Muzeum Ziemi
Kurpiowskiej: prelekcja Kazimierza Brakonieckiego „Bretania w poszukiwaniu
tożsamości” z udziałem Maï-Envel Carluer, wystawa fotografii o Bretanii autorstwa
Andrzeja Stachurskiego z Olsztyna.
Udział Kazimierza Brakonieckiego w audycji z cyklu „Czwartki literackie” w II
programie Polskiego Radia poświęconej kulturze i literaturze Bretanii.
3-14 XI 2008
Wernisaż wystawy „Celtowie” Tomasza Raczyńskiego, olsztyńskiego fotografika,
podróżnika.
„Duo ars celtica: Harpsody. Le calendrier des arbres. Duet celtycki na harfę i śpiew.
Rapsod na harfę: Kalendarz drzew”: koncert pieśni i muzyki na harfę celtycką
słynnego zespołu Myrdhin z Bretanii w Olsztynie, Szczytnie i Górowie Iławeckim.
Spotkania autorskie Berneza Tangi, bretońskiego poety, pieśniarza, malarza,
kompozytora w Olsztynie i Ostródzie.
7-22 XI 2006
„Nasza podróż do Bretanii”: wernisaż wystawy fotografii autorstwa członkiń
Olsztyńskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié”.
83
84
3-10 XI 2009
Wernisaż wystawy fotograficznej „Bretania” Rogera Moizana, fotografika z SaintBrieuc.
Prezentacja eseistycznej książki Kazimierza Brakonieckiego „W Bretanii” wydanej
przez CPF.
Kino bretońskie w Centrum P-F: pokaz oryginalnych filmów na DVD o Bretanii w
wersji francuskiej.
„Arru eo ar moment”: koncerty muzyki bretońskiej w wykonaniu duetu wybitnych
muzyków bretońskich: Jeana-Luca Thomasa (flet poprzeczny) i Yvona Riou (gitara)
w Olsztynie.
Fest-noz: impreza taneczna przy muzyce bretońskiej, z udziałem duetu Jean Baron
– Christian Anneix, trio Cornic z Bretanii oraz Tomka Kowalczyka ze Szczecina, w
Olsztynie i Olsztynku.
Koncerty tradycyjnej muzyki bretońskiej w Lidzbarku Warmińskim i w Mrągowie z
udziałem zagranicznych zespołów.
Bretania i Bretończycy w kinie francuskim: projekcje filmów DVD w oryginale, w
CPF.
3. Popularyzacja kultury bretońskiej poza CPF oraz popularyzacja kultury
polskiej we Francji
Bretania dla dzieci: spotkanie w Centrum P-F dzieci polskich z Niepublicznego
Przedszkola „Nad Jeziorem” w Olsztynie z dziećmi francuskimi z olsztyńskiej szkoły
Michelin.
1996: Wystawa „15 współczesnych artystów z Côtes d'Armor” w galerii BWA w
Olsztynie.
3-19 XI 2010
2000: Wystawa w Lannion „Współczesna grafika polska” ze zbiorów Muzeum
Warmii i Mazur w Olsztynie.
„Bretońskie klimaty”: wystawa fotograficzna Kazimierza Kozakiewicza oraz Justyny
Kozakiewicz z Wałbrzycha.
Koncerty gitarowe bretońskiego zespołu TRIO PSG w składzie: Soïg Sibéril, Jean
Charles Guichen, Patrice Marzin z Francji w Olsztynie i Giżycku.
Fest-noz: bretońskie tańce i potrawy. Impreza dla uczniów olsztyńskich liceów.
„Pisarz europejski w USA”: spotkania autorskie Paola Keinega, wybitnego poety i
dramaturga z francuskiej Bretanii, w Olsztynie i Poznaniu.
Bretania dla dzieci: bajki bretońskie, warsztaty plastyczne i taneczne.
2-20 XI 2011
1997: Wystawa malarstwa Mathurina Méheut w Reszlu.
2004: Sezon polski we Francji „Nova Polska 2004”: prezentacja kultury polskiej,
warmińsko-mazurskiej na zamku La Roche Jagu – koncert zespołów ProForma, Pro
Musica Antiqua, wspólny występ zespołu Pieśni i Tańca „Kortowo” z bretońskim
„Korriganed Paňvrid”, koncert zespołu Horpyna. Publikacja i promocja antologii
polskiej poezji Warmii i Mazur w języku francuskim „Terra Nullius. Anthologie de la
poésie polonaise de Warmie et Mazurie” (wyd. Folle Avoine, Bédée 2004, 70 stron),
autorstwa Kazimierza Brakonieckiego, Alicji Bykowskiej-Salczyńskej, Zbigniewa
Chojnowskiego i Wojciecha M. Darskiego w przekładzie Frédéric Laurent. Spotkania
poetyckie z Kazimierzem Brakonieckim i autorką przekładu odbyły się w Liceum
Henri Avril w Lamballe, Liceum Rabelais w Saint-Brieuc i Bibliotece Miejskiej w
Saint-Brieuc.
Koncerty Nolwenn Korbell i Soïg Sibéril (śpiew i gitara) w Olsztynie i Ostródzie.
2007: Wystawa plastyczna „Pejzaż za horyzontem. Wystawa sztuki współczesnej
Warmii i Mazur” w Saint-Brieuc.
Występy zespołu teatralnego Chien Bleu: spektakl na podstawie utworów Borysa
Viana w Olsztynie i w Giżycku.
2008: Wystawa sztuki współczesnej departamentu Côtes d’Armor pt. „In situ.
Metamorfozy miejsca. Punkty widzenia” w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Spektakle taneczne zesołu DéKoeff łączące tradycyjną muzykę i nowoczesny taniec
w Lidzbarku Warmińskim i Iławie.
2012: Udział Kazimierza Brakonieckiego w audycji w II programie Polskiego Radia
poświęconej kulturze i literaturze Bretanii.
Spektakle teatru Fiat Lux „Don Cristo Loco” w Olsztynie.
Wernisaż wystawy fotograficznej „W Bretanii” Michała Kielasa, fotografika z Sopotu.
4. Wystawy
1993
6-16 XI 2012
Wystawa fotografii Laëticii Donval z Bretanii z cyklu „La Maison” (Dom).
Spotkania autorskie z Ewą Kubasiewicz z Saint-Brieuc, autorką książki „Bretania
tajemnicza. W krainie Celtów i templariuszy”, w Olsztynie i Ostródzie.
85
Wystawa edukacyjna o życiu Louis’a
departamentalnej z Côtes d'Armor (BCA).
Guilloux
ze
zbiorów
biblioteki
Wystawa edukacyjna o życiu Guya de Maupassanta ze zbiorów biblioteki
departamentalnej z Côtes d'Armor.
86
1994
„Image de Bretagne”: wystawa fotograficzna Pascala Jaugeona, fotografika z
Bretanii.
„Archeologia francuska”: wystawa ze zbiorów biblioteki BCA.
„Ça, c’est la France”: wystawa komiksów wypożyczona z Alliance Française w
Warszawie.
„Jak powstaje komiks” wystawa ze zbiorów biblioteki BCA.
„Kobieta - metamorfozy”: wystawa rysunku Elżbiety Bonieckiej-Milowicz, artystki z
Olszytyna.
„Du manuscrit au livre”: wystawa na temat procesu powstawania książki w
tradycyjnym warsztacie drukarskim przygotowana przez Yvesa Prié z francuskiego
wydawnictwa Folle Avoine.
„Rewolucja francuska. Pierwsza rewolucja praw człowieka”: wystawa edukacyjna ze
zbiorów BCA.
„Grafiki”: wystawa niepełnosprawnego artysty Ireneusza Betlewicza.
„Voltaire jako filozof i człowiek”: wystawa o życiu i twórczości francuskiego pisarza i
filozofa udostępniona przez Alliance Française.
„Drzewa i Celtowie”: wystawa ze zbiorów biblioteki BCA.
„Malarska droga”: wystawa malarstwa francuskiego malarza Pierre’a Leclerca.
„Czarownice”: ilustracje i eksponaty przedstawiające życie bajkowych czarownic ze
zbiorów biblioteki BCA.
„Język i literatura bretońska”: bibliografia literatury i języka bretońskiego w latach
1989-1990. Wystawa ze zbiorów BCA.
„Architektura w plakacie”: wystawa przedstawiająca największe
architektury francuskiej wypożyczona z Alliance Française.
osiągnięcia
„Miasto Celnika Rousseau – Laval”: wystawa rysunków Łucji Warpińskiej, artystki z
Bydgoszczy.
„Antoine de Saint-Exupéry”: wystawa edukacyjna z okazji 50. rocznicy śmierci
pisarza (1900-1944) wypożyczona z Alliance Française.
„Krajobrazy wewnętrzne”: wystawa obrazów olejnych malarza i poety Jarosława
Markiewicza z Warszawy.
„Od pałacu do muzeum”: wystawa opisująca historię zamku Louvre wypożyczona z
Alliance Française.
„Unipresse”: wystawa prasy francuskiej zorganizowana przy współudziale Ambasady
Francji w Polsce.
„Literatura Czarnej Afryki od A do Z”: wystawa edukacyjna wypożyczona z Alliance
Française.
„Na ulicach Paryża”: wystawa fotograficzna Krystyny Łyczywek ze Szczecina,
fotografa i tłumaczki j. francuskiego.
„Pejzaż z latarnią”: wystawa fotograficzna Pawła Kamzy, fotografika z Poznania.
„Międzynarodowy obraz praw człowieka”: wystawa 60 plakatów udostępniona przez
Alliance Française.
„Cyrk”: wystawa ze zbiorów BCA.
1996
„Wspomnienia z Dinan”: wystawa poplenerowa malarstwa i fotografii Adama
Smoczyńskiego i Magdy Pawlak, olsztyńskich artystów, którzy przebywali na
plenerze w Dinan.
„Moja Bretania”: wystawa akwarel
mieszkającego w Polsce i we Francji.
Jurija
Sulimowa,
artysty
ukraińskiego
„Bretania”: fotografie z Bretanii lat 50. i 60. XX w. Krystyny Łyczywek ze Szczecina.
„Stryj Piotr”: wystawa fotografii Mariusza Hermanowicza, fotografika z Olsztyna
mieszkającego we Francji, o Piotrze Hermanowiczu, wileńskim rzeźbiarzu.
Wystawa pokonkursowa na logo CPF dla uczniów liceum plastycznego w Olsztynie.
„Dobro i zło”: obrazy i rysunki olsztyńskiego artysty Tadeusza Brzeskiego.
„Epifanie”: wystawa grafiki olsztyńskiego artysty plastyka Wiesława Bieńkuńskiego.
1995
„Karykatury Pinny”: wystawa karykatur G. Pinny, nauczyciela
karykaturzysty z Marsylii. Wystawa ze zbiorów Alliance Française.
filozofii
i
„Carcassonne – świadectwo przeszłości”: wystawa fotografii Janusza Korpala,
fotografa z Poznania
Wystawa poplenerowa o Bretanii olsztyńskich artystów plastyków: Mirosławy
Smerek-Bieleckiej, Elwiry Iwaszczyszyn i Jerzego Bieleckiego, którzy latem 1994
roku przebywali na plenerze w Dinan (Côtes d'Armor).
„Mozart”: wystawa edukacyjna ze zbiorów BCA.
„Szkice piórkiem”: wystawa rysunków Tomasza Krupy, architekta i rysownika
mieszkającego w Polsce i we Francji.
„Totemy”: wystawa obrazów ze skóry Artura Nichthausera, olsztyńskiego artysty
plastyka oraz recenzenta i publicysty.
1997
„Bretania”: wystawa fotografii Claude’a Le Galla z Bretanii.
Wystawa malarstwa Soni Zengel z Bydgoszczy: pejzażowe refleksje z Bretanii.
„Châteauroux”: wystawa fotografii olsztyńskiego fotografika Jana Rutkowskiego.
87
88
„Bretania – Polska. Gwasze i akwarele”: wystawa malarstwa Pierre’a Leclercqa z
Francji.
„Wilk i księżyc”: wystawa fotografii artystycznej Francisa Goellera do tekstów Yvona
Le Mena (Côtes d'Armor).
„Tam i z powrotem czyli aller et retour”: wystawa grafiki Zbigniewa Żebrackiego,
polskiego artysty mieszkającego w Paryżu.
„Moja Warmia”: rysunki Zofii Hermanowicz z Warszawy oraz wystawa fotografii
Mariusza Hermanowicza z Francji pt. „10 lat”.
„Irlandia”: wystawa fotografii Claude’a Le Galla z Bretanii.
Wystawa grafiki i ekslibrisów Hélène Nué z Francji.
Wystawa prac plastycznych Toma Tranklina, malarza pochodzenia holenderskiego
mieszkającego w Bretanii (Côtes d'Armor).
„Nadmorskie wędrówki”: wystawa rysunku i malarstwa Tanguy Dohollau z Côtes
d'Armor.
1998
2001
„Struny światła”: wystawa grafiki olsztyńskiej artystki Małgorzaty Chomicz.
„Inspiracje”: wystawa malarstwa Agnieszki Zalewskiej z Olsztyna,
stowarzyszenia Amitié.
Wystawa tkanin artystycznych nagrodzonych podczas XIV Wojewódzkiego Przeglądu
Tkaniny Artystycznej Kętrzyn 97.
Wystawa malarstwa awangardowych
Towarowej i Mikołaja Tiopłego.
artystów
z
St
Petersburga
Walentyny
członkini
„Nous trois: elle, l’amour i ja”: wystawa prac olsztyńskiej artystki Julity Wiench.
Wystawa ilustracji do książek wydanych w bretońskim wydawnictwie Folle Avoine.
„Brzuch”: wystawa rysunków Violetty Kulikowskiej-Parkasiewicz, z Olsztyna.
„Na Białorusi i Rosji. Dokumentacja i prace”: wystawa dzieł
Wiśniewskiego, klasyka polskiej powojennej awangardy artystycznej.
