Pobierz - Austria
Transkrypt
Pobierz - Austria
WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI AMBASADY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W WIEDNIU Działalność gospodarcza w Austrii Wybrane zagadnienia Informator dla przedsiębiorców Wiedeń, 2014 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wiedniu Działalność gospodarcza w Austrii (wybrane zagadnienia) Informator dla polskich przedsiębiorców Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wiedniu Wiedeń, 2014 r. 2 UWAGA! Niniejsze opracowanie jest jedynie materiałem informacyjnopromocyjnym i nie ma mocy prawnej. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji i działań podjętych na podstawie informacji zawartych w opracowaniu. Moc wiążącą posiadają jedynie polskie i austriackie przepisy zawarte w stosownych ustawach i innych aktach prawnych. Publikacja dotowana ze środków funduszu promocji Ministerstwa Gospodarki w Warszawie. Przedruk lub publikacja w innej formie całości lub części materiału możliwa po uzyskaniu zgody Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu, z podaniem pełnego źródła i daty dokumentu. Wydawca: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu Handels- und Investitionsabteilung der Botschaft der Republik Polen in Wien A-1130 Wien Titlgasse 15 Tel.: (+43-1) 877 73 12 Fax.: (+43-1) 877 35 97 E-Mail: [email protected] http://www.wien.trade.gov.pl 3 Szanowni Państwo, Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu jest placówką Ministra Gospodarki, działającą w strukturze Ambasady RP w Wiedniu. Jednym z głównych zadań realizowanych przez Wydział jest pomaganie polskim firmom, w tym szczególnie małym i średnim przedsiębiorstwom, w procesie umiędzynarodowienia ich działalności. Do zakresu naszej pracy należy udzielanie niezbędnych informacji i porad służących wspieraniu polskiego eksportu do Austrii, ale także pomoc firmom zagranicznym, zainteresowanych kupnem polskich towarów i usług. Staramy się wspierać również działania przedsiębiorców austriackich zainteresowanych kooperacją z polskimi podmiotami gospodarczymi i inwestycjami w naszym kraju. Zainteresowanym osobom udzielamy wszelkiej pomocy w staraniach, aby podjąć współpracę z austriackimi partnerami, jak również w pozyskaniu inwestorów. W związku z licznymi zapytaniami naszych rodaków dotyczącymi rynku austriackiego, postanowiliśmy uaktualnić wcześniejszą publikację poświęconą działalności gospodarczej w Austrii. Jej celem jest przedstawienie uwarunkowań, które są niezbędne do rozpoczęcia samodzielnej działalności gospodarczej na terenie Austrii. Przekazując Państwu tę publikację wyrażam nadzieję, że choć w części będzie ona pomocna w prowadzeniu biznesu na tutejszym rynku, w szczególności w ramach samodzielnej działalności gospodarczej. Dane kontaktowe naszej placówki oraz szereg innych informacji, które mogą być Państwu przydatne we współpracy z rynkiem austriackim znajdują się na stronie internetowej: www.wien.trade.gov.pl Serdecznie zachęcay Państwa do współpracy z naszym Wydziałem. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu Titlgasse 15, A-1130 Wien tel.: (+431) 877-7312 fax.: (+431) 877 3597 e-mail: [email protected] http://www.wien.trade.gov.pl 4 Spis Treści Działalność gospodarcza w Austri (wybrane zagadnienia) ........................................................ 6 Formalności meldunkowe .......................................................................................................... 7 Rodzaje działalności gospodarczej w Austrii ........................................................................... 10 A) Działalność niereglamentowana ................................................................................ 11 B) Działalność reglamentowana i rzemiosło (niem. reglementiertes Gewerbe und Handwerke) .......................................................................................................................... 13 B1. Działalność gospodarcza regulowana - uproszczona (niem. Teilgewerebe) ............. 20 B2. Działalność gospodarcza regulowana podlegająca dodatkowym wymogom (niem. Rechtskraftgewerbe) ......................................................................................................... 22 Schemat podziału działalności gospodarczej ........................................................................... 24 Co robić, gdy nie można poświadczyć własnych kwalifikacji zawodowych? ......................... 26 Adresy Izb Gospodarczych w poszczególnych krajach związkowych Austrii ........................ 27 Formalne wymogi dla prowadzenia działalności gospodarczej ............................................... 30 Wymogi lokalowe .................................................................................................................... 31 Formy organizacyjno-prawne prowadzenia działalności ......................................................... 32 Mikro przedsiębiorstwo (niem. Einzelunternehmen) ........................................................... 33 Spółka jawna (niem. Offene Gesellschaft, w skrócie OG) ................................................... 37 Spółka cywilna (niem. Gesellschaft bürgerlichen Rechts, w skrócie GesbR) ..................... 39 Spółka komandytowa (niem. Kommanditgesellschaft, w skrócie KG) ................................ 41 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem. Gesellschaft mit beschränkter Haftung, w skrócie GmbH) ..................................................................................................................... 43 Spółka akcyjna (niem. Aktiengesellschaft, w skrócie AG) .................................................. 46 Stowarzyszenie (niem. Verein) ............................................................................................. 47 Spółdzielnia (niem. Genossenschaft) ................................................................................... 48 Rejestracja działalności gospodarczej – krok po kroku ........................................................... 49 KROK 1. Upewnij się, jaki rodzaj działalności/zawód .................................................... 50 KROK 2. Procedury w Polsce .......................................................................................... 50 KROK 3. Procedury w Austrii (zawody regulowane) ..................................................... 53 KROK 4. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej w urzędzie .................. 54 KROK 5. Rejestracja w urzędzie skarbowym, rezydencja podatkowa, podatki .............. 55 KROK 6. Austriacki urząd skarbowy .............................................................................. 67 KROK 7. Ubezpieczenie społeczne dla prowadzących działalność gospodarczą ........... 69 KROK 8. Regionalna Kasa Chorych (niem. GKK – Gebietskrankenkasse) ................... 69 5 Działalność gospodarcza w Austri (wybrane zagadnienia) Prowadzenie działalności gospodarczej w Austrii jest zadaniem dość skomplikowanym oraz znacznym wyzwaniem dla przedsiębiorcy. Trudności przy rejestracji i prowadzeniu działalności gospodarczej dotyczą również obywateli z nowych krajów członkowskich UE. Wprawdzie dla tych obywateli w Austrii nie istnieją ograniczenia w dostępie do rynku pracy, jednakże ustawa o zwalczaniu dumpingu płacowego i socjalnego (Lohn- und SozialdumpingBekämpfungsgesetz), w skrócie LSDB-G, wprowadziła istotne zmiany dotyczące warunków zatrudniania w Austrii pracowników z nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Niezależnie od swobody bycia zatrudnionym, Polacy mają prawo do prowadzenia na terenie Austrii samodzielnej działalności zarobkowej określanej jako tzw. samozatudnienie (niem. selbstständige Erwerbstätigkeit) - zgodnie z zapisami ustawy o prowadzeniu działalności gospodarczej (niem. Gewerbeordnung). Ustawa ta wyróżnia działalność niereglamentowaną oraz działalność reglamentowaną, taką jak np. usługi budowlane, gdzie uzyskanie austriackiej zgody na prowadzenie działalności jest skomplikowane. Samodzielna działalność gospodarcza może być prowadzona w postaci różnorodnych firm np. w ramach mikro przedsiębiorstwa (niem. Einzelunternehmen), którego szczególnym przypadkiem jest jednoosobowa działalność gospodarcza (nazywana potocznie Ein-Personen-Unternehmen EPU lub też Gewerbe), w formie spółki osobowej (jawnej, cywilnej, komandytowej), w formie spółki kapitałowej (sp. z o. o. lub S.A.), w ramach wolnego zawodu lub fundacji. Wszystkie te dopuszczone austriackim prawem formy zostały przedstawione na schemacie w dalszej części niniejszego opracowania. Jednoosobowa działalność gospodarcza (Gewerbe) jest wśród polskich obywateli bardziej popularną i „czytelną” formą prowadzenia biznesu w Austrii, zważywszy, że stwarza ona (podobnie jak i pozostałe formy) możliwość oficjalnego wykonywania pracy. Większość zagadnień poruszanych w dalszej części opracowania będzie, zatem odnosiła się w pierwszej kolejności do jednoosobowej działalności gospodarczej (Gewerbe) z uwagi, m.in., na zainteresowanie naszych obywateli tą formą zarobkowania. Przy prowadzeniu przez polskich obywateli jednoosobowej działalności gospodarczej na terenie Austrii, nie jest wymagany udział obywatela austriackiego w inwestowanym kapitale. Polscy przedsiębiorcy pracujący już w Austrii, w oparciu o samozatrudnienie jako jednoosobowe firmy, działają w różnych branżach (budownictwo, transport, informatyka, handel, szeroko pojęte usługi). Według szacunków austriackich władz gospodarczych tylko na 6 terenie Wiednia w 2013 r. jednoosobową działalność gospodarczą prowadziło kilka tysięcy Polaków w oparciu o przepisy regulujące samozatrudnienie. Zbiór tych przepisów jest zawarty w ustawie o prowadzeniu działalności gospodarczej (Gewerbeordnung) z 1994 r., która doczekała się w międzyczasie wielokrotnych nowelizacji. Formalności meldunkowe Wspomniana wyżej ustawa, określa rodzaje działalności gospodarczej obowiązujące w Austrii. Zanim zostaną one przedstawione, należy zwrócić uwagę na sprawy dotyczące formalności meldunkowych. Ich niedopełnienie powoduje niepotrzebne kłopoty np. przy rejestracji działalności gospodarczej. Ponadto, mogą one również być powodem problemów w postaci kar pieniężnych za brak meldunku. Pierwszy obowiązek osoby przybywającej z Polski do Austrii polega na dopełnieniu formalności meldunkowych i uzyskaniu karty meldunkowej (niem. Meldezettel) w stosownym urzędzie meldunkowym miasta, dzielnicy lub gminy w ciągu trzech dni od daty przyjazdu. Podobna procedura obowiązuje nas również przy wymeldowaniu w momencie opuszczania miejsca dotychczasowego pobytu. Ten pierwszy krok ma zastosowanie w przypadkach, gdy pobyt na terenie Austrii będzie wynosił nie więcej niż cztery miesiące. UWAGA! Formularz karty meldunkowej (Meldezettel) można wydrukować poprzez stronę internetową www.wien.gv.at/ma62/meldeservice lub www.help.gv.at/linkhelp/besucher/db/Formularauswahl. Meldezettel musi być podpisany, w lewej dolnej rubryce, przez właściciela lokalu, który wynajmujemy. Zaleca się również wpisanie numeru telefonu właściciela. Niedopełnienie formalności meldunkowych grozi grzywną w wysokości ok. 700 euro. Osoby planujące pobyt dłuższy niż cztery miesiące muszą dodatkowo wystąpić o zaświadczenie meldunkowe (pozwolenie na osiedlenie się) w odrębnym, centralnym urzędzie meldunkowym, w referacie „Grunderwerb & EWR” danego kraju związkowego (landu). W przypadku Wiednia jest to 35 Wydział Magistratu, znajdujący się przy Dresdner Straße 93, 1200 Wien, VI p., tel. (+431) 4000 -35241, -35242, -35243, -35244, -35245, 35246, fax. (+431) 4000 99 35240, e-mail: [email protected] . - w ostatnim czasie powstały oddziały w poszczególnych dzielnicach stolicy. Zaświadczenie meldunkowe (pozwolenie na osiedlenie) jest obowiązkowe w przypadku pracy najemnej u austriackiego pracodawcy, oddelegowania, prowadzenia samodzielnej działalności zarobkowej, jak i pobytu innego typu trwającego dłużej niż cztery miesiące (np. stażu naukowego). Do otrzymania 7 wspomnianego zaświadczenia meldunkowego – pozwolenia na osiedlenie się (niem. Anmeldebescheinigung) potrzebny jest adres zamieszkania widniejący w wyżej wymienionym Meldezettel, w którym będziemy zameldowani w oparciu o umowę najmu (niem. Mietvertrag). Doradza się przetłumaczenie, dla własnych potrzeb, na jęz. polski umowy najmu mieszkania i bardzo dokładną jej analizę, szczególnie w punkcie mówiącym o terminie, warunkach i możliwości wypowiedzenia tej umowy (niem. Kündigung). Zaleca się zawieranie umów najmu mieszkania na krótsze okresy (np. 1 rok) z opcją jej przedłużenia na kolejny rok lub lata następne. Obowiązek posiadania wspomnianego wyżej zaświadczenia meldunkowego, przy pobytach dłuższych niż 4 miesiące, wynika z zapisów § 53 ustawy z dnia 16 sierpnia 2005 r. o osiedlaniu się i pobycie cudzoziemców (niem. Niederlassungs- und Aufenthaltsgesetz, NAG) – z późniejszymi zmianami. Przy składaniu wniosków o zaświadczenie meldunkowe należy przedłożyć: dowód posiadania środków pieniężnych na utrzymanie. Może tu wystąpić sytuacja tzw. błędnego koła. Do rozpoczęcia samodzielnej działalności gospodarczej jak i posiadania konta bankowego potrzebne jest meldunek – karta meldunkowa, nie pozwolenie na osiedlenie się (zaświadczenie meldunkowe). Od 2011 roku można otworzyć konto bankowe posiadając tylko meldunek; są także formy kont bankowych bez konieczności meldunku na terenie Austrii. Urząd meldunkowy może poprosić o pokazanie zgłoszenia działalności zarobkowej. Składając wniosek o zaświadczenie meldunkowe bądź pozwolenie na osiedlenie, jesteśmy zobowiązanie do podania celu naszego pobytu na terenie Austrii, bowiem od tego jest uzależnina procedura rozpatrywania naszego wniosku. Praktycznym rozwiązaniem jest przedłożenie stosownej sumy pieniędzy w gotówce (najlepiej kilku tysięcy euro). Można przyjąć, że kwota ok. 900 euro jest traktowana jako minimum dla zabezpieczenia miesięcznego pobytu. Potrzebna jest również umowa najmu mieszkania oraz posiadanie aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku posiadania już konta, można przedłożyć w urzędzie meldunkowym aktualny, imienny wydruk z miejscowego banku o stanie naszych oszczędności; ważny dowód osobisty i paszport. Może być potrzebne przedłożenie oryginału metryki urodzenia oraz aktu ślubu (chodzi o nazwisko panieńskie mężatek), metryki urodzenia dzieci, zaświadczenia o uczęszczaniu przez nie do szkoły w Polsce. Dokumenty te powinny być 8 przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język niemiecki i posiadać tzw. apostille (rodzaj potwierdzenia zgodności wystawiany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Warszawie (zagadnienie poruszane szerzej w dalszej części). Zaleca się posługiwanie europejskimi aktami urodzenia i aktami małżeństwa wydawanymi przez polskie urzędy, niewymagające tłumaczeń przysięgłych. jeżeli jest już prowadzona działalność gospodarcza, wówczas do wniosku o zameldowanie potrzebne jest załączenie uprawnienia do prowadzenia tej działalności (niem. Gewerbeberechtigung, dawniej Gewerbeschein) wystawione przez wydział gospodarczy urzędu dzielnicowego, miasta lub gminy. Do zaświadczenie Gewerbeschein należy dołączyć rachunki z trzech ostatnich miesięcy dotyczące wysokości wpływów, wyciągi z konta o wysokości realizowanych obrotów, otrzymywanych honorariów za zrealizowane już prace, przedpłaty itp.; ubezpieczenie zdrowotne wystawione przez austriacką kasę chorych (niem. Gebietskrankenkasse)1 właściwą dla miejsca zamieszkania. W przypadku prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej zaświadczenie takie wydaje SVA- Sozialversicherungsanstalt der Gewerblichen Wirtschaft. To austriackie ubezpieczenie może ewentualnie być wystawione w oparciu o polski druk np. A 1, wydany w dwóch egzemplarzach przez Dział Współpracy Międzynarodowej Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. W tym przypadku, zaleca się podjęcie starań o wystawienie stosownych zaświadczeń w NFZ na długo (np. 2-3 miesiące) przed planowanym wyjazdem do Austrii2. W przypadku braku zaświadczeń z Polski o ubezpieczeniu zdrowotnym, trzeba wykupić austriackie ubezpieczenie w jednej z austriackich kas chorych, właściwych dla miejsca zamieszkania. Austriacki urząd meldunkowy, przy wnioskach o wystawienie zaświadczenia meldunkowego – pozwolenia na osiedlenie się, nie honoruje Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego naszego NFZ; do wniosku o zameldowanie należy dołączyć dowód zatrudnienia w postaci np. umowy o pracę. Umowa jest formułowana bardzo rzadko, natomiast pracodawca ma obowiązek wydania pracownikowi potwierdzenia zgłoszenia do kasy chorych, co z kolei jest uznawane przez Gebietskrankenkasse - Regionalny Fundusz Ubezpieczeń Chorobowych właściwy dla miejsca zamieszkania. 2 Polski pracownik korzystający w kraju z urlopu bezpłatnego traci prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia urlopu. W konsekwencji nie otrzyma druku np. A1 czy też Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). 1 9 magistrat 35 (posiadanie E-Card nie jest dowodem wystarczającym). Do wniosku może też być dołączone wspomniane wyżej zaświadczenie o prowadzeniu samodzielnej działalności zarobkowej; w przypadku zmiany adresu pobytu urząd meldunkowy może zażądać zaświadczenia o wymeldowaniu z poprzedniego miejsca zamieszkania na terenie Austrii, odnotowanego w wyżej wymienionym Meldezettel; w przypadku zamieszkiwania „przy rodzinie” na druku meldunkowym potrzebne jest nazwisko, data, podpis oraz telefon osoby udzielającej gościny. Podsumowując, Polacy rozpoczynający prowadzenie samodzielnej działalności zarobkowej w formie jednoosobowej – zarejestrowanej - działalności gospodarczej zwanej Gewerbe nie muszą mieć pozwolenia na zatrudnienie lub pozwolenia na pracę. Pozwolenia te nie są także potrzebne, gdy będą zatrudnieni u miejscowego, austriackiego pracodawcy jako pracownicy najemni. Polscy prezesi zarządów spółek i dyrektorzy np. biur przedstawicielskich także nie muszą mieć pozwolenia na pracę, gdyż są traktowani przez austriackie władze jako pracodawcy. Należy jednak podkreślić, że zarejestrowane poza Austrią (np. w Polsce) osoby prawne takie jak sp. z o. o. lub spółki osobowe takie jak sp. j. muszą udokumentować istnienie filii w Austrii wpisanej do tutejszego rejestru sądowego (handlowego). Posiadanie filii i wpis do rejestru jest niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Austrii. Sprawa ta wzbudza wiele kontrowersji ze strony polskich firm, które są przekonane o swobodzie transgranicznego świadczenia usług z terenu Polski bez potrzeby posiadania własnej filii zarejestrowanej w Austrii. Nie należy mylić prowadzenia działalności gospodarczej ze świadczeniem pracy w ramach delegowania pracowników do wykonania usług w Austrii. Rodzaje działalności gospodarczej w Austrii Austriacka ustawa o działalności gospodarczej nie odnosi się do tych rodzajów działalności gospodarczej, które są zabronione takich jak np. handel narkotykami. Nie dotyczy prowadzenia działalności w rolnictwie, leśnictwie, górnictwie, transporcie, bankowości, dystrybucji energii. Nie dotyczy również działalności grup zawodowych określanych, jako wolne zawody (np. lekarze, weterynarze, farmaceuci, notariusze). 