POS dla Powiatu na lata 2013 - Starostwo Powiatowe w Szczecinku

POS dla Powiatu na lata 2013 - Starostwo Powiatowe w Szczecinku

Załącznik
do uchwały Nr ………………………… Rady Powiatu Szczecineckiego z dnia …………………… …
ZARZĄD POWIATU SZCZECINECKIEGO
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA POWIATU SZCZECINECKIEGO NA
LATA 2013 – 2016 Z UWZGLĘDNIENIEM
PERSPEKTYWY NA LATA 2017 – 2020
(PROJEKT)
Szczecinek 2013
Zespół autorski:
Zespół autorski pod kierownictwem Ryszarda Jasionasa – Członka Zarządu Powiatu Szczecineckiego
Agnieszka Żuprańska – Inspektor w Wydziale Rolnictwa Leśnictwa i Ochrony Środowiska
Magdalena Łosiewicz – Główny Specjalista w Wydziale Rolnictwa Le śnictwa i Ochrony Środowiska
2
Spistreści
I.
WSTĘP ............................................................................................................................... 6
1.
Wykaz pojęć i skrótów używanych w opracowaniu ............................................................... 6
2.
Podstawa prawna dokumentu ................................ .............................................................. 6
3.
Cel przygotowania aktualizacji powiatowego programu ochrony środowiska. ....................... 6
II.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .................................................... 7
III.
INFORMACJE OGÓLNE O POWIECIE ................................ ................................ ............... 8
1.
Położenie administracyjne. .................................................................................................. 8
2.
Położenie geograficzne. .................................................................................................... 10
3.
Klimat ................................................................................................................................ 10
4.
Użytkowanie gruntów......................................................................................................... 11
5.
Walory kulturowe ............................................................................................................... 11
6.
Gospodarka ....................................................................................................................... 11
7.
Rzeźba terenu ................................................................................................................... 13
8.
Geologia ................................ ................................ ............................................................ 14
9.
Wody podziemne ............................................................................................................... 16
9.1. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych .................................................................................. 16
9.1.1.
Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 120 ................................................................ 18
9.1.2.
Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 126 ................................................................. 18
9.2. Zasoby wód podziemnych ................................................................................................. 19
10. Wody powierzchniowe ................................ ....................................................................... 20
10.1. Wody płynące – cieki naturalne oraz kanały ....................................................................... 20
10.2. Wody płynące – jeziora ................................ ................................ ................................ ...... 21
10.3. Zbiorniki wodne – retencja ................................................................................................. 22
10.4. Wody stojące – jeziora....................................................................................................... 23
11. Straż Rybacka. .................................................................................................................. 23
12. Rolnictwo........................................................................................................................... 24
13. Gleby ................................................................................................................................ 24
14. Produkcja zwierzęca. ......................................................................................................... 25
15. Programy rolnośrodowiskowe. ................................................................ ........................... 26
IV.
GŁÓWNE DOKUMENTY STRATEGICZNE KRAJU, WOJEWÓDZTWA I POWIATU ......... 28
V.
OCENA REALIZACJI DOTYCHCZASOWEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA . 30
VI.
OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA ................................ ............................... 31
1.
Jakość powietrza (PA): potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do powietrza
poprzez rozwój OZE ................................ ................................ ................................ .......... 31
2.
Wody powierzchniowe i podziemne (W): zagrożenia jakości wód, jakość wód
powierzchniowych, jakość wód podziemnych ..................................................................... 39
3
2.1. Jakość wód ....................................................................................................................... 39
2.2. Stan czystości rzek ............................................................................................................ 39
2.3. Stan czystości jezior ................................ ................................ ................................ .......... 46
2.4. Eutrofizacja Jeziora Trzesiecko ......................................................................................... 52
2.5. Jakość wód podziemnych ................................................................................................ .. 54
3.
Osady denne rzek i jezior ................................................................................................ .. 57
4.
Zaopatrzenie mieszkańców w wodę. .................................................................................. 59
5.
Gospodarka wodno-ściekowa ................................ ............................................................ 60
6.
Gospodarka odpadami (GO) .............................................................................................. 62
7.
Zasoby przyrodnicze powiatu (OP): ................................................................................... 69
8.
Lasy ................................................................................................................................ .. 78
9.
Turystyka (T) ................................ ..................................................................................... 83
10. Klimat akustyczny (H), ....................................................................................................... 86
11. Zapobieganie poważnym awariom (PAP) ........................................................................... 92
12. Pola elektromagnetyczne (PEM) ................................ ................................ ........................ 95
13. Kopaliny (SM) ................................................................ ................................ .................... 98
14. Jakość gleb (GL). ............................................................................................................ 100
15. Edukacja ekologiczna (EE). ................................ ................................ ............................. 102
VII. ANALIZA SWOT Powiatu Szczecineckiego – aspekt środowiskowy ................................. 103
VIII. KLASYFIKACJA PROBLEMÓW ŚRODOWISKOWYCH I PRIORYTETY EKOLOGICZNE
POWIATU SZCZECINECKIEGO ..................................................................................... 105
IX.
CELE I KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA................................................................ 107
1.
Jakość powietrza (PA): potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do powietrza
poprzez rozwój OZE ................................ ................................ ................................ ........ 107
2.
Wody powierzchniowe i podziemne (W): zagrożenia jakości wód, jakość wód
powierzchniowych, jakość wód podziemnych ................................................................... 108
3.
Gospodarka odpadami (GO), ........................................................................................... 108
4.
Zasoby przyrodnicze powiatu (OP) ................................ ................................ .................. 110
5.
Turystyka (T) ................................ ................................................................................... 111
6.
Klimat akustyczny (H), ..................................................................................................... 112
7.
Zapobieganie poważnym awariom (PAP) ......................................................................... 112
8.
Pola elektromagnetyczne (PEM), ..................................................................................... 112
9.
Kopaliny (SM) ................................................................ ................................ .................. 112
10. Jakość gleb (GL) ............................................................................................................. 113
11. Edukacja ekologiczna (EE). ................................ ................................ ............................. 113
X.
PLAN OPERACYJNY ...................................................................................................... 113
XI.
ZAGADNIENIA SYSTEMOWE ........................................................................................ 129
1.
Zarządzanie i monitoring środowiska ................................ ................................ ............... 129
1.1. Ocena efektywności dostępnych narzędzi do zarządzania środowiskiem ......................... 129
1.2. Monitoring środowiska ..................................................................................................... 131
4
2.
Zarządzanie i monitoring realizacji programu ................................................................... 132
2.1. Struktura zarządzania programem ................................................................................... 132
2.2. Uczestnicy wdrażania programu ................................ ................................ ...................... 132
2.3. Monitoring wdrażania programu ....................................................................................... 133
2.4. Wskaźniki wdrażania programu ....................................................................................... 133
XII. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU ....................................................... 138
1.
Szacunkowe koszty realizacji Programu w latach 2013 – 2016 z perspektywą do 2020 .... 138
2.
Możliwości finansowania założonych w Programie działań ................................ ............... 139
XIII. WYTYCZNE DO AKTUALIZACJI PROGRAMÓW GMINNYCH ................................ ........ 140
1.
Wytyczne ogólne ............................................................................................................. 140
2.
Wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w Powiecie Szczecineckim ....... 140
XIV. SPIS RYSUNKÓW, TABEL I ZAŁĄCZNIKÓW ................................ ................................. 141
Spis rysunków: ........................................................................................................................ 141
Spis Tabel: .............................................................................................................................. 142
Spis załączników ..................................................................................................................... 143
5
I.
WSTĘP
1. Wykaz pojęć i skrótów używanych w opracowaniu
ARiMR – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
DPK – Drawski Park Krajobrazowy
GUS/WUS – Główny/Wojewódzki Urząd Statystyczny
GZWP – główny zbiornik wód podziemnych
JCW – jednolite części wód
KPZL – Krajowy plan zwiększania lesistości
NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
OSN – obszar szczególnie narażony
OZE – odnawialne źródła energii
PIG – Państwowy Instytut Geologiczny
PEP – Polityka Ekologiczna Państwa
PGO – Plan gospodarki odpadami
PMŚ – Państwowy Monitoring Środowiska
PO – Program operacyjny
POŚ – Program ochrony środowiska
POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
PPZK w Szczecinku – Powiatowy Plan Zarządzania Kryzysowego w Szczecinku
PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
RCEE – Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej
RDLP – Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych
RDOŚ – Regionalna Dyrekcja Ochrona Środowiska
RZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
SZWO – substancje zubożające warstwę ozonową
UG/UMiG/UM – Urząd Gminy/Miasta i Gminy/Urząd Miasta
UMWZ – Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego
WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
WPGO – Plan gospodarki odpadami dla województwa zachodniopomorskiego
WSO – Wojewódzki system odpadowy (baza)
2. Podstawa prawna dokumentu
Podstawą prawną opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Szczecineckiego
na lata 2013 – 2016 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2017 – 2020 (POŚP) jest art. 17 ust.
1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r.,
Nr 25 poz. 150 ze. zm.), który nakłada na organ wykonawczy powiatu obowiązek sporządzenia
powiatowego programu ochrony środowiska. Po zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa
Zachodniopomorskiego program uchwalany jest przez Radę Powiatu Szczecineckiego.
Przedmiotowy program stanowi aktualizację poprzedniego Programu na lata 2008 – 2011
z uwzględnieniem lat 2012 – 2015, który został przyjęty Uchwałą Nr XLVIII/339/09 Rady Powiatu
Szczecineckiego z dnia 29 grudnia 2009 roku.
3. Cel przygotowania aktualizacji powiatowego programu ochrony środowiska.
Program ochrony środowiska dla powiatu szczecineckiego na lata 2013 – 2016
z perspektywą do 2020 r. jest trzecim programem ochrony środowiska, jaki został opracowany dla
powiatu szczecineckiego. Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównoważonego
rozwoju, która umożliwia zharmonizowany rozwój gospodarczy i spo łeczny zgodny z ochroną
walorów środowiska.
Celem przygotowania programu jest realizacja za łożeń dokumentów strategicznych kraju
i województwa, w szczególności uwzględniając Politykę Ekologiczną Państwa w latach 2009 –
2012 z perspektywą do roku 2016 (pomimo, że podstawowy okres planistyczny minął, dokument
ten zawiera perspektywę do 2016 r., uznano go za jak najbardziej obowiązujący i wyjściowy do
tworzenia programów innych szczebli) oraz Programu ochrony środowiska Województwa
Zachodniopomorskiego na lata 2012 – 2015 z uwzględnieniem perspektywy do 2019 r.
6
Podstawowymi kryteriami, branymi pod uwagę przy definiowaniu priorytetów ekologicznych
dla powiatu, poza zapisami przytoczonych w dokumentach wyższego rzędu, były:
−
wymogi wynikające z najważniejszych ustaw z zakresu szeroko pojmowanej ochrony
środowiska,
−
dysproporcja pomiędzy stanem wymaganym a aktualnym,
−
ponadlokalny wymiar działania,
−
możliwość uzyskania wielokrotnej korzyści,
−
możliwość uzyskania zewnętrznego wsparcia finansowego.
Zaktualizowany projekt Programu zawiera charakterystyk ę powiatu oraz ocenę aktualnego
stanu środowiska. Opracowanie określa cele, kierunki działań i zadania w zakresie jakości
powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, gospodarki odpadami, zasobów przyrodniczych,
turystyki, klimatu akustycznego, pól elektromagnetycznych, zapobiegania powa żnym awariom,
kopalin, jakości gleb oraz edukacji ekologicznej. Opracowanie zawiera równie ż plan operacyjny
określający zakres czasowy, jednostki odpowiedzialne za jego realizację, szacowane koszty
i źródła finansowania, a także porusza zagadnienia systemowe, do których zalicza si ę: zasady
zarządzania Programem, mechanizmy finansowe realizacji Programu oraz zagadnienie d otyczące
właściwego monitoringu środowiska opartego na wskaźnikach monitorowania.
Jego istotą jest skoordynowanie z administracj ą rządową, samorządową oraz
przedsiębiorcami i społeczeństwem działań, zaplanowanych w programie. Ponadto program ma
za zadanie wyznaczanie ram dla późniejszych przedsięwzięć, realizowanych w ramach
programów sektorowych powiatu, a także wskazywanie wytycznych do programów ochrony
środowiska na poziomie miast i gmin Powiatu Szczecineckiego. Kolejnym celem jest zapewnienie
efektywnego i sprawnego wykorzystania środków finansowych na działania wskazane w
programie oraz umożliwienie i wspieranie pozyskiwania środków przez jednostki samorządowe
(na szczeblu powiatowym i gminnym) na realizacj ę określonych zadań środowiskowych. Program
ma także na celu dążenie do sukcesywnej poprawy stanu środowiska w powiecie oraz
ograniczenie negatywnego wpływu źródeł zanieczyszczeń na środowisko, ochronę i rozwój
walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami z uwzgl ędnieniem
konieczności ochrony środowiska.
Okres objęty programem to lata 2013 – 2016 z perspektywą do roku 2017 – 2020. Okres
obowiązywania niniejszego programu został podzielony na:
a) okres operacyjny (lata 2013 – 2016) zdefiniowany poprzez cele krótkoterminowe i konieczne
do podjęcia konkretne działania,
b) okres perspektywiczny (lata 2017 – 2020), który został określony jako jeden cel
długoterminowy dla każdego z priorytetów ochrony środowiska w Powiecie Szczecineckim.
Aktualny stan środowiska jest opisywany w programie na podstawie dost ępnych danych
z roku 2010, 2011 i 2012. POŚP opiera się i jest zgodny z prawem unijnym oraz polskim
obowiązującym w czasie tworzenia opracowania (niektóre dane do dnia 30 września 2013 r.).
Zakres prac nie obejmuje ewentualnych z mian prawnych oraz systemowych, które mogą się
zdarzyć w przeciągu okresu lat, dla których tworzony jest program. W programie skupiono si ę na
analizie i diagnozie problemów środowiskowych występujących tylko w Powiecie Szczecineckim
oraz zaprojektowaniu dla nich rozwi ązań w postaci strategii środowiskowej. W programie nie
ujęto również problemów wykraczających poza zakres czasowy, geograficzny i rzeczowy
opracowania.
II.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Przedmiotem opracowania jest Program ochrony środowiska dla Powiatu Szczecineckiego na
lata 2013 – 2016 z uwzględnieniem 2014 – 2020”, który zgodne z art. 17 ustawy Prawo ochrony
środowiska sporządzany jest co 4 lata i obejmuje działania na 4 lata z perspektyw ą na kolejne 4
lata.
Podstawę niniejszego opracowania stanowi szereg dokumentów udost ępnionych m.in. gminy,
ZZMiUW, nadleśnictwa, ODR, ARiMR, GUS, WIOŚ. Informacje wykorzystane w opracowaniu
posłużyły określeniu stanu aktualnego komponentów środowiska w podziale na jedenaście
obszarów: jakość powietrza, wody powierzchniowe i podziemne, gospodarka odpadami, zasoby
przyrodnicze, turystyka, klimat akustyczny, zapobieganie powa żnym awariom, pola
elektromagnetyczne, jakość gleb, kopaliny, edukacja ekologiczna . Uwzględniono zmiany, jakie
zaszły na przełomie ostatnich lat w zakresie rozwoju infrastruktury, zmiany w stanie jako ści wód,
powietrza, gleb. Program został opracowany przy uwzględnieniu działań wynikających
7
z dokumentów rządowy oraz wyższego szczebla, w tym w szczególności Programu ochrony
środowiska Województwa Zachodniopomorskiego. Ponadto zawarte działania wynikają
z przedsięwzięć zawartych w opracowaniach na szczeblu regionalnym ( programów
wojewódzkich) i lokalnych zwłaszcza z dotychczasowego programu powiatowego oraz
dokumentów, koncepcji gmin, postulatów rozmaitych środowisk, w tym organizacji
pozarządowych i mieszkańców. Niektóre z przedsięwzięć zostały zaproponowane przez zespół
opracowujący Program. Zhierarchizowana lista przedsi ęwzięć, odnośnie każdego komponentu
środowiska została zawarta w tabelach. Przy opracowywaniu programu, du ży nacisk położono na
poprawę stanu świadomości ekologicznej oraz edukację ekologiczną mieszkańców powiatu.
III.
INFORMACJE OGÓLNE O POWIECIE
1. Położenie administracyjne.
Powiat szczecinecki położony jest w środkowo – wschodniej części Województwa
Zachodniopomorskiego na Pojezierzach: Szczecineckim i Drawskim.
W skład powiatu wchodzą:
− gminy miejskie: Szczecinek;
− gminy miejsko – wiejskie: Barwice, Biały Bór, Borne Sulinowo;
− gminy wiejskie: Grzmiąca, Szczecinek.
Rys. 1. Podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego wraz z po łożeniem powiatu
szczecineckiego w województwie.
Powiat szczecinecki graniczy z następującymi powiatami:
− od północy – Powiatem Koszalińskim;
− od północnego – zachodu – Powiatem Białogardzkim;
− od wschodu – Powiatem Człuchowskim i Powiatem Bytowskim (Woj. Pomorskie);
− od południowego - wschodu – Powiatem Złotowskim (Woj. Wielkopolskie);
− od południowego - zachodu – Powiatem Drawskim;
− od zachodu – Powiatem Świdwińskim.
8
Rys. 2. Położenie powiatu szczecineckiego na tle powiatów ościennych.
Tabela 1. Powierzchnia ewidencyjna powiatu szczecineckiego wraz z liczb ą ludności z podziałem
na gminy.
Jednostka administracyjna
Miasto i Gmina Barwice
Miasto i Gmina Biały Bór
Miasto i Gmina Borne Sulinowo
Gmina Grzmiąca
Gmina Szczecinek
Miasto Szczecinek
RAZEM
Powierzchnia ewidencyjna [ha]
(stan na 2013 r.)
Liczba ludności
(stan na 2012 r.)
25 831
26 944
48 496
20 453
49 866
4 850
8 949
5 300
9 499
5 300
9 256
39 401
176 440
77 705
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku Wydział Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami oraz Pełnomocnik ds.
Zarządzania Kryzysowego.
9
Przez tereny powiatu przebiegają szlaki komunikacyjne o istotnym znaczeniu dla gospodarki
narodowej: drogi krajowe relacji: Poznań – Szczecinek – Koszalin – Kołobrzeg (nr 11), Drawsko
Pomorskie – Szczecinek – Biały Bór – Słupsk (nr 20), Bydgoszcz – Biały Bór – Bobolice (nr 25)
i szlaki kolejowe: Poznań – Kołobrzeg, Gdańsk – Chojnice – Szczecin oraz Szczecinek – Słupsk –
Ustka.
W zagospodarowaniu terenu przeważają lasy i użytki rolne, co warunkuje rolniczo-leśny
charakter powiatu. Ponadto wyst ępuje duża liczba jezior i cieków wodnych. Powiat łączy rozwój
społeczno-gospodarczy z rozwojem turystyki.
2. Położenie geograficzne.
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski wg Kondrackiego obszar Powiatu
Szczecineckiego należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezie rza
Południowobałtyckiego, na granicy makroregionów: Pojezierze Zachodniopomorskie i Pojezierze
Południowopomorskie. W obrębie tych makroregionów występują mezoregiony.
Powiat Szczecinecki położony jest na terenie trzech mezoregionów: Pojezierze Drawskie,
Pojezierze Szczecineckie i Dolina Gwdy.
Pojezierze Drawskie – mezoregion o powierzchni 1 861 km2 le żący na obszarze
makroregionu Pojezierza Zachodniopomorskiego. Obszar ten charakteryzuje się dużym
urozmaiceniem rzeźby terenu (występowaniem pasm moreny czołowej, wzgórz, pagórków, dolin,
jarów i wąwozów – pozostałości po ostatnim zlodowaceniu) oraz wysokim stopniem zalesienia.
Pojezierze Szczecineckie – jest mezoregionem o charakterze moreny dennej, położonej na
zewnątrz moren czołowych fazy pomorskiej. Całkowita powierzchnia mezoregionu należącego do
makroregionu Pojezierza Południowopomorskiego wynosi 834 km2. Największym spośród
występujących jezior jest Pile, z którego wypływa dopływ Gwdy – Piława. Głównym ośrodkiem
miejskim tego terenu jest miasto Szczecinek.
Dolina Gwdy – mezoregion będący szlakiem odpływu wód roztopowych lodowca w fazie
pomorskiej. Region zajmuje powierzchnię około 640 km pomimo, iż całe dorzecze Gwdy położone
jest na obszarze 4 744 km2.
W bardzo małym stopniu teren Powiatu Szczecineckiego obejmują mezoregiony Równina
Wałecka (południowo zachodni fragment gminy Biały Bór) oraz Pojezierze Bytowskie (północny
fragment gminy Biały Bór).
3. Klimat
Warunki klimatyczne panujące na terenie powiatu należą do umiarkowanych i w dużej mierze
uwarunkowane są wpływami mas powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego,
o przewadze wiatrów zachodnich, północno-zachodnich i północnych. Charakteryzuje go duża
wilgotność powietrza.
Według A. Wosia obszar Powiatu Szczecineckiego znajduje si ę na pograniczu dwóch
regionów klimatycznych: Regionu Środkowopomorskiego i Regionu Zachodniopomorskiego.
Krainy te zajmują środkową i wschodnią część Pojezierza Pomorskiego. Pomimo i ż są to
sąsiednie krainy, nie odznaczaj ą się dużym podobieństwem klimatycznym. Na obszarze Regionu
Środkowopomorskiego do liczniej występujących niż na innych obszarach nale żą dni z pogodą
umiarkowanie ciepłą, z dużym zachmurzeniem lub opadem. Region Zachodniopomorski
charakteryzuje się występowaniem dużej liczby dni z pogodą przymrozkową, bardzo chłodną
z dużym zachmurzeniem.
Najwyższe opady w ciągu roku, odnotowywane są w miesiącach letnich, najni ższe
w miesiącach zimowych od stycznia do marca. W okresie wegetacyjnym (od kwietnia do
września) średnie opady wynoszą 357 mm.
Teren powiatu nie wykazuje znacznych dysproporcji w lokalnych warunkach klimatycznych.
Pewne różnice klimatyczne zaznaczaj ą się okresowo na terenach wysoczyznowych oraz
większych dolin rzecznych i okolicach jezior. W rejonie dolin rzecznych okresowo zalegaj ą
10
chłodniejsze masy powietrza o zwiększonej wilgotności oraz częściej występują przygruntowe
przymrozki. Doliny rzeczne pełnią więc okresowo rolę korytarzy umożliwiających spływ chłodnego
powietrza.
Zjawiska podwyższonej wilgotności powietrza oraz większej częstotliwości występowania
mgieł i zamgleń towarzyszą również płytko występującym wodom gruntowym, podmokłością,
stawom i jeziorom.
Pewien swoisty mikroklimat wprowadzaj ą również kompleksy leśne rozproszone po terenie
powiatu, w postaci większych i mniejszych enklaw roślinnych. Cechuje je większa wilgotność
powietrza, zaciszność, zacienienie. Wpływają łagodząco na dobowe i roczne wahania temperatur.
(Oddziaływanie lasów na klimat terenów sąsiednich dotyczy przede wszystkim pasa o szerokości
50 ÷ 100 m – wokół większego kompleksu leśnego).
4. Użytkowanie gruntów.
Powiat Szczecinecki pod względem użytkowania terenu jest obszarem rolniczo-leśnym.
Decydują o tym w głównej mierze stopień zalesienia oraz posiadane warunki glebowe zale żne
od poszczególnych części powiatu. Na terenie gmin Biały Bór i Borne Sulinowo istnieją gorsze
warunki glebowe, dlatego gminy te charakteryzuj ą się dużym zalesieniem.
5. Walory kulturowe
Na terenie Powiatu Szczecineckiego zostało zachowanych wiele historycznych pami ątek,
między innymi pałace, kościoły, dworki, kurhany - stanowiska archeologiczne, cmentarze
i pojedyncze budownictwo ludowe.
6. Gospodarka
Według stanu na dzień 31.12.2012r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Szczecinku
zarejestrowanych było 7.390 osób bezrobotnych. W porównaniu do stanu na koniec roku
poprzedniego nastąpił spadek o 71 osób. Najwyższy wskaźnik bezrobocia rejestrowanego
zanotowano w gminie Barwice (20,3%) i najni ższy w mieście Szczecinek (11,4%).
Rys. 3. Wskaźniki bezrobocia na terenie gmin powiatu szczec ineckiego w 2012 r.
(Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku).
Na terenie powiatu szczecineckiego na koniec 2012 r. zarejestrowanych by ło według formy
prawnej 358 spółek handlowych, 491 spółek cywilnych i 51 spółdzielni. Jak wynika z danych
Głównego Urzędu Statystycznego zarejestrowanych było 59400 osób fizycznych prowadzących
działalność gospodarczą i 2048 osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających
osobowości prawnej (354 w sektorze publicznym i 1694 w sektorze prywatnym).
11
Tabela 2. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w 2011 r. - stan w
dniu 31 XII
Sektor
Z ogółem
Jednostka
Ogółem
publiczny
prywatny
razem
w tym
z udziałem
kapitału
zagranicznego
spółki
cywilne
spółdzielnie
fundacje,
stowarzyszenia
i organizacje
społeczne
osoby
fizyczne
prowadzące
działalność
gospodarczą
spółki handlowe
POWIAT
SZCZECINECKI
8135
359
7776
343
92
486
53
258
6177
Miasto
Szczecinek
5528
241
5287
219
40
385
24
132
4251
Gmina Barwice
624
46
578
35
14
20
10
17
425
Gmina Biały Bór
423
25
398
11
5
14
6
33
318
Gmina Borne
Sulinowo
729
22
707
53
21
29
9
37
506
Gmina
Grzmiąca
299
13
286
7
3
9
2
13
244
12
520
18
9
29
2
26
433
Gmina
532
Szczecinek
Źródło: GUS
Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg wybranych
sekcji w 2011 r. – stan w dniu 31 XII 2011 r.
Jednostka
Ogółem
rolnictwo,
leśnictwo,
łowiectwo
i rybactwo
razem
w tym
przetwórstwo
przemysłowe
budownictwo
handel;
naprawa
pojazdów
samochodowych
transport
i gospodarka
magazynowa
zakwaterowanie
i gastronomia
działalność
finansowa
i ubezpieczeniowa
obsługa
rynku nieruchomości
W tym
przemysł
POWIAT
SZCZECINECKI
8135
260
685
641
921
2234
511
276
347
631
Miasto
Szczecinek
5528
42
434
411
554
1625
375
170
268
423
Gmina Barwice
624
46
78
72
78
130
28
18
19
100
Gmina Biały Bór
423
41
31
28
55
82
38
22
13
16
Gmina Borne
Sulinowo
729
46
59
58
105
167
21
42
20
81
Gmina Grzmiąca
299
27
28
24
47
80
18
8
6
4
Gmina
Szczecinek
532
58
55
48
82
150
31
16
21
7
Źródło: GUS
12
Tabela 4. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą według wybranych sekcji w 2011r.
– stan w dniu 31.12.2011 r.
Transport i
gospodarka
magazynowa
Zakwaterowanie i
gastronomia
działalność
finansowa
i ubezpieczeniowa
POWIAT
SZCZECINECKI
6177
495
835
1923
471
234
338
41
Miasto Szczecinek
4251
318
488
1378
340
141
259
32
budownictwo
Ogółem
przetwórstwo
przemysłowe
Jednostka
handel;
naprawa
pojazdów
samochodowych
obsługa
rynku nieruchomości
W tym
Gmina Barwice
425
53
74
117
27
14
19
–
Gmina Biały Bór
318
25
52
72
37
22
13
1
Gmina Borne
Sulinowo
506
38
96
143
21
34
20
5
Gmina Grzmiąca
244
21
46
77
16
8
6
–
Gmina Szczecinek
433
40
79
136
30
15
21
3
Źródło: GUS
7. Rzeźba terenu
Ukształtowanie terenu, rzeźba, gleby, wody oraz krajobraz powiatu s ą pochodzenia
polodowcowego. Na rzeźbę terenu największy wpływ wywarło ostatnie skandynawskie
zlodowacenie (faza pomorska zlodowacenia ba łtyckiego) sprzed 10 tysięcy lat. Nacisk mas
lodowca spowodował powstanie moreny czołowej objawiającej się bogactwem wzgórz, pagórków,
głębokich dolin, jarów i wąwozów, natomiast z topniejących lodowców wody utworzyły liczne
jeziora polodowcowe Pojezierza Drawskiego. Ciąg moren czołowych zasięgu fazy pomorskiej
przebiega przez środkową część (od południowego zachodu w kierunku pó łnocno-wschodnim)
obszaru Powiatu Szczecineckiego (na pó łnoc od Szczecinka).
Powiat jest, więc obszarem urozmaiconym pod względem rzeźby terenu.
Różnice wysokości na terenie powiatu mające odzwierciedlenie w wartościach rzędnych
bezwzględnych, na obszarach poszczególnych gmin wynosz ą:
−
Miasto i Gmina Barwice - najniżej położony punkt to: 51,0 m n.p.m. (Uj ście Brzeźniczki do
Parsęty), a najwyżej położony punkt to: 196,0 m n.p.m. (góra na północ od wsi
Chłopowo);
−
Miasto i Gmina Biały Bór - najniżej położony punkt to: 103,1 m n.p.m. (lustro wody jeziora
Dołgie), a najwyżej położony punkt to: 240,0 m n.p.m. (okolice jeziora Oblica);
−
Miasto i Gmina Borne Sulinowo - najniżej położony punkt to: 124,0 m n.p.m. (Zalewy
Nadarzyckie), a najwyżej położony punkt to: 213,8 m n.p.m. (Góra Łączna k. Górzycy);
−
Gmina Grzmiąca - najniżej położony punkt to: 54,0 m n.p.m., a najwyżej położony punkt
to: 175,5 m n.p.m;
−
Miasto Szczecinek - najniżej położony punkt to: 132,0 m n.p.m. (centrum miasta, przy
rzece Nizicy), a najwyżej położony punkt to: 160,0 m n.p.m. (w lesie przy wje ździe od
strony Trzesieki);
−
Gmina Szczecinek - najniżej położony punkt to: 123,7 m n.p.m., a najwyżej położony
punkt to: 198,8 m n.p.m.
Różnica, między najniżej (51,0 m n.p.m.) i najwyżej (240,0 m n.p.m.) położonymi punktami
wysokościowymi na terenie powiatu wynosi 189 m.
13
8. Geologia
8.1. Budowa geologiczna
Omawiany obszar Powiatu Szczecineckiego pod wzgl ędem geologicznym znajduje si ę
w obrębie Wału Pomorsko – Kujawskiego i Niecki Pomorskiej. Obszar ten pokrywają głównie
osady czwartorzędowe.
Powierzchniowe formy budują osady związane z działalnością zlodowacenia bałtyckiego,
ukształtowane pod wpływem skomplikowanych procesów zachodzących w czasie zlodowacenia.
Wysoczyzna morenowa pagórkowata i falista oraz obszary san dru faliste, niekiedy płaskie
z zagłębieniami, to dwa główne obszary morfogenetyczne tego terenu.
Wysoczyzna zbudowana jest głównie z glin zwałowych, piasków i żwirów lodowcowych ze
znaczną ilością okruchów skalnych, natomiast sandry buduj ą piaski i żwiry wodnolodowcowe.
Pokrywa osadowa przykryta jest utworami trzeciorzędowymi (oligoceńskimi, mioceńskimi
i plioceńskimi) oraz czwartorzędowymi (plejstoceńskimi i holoceńskimi). Utwory oligoceńskie to
piaski drobnoziarniste, mułki i iły. Utwory mioceńskie to iły i mułki z wkładkami piasków
i piaskowców oraz z domieszkami pyłu węglowego. Osady plioceńskie stanowią powierzchnię
podczwartorzędową i dominują wśród nich iły poznańskie. Utwory czwartorzędowe na terenie
powiatu to osady plejstoceńskie zlodowacenia środkowopolskiego - gliny zwałowe oraz piaski
i żwiry tworzą one jeden poziom z przewarstwieniami i soczewkami piasków wodnolodowcowych.
8.2. Zasoby kopalin
Tabela 5. Zasoby surowców naturalnych na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Zasoby
Surowiec
Jednostka
gaz ziemny
kreda
piaski i żwiry
piaski kwarcowe
surowce
ilaste
ceramiki
budowlanej
torfy
Kamienie łamane i bloczne –
głazy narzutowe
[mln m3 ]
[tys. t]
[tys. t]
[tys. m3]
geologiczne
bilansowe
24,4
3 031,0
115 930,0
3 483,0
[tys. t]
przemysłowe
Wydobycie
24,32
708,0
15 949,0
558
7,79
3 393,0
-
338,0
-
-
[tys. t]
4556,0
3753,0
[tys. t]
225,0
-
138,0
-
Opracowano na podstawie „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.20011 r.” - Państwowy Instytut
Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy – Warszawa 2012.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego stopie ń rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania,
a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli poniżej.
14
Tabela 6. Wykaz złóż surowców naturalnych na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Zasoby
Geologiczne
przemysłowe
bilansowe
3
Gaz ziemny [mln m ]
Wierzchowo
E
24,40
24,32
Kamienie łamane i bloczne (bądź drogowe i budowlane) [tys. t]
głazy narzutowe
Wierzchowo
Z
225
Kreda [tys. t]
Bugno
P
1 365,0
Jeziernik
Z
597,0
Kazimierz III
R
128,0
128,0
Marcelin
Z
138,0
Wielimskie Bagno
R
803,0
580,0
Piaski i żwiry [tys. t]
Biały Dwór *
E
10 012
8 123
Długie I *
Z
1 192
Kasiborek *
E
4 689
4 689
Kazimierz
R
2 865
Kazimierz Lisia Jama *
R
21 876
Łubowo *
R
2 391
Marcelin
R
330
Parsęcko *
E
765
210
Parsęcko II *
Z
117
Sępolno Wielkie II *
R
60 506
Sępólno Małe *
R
755
Sępólno Wielkie III *
R
619
Stary Chwalim
R
4 525
Stępień *
T
2 927
2 927
Stępień II
R
1 829
Wierzchowo
R
532
Piaski kwarcowe ** [tys. m3]
Łęknica
T
3 483
558
Surowce ilaste ceramiki budowlanej [tys. t]
Kwieciszewo
Z
338
Torfy [tys. t]
Grąbczyn
E
97
Kazimierz III
E
139
139
Nosibądy
E
168
154
Nowy Chwalim
E
2 634
2 509
Mosina
E
1 518
951
Wyszczególnienie
Stan zag.
złoża
Wydobycie
7,79
2 202
670
521
1
19
16
40
62
Źródło: Ministerstwo Środowiska „Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.20011 r.” – Państwowy Instytut
Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy – Warszawa 2012.
* – złoża zawierające piasek ze żwirem;
** – piaski kwarcowe do produkcji cegły wapienno – piaskowej;
Skróty literowe stanu zagospodarowania zasobów w wykazach złóż oznaczają:
E – złoża zagospodarowane – eksploatowane;
P – złoże o zasobach rozpoznanych wstępnie;
R – złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo;
T – złoże zagospodarowane – eksploatowane okresowo;
Z – złoże zaniechane.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego w najwi ększym stopniu prowadzona jest eksploatacja
piasków i żwirów oraz torfów. Na omawianym obszarze (według stanu na 2011 r.) znajduje się 16
udokumentowanych złóż piasków i żwirów o łącznych zasobach geologicznych wynoszących 115
930 tys. ton oraz 5 udokumentowanych i eksploatowanych z łóż torfu o łącznych zasobach
geologicznych wynoszących 4556 tys. ton.