Anastazego
„Lotus s’émancipe – Lotus wyzwolona”: kolaże plastyczne Lotus Goyon z Paryża.
„Ślady”: rysunek i malarstwo Tanguy Dohollau z Saint-Brieuc.
„W krainie lamów i szamanów”: wystawa fotografii z Buriacji i Mongolii Florenta
Roberta, Francuza mieszkającego w Polsce.
„Etiudy”: wystawa fotografii Marceliny Janowskiej z Olsztyna.
„Na ulicach Paryża”: wystawa fotografii Krystyny Łyczywek ze Szczecina.
Wystawa rzeźby Waldemara Cichonia, artysty rzeźbiarza z Elbląga.
„Jola Mąkosa patrzy na Bretanię”: wystawa fotografii i wierszy Jolanty Mąkosy,
artystki z Warszawy.
„Bretania”: wystawa fotograficzna Andrzeja i Rafała Stachurskich z Olsztyna.
2002
„Port Brest” : wystawa czarno-białej fotografii Claude’a Le Galla z Bretanii.
1999
„Alpejskie fascynacje”: wystawa rysunku i malarstwa Ryszarda Pawłowskiego,
olsztyńskiego architekta wnętrz, urbanisty i plastyka.
„Małe muzy, świątki praktyczne”: wystawa rzeźb Tamary Bołdak-Janowskiej i
Antoniego Janowskiego, olsztyńskich artystów.
„Bonne année… 1964-1999”: wystawa fotografii artystycznej Jacquesa Pierre’a z
Francji.
„Jola Mąkosa patrzy na Paryż”: wystawa fotografii Jolanty Mąkosy z Warszawy.
„Noc…turnes”: wystawa fotografii o Bretanii Morgana Maujarda, pracownika CPF.
„Spotkania dusz”: wystawa fotografii Rogera Moizana, artysty fotografika z Bretanii.
2000
„Poszukiwania w innym wymiarze”: wystawa rzeźb Agnieszki Sadowskiej z
Lidzbarka Warmińskiego.
„Nadmorskie wędrówki”: wystawa obrazów francuskiego artysty malarza Claude’a Le
Luherne.
„Wielka Obecność”: wystawa fotografii o Warmii Cezarego Dębowskiego z Olsztyna.
„Francuskie inspiracje”: wernisaż wystawy olsztyńskich artystów plastyków: Jerzego
Bieleckiego, Zygmunta Bobrowskiego, Małgorzaty Bojarskiej-Waszczuk, Tadeusza
Brzeskiego, Barbary Hulanickiej, Elwiry Iwaszczyszyn, Elżbiety Milowicz, Wiesławy
Pasik, Mirosławy Smerek-Bieleckiej, Hieronima Skurpskiego, Julity WienchKurłowicz. Malasrstwo olejne, akrylowe, pastele, grafika, rysunek, fotografia
artystyczna, tkanina artystyczna, ilustracja książkowa.
„Verdun 1916…”: wystawa fotografii wojennych Edmunda Malickiego, który podczas
wojny został zmobilizowany do armii niemieckiej i pełnił funkcję fotografa w zespole
balonów obserwacyjnych na froncie zachodnim.
„Holomicek w Bretanii”:
fotografika i dysydenta.
wystawa
fotografii
„Bretania”: wystawa malarstwa (akwarela i akryl) Stefana Bohdana Jankowskiego
(Niemcy) ze zbiorów BWA w Olsztynie.
89
90
Bohdana
Holomicka,
czeskiego
2003
„Stajnia”: wystawa malarstwa olsztyńskiej artystki Marzeny Huculak.
Wystawa ilustracji Adama Kurłowicza z Olsztyna do serii książek „Odkrywanie
światów” (wyd. Wspólnota Kulturowa „Borussia”).
„Dni mogłyby być takie zwyczajne” („Si ordinaires que soient les jours”): wystawa
czarno-białej fotografii Rogera Moizana z Bretanii.
„Pejzaże Kolumbii Brytyjskiej”: wystawa monotypii Andrzeja Brakonieckiego z
Vancouveru.
„Historia Francji widziana oczami dziecka. Średniowieczna tkanina z Bayeux –
reminiscencje”: wystawa prac uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Olsztynie
powstała w ramach zajęć szkolnych „Poznajemy kraje Unii Europejskiej”.
„La visite” (Wizyta): zbiorowa wystawa fotografii artystycznej
samorządowych departamentu Côtes d’Armor w Saint-Brieuc.
ze
zbiorów
Pośmiertna wystawa francuskiego malarza Pierre’a Leclerqa.
„Szukając słońca piątej po południu”: wystawa fotografii o południowej Francji
autorstwa Małgorzaty Bojarskiej-Waszczuk i Tomasza Waszczuka z Olsztyna.
„Armorigènes”: wystawa plastyczna Jean-Claude Charbonela, artysty z Côtes
d'Armor.
Wystawa malarstwa i rysunku olsztyńskiej artystki Marii Targońskiej.
„Kalwarie bretońskie w fotografii” wystawa Jeana Le Corguille, księdza i fotografa z
Bretanii.
2006
„Nie byłam różą daremną”: pośmiertna wystawa fotografii Marceliny Janowskiej z
Olsztyna.
„Meander”: wystawa rysunków olsztyńskiego artysty Marcina Kołpy.
Francusko-polska wystawa ekslibrisów Jeana Marcela Bertranda i Zdzisława
Milacha.
„Uśmiech mędrca, głowa lwa”: wystawa edukacyjna poświęcona sylwetce poety i
prezydenta Senegalu Leopolda Sédara Senghora.
2004
Wystawa fotografii o Le Mont Saint-Michel autorstwa fotografika Jacka Litwina.
„Pejzaże warmińskie i mazurskie”: wystawa grafik Zdzisława Milacha, artysty
osiadłego od niedawna na Warmii.
„Amabhuku” (w języku zoulou „książki”): wystawa 34 afrykańskich autorów
ilustracji do książek dla dzieci.
„Twarze-postacie”: wystawa Aurelii Milach z Wrocławia.
„Francophonie”: wystawa rysunków o Francji i
przygotowana przez uczniów Szkoły Podstawowej
Ogólnokształcącego w Olsztynie.
krajach
nr 34
frankofońskich
i III Liceum
„Inwentaryzacja piękna. Zabytki francuskiego regionu Centre”: wernisaż wystawy
fotografii autorstwa Mariusza Hermanowicza, fotografa z Olsztyna mieszkającego we
Francji.
„Martwe natury – okruchy wieczności”: wystawa fotografii Francisa Goellera z Côtes
d’Armor.
„Ptaki, ptaszki i ptasiory”: wystawa kolaży warmińskiego artysty Zygmunta
Bobrowskiego urodzonego we Francji poświęconego ptakom Warmii i Mazur.
„Na plenerze w Bretanii”: wystawa fotografii Ryszarda Szmyta, rzeźbiarza z Olsztyna,
nauczyciela Liceum Plastycznego w Olsztynie, uczestnika Międzynarodowego
Pleneru Rzeźbiarskiego w Cavan (Côtes d’Armor).
„Nasza podróż do Bretanii”: wystawa fotografii autorstwa członkiń Olsztyńskiego
Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié”: Bożeny Kalinowskiej, Elżbiety
Reszki-Wiśniewskiej, Teresy Stefanowicz, Wiesławy Wojciechowicz.
„W kamiennym kręgu Germanii. Grobowe megality burgrafów Rzeszy w Markowie k.
Morąga”: wystawa fotografii Jacka Sztorca z Olsztyna.
2007
Polsko-francuska wystawa edukacyjna poświęcona sylwetce światowej sławy
architekta Ericha Mendelsohna, urodzonego w Olsztynie w 1887 r.
Wystawa konkursowa plakatów o krajach frankofońskich przygotowanych przez
uczniów liceów z Olsztyna, Morąga i Bartoszyc.
„Les visages de la mer” (Oblicza morza): wystawa malarstwa na papierze André
Joliveta z Bretanii.
„Motywy bretońskie”: wystawa malarstwa Ilony Sapki z Bydgoszczy.
2005
„Paryż – Bruksela”: wystawa fotografii Ewy Kozłowskiej z Olecka.
„Portrety”: wystawa pasteli olsztyńskiego artysty Marcina Kołpy.
„Gallia romanica”: architektura i rzeźba romańska we Francji w fotografii Zygmunta
Świechowskiego ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu.
„Etonnants voyageurs”: wystawa edukacyjna o francuskojęzycznych pisarzach
podróżnikach przygotowana przez Instytut Francuskiego w Warszawie.
„Café bouillu, cafés perdus”: wystawa fotografii Sylvaina Boutteta z Côtes d'Armor.
„Paryż nocą”: wystawa fotografii olsztyńskiego fotografika i podróżnika Tomasza
Raczyńskiego.
Wystawa prac plastycznych członków olsztyńskiego Stowarzyszenia Przyjaciół
Bretanii i Francji „Amitié”.
91
92
2008
„Południowa Warmia”: wystawa fotografii Francisa Goellera z Bretanii.
„Z otchłani”: wystawa dokumentalna z cyklu „Archiwum rodzinne” nieznanych
fotografii z obozu zagłady w Dachau ze zbiorów rodziny śp. Jana Stefanowicza.
„Odkrywcy”: wystawa oświatowa w języku francuskim poświęcona technologiom
przyszłości podarowana przez Ambasadę Francji w Polsce.
„W domu niewoli”: wystawa dokumentalna z cyklu „Archiwum rodzinne” nieznanych
zdjęć z okresu zsyłki Polaków na sowiecki Wschód w czasie II wojny światowej ze
zbiorów rodziny Sokólskich i Kozłowskich.
„Linia powrotu”: wystawa fotografii Krzysztofa Czyżewskiego, przewodniczącego
fundacji „Pogranicze” w Sejnach.
wystawa grafiki artystycznej olsztyńskiego artysty
„Postscriptum. Pokaz korespondencji artystycznej”: wystawa Zbigniewa Żebrackiego
z Paryża.
„Litoral”: wystawa czarno-białych fotografii Claude’a Le Galla, fotografika z Bretanii.
„Bretońskie klimaty”: wystawa fotograficzna Kazimierza Kozakiewicza oraz Justyny
Kozakiewicz z Wałbrzycha.
„Tuziemiec – Zaziemiec”:
Wiesława Bieńkuńskiego.
„Szlakiem Brygady Karpackiej”: wystawa oświatowa z cyklu „Archiwum rodzinne” ze
zbiorów rodziny Martuszewskich z Olsztyna.
Wystawa malarstwa na papierze André Joliveta, malarza z Bretanii.
„Kwiaty”: wystawa akwarel Agnieszki Zalewskiej z Olsztyna.
2011
„Bretania – wspomnienia i wizje”: wystawa fotografii i malarstwa Zbigniewa
Urbalewicza, olsztyńskiego artysty, który brał udział w biennale sztuki współczesnej
w Côtes d'Armor.
„Panorama warmińska”: wystawa malarstwa Marka Szczęsnego z Olsztyna.
„Mali – ziemia i ludzie”: wystawa fotografii Stefana Zielskiego.
„Celtowie”: wystawa fotografii o Irlandii i Szkocji olsztyńskiego artysty Tomasza
Raczyńskiego.
,,Pamiętnik z podróży do Paryża”: wystawa jednego obrazu z podróży i pobytu w
Paryżu 21 polskich artystów.
„Sometimes Something”: wystawa malarska Adama Kopytowskiego z Olsztyna:
inspiracją dla artysty był pobyt w Côtes d’Armor na międzynarodowym festiwalu
graffiti.
Wystawa pokonkursową o tematyce francuskiej studentów Wydziału Sztuki UWM w
Olsztynie - prace laureatów.
2009
„Des mots pour demain”: wystawa edukacyjna podarowana przez Ambasadę Francji
w Polsce.
„Proust odnaleziony”: wystawa fotograficzna o Rumunii poetki i romanistki Ewy
Kozłowskiej z Olecka.
„Cmentarze żydowskie”:
Kaliningradu.
wystawa
fotograficzna
Anastazji
Wiertjaszkiny
Polsko-francuska wystawa oświatowa poświęcona życiu, działalności i pracy
naukowej noblistki Marii Skłodowskiej-Curie.
„W Bretanii”: wystawa fotograficzna Michała Kielasa z Sopotu.
z
2012
„Filaments”: wystawa czarno-białej fotografii Joëla Belleca (Francja) o zatoce
Paimpol/ kanale La Manche.
„Laboratorium”: wystawa prac plastycznych Rafała Mikułowskiego z Warmii.
„Portrety i wnętrza”: wystawa fotografii Véronique Sezap z Quimperlé (Francja).
„Portrety pisarzy francuskich”: wystawa fotografii Louisa Moniera z Paryża,
wybitnego fotografika - portrecisty.
„Jeszcze jeden dzień i inne baliry”: wystawa prac Barbary Lis-Romańczukowej z
Olsztyna.
Wystawa ilustracji do opowiadania „List” Z. Herberta autorstwa Tanguy Dohollau,
artysty plastyka z Côtes d'Armor.
„Bretania”: wystawa fotograficzna Rogera Moizana. (Francja).
Pokonkursowa wystawa
Frankofońskiego.
„Meksyk. Bez piramid”: wystawa fotograficzna Morgana Maujarda, pracownika CPF
w latach 1999-2003.
fotografii
uczestników
„Twórcy polskiej kultury”: wystawa portretów
autorstwa Tanguy Dohollau.
I
Fotograficznego
polskich pisarzy i reżyserów
Wystawa fotografii Laëticii Donval z Bretanii z cyklu „La Maison” (Dom).
2010
„Ladakh albo Mały Tybet w Indii”: wystawa fotograficzna Stefana Zielskiego,
księgarza z Olsztyna.
„Dwanaście inspiracji”: wystawa malarstwa Marty Wasilewskiej z Olsztyna.