10 Ustawa wyróżnia dwa podstawowe rodzaje działalności, ściśle związane z rodzajem wykonywanych zawodów i posiadanych kwalifikacji tj. działalność swobodną, nieraglamentowaną (A) i działalność reglamentowaną (B) oraz dwie podgrupy (B1 i B2) w przypadku działalności reglamentowanej. Podział ten można scharakteryzować w następujący sposób: A) Działalność niereglamentowana Pierwsza grupa, to działalność gospodarcza (w tym też omawiane wyżej samozatrudnienie), której wykonywanie nie podlega żadnym ograniczeniom. Jest ona prowadzona w tych dziedzinach, które nie wymagają przedłożenia świadectwa kwalifikacji (niem. ohne Befähigungsnachweis). Do jej rozpoczęcia potrzebne jest zarejestrowanie działalności w referacie gospodarczym dzielnicowego ratusza (niem. Bezirksverwaltungsbehörde) i otrzymanie tam uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej (niem. Gewerbeberechtigung potocznie zwanego Gewerbeschein). Działalność można rozpocząć z chwilą jej rejestracji w referacie gospodarczym urzędu dzielnicy, gminy lub miasta. Są to tzw. swobodne, wolne rodzaje działalności (niem. freies Gewerbe). Lista wolnych rodzajów działalności obejmuje około dziewięciuset pozycji. Oto niektóre z nich: 1. Abdichter gegen Feuchtigkeit und Druckwasser - uszczelnianie przeciw wilgoci i zalaniu wodą pod ciśnieniem 2. Abfüller und Abpacker, ausgenommen Arzneimittel und Gifte - napełnianie i pakowanie, z wyłączeniem medykamentów i trucizn 3. Adressenbüros – prowadzenie biur adresowych 4. Adressenvermittlung - pośrednictwo adresowe 5. Adressieren, einlegen, falten, kouvertieren von Prospekten, Zeitungen, Briefen und Broschüren - adresowanie, pakowanie, składanie prospektów, gazet, listów i broszur 6. Akumulatorenlader - ładowanie akumulatorów 7. Anbieten von Hausbetreuungstätigkeiten als persönliche Dienste an nicht öffentlichen Orten - osobista pomoc domowa przy pracach porządkowych, ale nie w miejscach publicznych 8. Autoreinigung - mycie samochodów 9. Babysitten - opieka nad dziećmi 10.Babysitteragentur - agencja opiekunek do dzieci 11.Betrieb von Tankstellen - prowadzenie stacji benzynowej 12.Dienstleistungen in der automatischen Datenverarbeitung – usługi automatycznego przetwarzania danych 13.Handelsgewerbe – handel 14.Hausbesorger – gospodarz domu (dozorca) 15.Werbeagentur – agencja reklamowa 11 Pełna lista jest dostępna na internetowej stronie Federalnego Ministerstwa Gospodarki, Rodziny i Młodzieży (Bundesministerium für Wirtschaft, Familie und Jugend, A-1011 Wien, Stubenring 1, tel.: (00431) 71100-0, www.bmwfj.gv.at . Lista tych rodzajów działalności i przypisanych do nich niektórych zawodów posiada charakter bardziej hasłowy czy informacyjny niż powszechnie obowiązujący. Ich wykonywanie nie wymaga posiadania świadectwa kwalifikacji, czy też specjalistycznego, fachowego wykształcenia, a jedynie posiadania określonych umiejętności (predyspozycji) przykładowo do pracy w handlu lub do opieki nad dziećmi. Ta działalność jest wolna od obowiązku posiadania konkretnych kwalifikacji zawodowych w formie dyplomu ukończenia szkoły zawodowej lub rzemieślniczego dyplomu mistrzowskiego lub czeladniczego. Pomiędzy poszczególnymi krajami związkowymi Austrii (niem. Land) mogą występować różnice w opisach poszczególnych rodzajów i w zakresie dozwolonych czynności w ramach konkretnej działalności gospodarczej, określanej, jako swobodna. Przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej, warto zapoznać się z dokładnym opisem czynności przypisanym do danego rodzaju działalności. Taki opis jest udostępniony w siedzibie lokalnej izby gospodarczej (adresy izb są w dalszej części opracowania), ewentualnie w urzędzie rejestrującym działalność gospodarczą tj. w referacie gospodarczym w dzielnicowym magistracie, czy też urzędzie miasta lub gminy. Porady i informacje są tam bezpłatnie udzielane w języku niemieckim. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji zaleca (z uwagi na większą wiedzę specjalistyczną) bezpośredni kontakt ze stosownym wydziałem (niem. Sparte) lokalnej Izby Gospodarczej np. Wiedeńskiej Izby Gospodarczej (niem. Wirtschaftskammer Wien). Wykaz adresowy Izb Gospodarczych w krajach związkowych Austrii znajduje się na stronie www.wko.at oraz w dalszej części opracowania. Poniżej przykładowy opis wolnej działalności gospodarczej pod nazwą Hausbesorger (gospodarz domu, dozorca). W ramach jednoosobowej zarejestrowanej działalności gospodarczej jako Hausbesorger, przedsiębiorca może wykonywać wyłącznie następujące czynności: „Hausbetreuung, bestehend in der Durchführung einfacher Reinigungstätigkeiten einschließlich Objektbezogener einfacher Wartungstätigkeiten auf Grund von Werk- und freien Dienstverträgen, unter Ausschluss von Tätigkeiten reglementierter Gewerbe“. 12 Powyższy opis oznacza w praktyce, że osoba wykonująca działalność określoną jako Hausbesorger nie może np. zaszpachlować dziury na ścianie klatki schodowej powstałej przypadkowo i pomalować jej. B) Działalność reglamentowana i rzemiosło (niem. reglementiertes Gewerbe und Handwerke) Druga grupa to działalność reglamentowana oraz rzemiosło obejmująca ok. 80 rodzajów działalności i zawodów (niem. reglementiertes Gewerb und Handwerke, listę można wygenerować np. na niżej podanej stronie: http://www.wien.gv.at/wirtschaft/gewerbe/gewerbeverfahren/reglementiert.html Prowadzenie tej działalności reglamentowanej wymaga posiadania świadectwa kwalifikacji zawodowych zdobytych w Polsce lub Austrii i stosownej praktyki zawodowej np. w Polsce lub na terenie Austrii (niem. Befähigungsnachweis). Działalność można rozpocząć z chwilą jej rejestracji w referacie gospodarczym urzędu dzielnicowego, gminy lub miasta, pod warunkiem posiadania świadectwa kwalifikacji. W przypadku posiadania jedynie polskich świadectw kwalifikacji, obowiązuje procedura dotycząca uznawania dokumentów stwierdzających poziom wykształcenia naszych obywateli. Wnioski o uznanie kwalifikacji lub uznanie równości kwalifikacji należy składać w Federalnym Ministerstwie Gospodarki, Rodziny i Młodzieży. Należy wówczas przedłożyć wydane przez polski urząd (np. Ministerstwo Edukacji Narodowej w Warszawie czy też Związek Rzemiosła Polskiego) potwierdzenie stwierdzające kwalifikacje oraz świadectwa pracy. Dokumenty te muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język niemiecki. Formularz wniosku z informacjami nt. potrzebnych dokumentów można wydrukować ze strony internetowej Federalnego Ministerstwa Gospodarki, Rodziny i Młodzieży www.bmwfj.gv.at Pozytywna decyzja wydana przez Ministerstwo zastępuje austriackie świadectwo kwalifikacji. W przypadku reglamentowanej działalności można wymienić takie jej rodzaje jak pośrednictwo pracy, doradca podatkowy, agent ubezpieczeniowy, biura podróży, fotograf, technik metalurgiczny, biuro inżynierskie oraz ok. 40 rodzajów działalności o charakterze rzemieślniczym takich jak np. szewc, piekarz, rzeźnik, zegarmistrz, stolarz, dekarz, posadzkarz. Oto pełna lista wszystkich tych działalności i zawodów: Lista regulowanej działalności gospodarczej w Austrii zgodnie z § 94 Ustawy o działalności gospodarczej (niem. Gewerbeordnung 1994). Stan: lipiec 2012 r. za Federalnym Ministerstwem Gospodarki (niem. Bundesministerium für Wirtschaft, Familie und Jugend, Abteilung Gewerberecht, Stubenring 1, A-1011 13 Wien, tel.: +431/ 71100-5912, fax.: [email protected], www.bmwfj.gv.at ) +431/ 71100-905912, e-mail: Arbeitsvermittlung – pośrednictwo pracy Augenoptik (Handwerk) – optyk (rzemiosło) Bäcker (Handwerk) – piekarz (rzemiosło) Bandagisten; Orthopädietechnik; Miederwarenerzeugung (verbundenes Handwerk) - bandażysta i technik ortopedyczny (działalność zbliżona do rzemiosła) 5. Baumeister, Brunnenmeister – murarz i studniarz 6. Bestattung – usługi pogrzebowe 7. Bodenleger (Handwerk) – parkieciarz (rzemiosło) 8. Buchbinder; Etui- und Kassenttenerzeugung; Kartonagewarenerzeugung (verbundenes Handwerk) – introligator; w tym wyrób etui i kaset i opakowań kartonowych (działalność zbliżona do rzemiosła) 9. (ist entfallen) – skreślono 10.Chemische Laboratorien – prowadzenie laboratoriów chemicznych 11.Dachdecker (Handwerk) – dekarz (rzemiosło) 12.Damenkleidermacher; Herrenkleidermacher; Wäschewarenerzeugung (verbundenes Handwerk) – krawiectwo damskie i męskie, bieliźniarstwo (działalność zbliżona do rzemiosła) 13.Denkmal-, Fassaden- und Gebäudereinigung (Handwerk) – czyszczenie pomników, fasad, budynków (rzemiosło) 14.Drogisten – drogista (sprzedaż kosmetyków i specyfików drogeryjnych) 15.Drucker und Druckformenherstellung – drukarz oraz wyrob czcionek drukarskich 16.Elektrotechnik – elektrotechnik 17.Erzeugung von kosmetischen Artikeln – produkcja kosmetyków 18.Erzeugung von pyrotechnischen Artikeln sowie von Zündmitteln und sonstigen Sprengmitteln, die nicht dem Schieß- und Sprengmittelgesetz unterliegen, und Handel mit diesen Erzeugnissen (Pyrotechnikunternehmen) – produkcja materiałów pirotechnicznych, łatwopalnych i niektórych materiałów wybuchowych jak i handel nimi 19.Fleischer (Handwerk) – masarz, rzeźnik 20.Fotografen - fotograf 21.Fremdenführer – przewodnik turystyczny 22.Friseur und Perückenmacher (Stylist) (Handwerk) – fryzjer i perukarz (stylista) (rzemiosło) 23.Fußpflege – kosmetyka stóp 24.Gärtner; Blumenbinder (Floristen) (verbundenes Handwerk) – ogrodnik, bukieciarka kwiaciarka (działalność zbliżona do rzemiosła) 25.Glas- und Sanitärtechnik – technik instalacji gazowych i sanitarnych 26.Gastgewerbe – usługi gastronomiczne i hotelarskie 1. 2. 3. 4. 14 27.Getreidemüller – młynarz 28.Gewerbliche Vermögensberatung – doradztwo w sprawach majątkowofinansowych 29.Glaser, Glasbeleger und Flachglasschleifer; Hohlglasschleifer und Hohlglasveredler; 30.Glasbläser und Glasinstrumentenerzeugung (verbundenes Handwerk) – szklarz, produkcja i obróbka szkła, wyrób przyborów szklanych, szlifierz szkła (działalność zbliżona do rzemiosła) 31.Gold- und Silberschmiede; Gold-, Silber- und Metallschläger (verbundenes Handwerk) - złotnik, wyrób cienkiej folii ze złota, srebra i metali (działalność zbliżona do rzemiosła) 32.Hafner (Handwerk) – garncarz (rzemiosło) 33.Heizungstechnik; Lüftungstechnik (verbundenes Handwerk) – specjalista od techniki grzewczej i wentylacyjnej 34.Herstellung von Arzneimitteln und Giften und Großhandel mit Arzneimitteln und Giften- produkcja i handel hurtowy farmaceutykami oraz substancjami trującymi 35.Herstellung und Aufbereitung von Medizinprodukten, soweit diese Tätigkeiten nicht unter ein anderes reglementiertes Gewerbe fallen und Handel mit Medizinprodukten – produkcja, przetwórstwo i handel produktami medycznymi, o ile działalność ta nie jest regulowana innymi, specjalnymi przepisami prawa 36.Hörgeräteakustik (Handwerk) – wytwórca aparatów słuchowych (rzemiosło) 37.Immobilientreuhänder (Immobilienmakler, Immobilienverwalter, Bauträger) – zarządca nieruchomościami (makler, gospodarz nieruchomości, deweloper, inwestor budowlany) 38.Inkassoinstitute – biura windykacji należności 39.Kälte- und Klimatechnik (Handwerk) – technik od klimatyzacji (rzemiosło) 40.Keramiker; Platten- und Fliesenleger (verbundenes Handwerk) – wytwórca wyrobów ceramicznych, układanie terakoty, glazury (działalność zbliżona do rzemiosła) 41.Kommunikationselektronik (Handwerk) – elektronik ds. telekomunikacji (rzemiosło) 42.Konditoren (Zuckerbäcker) einschließlich der Lebzelter und der Kanditen-, Gefrorenes- und Schokoladewarenerzeugung (Handwerk) - cukiernik, w tym wypiek ciast na miodzie, produkcja wyrobów mrożonych i czekoladowych (rzemiosło) 43.Kontaktlinsenoptik – optyk szkieł kontaktowych 44.Kosmetik (Schönheitspflege) – kosmetyka i pielęgnacja ciała 45.Kraftfahrzeugtechnik; Karosseriebauer einschließlich Karosseriespengler und Karosserielackierer (verbundenes Handwerk) – mechanik samochodowy, blacharz samochodowy, lakiernik samochodowy (działalność zbliżona do rzemiosła) 15 46.Kürschner; Säckler (Lederbekleidungserzeugung) (verbundenes Handwerk) – kuśnierz (działalność zbliżona do rzemiosła) 47.Kunststoffverarbeitung (Handwerk) – obróbka tworzyw sztucznych (rzemiosło) 48.Lebens- und Sozialberatung – doradztwo socjalne 49.Maler und Anstreicher; Lackierer; Vergolder und Staffierer; Schilderherstellung (verbundenes Handwerk) – malowanie i gruntowanie, lakiernik, złotnik wnętrz, wyrób szyldów, tablic, wywieszek (działalność zbliżona do rzemiosła) 50.Massage - masażysta 51.Mechatroniker für Maschinen- und Fertigungstechnik; Mechatroniker für Elektronik, Büro- und EDV-Systemtechnik; Mechatroniker für Elektromaschinenbau und Automatisierung; Mechatroniker für Medizingerätetechnik (verbundenes Handwerk) – mechatronik maszyn i urządzeń, technik urządzeń elektronicznych, biurowych i systemów EPD, mechatronik budowy maszyn i automatyzacji, aparatów medycznych (działalność zbliżona do rzemiosła) 52.Milchtechnologie – technolog mleczarski 53.Oberflächentechnik; Metalldesign (verbundenes Handwerk) – obróbka powierzchniowa metali, wzornictwo metalowe 54.Orgelbauer; Harmonikamacher; Klaviermacher; Streichund Saiteninstumenteerzeuger; Holzblasinstumenteerzeuger; Blechblasinstumenteerzeuger (verbundenes Handwerk) – wytwórca instrumentów muzycznych i części do nich (działalność zbliżona do rzemiosła) 55.Orthopädieschuhmacher (Handwerk) – producent obuwia ortopedycznego (rzemiosło) 56.Pflasterer (Handwerk) – brukarz (rzemiosło) 57.Rauchfangkehrer (Handwerk) – kominiarz (rzemiosło) 58.Reisebüros – biura podróży 59.Sattler einschließlich Fahrzeugsattler und Riemer; Ledergalanteriewarenerzeugung und Taschner (verbundenes Handwerk) – wytwórca siodeł, galanterii skórzanej, torebek (działalność zbliżona do rzemiosła) 60.Schädlingsbekämpfung (Handwerk) – zwalczanie szkodników (rzemiosło) 61.Schlosser; Schmiede; Landmaschinentechnik (verbundenes Handwerk) – ślusarz, kowal, technik maszyn rolniczych (działalność zbliżona do rzemiosła) 62.Schuhmacher (Handwerk) – szewc (rzemiosło) 63.Sicherheitsfachkraft; Sicherheitstechnisches Zentrum – ochroniarz 64.Sicherheitsgewerbe (Berufsdetektive, Bewachungsgewerbe) – agencje ochrony, biura dedektywistyczne i usługi monitorowania 16 65.Spediteure einschließlich der Transportagenten – spedytorzy, agenci transportowi 66.Spengler; Kupferschmiede (verbundenes Handwerk) – blacharz, produkcja wyrobów z miedzi 67.Sprengungsunternehmen – działalność pirotechniczna 68.Steinmetzmeister einschließlich Kunststeinerzeugung und Terrazzomacher – cięcie kamienia, obróbka kamieni ozdobnych, produkcja wyrobów z terakoty 69.Stukkateure und Trockenausbauer (Handwerk) – sztukator (rzemiosło) 70.Tapezierer und Dekorateure (Handwerk) – tapicer, dekorator (rzemiosło) 71.Technisches Büro – Ingenieurbüros (Beratende Ingenieure) – biuro techniczno-inżynieryjne 72.Textilreiniger (Chemischreiniger, Wäscher und Wäschebügler) (Handwerk) – pranie i czyszczenie chemiczne odzieży, maglowanie bielizny (rzemiosło) 73.Tischler; Modellbauer; Bootbauer; Binder; Drechsler; Bildhauer (verbundenes Handwerk) – stolarz, budowa modeli, budowa łodzi, bednarz, tokarz w drewnie, snycerz (działalność zbliżona do rzemiosła) 74.Überlassung von Arbeitskräften – podnajmowanie pracowników 75.Uhrmacher (Handwerk) – zegarmistrz (rzemiosło) 76.Unternehmensberatung einschließlich der Unternehmensorganisation – doradztwo dla firm 77.Versicherungsvermittlung (Versicherungsagent, Versicherungsmakler und Beratung in 78.Versicherungsangelegenheiten) – doradca w sprawach ubezpieczeń, agent i makler ubezpieczeniowy 79.(ist entfallen) - skreślono 80.Vulkaniseur – wulkanizator 81.Wärme-, Kälte-, Schall- und Branddämmer (Handwerk) – izolacja termiczna, przeciw pożarowa i wyciszająca (rzemiosło) 82.Waffengewerbe (Büchsenmacher) einschließlich des Waffenhandels – produkcja broni i handel bronią oraz amunicją o zastosowaniu poza wojskowym 83.Zahntechniker (Handwerk) – technik dentystyczny (rzemiosło) 84.Zimmermeister – cieśla Źródło: portal internetowy Ministerstwa Gospodarki, Rodzini Młodzieży: http://www.bmwfj.gv.at/Unternehmen/Gewerbe/Documents/Liste%20reglement ierte%20Unternehmenstätigkeiten.pdf Lista powyższych zawodów (niekiedy grup zawodów) jest ustawowo i powszechnie obowiązująca oraz jednolita dla wszystkich krajów związkowych Austrii. Prowadzenie działalności w ramach tych zawodów wymaga posiadania świadectwa kwalifikacji oraz praktyki zawodowej. Przykładowo elektrotechnik musi mieć ukończoną szkołę zawodową i/lub technikum o profilu 17 elektrotechnicznym oraz stosowną praktykę zawodową poświadczoną świadectwem pracy. W przypadku rzemiosła wymagane są dyplomy czeladnicze i/lub mistrzowskie (niem. Meisterprüfungzeugniss) oraz stosowny staż zawodowy. Większość z wyżej wymienionych to tzw. wrażliwe rodzaje działalności gospodarczej, gdzie austriackie władze są konsekwentne w egzekwowaniu dokumentów poświadczających posiadanie wymaganych kwalifikacji zawodowych, stażu pracy i faktycznego zakresu wykonywanych prac – przypisanych przez ustawę do danego rodzaju działalności gospodarczej. Głównie dotyczy to działalności budowlanej i okołobudowlanej, choć nie tylko. Należy podkreślić, że najwięcej problemów, zgłaszanych przez jednoosobowe firmy prowadzone przez Polaków w Austrii (w ramach działalności regulowanej), dotyczy w pierwszej kolejności większego zakresu faktycznie wykonywanych prac przez naszych obywateli niż wynika to z opisu „przydzielonego” i przypisanego zakresu prac przez austriackie władze do danego rodzaju działalności. Reasumując: w celu uniknięcia problemów z austriackimi władzami należy przestrzegać opisu prac i czynności (tzw. Job Descroption), na który została wydana zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej dla danej osoby (niem. Gewerbeberechtigung dawniej Gewerbeschein). Przed zarejestrowaniem własnej firmy warto zapoznać się z dokładnym opisem czynności przypisanym do danego rodzaju reglamentowanej działalności. Taki opis jest udostępniany w lokalnej izbie gospodarczej. Z naszej strony polecamy (z uwagi na większą wiedzę szczegółową) bezpośredni kontakt ze stosownym wydziałem (niem. Sparte) lokalnej Izby Gospodarczej np. Wiedeńskiej Izby Gospodarczej (niem. Wirtschaftskammer Wien). Wykaz adresowy Izb Gospodarczych w poszczególnych krajach związkowych Austrii znajduje się m.in. na stronie www.wko.at oraz w dalszej części niniejszego opracowania. Przykładowo, pełny opis działalności gospodarczej pod nazwą „Massage gemäß § 94 Z. 48 GewO 1994” w postaci drukowanej informacji dla przedsiębiorcy (wydany przez Wiedeńską Izbę Gospodarczą) liczy 9 stron. Oprócz precyzyjnych informacji nt. wymagań w odniesieniu do kwalifikacji (np. obowiązkowe przedmioty w ramach studium, czy też kursu zawodowego i obowiązkowy wykaz godzinowy tych przedmiotów) są tam wymienione czynności, których wykonywanie jest dozwolone. Wykaz tych czynności jest określany jako „Job Description”. Oto ich opis w oryginalnym brzmieniu: 18 „Massage gemäß § 94 Z. 48 GewO 1994” Job Description 1. Erstellung von Sicht- und Tastbefunden 2. Anwendung der Klassischen Massage 3. Anwendung der Reflexzonenmassage 4. Anwendung der Segmentmassage 5. Anwendung der Bindegewebsmassage 6. Anwendung von Asiatischen Massagetechniken (z. B. Akupunktmassage) 7. Anwendung der Lymphdrainage 8. Anwendung der Sportmassage 9. Anwendung sonstiger gebräuchlicher Massagen 10.Verabreichen von Unterwassermassagen 11.Anwendung von apparativen Massagen, Bestrahlung und Solarien 12.Durchführung von Bewegungsübungen – Atemübungen 13.Aufbereitung und Vorbereitung von Packungen, Wickeln und Kompressen 14.Anwendung von Wirkstoffpräparaten in der Massage 15.Anwendung der Aromatherapie 16.Durchführung von Zellulitebehandlungen manuell und apparativ Opis działalności gospodarczej pod nazwą „Maler und Anstreicher (Handwerk) gemäß § 94 Z. 47 GewO 1994”, czyli „Malowanie i gruntowanie (rzemiosło)” przeznaczony dla przedsiębiorcy (wydany przez Wiedeńską Izbę Gospodarczą) liczy 9 stron. Znajdują się tam m.in. precyzyjne informacje nt. wymagań w odniesieniu do świadectw kwalifikacji (np. minimalne 3 letnie samodzielne, ciągłe prowadzenie tego typu działalności jako przedsiębiorca lub 5 letnia, nieprzerwana praca w obcej firmie zajmującej się malowaniem i gruntowaniem). Wykaz dozwolonych czynności dla działalności „Malowanie i gruntowanie (rzemiosło)” nosi nazwę „Job Description”. Poniżej opis tych czynności w oryginalnym brzmieniu. „Maler und Anstreicher (Handwerk) gemäß § 94 Z. 47 GewO 1994” Job Description 1. Prüfen des Untergrundes (Mauerwerk, Holz, Metall,…). 2. Vorbehandeln alter und neuer Untergründe mit mechanischen und chemischen Mitteln von Hand und mit Maschine, insbesondere durch Abbeizen, Abbrennen, Abdämpfen, Entfetten, Absperren, Isolieren, Entrosten und Armieren (Rißüberbrückung). 3. Prüfen und Auswählen der Beschichtungsstoffe, Herstellen und Ansetzen gebrauchsfertiger Mischungen. 4. Grundieren, Kitten, Spachteln, Füllen, Gluten, Schleifen und Polieren. 19 5. Mischen und Abstimmen von Farbtönen. 6. Auftragen von Grund-, Zwischen- und Schlussanstrichen, Beschichten durch Streichen, Rollen, Spritzen und Tauchen. 7. Fachmännisches Abdecken von nicht zu behandelnden Flächen oder Bauteilen. 8. Verlegung von Tapeten sowie Spezialwerkstoffen wie Kork, Styropor, Textil, Metall. 9. Anbringen von Anstrichen und Beschichtungen zum Zwecke der Wärmeisolierung. 10.Ausführen von Betonoberflächensanierungen, soweit keine statischen oder baukonstruktiven Kenntnisse erforderlich sind. 11.Ausführen besonderer Holz- und Brandschutzanstriche. 12.Ausführen von Korrosionsschutz sowie Straßenmarkierungsarbeiten. 13.Ausführen von Dekorations- und Maltechniken. 