Należy także wspomnieć, iż w 2012 r. na terenie Powiatu Szczecineckiego rozpoznano z łoże
torfu i kredy MOSINA II położone na terenie gminy Szczecinek oraz złoże piasku ze żwirem
PARSĘCKO III położone na terenie gminy Szczecinek. Ponadto Starosta Szczecinecki decyzją
z dnia 30 stycznia 2013 r. znak RS.6522.18.2012.AŻ zatwierdził projekt robót geologicznych pn.
15
„Projekt prac geologicznych dla rozpoznania z łoża kruszywa naturalnego „STARY CHWALIM I”,
miejscowość Stary Chwalim, gmina Barwice”.
9. Wody podziemne
Wody podziemne ze względu na ich wysoką jakość są bardzo ważnym źródłem zaopatrzenia
ludności w wodę pitną. Na terenie Powiatu Szczecineckiego zasoby wód podziemnych
o znaczeniu użytkowym występują głównie w utworach czwartorzędowych.
W obrębie utworów czwartorzędowych występują dwa poziomy wodonośne: gruntowy
i wgłębny (międzyglinowy i podglinowy). Poziomy wodono śne rozdzielone są iłami i mułkami
zastoiskowymi o miąższości do ok. 30 m. Poziom gruntowy występuje głównie w obrębie dolin
rzecznych. Poziom ten, ze względu na korzystne parametry hydrogeologiczne i jako ściowe, jest
często ujmowany.
Wody poziomu trzeciorzędowego występują w piaskach wodonośnych z nakładem
nieprzepuszczalnych iłów lub słabo przepuszczalnych glin morenowych, na g łębokości od 60 do
100 m. Poziom ten zasilany jest w drodze przesączania z nadległych poziomów.
Do wód podziemnych zaliczane są także wody gruntowe, które charakterem i głębokością
występowania odzwierciedlają cechy konfiguracyjne terenu oraz budow ę geologiczną jego
podłoża.
9.1. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych
Na terenie powiatu znajdują się dwa główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP). Zestawienie
parametrów charakterystycznych dla tych zbiorników przedstawi ono w tabeli poniżej.
Granice występowania GZWP określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006
roku w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i obszarów wodnych, przyporz ądkowania
zbiorników wód podziemnych do w łaściwych obszarów dorzeczy, utworzenia regionalnych
zarządów gospodarki wodnej oraz podziału obszarów dorzeczy na regiony w odne (Dz. U. 2006 r.
nr 126 poz. 878) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2010 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. 2010
nr 130 poz. 874)
Tabela 7. Parametry GZWP występujących na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Nr
GZWP
Nazwa GZWP
Typ
ośrodka
Wiek
skał
Powierzchnia
GZWP
[km2]
Zasoby
dostępne
[m3/d]
120
Zbiornik międzymorenowy Bobolice
porowy
QM
354,9
63 200
126
Zbiornik Szczecinek
porowy
QM,Tr
1345,5
166 000
Źródło: Dokumentacje hydrogeologiczne
Oznaczenia wieku skał GZWP:
QM – zbiornik czwartorzędowy międzymorenowy;
QM,Tr – zbiornik czwartorzędowo – trzeciorzędowy międzymorenowy;
Obszar obejmujący zbiorniki GZWP 120 i 126 nie ma udokumentowanych zasobów wód
2
podziemnych. Jedynie północno – zachodni fragment GZWP 126 (ok. 357,7 km ) jest objęty
dokumentacją zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych zlewni Pars ęty.
Ustawa Prawo ochrony środowiska w art. 98 stanowi, że wody podziemne i obszary ich
zasilania podlegają ochronie polegającej na zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód
poprzez ograniczenie oddzia ływania na obszary ich zasilania oraz utrzymywaniu równowagi
zasobów tych wód. W tych celach tworzy się w szczególności na zasadach określonych w ustawie
Prawo wodne obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych.
Zgodnie z obowiązującymi obecnie najważniejszymi przepisami prawa na obszarze
ochronnym Głównego Zbiornika Wód Podziemnych obowiązują pewne ograniczenia. Są to:
− zakaz lokalizowania składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych niż
niebezpieczne i obojętne (zgodnie z § 3 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Środowisk
z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy,
eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów
(Dz. U. Nr 61, poz. 549)),
16
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
zakaz lokalizowania podziemnych składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych
oraz innych niż niebezpieczne i obojętne (Zakaz ten wynika z § 2 ust. 1 pkt. 1
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie podziemnych
składowisk odpadów (Dz. U. Nr 110, poz. 935)),
zakaz składowania lub przechowywania odpadów promieniotwórczych (zgodnie z art. 53
ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz.
276); § 38 ust. 2 pkt. 4 oraz § 39 rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r.
w sprawie odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego (Dz. U. Nr 230, poz.
1925)),
zakaz wykorzystania komunalnych osadów ściekowych w warunkach nie spełniających
wymogów rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r.
(Dz. U. nr 137 poz. 924) w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. (Dz. U. nr 137 poz. 924) w sprawie komunalnych
osadów ściekowych, art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.)),
zakaz lokalizacji nowych cmentarzy w zasięgu obszaru podtopień (warunek nałożony na
usytuowanie grobu w stosunku do poziomu wód gruntowych – §11 punkt 6 Rozporządzenia
Ministra Infrastruktury z dnia 7 marca 2008 r. w sprawie wymaga ń, jakie muszą spełniać
cmentarze, groby i inne miejsca pochów ku zwłoki szczątków stanowi, że odległość między
najwyższym poziomem wody gruntowej a dnem grobu nie może być mniejsza niż 0,5 m),
zakaz stosowania w okresie roku dawki nawozu naturalnego zawieraj ącego więcej niż
170 kg azotu (N) w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych (art. 17 ust. 3 ustawy
z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawo żeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033)), dotyczy to
podmiotu, który prowadzi chów lub hodowl ę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub
hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla
macior,
nakaz wyposażenia stacji i baz paliw płynnych w instalacje i urządzenia
zabezpieczające przed przenikaniem produktów naftowych do gruntu, wód
powierzchniowych i gruntowych (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada
2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć bazy i stacje paliw
płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów
naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz.206 3) znowelizowane rozporządzeniem
Ministra Gospodarki z dnia 12 grudnia 2007 r. (Dz. U. Nr 240, poz. 1753)),
nakaz wykonania przez podmioty, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10
lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu, planów nawożenia (art. 18 ustawy z dnia 10 lipca
2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033)), dotyczy to podmiotu, który
prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowl ę świń
powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stan owisk dla macior,
nakaz przechowywania gnojówki i gnojowicy wyłącznie w szczelnych zbiornikach
o pojemności umożliwiającej gromadzenie co najmniej 4-miesiecznej produkcji tego
nawozu (zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.
U. Nr 147, poz. 1033)), Zbiorniki te powinny by ć zbiornikami zamkniętymi, w rozumieniu
przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo
budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) dotyczących warunków
technicznych, jakim 18 ust. 1 powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie ,
nakaz przechowywania przez podmioty, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia
10 lipca 2007 r. o nawozach i nawo żeniu, nawozów naturalnych, innych niż gnojówka
i gnojowica, na nieprzepuszczalnych płytach, zabezpieczonych w taki sposób, aby
wycieki nie przedostawały się do gruntu (zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 10 lipca
2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033)), dotyczy to podmiotu, który
prowadzi chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń
powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior,
nakaz stosowania urządzeń ochronnych wód podziemnych przy projektowaniu
i wykonywaniu dróg (art. 184 ust1 p.3 i art. 185 ust.4 p.1 Rozporz ądzenia Ministra
Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2.03.1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430)).
Lokalizację Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) na terenie Powiatu
Szczecineckiego przedstawiono w załączniku nr 1a i 1b – GZWP 120 Bobolice oraz załączniku nr
2a i 2b – GZWP 126 Szczecinek (źródło: Dokumentacje hydrogeologiczne) .
17
9.1.1. Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 120
Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 120 jest to niewielki obszarowo zbiornik
czwartorzędowy leżący w granicach dwóch województw: zachodniopomorskiego – na terenie
powiatu koszalińskiego (gminy: Bobolice) i powiatu szczecineckiego (gminy: Szczecinek, Biały
Bór) oraz pomorskiego – na terenie powiatu człuchowskiego (gmina Rzeczenica). Dla ww.
zbiornika została przyjęta bez zastrzeżeń „Dokumentacja hydrogeologiczna okre ślająca warunki
hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochron nych Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych nr 120 Zbiornik międzymorenowy Bobolice” przez Ministra Środowiska –
zawiadomienie z dnia 22 sierpnia 2011r. znak DGiKGhg -4731-20/6857/38086/11/MJ. Zgodnie
2
z zawiadomieniem powierzchnia zbiornika wynosi 354,9 km
a łączna powierzchnia
2
proponowanego obszaru ochronnego zbiornika wynosi 408,9 km .
W podziale Polski na jednostki wodno -gospodarcze zbiornik GZWP nr 120 Bobolice po łożony
jest w zlewni Gwdy i przynależy do Regionu Wodnego Warty. Około 80% powierzchni zbiornik a
Bobolice leży w granicach zbiornika Szczecinek. Zasilanie wód podziemnych GZWP 120
następuje przede wszystkim na drodze infiltracji opadów atmosferycznych w obr ębie zbiornika.
Zasoby odnawialne wód podziemnych obszaru GZWP 120 wynosz ą ok. 147 100 m 3/h. Obszar
ochronny składa się z jednej części obejmującej swym zasięgiem cały zbiornik oraz niewielki teren
poza nim, w miejscach dopływu bocznego wód podziemnych.
W osadach kenozoicznych opisywanego obszaru wydzielono trzy g łówne użytkowe
„kompleksy” wodonośne będące jednocześnie głównymi poziomami użytkowymi, są to: I użytkowy
poziom czwartorzędowy (poziom przypowierzchniowy i międzyglinowy górny), II użytkowy poziom
czwartorzędowy (poziom międzyglinowy dolny) oraz III użytkowy poziom czwartorzędowoneogeński (poziom czwartorzędowy podglinowy – spągowy, poziom mioceński, podrzędnie
oligoceński). Zasadniczy wodonosiec GZWP 120 stanowi I u żytkowy poziom czwartorzędowy
(poziom przypowierzchniowy i międzyglinowy górny) wiekowo związany z osadami interglacj ału
eemskiego, zlodowacenia Wisły oraz holocenu.
Zgodnie z dokumentacją na obszarze zbiornika dominu ją wody bardzo dobrej, dobrej
i zadawalającej jakości (I , II i III klasa jakości). W ich składzie chemicznym występują ponad
normatywne zawartości związków żelaza i manganu, których usuni ęcie wymaga prostego
uzdatniania za pomocą odżelaziaczy i odmanganiaczy. Wody głównego poziomu charakteryzuj ą
się naturalnym chemizmem. Stężenia innych składników chemicznych są niższe od
dopuszczalnych stężeń dla wód pitnych.
GZWP 120 znajduje się na obszarze charakteryzującym się stosunkowo niewielkim stopniem
uprzemysłowienia, przeważają tereny użytkowane rolniczo oraz lasy. Główny poziom wodonośny
zbiornika, z uwagi na stosunkowo p łytkie występowanie zwierciadła wody i brak warstw
izolujących – słabo przepuszczalnych glin, w nadkładzie poziomu, charakteryzuje się naturalną
niską odpornością na zanieczyszczenia. Zagrożenie dla środowiska gruntowo – wodnego będą
stanowiły ogniska zanieczyszczeń związane głównie z działalnością gospodarczą człowieka.
Biorąc pod uwagę opisane wyżej cechy poziomu wodonośnego, dostępność i jakości wód należy
stwierdzić, że główny poziom wodonośny stanowi bardzo dobre i korzystne z ekonomicznego
punktu widzenia źródło zaopatrzenia w wodę ludności, rolnictwa i różnych gałęzi przemysłu.
Zachowanie wysokich walorów jakości wód oraz ich dobrego stanu ilo ściowego wymaga przede
wszystkim właściwego zarządzania gospodarką i walorami środowiska w granicach zbiornika.
9.1.2. Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 126
Według podziału administracyjnego teren GZWP nr 126 le ży w granicach trzech województw:
zachodniopomorskiego w granicach powiatu: koszali ńskiego (gm. Bobolice), powiatu
szczecineckiego (gminy: Biały Bór, Borne Sulinowo, Grzmiąca, Szczecinek – wiejska
i miejska) i pow. białogardzkiego (gm. Tychowo); woj. Pomorskiego w granicach powiatu
człuchowskiego (gminy: Rzeczenica, Czarne) i woj. Wielkopolskiego w granicach powiatu
złotowskiego (gminy: Jastrowie, Okonek, Tarnówka i Z łotów). Jest to zbiornik trzeciorzędowoczwartorzędowy o charakterze skał porowych. Dla ww. zbiornika została przyjęta bez zastrzeżeń
„Dokumentacja
hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku
z ustanawianiem obszarów ochronnych Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 126 Zbiornik
Szczecinek” przez Ministra Środowiska – zawiadomienie z dnia 22 sierpnia 2011 r. znak
DGiKGhg-4731-20/6857/38086/11/MJ. Zgodnie z zawiadomieniem powierzchnia zbiornika wyn osi
2
1345,5 km i w dokumentacji nie zaproponowano granic obszaru ochronnego zbiornika.
Zbiornik GZWP nr 126 położony jest w dwóch regionach wodnych. Pó łnocno – zachodnia
część zbiornika obejmująca fragment - zlewni Parsęty znajdującej się w Regionie Wodnym Dolnej
Odry i Przymorza Zachodniego. Pozostała część zbiornika położona jest w granicach zlewni Gwdy
należącej do Regionu Wodnego Warty.
18
W osadach kenozoicznych rejonu zbiornika wydzielono trzy g łówne użytkowe „kompleksy”
wodonośne będące jednocześnie głównymi poziomami użytkowymi, są to: I użytkowy poziom
czwartorzędowy (poziom przypowierzchniowy i międzyglinowy górny), II użytkowy poziom
czwartorzędowy (poziom międzyglinowy, dolny) oraz III użytkowy poziom czwartorzędowo neogeński (poziom czwartorzędowy podglinowy spągowy, poziom mioceński, podrzędnie
oligoceński). Zasadniczy wodonosiec GZWP nr 126 stanowi III u żytkowy poziom czwartorzędowo
– neogeński.
Stan jakościowy wód podziemnych na obszarze całego zbiornika został zaklasyfikowany jako
dobry. Dominują tu wody klasy IIb, IIa, wody średniej i dobrej jako ści wymagające jedynie prostego
uzdatniania ze względu na ponadnormatywne st ężenia żelaza, manganu, sporadycznie
podwyższonej mętności i/lub barwy. Sporadycznie występują także wody niskiej jakości (klasa III),
które wymagają skomplikowanego procesu uzdatniania.
Zasilanie wód podziemnych GZWP 126 następuje przede wszystkim na drodze infiltracji
opadów atmosferycznych w obrębie zbiornika. Zasoby odnawialne wód podziemnych obszaru
GZWP 126 wynoszą ok. 436 640 m3/h.
Zbiornik GZWP nr 126 znajduje się na obszarze charakteryzującym się stosunkowo niewielkim
stopniem uprzemysłowienia, przeważają tereny użytkowane rolniczo oraz lasy. Poziom
zbiornikowy położony jest na znacznej głębokości i izolowany jest od powierzchni miąższym
pakietem glin zwałowych lokalnie iłów i mułków. Czasy przesączania wód z powierzchni terenu do
warstwy wodonośnej, określone na podstawie modelu hydrogeologicznego, przekraczaj ą okres
100 lat, za wyjątkiem dolin rzecznych (Gwdy i Parsęty), gdzie poziom zbiornikowy jest drenowany.
Z uwagi na powyższe, zagrożenie jakości wód podziemnych GZWP nr 126 praktycznie nie
występuje. Istnieje wprawdzie możliwość migracji wód z płytszych poziomów wodonośnych przez
okna hydrauliczne, jednak nie stan owi to zagrożenia, gdyż występują tu wody dobrej jakości.
W związku z powyższym odstąpiono od wyznaczenia obszaru ochronnego. Naturalna izolacja jest
tu wystarczającą ochroną dla wód podziemnych i nie wymaga stosowania dodatkowej prawnej
opieki w postaci ograniczeń w użytkowaniu terenu (zakazów i nakazów) oprócz obowiązujących
w tym zakresie przepisów.
•
•
•
•
•
9.2. Zasoby wód podziemnych
Środowisko wodne na terenach poszczególnych gmin powiatu przedstawia si ę następująco:
Miasto i Gmina Barwice – występuje tu głównie czwartorzędowy poziom wodonośny, który jest
zasadniczym poziomem użytkowym, ujmowanym studniami kopanymi i studniami g łębinowymi
dla potrzeb socjalno-bytowych mieszkańców. Wody tego poziomu występują w piaskach i
żwirach, które nie tworzą ciągłej warstwy, występują w formie soczewek, kilku metrowych
przewarstwień wśród glin piaszczystych o ograniczonym rozprzestrzenianiu poziomym. Wody
poziomu czwartorzędowego posiadają w większości charakter naporowy, gdzie warstw ą
napinającą jest kilku lub kilkunastometrowy kompleks glin piaszczystych występujących nad
warstwą wodonośną.
Miasto i Gmina Biały Bór – zasoby wód podziemnych zgromadzone są w utworach
czwartorzędowych, o dużym udziale zwartych obszarów bez izolacji pierwszego u żytkowego
poziomu wodonośnego. Szacunkowo około 75% powierzchni terenu gminy znajduje si ę
w zasięgu obszaru Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) 120 „Bobolice”,
a fragment północno-wschodni gminy w zasięgu GZWP 126 Szczecinek.
Miasto i Gmina Borne Sulinowo – zasoby wód podziemnych Miasta i Gminy Borne Sulinowo
nie są związane z Głównymi Zbiornikami Wód Podziemnych. Niewielki fragment Zbiornika Nr
126 zalega we wschodniej części gminy na poziomie około 90 m ppt. Zasoby wodne związane
są głównie z wodami gruntowymi zalegającymi na płytszych pokładach, tworząc liczne
zbiorniki wód powierzchniowych. Główne ujęcie wód dla Miasta Bornego Sulinowa oparte jest
na 12 studniach, czerpiących wodę z nieizolowanych warstw wodonośnych, zasilanych
bezpośrednio z opadów atmosferycznych.
Gmina Grzmiąca – prawie całkowicie leży na obszarze Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych Nr 126, wody ujmowane są średnio na głębokości 90 m ppt.
Miasto Szczecinek – teren miasta jest zróżnicowany pod względem warunków wodnych: na
nizinie pojeziornej jeziora Wielimie, w dna ch dolin cieków i zagłębień bezodpływowych, czyli
na terenach podmokłych lub bagiennych, wyst ępuje woda gruntowa o swobodnym zwierciadle
w utworach piaszczysto-żwirowych, na głębokościach ok. 1,0 - 2,0 m. oraz poniżej 2,0 m.,
w miejscach występowania gruntów organicznych namułowo-torfiastych, pojawia się woda
gruntowa o zwierciadle napi ętym, zalegająca na różnych głębokościach: od 0,0 do 2,2 m. ppt.
Na obszarach wysoczyzny morenowej, woda gruntowa przewa żnie nie występuje na
19
•
głębokości mniejszej niż 4,5 m., miejscami może pojawiać się w postaci sączeń (według
„Waloryzacji przyrodniczej Miasta Szczecinek”).
Gmina Szczecinek – Zasoby wód podziemnych kształtują się w przedziale 50-350
3
2
m /dobę/km . Wody te zalegają średnio na głębokości 15-50 m ppt w części północnej
i wschodniej gminy oraz na głębokości 50-100 m ppt w części zachodniej i południowej.
3
Średnia wydajność studni 15- 40 m /h.
10. Wody powierzchniowe
Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 145 ze
zmianami) śródlądowe wody powierzchniowe dziel ą się na płynące do których zalicza si ę wody:
− w ciekach naturalnych, kanałach oraz w źródłach, z których cieki biorą początek;
− znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ci ągłym bądź
okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych;
− znajdujące się w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach p łynących;
oraz wody stojące do których zalicza się wody znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych
zbiornikach wodnych niezwi ązanych bezpośrednio, w sposób naturalny, z powierzchniowymi
wodami płynącymi.
Powiat szczecinecki obfituje przede wszystkim w wody powierzchniowe płynące.
10.1. Wody płynące – cieki naturalne oraz kanały
Powiat szczecinecki leży na granicy wododziałów Dorzecza Warty i Rzek Przymorza, skąd ze
wzgórz moreny czołowej ostatniego zlodowacenia zwanego Ba łtyckim, bierze początek kilka rzek,
np. Parsęta, Gwda, Dębnica, Piława, Dobrzyca, z których największe znaczenie dla powiatu mają:
Parsęta, Gwda, Płytnica i Piława.
Tabela 8. Wykaz długości cieków naturalnych i kanałów na terenie poszczególnych gmin powiatu
szczecineckiego.
Nazwa gminy
Cieki łącznie [km] W tym kanały [km]
Gmina Barwice
126,276
0,000
Gmina Biały Bór
89,97
0,000
Gmina Borne Sulinowo
107,800
22,040
Gmina Grzmiąca
143,651
12,918
Gmina Szczecinek
163,450
13,900
Miasto Szczecinek
12,875
0,600
powiat szczecinecki
612,022
49,458
Źródło: RZGW Poznań, ZZMiUW
Wykaz wód płynących – cieków naturalnych i kanałów na obszarze powiatu szczecineckiego
przedstawiono w załączniku nr 3. Do największych rzek na terenie Powiatu Szczecineckiego
należą:
Parsęta
Parsęta jest najdłuższą rzeką, z największą zlewnią strefy południowego Przymorza Bałtyku,
z dobrze rozwiniętą siecią dopływów. Sieć wodna w zlewni Parsęty jest znacznie rozwini ęta.
Rzeka ma takie znaczące dopływy, jak: Gęsia, Perznica, Dębnica, Mogilica, Topiel, Pokrzywnica,
Pysznica, Gościnka oraz Radew.
Parsęta, zwana wcześniej Prośnicą bierze swój początek na łąkach powstałych w czaszy
całkowicie zarośniętego a następnie zmeliorowanego niewielkiego jeziora w pobli żu wsi Parsęcko
położonej w gminie Szczecinek (na zachód od miasta Szczecinek) na wysoko ści 137,0 m npm.
Górna część dorzecza - Pojezierze Drawskie (część znajdująca się na terenie powiatu
szczecineckiego) cechuje się dużymi deniwelacjami i urozmaiconymi formami terenu.
20
Rzeka przepływa przez tereny zalesione a drzewostan obrzeży tworzy głównie olcha
i wierzbina. Za miejscowością Krosino (gm. Grzmiąca) w północno-zachodniej części powiatu
rzeka wypływa z obszaru powiatu.
Parsęta, mimo, że reprezentuje typ meandruj ącej rzeki nizinnej średniej wielkości, jest
największą rzeką Przymorza przybierającą miejscami charakter rzeki górskiej (spadek w górnym
biegu 3 ‰ natomiast w dolnym 0,3 ‰). W górnym biegu, w strefie moren czołowych, głębokość
rzeki jest zmienna, brzegi lesiste, do ść wysokie, miejscami strome, prąd szybki, temperatura wody
niska. Z tego względu wody rzeki są wykorzystywane m.in. do celów energetycznych.
Rzeka Parsęta objęta jest obszarem Natura 2000 – Dorzecze Parsęty PLH 320007. Dolina
rzeki Parsęty, od źródeł koło Parsęcka aż po strefę ujściową w Kołobrzegu. Obszar ten swoim
zasięgiem obejmuje:
• źródła Parsęty koło Parsęcka;
• naturalną rynnę rzeki Parsęty - od Radomyśla do Krosina - w otoczeniu kompleksów
leśnych, z dopływami: Kłudawa, Knyczanka, Gęsia Rzeka i Rudy Rów;
• strome jary i wąwozy rzeki Perznicy, Trzebiegoszczy i Łozicy;
• liczne zakola, starorzecza, torfowiska, lasy łęgowe i zarośla wierzbowe pomiędzy
Krosinem a Osówkiem;
• dolinę Dębnicy;
• przełomowy odcinek rzeki Parsęty koło Osówka oraz leśny kompleks z jeziorami
i torfowiskami k. Byszyna;
• dolinę Parsęty, od Byszyna do Karlina, z ujściowymi odcinkami rzek - Mogilica, Topiel,
Pokrzywnica i Radew;
• naturalną rynnę rzeki pomiędzy Karlinem a Rozcięcinem oraz dopływ rzeki Pyszki;
• dolinę Parsęty koło Kołobrzegu.
W granicach powiatu szczecineckiego długość rzeki Parsęty wynosi 44,190 km i przepływa
przez gminy Szczecinek, Grzmiąca i Barwice.
Gwda
Gwda, jest największym dopływem Noteci. Wypływa z Jeziora Wierzchowo koło Szczecinka,
wpada do Noteci w miejscowości Ujście koło Piły. Zlewnia rzeki Gwdy jest najrozleglejsza w śród
wszystkich dorzeczy rzek pomorskich. Płynie w atrakcyjnym krajoznawczo terenie, początkowo
równiną sandrową, która w środkowym i dolnym biegu przemienia si ę w głęboką dolinę. Na całej
długości płynie przeważnie wśród łąk i lasów.
Na teren Powiatu Szczecineckiego przep ływa górny odcinek rzeki, o długości 41,820 km,
w gminie Szczecinek.
Płytnica
Płytnica jest prawobrzeżnym dopływem Gwdy. Rzeka ma swoje źródła w powiecie
szczecineckim (w gminie Szczecinek) natomiast uchodzi do rzeki Gwdy przy miejscowo ści
Płytnica. Rzeka ze względu na swój spadek i dość szybki przepływ została zaliczona do rzek
o charakterze górskim i nie posiada uregulowanych brzegów.
Na teren Powiatu Szczecineckiego d ługość rzeki wynosi 23,645 km i przepływa przez gminę
Szczecinek i Borne Sulinowo.
Piława
Piława jest prawobrzeżnym dopływem Gwdy. Rzeka bierze swój początek w Jeziorze
Komorze na Pojezierzu Drawskim. Rzeka dzieli si ę wyraźnie na dwie części. W górnym biegu
łączy kilka jezior, następnie zmienia kierunek i płynąc na południe wśród obszarów leśnych,
wpada do rzeki Gwda. Na obszarze powiatu szczecineck iego znajduje się górny odcinek rzeki,
o długości 28,8 km w gminie Borne Sulinowo.
10.2. Wody płynące – jeziora
Bogactwem powiatu szczecineckiego jest bardzo duża ilość jezior, z których większość ma
typowy charakter rynnowy (polodowcowy).
Na terenie powiatu szczecineckiego znajdują się 92 jeziora o łącznej powierzchni 7720,2744
ha stanowiące śródlądowe wody powierzchniowe p łynące, dla których Marszałek Województwa
Zachodniopomorskiego oraz Dyrektor RZGW w Poznaniu wykonuj ą prawa właścicielskie w imieniu
Skarbu Państwa (załącznik nr 4 – Wykaz wód płynących – jeziora - Marszałek Woj. (ZZMiUW)
i załącznik nr 5 – Wykaz wód płynących – jeziora – RZGW Poznań).
21
Tabela
9. Wykaz ilości jezior wraz z powierzchnią stanowiących śródlądowe wody
powierzchniowe płynące na terenie poszczególnych gmin powiatu szczecineckiego .
Łączna pow. [ha]
Nazwa gminy
Ilość sztuk
Gmina Barwice
3
85,6100
Gmina Biały Bór
14
597,5341
Gmina Borne Sulinowo
31
2874,9480
Gmina Grzmiąca
2
62,6434
Miasto Szczecinek
4
417,2802
Gmina Szczecinek
37
3682,2587
Źródło: RZGW Poznań, ZZMiUW
10.3. Zbiorniki wodne – retencja
Na terenie gminy Barwice w ciągu rzeki Gęsia znajduje się zbiornik wodny o przeznaczeniu
rekreacyjnym, hodowlanym, rybackim i retencyjnym o nazwie B ądki o powierzchni 22 ha i
piętrzeniu 4,2 m. Zbiornik obecnie funkcjonuje na podstawie pozwolenia wodnopraw nego z dnia
29.04.1993 wydanego przez Urząd Wojewódzki w Koszalinie obowi ązującego do dnia
31.12.2015r.
W gminie Grzmiąca istnieją dwa zbiorniki retencyjne zasilane wod ą pobieraną z rzeki Łozicy
przez doprowadzalnik. Według stanu obecnego Baczynko i Baczyno są klasyfikowane jako
jeziora, przez które przepływa ciek naturalny pod nazw ą Dopływ z jeziora Baczyno. Są one
położone na północny – wschód od miejscowości Grzmiąca, o powierzchni odpowiednio 23,9538
i 38,6896 ha. Urząd Gminy Grzmiąca posiada pozwolenie wodnoprawne na szczególne
korzystanie z wód rzeki Łozicy w celu uzupełnienie wody w zbiornikach: Baczyno i Baczynko,
poprzez skierowanie wód do tych zbiorników retencyjnych za pomoc ą ujęcia zlokalizowanego na
jazie piętrzącym w km 3+750 (8+170) rzeki Łozicy. Piętrzenie wód rzeki Łozicy i retencjonowanie
wody w zbiornikach Baczyno i Baczynko, według pozwolenia z dnia 24 grudnia 2003 roku,
odpowiada następującym dopuszczalnym parametrom:
− maks. rzędna piętrzenia w zbiorniku Baczyno
– 124,3 m n.p.m.;
− min. rzędna piętrzenia w zbiorniku Baczyno
– 122,8 m n.p.m.;
−
maks. rzędna piętrzenia w zbiorniku Baczynko
– 132,0 m n.p.m.;
− min. rzędna piętrzenia w zbiorniku Baczynko
– 130,5 m n.p.m.;
− max. rzędna rzeki Łozica
– 138,4 m n.p.m.
W południowej części Powiatu Szczecineckiego znajduje się obszar tzw. Zalewów
Nadarzyckich. Są to sztuczne zbiorniki retencyjne powsta łe na rzece Piława przed II Wojną
Światową, które z biegiem lat stały się naturalnymi akwenami. Zalewy Nadarzyckie stanowi ą
zamknięty jazami akwen wodny na rzece Piławie. Akwen ten ma 155 ha powierzchni. Głębokość
wynosi od 2 do 8 metrów. Zalewy utrzymywane są w dzikim, naturalnym stanie. W całości
otoczone są lasami. Uchwałą Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie nr XIII/143/2004 z dnia 28
lutego 2004 roku wyznaczono obszary chronionego krajobrazu „Doliny Pi ławy” o łącznej
powierzchni 1 998,57 ha obejmuj ące tereny „Zalewów Nadarzyckich” oraz wzdłuż rzeki Piławy do
Jeziora Długie i wzdłuż linii brzegowej tego jeziora a tak że oddziały leśne wyszczególnione w ww.
uchwale.
Retencja wody odbywa się również poprzez zbiorniki wód stojących tzw. obiekty małej retencji
wodnej. Są to stawy, zbiorniki leśne, śródpolne oczka wodne oraz wyrobiska poeksploatacyjne
wypełnione wodą.
Na terenie powiatu tego typu zbiorniki wodne występują we wszystkich gminach. Są to
zbiorniki o regularnych kształtach, najczęściej płytkie i zarastające. Pełnią one nie tylko znaczącą
funkcję biocenotyczną, ale stanowią także cenny element urozmaicenia krajobrazu rolniczego lub
leśnego.
Głównymi funkcjami, które spełniają obiekty małej retencji wodnej są:
retencjonowanie wiosennych fal wezbraniowych rzek;
lokalne zabezpieczenie przeciwpowodziowe;
magazynowanie wody;
utworzenie obszaru rekreacyjnego;
poprawienie stanu sanitarnego wód rzek.
22
10.4.
Wody stojące – jeziora
Na terenie powiatu szczecineckiego znajduje si ę także 16 jezior zaliczonych do wód stoj ących.
Wykaz jezior na terenie powiatu szczecineckiego stanowi ących śródlądowe wody powierzchniowe
stojące, dla których Starosta Szczecinecki wykonuje prawa właścicielskie w imieniu Skarbu
Państwa zestawiono w załączniku nr 6.
11. Straż Rybacka.
Zapobieganiem i zwalczaniem nielegalnego po łowu ryb, raków i minogów w powierzchniowych
wodach śródlądowych oraz zwalczaniem nielegalnie pozyskanymi rybami, rakami i minogami
zajmuje się Państwowa Straż Rybacka we współpracy ze Społeczną Strażą Rybacką na
podstawie ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jednolity Dz. U. 2009
Nr 189, poz. 1471 ze zmianami) oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie.
Strażnicy Straży Rybackich są uprawnieni m.in. do kontroli dokumentów uprawniaj ących do
połowu ryb u osób dokonujących połowu, kontroli ilości masy i gatunków odłowionych ryb oraz
przedmiotów służących do ich połowu (art. 23 i art. 25 ww. ustawy).
Amatorski połów ryb może uprawiać osoba posiadająca dokument uprawniający do takiego
połowu (karta wędkarska lub karta łowiectwa podwodnego), a jeżeli połów ryb odbywa się
w wodach uprawnionego do rybactwa – posiadająca ponadto jego zezwolenie. Posiadanie
zezwolenia potwierdza dokument wydany przez uprawnionego do rybactwa w obwodzie rybackim
określający podstawowe warunki uprawnienia amatorskiego po łowu ryb ustalone przez
uprawnionego do rybactwa wynikaj ące z potrzeby prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej
w tym obwodzie rybackim , uwzględniającej w szczególności wymiary gospodarcze, limity połowu,
czas, miejsce i technikę połowu ryb.
W załącznik nr 7 zawarto Wykaz obwodów rybackich w Regionie Wodnym W arty – RZGW
Poznań, w załączniku nr 8 Wykaz uprawnionych do rybactwa w Regionie Wodnym Warty – RZGW
Poznań natomiast w załączniku nr 9 Wykaz obwodów rybackich Regionu Wodnego Dolnej Odry
i Przymorza Zachodniego wraz z uprawnionymi do rybactwa w tych obwodach – RZGW Szczecin).
Kartę wędkarską oraz kartę łowiectwa podwodnego wydaje starosta właściwy ze względu na
miejsce zamieszkania zainteresowanej osoby, która z łożyła z wynikiem pozytywnym egzamin ze
znajomości zasad i warunków ochrony i połowu ryb.
Na terenie powiatu szczecineckiego znajduje się Posterunek Państwowej Straży Rybackiej
w Szczecinku przy ul. Kościuszki 47/49, oraz działają trzy społeczne straże rybackie (stan na
dzień 31.12.2012 r.):
− Społeczna Straż Rybacka przy Przedsiębiorstwie Rybackim w Szczecinku;
− Społeczna straż Rybacka przy PZW w Koszalinie;
− Społeczna Straż Rybacka przy Towarzystwie Przyjaciół Piławy.
Społeczna Straż Rybacka przy Przedsiębiorstwie Rybackim w Szczecinku:
Obszar działania SSR to wody dzierżawione przez Przedsiębiorstwo Rybackie w Szczecinku.
Społeczna Straż Rybacka liczy 23 osoby. W 2012 r. nie przeprowadzano kontroli z udzia łem
strażników SSR.
Społeczna Straż Rybacka przy PZW w Koszalinie Powiat Szczecinecki:
W roku 2012 SSR przy PZW w Koszalinie Powiat Szczecinecki liczyła 60 Strażników
w następujących grupach:
- SSR PZW „Jesiotr” Szczecinek – 34 strażników;
- SSR PZW Grzmiąca – 6 strażników;
- SSR PZW „Lin” Barwice – 11 strażników;
- SSR PZW Borne Sulinowo – 9 strażników
W roku 2012 Społeczna Straż Rybacka przy PZW w Koszalinie Powiat Szczecinecki
przeprowadziła 147 patroli. Dokonano 390 kontroli w ędkarzy. Podczas patroli wykryto 6
przestępstw a także sprzęt służący do kłusowania.