93
94
Maratonu
5. Wymiany kulturalne
Warsztaty muzyczne i festiwal folkloru organizowane przez Federację Młodzieżowych
Domów Kultury w Saint-Brieuc: udział 8 młodych Polaków w ramach współpracy z
Regionalnym Ośrodkiem Kultury w Olsztynie.
1993
Występy w Olsztynie grupy wokalno-tanecznej z Berry.
Występy teatru Totem z Côtes d'Armor, spotkanie z aktorami olsztyńskiego teatru.
Wizyta w Dobrym Mieście przedstawicieli Domu Kultury w Quintin (Côtes d'Armor)
w celu nawiązania współpracy.
Wizyta w Olsztynie dyrektora Federacji Młodzieżowych Domów Kultury w SaintBrieuc w celu wytypowania zespołów artystycznych do wyjazdu do Francji.
Pobyt w Bretanii Agnieszki Rainko z LOIII w Olsztynie w ramach nagrody za
zwycięstwo w konkursie szkolnym na opis Bretanii. Pobyt ufundowany przez Radę
Generalną Côtes d'Armor i Federację Młodzieżowych Domów Kultury w SaintBrieuc.
Pobyt w Olsztynie grupy z Francji w ramach festiwalu muzycznego „Drogi dźwięku”.
Występ szkolnego, ukraińskiego zespołu folklorystycznego Dumka z Górowa
Iławeckiego na targach Expo ’96 w Saint-Brieuc.
1994
Spektakl poetycki Huberta Lenoir z teatru Totem (Côtes d'Armor) pt. „Frères de
Nuit, Fils du Soleil” prezentowany w CPF oraz ośrodkach Alliance Française.
1997
Tydzień kultury polskiej w Côtes d'Armor: występy Zespołu Pieśni i Tańca i zespołu
muzycznego Caro z Biskupca, koncert fortepianowy B. Czapiewskiego z Gdańska,
wystawa tkaniny dwustronnej Barbary Hulanickiej, wystawa rysunku Elżbiety
Bonieckiej-Milowicz i grafiki Ireneusza Betlewicza.
Występy zespołu folklorystycznego Dumka z Górowa Iławeckiego w Lamballe (Côtes
d'Armor).
Występy zespołu bretońskiego Strobineli w Olsztynie.
d'Armor,
Międzynarodowe spotkanie młodzieży organizowane przez Federację Młodzieżowych
Domów Kultury w Saint-Brieuc: warsztaty muzyczne dla młodzieży z Polski, Belgii,
Włoch, Ukrainy i Francji.
Letni plener artystyczny w Dinan z udziałem olsztyńskich artystów: Mirosławy
Smerek-Bieleckiej, Elwiry Iwaszczyszyn i Jerzego Bieleckiego.
Międzynarodowe Spotkanie Poetów w Saint-Malo i Saint-Brieuc z udziałem
Kazimierza Brakonieckiego: promocja książki „O Bretanii poezją i prozą”; udział w
konferencji w Rennes na temat działalności Domów Bretanii w Europie.
1995
Występy Zespołu Pieśni i Tańca Olsztyn w Quintin (Côtes d'Armor) z okazji święta
niepodległości Polski oraz 15-lecia działalności Stowarzyszenia Côtes d'Armor –
Olsztyn.
Pobyt olsztyńskiego chóru nauczycielskiego Baccalarum
nawiązanie współpracy z chórem Cantabile z Saint-Brieuc.
w
Côtes
Występy zespołu Strink Fisel z Bretanii w Olsztynie.
Spotkanie młodzieży muzykującej w Saint-Brieuc – młodzież z Belgii, Polski i
Bretanii. Spotkanie organizowane przez Federację Młodzieżowych Domów Kultury z
Saint-Brieuc.
Współpraca grupy Radość z MOK w Olsztynie i zespołu folklorystycznego z
Pommerit le Vicomte: wyjazd polskiej grupy do Bretanii.
Przyjęcie w Olsztynie chóru Cantabile z Saint-Brieuc (współpraca z olsztyńskim
chórem Baccalarum).
Pobyt w Côtes d'Armor Andrzeja Stachurskiego, fotografika z Olsztyna, w celu
przygotowania albumu i wystawy o Bretanii.
1998
Wizyta Yvesa Trouinarda z Federacji Młodzieżowych Domów Kultury w Saint-Brieuc
w Regionalnym Ośrodku Kultury w Olsztynie w celu omówienia planów współpracy
kulturalno-społecznej młodzieży.
Koncerty w Côtes d'Armor olsztyńskiego zespołu celtyckiego Shannon.
1996
Międzynarodowe spotkanie młodzieży organizowane przez Federację Młodzieżowych
Domów Kultury w Saint-Brieuc: warsztaty „Cyrk w Bretanii” w Loudéac (Côtes
d'Armor).
Wyjazd ludowego Zespołu Pieśni i Tańca Trompaki z Bartoszyc do Quintin w
ramach współpracy z tamtejszym młodzieżowym domem kultury.
95
Pobyt Janusza Cygańskiego, dyrektora Muzeum Warmii i Mazur, w Côtes d'Armor w
celu przygotowania wystawy sztuki polskiej w Saint-Brieuc.
Przyjazd grupy młodzieży z Saint-Brieuc do Olsztyna na zaproszenie Regionalnego
Ośrodka Kultury: spotkanie z młodzieżą polską wokół muzyki hip hop, graffiti i
tańca.
96
1999
Pobyt w Côtes d'Armor sześciu młodych raperów i graficiarzy związanych z ROK w
Olsztynie w ramach współpracy z Federacją Młodzieżowych Domów Kultury w
Saint-Brieuc.
Udział olsztyńskiego zespołu młodzieżowego „Dzieci Sancheza” w międzynarodowych
warsztatach zorganizowanych w Loudéac (Bretania).
2000
Staż w Olsztynie Stéphane’a Chouina, kierownika wydziału kultury Rady
Generalnej Côtes d'Armor. Cel stażu: wzmocnienie współpracy kulturalnoartystycznej.
Pobyt stowarzyszenia rycerskiego
średniowiecznym.
ze
Szczytna w
Moncontour na festiwalu
Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie: uroczysty koncert chóru ProForma, koncert
francuskiego klarnecisty Michela Aumenta oraz występ Roberta Barthe z
francuskimi piosenkami szanty.
2004
Międzynarodowe warsztaty artystyczne dla młodzieży w Côtes d'Armor
współorganizowane przez stowarzyszenie Borussia i CPF. Tematem przewodnim był
dom.
Międzynarodowy plener rzeźbiarski w Cavan (Côtes d’Armor, Francja) z udziałem
Ryszarda Szmyta z Olsztyna.
2005
Pobyt w Olsztynie, Iławie i Nidzicy przedstawicieli stowarzyszenia Steredenn z Dinan
w celu nawiązania współpracy z polskimi stowarzyszeniami zajmującymi się pracą z
młodzieżą; wyjazd przedstawicieli polskich stowarzyszeń do Dinan.
2001
Koncert organowy Patricka Ledroit w olsztyńskiej katedrze podczas letnich
koncertów organowych.
Pobyt poetów z Bretanii w Olsztynie i na Warmii w ramach Dni Kultury Francuskiej.
Spektakle teatru Totem z Saint-Brieuc w województwie warmińsko-mazurskim w
ramach Dni Bretanii.
2002
„Symphonie forestière pour harpe celtique” – spektakl dla dzieci i młodzieży w CPF
w wykonaniu Roberta Barthe z Francji.
Warsztaty teatralne teatru Totem z Saint-Brieuc dla uczniów III LO w Olsztynie.
Występ zespołu z Prowansji „Lei Dindouleto
uczestniczących w obozie językowym w Olsztynie.
dou
Roucas”
dla
uczniów
Festiwal Piosenki Żeglarskiej w Paimpol (Bretania), udział zespołu „Wodny Patrol” z
Olsztyna.
II międzynarodowe biennale sztuki współczesnej „Le Regard des Autres” w Côtes
d’Armor, udział Wiesława Wachowskiego z performancem „Dziadek Stefan”.
Pobyt w Olsztynie bretońskiego zespołu ludowego
współpracującego z Zespołem Pieśni i Tańca Kortowo.
Korriganed
Paňvrid
Międzynarodowe warsztaty muzyczne dla młodzieży
współorganizowane przez stowarzyszenie Borussia i CPF.
w
d'Armor
Côtes
2006
Międzynarodowe warsztaty teatralne dla
młodzieży w Côtes d'Armor
współorganizowane przez stowarzyszenie Borussia i CPF. Tematem przewodnim
były bajki.
Koncerty grupy Meskaj z Bretanii w Olsztynie i Giżycku w ramach Dni Bretanii.
Koncerty orkiestry z Lamballe w Iławie.
2007
Projekt „Kapitał przyszłości” w ramach programu europejskiego „Młodzież”: staż
Pauliny Biesiekierskiej z Olsztyna w młodzieżowym domu kultury w Quintin,
dyplom animatora BAFA.
Udział Zbigniewa Urbalewicza, olsztyńskiego artysty plastyka w Biennale Sztuki
Współczesnej „Le regard des autres” w Côtes d'Armor.
2008
2003
Twórczy pobyt na Warmii Francisa Goellera, fotografika z Côtes d’Armor.
10-lecie działalności Centrum Polsko-Francuskiego – wydarzenia jubileuszowe:
12-13 lipca 2003
Pobyt w Olsztynie oficjalnej delegacji Departamentu Côtes d'Armor.
Wernisaż wystawy Jean-Claude’a Charbonela „Armorigènes” z udziałem autora.
97
Wystawa plastyczna Adama Kopytowskiego „Sometimes. Someting”, rezultat jego
pobytu w Côtes d'Armor w ramach międzynarodowego festiwalu graffiti.
Udział Kazimierza Brakonieckiego jako gościa honorowego w międzynarodowym
festiwalu poetyckim „Parole Poétique” w Quimperlé (Bretania, Francja).
98
Udział Olsztyńskiego Teatru Lalek w festiwalu „Les Marionnet’ic” w Binic (Côtes
d’Armor).
Międzynarodowy plener rzeźbiarski w Cavan (Côtes d’Armor, Francja) z udziałem
Miłosza Piotrowskiego, artysty i wykładowcy UWM.
2009
Festiwal teatrów lalkowych ANIMA w Olsztynie z udziałem dwóch trup teatralnych z
Côtes d’Armor: Compagnie Via Cane i Théâtre de Tarabates.
2010
Pobyt w Olsztynie teatru lalkowego Via Cane z Côtes d’Armor z przedstawieniem
„Szopka”. Przyjazd w ramach projektu realizowanego we współpracy z francuskim
stowarzyszeniem Côtes d’Armor – Warmia i Mazury w Saint-Brieuc.
Międzynarodowe warsztaty ekologiczno-teatralne dla młodzieży w Côtes d'Armor
współorganizowane przez stowarzyszenie Borussia i CPF.
Obchody w Polsce, październik – listopad 2011:
- pobyt delegacji oficjalnej z departamentu Côtes d'Armor
- wystawa obrazów Jean-Josepha Lanoë w galerii Urzędu Marszałkowskiego w
Olsztynie
- Dni Bretanii – Côtes d'Armor na Warmii i Mazurach: koncerty Nolwenn Korbell/
Soïg Siberil, spektakle teatru Chin Bleu, zespołu muzyczno-tanecznego DéKoeff i
teatru lalkowego Fiat Lux
- wystawa fotografii o Bretanii Michała Kielasa.
Pobyt w Olsztynie zespołu Jean-Yvesa Le Guena z francuskiej Bretanii, autora
książek dla dzieci na podstawie których przygotowany został spektakl ,,Les Petits
chemins et grands voyages”.
2012
Koncerty bretońskiego zespołu Bagad Paňvrid w Lubawie, Olsztynku i Rumienicy
(podczas dożynek).
2011
20-lecie współpracy Côtes d'Armor – Warmia i Mazury
2013
Obchody we Francji, maj 2011:
20-lecie działalności Centrum Polsko-Francuskiego – wydarzenia jubileuszowe:
12-27 kwietnia (patrz Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej)
- stypendium artystyczne Antka Grzybka, artysty olsztyńskiego zajmującego się
sztuką wideo, w opactwie Bon Repos w Côtes d'Armor;
- pobyt delegacji oficjalnej i roboczej z województwa warmińsko-mazurskiego
6. Współpraca oświatowa
- występy zespołu pieśni i tańca tradycyjnego „Warmia”
1996
- spektakl o nocy świętojańskiej teatru młodzieżowego z Olsztyna „Koniec. Cdn…”
Pobyt w Olsztynie delegacji dyrektorów szkół średnich z Côtes d'Armor na
zaproszenie Kuratorium Oświaty.
- koncert zespołu rockowo-folkowego Hoboud z Olsztyna
- prezentacja dawnych zawodów wiejskich przez skansen w Olsztynku
- wymiana sportowa młodzieży – zapasy w Dinan
Podpisanie oficjalnej umowy o stałej współpracy szkolnej pomiędzy Kuratorium
Oświaty w Olsztynie i przedstawicielami władz oświatowych Côtes d'Armor.
- animacje na temat Polski w Dinan
- polski tydzień w willi Rohannec’h w Saint-Brieuc: wystawa ilustracji do „Listu” Zb.
Herberta i portretów polskich pisarzy i reżyserów autorstwa Tanguy Dohollau,
spotkanie z tłumaczką literatury polskiej Frédéric Laurent z Paryża
- spotkanie licealistów z Polski i z Francji, którzy pracowali nad „Listem” Zb.
Herberta
- pobyt w Saint-Thélo młodzieży z Aniołowa, w ramach wymian i współpracy
stowarzyszeń wiejskich
2004
Spotkanie przewodniczącej Stowarzyszenia Côtes d’Armor – Warmia i Mazury z
warmińsko-mazurskim wicekuratorem oświaty dotyczące współpracy oświatowej
pomiędzy departamentem Côtes d’Armor i szkołami z Olsztyna.
