na stronie 8 marcowego numeru Silesia Tram News.

Wydarzenia
Nr 3/36, marzec 2014
Fot. Przemysław Wacławek
Bezpłatny miesięcznik Nakład: 10 000 egz.
ISSN 2299-2790
Odkrywanie
centrum
Świętochłowic
str. 6-7
str.
4-5
str.
8-9
str.
10
INWESTYCJE
ROZMOWA
ROZMAITOŚCI
Coś się kończy, coś zaczyna!
Nie pogodzę się z autyzmem
Artyści teatru docenieni
1
Aktualności
Zdrowych, radosnych
i pełnych rodzinnego ciepła
Świąt Wielkanocnych
życzą wszystkim korzystającym
z usług transportu publicznego
Pracownicy Tramwajów Śląskich S.A.
Jedźmy razem
Przypisywane Konfucjuszowi przekleństwo
człowieczego losu - „Obyś żył w ciekawych czasach” najprawdopodobniej w ogóle nie pochodzi z Chin, ani z zamierzchłych dziejów, a jego
popularność nabierała tempa niedługo przed
wybuchem II wojny światowej. Bez względu na
pochodzenie słów tego porzekadła i barwność
jego legendy jest to przekaz niezwykle uniwersalny – każdy z nas może go spokojnie odnieść do
siebie. Bo przecież ciekawe czasy były, są i będą!
Pomysły rządzących, zmiany, reformy, ciągła
karuzela wydarzeń, postęp nauki, anomalia
pogodowe, jednostki powszechnie szanowane
i osobowości nieobliczalne, potrafiące wzbudzać
lęk w najodleglejszych zakątkach globu... Widząc to wszystko, każdy człowiek na poczekaniu
znajdzie dla siebie dowód na to, że przekleństwo
ciekawych czasów dotyczy i jego.
Jest co najmniej drugie przesłanie tego porzekadła. Ciekawe czasy to również synonim
dynamicznie zachodzących zmian - rozszerzenia ludzkiej wrażliwości, horyzontów myślenia i działania, poprawy warunków życia. To
drugie przesłanie jest obecnie znacznie bliższe
pracownikom Tramwajów Śląskich. Dzięki
unijnym środkom wprowadzamy na tory nowoczesność na najwyższym poziomie. Postępowi
prac sprzyjała w ostatnich miesiącach nad wyraz łagodna zima. Mam świadomość, że jeszcze
teraz modernizacje i zmiany kojarzą się naszym
pasażerom przede wszystkim z utrudnieniami,
zmianami tras, rozkładów jazdy i zawieszaniem
kursów poszczególnych linii. Przebudowy nie da
się przeprowadzić inaczej, staramy się jednak
uciążliwości te ograniczać do możliwego minimum, niejednokrotnie przesuwając je na czas
weekendów, gdy liczba osób korzystających z komunikacji publicznej jest wyraźnie mniejsza.
W Tramwajach Śląskich wiele się ostatnio dzieje. Żyjemy w ciekawych czasach – w jak najbardziej pozytywnym znaczeniu tego porzekadła...
Złote i srebrne medale
dla pracowników
Tramwajów Śląskich
- W imieniu Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, na wniosek Wojewody Śląskiego... - tak brzmią pierwsze słowa,
które usłyszał każdy pracownik Tramwajów Śląskich odznaczony medalem za długoletnią służbę. Uroczystość
wręczenia medali państwowych odbyła się w Śląskim
Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach.
W środę, 19 marca br. reprezentacyjny westybul
gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego gościł wielu zasłużonych i wyróżniających się pracowników firm i urzędów z całego województwa
śląskiego. W tym gronie znalazło się 7 pracowników spółki Tramwaje Śląskie. Gości przywitała Orkiestra Policyjna Komendy Wojewódzkiej
Policji w Katowicach, a odznaczenia - w imieniu Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej - wręczył Wicewojewoda Śląski Piotr Spyra.
Złotym medalem za długoletnią służbę odznaczeni zostali: Prezes Zarządu - Dyrektor Naczelny Tadeusz Freisler, Członek Zarządu - Dyrektor
Wykonawczy Bolesław Knapik oraz pracownicy
- Jan Głowania, Janusz Brela, Józef Dastych i Andrzej Zarębski. Srebrny medal za długoletnią
służbę otrzymał Ireneusz Kostrzewski.
- Te odznaczenia są dla nas namacalnym dowodem, że zaangażowanie w codzienną realizację
postawionych przed nami zadań, doceniane jest
również na najwyższym szczeblu - powiedział
w imieniu odznaczonych prezes Tadeusz Freisler i dodał: - W takich chwilach zdajemy sobie
sprawę, że każdy z nas jest istotnym elementem
całej tramwajowej machiny, której funkcjonowanie zapewnia milionom mieszkańców Aglomeracji codzienny dojazd do szkoły, pracy, na
zakupy czy do kina.
Tadeusz Freisler
Prezes Zarządu Tramwaje Śląskie S.A.
Wydawca:
Agencja Mediów Lokalnych mediaL
41-500 Chorzów, ul. Katowicka 105/2,
tel. 32 2413 374
Redaktor naczelny:
Waldemar Kosior
Druk:
Polskapresse Sp. z o.o
Za treść ogłoszeń redakcja nie odpowiada
Fot. Andrzej Zowada
2
Odznaczeni pracownicy Tramwajów Śląskich S.A. w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach.
3
Aktualności
Ulica Kościuszki w Katowicach
Wystartował drugi etap prac
Od początku roku trwają prace przy modernizacji torowiska tramwajowego na ul. Kościuszki w Katowicach. Pierwszy etap obejmujący fragment od ul. Szeligiewicza do
stadionu AWF wkroczył właśnie w drugą fazę, a jednocześnie rozpoczął się etap drugi
- od Kinoteatru Rialto do pl. Miarki.