Społeczna Straż Rybacka przy Towarzystwie Przyjaciół Piławy:
Obszar działania SSR – obwód rybacki zbiornika wodnego Zalew Nadarzycki na rzece Pi ława
– Nr 3 (gm. Borne Sulinowo). Społeczna Straż Rybacka liczy 9 osób. Społeczna Straż Rybacka
przeprowadziła 361 kontroli osób wędkujących z łodzi oraz 229 kontroli osób wędkujących
z brzegu.
W wyniku przeprowadzonych kontroli nie ujawniono osób naruszaj ących przepisy ustawy
o rybactwie śródlądowym (np. kłusownictwa, odłowu ryb niewymiarowych).
23
12. Rolnictwo.
Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej na terenie powiatu jest hodowla trzody
chlewnej. Czynnikiem wspomagającym rolnictwo są płatności rolnośrodowiskowe udzielane
w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE, która ma za zadanie zwi ększenie wydajności produkcji
rolnej, zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności wiejskiej, stabilizację rynków oraz
zapewnienie odpowiednich cen dla konsumentów i wreszcie zagwarantowanie bezpiecze ństwa
żywnościowego.
Najwięcej na terenie powiatu jest małych gospodarstw o powierzchni 1,0÷10,0 ha, natomiast
najmniej o powierzchni 40,01÷50,0 ha. Łącznie na terenie powiatu występuje 1541 gospodarstw
rolnych – wg stanu na 2012 r.
1,00 ÷ 5,00 ha
5,01 ÷ 10,00 ha
10,01 ÷ 20,00 ha
20,01 ÷ 30,00 ha
30,01 ÷ 40,00 ha
40,01 ÷ 50,00 ha
50,01÷ 100,00 ha
˃100,00 ha
Tabela 10. Rozkład powierzchni gospodarstw rolnych na terenie powiatu szczecineckiego – stan
na 2011 r.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
Barwice
67
65
89
32
10
9
17
11
Biały Bór
56
30
52
12
12
9
20
13
Borne Sulinowo
53
55
29
16
8
6
18
11
Grzmiąca
63
29
33
16
9
6
12
9
Szczecinek
125
72
89
43
16
17
23
20
M. Szczecinek
92
53
35
20
6
1
14
14
Razem
456
304
327
139
61
48
104
235
Gmina
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ARMiR
1,00 ÷ 5,00 ha
5,01 ÷ 10,00 ha
10,01 ÷ 20,00 ha
20,01 ÷ 30,00 ha
30,01 ÷ 40,00 ha
40,01 ÷ 50,00 ha
50,01÷ 100,00 ha
˃100,00 ha
Tabela 11. Rozkład powierzchni gospodarstw rolnych na terenie powiatu szczecineckiego – stan
na 2012 r.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
szt.
Barwice
66
63
84
33
13
8
21
11
Biały Bór
51
30
49
15
11
8
19
14
Borne Sulinowo
53
52
36
14
5
8
21
15
Grzmiąca
66
29
40
15
10
8
12
8
Szczecinek
131
68
89
46
16
19
27
21
M. Szczecinek
94
54
39
19
4
4
11
11
Razem
461
296
337
142
59
55
111
80
Gmina
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ARMiR
13. Gleby
Na analizowanym obszarze szczególnie wyra źnie zaznacza się związek gleb z litologią terenu.
Piaszczysto-gliniaste podłoże sprawiło, że teren ten pokrywają głównie gleby pseudobielicowe
i brunatne. Tworzą one mozaikę mniejszych lub większych, wzajemnie przenikających się
powierzchni. Pierwsze, wytworzone głównie z piasków gliniastych, słabo gliniastych bądź
z piasków luźnych, natomiast drugie brunatne i bielicowe.
24
Ponadto na obszarach podmokłych, głównie w sąsiedztwie cieków powierzchniowych bądź
jezior wykształciły się gleby mułowe, torfowe bądź murszowe.
Odpowiedni dobór roślin związany jest z typami siedliskowymi rolniczej powierzchni
produkcyjnej określanymi za pomocą tzw. kompleksów. Do poszczególnych kompleksów mogą
być zaliczone różne gleby, o zbliżonych właściwościach i kierunku użytkowania.
Scharakteryzowano je jako siedliska zwi ązane z uprawą zbóż ozimych, uznanych w naszych
warunkach za najbardziej właściwe rośliny wskaźnikowe. Na terenie powiatu szczecineckiego
występują 4 typy kompleksów: żytni bardzo dobry, żytni słaby i bardzo słaby oraz pszenno-dobry.
Na terenie powiatu szczecineckiego przeważają gleby słabych, IV (w tym IVa i IVb) oraz V i VI
klas bonitacyjnych. Najlepsze gleby znajdują się na terenie gmin Grzmi ąca i Barwice,
w związku z czym gminy te charakteryzuje rolnicze wykorzystanie gruntów.
Od jakości gleb występujących na terenie powiatu uzale żniona jest struktura zasiewu upraw.
Powierzchnię najważniejszych zasiewów na terenie powiatu wraz z ich udziałem procentowym
w ogólnej powierzchni zasiewów przedstawia tabela poni żej.
Tabela 12. Struktura zasiewów gruntów rolnych w powiecie s zczecineckim w latach 2011-2013.
Lp.
Wyszczególnienie
Zboża
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Pszenica ozima
Pszenica jara
Żyto ozime
Żyto jare
Jęczmień ozimy
Jęczmień jary
Owies
Mieszanki
zbożowe ozime
Mieszanki
zbożowe jare
Pszenżyto ozime
Pszenżyto jare
Gryka
Mieszanki
zbożowo
strączkowe
Kukurydza na
ziarno
Kukurydza na
zielonkę
Rzepak ozimy
Rzepak jary
Okopowe
pastewne
Strączkowe
pastewne - ogółem
w
Łubin
tym:
Groch
Peluszka
Wyka
Ziemniaki
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Inne: gorczyca,
facelia, trawy
Struktura zasiewów i plony – Powiat Szczecinecki
Rok 2011
Rok 2012
Rok 2013
Powierzchnia Średni Powierzchnia Średni Powierzchnia Szacunkowy
uprawy
plon
uprawy
plon
uprawy
plon [dt/ha]
[ha]
[dt/ha]
[ha]
[dt/ha]
[ha]
4100
38
2900
25
4000
35
4300
27
4780
30
4860
30
9930
28
9950
28
9700
28
230
380
28
210
22
365
38
100
20
350
60
5270
28
5750
28
5770
30
4340
25
4600
27
4680
27
50
30
110
27
80
38
3640
29
3810
30
3650
27
2300
2540
1490
30
27
8
2040
2770
1700
26
30
10
2300
3000
1800
30
25
11
760
28
800
30
780
30
300
-
340
40
1200
45/70
980
700
900
70
842
550
13-16
18-23
410
760
20
23
1200
450
40
28
130
140
110
420
90
400
480
-
430
-
620
-
350
130
-
8-14
8-15
200380
320
10
80
20
10
10
8
7
270
200
40
10
8
8
700
280
380
280
40
600
440
-
830
7250
-
Źródło: Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, Terenowy Zespół Doradców w Szczecinku
14. Produkcja zwierzęca.
Jak wspomniano wyżej na terenie powiatu szczecineckiego przewa ża chów i hodowla trzody
chlewnej i w mniejszym stopniu byd ła. W produkcji trzody chlewnej można zauważyć wyraźną
tendencję spadkową przy spadku ilości gospodarstw zajmujących się produkcją, natomiast
produkcja bydła nieznacznie wzrosła przy niewielkim spadku ilości gospodarstw. Wiodącymi
gminami w produkcji trzody chlewnej na terenie powiatu jest gmina Barwice oraz Grzmi ąca
25
natomiast bydła Borne Sulinowo, Szczecinek i Biały Bór. Na terenie powiatu można także
wyróżnić produkcję kóz i owiec, która utrzymuje się na podobnym poziomie.
Tabela nr 13. Rozkład produkcji zwierzęcej na terenie gmin powiatu szczecineckiego – stan na
31.12.2011 r.
Ilość
zwierząt
[szt.]
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Ilość
zwierząt
[szt.]
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Ilość
zwierząt
[szt.]
Trzoda chlewna
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Kozy
Ilość
zwierząt
[szt.]
Owce
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Bydło
Szczecinek
Borne
Sulinowo
Barwice
130
1 474
5
37
16
86
65
3 616
53
1 947
1
4
5
17
20
703
104
907
5
544
9
287
79
42 239
Gmina
Biały Bór
65
1 362
0
0
6
102
12
359
Grzmiąca
67
722
4
584
0
0
29
101 069
suma
419
6 412
15
1 169
36
492
205
147 986
Źródło: Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, Terenowy Zespół Doradców w Szczecinku
Tabela nr 14. Rozkład produkcji zwierzęcej na terenie gmin powiatu szczecineckiego – stan na
31.12.2012 r.
Ilość
zwierząt
[szt.]
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Ilość
zwierząt
[szt.]
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Ilość
zwierząt
[szt.]
Trzoda chlewna
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Kozy
Ilość
zwierząt
[szt.]
Owce
Ilość
gospodarstw
[szt.]
Bydło
Szczecinek
Borne
Sulinowo
Barwice
128
1 615
7
12
12
52
60
3 703
52
2 001
3
13
3
5
18
860
101
967
4
582
7
331
73
49 131
Biały Bór
61
1 485
0
0
6
109
9
278
Gmina
Grzmiąca
63
756
4
857
0
0
23
33 687
suma
405
6 824
18
1 464
28
497
183
87 659
Źródło: Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, Terenowy Zespół Doradców w Szczecinku
15. Programy rolnośrodowiskowe.
Program rolnośrodowiskowy jest realizowany w ramach pakietów oraz wariantów. Wyró żniono
następujące pakiety
− Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone (w skład którego wchodzi wariant dot. zrównoważonego
systemu gospodarowania);
− Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne (w skład którego wchodzą warianty dot. upraw rolniczych,
trwałych użytków zielonych, upraw warzywnych, upraw zielarskich, dla wnioskodawców
kontynuujących swoje zobowiązanie warianty dot. upraw sadowniczych i jagodowych);
− Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone (w skład którego wchodzą warianty dot.
ekstensywnej gospodarki na łąkach i pastwiskach oraz ekstensywnej gospodarki na łąkach
i pastwiskach na obszarach Natura 2000);
− Pakiet 4. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodnic zych poza obszarami
Natura 2000 (w skład którego wchodzą warianty dot. ochrony siedlisk lęgowych ptaków,
mechowisk, szuwar wielkoturzycowych, łąk trzęślicowych i selernicowych, muraw
ciepłolubnych, półnaturalnych łąk wilgotnych, półnaturalnych łąk świeżych, bogatych
gatunkowo muraw bliźniczkowych, słonorośli, oraz użytków przyrodniczych);
− Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach
Natura 2000 (w skład którego wchodzą warianty dot. ochrony siedlisk lęgowych ptaków,
mechowisk, szuwar wielkoturzycowych, łąk trzęślicowych i selernicowych, muraw
26
−
−
−
−
ciepłolubnych, półnaturalnych łąk wilgotnych, półnaturalnych łąk świeżych, bogatych
gatunkowo muraw bliźniczkowych, słonorośli, oraz użytków przyrodniczych);
Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie (w skład którego
wchodzą warianty dot. produkcji towarowej lokalnych odmian roślin uprawnych, produkcji
nasiennej towarowej lokalnych odmian roślin uprawnych, produkcji nasiennej na zlecenie
banku genów oraz sadów tradycyjnych);
Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie (w skład
którego wchodzą warianty dot. zachowania lokalnych ras bydła, zachowania lokalnych ras
koni, zachowania lokalnych ras owiec, zachowania lokalnych ras świń);
Pakiet 8. Ochrona gleb i wód (w skład którego wchodzą warianty dot. wsiewek poplonowych,
międzyplonów ozimych, międzyplonów ścierniskowych);
Pakiet 9. Strefy buforowe - miedze śródpolne (w skład którego wchodzą warianty dot.
utrzymania 2-metrowych miedz śródpolnych, utrzymania 5-metrowych miedz śródpolnych).
Tabela nr 15. Ilość gospodarstw uczestniczących w programach rolnośrodowiskowych z PROW
2007-2013 (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich) na terenie powiatu szczecineckiego.
GMINA
PAKIET 2
ekologia
PAKIET 2 i 3
ekologia i łąki eksten. TUZ
2009
2010
2011
2012
2013
2009
2010
2011
2012
2013
Barwice
10
26
14
14
12
1
5
3
1
6
Biały Bór
18
11
18
14
11
7
11
0
0
0
Borne Sulinowo
9
8
11
27
4
8
3
2
3
0
Grzmiąca
0
7
10
11
4
5
9
1
2
0
Szczecinek
4
20
23
25
6
8
13
0
2
0
M. Szczecinek
3
8
17
16
8
3
8
2
1
0
Razem
44
80
93
107
45
32
49
8
9
6
GMINA
PAKIET 8
Ochrona gleb i wód
PAKIET 3
Łąki ekstensywne TUZ
2009
2010
2011
2012
2013
2009
2010
2011
2012
2013
Barwice
1
4
4
8
2
0
0
0
0
0
Biały Bór
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Borne Sulinowo
3
0
1
4
4
2
0
0
0
0
Grzmiąca
0
1
2
2
1
0
2
0
0
0
Szczecinek
4
3
8
3
0
0
1
0
0
0
M. Szczecinek
1
1
0
2
0
1
0
0
0
0
Razem
10
9
15
19
7
3
3
0
0
0
GMINA
PAKIET 7
Zachowanie zagr. gatunków
PAKIET 1 i 8
Rol. Zrównoważone i ochrona wód
2009
2010
2011
2012
2013
2009
2010
2011
2012
2013
Barwice
0
0
0
0
0
0
7
4
3
2
Biały Bór
1
1
0
0
0
0
0
0
0
2
Borne Sulinowo
0
0
0
0
0
0
1
2
1
0
Grzmiąca
0
0
0
0
0
0
6
1
0
1
Szczecinek
0
0
0
0
0
0
3
1
4
3
M. Szczecinek
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
Razem
1
1
0
0
0
0
18
8
8
8
27
GMINA
PAKIET 2 i 5
Ekologia i ochrona ptaków
PAKIET 4 lub 5
Pakiet 8 i 3
Ochrona wód
i ekst. TUZ
2010
2011
2010
2011
2012
2013
2010
2011
2012
2013
Barwice
0
0
0
1
0
0
0
1
4
0
Biały Bór
1
0
3
4
0
1
0
0
0
0
0
Borne Sulinowo
0
1
2
0
0
0
1
3
1
Grzmiąca
0
2
1
2
0
0
1
0
1
1
3
0
Szczecinek
0
5
1
6
1
0
0
2
M. Szczecinek
0
1
1
3
0
1
1
2
2
0
8
11
1
Razem
1
9
8
16
1
2
3
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ARMiR
Jak wynika z powyższego wykazu na terenie powiatu szczecineckiego najwięcej
gospodarstw uczestniczy w programach rolno środowiskowych z zakresu rolnictwa ekologicznego
– Pakiet 2. Powyższy pakiet obejmuje gospodarstwa przestawiaj ące się na produkcję metodami
ekologicznymi i gospodarstwa ekologiczne posiadaj ące ważny certyfikat wydany przez
upoważnioną jednostkę certyfikującą, zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym, którego
celem jest promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania.
Gospodarstwa realizujące program w ramach ww. pakietu muszą spełnić następujące wymogi:
− prowadzenie produkcji rolnej, zgodnie z regu łami określonymi w ustawie o rolnictwie
ekologicznym i rozporządzeniach Rady (WE) nr 2092/91 i 1804/99
− uprawa roślin zgodnie z najlepszą wiedzą i kulturą rolną przy zachowaniu należytej
dbałości o stan fitosanitarny roślin i ochronę gleby;
− w przypadku realizacji wariantów dot. trwałych użytków zielonych istnieje obowiązek
usunięcia lub złożenia w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po
pokosie;
− przeznaczenie plonu na produkcję pasz ekologicznych, do bezpośredniego skarmiania,
przekazanie do innych gospodarstw lub inne wykorzystanie np. komposto wanie;
− w przypadku realizacji wariantów dot. upraw sadowniczych i jagodowych materiał
szkółkarski musi spełniać określone wymagania;
− w przypadku realizacji wariantów dot. upraw sadowniczych i jagodowych istnieje
obowiązek
corocznego
wykonywania
na
plantacji
zabiegów
uprawowych
i pielęgnacyjnych; uzyskiwany plon powinien być przeznaczony na bezpośrednie
spożycie, do przetwórstwa lub na paszę.
IV.
GŁÓWNE DOKUMENTY STRATEGICZNE KRAJU, WOJEWÓDZTWA I POWIATU
Podstawowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska na szczeblu Unii Europejskiej
był obowiązujący do lipca 2012 r. VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska
Naturalnego. Obecnie trwają prace nad 7. ogólnym unijnym programem dzia łań w zakresie
środowiska do 2020 r. „Dobrze żyć w granicach naszej planety”. Program działań w zakresie
środowiska ma zwiększyć wkład polityki ochrony środowiska w przechodzenie na zasobooszczędną,
niskoemisyjną gospodarkę, w której kapitał naturalny jest chroniony i wzmacniany, a zdrowie
i dobrostan obywateli są chronione. Program ten stanowił będzie nadrzędne ramy dla polityki ochrony
środowiska do 2020 r.
Na szczeblu krajowym aspekty ochrony środowiska uwzględnione zostały w Polityce ekologicznej
Państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 – pomimo, że podstawowy okres
planistyczny minął, dokument ten zawiera perspektywę do 2016 r., stąd uznaje się go za jak
najbardziej obowiązujący i wyjściowy do tworzenia programów innych szczebli. Natomiast na szczeblu
regionalnym w Programie Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2012 –
2015 z uwzględnieniem perspektywy do 2019 r. Ponieważ analizowany Program stanowi
uszczegółowienie ww. dokumentów z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań należy uznać, że cele
te zostały w nim uwzględnione. Świadczą o tym priorytety i cele średniookresowe, jakie zostały
wyznaczone w ramach Programu.
28
Polityka ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP) stanowi
dokument określający, na podstawie aktualnego stanu środowiska, priorytety ekologiczne oraz
wskazujący kierunki działań, których realizacja pozwoli na osi ągnięcie niżej wymienionych celów
średniookresowych:
1) w zakresie działań systemowych:
−
doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów
gospodarki będą, zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze
oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny będą uwzględniane w ostatecznych
wersjach tych dokumentów,
−
uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które
prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do świadomych postaw
konsumenckich, zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego,
−
podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, a także aktywizacja mieszkańców do
działań na rzecz ochrony środowiska,
−
przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego na obszarze ca łego kraju.
2) w zakresie ochrony zasobów naturalnych:
−
zachowanie bogatej różnorodności biologicznej wraz z umożliwieniem zrównoważonego
rozwoju gospodarczego kraju,
−
racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie ich właściwej struktury
gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego,
−
racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych,
−
rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i le śnych, zgodnych z zasadami rozwoju
zrównoważonego,
−
przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno – błotnych przez czynniki
antropogenne,
−
rekultywacja gleb zdegradowanych i zdewastowanych,
−
racjonalizacja zaopatrzenia ludno ści oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wod ę
z zasobów podziemnych oraz ochrona tych zasobów przed ilo ściową i jakościową degradacją.
3) w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego:
−
dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszka ńców w wyniku wspólnych działań sektora
ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju
instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych,
−
obniżenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, zgodnie z wymogami UE,
−
utrzymanie lub osi ągnięcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 r.,
−
racjonalne gospodarowanie odpadami,
−
dokonanie wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny ha łas i podjęcie
kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono najwi ększe,
−
stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczonymi na
rynek.
Ze względu na charakter dokumentu wskazane cele i założenia są uniwersalne dla wszystkich
regionów Polski. Dlatego też w programach ochrony środowiska doprecyzowuje się przesłanki
i wytyczne PEP, zgodnie z lokalnymi uwarunkowaniami danego regionu.
Program Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2012 – 2015
z uwzględnieniem perspektywy do 2019 r.
W Programie określono szereg zadań o charakterze priorytetowym do zrealizowania do roku
2019. Na podstawie analizy stanu aktualnego i uwarunkowa ń wynikających z dokumentów
programowych dotyczących ochrony środowiska, w tym raportów z realizacji dotychczasowego
programu ochrony środowiska województwa zachodniopomorskiego, wyznaczonych zosta ło
jedenaście obszarów priorytetowych: jakość powietrza, wody powierzchniowe i podziemn e,
gospodarka odpadami, zasoby przyrodnicze, turystyka, klimat akustyczny, zapobieganie powa żnym
awariom, pola elektromagnetyczne, jakość gleb, kopaliny, edukacja ekologiczna.
Wymienione obszary wskazują w jakim zakresie należy zintensyfikować działania, aby osiągnąć
zakładane cele środowiskowe, a tym samym poprawić jakość życia mieszkańców Województwa.
Program stanowi podstawę i wzór do opracowania Programu ochrony środowiska dla powiatu
szczecineckiego.
29
Ponadto do ważnych krajowych dokumentów strategicznych należą:
1. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej
2. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (PEP)
3. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 (Kpgo 2014)
4. Krajowy Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 -2032,
5. Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
oraz Program działań na lata 2007-2013, Załącznik do uchwały nr 270/2007 Rady
Ministrów z dnia 26.10.2007 r.
6. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
7. Narodowa Strategia Gospodarowania Wodami 2030 (projekt)
8. Projekt Polityki Wodnej Państwa 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016)
9. Program wodno-środowiskowy kraju
Do ważnych dokumentów Województwa Zachodniopomorskiego należą:
1. Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomor skiego (SRWZ)
2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 -2013
3. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego (Uchwa ła
Nr XLV/530/10 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 19 pa ździernika
2010 w sprawie uchwalenia zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego
województwa zachodniopomorskiego)
4. Plan gospodarki odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 20 12-2017
z uwzględnieniem perspektywy 2018-2023
5. Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 roku
6. Program Edukacji Ekologicznej dla Województwa Zachodniopomorskiego
7. Program Małej Retencji Wód dla Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015
8. Program budowy przepławek dla ryb na terenie Województwa Zachodnio pomorskiego
9. Aktualizacja Wieloletniego Programu Inwestycyjnego Zachodniopomorskiego Zarz ądu
Melioracji i Urządzeń Wodnych 2008 – 2030 wraz z oceną wykonania za okres 2008-2010
10. Program rozwoju sektora energetycznego w województwie zachodniopomorskim do
2015r. z częścią prognostyczną do 2030 r
11. Program ochrony powietrza dla strefy zachodniopomorskiej , ze względu na przekroczenie
poziomu docelowego określonego dla ozonu
12. Program ochrony powietrza dla strefy powiat szczecinecki, w której zosta ł przekroczony
poziom docelowy benzo(a)pirenu w powietrzu
13. Program ochrony powietrza dla strefy powiat szczecinecki, w której zosta ł przekroczony
standard emisji pyłu PM10 w powietrzu
14. Roczne oceny jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego wykonane
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie
15. Projekt uchwały Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w sprawie określenia
programu ochrony powietrza oraz planu dzia łań krótkoterminowych dla strefy
zachodniopomorskiej ze względu na stwierdzone w 2011 r. przekroczenie standardu
jakości powietrza przez 24 godzinne stężenia pyłu zawieszonego PM10 i stężenia
średnioroczne benzo(a)pirenu.
Dokumenty kluczowe Powiatu Szczecineckiego:
1. Strategia Powiatu Szczecineckiego do roku 2015,
2. Wieloletni Program Inwestycyjny Powiatu Szczecineckiego na lata 2013 – 2015,
3. Plan Zarządzania Kryzysowego dla Powiatu Szczecineckiego.
V.
OCENA REALIZACJI DOTYCHCZASOWEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
Oceny realizacji działań zawartych w dotychczasowym Programie ochrony środowiska dla
Powiatu Szczecineckiego dokonywano sukcesywnie w odst ępach dwuletnich i przedstawiano
w odpowiednich raportach z realizacji przedmiotowego POŚ za lata 2007 – 2008, 2009 – 2010 i
2011 – 2012. Aktywność samorządu powiatowego w pozyskiwaniu środków ze źródeł
zewnętrznych, niewątpliwie sprostała oczekiwaniom społecznym, bowiem zarówno ilość jak i
zakres zadań wykonanych przez powiat, znacznie przewyższyła plany zapisane do realizacji
30
w dotychczasowym Programie. Aktualizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu
Szczecineckiego”, w tym lista przedsięwzięć krótkoterminowych w perspektywie czteroletniej oraz
rewizja celów i kierunków priorytetowych jest konieczna z uwagi na potrzeb ę uwzględnienia zadań
wynikających z dostosowania do nowych, bądź zaktualizowanych, dokumentów wyższego
szczebla.
VI.
OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA
1. Jakość powietrza (PA): potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do powietrza
poprzez rozwój OZE
Zgodnie z danymi zawartymi w Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie
zachodniopomorskim za 2012 r. wykonanej przez WIOŚ, podobnie jak w latach ubiegłych,
najwyższe stężenie zanieczyszczeń w powietrzu w 2012 r. na terenie Powiatu Szczecineckiego
dotyczyły dwóch substancji – pyłu zawieszonego PM10 i zawartego w tym pyle benzo(a)pirenu.
Stężenia pozostałych substancji: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, py łu zawieszonego PM2,5,
benzenu, tlenku węgla, ozonu, arsenu, kadmu, niklu i ołowiu były niższe od obowiązujących dla
nich dopuszczalnych bądź docelowych poziomów. W 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich,
dla ozonu przekroczony został poziom celu długoterminowego, stanowi ący dodatkowe kryterium
oceny dla tego zanieczyszczenia. Nie stwierdzono natomiast przekroczenia poziomu docelowego
dla ozonu.
Z względu na ochronę zdrowia
Ze względu na stwierdzone pomiarami przekroczenie standardu jako ści powietrza przez 24
godzinne stężenia pyłu zawieszonego PM10 strefa zachodniopomorska otrzyma ła klasę C.
Przekroczenia wystąpiły na trzech stanowiskach w strefie zlokalizowanych w Szczecinku i to
obszar miasta został wskazany jako obszar z przekroczeniami. Jako potencjalną przyczynę
przekroczeń, w przeważającej liczbie przypadków WIOŚ wskazuje emisję pyłu PM10 ze spalania
paliw w gospodarstwach domowych. Dla Szczecinka obowi ązuje już program ochrony powietrza na
podstawie oceny za 2009 r. opracowany przez Marsza łka Województwa Zachodniopomorskiego
i przyjęty Uchwałą Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 20 grudnia 2011 r.
Obecnie, w związku ze stwierdzonym przekroczeniem tej substancji w 2011 r. oraz w zwi ązku ze
zmianą przepisów wykonawczych dotyczących kwalifikacji stref, trwają prace nad nowym
Programem.
W dalszym ciągu klasę C, ze względu na stwierdzone pomiarami przekroc zenie poziomu
docelowego przez średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu otrzymały wszystkie trzy strefy
województwa, przy czym dla obszaru przekroczeń na terenie powiatu szczecineckiego obowi ązuje
już Program ochrony powietrza przyjęty Uchwałą Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego
z dnia 16 marca 2010 r. Obecnie, w związku ze stwierdzonym przekroczeniem tej substancji
w 2011 r. oraz w związku ze zmianą przepisów wykonawczych dotyczących kwalifikacji stref,
trwają prace nad nowym Programem.
W ocenie za 2012 r. klasę A ze względu na poziom docelowy dla ozonu, otrzyma ły wszystkie
trzy strefy województwa. Jednak dla strefy zachodniopomorskiej ze wzgl ędu na ozon obowiązuje
program ochrony powietrza opracowany przez Marsza łka Województwa Zachodniopomorskiego
i przyjęty Uchwała Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w dniu 8 marca 2011r. na
podstawie rocznej oceny jako ści powietrza za 2008 r. Ze względu na drugie kryterium dla ozonu –
poziom celu długoterminowego, wszystkie strefy województwa otrzyma ły klasę D2. Dla klasy tej nie
są wymagane działania naprawcze, jednak fakt ten powinien być uwzględniony w WPOŚ pod
kątem zmniejszenia emisji zanieczyszczeń będących prekursorami ozonu – tlenków azotu,
węglowodorów i lotnych zwi ązków organicznych.
Ze względu na ochronę roślin
Ocenie jakości powietrza ze względu na ochronę roślin podlega jedna strefa w województwie –
zachodniopomorska. W 2012 r. nie zostały przekroczone dopuszczalne poziomy przez
średnioroczne stężenie tlenków azotu i dwutlenku siarki oraz wartość wskaźnika AOT40
obowiązująca dla poziomu docelowego ozonu. Tym samy strefa, w tym powiat szczecinecki,
została sklasyfikowana w klasie A dla wszystkich trzech zanieczyszcze ń. Ze względu na
31
obowiązujące dla ozonu dodatkowe kryterium, które stanowi poziom celu d ługoterminowego, strefa
zachodniopomorska otrzyma ła klasę D2. Dla klasy tej, podobnie jak w przypadku oceny za
względu na ochronę zdrowia, nie są wymagane działania naprawcze, jednak fakt ten powinien by ć
uwzględniony w WPOŚ pod kątem zmniejszenia emisji zanieczyszczeń będących prekursorami
ozonu – tlenków azotu, węglowodorów i lotnych związków organicznych.
Tabela 16. Wynikowe klasy strefy zachodniopomorskiej dla poszczególnych zanieczyszcze ń
uzyskane w ocenie rocznej za 2012 r., dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów
ustanowionych w celu ochrony zdrowia wg jednolitych kryteriów w skali kraju
Strefa
zachodniopomorska
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń w strefie
Kod
PL3203
SO2
NO2
PM10
A
A
C
PM2,5
A
C6H6
CO
A
A
As
A
Cd
A
Ni
Pb
A
A
B(a)P
C
O3
O3
(dc)
(dt)
A
D2
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza za 2012r. WIOŚ Szczecin
Tabela 17. Wynikowe klasy strefy zachodniopomorskiej dla poszczególnych zanieczyszcze ń
uzyskane w ocenie rocznej za 2012 r. dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów
ustanowionych w celu ochrony roślin
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń w strefie
Strefa
zachodniopomorska
Kod
PL3203
SO2
NO2
A
A
O3
O3
(dc)
(dt)
A
D2
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza za 2011r. WIOŚ Szczecin
Źródłem zanieczyszczenia powietrza w powiecie szczecineckim jest emisja antropogeniczna:
emisja ze źródeł przemysłowych (tzw. emisja punktowa), emisja z sektora komunalno -bytowego
(tzw. emisja niska lub emisja powierzchniowa) oraz emisja ze środków transportu (tzw. emisja
liniowa).
Emisja punktowa
Emisja punktowa to emisja z procesów przemys łowych i energetyki, charakteryzuje si ę
zorganizowanym sposobem emisji spalin – określonymi parametrami emitorów. Do głównych
gałęzi przemysłu w powiecie szczecineckim zalicza się przemysł drzewny, elektryczny,
maszynowy i spożywczy. Do podstawowych, punktowych źródeł emisji zanieczyszczeń na terenie
powiatu, posiadających pozwolenia na wprowadzanie gazów lub py łów wprowadzanych do
powietrza lub przyjęte zgłoszenia, należą zakłady:
1. Kronospan Szczecinek Sp. z o. o. w Szczecinku,
2. Kronospan Polska Sp. z o.o. w Szczecinku,
3. Miejska Energetyka Cieplna Sp. z o.o. w Szczecinku ,
4. KPPD S.A. w Szczecinku – Zakład Przemysłu Drzewnego w Krosinie i Łubowie,
5. Elda – Eltra – Elektrotechnika S.A. w Bydgoszczy Zakład w Szczecinku,
6. Pomorski Ośrodek Maszynowy POM – EKO Sp. z o. o. w Szczecinku,
7. Moje Bambino Sp. z o.o. w Szczecinku,
8. EMET Sp. z o. o. w Szczecinku,
9. Zakład Przerobu Surowców Mineralnych MINERAŁ Sp. z o.o. w Wałczu, Wydział Gwda Mała,
10. POL – DRÓG Człuchów Sp. z o.o. w Marcelinie,
11. Inreco Emulsja spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Marcelinie,
12. PPHU MATEXIM Heidner i wspólnicy s.j. w Białogardzie, Cegielnia w Barwicach,
13. MATKOWSKI S.A. w Złotowie Zakład w Bornem Sulinowie,
14. Agroprogres Sp. z o. o. w Warszawie, Wytwórnia Pasz w Barwicach,
15. Agromis Sp. z o. o. w Boguchwała, Zakład w Trzebielu,
16. Przedsiębiorstwo Produkcji Zwierzęcej PRZYBKOWO Sp. z o. o. w Przybkowie,
17. Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o. o. w Bornem Sulinowie – kotłownia,
18. PPHU Ginter Magazyn zbożowy w Szczecinku,
19. ZARCO Sp. z o. o. w Szczecinku.
32
Tabela 18. Emisja i redukcja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza w 2011 r. i 2012 r. na
terenie Powiatu Szczecineckiego
Rok
2011
2012
Zanieczyszczenia
zatrzymane
w urządzeniach do
redukcji
zanieczyszczeń w %
zanieczyszczeń
wytworzonych
Emisja zanieczyszczeń
pyłowych w t
w tym ze
ogółem
spalania
paliw
528
226
433
172
gazowych w t
ogółem
277860
252724
ogółem w tym
(bez CO2) NO2
915
978
297
234
w tym
SO2
w tym
CO2
w tym
CO
pyłowych
gazowych
162
208
276945
251746
360
417
99,7
b.d.
b.d.
Źródło: GUS
Emisja powierzchniowa
Głównym źródłem emisji powierzchniowej (tzw. niskiej emisji) są lokalne kotłownie
i indywidualne paleniska domowe. Ze wzgl ędu na to, że większość „niskich” źródeł ciepła
zasilanych jest wciąż węglem słabej jakości, emisja ta ma decydujący wpływ na zanieczyszczenie
powietrza w powiecie, a ich udzia ł wśród pozostałych źródeł emisji jest duży. Ograniczenie niskiej
emisji w powiecie, podobnie jak w innych regionach kraju, polega na stopniowej likwidacji kot łowni
wyposażonych w stare, wyeksploatowane kotły opalane węglem. Do najważniejszych przyczyn
wysokiej emisji pyłów i benzo(a)pirenu do powietrza zaliczyć należy również spalanie odpadów.
Proceder ten jest trudny do kontrolowania i sankcjonowania. Wielko ść tej emisji jest trudna do
oszacowania. Jej działanie odzwierciedla się wzrostem stężeń dwutlenku siarki i pyłu
zawieszonego w sezonie grzewczym. W obszarach zwartej substancji mieszkaniowej wyst ępuje
zjawisko kumulacji zanieczyszczeń. Proces rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń jest tam
utrudniony poprzez duże zagęszczenie „niskiej” emisji i brak należytego „przewietrzania”
(zwłaszcza w centrach miast, gdzie występuje spora liczba „niskich” emitorów). W rezultacie
zjawisko to jest bardzo uciążliwe. Wpływ na ilość zanieczyszczeń powietrza emitowanych
w związku ze spalaniem paliw w paleniskach domowyc h ma sytuacja meteorologiczna
w poszczególnych porach roku. O wiele wyższe stężenia zanieczyszczeń odnotowuje się w tzw.
sezonie grzewczym niż latem. Ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych może być
osiągnięte dzięki poniższym działaniom:
• zmiana sposobu ogrzewania na bardziej ekologiczne (n p. zmiana paliwa stałego na paliwa
ciekłe lub gazowe, wymiana kotłów węglowych o niskiej sprawności na nowoczesne,
niskoemisyjne, zmiana ogrzewania na elektryczne),
• wykonanie przyłączy sieci gazowej lub cieplnej do poszczególnych budynków,
• termomodernizacja budynków.