Spotkanie przedstawiciela Warmińsko-Mazurskiego Kuratorium Oświaty i
Ambasady Francji w Polsce (Attaché ds. współpracy edukacyjnej) poświęcone
działalności edukacyjnej, popularyzacji języka francuskiego oraz wymian szkolnych.
- polsko-francuska wystawa prac plastycznych artystów nieprofesjonalnych we
Fréhel, we współpracy z klubem malarskim Sąsiedzi z Olsztyna
- koncerty orkiestry niepełnosprawnych z Giżycka.
99
100
2005
II. Wakacyjny obóz językowy z językiem francuskim
Wizyta attaché Ambasady Francji ds. współpracy edukacyjnej. Spotkanie z
Warmińsko-Mazurskim Kuratorem Oświaty i nauczycielami III Liceum
Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Olsztynie.
1996-1999: obóz w Olsztynie dla 100 licealistów z całej Polski, z udziałem 15
nauczycieli z Côtes d'Armor.
Staż pracownika Centrum Polsko-Francuskiego w Radzie Generalnej departamentu
Côtes d’Armor i bibliotece regionalnej.
Staż w Centrum Polsko-Francuskim ucznia Liceum Rolniczego La Ville Davy w
Quessoy.
2000-2003: dwa obozy w Olsztynie i Węgorzewie dla ponad 200 uczniów z całej
Polski i 25 nauczycieli z Côtes d'Armor.
2004-2008: obóz w Olsztynie dla 100 licealistów z całej Polski, z udziałem 20
nauczycieli z Côtes d'Armor.
2010-2012: regionalny obóz języka francuskiego dla 30 uczniów z województwa
warmińsko-mazurskiego, z udziałem 8 nauczycieli z Côtes d'Armor.
2006
Wizyta robocza przedstawiciela Stowarzyszenia Côtes d’Armor-Warmia i Mazury
oraz przedstawiciela francuskiej oświaty z Côtes d'Armor, spotkanie z warmińskomazurskim kuratorem oświaty.
W sumie od 1996 r. w 20 obozach udział wzięło około 1700 uczniów.
III. Staże i konferencje metodyczne dla nauczycieli j. francuskiego
I. Wymiany szkolne
Staże dla nauczycieli j. francuskiego w Côtes d'Armor: w latach 2000-2006
coroczne, trwające 3 tygodnie; od 2008 r. staż dwutygodniowy, organizowany co
dwa lata. W sumie w 10 stażach udział wzięło 29 nauczycieli z województwa
warmińsko-mazurskiego.

III Liceum Ogólnokształcące w Olsztynie – liceum Rabelais w Saint-Brieuc:
wymiany uczniów w latach 1994-2010. Współpraca wznowiona od 2013 r.

II Liceum Ogólnokształcące w Olsztynie – liceum w Lamballe: wymiany
uczniów w latach 1994-1995.

Liceum Ogólnokształcące w Lidzbarku Warmińskim - liceum Jean Moulin w
Saint-Brieuc: wymiana uczniów w 1995 roku.

Liceum pielęgniarskie w Olsztynie i w Saint-Brieuc: wymiany uczniów w
latach 1994-1995.

Szkoła rolnicza w Reszlu - szkoła ogrodnicza w Saint-Ilan: wymiany uczniów
w latach 1995-1998

Zespół Szkół Rolniczych w Ostródzie – zespół szkół La Ville Davy w Quessoy:
staże polskich uczniów w Côtes d'Armor i uczniów francuskich w
gospodarstwach rolnych na Warmii i Mazurach od 1995 r.
Aktualnie co roku organizowane są 2-3 spotkania metodyczne prowadzone przez
przedstawicieli wydawnictw proponujących podręczniki i pomoce do nauki języka
francuskiego: Clé International, Didier, Hachette.

Współpraca szkoły rolniczej La Ville Davy ze szkołą rolniczą w Lidzbarku
Warmińskim, z ODR w Olsztynie: staże uczniów francuskich w Polsce w
latach 1998-2000.
IV. Asystent języka francuskiego

Zespół Szkół Rolniczych w Karolewie – Centrum Kształcenia CFA w
Pommerit-Jaudy: wymiana uczniów i wspólna realizacja projektów Comenius
w latach 2000-2010.

Zespół Szkół Ogólnokształcących w Morągu – liceum Saint-Pierre w SaintBrieuc: wymiany uczniów od 2005 r.

Zespół Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie –
technikum Chaptal w Saint-Brieuc: wymiany uczniów i wspólna realizacja
leksykonu technicznego w latach 2005-2009.

Zespół Szkół Ekonomicznych – zespół szkół La Ville Davy w Quessoy:
wspólna realizacja projektu „Obywatel świata” w latach 2007-2009

Zespół Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie - Liceum
Felix Le Dantec w Lannion: nawiązanie współpracy w 2012 r.
101
W latach 2004-2007 CPF organizowało konferencje metodyczne dla nauczycieli j.
francuskiego Konferencje we współpracy z Ambasadą Francji w Polsce, Instytutem
Filologii Romańskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetem Łódzkim,
Warmińsko-Mazurskim Kuratorium Oświaty i ośrodkami doskonalenia nauczycieli.
Projekt realizowany jest w CPF od 1 grudnia 2003 roku, w porozumieniu z Urzędem
Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Radą Generalną Côtes
d'Armor.
Obowiązki asystenta:
- prowadzenie kursów konwersacyjnych i kursów dla dzieci w Centrum PolskoFrancuskim
- merytoryczna
województwa
współpraca z
nauczycielami
języka
francuskiego
z
terenu
- pomoc w organizacji i przeprowadzaniu sesji egzaminacyjnych DELF
- pomoc przy organizacji przedsięwzięć kulturalnych organizowanych przez CPF.
102
Asystenci j. francuskiego:
Wizyta robocza w Olsztynie przedstawicieli Izby Rolniczej z Côtes d'Armor w celu
organizacji przyjazdu większej delegacji rolników na zaproszenie ODR wokół tematu
turystyki na obszarach wiejskich.
2003-2004 : Bénédicte Lesca
2004-2006: Frédéric Mounier
Wizyta prefekta Côtes d'Armor w Olsztynie.
2006-2007 : Maï-Envel Carluer
Wizyta w Olsztynie przedstawicieli przedsiębiorstw z Côtes d'Armor (sektor rolniczy i
drzewny): spotkania w różnych gminach województwa w celu nawiązania kontaktów
ekonomicznych.
2007-2008 : Solenn Knepper
2008-2012: Anaïs Fourrier
2012-2013: Marion Breteau.
1994
V. Wolontariusz z Francji
Wizyta w Olsztynie delegacji oficjalnej z Côtes d'Armor z okazji otwarcia drugiej
części CPF.
Projekt realizowany od 2011 we współpracy ze stowarzyszeniem Borussia w
Olsztynie jako organizacją
koordynującą. Centrum przyjmuje młodego
wolontariusza w ramach europejskiego programu „Młodzież w działaniu”.
Wyjazd do Côtes d'Armor 40 rolników z województwa warmińsko-mazurskiego w
celu zapoznania się z funkcjonowaniem rolnictwa we Francji.
Wizyty rolników z Côtes d'Armor w województwie warmińsko-mazurskim.
Zadania wolontariusza:
- współdziałanie z asystentką j. francuskiego przy prowadzeniu zajęć dla dzieci i
młodzieży
- popularyzacja języka i kultury francuskiej poprzez animacje i zajęcia w Centrum
P-F, szkołach i instytucjach partnerskich (biblioteki, ośrodki kultury)
Udział specjalistów z ODR w stażach w Côtes d'Armor.
Wizyty przedstawicieli organizacji i firm francuskich zainteresowanych współpracą z
województwem warmińsko-mazurskim.
- prowadzenie zajęć z j. francuskiego dla członków stowarzyszenia Amitié.
1995
Wolontariusze:
Wyjazd do Côtes d'Armor prezesów mleczarni Łukta i Mrągowo oraz specjalistów z
ODR: udział w szkoleniu „Poprawa jakości mleka”. Przyjazd do Polski specjalistów z
tej branży.
2011: Emmanuel Eydoux
2011-2012: Elise Lauber
Wizyta w Olsztynie francuskich specjalistów hodowli bydła mięsnego.
2012/2013: Marine Lovergne.
Pobyt 8 specjalistów z ODR w Côtes d'Armor z okazji Targów Paszowych; zapoznanie
się z funkcjonowaniem grupowych gospodarstw rolniczych we Francji.
7. Współpraca ekonomiczna, rolnicza, społeczna
1993
Wizyta w Olsztynie delegacji oficjalnej z Côtes d'Armor z okazji otwarcia CPF.
Wizyta delegacji lekarzy z Châteauroux w Olsztynie.
Staż w Côtes d'Armor specjalistów z ODR w Olsztynie. Główne tematy: księgowość
rolnicza, informatyka w rolnictwie, marketing, ekologia.
Rewizyta grupy 27 rolników z Côtes d'Armor w gminach Lubawa i Iława.
Wizyta w Olsztynie przedstawicieli Mutualité Sociale Agricole CA na zaproszenie
KRUS.
Wizyta robocza delegacji francuskiej w ODR. Tematy: kontrola jakości mleka i
ochrona środowiska.
Wizyty przewodniczącego stowarzyszenia Côtes d'Armor – Olsztyn w gminach
Miłomłyn i Ostróda w celu nawiązania współpracy z bretońską gminą Quessoy.
Wizyta w Olsztynie mera Tréglamus i dyrektora Agencji Rozwoju Przemysłu Regionu
Trégor (Côtes d'Armor): udział w seminarium na temat roli samorządów w rozwoju
ekonomicznym.
Targi turystyczne INFATOUR ’95 w Olsztynie z udziałem komitetu ds. turystyki
Côtes d'Armor.
Staż w Côtes d'Armor rolników z województwa warmińsko-mazurskiego.
Spotkanie w CPF dotyczące udziału polskich organizacji turystycznych na targach
Foire-Expo ’96 w Saint-Brieuc.
Wizyta w Olszynie przedstawicieli Châteauroux w celu przeprowadzenia ankiety
dotyczącej osób niepełnosprawnych i w podeszłym wieku.
103
Wizyta robocza Teresy Le Meur z biura Inter’Est z Guingamp (Côtes d'Armor), które
ze strony francuskiej jest odpowiedzialne za kontakty ekonomiczne z województwem
olsztyńskim.
104
Wizyta w CPF generała Danigo ze stowarzyszenia Ille et Vilaine – Pologne.
1997
Wizyta 5 dyrektorów z Urzędu Wojewódzkiego w prefekturze Côtes d'Armor –
szkolenie.
Pobyt w Côtes d'Armor Danuty i Romana Czerwiec, nagroda w konkursie
ogólnopolskim„Zielone lato” na gospodarstwo agroturystyczne. Nagrodę ufundowała
Rada Generalna Côtes d'Armor.
Wizyta stowarzyszenia Prométhée w Olsztynie w ramach współpracy z Wojewódzkim
Wydziałem Opieki Społecznej (praca z osobami niepełnosprawnymi).
Nawiązanie współpracy między Fundację Niepełnosprawnych „Sanus” z Ostródy i
Centrum Rehabilitacji Niepełnosprawnych „Les Pifandais” z Dinan (Côtes d'Armor).
Pobyt szkoleniowy 10 sekretarzy gmin z województwa olsztyńskiego w Côtes
d'Armor.
Staż w CPF Véronique Chicherie w celu opracowania informatora o ważniejszych
instytucjach województwa olsztyńskiego dla strony Francuskiej.
Wizyta oficjalna delegacji z Côtes d'Armor w Olsztynie: spotkania z nauczycielami j.
francuskiego oraz z wójtami i burmistrzami gmin z województwa olsztyńskiego.
Wizyta delegacji z departamentu Loir-et-Cher w Giżycku, przygotowanie umowy o
współpracy kulturalnej, młodzieżowej, promocji i gospodarki.
Pobyt 40 rolników z Warmii i Mazur w Côtes d'Armor na szkoleniu o rolnictwie w
UE.
Wizyta 6 sekretarzy gmin z woj. olsztyńskiego w Côtes d'Armor.
Wizyta delegacji z gminy Quintin w Olsztynie.
Pobyt w Olsztynie delegacji rolniczej z Côtes d'Armor: wizyty w ODR, w CPF
(otwarcie Dni Bretanii), zwiedzanie szkół rolniczych.
Wizyta w Olsztynie przedstawiciela ośrodka dla młodzieży pracującej Ker Maria w
Dinan w celu nawiązania współpracy z Ochotniczym Hufcem Pracy w Olsztynie.
1996
Forum Partnerstwa Polsko-Francuskiego w Warszawie z udziałem przedstawicieli
CPF, Rady Generalnej Côtes d'Armor Wojewody Olsztyńskiego.
Targi Expo ‘96 w Saint-Brieuc: występ ukraińskiego zespołu folk DUMKA z Górowa
Iławeckiego.
Pobyt w Olsztynie 22 rolników z Côtes d'Armor; konferencja „Technologia produkcji,
kontraktacji, skup i rozliczanie żywca wieprzowego”.
Pobyt poznawczo-szkoleniowy w Côtes d'Armor 41 rolników z Lubawy i Iławy.
Wyjazd szkoleniowy do Bretanii 22-osobowej delegacji z Olsztyna do Izby Rolniczej
w Plérin (przedstawiciele Sejmiku Samorządowego, administracji rządowej i ODR).
Dostarczenie do Ostródy 19 chłodziarek do mleka zgodnie z realizacją programu
„Poprawa jakości mleka”.
Konferencja w Olsztynie pt. „Możliwośc integracji dorosłych niepełnosprawnych w
społeczności lokalnej” z udziałem stowarzyszenia Prométhée z Côtes d'Armor.
Wizyta robocza delegacji z Côtes d'Armor w Olsztynie: podjęcie decyzji dotyczących
współpracy pomiędzy Urzędem Wojewódzkim, placówkami kultury, CPF i
odpowiednimi instytucjami w Côtes d'Armor.
