Naturalnie EGGER

Naturalnie EGGER
Zrównoważone budownictwo
i zdrowy styl życia z materiałami
drewnopochodnymi EGGER
www.egger.com/srodowisko
„Drewno jest zbyt
cenne, aby je
po prostu wyrzucać!”
Fritz Egger senior (1922 – 1982)
SPIS tREŚCI
04
Nasze osiągnięcia dla zapewnienia zdrowego środowiska
06
Zrównoważony rozwój jako podstawowa wartość
08
Zmiany klimatyczne i niedobór zasobów
10
Zdrowa przestrzeń życiowa
12
Przejrzyste informacje
Z A P Y t A J ! o d P o W I A d A M Y.
16
Pochłanianie CO₂
18
Ochrona zasobów
20
Recykling
22
Bezpieczne materiały
24
Formaldehyd pod kontrolą
26
Kompatybilne powierzchnie
28
Przejrzystość działań
30
Analiza cyklu życia produktu
32
Dodawanie wartości dzięki certyfikacji
PRZEGLĄd FAKtÓW
34
Wykaz haseł
42
Porównanie systemów certyfikacji
47
Stopka redakcyjna
3
Aby chronić zasoby
naturalne, EGGER inwestuje
w produkcję lekkich
płyt komórkowych
z wykorzystaniem rdzenia
z papieru makulaturowego
o strukturze plastra
miodu. Ich produkcja
odbywa się w St. Johann
(AT), w pierwszym tego
typu zakładzie
przemysłowym na świecie.
Nasze osiągnięcia
dla zapewnienia
zdrowego środowiska
EGGER produkuje pierwszą
płytę wiórową. To przeciera
szlak dla technologii
zgodnej z zasadą „więcej
z drewna“ („More from
Wood“).
1961
EGGER wprowadza nowy
proces oczyszczania
powietrza emitowanego
w procesie produkcji, jako
pierwszy na świecie
wykorzystuje w tym
celu odpylacz
elektrostatyczny.
1992
1991
By odejść od paliw
kopalnych, EGGER otwiera
pierwszą elektrownię
biomasy w Brilonie (DE).
Wkrótce potem fabryki
w St. Johann (AT), Hexham
(GB), Rion des Landes (FR),
Rambervillers (FR),
Wismarze (DE)
i Unterradlbergu (AT)
zostają również
wyposażone w instalacje
grzewcze opalane biomasą
i/lub elektrownie.
4
W zakładzie w Brilonie (DE)
EGGER jako pierwszy
używa do produkcji płyt
wiórowych drewna
pochodzącego z recyklingu.
Obecnie praktycznie
wszystkie fabryki EGGER
działają tak, by chronić
zasoby naturalne.
1995
1993
Fabryka EGGER
w St. Johann (AT) ogrzewa
miejski basen przez
odzyskiwanie ciepła
z powietrza emitowanego
w procesie suszenia
zrębki drzewnej.
EGGER to pierwszy
europejski producent,
który w imieniu całej
Grupy podpisał umowę
o zewnętrznej kontroli
swoich fabryk
i produktów z Instytutem
Fraunhofera WKI.
2006
2002
EGGER otwiera fabrykę
Timberpak w Leeds (UK),
która jest centrum
recyklingu drewna
odpadowego. Drewno
przetworzone w tym
centrum jest używane
do produkcji płyt
wiórowych w Hexham.
W 2011 roku otwarte
zostały kolejne
centra Timberpak
w Waszyngtonie (UK)
i Bellshill (UK).
Nominacja Projektu
Energetycznego
i Środowiskowego
w St. Johann (AT) do
Europejskiej Nagrody
Środowiskowej Innowacji
(EEP).
EGGER to pierwszy
w Europie producent
materiałów
drewnopochodnych,
który posiada deklaracje
środowiskowe EPD
dla wszystkich
najważniejszych
produktów.
2008
2007
Projekt „Systemy
Logistyczne EGGER
przyjazne dla środowiska“
otrzymuje Austriacką
Nagrodą Państwową
za Logistykę Transportu.
Projekt Energia
i Środowisko w St. Johann
(AT) zostaje zakończony:
ciepło odpadowe z
suszarni zrębki drzewnej
dostarcza energię cieplną
dla 1.400 gospodarstw
domowych.
Fabryki w Hexham (UK)
i Radauti (RO) otrzymują
certyfikaty zgodności z
normą ISO 14001.
2010
2009
W ramach zarządzania
środowiskiem naturalnym
zakład w Unterradlbergu
(AT) uczestniczy we
wspólnotowym systemie
zarządzania
środowiskowego EMAS.
EGGER uzyskuje
akredytację ISO 14001.
EGGER zdobywa
certyfikaty PEFC i FSC®
dla całej Grupy.
Fabryki Brilon, Wismar i
Bevern (wszystkie w
Niemczech) otrzymują
certyfikaty Systemu
Zarządzania Energią
ISO 50001.
Utworzenie centralnego
departamentu zajmującego
się kwestiami
środowiskowymi
wszystkich produktów
firmy.
EGGER ustanawia kolejne
spółki zajmujące się
recyklingiem w Niemczech,
Rumunii i Turcji.
2012
2011
Do budowy biurowca
w Radauti (RO), EGGER
wykorzystuje wyłącznie
własne materiały
drewnopochodne
i otrzymuje za to złoty
certyfikat Niemieckiego
Stowarzyrzenia
Budownictwa
Zrównoważonego DGNB.
Z wykorzystaniem
certyfikowanej w Radauti
metody budowlanej,
EGGER konstruuje
TechCenter
w Unterradlbergu (AT)
i Forum w Brilonie (DE).
St. Johann in Tirol jest położone
u podnóża gór Wilder Kaiser – to tam
sięgają korzenie naszej rodzinnej firmy.
5
Zrównoważony rozwój
jako podstawowa
wartość
Od żyjącego drzewa do
gotowego produktu – obieg
zamknięty: EGGER podkreśla
zrównoważone wykorzystanie
surowców jako podstawową
wartość. Nasze działania
koncentrują się na zamkniętym
obiegu materiałów. Jednocześnie
możemy bazować na w pełni
zintegrowanych fabrykach
znajdujących się w niewielkich
odległościach od siebie.
Najpierw surowiec jest
wykorzystywany w tartaku
do produkcji tarcicy, a
następnie odpady tartaczne
przetwarzane są w produkcji
materiałów drewnopochodnych.
EGGER poważnie traktuje zmiany klimatu. Potwierdzają to następujące dowody:
Odpady i drewno pochodzące
z recyklingu, które nie
nadają się do kolejnego
1 Większość ubocznych produktów
w naszych produktach, a nie
tartacznych przetwarzanych na
uwolnionych do atmosfery w procesie
materiały drewnopochodne EGGER
spalania.
przetworzenia, stosuje się do
wytwarzania energii w naszych
elektrowniach na biomasę.
w zintegrowanym zakładzie w Brilonie
(DE) pochodzi z sąsiedniego tartaku.
3 Drewnopochodne materiały, które nie
Chroni to środowisko w regionie dzięki
znajdują zastosowania w produktach,
eliminacji transportu około 5.800
EGGER przetwarza w swoich elektrowniach
ciężarówek pełnych odpadów
na biomasę na przyjazną dla środowiska
znajdą Państwo na stronie:
tartacznych (prawie 580.000 km)
energię elektryczną i ciepło. W ten
www.egger.com/cykl-srodowiskowy
rocznie. Podobnie działamy w fabrykach
sposób eliminujemy rocznie około
w Wismarze (DE) i Radauti (RO).
690.000 ton CO₂, które byłyby
emitowane przy spalaniu kopalnych
6
2 Użycie materiałów pochodzących
źródeł energii. W sumie około trzy
z recyklingu w produktach EGGER
czwarte emitowanego przez nas
oznacza, że 1,46 miliona ton CO₂
CO₂ pochodzi z produkcji energii
rocznie pozostanie związanych
z odnawialnych źródeł.
Szczegółowe informacje na temat
obiegu zamkniętego materiałów
Drewno to najważniejszy surowiec dla firmy EGGER. Jeśli
pozwolilibyśmy na wyniszczającą eksploatację lasów, w dłuższej
perspektywie czasu zagrozilibyśmy własnej egzystencji. Podobnie
jak natura, organizujemy nasze procesy w cykle, by chronić zasoby
naturalne. W Austrii drewno jest kojarzone ze zdrowym i wygodnym
stylem życia. Jako uniwersalny surowiec odnawialny stanowi
rozwiązanie pilnych globalnych problemów naszych czasów.
Zarząd Grupy EGGER
Walter Schiegl
Ulrich Bühler
Thomas Leissing
(Produkcja /Technologia)
(Marketing/Sprzedaż)
(Finanse/Administracja/Logistyka)
7
Zmiany klimatyczne
i niedobór zasobów
Sytuacja: Lasy stabilizują klimat
na Ziemi, ponieważ drzewa wiążą gaz
cieplarniany CO₂. Coraz więcej gałęzi
przemysłu odkrywa ten surowiec
odnawialny jako alternatywę dla
Konsekwencje: Badania przewidują
źródeł kopalnych. Popyt na drewno
deficyt około 70 milionów m3 drewna
jako materiał budowlany, surowiec
w Europie w 2020 roku, jeśli zarządzanie
do produkcji papieru, bioplastiku czy
ich zasobami pozostanie takie samo jak
tekstyliów, a także jako odnawialnego
dziś.* Ponadto, lasy i oceany nie są już
źródła energii stale rośnie.
w stanie odpowiednio wchłonąć CO₂,
co powoduje ocieplenie Ziemi. Rada UE
ds. Klimatu przewiduje wzrost średniej
temperatury o 1,8 do 4 stopni do roku
2100.**
2010
Leśnictwo 717
Przemysł drzewny 458
Pozostałe 308
Energia 367
2020
Leśnictwo 709
Przemysł drzewny 529
Pozostałe 370
-69
Energia 573
2030
Leśnictwo 712
Przemysł drzewny 620
Pozostałe 429
-231-231
Energia 752
Wszystkie informacje podane w mln m3 Potencjał surowca Zapotrzebowanie
Drewno, które nie pochodzi bezpośrednio ze ścinki, np. drewno i odpady przemysłowe
8
Aby uzyskać więcej informacji
na temat zmian klimatu, zapraszamy
na następujące strony:
16 Pochłanianie CO₂
18 Ochrona zasobów
20 Recykling
Źródło: Mantau, Udo: 2010 EUwood – Real potential for changes
* Mantau, Udo: 2010 EUwood
in growth and use of EU forests. Final report. Hamburg, Niemcy.
** Fourth Assesment Report (AR4) 2007, IPCC
EGGER wspiera ochronę drewna jako surowca. Stosujemy się do koncepcji
wykorzystania kaskadowego: wysokiej jakości kłody drzewne używane są
do produkcji tarcicy, a tartaczne produkty uboczne, odpady z trzebieży i materiały
pochodzące z recyklingu przetwarzane na materiały drewnopochodne. Odpady
drzewne spalane są tylko wtedy, gdy nie możemy ich już wykorzystać do dalszej
produkcji. Ponadto EGGER rozwija technologie, które pozwalają na oszczędzanie
drewna. Na przykład produkcja naszej płyty komórkowej EUROLIGHT® wymaga
mniej materiału niż wytworzenie porównywalnej płyty o tej samej grubości z
surowca drzewnego.
Sytuacja: Zdrowie jest jednym
z najważniejszych tematów naszych
czasów. Z jednej strony postęp
medycyny prowadzi do wydłużenia
średniej długości życia, z drugiej strony
Konsekwencje: Obserwuje się
ludzie narażeni są na wpływ innych
coraz częściej występowanie chorób
czynników nowoczesnego stylu życia
cywilizacyjnych takich jak alergie,
oraz oddziaływanie nowych metod
syndrom chorego budynku, zwiększona
i materiałów budowlanych. Przeciętny
wrażliwość na substacje chemiczne,
mieszkaniec Europy Środkowej
stres i jego skutki. Dzięki raportom
spędza 90 procent swojego życia
i publikacjom wydawanym przez
w zamkniętych pomieszczeniach.*
różne instytuty konsumenci są bardzo
świadomi kwestii związanych
ze szkodliwością formaldehydu i LZO
(lotnych związków organicznych).