Zmiana nośnika ciepła, dzięki wykorzystywaniu paliw powodujących dużo mniejszą emisję
pyłu, prowadzi do redukcji stężeń pyłu na obszarze, gdzie zlokalizowane są źródła „niskiej emisji”.
Wymiana kotłów węglowych na nowoczesne, niskoemisyjne k otły węglowe opalane węglem:
groszek, orzech, brykiety umożliwia redukcję stężenia pyłu PM10 poprzez redukcję emisji pyłu
dzięki poprawie sprawności i parametrów procesu spalania.
Emisja liniowa
Emisja liniowa to emisja pochodząca z ruchu komunikacyjnego. Zalicza się tu zarówno
transport drogowy i kolejowy oraz wodny (śródlądowy). Największe zagrożenie dla środowiska
naturalnego oraz zdrowia ludzi stwarza transport drogowy. Obszarami najbardziej nara żonymi na
emisję liniową są tereny miejskie, gdzie często główne drogowe ciągi komunikacyjne prowadzą
przez ich centra, powodując znaczne pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego.
Istotny wpływ na wzrost emisji z transportu drogowego ma wzrost liczby pojazdów
zarejestrowanych w ostatnich latach na terenie powiatu szczecineckiego.
W poniższej tabeli podano liczbę zarejestrowanych pojazdów na terenie powiatu .
33
Tabela 19. Pojazdy samochodowe zarejestrowane na terenie powiatu szczecineckiego
Autobusy
Samochody
ciężarowe
Rok
Samochody osobowe
Motocykle
2010
3 044
11
420
129
2011
3 047
11
324
161
2012
3 073
4
361
166
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku Wydział Komunikacji i Transportu
Działania ograniczające emisję liniową powinny być prowadzone równolegle z działaniami
ograniczającymi emisję z pozostałych źródeł emisji. Działania te wynikają w większości
z dokumentów i planów strategicznych, w związku z tym będą realizowane niezależnie od
Programu ochrony środowiska. Ważnym czynnikiem wpływającym na ograniczenie emisji liniowej
jest poprawa stanu technicznego pojazdów oraz poprawa stanu technicznego dróg, która ma
wpływ na zmniejszenie wielkości emisji wtórnej pyłu PM10 z unosu i emisji ze ścierania.
Parametry techniczne pojazdów będą ulegały poprawie w wyniku dostosowywania do nowych
wymogów prawnych – (od 1 stycznia 2011 warunkiem pierwszej rejestracji jest spe łnienie normy
emisji spalin EURO 5). Korzyści płynące z tej zmiany zmniejsza fakt, iż obecnie zdecydowanie
większą ilość kupowanych samochodów stanowi ą samochody używane, które nie spełniają tej
normy. Dodatkowo ograniczenie oddziaływania emisji komunikacyjnej można osiągnąć poprzez
częściowe wyprowadzenie ruchu samochodowego poza tereny zabudowane, aby nie kumulowa ć
emisji liniowej i powierzchniowej. Równie ż wprowadzenie inteligentnych sieci zarządzania ruchem
przyczynia się do usprawnienia ruchu co powoduje zmniejszenie negatywnego oddzia ływania na
jakość powietrza w miastach. Tego rodzaju działania mogą wpłynąć na poprawę układu
komunikacyjnego w powiecie i przyczynić się do poprawy stanu jakości powietrza.
F-gazy i substancje kontrolowane
Fluorowane gazy cieplarniane (HFC, PFC oraz SF 6) są to substancje chemiczne zawierające
w swojej cząsteczce fluor oraz odznaczające się wysokim lub bardzo wysokim współczynnikiem
ocieplenia globalnego (GWP), który jest od 140 razy do - blisko 23 000 razy większy niż GWP CO2,
a ich produkcja i zużycie na świecie (w tym także w UE i w Polsce) bardzo szybko rośnie. To
jedyne gazy cieplarniane obj ęte Protokołem z Kioto, które nie występują naturalnie, ale są
wytwarzane przez człowieka i stosowane między innymi jako:
• czynniki chłodnicze w chłodnictwie oraz klimatyzacji
• czynniki spieniające do produkcji pianek i wyrobów zawieraj ących pianki
• środki gaśnicze w ochronie przeciwpożarowej
• rozpuszczalniki do czyszczenie metalowych części oraz elementów układów elektronicznych
• gaz izolujący w rozdzielnicach wysokiego napięcia w elektroenergetyce (dotyczy tylko SF 6)
• gazy pędne do produkcji aerozoli
Sprawy F-gazów gazów reguluje rozporządzenie (WE) NR 842/2006 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie niektórych fluorowanych gazów
cieplarnianych oraz 12 rozporządzeń wykonawczych do ww. aktu. W przedmiotowym
rozporządzeniu zawarto zakazy dotyczące wprowadzania do obrotu niektórych produktów
i urządzeń, które zebrano w poniższej tabeli.
34
Tabela 20. Zakazy wprowadzania do obrotu produktów i urz ądzeń zgodnie z art. 9 i załącznikiem
II rozporządzenie (WE) NR 842/2006
Fluorowane gazy cieplarniane
Fluorowane gazy cieplarniane
Produkty i urządzenia
Pojemniki nienadające się do ponownego
napełniania
Data wprowadzenia
zakazu
4 lipca 2007 r.
Wodorofluorowęglowodory
Otwarte systemy wykorzystujące bezpośrednie
i perfluorowęglowodory
odparowywanie zawierające czynniki chłodnicze
Perfluorowęglowodory
Systemy ochrony przeciwpożarowej i gaśnice
4 lipca 2007 r.
Fluorowane gazy cieplarniane
Okna do użytku domowego
4 lipca 2007 r.
Fluorowane gazy cieplarniane
Inne okna
4 lipca 2008 r.
Fluorowane gazy cieplarniane
Obuwie
4 lipca 2006 r.
Fluorowane gazy cieplarniane
Opony
4 lipca 2007 r.
Fluorowane gazy cieplarniane
Wodorofluorowęglowodory
Pianki jednoskładnikowe, z wyjątkiem tego, gdy
muszą spełniać krajowe normy bezpieczeństwa
Nowatorskie aerozole
4 lipca 2007 r.
4 lipca 2008 r.
4 lipca 2009 r.
W obecnym prawodawstwie polskim nadal nie wprowadzono przepisów wynikaj ących z ww.
rozporządzenia. Prace nad ww. przepisami zako ńczono na opracowaniu projektu założeń do
ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach
cieplarnianych z dnia 21 sierpnia 2012 r. Brakuje obecnie „skutecznych, proporcjonalnych
i odstraszających” sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów
rozporządzenia.
Substancje kontrolowane (SZWO) to substancje chemiczne, które są pochodnymi węglowodorów
alifatycznych (metanu, etanu i propanu) zawieraj ącymi atomy chloru lub/i bromu oraz najczęściej
także fluoru i wykazują potencjał niszczenia ozonu (ang. Ozone depleting potential - ODP).
SZWO kontrolowane obecnie przez Protokół Montrealski dzielą się na następujące grupy:
• całkowicie podstawione chlorofluorowęglowodory (z ang. chlorofluorocarbons - CFC)
• całkowicie podstawione bromofluoro- i bromochlorofluorowęglowodory (halony)
• częściowo podstawione chlorofluorowęglowodory (inaczej: wodorochlorofluoroweglowodory
(z ang. hydrochlorofluorocarbons - HCFC)
• częściowo podstawione bromofluorowęglowodory (inaczej: wodorobromofluorow ęglowodory
(z ang. hydrobromofluorocarbons - HBFC)
• tetrachlorek węgla (CCl 4)
• 1,1,1-trichloroetan (CCl 3CH3) (inaczej: metylochloroform)
• bromochlorometan (CH2BrCl)
• bromometan (CH 3Br) (inaczej: bromek metylu).
Sprawy SZWO w Polsce reguluje ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową
z dnia 20 kwietnia 2004r. Określa ona:
1. zasady używania oraz obrotu substancjami zubo żającymi warstwę ozonową, zwanymi
"substancjami kontrolowanymi", oraz produktami, urządzeniami i instalacjami
zawierającymi te substancje,
2. obowiązki podmiotów używających lub dokonujących obrotu substancjami kontrolowanymi
oraz produktami, urządzeniami i instalacjami zawieraj ącymi te substancje
3. organy i jednostki właściwe w sprawach postępowania z substancjami kontrolowanymi.
35
−
−
−
−
Ustawa wprowadza m.in.:
obowiązek ewidencji substancji kontrolowanych przez podmioty u żywające substancje
kontrolowane. na terenie RP,
obowiązek oznakowania pojemników oraz produktów, urządzeń i instalacji zawierających
substancji kontrolowanych przez wprowadzających je do obrotu w RP oraz przez serwisantów
urządzeń,
obowiązek założenia „Karty obsługi technicznej i naprawy urządzenia i instalacji” dla urządzeń
lub instalacji zawierających powyżej 3 kg czynnika chłodniczego będącego substancji
kontrolowanych,
obowiązek użytkowania pojemników, urządzeń i instalacji zawierających substancje
kontrolowane w sposób zapobiegający ich emisji do środowiska oraz okresowego
sprawdzania szczelności urządzeń i instalacji zawierających powyżej 3 kg substancji
kontrolowanych.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego, w ewidencji WIO Ś na koniec 2012 r., znajdowa ły się trzy
podmioty używające SZWO lub użytkujące urządzenia lub instalacje zawieraj ące SZWO, dla
których mają zastosowanie przepisy ustawy o substancjach zubo żających warstwę ozonową.
Należą do nich: ZPT Elmilk sp. z o.o. w Szczecinku przy ul. Pilski ej 8 – 10 i Zakłady Kronospan
w Szczecinku przy ul. Waryńskiego 1 oraz serwisant Awax Sp. z o. o. w Szczecinku przy ul.
Koszalińskiej 85. Ponadto użytkownikiem lad chłodniczych zawierających czynnik chłodniczy do 3
kg jest GS w Białym Borze. Według informacji z WIOŚ na terenie Powiatu nie stwierdzono
nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów w zakresie postępowania z SZWO. Zużyte
urządzenia o kodzie 160211* zawieraj ące freony, HCFC oraz HFC na terenie Powiatu
Szczecineckiego może odbierać – Przedsiębiorstwo Usług Technicznych KOTECH Zbigniew
Korpal w Szczecinku jako podmiot prowadzący Zakład przetwarzania zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego. Według informacji zawartych w bazie WSO na terenie Powiatu
Szczecineckiego zebrano w 2011 r. – 2,268 Mg, a w 2012 r. – 0,436 Mg odpadów
zaklasyfikowanych pod kodem 160211*.
Odnawialne źródła energii
Energia odnawialna to energia uzyskiwana z naturalnych, powtarzaj ących się procesów
przyrodniczych. Odnawialne źródła energii (OZE) stanowią alternatywę dla tradycyjnych
pierwotnych nieodnawialnych nośników energii (paliw kopalnych ). Ich zasoby uzupełniają się
w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktowa ć je jako niewyczerpalne.
W warunkach krajowych energia ze źródeł odnawialnych obejmuje energię z bezpośredniego
wykorzystania promieniowania słonecznego (przetwarzanego na ciepło lub energię elektryczną),
wiatru, zasobów geotermalnych (z wnętrza Ziemi), wodnych, stałej biomasy, biogazu i biopaliw
ciekłych.
Pozyskiwanie energii z tych źródeł jest, w porównaniu do źródeł tradycyjnych (kopalnych),
bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Wykorzystywanie OZE w znacznym stopniu
zmniejsza szkodliwe oddziaływanie energetyki na środowisko naturalne, głównie poprzez
ograniczenie emisji szkodliwych substancji, zwłaszcza gazów cieplarnianych.
Celem strategicznym polityki
odnawialnych zasobów energii .
energetycznej
Polski
jest
zwi ększenie
wykorzystania
Główny mechanizm wsparcia produkcji energii ze źródeł odnawialnych, jakim jest system tzw.
zielonych lub kolorowych certyfikatów, został określony w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997r. –
Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.). Rozwiązanie to jest
mechanizmem rynkowym sprzyjającym rozwojowi energetyki odnawialnej. Jego istot ą jest
nałożony na przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się sprzedażą energii elektrycznej
odbiorcom końcowym, obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu
Regulacji Energetyki określonej ilości świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej
w odnawialnych źródłach energii, bądź uiszczenia opłaty zastępczej.
Obok ww. wsparcia systemowego przewiduje si ę także bezpośrednie wsparcie finansowe dla
realizacji inwestycji związanych z energetyką odnawialną. Wsparcie to będzie udzielane w
znacznym stopniu ze środków Unii Europejskiej. Dotyczy to budowy nowych mocy w zakresie
OZE, budowy i rozbudowy sieci przesyłowych umożliwiających przyłączanie nowych jednostek
wytwórczych, a także produkcji urządzeń na rzecz energetyki odnawialnej. Na inwestycje w OZE
36
przeznaczane są także środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej .
Podstawowe założenia projektowe opracowane przez Ministerstwo Gospodarki (na dzień 17
września 2013 r.) przedstawiaj ą się następująco:
1. Celem dla Polski pozostaje wypełnienie zobowiązań OZE wynikających z Pakietu
Energetyczno-Klimatycznego, z uwzględnieniem kosztów obciążających odbiorców energii
oraz kosztów funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.
2. Aktualny pozostaje cel 19 % udzia łu energii elektrycznej z OZE do 2020 r. wyznaczony w
Polityce Energetycznej Polski do 2030 r. oraz powtórzony w Krajowym Planie Dzia łania w
zakresie energii ze źródeł odnawialnych.
3. Osiągnięcie założonego celu będzie się odbywać w sposób maksymalnie przyjazny i stabilny
dla inwestorów, dzięki czemu zostanie osiągnięta możliwość funkcjonowania (i finansowania)
ich działalności po najniższym koszcie.
4. Najistotniejszym kryterium oceny systemu wsparcie b ędzie jego koszt. Niezbędne jest
adresowanie wsparcia w pierwszej kolejności do sprawdzonych i opanowanych technologii,
które w Polskich warunkach charakteryzują się największą stabilnością oraz najniższym
kosztem wytwarzanej energii elektrycznej.
5. Dodatkowe, dedykowane wsparcie będzie kierowane dla sektora MSP w celu dywersyfikacji
struktury wytwarzanej energii elektrycznej oraz zapewnienia wykorzystania krajowych
zasobów energetycznych.
6. Zastosowane mechanizmy wyznaczania gwarantowanej taryfy maj ą na celu ograniczenie
poziomu wsparcia do kosztów faktycznie ponoszonych przez inwestorów, przy za chowaniu
pełnej transparentności i konkurencyjności całego procesu.
7. Wdrażane rozwiązania zapewnią możliwość elastycznego kontrolowania ilo ści i struktury
mocy OZE w systemie elektroenergetycznym oraz ca łkowitych kosztów wsparcia tych źródeł.
W skład optymalizacji wchodzi:
I. Utrzymanie obecnego systemu wsparcia dla istniej ących instalacji odnawialnych źródeł
energii, co zagwarantuje poszanowanie praw nabytych dla wszystkich, którzy byli wytwórcami
energii elektrycznej z OZE przed wejściem w życie nowej regulacji ustawowej.
II. Zaproponowanie nowych rozwiązań dla istniejących instalacji odnawialnych źródeł energii,
w celu optymalizacji rachunku ekonomicznego.
III. Wdrożenie nowoczesnego systemu aukcji dla nowych i zmodernizowanych instalacji
odnawialnych źródeł energii, gwarantującego maksymalizację korzyści związanych z potrzebą
osiągnięcia określonego udziału OZE do 2020 roku.
IV. Wprowadzenie rozwiązań umożliwiających rozwój małoskalowej energetyki prosumenckiej
służącej zaspokajaniu własnych potrzeb energetycznych przez odbiorców.
Energia odnawialna na terenie Powiatu Szczecineckiego:
A. Energetyka wiatrowa
Na terenie każdej z gmin powiatu szczecineckiego (z wyj ątkiem gminy Borne Sulinowo)
uchwalono plany zagospodarowania przestrzennego z przeznaczeniem pod farmy wiatrowe.
Najbardziej zaawansowanym przedsięwzięciem jest budowa farmy wiatrowej (do 42 sztuk turbin
wiatrowych) na terenie gminy Biały Bór w obrębie geodezyjnym Drzonowo, Stępień, Biskupice,
Kazimierz i Biała. Zaprojektowana całkowita moc elektryczna farmy wiatrowej ma wynie ść do 189
MW.
Istotne zmiany związane z lokalizacją kolejnych farm wiatrowych może wprowadzić tzw.
ustawa krajobrazowa, a z nią zapisy wprowadzone do planu zagospodarowania przestrzennego
województwa zachodniopomorskiego w zakresie obowi ązku zachowania odległości turbin
wiatrowych od zabudowań mieszkalnych oraz konieczności wykonywania tzw. audytów
energetycznych.
A. Biomasa do produkcji energii elektrycznej i cieplnej
Potencjalne kierunki dostaw biomasy na cele energetyczne mogą być realizowane z leśnictwa,
rolnictwa, przetwórstwa drewna, przemysłu rolno – spożywczego, odpadów komunalnych,
oczyszczalni ścieków.
37
Wśród instalacji funkcjonujących na terenie powiatu szczecineckiego wykorzystuj ących
biomasę do produkcji energii należą:
− Kotłownia miejska zarządzana przez PUK sp. z o. o. w Bornem Sulinowie,
− KPPD S.A. w Szczecinku Zakład Przemysłu Drzewnego w Łubowie i w Krosinie,
− Kronospan Szczecinek i Kronospan Polska sp. z o.o. w Szczecinku,
− PWiK sp. z o.o. w Szczecinku – oczyszczalnia ścieków przy ul. Rybackiej (biogaz),
− Biogazowania rolnicza w Grzmiącej zarządzana przez Eko – Energia sp. z o.o.,
− PGK sp. o.o. w Szczecinku – składowisko odpadów komunalnych przy ul. Łowieckiej,
− Szkoła Podstawowa w Drzonowie (pelet);
B. Energetyka wodna
Energia wód płynących na obszarze powiatu może być wykorzystywana do wytwarzania
energii elektrycznej w małych elektrowniach wodnych. Na terenie Powiatu Szczecineckiego
występują cztery małe elektrownie wodne:
1. Mała Elektrownia Wodna w miejscowości Klepacz-Gołębiewo, gm. Szczecinek, zlokalizowana
na istniejącym stopniu wodnym w km 100+820 rzeki Gwdy. Łączna moc elektrowni wodnej
wynosi 92 kW,
2. Mała Elektrownia Wodna w miejscowości Storkowo, gm. Grzmiąca, wchodzi w skład stopnia
wodnego zlokalizowanego na rzece Parsęcie w km 116+300 biegu rzeki, tj. ok. 90m poni żej
mostu na drodze Grzmiąca Szczecinek. Łączna moc elektrowni wodnej wynosi 20 kW. Obiekt
znajduje się jednocześnie na terenie Stacji Naukowej Badań Czwartorzędu Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu.
3. Mała Elektrownia Wodna w miejscowości Starowice, gm. Borne Sulinowo, pracuje w oparciu o
istniejący jaz piętrzący w km 43+400 rzeki Piławy. Łączna moc elektrowni wodnej wynosi 82
kW,
4. Mała Elektrownia Wodna w miejscowości Pustkowie, gm. Grzmiąca, zlokalizowana jest na
istniejącym stopniu wodnym w km 121+200 rzeki Parsęty. Łączna moc elektrowni wodnej
wynosi do 35 kW.
C. Energetyka słoneczna
Energia słoneczna wykorzystywana jest do produkcji energii elektrycznej (fotowoltaika, ogniwa
słoneczne) oraz do pozyskiwania energii cieplnej (kolektory s łoneczne). Ze względów
ekonomicznych w Polsce wykorzystuje się kolektory słoneczne do wytwarzania ciepła. Na terenie
Powiatu Szczecineckiego funkcjonuje wiele instalacji działających w oparciu o energię
promieniowania słonecznego. Przykładowe instalacje to:
− układ kolektorów słonecznych pracujących na potrzeby ciepłej wody użytkowej mieszkańców
Domu Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie,
− 3 układy (w każdym po 12 sztuk) kolektorów słonecznych pracujące na potrzeby ciepłej wody
mieszkańców bloku mieszkalnego TBS Spółdzielni Mieszkaniowej w Szczecinku przy ul.
Szafera.
Podsumowanie
Powiat szczecinecki charakteryzuje się średnim stopniem zanieczyszczenia powietrza.
Największy problem stanowi dotrzymanie poziomów dopuszczalnych lub docelowych w zakresie
emisji zanieczyszczeń pyłowych, benzo(a)pirenu oraz ozonu. Obszar przekroczeń miasta
Szczecinka oraz Miasta Bornego Sulinowa wymaga podjęcia i realizacji działań naprawczych
wynikających z przyjętych i projektowanych programów ochrony powietrza.
Istotną formą ograniczenia zanieczyszczenia powietrza jest pozyskiwanie energii ze źródeł
odnawialnych (duży potencjał energetyki wiatrowej oraz małej wysokosprawnej kogeneracji opartej
na biomasie). Zobowiązania Polski wobec UE w tym zakresie to 15% udział energii ze źródeł
odnawialnych w bilansie energetycznym kraju do roku 2 020. Ze względu na istniejący
w województwie potencjał w tym zakresie, Zarząd województwa opracował „Założenia do
programu energetyki odnawialnej w oparciu o surowce odnawialne energii, wody i wiatru” oraz
„Program rozwoju sektora energetycznego w województwie zachodniopomorskim do 2015 roku
z częścią prognostyczną do 2030 roku”.
38
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Wśród czynników pozytywnych należy wymienić:
stężenia substancji dla zanieczyszcze ń SO2, NOx, CO, C6H6, Pb, As, Cd nie wykazały
przekroczeń w strefie zachodniopomorskiej, otrzymała – klasę A,
w strefie zachodniopomorskiej nie stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego dla ozonu
(klasa A),
duży potencjał w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii,
spadkowa tendencja emisji zanieczyszcze ń gazowych przemysłu.
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
przekroczenie standardu jakości powietrza przez 24-godzinne stężenia pyłu PM10
obejmującej obszar Miasta Szczecinek i poziomu docelowego przez średnioroczne stężenie
benzo(a)pirenu w strefie zachodniopomorskiej, obejmującej obszar Miasta Szczecinek
i Miasta Borne Sulinowo (w projekcie POP-u),
brak dostatecznej (skutecznej) kontroli nad obrotem F-gazów i substancji kontrolowanych;
Potencjalnymi problemami są:
dotrzymanie standardów jakości powietrza w zakresie pyłu i benzo(a)piernu,
konieczność spełnienia wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza – ograniczenie
emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych,
zbyt mały udział odnawialnych źródeł energii w stosunku do istniejącego potencjału –
konieczność zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, szczególnie w obiektach
użyteczności publicznej oraz źródeł rozproszonych,
opóźnienia we wprowadzania regulacji prawnych do przepisów prawa krajowego w sprawie
F-gazów i substancji kontrolowanych.
2. Wody powierzchniowe i podziemne (W): zagrożenia jakości wód, jakość wód
powierzchniowych, jakość wód podziemnych
Główne zagrożenia jakości wód związane są z zapotrzebowaniem na wodę, cele bytowe,
gospodarcze i przemysłowe oraz z odprowadzaniem do wód zanieczyszczeń powstających
w wyniku działalności człowieka. Pod względem sposobu wprowadzania ładunku zanieczyszczeń
do wód wyróżnia się źródła punktowe i obszarowe, jak również depozycję zanieczyszczeń
z atmosfery.
2.1. Jakość wód
Do czynników wpływających na jakość wód powierzchniowych należą uwarunkowania
naturalne, takie jak warunki klimatyczne i hydrologiczne, czy zdolno ść samooczyszczania
oraz zanieczyszczenia antropogeniczne.
Znaczną część zanieczyszczeń trafiających do wód powierzchniowych stanowi ą
zanieczyszczenia obszarowe. Źródłem tych zanieczyszczeń jest przede wszystkim:
10. rolnictwo, co wynika głównie z faktu stosowania nawozów sztucznych i naturalnych, a także
środków ochrony roślin (obecnie w ilościach malejących), niewłaściwego składowanie
i przechowywanie nawozów naturalnych, obornika i gnojowicy o raz ich niewłaściwego
stosowania na polach,
11. niedostateczna infrastruktura odprowadzaj ąca ścieki bytowo – gospodarcze, zwłaszcza
w miejscowościach korzystających z wodociągów oraz na obszarach rekreacyjnych
usytuowanych w sąsiedztwie jezior (brak wyznaczonych miejsc parkingowych nad akwenami,
brak infrastruktury zorganizowania turystyki przyjazdowej).
Do zanieczyszczeń punktowych, stwarzających bardzo poważne zagrożenie dla czystości wód
powierzchniowych należą przede wszystkim:
a) bezpośrednie zrzuty surowych ścieków bytowo – gospodarczych do cieków wodnych
(na nieskanalizowanych obszarach);
b) zrzuty niedostatecznie oczyszczonych ścieków (nieodpowiadaj ących warunkom pozwolenia
wodnoprawnego).
2.2. Stan czystości rzek
Badania stanu czystości rzek na terenie powiatu szczecineckiego prowadzone s ą przez
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie.
Podstawową jednostkę gospodarowania wodami stanowi ą tak zwane jednolite części wód
(JCW), które należy rozumieć jako oddzielne i znaczące elementy wód powierzchniowych, takie
39
jak: jezioro, zbiornik, strumie ń, rzeka, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas
wód przybrzeżnych. Wyróżnia się naturalne i silnie zmienione lub sztuczne jednolite cz ęści wód.
Zarządzanie wodami musi uwzględniać uwarunkowania wynikające z dokonanego podziału na
jednolite części wód. Z tego powodu monitoring jest realizowany w jednolitych częściach wód.
Badania wód realizowane są na podstawie wieloletnich programów monitoringu środowiska.
Zakres i częstotliwość badań oraz kryteria klasyfikacji stanu jednolitych części wód określają
rozporządzenia wykonawcze do ustawy Prawo wodne.
Podstawę prawną do oceny jakości wód badanych w latach 2010 -2011 stanowiło
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji
priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545) oraz wytyczne Głównego Inspektora Ochrony
Środowiska (GIOŚ).
Rozporządzenie wymaga dokonania oceny stanu/potencjału ekologicznego, stanu
chemicznego i stanu wód. Stan ekologiczny wyznacza si ę w jednolitych częściach wód
naturalnych, zaś potencjał ekologiczny w sztucznych i silnie zmienionych. Sposób klasyfikacji
potencjału ekologicznego jest porównywalny z procedur ą określania stanu ekologicznego.
Klasyfikacja stanu wód rzecznych
Ocenę wód badanych w latach 2010-2011 przeprowadzono w oparciu o rozporz ądzenia
Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych
części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych
(Dz. U. Nr 257, poz. 1545), określając dla poszczególnych jednolitych części wód stan/potencjał
ekologiczny, stan chemiczny i stan wód. Podstaw ą oceny były dane ze wszystkich punktów
pomiarowo-kontrolnych leżących w obrębie ocenianej jednolitej części wód (do obliczenia wartości
stężeń średniorocznych poszczególnych wskaźników przyjęto wyniki ze wszystkich punktów,
traktując je jak jeden zbiór danych).
Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych według ww. rozporządzenia
klasyfikuje się przez nadanie jednolitej części wód jednej z pięciu klas jakości:
− klasa I –
wody o bardzo dobrej jakości,
− klasa II –
wody dobrej jakości,
− klasa III –
wody o umiarkowanej jakości,
− klasa IV –
wody słabej jakości,
− klasa V –
wody złej jakości.
Na terenie powiatu szczecineckiego Program Monitoringu Środowiska dla Województwa
Zachodniopomorskiego w 2010 - 2011 r. wyznaczył następujące punkty pomiarowe monitoringu
rzek:
• Gęsia - powyżej Barwic oraz ujście do Parsęty (m. Ostrowąsy);
• Gwda – powyżej jeziora Wielimie (m. Spore)
Rys. 4. Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych i jednolitych części wód badanych w latach
2010-2011na terenie powiatu szczecineckiego
40
Ocena elementów biologicznych
Stan elementów biologicznych oceniano w oparciu o trzy grupy organizmów: fit oplankton,
fitobentos, makrofity. Badania tych elementów przeprowadzono na wszystkich stanowiskach
diagnostycznych. W monitoringu operacyjnym wyboru elementów biologicznych dokonano
w oparciu o wrażliwość danego parametru na presj ę (rozumianą jako główna przyczyna
zanieczyszczenia wód), jakiej poddana jest JCW.
Rys. 5. Ocena elementów biologicznych JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
W zakresie wskaźników biologicznych do stanu/potencja łu poniżej dobrego zaklasyfikowano
na terenie powiatu szczecineckiego wody JCW: Gęsia.
Ocena elementów hydromorfologicznych
Zgodnie z wytycznymi GIOŚ oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 listopada
2011 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz
środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545), jednolitym
częściom wód wyznaczonym na podstawie przeglądu warunków hydromorfologicznych jako
naturalnym przypisano I klasę, do której zaliczono JCW Gwda, natomiast JCW sztucznym lub
silnie zmienionym – klasę II, do której zaliczono JCW Gęsia.
41
Rys.6. Ocena elementów hydromorfologicznych JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Ocena elementów fizykochemicznych
Ocenę elementów fizykochemicznych przeprowadzono na podstawie wyników bad ań
wskaźników wymienionych w załącznikach 1, 5 i 6 do rozporządzenia.
Rys.7. Ocena elementów fizykochemicznych JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Wysokie wartości wskaźników zanieczyszczeń organicznych stwierdzono na terenie powiatu
szczecineckiego w JCW Gęsia.
42
Ocena stanu/potencjału ekologicznego
Na
podstawie sklasyfikowanych elementów
biologicznych,
hydromorfologicznych
i fizykochemicznych wyznaczono stan/potencjał ekologiczny jednolitych części wód. W rezultacie
dla JCW Gwda przypisano dobry stan/potencjał ekologiczny, a dla JCW Gęsia – stan/potencjał
umiarkowany.
Rys.8. Ocena stanu/potencjału ekologicznego JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Ocena stanu
Stan wód (stan dobry lub zły) ocenia się, uwzględniając wyniki klasyfikacji stanu/potencjału
ekologicznego, stanu chemicznego oraz wyniki oceny spe łnienia dodatkowych wymaga ń dla
obszarów chronionych JCW. Stan wód wyznaczony jest przez gorszy ze stanów.
Klasyfikację stanu wód można wykonać również w przypadku, kiedy brak jest klasyfikacji
jednego z elementów sk ładowych oceny stanu wód, a element klasyfikowany osi ągnął stan niższy
niż dobry lub nie zostały spełnione dodatkowe wymagania dla obszarów chronion ych. Wówczas
stan takiej JCW przyjmuje się jako zły.
Na terenie powiatu szczecineckiego oceniono tylko jedn ą JCW: Gęsia i jej stan zaliczono jako
zły.
43
Rys.9. Ocena stanu JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
W tabeli 21 przedstawiono wyniki oceny stanu jednolitych części wód wykonane przez
Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska w Szczecinie w latach 2010-2011.
44
Tabela 21. Wyniki oceny stanu jednolitych części wód w latach 2010-2011
45
Główny cel Ramowej Dyrektywy Wodnej to osiągnięcie "dobrego stanu wód" do 2015r.
Ramowa Dyrektywa Wodna:
− chroni wszystkie wody – rzeki, jeziora, wody przybrzeżne i wody podziemne
− ustanawia system zarządzania zlewniowego, gdyż dla wody nie istnieją granice
polityczne
− wymaga przygranicznej współpracy sąsiadujących państw i zainteresowanych stron,
− zapewnia aktywny udział wszystkich zainteresowanych stron w działaniach na rzecz
gospodarowania wodą,
− zapewnia redukcję oraz kontrolę zanieczyszczeń pochodzących ze wszystkich źródeł,
− równoważy wymogi ochrony środowiska z interesami ludzi.
Pomimo odnotowanej w ostatnich latach znacznej p oprawy jakości wód, która jest efektem
ograniczenia produkcji w wielu branżach przemysłu, budowy i modernizacji oczyszczalni ścieków
przemysłowych i komunalnych, zrealizowania projektu „Zintegrowana Gospodarka WodnoŚciekowa w Dorzeczu Parsęty”, stan czystości rzeki Gęsia i badanych na terenie powiatu
szczecineckiego jezior jest wci ąż niewystarczający.
W celu osiągnięcia lub zachowania dobrego stanu/potencja łu ekologicznego i stanu
chemicznego konieczna jest kontynuacja lub podj ęcie i wdrożenie wielu działań zmierzających do
poprawy jakości wód, aby nadawały się do rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych, bytowania
ryb i innych organizmów wodnych w warunkach naturalnych.
Realizacja tego celu jest uzależniona głównie od postępów we wdrażaniu planów zarządzania
zlewniami oraz Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
2.3. Stan czystości jezior
Wody w zbiornikach wodnych są bardziej podatne na zanieczyszczenia głównie ze względu na
położenie w zagłębieniach terenu. Podlegaj ą one wpływom otaczającego obszaru związanym ze
spływem wód powierzchniowych zawierających związki biogenne, a substancje zanieczyszczaj ące
mogą być trwale kumulowane w osadach dennych tych akwenów.
W latach 2010-2011 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie przeprowadził
badania trzech jezior powiatu szczecineckiego zgodnie z „Programem państwowego monitoringu
środowiska województwa zachodniopomorskiego na lata 2010 -2012”.
Tabela 22. Wykaz jezior objętych badaniami monitoringowymi na terenie powiatu szczecineckiego
w latach 2010 – 2011.
Rok
badania
2010
2011
Powierzchnia
w [ha]
Kod jednolitej
części wód
295,1
LW 10533
Cieszęcino
2011
102,2
LW 10545
Trzebiechowo
2011
89,6
LW20871
Lp.
Nazwa jeziora
1
Trzesiecko
2
3
R
o.s.o.
s.o.o.
Rodzaj
monitoringu
operacyjny,
badawczy
operacyjny,
badawczy
operacyjny,
badawczy
Uwagi
R
o.s.o.
s.o. o.
– jezioro objęte działaniami rekultywacyjnymi;
– obszary specjalnej ochrony ptaków należące do sieci Natura 2000, dyrektywa 79/409/EWG (Dyrektywa
Ptasia);
– specjalne obszary ochrony siedlisk lub gatunków należące do sieci Natura 2000, Dyrektywa 92/43/EWG
(Dyrektywa Siedliskowa)
Ocena stanu/potencjału ekologicznego jezior
Ocena stanu/potencjału ekologicznego jezior została przeprowadzona
zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla
substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545) oraz wytycznych GIO Ś. Przeprowadza się ją
na podstawie oceny biologicznej, zweryfikowanej przy pomocy wska źników fizykochemicznych.
Badania biologiczne obejmowały:
− PMPL Multimetriks fitoplanktonowy (Phytoplankton Metric for Polish Lakes),
− ESMI Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego,
− IOJ Indeks Okrzemkowy Jezior (badania fitobentosu okrzemkowego).
