Poradnik przedsiębiorcy Łotwa

PORADNIK EKSPORTERA – ŁOTWA
DRYL KADAKOVSKA KANCELARIA PRAWNA
2014
SPIS TREŚCI:
1. WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA POMIĘDZY POLSKĄ A ŁOTWĄ............................………………....3
1.1. CHARAKTERYSTYKA RYNKU………………………………………………………………….….....3
1.2. WYMIANA HANDLOWA………………………………………………………………………..…….3
2. KWESTIE PRAWNE…………………………………………………………………………………………..5
2.1. SYSTEM PODATKOWY………………………………………………………………………..……....5
2.2. ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ………………………………………………....8
2.3. REKLAMA I MARKETING……………………………………………………………………………..9
2.4. DZIAŁALNOŚĆ LICENCJONOWANA, ZEZWOLENIA…………………………………………….10
2.5. ZAMÓWIENIA PUBLICZNE…………………………………………………………………………10
2.6. ROZSTRZYGANIE SPORÓW, WINDYKACJA NALEŻNOŚCI…………………………………..11
3. WAŻNE ADRESY I LINKI………………………………………………………………………………….12
2
1. WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA POMIĘDZY POLSKĄ A ŁOTWĄ
1.1. CHARAKTERYSTYKA RYNKU
Łotwa, położona w części północno wschodniej Unii Europejskiej, jeden z trzech
krajów Bałtyckich, zawsze była podmiotem zainteresowań potencjalnych
inwestorów i eksporterów ze względu na jej położenie, dostępną infrastrukturę i
łatwy dostęp handlowy do krajów sąsiedzkich.
Łotwa, znajdująca się nad Morzem Bałtyckim, posiada 3 wolne od lodu
międzynarodowe porty, które są powiązane z dobrze rozwiniętą infrastrukturą
dróg i kolei. Największy port lotniczy w krajach Bałtyckich znajduje się w Rydze i
ma ponad 70 międzynarodowych bezpośrednich połączeń.
Łotwa jest krajem członkowskim Unii Europejskiej, członkiem strefy Schengen i
członkiem Światowej Organizacji Handlu, w związku z czym zasady wolnego
handlu są ściśle przestrzegane, a procedury celne są standaryzowane.
Przedsiębiorcy mają dostęp do czterech wolnych stref (dwa porty wolne i dwie
strefy ekonomiczne), 15 parków technologicznych w całej Łotwie oraz
inkubatorów innowacji (dla małych i Średnich przedsiębiorców), umożliwiające
zmniejszenie kosztów działalności gospodarczej na Łotwie.
Większość łotewskich przedsiębiorstw posiada długoletnie doświadczenie
współpracy z krajami sąsiednimi w tym Rosją i pozostałymi krajami Wspólnoty
Niepodległych Państw. Mając na uwadze doświadczenie, wiedzę, znajomość
tradycji i kultury biznesowej regionu, Łotwa może zaoferować wysoko
wykwalifikowanych specjalistów, w celu umożliwienia rozpoczęcia działalności
gospodarczej, podjęcia współpracy i otwarcia nowych możliwości biznesowych.
1.2. WYMIANA HANDLOWA
W roku 2013 łączny obrót wymiany towarów i usług pomiędzy Polską a Łotwą
osiągnął 2 mld EUR, z czego import towarów i usług na Łotwę stanowił wartość
1,3 mld EUR, wykazując 15 % wzrost w porównaniu do roku 2012, a import
łotewskich towarów i usług do Polski stanowił wartość 720 mln EUR. Import z
Polski w roku 2013 stanowił 8,9 % całego importu na Łotwie, co jednoznacznie
świadczy o Polsce jako istotnym partnerze handlowym.
W roku 2013 polskie inwestycje bezpośrednie na Łotwie osiągnęły 15,9 mln EUR,
z czego 42 % to inwestycje w handel, 19 % w produkcję, a 31 % w pozostałe
działalności. Natomiast polskie inwestycje w kapitał zakładowy spółek na Łotwie
osiągnęły 5,2 mln EUR w 211 działających przedsiębiorstwach.