14.Ausführen von dekorativen Sgraffitoarbeiten, Gipsschnitt, Putzschnitt, Stuccolustro und sonstigen dekorativen Schmuckarbeiten. B1. Działalność gospodarcza regulowana - uproszczona (niem. Teilgewerebe) W ramach działalności regulowanej (grupa B) wyróżnia się dwie podgrupy, tj. B1 i B2: Podgrupa działalności regulowanej (B1), gdzie wymagane jest uproszczone świadectwo kwalifikacji zawodowych (Teilgewerebe). Tutaj uznane mogą być kwalifikacje zdobyte np. w innej, pokrewnej działalności takiej jak rzemiosło (Handwerk). Ta podgrupa obejmuje 21 rodzajów działalności zawodowej np. przeróbki krawieckie, dorabianie kluczy, dorabianie szyb samochodowych, naprawa obuwia, montaż mebli, roboty ziemne. Do Teilgewerbe, zgodnie z rozporządzeniem Federalnego Ministerstwa Gospodarki zalicza się 21 następujących rodzajów działalności3: 1. Änderungsschneiderei – przeróbki, poprawki krawieckie 2. Anfertigung von Schlüsseln mittels Kopierfräsmaschinen - dorabianie kluczy przy pomocy frezarek 3. Autoverglasung – dorabianie i montaż szyb samochodowych 4. Betonbohren und – schneiden- wiercenie i obróbka betonu 3 Zob. BGBl. II. Nr. 11/1998, Teil II, 11. Verordnung: 1. Teilgewerbe-Verordnung, 1. Abschnitt, Liste der Teilgewerbe, także: http://www.wien.gv.at/wirtschaft/gewerbe/gewerbeverfahren/teilgewerbe.html 20 5. Einbau von Radios, Telefonen und Alarmanlagen in Kraftfahrzeuge – instalowanie w samochodach odbiorników radiowych, telefonów i urządzeń alarmowych 6. Entkalken von Heißwasserbereitern – odwapnianie grzewczych urządzeń wodnych 7. Erdbau – roboty ziemne 8. Erzeugung von Lebzelten und kandierten und getunkten Früchten – wyrób owoców kandyzowanych i w polewie cukierniczej 9. Erzeugung von Speiseeis – produkcja lodów 10.Fahrradtechnik – technik rowerowy 11.Friedhofsgärtnerei – ogrodnictwo na terenie cmentarzy 12.Gürtel- und Riemenerzeugung sowie Reparatur von Lederwaren und Taschen – wyrób pasków, rzemieni oraz naprawa wyrobów skórzanych i toreb 13.Huf- und Klauenbeschlag – podkuwanie zwierząt kopytnych 14.Instandsetzen von Schuhen – naprawa obuwia 15.Modellieren von Fingernägeln (Nagelstudio) – modelowanie paznokci 16.Nähmaschinentechnik – technik naprawy maszyn do szycia 17.Reinigung von Polstermöbeln und nicht fest verlegten Teppichen – czyszczenie mebli tapicerowanych oraz dywanów nie przytwierdzonych do podłoża 18.Schleifen von Schneidewaren – ostrzenie narzędzi krojących (krajalnice, noże, nożyczki) 19.Wartung und Überprüfung von Handfeuerlöschern – naprawy i serwisowanie podręcznych gaśnic przeciw pożarowych 20.Wäschebügeln – prasowanie i maglowanie bielizny 21.Zusammenbau von Möbelbausätzen – składanie i montaż mebli Ustawowe wymogi w odniesieniu do poświadczania kwalifikacji w stosunku do każdego z 21 wyżej wymienionych zawodów są, oddzielnie dla każdego z nich, omówione w cytowanym rozporządzeniu o działalnoćci gospodarczej regulowanej. Przykładowo, w odniesieniu do prowadzenia montażu szyb samochodowych (niem. Autoverglasung) wymagane jest spełnienie następujących warunków: 1) Pozytywne zdanie egzaminu kończącego naukę w zawodzie karosernika albo mechanika samochodowego albo w jednym z pokrewnych zawodów albo 2) Zarówno pozytywne ukończenie przynajmniej 3-letniej szkoły zawodowej, w której punkt ciężkości kształcenia leży w technice pojazdów mechanicznych jak i posiadanie przynajmniej rocznej działalności zawodowej albo 21 3) Zarówno pozytywne ukończenie odnośnego kierunku studiów albo zawodowo właściwego programu studiów zawodowej szkoły wyższej jak i przynajmniej roczna praca w zawodzie. Szczegółowe opisy np. na stronie: http://www.bmwfj.gv.at/Unternehmen/Gewerbe/Documents/Gewerbeordnung% 20Teilgewerbeverordnung%2011%201998.pdf . B2. Działalność gospodarcza regulowana podlegająca dodatkowym wymogom (niem. Rechtskraftgewerbe) Podgrupa działalności regulowanej podlegająca dodatkowym wymogom prawnym przed jej rejestracją (np. o niekaralności). Poświadczenie o niekaralności wymagane jest przy zakładaniu każdego rodzaju działalności. (niem. Rechtskraftgewerbe). Oprócz posiadania stosownych kwalifikacji zawodowych przedsiębiorca podlega procedurze i ocenie jego wiarygodności (niem. Zuverlässigkeitprüfung) pozwalającej na prowadzenie działalności gospodarczej wymagającej zachowania szczególnych wymogów bezpieczeństwa. Urzędem opiniodawczym i wydającym taki „certyfikat” wiarygodności jest Bezirksamt f.d. 1. und 8. Bezik. MA 63, Wipplinger Str. 8, A-1010 Wien, tel. 01/4000-97 117, 97 118. Przykładowo, działalność związaną z handlem bronią można rozpocząć dopiero z chwilą, gdy urząd dzielnicowy wyda „certyfikat” wiarygodności danej osoby. Wśród tego typu działalności można wyróżnić następujące jej rodzaje, podlegające dodatkowej procedurze rejestracyjnej: 1. Alarmanlagentechniker – technik urządzeń alarmowych 2. Baugewerbe/Baumeister – budownictwo/kierownik budowy 3. Bewachungsgewerbe – działalność ochroniarska 4. Detektive – detektyw 5. Elektrotechniker – elektrotechnik 6. Gas- und Sanitärtechnik – technik instalacji gazowych i sanitarnych 7. Inkassobüro – biuro windykacji nieruchomości 8. Pyrotechnikhandel – handel materiałami pirotechnicznymi 9. Rachfangkehrer – kominiarz 10.Waffenhandel – handel bronią 11.Zimmermeister – cieśla Pisemna informacja Wiedeńskiej Izby Gospodarczej o wymogach kwalifikacyjnych stawianych przed przedsiębiorcami działającymi, jako 22 elektrotechnik (zob. pozycja 5 w wyżej wymienionej liście) oraz opis dozwolonych czynności liczy 12 stron formatu A-4. W opisie znajduje się 25 rodzajów prac/czynności, które zezwala się wykonywać w ramach reglamentowanej działalności określonej jako elektryk. Poniżej opis dozwolonych czynności (Job Description) dla elektrotechnika w oryginalnym brzmieniu. Elektrotechnik gemäß § 94 Z. 16 GewO 1994 Job Description I. Der positive Abschluss der Prüfungsordnung Elektrotechnik, ermöglicht die Durchführung von Tätigkeiten und Fertigkeiten, um die Planung, Installation, Inbetriebnahme, Wartung, Prüfung, Überprüfung, Reparatur und Instandsetzung von: 1. Elektrischen Anlagen zur Erzeugung, Fortleitung, Umwandlung und Abgabe elektrischer Energie, unbegrenzt hinsichtlich Leistung und Spannung, 2. Erdungs- und Blitzschutzanlagen, BIO-Elektroinstallationen 3. Ruf-, Signal- und Kommunikationsanlagen, 4. Alarmanlagen, Brandmeldeanlagen, 5. Elektrischen Energieverbrauchseinrichtungen, 6. Elektrischen und elektronischen Betriebsmitteln, 7. Photovoltaikanlagen, Windanlagen und Brennstoffzelle, 8. Gebäudeautomation, 9. Elektroheizungen, Notstromaggregate und USV-Anlagen, 10.Bustechnik, Prozessleittechnik und SPSA-Steuerungen, II. Bereiche, die nicht ausschließlich das Gewerbe Elektrotechnik umfassen: 1. Zentrale Staubsaugeranlagen und deren Verlegungssysteme, 2. Anschluss von Elektrogeräten an vorhandene Elektroinstallationen und vorhandenen Antennenanlagen, 3. Wohnraumentlüftung, 4. Versetzen von Steckdosen und Schaltern, 5. Montage von Beleuchtungskörpern, 6. Kleinkraftwerke, 7. Wärmepumpe III. Fachübergreifende Leistungen (gem. § 32 GewO 97; wirtschaftlich sinnvolle Ergänzungsarbeiten) z. B: 1. Verlegung von Fliesen, 2. Malerarbeiten und Tapezieren, 23 3. 4. 5. 6. 7. 8. Ausbesserungen am Estrich und Verputz, Malerarbeiten, Anschluss von Wärmepumpen an vorhandenen Wasseranschlüssen, Brandschutzabschottungen, Erdbohrungen, Erdaushubarbeiten bis zu einer Tiefe von 125 cm durchzuführe Schemat podziału działalności gospodarczej Poniższy schemat stanowi syntetyczne ujęcie omówionych wyżej rodzajów działalności gospodarczej z uwzględnieniem ich podziału na działalność swobodną i reglamentowaną. 24 Rysunek 1 Rodzaje działalności gospodarczej Podsumowując: osoba zakładająca jednoosobową działalność gospodarczą w ramach działalności regulowanej, wymienionej w punkcie B oraz B1 i B2, winna posiadać świadectwo kwalifikacji zawodowych (świadectwo/dyplom ukończenia szkoły zawodowej lub technikum, dyplom czeladniczy, mistrzowski), udokumentowaną praktykę w danym zawodzie np. murarza, sztukatora czy też cieśli oraz - w niektórych przypadkach (podgrupa B2) - rodzaj „certyfikatu” wiarygodności wydany przez austriackie władze kraju związkowego. Procedura uznawania kwalifikacji przeprowadzana przez Federalne Ministerstwo Gospodarki, Rodziny i Młodzieży omówiona została w dalszej części. Polskie świadectwa kwalifikacji zawodowych i świadectwa pracy są weryfikowane przez wspomniane Federalne Ministerstwo Gospodarki, Rodziny i Młodzieży, które na ich podstawie wystawia poświadczenie kwalifikacji 25 zawodowych (niem. Befähigungsnachweis). To poświadczenie jest imienne i nie może być ani przekazywane ani też pożyczane innym osobom. Za wykonywanie działalności gospodarczej bez posiadania wymienionego wyżej poświadczenia kwalifikacji grozi kara do 3.600 euro. Ponadto, przedsiębiorca nie posiadający Befähigungsnachweis może zostać pozwany do sądu przez konkurencję lub stowarzyszenia chroniące interesy danego typu działalności (np. cechy rzemieślnicze) i zmuszony do zapłacenia tym podmiotom należnego odszkodowania. Poświadczenie kwalifikacji zawodowych jest jednym z najważniejszych dokumentów niezbędnych przy dokonywaniu wpisu do rejestru działalności gospodarczej regulowanej i bez niego nie ma możliwości otrzymania pozwolenia na tą działalność (niem. Gewerbeberechtigung zwane dawniej Gewerbeschein). Co robić, gdy nie można poświadczyć własnych kwalifikacji zawodowych? Jeżeli Polak, starający się o działalność gospodarczą, spełnia wszystkie kryteria, ale nie ma możliwości otrzymania od organu założycielskiego poświadczenia kwalifikacji zawodowych (niem. Befähigungsnachweis) wówczas ma on do wyboru 5 możliwości. 1) W przypadku działalności gospodarczej regulowanej - uproszczonej (niem. Teilgewerebe), wystarczy posiadanie uproszczonych kwalifikacji do prowadzenia niektórych rodzajów działalności. 2) Zainteresowany może złożyć osobiście, własnoręczne oświadczenie o posiadaniu stosownych kwalifikacji zawodowych w przypadku zamiaru prowadzenia działalności regulowanej obejmującej wyżej wymienione 80 pozycji (Lista B). W takich przypadkach organy założycielskie (Federalne Ministerstwo Gospodarki, Rodziny i Młodzieży oraz Izba Gospodarcza) badają przebieg pracy zawodowej i posiadany staż wnioskodawcy. Do własnego oświadczenia należy dołączyć wszystkie posiadane dyplomy, świadectwa ukończenia kursów, szkoleń, świadectwa pracy oraz zaświadczenia o opłaconych składkach na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. (Także do wcześniej wymienionego wiedeńskiego MA 63 można zwrócić się o pozwolenie na prowadzenie działalności reglamentowanej, jeżeli nie mamy wymaganego wykształcenia a posiadamy np. bardzo długi staż w tym zawodzie, bądź prowadziliśmy taką działalność w Polsce wystarczająco długo.) 3) Zdanie egzaminu czeladniczego lub mistrzowskiego. Izby Gospodarcze w poszczególnych krajach związkowych Austrii organizują regularnie kursy 26 i szkolenia przygotowujące do egzaminu czeladniczego lub mistrzowskiego. Egzaminy przeprowadzane są w Izbie prowadzącej szkolenie. 4) Założenie spółki np. jawnej (niem. Offene Gesellschaft, OG) z drugą osobą. Osoba ta odpowiada za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony, musi posiadać świadectwo kwalifikacji zawodowych wymaganych przez ustawodawcę dla prowadzenia ściśle określonego rodzaju działalności gospodarczej. 5) Zatrudnienie kierownika/dyrektora zarządzającego spółką, który musi posiadać świadectwo kwalifikacji zawodowych, wymaganych przez ustawodawcę dla prowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej. Jest on zobowiązany do świadczenia pracy w firmie, w wymiarze nie mniejszym niż połowa przyjętego tygodniowego czasu pracy oraz mieć w całości opłacone składki na ubezpieczenia społeczne. Co ważne, w praktyce oznacza to, iż może on pracować jedynie w dwóch firmach (jedynie na pół etatu), w których wymagane jest świadectwo kwalifikacji zawodowych w danym zakresie). Wysokość jego wynagrodzenia jest ustalana wg. umowy zbiorowej pracodawcy – pracobiorcy ustalającej, m.in., stawki taryfowe danej branży (niem. Kollektivvertrag). Wspomniany kierownik/dyrektor musi mieć zapewnioną możliwość wykonywania i egzekwowania przepisów regulujących prowadzenie działalności w branży, w której działa jego firma. We wszystkich przypadkach, a szczególnie budzących wątpliwości, zaleca się korzystanie z punktów konsultacyjnych dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Punkty te są zlokalizowane przy wszystkich Izbach Gospodarczych krajów związkowych pod nazwą działów (niem. Sparte) funkcjonujących w układzie branżowym np. Dział Usługi i Rzemiosło, Dział Przemysł, Dział Handel, Dział Banki i Ubezpieczenia, Dział Transport i Komunikacja, Dział Informacja i Consulting. Z kolei każdy Dział Izby dzieli się na grupy specjalizujące się w poszczególnych rodzajach działalności. Przykładowo Dział Usługi i Rzemiosło posiada 51 specjalistycznych grup branżowych świadczących, m.in., usługi doradcze za darmo. Trzeba jednak pamiętać, że porady są udzielane wyłącznie w języku niemieckim. Dodatkowe informacje dla rozpoczynających działalność są również dostępne na internetowej stronie Izby: www.gruenderservice.at Adresy Izb Gospodarczych w poszczególnych krajach związkowych Austrii WIEDEŃ - WIEN Wirtschaftskammer Wien, Stubenring 8-10, A-1010 Wien, tel. +43 (1) 514 50 1050, fax. +43 (1) 514 50 – 1491, www.wko.at/wien 27 1) Dział Usługi i Rzemiosła, Rudolf Sallinger-Platz, A-1030 Wien,tel. +43 (1) 514 50-2222, fax. +43 (1) 514 50-2260 e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.wko.at/wien/gewerbe 2) Dział Przemysł, Stubenring 8-10, A-1010 Wien, tel. +43 (1) 514 50 1250, fax. +43 (1) 514 50 14 55, e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.wko.at/wien/industrie 3) Dział Handel, Schwarzenbergplatz 14, A-1041 Wien, tel. +43 (1) 514 503000, fax. +43 (1) 514 50-3239, e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.wko.at/wien/handel 4) Dział Banki i Ubezpieczenia, Stubenring 8-10, A-1010 Wien, tel. +43 (1) 514 50 – 1283, fax. +43 (1) 514 50-1482, e-mail: [email protected] Strona internetowa:www.wko.at/wien/bank 5) Dział Transport i Komunikacja, Schwarzenbergplatz 14, A-1041 Wien, tel. +43 (1) 514 50-3579, fax. +43 (1) 514 50-3580, 3740, e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.wko.at/wien/verkehr 6) Dział Turystyka i Gospodarka Rekreacyjna, Judenplatz 3-4, A-1010 Wien, tel. +43 (1) 514 50-4104, fax. +43 (1) 514 50-4117, e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.wko.at/wien/tourismus 7) Dział Informacja i Consulting, Schwarzenbergplatz 14, A-1041 Wien, tel. +43 (1) 514 50-3720, fax. +43 (1) 514 50-3740, e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.wko.at/wien/sic Wiedeńska Izba Gospodarcza prowadzi centrum doradcze dla mikro przedsiębiorstw o nazwie Forum EPU, które jest komórką w ramach austriackiego samorządu gospodarczego. Celem tej placówki jest szeroko pojęta pomoc zarówno na rzecz przedsiębiorców już prowadzących jednoosobową taką działalność jak także dla planujących zarejestrować i prowadzić taką działalność. FORUM Ein-Personen-Unternehmen Wirtschaftskammer Wien Operngasse 17-21 1040 Wien Tel.: 01/514 50-11 11 Fax: 01/514 50-11 16 28 E-Mail: [email protected] www.wko.at/wien/epu Dane teleadresowe izb gospodarczych w pozostałch krajach związkowych BURGUNDIA – BURGENLAND Wirtschaftskammer Burgenland, Robert-Graf-Platz 1, A-7000 Eisenstadt, tel. +43(0)5 90 907-2210, fax. +43(0)5 90 907-2215, e-mail: [email protected], www.wko.at/bgld KARYNTIA – KÄRNTEN Wirtschaftskammer Kärnten, Europaplatz 1, A-9021 Klagenfurt, tel. +43(0)5 90 904-730, fax. +43(0)5 90 904-734, e-mail: [email protected] www.wko.at/ktn DOLNA AUSTRIA – NIEDERÖSTERREICH Wirtschaftskammer Niederösterreich, Landsbergerstraße 1, A-3100 St. Pölten, tel. +43(0)2742 851-17700, fax. +43(0)2742 851 17199, e-mail: [email protected] www.wko.at/noe GÓRNA AUSTRIA – OBERÖSTERREICH Wirtschaftskammer Oberösterreich, Hessenplatz 3, A-4020 Linz, tel. +43(0)5 90 909, fax. +43(0)5 90 909-2800, e-mail: [email protected] www.wko.at/ooe SALZBURG – SALZBURG Wirtschaftskammer Salzburg, Julius-Raab-Platz 1, A-5027 Salzburg, tel. +43(0)662 8888-541, fax. +43(0)662 8888-960730, e-mail: [email protected] www.wko.at/sbg STYRIA – STEIERMARK Wirtschaftskammer Steiermark, Körblergasse 111-113, A-8021 Graz, tel. +43(0)316 601-600, fax. +43(0)316 601-361, e-mail: [email protected] www.wko.at/stmk TYROL – TIROL 29 Wirtschaftskammer Tirol, Meinhardstraße 14, A-6021 Innsbruck, tel. +43(0)5 90 905-2222, fax. +43(0)5 90 905-1467, e-mail: [email protected] www.wko.at/tirol PRZEDARULANIA – VORARLBERG Wirtschaftskammer Vorarlberg, Wichnergasse 9, A-6800 Feldkirch, tel. +43(0)5522 305-114, fax. +43(0)5522 305-108, e-mail: [email protected] www.wko.at/vlbg Formalne wymogi dla prowadzenia działalności gospodarczej Otrzymanie uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej (niem. Gewerbeberechtigung dawniej Gewerbeschein) wymaga spełnienia następujących, wymienionych poniżej, wymogów formalnych: Pełnoletność (ukończenie 18 roku życia, pełna zdolność do czynności prawnych). Obywatelstwo austriackie lub innego kraju UE. Obywatel chcący założyć firmę nie może być skazany wyrokiem sądowym za sprokurowane (sfałszowane) bankructwo. Obywatel chcący założyć firmę nie może być skazany wyrokiem sądowym za sprzeniewierzenie wierzycieli oraz za rażące niedbalstwo na szkodę interesów wierzycieli. Obywatel chcący założyć firmę nie może być skazany wyrokiem sądowym na karę pozbawienie wolności powyżej 3 miesięcy lub karę pieniężną w kwocie wyższej niż 180 stawek dziennych obliczanych dla danego roku, (do czasu aż kara nie zostanie spłacona). Obywatel chcący założyć firmę nie może być skazany wyrokiem sądowym za przestępstwa finansowe w okresie ostatnich 5 lat. W stosunku do danej osoby nie toczy się postępowanie upadłościowe. Obywatel nie może założyć działalności gospodarczej w przypadku sądowego pozbawienia licencji lub uprawnienia do wykonywania zawodu. Firma musi posiadać swoją siedzibę oraz winna być ona przysposobiona do wykonywania danej działalności gospodarczej. Swoboda osiedlania się i swoboda świadczenia usługi (niem. Niederlassungsund Dienstleistungsfreiheit) Osoby i firmy z innych krajów członkowskich UE mogą prowadzić działalność gospodarczą na terenie Austrii, pod warunkiem jej zarejestrowania na miejscu 30 i przedstawienia świadectw kwalifikacji niezbędnych do wykonywania danego zawodu/działalności. Chodzi tu o wspomniany wyżej dokument potwierdzający kwalifikacje (niem. Befähigungsnachweis), przy zastrzeżeniu, że zostanie on uznany przez Federalne Ministerstwo Gospodarki za równoważny kwalifikacjom austriackim. Procedura uznania kwalifikacji przez Federalne Ministerstwo Gospodarki, Rodziny i Młodzieży (niem. Äquivalenzprüfung) może trwać nawet kilka miesięcy. Ministerstwo może zażądać przedstawienia dodatkowych zaświadczeń o posiadanych kwalifikacjach i/lub odbycia szkolenia zawodowego (kursu) i/lub zdania egzaminu branżowego. Z powyższego akapitu wynika, że każdy może prowadzić działalność na terenie Austrii pod warunkiem jej rejestracji (spełniając szereg niezbędnych do tego warunków). Można także świadczyć usługi na terenie Austrii (mając już wczesniej zarejestrowaną działalnośc w innym kraju EU) pod wrunkiem uzyskania dopuszczenia do tutejszego rynku, jeżeli prowadzona działalność odpowiada tutejszym wymgom. Ważne: W celu uniknięcia niepotrzebnych problemów zaleca się - jeszcze przed rejestracją swojej działalności gospodarczej - dokładne sprawdzenie, jakie są wymogi w odniesieniu do konkretnej działalności, którą chcemy w Austrii wykonywać. Szczególnie ważne jest sprawdzenie wymogów dotyczących uznania przez austriackie urzędy polskich świadectw kwalifikacji zawodowych. W tym celu należy skontaktować się z najbliższym oddziałem Izby Gospodarczej kraju związkowego, o czym była wyżej mowa. Wszystkie porady w Izbie są bezpłatne jednak są one udzielane w jęz. niemieckim. Wymogi lokalowe W Austrii, podobnie jak w Polsce, istnieją urzędowe wymogi (dotyczą kwestii bezpieczeństwa, ochrony środowiska, emisji spalin i hałasu, ochrony pożarowej itp.) w odniesieniu do lokali, w których ma być prowadzona działalność gospodarcza np. warsztat naprawy samochodów. Jako przykłady takich lokali można wymienić: warsztaty; hotele; garaże; lokale sklepowe; restauracje; magazyny. 