Modernizacja ul. Kościuszki w Katowicach realizowana jest we współpracy z Urzędem Miasta Katowice. Ulica zostanie gruntownie przebudowana - wymienione zostaną instalacje:
gazowa, elektryczna i kanalizacyjna, pojawi się
nowe oświetlenie, przebudowane zostaną chodniki i jezdnia, inny będzie także układ miejsc
parkingowych. Samo torowisko zostanie przesunięte w kierunku wschodnim, czyli bliżej
numerów parzystych. - Dzięki temu zyskamy
miejsce na nowe perony przystankowe w formie
wysepek na środku ulicy. To znacząco wpłynie
na poziom bezpieczeństwa pasażerów tramwajów - zaznacza dyrektor ds. inwestycji Tramwajów Śląskich S.A. Andrzej Bywalec.
Realizację zadania tramwajowego na odcinku
od Kinoteatru Rialto do pl. Miarki zaplanowano do połowy sierpnia. W kolejnym etapie
planowane jest rozpoczęcie robót na odcinku od pl. Miarki do ul. Szeligiewicza. Całość
prac - zgodnie z zapisami umowy - planujemy
zakończyć w pierwszym kwartale 2015 r. Koszt
zadania tramwajowego to niespełna 9,8 mln zł.
netto. Prace realizowane są w ramach Projektu
pn.: “Modernizacja infrastruktury tramwajowej
i trolejbusowej w Aglomeracji Górnośląskiej
wraz z infrastrukturą towarzyszącą” współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu
Infrastruktura i Środowisko.
Fot. Daniel Janeczko
Pierwszy tor wzdłuż ul. Kościuszki na odcinku
od ul. Szeligiewicza do al. Górnośląskiej jest
już gotowy. Od poniedziałku 24.03.2014 r. komunikacja tramwajowa prowadzona jest po nowym
torze, a prace przeniosły się na tor w stronę
Brynowa. Znacznie bardziej zauważalna jest
zmiana w organizacji ruchu na dolnym odcinku
ul. Kościuszki. W dniach 21-23.03.2014 r. Wykonawca zabudował nowe rozjazdy technologiczne na wysokości Kinoteatru Rialto i za pl. Miarki. - Wszystko po to, by można było przystąpić
do prac na dolnym odcinku ul. Kościuszki przy
jednoczesnym utrzymaniu ruchu tramwajowego do Brynowa. Dzięki rozjazdom od poniedziałku tramwaje kursują w dwie strony torowiskiem w ul. Kochanowskiego - wyjaśnia główny
specjalista ds. ruchu Tramwajów Śląskich S.A.
Marek Kilijański i dodaje, że zmieniły się nieco
trasy części linii: - Tramwaje linii nr 6, 16 i 36
dojeżdżają do pętli w Brynowie, a linie nr 19
i 35 kierują się do pl. Wolności. Zmiany dotknęły również część linii autobusowych, a ruch samochodowy prowadzony jest objazdem.
Zapraszamy na Targi
Transportu Publicznego
Już po raz szósty w Centrum Targowo-Konferencyjnym Expo Silesia w Sosnowcu odbędą się Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA. W dniach 15-16.04.2014 r.,
wśród wystawców z całej Polski - tradycyjnie już - stanie stoisko Tramwajów Śląskich S.A.
Tegoroczne Targi zapowiadają się rekordowo. Organizatorzy spodziewają się łącznie ponad 150 wystawców oraz blisko 3000 odwiedzających. W ubiegłych latach stoisko Tramwajów Śląskich cieszyło
się sporym zainteresowaniem zwiedzających. - Liczymy, że w tym roku będzie podobnie. Na naszym
stoisku zaprezentujemy m.in. postępy w realizacji
zadań inwestycyjnych oraz plany na nadchodzące
miesiące. Będzie też kabina tramwajowa, która
co roku przyciąga wielu zwiedzających, chcących
zasiąść za tramwajowym pulpitem - mówi rzecznik
Tramwajów Śląskich S.A. Andrzej Zowada.
Targi Transportu Publicznego są jedyną w regionie
tego typu imprezą, w ramach której spotykają się
wszystkie obszary transportu publicznego, w tym:
systemy informacji pasażerskiej, transport autobusowy, tramwajowy i kolejowy oraz infrastruktura
przystankowa, drogowa i miejska związana z obsługą przewozów pasażerskich. Wśród imprez towarzyszących znalazły się m.in.: konferencja KZK GOP
pt. "Założenia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w subregionie centralnym województwa
śląskiego na przykładzie projektu Inteligentnych
Systemów Transportowych prowadzonego przez
KZK GOP", eliminacje do Mistrzostw Świata Kierowców Zawodowych "Polski Traker" i konferencja
Śląskiego Klastra Transportu Miejskiego.
Targi odbędą się na terenie Centrum Targowo-Konferencyjnego Expo Silesia przy ul. Braci Mieroszewskich 124 w Sosnowcu 15 i 16 kwietnia w godzinach 9:30 - 15:30.
Stoisko Tramwajów Śląskich S.A. podczas
ubiegłorocznych targów.
Inwestycje
Coś się kończy, coś zaczyna!
To jest zdecydowanie najprzyjemniejszy moment związany z modernizacją infrastruktury
torowej - kiedy możemy powiedzieć: "zakończyliśmy prace, ruch tramwajów wraca na swoje
miejsce w pełnym zakresie". W ostatnim czasie te słowa padły w kontekście dwóch miejsc.