Aby uzyskać więcej informacji
na temat zdrowych pomieszczeń
mieszkalnych, zapraszamy do
odwiedzenia następujących stron:
22
Bezpieczne materiały
24
Formaldehyd pod kontrolą
26
Kompatybilne powierzchnie
Zdrowa
przestrzeń życiowa
* Niemiecka Federalna Agencja Ochrony Środowiska, “Guideline values for indoor air”.
10
EGGER zauważa wyjątkowe cechy drewna: przytulność i naturalne ciepło jakie ono
zapewnia. Jesteśmy również świadomi rosnącego znaczenia jakości powietrza
w pomieszczeniach zamkniętych, ponieważ budynki są coraz szczelniej izolowane.
Dlatego intensywnie testujemy nasze produkty pod względem emisji, a także zlecamy
ich ocenę niezależnym instytutom. Tworzenie przyjaznych wnętrz odgrywa ważną rolę
w dalszym rozwoju naszych materiałów i powierzchni. Wykracza to daleko poza skład
chemiczny produktów. Na przykład nasze miękkie i ciche podłogi wyprodukowane
w technologii Cork+ czy nasze dźwiękochłonne elementy ProAkustik pomagają
stworzyć miłe otoczenie, tym samym obniżając poziom stresu.
Przejrzyste
informacje
Sytuacja: Jaka jest różnica między
certyfikacjami HQE, LEED, BREEAM
i DGNB? Certyfikacja budynków to
złożony temat. Różne standardy i normy
mają zastosowanie w zależności od
kraju lub regionu. Należy się upewnić,
czy dany produkt posiada uznawany
Efekt: Budujący uzyskują certyfikat,
na danym terenie certyfikat jakościowy,
który potwierdza, że budynek spełnia
dotyczący zrównoważonego rozwoju,
obowiązujące wymagania jakościowe,
zdrowia i efektywności energetycznej.
w tym efektywności energetycznej
i zrównoważonego rozwoju. Przy
zakupie nieruchomości daje to
kupującemu pewność, że nabywa on
budynek spełniający wszelkie normy.
Certyfikacja wymaga wiedzy eksperckiej,
a środowiskowe deklaracje produktów
EPD bardzo ułatwiają proces certyfikacji.
Biurowiec EGGER w Radauti (RO) otrzymał złoty certyfikat
Niemieckiego Stowarzyrzenia Budownictwa Zrównoważonego
DGNB za zrównoważony rozwój i efektywność energetyczną.
12
Aby uzyskać więcej informacji na temat
certyfikacji zachęcamy do zapoznania
się z następującymi stronami:
28 Przejrzystość działań
30 Analiza cyklu życia produktu
32 Zwiększanie wartości dzięki
certyfikacji
34 Wykaz haseł
42 Porównanie systemów certyfikacji
EGGER to przejrzystość. Wiarygodne dane są dla nas bardzo ważne. Chcemy informować
naszych klientów w prosty sposób, aby byli oni pewni naszych produktów, na przykład
przy budowie zrównoważonego budynku. Dlatego wszystkie istotne dla środowiska dane
dotyczące naszych materiałów można znaleźć w naszych deklaracjach EPD, które są
ogólnie dostępne. W ten sposób możemy pomóc architektom i producentom wybrać
materiały, dzięki którym mogą uzyskać ceryfikat na dany obiekt. Niniejsza broszura
wraz z zawartym w niej wykazem haseł i odniesieniami do dodatkowych tabel ma służyć
Państwu jako użyteczne narzędzie przy podejmowaniu decyzji zakupowych.
Zapytaj!
Odpowiadamy.
Zrównoważony rozwój i zdrowie to najważniejsze
tematy dla firmy EGGER. Wywiad z Manfredem
Riepertinger, który jest odpowiedzialny za
zarządzanie środowiskowe w obrębie całej Grupy
EGGER.
dlaczego zarządzanie środowiskowe jest tak ważne
dla firmy takiej jak EGGER?
Ogólna świadomość zagrożenia dla środowiska
wzrasta. Konsumenci końcowi chcą wiedzieć, wiedzieć,
że nasze produkty są przyjazne dla środowiska. Tego
samego żądają od nas partnerzy dystrybucyjni oraz
klienci przemysłowi zajmujący się meblarstwem,
budownictwem, przemysłem drzewnym, a także klienci
detaliczni. Zrównoważona produkcja leży również
w naszym interesie. EGGER zajmuje się tematem
zrównoważonego rozwoju od momentu założenia firmy.
Las jest filtrem powietrza, naturalnym środowiskiem
zwierząt i stanowi teren rekreacyjny dla ludzi. Jednocześnie
dostarcza surowiec odnawialny jakim jest drewno. W jaki
sposób EGGER dba, aby ustanowiona ilość wycinanych
drzew w naszych lasach nie została przekroczona?
EGGER działa w cyklach surowcowych, począwszy od
zrównoważonego leśnictwa, poprzez produkcję drewna
i płyt wiórowych aż do recyklingu i utylizowania odpadów
drzewnych w elektrowniach na biomasę. W naszych
produktach wykorzystujemy drewno w pełnym zakresie.
Dlatego też w istotny sposób przyczyniamy się
do ochrony zasobów.
Jak opisałby Pan swoją pracę?
Jest to przede wszystkim dostosowywanie wiedzy
i doświadczeń z zakresu ochrony środowiska na rzecz
poprawy działalności naszej firmy. Oznacza to pracę nad
poprawą składu i zmniejszeniem emisji w naszych
produktach, a także działania związane z certyfikatami
ekologicznymi czy energooszczędnymi konstrukcjami.
Na wszystkich polach współpracujemy z naszymi
dostawcami i technikami, wykorzystując dostępną wiedzę
na temat ekologii. Zgodność ze równoważonym rozwojem
i ekologią odgrywa kluczową rolę w ciągłym doskonaleniu
naszych produktów.
Pochłanianie CO₂
Gdzie uwalniane są
gazy cieplarniane
gdy używane jest drewno?
1 m³ drewna świerkowego wiąże 825 kg CO₂
1 m³ płyty OSB wiąże 864 kg CO₂
1 m³ surowca do produkcji płyt wiórowych wiąże 745 kg CO₂
1 m³ płyty MDF wiąże 505 kg CO₂
Obliczono na podstawie deklaracji EPD EGGER 02/2010
dotyczących potencjału tworzenia efektu cieplarnianego
GWP 100 lat produkcji.
* Ustalone na podstawie danych potencjału tworzenia efektu
cieplarnianego GWP w EGGER EPD (w kg ekwiwalentu CO₂, na
podstawie danych dotyczących produkcji w latach 2011/2012).
** Przeciętne gospodarstwo domowe w Europie składające się
z czterech osób generuje około 5,7 ton CO₂ rocznie.
Źródło: według Eurostatu 22/2011.
16
CO₂ jest generowany kilkukrotnie podczas używania drewna.
Produkcja materiałów drewnopochodnych uwalnia gazy
cieplarniane – uwalniane są one również podczas naturalnych
procesów gnicia i rozkładu niewykorzystanego drewna.
Podczas spalania drewna uwalnia się CO₂, który może jednak
zostać wychwycony w procesach produkcji materiałów
i przetwarzania drewna.
EGGER optymalizuje wykorzystanie drewna.
Nasze produkty wiążą 4,05 milionów ton
CO₂ rocznie.* Odpowiada to emisji 710.000
gospodarstw domowych.** Wykorzystujemy
najlepszej jakości części surowca na tarcicę,
a produkty uboczne z tartaku używamy do
produkcji materiałów drenopochodnych. EGGER
wykorzystuje drewno pochodzące z recyklingu
do produkcji płyt wiórowych i tym samym wiąże
1,46 milionów ton CO₂ rocznie. Drewno, które
nie nadaje się do kolejnego przetworzenia,
przekształcone zostaje w przyjazną dla
środowiska energię elektryczną i cieplną
w naszych elektrowniach na biomasę, eliminując
kolejne 690.000 ton CO₂ ze środowiska
w stosunku do wytwarzania energii
z wykorzystaniem gazu ziemnego.
Co oznacza
zrównoważony
rozwój dla produkcji
płyt wiórowych?
CYKLE ŚRODOWISKOWE
Przykład w Hexham (UK)
odzwierciedla gospodarkę firmy
EGGER dotyczącą zrównoważonych
cykli środowiskowych na małą skalę:
nasza biologiczna oczyszczalnia
wody uzdatnia do 2.100 m3 ścieków
dziennie. Dodatkowo tworzy
środowisko życia wielu roślin
i zwierząt, w tym żab.
Jakie działania
podejmuje przemysł drzewny,
aby przeciwdziałać zmianom
klimatycznym?
Do produkcji płyt wiórowych odpowiednie jest
drewno przemysłowe, tartaczne produkty uboczne
oraz starannie dobrane i wstępnie sortowane drewno
pochodzące z recyklingu. Drewno, które nie może
być zastosowane do produkcji naszych materiałów,
wykorzystywane jest w procesie produkcji jako
odnawialne źródło energii.
Wszystkie procesy w firmie EGGER stanowią
część cyklu środowiskowego. Rozpoczyna się
on od produkcji drewna w tartaku, a kończy
na produkcji materiałów drewnopochodnych,
na przykład podłogi laminowanej. Recykling
pozwala na ponowne włączenie materiału
do cyklu. Drewno, które nie może być
wykorzystane do produkcji materiałów, zostaje
przetworzone na ciepło i ekologiczną energię
elektryczną. Aby połączyć wszystkie procesy
za pomocą możliwie najkrótszych tras
transportu między fabrykami, pracujemy nad
rozwojem zintegrowanych fabryk.
Wykorzystanie drewna w materiałach budowlanych
lub przetwarzanie go na materiały drewnopochodne
wiąże CO₂, natomiast spalanie uwalnia CO₂.
EGGER uważa, że optymalną metodą jest
kaskadowe wykorzystanie drewna. Wiąże się
to z maksymalnym wykorzystaniem drewna
podczas produkcji materiałów. Dopiero gdy
odpady drzewne nie nadają się do zastosowania
przy produkcji płyt, wykorzystywane są do
wytworzenia energii. Bierzemy udział
w kampaniach takich jak “Wood Action Day”
(Dzień Drewna) organizowany przez Europejską
Federację Producentów Płyt Drewnopochodnych
EPF i akcję “Stop burning our trees” (Stop
paleniu drzew) organizowaną przez brytyjski
przemysł drzewny. Akcje te mają na celu
zwiększenie świadomości polityków
i społeczeństwa w zakresie zrównoważonego
wykorzystania naszych zasobów.
Ochrona zasobów
Jakie lasy mogą być
źródłem surowca?
CERTYFIKOWANE OBSZARY LEŚNE 2011 W HEKTARACH
Kraj
Całkowita
powierzchnia
lasów
PEFC
FSC®
Niemcy
11.076.000 7.395.066
544.919
Francja
17.572.000
14.248
Polska
9.337.000
Republika
Czeska
2.657.000
1.883.149
Wielka
Brytania
2.901.000
1.298.047
Austria
4.006.000
857.398
427
Włochy
10.916.000
742.914
52.102
Węgry
2.029.000
0
310.281
Szwajcaria
1.255.274
206.083
613.262
Rumunia
6.733.000
0
717.056
780.000.000
177.396
Rosja
świat
4.970.110
6 .979.377
4.000.734
50.184
245.100.000
1.571.015
30.261.983
162.300.000
Źródła: www.fsc.org, www.pefc.org „Jahrbuch Wald und Holz“,
Krajowe Ministerstwo Środowiska, BAFU (2011), komunikat prasowy
Eurostat 85/2011, pro Holz (www.zukunftsregion.org)
Drewno jest bardzo trwałe i stanowi
surowiec odnawialny. Jednak aby
je pozyskiwać niezbędna jest
zrównoważona gospodarka leśna,
co niesie ze sobą przystosowanie
wielu aspektów ekonomicznych,
ekologicznych i społecznych.
Forest Stewardship Council (FSC®)
i PEFC (Program Zatwierdzenia
Systemów Certyfikacji Leśnej)
monitorują i oceniają system
zrównoważonych łańcuchów dostaw.