Ogólną ocenę biologiczną determinuje najgorsza z uzyskanych ocen biologicznych. Jest ona
weryfikowana poprzez wskaźniki fizykochemiczne: przezroczystość wody (SD), przewodność
elektrolityczną właściwą (PEW), zawartość azotu ogólnego (N-tot) i fosforu ogólnego (P-tot) oraz
natlenienie warstw przydennych. W jeziorach objętych monitoringiem diagnostycznym ocena
46
przeprowadzana jest również w oparciu o występowanie substancji zanieczyszczaj ących
syntetycznych i niesyntetycznych (Al, As, Ba, B, Cr, Zn, Cu, indeks fenolowy, indeks olejowy,
cyjanki wolne). W wyniku przeprowadzonej weryfikacji uzysk iwana jest ocena ekologiczna.
Rys. 10. Ocena stanu/potencjału ekologicznego jezior badanych w latach 2010-2011
Tabela 23. Ocena wyników badań jezior przeprowadzonych w latach 2010 – 2011 r. na terenie
powiatu szczecineckiego
*** Monitoring badawczy
2)
brak badań – w jeziorach objętych monitoringiem operacyjnym wystarczające jest wykonanie badań 1 wskaźnika
biologicznego, a badanie substancji zanieczyszczających syntetycznych i niesyntetycznych nie jest obligatoryjne.
Rodzaje monitoringu: MD – monitoring diagnostyczny, MO – monitoring operacyjny, MB – monitoring badawczy.
Zagrożenie wód jezior zanieczyszczeniami chemicznymi
Badania substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej Unii Europejskiej oraz innych
substancji zanieczyszczających (z listy KOM 2006/0129 COD) wykonano w wodach 2 jezior
powiatu szczecineckiego (Cieszęcino, Trzebiechowo) objętych monitoringiem diagnostycznym.
Z łącznej listy 41 oznaczeń substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczaj ących,
ryzyko niespełnienia standardów jakości wystąpiło jedynie dla węglowodorów aromatycznych.
47
Wskaźnik – suma benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu w zakresie wartości
maksymalnych przekraczał wartość graniczną w jeziorze Trzebiechowo.
Badania wybranych substancji priorytetowych (z cz ęstotliwością – 4 razy w roku)
przeprowadzono również w wodach jeziora Trzesiecko. Akwen ten zosta ł objęty monitoringiem
badawczym z uwagi na stwierdzone w latach 2009-2010 zanieczyszczenia osadów dennych
pestycydami oraz węglowodorami aromatycznymi. Spo śród badanych 13 substancji przekroczenie
wartości granicznych stwierdzono dla warto ści maksymalnej wskaźnika – suma
benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3 -cd)pirenu.
Monitoring obszarów chronionych
Obciążenie azotanami oraz trofia wód jezior położonych na Obszarze Szczególnie
Narażonym (OSN)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie kryteriów
wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U.
Nr 241, poz. 2093) za zanieczyszczone uznaje wody, w których zawartość azotanów wynosi
powyżej 50 mg NO3/l. W roku 2010, podobnie jak w latach ubieg łych, w wodach jezior położonych
w OSN nie stwierdzono wysokich stężeń azotanów.
Wskaźniki koncentracji substancji biogennych dla wszystkich jezior bada nych w latach 20102011 przedstawiono poniżej. Wartości graniczne, na podstawie powyższego rozporządzenia,
wynoszą 1,5 mgN/l i 0,100 mgP/l. Najwyższe na terenie powiatu szczecineckiego koncentracje
azotu ogólnego stwierdzono w jeziorze Trzebiechowo 1,92 mgN/l, a następnie w jeziorze
Trzesiecko 1,66 (2010 r.) i 1,67 (2011 r.) mgN/l, a najmniej zanotowano w jeziorze Ciesz ęcino –
0,60 mgN/l. Stężenie fosforu kształtuje się następująco: jezioro Trzebiechowo – 0,114 mgP/l,
jezioro Cieszęcino – 0,060 mgP/l, jezioro Trzesiecko – 0,077 mgP/l (2010 r.) i 0,071 mgP/l.
Ocena eutrofizacji jezior w latach 2008 -2010
Ocena eutrofizacji jezior została przeprowadzona na podstawie wytycznych GIOŚ, bazujących
na wartościach granicznych rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r.
w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U., Nr 162,
poz. 1008).
Rys. 11. Ocena trofii jezior w latach 2008 -2010
Oceną eutrofizacji objęto 2 jeziora powiatu szczecineckiego. W obu jeziorach wykazano stan
niezadowalającą – eutrofię.
48
Charakterystyka jezior badanych w latach 2010 -2011
Oznaczenia do rysunków
Jezioro Cieszęcino
Jezioro Cieszęcino jest zbiornikiem głębokim, stratyfikowanym termicznie w okresie letnim.
Posiada kształt wydłużony, rynnowy i słabo rozwiniętą linię brzegową. Ukształtowanie dna
charakteryzuje się stromym stokiem. Maksymalna głębokość występuje w centralnej części
jeziora. Przez akwen ten przep ływa rzeka Biała.
49
Jezioro Cieszęcino położone jest w granicach obszaru „Ostoja Drawska” [PLB320019], który
jest chroniony w ramach sieci Natura 2000. Lasy i ekosystemy seminaturalne zajmuj ą około 68%
powierzchni zlewni, tereny rolne około 28%, a obszary zantropogenizowane oko ło 3%.
Miejscowości (Sępolno Wielkie, Sępolno Małe, Kołtki i Cieszęcino) znajdujące się w zlewni nie
mają wpływu na jakość wód badanego jeziora. Jezioro nie sp ełnia roli odbiornika ścieków
z punktowych źródeł zanieczyszczeń. Nad brzegami jeziora zaobserwowano liczne stanowiska
wędkarskie. Na południowy zachód od jeziora znajduje si ę teren eksploatacji odkrywkowej.
Na podstawie przeprowadzonych badań jezioro Cieszęcino zostało zakwalifikowane do II
klasy, czyli do dobrego stanu ekologicznego. O wyniku klasyfikacji zadecydowa ła wartość indeksu
fitoplanktonowego PMPL oraz indeksu ro ślinności makrofitowej ESMI, które spełniały wymagania
II klasy. Wyniki badania okrzemek fitobentosowych spełniały wymagania I klasy. Badania
wskaźników fizykochemicznych nie wykazały przekroczeń standardów dobrej jakości wód.
Jezioro Trzebiechowo
Jezioro Trzebiechowo jest akwenem płytkim, polimiktycznym. Misa jeziorna posiada kszta łt
wydłużony i nieregularny, o znacznie rozwini ętej linii brzegowej. Dno misy jeziornej jest nachylone
wyraźnie z zachodu na wschód, gdzie w pobliżu brzegu wschodniego zlokalizowano g łęboczek.
Jezioro położone jest w granicach obszaru „Jeziora Szczecineckie” [PLH320009] chronionego
w ramach sieci Natura 2000. Około 55% powierzchni zlewni bezpośredniej zajmują lasy,
a pozostałe tereny to grunty orne, łąki i strefy upraw mieszanych. Zurbanizowanie zlewni nie jest
intensywne.
Przy brzegu zachodniego krańca jeziora położona jest wieś Trzebiechowo. Ścieki bytowe
z gospodarstw tej miejscowości gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych, a następnie
wywożone na oczyszczalnię w miejscowości Wierzchowo. Jezioro nie jest odbiornikiem ścieków
z punktowych źródeł zanieczyszczeń.
Na podstawie przeprowadzonych w roku 2011 bada ń jezioro Trzebiechowo zostało
zakwalifikowane do IV klasy, czyli do słabego stanu ekologicznego. O wyniku klasyfikacji
zadecydowała wartość indeksu fitoplanktonowego PMPL. Stan rozwoju ro ślinności makrofitowej
spełniał wymagania II klasy, a wyniki badania okrzemek fitobent osowych spełniały wymagania
I klasy. Badania wskaźników fizykochemicznych wykazały przekroczenia standardów dobrej
jakości w zakresie przezroczystości oraz natlenienia wód. Na znacznie obni żoną przezroczystość
wpływ miały nie tylko intensywne zakwity fitoplanktonu, ale również barwa wody. Silnie zmieniona
barwa wody (100-200 mg Pt/l) świadczy o występowaniu w wodzie znacznych ilości związków
humusowych.
50
Jezioro Trzesiecko
Jezioro Trzesiecko jest akwenem stosunkowo p łytkim o dość urozmaiconej linii brzegowej.
W misie jeziornej znajduje si ę kilka niewielkich wysepek, o łącznej powierzchni 1,3 ha. Głównym
dopływem jest Kanał Radacki, który odprowadza nadmiar wód z jeziora Radacz, kopalni torfu oraz
rozległych polderów melioracyjnych.
W zlewni bezpośredniej tereny rolne zajmują 53% powierzchni, a lasy 30%. Na wschodnim
brzegu jeziora położone jest miasto Szczecinek. Obecnie jezioro Trzesiecko jest bezpo średnim
odbiornikiem ścieków deszczowych z miasta odprowadzanych kilkoma kolektorami. Negatywny
wpływ na jezioro wywierają wody dopływające z rejonu ulicy Szczecińskiej i ulicy Piłsudskiego, co
może być przyczyną obecności formaldehydu w środowisku wodnym. Jezioro jest bardzo
intensywnie użytkowane rekreacyjnie.
Jezioro Trzesiecko od roku 2005 jest obj ęte rekultywacją. Działania te polegają na natlenianiu
warstwy przydennej jeziora oraz dawkowaniu preparatu PIX (siarczan żelaza), który powoduje
koagulację zawiesiny organicznej i nieorganicznej.
Na podstawie badań przeprowadzonych w roku 2010 jezioro Trzesiecko zosta ło
zakwalifikowane do III klasy, czyli do umiarkowan ego stanu ekologicznego. Na ocenę wpływ miała
wartość indeksu fitoplanktonowego PMPL. Badania wska źników fizykochemicznych wykazały
przekroczenia standardów dobrej jakości w zakresie natlenienia wód przydennych oraz
ponadnormatywne stężenia formaldehydu.
Badania osadów dennych wykonane w latach 2009 -2010 przez Państwowy Instytut
Geologiczny wykazały znaczne zanieczyszczenia metalami ciężkimi, pestycydami oraz
węglowodorami aromatycznymi. W związku z powyższym w roku 2011 uruchomiony został
monitoring badawczy wód jeziora Trzesiecko. Zakres pomiarowy obejmował między innymi
zanieczyszczenia stwierdzone w osadach dennych jeziora.
Na podstawie badań przeprowadzonych w roku 2011 jezioro Trzesiecko zosta ło ponownie
zakwalifikowane do III klasy, czyli do umiarkowanego stanu ekologicznego. O wyniku klasyfikacji
biologicznej zadecydował indeks ESMI określający stan roślinności wodnej spełniający wymagania
51
III klasy. Badania wskaźników fizykochemicznych wykazały przekroczenia standardów dobrej
jakości w zakresie zawartości tlenu rozpuszczonego w wodach przydennych oraz
ponadnormatywne stężenia formaldehydu. Nie stwierdzono przekroczenia warto ści granicznych
dla pestycydów oraz metali ciężkich. Natomiast odnotowano przekroczenia w grupie
zanieczyszczeń węglowodorami aromatycznymi. W sierpniu zarejestrowano przekroczenie
wartości granicznej wskaźnika występowania substancji priorytetowych dla sumy zwi ązków
benzo(g,h,i)perylen i indeno(1,2,3 -cd)piren, których głównym źródłem są procesy spalania paliw.
Źródłem zanieczyszczeń akwenów wodnych są:
• nieuregulowana gospodarka wodno -ściekowa w tym również na terenach zabudowy
letniskowej;
• spływ wód opadowych;
• zanieczyszczenia wnoszone przez cieki zasilaj ące jeziora;
• zanieczyszczenia spływające z terenów użytkowanych rolniczo (obciążenia wód
związkami azotu i fosforu).
Poważnym problemem niosącym zagrożenie jakości wód w jeziorach, jest niekontrolowany
rozwój osiedli letniskowych nad ich brzegami. Powstaj ą one bez zachowania stref ochronnych i nie
posiadają często odpowiedniej infrastruktury technicznej. Niewłaściwe zagospodarowanie oraz
przeinwestowanie obszarów wokół jezior (bezpośrednich zlewni), bardzo intensywnie oddziaływuje
zwłaszcza na jeziora podatne na degradacj ę.
2.4. Eutrofizacja Jeziora Trzesiecko
Jezioro Trzesiecko, o powierzchni 295,1 ha jest jeziorem polimiktycznym z możliwością
okresowo zakładanej stratyfikacji termicznej. Przywrócenie funkcji jeziora jako zbiornika
rekreacyjnego było możliwe dzięki wdrożeniu programu rekultywacji. Jezioro to jest poddane
zabiegowi rekultywacji od roku 2005, gdyż było zbiornikiem silnie zeutrofizowanych z oznakami
hipertrofii. O wysokiej trofii wód świadczyły licznie rozwijające się sinice. Wśród gatunków
stwierdzonych w Jeziorze Trzesiecko wyst ępują takie, które posiadaj ą możliwość wytwarzania
toksyn jak hepatotoksyny (głównie gatunki z rodzaju Microcystis oraz Woronichinia) powodujące
uszkodzenie komórek wątroby, jak i neurotoksyny powodujące uszkodzenie centralnego
i obwodowego systemu nerwowego (gatunki z rodzaju Anabaena). Planktonowe gatunki sinic
Jeziora Trzesiecko wykorzystuj ą dla swojej egzystencji związki azotu amonowego lub azotu
atmosferycznego. Większość z nich posiada tzw. pęcherzyki gazowe, które są odpowiedzialne za
zjawisko określone dodatnia pływalnością, dzięki czemu mogą migrować w górne warstwy wody
i tworzyć przypowierzchniowe zakwity wody. Zasoby zwi ązków biogennych głównie fosforu w roku
2004 były tak wysokie, że intensywnie rozwijający się fitotoplankton nie był w stanie go
skonsumować, tj. wykorzystać w fazie swojego maksymalnego wzrostu.
Problemy związane z eutrofizacją jeziora Trzesiecko są bardzo istotne ze względu na
położenie jeziora (w granicach miasta Szczecinek), ale równie ż ze względu na zagrożenie
eutrofizacją innych akwenów połączonych z nim ciekami. Do jeziora wpływa 8 cieków
wprowadzających wody o zróżnicowanej trofii i obci ążeniu substancjami o charakterze częściowo
podczyszczonych ścieków. Trzy z nich wnoszące największe ilości wody: Kanał Radacki, Lipowy
Potok i Mulisty Potok wprowadzają wody z jezior: Radacz, Lipowo i Wilczkowo.
Wśród podstawowych metod rekultywacji jezior mamy do wykorzystania dzia łania w zlewni
jeziora oraz w obrębie misy jeziornej. Kontrola w zlewni jest zwykle nakierowana na ograniczenie
dopływu substancji biogennych ze zlewni, tj. do kontroli na dopływach. Zwykle pomijany ale istotny
jest transport biogenów z atmosfery w postaci opadu na powierzchni ę jeziora. Do metod kontroli
procesu eutrofizacji zalicza się zewnętrzne i wewnętrzne środki kontroli.
W Jeziorze Trzesiecko zastosowano zarówno zewnętrzne środki kontroli jak i wewnętrzne.
Przyjęto przy tym zasadę, że w jeziorach stratyfikowanych nale ży najpierw wykorzystać
zewnętrzne środki kontrolne by w kolejnym kroku, je śli koniecznym, wykorzystać środki
wewnętrzne. W jeziorach polimiktycznych (tj. zwykle płytkich łatwo mieszalnych pod wpływem
wiatru kilkakrotnie w skali roku) możliwe jest wykorzystanie równolegle zewnętrznych
i wewnętrznych środków kontrolnych. Wybór metody zależy od parametrów fizycznych jeziora
m.in. średniej głębokości jeziora. Średnia głębokość jeziora to iloraz jego obj ętości do
maksymalnej głębokości. Dla Jeziora Trzesiecko wynosi on powyżej 3 m tj. 5,4 m. Ta wartość jest
bardzo wysoka i wskazuje, że jezioro Trzesiecko należy do zbiorników głębokich stratyfikowanych.
Badania szczegółowe tego nie potwierdzają, jezioro pod wpływem wiatrów łatwo ulega
destabilizacji zakładanego na krótki okres uwarstwienia termicznego. Mimo to latem przy wysokich
temperaturach powietrza termoklina może mieć charakter trwały.
52
Do najważniejszych działań w zakresie zewnętrznych środków regulujących należą zabiegi
ochronne nakierowane na oczyszczanie wód burzowych na kolektorach odprowadzaj ących wody
do jeziora. Szczególnie istotne były rozwiązania dla Kolektora K -7 odprowadzającego wody
opadowe z dzielnicy przemysłowej. Wcześniej kolektor ten odprowadzał prze wiele lat wody bez
oczyszczenia, potem wzbogacono go o odolejacz, który jednak nie spe łniał oczekiwań.
Ostatecznie zmieniono lokalizacj ę ujścia kolektora do jeziora i wyposażono go w nowoczesny
system oczyszczania. W ramach działań zewnętrznych skanalizowano tereny zabudowane
znajdujące się w zlewni bezpośredniej jeziora między innymi dawna miejscowość Trzesieka.
Wykonano również szereg zadań związanych ochroną strefy przybrzeżnej jeziora. Działania
dotyczą m.in. budowy ścieżek rowerowych i infrastruktury turystycznej w mieście.
W grupie działań o charakterze środków wewnętrznej kontroli eutrofizacji zastosowano
następujące metody:
• zabiegi fizyczne – napowietrzanie;
• zabiegi chemiczne – strącanie i blokowanie nutrietów w osadach;
• zabiegi biologiczne – pobudzanie spasania glonów poprzez zooplankton ro ślinożerny.
Zabiegi fizyczne
Zastosowana technika napowietrzania dotyczy aeracji pulweryzacyjnej, wykorzystuj ącej
energię wiatru. Aerator pulweryzacyjny zasysa odtlenioną wodę ze strefy przydennej gdzie na
powierzchni tratwy areatora nast ępuje dyfuzja gazów i następnie woda natleniona zostaje
odprowadzona znów do strefy pobrania. Firma Aerator z Poznania zamontowa ła dwa urządzenia
rozlokowane na głęboczkach z zastosowaniem napędu silnika wietrznego, rotorowego, tzw.
turbiny Savoniusa. Zamontowane aeratory wyposa żano w dodatkowe systemy inaktywacji fosforu
co pozwoliło na automatyczne dozowania do strefy naddennej oko ło 20 kg koagulantu (Siarczanu
Żelaza III) miesięcznie.
Fot. Widok na areator pulweryzacyjny w trakcie pracy na G łęboczku w pobliżu ujścia rzeki
Niezdobnej (źródło: Ocena efektu ekologicznego zabiegu rekultywacji prowadzonego w latach
2005-2012 na jeziorze Trzesiecko)
Zabiegi chemiczne
Praktyka rekultywacji jezior z zastosowaniem koagulantów podawanych do toni wodnej
preferuje koagulanty żelazowe (PIX) oraz glinowe (PAX). Po przeprowadzeniu wst ępnych badań
oraz oceny możliwości ekonomicznych projektu w warunkach Jeziora Trzesiecko wybrano
koagulant siarczan żelaza o nazwie handlowej PIX112.
Zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym wykonawca zabiegu stosowa ł dawki w ilości 9 kg/ha
na rok. Dawka ta była dzielona na 3 porcje w zależności od sytuacji hydrologicznej i biologicznej
wód Jeziora Trzesiecko. Dodatkowo dwa aeratory posadowione na g łęboczkach zużywały do 20
53
kg miesięcznie w trakcie pracy areatora zwykle od kwietnia do pa ździernika. Areatory w okresie
zimowym (zalodzenie) są kotwiczone przy brzegu w porcie jachtowym.
Zabiegi biologiczne
Procesy rekultywacji zostały wsparte poprzez odpowiednio prowadzoną gospodarkę rybackowędkarską co jest uzasadnione z punktu widzenia ekologii wód s łodkich. Dokonywane zarybienia
mają na celu częściowe uwolnienie zooplanktonu spod presji ryb i wzmocnienia presji
zooplanktonu na fitoplankton. Uznano za celowe zarybianie kilku gatunkami ryb drapie żnych jak
szczupakiem, sandaczem, sumem i węgorzem. Zwiększenie udziału tych drapieżników wynika
z odmiennej presji na gatunki ryb planktonożernych co do rozmiarów i strefy bytowania.
Ocena końcowa
Jezioro w stanie umiarkowanym, bardzo podatne na degradacj ę. Dodatkowo zlewnia ma
średnie możliwości uruchamiania ładunku obszarowego i zasilania jeziora.
2.5. Jakość wód podziemnych
Wody podziemne stanowi ą podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę pitną w powiecie
szczecineckim. Eksploatowane są głównie wody z utworów trzecio i czwartorzędowych zasobów
dwóch Głównych Zbiorników Wód Podziemnych nr 120 i 126, które powierzchniowo pokrywaj ą
znaczną część obszaru powiatu. Zasoby wodne z tych źródeł są wystarczające dla potrzeb
powiatu.
Badania i ocena stanu chemicznego jednolitych cz ęści wód podziemnych wykonywana jest
w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Wykonawcą badań oraz oceny stanu wód
w zakresie elementów fizykochemicznych oraz ilościowych jest Państwowa Służba
Hydrogeologiczna (PSH), której zadania realizowane s ą przez Państwowy Instytut GeologicznyPaństwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB).
Przepisy dotyczące kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych zawarte zostały
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu
oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896), gdzie wyróżniono pięć klas jakości wód
podziemnych:
− klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są
kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach
podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych
wód podziemnych (tła hydrogeochemicznego) oraz nie wskazuj ą na wpływ działalności
człowieka,
− klasa II – wody dobrej jakości, w których wartości niektórych elementów fizykochemicznych są
podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodz ących w wodach podziemnych oraz nie
wskazują na wpływ działalności człowieka lub jest to wpływ bardzo słaby,
− klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są
podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub
słabego wpływu działalności człowieka,
− klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych
są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodz ących w wodach podziemnych oraz
wyraźnego wpływu działalności człowieka,
− klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzaj ą
znaczący wpływ działalności człowieka.
W rozporządzeniu wyróżniono także dwa stany chemiczne wód podziemnych. Klasy jako ści
wód podziemnych I, II, III wskazuj ą na dobry stan chemiczny, a klasy IV i V oznaczają słaby stan
chemiczny.
Na terenie powiatu szczecineckiego w 2011 r. nie prowadzono bada ń wód podziemnych.
Ostatnie badania wód podziemnych zosta ły wykonane w 2010 r. w ramach monitoringu
diagnostycznego w 4 punktach pomiarowych zlokalizowanych w miejscowości Biały Bór, Nowe
Koprzywno, Piaski oraz Nosibądy. Wody podziemne (wgłębne i gruntowe) wykazały dobry stan
chemiczny i mieściły się w klasie II (w m. Nowe Koprzywno, Piaski oraz Nosibądy) i w klasie III
(w m. Biały Bór).
54
Rys. 12. Lokalizacja punktów pomiarowych wraz z ocen ą jakości wód podziemnych badanych
przez PIG-PIB w ramach monitoringu diagnostycznego w 2010 roku
Tabela 24. Wyniki oceny jakości wód podziemnych badanych przez PIG-PIB w ramach
monitoringu diagnostycznego w 2010 roku.
W celu ochrony wód podziemnych GZWP nr 120, zgodnie z art. 60 obszar ochronny
ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej
na podstawie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, wskaz ując zakazy, nakazy
lub ograniczenia oraz obszary, na których one ob owiązują, stosownie do art. 59 ustawy Prawo
wodne.
55
Poza ograniczeniami obecnie istniejącymi na mocy przepisów prawa w dokumentacji
hydrogeologicznej zaproponowano wprowadzenie dodatkowych ograniczeń, które powinny
obowiązywać w granicach obszarów ochronnych. S ą to:
− zakaz lokalizowania inwestycji mogących znacząco oraz potencjalnie znacząco
oddziaływać na wody podziemne dla których dokumentacja hydrogeologiczna
określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem takiej inwestycji,
wykaże jej negatywny wpływ na wody podziemne (art. 59. 1 i art. 63 ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko oraz na podstawie art. 59 Ustawy prawo wodne
można zabronić działań, które mogą spowodować trwałe zanieczyszczenie wód lub gruntów,
a w szczególności inwestycji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać
na środowisko. Jeżeli z oceny oddziaływania na środowisko oraz dokumentacji
hydrogeologicznej wynika możliwość trwałego zanieczyszczenia wód lub gruntów, na
obszarze ochronnym GZWP można zabronić realizacji takiej inwestycji lub nakazać zmiany
i rozwiązania chroniące wody podziemne)
− zakaz wprowadzania ścieków do ziemi za wyjątkiem oczyszczonych wód opadowych
i roztopowych oraz ścieków ze stacji uzdatniania wody (ze względu na możliwość bardzo
szybkiej migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do warstwy wodonośnej),
− zakaz budowy nowych oczyszczalni przydomowych (ze względu na możliwość bardzo
szybkiej migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu do warstwy wodonośnej),
− zakaz stosowania komunalnych osadów ściekowych (zgodnie z art. 43 ust. 6 pkt. 8
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251)),
− zakaz budowy urządzeń służących do wykorzystania ciepła Ziemi działających
w systemach otwartych oraz w systemach zamkniętych z wykorzystaniem instalacji
pionowej w otworze wiertniczym, (systemy otwarte mają bezpośredni kontakt z warstwą
wodonośną, a systemy zamknięte wykorzystujące otwory wiertnicze stwarzają sytuację,
w której ułatwia się migrację zanieczyszczeń do warstwy wodonośnej poprzez zmniejszenie
naturalnej izolacji,
− zakaz stosowania środków ochrony roślin innych niż dopuszczone do stosowania
w strefach ochronnych ujęć wody (art. 70 z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie ro ślin (t.j.
Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849 z późn. zm.) stanowi, że na roślinach uprawianych
w strefach ochronnych ujęć wody, można stosować wyłącznie środki ochrony roślin, których
stosowanie w tych strefach i na tych terenach nie jest zabronione. Wykaz środków ochrony
roślin możliwych do stosowania w strefach ochronnych uj ęć znajduje się na stronie
Ministerstwa Rolnictwa i R ozwoju Wsi),
− zakaz rolniczego wykorzystania ścieków (ze względu na możliwość bardzo szybkiej
migracji zanieczyszczeń),
− zakaz stosowania nawozów naturalnych w postaci p łynnej (ze względu na możliwość
bardzo szybkiej migracji zanieczyszcze ń).
Poza wymienionymi ograniczeniami w użytkowaniu gruntów, w obszarach ochronnych
zalecono wzmożoną kontrolę przez instytucje do tego uprawnione:
− Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu – w zakresie przestrzegania
warunków ustalonych w decyzjach wydanych na podstawi e ustawy Prawo wodne oraz stanu
utrzymania urządzeń wodnych (w tym nieczynnych studni)
− Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska – w zakresie przestrzegania przepisów
o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody, decyzji ustalających
warunki użytkowania środowiska, oraz eksploatacji urządzeń chroniących środowisko przed
zanieczyszczeniem,
− Służby rolniczo – chemiczne – w zakresie sposobu stosowania nawozów i środków ochrony
roślin (kontrola powinna uwzgl ędniać sposób realizacji planu naw ożenia, a w przypadku
stwierdzonych uchybień wprowadzać nakaz stosowania planu lub zaprzestania hodowli) oraz
podmiotów przechowujących gnojówkę lub gnojowicę o których mówi art. 18, ust. 1 ustawy
z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033),
− Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Szczecinku – w zakresie przestrzegania
planów urządzania lasu
− Urzędy Miast i Gmin – w zakresie przestrzegania regulaminów utrzymania czystości
i porządku, a szczególnie częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych
zlokalizowanych na terenie nieruchomo ści nie posiadających podłączenia do kanalizacji
miejskiej wraz z kontrolą ilości ścieków w stosunku do poboru wody, cz ęstotliwości i sposobu
56
pozbywania się komunalnych osadów ściekowych z istniejących przydomowych oczyszczalni
ścieków oraz kontrolę ich atestów i poprawności działania.
Poza ww. wskazaniami kontrolnymi, zalecono:
− uznanie lasu za ochronny – dotyczy lasów, które obecnie nie są lasami ochronnymi (Ustawa
z dnia 28 września 1991 o lasach (z późn. zmianami) – tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 12
poz. 59)
− przekwalifikowanie lasów znajduj ących się na obszarach ochronnych w lasy wodochronne
(art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów r olnych i leśnych (t.j. Dz. U.
z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 późn. zm.) oraz § 1 pkt. 2 lit. c rozporządzenia MOŚZNiL z dnia
25 sierpnia 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne
oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki le śnej (Dz. U. Nr 67, poz. 337)
− przeprowadzać co roku inwentaryzację miejsc w których zwyczajowo nielegalnie składowane
są odpady, a zlokalizowane nielegalne sk ładowiska odpadów należy likwidować na bieżąco,
− ograniczenie w zakresie stosowania nawozów i środków wspomagających uprawę roślin, na
gruntach ornych w dawkach wi ększych niż zalecana przez Okręgową Stację Chemiczno Rolniczą, na użytkach zielonych powyżej 60 kg N/ha w ciągu roku,
− rekultywację terenów pogórniczych prowadzić przy użyciu materiałów, które nie będą
stwarzały zagrożenia dla wód podziemnych.
Ze względu na naturalną izolację poziomów wodonośnych dla zbiornika GZWP nr 126 nie
wyznaczono obszaru ochronnego co nie oznacza, że wszystkie działania podejmowane w jego
granicach nie mogą przynieść szkody wodom podziemnym. Powyższe skutkuje jedynie brakiem
możliwości wprowadzenia ograniczeń w użytkowaniu terenu, a w związku z tym w granicach
GZWP nr 126 w dokumentacji hydrogeologicznej zalecono wzmożoną kontrolę przez instytucje do
tego uprawnione:
− Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu i Szczecinie – w zakresie
przestrzegania warunków ustalonych w decyzjach wydanych na podstawie ustawy Prawo
wodne oraz stanu utrzymania urządzeń wodnych (szczególnie dotyczy to nieczynnych studni)
− Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu i Szczecinie – w zakresie
przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów
przyrody, decyzji ustalających warunki użytkowania środowiska, oraz eksploatacji urządzeń
chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem,
−
−
Poza ww. wskazaniami kontrolnymi, zaleca się:
opracowanie dokumentacji warunków hydrogeologicznych, uwzgl ędniającą analizę wpływu
zmiany warunków hydrogeologicznych na ochron ę wód GZWP dla przedsięwzięć mogących
powodować zmiany układu hydrodynamicznego. Dla obiektów mogących zawsze
i potencjalnie znacząco oddziaływać na wody podziemne (zgodnie z listą obiektów
wymienionych w rozporządzeniu ministra środowiska w sprawie przedsięwzięć mogących
oddziaływać na środowisko) powinna być wymagana ocena oddziaływania na środowisko,
rygorystyczne przestrzeganie wymogów prawa geologicznego i górniczego w stosunku do
inwestycji związanych ze zmniejszeniem miąższości nadkładu chroniącego warstwę
wodonośną przed zanieczyszczeniami, w szczególności dotyczy to wykonania odwiertów
w celu wykorzystania ciepła ziemi.
3. Osady denne rzek i jezior
Zanieczyszczenie osadów dennych zbiorników i ci eków wodnych wód substancjami
o właściwościach toksycznych jest ważnym problemem środowiskowym, ze względu na ich
potencjalnie szkodliwe oddziaływanie na biocenozę, a pośrednio także na zdrowie człowieka.
Skład chemiczny osadów dennych wynika nie tylko z budowy geologicznej danej zlewni,
geomorfologii terenu i warunków klimatycznych wp ływających na intensywność procesów
wietrzenia, ale także ze sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu zlewni.
W osadach gromadzona jest większość zanieczyszczeń, które docierają do wód
powierzchniowych wraz ze ściekami (komunalnymi, przemysłowymi, wodami pokopalnianymi)
i spływami powierzchniowymi (na przykład z terenów rolniczych, zurbanizowanych czy szlaków
komunikacyjnych).
Badania oraz ocena osadów rzek i jezior s ą częścią Państwowego Monitoringu Środowiska
koordynowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Wykonawcą badań oraz oceny
jest Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB).
57
Badania osadów jezior na obszarze powiatu szczecineckiego w 2010 roku wykonane zostały
w punktach pomiarowych zlokalizowanych na jeziorze Trzesiecko (2 punkty) natomiast w 2011
roku w punkcie na jeziorze Cieszęcino. Badania osadów dennych rzek w ww. okresie nie były
prowadzone na terenie powiatu szczecineckiego.
W osadach jeziora Trzesiecko zanotowano nieznacznie podwy ższone zawartości i związane
z tym mierne zanieczyszczenie osadów (klasa II) następujących metali:
• arsenu;
• baru;
• kadmu;
• miedzi;
• rtęci;
• niklu;
• cynku.
Ponadto w osadach jeziora Trzesiecko odnotowano maksymalne st ężenie ołowiu (klasa III)
wskazujące na zanieczyszczenie ołowiem. Zawartość ołowiu w jeziorze przekraczała wartość
progową PEL, powyżej której często obserwowane jest szkodliwe oddziaływanie danego
pierwiastka na organizmy wodne.
W jeziorze Trzesiecko stwierdzono także maksymalne stężenie sumy 17 oznaczonych WWA.
Przekroczenie wartości PEL, powyżej której często obserwowany jest szkodliwy wpływ danej
substancji na organizmy wodne, stwierdzono w przypadku wybranych WWA - acenaften, antracen,
benzoantracen, benzoapiren, chryzen, dibenzo(a,h)antracen, fenantren, fluoranten, piren, suma
11 WWA. Jednocześnie odnotowano w osadach przekroczenie wartości progowych
wyznaczonych rozporządzeniem Ministra Środowiska wybranych WWA (benzoapiren,
benzo(b)fluoranten, benzo(g,h,i)p erylen), indeno(1,2,3-c,d)piren) powyżej których urobek uznaje
się za zanieczyszczony.
Podwyższone zawartości sumy pestycydów z grupy DDT stwierdzono w osadach
omawianego jeziora, gdzie odnotowano maksymalne zawartości sumy pestycydów z grupy DDT
oraz podwyższone zawartości sumy pestycydów z grupy HCH. Odnotowana w osadach jeziora
Trzesiecko obecność podwyższonych zawartości pestycydów: ٧-HCH, p.p`-DDD, p.p`-DDE
przekracza wartość progową PEL, powyżej której często obserwowany jest szkodliwy wpływ danej
substancji na organizmy wodne.
Obecność wybranych PCB stwierdzono w osadach wszystkich badanych jezior. Podwyższone
zawartości sumy pestycydów z grupy PCB stwierdzono w osadach jezior a Trzesiecko, gdzie
odnotowano maksymalną zawartość sumy PCB. Nie odnotowano przekroczeń wartości progowej
PEL oraz wartości progowej wyznaczonej rozporządzeniem Ministra Środowiska.
W osadach jeziora Cieszęcino stwierdzono wyłącznie podwyższone stężenie ołowiu (klasa II)
wskazujące na mierne zanieczyszczenie tym metalem w osadach jeziora.
Tabela 25. Wyniki oceny zanieczyszczenia osadów jezior badanych przez PIG-PIB w 2010 roku
58
Tabela 26. Wyniki oceny zanieczyszczenia osadów jezior badanych przez PIG -PIB w 2011 roku
4. Zaopatrzenie mieszkańców w wodę.
Na cele zaopatrzenia ludności w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze ujmowane są na
terenie Powiatu Szczecineckiego wody podziemne przede wszystkim z utworów
czwartorzędowych. Mieszkańcy powiatu zaopatrywani są w wodę głównie za pomocą ujęć
zbiorowych. W ramach Projektu "Zintegrowana Gospodarka wodno -ściekowa w dorzeczu Parsęty"
część ujęć została zlikwidowana.