Pierwsze to Ruda Śląska Chebzie - okolica Ronda Unii Europejskiej i wiaduktu kolejowego
nad ul. Goduli. Drugie zaś to śródmieście Katowic - ul. 3 Maja i pl. Wolności. Nasz Projekt
jednak nie zwalnia. W miejsce zakończonych
robót, startują kolejne prace. Ruszyły roboty na
ul. Kościuszki w Katowicach, lada chwila robotnicy pojawią się na al. Korfantego od Ronda do
pętli Słonecznej a prace w Chorzowie na ul. Armii Krajowej oraz w Sosnowcu i Szopienicach
weszły w kolejną fazę.
Zapewniamy, że po zakończeniu prac otrzymacie
Państwo całkiem nową jakość: ciche torowiska,
nowoczesny tabor oraz przystanki tramwajowe
przyjazne seniorom, mamom z wózkami i osobom
niepełnosprawnym, a wszystko to zgodnie z najwyższymi standardami Unii Europejskiej.
Zapraszamy do śledzenia postępu prac na stronie internetowej Tramwajów Śląskich S.A.
www tram-silesia.pl zakładka „Projekt Unijny”.
Zdjęcia: Daniel Janeczko
4
Dostawa kolejnego wagonu Pesa Twist.
WIADOMOŚCI Z PLACU BUDOWY
Bytom:
• Na odcinku od skrzyżowania z ul. Zabrzańską rozpoczęto podbijanie torów, trwa wykonywanie przejścia dla pieszych w okolicach
przedszkola oraz montaż słupów trakcyjnych.
Planowane zakończenie robót to przełom
kwietnia i maja br.
Chorzów:
• Na odcinku od przystanku Chorzów AKS do
Chorzów Chopina zamontowane zostały wiaty
przystankowe.
• Na skrzyżowaniu ul. Armii Krajowej z ul. Inwalidzką uruchomiono dla ruchu tramwajowego
tory we wszystkich kierunkach. Trwają prace
związane z wykonaniem podbudowy asfaltowej
pod nową nawierzchnię.
• Na ul. Armii Krajowej rozpoczęto przebudowę toru północnego (kierunek Świętochłowice) od skrzyżowania z ul. Waryńskiego do
ul. Jasińskiego; wykonano podbudowę od
skrzyżowania z ul. Waryńskiego do ul. Chodkiewicza. Trwa układanie płyt torowych. Planowany termin zakończenia toru północnego
to koniec czerwca br.
Katowice:
• Na przystanku WPKiW Wejście Główne postawione zostały wiaty przystankowe, do
końca marca zamontowane zostaną osłony
przeciwbryzgowe.
• Zakończono roboty ziemne na odcinku od
ZOO do przystanku Wesołe Miasteczko, trwa
wykonywanie podbudowy.
• Na ul. Obrońców Westerplatte w kierunku
Katowic rozpoczęto demontaż torów i roboty ziemne, planowane zakończenie robót
torowych i dopuszczenie do ruchu to koniec
maja br.
• Na ul. Kościuszki w rejonie ul. Szeligiewicza oraz przy autostradzie A4, po nowo wybudowanym torowisku został uruchomiony
ruch tramwajowy. Przystąpiliśmy do przebudowy toru równoległego. Na odcinku od
Kinoteatru Rialto do pl. Miarki od 24 marca
br. rozpoczęliśmy kolejny etap przebudowy
ul. Kościuszki. Ruch tramwajowy odbywa się
po jednym torze ul. Kochanowskiego.
• Przywrócono ruch tramwajowy przy pl. Wolności i ul. 3 Maja na całym zakresie.
• W ul. Sosnowieckiej na odcinku od Morawy
do granicy z Sosnowcem wykonano kanalizację deszczową oraz rozebrano kostkę granitową; trwa demontaż 4 obiektów mostowych
nad rzeką Brynicą. Od rzeki Rawy do ul. Morawy prowadzone są prace przy budowie kanalizacji deszczowej.
• Trwa budowa torowiska w stronę Zagórza
przy ul. Żeromskiego.
• Na ul. Sobieskiego trwa wykonywanie kanalizacji.
Zabrze:
• Na ul. Wolności trwa budowa chodników
i wjazdów do posesji. Na przełomie marca
i kwietnia planowane jest rozpoczęcie prac
na skrzyżowaniu ul. Wolności z ul. Myśliwską.
Ruda Śląska:
• Dopuszczono do ruchu torowisko przy ul. Dworcowej od Chebzia do ul. Asfaltowej.
• Rozpoczęto montaż torowiska przy skrzyżowaniu ul. Zabrzańskiej z ul. 1 Maja.
Sosnowiec:
• Zakończono montaż torowiska w stronę Zagórza na odcinku od ul. Parkowej do ul. Żeromskiego.
Zabrze, ul. Wolności.
5
Inwestycje
TABOR - MODERNIZACJA wagonów typu 105 N
Tramwaje Śląskie S.A posiadają już 61 zmodernizowanych wagonów typu
105 N, z czego 16 wagonów zmodernizowanych zostało przez Zakład Usługowo Remontowy Tramwajów Śląskich S.A. w Chorzowie, a pozostałe
przez Konsorcjum firm Modertrans i MPK Łódź. W kolejnych miesiącach
2014 r. modernizację w ZUR w Chorzowie przejdzie jeszcze 14 wagonów.
ZAKUP 30 szt. NOWYCH TRAMWAJÓW
Do końca marca br. w posiadaniu Tramwajów Śląskich będzie już 6 z 30 nowych, niskopodłogowych wagonów typu Twist 2012 N, dostarczonych przez firmę Pesa Bydgoszcz S.A. Najprawdopodobniej na początku maja nowe tramwaje włączone zostaną do ruchu i wyjadą na tory obsługując pierwszą linię.
Andrzej Bywalec
Dyrektor ds. inwestycji Tramwajów Śląskich
Pełnomocnik Zarządu ds. realizacji Projektu
Chorzów, ul. Armii Krajowej.
