Skrypt - modul szkoleniowy dla osob NIEPRACUJACYCH
Transkrypt
Skrypt - modul szkoleniowy dla osob NIEPRACUJACYCH
Wsparcie dla przedsiębiorczości pogranicza polsko-słowackiego Materiały szkoleniowe dla „MODUŁU SZKOLEŃ DLA OSÓB BEZROBOTNYCH Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 1 Opracował Jerzy Jagustyn AKTYWNE POSZUKIWANIE PRACY Kontrakt –osobiste informacje traktowane są jako poufne, zadawanie pytań jest ok, każdy ma prawo do własnego zdania, wzajemnie słuchamy się i poświęcamy sobie uwagę, otwarcie dzielimy się uwagami i odczuciami, nie przeszkadzamy innym w zajęciach, wyciszamy telefony, dotrzymujemy umów. Przedstawienie się słuchaczy – wywiady. Dlaczego ludzie pracują – burza mózgów. Praca to główny rodzaj aktywności ludzi w życiu dorosłym. Określa ich znaczenie , oraz pozycję społeczną. Warunkuje poziom rozwoju człowieka, jego fachowość, sprawność. Często staje się sensem życia. Zwykle stanowi główne źródło dochodów. Kształtuje styl życia, ma wpływ na system wartości wielu ludzi. Moja idealna praca – określenie preferencji zawodowych. Wyobraźmy sobie siebie w wymarzonej roli zawodowej. Nie ma żadnych ograniczeń. Co nas pociąga w danej roli zawodowej? W jakich pokrewnych zawodach można zrealizować swoje marzenia zawodowe? Umiejętności – to co potrafię robić(na czym dobrze się znam), bez konieczności powtórnego uczenia się. Kwalifikacje – potwierdzony zasób wiedzy i umiejętności, dzięki któremu człowiek może wykonywać powierzone mu zadania (dyplomy szkolne, certyfikaty, dodatkowe uprawnienia do wykonywania zawodu). Mocne strony. Duży wpływ na karierę zawodową każdego człowieka ma wiedza o samym sobie. Obraz własnej osoby kształtuje się już w dzieciństwie, stając się coraz bardziej stabilny. Według Donalda Supera, zawodowy obraz własnej osoby rozwija się wraz z rozwojem życia człowieka na podstawie obserwacji pracy, identyfikowania się z pracującymi dorosłymi, oraz innych doświadczeń. Ważnym elementem obrazu własnej osoby jest samoocena swoich zdolności. Zdolności rozumiane są jako predyspozycje do robienia czegoś, do wykonywania lepiej od innych pewnych czynności. Zdolności oznaczają głównie łatwość uczenia się i nabywania określonych sprawności. Zdolności mogą być przeciętne, wybitne, lub przybrać formę talentu. Zdolności decydują o powodzeniu człowieka w określonej działalności, o efektach nauki w szkole, o sukcesach i zadowoleniu z wykonywanej pracy. Pełna, obiektywna diagnoza zdolności możliwa jest podczas Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 2 indywidualnych badań psychologicznych. Istotne jest także subiektywne spojrzenie uczestnika na swoje mocne i słabe strony. Pomaga to w odpowiedzi na pytania: - jak dobrze znam samego siebie - jak dobrze znają mnie inni - jak łatwo daję się poznać - jak łatwo się uczę Ćwiczenie 1. Uświadomienie sobie swoich mocnych stron. Załącznik A. Każdy z uczestników na kartce zapisuje swoje trzy mocne strony. Mogą to być umiejętności, zdolności, cechy charakteru. Następnie zagina kartę, ukrywając napisy i prosi trzech kolegów, aby napisali na jego kartce po jednej pozytywnej opinii na ich temat, za każdym razem ukrywając napis. Ochotnicy odczytują swoje listy. Wybierają po jednej mocnej stronie, które mogą im się przydać w pracy zawodowej. Następnie z listy w załączniku A każdy zakreśla te przymiotniki, które najlepiej go opisują. Ochotnicy czytają zakreślone cechy. Analiza: jakie trudności były z wykonaniem tego ćwiczenia. Kiedy było łatwiej, przed podaniem listy, czy po? Ćwiczenie 2. Obraz własnej osoby. Załącznik B. Uczestnicy wypełniają załącznik B. Analiza: jakie znaczenie ma otwartość w kontaktach z ludźmi? ( aby inni byli otwarci, sami musimy tacy być). Nie oznacza to mówienie o sprawach intymnych, raczej oznacza spontaniczność i szczerość. Sami decydujemy o granicach naszej otwartości) Czy ktoś z uczestników chce przeczytać odpowiedzi na pytania ? Zainteresowania - jest to względnie trwała dążność do poznawania otaczającego świata, przybierająca postać aktywności poznawczej o określonym natężeniu. Tostan wzmożonej uwagi i skupienie się na czymś. A Wy, czym się interesujecie? Wartościzawodowe Wartości to podstawowe ludzkie przekonania. Są źródłem motywacji, oraz osobistych standardów działania w danej dziedzinie. Dzięki wartościom człowiek zdobywa dobra materialne i niematerialne, albo ich unika. Według niektórych badaczy, wartości są celami, które są człowiekowi niezbędne do zaspokojenia potrzeby. Zainteresowania zaś są konkretnymi działaniami, poprzez które można realizować wartości i zaspokajać potrzeby. Wartości pomagają zrozumieć, jak ludzie działają i dlaczego to robią. Zainteresowania dotyczą tego, co ludzie robią. Zwykle wartości nie funkcjonują pojedynczo, lecz tworzą systemy wartości, ułożone hierarchicznie. Ćwiczenie 3. Uświadomienie wartości w pracy zawodowej. Załącznik C. Uczestnicy wypełniają załącznik C – „Moja Kariera”. Analiza: omówienie kwestionariusza. Cele – to marzenia o nieprzekraczalnym terminie realizacji. Dobrze wyznaczone cele pomogą na określenie, co jest ważne w Twoim życiu i zmotywują do działania. Cel jest tym, czego chcesz, a zadanie tym, co musisz zrobić, by osiągnąć cel. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 3 Seneka: „ jeśli ktoś nie wie, do którego portu chce przypłynąć, żaden wiatr mu nie sprzyja.” Wyznaczanie celów: SPECIFY (ang. określ, sprecyzuj) Sensory specific – konkretny sensorycznie Positive – pozytywny Ecological – ekologiczny Choice increasing – zwiększający zakres wyboru Initiated by you – inicjowany przez Ciebie First step identified – pierwszy krok zaplanowany Yourresourcesidentified -Twoje zasoby są zidentyfikowane Cele powinny być zapisane, to nadaje im rangę. Gdy osiągniesz cel, daj sobie nagrodę. Cele krótkofalowe: obejmujące tydzień, miesiąc, pół roku. Cele długofalowe: życiowe, 2,3,5 lat. Problem – czego chcę uniknąć Cel – do czego dążę Ćwiczenie 4: 1. Chcę przestać palić……………………………………. 2. Chcę zmienić stresującą pracę…………………………. 3. Chcę przestać mieć długi……………………………… 4. Chcę przestać się kłócić……………………………….. 5. Chcę przestać się martwić…………………………….. 6. Chcę przestać być chorym…………………………….. 7. Chcę się nie nudzić w weekend…….………………….. Ćwiczenie 5: Określenie celu zawodowego słuchacza według metody Specify. Pozytywne myślenie Ułatwia podejmowanie właściwych decyzji, rozwiewa wątpliwości, przezwycięża niepewność. To, czy lubimy to co robimy, zależy tylko od nas. Reguły utrzymujące pozytywne nastawienie: 1. Uwierz, że jesteś kimś wartościowym. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 4 2. 3. 4. 