Wykaz ujęć wody znajdujących się na terenie powiatu zestawiono w za łączniku nr 10. Zgodnie
z aktualnymi pozwoleniami wodnoprawnymi b ędącymi w posiadaniu Starostwa Powiatowego w
Szczecinku na terenie powiatu szczecine ckiego funkcjonuje 61 ujęć wód podziemnych w tym
jedno ujęcie ze źródła naturalnego ascenzyjnego.
Zagrożenie dla wód podziemnych zwi ązane jest z zapotrzebowaniem na wod ę i z nadmiernym
pobieraniem wody, a także z odprowadzeniem zanieczyszczeń powstających w wyniku
działalności człowieka.
Na terenie gminy Borne Sulinowo jest eksploatowane uj ęcie zanieczyszczone związkami tri i
tetrachloroetenu oraz 1,2-dichloroetanu, dla którego dobrano odpowiedni ą technologię stacji
uzdatniania wody.
Do chwili stwierdzenia zanieczyszczenia chemicznego woda ujmowana by ła i podawana
bezpośrednio do sieci z uwagi na bardzo dobre parametry fizyko -chemiczne – brak w niej
związków żelaza i manganu. W chwili obecnej woda oczyszczana jest ze zwi ązków
chlorowcopochodnych przy pomocy desorberów. Układ technologiczny składa się z:
• ujęć lewarowych składających się z 12 studni ( podzielone na dwa uj ęcia);
• pompowni I stopnia;
• kolumn desorbcyjnych służących do usuwania z wody zanieczyszczeń
chlorowcopochodnych;
• zbiornika pośredniego;
• pompowni II-go stopnia;
• zbiorników retencyjnych;
• pompowni III-go stopnia.
Woda z lewarowego ujęcia nr 1 tłoczona jest poprzez pompy I stopnia na kolumny
napowietrzające, na których następuje redukcja ilości zanieczyszczeń związków
chlorowcopochodnych (tri i tetrachlorotenu oraz 1,2 -dichloroetanu). Powietrze do kolumn
napowietrzających jest dostarczane za pomocą wentylatorów. Hala technologiczna jest podzielona
na 2 części – w jednej z nich znajduj ą się kolumny napowietrzające, zaś w drugiej części zestaw
pompowy 2 i 3 stopnia. Za kolumnami znajduje si ę zbiornik wyrównawczy zapewniający
prawidłową pracę pomp II stopnia. Następnie zestawem 2 stopnia woda jest pompowana do
dwóch zbiorników retencyjnych wody czystej i st ąd zestawem 3 stopnia pod stałym, zadanym
ciśnieniem tłoczona jest do sieci wodoci ągowej.
Obecnie woda z ujęcia nr 2 kierowana jest bezpo średnio do zbiorników retencyjnych i sieci
wodociągowej z pominięciem układu desorberów gdyż parametry jej spełniają wszelkie wymogi
jakościowe.
59
5. Gospodarka wodno-ściekowa
Na koniec 2012 roku został ukończony projekt „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa
w Dorzeczu Parsęty”, który obejmował modernizację i budowę sieci wodociągowych oraz
kanalizacyjnych z czterech gmin powiatu szczecineck iego.
Na terenie gminy Borne Sulinowo, Barwice, Bia ły Bór, Grzmiąca prowadzone były rozległe
prace modernizacyjne polegające na budowie nowych SUW, remontowaniu istniejących SUW (na
większości z nich zmieniono technologię uzdatniania wody) oraz budowie sieci przesyłowych
zarówno wodociągowych jak i kanalizacyjnych.
Tabela 27. Stan gospodarki wodno-ściekowej w powiecie szczecineckim w 2011 roku.
Wskaźnik charakteryzujące stan gospodarki wodnoLp.
jednostka
ściekowej
ilość
1.
długość czynnej sieci wodociągowej rozdzielczej
km
737,0
2.
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
% (ogółu
ludności)
96,6
3.
zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludno ści
tys. m
3
4 750,4
4.
zużycie wody na potrzeby przemysłu
tys. m3
1 211,0
5.
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
km
6.
ścieki komunalne odprowadzone ogó łem
tys. m
3
2 147,0
7.
ścieki przemysłowe odprowadzone do sieci kanalizacyjnej
tys. m
3
84,0
8.
ścieki przemysłowe oczyszczone
tys. m
3
84,0
9.
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
10.
oczyszczalnie ścieków komunalnych
11.
przepustowość oczyszczalni
578,9
% (ogółu
ludności)
szt.
3
75,0
10
m /dobę
16 446,0
12.
ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu:
ChZT
BZT5
zawiesiny ogólne
kg/rok
157 053
23 742
28 091
13.
ludność korzystająca z oczyszczalni
osoba
58 528
14.
ludność korzystająca z oczyszczalni
%
76%
15.
zbiorniki bezodpływowe
szt.
2 047
16.
przydomowe oczyszczalnie ścieków
szt.
57
17.
stacje zlewne
szt.
7
Źródło: GUS
Z danych pochodzących z GUS wynika, iż stan gospodarki wodno-ściekowej uległ znacznej
poprawie: wzrosła długość czynnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, wzrosła liczba osób
korzystających z oczyszczalni ścieków a dzięki ich modernizacji zmniejszyła się ilość ładunków
zanieczyszczeń w ściekach komunalnych po oczyszczeniu.
60
Tabela 28. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków miejskich i wiejskich na terenie
poszczególnych gmin powiatu szczecineckiego
Jednostka
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
Miasto Szczecinek
38152
38174
38977
38077
39404
Gmina Barwice
4156
4300
4260
4326
5391
Gmina Biały Bór
2200
2105
2050
2019
2100
Gmina Borne
Sulinowo
6100
6130
6106
6106
7170
Gmina Grzmiąca
3030
3030
3040
4600
4745
Gmina Szczecinek
3765
4665
3589
3400
5181
powiat szczecinecki
58404
58022
58528
63991
57403
LICZBA LUDNOŚCI KORZYSTAJĄCA Z OCZYSZCZALNI
ŚCIEKÓW MIEJSKICH I WIEJSKICH NA TERENIE
POWIATU SZCZECINECKIEGO
65000
60000
55000
50000
45000
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
− wciąż zbyt niski procentowy udział ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków, w
szczególności dotyczy to mieszkańców wsi,
− dynamiczny rozwój turystyki i rekreacji oraz rozbudowa infrastruktury turystycznej w zlewniach
bezpośrednich jezior i rzek,
− przedostawanie się zanieczyszczeń rolniczych i bytowych do wód powierzchniowych i
podziemnych;
Potencjalnymi problemami są:
− zanieczyszczenia wód pochodzące z działalności rolniczej, w szczególności ze
skoncentrowanej produkcji zwierzęcej (ferm przemysłowych), co zagraża jakości wód
powierzchniowych i podziemnych,
− zanieczyszczenia spływające z terenów użytkowanych rolniczo (obci ążenia wód związkami
azotu i fosforu),
− niedostatecznie rozwini ęta infrastruktura kanalizacyjna i oczyszczalnie ścieków, w
szczególności dotyczy to obszarów wiejskich,
− niekontrolowany rozwój osiedli letniskowych nad brzegami rzek i jezior oraz brak
wystarczającego nadzoru nad użytkowaniem i zagospodarowaniem terenów przybrze żnych
jezior i rzek.
− niski stopień retencjonowania wód,
− niedostateczna kontrola u żytkowników korzystających z zasobów wodnych,
− nadmierna eksploatacja zasobów wó d powierzchniowych i podziemnych.
61
6. Gospodarka odpadami (GO)
Odpady komunalne
W związku z utratą mocy uchwał przyjmujących powiatowe plany gospodarki odpadami,
aktualnie obowiązującym dokumentem z zakresu gospodarki odpadami na terenie powiatu
szczecineckiego jest Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 oraz bezpo średnio „Plan
Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 20 12 – 2017
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2018 – 2023” przyjęty uchwałą Nr XVI/218/12 przez Sejmik
Województwa Zachodniopomorskiego w dniu 29 czerwca 2012 r. oraz dokument w sprawie
wykonania ww. Planu przyjęty Uchwałą Nr XVI/219/12 ze zmianami przyjętą przez Sejmik
Województwa Zachodniopomorskiego w dniu 2 9 czerwca 2012 r. Plan Gospodarki Odpadami dla
Województwa Zachodniopomorskiego zawiera ocenę stanu aktualnego w gospodarce odpadami,
przedstawia prognozowane zmiany ilościowe, a także projektowany system gospodarki odpadami,
cele oraz działania wraz z harmonogramem i szacunkowymi kosztam i w zakresie gospodarki
odpadami.
Zgodnie z ww. WPGO 21 gmin, a wśród nich sześć gmin Powiatu Szczecineckiego, zostało
włączonych do Regionu Szczecineckiego.
Rys. 13. Region szczecinecki
(Źródło: WPGO 2012)
Na terenie Regionu szczecineckiego (wg WPGO 2012) w ramach budowy Zakładu
Zagospodarowania Odpadów w Jeziorkach na terenie gminy Barwice planuje si ę budowę instalacji
mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych (sortowanie, oczyszczanie,
przesiewanie, separacja, stabilizacja) o mocy przerobowej 45 000 M i 16 000 B Mg/rok (ze
wskazaniem zwiększenia planowanej mocy części biologicznej do ok. 20 000 Mg/rok, bądź
zmniejszenia planowanej mocy przerobowej części mechanicznej) oraz budowę składowiska
odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne o pojemności min. 200 000 m 3 z możliwością
62
rozbudowy, a także instalacji do biologicznego przetwarzania selektywnie zebranych odpadów
zielonych i innych odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, o planowanej maksymalnej
mocy przerobowej ok. 3 000 Mg/rok.
Odpady komunalne zmieszane odbierane od mieszkańców z terenu Powiatu Szczecineckiego
zagospodarowywane są na terenie regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych
w Wardyniu Górnym zarządzanej przez MPGO sp. z o. o. w Wardyniu Górnym. Należy dodać, że
na terenie Regionu Szczecineckiego funkcjonuj ą jeszcze dwie regionalne instalacje, tj.
składowisko odpadów w Rymaniu zarządzane przez SITA JANTRA sp. z o.o. w Szczecinie oraz
składowisko odpadów z sortownią odpadów w Mirosławcu zarządzane przez PHU Eko Fiuk s.c.
w Połczynie Zdrój.
Ponadto na terenie Powiatu Szczecineckiego funkcjonuje w Szczecinku przy ul. Łowieckiej
składowisko odpadów (na które przyjmowane są frakcje odpadów z wyłączeniem odpadów
komunalnych zmieszanych o kodzie 20 03 01) wraz z płytą kompostową na odpady zielone,
zarządzane przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o. w Szczecinku. Zgodnie
z zapisami PGO dla Województwa Zachodniopomorskiego na terenie przedmiotowego
składowiska planowane jest wybudowanie regionalnej kompostowni (przedsi ęwzięcie realizowane
obecnie na etapie postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji środowiskowej).
Jednocześnie w fazie poeksploatacyjnej znajduj ą się zamknięte składowiska odpadów innych
niż niebezpieczne i obojętne w Grzmiącej, Bornem Sulinowie, Białym Borze i Barwicach oraz
jedna kwatera składowiska w Szczecinku., a także składowisko odpadów niebezpiecznych
(pogalwanicznych) w Szczecinku przy ul. Łowieckiej. Jednocześnie należy dodać, że w 2012 r.
została zakończona rekultywacja składowiska odpadów w Barwicach oraz w 2010 r. składowiska
odpadów niebezpiecznych w Szczecinku.
Aktualny stan w zakresie gospodarowania odpadami na terenie powiatu przedstawiono na
podstawie danych ilościowych z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz Wojewódzkiego
Systemu Odpadowego (WSO).
Tabela 29. Zmieszane odpady komunalne zebrane w gminach powiatu szczecineckiego wg GUS
Gmina
w 2010 r. (Mg)
Miasto Szczecinek
Miasto i Gmina Barwice
Miasto i Gmina Biały Bór
Miasto i Gmina Borne Sulinowo
Gmina Grzmiąca
Gmina Szczecinek
Powiat Szczecinecki
11 644,64
808,35
723,10
2 392,94
505,12
930,32
17 004,48
w 2011 r. (Mg)
11 795,48
867,24
758,24
1 780,52
451,01
887,91
16 540,4
Źródło: GUS
Od 1 lipca 2013 r. zmienił się system gospodarowania odpadami komunalnymi. Obowi ązek
podpisania umowy z firmą wywozową przejęła gmina. Wyłoniła ona w przetargu firmy, które
odbierają odpady od wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie danej gminy. Za odbiór
odpadów mieszkańcy uiszczają opłatę wynikającą ze stawki podstawowej, określonej przez
gminę, wyjątek stanowić będą osoby segregujące odpady – ekologiczni płacą mniej. I tak, opłata
miesięczna od osoby za gospodarowanie odpadami komunalnymi, je żeli odpady komunalne są
zbierane i odbierane w sposób nieselektywny lub selektywny oraz firmy odbieraj ące odpady
komunalne w poszczególnych gminach w roku 2013 przedstawia poniższa tabela.
63
Tabela 30. System odbioru odpadów komunalnych w 2013 r. na terenie powiatu szczecineckiego
w podziale administracyjnym
Firma odbierająca
odpady komunalne
Gmina
PGK sp. z o.o.
w Szczecinku
PGK sp. z o.o.
w Szczecinku
Miasto Szczecinek
Gmina Szczecinek
Miasto i Gmina Biały Bór
Miasto i Gmina Borne Sulinowo
Gmina Grzmiąca
PGK sp. z o.o.
w Szczecinku
Konsorcjum
PGK sp. z o.o.
w Szczecinku
i PUK sp. z o.o.
w Bornem Sulinowie
Konsorcjum
Remondis Sanitech
Sp. z o.o. w Poznaniu
Oddział w Barwicach
i PHU Eko Fiuk s.c.
Połczyn Zdrój
Międzygminne
Przedsiębiorstwo
Gospodarki Odpadami
sp. z o. o Wardyń
Górny
Miasto i Gmina Barwice
Stawka za odbiór
odpadów
segregowanych
Stawka za odbiór
odpadów
niesegregowanych
14 zł/ mieszkańca
21 zł/ mieszkańca
5 zł/ mieszkańca
7,5 zł/ mieszkańca
9,30 zł/mieszkańca
14,0 zł/mieszkańca
9 zł/ mieszkańca
18 zł/ mieszkańca
10 zł/ mieszkańca
15 zł/ mieszkańca
9 – 31,50 zł
(w zależności od
liczby osób
zamieszkałych w
lokalu danej
nieruchomości)
15 zł/ mieszkańca
Źródło: Urzędy Gmin
Wszystkie gminy zlokalizowane na terenie Powiatu Szczecineckiego uchwaliły nowe Regulaminy
utrzymania czystości i porządku w gminach oraz wprowadzi ły systemy odbioru odpadów
komunalnych. Zdarzają się pojedyncze przypadki nieterminowego odbioru odpadów segregowanych
oraz, na terenie Gminy Grzmi ąca, brak odbioru odpadów z terenu kolonii wiejskich. We wszystkich
gminach prowadzona jest okresowa zbiórka odpadów wielkogabarytowych oraz zu żytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego. Na terenie miasta Szczecinek przy ul. Cie ślaka 6c prowadzony jest
dodatkowo stały gminny punkt zbierania odpadów problemowych.
Wymagane do osiągnięcia przez gminy poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego u życia
wydzielanych frakcji odpadów w poszczególnych latach określono w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego
użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz.U.2012, poz. 645)
oraz w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia
masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz
sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów (Dz.U.2012, poz. 676) i przedstawiono
w poniższej tabeli.
Tabela 31. Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego u życia w latach oraz masy
odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do sk ładowania w %
Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia [%]
Rodzaj odpadu
papier, metal,
tworzywa
sztuczne, szkło
2012 r.
2013 r.
2014 r.
2015 r.
2016 r.
2017 r.
2018 r.
2019 r.
2020 r.
10
12
14
16
18
20
30
40
50
Dopuszczalny poziom masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych
w 1995 r. [%]
2012 r. 2013 r. 2014 r.
2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r.
odpady
komunalne
ulegające
biodegradacji
75
50
50
50
45
45
40
40
35
Źródło: Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. (Dz.U.2012,poz. 645) oraz 25 maja 2012 r.(Dz.U.2012,
poz. 676)
64
Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia poszczególnych frakcji odpadów
osiągnięte w poszczególnych gminach powiatu szczecineckiego w 2012 r. zawarto w poniższej tabeli.
Tabela 32. Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego u życia frakcji odpadów osi ągnięte
w gminach w 2012 r.
Lp.
Gminy Powiatu
Szczecineckiego
1.
Miasto Szczecinek
Poziom recyklingu
i przygotowania do ponownego
użycia w 2012r.
(papier, metal, tworzywa sztuczne,
szkło) [%]
17,00
Poziom masy odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji
przekazanych do składowania w
2012r. w stosunku do masy tych
odpadów wytworzonych w 1995r. [%]
92,70
2.
Gmina Szczecinek
11,00
83,00
3.
Gmina Barwice
4,71
17,76
4.
Gmina Biały Bór
5,60
74,76
5.
Gmina Borne Sulinowo
29,00
60,00
6.
Gmina Grzmiąca
6,88
59,19
Źródło: Urzędy Gmin
Odpady pozostałe i szczególne
Na terenie powiatu unieszkodliwianie odpadów w 2012 r. nast ępowało głównie przez
składowanie odpadów na składowiskach. Natomiast odzysk odpadów dotyczy ł głównie odpadów
drzewnych w instalacji do produkcji wyrobów z drewna oraz poza instalacyjnie w procesie
rozprowadzania na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania gleby i dotyczył odpadów
w postaci osadów ściekowych oraz wywarów pogorzelniany.
Tabela 33. Ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu i odzyskowi
instalacjami na terenie powiatu szczecineckiego w 2012 r.
w instalacjach i poza
Powiat Szczecinecki w 2012r.
Kod
Rodzaj odpadów
unieszkodliwianie
w 2012 r. (Mg)
odzysk
w 2012 r. (Mg)
020601
Surowce i produkty nieprzydatne do spożycia i
przetwórstwa
-
281,060
020780
Wytłoki, osady moszczynowe i pofermentacyjne,
wywary
-
3725,500 (poza
instalacjami)
030101
Odpady kory i korka
-
17 700,000
030105
Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa
fornir inne niż wymienione w 030104
-
483 932,480
030182
Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków
-
132,000
080499
Inne niewymienione odpady (z produkcji,
przygotowania i stosowania klejów oraz szczeliw)
53,000
-
170380
Odpadowa papa
53,800
-
170904
Zmieszane odpady z budowy, remontów i
demontażu inne niż wymienione 170901,02,03
24,420
-
190801
Skratki
191,340
-
190802
Zawartość piaskowników
116,600
-
65
191212
Inne odpady (w tym zmieszane substancje i
przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów
inne niż wymienione w 191211
1 140,600
-
200203
Inne odpady (z ogrodów, parków, cmentarzy)
nieulegające biodegradacji
81,690
-
200301
Niesegregowane zmieszane odpady komunalne
15 414,880
-
200303
Odpady z czyszczenia ulic i placów
32,390
-
200306
Odpady ze studzienek kanalizacyjnych
0,800
-
200307
Odpady wielkogabarytowe
145,000
-
200399
Odpady komunalne niewymienione w innych
podgrupach
52,400
-
17 306,920
505 771,040
ogółem
Źródło: WSO
Do instalacji odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, z wy łączeniem składowisk odpadów,
funkcjonujących na terenie powiatu należą:
1. na terenie Miasta Szczecinek
a. Kompostownia odpadów ulegaj ących biodegradacji zlokalizowana w Szczecinku na terenie
składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych zarządzanego przez
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w Szczecinku,
b. Instalacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów – Kronospan Szczecinek Sp. z o.o.
w Szczecinku przy ul. Waryńskiego 1 (proces odzysku energii z odpadów drzewnych
w zakładowej kotłowni, produkcja płyt z odpadów drzewnych, rozprowadzanie odpadów na
powierzchni ziemi),
c. Instalacja odzysku odpadów - Kronospan Polska sp. z o.o. w Szczecinku przy ul. Wary ńskiego
1 (produkcja płyt wiórowych z odpadów drzewnych),
d. Instalacja odzysku odpadów – Przedsiębiorstwo Usług Technicznych „KOTECH”
w Szczecinku, ul. Koszalińska (zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego),
e. Instalacja odzysku w miejscowości Szczecinek – „Re – Plast” Sebastian Węgrzyn Szczecinek
(wytwarzanie granulatu z tworzywa sztucznego),
f. Instalacja odzysku odpadów budowlanych – „Dalbet” Spółka z o.o. w Szczecinku, ul. Armii
Krajowej 69 (przygotowanie odpadów do odzysku poprzez kruszenie odpadów budowlanych),
g. PKP S.A. CARGO Zakład Taboru w Szczecinie – instalacja odzysku w miejscowości
Szczecinek (odzysk odpadów w postaci wiórów metali wykorzystywanych do naprawy
panewek – łożysk ślizgowych),
h. Stacja demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji ERGE – MET Sp. z o.o. w Janikowie
Zakład w Szczecinku, ul. Łukasiewicza,
i. Instalacja odzysku odpadów AR – GIPS Sp. z o. o. Zakład produkcji betonu i małej
prefabrykacji w Szczecinku, ul. Pilska 16, (wykorzystanie odpadów popio łu jako wypełniacza
mieszanki betonowej),
j. Odzysk komunalnych osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków w Szczecinku przy
ul. Rybackiej (przygotowanie do odzysku rolniczego osadów ściekowych z innych
oczyszczalni),
2. na terenie Gminy Borne Sulinowo
a. Instalacja odzysku odpadów drzewnych w miejscowo ści Silnowo – Przedsiębiorstwo
Budowlane BUDAN Sp. z o.o. w Gliwicach Oddział w Silnowie (produkcja brykietu z odpadów
drzewnych),
66
b. Instalacji odzysku odpadów w miejscowo ści Łubowo – KPPD S.A. w Szczecinku Zakład
Przemysłu Drzewnego w Łubowie (proces odzysku energii z odpadów drzewnych
w zakładowej kotłowni);
3. na terenie Gminy Biały Bór
a. Instalacji do produkcja spirytusu prowadzona przez Agromis Sp. z o.o. w miejscowo ści
Trzebiele (proces wykorzystania odpadów spo żywczych do produkcji spirytusu),
b. Instalacja do przetwarzania odpadów kory prowadzona przez Torf owisko Biały Bór sp. z o.o.
przy ul. Brzeźnickiej 28 w Białym Borze,
c. Instalacja do przetwarzania odpadów kory prowadzona przez PPHU Eco Land Mariusz
Wianowski w miejscowości Stepień,
4. na terenie Gminy Szczecinek
a. Instalacja odzysku odpadów budowlanych w m iejscowości Turowo – PBUH TERBUD Marian
Droździel w Białej Zakład w Turowie Pomorskim (proces kruszenia odpadów budowlanych);
b. Instalacja do przetwarzania zużytych opon w miejscowości Dalęcino prowadzona przez FPHU
BELGIA Aleksander Pydych,
5. na terenie Gminy Grzmiąca
a. Instalacji odzysku odpadów w miejscowo ści Krosino – KPPD S.A. w Szczecinku Zakład
Przemysłu Drzewnego w Krosinie (proces odzysku energii z odpadów drzewnych
w zakładowej kotłowni).
Odpady zawierające azbest
Kluczowym celem ujętym w Programie usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu
Powiatu Szczecineckiego było usunięcie i unieszkodliwienie do 2032 r. wszystkich wyrobów
zawierających azbest z terenu powiatu. Powiat udzielał dofinansowania osobom fizycznym
i jednostkom organizacyjnym na realizacje usuwania wyrobów azbestowych do roku 2010.
Obecnie wszystkie sześć gmin z terenu powiatu posiada gminne programy usuwania wyrobów
zawierających azbest i każdego roku, korzystając z Programu usuwania azbestu prowadzonego
przez WIOŚ w Szczecinie, sukcesywnie udziela dofinansowania osobom fizycznym na usuwanie
wyrobów zawierających azbest. Z terenu powiatu usunięto łącznie w 2011 r. 200,977 Mg tego
odpadu, a w 2012 r. – 58,602 Mg. Jedyną możliwą do zastosowania formą unieszkodliwiania
wyrobów zawierających azbest jest składowanie. W przypadkach określonych rozporządzeniem,
wyroby wycofane z eksploatacji w postaci rur i złączy mogą być pozostawione w ziemi. Na terenie
powiatu szczecineckiego nie wyst ępuje składowisko odpadów niebezpiecznych, na którym
mogłyby być unieszkodliwiane odpady zawierające azbest. Wytworzone i zebrane odpady
przekazywane są do unieszkodliwiania poza terenem powiatu. Odpady najczęściej trafiają na
składowisko w Myśliborzu oraz Koszalinie, a także na składowiska zlokalizowane na terenie
Województwa Pomorskiego.
Oleje odpadowe
Oleje odpadowe należą do grupy odpadów niebezpiecznych do których zaliczane s ą m.in.
odpadowe oleje silnikowe, oleje hydrauliczne, przek ładniowe i smarowe. Za zbieranie i
zagospodarowanie tych odpadów odpowiedzialni są przedsiębiorcy. Inne odpady zanieczyszczone
olejami (z odwodnienia olejów w separatorach, odpady paliw ciek łych i pozostałe odpady olejowe)
obowiązkowi zagospodarowania podlegaj ą przez ich wytwórców.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami obowiązek odzysku i recyklingu olejów odpadowych
spoczywa na przedsiębiorcach (wytwórcach i importerach). Ilość wytworzonych ogółem zużytych
olejów na terenie powiatu (wg WSO) wyniosła w 2011 r. – 172,245 Mg a w 2012 r. – 232,563 Mg.
Na terenie powiatu szczecineckiego nie występuje instalacja do regeneracji odpadowych
olejów, wytworzone i zebrane odpady przekazywane s ą do przetwarzania poza terenem powiatu.
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Wyeksploatowane urządzenia elektryczne i elektroniczne ze w zględu na swoją specyfikę są
odpadami uciążliwymi dla środowiska. Odpady zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
powstają w gospodarstwach domowych, obiektach infrastruktury i przemy śle. Na terenie powiatu
odebrano w 2011 r. 35,39 Mg a w 2012 r. 59,49 Mg komunalnego zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego. W ostatnich latach zaszły duże zmiany w zakresie pozyskanych ilo ści odpadów.
Wpływ na te zmiany ma sukcesywny rozwój zbierania i odzysku odpadów przez placówki
67
handlowe, placówki oświatowe, urzędy miast i gmin, a także organizacje odzysku, które aktywnie
wspierają zbieranie oraz odzysk, unieszkodliwianie odpadów zu żytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego. Na terenie powiatu funkcjonuje obecnie jeden zak ład demontażu zużytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego prowadzony przez KOTECH Bogdan Korpal w Szczecinku
przy ul. Wodociągowej 6B.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Postępowanie z pojazdami wycofanymi z eksploatacji jest wa żnym elementem w dziedzinie
gospodarki odpadami. Demont aż pojazdów wycofanych z eksploatacji jest mo żliwy w stacjach
demontażu, a zbieranie tych pojazdów mog ą prowadzić wyłącznie przedsiębiorcy prowadzący
punkty zbierania pojazdów i przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu. Na terenie powiatu
szczecineckiego funkcjonuje 1 stacja demonta żu pojazdów prowadzona przez ERGE – MET Sp. z
o.o. w Szczecinku przy ul. Łukasiewicza. Jednocześnie nie funkcjonuje punkt zbierania pojazdów
wycofanych z eksploatacji.
Komunalne osady ściekowe
Osady ściekowe, powstające w oczyszczalniach ścieków są odpadami, których
unieszkodliwienie i zagospodarowanie jest problemem ca łego kraju. W miarę budowy sieci
kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków, sukcesywnie w kolejnych latach wzrasta ilo ść
wytwarzanych komunalnych osadów ściekowych. Z danych WSO wynika, że w 2011 r. na terenie
powiatu wytworzono 3 683,4 Mg, a w 2012 r. 5 187,75 ustabilizowanych komunalnych osadów
ściekowych. Wytworzone osady ściekowe na terenie oczyszczalni ścieków zlokalizowanych na
terenie powiatu i zarządzanych przez PWiK sp. z o.o. w Szczecinku są wykorzystywane w
rolnictwie w procesie odzysku R10 obróbka na powierzchni ziemi przynosząca korzyści dla
rolnictwa lub poprawę stanu środowiska. W 2011 i 2012 r. osady na terenie powiatu
zagospodarowywane były na terenie gminy Borne Sulinowo w obr ębie Liszkowo i na terenie gminy
Barwice w Obrębie Stary Grabiąż.
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
nadal niski poziom gmin zaanga żowanych w tworzenie ponadgminnych instalacji – zakładów
zagospodarowania odpadów,
zbyt niski postęp w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych, w tym odpadów
niebezpiecznych występujących w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych,
niski poziom realizacji obowiązku ustawowego ograniczenia odpadów ulegaj ących
biodegradacji kierowanych do składowania,
zawiłość przepisów prawnych powodujące trudności w ich interpretacji.
Potencjalnymi problemami są:
niewystarczająca liczba oraz moc przerobowa instalacji do zagospodarowania odpadów, w
tym mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych na
terenie Regionu szczecineckiego, oraz do termicznego przekształcania na terenie
województwa,
niepełne wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów (opakowaniowych, wielkogabarytowych,
ulegających biodegradacji i niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych),
niepełne informacje o ilości usuniętych wyrobów zawierających azbest oraz ilości
pozostających jeszcze na terenie powiatu wyrobów azbestowych oraz nie w pe łni
wykorzystane środki finansowe na potrzeby usuwania i unieszkodliwiania wyrobów
azbestowych,
niski poziom świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu,
niewystarczający poziom selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych,
brak wystarczająco rozwiniętego systemu zbierania olejów odpadowych z małych i średnich
przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych oraz brak odpowiedniego selektywnego
zbierania omawianych odpadów w miejscu wytwarzania, co uniemo żliwia w wielu
przypadkach kierowanie ich do regeneracj i.
68
7. Zasoby przyrodnicze powiatu (OP):
Prawne formy ochrony przyrody,
Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
polega na zachowaniu, zrównowa żonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i
składników przyrody:
− dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;
− roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;
− zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia;
− siedlisk przyrodniczych;
− siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków ro ślin, zwierząt i grzybów;
− tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt;
− krajobrazu;
− zieleni w miastach i wsiach;
− zadrzewień.
Formami ochrony przyrody są: parki narodowe; rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe,
obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska
dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe oraz ochrona gatunkowa
roślin, zwierząt i grzybów.
Powierzchnia obszarów prawnie chronionych, jak wynika z danych GUS, n a terenie powiatu
szczecineckiego w 2012 r. wynosi ła 50 366,9 ha co daje 28,5 % powierzchni powiatu . Na
obszarze powiatu, oprócz parków narodowych, występuje większość form ochrony przyrody,
których liczebność przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 34. Obiekty i obszary prawnie chronione powiatu szczecineckiego
Forma ochrony przyrody
Rezerwaty przyrody
Parki krajobrazowe
Obszary chronionego krajobrazu
Obszary Natura 2000
Pomniki przyrody
Użytki ekologiczne
Liczba
8
1
6
10
185
95
Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie, Gminy
Parki krajobrazowe
Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze wzgl ędu na wartości przyrodnicze,
historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych warto ści
w warunkach zrównoważonego rozwoju (art. 16 ustawy o ochronie przyrody). Grunty rolne i leśne
oraz inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia si ę w
gospodarczym wykorzystaniu. Powierzchnia jedynego parku na terenie powiatu szczecineckiego
wynosi 4 400 ha w tym na terenie gminy Barwice – 2 450 ha, Borne Sulinowo – 1 950 ha.
♦
Drawski Park Krajobrazowy
W celu ochrony wysokich walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych fragmentu
Pojezierza Drawskiego 24 września 1979 r. Uchwałą Nr XVI/49/79 Wojewódzkiej Rady Narodowej
w Koszalinie (Dz. Urz. WRN w Koszalinie Nr 6, poz.13) zosta ł utworzony Drawski Park
Krajobrazowy, który zasięgiem swym obejmuje obszar 41 430 ha (otulina zajmuje 22 212 ha). Park
położony jest na terenie gmin: Czaplinek, Borne Sulinowo, Barwice, Połczyn-Zdrój, Ostrowice i
Złocieniec. Opis przebiegu granic parku i jego otuliny oraz zakazy w nim obowi ązujące określone
zostały w Rozporządzeniu nr 15/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 27 lipca 2005 r. w
sprawie Drawskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2005 r. Nr 64
poz. 1378).
Drawski Park Krajobrazowy (DPK) łącznie z otuliną położony jest na obszarze mezoregionu
Pojezierze Drawskie, stanowiącego część makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie.
Podłoże Parku stanowi jednostka strukturalno – tektoniczna → Wał Pomorsko-Kujawski. Park leży
w części środkowej wału, określonej jako blok Czaplinka. Blok odznacza się dość silnym
pofałdowaniem warstw. Układ ten zdeformowany jest licznymi dyslokacjami, g łównie
w postaci uskoków. Wyniki wierceń geologicznych wykazały okresowe zalewanie tego obszaru
przez morze. Miało ono silny wpływ na charakter sedymentacji i rodzaj tworzonych ska ł.
69
Najstarsze utwory stwierdzono w Połczynie Zdroju. Są to zalegające na głębokości 2 - 4 km
utwory morza cechsztyńskiego, wykształcone w postaci przemieszanych warstw anhydrytów, soli
kamiennej i potasowej oraz iłów.
Rys. 14. Drawski Park Krajobrazowy bez otuliny.