Katowice, ul. 3 Maja.
Katowice, ul. Chorzowska.
Katowice, pl. Wolności.
Katowice, ul. Sosnowiecka.
Ruda Śląska, ul. Zabrzańska.
Sosnowiec, ul. 3 Maja i ul. Żeromskiego.
Zdjęcia: Daniel Janeczko
Bytom, ul. Łagiewnicka.
Wszystkie wymienione w tekście inwestycje, związane z Projektem pn. Modernizacja infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w Aglomeracji Górnośląskie wraz z infrastrukturą towarzyszącą realizowanym przez Tramwaje Śląskie S.A., są współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.
6
Przystanek historia
Początki Świętochłowic sięgają XIII wieku, kiedy to
w dokumencie księcia bytomskiego Kazimierza II
z 21 lipca 1295 roku wzmiankowano o wsi Chropaczów.
Obecnie jest to jedna z pięciu dzielnic miasta - obok
Centrum, Lipin, Piaśnik i Zgody. Jak większość górnośląskich miast, Świętochłowice
swój rozwój zawdzięczają przemysłowi ciężkiemu,
a zwłaszcza hutniczemu.
Tym razem proponujemy spacer po centralnej
części miasta, wzdłuż głównego traktu, którym
jest ulica Katowicka. Wycieczkę rozpoczynamy
od przystanku tramwajowego przy tzw. Gazowni,
gdzie dojechać możemy od strony Katowic przez
Chorzów Batory linią tramwajową nr 7, od Chorzowa Centrum linią nr 9 i 17, natomiast od strony
Bytomia linią nr 9. Linia ta, jako druga nitka przebiegająca przez Świętochłowice, uruchomiona
została w 1900 roku.
Już na początku naszej wędrówki uwagę przykuwa 40-metrowa wieża ciśnień z 1909 roku, wykonana wg projektu R. Lummerta, w stylu zbliżonym do neogotyku. Wieża nakryta jest półkolistą
kopułą z ozdobnymi lukarnami. Wnętrze budowli
kryje 120 krętych schodków, prowadzących do
zbiornika mieszczącego 500 m3 wody. U podnóża
wieży mieści się siedziba oddziału PGNiG, podobna w formie do cylindrycznego zbiornika na
gaz. Idąc dalej, wzdłuż torów tramwajowych, po
lewej stronie zauważymy budynek Urzędu Miasta Świętochłowice (dawniej budynek starostwa
świętochłowickiego), wzniesiony w 1925 roku,
w stylu eklektycznym z cechami neobaroku. Wnętrze kryje m.in. obszerną, reprezentacyjną klatkę
schodową, salę posiedzeń z ciekawymi witrażami
sygnowanymi przez Stanisława Ligonia.
Tuż za gmachem urzędu uwagę przykuwa
umieszczona na budynku Miejskiej Biblioteki
Publicznej mozaika z lat 70. XX wieku autorstwa
prof. Henryka Goraja, przedstawiająca symbolicznego Pegaza. Przed budynkiem stoją tablice
pamiątkowe, poświęcone świętochłowickim nauczycielom, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Natomiast po przeciwnej stronie ulicy stoi
tzw. willa Wallisów (rodziny zasłużonych świętochłowickich nauczycieli), wzniesiona w stylu
secesyjnym w latach 20. ubiegłego wieku. Ten
jednopiętrowy budynek, ze środkowym ryzalitem
wychodzącym ponad dach, zajęty jest m.in. przez
Urząd Stanu Cywilnego.
Idąc dalej ulicą Katowicką, docieramy do węzła
tramwajowego, gdzie tramwaj linii nr 9 skręca
w lewo pod wiadukt kolejowy i wjeżdża do dzielnicy Świętochłowice – Zgoda, a tramwaje linii nr 7
Odkrywanie centrum
Świętochłowic
Na trasach linii Tramwajów Śląskich S.A. nie brakuje atrakcji – ciekawych miejsc
i pamiątek historycznych, zabytkowych obiektów architektury miejskiej, przemysłowej czy
sakralnej, a także pomników upamiętniających osoby i wydarzenia, które w sposób szczególny
zapisały się w dziejach naszego regionu. Przedstawiamy je w tym cyklu.
i nr 17 jadą prosto ulicą Bytomską przez dzielnice Chropaczów i Piaśniki. Przy mijance możemy
chwilę odpocząć w małym parku miejskim „Mijanka”, a potem udać się w stronę ulicy Cmentarnej. Warto zatrzymać się przy Starym Cmentarzu, założonym w 1894 roku, do którego prowadzi
neobarokowa brama wejściowa z widniejącym na
niej łacińskim napisem: „Ego sum resurrectio et
vita” (Ja jestem zmartwychwstanie i życie). Na
terenie cmentarza znajduje się wiele ciekawych
historycznie nagrobków, w tym pomnik poległych
powstańców śląskich wzniesiony w 1924 roku
(zniszczony w czasie II wojny światowej i zrekonstruowany w 1947 roku). Na przecięciu głównej
alei stoi sześciometrowy krzyż cmentarny ufundowany przez parafian w 1896 roku.
Wychodząc z cmentarza kierujemy się w ulicę
Wiktora Polaka, gdzie znajduje się budynek dawnego urzędu gminy (zarządu dworskiego) z 1907
roku. Nieco dalej, przy ulicy Szpitalnej, widoczne są zabudowania dawnego szpitala miejskiego,
wzniesionego w latach 1883–1884. Mieści się tu
także Nowy Cmentarz katolicki, założony w 1923
roku, oraz cmentarz świętochłowickiej parafii
ewangelicko–augsburskiej z 1910 roku, na terenie
którego w 2001 roku odsłonięto pomnik poświęcony ofiarom obozu pracy w Świętochłowicach–Zgodzie.