5. Szanuj samego siebie. Dotrzymuj słowa. Szukaj sytuacji w których możesz okazać sie najlepszy. Przestrzegaj umów. Ćwiczenie 6. Określanie czynników pozytywnego nastawienia.Przypomnij sobie osobę, która ma według Ciebie właściwe nastawienie do zycia i odpowiedz na pytania dlaczego ta osoba jest odbierana pozytywnie: 1.Czy jest bardziej otwarta niż większość ludzi? 2.Czy uśmiecha się częściej? 3.Czy pomaga innym? 4.Czy żyje w zgodzie z innymi? 5.Czy jest przyjazna dla innych? 6.Czy szybko opanowuje złość? 7. Czy przejmuje się, gdy ktoś ją obrazi? 8.Jakie są inne przyczyny jej pozytywnego nastawienia? 9.Które z wymienionych pozytywnych cech chciałbyś posiadać? Ćwiczenie 7:Motywacja Błyskawiczna ( 6 kroków) według Michaela Pantalona. Co chciałbyś zmienić? 1. Dlaczego mógłbyś dokonać tej zmiany? 2. W jakim stopniu jesteś gotowy na zmianę? (skala 1-10) 3. Dlaczego nie wybrałeś mniejszej liczby? 4. Wyobraź sobie, że nastąpiła zmiana. Jakie są jej pozytywne skutki? 5. Dlaczego te skutki są dla Ciebie ważne? 6. Jaki jest następny krok? Podejmowanie właściwych działań O podejmowaniu właściwych działań często decyduje nasz sposób myślenia. Pozytywne pomaga, a negatywne „przyciąga” niekorzystne zdarzenia. Dobry nastrój motywuje do działania. Zniechęcać może nas: 1.Utrata zainteresowania. 2.Trudności. 3.Brak lub niedostatek zasobów. 4.Brak lub zbyt mało czasu. Na nasze poczucie wartości i pewności siebie duży wpływ ma to co o sobie mówimy lub myślimy: Nie mów: Mów: Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 5 Nie jestem nic wart Jestem zmęczony Tego sie nie da zrobić Nic nie działa Nigdy nie będę miał tego co potrzebuję Moje życie jest okropne Moi klienci są trudni Nie mogę osiągnąć szczęścia Nic mi się nie udaje Mam duże możliwości Jestem zadowolony Zrobię to Czasem coś nie działa Będę miał wszystko, czego potrzebuję Moje życie jest wspaniałe Moi klienci są wspaniali Jestem szczęśliwy osiągam same sukcesy Kryteria oceny naszego działania: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Czy to działanie ma sens? Czy ułatwi rozwiązanie problemu? Czy nie spowoduje innych komplikacji? Czy jest możliwe do zrealizowania? Czy dam sobie z nim radę? Od czego zacznę? Sposoby poszukiwania pracy: 1.Ogłoszenia - odpowiadanie na ogłoszenia w mediach –Internet, prasa (dzienniki, branżowa) radio, telewizja. Także zamieszczanie własnych ofert. 2. Aktywne poszukiwanie - składanie aplikacji w firmach – samodzielnie, listownie, wyprzedzając ogłoszenia o pracę (sposób dla wytrwałych). 3. Pomoc instytucji pośredniczących PUP, Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej-WUP, OHP, Agencje Zatrudnienia) 4.Udział w praktykach, stażach, wolontariacie – zaprezentowanie się potencjalnym pracodawcom. 5.Polecenia i networking. 6.Ukryta rekrutacja – rola portali społecznościowych Ćwiczenie 8: Analiza ogłoszeń o pracę. Porównanie wymagań pracodawców z własnymi kwalifikacjami i doświadczeniem. Umowy o pracę (określone w Kodeksie Pracy): - na okres próbny - na czas określony - na czas nieokreślony - na zastępstwo - na czas wykonania określonej pracy Umowy z Kodeksu Cywilnego - umowa zlecenie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 6 - umowa o dzieło Praca na Slowacji Polacy mają także całkowity dostęp do słowackiego rynku pracy. Mogą być zatrudniani wg takich samych zasad jak obywateli Republiki Słowackiej. W Słowacji prowadzony jest monitoring pracowników zagranicznych za pośrednictwem kartinformacyjnych, które wypełnia pracodawca i przekazuje do miejscowego urzędu pracy, sprawsocjalnych i rodziny (Úrad prace sociálnychveci a rodiny). w terminie do 7 dni od dniarozpoczęcia pracy. Równieżw terminie do 7 dni od dnia zakończenia pracy przez pracownika z Polski pracodawca ma obowiązek złożyć kartę informacyjną w ww. urzędzie. Polacy zatrudnieni na terytorium Słowacji oraz członkowie ich rodzin (podobnie zresztą jak obywatele słowaccy przy zmianie miejsca pobytu) są zobowiązani do zgłoszenia w ciągu 10 dniod daty przybycia w miejscowym urzędzie policji, zgodnie z Ustawą nr 404/2011 o pobycieobcokrajowców na terytorium Słowacji, daty wjazdu, miejsca pobytu spodziewanej długości pobytu. Polacy zamierzający pozostać na terytorium Słowacji na stałe lub dłużej niż 3 miesiące zobowiązani są do zgłoszenia w lokalnym urzędzie policji pobytu stałego. Downiosku należy dołączyć dowód,2 zdjęcia oraz potwierdzenie wniesienia opłaty skarbowejw wysokości 4,50 euro. Karta pobytu ma wielkość karty kredytowej i jest ważna przez 5 lat. Potem można ja przedłużyć na 10 lat. Na Słowacji osoby które poszukują pracy mogą skorzystać z usług urzędu pracy, spraw socjalnychi rodziny (Úradpráce, sociálnychvecí a rodiny). Urzędypracy pomagają w: - dostępie do aktualnych ofert pracy, - ułatwieniu kontaktu z pracodawcami, - organizowaniu giełd i targów pracy. Urzędy pracy, spraw socjalnych i rodziny przyznają zasiłki społeczne i socjalne, rejestrują bezrobotnych, organizują szkolenia, prowadzą doradztwo zawodowe i pośrednictwo pracy. Bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy od ponad 4 miesięcy, mogą skorzystać z pomocy w założeniu własnej działalności gospodarczej. Oferty pracy zgłaszane do słowackich urzędów pracy znaleźć można na stronie http://www.upsvar.sk/volne-pracovne-miesta/ponuka-volnych-pracovnychmiest. html?page_id=12929. Załącznik A: (źródło A. Paszkowska – Rogacz, 2002) ambitny atrakcyjny cierpliwy czuły doświadczony dowcipny hojny inteligentny bezpośredni błyskotliwy bystry ciekawy ciepły dobry dociekliwy dojrzały dokładny dyskretny dzielny ekspansywny energiczny konsekwentny kompetentny komunikatywny logiczny Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 7 lojalny naturalny ofiarny praktyczny przyjazny rzetelny sprawny szlachetny twórczy wierny zdecydowany życzliwy lubiany łagodny mądry miły mocny niezależny nowoczesny obowiązkowy odpowiedzialny odważny opanowany operatywny opiekuńczy pogodny pomysłowy produktywny profesjonalny prostolinijny przedsiębiorczy przewidujący racjonalny refleksyjny rozsądny rozumny rzeczowy serdeczny silny solidny spokojny spostrzegawczy stanowczy staranny sumienny sympatyczny szczery śmiały taktowny tolerancyjny towarzyski troskliwy uczynny uprzejmy utalentowany wesoły wielkoduszny wrażliwy wykształcony wytrwały zapobiegliwy zaradny zdolny zdyscyplinowany zgodny zorganizowany zrównoważony Załącznik B (źródło A. Paszkowska – Rogacz, 2002) 1. Co Ci się w Tobie najbardziej podoba? 2. Co Ci się w Tobie nie podoba lub najmniej podoba? 3. Co najbardziej lubisz u innych ludzi? 4. Co najmniej lubisz u innych ludzi? 5. Co Cię bawi, śmieszy? 6. Co Cię denerwuje? 7. Co uważasz za swój największy sukces? 8. Co było Twoim największym niepowodzeniem? 9. Co głównie chciałbyś w życiu osiągnąć? 10.Czego chciałbyś w życiu uniknąć? 11.Co chciałbyś w sobie rozwijać? 