Wizyta delegacji oficjalnej z Côtes d'Armor: otwarcie wystawy sztuki bretońskiej w
olsztyńskim BWA.
Oficjalna wizyta w Côtes d'Armor wojewody olsztyńskiego: rozmowy o współpracy
gospodarczej.
1998
Wizyta w Mrągowie grupy młodzieży francuskiej z Dinan w ramach wymiany
pomiędzy Ochotniczym Hufcem Pracy a Misją Lokalną w Dinan.
Spotkanie francuskiego stowarzyszenia Prométhée i Wojewódzkiego Urzędu Pracy w
Olsztynie: podsumowanie 4-letniej współpracy (przeszkolenie 20 pośredników pracy
dla niepełnosprawnych).
Delegacja rolnicza z Côtes d'Armor w Olsztynie: targi rolnicze, podpisanie umowy
ODR, Izba Rolnicza, urząd wojewódzki, strona francuska o wymianie doświadczeń
zawodowych
Wizyta na Warmii i Mazurach D. Calendiera z firmy BIOARMOR: poszukiwanie
partnerów do dystrybucji preparatów do hodowli trzody chlewnej.
Wizyta przedstawiciela Domu Loire et Cher z Giżycka w celu nawiązania kontaktu i
wymiany doświadczeń w dziedzinie współpracy polsko-francuskiej.
Polsko-francuskie forum rolnicze w Toruniu, udział Izb Rolniczych z Polski, Francji i
Rady Generalnej Côtes d'Armor
Staż w Côtes d'Armor 40 rolników i specjalistów z ODR: zapoznanie się z technikami
produkcji mlecznej i działalnością grupa producenckich.
Kolejna wizyta przedstawiciela firmy BIOARMOR w Olsztynie.
1999
Pobyt w Olsztynie delegacji przybyłej na zaproszenie Zespołu Szkół Rolniczych w
Ostródzie w celu podpisania umowy o współpracy pomiędzy ZSR i liceum rolniczym
La Ville Davy w Quessoy.
105
106
Oficjalna wizyta przedstawicieli Rady Generalnej Côtes d'Armor w Olsztynie w celu
przygotowania głównych założeń nowej umowy o współpracy regionalnej.
Szkolenie w Saint-Brieuc na temat „Rozwój przedsiębiorczości na obszarach
wiejskich”: udział 6 przedstawicieli z województwa warmińsko-mazurskiego.
Staż przedstawiciela spółki „Fredonowo” Janusza Chlebowskiego w gospodarstwie
hodowli indyków w Côtes d'Armor.
Pobyt delegacji oficjalnej z Côtes d'Armor w Olsztynie: podpisanie umowy o
współpracy Côtes d'Armor – Warmia i Mazury; wizyty robocze w Giżycku,
Mikołajkach i Ełku.
Pobyt w Côtes d'Armor 44-osobowej delegacji polskiej składającej się z
rzemieślników, rolników, przedstawicieli ODR i Izby Rolniczej z okazji targów
rolniczych w Guingacamp.
Podpisanie karty partnerstwa pomiędzy olsztyńskimi Jesiennymi
Rolniczymi i Konkursem Rolniczym organizowanym w Guingcamp.
Targami
Pobyt w Mrągowie 15 młodych Francuzów w ramach współpracy pomiędzy OHP w
Mrągowie i Centrum Ker Maria w Dinan.
Udział delegacji rolników z Côtes d'Armor w Targach Rolniczych w Olsztynie.
Wizyta w Côtes d'Armor oficjalnej delegacji Zarządu i Sejmiku Województwa
Warmińsko-Mazurskiego z okazji Dnia Międzynarodowej Współpracy Côtes d'Armor.
Wizyta w Domu Dziecka w Gryźlinach oraz w MOPS w Olsztynie Marie Barc z
Quimper w celu nawiązania współpracy pomiędzy instytucjami i stowarzyszeniami
opieki nad przewlekle chorymi dziećmi.
Udział przedstawicielki CPF w konferencji „Les passerelles pour
zorganizowanych przez Fundację Francja-Polska.
l’Europe”
Międzynarodowa Konferencja Kodeksu Higieny Mleka zorganizowana przez ODR w
Olsztynie, z udziałem przedstawicieli środowisk branżowych z Bretanii.
Pobyt w Giżycku państw Visdeloup, którzy wygrali wczasy w polskim gospodarstwie
agroturystycznym.
Staż w CPF Marianne Tavennec, studentki politologii Instytutu Nauk Politycznych w
Rennes.
Podpisanie ramowej umowy o współpracy ekonomicznej i wymianie informacji
pomiędzy CPF i Izbą Gospodarczą Nowej Przedsiębiorczości w Olsztynie.
Udział reprezentanta województwa w szkoleniu zorganizowanym przez Radę
Generalną na temat „Ochrona środowiska przed szkodliwym wpływem intensyfikacji
produkcji rolniczej”.
Pobyt dwóch specjalistów francuskich w Pasymiu: udział
„Zapobieganie Mastitis” zorganizowanej przez WODR w Olsztynie.
Oficjalna wizyta w Olsztynie delegacji z Châteauroux w
dotychczasowej współpracy oraz przyszłych form partnerstwa.
w
konferencji
celu
omówienia
Powstanie Stowarzyszenia Przyjaciół Francji w Elblągu: wymiana młodzieży,
laureatów konkursów językowych i organizowanie dla nich tygodniowych pobytów w
Loise.
Wizyta orkiestry z Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych z Elbląga w Loise.
Podpisanie umowy miast partnerskich pomiędzy Elblągiem i Campiègne.
Podpisanie umowy pomiędzy miastem Nidzica a gminami Bizançon i Saint-Jean we
Francji o wymianach młodzieży oraz współpracy w dziedzinie społecznej,
kulturalnej, ekonomicznej i sportowej.
Wizyta delegacji z Giżycka w mieście partnerskim Epinal (Wogezy, Francja).
Wizyta w Ełku grupy byłych francuskich jeńców niemieckich obozów wojskowych
oraz ich rodzin: odsłonięcie tablicy pamiątkowej w centrum miasta.
Wizyta oficjalnej delegacji z Urzędu Miasta Olsztyna w Châteauroux.
2000
Staż w CPF Geraldine Martin: przygotowanie raportu o budowie Centrum
Kształcenia Praktycznego w Karolewie.
Wyjazd delegacji do Côtes d'Armor na kolokwium organizowane przez Radę
Generalną pt. „Niekonwencjonalne źródła energii cieplnej z uwzględnieniem
wykorzystania słońca, biomasy i wody”.
Pobyt w Olsztynie delegacji francuskiej ze stowarzyszenia AGIR: nawiązywanie
kontaktów ekonomicznych z naszym województwem.
Wizyta wiceburmistrza Campiègne oraz przedstawicieli miejscowego środowiska
lekarskiego w Elblągu: współpraca szpitali z obydwu miast.
Wizyta przedstawicieli różnych środowiska społecznych i zawodowych z Ełku w Til
(Clermont-Ferrand) w ramach działalności Stowarzyszenia Przyjaciół Francji w
Ełku.
Wizyta w Olsztynie komitetu miast bliźniaczych Olsztyn-Châteauroux: spotkania
robocze na temat nowych form współpracy.
Targi rolnicze w Olsztynie z udziałem delegacji z Côtes d'Armor.
2001
Międzynarodowa konferencja „Niekonwencjonalne u odnawialne źródła energii w
rolnictwie” w WODR, z udziałem delegacji z Côtes d'Armor.
Rozpoczęcie budowy Centrum Kształcenia Praktycznego w Karolewie.
Targi turystyczne WAMATUR w Ostródzie z udziałem delegacji z Côtes d'Armor.
Seminarium dla producentów wieprzowiny zorganizowane przez WarmińskoMazurską Izbę Rolniczą: wystąpienia przedstawicieli sektora z Côtes d'Armor.
107
Poszukiwanie partnera współpracy dla francuskiej firmy France Comfort.
Przygotowanie dla Rady Generalnej Côtes d'Armor informacji o projekcie „Łyna” w
związku z przetargiem na modernizację oczyszczalni ścieków w Olsztynie.
108
Opracowanie ankiety dla małych i średnich przedsiębiorstw z woj. warmińskomazurskiego zainteresowanych współpracą z Bretanią.
Projekt szkoleń dla struktur ekonomicznych i samorządowych na Warmii i
Mazurach realizowany przy współpracy Rady Generalnej Côtes d'Armor.
Wizyta w Olsztynie dyrektora wydziału eksportu Izby Handlowo-Przemysłowej z
Côtes d'Armor: spotkanie z firmami produkującymi urządzenia dla sektora
hodowlanego.
Poszukiwanie partnerów do współpracy ekonomicznej z Côtes d'Armor przy pomocy
Działdowskiej Agencji Rozwoju S.A.
Opracowanie przez CPF i Ełckie Centrum Informacji o Integracji Europejskiej
ankiety o możliwościach współpracy sektora małych i średnich przedsiębiorstw z
regionu Ełku i Côtes d'Armor.
Nawiązanie współpracy stowarzyszenia Turystyki Rowerowej „Kołodrom” z Olsztyna
z partnerem z Côtes d'Armor.
Wizyta robocza w Olsztynie ekspertów z Instytutu Hodowli w Paryżu na temat
ewolucji polskiego sektora rolno-spożywczego.
Wizyta w Côtes d'Armor delegacji z WODR poświęcona przedsiębiorczości na
terenach wiejskich.
Staż pracownika CPF w Radzie Generalnej Côtes d'Armor.
Pobyt w Olsztynie Christophe’a Le Folla, specjalisty ds. europejskich w Radzie
Generalnej Côtes d'Armor, w celu omówienia obecnego stanu współpracy
regionalnej.
Wizyta delegacji oficjalnej z woj. warmińsko-mazurskiego w Côtes d'Armor z okazji
10-lecia współpracy regionalnej.
Trzytygodniowy staż uczniów z technikum Mendes France z Epinal w zakładach ElSystem w Giżycku, producenta oświetlenia ulicznego.
2003
Warsztaty współpracy polsko-francuskiej (24-26 czerwca): spotkanie sieci
samorządów terytorialnych zaangażowanych we współpracę francusko-polską,
promocja współpracy samorządowców i pokazanie jej w kontekście przyszłej
obecności Polski w strukturach Unii Europejskiej; w konferencji i warsztatach wziął
udział Ambasador Francji w Polsce, Jego Ekscelencja Patrick Gautrat oraz
przedstawiciele współpracujących ze sobą regionów Francji i Polski.
2005
Targi Rolnicze w Olsztynie: pobyt oficjalnej delegacji z departamentu Côtes d’Armor
oraz członków stowarzyszenia Côtes d’Armor-Warmia i Mazury.
2008
Pobyt w Olsztynie delegacji oficjalnej z departamentu Côtes d’Armor .
Spotkanie robocze członków delegacji francuskiej oraz przedstawicieli Urzędu
Marszałkowskiego w Olsztynie i Centrum Polsko-Francuskiego poświęcone
przygotowaniu planu współpracy polsko-francuskiej na lata 2008-2011.
Targi rolnicze w Olsztynie: Przyjazd delegacji ze Stowarzyszenia Côtes d’Armor –
Warmia i Mazury oraz uczniów ze szkoły rolniczej w departamencie Côtes d’Armor.
Wizyta w Saint-Brieuc delegacji oficjalnej z województwa warmińsko-mazurskiego.
2009
Targi rolnicze w Olsztynie. Przyjazd delegacji ze Izby Rolniczej w oraz uczniów ze
szkoły rolniczej w departamencie Côtes d’Armor.
Obchody 10-lecia współpracy bliźniaczej Olsztyn-Châteauroux.
2011
Udział zespołu Agora z Olsztyna w międzynarodowym stażu tanecznym w
Châteauroux.
Z okazji 20-lecia współpracy regionalnej w Côtes d’Armor przebywała delegacja
oficjalna z województwa warmińsko-mazurskiego w składzie: Urszula Pasławska,
Zbigniew Pietrzak, Wioletta Sokół, Zdzisław Fadrowski, Krystyna OrłowskaWojczulanis. W tym samym czasie w Côtes d’Armor przebywała delegacja robocza w
składzie: Kazimierz Brakoniecki, Krzysztof Stachowski, Iwona Łazicka-Pawlak,
Monika Zawistowska, Katarzyna Nykiel-Tujdowska i Dominika Mikulska.
Delegacja z Giżycka w Breuil (departament Sâone-et-Loire, Francja) podczas Święta
Myśliwskiego.
2002
Spotkanie z przedstawicielem Ambasady Francji w Polsce, Yannen Frollo de Kerlivio,
chargé de mission régional, na temat polsko-francuskiej współpracy ekonomicznej.
Poszukiwanie partnerów współpracy dla firmy odzieżowej Mdm de Rance z Côtes
d'Armor.
Poszukiwanie partnerów z sektora małych i średnich przedsiębiorstw z Warmii i
Mazur i Côtes d'Armor, sektor drzewny, metalowy, tworzyw sztucznych, tekstylny.
Poszukiwanie partnerów współpracy dla firmy Celtigel (produkcja domów z bali).
109
Denis Lecat przebywał w Olsztynie w celu wyboru spektaklu, który został następnie
pokazany w maju podczas obchodów dwudziestolecia współpracy.
Międzynarodowe zgromadzenie sieci Cittaslow.
Delegacja robocza z departamentu Côtes d’Armor z okazji dożynek wojewódzkich
organizowanych w Olsztynie w składzie: Jean Le Floc’h, Jean-Jacques Philip,
Aleksandra Gorzelany-Quérard, Bernard Tréguier i Michel Rouvrais, Patrick Cojean
i Bertrand Pironneau, Hélène Floc’h i Bénédicte Lanceleur, Mickael Arsene Derrien
–, Yves, Marjolaine Renouard i Audrey Rio.