EGGER zwykle wybiera drewno z certyfikowanych
lasów. Dzięki ścisłemu procesowi kontroli (system
zasad należytej staranności), monitorujemy
wszystkie zakupy drewna w ramach
rozporządzenia UE dotyczącego handlu drewnem
(EU Timber Regulation) i innych systemów
certyfikacji lasów. Podczas zamawiania surowców
zobowiązujemy się, zgodnie z naszymi
wytycznymi, nie używać drewna:
1. z nielegalnego pozyskiwania,
2.z regionów, gdzie naruszane są tradycyjne
lub podstawowe prawa obywatelskie,
3. z lasów o szczególnej wartości chronionej jeśli
nie posiadają odpowiednich certyfikatów,
4.z lasów, które zostaną zamienione na plantacje
lub tereny niezalesione,
5. z genetycznie modyfikowanych drzew.
Łańcuch dostaw firmy EGGER, w zależności
od dostępności drewna, posiada certyfikat PEFC
(certyfikat HCA-COC-0183) i certyfikat FSC®
(HCA-COC-100017 i HCA-CW-100017).
Jak wygląda
kontrola dostawców?
CERTYFIKACJA LASÓW
I POCHODZENIA PRODUKTU
PEFC/04-31-0552
Promoting Sustainable
Forest Management
www.pefc.org
Nasze lasy służą wypoczynkowi oraz
mają znaczenie kulturowe, społeczne
i ekonomiczne. Zarządzanie zgodne
z naturą zapewnia ochronę lasów,
a przecinka poprawia ich skład.
EGGER kontroluje przestrzeganie wytycznych
w drodze tak zwanej wstecznej integracji.
Oznacza to, że ciągle zwiększamy pozyskanie
drewna przez zakup własny i od firm leśnych.
Dzięki temu wiemy wszystko o pochodzeniu
drewna od czasu, gdy było żywym drzewem
w lesie. Do Grupy EGGER należy spółka EGGER
Forestry Ltd w Hexham (GB), która zarządza
lasami przy zakładzie Gagarin (RU). W 2012 roku
spółka EGGER Forest GmbH w Niemczech
rozszerzyła swoją działalność o zakup drewna
na pniu, a tym samym wykorzystuje regionalne
rezerwy drewna. Jednocześnie włączamy
naszych dostawców w łańcuch wartości
i rozwijamy długoterminowe partnerstwo.
Recykling
Jakie są możliwości
recyklingu materiałów
drewnopochodnych?
MATERIAŁ POCHODZĄCY Z RECYKLINGU W PRODUKTACH
EGGER (ŚREDNIA)
Produkty
uboczne
Materiał
pochodzący
z recyklingu
Drewno
przemysłowe
Eurospan ®
45 %
30 %
25 %
Cienka płyta
wiórowa
60 %
0 %
40 %
0 %
0 %
100 %
75 %
0 %
25 %
100 %
0 %
0 %
Produkty
Eurostrand ®
MDF/HDF
Cienki MDF
20
Do produkcji materiałów drewnopochodnych
wykorzystujemy trzy rodzaje materiałów: produkty uboczne,
drewno przemysłowe i materiały pochodzące z recyklingu.
Produkty uboczne obejmują odpady tartaczne, takie
jak zrębki, trociny i wióry. Materiał odzyskiwany podczas
recyklingu to odpady drewna pochodzące
ze zużytych wyrobów gotowych, takich jak meble, palety
lub opakowania, jak i niektóre (odrzucone) produkty
z własnej produkcji, których nie można sprzedać. Drewno
przemysłowe to drewno o małej średnicy pochodzące
ze zrównoważonej gospodarki leśnej.
EGGER gwarantuje, że materiał przygotowywany
do recyklingu jest zakupiony z godnych zaufania
źródeł. Ponadto, wprowadziliśmy system zwrotu
ścinki pozostałej z obróbki płyt od naszych
klientów. Odpowiednia obróbka drewna
z recyklingu pozwala na ponowne jego
wykorzystanie przy produkcji płyt
wiórowych. Drewno takie stanowi ok. 30 proc.
wykorzystywanego materiału. Firma kupuje świeże
drewno przemysłowe do produkcji wiórów do płyt
OSB. Fabryki generują duże ilości produktów
ubocznych i drewno nadające się do recyklingu.
EGGER wykorzystuje je do produkcji materiałów
lub używa ich do wytwarzania przyjaznej dla
środowiska energii cieplnej i elektrycznej.
Czy drewno odpadowe
może również być
przetworzone na materiały
drewnopochodne?
Ze względu na impregnację drewna i wykańczanie
powłokami płyt drzewnych czy mebli, drewno odpadowe
może zawierać metale ciężkie lub organiczny związek
chloru PCP (polichlorowane fenole), które są dziś zakazane.
Producenci muszą stosować staranne metody sortowania,
by zapewnić, że do dalszej produkcji używane będzie
jedynie nieskażone drewno recyklingowe.
EGGER przetwarza tylko drewno z recyklingu
mebli, palet, drewnianych materiałów
opakowaniowych, budowlanych i rozbiórkowych,
które spełnia wymogi odpowiednich dyrektyw
i systemów kontroli. Materiał jest także
poddawany oględzinom w naszych fabrykach
i drewno zanieczyszczone zostaje oddzielone
od tego, które przeznaczono do wykorzystania.
EGGER prowadzi również analizy na obecność
PCP/lindanu (pestycyd HCH) i ołowiu. Oferujemy
dostawcom kompleksową obsługę w zarządzaniu
odpadami drzewnymi, w tym pomoc prawną czy
organizację transportu.
W jaki sposób
można w 100%
wykorzystać drewno?
Zamknięty cykl surowca maksymalizuje wykorzystanie
drewna do produkcji materiałów i jako źródła energii.
Wszystkie części drzewa – kłoda, gałęzie i kora – mogą
być w pełni wykorzystane przez producenta materiałów
drewnopochodnych. Tylko korzenie nie są wykorzystywane
i pozostają w ziemi.
TAK MOCNE JAK LITE DREWNO
Firma EGGER inwestuje
w technologię ochrony zasobów
i do swoich procesów włącza
również recykling.
Na przykład, płyta EUROLIGHT®
składa się z cienkich warstw
płyty wiórowej lub płyty MDF
oraz rdzenia o strukturze
plastra miodu z przetworzonego
papieru.
EGGER maksymalnie wykorzystuje pontencjał
drewna. Wykorzystywanie drewna
w materiałach ma znaczenie nadrzędne:
tartaczne produkty uboczne, wiatrołomy,
drewno z trzebieży i to pochodzące z recyklingu
mogą zostać użyte do produkcji materiałów
drewnopochodnych, a pył powstający podczas
obróbki drewna jest używany zamiast kopalnych
źródeł energii do produkcji ciepła i przyjaznej
dla środowiska elektryczności. Z naszych
zakładów energetycznych dostarczamy ciepło
do okolicznych obszarów.
A
PO
ET
WI
RZE
W POMIESZCZEN
I AC
HZ
AM
KN
LZO to lotne związki organiczne mające wpływ na jakość
powietrza w pomieszczeniu zamkniętym. Są to naturalne
substancje zawarte w drewnie, które są odpowiedzialne za
charakterystyczny zapach. Różne źródła LZO mają wpływ
na jakość powietrza w nowoczesnych pomieszczeniach
mieszkalnych. Zarówno drewno jak i organicznie
związane materiały drewnopochodne są wśród czynników
postrzeganych jako te wytwarzające pozytywne emocje.**
H
WP
YC
ŁY
IĘ T
Styl życia
W
N
Czym są LZO?
LZO
Jakość
powietrza w
pomieszczeniach
zamkniętych
Klimat
Oprócz lotnych związków organicznych pochodzących z mebli
czy zużytych materiałów, jakość powietrza w pomieszczeniu
zależy także od sposobu życia i klimatu.
* Uniwersytet we Freiburgu i Instytut Badań
nad Drewnem WKI, Brunszwik, 2009.
** „Bauen und Leben mit Holz“, Wydawnictwo:
Informationsdienst Holz.
EGGER zgodnie z najnowszymi standardami
przeprowadza regularne testy swoich produktów
pod względem obecności lotnych związków
organicznych, mimo że związki te nie są
niebezpieczne dla zdrowia. Badania wykazują,
że nawet wysokie stężenia lotnych związków
organicznych w materiałach drewnopochodnych
nie mogą uszkodzić tkanki płuc.* Również
naturalnie występujące w drewnie aldehydy
i kwasy karboksylowe nie są szkodliwe
dla zdrowia.**
Bezpieczne
materiały
Jak LZO pochodzące
z materiałów
drewnopochodnych
różnią się od tych
znajdujących się w lesie?
Drewno i materiały drewnopochodne są zasadniczo
podobne w emisji LZO. Ponieważ materiały
drewnopochodne powstają przez sprasowanie
w wysokiej temperaturze dochodzącej do 200 °C,
stężenie aldehydów i kwasów karboksylowych,
które uwalniają nielotne lub nieznacznie lotne
składniki drewna, może wzrosnąć. Woski, kleje
i powłoki, które są następnie stosowane, również
mogą być źródłem LZO.
EGGER stale zmniejsza stosowanie środków
chemicznych. Procesy klejenia i prasowania
technicznie dopracowane w ostatnich 20 latach,
wymagają dziś znacznie mniejszych ilości kleju.
22
Czy producenci
drewnopochodnych materiałów
muszą testować swoje produkty
pod kątem LZO?
Komory testowe o pojemności 1 m3 w Instytucie Fraunhofera WKI.
Jakie są efekty
uwalniania się
LZO z materiałów
drewnopochodnych?
* Uniwersytet we Freiburgu i Instytut
Fraunhofera WKI Brunszwik, 2009
Metody badań i oceny różnią się w zależności
od grupy produktów. W niektórych krajach informacje
o uwalnianiu się lotnych związków organicznych są
obowiązkowe dla podłóg, produktów budowlanych
i dekoracyjnych.
Odrębne metody mają zastosowanie przy jakościowej
i ilościowej ocenie różnych LZO. Jako punkt odniesienia
do szacowania możliwych skutków zdrowotnych służy tzw.
wartość LCI, określająca najniższe stężenie procentowe.
Niektóre produkty EGGER, mimo iż nie podlegają
obowiązkowi tego typu testów, są oceniane
przez niezależne instytuty. Inwestujemy również
w nowoczesne komory testowe, które służą
wewnętrznej kontroli, jak i doskonaleniu
i optymalizacji produktów. Komory testowe
badają poziom lotnych związków organicznych,
jak i emisję formaldehydu.
Naukowcy zebrali wiarygodne dane potwierdzające,
że LZO uwalniające się z materiałów
drewnopochodnych, nie stanowią zagrożenia dla
zdrowia. Nawet przy stężeniach lotnych związków
organicznych od 5 do 50 razy wyższych niż powszechnie
przyjęte, u badanych nie wykazano zaburzenia czynności
płuc, stanów zapalnych, nie odczuwali oni objawów
takich jak: podrażnienie oczu i błon śluzowych, bóle
głowy, nudności, zawroty głowy, złe samopoczucie.*
EGGER tradycyjnie bazuje na drewnie, tworząc
przytulne miejsca wypoczynku. W Tyrolu,
który jest ojczyzną naszej firmy, architektura
drewniana jest częścią stylu życia,
a unoszący się zapach żywicy stanowi część
naturalnego otoczenia. Zapachy niektórych
rodzajów drewna są uważane za orzeźwiające
i mające pozytywny wpływ na zdrowie
i ogólne samopoczucie.
Ile formaldehydu
znajduje się w materiałach
drewnopochodnych?
Formaldehyd występuje w sposób naturalny
w drewnie w stężeniu poniżej 0,01 ppm (części milionowej).
W klejach używanych przy produkcji materiałów
drewnopochodnych, takich jak mocznik,
melamina i żywice fenolowe, poziom formaldehydu
został obniżony do minimum. Nawet produkcja
bezformaldehydowego kleju polimerowego
dwufenylometanu dwuizocyjanianu (PMDI)
(izocyjanian/PU) wymaga użycia formaldehydu.
EGGER działa przeciwko bagatelizowaniu
zagrożeń wynikających ze stosowania
formaldehydu, poprzez wspieranie
i kształtowanie zarówno krajowych
i międzynarodowych procesów, które zajmują
się tematyką formaldehydu i jakości powietrza
w budynkach. Wszystkie produkty EGGER
plasują się poniżej limitów europejskiej klasy
E1. Niektóre z nich spełniają nawet ostrzejsze
wymogi, jak te w USA i Japonii.