Z ulicy Szpitalnej wracamy do głównej arterii,
która łączy się z Placem ks. Leopolda Raabego. Mieści się tam neogotycki, ceglany kościół
im. Jana Chrzciciela, należący do parafii ewangelicko–augsburskiej, wybudowany w latach 19001901. Wnętrze kościoła jest skromne, wyposażone
w drewniany, neogotycki ołtarz, ambonę oraz ciekawe secesyjne witraże.
Podążając dalej ulicą Katowicką, warto zwrócić
uwagę na budynek pod numerem 30, wzniesiony w 1897 roku. Obecnie jest to dom mieszkalny,
Figura św Floriana przy kościele św. Piotra
i Pawła. W tle klasztor boromeuszek.
Przystanek historia
Grupa ukrzyżowania przed kościołem
św. Piotra i Pawła.
Dawna willa Wallisów ul. Katowicka.
ale niegdyś swoją siedzibę miała tu dyrekcja
kopalń i hut Donnersmarcków. Następnie skręcamy w ulicę Wodną, przechodzimy przez ulicę
Wyzwolenia (najstarsza ulica miasta, dawniej
– ulica Długa), ulicę Szkolną i ulicę ks. Kubiny,
gdzie funkcjonuje miejskie targowisko z odbudowaną halą targową. Wracając ulicą Szkolną do
ulicy Katowickiej, przy nr 15 zobaczyć można zabudowania dawnej remizy ochotniczej straży pożarnej. Dalej przechodzimy do ulicy Dworcowej.
W budynku pod numerem 14 do 2012 roku swoją
siedzibę miało Muzeum Miejskie (wcześniej była
tu szkoła ewangelicka założona w 1888 roku).
Obecna siedziba muzeum, przemianowanego na
Muzeum Powstań Śląskich, mieści się w budynkach starego szpitala przy ulicy Szpitalnej.
Z ulicy Dworcowej wracamy do ulicy Katowickiej,
dochodzimy do katolickiego kościoła parafialnego pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła. Budowla w stylu neogotyckim, ceglana, założona na
planie krzyża łacińskiego powstała w 1891 roku
wg projektu Paula Jackischa z Bytomia. Wnętrze
jest jednonawowe, halowe z transeptem. Obecny
wystrój i wyposażenie kościoła wykonane zostało przez Adama Lisika i artystę plastyka Józefa
Kołodziejczyka. Ołtarz główny, wykonany z drzewa dębowego, przedstawia patronów kościoła
i po bokach – św. Wojciecha i św. Stanisława. Za
kościołem od strony ul. ks. bpa Teodora Kubiny
zobaczymy wybudowaną w latach 1893–1894 plebanię. Na tej samej ulicy znajduje się jeszcze
ceglany, eklektyczny budynek klasztoru boromeuszek (siostry Miłosierdzia św. Karola Boromeusza) pochodzący z 1897 roku.
Wiele równie ciekawych obiektów zabudowy
mieszczańskiej przełomu XIX i XX wieku podziwiać możemy tak przy samej ulicy Katowickiej,
jak i pozostałych ulicach śródmieścia - Bytomskiej, Bankowej, Dworcowej, ks. Kubiny. Nasz
spacer zakończyć możemy, odpoczywając na terenie tzw. Plantów, czyli dzisiejszego Parku Zacisze,
założonego w tym miejscu już w 1908 roku.
Tekst i zdjęcia: Adam Lapski
Przewodnik turystyczny
Dawna dyrekcja kopalń i hut Donnersmarcków.
Wieża ciśnień.
7
Rozmowa
Nie pogodzę się z autyzmem
Szacuje się, że w Polsce niemal 30 tysięcy osób cierpi na autyzm. 2 kwietnia obchodzony będzie Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. O chorobie, wsparciu i uświadamianiu rozmawiamy z Małgorzatą Kolisko-Nagły, prezesem Fundacji Spectrum Liberi.
Jak powstała Fundacja Spectrum Liberi?
Motorem do powstania fundacji był Karolek,
nasz, obecnie, pięć i pół letni syn. Dwa i pół roku
temu zdiagnozowano u niego autyzm. Po pomoc
jeździliśmy do różnych ośrodków rozsianych po
całym kraju. To był nasz początek drogi z autyzmem. Razem z mężem pomyśleliśmy wtedy, że
łatwiej byłoby, jak nie musielibyśmy jeździć od
jednego miejsca do drugiego. Czas poświęcony
na podróże mógłby zostać spożytkowany na bycie razem (mamy, prawie trzyletniego, drugiego
synka Szymonka). Przebywanie z ludźmi, którzy
zmagają się z tym samym problemem i praca
na ich rzecz sprawia ogromną satysfakcję. I tak
niemal rok temu narodził się pomysł na fundację. Dzisiaj mamy 35 podopiecznych, w wieku
od 2 do 25 lat. Są to dzieci i dorośli z Chorzowa
i miast ościennych.
Zdjęcia: Mariusz Banduch
8
Miała pani podejrzenia, że syn może być autystykiem?
Prace młodych artystów oceniała m.in. Małgorzata Kolisko-Nagły, prezes Fundacji Spectrum
Liberi (w środku).
Karolek w wieku, w którym powinien mówić,
wypowiadał tylko pojedyncze słowa. Lekarze
twierdzili, że w przedszkolu na pewno się rozkręci. Niepokoiło nas to, że syn biegał naokoło
piaskownicy, kręcił kółkami z autek i rowerów,
nie integrował się z rówieśnikami, był agresywny, miał schematyczne zabawy, takie jak układanie wieży z klocków czy autek w rzędzie. To były
pierwsze sygnały, że coś jest nie tak. Dopiero
w przedszkolu zwrócono nam na to uwagę. Po
spotkaniach ze specjalistami poznaliśmy ostateczną diagnozę – autyzm dziecięcy wysokofunkcjonujący. Wcześniej był internet i łzy po nocach.
sygnały, że są osamotnieni. Wspólnie organizujemy ciekawe rzeczy dla dzieci z całościowymi
zaburzeniami rozwoju.
panicznie, a czasami agresywnie. Na zadane pytania często odpowiada nieadekwatnie lub nie
nawiązuje rozmowy do danej sytuacji.