3
W imporcie towarów z Polski można zaobserwować ciągły wzrost w
poszczególnych kategoriach towarów.
Import towarów z Polski, tys. EUR
Grupa towarów
Urządzenie elektryczne, maszyny, mechanizmy
Produkty chemiczne
Wyroby metaliczne
Artykuły spożywcze
Artykuły tekstilii
Wyroby plastyku i gumy
Produkty pochodzenia zwięrzęcego
Środki transportu
Różne artykuły przemysłowe
Artykuły papiernicze
Materiały budowlane
Artykuły pochodzenia roślinnego
Wyroby z drewna
Wyroby mineralne
Obuwie, okrycia głowy, parasole i inne
Urządzenia optyczne
Oleje i tłuszcze
Wyroby skórzane
Metale szlachetne, kamienie szlachetne
Artykuły plastyczne i antykwariatu
Amunicja i zbrój
Łącznie
Dane: Centralne biuro statystyczne na Łotwie
4
2011
159549
110451
105823
81554
39381
66848
57200
59814
29665
49748
36697
31807
14229
20442
6673
5102
10345
2739
1017
124
6
889213
2012
186886
124258
122902
89369
57957
72674
79197
61848
49006
36824
42776
31880
18618
51381
20948
7594
11408
7661
4039
18
3
1077245
2013
274398
138399
127960
117437
98707
88840
76080
61774
49830
47079
37700
34174
20369
19322
15668
11165
10564
3254
1697
27
6
1234452
2. KWESTIE PRAWNE
Liberalizacja warunków inwestowania było jednym z najważniejszych celów
Łotwy. W celu ułatwienia dokonywania bezpośrednich inwestycji zagranicznych,
Łotwa zminimalizowała ograniczenia dostępu do rynku łotewskiego, w związku z
czym stał się on atrakcyjny i łatwo dostępny potencjalnym eksporterom i
inwestorom.
2.1. SYSTEM PODATKOWY
System podatkowy na Łotwie funkcjonuje zgodnie z zaleceniami międzynarodowych organizacji finansowych. W roku 2014 na Łotwie stosowanych jest 14
rodzajów podatków:
• podatek dochodowy od osób fizycznych;
• podatek dochodowy od osób prawnych;
• podatek od nieruchomości;
• podatek od towarów i usług;
• akcyza;
• podatek celny;
• podatek środowiskowy;
• podatek od gier i loterii;
• podatek od samochodów osobowych i motocykli;
• podatek od energii elektrycznej;
• podatek mikroprzedsiębiorstwa;
• podatek od eksploatacji środka transportu;
• podatek od osobowych środków transportu przedsiębiorstwa;
• składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne.
2.1.1. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH (CIT)
Podatek dochodowy od osób prawnych wynosi 15 %.
Podatek od dokonanych wypłat nierezydentom:
• dywidendy - 0 % / 15 % / 30 % (Stawka podatkowa w wysokości 15 %
stosowana jest jedynie do dywidend, które rezydent Łotwy wypłaca
nierezydentowi z krajów uznanych za stosujących szkodliwą konkurencję
podatkową. Stawka podatkowa w wysokości 30 % jest stosowana do
dywidend
nadzwyczajnych,
które
rezydent
Łotwy
wypłaca
nierezydentowi z krajów uznanych za stosujących szkodliwą konkurencję
podatkową.)
•
5
wynagrodzenie za usługi zarządzania lub konsultingowe – 10 %
•
wypłaty oprocentowania – 0 % / 15 % (Stawka podatkowa w wysokości
15 % jest stosowana do wypłat, które rezydent Łotwy wypłaca
nierezydentowi z krajów uznanych za stosujących szkodliwą konkurencję
podatkową.)
•
wynagrodzenie za własność intelektualną – 0 % / 15 % (Stawka
podatkowa w wysokości 15 % jest stosowana do wynagrodzenia, które
rezydent Łotwy wypłaca nierezydentowi z krajów uznanych za
stosujących szkodliwą konkurencję podatkową.)