31 Możliwość korzystania z takich lokali jest połączona z potrzebą uzyskania czasami wielu pisemnych pozwoleń od stosownych urzędów (sanepidu, straży pożarnej itd.). Zaleca się, aby nie podpisywać umowy o najem danego lokalu np. sklepowego zanim nie zostanie wyjaśnione, jakie zezwolenia są potrzebne i kto te zezwolenia ma wystawić. Izba Gospodarcza lub jej oddział pomoże w wyjaśnieniu powyższych kwestii. Czasami jest możliwe podpisanie „Umowy wstępnej” na wynajęcie lokalu. Zaleca się, aby taką umowę opatrzyć dopiskiem „pod warunkiem uzyskania pozwoleń wszystkich urzędów”. Procedura uzyskania zgody na wybrany lokal zawsze rozpoczyna się w wydziale dzielnicy, w gminie, w urzędzie miasta, gdzie będzie terytorialnie prowadzona działalność. Formy organizacyjno-prawne prowadzenia działalności Działalność gospodarcza w Austrii, podobnie jak w Polsce i całej UE, może być prowadzona w różnych formach organizacyjno-prawnych, które różnią się między sobą pod względem ich opodatkowania, wymogów obowiązujących przy ich rejestracji, odpowiedzialności za zobowiązania, wysokości płaconych podatków i wnoszonego kapitału, wymogów dotyczących oficjalnej nazwy firmy itd. W dużym uproszczeniu te formy to: spółki osobowe, do których należą mikro przedsiębiorstwo (niem. Einzelunternehmen) - gdzie szczególnym przypadkiem jest jednoosobowa działalność gospodarcza - spółka jawna, spółka cywilna, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna; spółki kapitałowe takie jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna; inne formy jak np. spółdzielnia czy też stowarzyszenie. Syntetyczne zestawienie tych form organizacyjno-prawnych zostało ujęte na poniższym schemacie. Najbardziej popularną wśród Polaków formą jest mikro przedsiębiorstwo (niem. Enzelunternehmen) i jego odmiana w postaci jednoosobowej działalności gospodarczej jako jednoosobowa firma (niem. EinPersonen-Unternehmen – EPU), powszechnie nazywana GEWERBE, gdzie przedsiębiorca jest jednocześnie i pracownikiem i firmą. Formy organizacyjno-prawne przy prowadzeniu w Austrii działalności gospodarczej Ważnym jest, że według prawa podatkowego, przedsiębiorcą zostaje się w momencie podjęcia pierwszych czynności przygotowawczych do rozpoczęcia działalności (np. adaptacja lokalu, zakup wyposażenia firmy). Wydatki działań przygotowawczych wlicza się w koszty operacyjne nawet jeśli są one wykonane 32 w roku, który poprzedza otwarcie firmy. Jednakże te działania operacyjne muszą być jednoznacznie rozpoznawalne. Mikro przedsiębiorstwo (niem. Einzelunternehmen) Właścicielem takiego przedsiębiorstwa, a dokładniej mówiąc firmy, jest jedna osoba fizyczna. W przypadku mikro przedsiębiorstwa – określanego jako Einzelunternehmen – można osobiście prowadzić działalność gospodarczą jako firma, albo można też zatrudnić do swojej firmy dodatkowego pracownika lub pracowników - zawierając z nimi stosowne umowy o pracę. Tymi innymi, dodatkowymi pracownikami mogą również być członkowie rodziny. W przypadku zatrudnienia jednej lub więcej osób, firma ta nie będzie już nazywana Ein-Personen-Unternehmen (EPU) tylko Einzelunternehmen tj. mikro przedsiębiorstwo. Pewne ułatwienia dla mikro przedsiębiorstw - dotyczące zatrudnienia drugiej osoby, w tym np. członka rodziny - zostały wprowadzone we wrześniu 2009 r. Polegają one na tym, że za pierwszego zatrudnionego pracownika (tj. dodatkowego pracownika poza samym przedsiębiorcą) mikro przedsiębiorstwo będzie zwolnione przez okres jednego roku z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (ułatwienia te dotyczą również firm mających inne formy organizacyjno-prawne, które omówione zostały poniżej). Na podstawie innych przepisów Einzelunternehmen mogą zostać zwolnione z płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz składki emerytalnej. Takie przedsiębiorstwa zwane są Kleingewerbetreibende i ich roczny dochód nie może przekroczyć sumy 4.515,12 euro, oraz roczny obrót sumy 30.000 euro. Pod względem podatkowym małym przedsiębiorstwem jest firma, której roczny przychód netto (bez podatku VAT) nie przekracza 30.000 euro. Małe przedsiębiorstwa, których przychód nie przekracza 30.000,00 euro jest zwolniony z ustawy z obowiązku płacenia podatku VAT, ma jednak możliwość stać się podatnikiem VAT. W tym celu musi wystąpić do odpowiedniego urzędu podatkowego o nadanie numeru UID, a tym samym dobrowolnie rezygnuje z w/w zwolnienia. Oczywiście w przypadku braku naliczenia podatku VAT, nie będzie mógł być on odliczany od podstawy opodatkowania. Takie zwolnienie można uzyskać poprzez złożenie wniosku w Austriackim Urzędzie Ubezpieczeń Spolecznych ds. Działalności Gospodarczej (niem. Sozialversicherungsanstalt der gewerblichen Wirtschaft, GSVG). Aplikację taką może złożyć osoba która: - w ciągu ostatnich 5 lat, była ubezpieczona w GSVG nie dłużej niż 12 miesięcy (szczególnie korzystnie dla bezrobotnych) 33 - ukończyła 60 lat - ukończyła 57 lat i w ciągu ostatnich 5 lat kalendarzowych nie uzyskała przychodów i obrotów większych niż wymione powyżej. Trzeba zaznaczyć, że właściciel mikro przedsiębiorstwa odpowiada w sposób nieograniczony całym swoim prywatnym majątkiem za zobowiązania (długi) własnej firmy. Z jednej strony, właściciel ponosi osobiście całkowite ryzyko związane z działalnością firmy, z drugiej zaś całkowity zysk wypracowany przez firmę jest wyłącznie własnością przedsiębiorcy. Ustawa o działalności gospodarczej (niem. Gewerbeordnung) określa, że prowadzenie działalności gospodarczej poprzez wszystkie rodzaje omawianych w niniejszym opracowaniu firm, w tym takich jak mikro przedsiębiorstwa, ma być: wykonywana samodzielnie tj. we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własną odpowiedzialność; wykonywana regularnie; ma na celu osiąganie korzyści ekonomicznych tj. zysku; wykonywana na rzecz wielu zleceniodawców. Osoba fizyczna rejestrująca działalność gospodarczą jako mikro przedsiębiorstwo musi być pełnoletnia i posiadać zdolność do czynności prawnych. Działalności gospodarczej nie może zarejestrować osoba, która: została skazana przez sąd za oszustwa w interesach i działania na szkodę wierzycieli; została skazana przez sąd za inne czyny karalne na ponad 3 miesiące pozbawienia wolności i nadal figuruje z tego powodu w kartotece karnej krajowego rejestru skazanych; została skazana przez sąd za posiadanie/handlowanie narkotykami, a do czasu wykreślenia z rejestru skazanych nie może prowadzić działalności; została skazana na karę pieniężną wyższą od 180 dziennych stawek wynagrodzenia lub na karę pozbawienia wolności za oszustwa podatkowe, przemyt, wykroczenia przeciwko austriackiemu monopolowi (alkohol, papierosy, paliwa) i od skazania nie minęło 5 lat; w stosunku do danej osoby toczy się postępowanie upadłościowe. Ze względu na powyższe wymogi ustawowe polscy przedsiębiorcy muszą przedłożyć, przy rejestracji swojej firmy, przetłumaczony i poświadczony w Polsce wyciąg z polskiego rejestru karnego o niekaralności nie starszy niż 3 miesiące. Dodatkowo przy rejestracji potrzebne są następujące dane i dokumenty: 34 1. Adres siedziby firmy, na który może być przesyłana urzędowa korespondencja; 2. Dokładne określenie profilu działalności; 3. Datę planowanego rozpoczęcia działalności; 4. Świadectwo kwalifikacji – przy działalności reglamentowanej; 5. Ważny paszport (dowód osobisty). Dodatkowo można przygotować metrykę urodzenia oraz metrykę ślubu lub zaświadczenie o rozwodzie w przypadku, gdy w grę wchodzi nazwisko panieńskie. Po dokonaniu rejestracji, przedsiębiorca otrzymuje imienne uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej (niem. Gewerbeberechtigung nazywane dawniej Gewerbeschein). Jednoosobowa firma jest osobą fizyczną, a nie prawną. Właściciel będący jednoosobową firmą odpowiada za wniesienie kapitału (potrzebnego na zakup np. narzędzi), ponosi całkowite ryzyko za wszelkie możliwe straty, odpowiada za wszelkie zobowiązania oraz ewentualne straty całym swoim prywatnym majątkiem. Inaczej mówiąc, właścicielem i ostatecznie odpowiedzialnym za wszelkie działania firmy jest jedna i ta sama osoba. Jednoosobowa działalność gospodarcza ma swoje zalety, do których należą: 1) Stosunkowo proste (w przypadku tzw. wolnej działalności) i niedrogie założenie firmy poprzez zgłoszenie i rozpoczęcie działalności. Istnieje także możliwość zarejestrowania działalności również poprzez Internet; 2) Brak wymogu posiadania kapitału początkowego; 3) Brak konieczności prowadzenia pełnej księgowość i sporządzania bilansu handlowego w przypadkach, gdy obroty firmy nie przekraczają kwoty 700 tys. euro w ciągu dwóch następujących po sobie lat podatkowych. W przypadku, gdy obroty firmy przekraczają 1 mln euro w jednym roku, obowiązek pełnej buchalterii powstaje już od następnego roku. Obywatel ma prawo wystąpić o wpis do rejestru w przypadku, gdy nie osiąga wyżej wymienionego pułapu rocznych obrotów. Po otrzymaniu wpisu do sądowego rejestru firm, będzie on miał prawo w dalszym ciągu prowadzić uproszczoną księgowość. 4) Możliwość zarejestrowania się w sądowym rejestrze firm i używanie w nazwie firmy skrótu e. U. (niem. eingetragener Unternehmer) czyli zarejestrowany przedsiębiorca. W przypadku braku wpisu do rejestru, nazwa firmy musi zawierać imię i nazwisko właściciela tj. np.: Firma Jan Nowak Fenster & Handwerk. W przypadku wpisu do sądowego rejestru przedsiębiorca na nazwę swojej firmy może wybrać własne nazwisko, nazwę branży, w której działa lub nazwę wymyśloną. Potem do tak dobranej nazwy dodaje się oficjalny zwrot 35 „eingetregener Unternehmer” lub skrót „e.U.”, co można przetłumaczyć jako wpisany przedsiębiorca (do rejestru). Oto przykłady różnych nazw firmy wpisanych do rejestru; „Jan Nowak e.U.”, „Fenster & Handwerk e.U.”, „Eximp Parketthandel e.U.”, „Complexin e.U; 5) Proste procedury likwidacyjne, niewymagające dodatkowych kosztów (w przypadku, gdy firma nie posiada długów); 6) Możliwość korzystania z majątku firmy (np. siedziby, samochodu, maszyn, narzędzi, materiałów) do celów prywatnych pod warunkiem, że nie uszczupli to zysku firmy podlegającego opodatkowaniu. Jako wady jednoosobowej firmy można wymienić: 1) Całkowitą odpowiedzialność prywatnym majątkiem za zobowiązania i długi firmy; 2) Obowiązek terminowego płacenia podatków i składek na ubezpieczenia społeczne (z wyjątkami określonymi w odrębnych przepisach); 3) Obowiązek potwierdzenia kwalifikacji w przypadku, gdy dany rodzaj działalności tego wymaga – chodzi tutaj o wyżej omówioną reglamentowaną działalność gospodarczą (niem. reglamentiertes Gewerbe). Przy tego rodzaju działalności firmę może założyć i ją prowadzić tylko osoba z kwalifikacjami uznanymi przez władze austriackie. Po zarejestrowaniu swojej działalności, prowadzący ją ma obowiązek zgłoszenia się do oddziału austriackiego ZUS do spraw ubezpieczeń społecznych osób prowadzących działalność gospodarczą (niem. Sozialversicherungsanstalt der gewerblichen Wirtschaft). W kolejności trzeba dokonać rejestracji w austriackim urzędzie skarbowym, gdzie firma będzie się rozliczała z podatku VAT (niem. Umsatzsteuer) i osiąganych dochodów. Obywatel od swojej działalności płaci, jako firma, podatek od dochodów (niem. Einkommensteuer), który możemy porównać do naszego PIT. Sprawy podatkowe wymagają szerszego omówienia w dalszej części z uwagi na austriacką reformę podatkową, która weszła w życie z dniem 01.01.2009 r., oraz z uwagi na zmiany jakie nastąpiły w podwójnym opodatkowaniu pomiędzy Austrią i Polską. Te ostatnie odnoszą się do dochodów obywatela uzyskanych na terenie Austrii od 01.01.2009 r. W lipcu 2011 r. w Austrii było zarejestrowanych 240 464 podmiotów gospodarczych, które występowały na rynku, jako jednoosobowa działalność gospodarcza - bez jakichkolwiek dodatkowych pracowników (tzw. Ein36 Personen-Unternehmen skrót EPU). Była to również najpopularniejsza forma działalności gospodarczej w Austrii, sięgająca aż 57,4% wszystkich typów przedsiębiorstw w stolicy Austrii - Wiedniu. Spółka jawna (niem. Offene Gesellschaft, w skrócie OG) Kolejną formą organizacyjno-prawną prowadzenia działalności gospodarczej w Austrii jest spółka jawna, do której założenia potrzeba minimum dwóch przedsiębiorców. Obydwaj wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki (długi) całym swoim prywatnym majątkiem, w sposób nieograniczony i solidarny. Obydwaj są zobowiązani do wniesienia wkładu na rzecz spółki, jeżeli wymaga tego charakter jej działalności (np. zakupu specjalistycznych narzędzi, samochodów lub maszyn). Ten wkład może być wniesiony w formie świadczonych usług. Umowa spółki jawnej może być sporządzona w formie pisemnej (zalecana forma przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu) lub ustnej. Pisemna forma nie wymaga ani potwierdzenia notarialnego, ani też potwierdzenia przez adwokata. Umowa spółki musi zawierać, m.in., punkt mówiący o obowiązkach i prawach wspólników. W umowie musi być określone, jaki jest profil działalności, gdzie mieści się siedziba spółki, kto jest zarządzającym, kto może reprezentować spółkę na zewnątrz w istotnych dla niej sprawach, jak ma wyglądać podział strat i zysków, jak ma funkcjonować spółka w takich przypadkach jak np. śmierć jednego ze wspólników, wyjście ze spółki jednego z wspólników, zawieszenie działalności spółki. Spółka jawna musi zostać wpisana do sądowego rejestru firm (niem. Firmenbuch). Dopiero po tym wpisie może ona rozpocząć działalność. Spółka na swoją nazwę może wybrać nazwisko lub nazwiska wspólników, nazwę branży, w której działa lub nazwę wymyśloną. Potem do tak dobranej nazwy obowiązkowo dodaje się oficjalny nazwę „Offene Gesellschaft” lub skrót „OG”. Oto przykłady różnych nazw firmy działającej jako spółka jawna: „Nowak& Wolski OG ” lub „Stahl Export und Import OG” lub „Stahl Complex OG” . Każdy ze wspólników jest zobowiązany - w sposób nieograniczony - do reprezentowania interesów spółki. Przy większej liczbie wspólników (np. trzech lub więcej) część z nich może nie uczestniczyć w zarządzie spółki. Informacja o tym musi być wpisana do umowy spółki oraz do sądowego rejestru firm. Wspólnicy, którzy nie wchodzą w skład zarządu, odpowiadają również za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony całym swoim majątkiem. Pozwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej jest wydawane na spółkę, a nie na osobę lub osoby. W przypadku działalności reglamentowanej jeden ze wspólników musi posiadać świadectwo kwalifikacji i ewentualnie spełniać 37 dodatkowe wymogi dotyczące np. wymaganego stażu pracy w konkretnej branży, na konkretnym stanowisku. Zamiast wspólnika, może to być etatowy pracownik posiadający świadectwo kwalifikacji i spełniający ewentualne dodatkowe wymagania. Pracownik ten musi mieć opłacane przez spółkę wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne. Wspólnik ze świadectwem kwalifikacji, lub najemny pracownik ze świadectwem kwalifikacji muszą świadczyć pracę na rzecz spółki w wymiarze godzinowym odpowiadającym, co najmniej połowie czasu pracy przyjętego jako powszechnie obowiązujący w danej branży (w praktyce oznacza to minimum 20 godz. pracy na tydzień). Wszyscy wspólnicy spółki jawnej muszą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Spółka, jako podmiot gospodarczy, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Opodatkowaniu PIT podlegają wszyscy wspólnicy, w zależności od osiągniętych dochodów. Spółka, jako podmiot gospodarczy, musi rozliczyć się z podatku VAT z urzędem skarbowym. Wspólnicy mogą uzyskiwać dodatkowe dochody z działalności spółki z tytułu np. przekazania lub leasingowania własnych, prywatnych maszyn, narzędzi, urządzeń, komputerów itp. Te dodatkowe dochody również podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT. Spółka jawna po osiągnięciu rocznych obrotów rzędu 700 tys. euro w dwóch następujących po sobie latach podatkowych lub po osiągnięciu rocznych obrotów w wysokości 1.000.000 euro lub więcej jest zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości bilansowej. Spółka jawna ma swoje zalety, do których należą: szybkie i łatwe założenie, nawet bez potrzeby pisemnej umowy spółki; uproszczone prowadzenie księgowość w postaci księgi przychodów i rozchodów; wymóg świadectwa kwalifikacji może być spełniony tylko przez jednego wspólnika (musi on pracować co najmniej 20 godzin tygodniowo, przez co nie może on podjąć pracy w więcej niż jeszcze 1 spółce, świadczącej usługi wymagające danych kwalifikacji); możliwe odliczenie strat od przychodów; brak wymogu publikowania rocznych raportów spółki. Wady spółki jawnej to: osobista, nieograniczona odpowiedzialność wspólników w sposób solidarny. Również tych, którzy nie są w zarządzie i reprezentują spółkę na zewnątrz w ograniczony sposób; brak możliwości księgowania pensji wspólników w koszty spółki; pensje, odsetki, komorne wspólników są składnikiem zysków spółki. 38 Spółka cywilna (niem. Gesellschaft bürgerlichen Rechts, w skrócie GesbR) Spółka cywilna nie jest firmą, w zasadzie jest tylko umową cywilno-prawną. Spółkę cywilną tworzą, co najmniej dwa niezależne przedsiębiorstwa (np. dwa mikro przedsiębiorstwa). Taka spółka spełnia najczęściej rolę podmiotu powoływanego na określony czas, którego celem jest realizacja wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego np. inwestycyjnego. Chodzi o połączenie w jeden podmiot zasobów finansowych, zasobów rzeczowych (maszyn) oraz pracowników pochodzących z przedsiębiorstw tworzących spółkę cywilną. Spółka cywilna nie może przekraczać pewnych progów przychodu. Mianowicie, przekroczenie sumy obrotu równej 700.000 euro w ciągu dwóch następujących po sobie lat podatkowych lub 1.000.000 euro w ciągu jednego roku - skutkuje przymusem zarejestrowania przedsiębiorstwa jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub jako spółki komandytowej. Spółka musi wtedy prowadzić pełną księgowość. Spółka cywilna nie jest odrębnym, samodzielnym podmiotem gospodarczym (firmą) – jest formą prawną pomagającą w prowadzeniu niektórych rodzajów działalności – przy realizacji konkretnych projektów. Spółka NIE posiada osobowości prawnej, co w praktyce oznacza, że: spółka, jako prawna forma prowadzenia biznesu, nie ma prawa otrzymać uprawnienia do działalności gospodarczej. Uprawnienia muszą posiadać wspólnicy tj. przedsiębiorstwa, które spółkę utworzyły; spółka nie ma prawa pozywać do sądu i sama nie może być pozywana; spółka nie ma prawa występować jako właściciel w sprawach dotyczących przeniesienia lub ustanowienia prawa własności np. w księgach wieczystych, w rejestrze znaków i marek handlowych, w urzędzie patentowym. W tych sprawach mają prawo występować jedynie poszczególne przedsiębiorstwa, które spółkę utworzyły; w prawach rozliczeń podatku VAT z urzędem skarbowym spółka jest traktowana, wyjątkowo, jako samodzielny podmiot gospodarczy. Utworzenie spółki cywilnej wymaga zawarcia umowy powołania spółki, pomiędzy co najmniej, dwoma wspólnikami tj. Przepisy ustawowe nie określają formy i treści tej umowy. Umowa spółki cywilnej może być zawarta ustnie. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu jednoznacznie zaleca, aby tego typu umowy były zawierane w formie pisemnej, zważywszy, że nie potrzeba do tych czynności angażować ani adwokata ani notariusza. Umowa spółki musi zawierać wyraźne zapisy określające obowiązki, powinności i prawa wspólników w stosunku do siebie nawzajem oraz w stosunku do spółki cywilnej. W umowie powinno być określone, jakie są wkłady i udziały wspólników, kto zarządza spółką, kto reprezentuje spółkę na zewnątrz, profil działalności, gdzie mieści się siedziba spółki, jak ma wyglądać podział strat i zysków, jak ma funkcjonować spółka w przypadkach typu śmierć 39 jednego ze wspólników, wyjście ze spółki jednego z wspólników, zawieszenie działalności spółki. Spółka cywilna nie ma prawa być wpisana do sądowego rejestru firm. Wspólnicy (przedsiębiorstwa) tworzący spółkę cywilną i występujący na zewnątrz w sprawach tej spółki, mają obowiązek posługiwania się wyłącznie nazwą swojego własnego przedsiębiorstwa – nie spółki. Jako dodatkowy, uzupełniający element może być stosowane wspólne określenie/nazwa dla całej spółki w przypadkach, gdy wspólnicy występują na zewnątrz. W przypadku niejasności, co do tego, który ze wspólników ma reprezentować spółkę na zewnątrz, rozstrzyga wielkość wkładu kapitałowego i środków rzeczowych wniesionych do spółki. Wszyscy wspólnicy są traktowani na równi w sprawach zarządzania spółką. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym wniesionym wkładem oraz, jeżeli będzie potrzeba, całym swoim prywatnym majątkiem. Uprawnienie do prowadzenia poszczególnych rodzajów działalności (np. reglamentowanej) jest udzielane NIE spółce, lecz wspólnikom tworzącym spółkę (np. mikro przedsiębiorstwom). Wspólnicy podlegają obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli wspólnikami spółki cywilnej są dwa mikro przedsiębiorstwa wówczas składki te mogą być opłacane według ulgowych reguł obowiązujących dla jednoosobowych firm. W każdym przypadku wspólnicy są obowiązani do uiszczenia składek na ubezpieczenie wypadkowe. Spółka cywilna nie podlega opodatkowaniu. Podatki płacą wspólnicy w zależności od wypracowanych przez nich zysków. Podatek VAT odprowadza spółka. Spółka cywilna ma swoje zalety, do których należą: szybkie i łatwe założenie, nawet bez potrzeby pisemnej umowy spółki; spółka cywilna nie jest wpisywana do sądowego rejestru firm; spółka cywilna jest łatwą formą pozwalającą na połączenie sił i środków oraz utworzenie wspólnego przedsięwzięcia o charakterze gospodarczym. Wady spółki cywilnej to: brak osobowości prawnej; spółka cywilna nie jest firmą; nie może występować o udzielenie jej uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy wspólnik musi posiadać indywidualne uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej; nie ma prawa występować w sprawach własnościowych; wspólnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki. 40 Spółka komandytowa (niem. Kommanditgesellschaft, w skrócie KG) Do powołania spółki komandytowej potrzeba co najmniej dwóch wspólników. Pierwszy, tzw. komplementariusz (niem. Komplementär), odpowiada w sposób nieograniczony za zobowiązania firmy, a drugi, tzw. komandytariusz (niem. Kommanditist), odpowiada za zobowiązania firmy w sposób ograniczony. Komplementariusz odpowiada w stosunku do wszystkich wierzycieli osobiście, w sposób nieograniczony i bezpośredni, całym swoim prywatnym majątkiem. Z kolei komandytariusz odpowiada w stosunku do wszystkich wierzycieli jedynie do wysokości wniesionego wkładu komandytowego (niem. Kommänditeinlage), czyli kwoty, która została zapisana w sądowym rejestrze firm (niem. Firmenbuch). Wysokość tego wkładu finansowego jest dobrowolna i określa ją sam komandytariusz. Spółkę komandytową może tworzyć wielu komplementariuszy i wielu komandytariuszy. Komplementariusz i komandytariusz wspólnie, solidarnie i w sposób nieograniczony opłacają podatki komunalne obowiązujące w Austrii (niem. Kommunalsteuer). Utworzenie spółki komandytowej wymaga zawarcia umowy powołania spółki, pomiędzy co najmniej, dwoma wspólnikami tj. komplementariuszem i komandytariuszem. Przepisy ustawowe nie określają formy i treści tej umowy. Umowa spółki komandytowej może być zawarta ustnie. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Wiedniu jednoznacznie zaleca, aby tego typu umowy były zawierane w formie pisemnej, zważywszy, że nie potrzeba do tych czynności ani adwokata ani notariusza. Umowa spółki musi zawierać wyraźne zapisy określające obowiązki, powinności i prawa wspólników w stosunku do siebie nawzajem oraz w stosunku do spółki komandytowej. W umowie musi być określone, jakie są wkłady i udziały wspólników, kto zarządza spółką, kto reprezentuje spółkę na zewnątrz, profil działalności, gdzie mieści się siedziba spółki, jak ma wyglądać podział strat i zysków, jak ma funkcjonować spółka w przypadkach typu śmierć jednego ze wspólników, wyjście ze spółki jednego z wspólników, zawieszenie działalności spółki. Po zawarciu umowy między wspólnikami spółka komandytowa musi zostać wpisana do sądowego rejestru firm (niem. Firmenbuch). Dopiero po tym wpisie może ona rozpocząć działalność. Spółka komandytowa na swoją nazwę może wybrać nazwisko komplementariusza, nazwę branży, w której działa lub nazwę wymyśloną. Potem do tak dobranego nazwiska/branży obowiązkowo dodaje się oficjalną nazwę „Kommandit Gesellschaft” lub skrót „KG”, lub Kommandit Partnerschaft. Nazwisko komandytariusza nie może w żadnym wypadku widnieć w nazwie spółki komandytowej. Oto przykłady różnych nazw firmy działającej jako spółka komandytowa; „Jerzy Nowak KG ” lub „Brav Lebensmittelhandel KG” lub „ Carmex KG”. 41 Każdy wspólnik odpowiadający w sposób nieograniczony jest uprawniony i zobowiązany do reprezentowania spółki na zewnątrz. Jeżeli w spółce jest kilku wspólników odpowiadających w sposób nieograniczony tj. komplementariuszy, a tylko jeden z nich ma zarządzać spółką i reprezentować jej interesy na zewnątrz, wówczas sytuacja ta musi obowiązkowo być odnotowana zarówno w umowie spółki i w sądowym rejestrze firm. Wprowadzone ograniczenia dla pozostałych wspólników do zarządzania spółką i ograniczenie i możliwości do reprezentowania spółki na zewnątrz w żadnym wypadku nie odnoszą się do ograniczenia ich odpowiedzialności za długi spółki wobec wierzycieli. Innymi słowy; wszyscy komplementariusze odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, niezależnie od tego, co między sobą uzgodnią w sprawach zarządzania i reprezentowania spółki na zewnątrz. Z kolei komandytariusze nie mają prawa reprezentować spółki na zewnątrz. Mają pewne uprawnienia do kontroli funkcjonowania spółki. Uprawnienia te mogą być rozszerzone lub pomniejszone, ale tylko w wyniku stosownych zapisów w umowie spółki. Spółka komandytowa, podobnie jak inne spółki, jest zobowiązana do uzyskania uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej (niem. Gewerbeberechtigung), szczególnie w przypadku, gdy będzie funkcjonowała w ramach reglamentowanej działalności wymagającej świadectwa kwalifikacji. Uprawnienie jest wydawane na spółkę. W przypadku reglamentowanej działalności świadectwo kwalifikacji musi posiadać zarządzający spółką (komplementariusz), albo też spółka musi zatrudnić pracownika z takimi uprawnieniami. Pracownik ten musi mieć opłacane przez spółkę wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne oraz świadczyć pracę na rzecz spółki w wymiarze godzinowym odpowiadającym, co najmniej połowie czasu pracy przyjętego jako powszechnie obowiązujący w danej branży (w praktyce oznacza to minimum 20 godz. pracy na tydzień). Komplementariusz lub komplementariusze (gdy tacy są) podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Komandytariusz może podlegać obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli pracuje na rzecz spółki w oparciu o umowę o pracę. Jeżeli komandytariusz nie świadczy pracy na rzecz spółki w oparciu o umowę o pracę i nie wiąże go ze spółką żaden stosunek służbowy (poza wniesionym udziałem finansowym) wówczas, ani spółka, ani on sam nie jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W przypadku, gdy komandytariusz ponosi jakiekolwiek ryzyko z tytułu funkcjonowania spółki, wówczas może zaistnieć obowiązek opłacania wspomnianych składek. Spółka komandytowa nie podlega obowiązkowi płacenia podatku dochodowego. Obowiązek taki mają poszczególni wspólnicy w odniesieniu do osiąganego dochodu. Spółka ma obowiązek rozliczania się z urzędem skarbowym z podatku 42 VAT. Wspólnicy mogą osiągać dodatkowe przychody z tytułu dodatkowych świadczeń na rzecz spółki np. użyczenia własnych maszyn, samochodu, narzędzi. Te dodatkowe przychody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Spółka komandytowa ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości bilansowej od momentu, gdy osiągnie roczne obroty wynoszące 700 tys. euro w ciągu dwóch następujących po sobie latach lub 1 000 000 euro w ciągu jednego roku. Spółka komandytowa może prowadzić działalność w zakresie wolnych zawodów (lekarze, adwokaci, doradcy podatkowi). Spółka komandytowa ma swoje zalety, do których należą: ograniczona odpowiedzialność komandytariusza do poziomu wniesionego wkładu; szybkie i nieskomplikowane założenie spółki. Brak formalnych wymogów w stosunku do kształtu i formy umowy spółki; prosta księga przychodów i rozchodów do momentu osiągnięcia przychodów rocznych na poziomie 700 tys. euro w ciągu dwóch następujących po sobie latach lub 1.000.000 euro w ciągu jednego roku. duża swoboda w zakresie określenia roli i zadań komandytariusza w relacji do spółki (zwykły udział finansowy w dowolnej wysokości lub stosunek pracy w oparciu o umowę o pracę lub świadczenie pracy jako niezależny podmiot gospodarczy); komplementariusz posiadający stosowne świadectwo kwalifikacji zezwala spółce na prowadzenie reglamentowanej działalności gospodarczej; brak wymogu publikowania rocznych raportów z wynikami finansowymi spółki. Wady spółki komandytowej to: osobista, nieograniczona odpowiedzialność komplementariusza (komplementariuszy) za wszystkie zobowiązania spółki w stosunku do wierzycieli; pensje wspólników, odsetki, komorne za siedzibę są składnikiem zysków spółki; zmiana wysokości wniesionego wkładu komandytowego prowadzi do potrzeby korekty bilansu. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem. Gesellschaft mit beschränkter Haftung, w skrócie GmbH) Po mikro przedsiębiorstwie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest w Austrii najbardziej popularną formą prawno-organizacyjną prowadzenia biznesu. Wynika to, m.in., z faktu, że odpowiedzialność tej firmy za jej zobowiązania wobec osób trzecich są ograniczone do ściśle podanej kwoty 43 pieniężnej stanowiącej kapitał zakładowy. Spółka z o. o. jest polecana dla tych przedsiębiorców - wspólników, którzy chcą pracować razem w jednej firmie, ale ich odpowiedzialność finansowa za ponoszone na rynku ryzyko będzie ściśle ograniczona. Trzeba pamiętać, że ograniczenie wspomnianej odpowiedzialności finansowej może w praktyce być większe niż wynika to z wniesionych wkładów do kapitału zakładowego GmbH. Może być tak wówczas, gdy banki udzielające kredytów spółce zażądają poręczeń od wspólnika za kredyt spółki. Minimalny kapitał zakładowy GmbH wynosi 10 tys. euro. Przy rejestracji musi zostać wpłacone gotówką do banku, w wysokości co najmniej 5 000 euro. Bank wydaje wyciąg z konta, który jest niezbędny przy dalszych krokach rejestracyjnych. (Są projekty dalszego zmniejszenia kapitału zakładowego sp. z o.o.). Wspólnik może być jeden, bądź wielu. Każdy z nich musi wnieść do kapitału zakładowego spółki swój udział, którego minimalna wartość jednostkowa wynosi 70 euro. Do założenia GmbH jest niezbędne sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego. Spółka ma obowiązek wpisu do sądowego rejestru firm. Spółka z o. o. na swoją nazwę może wybrać imię i nazwisko, nazwę branży, w której działa lub nazwę wymyśloną. Potem do tak dobranego nazwiska/branży obowiązkowo dodaje się oficjalną nazwę „Gesellschaft mit beschränkter Haftung” lub skrót „GmbH”, „GesmbH”. Oto przykłady różnych nazw firmy działającej jako spółka z o. o.; „Jan Nowak GmbH ” lub „Real Estate Wien GmbH” lub „Lux Intercomis GmbH”. GmbH posiada osobowość prawną. Na zewnątrz musi być reprezentowana przez jednego lub więcej upełnomocnionych członków zarządu spółki. W przypadku powstania strat spowodowanych błędnymi decyzjami przedstawiciela zarządu, jest on za nie osobiście odpowiedzialny GmbH musi posiadać uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku, gdy spółka zamierza taką działalność prowadzić w zakresie np. działalności reglamentowanej. Uprawnienie jest wystawiane na spółkę z o. o., ale dopiero po przedłożeniu w wydziale gospodarczym dzielnicy, gminy lub miasta wypisu z sądowego rejestru firm (niem. Firmenbuchauszug). Spółka musi wyznaczyć kierownika (dyrektora, członka zarządu) odpowiedzialnego za prowadzenie spraw dotyczących wykonywania statutowej działalności gospodarczej. Ten kierownik/dyrektor musi spełniać wszystkie formalne wymogi dotyczące rodzaju działalności prowadzonej przez spółkę (np. posiadać świadectwo kwalifikacji uprawniające kierownika do określonej działalności). Kierownik musi być pełnoetatowym pracownikiem spółki. Zwykli wspólnicy sp. z o. o. (nie będący członkami kierownictwa) nie mają obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Członkowie zarządu/kierownictwa mają obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli wspólnik GmbH będący jednocześnie jej kierownikiem 44 (dyrektorem) posiada mniej niż 25 % udziałów w kapitale zakładowym spółki, wówczas nie ma on obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Udziałowcy posiadający od 26 % do 49 % udziałów w kapitale zakładowym GmbH i służbowo zależni od spółki mają obowiązek płacenia składek. Zyski wypracowane przez GmbH podlegają opodatkowaniu CIT w wysokości 25 %. Jeżeli spółka w roku obrachunkowym nie wypracuje zysku lub odnotuje stratę wówczas musi i tak zapłacić daninę w wysokości 5 % ustawowego kapitału zakładowego (wynoszącego od 1 lipca 2013 r. 10.000 euro) tj. 500,00 euro. Kwota 500,00 euro jest rozbita na 4 raty kwartalne po 125,0 euro każda. W pierwszym roku swojej działalności GmbH ma prawo, przy wystąpieniu strat lub braku zysku, płacić CIT co kwartał. Wynagrodzenia, które wspólnicy wypłacają sobie samym, w ramach GmbH, podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT. Ich dodatkowe przychody są również opodatkowane podatkiem PIT. W Austrii nie można prowadzić działalności ubezpieczeniowej, funduszy inwestycyjnych czy też funduszy emerytalnych w ramach GmbH. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma swoje zalety, do których należą: wysokość ustanowionego kapitału zakładowego GmbH ogranicza odpowiedzialność za zobowiązania spółki do określonej sumy. Jednak istnieje możliwość zwiększenia odpowiedzialności za zobowiązania przez kierownictwo spółki; zarobki wspólników, ich dodatkowe przychody są kosztem dla firmy; możliwość założenia zakładowego funduszu emerytalnego; spółka musi posiadać uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej, które jest wystawiane na GmbH (przez wydział gospodarczy). Wady spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to: koszty założenia spółki; obowiązek sporządzania bilansu księgowego i jego publikowania; osobista odpowiedzialność kierownika spółki może w praktyce wystąpić; możliwe osobiste ponoszenie odpowiedzialności kierownika przed bankami, które udzieliły spółce kredytów; korzyści z opodatkowania CIT są dla GmbH odczuwalne dopiero po uzyskaniu określonego poziomu zysków; Wspólnicy zatrudnieni w spółce mają obowiązek płacenia podatku komunalnego w wysokości 3 % od rocznych dochodów brutto. 45 Spółka akcyjna (niem. Aktiengesellschaft, w skrócie AG) Spółka akcyjna w Austrii jest formą prawno-organizacyjną wykorzystywaną przez duże, silne finansowo przedsiębiorstwa. Wynika to, m.in., z faktu, że kapitał założycielski wynosi minimum 70 tys. euro. Odpowiedzialność spółki za jej zobowiązania wobec osób trzecich są ustalone do wysokości kapitału spółki. Spółka Akcyjna jest spółką kapitałową mającą osobowość prawną (podobnie jak GmbH). Do utworzenia spółki akcyjnej potrzeba, co najmniej 2 wspólników. Wspólnicy ci wnoszą pełny kapitał zakładowy nabywając określoną liczbę akcji. W ten sposób stają się akcjonariuszami. Wspólników może być wielu. Każdy z nich musi wnieść do kapitału zakładowego spółki swój własny udział w postaci akcji, której minimalna wartość jednostkowa wynosi 1 euro. Akcjonariusze nie ponoszą odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki akcyjnej. Za zobowiązania odpowiada zarząd do wysokości kapitału zakładowego, który może być wyższy niż wspomniane 70 tys. euro. Do założenia spółki akcyjnej jest niezbędne sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego. Spółka ma obowiązek wpisu do sądowego rejestru firm. Spółka akcyjna na swoją nazwę może wybrać imię i nazwisko, nazwę branży, w której działa lub nazwę wymyśloną. Potem do tak dobranego nazwiska/branży obowiązkowo dodaje się oficjalną nazwę „Aktiengesellschaft” lub skrót „AG”. Oto przykłady różnych nazw firmy działającej jako spółka akcyjna; „Jan Nowak AG ” lub „Bio Markt AG” lub „Caraval AG”. AG posiada osobowość prawną. Na zewnątrz może być reprezentowana przez jednego lub więcej upełnomocnionych członków zarządu spółki. AG musi posiadać uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku, gdy spółka zamierza taką działalność prowadzić w zakresie np. działalności reglamentowanej. Uprawnienie jest wystawiane na spółkę AG, ale dopiero po przedłożeniu w wydziale gospodarczym dzielnicy, gminy lub miasta wypisu z sądowego rejestru firm (niem. Firmenbuchauszug). Spółka musi wyznaczyć kierownika (dyrektora, członka zarządu) odpowiedzialnego za prowadzenie spraw dotyczących wykonywania statutowej działalności gospodarczej. Ten kierownik/dyrektor musi spełniać wszystkie formalne wymogi dotyczące rodzaju działalności prowadzonej przez spółkę (np. posiadać świadectwo kwalifikacji uprawniające kierownika do określonej działalności). Kierownik musi być pełnoetatowym pracownikiem spółki. Jeżeli wspólnik AG będący jednocześnie jej kierownikiem (dyrektorem) posiada mniej niż 25 % udziałów w kapitale zakładowym spółki, wówczas nie ma on obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Udziałowcy posiadający od 26 % do 49 % udziałów w kapitale zakładowym AG i służbowo 46 zależni od spółki mają obowiązek płacenia składek. Zyski wypracowane przez AG podlegają opodatkowaniu CIT w wysokości 25 %. Jeżeli spółka w roku obrachunkowym nie wypracuje zysku lub odnotuje stratę wówczas musi i tak zapłacić daninę w wysokości 5 % ustawowego kapitału zakładowego tj. 3.500,00 euro. Kwota 3.500,00 euro jest rozbita na 4 raty kwartalne po 875,00 euro każda. W pierwszym roku swojej działalności AG ma prawo, przy wystąpieniu strat lub braku zysku, płacić CIT w wysokości 875,00 euro na kwartał. Spółka akcyjna ma swoje zalety, do których należą: wysokość ustanowionego kapitału zakładowego AG ogranicza odpowiedzialność za zobowiązania spółki do określonej sumy. Jednak istnieje możliwość zwiększenia odpowiedzialności za zobowiązania przez kierownictwo/zarząd spółki; możliwość powoływania osób, nie będących wspólnikami, do zarządu AG; duży zakres swobody przy przekazywaniu i nabywaniu akcji (np. akcje na okaziciela), które nie mają wpływu na stan spółki; zarobki wspólników, ich dodatkowe przychody są kosztem dla firmy; możliwość założenia zakładowego funduszu emerytalnego; spółka musi posiadać uprawnienie do prowadzenia działalności gospodarczej, które jest wystawiane na AG (przez wydział gospodarczy). Wady spółki akcyjnej to: wysokie koszty założenia spółki; obowiązek prowadzenie podwójnej księgowości oraz bilansów wraz z załącznikami i raportami nt. stanu spółki. Sporządzony bilans księgowy jest publikowany; roczny bilans i księgi handlowe są sprawdzane przez biegłego rewidenta; osobista odpowiedzialność kierownika spółki może w praktyce wystąpić; możliwe osobiste ponoszenie odpowiedzialności kierownika przed bankami, które udzieliły AG kredytów; korzyści z opodatkowania CIT są dla AG odczuwalne dopiero po uzyskaniu określonego poziomu zysków; Wspólnicy zatrudnieni w AG mają obowiązek płacenia podatku komunalnego w wysokości 3 % od rocznych dochodów brutto. Stowarzyszenie (niem. Verein) Stowarzyszenie posiada, zgodnie z austriacką ustawą o stowarzyszeniach, osobowość prawną i może występować, jako np. niezależny podmiot 47 prowadzący działalność gospodarczą, ale pod warunkiem, że generowane przychody będą służyły do realizacji jego statutowych celów. Stowarzyszenie może samodzielnie posiadać własne prawa i obowiązki, które mogą być różne i niezależne od praw i obowiązków jego członków. Może ono nabywać i posiadać nieruchomości, zawierać umowy kupna-sprzedaży, udzielać zleceń na dostawę np. usług, występować jako pracodawca. Stowarzyszenie jest zobowiązane do płacenia podatków, odpowiedzialne za wypłatę zadośćuczynienia za wyrządzone szkody. Stowarzyszenie może ogłosić upadłość i w takim przypadku odpowiada wobec swoich wierzycieli całym swoim majątkiem. Stowarzyszenie musi posiadać zezwolenie na prowadzenie określonych rodzajów działalności gospodarczej np. w zakresie budownictwa tak jak inne, wcześnie omówione formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw. Kierownictwo stowarzyszenia i pracownicy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Ta forma prawna jest korzystna gdy wiele osób, przez długi okres postanawia realizować wspólne cele stowarzyszenia. Spółdzielnia (niem. Genossenschaft) Spółdzielnie są rodzajem stowarzyszeń, podlegającym przepisom ustawy o działalności gospodarczej. Działają na rzecz jej członków, których liczba może się zmieniać. Liczba członków spółdzielni nie jest z góry określana. Celem działalności spółdzielni jest wspieranie zakupu lub prowadzenie działalności gospodarczej w interesie jej członków. W austriackiej praktyce gospodarczej spotykamy różne rodzaje działalności, którymi zajmują się spółdzielnie. Mogą to być spółdzielnie budowy domów i mieszkań, kredytowe, ds. zakupu lub