12. Co chciałbyś u siebie wyeliminować? Załącznik C – Kwestionariusz „Moja Kariera” (źródło Schein, 1990) Celem kwestionariusza jest określenie obszarów Twojej motywacji do pracy. Wszystkie odpowiedzi są dobre. Najwyższą liczbę punktów od 1 do 6 proszę przypisać tym zdaniom, które najtrafniej Cię opisują, a najniższą tym zdaniom, które do Ciebie nie pasują. Liczby wpisujemy po lewej stronie kolumny. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 8 ______ 1. Marzę o tym, żeby osiągnąć taki stopień profesjonalizm, by ludzie zwracali się do mnie po radę jak do eksperta. ______ 2. Najbardziej angażuje mnie praca, dzięki której mogę kierować innymi i koordynować ich wysiłki. ______ 3. Marzę o karierze, która da mi wolność wyboru sposobu i czasu działania. ______ 4. Bezpieczeństwo i stabilność są dla mnie ważniejsze niż niezależność i autonomia. ______ 5. Jestem zawsze otwarty na pomysły, które pozwolą mi otworzyć własną firmę. ______ 6. Odniosę w życiu sukces tylko wówczas, gdy będę miał poczucie, że mam swój udział w budowaniu społecznego dobra. ______ 7. Marzę o takiej karierze, dzięki której będę rozwiązywać trudne problemy lub stawać wobec prawdziwych wyzwań. ______ 8. Raczej porzucę firmę, niż pozwolę, by moja praca w niej stwarzała problemy osobiste i rodzinne. ______ 9. Będę czuł, że odniosłem sukces tylko wtedy, gdy uda mi się doprowadzić moje umiejętności techniczne i umiejętności zarządzania do szczytowego poziomu. ______10. Marzę o tym, żeby zarządzać wielką organizacją i podejmować decyzje mające wpływ na sytuacje wielu ludzi. ______11. Najbardziej angażuję się w pracę, kiedy mam całkowitą swobodę decydowania o zadaniu, harmonogramie i procedurach. ______12. Z pewnością odejdę z firmy, która nie będzie dbała o moje bezpieczeństwo. ______13. Nawet bardzo wysokie stanowisko menedżerskie w cudzej firmie nie jest dla mnie ważne w porównaniu z możliwością prowadzenia własnego biznesu. ______14. Najbardziej odpowiada mi kariera, dzięki której będę mógł używać swoich zdolności w służbie innym ludziom. ______15.Będę czuł, że moja kariera wiąże się z sukcesem tylko wtedy, gdy stanę twarzą w twarz z trudnymi wyzwaniami. ______16. Marzę o takiej pracy, która pozwoli mi zaspokajać jednocześnie potrzeby natury osobistej, rodzinnej i zawodowej. ______17. Bycie szefem i jednocześnie dobrym fachowcem w danej dziedzinie jest dla mnie bardziej atrakcyjne niż praca dyrektora wysokiego szczebla. ______18. Praca w firmie przyniesie mi satysfakcję tylko wtedy, gdy zajmę stanowisko dyrektora wysokiego szczebla. ______19. Praca w firmie przyniesie mi satysfakcję, gdy osiągnę wysoką autonomię i swobodę działania. ______20. Poszukuję takiej pracy, która da mi poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. ______21. Zaangażuję się w taką drogę zawodową, która będzie całkowicie rezultatem mojego własnego wysiłku i moich własnych pomysłów. ______22. Zamiast osiągać wysoką pozycję menedżerską, wolę spożytkować moje umiejętności w budowaniu lepszego świata. ______23. Angażuję się w taką pracę, w której zadania na pierwszy rzut oka wydają się nie do rozwiązania. ______24. Sukces w życiu oznacza dla mnie utrzymanie równowagi między wymaganiami życia osobistego, rodzinnego, a zawodowego. ______25. Raczej odszedłbym z firmy, niż zaakceptowałbym rotacyjny system obejmowania stanowisk, który powoduje utratę pozycji eksperta w danej dziedzinie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 9 ______26. Stanowisko dyrektora wysokiego szczebla jest dla mnie bardziej atrakcyjne niż menedżera – fachowca. ______27. Własny sposób wykonywania pracy, wolny od reguł i barier, znaczy dla mnie więcej niż poczucie bezpieczeństwa. ______28. Najbardziej zaangażuję się w pracę, kiedy będę miał poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia i stałe zarobki. ______29. Odniosę sukces zawodowy tylko wtedy, kiedy uda mi się stworzyć, lub zbudować coś, co będzie oparte na moim własnym pomyśle. ______30. Marzę o karierze, która wniesie realny wkład w rozwój społeczeństwa. ______31. Poszukuję takiej pracy, która będzie stanowiła wyzwanie dla mojej zdolności rozwiązywania problemów oraz pozwalała na zdrową rywalizację. ______32. Utrzymanie równowagi między życiem osobistym a zawodowym jest dla mnie ważniejsze niż wysoka pozycja menedżerska. ______33. Najchętniej poświęcam się pracy, która angażuje moje szczególne umiejętności i talenty. ______34. Zmienię pracę, jeśli nie da mi ona szansy na otrzymanie stanowiska dyrektora wysokiego szczebla. ______35. Odejdę z firmy, która będzie ograniczać moją wolność i autonomię. ______36. Marzę o karierze, która da mi poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. ______37. Marzę o stworzeniu własnej firmy. ______38. Jestem gotów na odejście z firmy, która nie doceni mojej umiejętności pomagania innym. ______39. Rozwiązywanie problemów pozornie nierozwiązywalnych jest dla mnie w pracy ważniejsze niż osiąganie wysokiej pozycji menedżerskiej. ______40. Zawsze będę poszukiwać takich możliwości pracy, które ograniczają do minimum konflikty praca – dom. Wybierz trzy odpowiedzi ocenione najwyżej, które najdokładniej Cię opisują. i dodaj do nich po 4 punkty. Przenieś wpisane wyniki do tablicy klucza: SUMA P PRZ A/N B/S K/P U/P W SŻ 1 _____ 2 _____ 3 _____ 4 _____ 5 _____ 6 _____ 7 _____ 8 _____ 9 _____ 10 _____ 11 _____ 12 _____ 13 _____ 14 _____ 15 _____ 16 _____ 17 _____ 18 _____ 19 _____ 20 _____ 21 _____ 22 _____ 23 _____ 24 _____ 25 _____ 26 _____ 27 _____ 28 _____ 29 _____ 30 _____ 31 _____ 32 _____ 33 _____ 34 _____ 35 _____ 36 _____ 37 _____ 38 _____ 39 _____ 40 _____ _______ _______ _______ _______ _______ _______ _______ _______ P - Profesjonalizm PRZ - Przywództwo A/N - Autonomia i niezależność B/S - Bezpieczeństwo i stabilizacja K/P - Kreatywność i przedsiębiorczość U/P - Usługi i poświęcenie dla innych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 10 W - Wyzwanie SŻ - Styl życia – równowaga między życiem osobistym i zawodowym ABC WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Założenie własnej firmy w Polsce Według art.4. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej: 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna która nie jest osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. 