•
wynagrodzenie za sprzedaż nieruchomości na Łotwie – 2 %.
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania zapłaty.
Dywidendy otrzymane od rezydenta kraju, uznanego za stosującego szkodliwą
konkurencję podatkową, są opodatkowane według stawki 15 %. Dywidendy
otrzymane od rezydentów pozostałych krajów nie są opodatkowane.
2.1.2. PODATEK MIKROPRZEDSIĘBIORSTWA
Wysokość podatku mikroprzedsiębiorstwa wynosi 9 % od obrotów działalności
gospodarczej i zawiera podatek od dochodów osoby fizycznej, składki na
obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, podatek dochodowy od osób prawnych
oraz opłatę ryzyka.
2.1.3. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
Podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi 24 %.
2.1.4 . OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE
Obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne są obliczane od dochodów
brutto. Maksymalna wysokość kwoty od której obliczane są składki na
ubezpieczenie społeczne wynosi 46.400 EUR.
Dla osób, które są zatrudnione u pracodawcy – rezydenta Łotwy lub rezydenta
innego kraju UE, stawki obowiązkowego ubezpieczenia społecznego w roku 2014
wynoszą:
•
•
dla pracodawcy – 23,59 %;
dla pracownika – 10,50 %.
2.1.5. PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT)
6
Stawka podatku od towarów i usług wynosi 21 %, stawka obniżona – 12 %.
Do następujących transakcji zastosowanie ma stawka 0 % podatku VAT:
•
•
•
•
•
•
eksport towarów i dostawa w UE;
usługi związane z eksportem, importem lub tranzytem towarów;
usługi, które są bezpośrednio związane z towarami, które są wwiezione z
krajów trzecich i nie są wprowadzone do obrotu w UE, jeżeli dostawy są
dokonywane w strefach wolnych lub do magazynów celnych;
dostawy towarów i usług, które związane są transportem
międzynarodowym i statkami ratunkowymi;
międzynarodowy przewóz osób;
dostawy usług i towarów dla przedstawicielstw dyplomatycznych i
konsularnych.
Stawkę podatku VAT w wysokości 12 % stosuje się do:
•
•
•
•
•
•
medykamentów, urządzeń i towarów medycznych;
wyrobów przeznaczonych niemowlętom;
dostaw gazet, magazynów i innych produktów wydawnictw;
usług transportu publicznego;
usług dostawy energii cieplnej mieszkańcom;
dostaw opału drzewnego mieszkańcom.
2.1.5. PODATEK OD SAMOCHODU OSOBOWEGO
Podatek jest naliczany od samochodów osobowych, będących własnością
przedsiębiorstwa lub będących w jego użytkowaniu, według określonych stawek
uzależnionych od daty zarejestrowania samochodu.
2.1.6. PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI
Podatek od nieruchomości ustalony jest w wysokości od 0,2 % do 3 % od
wartości kadastralnej nieruchomości. Stawka powyżej 1,5 % może być ustalona
jedynie, kiedy nieruchomość nie jest właściwie zagospodarowana.
2.1.7. ULGI PODATKOWE I SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE I WOLNE PORTY
System podatkowy przewiduje ulgi w podatku od dochodów osób prawnych.
System ma na celu zachęcanie nowych inwestycji i ma zastosowanie do
długotrwałych inwestycji w produkcji, telekomunikacji, programowaniu
komputerowym, magazynowaniu i transporcie. Ulga podatkowa wynosi 25 % od
kwoty inwestycji do 50 mln EUR i 15 % od kwoty inwestycji powyżej tej kwoty.