110
Delegacja oficjalna z departamentu Côtes d’Armor z okazji 20-lecia współpracy
regionalnej: Claudy Lebreton, Isabelle Nicolas, Christine Orain, Véronique
Robitaillie, Michèle Pasteur, Anna Planchais, Jean-Jacques Philip, Aleksandra
Gorzelany-Quérard, Nathalie Serrec, Philippe Bouvet, Clotilde Sol Durdin, Loïc
Sorin.
Gilles Maréchal, kierownik wydziału ds. współpracy z zagranicą w dyrekcji DiPODD
Rady Generalnej, przebywał w Olsztynie z wizytą roboczą w ramach konferencji na
temat tradycyjnej żywności zorganizowanej przez Urząd Marszałkowski.
„Paryskie pasaże”: prelekcja dr. hab. Krzysztofa Rutkowskiego, historyka literatury
polskiej i francuskiej, o Paryżu i współczesnej Francji.
Spotkanie z Anną Wasilewską i Piotrem Sommerem, przedstawicielami redakcji
miesięcznika „Literatura na świecie”, poświęcone numerowi monograficznemu
pisma, którego bohaterem był francuski pisarz George Perrec.
„Kultura: strategie i tendencje we Francji”: prelekcja Alaina Pierre Degenne z
Centrum Kultury Francuskiej w Warszawie.
„Ewolucja sztuki XX w. Bretanii”: prelekcja Danièle Yvergniaux-Quéau, kierowniczki
działu plastyki współczesnej w Departamencie Kultury Rady Generalnej Côtes
d'Armor.
8. Spotkania, prelekcje i inne wydarzenia kulturalne
1993
Prelekcja dr Ossowskiej, prof. filologii polskiej w Olsztynie, o życiu i twórczości Guya
de Maupassanta.
„Bretania i Francja – moje fascynacje”: spotkanie z Ewą Stankowicz, historykiem
literatury na uniwersytecie w Brest (Francja).
„Przygody miłosne w twórczości Maupassanta”: prelekcja prof. C. Noyona z
Uniwersytetu Gdańskiego.
1997
1994
Wykład Janusza Kotery, lekarza i pisarza z Warszawy, na temat Jacquesa Lacana,
psychoanalityka francuskiego.
Spotkania z poezją francuską prowadzone przez poetę Kazimierza Brakonieckiego.
„Życie współczesne w Mali, kraju Czarnej Afryki, widziane oczami Malijczyka”:
prelekcja Mamadou Moussa Bah.
Spotkanie Polskiego Towarzystwa Historycznego poświęcone pobytowi Napoleona
Bonaparte w Olsztynie.
„Poeta wobec niepokojów XX w. Paralele między literaturą albańską i polską”:
spotkanie z poetą i tłumaczem z Kosowa Mazllum Saneją.
„Baśnie i legendy bretońskie”: prelekcja Fabienne Odic z Bretanii.
1998
Prelekcja Marka Krawczyka z Towarzystwa Opieki nad Archiwum Instytutu
Literackiego w Paryżu poświęcona paryskiej „Kulturze” i „Zeszytom literackim”.
1995
„Miasto europejskie w dobie późnego
Rzempołucha, historyka sztuki z Olsztyna.
średniowiecza”:
prelekcja
Andrzeja
Spotkanie promocyjne pisma „Borussia” i nowej poezji Warmii i Mazur.
Z cyklu „Duchowa kondycja człowieka w Europie pod koniec XX w.”: „Dialog z
Kartezjuszem – poezja w poszukiwaniu nowych warstw świadomości”: spotkanie z
poetą i pisarzem Jarosławem Markiewiczem z Warszawy.
„Francja – Polska – Europa dzisiaj”:
korespondentem prasy i TV francuskiej.
spotkanie
z
Bernardem
Marguerite,
Spotkanie z Krzysztofem Rutkowskim, polskim pisarzem mieszkającym w Paryżu,
autorem książek o Mickiewiczu i Paryżu.
Wieczór autorski Krystyny Rodowskiej, poetki, tłumaczki literatury francuskiej i
hiszpańskiej.
Z cyklu „Poznanie innej literatury w celu wzbogacenia własnej”: „Tajemnice religii
Celtów”: spotkanie z prof. Jerzym Prokopiukiem, znawcą filozofii Junga i gnozy.
1999
„Moje przygody z literaturą polską we Francji”: spotkanie z Frédérique Laurent,
tłumaczką literatury polskiej.
1996
Spotkanie z Michelem Luinaud,
współczesności firmy.
prezesem Michelin:
prelekcja o historii i
„Udział Polaków i Francuzów w bitwie pod Monte Cassino”: spotkanie z René Royer,
członkiem stowarzyszenia France-Pologne z Paryża.
Spotkanie z Tadeuszem Komendantem z Uniwersytetu Warszawskiego poświęcone
sylwetce Michela Foucault oraz promocji jego książki „Historia seksualności”.
Z cyklu „Duchowa kondycja człowieka w Europie pod koniec XX w.”: spotkanie z
prof. Jolantą Brach-Czainą pt. „Oddech. Filozofia istnienia”.
Prelekcja prof. Tadeusza Burka z Instytutu Badań Literackich PAN na temat
powieści Alberta Camusa „Pierwszy człowiek”.
111
112
2000
2003
Z cyklu „Sztuka przekładu”: spotkanie z Adamem Pomorskim z Warszawy, poetą
eseistą i tłumaczem.
Spotkanie promocyjne książki o dawnej Ziemi Pruskiej (Warmii i Mazur) wydanej
przez Wydawnictwo Borussia w serii „Odkrywanie światów” z udziałem autora
książki, niemieckiego historyka dr. Dietmara Albrechta.
„Feminizm i libertynizm w XVII w. we Francji”: prelekcja Marka JastrzębcaMosakowskiego z Uniwersytetu Gdańskiego.
Wieczór autorski Ludwiki Amber z Sydney – poetki i tłumaczki rodem z Olsztyna.
„Nietzsche przeciwko nienawiści”: spotkanie autorskie wybitnego pisarza i filozofa
Jean-Pierre’a Faye’a z Paryża w towarzystwie Krystyny Rodowskiej, poetki i
tłumaczki.
Wieczór autorski poetki i pisarki Renaty Jabłońskiej z Izraela.
Spotkanie z francuskimi uczniami z klasy maturalnej z Lycée Agricole de
Montbrison Précieux, którzy przedstawili region Rhône Alpes.
Gawęda Louisa Ouessade, dyrektora polsko-francuskiej wytwórni lnu w Miłakowie,
o słynnych francuskich zamkach nad Loarą.
Prelekcja Zbigniewa Truszczyńskiego, autora książki „Afrykańskie wędrówki z Legią
Cudzoziemską” (wyd. Bellona, 2002), byłego żołnierza Legii Cudzoziemskiej, o
francuskiej Legii Cudzoziemskiej.
2001
Prelekcja Marka Jastrzębca-Mosakowskiego z Gdańska o literaturze francuskiego
oświecenia z okazji Roku biskupa Krasickiego.
2002
Z cyklu „Polska w Europie”:
- prelekcja prof. Zbigniewa Mikołejko poświęcona jego książce „Żywoty świętych
poprawione”
- „Polska – Francja – Niemcy – Rosja. Problemy kultury i tożsamości”: wykład prof.
Leszka Szarugi
- „Brulion paryski: Stary i nowy Paryż widziany okiem Syna Wschodu”: prelekcja
pisarza Arkadiusza Pacholskiego
- „Polska w zjednoczonej Europie? Tak daleko i tak blisko…”: spotkanie z pisarzem i
publicystą Tomaszem Jastrunem
- „Poeci trzech kontynentów”: wieczór poetycki poetów polskich mieszkających za
granicą: Renaty Jabłońskiej z Izraela, Grażyny Zambrzyckiej z Kanady, Piotra
Piaszczyńskiego z Niemiec.
Z cyklu „Francuski Łącznik”:
„Skazani na nierównomierność? Czy Polak zrozumie Niemca?”: prelekcja i spotkanie
autorskie z Andrzejem Kopackim germanistą, wybitnym tłumaczem literatury
niemieckiej z Warszawy.
Z cyklu „Francuski łącznik”: „O melancholii, literaturze, podróżach i francuskich
winach” - spotkanie z Markiem Bieńczykiem wybitnym romanistą, prozaikiem,
eseistą, tłumaczem literatury francuskojęzycznej.
Powołanie Dyskusyjnego Klubu Europejskiego im. Andrzeja Bobkowskiego:
spotkanie z prof. Andrzejem Wernerem z Warszawy na temat słynnego polskiego
pisarza emigracyjnego Andrzeja Bobkowskiego (1913-1961).
2004
Z cyklu Dyskusyjny Klub Europejski im. Andrzeja Bobkowskiego:
- „Na zachód od Bagdadu” - spotkanie z poetą, eseistą, tłumaczem, arabistą i
polonistą pochodzenia irackiego Hatifem Janabim.
Prelekcja Mieczysława Gajosa, profesora Uniwersytetu Łódzkiego poświęcona życiu i
twórczości Edith Piaf.
- spotkanie z dr Moniką Milewską z PAN z okazji wydania jej książki „Ocet i łzy.
Terror Wielkiej Rewolucji Francuskiej jako doświadczenie traumatyczne”.
Cykl konferencji „Wolność i demokracja” dla studentów z Ukrainy i Białorusi na
temat kultury polskiej XX wieku (spotkania zorganizowane we współpracy ze
Wspólnotą Kulturową „Borussia”).
Inauguracyjne spotkanie Koła Miłośników Epoki Napoleońskiej: dr Krzysztof
Ostrowski, Andrzej Chać, Adolf Teresiak.
2005
„Wokół George Sand i Fryderyka Chopina”: prelekcja Kazimierza Brakonieckiego
„Francuska epoka romantyczna” i Adolfa Tersiaka „Sand i Chopin w Nohant” oraz
dyskusja o filmie J. Antczaka „Pragnienie miłości”.
Spotkanie literackie promujące francuskie wydanie antologii poezji Warmii i Mazur
„Terra Nullius” z udziałem autorów: Kazimierza Brakonieckiego, Alicji BykowskiejSalczyńskiej, Zbigniewa Chojnowskiego, Wojciecha M. Darskiego.
Spotkanie z Ewą Kubasiewicz-Houée, ikoną polskiej solidarności lat 80., następnie
na emigracji we Francji i Bretanii, z okazji wydania jej wspomnień pt. „Bez prawa
powrotu”.
113
114
Wykłady dla studentów z Ukrainy, Białorusi i Rosji zorganizowane przez Wspólnotę
Kulturową „Borussia” z cyklu „Wolność i Demokracja”.
Z cyklu W pracowni tłumacza: „Współczesna literatura polska widziana z Czech” spotkanie z Liborem Martinkiem, czeskim poetą, literaturoznawcą i tłumaczem.
Czwartki literackie: spotkanie z Kazimierzem Brakonieckim („Ziemiec. Prowincjałki
rowerowe”), Alicją Bykowską-Salczyńską („Gdzie jest ten tani kupiec”), Tamarą
Bołdak-Janowską („Kto to jest ten Jan Olik? Humoreska naukowa”), Selimem
Chazbijewiczem („Hymn do Sofii”), Wojciechem Markiem Darskim („Wiadomości zza
świata”, „Goniąc kormorany” czyli „Ballada o Giżycku”).
Dzień Rumunii organizowany w ramach Święta Europy:
- „Rumunia dawniej i dziś”: prelekcja Bogumiła Lufta, byłego ambasadora RP w
Rumunii
- „Rumunia widziana oczami polskiego turysty”: prelekcja Stanisława Figla z
Towarzystwa Polsko-Rumuńskiego w Krakowie.
Prelekcje Roberta Barthe’a o jego pieszej i rowerowej podróży od Atlantyku do
Bałtyku.
2006
Z cyklu W pracowni tłumacza: spotkania autorskie z wybitnymi tłumaczami
literatury angielskiej, czeskiej, polskiej, rosyjskiej i niemieckiej: Jerzym
Jarniewiczem, Leszkiem Engelkingiem, Jakubem Ekierem.
2008
Z cyklu „Poznajemy kulturę współczesnej Francji”:
Z cyklu Dyskusyjny Klub Europejski im. Andrzeja Bobkowskiego:
- spotkanie literackie
Houellebecqa
poświęcone
twórczości
francuskiego
pisarza
Michela
- dyskusyjne spotkanie literackie poświęcone twórczości francuskiego pisarza
Pierre’a Michona z udziałem tłumacza Wojciecha Gilewskiego z Warszawy.
- spotkanie literackie z pisarzami białoruskimi: Uładzimierem Arłoŭ, Lawonem
Barszczeŭskim, Uładzimirem Niaklajeŭ, z okazji wydania antologii poezji
białoruskiej od XIV do XX w. pt.„Nie chyliłem karku przed mocą”. Prowadzenie:
Adam Pomorski, przewodniczący polskiego Pen-Clubu
Wiosna Poetów: spotkanie poetyckie z Tamarą Bołdak Janowską, Alicją BykowskaSalczyńską, Antonim Janowskim, Kazimierzem Brakonieckim.
- „Powieść „Les Bienveillantes”/ „Łaskawe” Jonathana Littella: arcydzieło czy
pornografia zła?”: spotkanie z prof. Zbigniewem Mikołejko z Warszawy, filozofem i
religioznawcą.
Okrągły Stół Europejski: otwarte spotkanie z młodzieżą z różnych krajów
europejskich (Niemcy, Litwa, Francja, Hiszpania).
Z cyklu W pracowni tłumacza:
Prelekcja architekta Tomasza Birezowskiego na temat katedr gotyckich we Francji.
- „Węgierska literatura i kultura XX wieku”: spotkanie z prof. Jerzym Snopkiem,
historykiem literatury polskiej oraz tłumaczem i znawcą kultury i historii Węgier
Spotkanie Sébastiena Fraleux, francuskiego obieżyświata z uczniami gimnazjum i
liceum nr 4 i liceum numer 5 w Olsztynie.