Flora
Tabela 35. Wykaz gatunków roślin występujących w Drawskim Parku Krajobrazowym, objętych
całkowitą ochroną gatunkową
Gatunek
Gatunek – łacińska nazwa
orlik pospolity
Aquilegia vulgaris
storczyk szerokolistny
Dactylorhiza majalis
storczyk krwisty
Dactylorhiza incarnata
storczyk plamisty
Dactylorhiza maculata
storczyk Traunsteinera
wawrzynek wilczełyko
Dactylorhiza traunsteineri
Daphne mezereum
goździk piaskowy
rosiczka długolistna
rosiczka pośrednia
Dianthus arenarius
Drosera anglica
Drosera intermedia
rosiczka okrągłolistna
Drosera rotundifolia
skrzyp olbrzymi
Equisetum telmateia
kruszczyk błotny
Epipactis palustris
wrzosiec bagienny
Erica tetralix
bluszcz pospolity
poryblin jeziorny
Hedera helix
Isoetes lacustris
listera jajowata
lobelia jeziorna
widłak jałowcowaty
Listera ovata
Lobelia dortmanna
Lycopodium annotinum
widłak goździsty
widłak torfowy
Lycopodium clavatum
Lycopodiella inundata
grążel żółty
Nuphar lutea
grzybienie białe
Nymphaea alba
grzybienie północne
wiciokrzew pomorski
Nymphaea candida
Lonicera periclymenum
podkolan biały
podkolan zielonawy
Platanthera bifolia
Platanthera chloranta
wierzba borówkolistna
Salix myrtiloides
paprotka zwyczajna
Polypodium vulgare
Źródło: Strona internetowa Zespołu Drawskiego i Ińskiego Parku Krajobrazowego
70
Tabela 36. Wykaz gatunków roślin występujących w Drawskim Parku Krajobrazowym, objętych
częściową ochroną gatunkową
Gatunek
Gatunek – łacińska nazwa
marzanka wonna
Galium odoratum
kalina koralowa
centuria pospolita
Viburnum opulus
Centaurium erythrea
konwalia majowa
naparstnica zwyczajna
Convallaria majalis
Digitalis grandiflora
kruszyna pospolita
Frangula alnus
kopytnik pospolity
Asarum europaeum
kocanki piaskowe
bobrek trójlistkowy
Helichrysum arenarium
Menyantes trifoliata
bagno zwyczajne
Ledum palustre
wilżyna ciernista
Ononis spinosa
przylaszczka pospolita
Hepatica nobilis
pierwiosnka lekarska
Primula officinalis
porzeczka czarna
Ribes nigrum
Źródło: Strona internetowa Zespołu Drawskiego i Ińskiego Parku Krajobrazowego
Fauna
Ichtiofauna
Ryby są wielkim bogactwem przyrodniczym i gospodarczym Drawskiego Parku
Krajobrazowego. Wody parku zasiedla 36 gatunków ryb i 1 gatunek kr ągłoustnych, z których:
strzebla potokowa, koza, piskorz i minóg strumieniowy obj ęte są ochroną prawną. Obszar parku z
czystymi rzekami i ponad czterdziestoma jeziorami stanowi dogodne środowisko życia wielu
gatunków ryb. Szczególnie bogate w ryby są jeziora. Najbardziej charakterystyczne dla tego
obszaru są jeziora sielawowe, odznaczające się dużą czystością wód. Zasiedla je zespół
gatunków reprezentowanych przez: sielaw ę, sieję, ukleję, leszcza, stynkę, płoć, okonia, krąpia,
jazgarza i szczupaka. Do dużych jezior sielawowych w DPK należą: Drawsko, Siecino, Wilczkowo,
Żerdno i Komorze. Drugim licznie wyst ępującym typem rybackim są jeziora leszczowe, których
ichtiofaunę reprezentują: leszcz, lin, węgorz, wzdręga, szczupak, okoń i krąp. Przykładem tego
typu jezior są jeziora Krosino i Czaplino. W licznych ma łych, silnie zarośniętych i mulistych
zbiornikach wodnych, pospolicie wyst ępuje karaś.
Herpetofauna
W Drawskim Parku Krajobrazowym i na terenie otuliny wyst ępuje 12 gatunków płazów. Płazy
zasiedlające teren parku należą do 6 rodzin. Z rzędu płazów ogoniastych występuje rodzina
salamandrowate,
rząd bezogonowych reprezentuj ą:
ropuszkowate,
grzebiuszkowate,
ropuchowate, rzekotkowate i najliczniejsza rodzina żabowate.
Z płazów ogoniastych najliczniej występuje traszka zwyczajna, Zasiedla ona obszary o
wilgotnym podłożu i porośnięte roślinnością np. lasy, łąki, płytkie zbiorniki wodne, rowy. Na lądzie
prowadzi nocny tryb życia. Innym gatunkiem traszki wyst ępującym w DPK jest traszka
grzebieniasta. Jest ona największą traszka europejską i osiąga długość 15-18 cm. Traszka
grzebieniasta bytuje w podobnych siedliskach jak traszka zwyczajna. Jest form ą wilgotnolubną.
Prowadzi nocny tryb życia.
Rodzinę ropuszkowatych reprezentuje w parku kumak nizinny. Spotkać go można w różnego
rodzaju zbiornikach wody stojącej. Odbywa gody od maja do lipca i prowadzi dzienny tryb życia.
Z grzebiuszkowatych występuje w parku jedyny w Polsce przedstawiciel tej rodziny grzebiuszka ziemna. Spotykana jest w środkowej części DPK. Związana jest z glebami wilgotnymi,
które umożliwiają szybkie zagrzebywanie się. Gody odbywa w niewielkich zbiornikach wodnych.
Prowadzi nocny tryb życia.
Na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego z krajowych rop uch występują 2 gatunki:
ropucha szara i ropucha paskówka. Najliczniej w parku wyst ępuje ropucha szara, która zaliczana
jest do gatunków pospolitych w Polsce. Rozprzestrzeniona jest na terenie ca łego parku i jego
otuliny. Gody odbywają się zwykle w leśnych lub polnych zbiornikach wodnych. Nielicznie w DPK
występuje ropucha paskówka. Łatwo ją rozpoznać po sposobie poruszania si ę - biega zamiast
skakać. Środowiskiem życia paskówki są tereny otwarte. Rozmnaża się w małych zbiornikach
wodnych.
71
Rodzina żabowatych jest reprezentowana w DPK przez 5 gatunków żab. Z żab "zielonych"
występują: żaba jeziorkowa, żaba wodna i żaba śmieszka. Grupę żab "brunatnych" licznie
reprezentują: żaba trawna i żaba moczarowa. Żaby zielone występują w Drawskim Parku
Krajobrazowym we wszystkich typach zbiorników wodnych. Żaba jeziorkowa to najbardziej wodny
gatunek wśród żab krajowych. Żaba śmieszka jest największą żabą europejską, dorasta do 10-12
cm. Na terenie DPK występuje bardzo nielicznie. Żaby zielone prowadzą dzienny tryb życia i łatwo
dają się obserwować. Na brzegach lasów i terenach odkrytych pospolicie wyst ępuje żaba trawna,
o zmierzchowej i nocnej aktywności. Podobna do niej żaba moczarowa jest najpospolitszym
gatunkiem płaza w Drawskim Parku Krajobrazowym. Występuje we wszystkich typach siedlisk i
zbiorników wodnych.
Gady reprezentowane są w Drawskim Parku Krajobrazowym przez 5 gatunków.
Najpospolitszym gadem parku jest jaszczurka zwinka. Łatwo ją zaobserwować w miejscach
nasłonecznionych, szczególnie na polanach, zrębach i łąkach. Odmienne siedliska preferuje
jaszczurka żyworodna. Jako gatunek wilgociolubny zamieszkuje wilgotne lasy, torfowiska i
podmokłe łąki. Mieszkańcem wilgotnych lasów jest równie ż padalec zwyczajny. Prowadzi on
skryty tryb życia, w dzień przebywając w kryjówkach.
Z węży spotyka się zaskrońca zwyczajnego, łatwego do rozpoznania po charakterystycznych
żółtych plamach tuż za głową. W parku spotykana jest także żmija zygzakowata. Jest jedynym
krajowym wężem jadowitym.
Najbardziej cennymi dla herpetofauny są obszary północnej części parku, położone w trójkącie
Ostrowice - Chłopowo - Połczyn Zdrój, charakteryzujące się szeroką różnorodnością siedlisk i
bogactwem różnego typu zbiorników wodnych oraz okolice jezior: Piasecznik Wielki, Piasecznik
Mały, Okole, Wilczkowo, Dłusko. W otulinie Drawskiego Parku Krajobrazowego szczególnie cenne
są tereny ciągnące się od jeziora Tyczno do jeziora Karasie i Lubicko Wielkie.
Awifauna
Ptaki są najliczniejszą grupą kręgowców w Drawskim Parku Krajobrazowym. W wyniku
inwentaryzacji ustalono, że lęgowa awifauna Parku i jego otuliny liczy 148 gatunków. Liczba
gnieżdżących się w Parku przedstawicieli awifauny świadczy o wysokiej ornitologicznej
atrakcyjności tego terenu. Drawski Park Krajobrazowy jest ostoj ą ptaków o randze krajowej.
Spośród gatunków zagrożonych wyginięciem gniazdują tu: 4 pary bielików, 3 pary orlików
krzykliwych, 2 pary kani rudych, 6 par bocianów czarnych i ponad 100 par bocianów bia łych.
Istniejące i projektowane rezerwaty oraz u żytki ekologiczne zabezpieczają tylko część miejsc
lęgowych ptaków. Szczególnie cennym ornitologicznie terenem w Drawskim Parku
Krajobrazowym jest jezioro Prosino, będące rezerwatem przyrody. Stanowi ono ostoj ę lęgową 26
gatunków ptaków oraz atrakcyjne miejsce dla ptaków p odczas migracji. Lęgi odbywają tutaj m.in.:
perkozek, bąk, krakwa, cyranka, płaskonos, głowienka, wodnik, kszyk, śmieszka, zimorodek,
remiz, czajka i błotniak stawowy. W sezonie lęgowym występują na jeziorze zgrupowania ptaków
nielęgowych, wśród których przeważają stada łabędzi niemych, łysek i krzyżówek. W okresie
polęgowym ptaki znajdują tu obfite żerowisko. Notowano w tym okresie duże koncentracje łysek,
krzyżówek, czernic, łabędzi niemych i śmieszek. Stwierdzono też migrujące rodziny wąsatek i nie
jest wykluczone gnieżdżenie się tego gatunku w rezerwacie. Projektowany jest drugi rezerwat
ornitologiczny Łąka, położony koło miejscowości Stare Worowo.
Obszar ten jest lęgowiskiem m.in.: perkoza, gęgawy, gągoła, bąka, błotniaka stawowego,
wodnika i czernicy, miejscem żerowania rybołowa i kani czarnej. W projektowanym rezerwacie
ornitologiczno-florystycznym Torfowisko Głęboczek stwierdzono lęgi gęgawy, remiza, błotniaka
stawowego i żurawia.
Na mokradłach spotyka się lęgi perkoza rdzawoszyjego, bąka, kszyka, wodnika, błotniaka
stawowego i stalugwy. Jeziora i trzcinowiska zamieszkuj ą pospolicie: brzęczka, trzciniak, perkoz
dwuczuby, łabędź niemy, rokitniczka, łozówka, trzcinniczek, potrzos, łyska, krzyżówka. Nad
wszystkimi większymi jeziorami występuje nurogęś. Regularnie lęgi odbywa on na jeziorze
Siecino. Na jeziorze Drawsko znajduje się jedyne w DPK stanowisko sieweczki rzecznej. Jedyna
kolonia czapli siwej zlokalizowana jest w Nadle śnictwie Czaplinek i liczy ponad 5 0 par tych
ptaków. Na jednej z wysp jeziora Drawsko znajduje się kolonia kormorana czarnego, licząca
ponad 200 par. Populacja kormorana w DPK przekracza 1000 osobników. Wzd łuż rzeki Dębnicy w
rejonie jeziora Dębno stwierdzono 4 stanowiska pliszki górskiej. W dolinie Drawy obserwowano
dziwonię - gatunek nielicznie występujący na pojezierzach. Swoją liczebność w parku znacznie
zwiększył gągoł. Jest gatunkiem lęgowym na 7 jeziorach parku, między innymi na: Siecinie,
Drawsku, Kleszcznie, Czarnówku i Leśniówku.
Pospolitymi drapieżcami w Drawskim Parku Krajobrazowym są myszołów i jastrząb. Populacja
lęgowa błotniaka stawowego oceniana jest na 20 par, co czyni teren DPK jedn ą z największych
72
ostoi błotniaka w kraju. W parku gnieździ się puchacz, a ponadto inni przedstawiciele sów:
puszczyk, pójdźka, sowa uszata i płomykówka. Stare drzewostany zasiedla dzięcioł czarny.
Dzięcioł zielony obserwowany był w okolicach Popielewa, Brzezinki, Budowa i jeziora Siecino. Z
obrzeżami lasów, głównie sosnowych, związana jest lerka najliczniejsza w środkowej części
parku. Świergotek polny, ptak terenów piaszczystych, wyst ępuje we wschodniej części parku. Z
drzewostanem bukowym związana jest muchołówka mała, szczególnie licznie występująca wokół
Doliny Pięciu Jezior. Również siniak preferuje lasy bukowe. Stosunkowo pospolity j est gąsiorek,
zasiedlający obrzeża lasów, zakrzewienia, łąki i polany leśne. W piaszczystych skarpach tworzą
kolonie lęgowe brzegówki.
Na terenie DPK stwierdzono 6 kolonii tego gatunku, licz ących kilka do kilkadziesiąt par.
Teriofauna
W Drawskim Parku Krajobrazowym występuje ponad 40 gatunków ssaków. Teriofauna DPK
obejmuje prawie połowę gatunków ssaków żyjących na niżu Polski. Można oczekiwać poszerzenia
listy ssaków tego terenu o jeża wschodniego, rzęsorka mniejszego, zębiełka karlika, karlika
większego, borowca i darniówkę. Dwa gatunki: pojawiający się okresowo wilk oraz wydra
umieszczone są w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Najliczniej reprezentowan ą grupą
ssaków w parku są gryzonie. Z przedstawicieli tego rzędu spotykamy: bobra europejskiego,
wiewiórkę pospolitą, piżmaka, nornicę rudą, karczownika, norniki - północnego, burego i
zwyczajnego. Brzegi lasów, zarośla i pola zasiedlają: badylarka, mysz polna i mysz zaroślowa. Z
biotopem leśnym związane jest występowanie myszy leśnej. Najbardziej znanymi
przedstawicielami gryzoni są mysz domowa i szczur wędrowny. Z nietoperzy występuje w parku 8
gatunków: nocek duży, nocek Natterera, nocek wąsatek, nocek rudy, karlik malutki, gacek
wielkouch, mroczek późny i mopek. Owadożerne reprezentuje 5 gatunków: je ż zachodni, kret
europejski, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka - najmniejszy przedstawiciel ssaków krajowych i
jadowity rzęsorek rzeczek. Przedstawicielami zającokształtnych w parku są: zając szarak i królik.
Drapieżne oprócz wilka i wydry reprezentuje 8 ga tunków: lis, jenot, borsuk, kuny - leśna i domowa,
tchórz zwyczajny, gronostaj i łasica. Z kopytnych w Drawskim Parku Krajobrazowym żyją dzik,
sarna, jeleń. Okresowo pojawia się w parku największy krajowy przedstawiciel jeleniowatych - łoś.
W południowej części DPK można również spotkać żubra.
Obszary chronionego krajobrazu
Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyróżniający się
krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania
potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych (art.
23 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 tj. z pó źniejszymi zmianami)).
Na terenie powiatu szczecineckiego sze ść obszarów chronionego krajobrazu zajmuje
powierzchnię 43 955,2 ha (źródło: GUS).
Rys. 15. Obszary chronionego krajobrazu na terenie powiatu szczecineckiego ( źródło: Program
Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego).
73
Tabela 37. Obszary chronionego krajobrazu na terenie powiatu szczecineckiego.
Data utworzenia
Powierzchnia
ogólna obszaru
[ha]
Pojezierze Drawskie
17.11.1975 r *
68 450,00
Okolice Żydowo – Biały Bór
17.11.1975 r *
12 350,00
Miasto i Gmina Biały Bór
Jeziora Szczecineckie
17.11.1975 r *
17 619,10
Gmina Biały Bór, Gmina
Szczecinek, Miasto
Szczecinek
Las Drzonowski
27.09.2000 r**
86,00
Doliny Piławy
28.02.2004 r ***
1 998,57
Dolina rzeki Płytnicy
24.06.2004 r****
79,88
Dolina rzeki Płytnicy
26.08.2004 r*****
1 213,73
Nazwa obszaru
Gminy powiatu objęte
obszarem chronionego
krajobrazu
Gmina Borne Sulinowo,
Gmina Szczecinek, Miasto
Szczecinek
Gmina Biały Bór
Gmina Borne Sulinowo
Gmina Szczecinek
Gmina Borne Sulinowo
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku.
*-
Uchwała nr X/46/75 WRN w Koszalinie z dnia 17 listopada 1975 r., Uchwała Nr XXXII/375/09 Sejmiku Województwa
Zachodniopom orskiego z dnia 15 września 2009 r.
** Uchwała Nr XX/181/2000 Rady Miejskiej w Białym Borze z dnia 27 września 2000 r.
*** Uchwała Nr XIII/143/2004 Rady Miejskiej w Bornem Su linowie z dnia 28 lutego 2004 r.
**** - Uchwała Nr XXI/136/2004 Rady Gminy Szczecinek z dnia 24 czerwca 2004 r.,
***** - Uchwała Nr XVII/194/2004 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 26 sierpnia 2004 r.
Obszary chronionego krajobrazu Jeziora Szczecineckie, Dolina Piławy, Las Drzonowski oraz
Dolina rzeki Płytnicy, Doliny Piławy znajdują się w całości na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Pozostałe obszary obejmują także gminy sąsiednich powiatów: Okolice Żydowo – Biały Bór
obejmuje gminę Polanów i Bobolice, Pojezierze Drawskie obejmuje gmin ę Drawsko Pomorskie,
Ostrowice, Złocieniec, Brzeżno.
Rezerwaty przyrody
Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub ma ło zmienionym,
ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a tak że siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska
grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami
przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Liczba rezerwatów w
powiecie szczecineckim wynosi 8. Łączna powierzchnia rezerwatów wynosi 1874,04 ha.
Tabela 38. Wykaz rezerwatów przyrody na terenie powiatu szczecineckiego
Nazwa
rezerwatu
Akt prawny ustanawiający
rezerwat
Gmina
Zarządzenie Ministra Leśnictwa i
Przemysłu Drzewnego z dn. 12
Szczecinek
lipca 1974 r.
Zarządzenie Ministra Leśnictwa i
Jezioro Kiełpino*
Przemysłu Drzewnego z dn. 12
Szczecinek
lipca 1974 r.
Zarządzenie Ministra Leśnictwa i
Jezioro
Przemysłu Drzewnego z dn. 21
Biały Bór
Głębokie*
lipca 1977 r.
Zarządzenie Ministra Leśnictwa i
Jezioro Iłowatka*
Przemysłu Drzewnego z dn. 21
Biały Bór
lipca 1977 r.
Zarządzenie Ministra Ochrony
Borne
Bagno Ciemino* Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Sulinowo
Leśnictwa z dn. 25 lipca 1997 r.
Dęby
Wilczkowskie*
74
Typ rezerwatu
Leśny
Organ zarządzający
lub osoba sprawująca
bezpośredni nadzór
Nadleśniczy
Nadleśnictwa
Szczecinek
Florystyczny
Agencja Nieruchomości
Rolnej
Florystyczny
Agencja Nieruchomości
Rolnej
Florystyczny
Agencja Nieruchomości
Rolnej
Torfowiskowo leśny
Nadleśniczy
Nadleśnictwa
Szczecinek
Przełom rzeki
Dębnicy**
Bagno
Kusowo***
Diabelskie
Pustacie****
Zarządzenie Regionalnego
Dyrektora Ochrony Środowiska w
Barwice
Szczecinie z dn. 9 stycznia 2009 r.
Rozporządzenie Wojewody
Zachodniopomorskiego z dn. 25
Szczecinek
maja 2005 r. w sprawie uznania za
rezerwat przyrody "Bagno Kusowo"
Rozporządzenie Wojewody
Zachodniopomorskiego z dn. 14
Borne
listopada 2008 r. w sprawie uznania
Sulinowo
za rezerwat przyrody "Diabelskie
Pustacie"
Krajobrazowy
Nadleśniczy
Nadleśnictwa Połczyn
Torfowiskowy
Nadleśniczy
Nadleśnictwa
Szczecinek
Florystyczny
Nadleśniczowie
Nadleśnictw Borne
Sulinowo i Czarnobór
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku
* Obwieszczenie Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 5 lutego 2002 r. w sprawie ogłoszenia wykazu
rezerwatów przyrody znajdujących się na terenie województwa zachodniopomorskiego Dz. Urz. Nr 8 poz.
162.
** Zarządzenie Nr 7/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 9 stycznia
2009 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody „Przełom rzeki Dębnicy” Dz. Urz. Nr 5 poz. 193 z dnia 3
lutego 2009 r.
*** Rozporządzenie nr 11/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 3 czerwca 2005 r. w sprawie
uznania za rezerwat przyrody „Bagno Kusowo” Dz. Urz. Nr 45, poz.1053 z dn.03.06.2005 r.
**** Rozporządzenie nr 45/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dn. 14 listopada 2008 r. w sprawie
uznania za rezerwat przyrody "Diabelskie Pustacie" Dz. Urz. Nr 96, poz.2076 z dn.26.11.2008 r.
Dęby Wilczkowskie – leśny rezerwat w gminie Szczecinek (nadleśnictwo i obręb Szczecinek)
o powierzchni 3,09 ha. Ochroną na jego terenie zostały objęte: zespoły roślinne (GalioCarpinetum, Fago-Quercetum), gatunki roślin chronionych objęte ochroną ścisłą (Neottia nidusavis, Platanthera bifolia), oraz gatunki roślin chronionych objęte ochroną częściową (Asperula
odorata, Ribes nigrum, Viburnum opulus ). Przedmiotem ochrony objęty został fragment lasu
liściastego ze stanowiskiem rzadkiej rośliny złoci pochwolistej.
Jezioro Głębokie – florystyczny rezerwat w gminie Biały Bór o powierzchni 8,87 ha. Ochron ą
na jego terenie zostały objęte: zespoły roślinne (Isoeto-Lobelietum, Myriophylletum alterniflori) ,
gatunki roślin chronionych objęte ochroną ścisłą (Isoetes echinospora, Isoetes lacustris, Lobelia
dortmanna), oraz gatunki roślin chronionych objęte ochroną częściową (Ledum palustre).
Jezioro Iłowatka – florystyczny rezerwat w gminie Biały Bór o powierzchni 14,73 ha. Ochroną
na jego terenie zostały objęte: zespoły roślinne (Caricetum rostratae, Isoeto-Lobelietum,
Myriophylletum alterniflori) oraz gatunki roślin chronionych objęte ochroną ścisłą (Isoetes lacustris,
Lobelia dortmanna, Nuphar pumilum).
Jezioro Kiełpino – wodny rezerwat w gminie Szczecinek o powierzchni 49,38 ha. Ochron ą na
jego terenie zostały objęte: zespoły roślinne (Caricetum rostratae, Isoeto-Lobelietum) oraz gatunki
roślin chronionych objęte ochroną ścisłą (Isoetes lacustris, Lobelia dortmanna) .
Bagno Ciemino – torfowiskowy rezerwat na terenie gminy Borne Sulinowo zajmuj ący obszar
lasu i torfowisk o powierzchni 400,29 ha. Celem ochrony jest zachowanie ze wzgl ędów naukowych
i dydaktycznych cennych ekosystemów leśnych i torfowiskowych, charakterystycznych
dla Pojezierza Drawskiego.
Przełom rzeki Dębnicy – krajobrazowy, o powierzchni 138,59 ha w gminie Barwice, na
wschodnim skraju Drawskiego Parku Krajobrazowego. Celem ochrony jest zachowanie
młodoglacjalnego krajobrazu z przełomem rzeki o podgórskim charakterze, przez wał moreny
czołowej. Obszar rezerwatu obejmuje dolin ę Dębnicy z bogatą i zróżnicowaną florą i fauną, w tym
stanowiskami widłozębu zielonego (Dicranum virde), hildebrandii rzecznej (Hildebrandia rivularis )
i pliszki górskiej (Motacilla cinerea).
Bagno Kusowo – rezerwat chroni zachowane w dobrym stanie kopu łowe torfowisko, które
zajmuje powierzchnię ponad 326,56 ha, poro śniętych mszarami torfowcowymi i borem bagiennym.
W północnej części torfowiska jest zachowana doskonale typowa kopu ła torfowa z bezleśną
częścią centralną, pokryta mszarami z wełnianką darniową i karłowatą sosną.
Diabelskie Pustacie – florystyczny rezerwat w gminie Borne Sulinowo o powierzchni 932,53 ha
położony w obrębie ewidencyjnym Borne Sulinowo i K łomino. Celem ochrony przyrody w
rezerwacie jest zachowanie układów biocenotycznych i krajobrazu dwóch szlaków sandrowych –
młodszego szlaku sandrowego i szlaku Płytnicy oraz leżących w ich obrębie obniżeń
wytopiskowych i wzgórz o charakterze osta ńców erozyjnych.
75
Obszary Natura 2000
Na sieć Natura 2000 składają się dwa typy obszarów: obszary specjalnej ochrony ptaków
(OSO), specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) oraz obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty
(OZW). Obszary te mogą się pokrywać, a ponadto obszar Natura 2000 może obejmować część
lub całość obszarów i obiektów objętych innymi formami ochrony przyrody.
Obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 wyznaczono na podstawie rozporz ądzenia
Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków
(Dz. U. z 2011 r. Nr 25, poz. 133, z późniejszymi zmianami). Celem wyznaczenia tych obszarów
jest ochrona populacji dziko wyst ępujących gatunków ptaków, utrzymanie i zagospodarowanie ich
naturalnych siedlisk zgodnie z wymogami ekologicznymi, przywracanie zniszczonych biotopów
oraz tworzenie biotopów. Specjalne obszary ochrony siedlisk Natura 2000 uznane s ą za obszary
mające znaczenie dla wspólnoty na podstawie Decyzji Wykonawczej Komisji z dnia 16 listopada
2012 r. w sprawie przyjęcia, na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG, szóstego zaktualizowanego
wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region
biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2012) 8135) (Dz. U L 024/58 z 2013r.). Celem
wyznaczenia tych obszarów jest trwała ochrona siedlisk przyrodniczych, populacji i siedlisk ro ślin
oraz zwierząt, a także odtworzenie siedlisk przyrodniczych lub w łaściwego stanu ochrony
gatunków roślin lub zwierząt. Na terenie powiatu szczecineckiego znajduje si ę 9 specjalnych
obszarów ochrony siedlisk oraz 1 obszar specjalnej ochrony ptaków. Ponadto bezpo średnio przy
wschodniej granicy powiatu zlokalizowany jest specjalny obszar ochrony siedlisk Poligon w
Okonku PLH300021.
Rys. 16. Obszary Natura 2000 na terenie powiatu s zczecineckiego (źródło: Program Ochrony
Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego).
Tabela 39. Wykaz obszarów Natura 2000 na terenie powiatu szczecineckiego
SOO (Specjalne Obszary Ochrony)
Nazwa obszaru
Kod obszaru
Typ obszaru
Dorzecze Parsęty
PLH320007
K
Bobolickie Jeziora Lobeliowe
PLH320001
B
Jeziora Szczecineckie
PLH320009
E
Bagno i Jezioro Ciemino
PLH320036
B
Jezioro Śmiadowo
PLH320042
B
Diabelskie Pustacie
PLH320048
B
Dolina Piławy
PLH320025
B
Jezioro Bobięcińskie
PLH320040
E
Jeziora Czaplineckie
PLH320039
G
OSO (Obszary Specjalnej Ochrony)
Nazwa obszaru
Kod obszaru
Ostoja Drawska
PLB320019
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony internetowej GDOŚ
76
Typ obszaru
F
Typy obszarów Natura 2000
B – Wydzielone SOO (Specjalne Obszary Ochrony), bez żadnych połączeń z innymi obszarami
Natura 2000
E – SOO, który graniczy z innym obszarem Natura 2000 - OSO lub SOO, ale się z nim nie
przecina,
K – SOO, częściowo przecinający się z OSO,
G – Obszar SOO, całkowicie zawierający w sobie obszar OSO,
F – Obszar OSO, całkowicie zawierający w sobie obszar SOO.
Pomniki przyrody
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o
szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz
odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych
rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska,
skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie (art. 40 ustawy o ochronie przyrody). Na terenie powiatu
szczecineckiego utworzono do tej pory 185 pomników przyrody. Wykaz pomników przyrody na
terenie powiatu szczecineckiego zestawiono w za łączniku nr 11.
Użytki ekologiczne
Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających
znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej- naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i
śródleśne, oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej
roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamie ńce, siedliska przyrodnicze oraz
stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca
rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania (art. 42 ustawy o ochronie przyrody). W
powiecie szczecineckim znajduje się 95 użytków ekologicznych o powierzchni 554,8307 ha
(źródło: uchwały Rad Gmin). Wykaz użytków ekologicznych zestawiono w załączniku nr 12.
Należy nadmienić, że przez teren powiatu szczecineckiego przebiegaj ą dwa regionalne
korytarze ekologiczne: Rzeki Parsęty i Koszaliński.
Rys. 17. Formy ochrony przyrody istniejące i potencjalne na terenie gmin powiatu szczecineckiego
(Źródło: wyciąg z mapy stanowiącej załącznik Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa
Zachodniopomorskiego (Uchwała Nr XLV/530/10 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 19 października
2010 w sprawie uchwalenia zmiany ww. Planu)
Podsumowanie
Powiat szczecinecki posiada dobrze rozwini ęty system obszarów chronionych. Plany jego
dalszego rozwoju oraz odpowiednie zapisy dotycz ące ochrony przyrody znajdują się w
dokumentach planistycznych województwa zachodniopomorskiego.
77
Wśród czynników pozytywnych, które mogą obecnie wzmacniać skuteczność ochrony
przyrody należy wymienić:
− silne narzędzie ochrony przyrody w postaci ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko
oraz na obszary Natura 2000,
− projekt GDOŚ „Opracowanie Planów Zadań Ochronnych dla obszarów Natura 2000 na
obszarze Polski" POIŚ 05.03.00-00-186/09, który umożliwi sfinansowanie wykonania
niezbędnej dokumentacji dla części obszarów Natura 2000,
− ustawę o zapobieganiu i naprawie szkód w środowisku określająca zasady odpowiedzialności
za naprawę szkód w środowisku,
− możliwość dofinansowania w ramach programów rolno środowiskowych, która stworzy warunki
dla ochrony bioróżnorodności na terenach wiejskich,
− opracowany aktualny i bardzo szczegó łowy dokument „Waloryzacja Przyrodnicza
Województwa Zachodniopomorskiego”,
− zapisy dotyczące ochrony przyrody zawarte w Planie Zagospo darowania Przestrzennego
Województwa Zachodniopomorskiego uwzgl ędniające specyfikę poszczególnych typów
krajobrazu. W zaleceniach tego dokumentu uwzgl ędniono m.in. tworzenie warunków dla
prawidłowego funkcjonowania korytarzy ekologicznych. Ponadto planuje się wykonanie
Studium ochrony krajobrazu dla ca łego województwa,
− w Strategii Rozwoju Województwa ujęto konieczność właściwego zagospodarowania
korytarzy ekologicznych oraz reintrodukcji zagro żonych gatunków fauny i flory.
Wśród czynników negatywnych należy wymienić główne zagrożenia dla walorów
przyrodniczych i krajobrazowych powiatu, które są następujące:
− eutrofizacja zbiorników wodnych wskutek napływu biogenów z terenów rolniczych i
zurbanizowanych, szczególnie niekorzystna dla jezior lobeliowych i in nych zbiorników
oligotroficznych.
− zmiany stosunków wodnych wskutek gospodarki wodnej,
− plany eksploatacji torfu będące zagrożeniem dla torfowisk,
− wysoka presja turystyczna na tereny przyrodniczo cenne,
− kłusownictwo, wypalanie łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków
kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów, presja turystyczna (szczególnie dzikie biwakowanie),
− niewystarczający poziom wiedzy społeczeństwa na temat podstaw funkcjonowania obszarów
podlegających ochronie prawnej.
8. Lasy
Lesistość i administracja
W powiecie szczecineckim tereny leśne zajmują powierzchnię 81 605 ha. Lesistość kształtuje
się na poziomie 46,25 % (źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku – 2013r.) co powoduje, że
powiat
szczecinecki
zajmuje
trzecie
miejsce
w śród
powiatów
województwa
zachodniopomorskiego pod wzgl ędem lesistości.
W powiecie 2 258 ha lasów nie jest własnością Skarbu Państwa (stan na 2012 r.), co stanowi 2,8
% powierzchni leśnych w powiecie. Zgodnie z ustaw ą o lasach nadzór nad gospodarką leśną nie
stanowiącą własności Skarbu Państwa sprawuje Starosta, natomiast lasy Skarbu Pa ństwa są
w zarządzie Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, nad którymi bezpo średni nadzór sprawują
Nadleśnictwa.
Powiat szczecinecki obejmuje swoim obszarem tereny jedenastu n adleśnictw, z czego
dziesięć podlega pod Regionaln ą Dyrekcję Lasów Państwowych w Szczecinku a jedno –
Nadleśnictwo Okonek, podlega pod Regionaln ą Dyrekcję Lasów Państwowych w Pile.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że Nadleśnictwo Szczecinek, Nadleśnictwo Czarnobór i
Nadleśnictwa Borne Sulinowo zlokalizowane są w całości na terenie powiatu szczecineckiego w
mniejszej części Nadleśnictwo Połczyn i Nadleśnictwo Czaplinek. Pozostałe nadleśnictwa jak
Nadleśnictwo Miastko, Nadleśnictwo Bobolice, Nadleśnictwo Okonek i Nadleśnictwo Tychowo w
niewielkiej części a Nadleśnictwo Czarne Człuchowskie i Nadleśnictwo Niedźwiady leżą na
granicy powiatu.
Nadleśnictwo Szczecinek
Nadleśnictwo Szczecinek gospodaruje na ogólnej powierzchni 21 321 ha i podzielone jest na 3
obręby leśne: Wierzchowo, Szczecinek, i Dyminek, w skład których wchodzi 14 leśnictw oraz
szkółka gospodarcza w Gałowie.
78
Na terenie powiatu szczecineckiego Nadle śnictwo Szczecinek obejmuje gminy Biały Bór,
Borne Sulinowo, Grzmiąca oraz Szczecinek. Na terenie powiatu szczecineckiego swoją siedzibę
ma zarówno Nadleśnictwo Szczecinek, jak i wszystkie podleg łe mu leśnictwa.
Charakterystyka drzewostanów:
• lesistość: 30 %,
• przeciętny wiek drzewostanu: 46 lat.
• w drzewostanach dominują sosny, które wraz z dębami, brzozami i bukami tworzą lasy
mieszane.
Nadleśnictwo Czarnobór
W Nadleśnictwie Czarnobór 2012 r. wykonano zalesienia i odnowienia na powierzchni 126,86
ha, natomiast plan 10-lecia zakłada wykonanie 1453,70 ha zalesie ń i odnowień na powierzchniach
otwartych i pod osłoną. Składy upraw nie odbiegaj ą od zasad hodowli i głównym gatunkiem
sadzonym na uprawach jest sosna zwyczajna i w nast ępnej kolejności: brzoza brodawkowata, buk
zwyczajny, dąb bezszypułkowy. Na uprawy oraz remizy wprowadza się także bardzo pożądane
gatunki biocenotyczne, takie jak: grusza pospolita, śliwa tarnina, śliwa ałycza, róża dzika, lipy,
pigwowiec, dereń świdwa, głogi i jarząb pospolity, zwiększające różnorodność biologiczną.
Głównym gatunkiem pozyskiwanym w Nadleśnictwie Czarnobór jest sosna (74% planu
pozyskania na rok 2012). Pozyskanie surowca sosnowego w 2012r. wynios ło 40 640 m3, z czego
40% stanowi drewno tartaczne, pozosta ła część to drewno średniowymiarowe. Pozostałymi
gatunkami objętymi planem cięć na rok 2012 były między innymi brzoza brodawkowata (ok. 10%),
buk pospolity (8%), świerk pospolity (3%), osika (2,5%), d ąb (1,5%).
Nadleśnictwo Borne Sulinowo
Na terenie powiatu szczecineckiego swoj ą siedzibę ma zarówno nadleśnictwo, jak i siedem
z jedenastu podległych Nadleśnictwu Borne Sulinowo leśnictw. Na terenie powiatu
szczecineckiego znajduje si ę również szkółka Brzeźno o powierzchni 12,09 ha (stan na 2012r.).
Wybrane dane dla Nadleśnictwa Borne Sulinowo:
• przeciętny wiek: 48 lat,
• roczny przyrost: 5,94 m3/ha,
• przeciętny etat roczny: 72 tys. m 3.