7
W celu skorzystania z ulgi podatkowej, następujące warunki muszą być
spełnione:
•
•
•
•
minimalna kwota inwestycji musi wynosić ok. 4.3 mln EUR;
inwestycja musi być zrealizowana w terminie 5 lat od dnia zatwierdzenia
przez rząd łotewski programu wsparcia dla inwestycji;
inwestycja musi być dokonana w jednej z priorytetowych branż Łotwy;
celem inwestycji musi być uruchomienie nowej linii biznesowej bądź
modernizacja/rozwinięcie istniejącej linii biznesowej (produkcja nowego
produktu, zmiana procesu produkcji);
Na Łotwie stworzone są dwie Specjalne Strefy Ekonomiczne – w miejscowościach
Liepaja i Rezekne oraz dwa Wolne Porty – w Rydze i Venstpils.
Przedsiębiorstwom działającym w powyższych strefach wolnych, przysługują
preferencyjne warunki podatkowe:
•
•
•
ulga od podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) w wysokości 80 %
(ulga nie może przekroczyć 25-70 % wartości inwestycji)
ulgi od dywidend, opłat z tytułu zarządzania i płatności za wykorzystanie
własności intelektualnej w wysokości 80 %;
ulga od podatku od nieruchomości.
2.2. ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
W celu rozpoczęcia działalności gospodarczej na Łotwie, nie jest konieczne
otwieranie przedsiębiorstwa na Łotwie. Jednak z uwagi na cele i zamierzenia
przedsięwzięcia, działalność gospodarcza może być prowadzona w następujących
formach.
Forma działalności
gospodarczej
Kapitał zakładowy
Właściciele
Rejestracja
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
1-2800 EUR
wspólnicy (w tym
podmioty
zagraniczne)
1-3 dni
Spółka akcyjna
35 000 EUR
akcjonariusze (w
tym podmioty
zagraniczne)
1-3 dni
Oddział przedsiębiorcy
zagranicznego
brak
8
przedsiębiorca
zagraniczny
1-3 dni
Dozwolona jest rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem
zakładowym od 1 EUR do 2799 EUR w przypadku spełnienia następujących
przesłanek:
• założycielami spółki są osoby fizyczne w maksymalnej liczbie pięciu;
• wspólnikami spółki są osoby fizyczne w maksymalnej liczbie pięciu;
• zarząd spółki składa się z jednego lub kilku członków zarządu i wszyscy
członkowie zarządu są wspólnikami spółki;
• wspólnik spółki jednocześnie jest wspólnikiem tylko w jednej spółce,
której kapitał zakładowy jest mniejszy niż EUR 2800.
Do rejestracji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej
zmniejszone zostały wszelkie wymogi biurokratyczne i rejestracja odbywa się w
następujących krokach:
•
•
•
•
•
podjęcie decyzji o założeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub
spółki akcyjnej;
opłacenie kapitału zakładowego;
rejestracja w Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorców (elektronicznie,
osobiście w urzędzie, pocztą);
otwarcie konta bankowego;
rejestracja płatnika VAT w Państwowym Urzędzie Skarbowym na Łotwie.
Przedsiębiorca zagraniczny może działać na Łotwie również za pośrednictwem
przedstawicielstwa. Jednak należy brać pod uwagę, iż przedstawicielstwo
przedsiębiorcy zagranicznego może działać jedynie w zakresie reklamy i promocji,
nie może natomiast prowadzić działalności gospodarczej.
2.3. REKLAMA I MARKETING
Przepisy prawne w zakresie reklamy towarów i usług wprowadzają zakaz
agresywnej reklamy. Istnieją ograniczenia w zakresie reklamy porównawczej, a
reklama nie może wprowadzać konsumenta w błąd.
W zakresie niektórych produktów i usług przepisy prawne wprowadzają
ograniczenia, a w zakresie innych – całkowity zakaz reklamy.
Zakazana jest reklama produktów tytoniowych oraz działalności hazardowej.
Szczególne ograniczenia dotyczą produktów z zakresu alkoholu, farmacji, usług
finansowych, usług zdrowotnych.
9
2.4. DZIAŁALNOŚĆ LICENCJONOWANA, ZEZWOLENIA
Niektóre branże działalności gospodarczej na Łotwie wymagają uzyskania licencji
poprzez rejestrację we właściwym urzędzie. Opłata za rejestrację jest uzależniona
od branży działalności gospodarczej i wynosi od kilku euro do kilku tysięcy euro.