Formaldehyd
pod kontrolą
LIMITY DLA PŁYTY SUROWEJ
E1
Klasy emisji
EPF-S
IOS-MAT 0003
CARB 2
F****
Metoda
komorowa,
zgodnie z
europejską
normą EN 717
(ppm)
Perforator
zgodnie z
EN 120 (mg
HCHO/100 g
ATRO
(absolutnie
suche)***
Perforator
zgodnie z
EN 120 (mg
HCHO/100 g
ATRO
(absolutnie
suche)
Amerykański
test według
normy ASTM
13333 E
(ppm)*
Wartość
porównawcza,
badanie w
komorze
zgodnie z
normą EN 717
(ppm)**
ASTM 1333 E
(ppm)
Perforator
zgodnie z
EN 120 (mg
HCHO/100 g
ATRO
(absolutnie
suche)***
Eksykator
według JIS
A 1460
(mg/L)
Płyta wiórowa
0,1
maximum 8
maximum 4
0,09
0,065
0,09
maximum 4
0,3
0,03 – 0,04
Cienkie MDF
0,1
maximum 8
maximum 5
0,13
0,14
0,13
maximum 5
–
–
MDF
0,1
maximum 8
maximum 5
0,11
0,12
0,11
maximum 5
–
–
OSB
0,1
maximum 8
–
–
–
0,09
maximum 4
0,3
–
Metody badań
* Metoda komorowa: min. 23 m3, testy o różnym stopniu obciążenia, temperatura: 23 ° C, wilgotność względna: 50%, wymiana powietrza: 0.5/godz.
** Europejska metoda komorowa: jednolity stopień załadowania, temperatura: 23 ° C, wilgotność względna: 45%, wymiana powietrza: 1/godz.
*** Dla kontroli produkcji w zakładzie
Wartość
porównawcza,
badanie w
komorze
zgodnie z
europejską
normą EN 717
(ppm)
Czy istnieją materiały
drewnopochodne
bez formaldehydu?
Według szacunków Instytutu Fraunhofera, od 80
do 85 procent wszystkich płyt wiórowych zawiera obecnie
kleje z formaldehydem. W przeciągu ostatnich 20 lat
producentom udało się znacznie zredukować emisje,
a eksperci spodziewają się dalszego ich spadku.
Technicznie starsze kleje bez formaldehydu, takie jak
polimerowy dwufenylometan dwuizocyjanian
(izocyjanian/PU), dostępne w ograniczonych ilościach,
wymagają skomplikowanego przetwarzania, by zapewnić
bezpieczeństwo pracy, a to prowadzi do ich wyższych
cen detalicznych.
EGGER produkuje również bezformaldehydowe
płyty OSB, które spełniają standard E0. Są to
EUROSTRAND® OSB 4 Top. Produktem
bezformaldehydowym są też płyty EGGER DHF
wykonane przy użyciu polimocznika. Są
one przeznaczone do stosowania w miejscach,
w których nie można użyć produktów
z powłokami hamującymi emisje.
Jakie ilości
formaldehydu zawarte
w materiałach
drewnopochodnych
są niebezpieczne dla
zdrowia?
0,1 ppm zawartości formaldehydu odpowiada
uznanej w Europie normie E1.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oceniła tę
wielkość w oparciu o ocenę ryzyka dla zdrowia
użytkownika jako poziom bezpieczny „safe level“.
W związku z powyższym i zgodnie z dzisiejszym
stanem wiedzy wszystkie produkty zawierające
0,1 ppm formaldehydu są absolutnie bezpieczne.
EGGER oferuje produkty poniżej wymaganych
limitów dla wszystkich wyżej wymienionych
standardów. Przy wartościach poniżej
0,05 ppm emisji, nasze płyty DHF i panele
podłogowe spełniają wymagania najstarszego
na świecie systemu certyfikacji ekologicznej
Niebieskiego Anioła. Melaminowana płyta
EURODEKOR® ze stężeniem emisji formaldehydu
poniżej 0,03 ppm znajduje się natomiast na
szwajcarskiej liście produktów LIGNUM. Jako
dostawca dla sieci IKEA, produkujemy również
płyty surowe, spełniające standard CARB-2.
Kompatybilne
powierzchnie
Przekrój powlekanych
podłóg z technologią
Cork+
Melaminowane płyty
EURODEKOR®
Jakie powierzchnie są
dostępne dla materiałów
drewnopochodnych?
Materiały drewnopochodne są zwykle uszlachetniane
powierzchniami z żywicy melaminowej, lakierami
i laminatami. W przypadku różnych płyt nośnych
dominują powłoki z żywicy melaminowej. Składają
się one z jednej lub więcej warstw impregnowanego
papieru dekoracyjnego naprasowanego na płytę.
Natomiast laminaty tworzy się z kilku warstw papieru
impregnowanego żywicami fenolowymi. Dodatkowo
powierzchnie niektórych produktów są chronione
warstwą overlay. Skład powłok determinuje ich
trwałość, wygląd i wrażenia dotykowe.
Przekrój laminatu
EGGER
Melaminowany, dekoracyjny materiał
drewnopochodny EURODEKOR® jest jednym
z najlepiej sprzedających się produktów firmy
EGGER. Podobnie jak w przypadku laminatu
powłoki tego produktu są całkowicie
nieszkodliwe. Oznacza to, że po procesie
produkcyjnym nie zawiera on nadmiaru
wolnego formaldehydu, który byłby emitowany
do powietrza.
26
Czy powłoki i żywice
wydzielają jakieś
szkodliwe związki?
TECHNOLOGIA CORK
+
Korek jest surowcem
odnawialnym i dlatego
szczególnie przyjaznym dla
środowiska. Miliony komórek
powietrznych w nim zawartych
sprawiają, że jest ciepły,
miękki i cichy. Zasadniczy
wzór drukowany jest techniką
druku bezpośredniego (DPR®)
na górnej, wysoce zagęszczonej
warstwie korka i pokrywany
trwale elastycznymi,
ekologicznymi lakierami.
Podłoga jest wytrzymała
i łatwa w utrzymaniu.
Skąd pochodzi
papier do produkcji
laminatów?
Powierzchnie z żywicy melaminowej, laminaty
i większość innych powierzchni są całkowicie
nieszkodliwe. Współczynnik ich emisji jest bardzo niski.
Blokują one także emisje z płyty nośnej, dlatego
płyty laminowane wykazują znacznie niższe wartości
emisji lotnych związków organicznych i formaldehydu
niż płyty surowe. Są tu też wyjątki jak na przykład
powłoki z dodatkiem barwników azowych, które
mogą być szkodliwe dla zdrowia.
EGGER ani żaden z jego dostawców papierów
dekoracyjnych nie używa powłok z dodatkiem
barwników azowych. Przy produkcji papieru,
powłok czy bezpośrednim malowaniu surowych
płyt wiórowych stosowane są tylko azowe
pigmenty. W przeciwieństwie do azowych
barwników, są one nierozpuszczalne na
barwionej powierzchni. Oznacza to, że płyty nie
wchłaniają pigmentów, co czyni je nieszkodliwymi
dla zdrowia. Dlatego sprawdzają się przy
produkcji farb drukarskich, materiałów
syntetycznych, powłok i opakowań do żywności.
Do produkcji laminatów, papierów dekoracyjnych
nasyconych żywicą melaminową i powłok podłogowych
wykorzystuje się duże ilości papieru. Drewno to surowiec
naturalny, dlatego trzeba go używać odpowiedzialnie,
także przy produkcji papieru.
Praktycznie cały papier wykorzystywany przez
firmę EGGER jest produkowany z drewna
pochodzącego ze zrównoważonej gospodarki
leśnej. Większość naszych surowców posiada
certyfikaty FSC® lub PEFC. Dodatkowo przy
wyborze źródeł dostaw wybieramy najkrótszą
drogę transportu.
Rolki papieru do produkcji dekorów EGGER.
27
Co to jest EPD?
Przejrzystość
działań
Jaki jest cel
deklaracji EPD?
* Źródło: PE International
28
EPD to deklaracje środowiskowe produktów.
W tym dokumencie producent przedstawia wszystkie
ważne dla środowiska informacje, dotyczące danego
produktu, w tym jego opis i proces produkcji.
Informacje te są następnie weryfikowane i potwierdzane
przez niezależny komitet ekspertów. Deklaracje EPD to
rzetelne dokumenty mające zastosowanie przy certyfikacji
projektów i budów przyjaznych środowisku.
EGGER jako pierwszy w Europie producent
produktów drewnopochodnych przedstawił
deklaracje EPD zweryfikowane przez niezależne
instytucje. Dziś deklaracje EPD są dostępne dla
większości produktów firmy: płyty MDF i HDF,
produkty EUROSPAN® i EURODEKOR®, drewno,
DHF, EUROLIGHT®, laminat i OSB, a także
panele podłogowe DPL i DPR®.
Deklaracja środowiskowa produktu EPD pozwala
architektom, konstruktorom i stolarzom określić
wpływ, jaki ma na środowisko dany materiał i jego
obróbka. Dzięki temu mogą w łatwy sposób porównać
alternatywne produkty pod względem ekologicznym,
ekonimicznym i społeczno-kulturowym.
Deklaracje EPD identyfikują produkty w kontekście ich
całego cyklu życia, począwszy od ich projektowania,
poprzez produkcję i zastosowanie, aż po utylizację.*
EGGER jako pierwszy w Europie producent
produktów drewnopochodnych przygotował
deklaracje EPD dla swoich produktów, dzięki
czemu przyczynił się do rozwoju zrównoważonego
budownictwa i mieszkalnictwa. Deklaracje EPD
wydawane są przez renomowany instytut
i spełniają wszystkie wymogi niezbędne
do certyfikacji budów przyjaznych środowisku.
Jakie dane zawarte
są w deklaracjach EPD?
Od 2011 r. europejski standard EN 15804
określa metodykę obliczeń, opracowanie
scenariuszy budowy, zastosowanie, utylizację
i recykling, a także wskaźniki wymagane do
uzyskania środowiskowych deklaracji produktów.
Deklaracje EPD oceniają produkt w odniesieniu
do jego całościowego cyklu życia. EPD identyfikuje
abiotyczne zużycie zasobów dla elementów takich
jak minerały i rudy, zużycie energii pierwotnej
i wpływ na globalne ocieplenie, jak również jak
również tzw. toksyczność dla ludzi i środowiska.*
EGGER na bieżąco aktualizuje swoje deklaracje
EPD. Oznacza to, że nasze dokumenty są zgodne
z nowym Standardem ECO, wydanym na
początku roku 2013. Nasze deklaracje EPD
zostały sporządzone przez słynny niemiecki
Instytut Budownictwa i Ochrony Środowiska IBU.
Zostały one upublicznione za pośrednictwem
centralnych baz danych oraz na firmowej stronie
www.egger.com.
* Źródło: PE International
29
Analiza cyklu
życia produktu
Co jest celem
analizy cyklu
życia produktu?
Analiza cyklu życia produktu określa jego
wpływ na środowisko naturalne. W zasadzie
stwarza ona model wszystkich faz cyklu życia,
od wytworzenia produktu poprzez recykling aż po
utylizację. Suma zasobów i emisji („analiza cyklu
życia zasobów“) wyznacza wskaźniki niezbędne
do kompleksowej oceny wpływu na środowisko.
Normy ISO 14040 i ISO 14044 regulują
wykonywanie tej oceny.
Cykl życia materiałów drewnopochodnych
EGGER jest przykładem pozytywnej oceny cyklu
życia drewna jako surowca naturalnego.
Jednorodzinny dom z drewna może związać do
80 ton CO₂. Ponadto, drewno jest substytutem
innych surowców, takich jak aluminium, którego
produkcja wymaga sto razy więcej energii, niż
pozyskanie drewna przemysłowego.
30
Jakie potencjalne
oddziaływanie pokazuje
analiza cyklu życia
produktu?
POTENCJAŁ TWORZENIA EFEKTU CIEPLARNIANEGO
W KILOGRAMACH RÓWNOWAŻNIKÓW CO₂
Ścianka drewniana
Ścianka
metalowa
Lita
ścianka
Budowa
i utrzymanie
198
199
445
CO₂ wiązane
w drewnie
-238
-9
–
250
7
43
-114
-62
–
97
136
488
Emisje
Emisje
(elektryczność i para
wodna lub potencjał
recyklingowy)
Całkowity potencjał
Analiza cyklu życia określa, w jakim
stopniu dany produkt przyczynia się
do efektu cieplarnianego, zakwaszenia,
uszkodzenia warstwy ozonowej i wytwarzania
smogu. Potencjalny wpływ produktu na zmiany
klimatyczne jest związany z emisją CO₂ i jego
równoważników. Potencjał tworzenia efektu
cieplarnianego 1 metra bieżącego dla ściany
drewnianej odpowiada 97 kg CO₂.