Co o autyzmie wie przeciętny Polak?
Jeśli rodzic podejrzewa u swojego dziecka zaburzenia ze spektrum autyzmu, to co ma robić?
I co dalej?
Dla nas był to szok. To jest przewartościowanie
życia o 180 stopni. Trzeba odłożyć plany związane z pracą, ambicje. Bo nagle okazuje się, że
do końca życia będzie się walczyć z autyzmem.
Przez pierwszych kilka miesięcy walczyliśmy
o terapię dla syna. Staraliśmy się zrozumieć, co
tak właściwie się stało. Szukaliśmy celu i metod komunikacji z nim. Dziś minęły niemal trzy
lata, jak żyjemy z autyzmem. Ja osobiście nigdy
się z nim nie pogodzę, bo gdyby tak było, to nie
miałabym siły walczyć o Karola. Dzisiaj jest mi
na pewno lżej. A tą dobrą rzeczą, która się z tego
narodziła jest nasza fundacja. Lepiej działa się
przecież jak rodzice są razem w tym temacie.
U nas wymieniamy się doświadczeniami, nazwiskami dobrych terapeutów, rodzajem skutecznych terapii, adresami ośrodków. Skupiliśmy
wokół fundacji fajnych i wartościowych ludzi,
którzy często byli w tym wszystkim osamotnieni.
Nie tylko rodzice, nawet specjaliści dawali nam
Społeczna świadomość na temat spektrum
autyzmu jest bardzo niska. Ludzie zdrowi, nazywamy ich neurotypowymi (śmiech), nie wiedzą o nim prawie nic. Często kłócę się z nimi
o Karolka. Chyba z połową Chorzowa jestem
pokłócona (śmiech). Tłumaczę, że Karolek jest
inny, ma autyzm wysokofunkcyjny. To bardzo inteligentny chłopczyk. Potrafi pisać i czytać. Ma
jednak problem z komunikacją z rówieśnikami,
nie integruje się. Narzuca swoją zabawę, swoje
zdanie. Jeśli coś jest nie po jego myśli reaguje
W Światowym Dniu Świadomości Autyzmu (środa, 2 kwietnia)
w Chorzowie pojawi się wyjątkowy
niebieski tramwaj, którym poruszać się będą podopieczni Fundacji
Spectrum Liberi oraz wolontariusze
i specjaliści, którzy będą udzielać informacji na temat zaburzeń u dzieci.
Tramwaj na trasie między Chorzowem Ratuszem a zajezdnią w Chorzowie Batorym kursować będzie
przed południem, a następnie stanie
na chorzowskim Rynku.
Zwrócić się jak najszybciej do specjalistów:
psychologa, neurologa, psychiatry, pedagogów.
Szukać podobnych rodziców, którzy już mają za
sobą fazę szoku i oswoili się z autyzmem. Faza
braku akceptacji wcale nie trwa długo, potem
jest faza ciężkiej pracy. Pracy dziecka, rodziców i środowiska pedagogów. Zespół autystyczny rozwija się przed 36 miesiącem życia i jest
obecny w funkcjonowaniu dotkniętej nim osoby przez całe życie. Ważne jest, aby zaburzenia
zachowania były diagnozowane w jak najwcześniejszym wieku. Dzieci i dorośli ze spektrum
autystycznym mają problemy z komunikacją,
okazywaniem uczuć, relacjami społecznymi
oraz integracją wrażeń zmysłowych, okazywaniem i odczytywaniem emocji. Bardzo wczesna
diagnoza, to klucz do lepszego funkcjonowania
dzieci w przyszłości. Niestety zdarza się tak,
że spotykamy się z podopiecznymi, dziećmi
8-9-letnimi tuż po diagnozie np. zespołu Aspergera. Owszem, wcześniej były oznaki, że coś się
z dziećmi dzieje. Może były one nieświadomie
bagatelizowane przez kadrę przedszkola, szkoły
lub nawet lekarzy. Nikt nie zwracał uwagi na to,
że może być to spektrum autyzmu. Nasz pediatra
też podejrzewał autyzm u naszego syna, ale jak
potem się okazało nie chciał nam o tym mówić,
bo wydawało mu się, że tak będzie bezpieczniej.
W przedszkolu "wyłapali" go pierwszego dnia,
Rozmowa
ale są również placówki, gdzie dziecko nie
trafia na właściwych ludzi. Nasza fundacja ma
uświadamiać, że obok żyją tacy ludzie. Dziecko
niegrzeczne nie musi być niewychowane. Takie
bowiem są dzieci z autyzmem. Są po prostu zaburzone, ale przez to też wyjątkowe.
Fundacja ma ambitne plany rozwoju.
Wprost przeciwnie. Wychodzimy z naszym synem
na place zabaw, do centrów handlowych. Syn chodzi do przedszkola. Wiem, że z wieloma sytuacjami
nie potrafi sobie poradzić, ale świadomie pchamy
go w skupiska ludzi. Musi zobaczyć jak świat wygląda z zewnątrz. Powinien się oswajać i integrować ze społeczeństwem. To właśnie tam ma szanse
robić postępy i uczyć się ogólnoobowiązujących
postaw. Nie możemy chować swoich dzieci przed
światem zewnętrznym, bo tylko w tym świecie
nauczą się właściwych zachowań i zasad społecznych. Paradoksem jest, że świat zewnętrzny może
także wiele nauczyć się od nich. Karol jest cudownym ambasadorem naszej fundacji.