Nie istnieje na Łotwie jeden rejestr dla wszystkich rodzajów działalności
gospodarczej, rejestracja dla poszczególnych działalności gospodarczej następuje
w właściwym urzędzie, którego status prawny i postępowanie rejestracyjne
regulują właściwe przepisy prawne. Samo zarejestrowanie podmiotu w Rejestrze
przedsiębiorców Łotwy nie jest jednoznaczne z uzyskaniem licencji bądź
zezwolenia na prowadzenie określonego rodzaju działalności gospodarczej.
W szczególności następująca działalność gospodarcza wymaga uzyskania licencji
lub rejestracji:
•
•
•
•
•
•
•
usługi ubezpieczeniowe, finansowe;
usługi turystyczne;
usługi pocztowe;
usługi przewozu;
usługi wydobywcze;
sprzedaż alkoholu, catering;
działalność związana z produktami farmaceutycznymi.
2.5. ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
Zgodnie z przepisami prawa zamówień publicznych na Łotwie postępowanie o
zamówienie publiczne powinno być przejrzyste, z zapewnieniem wolnej
konkurencji wykonawców, równego i sprawiedliwego traktowania wykonawców i
efektywnego wykorzystania środków państwowych i samorządowych.
W ramach zamówień publicznych przewidziane są następujące postępowania –
przetarg nieograniczony, ograniczony, zapytanie o cenę, zamówienie z wolnej ręki
i konkurs.
Zagraniczni wykonawcy w celu uczestniczenia w postępowaniu przetargowym nie
muszą rejestrować spółki, oddziału lub przedstawicielstwa na Łotwie.
W niektórych przypadkach, zamawiający ma prawo jednak zażądać
zarejestrowania na Łotwie spółki wykonawcy (np. w przypadku usług
budowlanych w ramach konsorcjum).
10
Kryteria, według jakich zamówienie jest udzielone wykonawcy, zależą od
zamawiającego w oparciu o:
•
•
najkorzystniejszą ekonomicznie ofertę;
najniższą cenę.
Baza ogłoszeń zamówień publicznych na Łotwie znajduje się na stronie
internetowej Biura nadzoru zamówień Łotwy:
http://www.iub.gov.lv/iubsearch/
jak również: http://ted.europa.eu/TED/main/HomePage.do
2.6. ROZSTRZYGANIE SPORÓW, WINDYKACJA NALEŻNOŚCI
Osoby fizyczne i prawne mogą uzgodnić, iż właściwy sąd do rozstrzygnięcia
sporów będzie inny sąd niż sąd powszechny na Łotwie. Nie jest możliwe jednak
ustalenie innej właściwości sądu w sprawach dotyczących właściwości wyłącznej
np. w sprawach dotyczących nieruchomości położonych na Łotwie.
Kwestie odzyskania należności na Łotwie reguluje ustawa Postępowanie cywilne.
Egzekucja należności możliwa jest w oparciu o orzeczenie sądów powszechnych
lub arbitrażowych Łotwy bądź zagranicznych.
Koszty wszczęcia postępowania sądowego na Łotwie wynoszą w sporach
majątkowych w zależności od wartości przedmiotu sporu:
•
•
•
•
•
•
11
do 2134 EUR – 15 % od wartości przedmiotu sporu, nie mniej niż 71,14
EUR;
od 2135 EUR do 7114 EUR – 320,10 EUR plus 4 % od wartości przedmiotu
sporu powyżej 2134 EUR;
od 7115 EUR do 28457 EUR – 519,30 EUR plus 3,2 % od wartości
przedmiotu sporu powyżej 7114 EUR;
od 28 458 EUR do 142 287 EUR – 1202,28 EUR plus 1,6 % od wartości
przedmiotu sporu powyżej 28 457 EUR;
od 142 288 EUR do 711 435 EUR – 3023,56 EUR plus 1 % od wartości
przedmiotu sporu powyżej 142 287 EUR;
powyżej 711 435 EUR – 8715,04 EUR plus 0,6 % od wartości przedmiotu
sporu powyżej 711 435 EUR.