2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Osoba fizyczna rejestruje działalność gospodarczą w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEIDG) Ewidencję tę w systemie teleinformatycznym prowadzi Minister Gospodarki. Zadaniem CEIDG jest ewidencja przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, dostęp do informacji o przedsiębiorcach, oraz umożliwienie terminów i zakresów zmian w CEIDG. Wniosek do CEIDG może być złożony za pomocą formularza elektronicznego, lub złożony w Urzędzie Gminy osobiście, lub listem poleconym. Według art. 5 ustawy: 1. Wpisowi do CEIDG podlegają: 1) firma przedsiębiorcy oraz jego numer PESEL, o ile taki posiada; 1a) data urodzenia przedsiębiorcy; 2) numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada; 3) numer identyfikacji podatkowej (NIP); 4) informacja o obywatelstwie polskim przedsiębiorcy, o ile takie posiada, i innych obywatelstwach przedsiębiorcy; 5) oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu zamieszkania przedsiębiorcy, adres do doręczeń przedsiębiorcy oraz adresy, pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza, w tym adres głównego miejsca wykonywania działalności i oddziału, jeżeli został utworzony; dane te są zgodne z oznaczeniami kodowymi przyjętymi w krajowym rejestrze urzędowym podziału terytorialnego kraju, o ile to w danym przypadku możliwe 6) adres poczty elektronicznej przedsiębiorcy oraz jego strony internetowej, o ile przedsiębiorca takie posiada i zgłosił te informacje we wniosku o wpis do CEIDG; 7) data rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej; 8) określenie przedmiotów wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD); 9) informacje o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej; 10) numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz numer identyfikacyjny REGON spółek cywilnych, jeżeli przedsiębiorca zawarł umowy takich spółek; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 11 11) dane pełnomocnika upoważnionego do prowadzenia spraw przedsiębiorcy, wraz ze wskazaniem zakresu spraw, które obejmuje dane pełnomocnictwo, o ile przedsiębiorca udzielił pełnomocnictwa i zgłosił informację o jego udzieleniu we wniosku o wpis do CEIDG; 12) informacja o zawieszeniu i wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej; 13) informacja o ograniczeniu lub utracie zdolności do czynności prawnych oraz ustanowieniu kurateli lub opieki; 14) informacja o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika i zakończeniu tego postępowania; 15) informacja o wszczęciu postępowania naprawczego; 15a) informacja o przekształceniu przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową; 16) informacja o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej; 17) informacja o zakazie wykonywania określonego zawodu, którego wykonywanie przez przedsiębiorcę podlega wpisowi do CEIDG; 18) informacja o zakazie prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi; 19) informacja o wykreśleniu wpisu w CEIDG. Integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG jest żądanie: 1)wpisu albo zmiany wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON); 2) zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników; 3) zgłoszenia płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników; 4) przyjęcia oświadczenia o wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej Do wniosku o wpis do CEIDG może być dołączone zgłoszenie rejestracyjne lub aktualizacyjne, o których mowa w przepisach o podatku od towarów i usług. Wnioski do CEIDG są bezpłatne. Wniosek o zmianę danych w CEIDG składa się w terminie 7 dni od wystąpienia zmiany. Wniosek o wykreślenie wpisu – w terminie do 7 dni od trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. Według art.34 ustawy: 2. Przedsiębiorca podlega wykreśleniu z CEIDG z urzędu, w drodze decyzji administracyjnej ministra właściwego do spraw gospodarki, w przypadku: Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 12 1) gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę; 1a) wpisania do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą; 2) stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej; 3) niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem okresu 24 miesięcy od dnia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej; 3a) niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej od dnia następującego po dniu, do którego przedsiębiorca zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie art. 14a ust. 1d; 4) utraty przez przedsiębiorcę uprawnień do wykonywania działalności gospodarczej przysługujących na podstawie art. 13 ust. 1 albo ust. 2; 5) gdy został dokonany z naruszeniem prawa. 3. Organy administracji rządowej, które posiadają informacje o utracie uprawnień, o których mowa w ust. 2 pkt 4, są obowiązane do przekazywania ich ministrowi właściwemu do spraw gospodarki za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie internetowej CEIDG, niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od otrzymania informacji. Koncesje i regulowana działalność gospodarcza Według art. 46 ustawy: 1. Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: 1) poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością górniczą, poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów oraz podziemnego składowania dwutlenku węgla; 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; 3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; 3a) przesyłania dwutlenku węgla w celu jego podziemnego składowania; 4) ochrony osób i mienia; 5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych 6) przewozów lotniczych; 7) prowadzenia kasyna gry. Art. 64 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 13 Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu niniejszej ustawy, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art. 75. Działalności regulowanej podlega między innymi: wyrób i rozlew wyrobów winiarskich i spirytusowych, usługi detektywistyczne, praktyka lekarska i pielęgniarska, ośrodek kształcenia kierowców, prowadzenie stacji kontroli pojazdów, działalność telekomunikacyjna, organizacja imprez turystycznych Adres strony CEIDG https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/ Działalność, która nie wymaga wpisu do CEIDG: Uprawy rolne Chów i hodowla zwierząt Ogrodnictwo Warzywnictwo Leśnictwo Rybactwo śródlądowe Wynajmowanie przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów Sprzedaż posiłków domowych i świadczenie w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Spółka cywilna: przepisy określone w kodeksie cywilnym. Wspólnikami mogą być osoby fizyczne ( nie może być wspólnikiem inna spółka cywilna). Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą (są nimi wspólnicy), nie posiada osobowości prawnej. Posiada status pracodawcy w przypadku zatrudnienia pracowników. Posiada numer Regon i NIP. Spółki określone w Kodeksie Handlowym 1. Spółki osobowe. Spółka jawna – wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, nie jest wymagany wkład początkowy. Spółka partnerska – dla wykonywania wolnych zawodów (wymienionych w KSH), takich jak: lekarz, adwokat, aptekarz, architekt, inżynier budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz, dentysta, lekarz weterynarii, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy, tłumacz przysięgły. Partner w spółce partnerskiej nie odpowiada za zobowiązania spółki powstałe dzięki wykonywaniu wolnego zawodu przez innych partnerów spółki. Wspólnicy mogą powołać zarząd. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 14 Spółka komandytowa-przeznaczona dla osób fizycznych i prawnych. Jeden ze wspólników – komplementariusz ,odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń, a komandytariusze do wysokości określonej kwoty. Spółka komandytowo-akcyjna: przeznaczona dla działalności w większym rozmiarze. Wkład minimalny – 50 tys. Zakres odpowiedzialności podobnie jak w spółce komandytowej. 2. Spółki kapitałowe Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – jest osobą prawną. Założycielami mogą być osoby fizyczne i prawne. Spółka odpowiada za zobowiązania swoim majątkiem. Założyciele nie odpowiadają majątkiem osobistym, tylko do wysokości wkładów. Minimalny kapitał zakładowy to 5 tys. Zł. Najwyższą władzą jest zgromadzenie wspólników. Spółkę reprezentuje Zarząd (min. 1 osobowy). Można w niej ustanowić radę nadzorczą, lub (i) komisję rewizyjną. Spółka akcyjna – jest osoba prawną. Założycielami mogą być osoby fizyczne i prawne. Minimalny kapitał zakładowy to 100 tys. Zł. Za zobowiązania odpowiada spółka do wysokości kapitału akcyjnego. Najwyższą władzą jest zgromadzenia akcjonariuszy. Spółkę reprezentuje Zarząd (min. 1 osobowy) na zasadach określonych w statucie. Musi być ustanowiona Rada Nadzorcza. Spółki zakładane według przepisów Kodeksu Spółek Handlowych SA rejestrowane w KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) Podatki: Dochodowy od osób fizycznych: - zasady ogólne (18% do kwoty 85528 zł i 32% dochodu od nadwyżki) - liniowy (19% dochodu) - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3% przychodu) - karta podatkowa (decyzja Urzędu Skarbowego, wysokość podatku zależy od rodzaju działalności, liczby pracowników, miejsca prowadzenia działalności) Dochodowy od osób prawnych – CIT (19% dochodu) Vat – od towarów i usług (stawki podstawowa - 23%, obniżona - 8%, 0%, zw) Kwota wolna od podatku w 2014 r: 3091 zł Składki do ZUS dla osób prowadzących działalność – 1042,46 zł Składki do ZUS dla osób rozpoczynających działalność – 504 zł Założenie własnej firmy na Słowacji Definicja – działalność gospodarcza to ciągłe działanie wykonywane samodzielnie przez przedsiębiorcę we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność w celu osiągnięcia zysku. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 15 Działalność gospodarcza na Słowacji można prowadzić indywidualnie lub w formie spółki. Indywidualna działalność gospodarcza osoby fizycznej (żivnost). Według ustawy Dz.u. nr 455/1991 (żivnostensky zakon) to taka forma działalności, która nie jest zabroniona, lub wyłączona z tej formy działalności. Indywidualna działalność gospodarcza podzielona jest na: 1. Działalność podlegającą obowiązkowi zgłoszenia do właściwego urzędu indywidualnych działalności gospodarczych (żivnostensky Urad) według miejsca zamieszkania. Dzielą się na działalność: a) Wolną – nie jest uwarunkowana posiadaniem kwalifikacji zawodowych b) Zawodową (remeselne) – muszą być spełnione warunki kwalifikacji, np. praktyka zawodowa. Lista działalności zawodowych dostępna jest w załączniku nr 1 do ustawy o indywidualnej działalności gospodarczej (żivnostensky zakon) c) Regulowaną (viazane) – kwalifikacje zawodowe są regulowane odrębnymi przepisami (wykaz w załączniku nr 2 ustawy żivnostensky zakon) 2. Działalność wymagająca koncesji – działalność prowadzona na podstawie zezwolenia państwowego – koncesji (wykaz w załączniku nr 2 ustawy żivnostensky zakon) Osoby zagraniczne składają wnioski o wydanie zaświadczenia o pisie do rejestru w Urzędach w siedzibach województwa (kraj)według adresu miejsca prowadzenie działalności. Dokumenty potrzebne do założenia indywidualnej działalności gospodarczej, to: 1. Przy działalności zgłaszanej – oświadczenie o zdolności do prowadzenia działalności. Przy działalności zawodowej lub regulowanej potzrbne jest zaświadczenie , np. dyplom zawodowy, świadectwo, uprawnienie) Przy działalności wymagającej koncesji – zaświadczenie (świadectwo, uprawnienie, zezwolenie, decyzja organu administracji, że istnieją odpowiednie warunki do prowadzenia działalności gospodarczej. 2. Wybór i zgoda zastępcy, jeśli jest ustanowiony. 3. Prawo do korzystania z nieruchomości, jeśli siedziba jest inna niż miejsce zamieszkania. 4. Potwierdzenie wniesienia opłaty administracyjnej. 5. Wypis z rejestru karnego (dla osób zagranicznych) Działalność osób prawnych Według ustawy Prawo handlowe (Obchodny zakonnik – Dz.u. nr 513/1991) przedsiębiorcą jest osoba prawna, która podlega obowiązkowi rejestracji w rejestrze handlowym. Są to wszystkie spółki handlowe, spółdzielnie, i inne osoby prawne. Podział spółek: 1. Osobowe – wspólnicy ponoszą odpowiedzialność całym swym majątkiem. Np. spółki jawne (verejna obchodna spolocnost) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 16 2. Mieszane – niektórzy wspólnicy ponoszą odpowiedzialność całym majątkiem, niektórzy do wysokości wkładu własnego. Np. spółka komandytowa (komanditnaspolocnost). 3. Kapitałowe – w których majątek jest oddzielony od majątku wspólników – np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spolocnost s rucenimobmedzenyn) i spółka akcyjna (akciovaspolocnost) Za dzień powstania spółki uważany jest dzień wpisu do rejestru handlowego. Wniosek musi być złożony w ciągu 90 dni od założenia spółki. Spółki rejestruje się w sądzie rejestrowym według miejsca siedziby spółki. Numer identyfikacyjny (identifikacnecislo – ICO) – nadaje się każdej osobie prawnej (sąd) I przedsiębiorcom indywidualnym (urząd okręgowy). Każdy przedsiębiorca rejestruje się w Urzędzie Skarbowym do 30 dni od rejestracji firmy i otrzymuje numer identyfikacji podatkowej (Danoveidentifikacnecislo – DIC) Podatek dochodowy odprowadzany jest w formie zaliczek: - kwartalnie, w wysokości ¼ ostatniego znanego obowiązku podatkowego, jeśli był w przedziale 1659,70 – 16596,96 EUR - miesięcznie, w wysokości 1/12 ostatniego znanego obowiązku podatkowego, gdy był wyższy niż 16596,96 EUR Składki na obowiązkowe ubezpieczenie (odpowiednik ZUS) to 30,4% minimalnej podstawy (352 EUR), czyli 107 EUR miesięcznie. W 2013 r na Słowacji zrezygnowano z jednolitego liniowego podatku dochodowego (19%). Obecnie obowiązują trzy stawki podatku dochodowego: 22% CIT (dla osób prawnych), 19 % PIT dla osób fizycznych do wysokości 