Rozmawiał Wojciech Zawadzki
Zdjęcia: Mariusz Banduch
Naszym priorytetem jest utworzenie Niepublicznego Zespołu Przedszkolno-Szkolnego dla
dzieci i młodzieży z autyzmem. Chcemy im zapewnić nieodpłatną i profesjonalną terapię.
Tak, by dzieci czuły się bezpiecznie w jednym
miejscu, a rodzice nie musieli jeździć od ośrodka do ośrodka i tym samym tracić czasu, nerwów, pieniędzy i życia rodzinnego.
Chroni pani Karolka przed światem zewnętrznym?
Konkursem na najładniejszy obrazek wiosny oraz okrzykami „Zimo precz!” seniorzy, młodzież i dzieci
ze spectrum autyzmu przegonili zimę. Integracja międzypokoleniowa to pomysł Chorzowskiej Strefy
Wolontariatu i Fundacji Spectrum Liberi. Akcję zorganizowano w Chorzowskim Centrum Kultury.
Fundacja Spectrum Liberi wspiera finansowo, rzeczowo i organizacyjnie
dzieci i dorosłych z autyzmem oraz
ich rodziny.
Fundacja prowadzi szkolenia i konferencje dla rodziców, nauczycieli,
studentów oraz wszystkich osób
zainteresowanych tematem całościowych zaburzeń rozwojowych.
Organizuje punkt konsultacyjny dla
rodziców zaniepokojonych zachowaniem swoich dzieci. Prowadzi
kampanię w celu poprawy świadomości społecznej na temat życia
z autyzmem, niepełnosprawnością
i zatrudnienia osób ze spektrum
autyzmu. Organizuje akcje charytatywne dla dzieci i dorosłych z niepełnosprawnościami. Od lutego br.
organizuje w Chorzowie nieodpłatne zajęcia skierowane do dzieci ze
spektrum autyzmu.
Chorzów, ul. Powstańców 70/ 3
[email protected],
www.spectrumliberi.org
tel. 503047266
9
Rozmaitości
Artyści teatru
docenieni
Sceniczna adaptacja książki Kazimierza Kutza „Piąta strona świata” wyreżyserowana przez Roberta Talarczyka na deskach Teatru Śląskiego w Katowicach uznana
została za Spektakl Roku 2013 w tegorocznej edycji Nagrody Artystycznej Marszałka Województwa Śląskiego „Złota Maska”. Uroczystość wręczenia nagród odbyła
się 24 marca br. w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu.
Zdjęcia: Witold Trólka/UMWS
10
Robert Talarczyk.
Mirosław Sekuła, marszałek województwa śląskiego wręcza nagrodę specjalną Barbarze Ptak.
Robert Talarczyk, dyrektor katowickiego Teatru Śląskiego otrzymał podczas gali nagrodę
indywidualną – „Złotą Maskę” za reżyserię
spektaklu roku. Triumfowali także współpracujący z nim aktorzy. „Złotą Maskę” w kategorii rola wokalno-aktorska odebrała Anna Noworzyn, kreująca rolę Elizy w spektaklu „My
Fair Lady” Opery Śląskiej (reż. Robert Talarczyk), a „Złotą Maskę” w kategorii AktorstwoRola Męska otrzymał Dariusz Chojnacki za
rolę Bohatera w spektaklu „Piąta strona świata” i rolę Randle McMurphy’ego w spektaklu
„Lot nad kukułczym gniazdem” (obydwie inscenizacje w Teatrze Śląskim wyreżyserował
Robert Talarczyk).
„Złotą Maskę” dla najlepszej aktorki odebrała w tym roku Danuta Lewandowska za rolę
Matki w spektaklu „Matki” Piotra Rowickiego
w reżyserii Katarzyny Deszcz w Teatrze Nowym w Zabrzu, nagroda za scenografię trafiła do Pawła Walickiego za oprawę scenograficzną spektaklu „Bobiczek” Hanocha Levina
Laureaci “Złotej Maski” 2013 na scenie Teatru
Zagłębia w Sosnowcu. Nagrody w województwie
śląskim przyznawane są od 1968 roku.
w reżyserii Łukasza Kosa w Teatrze Zagłębia
w Sosnowcu. W kategorii Spektakl dla Młodych Widzów wyróżniono „Sen nocy letniej”
Williama Szekspira w reżyserii Mariána Pecko w Teatrze Lalek Banialuka im. J. Zitzmana w Bielsku-Białej. Nagrodę Specjalną odebrała podczas gali Barbara Ptak. Wyróżnienie
przyznano jej za kostiumy do spektaklu „Noc
w Wenecji” Johanna Straussa w reżyserii
Marcina Sławińskiego w Gliwickim Teatrze
Muzycznym w Gliwicach. Nagrodą Specjalną
wyróżniono także spektakl „Synek” z tekstami
Marcina Gawła, Zbigniewa Stryja i Zbigniewa
Kadłubka w reżyserii Macieja Podstawnego
wyprodukowany przez Muzeum Górnictwa
Węglowego w Zabrzu.
Związek Artystów Scen Polskich Oddział Śląski przyznał tradycyjnie Nagrodę im. Leny
Starke, fundowaną przez zięcia aktorki, Wilhelma Kronfelda. Tegorocznym laureatem nagrody został Jarosław Karpuk z Teatru Nowego
w Zabrzu.
Uroczystość, związana z dorocznymi obchodami Międzynarodowego Dnia Teatru stała
się także okazją do wręczenia medali Gloria Artis nadanych przez Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego. Z rąk marszałka
Mirosława Sekuły zaszczytne wyróżnienia
odebrali artyści Teatru Śląskiego: Ewa Leśniak, Krystyna Wiśniewska-Sławik, Wiesław
Sławik i Andrzej Warcaba.