Dla porównania: potencjał tworzenia efektu
cieplarnianego dla ściany metalowej
wynosi 136 kg, a dla litej ściany 488 kg.*
Materiały drewnopochodne EGGER stanowią
przyjazną dla środowiska alternatywę wielu
materiałów. W porównaniu do betonu, cegły,
metalu, kluczowe wskaźniki dotyczące
wydajności, takie jak zużycie energii pierwotnej
i potencjał tworzenia efektu cieplarnianego,
są dużo niższe dla drewna.
* Źródło (także graficzne):
Projekt „ÖkoPot“, UV Hamburg 2008.
Jakie znaczenie ma
zastosowanie energii
w analizie cyklu życia?
Analiza cyklu życia produktu przedstawia
tzw. poziom zużycia energii pierwotnej podany
w megadżulach (MJ). W przeciwieństwie do
energii końcowej, jest to energia, która może
być używana bez uprzedniej konwersji. Analizy
cyklu życia produktu potwierdzają zapotrzebowanie
na energię pierwotną z odnawialnych źródeł energii
takich jak wiatr i woda, energia słoneczna i spalanie
biomasy, a także z nieodnawialnych źródeł energii,
takich jak węgiel, gaz ziemny i ropa naftowa.
EGGER stawia na odnawialne źródła energii.
Przykładowo przy produkcji płyt EUROSTRAND®
OSB proporcjonalne pozyskanie energii
pierwotnej, pochodzącej z odnawialnych
źródeł energii wyprodukowanych w naszych
elektrowniach wykorzystujących biomasę,
jest trzy razy wyższe niż pozyskanie jej
z nieodnawialnych źródeł energii.
Dlaczego certyfikacja
zrównoważonych metod
budowlanych jest ważna?
Certyfikat, który dokumentuje zachowanie
zrównoważonych metod w zakresie budowy
i eksploatacji budynku decyduje o jego wartości.
Uzyskanie deklaracji EPD sporządzonych zgodnie
z normą EN 15804 i ocena cyklu życia dla budynków
są dobrowolne. Jednakże często zdarza się,
że wytyczne do przetargów budowlanych zawierają
klauzulę o wymogu posiadania deklaracji EPD
dla materiałów budowlanych.
EGGER podkreśla, że nasze projekty
budowlane są również certyfikowane.
Do budowy naszego biurowca w Radauti
(RO) użyliśmy tylko własnych materiałów
drewnopochodnych i otrzymaliśmy
za to złoty certyfikat Niemieckiego
Stowarzyszenia Budownictwa
Zrównoważonego DGNB. EGGER
Tech-Center w Unterradlbergu (AT)
i nowe Forum w zakładzie w Brilonie (DE),
zostały zbudowane przy użyciu tej
samej metody.
Dodawanie wartości
dzięki certyfikacji
Jak certyfikowane
materiały budowlane
przyczyniają się
do certyfikacji budynków?
PROCES CERTYFIKACJI BUDYNKÓW
Istnieje wiele wymogów certyfikacji budynku,
włącznie z oceną cyklu życia materiałów budowlanych
zastosowanych przy jego budowie. Architekci i projektanci
mają dostęp do danych dotyczących całej branży poprzez
publiczne bazy danych, takie jak Öko bau.dat i ESUCO
(Europejska Baza Danych Budownictwa Zrównoważonego),
która jest obecnie tworzona. Innowacyjni producenci
mogą tam publikować swoje deklaracje EPD, co pozwala
na określenie warunków zrównoważonego budownictwa
w sposób bardziej wiarygodny.
właściciel programu
konkretne EPD
przygotowane przez
EGGER
jako pliki
do pobrania z firmy
EGGER
ogólne dane
dotyczące przemysłu
centralna
baza danych
architekci, konstruktorzy,
konsultanci itp.
certyfikacja budynków
EGGER jest liderem pod względem przejrzystości
informacji: dostarczamy wszystkie dane
wymagane do certyfikacji budynków w różnych
systemach certyfikacji. Wiemy, że naukowo
uzasadnione oceny cyklu życia stały się dzisiaj
standardem. Nasze deklaracje EPD wydane przez
Instytut Budownictwa i Ochrony Środowiska IBU
są dostępne w publicznych bazach danych,
można je również pobrać z naszej strony
internetowej.
Systemy certyfikacji różnią się w zależności
od właściciela programu. Wśród najważniejszych systemów
certyfikacji można wymienić: Deutsche Gesellschaft für
Nachhaltiges Bauen (DGNB), amerykański Leadership
in Energy and Environmental Design (LEED), brytyjski
British Building Research Establishment Environmental
Assessment Method (BREEAM) i francuski Haute Qualité
Environnementale (HQE).
Jakie certyfikaty
są dostępne?
EGGER zapewnia deklaracje EPD dla wszystkich
swoich produktów, w tym informacje dla
wszystkich wymaganych katalogów produktów,
w zależności od różnych systemów certyfikacji.
Politycy wskazują, że jednolite europejskie
kryteria oceny oddziaływania na środowisko
budynków powinny być ustalone w ciągu
najbliższych kilku lat.
Wykaz haseł
A
AGBB
Niem. Ausschuss zur gesundheitlichen
Bewertung von Bauprodukten (AGBB) – niemiecka komisja
zajmująca się oceną wpływu produktów budowlanych
na ludzkie zdrowie. Składa się z przedstawicieli Ministerstwa
Zdrowia, Krajowej Agencji Ochrony Środowiska,
Niemieckiego Instytutu Budownictwa, Bauministerkonferenz (zebrania ministrów budownictwa), Bundesanstalt für
Materialforschung und-Prüfung (Federalnego Instytutu
Badań nad Materiałami), Bundesinstitut für Risikobewertung (Federalnego Instytutu Oceny Ryzyka) i Koordinierungsausschuss 03 für Hygiene, Gesundheit und Umweltschutz (Komisji Koordynacyjnej 03 ds. higieny, zdrowia
i środowiska), Normenaus Schuss Bauwesen (Komisji
Standardów Budownictwa). W 2001 roku zespół ten
opracował kryteria oceny wpływu emisji LZO z produktów
budowlanych stosowanych we wnętrzach budynków na
stan zdrowia.
ANALIZA CYKLU ŻYCIA PRodUKtU
Analiza cyklu życia produktu jest to systematyczna analiza
oddziaływania produktów na środowisko w ciągu całego
cyklu życia (od żywego drzewa do wykorzystania
termicznego tych odpadów, które nie nadają się już
do dalszego wykorzystania w produkcji) lub tylko
do pewnego etapu przetwarzania (od żywego drzewa
do bramy zakładu). Analiza obejmuje wszystkie
oddziaływania produktu na środowisko podczas faz
produkcji, użytkowania i usuwania odpadów pozostałych
z produktu, jak również związane z nimi procesy, które
miały miejsce przed zakupem surowca i po sprzedaży
gotowego produktu (np. produkcja surowców, materiałów
pomocniczych i materiałów eksploatacyjnych). Wydobycie
wszystkich ekologicznie istotnych złóż (np. rudy, ropa
naftowa) oraz emisje do środowiska (np. odpady, dwutlenek
węgla) są rejestrowane i przeliczane na ich potencjalny
wpływ na środowisko. Analiza cyklu życia produktu jest
niezbędna do przygotowania deklaracji EPD.
AtCM
Ang. airborne toxic control measure (ATCM) to
środki kontroli toksyn unoszących się w powietrzu. Zobacz
CARB-2.
35
B
BADANIA W KOMORZE
Metoda określania
emisji formaldehydu z materiałów drewnopochodnych
i ich produktów w określonych warunkach (temperatura,
wilgotność, szybkość wymiany powietrza, prędkość
powietrza i umeblowanie pomieszczenia). Próbka
umieszczona w komorze jest otoczona ze wszystkich stron
przez powietrze. Formaldehyd emitowany podczas badania
jest absorbowany przez wodę destylowaną, a następnie
poddany analizie ilościowej. Procedura tego badania jest
regulowana przez normę DIN EN 717-1 w standardzie
europejskim, jak również normy ASTM E 1333 i D 6007
amerykańskich standardów pomiarowych.
mieszkalnych, szkół, itp. Jest on oparty na tej samej
B R E E A M oraz
LEED.
zasadzie co
B aub o o k
certyfikacji.
CO₂
Dwutlenek węgla ma odczyn kwasowy, jest
niepalny, bezbarwny i bezwonny. Jest to chemicznie
względnie obojętny gaz wydzielający się podczas spalania
substancji organicznych, częściowo odpowiedzialny
za efekt cieplarniany w atmosferze.
CE
Oznaczenie CE potwierdza zgodność produktu
z normami i regulacjami obowiązującymi w Europie.
W przypadku materiałów drewnopochodnych stosowanych
w budownictwie europejskim ma zastosowanie zbieżna
norma EN 13986, regulująca najważniejsze właściwości,
procedury badawcze je określające i oznakowanie. Proces
oceny zgodności produktu został również określony, co ma
na celu potwierdzenie, że materiały drewnopochodne
spełniają obowiązujące wymogi.
Patrz załącznik: Porównanie systemów
BIOMASA
Mieszanina substancji organicznych
pochodzących z organizmów żywych i/lub wytwarzanych
przez nich innych związków organicznych. Biomasa często
różni się w swym składzie w zależności od ekosystemu,
z którego pochodzi. W poszczególnych przypadkach może
też różnić się mimo tego samego pochodzenia
geograficznego. Nie ma jednej definicji biomasy w ekologii.
Rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje biomasy:
biomasa ekologiczna i biomasa energetyczna.
Ta ostatnia ograniczona jest wyłącznie do substancji
zwierzęcych i roślinnych, które można wykorzystać
do wytwarzania energii.
BReEAM
certyfikacji.
C
Patrz załącznik: Porównanie systemów
C A Ł K O W I T E S T Ę Ż E N I E L OT N Y C H
Komisja
ZWIĄZKÓW OGRANICZNYCH
oceny produktów budowlanych w zakresie ochrony
A g B B używa od 2001 roku zunifikowanego
środowiska
L Z O emitowanych
narzędzia oceny zawartości
z produktów budowlanych wewnątrz budynku. Definiuje
on całkowite stężenie lotnych związków organicznych jako
sumę wszystkich substancji, których stężenie jest wyższe
niż 5 mg/m3.
CARB-2
Ang. California Air Resources Board (CARB)
– Kalifornijska Rada ds. Zasobów Powietrza, wydała
w 2007 roku zarządzenie mające definiować szkodliwe
substancje unoszące się w powietrzu ATCM, w tym
wytyczne dla emisji formaldehydu z materiałów
drewnopochodnych. Przepisy te są wiążące dla wszystkich
producentów, importerów, wytwórców, dystrybutorów
i urzędów certyfikacji pracujących z materiałami
drewnopochodnymi na rynku kalifornijskim.
C A sbee
Certyfikat CASBEE został opracowany
w 2001 roku przez Japońskie Konsorcjum Budownictwa
Zrównoważonego (Japan Sustainable Building Consortium,
JSBC). Mierzy efektywność środowiskową budynków
dostosowanych do specjalnych wymagań dla nieruchomości
w Japonii i Azji. System certyfikacji CASBEE składa się
z czterech różnych kryteriów oceny cyklu życia budynku,
od projektowania i budowy, poprzez użytkowanie i renowację,
aż do rozbiórki. Ten system oceny ma zastosowanie dla
różnych rodzajów użytkowania – budynków biurowych,
36
CYKL ŻYCIA MATERIAŁU
Zamknięty cykl
życia materiału (system zamkniętego obiegu) z jednej
strony stara się wykorzystać wszystkie odpady i produkty
uboczne w jak najefektywniejszy sposób, a z drugiej
strony materiały już raz użyte wykorzystać ponownie dzięki
optymalnemu recyklingowi. Zamknięty cykl życia materiałów
należy brać pod uwagę już podczas wstępnego etapu
planowania produktu, w tym podczas jego projektowania.
C Z Y N N I K R A K OT W Ó R C Z Y
Opisuje zdolność
substancji chemicznych do wywoływania raka
lub sprzyjającą powstawaniu raka.
D
E
DGNB
Patrz załącznik: Porównanie systemów
certyfikacji.