3311 Euro podstawy opodatkowania i 25% PIT dla osób fizycznych powyżej 3311 Euro podstawy opodatkowania. Podstawowy Vat to 20%, obniżony – 10 %. W 2014 roku dla osób prawnych wprowadzono tzw. licencję skarbową – obowiązkowy roczny minimalny podatek dla firm, które nie osiągają dochodów. Podatek ten dla firm nie będących płatnikami Vat wynosi 480 Euro, dla podatników Vat – 960 Euro, dla firm o obrotach wyższych niż 500 000 Euro – 2880 Euro. Przydatne linki: Urząd Skarbowy – centrala (Danoveriaditelstvo) Zakład ubezpieczeń społecznych (Socialnapoistovna) Rejestr handlowy (Obchodny register) Rejestr indywidualnych działalności gospodarczych Wspólny system informacji prawnych Lista urzędów administracji Republiki Słowacji www.drsr.sk www.socpoist.sk www. orsr.sk www.zrsr.sk www.jaspi.justice.gov.pl www.statnasprava.sk Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 17 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 4F to skrót od nazw dawców kapitału na uruchomienie działalności gospodarczej. Family (rodzina), friend (przyjaciele), foods(głupcy), founders (wyspecjalizowani fundatorzy) – np. fundusze wysokiego ryzyka lub aniołowie biznesu. Informacji o najbardziej odpowiednich (ze względu na charakter wykonywanej przez nas działalności) źródłach finansowania udzielą konsultanci w instytucjach zrzeszonych w Krajowej Sieci Usług (KSU) Dotacje z Urzędu Pracy Bezrobotny zarejestrowany w Urzędzie Pracy może otrzymać ponad 20 tysięcy złotych dotacji na założenie własnej firmy. Dotacja jest bezzwrotna, jeśli działalność będzie prowadzona min. przez 12 miesięcy. Możliwe jest także otrzymanie 14 tys. zł na osobę na założenie spółdzielni socjalnej .Dotację przyznaje Dyrektor Urzędu Pracy z pieniędzy Funduszu Pracy. Jej maksymalna wysokość zależy od wysokości przeciętnego kwartalnego wynagrodzenia. Środki z Unii Europejskiej Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia Wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą (w tym na założenie spółdzielni i spółdzielni socjalnej) poprzez zastosowanie następujących instrumentów (jednego lub kilku): doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy iumiejętności do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej, przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości (w tym w formie spółdzielni lub spółdzielni socjalnej -o ile wszyscy udziałowcy są osobami, które rozpoczęły prowadzenie działalności w wyniku uczestnictwa w projekcie realizowanym w ramach przedmiotowego Działania), do wysokości stanowiącej równowartość 40 tys. zł (lub 20 tys. na osobę w przypadku spółdzielni lub spółdzielni socjalnej); wsparcie pomostowe w okresie do 6 /do 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, obejmujące finansowe wsparcie pomostowe wypłacane miesięcznie w kwocie nie większej niż równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dzień wypłacenia dotacji, połączone z doradztwem oraz pomocą w efektywnym wykorzystaniu dotacji (wyłącznie dla osób, które rozpoczęły działalność w ramach danego projektu) Do końca 2011 roku dotacje unijne były bezzwrotne. Od 2012 roku zmieniają się zasady ich przyznawania. Oprócz dotacji bezzwrotnej będą też mikropożyczki. Pomoc bezzwrotna przysługuje osobom w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy tj.: osoby pozostające bez zatrudnienia przez okres co najmniej kolejnych 12 miesięcy w ciągu Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 18 dwóch lat przed przystąpieniem do projektu, kobiety (w tym zwłaszcza powracające lub wchodzące na rynek pracy po urodzeniu dziecka),osoby do 25 roku życia, osoby niepełnosprawne, osoby powyżej 45 roku życia, osoby zamieszkujące w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich oraz mieszkańcy miast do 25tys. mieszkańców. O bezzwrotne dotacje mogą ubiegać się osoby pozostające bez zatrudnienia zarejestrowane jak i niezarejestrowane w urzędzie pracy. Dofinansowania nie otrzymają osoby pracujące. Pomoc w postaci pożyczki będzie kierowana do osób , które posiadają co najmniej minimalny kapitał początkowy na uruchomienie własnej działalności gospodarczej Pożyczki będą niskooprocentowane, udzielane na okres pięciu lat przez fundusze pożyczkowe. Zasady udzielania bezzwrotnej dotacji oraz pożyczki mogą różnić się między województwami. Regionalne Programy Operacyjne Istnieją również inne programy unijne wspierające przedsiębiorców. Każde województwo ma swój Regionalny Program Operacyjny. Regionalne Programy Operacyjne są często uzupełnieniem Krajowych Programów Operacyjnych. Wsparcie mogą otrzymać projekty najlepsze i charakteryzujące się wysokim stopniem innowacyjności. Sprawdź, czy w Twoim regionie taki program oferuje wsparcie na działalność gospodarczą. PAMIĘTAJ! Procedury postępowania mogą być różne w różnych instytucjach dysponujących unijnymi środkami, dlatego też przed ubieganiem się o dotacje sprawdź, na jakich zasadach są one udzielane! Coś więcej? Bieżące działania możesz śledzić w Internecie. Poniżej podajemy Ci najważniejsze strony i poradnik, z których korzystaliśmy. Oficjalna strona funduszy europejskich: www.funduszeeuropejskie.gov.pl Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: www.mrr.gov.pl Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości: www.parp.gov.pl Bieszczadzkie Forum Europejskie, ul. Mickiewicza 17, 38-600 Lesko, tel. 13 469 62 72 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 19 Projekt: Dobry start w przedsiębiorczość Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP poniżej 30 roku życia i 50+, pochodzące z powiatów: bieszczadzkiego, brzozowskiego, jasielskiego, krośnieńskiego, m. Krosno, sanockiego, leskiego (łącznie - 50 osób) Termin planowanej rekrutacji: styczeń - marzec 2014 r. www.dobry-start .eu Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju, ul. Targowa 9, 37-300 Leżajsk, tel. 17 242 79 08 Projekt: Więcej biznesu na Podkarpaciu Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne w wieku do 30 roku życia z terenu województwa podkarpackiego (łącznie - 80 osób) Termin planowanej rekrutacji: czerwiec 2014 r. www.lsr.pl/dotacje Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej pl. Ks. J. Poniatowskiego 2, 27-600 Sandomierz, tel. 15 833 34 07 Projekt: Własna firma zamiast bezrobocia Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP w Nisku i Tarnobrzegu w wieku do 30 roku życia i 50+ (łącznie - 40 osób) Termin planowanej rekrutacji: styczeń - marzec 2014 r. www.dotacjewlasnafirma.pl Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej, pl. Ks. J. Poniatowskiego 2, 27-600 Sandomierz, , tel. 15 833 34 60 Projekt: Bądź przedsiębiorczy – załóż własną firmę Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne, pochodzące