2007
Z cyklu Dyskusyjny Klub Europejski im. Andrzeja Bobkowskiego:
- spotkanie poświęcone promocji numeru 5 pisma „Secesja”, zorganizowane we
współpracy z Fundacją i Stowarzyszeniem „Borussia” w Olsztynie i Austriackim
Forum Kultury w Warszawie, z udziałem Waltera Marii Stojana, dr Anety
Jachimowicz, dr Aliny Kuzborskiej
- „Czy Polska podbija Rosję?”: spotkanie autorskie z prof. Piotrem Mitznerem z
Warszawy, redaktorem naczelnym „Nowej Polszy”
- „Tropami rena” (wyd. Noir sur Blanc): Nomadyzm pierwotny i współczesny –
wyzwanie kulturowe czy moda intelektualna?”: spotkanie autorskie z Mariuszem
Wilkiem, polskim pisarzem mieszkającym w Rosji
- „Stosunki francusko-rosyjsko-polskie od Borysa Godunowa do Putina”: wykład
profesora Remigiusza Foryckiego, dyrektora Instytutu Romanistyki Uniwersytetu
Warszawskiego.
115
- spotkanie autorskie z wybitnym tłumaczem, edytorem i eseistą Adamem
Pomorskim z okazji wydania wierszy zebranych Thomasa S. Eliota „W moim
początku jest mój kres” oraz wyboru twórczości Anny Achmatowej „Drogą wszystkiej
ziemi”
- spotkanie literackie z wybitną poetką i tłumaczką Krystyną Rodowską z Warszawy
z okazji wydania antologii współczesnej poezji francuskiej pt. „Na szali znaków.
Czternastu poetów francuskich”
- spotkanie literackie z poetką, autorką prozy i dramatów Urszulą Kozioł oraz
tłumaczem literatury niemieckojęzycznej Feliksem Przybylakiem z okazji Dnia
Europy.
Spotkanie z olsztyńskimi uczestnikami telewizyjnego programu Fort Boyard,
Barbarą Janochą i Dariuszem Cousteau.
Spotkanie autorskie Wiesławy Pasik i Zygmunta Bobrowskiego, małżeństwa
artystów plastyków. Prezentacja tomiku wierszy „Światło. Cienie” Wiesławy Pasik
oraz przekładów wierszy z tomiku na język francuski autorstwa Zygmunta
Bobrowskiego.
116
2009
2011
Z cyklu Dyskusyjny Klub Europejski im. Andrzeja Bobkowskiego:
Z cyklu Dyskusyjny Klub Europejski im. Andrzeja Bobkowskiego:
- prelekcja Kazimierza Brakonieckiego poświęcona życiu i twórczości francuskiej
filozofki i mistyczki Simone Weil (1909-1943)
- spotkanie z politologiem, publicystą, redaktorem, niemcoznawcą Tomaszem
Gabisiem z Wrocławia: „Koncepcja Imperium Europejskiego. Fakty, mity, nadzieje”
- spotkanie z Krzysztofem Czyżewskim, szefem Fundacji i Ośrodka „Pogranicze” w
Sejnach, autorem „Linii powrotu. Zapiski z pogranicza”
- spotkanie z historykiem literatury, poetą i krytykiem literackim, profesorem
Piotrem Roguckim o polsko-niemieckich związkach literackich.
- „Polscy muzułmanie. Historia i współczesność: spotkanie z dr. hab. Selimem
Chazbijewiczem, prof. UWM w Olsztynie
Wiosenny Salon Poetów z udziałem Piotra Matywieckiego z Warszawy i Antoniego
Pawlaka z Gdańska, znanych twórców ogólnopolskich.
- „Półwiecze Polski 1939-1989 opisane przez Ośrodek KARTA”: spotkanie ze
Zbigniewem Gluzą, prezesem Ośrodka KARTA w Warszawie
Spotkanie z poetką i tłumaczką poezji języka hiszpańskiego i francuskiego Krystyną
Rodowską z Warszawy, z okazji wydania w jej tłumaczeniu, wyborze i opracowaniu
antologii poetyckiej „Umocz wargi w kamieniu. Przekłady z poetów
latynoamerykańskich”
- spotkanie autorskie dr Krzysztofa Wakara z Warszawy, tłumacza wielu
francuskich książek z zakresu filozofii, socjologii i nauk humanistycznych.
Spotkania młodzieży z Robertem Barthe, francuskim obieżyświatem, pieśniarza i
animatorem kultury: prelekcje na temat historii klasztoru Mont Saint-Michel.
Okrągły Stół Europejski: spotkanie kursantów Centrum z Bara Ndiaye z Senegalu,
Alainem Tamou z Kamerunu i Mariam Bah z Mali pod tytułem „Polska postrzegana
przez Afrykańczyków”.
Spotkanie z przedstawicielami redakcji gazety literackiej z Gdańska „Migotania,
przejaśnienia” oraz prezentacja najnowszego, „francuskiego” numeru pisma
(2/2009).
Spotkanie promocyjne książki pt. „Mazury od środka. Bedeker dla przyjaciół” z
autorem Wojciechem Markiem Darskim oraz z wydawcą Mariuszem Piotrowskim.
„Generał de Gaulle, Marszałek Piłsudski. Pokrewieństwa i różnice”: prelekcja
profesora dr. hab. Selima Chazbijewicza z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Spotkanie z okazji Dnia Europy z Diarmuidem Johnsonem, profesorem języków
celtyckich na UAM w Poznaniu, poświęcone historii, kulturze i muzyce Walii.
Spotkanie literackie z Juozasem Šikšnelisem z Kłajpedy, znanym litewskim
pisarzem, publicystą, tłumaczem literatury polskiej, z okazji Dnia Europy.
2012
Spotkanie autorskie z pisarzem Mariuszem Wilkiem z okazji wydania trzeciego tomu
„Dziennika północnego” pt. „Lotem gęsi”.
„9 000 km na rowerze, aby odkryć Kanadę wschodnią”: prelekcja Roberta Barthe’a,
francuskiego podróżnika, o rowerowej wyprawie wzdłuż wschodniego wybrzeża
Kanady.
Z cyklu W pracowni tłumacza:
- „Od Hrabala do Havla”: spotkanie z Aleksandrem Kaczorowskim, pisarzem,
dziennikarzem, znawcą i tłumaczem literatury czeskiej
- spotkanie poświęcone najnowszej literaturze rumuńskiej z udziałem Sabry Daici,
dyrektorki Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie oraz Dominiki Ogrodnik,
tłumaczki literatury rumuńskiej.
„Napoleon na Warmii i Mazurach (Ziemi Pruskiej)”: prelekcja doktora Norberta
Kasparka z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego dla studentów Uniwersytetu
Warszawskiego i z uniwersytetu w Kaliningradzie.
„Polski Paryż. Spacer po mieście polskimi śladami”: prelekcja doktora Norberta
Kasparka z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
2010
Prelekcja K. Brakonieckiego o francuskojęzycznej prowincji Québec w Kanadzie.
Z cyklu „Dyskusyjny Klub Europejski im. Andrzeja Bobkowskiego:
- „Śladami zapomnianych przestrzeni obywatelskich północnych
Rzeczypospolitej: Księstwo Kurlandii i Semigalii, Inflanty Polskie,
Zadźwińskie (Szwedzkie)”: prelekcja dr. Adama Jankiewicza z Warszawy
kresów
Inflanty
- „Cóż po filozofii? Filozofia prostsza niż życie”: wykład prof. Bogdana Banasiaka,
dyskusja prowadzona przez prof. Pawła Pieniążka z Uniwersytetu Łódzkiego
- Spotkanie autorskie z Andrew Tarnowskim, emerytowanym dziennikarzem agencji
Reutersa, z okazji wydania książki pt. „Rdzawe szable, blade kości… Jak zostałem
mazurskim chłopem”.
117
9. Francuski klub filmowy
Pokazy filmów francuskich w wersji oryginalnej, w CPF, w CEiIKu i kinie
Awangarda.
Projekcje cykliczne i stałe.
2005
Projekcje filmów francuskich: „André Breton”, film dokumentalny „Balthus. Regards
entendus”, „Un air de famille”, „Péril jeune” (reż. Cédric Klapisch), „Nelly et Mr
118
Arnaud” (reż. Claude Sautet), „Gadjo Dilo” (reż. Tony Gatif), „Trzej mężczyźni i
dziecko” (reż. Jean-François Lepetit), „Bez dachu i praw” (reż. Agnès Varda),
„Mémoires de Bretagne”, „Odjazd” (reż. Laurent Cantet), „Czy będzie śnieg na Boże
Narodzenie?” (reż. Sandrine Veysset), „Gusta i guściki” (reż. Agnès Jaoui) i „Osiem
Kobiet” (reż. François Ozon).
2006
Projekcje filmów: „Ostatnie metro” (reż. Françoisa Truffant), „Karnawał” (reż.
Thomas Vincent), „Hiroszima moja miłość” (reż. Alain Resnais), „Szalony Piotruś”
(reż. Jean-Luc Godard), „Sala oficerska” (reż. François Dupeyron), „2 lub 3 rzeczy,
które o niej wiem” (reż. Jean-Luc Godard), „W górę serca!” (reż. Solveig Anspach),
„Smak życia” (reż. Cédric Klapisch), „Smak życia 2” (reż. Cédric Klapisch);
„Mémoires de Bretagne”.
2007
Projekcje filmów: „Marius et Jeanette” (reż. Robert Guédignan), „Podium” (reż.
Yanna Moix), „Chórzyści”, „A + Pollux” (reż. Luc Pagès), „Florence Foresti fait des
sketchs à la cigale”.
2009
Przegląd filmów o Paryżu w Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie:
„Niebo nad Paryżem” (reż. Cedric Klapisch); „Amelia” (reż. Jean-Pierre Jeunet);
„Zakochany Paryż” (reż. Zbiorowy); „Niczego nie żałuję” (reż. Olivier Dahan); „Podróż
czerwonego balonika” (reż. Hou Hsiao Hsien); „Dwa dni w Paryżu” (reż. Julie Deloy).
Kino bretońskie w CPF : ,,Examen d’entrée (reż. Marianne Bressy); „La Bretagne en
images ou l’Image de la Bretagne” (reż. Alain Gallet); „Conteur” (reż. Jean-Charles
Huitorel).
butelek” (scen. i reż. Jean-Claude Rozec, 2010); “Miłością i wodą” (scen. i reż.
Isabelle Czajka, 2010); „Mały krawiec” (scen. i reż. Louis Garrel, 2010); „W naszych
rękach” (scen. i reż. Mariana Otero, 2010); „Mogłam zostać dziwką” (scen. i reż.
Baya Kasmi, 2010); „Do ośmiu razy sztuka” (scen. i reż. Xabi Molia, 2009);
„Stroiciel” (scen. i reż. Olivier Treiner, 2010); „Lubię patrzeć na dziewczyny” (scen. i
reż. Frédéric Louf, 2011); „Najlepszy przyjaciel człowieka” (scen. i reż. Vincent
Mariette, 2010); „Królowa jabłek” (scen. Valérie Donzelli, reż. Valérie Donzelli,
Jérémie Elkaïm, 2009); „Proszę księdza” (scen. i reż. Blandine Lenoir, 2009);
„Memory Lane” (scen. i reż. Mikhaël Hers, 2010); „Dripped” (scen. i reż. Léo Verrier,
2010); „Pauline i François” (scen. i reż. Renaud Fely, 2010); „The Silence beneath
the bark” (scen. i reż. Joanna Lurie, 2009); „Czarny rynek w Paryżu” (reż. Claude
Autant-Lara, 1956).
Projekcja filmu „Drum” w ramach Dni Afryki w Olsztynie.
Przegląd Nowego Kina Francuskiego w kinie Awangarda. Projekcje 6 współczesnych
filmów francuskich dotychczas nieprezentowanych w Polsce: „Kto wygra z losem”
(reż. Léa Fehner, 2009); „Przystojniaki” (reż. Riad Sattouf, 2009); „Rodzina
Wolbergów” (reż. Axelle Ropert, 2009); „Wszystko co się świeci” (reż. Leïla Bekhti,
2010); „Minister” (reż. Pierre Schoeller, 2011); „Poliss” (reż. Maíwenn, 2010).
„Bretania i Bretończycy w kinie francuskim”: projekcje filmów „Chouans” (reż.
Philippe de Broca); „Bardzo długie zaręczyny (reż. Jean-Pierre Jeunet); „Western”
(reż. Manuer Poirier); „Wakacje Pana Hulot” (reż. Jacques Tati); „L’équipier” (reż.
Philippe Loiret); „Przystojniaki” (reż. Riad Sattouf); „Les Galettes de Pont-Aven” (reż.
Joël Séria).
10. Stowarzyszenie Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié”
1996
Założenie Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié” z inicjatywy
Kazimierza Brakonieckiego, dyrektora CPF i wybór zarządu w składzie:
2011
Marek Eljasiak – przewodniczący
Ogólnopolski przegląd nowego kina francuskiego w kinie Awangarda: „Trucizna”,
„Meczet”, „Dziewczyna z pociągu”, „Wolność”, „Razem to zbyt wiele”, „Kobiety z 6.
piętra”.
Danuta Kaszuba – wiceprzewodnicząca
Alicja Bykowska-Salczyńska – sekretarz.
Projekcje filmu „Palmy pana Schutza”.
Wybór najważniejszych wydarzeń i przedsięwzięć:
2012
II internetowy festiwal kina francuskiego „My French Film Festival.com”. W ramach
festiwalu zaprezentowano filmy z różnych gatunków – dramat, komedia, dokument,
animacja, będące debiutami reżyserskimi ostatnich trzech lat: „Aglaée” (scen. i reż.