sprzedaży, ds. użytkowania, wyceny, konsumpcji, osiedlowe. Spółdzielnia jest osobą prawną i posiada własną osobowość prawną. Organami spółdzielni są; zarząd, rada nadzorcza, i generalne zgromadzenie spółdzielców. Kierowanie i reprezentowanie interesów spółdzielni spoczywa na zarządzie.Spółdzielnia podlega podatkowi CIT w wymiarze 25 % (od 2005 r.). Dywidenda wypłacana spółdzielcom jako osobom fizycznym podlega podatkowi od dochodów kapitałowych w wysokości 25 %. Kierownik, pracownicy lub prezes spółdzielni są zobowiązani do przestrzegania zapisów ustawy o działalności gospodarczej w zakresie wykonywanego rodzaju działalności. Spółdzielnia ma prawo do wyboru dowolnego rodzaju działalności przewidzianego w zapisach ustawy. Zarząd podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Odpowiedzialność w stosunku do wierzycieli jest ograniczona do wysokości określonych udziałów spółdzielczych. Wpis do sądowego rejestru jest obowiązkowy i dopiero potem możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej. Spółdzielnia na swoją nazwę może wybrać nazwę branży, w której zamierza działać. Następnie, do tak dobranej nazwy obowiązkowo dodaje się oficjalną nazwę „Genossenschft mit beschränkter Haftung”. Oto przykład nazwy 48 podmiotu działającego jako spółdzielnia ”Wohnungs- und Bau Genossenschaft mit beschränkter Haftung” Spółdzielnia ma swoje zalety, do których należą: minimalne koszty związane z jej zarejestrowaniem; płynna liczba członków spółdzielni. Wstępowanie w poczet członków, lub występowanie ze spółdzielni możliwe w każdej chwili; opodatkowanie przychodów spółdzielni ograniczone do poziomu 25 %; relatywnie łatwa możliwość pozyskiwania dodatkowego kapitału; możliwość założenia zakładowego funduszu emerytalnego; nie ma wymogu płacenia minimalnego wymiaru podatku od osób prawnych; nie wymogu posiadania minimalnego kapitału zakładowego; struktura organizacyjna spółdzielni jest ustalana autonomicznie. Wady spółdzielni z ograniczoną odpowiedzialnością to: straty z działalności spółdzielni nie mogą być spieniężone, ani wykorzystane w inny sposób. Etapy rejestracji działalności gospodarczej Sugeruje się, w oparciu o doświadczenia niektórych polskich przedsiębiorców, aby pierwsze kroki skierować do polskich urzędów w celu zgromadzenia dokumentacji nt. naszych kwalifikacji zawodowych. Uwaga ta dotyczy przypadków, gdy mamy do czynienia z działalnością regulowaną. Procedura potwierdzania kwalifikacji zawodowych Równowartość wykształcenia zawodowego oraz praktyki zawodowej jest oceniana przez austriackie Ministerstwo Gospodarki, Rodziny i Młodzieży z uwzględnieniem następujących elementów: 1) okresu nauczania/przyuczania do zawodu w Polsce w porównaniu do długości wykształcenia wymaganego przy danym zawodzie w Austrii; 2) na ile posiadane wykształcenie w rzeczywistości nawiązuje do aktualnie wykonywanego zawodu i czy odpowiada wymogom wykształcenia w Austrii w odniesieniu do danego zawodu; 3) na ile dane rzemiosło lub działalność rzemieślnicza prowadzona dotychczas w Polsce nawiązuje do wykształcenia wnioskodawcy i pokrywa się z wymogami niezbędnymi do wykonywania tych zawodów w Austrii. 49 W przypadku, gdy nie można zastosować równoważności (ekwiwalencji) w uznaniu kwalifikacji zawodowych z uwagi na zbyt duże różnice w programach kształcenia, czy braku wymaganej przepisami praktyki zawodowej uznanie kwalifikacji może nastąpić po stosownym przeszkoleniu. Może to być obowiązkowy „staż adaptacyjny” (niem. Anpassungslehrgang), bądź też „egzaminu umiejętności” (niem. Eignungsprüfung). Po odbyciu stażu adaptacyjnego i/lub zdaniu egzaminu umiejętności zostaje wydane zaświadczenie potwierdzające równowartość kwalifikacji w danym zawodzie. KROK 1. Specyfika rodzaju działalności ► Czy planowana przez nas działalność nie podlega żadnym ograniczeniom, czy też jest to działalność regulowana. Do stwierdzenia tego faktu pomocna jest dokładna lektura powyższych części niniejszego opracowania. W przypadku wątpliwości decydujące jest stanowisko Federalnego Ministerstwa Gospodarki, Rodziny i Młodzieży (Bundesministerium für Wirtschaft, Familie und Jugend), Abteilung I/7, Stubenring 1, A-1010 Wien, gdzie stosowne informacje można uzyskać pod numerem telefonu +43 (0) 711 00 5835 lub pisemnie kierując zapytanie na adres e-mail: [email protected] KROK 2. Procedury w Polsce ►Zanim wystąpimy z wnioskiem do Federalnego Ministerstwa Gospodarki o uznanie naszych kwalifikacji musimy zebrać wymagane dyplomy, zaświadczenia i świadectwa pracy z Polski, poświadczyć ich autentyczność oraz przetłumaczyć przez tłumacza przysięgłego na jęz. niemiecki. W zależności od rodzaju dokumentu świadczącego o naszym wykształceniu i praktyce zawodowej inny jest urząd, do którego trzeba się udać. 2.1. W przypadku świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich wydanych w przeszłości przez lokalne Izby Rzemieślnicze należy zwrócić się do Związku Rzemiosła Polskiego w Warszawie. Potwierdza on autentyczność świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich (na odwrocie naszego oryginału) w oparciu o księgi wieczyste czeladnicze lub mistrzowskie. Adres Związku: ul. Miodowa 14, 00-000 Warszawa, tel. (0048) 22 831-61-61, 831-1668, 50-44-330, 50-44-338, e-mail: [email protected] Koszt wydania potwierdzenia wynosi ok. 30 zł. Patrz: załączniki do niniejszego opracowania które szczegółowo określają tryb postępowania przy uzyskiwaniu zaświadczeń (zał. nr 1) oraz legalizacji świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich wydanych przez izby rzemieślnicze(zał. nr 2), 2.2. W przypadku świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich wydanych w przeszłości przez Państwowe Komisje Egzaminacyjne przy 50 lokalnych Kuratoriach Oświaty należy zwrócić się do właściwego dla danej miejscowości Kuratorium Oświaty, które potwierdza autentyczność dokumentu stosowną pieczęcią na odwrocie naszego świadectwa czeladniczego lub dyplomu mistrzowskiego. 2.3. W przypadku świadectw szkół średnich, zawodowych i techników należy zwracać się do Kuratorium Oświaty właściwego terytorialnie dla danej miejscowości, które potwierdza autentyczność dokumentu na jego odwrocie. Kolejnym krokiem jest opisane wyżej poświadczenie w MSZ. 2.4. W przypadku dyplomów studiów wyższych zwracamy się do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, tel. centr.: +48 (22) 529 27 18, fax. +48 (22) 628 09 22 www.nauka.gov.pl następnie zakładka SZKOLNICTWO WYŻSZE/Sprawy studentów i doktorantów/Tok studiów (klikamy) Legalizacja dokumentów do obrotu prawnego za granicą Legalizacji podlegają wyłącznie oryginały dokumentów, w tym w pierwszej kolejności dyplom ukończenia studiów (książeczka w twardej oprawie). Opłatę w wysokości 19 zł za każdy dokument należy wnosić na konto Ministerstwa podane na wyżej wymienionej stronie www. W kolejności wszystkie dokumenty urzędowe wystawione w Polsce (np. przez wspomniany Związek Rzemiosła Polskiego, Kuratorium Oświaty, Ministerstwa Edukacji Narodowej itd.) i przeznaczone do wykorzystania za granicą muszą być opatrzone specjalnym poświadczeniem nazywanym apostille, które jest rodzajem stempla. Właściwym do wydawania apostille urzędem, w stosunku do polskich dokumentów, jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Dział Legalizacji, Al. Szucha 21, PL-00-580 Warszawa, tel. (48 22) 523 9451, godziny przyjęć od 09.00 do 13.00, od poniedziałku do piątku.Opłata skarbowa za wydanie apostille (60 zł) lub legalizację (26 zł) jest wnoszona gotówką w kasie znajdującej się na terenie MSZ lub bezgotówkowo na rachunek: Urząd M. St. Warszawy, Dzielnica Śródmieście, ul. Nowogrodzka 43 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 60 1030 1508 0000 0005 5001 0038 Dla płatności z Austrii z wykorzystaniem przelewu bankowego (niem. EUStandard-Überweisung) trzeba podać: IBAN: PL 60 1030 1508 0000 0005 5001 0038 BIC (kod SWIFT): CITIPLPX Uwaga! Wydanie apostille może nastąpić dopiero po okazaniu (lub przesłaniu wraz z dokumentami) dowodu wpłaty dokonanej odpowiednio w kasie lub na konto urzędu. 51 Większą ilość dokumentów poświadcza się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.Wszystkie nasze dokumenty z poświadczeniami muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język niemiecki. Wydział Konsularny Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie może być pomocny przy rozstrzyganiu niektórych, wątpliwych przypadków dotyczących procedur związanych z poświadczaniem dokumentów; tel. +48 22 523 9451 2.5. Poświadczanie stażu pracy odbywa się w Urzędach Marszałkowskich lub podległych im Wojewódzkich Urzędach Pracy. Zwracamy się do tego terytorialnie Urzędu, gdzie jesteśmy/byliśmy zameldowani. W przypadku braku zameldowania do tego Urzędu, gdzie terytorialnie była prowadzona przez nas działalność gospodarcza lub byliśmy zatrudnieni. Urząd wydaje zaświadczenie stwierdzające charakter, okres i rodzaj wykonywanej w Polsce działalności lub naszego zatrudnienia. Do wniosku o wydanie zaświadczenia o posiadanym stażu pracy należy dołączyć: a) aktualny, nie starszy niż 3 miesiące wypis z Krajowego Rejestru Spółek; b) umowę cywilno-prawną w przypadku świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło; c) zaświadczenie o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej lub o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, gdy działalność jest nadal prowadzona (w tym numer REGON); d) świadectwa pracy lub ich uwierzytelnione kopie; e) uwierzytelnioną kopię dowodu osobistego i paszportu; f) kopia potwierdzenia wniesienia opłaty (50 zł.) na rachunek odpowiedniego urzędu, do którego zwracamy się z wnioskiem; g) aktualne, nie starsze niż 3 miesiące zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, które będzie potrzebne dla austriackich urzędów. O zaświadczenie o niekaralności występujemy pisemnie do Ministerstwa Sprawiedliwości, Krajowy Rejestr Karny, ul. Zwycięzców 34, Skrytka pocztowa 28, PL-03-938 Warszawa, tel. (004822) 5188 200, 5188 234, 5188 235, 5188 236, 5188 254, 5188 255, 5188 256, 5188 152. O zaświadczenie możemy też wstąpić do wojewódzkich punktów informacyjnych Krajowego Rejestru Karnego, które są zlokalizowane przy sądach okręgowych lub rejonowych. Występujemy do tego sądu, w którego kompetencji znajduje się miejscowość, gdzie jesteśmy lub byliśmy zameldowani. Formularz wniosku o wydanie zaświadczenia o niekaralności, a dokładniej „Zapytanie o Udzielenie Informacji o Osobie” pobieramy ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości 52 http://ms.gov.pl/Data/Files/_public/bip/krk/formularz_krk_osoba.rtf lub osobiście w wyżej wymienionych wojewódzkich punktach informacyjnych. W punkcie 11 „Zapytania” wpisujemy: w celu ustalenia uprawnienia do prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Za udzielenie informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego pobierana jest opłata w wysokości 50 zł, w znaczkach opłaty sądowej, które należy nakleić na formularz zapytania. Znaki opłaty sądowej można nabyć w siedzibie biura informacyjnego KRK lub w kasach sądów powszechnych. Zaświadczenie jest ważne przez sześć miesięcy. Zaświadczenie o niekaralności można uzyskać samodzielnie lub przy pomocy pełnomocnika. Odbioru zapytania może bowiem dokonać inna osoba niż wskazana we wniosku, musi jednak w tym celu posiadać pisemne upoważnienie od osoby wskazanej we wniosku i mieć przy sobie dowód osobisty. Upoważnienie winno być zaopatrzone w opłatę skarbową w wysokości 17 zł. Istnieje możliwość składania „Zapytania” poprzez Wydział Konsularny Ambasady RP w Wiedniu, który pobiera opłaty manipulacyjne (Auhofstrasse 19 B, 1130 Wien, Centrala Ambasady, tel: (+43 1) 87015-100, 87015-0, kancelaria Wydziału Konsularnego, tel.: (+43 1) 87015-128, 87015-138, faks: (+43 1) 87015-136, e-mail: [email protected]) Uwierzytelnienie oznacza poświadczenie „za zgodność z oryginałem” przez notariusza. Może ono być dokonane przez urzędnika tego urzędu, który wydaje przedmiotowe zaświadczenie np. w przypadku dowodu osobistego, urzędnik dzielnicowy/gminny ma prawo wystawić kopię zawierającą wszystkie dane z dowodu, o której mowa w podpunkcie e). KROK 3. Procedury w Austrii (zawody regulowane) ► Z otrzymanymi w Polsce dyplomami, świadectwami, zaświadczeniami udajemy się do Izby Gospodarczej w miejscowości, gdzie będziemy rejestrować działalność. Izba przesyła nasze dyplomy do Federalnego Ministerstwa Gospodarki (niem. Bundesministerium für Wirtschaft, Abteilung I/4, Stubenring 1, A-1010 Wien). W zależności od sytuacji postępujemy jak niżej. 3.1. Do podania o uznanie kwalifikacji zawodowych (niem. Ansuchen um Anerkennung) załączamy: a) kopię dowodu osobistego i paszportu; b) uwierzytelnione w Polsce i przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego dyplomy mistrzowskie, czeladnicze, dyplomy i świadectwa szkół, które ukończyliśmy; c) wydane przez Urząd Marszałkowski lub Wojewódzki Urząd Pracy uwierzytelnione i przetłumaczone zaświadczenie potwierdzające charakter i okres prowadzenia działalności zawodowej lub gospodarczej; 53 d) przetłumaczone na język niemiecki przez tłumacza przysięgłego zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, które nie może być starsze niż 3 miesiące. 3.2. Do podania o równoprawne potraktowanie zdobytego wykształcenia (niem. Gleichhaltung) załączamy: a) kopię dowodu osobistego i paszportu; b) uwierzytelnione w Polsce i przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego dyplomy mistrzowskie, czeladnicze, dyplomy i świadectwa szkół, które ukończyliśmy; c) wydane przez Urząd Marszałkowski lub Wojewódzki Urząd Pracy uwierzytelnione i przetłumaczone zaświadczenie potwierdzające charakter i okres prowadzenia działalności zawodowej lub gospodarczej; d) świadectwa ukończonych kursów. e) życiorys f) własnoręcznie sporządzone oświadczenie o wymiarze godzinowym i zakresie wykonywanych prac w ramach praktyki zawodowej. Do wniosku wpisujemy nazwę zawodu regulowanego zgodnie z nazewnictwem cytowanym w początkowych częściach niniejszego opracowania. Opłaty pobierane przez Federalne Ministerstwo Gospodarki wynoszą ok. 25-30 euro. KROK 4. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej w urzędzie ► Po otrzymaniu z Federalnego Ministerstwa Gospodarki zaświadczenia o uznaniu kwalifikacji zawodowych (w przypadku działalności regulowanej) możemy przystąpić do rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w wydziale gospodarczym urzędu gminy, dzielnicy, miasta lub lokalnej izbie gospodarczej, gdzie można skorzystać z bezpłatnego doradztwa. Podstawowym dokumentem jest pisemne zgłoszenie określonej działalności gospodarczej (niem. Gewerbeanmeldung) na urzędowym formularzu (zob. na stronie internetowej: www.wien.gv.at/gewerbe/formular/eingabe/gewnat.rtf). Do zgłoszenia należy dołączyć następujące dokumenty: dowód osobisty lub paszport. Proponuje się przygotować ich kopię ksero; zaświadczenie o zameldowaniu na terenie Austrii; dowód uprawniający do używania tytułu naukowego (np. doc., dr, mgr), który musi również być przetłumaczony na jęz. niemiecki przez tłumacza przysięgłego; wstępną umowę najmu lokalu (jeżeli jest to potrzebne), w którym wnioskodawca zamierza prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą (np. gastronomiczną, sklep, punkt usługowy taki jak salon urody itd.); 54 zaświadczenie z Polski o niekaralności, a mianowicie wyciąg z Krajowego Rejestru Karnego nie starszy niż 3 miesiące. Ten dokument też musi być przetłumaczony na jęz. niemiecki przez tłumacza przysięgłego; w przypadku podejmowania działalności regulowanej do wniosku dołączamy zaświadczenie o uznaniu przez Federalne Ministerstwo Gospodarki naszych kwalifikacji zawodowych. informacja na temat ewentualnej zmiany nazwiska - wszystkie dokumenty winny być przetłumaczone na jęz. niemiecki przez tłumacza przysięgłego; W różnorodnych publikacjach i urzędowych okólnikach spotykamy się z kwestią uwierzytelniania części dokumentów, o których była mowa powyżej. Uwierzytelnianie austriackich dokumentów (poprzez przystawienie specjalnej pieczęci nazywanej apostille) prowadzą po stronie austriackiej urzędy stanu cywilnego (niem. Standesamt), a polskich dokumentów Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Warszawie. Rejestracja w austriackim wydziale gospodarczym wniosku dotyczącego samodzielnej działalności gospodarczej kosztuje 57 euro w przypadku braku potrzeby Zuverlässigkeitsprüfung. Rejestracja w Firmenbuch w Izbie Gospodarczej nowo powstałej firmy jest bezpłatna.Nowo zarejestrowana firma podlega wpisowi w poczet członków lokalnej, na terenie Wiednia np. Wiedeńskiej Izby Gospodarczej (niem. Wirtschaftskammer Wien). Członkostwo w izbie jest obowiązkowe i pociąga za sobą opłaty w postaci składek wynoszących dla małych firm (przychód do 150.000 euro) ustalanych przez izby regionalne (do 0,32% podstawy opodatkowania), do tego dochodzą świadczenia na Izbę Krajową (do 0,23% podstawy opodatkowania) co średnio powinno stanowić ok. 120 euro na rok. KROK 5. Rejestracja w urzędzie skarbowym, rezydencja podatkowa, podatki ► Urząd rejestrujący naszą firmę przesyła wiadomość o tym fakcie do naszego urzędu skarbowego. Pamiętajmy jednak, że to na nas ciąży obowiązek związany z rejestracją w urzędzie skarbowym w ciągu miesiąca od założenia firmy. W dalszej kolejności czeka nas meldunek w zakładzie ubezpieczeń społecznych (tutejszy ZUS). Podwójne opodatkowanie w relacjach Austria-Polska Sprawa rozliczeń z austriackim i polskim fiskusem wzbudza szereg emocji i komentarzy oraz stwarza problemy, z którymi spotykają się nasi rodacy uzyskujący okresowe dochody z pracy na terenie Austrii. Z dochodów uzyskanych z tytułu pracy najemnej wykonywanej za granicą, w większości 55 przypadków należy rozliczyć się także w Polsce. Trzeba o tym pamiętać szczególnie obecnie, gdy wiele osób mających miejsce zamieszkania w Polsce podejmuje pracę za granicą, w tym w Austrii. Tryb i procedura tych rozliczeń została uregulowana w poniższych aktach prawnych. Podstawy prawne: Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tzw. PIT (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.); Dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W naszym przypadku Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r. oraz Protokół do tej Umowy podpisany w Warszawie dnia 4 lutego 2008 r.; Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19.12.2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U.z 2002 r. Nr 236, poz. 1991 ze zm.); Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.); Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135 ze zm.). Należy podkreślić, że kwestia jednoznacznego ustalenia tzw. rezydencji podatkowej ma tutaj decydujące znaczenie i przesądza o tym, gdzie będziemy rozliczać nasze podatki; w Polsce, czy w Austrii. Obywatel Polski podejmujący pracę w Austrii musi wyjaśnić w polskim i austriackim urzędzie skarbowym, jaki jest jego status podatkowy, czyli gdzie jest rezydentem podatkowym; w Polsce czy w Austrii, a co za tym idzie, gdzie ma obowiązek płacić podatki. Zgodnie z postanowieniami polskiej ustawy o PIT, tj. podatku dochodowym od osób fizycznych, za polskiego rezydenta podatkowego są uznawane osoby, które przebywają w Polsce dłużej niż 183 dni w danym roku bądź też posiadają na terytorium Polski główny ośrodek interesów życiowych. Jeżeli obywatel Polski na czas pracy w Austrii pozostawia najbliższą rodzinę w swoim mieszkaniu/domu w Polsce, wówczas zasadniczo pozostaje on rezydentem podatkowym w Polsce w odniesieniu do wszystkich swoich dochodów pochodzących zarówno z Austrii, Polski jak i ewentualnie innych krajów – krótko mówiąc ogólnoświatowych dochodów. 