z powiatu stalowowolskiego, w wieku do 30 roku życia i 50+ (łącznie - 40 osób) Termin planowanej rekrutacji: styczeń - marzec 2014 r. www.dotacjestalowa.pl Powiatowy Urząd Pracy w Leżajsku, ul. Mickiewicza 56, 37-300 Leżajsk, tel. 17 240 67 26 Projekt: Przedsiębiorcza młodzież Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne, zamieszkałe w powiecie leżajskim, poniżej 30 roku życia (łącznie - 32 osoby Termin planowanej rekrutacji: - maj - czerwiec 2014 r. - październik - grudzień 2014 r. www.praca.lezajsk.pl/index.php/projekty-efs Powiatowy Urząd Pracy w Łańcucie, ul. Piłsudskiego 9, 37-100 Łańcut, tel. 17 225 91 40 Projekt: Własna firma - szansą dla młodych Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne zamieszkałe na terenie powiatu łańcuckiego, zarejestrowane w PUP w Łańcucie w wieku poniżej 30 roku życia, które w okresie od 01.01.2008 r. do momentu przystapienia do projektu nie otrzymały bezzwrotnych środków na podjecie działalności gospodarczej (łącznie - 36 osób) Termin planowanej rekrutacji: - maj 2014 r. - wrzesień 2014 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 20 www.pup-lancut.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-120 Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów, (POKÓJ 114 lub 311, tel. 17 86 76 258) Projekt: Dojrzała przedsiębiorczość Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne - osoby w wieku powyżej 50 roku życia, pochodzące z województwa podkarpackiego (łącznie - 48 osób) Termin planowanej rekrutacji: luty - marzec 2014 r. www.rarr.rzeszow.pl Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów, (BT Przeworsk, tel. 16 648 75 52) Projekt: Młody biznes Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne - osoby w wieku poniżej 30 roku życia, pochodzące z województwa podkarpackiego (łącznie - 50 osób) Termin planowanej rekrutacji: marzec - kwiecień 2014 r. www.rarr.rzeszow.pl Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, ul. Rynek 16/1, 35-064 Rzeszów, tel. 17 862 50 76 Projekt: Na Podkarpaciu zatrudnij się sam Dotację mogą dostać: osoby bezrobotne, zarejestrowane w podkarpackich urzędach pracy w wieku poniżej 30 r.ż oraz powyżej 50 roku życia, pochodzące z województwa podkarpackiego (łącznie - 84 osoby) Termin planowanej rekrutacji: marzec - kwiecień 2014 r. Zobacz Na Podkarpaciu zatrudnij się sam Towarzystwo „Altum” Programy Społeczno-Gospodarcze, ul. Warszawska 5/7 35-205 Rzeszów, Urząd Miasta Boguchwała (Biuro Obsługi Klienta) ul. Dr. Tkaczowa 134 36-040 Boguchwała, Urząd Gminy Kamień (Biuro Obsługi Klienta) Kamień 287, 36-053 Kamień Projekt: „Kierunek na przedsiębiorczość”, powiat rzeszowski, m. Rzeszów Dotację mogą dostać: 72 osoby – osoby bezrobotne poniżej 30 roku życia, 17 – 28 marca 2014 www.przedsiebiorczosc.polska.pro Pomoc w założeniu działalności gospodarczej można także uzyskać od AIP. Korzyści (oprócz dotacji) to między innymi dużo niższe koszty prowadzenia działalności, bezpłatne prowadzenie księgowości, bezpłatne szkolenia, porady prawne i promocja firmy, większa wiarygodność, bezpłatny dostęp do powierzchni i urządzeń biurowych, promocja firmy. Kolejnym sposobem na pozyskanie funduszy na uruchomienie działalności gospodarczej jest pomoc anioła biznesu (zamożnej osoby, która przeznacza środki na finansowanie nowych przedsięwzięć biznesowych w zamian za udziały w firmie). W kraju działa Polskie Stowarzyszenie Aniołów Biznesu (PolBAN) – www.polban.pl Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 21 Regionalne Fundusze Pożyczkowe – zrzeszone w Polskim Stowarzyszeniu Funduszy Pożyczkowych. Stowarzyszenie założone zostało w 2002 roku przez reprezentantów pięćdziesięciu Funduszy Pożyczkowych z całej Polski, działających jako organizacje pozarządowe o charakterze non-profit. Fundusze udzielają pożyczek o niskim oprocentowaniu (niższym niż banki komercyjne) dzięki wsparciu budżetu państwa lub UE. Pożyczki dla istniejących firm – do 120 tys., dla nowopowstałych – do 60 tys. Zwykle wymagany wkład własny w wysokości 20%. Okres spłaty do 5 lat. Kredyty bankowe Kredyty bankowe udzielane są według przepisów prawa bankowego. Kredyty udzielane są na określony cel, nie ma przeniesienia własności środków. Starając się o kredyt zwykle należy przedstawić: Dokument tożsamości, wpis do rejestru prowadzenia działalności gospodarczej, REGON, NIP, oświadczenie o wysokości planowanych dochodów i form opodatkowania. Przed udzieleniem kredytu bank dokonuje analizy zdolności kredytowej firmy (zdolności do terminowego regulowania zobowiązań kredytowych). Potwierdzeniem przyznania kredytu jest umowa kredytowa. Określa ona kwotę kredytu, wysokość oprocentowania, termin oddania środków do dyspozycji przez bank, sposób zabezpieczenia, uprawnienia banku do kontroli wykorzystania środków, warunki ewentualnego odstąpienia do umowy. Zabezpieczeniem kredytu mogą być zabezpieczenia osobiste (odpowiedzialność całym majątkiem), lub zabezpieczenia rzeczowe: hipoteka, zastaw na prawach, blokada środków lub papierów wartościowych Rodzaje kredytów: Kredyt w rachunku bieżącym – zadłużenie powstaje jako debet w rachunku przedsiębiorcy. Traktowany jest jako kredyt krótkoterminowy ze względu na wysokie odsetki. Kredyt w rachunku kredytowym – wykorzystanie wydzielonego rachunku tzw. kredytowego. Kredyt w formie linii kredytowej jest kredytem odnawialnym, przyznawanym wiarygodnym przedsiębiorcom. Kredyt inwestycyjny – przeznaczony na powstanie lub powiększenia majątku trwałego przedsiębiorstwa. Przeznaczony na inwestycje materialne – sprzęt, nieruchomości, oraz na inwestycje niematerialne – badania, papiery wartościowe, a także na inwestycje finansowe - kupno akcji, udziałów. Kredyt dyskontowy (wekslowy) – zakupiony od firmy weksel bank zamienia na kredyt, który finansuje określony cel. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 22 Kredyt lombardowy – kredyt pod zastaw rzeczy ruchomych lub innych zbywalnych praw (np. papierów wartościowych). Zwykle jest to kredyt krótkoterminowy (do 3 miesięcy) i stanowi 50% zabezpieczenia. Kredyt hipoteczny – kredyt długoterminowy, zabezpieczony hipoteką nieruchomości. Gwarantuje to spłatę w przypadku zmiany właściciela nieruchomości. Leasing Oprócz kredytu, leasing jest często stosowaną formą finansowania działalności gospodarczej Pozwala on na korzystanie z rzeczowych składników majątkowych bez konieczności ich nabycia . Leasing nie jest sprzedażą na raty, ponieważ leasingobiorcy nie zostają przekazane prawa własności (chociaż często leasingobiorca po upływie okresu leasingu ma prawo wykupu przedmiotu za określoną sumę). Leasingowi najczęściej podlegają: pojazdy, komputery, maszyny i urządzenia, a nawet nieruchomości. Leasing jest wygodną formą finansowania działalności ze względu na możliwość rozłożenia w czasie kosztów używania przedmiotu,szybką procedura, odpisy podatkowe, itp. Wady to: brak prawa własności, wyższy koszt niż w przypadku kupna, ryzyko cenowei rzeczowe. Faktoring Faktoring polega na stosowaniu pośrednictwa handlowego, dzięki nabywaniu przez specjalistyczne przedsiębiorstwo bieżących wierzytelności od podmiotów gospodarczych. Dzięki temu skróceniu ulegają cykle rozliczeniowe co pozwala na zachowanie płynności finansowej. Dotyczą wierzytelności nie przekraczających 4 miesięcy. Faktoringiem z reguły zajmują się banki. Faktoring jest wygodny dla firm, które maja stałych klientów nie spełniających wymogów kredytowych. Gwarancje bankowe Gwarancja bankowa jest pisemnym zobowiązaniem banku do wypłacenia określonemu w umowie podmiotowi określonej sumy, jeśli kontrahent (zleceniodawca gwarancji) nie wypłaci świadczenia, do którego się zobowiązał. Wymagania dotyczące gwarancji są podobne do wymogów stawianych w przypadku kredytu. Warsztaty Biznes plan Biznes plan jest narzędziem niezbędnym do oceny opłacalności planowanej działalności gospodarczej. Jest konieczny przy pozyskiwaniu finansowania przedsięwzięcia, np. staraniu się o kredyt lub dotację. Instytucja oceniająca chce wiedzieć, czy nasza inwestycja ma szanse powodzenia, czy będzie rentowna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 23 Elementy biznes planu: 1.Strona tytułowa – zawiera adresata, określenie przedsięwzięcia, lokalizację, całkowity koszt, planowaną wysokość kredytu lub dotacji, inne żródła finansowania, wnioskodawcę, jego adres, imię i nazwisko szefa firmy, osobę odpowiedzialną za przedsięwzięcie i jej adres , autora biznesplanu. pieczęcie, podpisy. 2.Streszczenie – krótkie informacje o treści biznes planu.Zawiera informacje o firmie, produkcji, zarządzaniu, finansach, rynkach zbytu, korzyściach dla inwestora. 3.Charakterystyka firmy- informacje o założeniu firmy, formie organizacyjno - prawnej , rodzaju prowadzonej działalności. Zawiera informacje na temat rozmiaru, zasięgu działania, aktualnego stanu rozwoju firmy, celu działalności, oraz opis bazy kapitałowej i materiałowej. 4. Analiza rynku – określa pozycję firmy na rynku. Omawia możliwości dostosowania się do potrzeb klientów, oraz poziom i wpływ konkurencji na działanie firmy, rynki zbytu. Możliwe jest określenie mocnych i słabych stron najpoważniejszych konkurentów. 5.Plan marketingowy – przedstawia instrumenty marketingu: produkt, cenę, dystrybucję. Zawiera prognozy sprzedaży: ostrożne, prawdopodobne, optymistyczne. Określa fazę cyklu życia produktu (wprowadzenie, wzrost, dojrzałość, spadek). 6.Prezentacja nowego przedsięwzięcia z uzasadnieniem, określeniem miejsca na rynku, mocnymi i słabymi stronami. 7.Harmonogram nowego przedsięwzięcia - opis czynności potrzebnych do realizacji przedsięwzięcia, czas trwania kolejnych czynności, osoby odpowiedzialne za konkretne działania 8. Zarządzanie – zawiera prezentacje kluczowych osób w firmie: założycieli, kierownictwo, inwestorów, głównych menadżerów, konsultantów, oraz opis struktury organizacyjnej, wewnętrznej zależności, podziału kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych komórek. Podawane sa także informacje o sposobach naboru kadry, zakresie szkoleń pracowników i politycepłacowej firmy. 9. Plan finansowy – przedstawia rachunek zysków i płac, zapotrzebowanie na kapitał, sytuacje płatniczą firmy. 10. Załączniki – bilans, dane produktów, schemat organizacyjny, tabele, wykresy. Ćwiczenie:Tworzenie biznes planu dla dowolnej działalności. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 24 Pisanie CV Dane osobowe: imię, nazwisko, adres mailowy (łatwy, poważny), numer telefonu, adres zamieszkania. Zdjęcie: można dołączyć ( pierwsze wrażenie) takie na którym korzystnie wyglądasz, na neutralnym tle, wyraźnie widać oczy, uśmiech, unikać białych koszul i czarnych marynarek, półprofil zwrócony w stronę środka strony. Profil zawodowy: kilka krótkich zdań, które są kwintesencją tego, co masz do zaoferowania. Zawiera najważniejsze osiągnięcia, kompetencje, najmocniejsze strony, może być także zdanie określające cel zawodowy. Na przykład: Skuteczny inżynier jakości z doświadczeniem menedżerskim. Ścisły analityczny umysł, zorientowany na wprowadzanie innowacji, certyfikowany audytor jakości. Zainteresowany pracą na stanowisku kierowniczym w obszarze inżynierii jakości. Wykształcenie – rok ukończenia, szkoły średnie zawodowe, studia wyższe (zasada odwrotnej chronologii) Certyfikaty – rok otrzymania, nazwa. Ukończone kursy – rok ukończenia, tytuł, organizator, prowadzący. Doświadczenie zawodowe – rok, nazwa zakładu, stanowisko, praca w organizacjach studenckich, wolontariat, praktyki. Dodatkowe: przynależność organizacyjna. Zainteresowania – konkretne, rzadkie, prawdziwe, ciekawe Klauzula: zgoda na przetwarzanie danych osobowych. List motywacyjny. Elementy: Nadawca, adresat, miejscowość, data - na jakie stanowisko aplikujemy i do jakiej firmy (branży - dlaczego interesuje nas to stanowisko ( rozwój, prestiż, rozpoznawalność marki, zarobki) - dlaczego uważam, że jestem dobrym kandydatem na to stanowisko( moje atuty: doświadczenie, umiejętności, wykształcenie – przykłady, nagrody) i jakie korzyści będzie miał pracodawca zatrudniając mnie ( jak to się przełoży na korzyści) - jakie oczekiwania ma firma wobec kandydata ( są w ogłoszeniu o pracę- list motywacyjny ma poświadczać, że spełniamy wymagania pracodawcy) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 25 List ma być napisany językiem pozytywnym, jeśli mamy jakieś braki , to przemilczamy je, w zamian możemy napisać, że szybko się uczymy i chętnie zdobywamy nowe kompetencje. Przykładowy początek listu : „ Odpowiadając na Państwa ogłoszenie, składam swoją aplikację na stanowisko……………….. Przykładowe zakończenie: „………..Jeżeli zainteresowała Państwa moja kandydatura, chętnie wezmę udział w rozmowie rekrutacyjnej.” Ćwiczenie Opracowanie cv i listu motywacyjnego. I. Uczestnicy piszą cv i listy motywacyjne na stanowiska zgodnie z wyuczonym zawodem. II. Praca z wzorami cv. Analiza: omówienie poprawności aplikacji. Błędy w aplikacjach. Niespójna forma graficzna cv i listu ( inny papier, czcionka), gotowe wzory z Internetu, niewłaściwy adresat, frywolny adres mailowy, wakacyjne zdjęcie, ogólne zainteresowania, nieprawda, zbyt długie cv, niepoprawny styl, literówki, błędy ortograficzne, potoczny język. Wysyłanie dokumentów. Poczta elektroniczna – głównie, list polecony, osobiście, formularz preselekcyjny. Potwierdzenia wysłania aplikacji. Załączniki do części warsztatów: Lista Kodów PKD VAT-R CEIDG Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013 26