Rudi Rosenberg, 2009); „Piękny kolec” (scen. i reż. Rebecca Zlotowski, 2010); „To
Bogu należy to powiedzieć” (scen. i reż. Elsa Diringer, 2010); „Powrót do początku”
(scen. i reż. Fabrice Eboué, Lionel Steketee, Thomas Ngijol, 2010); „Denka od
119
Nauka języka francuskiego –
Stowarzyszenia.
cotygodniowe lekcje,
bezpłatne dla członków
Regularne spotkania kulturalne i organizacyjne.
Współpraca ze stowarzyszeniem Côtes d'Armor – Warmia i Mazury w Saint-Brieuc:
wyjazdy rodzin polskich do Bretanii i przyjęcie rodzin francuskich w Olsztynie,
zwiedzanie regionów, poznawanie kultury i zwyczajów, nauka języka.
120
Jan Horbacz – zastępca przewodniczącej
1998
Hanna Ciak – sekretarz
Wybory nowego zarządu stowarzyszenia w składzie:
Iwona Łazicka-Pawlak – skarbnik
Halina Asman – przewodnicząca
Małgorzata Kobusińska, Irena Wierzchowska – członkowie zarządu.
Barbara Dolecka – wiceprzewodnicząca
2013
Joanna Rynkiewicz – sekretarz.
Wybory nowego zarządu stowarzyszenia w składzie:
2001
Małgorzata Kobusińska - przewodnicząca
Wybór nowego zarządu stowarzyszenia w składzie:
Andrzej Zyśk - zastępca przewodniczącej
Maria Piotrowska – przewodnicząca
Łukasz Czarnecki-Pacyński - sekretarz
Anita Jabłonowska – sekretarz
Monika Być - skarbnik
Joanna Rynkiewicz – skarbnik
Hanna Ciak, Magdalena Florenc-Karwowska, Hanna Kawałek – członkowie zarządu.
Grażyna Karpińska, Krzysztof Kozłowski, Halina Jaworska – członkowie zarządu.
11. Kursy i egzaminy z języka francuskiego
2004
I. Kursy językowe w CPF
Wybory nowego zarządu stowarzyszenia w składzie:
Bożena Kalinowska – przewodnicząca
CPF prowadzi kursy dla dzieci, młodzieży i dorosłych od 1994 r.
Przez kilka lat organizowano kursy językowe dla pracowników Michelin.
Irena Wierzchowska – wiceprzewodnicząca
Maria Piotrowska – skarbnik
Jolanta Badura – sekretarz
Od roku 2003 prowadzone są zajęcia z języka francuskiego dla studentów
Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
W sumie w latach 1994-2012 świadectwo ukończenie kursu językowego w CPF
otrzymało ponad 1300 osób.
Henryk Welc – członek zarządu.
II. Egzamin DELF
2006
Wybory nowego zarządu stowarzyszenia w składzie:
Barbara Dolecka - przewodnicząca
Bożena Kalinowska - zastępca przewodniczącej
Maria Piotrowska - skarbnik
Od 2002 r. CPF jest ośrodkiem egzaminacyjnym DELF (państwowy egzamin z języka
francuskiego), jedynym w województwie warmińsko-mazurskim. Początkowo były
organizowane dwie sesje rocznie, a od 2009 r. jedna. W sumie od początku
działalności ośrodka egzaminacyjnego do egzaminów na różnych poziomach
przystąpiło 487 kandydatów: 442 zdało egzamin pomyślnie otrzymując stosowny
certyfikat.
Jolanta Badura, Eugeniusz Skibiński - członkowie zarządu.
11. Biblioteka
2011
Centrum dysponuje największą biblioteką książek francuskojęzycznych w północnowschodniej Polsce.
Spotkanie zarządu stowarzyszenia Amitié, podczas którego przyjęto nowych
członków.
Liczba woluminów: 10 000 (w tym książki, filmy DVD i albumy muzyczne CD).
Walne zebranie wyborcze stowarzyszenia Amitié. Wybrano nowy zarząd w składzie:
Liczba czytelników: 250
Ewa Wrochna – przewodnicząca
Liczba wypożyczeń rocznie: 1000.
121
122
Księgozbiór powstał głównie
departamentu Côtes d'Armor.
dzięki
pomocy
finansowej
rady
generalnej
Czasopisma i tytuły dostępne w stałej prenumeracie:
- Le Nouvel Observateur
-
Le Monde Sélection Hebdomadaire
-
Magazine Littéraire
-
ArMen
-
Armor
-
Ouest France
-
Phosphore
-
Courrier International
-
Les Echos de Pologne
-
Femme actuelle
-
L’Histoire
-
Philosophie magazine
-
Ça m’intéresse
-
Books
-
Le Français dans le Monde
-
Français présent
-
Côtes d’Armor
2003 – Guillevic (1907-1997): „Carnac”. Przekład i opracowanie Kazimierz
Brakoniecki. Wiersze wybitnego poety francuskiego pochodzenia bretońskiego
poświęcone mitycznemu miejscu w Bretanii.
2005 - Kazimierz Brakoniecki: „Armor. Wiersze atlantyckie”.
zainspirowanych Bretanią i Oceanem Atlantyckim.
Tomik poezji
2006 - II tom antologii literackiej „Bretania w poezji i prozie”. Wybór, tłumaczenie i
opracowanie: Kazimierz Brakoniecki. Wybór tekstów poetyckich i prozatorskich
autorów bretońskich od XIX w. po czasy współczesne. Antologia jest propozycją
szerokiego poznania kulturowej specyfiki współczesnej Bretanii poprzez prezentację
literatury wspomnieniowej i artystycznej.
2007 - Paol Keineg: „Wiersze bretońskie”. Wybór
bretońskiego w tłumaczeniu Kazimierza Brakonieckiego.
poezji wybitnego
poety
2008 - Louis Guilloux (1899-1980): „Moja Bretania”. Przekład i opracowanie
Kazimierz Brakoniecki. Nostalgiczna opowieść o Bretanii wybitnego pisarza
francuskiego pochodzącego z tego regionu, autora m.in. słynnej „Czarnej krwi”.
2009 - Victor Segalen (1878-1919): „Stele”. Tomik poezji wybitnego poety
bretońskiego w znakomitym tłumaczeniu poety i tłumacza Krzysztofa A.
Jeżewskiego z Paryża.
2009 - Kazimierz Brakoniecki: „W Bretanii”. Pierwsza w Polsce eseistyczna książka
o Bretanii prezentująca dziedzictwo historyczne tej krainy oraz jej współczesne
problemy.
2010 – Guillevic (1907-1997): „Obecność”. Przekład i opracowanie Kazimierz
Brakoniecki. Wiersze wybitnego poety francuskiego pochodzenia bretońskiego.
12. Wydawnictwa CPF
1997 – „O Bretanii wierszem i prozą” antologia literacka wybór, opracowanie,
tłumaczenie z języka francuskiego i redakcja Kazimierz Brakoniecki (wybór utworów
współczesnych pisarzy i poetów bretońskich piszących po francusku, którzy
podejmują tematykę małej ojczyzny, metafizyki miejsc, mitologii celtyckiej, urody
krajobrazu. Historyczna Bretania, kraj celtycki, siostra Irlandii, Walii i Szkocji, jest
prawie nieznana w Polsce. Jej długotrwała walka o autonomię, o zachowanie języka
i tożsamości zasługuje na uwagę i szacunek).
1998 - Kenneth White: „Atlantica wiersze i rozmowy”. Wybór i przekład Kazimierz
Brakoniecki Kenneth White, szkocki kosmopoeta, ur. w 1936 r. w Glasgow, od wielu
lat mieszka we Francji, ostatnio w Bretanii w Trébeurden. Wykładał poezję XX w. na
paryskiej Sorbonie, pisze po angielsku i francusku. Poeta, eseista, prozaik, twórca
nowych kierunków w literaturze jak nomadyzm intelektualny, geopoetyka.
2000 - Jean Grenier (1898-1971): „Albert Camus. Wspomnienia”. Przekład i
opracowanie Kazimierz Brakoniecki Wspomnienia o wielkim pisarzu francuskim
autorstwa pisarza i filozofa Jeana Greniera, który był profesorem filozofii Camusa w
liceum.
2002 - Blaise Cendrars (1887-1961): „Wiersze elastyczne”. Przekład i opracowanie
Kazimierz Brakoniecki. Nowe tłumaczenie awangardowych wierszy z początku XX
wieku Cendrarsa, wybitnego pisarza i poety.
123
2010 - Kenneth White: „Poeta kosmograf”. Wydanie II, poszerzone. Wybór wierszy,
tłumaczenie i opracowanie: Kazimierz Brakoniecki.
2011 - Xavier Grall (1930-1981): „Wierny Bretanii”. Wybór felietonów wybitnego
poety i pisarza bretońskiego w tłumaczeniu i opracowaniu Kazimierza
Brakonieckiego.
13. Partnerzy współpracy
Centrum Polsko-Francuskie realizuje swą działalność kulturalną i oświatową we
współpracy z wieloma instytucjami w województwie warmińsko-mazurskim i w
departamencie Côtes d'Armor:
Urząd Marszałkowski w Olsztynie
Rada Generalna Departamentu Côtes d'Armor
Biblioteka Departamentalna Côtes d'Armor
Biblioteka Wojewódzka w Olsztynie
Biblioteka dla dzieci Abecadło w Olsztynie
Biblioteka Planeta 11 w Olsztynie
Urząd Wojewódzki w Olsztynie
124
Szkoły i licea na Warmii i Mazurach i w Côtes d’Armor
1993-1995: Jean-Marie Moison
Zespół Szkół Ekonomicznych w Olsztynie
1995 : Véronique Chicherie
Kuratorium Oświaty w Olsztynie
1996-1997: Elżbieta Wolff
Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie i w Elblągu
1999-2003: Morgan Maujard.
Inspection Académique des Côtes d’Armor
Stowarzyszenie Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié” w Olsztynie
Pracownicy merytoryczni
Stowarzyszenie Côtes d'Armor – Warmia i Mazury w Saint-Brieuc
Bibliotekarz – dokumentalista – archiwista
Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie i jego oddziały w Szczytnie i Kętrzynie.
Od 1993: Joanna Magdalena Rynkiewicz.
Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku
Ambasada Francji w Warszawie
Pracownik ds. frankofonii, młodzieży i edukacji
Instytut Francuski w Warszawie
2002-2003: Katarzyna Matuszewicz-Dziawa
Dom Bretanii w Poznaniu
Od 2003: Monika Być
Dom Bretanii w Wałbrzychu
II - VII 2004: Aleksandra Kozłowska.
Office Départemental de Développement Culturel des Côtes d’Armor
Gminy i miasta polskie i francuskie w województwie warmińsko-mazurskim i Côtes
d'Armor
Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie
Pracownik ds. współpracy polsko-francuskiej:
1993-1997: Danuta Kaszuba
1997-2000: Anna Marwitz
Federacje i Związki Sportowe Warmii i Mazur
2000-2002: Krzysztof Wilczek.
Olsztyński Teatr Lalek
Michelin Polska
Księgowa
Grelavi SA
1993-1998: Eugenia Bronakowska
Giżyckie Centrum Kultury
1999-2005: Leokadia Oniszczuk
Lidzbarski Dom Kultury
Od 2005: Stanisława Stypińska.
Centrum Kultury w Ostródzie
Iławskie Centrum Kultury
Pracownicy obsługi
Centrum Kultury i Turystyki „Zodiak” w Mrągowie
Stowarzyszenie i Fundacja Wspólnota Kulturowa „Borussia”.
1993-2002: Halina Soliwoda
Od 2002: Genowefa Kościelniak.
14. Pracownicy CPF
Dyrektorzy:
IV 1993- IX 1995: Teresa Lindner-Łuczyńska
Od IX 1995: Kazimierz Brakoniecki.
Pracownicy oddelegowani przez Radę Generalną Côtes d'Armor:
125
126
Statut Centrum Polsko-Francuskiego w Olsztynie
127
128
SPIS TREŚCI
Wstęp ___________________________________________________________________ 2
Introduction ___________________________________________________________ 14
Świadectwa, Témoinages ______________________________________________ 26
Kalendarium najważniejszych wydarzeń ______________________________ 71
1. Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej ______________________________ 71
2. Dni Bretanii _________________________________________________________ 80
3. Popularyzacja kultury bretońskiej poza CPF oraz popularyzacja
kultury polskiej we Francji ____________________________________________ 86
4. Wystawy_____________________________________________________________ 86
5. Wymiany kulturalne ________________________________________________ 95
6. Współpraca oświatowa_____________________________________________ 100
I. Wymiany szkolne ______________________________________________________101
II. Wakacyjny obóz językowy z językiem francuskim______________________102
III. Staże i konferencje metodyczne dla nauczycieli j. francuskiego _______102
IV. Asystent języka francuskiego_________________________________________102
V. Wolontariusz z Francji ________________________________________________103
7. Współpraca ekonomiczna, rolnicza, społeczna ____________________ 103
8. Spotkania, prelekcje i inne wydarzenia kulturalne _______________ 111
9. Francuski klub filmowy ____________________________________________ 118
10. Stowarzyszenie Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié” ___________ 120
11. Kursy i egzaminy z języka francuskiego _________________________ 122
I. Kursy językowe w CPF _________________________________________________122
II. Egzamin DELF ________________________________________________________122
11. Biblioteka _________________________________________________________ 122
12. Wydawnictwa CPF ________________________________________________ 123
13. Partnerzy współpracy_____________________________________________ 124
14. Pracownicy CPF ___________________________________________________ 125
Statut Centrum Polsko-Francuskiego w Olsztynie ____________________ 127
129
130
Dni Frankofonii i Kultury Francuskiej
12-27 kwietnia 2013
Jubileusz dwudziestolecia działalności
Centrum Polsko-Francuskiego w Olsztynie
Centrum Polsko-Francuskie Côtes d’Armor-Warmia i Mazury w Olsztynie
1993-2013
Pełna wersja kroniki na naszej stronie internetowej
www.cpf.olsztyn.pl
131