56 Jeżeli obywatel Polski przeniesie do Austrii swój główny ośrodek interesów życiowych i będzie przebywał w Polsce mniej niż 183 dni w roku, wówczas będzie on uważany za nierezydenta podatkowego w Polsce. Zgodnie z wewnętrznym prawem Austrii, obywatel Polski będzie uznany za rezydenta podatkowego Austrii tj. osobę zobowiązaną do opodatkowania w Austrii ogólnoświatowych dochodów w sytuacji, gdy: będzie miał miejsce stałego zamieszkania na terenie Austrii; jego pobyt w Austrii przekroczy 183 dni. Dodatkowo rezydentami podatkowymi Austrii stają się obywatele krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, których 90 proc. dochodów pochodzi ze źródeł austriackich. Konflikt rezydencji W praktyce zdarzają się sytuacje, kiedy na podstawie własnych przepisów wewnętrznych zarówno Polska jak i Austria uznają, że obywatel polski jest rezydentem podatkowym w jednym jak i drugim kraju. W takich przypadkach swoich praw należy dochodzić w oparciu o postanowienia Umowy między Polską i Austrią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r. Zgodnie z tą Umową o miejscu zamieszkania lub siedzibie w Polsce, a w konsekwencji o rezydencji podatkowej obywatela Polski decydują następujące czynniki (dokładnie w takiej kolejności) : stałe miejsce zamieszkania (zameldowania); ściślejsze powiązania osobowe (rodzinne) i gospodarcze (np. własne mieszkanie w Polsce, lub dom); okres przebywania w danym miejscu; obywatelstwo Jeżeli zgodnie z powyższymi warunkami nie udało się ustalić, w którym kraju obywatel jest ostatecznie rezydentem podatkowym, to władze skarbowe Polski i Austrii powinny rozstrzygnąć sprawę we wzajemnym porozumieniu. Rozliczenie w Polsce dochodów uzyskanych w Austrii Istotne zmiany w odniesieniu do rozliczania się polskich obywateli z polskim i austriackim fiskusem wprowadziły postanowienia Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej 57 w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r. Ostatecznie Protokół został podpisany w Warszawie dnia 4 lutego 2008 r. Protokół obowiązuje od dnia 10 października 2008 r. i ma zastosowanie: - w odniesieniu do podatków potrącanych u źródła – w stosunku do dochodu uzyskanego od dnia 1 stycznia 2009 r. - w odniesieniu do pozostałych podatków od dochodu oraz podatków od majątku (dywidendy, odsetki, należności licencyjne, zyski z przeniesienia własności majątku), w stosunku do podatków należnych za każdy rok podatkowy rozpoczynający się w dniu 1 stycznia 2009 r. lub po tym dniu. Należy dodać, że postanowienia Protokołu odnoszą się do tych polskich obywateli, którzy są rezydentami podatkowymi w Polsce. Protokół zmienia dotychczas obowiązującą metodę unikania podwójnego opodatkowania tj. tzw. metodę proporcjonalnego zaliczenia na metodę wyłączenia z progresją. Uwzględniając zapytania napływające do Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu, podajemy poniżej treść wspomnianego Protokołu4 oraz komentarze wraz z przykładami. PROTOKÓŁ między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r. Rzeczpospolita Polska i Republika Austrii, powodowane chęcią zawarcia Protokołu zmieniającego Umowę w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisaną w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r. (zwanej dalej „Umową”), uzgodniły, co następuje: ARTYKUŁ 1 W Artykule 24 ustęp 1 Umowy otrzymuje następujące brzmienie: „1. W przypadku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, podwójnego opodatkowania będzie się unikać w następujący sposób: a) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej 4 Dziennik Ustaw z 2008 r Nr 222, poz. 1450. 58 Umowy może podlegać opodatkowaniu w Austrii, wówczas Polska zwolni taki dochód lub majątek od opodatkowania, z uwzględnieniem postanowień litery b) niniejszego ustępu, b) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga części dochodu, które zgodnie z postanowieniami artykułów 10, 11, 12 lub 13 niniejszej Umowy mogą być opodatkowane w Austrii, wówczas Polska zezwoli na odliczenie od podatku od dochodu tej osoby kwoty równej podatkowi od dochodu zapłaconemu w Austrii. Jednakże takie odliczenie nie może przekroczyć tej części podatku, obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która przypada na dochód lub zyski majątkowe uzyskane w Austrii.” ARTYKUŁ 2 Umawiające się Państwa poinformują się wzajemnie drogą dyplomatyczną o spełnieniu wymogów konstytucyjnych niezbędnych do wejścia w życie niniejszego Protokołu. Protokół wejdzie w życie z dniem otrzymania późniejszej z notyfikacji, o których mowa wyżej i jego postanowienia będą miały zastosowanie w obu Umawiających się Państwach: a) w odniesieniu do podatków potrącanych u źródła – w stosunku do dochodu uzyskanego w dniu 1 stycznia lub po tym dniu w roku kalendarzowym następującym bezpośrednio po roku, w którym Protokół wejdzie w życie; b) w odniesieniu do pozostałych podatków od dochodu oraz podatków od majątku, w stosunku do podatków należnych za każdy rok podatkowy rozpoczynający się w dniu 1 stycznia lub po tym dniu w roku kalendarzowym następującym bezpośrednio po roku, w którym Protokół wejdzie w życie. Na dowód czego, Pełnomocnicy obu Umawiających się Państw, należycie w tym celu upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół. Sporządzono w Warszawie dnia 4 lutego 2008 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w języku polskim, niemieckim i angielskim, przy czym wszystkie teksty są jednakowo autentyczne. W przypadku rozbieżności przy interpretacji rozstrzygający jest tekst angielski. W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej W imieniu Republiki Austrii * * * 59 Biorąc pod uwagę tekst Umowy można zauważyć, że metoda wyłączenia z progresją polega na tym, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty za granicą (w Austrii), zwolniony z opodatkowania na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu – podlegającego opodatkowaniu w Polsce – stosuje się procentową (progresywną) stawkę podatku właściwą dla całego dochodu, tzn. łącznie z dochodem osiągniętym za granicą (w Austrii). Metoda wyłączenia z progresją zakłada, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty w Austrii. Wysokość austriackiego dochodu bierze się jedynie pod uwagę przy ustalaniu procentowej (progresywnej) stawki podatku od pozostałych dochodów, które podlegają opodatkowaniu w Polsce. Metodę wyłączenia z progresją przewidują między innymi umowy zawarte z następującymi państwami: Albanią, Austrią, Chinami, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Estonią, Francją, Grecją, Indonezją, Irlandią, Japonią, Kanadą, Kuwejtem, Litwą, Łotwą, RFN, Portugalią, Republiką Południowej Afryki, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwecją, Tunezją, Turcją, Ukrainą, Wielką Brytanią i Północną Irlandią oraz Włochami. Przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją podatnik ma obowiązek składania rocznego zeznania podatkowego, jeżeli: 1) osiągnie dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej; 2) będzie chciał korzystać z preferencyjnego rozliczenia rocznego, tzn. złożyć zeznanie łącznie z małżonkiem lub opodatkować dochody w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. W przypadku obowiązywania ww. metody unikania podwójnego opodatkowania, polscy rezydenci, którzy nie osiągnęli w danym roku podatkowym dochodów w Polsce, generalnie rzecz biorąc nie są zobowiązani do składania rocznych rozliczeń podatkowych w kraju rezydencji tj. w Polsce. W celu uniknięcia nieporozumień i ewentualnych konsekwencji proponuje się nawiązanie bezpośredniego kontaktu z Urzędem Skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania i jednoznaczne rozstrzygnięcie wszystkich spornych kwestii. W omawianych sprawach zaleca się nawiązanie kontaktu telefonicznego z Krajową Informacją Podatkową. Z telefonu stacjonarnego: (0048) 801 055 055. Z telefonu komórkowego: (+4822) 330 0 330 wewnętrzny (1). www.kip.gov.pl Metoda wyłączenia z progresją jest stosowana od 1 stycznia 2009 r. w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania w Austrii i w Polsce. Podatnik 60 w zeznaniu rocznym składanym w polskim urzędzie skarbowym wykazuje swoje dochody z pracy w Austrii oraz zapłacony tam podatek. Metoda wyłączenia z progresją (art. 27 ust. 8 Ustawy o PIT) Dochód uzyskany w Polsce 8.000,00 zł (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne) Dochód uzyskany w Austrii 56.000,00 zł (14 tys. euro x 4 zł/euro) Razem dochód 64.000,00 zł Podatek zapłacony w Austrii 4.600,00 zł (1149,9 euro x 4 zł/euro) Podstawa opodatkowania 64.000,00 zł Podatek polski obliczony 10.964,00 zł wg. skali (18 % minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr) Wyliczenie stopy 10.964 : 64.000 procentowej x 100%=17,13% Podatek należny 8.000 x 17,13% od dochodów krajowych = 1.370,40 zł Z powyższego wynika, że obowiązek złożenia w Polsce zeznania podatkowego nie powstaje jedynie w przypadku, gdy nasz obywatel polski uzyskał dochód w Austrii i nie uzyskał on w tym samym roku podatkowym innego dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej - jeżeli nie korzysta z rozliczenia wspólnego z małżonkiem lub opodatkowania w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. W każdym innym przypadku osiągnięcia dochodów z zagranicy na osobie zamieszkałej w Polsce będzie ciążył obowiązek rozliczenia się w polskim urzędzie skarbowym. Ustalenie dochodu do opodatkowania Sposób obliczania dochodu do opodatkowania jest taki sam, bez względu na kraj uzyskania wynagrodzenia za pracę najemną oraz na zastosowaną metodę zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Przychód osiągany za granicą należy pomniejszyć za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy, o kwotę odpowiadającą 30 proc. równowartości diety z tytułu podróży służbowej do Austrii. 61 Przychody Polaka pomniejszone o diety z tytułu podróży służbowej przelicza się na złote według kursu z dnia otrzymania bądź postawienia środków pieniężnych do dyspozycji podatnika, ogłaszanego przez bank, z którego usług korzysta podatnik i które mają zastosowanie przy kupnie walut obcych. Jeżeli bank obywatela Polskiego stosuje różne kursy walut obcych i nie jest możliwe zastosowanie kursu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, stosuje się średni kurs walut obcych z dnia uzyskania przychodu ogłaszany przez NBP. W przypadku, gdy Polak nie korzysta z usług banku przychody należy przeliczyć według średnich kursów walut obcych z dnia uzyskania przychodu, ogłaszanych przez NBP. Powyższa zasada ma również zastosowanie do przeliczania podatku zapłaconego za granicą (w Austrii). Od tak obliczonego przychodu (przeliczonego na złote) odejmuje się przysługujące koszty uzyskania przychodów (Polakowi uzyskującemu dochody ze stosunku pracy przysługują zryczałtowane koszty uzyskania przychodów określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych PIT). Odliczenia od dochodu Zgodnie z ustawą PIT dochód ulega obniżeniu o kwotę potrącanych bądź zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Odliczeniu podlegają również składki zapłacone do zagranicznych systemów ubezpieczeń społecznych w krajach członkowskich UE lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego - EOG . Jeżeli w zeznaniu rocznym obywatel Polski wykaże dochód do opodatkowania, może skorzystać również z innych odliczeń od dochodu takich jak np.: darowizn; wydatków rehabilitacyjnych; Ustawa o PIT określa warunki, których spełnienie jest konieczne do skorzystania z odliczeń. Dochód po odliczeniach stanowi podstawę opodatkowania. Podstawę opodatkowania zaokrągla się do pełnych złotych i oblicza od niej podatek według obowiązującej w danym roku skali podatkowej. Skala podatku dochodowego od osób fizycznych w 2013 r. wynosi 18 oraz 32 procent i jest przedstawiona poniżej. Skala podatku dochodowego od osób fizycznych w 2013 r. Podstawa obliczenia podatku Obliczenie podatku Do 85.528 zł 18 proc. minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr Ponad 85.528 zł 14.839 zł 02 gr + 32 proc. nadwyżki ponad 85.528 zł 62 Odliczenie od podatku Podatek dochodowy obliczony zgodnie z obowiązującą w danym roku skalą podatkową, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę pobranej bądź opłaconej składki na ubezpieczenia zdrowotne. Odliczeniu podlegają składki, o których mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz składki zapłacone do zagranicznych systemów ubezpieczeń zdrowotnych w krajach członkowskich UE lub w innym państwie należącym do EOG. Zatem Polak osiągający dochody z pracy wykonywanej w Austrii ma możliwość odliczenia opłaconych w danym roku podatkowym składek na ubezpieczenia zdrowotne. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć 7,75 % podstawy wymiaru składki. Dodatkowo od podatku dochodowego pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenia zdrowotne obywatel Polski ma prawo odliczyć kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotność kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, jeżeli w roku podatkowym wychowywał własne lub przysposobione dzieci. Jeżeli podatnik wykaże w zeznaniu podatkowym podatek należny, ma prawo wskazać w tym zeznaniu organizację pożytku publicznego działającą na podstawie polskich przepisów regulujących działalność organizacji pożytku publicznego na rzecz, której zostanie przekazana kwota w wysokości nie przekraczającej 1 proc. podatku należnego wynikającego z tego zeznania przez naczelnika urzędu skarbowego właściwego miejscowo dla złożenia zeznania podatkowego. Uzyskując dochody z tytułu pracy najemnej w Austrii należy złożyć PIT36. Załącznikiem do zeznania podatkowego jest w szczególności formularz PIT/ZG oraz PIT/O. W załączniku PIT/ZG podatnik wykazuje dochody z tytułu działalności wykonywanej w Austrii lub ze źródeł przychodów położonych za granica oraz podatek zapłacony w Austrii, który jest rozliczany w danym zeznaniu podatkowym. W załączniku PIT/O podatnik wykazuje, m.in., ulgę, o której mowa w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wzory zeznań podatkowych, wraz z broszurami informacyjnymi dotyczącymi ich wypełniania, są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl). W przypadku, gdy podatnik przebywa w Austrii, wypełnione i podpisane zeznanie podatkowe (również przez współmałżonka w przypadku wspólnego rozliczenia) można złożyć w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Wiedniu, przed upływem terminu do złożenia zeznania podatkowego. Można je także przesłać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pocztą poleconą, najlepiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Jednakże termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem zeznanie zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego. 63 Dane adresowe organów podatkowych oraz numery rachunków są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl). Austriacki PIT Dochodem pracownika podlegającym opodatkowaniu w Austrii jest jego wynagrodzenie podstawowe powiększone o wartość ewentualnych świadczeń dodatkowych w naturze lub w gotówce otrzymywanych od pracodawcy. Przykłady świadczeń w naturze podlegających obowiązkowi podatkowemu: Samochód służbowy W przypadku gdy pracownik używa pojazdu służbowego w celach prywatnych, naliczany zostaje podatek w wysokości 1,5% kosztu jego zakupu (wraz z VAT), opłata nie może jednak być wyższa niż 600 euro. Jako użytek prywatny postrzegana jest również droga do pracy. Jeśli użytek prywatny pojazdu służbowego nie przekracza 500 km na miesiąc, naliczany jest tylko połowa podatku tzn. suma 0,75% kosztu zakupu samochodu, która nie może przekraczać 300 euro. Miejsce parkingowe lub garaż Jeśli pracodawca udostępnia pracownikowi bezpłatnie miejsce parkingowe lub garaż, do podstawy opodatkowania tegoż pracownika dodaje się miesięcznie 14,53 euro. Mieszkanie służbowe Jeśli pracownik otrzymał dodatek mieszkaniowy lub mieszkanie służbowe, podlega ono obowiązkowi podatkowemu. Jeśli mieszkanie jest wynajmowane od pracodawcy, świadczenie w naturze wynosi 75% wartości miesięcznego czynszu. Wyjazdy motywacyjne Przykłady nieopodatkowanych świadczeń w naturze: Laptop, komputer osobisty 64 Jeśli pracownik otrzymał komputer, który regularnie używa do pracy, ale również w celach prywatnych, nie nalicza się żadnego podatku od świadczenia w naturze.. Telefon komórkowy Również w przypadku prywatnego użytkowania telefonu komórkowego nie nalicza się żadnego podatku od świadczenia w naturze. Inne świadczenie przyznawane przez pracodawcę mogą być zwolnione z opodatkowania u austriackiego fiskusa. Zwolnieniu podlega przekazanie pracownikowi akcji spółki jego pracodawcy do kwoty 1460 euro na rok. Wynagrodzenie wypłacane przez pracodawcę pracownikowi za pracę w nadgodzinach jest zwolnione z opodatkowania (do wysokości wynikającej z odrębnych przepisów). Dodatkowe wynagrodzenie pracownika w formie 13 i 14 pensji (wynagrodzenie za wakacje i święta) do kwoty będącej dwukrotnością średniego miesięcznego wynagrodzenia pracownika jest opodatkowane wg. zryczałtowanej stawki w wysokości 6 proc. Kwota do 620 euro jest w ogóle wolna od opodatkowania. Ulgi i doliczenia w Austrii Każda osoba mieszkająca na stałe w Austrii lub zwyczajowo trwale tam przebywająca jest traktowana jak rezydent podatkowy, niezależnie od posiadanego obywatelstwa. Odrębne regulacje odnoszą się do obywateli UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy są uznawani za austriackich rezydentów, jeśli uzyskają, co najmniej 90 proc. dochodów na terytorium Austrii lub ich dochód nie podlegający austriackiemu podatkowi nie przekracza 11 tys. euro na rok. Opodatkowanie dochodów w Austrii (dla samozatrudnionych) Austriacki podatek dochodowy (niem. Einkommensteuer) jest podatkiem płaconym przez osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek (niem. Selbständige). Osoby fizyczne pracujące jako pracownicy najemni u austriackiego pracodawcy płacą podatek dochodowy od osób fizycznych nazywany Lohnsteuer, czyli podatek „od pensji”, którego odpowiednikiem jest nasz PIT. Bazą służącą do obliczenia daniny podatkowej jest wysokość wypracowanego w skali roku zysku wyliczonego w oparciu o księgę przychodów i rozchodów prowadzonej przez przedsiębiorcę. 65 Stawka podatku dochodowego wynosi od 0 % do 50 %. Osoba prowadząca działalność zaczyna płacić podatek dochodowy dopiero, gdy zyski firmy przekraczają kwotę 11 tys. euro w skali roku. Przedsiębiorcy dokonują przedpłat na ten podatek raz na kwartał. Jego efektywne rozliczenie następuje w wraz z rozliczeniem rocznym składanym w urzędzie skarbowym do 30 kwietnia następnego roku. W przypadku dysponowania dostępem do internetu i przekroczenia sumy przychodów wynoszącej 30.000 euro (2011 rok) następuje obowiązek rozliczenia przez Internet. W przypadku rozliczeń przez Internet termin wydłuża się do 30 czerwca. W przypadku rozliczeń poprzez doradcę podatkowego termin ostatecznego rozliczenia przesuwa się jeszcze dalej w czasie. Przy naliczeniu przez urząd skarbowy należnego podatku obowiązuje generalna zasada; jeżeli cokwartalne przedpłaty na poczet podatku dochodowego były zbyt wysokie otrzymujemy nadpłaconą różnicę, o którą występujemy do 30 września roku następnego. Jeżeli przedpłaty były za niskie musimy dopłacić brakującą kwotę należną. Urząd skarbowy rozpoczyna naliczanie karnych odsetek od brakującej kwoty należnej z dniem 1 października. Osoby prowadzące działalność gospodarczą (nie dotyczy to spółek kapitałowych typu GmbH i AG) mogą skorzystać z ulg podatkowych.. W roku 2010 zmieniono zasady ich przyznawania. W związku z tymi zmianami suma 13 % zysków – lecz nie więcej niż 100.000 euro - jest wolna od podatku. W związku z tym zyski do około 769.230 euro są uprzywilejowane. Suma zysku wolnego od podatku do 30.000 euro jest automatycznie uwzględniana (brak obowiązku poczynienia inwestycji). Powyżej tego progu, wydatki inwestycyjne muszą się już pojawić, jakkolwiek maksymalna suma zysku wolnego od podatku nie może przekroczyć 100.000 euro. Do takich wydatków inwestycyjnych należy zakup nowych środków trwałych, mających okres użytkowania wynoszący przynajmniej 4 lat lub niektórych papierów wartościowych. Przykład: Zysk przed uzyskaniem ulgi Z tego 13% (= możliwe maksimum) Poczynione inwestycje € 50.000,€ 6.500,€ 2.000,- Obliczanie ulgi: Suma zysku wolnego od podatku (13% von € 30.000,-) € 3.900,Kwota wolna od podatku ze względu na poczynione inwestycje € 2.000,Ulga w sumie (Maximum) € 5.900,Zysk po uzyskaniu ulgi € 44.100,66 Skala podatku dochodowego w Austrii obowiązująca od 2009 r. Dochód w euro Podatek dochodowy w euro Do 11.000 Od 11.000 do 25.000 0% (Dochód – 11.000) x 5.110 14.000 25.000 Od 25.000 do 60.000 5110 (Dochód – 25.000) x 15.125 35.000 +5.110 20.235 (Dochód-60.000) x 50% + 20.235 60.000 Powyżej 60.000 Średnia stawka podatku w % 0% Przedział od 0 % do 20 % 20 % Przedział od 20 % do 33,7 % 33,7 % Ponad 33,7% Przykład: dochód 20.000 euro. Obliczenie wg. wzoru z tabelki (20.000 – 11.000) x 5110 euro otrzymymy 3.285 Podatek dochodowy od osób prawnych Körperschaftsteuer (nasz CIT), jest daniną od spółek kapitałowych takich jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem. GmbH) czy spółka akcyjna (niem. AG). Wynosi on 25 % niezależnie od wysokości wypracowanego zysku. Minimalna kwartalna przedpłata na ten rodzaj podatku wynosi 437,50 euro. Dla nowo założonych spółek kwartalne przedpłaty wynoszą 273 euro przez pierwszy rok działalności. Następnie przedpłata wzrasta do 437,50 euro. Jeżeli zysk jest w całości przejmowany przez wspólnika wówczas jest on kolejny raz opodatkowany tzw. podatkiem od dochodów kapitałowych (niem. Kapitalertragsteuer) w wysokości 25 % KROK 6. Austriacki urząd skarbowy ► W ciągu pierwszego miesiąca działalności gospodarczej należy zgłosić jej rozpoczęcie w urzędzie skarbowym i złożyć wniosek o przydzielenie numeru identyfikacji podatkowej dla przedsiębiorcy i ewentualnie wspólników np. spółki. Można tego dokonać także przy okazji zgłaszania działalności gospodarczej w urzędzie miasta, dzielnicy lub gminy. Urząd ten przekaże niezbędne dokumenty do urzędu skarbowego 67 Wspomniany wniosek ma postać krótkiego zawiadomienia nt. rodzaju działalności i siedziby firmy. W odpowiedzi na zgłoszenie urząd skarbowy przesyła pocztą ankietę, którą trzeba wypełnić w ciągu 14 dni i odesłać. Następnie firma otrzymuje 8 cyfrowy numer identyfikacji podatkowej (niem. Umsatzsteuer-Identifikationsnummer). W skrócie jest on określany jako UIDNr., lub Ust.