3. WAŻNE ADRESY I LINKI
Łotewska Agencja Inwestycji i Rozwoju, Przedstawicielstwo w Polsce
Adres: Ambasada Republiki Łotewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej
ul. Królowej Aldony 19, 03-928 Warszawa, Polska
Szef Przedstawicielstwa Łotewskiej Agencji Inwestycji i Rozwoju w Polsce
Pani Inese Sulzanoka
Email: [email protected]
Tel: (+48) 226164017
Faks: (+48) 226171106
Tel. mob.: (+48) 721190400
Web: www.liaa.gov.lv/invest-in-latvia
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Rydze, Łotwa
Wydział Ekonomiczny
Adres: ul. Mednieku 6b, Ryga LV-1010, Łotwa
Email: [email protected]
Tel. (+371) 67031524
Web: www.ryga.msz.gov.lv
Łotewska Izba Handlowa i Przemysłowa
Adres: ul. Krisjana Valdemara 35, Ryga LV-1010, Łotwa
Email: [email protected]
Tel. (+371) 67225595
Web: www.chamber.lv
Rada Inwestorów Zagranicznych na Łotwie
Adres: ul. Strelnieku 1-3, Ryga LV-1010, Łotwa
Email: [email protected]
Tel. (+371) 67217201
Web: www.ficil.lv
Najważniejsze izby zrzeszające branżowe przedsiębiorstwa:
•
•
•
•
•
12
Stowarzyszenie przedsiębiorców chemicznych i farmacji (www.lakifa.lv)
Stowarzyszenie banków komercyjnych na Łotwie (ww.bankasoc.lv)
Stowarzyszenie transportu i logistyki krajów Bałtyckich (www.batl.lv)
Stowarzyszenie k technologii informatycznej i komunikacji na Łotwie
(www.likta.lv)
Stowarzyszenie przedsiębiorstw handlowych na Łotwie (www.lta.lv)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Stowarzyszenie przemysłu techniki elektrycznej i elektroniki
(www.letera.lv)
Stowarzyszenie przedsiębiorstw przemysłu lekkiego (www.vrua.lv)
Stowarzyszenie przemysłu drzewnego na Łotwie (www.latvianwood.lv)
Stowarzyszenie przedsiębiorstw przemysłu budownictwa maszyn i
metalowego (www.masoc.lv)
Stowarzyszenie przedsiębiorstw budowlanych na Łotwie
(www.lba.building.lv)
Stowarzyszenie hoteli i restauracji na Łotwie (www.lvra.lv)
Stowarzyszenie agentów i operatorów turystycznych na Łotwie
(www.alta.net.lv)
Stowarzyszenie przedsiębiorstw przemysłu spożywczego na Łotwie
(www.lpuf.lv)
Stowarzyszenie przedsiębiorstw poligraficznych na Łotwie (www.lpua.lv)
Aby dowiedzieć się więcej, zapraszamy Państwa do kontaktu:
Dace Kadakovska, radca prawny
DRYL KADAKOVSKA Kancelaria Prawna
ul. Rakowiecka 2b/5, 02-517 Warszawa
T. (+ 48) 662 767 419 E. [email protected]
Web. www.rddk.pl
DRYL KADAKOVSKA Kancelaria Prawna świadczy usługi prawne osobom prawnym i fizycznym. We
współpracy z doradcami podatkowymi, kancelariami prawnymi, firmami konsultingowymi na
Łotwie jesteśmy w stanie zapewnić usługi wysokiej jakości przedsiębiorcom zamierzającym
inwestować lub eksportować na Łotwę.
Niniejszy poradnik zawiera jedynie ogólną informację według stanu prawnego na październik 2014r.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej udzielonej przez DRYL KADAKOVSKA Kancelaria
Prawna, a przed podjęciem jakiekolwiek decyzji lub czynności, mającej wpływ na Państwa
przedsiębiorstwo, należy skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą.
13