E1
Norma EN 13986 reguluje wymagania dotyczące
stosowania materiałów drewnopochodnych w branży
budowlanej, a także normę emisji klasy E1. W załączniku
B do normy określony jest limit emisji formaldehydu klasy
E1 – 0,124 mg/m3 powietrza (0,1 ppm) w teście komory
zgodnie z normą EN 717-1.
E 1 - P lus
Europejski Komitet Normalizacyjny
CEN/TC 112 dyskutuje obecnie wprowadzenie nowej normy
E1-plus z limitem emisji formaldehydu 0,080 mg/m3
powietrza (0,065 ppm) w teście komory zgodnie z normą
EN 717-1.
E K S Y K A TO R
Aparatura badawcza do określania
emisji formaldehydu z materiałów drewnopochodnych.
Specjalnie spreparowane próbki przechowuje się
w eksykatorze przy zachowaniu stałej temperatury.
Formaldehyd emitowany przez próbki jest absorbowany
przez wodę destylowaną znajdującą się w jednym
z elementów aparatury. Po trwających 24 godziny testach,
próbki poddawane są analizie ilościowej. Test opisany jest
w japońskiej normie JIS 1460.
EMAS
Ang. Eco-Management and Audit Scheme
EMAS – Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu,
G
GAZ CIEPLARNIANY
Promieniowanie energii
słonecznej nie jest w pełni odbijane od atmosfery, gdyż
znajdują się w niej gazy cieplarniane absorbujące energię
i dzięki temu na Ziemi może istnieć życie. Zakłócenie tego
naturalnego efektu cieplarnianego jest przyczyną ocieplenia klimatu, co w dużej mierze przypisywane jest
działalności człowieka. By redukować emisję głównych
gazów cieplarnianych powstałych przez działalność
człowieka został ustanowiony Protokół z Kioto – wiążące
porozumienie na mocy prawa międzynarodowego.
wspólnotowy system zarządzania środowiskowego. Udział
wszystkich organizacji sektora prywatnego i publicznego
jest dobrowolny. Celem systemu jest ciągłe działanie na
rzecz poprawy stanu środowiska poprzez ochronę zasobów
i ich efektywne wykorzystanie. Z pomocą EMAS można
poprawić sytuację przedsiębiorstw pod względem ekologii
i ekonomii, jednocześnie oszczędzając materiały i energię,
a przez to redukując koszty.
EMISJE ZANIECZYSZCZEŃ
Wprowadzanie
szkodliwych substancji do środowiska. W szczególności
f o rmal d ehy d u E pochodzącego ze środków
wiążących stosowanych w produkcji materiałów
drewnopochodnych, a także lotnych związków organicznych
( L Z O ), pochodzących z samego drewna (np. terpeny).
EPD
Deklaracja środowiskowa produktu (EPD)
zapewnia miarodajne informacje środowiskowe o cyklu
życia produktu lub usługi. Niezależnie zweryfikowane
dane dotyczące danego produktu są przedstawione
w formie analizy cyklu życia oraz wykazu powstałych
produktów. EPD to rodzaj deklaracji typu III zgodny
z normą deklaracji ekologicznych zgodnych z normą
ISO 14025. Regulacja ta skierowana jest do producentów,
dystrybutorów i użytkowników końcowych. Stanowi ona,
że deklaracja EPD musi zawierać informacje ilościowe na
temat oceny wpływu na środowisko z pominięciem analizy
cyklu życia produktu. Standard określa również, że ważna
deklaracja EPD ma zostać upubliczniona przez posiadacza
certyfikatu. Obecnie tylko kilku producentów posiada
deklaracje EPD.
H
I
F****
Klasa emisji formaldehydu ustanowiona przez
japońskie Ministerstwo Ziemi, Infrastruktury, Transportu
i Turystyki w 2003 r. jako nowe rozporządzenie dotyczące
klasyfikacji wyrobów budowlanych według poziomu emisji
formaldehydu. Produkty z emisją formaldehydu poniżej
0,005 mg/m2/h lub 0,3 mg/l są zgodne z klasą F **** i nie
podlegają żadnym ograniczeniom użytkowania w Japonii.
IBU
Niem. Institut für Bauen und Umwelt (IBU) –
Instytut Budownictwa i Ochrony Środowiska to inicjatywa
producentów materiałów budowlanych, którzy postanowili
połączyć swoje siły przy promocji zrównoważonego
budownictwa. Jako uznany operator programu
w Niemczech, IBU przygotowuje i publikuje deklaracje
E P D dla sektora budowlanego zgodnie z normą
ISO 14025. Instytucja ma na celu informowanie rynku
o tym, że zrównoważony rozwój jest istotnym aspektem
działalności. Rozwój nowych kompetencji w związku
z rozwojem rynku jest ważny dla członków Instytutu.
Informacje na ten temat można uzyskać bezpośrednio
z ze strony Instytutu (www.bau-umwelt.com).
FORMALDEHYD
Bezbarwny gaz o ostrym
zapachu, może uwalniać się np. podczas hydrolizy żywic
mocznikowo-formaldehydowych. Formaldehyd może
powodować alergie, jak również podrażnienie skóry, dróg
oddechowych i oczu u ludzi. W przypadku długotrwałego
narażenia może być rakotwórczy.
IOS MAT IKEA
Norma środowiskowa firmy IKEA,
system certyfikacji mający na celu między innymi
monitorowanie laminowanych i niepowlekanych materiałów
drewnopochodnych pod względem obecności substancji
F o rmal d ehy d ,
szkodliwych (takich jak
PCP i
L I N d an ), jak i procesu produkcji.
FSC®
Ang. Forest Stewardship Council
(FSC) – organizacja międzynarodowa założona w 1993
roku. Jest wspomagana przez organizacje ekologiczne
takie jak WWF, a także przez właścicieli i zarządców lasów,
firmy przetwórstwa drzewnego, związki oraz osoby
prywatne zainteresowane odpowiedzialną gospodarką
leśną. FSC® jest niezależną organizacją non-profit. Jej
celem jest identyfikacja i odznaczenie świadectwem
jakości drewna pochodzącego z gospodarki leśnej
przyjaznej dla środowiska. Aby to zagwarantować, niezależni
eksperci weryfikują co roku zarządzanie lasami
posiadającymi certyfikaty FSC®.
IWAY
Również: The IKEA Way. Kodeks IKEA
wykluczający używanie produktów wykonanych przez
dzieci i jako efekt pracy przymusowej. Jednocześnie
wymaga on zapewnienia bezpiecznych i zdrowych
warunków pracy, zgodnie z lokalnymi przepisami
i odpowiedzialnego stosowania chemikaliów.
E U r o blume
Patrz załącznik: Porównanie
systemów certyfikacji.
F
HQE
Fr. Haute Qualité Environnementale
(HQE) – francuski system optymalizacji jakości ekologicznej
budownictwa, po raz pierwszy testowany w 1994 roku, był
używany od roku 1997. Certyfikacja HQE obejmuje trzy fazy:
zamawianie, projekt i wykonanie. Kontrole są wykonywane
na końcu każdej z faz. Koncentrują się one na dwóch
aspektach: ekologicznym zarządzaniu projektami budowy
i projektowaniu zrównoważonego budownictwa. Aby
uzyskać certyfikat HQE należy uzyskać co najmniej 30 z 110
punktów w 14 kategoriach. Kategorie obowiązkowe to
niestosowanie szkodliwych substancji, zarządzanie energią
oraz efektywne zarządzanie ilością zużywanej wody. W tych
kategoriach należy otrzymać minimum 19 z 45 punktów.
Spośród pozostałych kategorii konstruktor może wybrać te,
które najlepiej odpowiadają profilowi budynku i jego
przeznaczeniu.
J
J A KOŚ Ć P OW I E T R Z A W E W N ĄT R Z
Także: jakość powietrza
BUDYNKÓW
w pomieszczeniu. Już w latach 90-tych instytucje krajowe
i międzynarodowe badały kwestie związane z precyzyjną
37
oceną emisji lotnych związków organicznych z materiałów
budowlanych w celu poprawy jakości powietrza
w pomieszczeniach zamkniętych.
K
KONTROLA DREWNA
Procedury wytwarzania
F S C ® , dopuszczają
produktów certyfikowanych przez
używanie niewielkich ilości drewna z lasów
niecertyfikowanych. By wykluczyć możliwość mieszania
drewna z nieznanych źródeł z tym przeznaczonym do
wytworzenia produktów certyfikowanych przez FSC®,
organizacja wymaga świadectw pochodzenia wraz z oceną
zagrożeń dla środowiska materiałów nieposiadających
certyfikatów FSC®. Jeśli ryzyko jest niskie, drewno może
zostać użyte wraz z drewnem certyfikowanym do
wytworzenia produktów opatrzonych certyfikatem FSC®.
Gdy materiał pochodzi z regionu, w którym ryzyko jest
niejasne, wymagane jest przeprowadzenie w lesie
skomplikowanych inspekcji. Analiza ryzyka opracowana
przez FSC® obowiązuje od 1 sierpnia 2011 roku i musi być
stosowana podczas wszystkich etapów produkcji
certyfikowanych przez FSC®.
K O N T R O L A Ł A Ń C U C H A DO S T A W
Certyfikacja łańcucha dostaw produktu potwierdza,
że źródło surowców oraz obieg materiałów, od momentu
zakupu surowców do momentu sprzedaży produktów
końcowych są stale nadzorowane i dokumentowane. Ten
proces weryfikacji jest stosowany od dawna przy kontroli
produktów wymagających specjalnych procedur przewozu
i przechowywania (np. leków). W przemyśle drzewnym
procedury branży leśnej oraz ich niezależne badania
i certyfikacje zapewniają udokumentowany obieg drewna.
Dla konsumenta końcowego oznacza to pewność,
że drewno użyte w danym produkcie pochodzi
ze zrównoważonej gospodarki leśnej.
K A S K A DO W E W Y K O R Z Y S T A N I E
Wielokrotne wykorzystanie surowca
SUROWCA
na różnych etapach produkcji, dążenie do stosowania
w sposób najbardziej długotrwały i efektywny, przy
jednoczesnym zmniejszeniu zużycia surowca. Surowce
lub wyroby z nich wytworzone są używane w systemie
gospodarczym tak długo, jak to tylko możliwe. Z zasady
optymalne wykorzystanie surowca umożliwia
zastosowanie materiałów jeden lub więcej razy, przy
zmniejszającej się wartości dodanej, a także końcowe
przetworzenie na energię lub kompostowanie surowca.
Ze względu na strukturę „hierarchiczną“, surowce
odnawialne szczególnie nadają się do wielokrotnego
użytku, ponieważ związany w nich dwutlenek węgla
pozostaje w obiegu przez długi czas, zanim zostanie
uwolniony do środowiska.
KRÓTKI CYKL LAMINOWANIA
Jest to
proces naprasowywania na nośnik papierów
dekoracyjnych nasączonych żywicą, w wyniku którego
powstają dekoracyjne płyty drewnopochodne.
L
38
LCI
Ocena
A g B B opiera się na tak zwanej
wartości LCI (najniższe stężenie). Lista wartości LCI dla
różnych substancji znajduje się w załączniku do programu
AGBB. Wartości LCI pochodzą od wartości granicznych
określonych dla środowiska pracy.
LEED
Patrz załącznik: Porównanie systemów
certyfikacji.
L ignum
certyfikacji.
Zobacz: Porównanie systemów
L in d an
PCP.
LZO
Lotne związki organiczne. Zawierające węgiel,
lotne związki organiczne można odparować w normalnym
ciśnieniu ze względu na ich stosunkowo wysoką prężność
par. Według WHO, lotne związki organiczne są
klasyfikowane według punktów ich wrzenia w następujący
sposób: bardzo lotne związki organiczne (temperatura
wrzenia większa niż 0 do 50°C), lotne związki organiczne
(o temperaturze wrzenia od 50 do 100 i od 240 do 260°C),
częściowo lotne związki organiczne (temperatura wrzenia
od 240 do 260 i od 280 do 400°C).
M
MDF
Płyta pilśniowa o średniej gęstości,
wyprodukowana z rozwłóknionej tkanki drzewnej
przez spilśnienie jej i uformowanie w odpowiedniej
temperaturze. Podstawę jej składu stanowią świeże
włókna drzewne i środki wiążące.