Rzmaitości
Z autobusu
na plakaty!
Komunikacja miejska to nie tylko autobusy i tramwaje. Codziennie pojazdami KZK GOP przemieszczają się tysiące osób. Dzięki transportowi
organizowanemu przez Związek pasażerowie dojeżdżają do szkół, pracy,
na spotkania towarzyskie, zakupy, imprezy, koncerty… Bo komunikacja to
nie tylko transport, ale również interakcje między ludźmi. Przypominać
o tym będzie kolejna akcja KZK GOP – „Jeżdżę autobusem, jeżdżę tramwajem!”.
Pierwszym etapem kampanii będzie rozpoczynający się konkurs, podczas
którego wyłonionych zostanie co najmniej dwanaście osób, które wezmą
udział w profesjonalnej sesji zdjęciowej, a ich fotografie znajdą się między innymi na citylightach promujących kampanię oraz w kalendarzu
KZK GOP na rok 2015.
Przyślij swoje zdjęcie
Wszyscy zainteresowani powinni nadesłać swoje zdjęcie. Mogą to być fotografie indywidualne, mogą to też być zdjęcia z jedną lub z dwiema osobami: znajomymi, rodziną. Przyjmowane będą zgłoszenia osób w każdym
wieku. Do każdego zgłoszenia musi zostać dołączony podpisany formularz będący załącznikiem do regulaminu konkursu. W przypadku zdjęć
grupowych (z maksymalnie trzema osobami) ważne jest, aby pamiętać,
że każda z widocznych na zdjęciu osób powinna podpisać osobną kartę
zgłoszenia. Regulamin konkursu oraz formularz znajdują się na stronie
internetowej KZK GOP (www.kzkgop.com.pl), można się także z nim za-
poznać w Punktach Obsługi Pasażera KZK GOP. Organizatorzy czekają na
zgłoszenia od 24 marca do 15 maja (w przypadku zgłoszeń nadsyłanych
pocztą liczy się data stempla pocztowego).
Zgłoszenia należy nadsyłać na adres internetowy: [email protected]
lub pocztą: KZK GOP, ulica Barbary 21a, 40-053 Katowice.
Spośród nadesłanych zgłoszeń wybranych zostanie kilkadziesiąt osób,
które zaproszone zostaną do udziału w castingu. Wszyscy, którzy zostaną
zakwalifikowani do tego etapu już mają zagwarantowane nagrody - bilet
miesięczny o wartości 150 złotych. Po zdjęciach próbnych do finału wybranych zostanie co najmniej dwanaścioro osób. Finaliści wezmą udział
w profesjonalnej sesji zdjęciowej, a ich portrety będą głównym elementem kampanii „Jeżdżę autobusem, jeżdżę tramwajem". Finaliści otrzymają nagrody pieniężne w wysokości 1500 złotych w przypadku zdjęcia indywidualnego (w przypadku zdjęć grupowych wartość nagrody wzrośnie
proporcjonalnie o 50 procent za udział każdej dodatkowej osoby).
Jeżdżę autobusem, jeżdżę tramwajem
Poprzez tę akcję KZK GOP chce przypomnieć, że komunikacja to nie tylko transport, ale również komunikacja między ludźmi. Pokazać, że autobusami i tramwajami podróżują sympatyczni i otwarci ludzie. W roku
ubiegłym pasażerowie mieli okazję poznać pracujących dla KZK GOP
kontrolerów w innych niż ich zawodowych rolach. Rok 2014 będzie należał do pasażerów!
REKLAMA
Warto
zamówić
reklamę
w
Sprawdź!
tel.
32 2413 374
11
Na gapę
Rebusy dla dzieci
Rysowała: Sandra Kossok
12
Krzyżówka
POZIOMO:
1)
linia pochyła.
6)
dziesiętne - w matematyce.
10)
... Wajda, reżyser.
11)
imię Wojaczka, poety.
12)
imię Dańca, kabareciarza.
13)
działko wodne.
14)
kraj z Kairem.
15)
nisza.
17)
załoga łodzi wioślarskiej.
19)
błękit nieba.
21)
oddanie książki do biblioteki.
23)
twarz.
26)
imię Golloba.
27)
orangutan.
28)
jadalny małż morski.
29)
brat Macieja Damięckiego.
30)
ucierpiała w wypadku.
Wśród czytelników, którzy nadeślą prawidłowe rozwiązania do 15 kwietnia na adres wydawcy
rozlosujemy nagrody w postaci biletu miesięcznego KZK GOP. W tym miesiącu bilet miesięczny
wylosowała Katarzyna Grzegorzewicz z Bytomia. Gratulujemy!
Adres redakcji: Agencja Mediów Lokalnych mediaL, ul. Katowicka 105, 41-500 Chorzów. Rozwiązania można
przesyłać pocztą tradycyjną, pocztą elektroniczną (na adres: [email protected]) lub dostarczać je osobiście.
Uwaga: oprócz adresu nadawcy należy podać numer telefonu kontaktowego.
PIONOWO:
2)
teina w liściach herbaty.
3)
potrawa z warzyw, w majonezie.
4)
partner Ewy w raju.
5)
młotem lub oszczepem.
6)
to, co kogoś obraża.
7)
imię Monka, detektywa z serialu.
8)
można z nim kogoś odprawić.
9)
... Turnau, piosenkarz.
15)
imię Baszanowskiego.
16)
artysta cyrkowy
18)
podwójne naczynie.
20)
początek procesu spalania.
22)
brama do stodoły.
23)
odmiana tlenu.
24)
narciarskie - na mamucie.
25)
postępek.