-ID-Nr. Ważne Numer identyfikacji podatkowej UID-Nummer musi być obowiązkowo wpisywany do każdego wystawianego przez firmę rachunku opiewającego na kwotę ponad 150 euro (wliczając VAT). Przy wartościach niższych niż 150 euro (wliczając VAT) wykonawca np. określonych usług wpisuje do rachunku tylko nazwę i adres wykonawcy, ilość i rodzaj wykonanych usług, datę dostawy/wykonania, wartość brutto rachunku, procentową wielkość należnego podatku VAT. Przy rachunkach opiewających na kwotę 10 tys. euro netto i więcej wystawca jest zobowiązany do podania UID-Nummer odbiorcy, który zamówił towar lub usługę5. W przypadku, gdy firma zamierza prowadzić działalność na jednolitym rynku europejskim i realizować wewnątrzwspólnotowe przywozy i wewnątrzwspólnotowe wywozy (import i eksport) wówczas urząd skarbowy przydzieli jej dodatkowy numer identyfikacji podatkowej dla potrzeb rozliczania podatku VAT z literami ATU (Austria), które ten numer poprzedzają. Będzie to tzw. UID-Nr.: ATU (niem. Umsatzsteuer-Identifikationsnummer). Przy wewnątrzwspólnotowych przywozach i wewnątrzwspólnotowych wywozach numer UID-Nr.: ATU wpisujemy zawsze do każdego rachunku opiewającego na kwotę ponad 150 euro, co pozwoli nam na fakturowanie naszych dostaw za granicę bez podatku VAT. Struktura przykładowego numeru NIP Umsatzsteuer-Identifikationsnummer): austriackiego podatnika (niem. UID-Nr.: ATU 24963706 ↓ ↓ kod kraju + 8 cyfr Numer NIP austriackiego podatnika składa się z kodu kraju tj. ATU oraz 8 różnych cyfr. 5 Zob. Leitfaden für Gründerinnen und Gründer, 14. Auflage, Wirtschaftskammern Österreichs, Gründer-Service, Jänner 2009, S. 41. 68 KROK 7. Ubezpieczenie społeczne dla prowadzących działalność gospodarczą ► Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego należy dokonać w pierwszym miesiącu prowadzenia działalności gospodarczej do austriackiego odpowiednika ZUS (niem. Socialversicherungsanstalt der gewerblichen Wirtschaft). Występuje tu ubezpieczenie w ramach ogólnego ubezpieczenia społecznego tzw. ASVG lub ubezpieczenia dla prowadzących działalność gospodarczą tzw. GSVG (jest ono znacznie tańsze). Formalności tych można dokonać również automatycznie, przy okazji zgłaszania działalności gospodarczej w urzędzie miasta, dzielnicy lub gminy. Urząd zajmie się dalszymi czynnościami, mającymi na celu zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego. KROK 8. Regionalna Kasa Chorych (niem. GKK – Gebietskrankenkasse) ► Przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia zarówno siebie jak i faktu zatrudniania pracownika we właściwej Regionalnej Kasie Chorych, zanim jeszcze rozpocznie swoją działalność. Jeżeli w firmie ma być zatrudniona np. osoba zarządzająca, fakt ten trzeba zgłosić w GKK przed rejestracją działalności gospodarczej (ze skutkiem na dzień zarejestrowania działalności gospodarczej), ponieważ urząd ds. działalności gospodarczej wymaga przedłożenia stosownego zaświadczenia z GKK o rozpoczęciu stosunku pracy. Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne przedstawiona jest w załączniku nr 3. 69 UWAGA! Niniejsze opracowanie jest jedynie materiałem informacyjnopromocyjnym i nie ma mocy prawnej. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji i działań podjętych na podstawie informacji zawartych w opracowaniu. Moc wiążącą posiadają jedynie polskie i austriackie przepisy zawarte w stosownych ustawach i aktach prawnych. Autor: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu – wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Stan prawny opracowania: wrzesień 2013r. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu Titlgasse 15 A-1130 Wien tel.: (+431) 8777312 fax.: (+431) 877 3597 [email protected] www.wien.trade.gov.pl 70 Załącznik nr˛1 Informacja Związku Rzemiosła Polskiego w sprawie zaświadczeń stwierdzających charakter, okres i rodzaj działalności gospodarczej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej Wydawanie w Polsce zaświadczeń stwierdzających charakter,okres i rodzaj działalności wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z Dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych (Dz.Urz. WE L 255/22 z 30.09.2005 r.) Osoby zamierzające podjąć lub wykonywać działalność na terenie innego niż Rzeczypospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, powinny złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia stwierdzającego charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli: 1) jednym z kryteriów uznania kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania działalności gospodarczej w państwie przyjmującym jest udokumentowanie doświadczenia zawodowego; 2) władze państwa przyjmującego, powołując się na Dyrektywę 2005/36/WE, wymagają przedstawienia Zaświadczenia wskazującego na charakter, okres i rodzaj wykonywanej działalności w Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z Ustawą z dnia 18 marca 2008 roku o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. z 2008 r., Nr 63, poz. 394) organem upoważnionym do wydawania zaświadczenia stwierdzającego charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej jest marszałek województwa [1] - właściwy dla miejsca zamieszkania osoby składającej wniosek, lub - właściwy ze względu na ostatnie miejsce wykonywania działalności lub ostatnie miejsce zatrudnienia, w przypadku braku miejsca zamieszkania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej osoby składającej wniosek. Niektórzy marszałkowie wykonywanie tego zadania powierzyli wojewódzkim urzędom pracy (poniżej wykaz upoważnionych organów). 71 Podstawa prawna wydawania zaświadczeń stwierdzających charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: - Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.Urz. WE L 255/22 z 30.09.2005 r.) Ustawa z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 63 z dnia 17 kwietnia 2008 r. poz.384) - rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 maja 2008 r. w sprawie zaświadczenia stwierdzającego charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej z Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 90 z 26 maja 2008 r., poz.545) TRYB UZYSKANIA Zaświadczenia stwierdzającego charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej 1) Złożenie przez zainteresowaną osobę podania wraz z załącznikami osoby zainteresowanej - wzór podania dostępny na stronach www Urzędów Marszałkowskich lub Wojewódzkich Urzędów Pracy, załączniki wskazano w/w rozporządzeniu Ministra gospodarki tj: 2) Uwierzytelniona* kserokopia strony z ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo wnioskodawcy ze zdjęciem, datą i miejscem urodzenia. 3) Uwierzytelnione* kserokopie dokumentów potwierdzających świadczenie pracy lub prowadzenie działalności gospodarczej w danym zawodzie lub branży, np.: a. świadectwo pracy lub umowa o pracę; b. zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub decyzja o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z adnotacją urzędu gminy potwierdzającą, że działalność nadal jest prowadzona. W przypadku gdy zaświadczenie o wpisie nie zawiera określenia przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności, należy dołączyć zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON); c. decyzja urzędu gminy o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej lub zaświadczenie potwierdzające wcześniejsze prowadzenie działalności wraz z informacją o dacie skreślenia z rejestru; 72 d. umowa cywilnoprawna - w przypadku świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło; e. aktualny, pełny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego. 4) Uwierzytelnione* kserokopie dokumentów poświadczających posiadanie przez wnioskodawcę kwalifikacji zawodowych, np. uprawnień budowlanych. ______ * Uwierzytelnienie oznacza poświadczenie "za zgodność z oryginałem" przez pracownika zatrudnionego na stanowisku urzędniczym w urzędzie wydającym dokument przedkładany wraz z wnioskiem o wydanie zaświadczenia lub w urzędzie wydającym zaświadczenie lub przez radcę prawnego, lub adwokata, lub notariusza. ADRESY WŁAŚCIWYCH URZĘDÓW - UPOWAŻNIONYCH DO WYDANIA Zaświadczeń stwierdzających charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy ul. Ogrodowa 5b, 58-306 Wałbrzych , Tel. +48 74 84 08 193, Fax: + 48 74 84 07 389 e-mail: [email protected] website: www.dwup.pl Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Plac Teatralny 2 , 87–100 Toruń , Tel.:+ 48 56 62 18 430, Fax. 56 62 18 302 e-mail: [email protected] website: www.kujawsko-pomorskie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego ul. Lubomelska 1-3, 20-072 Lublin, Tel.:+ 48 81 44 16 781, Fax.: + 48 81 44 16 781 e-mail: [email protected] , website: www.lubelskie.pl/um/ Wojewódzki Urząd Pracy w Zielonej Górze ul. Wyspiańskiego 15, 65-036 Zielona Góra, Tel.:+ 48 68 456 56 10 Fax.: + 48 68 327 01 11 email: [email protected] , website: www.wup.zgora.pl Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi ul. Wólczańska 49, 90-608 Łódź , Tel.:+ 48 42 663 02 51, Fax.: + 48 42 636 77 97 e-mail: [email protected] , website: www.wup.lodz.pl 73 Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie Plac na Stawach 1, 30-107 Kraków , Tel.:+ 48 12 422 71 10, Fax.:+ 48 12 422 97 85 e-mail: [email protected] , website: www.wup-krakow.pl Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie ul. Młynarska 16, 01-205 Warszawa, Tel.+48 22 578 44 94, Fax. +48 22 578 44 30 e-mail: [email protected] , website: www.wup.mazowsze.pl Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu ul. Głogowska 25c, 45-315 Opole , Tel. + 48 77 44 16 701, Fax.: + 48 77 44 16 702 email: [email protected] , website: www.wup.opole.pl Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego ul. Towarnickiego 1a, 35-010 Rzeszów, Tel.+ 48 17 850 17 78, Fax.+ 17 850 17 01 e-mail: [email protected] , website: www.wrota.podkarpackie.pl/pl/um/urzad Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku ul. Pogodna 22, 15-354 Białystok, Tel. + 48 85 74 97 200, Fax.: + 48 85 74 97 209 e-mail: [email protected] , website: www.apraca.pl/biwu/ Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku ul. Podwale Przedmiejskie 30, 80-824 Gdańsk, Tel.+ 48 58 32 61 801, Fax.: + 48 58 32 64 894, e-mail: [email protected] , website: www.wup.gdansk.pl Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice, Tel.+ 48 32 25 72 121 Fax.: + 48 32 25 72 121 e-mail: [email protected] , website: www.silesia-region.pl Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Biuro Kadr i Szkolenia, Al. IX Wieków Kielc 3, 25-516 Kielce Tel.: + 48 41 342 11 95 , Fax.: +48 41 344 40 94 e-mail: [email protected] ,website: www.sejmik.kielce.pl Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie ul. Głowackiego 28 , 10-448 Olsztyn, Tel.+ 48 89 522 79 05m, Fax.: + 48 89 522 79 01, e-mail: [email protected] , website: www.up.gov.pl 74 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego ul. Piekary 17, 61-823 Poznań, Tel.+ 48 61 64 75 321, Fax.: + 48 61 55 73 46 e-mail: [email protected] , website: www.wielkopolska.mw.gov.pl Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ul. Korsarzy 34, 70-540 Szczecin , Tel.+ 48 91 44 67 132, Fax: + 48 91 44 67 134 e-mail: [email protected] , website: www.um-zachodniopomorskie Źródło: Związek Rzemiosła Polskiego 75 Załącznik nr 2 Legalizacja świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich wydanych przez izby rzemieślnicze Świadectwa czeladnicze i dyplomy mistrzowskie wydawane przez izby rzemieślnicze mają charakter państwowych dokumentów i jeśli właściciel zamierza wprowadzić je to tzw. obrotu prawnego z zagranicą - wymagają dokonania czynności związanych z legalizacją dokumentów. Uprawnionymi do wydania dyplomu mistrzowskiego lub świadectwa czeladniczego są wyłącznie izby rzemieślnicze. Uprawnienie to wynika z zapisu art.3 ust.3 ustawy o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. - tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz.979 ze zmianą z 2003 r. Dz. U. Nr 137, poz.1304 - tekst ustawy dostępny na portalu ZRP – www.zrp.pl). Izby rzemieślnicze wydają świadectwa i dyplomy osobom, które złożyły stosowne egzaminy przed komisjami izb rzemieślniczych. Izby rzemieślnicze na mocy wymienionej ustawy o rzemiośle uzyskały prawo potwierdzania egzaminów kwalifikacyjnych świadectwami czeladniczymi i dyplomami mistrzowskimi oraz opatrywania ich pieczęcią z godłem Państwa. Prawnie uznane dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji zawodowych na potwierdzenie ich państwowego charakteru są opatrywane okrągłą pieczęcią z godłem RP. Jest to istotna cecha dokumentu, bowiem tylko te organizacje i instytucje przeprowadzające egzaminy, mogą używać okrągłej pieczęci, które na mocy ustawy Sejmu RP uzyskały takie upoważnienie. Uprawnienie izb rzemieślniczych wynika z w/w ustawy o rzemiośle. Wzory: świadectwa czeladniczego i dyplomu mistrzowskiego oraz tryb ich wydawania przez izby rzemieślnicze, zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 września 2012 roku w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz,U, Nr.0, poz.1117) – tekst rozporządzenia dostępny na portalu MEN – www.men.waw.pl). Rozporządzenie podjęte na podstawie delegacji zawartej w ustawie o rzemiośle i w uzgodnieniu ze Związkiem Rzemiosła Polskiego. Legalizacja świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowski prowadzona jest w dwóch etapach: Legalizacji podlega oryginalny dokument (lub duplikat). Legalizacja odbywa się w dwóch etapach: 76 ETAP I Związek Rzemiosła Polskiego potwierdza autentyczność i poprawność dokumentu na odwrocie świadectwa lub dyplomu. • adres siedziby: ul. Miodowa 14, 00-246 Warszawa, tel./fax (48 22) 50 44 230, e-mail: [email protected], • wysokość opłaty skarbowej za poświadczenie dokumentów wynosi: 26 PLN (podstawa prawna: ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, Dz.U. 2006 r. Nr 225, poz. 1635). Wniesienie opłaty skarbowej dokonuje się gotówką w kasie znajdującej się siedzibie ZRP lub bezgotówkowo na rachunek: a) płatność dokonywana w Polsce: Związek Rzemiosła Polskiego ul. Miodowa 14 , 00-246 Warszawa Bank Gospodarstwa Krajowego I O / Warszawa Nr 10 1130 1017 0200 0000 0005 5614 b) dla płatności z zagranicy SWIFT CODE: “GOSK PL PW” IBAN: "IBAN IBAN: PL 10 1130 1017 0200 0000 0005 5614 • w Związku Rzemiosła Polskiego legalizacja dokumentów dokonywana jest w Zespole Oświaty Zawodowej i Problematyki Społecznej. Upoważnione osoby: Jolanta Kosakowska, tel./fax. (48 22) 50 44 230, (48 22) 50 44 397, e-mail: [email protected]; Andrzej Stępnikowski (48 22) 50 44 248, Monika Walterska (48 22) 50 44 279 • należy telefonicznie ustalić termin legalizacji • opłaty wnosi się za każdy poświadczany dokument. Legalizacji dokumentów w Związku Rzemiosła Polskiego można dokonać osobiście lub przez osobę trzecią (nie wymaga to dodatkowego upoważnienia). Dokumenty można także przesłać pocztą, również z zagranicy. Przy poświadczaniu dokumentów drogą korespondencyjną należy koniecznie dołączyć do przesyłki: • dowód wniesienia opłaty skarbowej (kopię przelewu bankowego) • kopertę z adresem zwrotnym oraz naklejonymi znaczkami o wartości właściwej dla rodzaju przesyłki • poświadczone dokumenty odesłane są pocztą do nadawcy, także za granicę. ETAP II Końcowym etapem legalizacji jest przedstawienie dokumentu w Dziale Legalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Zagranicznych, który wystawia załącznik pn. ”Apostile” • adres: MSZ Dział Legalizacji, Al. Szucha 21, 00-580 Warszawa, • tel: (48 22) 52 39 463 lub (48 22) 52 39 128, 77 • godziny przyjęć: 9-13, od poniedziałku do piątku. • e-mail: [email protected] lub [email protected], • Informacje w sprawie poświadczenia dokumentów można też uzyskać w Dziale Informacji Konsularnej MSZ tel. (48 22) 52 39 451 • wysokość opłaty skarbowej za wystawienie APOSTILE wynosi: 60 PLN (podstawa prawna: ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, Dz.U. 2006 r. Nr 225, poz. 1635). Wniesienie opłaty skarbowej dokonuje się gotówką w kasie znajdującej się na terenie MSZ lub bezgotówkowo na rachunek: a) płatność dokonywana w Polsce: Urząd M.St. Warszawy, Dzielnica Śródmieście, ul. Nowogrodzka 43 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 60 1030 1508 0000 0005 5001 0038 b) dla płatności z zagranicy: SWIFT CODE: "CITIPLPX" IBAN: "IBAN PL60 1030 1508 0000 0005 5001 0038" • Opłaty wnosi się za każdy poświadczany dokument. Wniosek o wydanie APOSTILE można złożyć w Ministerstwie Spraw Zagranicznych osobiście lub przez osobę trzecią (nie wymaga to dodatkowego upoważnienia). Dokumenty można także przesłać pocztą, również z zagranicy. Przy poświadczaniu dokumentów drogą korespondencyjną nalży koniecznie dołączyć do przesyłki dowód wniesienia opłaty skarbowej (kopię przelewu bankowego) oraz podać swój adres zwrotny. Poświadczone dokumenty zostaną wówczas do Państwa odesłane pocztą, także za granicę. Źródło: Związek Rzemiosła Polskiego Warszawa, sierpień 2010 r. 78 Załącznik nr 3 Składki ubezpieczenia społecznego w Austrii (2013 r.) Podstawa najwyższej składki Bieżące wynagrodzenie miesięczne Bieżące wynagrodzenie dzienne Premie Granica minimalna 29,70 euro za dzień pracy, 386,80 euro w miesiącu kalendarzowym 580,20 euro półtorakrotność minimalnej granicy 54,59 euro dobrowolne samodzielne ubezpieczenie chorobowe i emerytalne Opłata za E-Card 10,30 euro za rok kalendarzowy 4 440,00 euro 148,00 euro 8 880,00 euro Pracodawca Powyżej 1219,do 1330,- Powyżej Powyżej Do 1330,1497,1219,do euro euro 1497,- Powyżej 1219,do 1330,- Powyżej Powyżej 1330,1497,do euro 1497,- 15,20 16,20 17,20 14,07 15,07 16,07 17,07 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 15,20% 16,20% 17,20% 18,20% 15,07% 16,07% 17,07% 18,07% 20,65 20,65 20,65 20,65 20,78 20,78 20,78 20,78 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 21,70% 21,70% 21,70% 21,70% 21,83% 21,83% 21,83% 21,83% Do 1219,euro Udział 14,20 pracobiorcy 0,50 +KU +WF 0,50 */ Udział pracodawcy +WF +IE (razem ze składką zakładową 1,53%) Łączna składka (razem z 1,53% ) Pracobiorca (23,23%) (23,23%) (23,23%) (23,23%) (23,36%) (23,36%) (23,36%) (23,36%) 36,90% 37,90% 38,90% 39,90% 36,90% 37,90% 38,90% 39,90% (38,43%) (39,43%) (40,43%) (41,43%) (38,43%) (39,43%) (40,43%) (42,43%) 79 Składki i opłaty Składka pracodawcy Kwota wolna 1.095,00 euro przy podstawie zarobkowania do 1.460,00 euro; 4,50 % Burgenland 0,44 % Styria 0,39 % Dodatek do Karyntia 0,41 % Tyrol 0,43 % składki 0,40 % Przedarulnia 0,39 % pracodawcy Dolna Austria Górna Austria 0,36 % Wiedeń 0,40 % Salzburg 0,42 % Kwota wolna 1.095,00 euro przy podst. zarobkowania do 1.460,00 euro Podatek Kwota wolna 1.095,00 euro przy podstawie obliczenia do 1.460,00 gminny euro; 3,00 % Podatek na metro w Wiedniu 2,00 euro na każdego pracownika za każdy rozpoczęty tydzień stosunku pracy Objaśnienia skrótów: */ Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują następujące składki ubezpieczenia na wypadek bezrobocia pracobiorcy: miesięczna podstawa składki do 1 219,00 euro - 0 %, ponad 1 219,00 do 1 330,00 euro – 1 %, ponad 1 330,00 do 1 497,00 euro – 2 %, ponad 1 497,00 euro – 3 %. E-Card – elektroniczna karta ubezpieczenia zdrowotnego KU – partycypacja kosztów przynależności do izby dla robotników oraz pracowników WF – finansowanie składki na budownictwo mieszkaniowe IE – dopłata zgodnie z ustawą o upadłości i zabezpieczeniu wynagrodzenia 80