MELAMINOWANA PŁYTA WIÓROWA
Melaminowana płyta wiórowa produkowana jest przy
użyciu krótkich cykli laminacji, nośnik jest wykonany
z materiałów drewnopochodnych, a warstwa wierzchnia
to odpowiednio zaimpregnowany papier.
M inergie E c o
systemów certyfikacji.
N
O
Patrz załącznik: Porównanie
N I E B I E S K I A N I O Ł ( D E : B lauer E ngel ,
Patrz załącznik: Porównanie
E N : B lue A ngel
systemów certyfikacji.
OSB
Sprasowane płyty drewnopochodne wykonane
z długich, cienkich, kierunkowo układanych elementów
mikroforniru. Płyty OSB stosowane są głównie
w budownictwie.
Ö S T E R R E I C H I S C H E U M W E LT Z E I C H E N
Patrz załącznik: Porównanie systemów certyfikacji.
P
P 1 DO P 7 P Ł Y T Y
Klasyfikacja obszaru
zastosowania płyt wiórowych według właściwości mechanicznych i wskaźnika odporności na wilgoć.
P1: dla wszystkich rodzajów płyt,
P2: dla płyt ogólnego stosowania, użytkowanych
w warunkach suchych,
P3: dla płyt do wyposażenia wnętrz (włączając meble)
użytkowanych w warunkach suchych,
P4: dla płyt przenoszących obciążenia, użytkowanych
w warunkach suchych,
P5: dla płyt przenoszących obciążenia, użytkowanych
w warunkach wilgotnych,
P6: dla płyt o podwyższonej zdolności do przenoszenia
obciążeń, użytkowanych w warunkach suchych,
P7: dla płyt o podwyższonej zdolności do przenoszenia
obciążeń, użytkowanych w warunkach wilgotnych.
PŁYTA WIÓROWA
Płyta wiórowa jest
najważniejszym produktem wśród materiałów
drewnopochodnych ze względu na wielkość produkcji.
Jest ona zazwyczaj wytwarzana na linii produkcyjnej
w sposób ciągły. Wykonana jest z wiórów i substancji
wiążących. Zwykle składa się z trzech warstw: stabilnego
rdzenia i gładkich warstw zewnętrznych.
PAH
Ang. Polycyclic aromatic hydrocarbons
(PAH) – wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne,
związki aromatyczne zawierające skondensowane
pierścienie aromatyczne; niektóre z tych substancji są
rakotwórcze. Powstają podczas niecałkowitego spalania
materiałów organicznych, jednocześnie stanowią również
naturalne składniki węgla i ropy naftowej. Podczas
destylacji ropy akumulują się w bituminie, który do
końca lat 90. był wykorzystywany do impregnacji wyrobów
drewnianych takich jak na przykład podkłady kolejowe,
aby chronić je przed wpływem czynników atmosferycznych.
PŁYTY KOMÓRKOWE
Płyta składająca się
z rdzenia o strukturze komórkowej i dwóch warstw
powierzchniowych. W przemyśle materiałów
drewnopochodnych warstwa rdzeniowa składa się
zazwyczaj z kartonowego rdzenia o strukturze plastra
miodu, podczas gdy warstwy powierzchniowe są
wykonane z różnych materiałów na bazie drewna. Płyty
komórkowe są bardzo wytrzymałe mimo małej masy dzięki
swej strukturze warstwowej.
PMDI
Polimerowy dwufenylometan dwuizocyjanian,
syntetyczny środek wiążący wykorzystywany do wytwarzania
bezformaldehydowych materiałów drewnopochodnych
O S B ).
(np. płyty
PAPIER IMPREGNOWANY
W przemyśle
materiałów drewnopochodnych impregnowane papiery
dekoracyjne, jednokolorowe lub białe, nasączane są
żywicznymi fenoplastami, aminoplastami lub żywicami
mocznikowo-formaldehydowymi, a następnie suszone.
Są one następnie używane do melaminowania
lub wytwarzania laminatów.
P OT E N C J A L N Y W P Ł Y W
Podczas przygotowania
analizy cyklu życia produktu rejestrowane są wszystkie
substancje i przepływy emisji związków szkodliwych dla
produkcji i postprodukcji danego produktu. By ustalić
wpływ wymienionych wyżej czynników na środowisko,
emisje te są szacowane na podstawie ich potencjalnego
wpływu na środowisko (np. globalne ocieplenie, potencjał
tworzenia ozonu, itp.) Wpływ na środowisko może być tu
różny w zależności od wpływu warunków lokalnych,
regionalnych i globalnych.
P C P / L in d an
Pentachlorofenol/heksachlorocykloheksan, najbardziej popularne środki do konserwacji
drewna w latach 60-tych do lat 80-tych ubiegłego wieku,
używane również jako środki owadobójcze (zwłaszcza
Lindan). Osoby narażone na emisje PCP/Lindanu przez
dłuższy czas skarżą się na objawy chorobowe, takie jak
bóle głowy, nudności, trudności w oddychaniu, zaburzenia
snu, zmęczenie, podrażnienie skóry i błon śluzowych,
zaburzenia funkcjonowania wątroby i osłabienie systemu
odpornościowego.
PEFC
Ang. Programme for the Endorsement of Forest
certification Schemes (PEFC) – Program Zatwierdzenia
Systemów Certyfikacji Leśnej (PEFC), międzynarodowy
system certyfikacji lasów. Jest to największa na świecie
organizacja gwarantująca i nieprzerwanie poprawiająca
zrównoważoną gospodarkę leśną, przy jednoczesnym
zapewnieniu zgodności z normami ekologicznymi,
społecznymi i gospodarczymi. Aby zagwarantować
uzyskanie certyfikatu nawet najmniejszym gospodarkom
leśnym, PEFC zdecydowało, aby system oceny PEFC był
oparty na badaniu lokalnych grup roboczych i raportów
leśnych. Gospodarka leśna w danym regionie jest
badana na podstawie prób przeprowadzanych w
regularnych odstępach czasu. Jednocześnie ustalane są
nowe cele w dążeniu do ciągłego rozwoju zrównoważonej
gospodarki leśnej przy jednoczesnym zapewnieniu
zgodności z ekologicznymi i gospodarczymi normami
społecznymi.
P erf o ra t o r
Aparatura stosowana do określenia
f o rmal d ehy d u w płytach
poziomu
drewnopochodnych. Test ten jest regulowany europejską
normą EN120.
Substancje są zdolne do
POCHŁANIANIE CO₂
stałego lub czasowego absorbowania i wiązania dwutlenku
węgla. W zasadzie każda biomasa może wiązać CO₂. Lasy
są głównymi pochłaniaczami dwutlenku węgla, ponieważ
drzewa absorbują duże ilości dwutlenku węgla z powietrza
i wiążą go w drewnie. Jednakże największymi magazynami
CO₂ są zdecydowanie oceany.
R
RAL
Niem. RAL Deutsches Institut für Gütesicherung
und Kennzeichnung eV – RAL Niemiecki Instytut Zapewnienia
Jakości i Oznakowania, przeprowadza procedurę
N iebieski
weryfikacji przy udzielaniu certyfikatów
A ni o ł (Blauer Engel). Jednocześnie jest to podmiot
odpowiedzialny za przyznawanie certyfikatów ECOLABEL
(Euroblume) w Niemczech. Warunki przyznawania
certyfikatów Niebieski Anioł dla różnych klas produktów
zostały przedstawione w dyrektywie RALUZ. Przyznawanie
tych certyfikatów dla materiałów drewnopochodnych
oparte jest o zasady ustanowione w dyrektywie RAL-UZ 76
dla płyt drewnopochodnych i RAL-UZ 38 dla produktów
drewnopochodnych.
REACH
Jest to rozporządzenie UE, które weszło
w życie w dniu 1 czerwca 2007 roku i dotyczy rejestracji,
oceny, zatwierdzania i ograniczania chemikaliów. REACH
uproszczał i ujednolicił wcześniej ustanowione przepisy
dotyczące stosowania chemikaliów. 39
RECYKLING POKONSUMPCYJNY
Ponowne
wykorzystanie materiałów, które zostały już raz użyte do
wytworzenia produktu i przeszły przez wszystkie fazy jego
użytkowania. Podstawowym problemem recyklingu jest
posegregowanie materiałów tak, aby mogły one ponownie
stanowić materiały podstawowe dla nowych produktów.
Niestety recykling prowadzi często do pogorszenia
wartości stosowanych materiałów, co skutkuje
ograniczeniem możliwości ich ponownego użycia.
R E C Y K L I N G P R OD U K T Ó W
Produkty
PRZEDKONSUMENCKICH
przedkonsumenckie to wszystkie materiały i substancje
wytwarzane w produkcji dóbr konsumpcyjnych, które nie
spełniają wymaganych standardów jakości. Stanowią one
odrzuty i nie docierają do konsumenta. Substancje te są
często traktowane jak odpady i składowane na
wysypiskach śmieci lub wykorzystywane termicznie.
W procesie całkowitego recyklingu produktów
przedkonsumenckich następuje całkowite zużycie tych
materiałów i substancji w dalszej produkcji.
ROZPORZĄDZENIE O UTYLIZACJI
Niemieckie
ZUŻYTEGO DREWNA
Rozporządzenie o Utylizacji Zużytego Drewna (Altholzverordnung) reguluje zasady recyklingu oraz utylizacji drewna
w Niemczech. Pojęcie odpadów drzewnych odnosi się do
drewnianych odpadów przemysłowych i drewna zużytego.
Dyrektywa klasyfikuje odpady drzewne na różne kategorie
(A I – IV i PCB), przy podejmowaniu decyzji ważne jest to,
czy dane drewno należy poddać recyklingowi,
czy zutylizować.
ROZPORZĄDZENIE UE TIMBER
Rozporządzenie UE dotyczące
REGULATION
handlu drewnem (dokładnie: Rozporządzenie Komisji
Europejskiej nr 607/2012 z dnia 6 lipca 2012 r.), regulujące
pochodzenie drewna zgodnie z FSC® i PEFC. Rozporządzenie
to wymaga od uczestników rynku, którzy wprowadzają
do obrotu drewno lub produkty z drewna, rozwijania
i stosowania zasad należytej staranności. Celem
rozporządzenia jest zapewnienie, zgodnie z różnymi
zasadami oceny, żeby drewno lub produkty z drewna
nie pochodziły z nielegalnych źródeł pozyskiwania.
S
SPRZEDAŻ DREWNA NA PNIU
Zakup
drewna nieściętego i nieobrobionego. Przy czym kupiec
bierze na siebie całkowitą organizację procesu od wycinki
drewna do jego sprzedaży.
SKANDYNAWSKI ZNAK ŁABĘDZIA
Patrz załącznik: Porównanie systemów
„SWAN“
certyfikacji.
ŚLAD WĘGLOWY
Ślad węglowy to całkowita
suma emisji gazów cieplarnianych generowanych
bezpośrednio lub pośrednio przez dany produkt w trakcie
całego cyklu życia. Wszystkie emisje zanieczyszczeń
przyczyniających się do efektu cieplarnianego są
przeliczone na równoważniki dwutlenku węgla. Obliczenia
40
śladu węglowego po raz pierwszy zdefiniowano
na początku 2012 roku w projekcie wstępnym normy
ISO 14067. Obliczenia śladu węglowego mogą być również
przeprowadzane podczas analizy cyklu życia produktu.
Ilość energii potrzebnej
SZARA ENERGIA
do produkcji, transportu, magazynowania, sprzedaży
i utylizacji produktu, jak również do łańcuchów
dostarczania surowców. Obejmuje również ilość energii
potrzebnej do produkcji urządzeń i infrastruktury
wymaganej do wytworzenia produktu. Szara energia
stanowi zatem rzeczywiste i całkowite zapotrzebowanie
na energię do produkcji dóbr konsumpcyjnych. Z drugiej
strony do szarej energii nie należy energia potrzebna
do zastosowania produktu.
U
U F, M F, P F, M U F, M U P F
Skróty dla
rodzajów kleju najczęściej używanych w przemyśle
materiałów drewnopochodnych. Ich główne składniki
takie jak mocznik (U), melamina (M) i fenol (P) reagują
F O R M A L D E H Y D E M (F) Dodatkowo kleje te są
z
również wykorzystywane do produkcji impregnowanego
papieru dekoracyjnego.
W
W S P Ó Ł P R OD U K T
Współprodukt to produkt
uboczny lub wspólny dla kilku produktów. Jest to materiał,
który jest wytwarzany podczas pierwszej obróbki drewna
wraz z innym (pierwotnym) produktem z tego samego
surowca (np. trociny lub zrębki). W sektorze tartacznym
mówi się też o tartacznych produktach ubocznych.
Z
Z R Ó W N O W A Ż O N A G O S P OD A R K A
Zrównoważona gospodarka jest odnawialnym procesem,
w którym najistotniejszą cechą jest utrzymanie naturalnych
wartości oraz zachowanie ciągłości i zrównoważonego
wykorzystania wszystkich jego elementów. Termin
pochodzi z leśnictwa, gdzie eksploatacja lasów powinna
odpowiadać przyrostowi rocznemu. Pojęcie to coraz
rzadziej ogranicza się tylko i wyłącznie do materiałów,
uwzględniania się też jego aspekty ekologiczne,
ekonomiczne i społeczne.
P o d zięk o wania
Chcielibyśmy wyrazić nasze podziękowania dla FraunhoferInstitut für Holzforschung Wilhelm-Klauditz-Institut
w Braunschweig, jak również dla PE International
w Wiedniu za wsparcie, jakie zostało nam udzielone.
Fraunhofer-Institut für Holzforschung
Wilhelm-Klauditz-Institut WKI
Bienroder Weg 54 E
38108 Braunszwik
WKI w Braunszwik uczestniczy w bieżących i przyszłych
projektach związanych z wykorzystaniem drewna i innych
surowców odnawialnych. Projekty te dotyczą produkcji
płyt wiórowych i materiałów włóknistych, technologii
powierzchniowych metody ochrony drewna oraz badań
środowiska i recyklingu.
PE CEE Nachhaltigkeitsberatung & Software
Vertriebs GmbH
Hütteldorferstr. 63-65 Top 8
1150 Wiedeń
PE INTERNATIONAL od 1991 roku wspomaga międzynarodowe
korporacje w opracowaniu spójności zrównoważonych
procesów produkcji i zarządzania. PE INTERNATIONAL
jest obecnie liderem na rynku w zakresie doradztwa
strategicznego, rozwiązań oprogramowania i kompleksowych
usług w zakresie zrównoważonego rozwoju.
41
Porównanie
systemów certyfikacji
W tym rozdziale prezentujemy wspólne systemy certyfikacji budynków,
oznakowania ekologiczne oraz bazy produktów. Więcej informacji na temat
certyfikacji znajdą Państwo na naszej stronie internetowej: www.egger.com/broszura-srodowiskowa
dGNB
„Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen e. V.“
(Niemieckie Stowarzyszenie Budownictwa Zrównoważonego DGNB), system
certyfikacji zrównoważonego i ekonomicznie efektywnego budownictwa
w Niemczech. Stowarzyszenie zostało założone w 2007 roku przez 16
inicjatorów z różnych dziedzin sektora budownictwa i nieruchomości.
System certyfikacji został wydany już rok później i do dnia dzisiejszego
certyfikat otrzymało ponad 750 projektów. Przy ocenie brane jest pod uwagę
około 50 kryteriów z dziedzin ekologii, ekonomii, technologii, kultury itp.
W zależności od spełnienia wymagań DGNB przyznaje różne wyróżnienia:
złote, srebre lub brązowe.
Źródło i dodatkowe informacje: www.dgnb.de
ECo MINERGIE
Minergie, szwajcarskie stowarzyszenie certyfikacji
budynków, wspierane przez przemysł, rządy kantonów i rząd federalny.
Stowarzyszenie określiło różne normy jakości dla budynków: „Minergie“,
„Minergie-P“ i „Minergie-A“. Każda z tych norm posiada również odmianę
„Eco“, która wskazuje na wykorzystywanie wyłącznie zdrowych i nadających
się do późniejszego recyklingu materiałów budowlanych, ponadto wskaźnik
szarej energii dla wszystkich użytych materiałów budowlanych łącznie
powinien być możliwie najniższy. Warunki budowy dotyczące nowej
konstrukcji i/lub modernizacji istniejącej już konstrukcji, muszą być
ustanawiane zgodnie z wymogami Minergie Eco. Minergie wydaje osobny
spis uwarunkowań dla nowych małych budynków mieszkalnych do 500 m².
Źródło i dodatkowe informacje: www.minergie.ch
BREEAM
Building Research Establishment Environmental
Assessment Method to system oceny wpływu budownictwa na środowisko,
wprowadzony w 1990 roku przez brytyjską organizację BRE (Building
Research Establishment). Do dnia dzisiejszego certyfikat ten otrzymało
ponad 200.000 budynków na świecie. Do kryteriów oceny należą:
zastosowanie i wzornictwo materiałów, zużycie energii i wody, transport,
materiały, ekologia, gospodarka odpadami. BREEAM udostępnia katalogi
kryteriów dla różnych typów budynków, począwszy od szkół poprzez
budynki biurowe, więzienia do szpitali. Metoda sumuje przyznawane
punkty w ocenie ogólnej i określa budynek na jednym z pięciu poziomów
od „odpowiedniego“ do „wybitnego“.
Źródło i dodatkowe informacje: www.breeam.org
43
LEED
Leadership in Energy and Environmental Design (LEED)
to amerykański standard, który został stworzony i wprowadzony w życie
w 1998 roku przez amerykańską Radę Zrównoważonego Budownictwa
(Green Building Council). Obejmuje on szereg norm dla uregulowania
trwałego budownictwa, przyjaznego dla środowiska i chroniącego
zasoby naturalne. LEED oferuje różne zespoły zasad i przepisów,
na przykład dotyczące nowych budynków, jak i renowacji fasad i wnętrz
komercyjnych. By spełnić wymogi tego standardu, należy uzyskać określoną
liczbę punktów dla każdej z kontrolowanych kategorii. Ich suma decyduje
o przyznaniu srebrnego, złotego lub platynowego certyfikatu.
LEED ma obecnie swoje oddziały w 135 krajach na całym świecie,
z czego około 50% certyfikatów wydawanych jest poza USA.
Źródło i dodatkowe informacje: www.usgbc.org/leed
Ö s t erreichisches U mwel t zeichen
Austriacki
Znak Ochrony Środowiska został wprowadzony w 1990 roku z inicjatywy
Ministerstwa Ochrony Środowiska i jest przeznaczony dla produktów, firm
turystycznych oraz obiektów edukacyjnych. Istnieją odrębne wytyczne
kontroli dla każdego działu i rodzaju produktu. W przypadku materiałów
drewnopochodnych mają zastosowanie Dyrektywy nr UZ 07 „Drewno
i materiały drewnopochodne“ i nr UZ 56 „Pokrycia podłogowe“. Znak
powstał, by uświadomić społeczeństwu wpływ produkcji, użytkowania
i utylizowania dóbr konsumenckich na środowisko naturalne.
Źródło i dodatkowe informacje: www.umweltzeichen.at.
NIEBIESKI ANIOŁ
Niebieski Anioł (Blauer Engel, Blue Angel)
od 1978 roku jest przyznany w Niemczech przyjaznym dla środowiska
produktom i usługom przez Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody
i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych (Bundesministerium für Umwelt,
Naturschutz und Reaktorsicherheit). Aby uzyskać ten certyfikat, należy
spełnić szereg kryteriów, które są opisane w dyrektywie nr RAL-UZ 76 dla
płyt drewnopochodnych oraz w dyrektywie nr RAL-UZ 38 dla produktów
drewnopochodnych.
EGGER zdobył odznaczenie Niebieskiego Anioła dla następujących
produktów: panele laminowane EGGER DPL, panele EGGER z kolekcji DPR®,
EGGER DHF.
Źródło i dodatkowe informacje: www.blauer-engel.de.
EUROBLUME
(„stokrotka“) to wprowadzony w 1992 roku przez
Komisję Europejską międzynarodowy znak ekologiczny. W roku 2000
Parlament Europejski i Rada Europejska wydały dyrektywę 1980/2000/
WE. Znak Euroblume jest administrowany przez Komitet oznakowania
ekologicznego Unii Europejskiej. Do dziś powstał jedynie katalog kryteriów
oceny jakości podłóg (warunki przyznawania oznakowania ekologicznego:
2010/18/WE). Wyroby budowlane i materiały drewnopochodne nie zostały
w nim uwzględnione.
Źródło i dodatkowe informacje: www.ecolabel.eu.
44
SKANDYNAWSKI ZNAK ŁABĘDZIA
„SWAN“
Skandynawski Znak Łabędzia (Nordic Swan) powstał w 1989
roku dzięki inicjatywie Stowarzyszenia Ministrów Krajów Skandynawskich
i został uznany przez odpowiednie rządy w Szwecji, Norwegii, Islandii,
Danii i Finlandii. Nordic Swan jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych
oznakowań ekologicznych i cieszy się dużym uznaniem, zwłaszcza
w Skandynawii. Certyfikat ten określa katalogi wymogów dla pokryć
podłogowych oraz płyt stosowanych w budownictwie i branży meblarskiej.
Źródło i dodatkowe informacje: www.svanen.nu.
L ignum
Założona w 1931 organizacja „Lignum, Holzwirtschaft
Schweiz“ jest organizacją zrzeszającą szwajcarski przemysł drzewny i leśny.
Lignum skupia wszystkie kluczowe stowarzyszenia i organizacje łańcuchu
eksploatacji drewna, instytucje naukowe i oświatowe, spółki publiczne
i przedsiębiorstwa, jak również licznych architektów i inżynierów. Lignum
skupia się w swych działaniach głównie na emisji formaldehydu, a także
promuje materiały drewnopochodne, których emisje są dużo niższe niż
odgórnie narzucone ograniczenia. Organizacja oferuje obszerne informacje
na ten temat, w tym listy materiałów drewnopochodnych do zastosowań
wewnętrznych.
Źródło i dodatkowe informacje: www.lignum.ch.
B aub o o k
Austriacki Baubook GmbH jest kompleksową
informacyjno-komunikacyjną platformą, która powstała z myślą
o energooszczędnym, ekologicznim budownictwie i wspiera tworzenie
zrównoważonych projektów budowlanych. Baubook ma poparcie
„Energieinstitut Vorarlberg“ (Vorarlberg Energy Institute) i IBO GmbH.
Producenci mogą promować tu produkty budowlane. W tym celu ujawniają
wszystkie dane dotyczące struktury firmy, wpływu na środowisko,
jak i charakterystyki poszczególnych grup produktów, wraz z ich
szczegółowymi opisami, zdjęciami i dokumentacją techniczną.
Po pomyślnych testach jakości, produkty są wymienione w odpowiednich
rozdziałach platformy Baubook i eksportowane do programów certyfikacji
energetycznej, co upraszcza przetwarzanie danych niezbędnych
w budownictwie mieszkaniowym.
Źródło i dodatkowe informacje: www.baubook.info
45
Niniejsza broszura została przygotowana na podstawie
szczegółowych danych. Dołożono wszelkich starań, aby
informacje w niej zawarte były zgodne z prawdą i aktualnym
stanem wiedzy w czasie, kiedy broszura została opublikowana.
Jednakże broszura i informacje w niej zawarte nie stanowią
przedmiotu ani treści jakichkolwiek umów i nie mogą być
interpretowane jako gwarancje produktów lub usług ani nie
mogą służyć jako potwierdzenie właściwości produktu lub jego
zastosowania. W szczególności broszura ta nie może służyć
jako instrukcja dla stosowania produktów w niej opisanych.
Odpowiedzialność za informacje błędne, nieprawdziwe lub
nieaktualne, jest wykluczona.
46
SUSTAINABLE
WYdAWCA
FRITZ EGGER GmbH & Co. OG
Holzwerkstoffe
Weiberndorf 20
6380 St. Johann in Tirol
Austria
T +43 50 600-0
F +43 50 600-10111
[email protected]
PRoJECt MANAGEMENt
Andreas Herzog-Heim
Zarządzanie Środowiskiem i Produktami Kluczowymi
PRoJEKt KoNCEPCYJNY, LAYoUt & EdYCJA
Raufeld Medien, www.raufeld.de
Daniel Krüger, Till Schröder
ZdJĘCIA
EGGER, Fotolia, Markus Mitterer,
Martin Rugner, Raufeld Medien
dAtA PUBLIKACJI
NotAtKI
styczeń 2013
W przypadku pytań bądź komentarzy prosimy
o kontakt mailowy pod adresem [email protected]
PL-286272_08/2013 Zmiany techniczne i błędy w druku zastrzeżone.
www.egger.com/srodowisko