Nadleśnictwo Połczyn
Powierzchnia ogólna terytorialnego zasi ęgu działania Nadleśnictwa wynosi 59150 ha.
Lesistość tego obszaru wynosi 42,0%. Na obszarze powiatu szczecineckiego, posiada tereny w
gminie Barwice i Grzmiąca.
Na terenie powiatu szczecineckiego swoje siedziby ma pi ęć z trzynastu leśnictw podległych
Nadleśnictwu Połczyn.
W nadleśnictwie Połczyn siedliska borowe stanowią 36% powierzchni lasów, a siedliska
lasowe - 64% powierzchni lasów. Sosna zajmuje 60% powierzchni drzewostanów, buk – 12%, dąb
– 6%, świerk – 6%.
Nadleśnictwo Czaplinek
Nadleśnictwo Czaplinek położone jest w powiecie drawskim i szczecineckim. Na terenie
powiatu szczecineckiego swoje siedziby ma sze ść z dziesięciu podległych Nadleśnictwu Czaplinek
leśnictw.
Na podstawie planu urządzenia lasu planowane i realizowane są zadania, m.in. z zakresu
hodowli lasu. Na jego podstawie, na lata 2010 – 2019, określony został rozmiar powierzchniowy
poszczególnych zadań z zakresu hodowli lasu. Wg ww. dokumentu zadania przedstawiają się
następująco:
• Zalesienia gruntów porolnych – 34 ha;
• Odnowienia na powierzchniach otwartych i pod os łoną – 1078 ha;
• Pielęgnowanie gleby – 1240 ha;
• Pielęgnowanie upraw – 2573 ha;
• Melioracje – 740 ha.
Nadleśnictwo Bobolice
Nadleśnictwo Bobolice znajduje się w zasięgu administracyjnym siedmiu gmin. Na obszarze
powiatu szczecineckiego po łożone jest w gminach Biały Bór, Szczecinek, Grzmiąca.
Drzewostany Nadleśnictwa Bobolice mają następujące charakterystyki:
79
•
•
•
3
przeciętna zasobność – 250 m /ha;
przeciętny wiek – 59 lat
3
przyrost bieżący roczny – 6,96 m /ha
Nadleśnictwo Miastko
Powierzchnia ogólna Nadleśnictwa Miastko wynosi 22 942 ha. Tereny nadleśnictwa położone
są na obszarze dwóch województw. W województwie zachodniopomorskim nadle śnictwo
obejmuje swym terenem 8 765 ha powiatu szczecineckiego w gminach Bia ły Bór i Szczecinek.
Na terenie powiatu szczecineckiego swoje siedziby m a sześć z piętnastu leśnictw podległych
Nadleśnictwu Miastko
Nadleśnictwo Tychowo
Lasy na terenie Nadleśnictwa Tychowo na powierzchni prawie 90 % łączą się w jeden, zwarty
kompleks leśny. Małe kompleksy, o powierzchni poniżej 5 ha zajmują mniej niż 1% terenu. Na
obszarze powiatu szczecineckiego, w gminie Grzmi ąca, położonych jest 2136,59 ha. Lesisto ść
tego obszaru wynosi około 38%.
Wybrane dane dla Nadleśnictwa Tychowo
• ogólna powierzchnia nadleśnictwa: 22275,50 ha;
• lesistość obszaru: 57%;
• przeciętny wiek: 53 lata,
Nadleśnictwo Okonek
Powierzchnia ogólna Nadleśnictwa Okonek wynosi 16 tys. ha, w tym powierzchnia le śna
zajmuje około 14,8 tys. W powiecie szczecineckim nadle śnictwo znajduje się w zasięgu
administracyjnym gminy Szczecinek.
Charakterystyka drzewostanów:
3
• przeciętna zasobność drzewostanów: 234 m /ha;
• przeciętny wiek drzewostanów: 60 lat;
• lesistość: 50,7 %.
Struktura gatunkowa
Dominującymi typami siedliskowymi na obszarze powiatu szczecineckiego są lasy świeże,
lasy mieszane świeże i bory mieszane świeże. Gatunkami lasotwórczymi, podobnie jak na
pozostałym terenie województwa, są gatunki iglaste wśród których przeważają drzewostany
sosnowe z sosną zwyczajną (ponad 62%). Niewielką powierzchnię zajmują lasy brzozowe oraz
buk i dąb oraz olsza. W lasach prywatnych przeważają gatunki drzew liściastych, które stanowią
ponad 60% powierzchni (olcha ok. 28%, brzoza ok. 18%, dąb 4%). Gatunki iglaste stanowią ok.
37%.
Zalesienia gruntów rolnych
Zwiększanie powierzchni lasów następuje w wyniku zalesiania gruntów dotychczas
użytkowanych rolniczo lub stanowi ących nieużytki. Od roku 2001 w statystyce publicznej
wykazywana jest powierzchnia zalesień powstałych w wyniku sukcesji naturalnej. Wzrost
powierzchni lasów następuje również na skutek przekwalifikowania na lasy innych gruntów
pokrytych roślinnością leśną. Ocena udatności uprawy leśnej wykonywana jest w piątym lub
czwartym roku od zalesienia gruntu rolnego i wymaga min imum 70% pokrycia powierzchni
zalesienia o składzie gatunkowym zgodnym z planem zalesienia opracowywanym przez
nadleśnictwa. W latach 2012 – 2013 oceny udatności upraw założonych w 2007 i 2008 roku
Starosta Szczecinecki dokonał na powierzchni 255,27 ha. W tym okresie nast ąpiło
przekwalifikowanie gruntów rolnych na le śne na powierzchni 189,70 ha.
Nadzór starosty nad lasami niestanow iącymi własności Skarbu Państwa
Zgodnie z ustawą o lasach starosta sprawuje nadzór nad gospodark ą leśną w lasach
niestanowiących własności Skarbu Państwa jako zadanie zlecone z zakresu administracji
rządowej. Do podstawowych zadań należy ocechowanie drewna i wydanie świadectwa legalności
pozyskania drewna. Ponadto wykonanie inwentaryzacji stanu lasów dla lasów rozdrobnionych o
powierzchni do 10 ha, uproszczonych planów urządzania lasów lub planów urz ądzenia lasów (jest
to uzależnione od powierzchni lasu). Na podstawie Inwentaryzacji stanu lasów wydawane są dla
każdego z właścicieli decyzje, określające zadania do wykonania w okresie 10 lat. W 2011 i w
2012 r. wydano po 20 decyzji w przedmiotowej sprawie. Uproszczone plany urządzania lasów,
80
określające zadania gospodarcze do wykona nia w lesie, zatwierdzane są po uzgodnieniu z
właściwym terytorialnie nadleśniczym oraz po wyłożeniu w gminie do wglądu na 60 dni.
Powierzchnia lasów nadzorowanych według stanu na 31 grudnia 2011 r. wynosiła 2 102 ha a
w roku 2012 r. wzrosła (w stosunku do 2011 r.) o około 156 ha. Od stycznia do końca grudnia
2011 r. wydano 66 dokumentów stwierdzaj ących legalność pozyskania drewna, a pozyskanie
3
wyniosło 1 126 m . W 2012 r. wydano 56 dokumentów stwierdzaj ących legalność pozyskania
drewna, a pozyskanie wyniosło 1 884 m3.
Lasy nadzorowane przez Starost ę to na ogół drzewostany młode, często o przypadkowym
składzie gatunkowym (z przewagą sosny, brzozy i osiki a na siedliskach mokrych olszy), powstałe
z reguły z samosiewu. Pełnią one bardziej rolę ochronną niż gospodarczą (glebochronną,
wodochronną, krajobrazową, są remizami dla ptactwa i drobnej zwierzyny).
Łowiectwo
Zgodnie z ustawą o łowiectwie starosta wydzierżawia, na wniosek Polskiego Związku Łowieckiego,
po zasięgnięciu opinii wójta (burmistrza) oraz izby rolniczej obwody łowieckie polne. Obwody
łowieckie na terenie powiatu szczecineckiego zosta ły wydzierżawione w 2007 roku na okres 10 lat
kołom zawartym w poniższej tabeli.
Tabela 40. Koła Łowieckie dzierżawiące obwody łowieckie polne na terenie powiatu
szczecineckiego
Koła łowieckie
Koło Łowieckie „DARZBÓR” w Szczecinku
Powierzchnia obwodu
łowieckiego polnego (ha)
5 430
6 550
Kategoria obwodu
dobry
średni
Koło Łowieckie „JELEŃ” w Barwicach
7 120
średni
Koło Łowieckie „OSTOJA” w Szczecinku
7 450
7 370
6 760
8 060
5 370
5 680
słaby
średni
średni
słaby
średni
słaby
Koło Łowieckie „WILK” w Koszalinie
7 270
słaby
Koło Łowieckie „ŻUBR” w Szczecinku
4 180
bardzo słaby
Koło Łowieckie „PONOWA” w Bobolicach
8 060
słaby
Koło Łowieckie „PONOWA” w Szczecinku
Koło Łowieckie „RYŚ” w Szczecinku
Źródło: opracowanie własne Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska
Ponadto na terenie powiatu funkcjonuj ą obwody łowieckie leśne oraz dodatkowo – zarządzany
przez Nadleśnictwa Czarnobór, Obwód Hodowli Zwierząt (OHZ) o powierzchni ok. 20 560 ha
zlokalizowany na terenie Nadle śnictwa Czarnobór i Nadleśnictwa Borne Sulinowo.
Przykładową inwentaryzację zwierzyny przedstawiono na podstawie wybranych obwodów
łowieckich oraz OHZ występujących na terenie pięciu nadleśnictw obejmujących ewidencyjnie
największą powierzchnię powiatu szczecineckiego – Nadleśnictwa Czarnobór, Nadleśnictwa
Szczecinek, Nadleśnictwa Borne Sulinowo, Czaplinek i Połczyn Zdrój, tj. na powierzchni
odpowiednio ok. 43 400 ha, 32 980 ha, 12 400 ha, 30 770 ha i 7 120 ha.
81
Tabela 41. Inwentaryzacja zwierzyny wg kół łowieckich w wybranych nadleśnictwach na terenie
powiatu szczecineckiego
Zwierzyna chroniona
i pozostała na
powierzchni
ok. 99 670 ha
Ilość zwierzyny
w obwodach
łowieckich nr
123, 124, 126,
167, 168 i 170
Ilość zwierzyny
w obwodach
łowieckich
nr 90, 93, 94,
95 i 96
Nadleśnictwo
Czarnobór
Nadleśnictwo
Szczecinek
Koło Łowieckie
Ostoja,
Darzbór, OHZ
Wilki
Wydry
Bobry
Jelenie
Daniele
Sarny
Dziki
razem
razem
razem
razem,
w tym
byki
łanie
cielęta
razem,
w tym
byki
łanie
cielęta
razem
rogacze
kozy
koźlęta
razem,
w tym
warchlaki
pozostałe
lochy
odyńce
Lisy
Jenoty
Borsuki
Kuny
Norka amerykańska
Tchórze zwyczajne
Szopy pracze
Piżmaki
Zające szaraki
Dziki króliki
Bażanty
Kuropatwy
Kruki
33
175
585
Koło Łowieckie,
Wilk, Żubr
Ponowa,
Oszczep,
97
150
Ilość
zwierzyny
w obwodach
łowieckich
nr 169 i 171
Nadleśnictwo
Borne
Sulinowo
Koło
Łowieckie
Boruta i Trop
11
15
80
Ilość zwierzyny
w obwodach
łowieckich
nr 97, 98, 125,
127, 128, 133
Nadleśnictwo
Czaplinek
Koło Łowieckie
Ryś, Sokół,
Darzbór,
Myśliwiec
248
738
Ilość
zwierzyny
w obwodach
łowieckich
nr 99
Nadleśnictwo
Połczyn
Zdrój
Koło
Łowieckie
Jeleń
b.d.
b.d.
b.d.
857
999
162
809
85
262
418
177
448
551
-
82
80
-
288
395
124
35
40
10
25
59
7
16
6
8
12
5
1460
422
802
236
22
37
1588
666
922
-
4
3
430
198
232
-
6
10
1125
376
517
232
3
2
1
242
92
120
30
790
730
240
577
120
385
242
82
81
470
180
120
135
75
75
85
510
30
160
69
-
372
358
b.d.
b.d.
470
300
100
160
10
43
2
50
415
8
25
209
130
110
b.d.
b.d.
90
25
30
30
5
10
105
25
10
30
-
251
189
86
51
413
263
250
205
108
101
10
631
30
30
86
-
62
40
10
8
30
10
10
20
2
20
10
120
50
20
-
Źródło: Nadleśnictwa (odpowiednio) wg stanu kół łowieckich na 10 marca 2013 r.
Zagrożenia środowiska leśnego
Z Raportu o stanie lasów w Polsce 2010 (Warszawa, czerwiec 2011) wynika, że zagrożenie
środowiska leśnego w Polsce należy do najwyższych w Europie. Wynika to ze stałego,
równoczesnego oddziaływania wielu czynników powoduj ących niekorzystne zjawiska i zmiany w
stanie zdrowotnym lasów. Lasy nadleśnictw położonych w granicach administracyjnych powiatu
szczecineckiego,
podobnie
jak
w
pozostałych
nadleśnictwach
województwa
zachodniopomorskiego są położone w strefie średniego zagrożenia. Negatywnie oddziałujące
czynniki, można sklasyfikować z uwzględnieniem pochodzenia abiotyczne (wiatry, pożary, susze i
mróz), biotyczne (szkody powodowane przez zwierzynę, owady i grzyby) i antropogeniczne
(zaśmiecanie lasów przez turystów ), a także ze względu na charakter oddziaływania (fizjologiczne,
mechaniczne i chemiczne), długotrwałości oddziaływania oraz roli, jaką odgrywają w procesie
chorobowym (predyspozycyjne, inicjuj ące i współuczestniczące).
82
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Wśród czynników pozytywnych należy wymienić:
wzrost powierzchni obszarów leśnych zgodnie z Krajowym Programem Zwiększania
Lesistości,
realizowanie szeregu prac hodowlanych maj ących bezpośredni wpływ na prawidłowy rozwój
drzewostanów w oparciu o istniej ącą bazę nasienną i szkółkarską,
wprowadzanie upraw leśnych zakładanych jako odnowienie powierzchni, z których usuni ęto
drzewostany dojrzałe,
odnowienia dokonywane w ramach przebudowy drzewostanów,
prowadzenie racjonalnej i zróżnicowanej gospodarki leśnej przyczyniającej się do wzrostu
zasobności drzewostanów,
działalność edukacyjną w Lasach Państwowych,
wyznaczenie leśnych kompleksów promocyjnych b ędących alternatywą dla obciążonych
ruchem turystycznym cennych obszarów podlegaj ących ochronie,
plany urządzenia lasów, zawierające programy ochrony przyrody, dla ekosystemów le śnych
będących w zarządzie Lasów Państwowych,
regulacja populacji zwierzyny prowadzona przez ko ła łowieckie w celu utrzymania właściwego
stanu ilościowego zwierzyny, głównie jelenia, sarny i dzika oraz w celu niedopuszczenia do
powstawania nadmiernych szkód na polach i w lasach.
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
brak środków budżetowych powodujący spowolnienie procesu zalesień gruntów właścicieli
prywatnych oraz wykonywania planów urządzania i inwentaryzacji stanu lasów
niestanowiących skarbu państwa,
duże zagrożenie lasów przez pożary,
szkody wyrządzane przez zwierzynę.
Potencjalnymi problemami są:
ograniczanie występowania zagrożeń abiotycznych, biotycznych i antropogenicznych,
zapewnienie finansowania realizacji KPZL,
zalesianie gruntów rolnych i nieużytków,
ochrona przeciwpożarowa lasów.
rozdrobnienie lasów prywatnych,
monokultury sosnowe, szczególnie na terenach lasów prywatnych,
wzrost populacji zwierząt, w tym zwierząt chronionych np. bobra i wilka (wysokie koszty
zabezpieczeń drzewostanów przed szkodami powodowanymi przez ro ślinożerne ssaki – jeleń,
sarna, bóbr, zachowanie równowagi mi ędzy stanem ilościowym zwierzyny a istniejącą baza
żerową),
zachowanie czystości gatunku wilka (wilczo – psie rodziny z potomstwem hybrydowym),
zaśmiecanie lasów.
9. Turystyka (T)
Powiat szczecinecki to kraina jezior, lasów i malowniczych krajobrazów. Obfituje w liczne
jeziora i rzeki, po których spływy kajakowe umożliwiają aktywny wypoczynek blisko przyrody.
Podczas spływów można zobaczyć zabytkowe młyny i elektrownie wodne. Znajdują się tu
największe w Europie wrzosowiska, bunkry, zapory i inne pozostałości umocnień Wału
Pomorskiego, a także rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Są to tereny dla turystów – amatorów
wycieczek pieszych i rowerowych, spływów kajakowych, biwaków, a także dla żeglarzy, wędkarzy,
grzybiarzy oraz amatorów jazdy konnej. Na terenie powiatu występuje sześć obszarów
chronionego krajobrazu, osiem rezerwatów przyrody i ponad 180 pomników przyrody. Znaczna
część powiatu leży na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego i w jego otulinie .
83
Tabela 42. Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania w powiecie szczecineckim na tle
Województwa Zachodniopo morskiego
Korzystający
Rok
1
Obiekty
Miejsca
1
noclegowe
Udzielone noclegi
ogółem
w tym
turyści
zagraniczni
ogółem
w tym
turystom
zagranicznym
Stopień
wykorzystania
miejsc
noclegowych
w%
2011
840
106 676
1 863559
401 654
9 928 007
2 234 941
44,6
2012
870
11 533
1 942882
456 598
10 656 514
2 491 317
44,0
2011
15
802
18 721
1 729
54 623
5 525
28,9
830
17 878
1 690
47 759
4 149
25,2
Województwo
Powiat
szczecinecki
2012
18
Źródło: GUS Szczecin, Turystyka w Województwie Zachodniopomorskim, opracowanie sygnalne, maj 2013 r. (1 Stan w dniu 1VII)
•
•
•
•
•
•
Baza noclegowo – gastronomiczna powiatu:
hotele - 5,
pensjonaty - 11,
campingi - 3,
restauracje, kawiarnie, bary - 51,
ośrodki wypoczynkowe - 21,
gospodarstwa agroturystyczne - 31
Powiat szczecinecki przemierza 37 szlaków turystycznych: 17 rowerowych, 5 kajakowych, 5
pieszych, 6 konnych oraz 4 ścieżki edukacyjno-przyrodnicze. Łączna długość szlaków w granicach
powiatu wynosi 1107,2 km. Podążają one bezdrożami, mało uczęszczanymi starymi alejami:
klonowo-jaworowymi, lipowymi, jesionowymi, d ębowymi, brzozowymi i bukowymi, do ukrytych
wśród wzniesień i pagórków, pośród lasów, łąk i pól, niewielkich wiosek i miast. Skupiają się
głównie wzdłuż ciągów jezior, dolin rzek i strumieni. Przedostaj ą się przez progi wodne dawnych
młynów wodnych, brody oraz tamy małych elektrowni. Odkrywają bezcenne skarby minionych
wieków, ryglowe, neoromańskie i neogotyckie kościoły, dwory i pałace drzemiące w cieniu
parkowego starodrzewia. Ogarniają niewymierne, nieoszacowane, ni ezgłębione, do końca
nieodkryte, naturalne piękno i bogactwo środkowo – pomorskiej przyrody. Przetykają zmienną,
barwną mozaikę jeziorno – morenowego krajobrazu.
A. Szlaki piesze
1. Las Klasztorny - ścieżka przyrodniczo - leśna, długość 4 km, początek szlaku w Szczecinku
(Świątki).
2. Szlak pieszy (oznakowanie - kolor zielony) - trasa: Jeleń - Ciemino - Łączno - Silnowo - Piława
- Strzeszyn - Sikory.
3. Przełom Rzeki Dębnicy - ścieżka przyrodniczo - edukacyjna, długość 10 km, początek szlaku
3 km od wsi Chłopowo.
4. Nad jezioro Leśne (kolor czerwony) - długość 17,5 km, trasa: Szczecinek - Czarnobór Raciborki - Szczecinek.
5. Szlak wzniesień moreny czołowej (kolor czerwony) - długość 161 km, trasa: Złocieniec Cieszyno - Siemczyno - Czaplinek - Sikory - Pile - Ciemino - Dziki - Szczecinek - Gwda Wielka
- Dołgie - Biały Bór - Sępólno Wielkie - Żydowo.
B. Szlaki rowerowo – piesze
1. Wodny (oznakowanie – kolor pomarańczowy) - długość 16,5 km. Zaczyna się i kończy przy
siedzibie Nadleśnictwa w Bornem Sulinowie. Przebiega wzdłuż brzegów jeziora Pile i
Długiego.
2. Bunkry (kolor różowy) - długość 12 km. Zaczyna się i kończy przy siedzibie Nadleśnictwa w
Bornem Sulinowie. Biegnie przez teren poradzieckiego poligonu.
3. Wrzosy (kolor żółty) - długość 35 km. Zaczyna się i kończy przy siedzibie Nadleśnictwa w
Bornem Sulinowie. Przebiega przez tereny poradzieckiego poligonu.
4. Wokół jeziora Trzesiecko (kolor żółty) - długość 16 km, początek i koniec szlaku przy LO
Szczecinek.
84
C. Szlaki rowerowe
1. Kraina odwróconego krzyża (oznakowanie - kolor niebieski) - długość 29 kim, trasa: Borne
Sulinowo - Starowice - Jeziorna - Ostroróg - Nobliny - Liszkowo - Borne Sulinowo.
2. Kraina małych jezior (kolor czerwony) - długość 52 km, trasa: Borne Sulinowo - Łubowo Rakowo - Okole - Strzeszyn - Międzylesie - Piława - Dolne Silnowo - Dąbrowica - Borne
Sulinowo
3. Nad jezioro Ciemino (kolor czerwony) - długość 52 km, trasa: Borne Sulinowo - Jelonek Przyjezierze - jez. Ciemino - Kucharowo - Kądzielnia - Juchowo - Łączno - Ciemino - jez.
Śmiadowo - Krągi - Borne Sulinowo.
4. Szczecineckie jeziora (kolor czerwony) - długość 65 km, trasa: Szczecinek - Bugno - Trzcinno
- Spore - Drężno - Stare Wierzchowo - Trzebiechowo - Kusowo - Dalęcino - Trzesieka Szczecinek.
5. Dolina Parsęty (kolor zielony) - długość 51 km, trasa: Szczecinek - Świątki - Trzesieka Parsęcko - Radomyśl - Nowy Chwalim - Chwalimki - Jeziorki - Juchowo - Kądzielnia Kucharowo - Mosina - Trzesieka - Szczecinek.
6. Zaczarowane Pejzaże (kolor żółty) - długość 51 km, trasa: Szczecinek - Świątki - Sitno - Dziki
- Turowo - Wilcze Laski - Lotyń - Wojnowo - Drawień - Żółtnica - Czarnobór - Szczecinek.
7. Nizica (kolor czarny) - długość 42 km, trasa: Szczecinek - Jelenino - Jeleń - Ciemino - Łączno
- Kądzielnia - Kucharowo - Mosina - Dębowo - Trzesieka - Szczecinek. Nad brzegami 5 jezior,
przez kompleksy leśne, skrajem dwóch rezerwatów przyrody: "Dęby Wilczkowskie" i "Bagno
Ciemino".
8. Ścieżki rowerowe w mieście Szczecinek.
9. Ścieżki rowerowe w mieście Borne Sulinowo.
D. Szlaki kajakowe
1. Pętla Szczecinecka - długość 71 km, czas spływu 3-6 dni, szlak prowadzi przez 9 jezior i 3
rzeki, trasa: jez. Trzesiecko - rz. Niezdobna - jez. Wielimie - rz. Gwda - rz. Dołga - jez. Dołgie jez. Stępień - jez. Dębno - jez. Nowe Jeziersko - jez. Drężno - jez. Wierzchowo - jez. Wielimie
- rz. Niezdobna - jez. Trzesiecko.
2. Rzeka Gwda - długość 140 km, czas spływu 7-9 dni, od jeziora Wierzchowo do ujścia rzeki
Gwdy do Noteci.
3. Rzeka Nizica - długość 30 km, czas spływu 2-3 dni, rzeka łączy 4 jeziora: Ciemino, Mały
Radacz, Radacz, Trzesiecko.
4. Rzeka Płytnica - długość 59 km, czas spływu 5-6 dni, od trzech rynnowych jezior: Rymierowo,
Przełęg, i Kniewo do ujścia Płytnicy do rzeki Gwdy.
5. Szlak wodny Piławy - długość rzeki - 85,4 km, powierzchnia dorzecza - 1352 km2, spadek 0,4 %, przepływ 8 m3/sek. Piława - największy dopływ Gwdy, wypływa z jeziora Komorze,
położonego na Pojezierzu Drawskim w gminie Borne Sulinowo. Trasa sp ływu: Wydrza Wyspa
- jezioro Komorze - jezioro Rakowo - jezioro Lubicko Małe - jezioro Lubicko Wielkie - do wsi
Łubowo - jezioro Lubicko Wielkie - jezioro Lubicko Małe - jezioro Brody - jezioro Strzeszyn jezioro Kocie Małe - jezioro Kocie Duże - jezioro Pile - do miasta Borne Sulinowo - jezioro Pile
- jezioro Długie - rzeka Piława - Zalewy Nadarzyckie - Czechyń - Szwecja - jezioro Dobrzyca.
E. Stadniny koni
1. Stado Ogierów Skarbu Państwa, Pensjonat "Hubertus" w Białym Borze
2. Sportowy Klub Jeździecki "Brzeźnica"
3. Stadnina Koni Karolewko
Na terenie Powiatu Szczecineckiego zostało zachowanych wiele historycznych pamiątek,
między innymi pałace, kościoły, dworki, kurhany - stanowiska archeologiczne, cmentarze i
pojedyncze budownictwo ludowe. Wykaz zabytkowych obiektów znajduj ących się na terenie
powiatu przedstawia załącznik nr 13.
Podsumowanie:
Rozwój turystyki w województwie zachodniopomorskim zosta ł zaplanowany w dokumencie
strategicznym „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 roku”.
Zgodnie z ww. Strategią podstawowa kwestią jest współzależność między gospodarką turystyczną
a stanem środowiska przyrodniczego. Największą atrakcją turystyczną powiatu położonego w
pasie pojezierzy są niewątpliwie jeziora, rzeki i lasy. Na terenie powiatu utworzono wiele obszarów
chronionych, zatem koncepcja rozwoju turystyki powinna by ć spójna ze strategią ochrony przyrody
85
i zostać zapisana w planach ochrony. Wi ększość obszarów chronionych posiada dobrze
rozwiniętą infrastrukturę turystyczną w postaci m.in.:
− szlaków pieszych, wodnych, konnych i rowerowych,
− obiektów terenowej informacji turystycznej,
− wypożyczalni sprzętu do uprawiania sportów wodnych.
Na terenie i w otulinach obszarów chronionych istnieje baza noclegowa w postaci obiektów
agroturystycznych, pól namiotowych, kwater prywatnych, stanic wodnych, hoteli i o środków
wypoczynkowych.
Z punktu widzenia ochrony środowiska istotna jest koncepcja turystyki zrównowa żonej, czyli
każdej formy aktywności turystycznej, która:
− odbywa się z poszanowaniem środowiska,
− zapewnia długotrwałe zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych,
− jest sprawiedliwa i możliwa do zaakceptowania pod wzgl ędem ekonomicznym i socjalnym.
Pojęcia turystyki zrównoważonej nie należy mylić z koncepcją ekoturystyki, czy turystyki
przyrodniczej, a jej zasady, które dotyczą każdego aspektu gospodarki turystycznej powinny być
wdrożone w kolejnych wojewódzkich strategiach rozwoju turystyki oraz uj ęte w nowej strategii
powiatu szczecineckiego.
Wśród czynników pozytywnych, które mogą korzystnie wpłynąć na prawidłowe wykorzystanie
znacznych przyrodniczych walorów turystycznych powiatu nale ży wymienić:
− dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną,
− rozwój turystyki w sposób planowy i kontrolowany,
− lokalizację znacznej liczby różnych form ochrony przyrody w tych rejonach powiatu, które są
najbardziej atrakcyjne turystycznie,
− wzrost edukacji ekologicznej powoduje, że turyści w coraz mniejszy sposób ingeruj ą w
przyrodę.
Do najważniejszych negatywnych skutków gospodarki turystycznej w powiecie należy zaliczyć
niekorzystne oddziaływanie turystyki polegający na
− zanieczyszczeniu kąpielisk i zrzucie ścieków wprost do wód,
−
−
Potencjalnymi problemami są:
inwestycje przewymiarowane pod k ątem turystyki,
duże nakłady finansowe kierowane na infrastruktur ę.
10. Klimat akustyczny (H),
Hałas jest zjawiskiem powszechnie występującym, szkodliwym dla zdrowia, uciążliwym
i powodującym dyskomfort. Hałas o ponadnormatywnym poziomie obejmuje oko ło 13 mln osób,
czyli ok. 35% ogółu mieszkańców kraju.
Głównymi źródłami hałasu w środowisku są:
a. komunikacja: drogi lub linie kolejowe poza pasem drogowym (ha łas drogowy i kolejowy),
b. przemysł (hałas przemysłowy).
W celu ograniczania uciążliwości spowodowanej hałasem, zgodnie z ustawą z dnia 27
kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska wprowadzono obowiązek wykonywania map
akustycznych oraz opracowywania na ich podstawie programów ochrony środowiska przed
hałasem. Mapy akustyczne stanowią podstawę oceny klimatu akustycznego, ich celem jest
graficzne przedstawienie rozk ładu pola akustycznego na danym obszarze. Najważniejsze
informacje zawarte w mapach to: charakterystyka źródeł hałasu, opis uwarunkowań akustycznych
wynikających z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zestawienie wyników
badań, wskazanie terenów zagrożonych hałasem, liczbę ludności, jaka jest zagrożona hałasem
oraz analizę trendów zmian stanu akustycznego środowiska.
Natomiast programy ochrony środowiska przed hałasem (POH) są opracowywane w
przypadku stwierdzenia w mapie akustycznej przekrocze ń poziomów hałasu. Programy te mają na
celu wskazanie odpowiednich dzia łań naprawczych.
86
Hałas komunikacyjny – drogowy
Dopuszczalne poziomy hałasu, stanowiące
standard jakości środowiska, określone zostały w
załączniku
do
Rozporządzenia
Ministra
Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. Nr 120, poz. 826 ze zm. z 2012 r.).
Standardy jakości zostały zróżnicowane ze
względu na rodzaj terenu, rodzaj źródła hałasu
oraz porę doby. Dopuszczalne wartości poziomu
dźwięku A w środowisku, w zależności od rodzaju
przeznaczenia i zagospodarowania terenu, od
rodzaju źródła hałasu, z podziałem na porę dnia i
nocy przedstawia poniższa tabela.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że zmiana ww. rozporządzenia wprowadzona w 2012 r.
„złagodziła” dopuszczalne poziomy hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej o 8 – 9 dB dla
dróg i linii kolejowych.
Tabela 43. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez drogi lub linie
kolejowe
Dopuszczalny długookresowy
średni poziom dźwięku A [dB]
Drogi lub linie kolejowe
Rodzaj terenu
LDWN
Przedział czasu
odniesienia
równy wszystkim
dobom w roku
LN
Przedział czasu
odniesienia równy
wszystkim porom nocy
a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska
b) Tereny szpitali poza miastem
50
45
a) Tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej
b) Tereny zabudowy związanej ze
stałym lub czasowym pobytem
dzieci i młodzieży
c) Tereny domów opieki społeczne
d) Tereny szpitali w miastach
64
59
a) Tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego
b) Tereny zabudowy zagrodowej
c) Tereny rekreacyjno –
wypoczynkowe
d) Tereny mieszkaniowo – usługowe
68
Tereny w strefie śródmiejskiej miast
powyżej 100 tys. mieszkańców
70
59
65
Zgodnie z zapisami art. 179 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska oraz §2 pkt. 2a RMŚ z
dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja mo że
powodować negatywne oddziaływanie akustyczne (…), dla wyznaczonych przez GDDKiA w
ramach Generalnego Pomiaru Ruchu 2010 odcinków dróg krajowych o ruchu powyżej 3 000 000
zostały wykonane Mapy akustyczne dla dróg krajowych na terenie województwa
zachodniopomorskiego i lubuskiego . Przeprowadzone analizy pokazały, że w latach 2005-2010
natężenie ruchu pojazdów w przypadku dróg na terenie województwa zachodniopomorskiego
wzrosło średnio o 25% i jest jednym z niższych dla wszystkich województw w Polsce. Największy
wzrost natężenia ruchu na drogach krajowych otrzymano na terenie województw: śląskiego (32%)
oraz pomorskiego (31%). Opierając się o wyniki pomiarów GPR, można zatem stwierdzić, że w
stosunku do roku 2005 na terenie województwa zachodniopomorskiego poziom ha łasu
samochodowego generowany z dr óg krajowych wzrósł średnio o 0,5 dB.
87
Na terenie powiatu szczecineckiego analizie poddano jeden odcinek drogi krajowej nr 11,
oznaczony jako Zadanie 4. Obszar powiatu szczecineckiego . Analizą objęto pas terenu po 800m z
każdej strony drogi, zidentyfikowano i scharakteryzowano źródła hałasu oraz przeprowadzono
klasyfikację terenów pod kątem sposobu zagospodarowania terenów, na tej podstawie
wyznaczono dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku.
Tabela 44. Zestawienie odcinka drogi położonej w granicach powiatu szczecineckiego wraz z
kilometrażem, długością oraz powierzchnią obszaru objętego opracowaniem
Nr drogi
Nazwa odcinka
km
początku
km
końca
11
Szczecinek (Przejście)
110,568
114,783
długość
odcinka
[km]
4,215
Powierzchni
obszaru analizy
[m2]
6 744 000
Źródło: Mapa akustyczna drogi krajowej Nr 11
Zestawienia przekroczeń wartości dopuszczalnych, wskaźnik oceny hałasu L DW N oraz LN, w
odniesieniu do powierzchni obszarów zagro żonych w danym zakresie [km2], liczby lokali
mieszkalnych w danym zakresie [tys.], liczby zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [tys.],
liczba budynków szkolnych i przedszkolnych w danym zakresie, liczba budynków służby zdrowia,
opieki społecznej i socjalnej w danym zakresie oraz innych obiektów budowlanych podlegaj ących
ochronie akustycznej, na terenie powiatu szczecineckiego zestawiono w poniższych tabelach
(zestawienie uwzględnia dopuszczalne poziomy hałasu z poprzednio obowiązującego
rozporządzenia, kolorem pomarańczowym zaznaczono zestawienie dla obecnie obowi ązujących
dopuszczalnych poziomów hałasu).
Tabela 45. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wskaźnik L
DWN
– powiat szczecinecki
powiat szczecinecki
< 2 dB
wskaźnik LDWN
< 5 dB
8 – 12 dB
> 13 dB
zły
bardzo zły
5 – 10 dB
10 – 15 dB
15 – 20 dB
> 20 dB
Stan warunków akustycznych
przekroczenie wartości
dopuszczalnych
Powierzchnia obszarów
zagrożonych
w danym zakresie [km2]
Liczba lokali mieszkalnych w
danym zakresie [tys.]
Liczba zagrożonych mieszkańców
wdanym zakresie [tys.]
Liczba budynków szkolnych i
przedszkolnych w danym zakresie
Liczba budynków służby zdrowia,
opieki społecznej i socjalnej w
danym zakresie
Inne obiekty budowlane z punktu
widzenia ochrony przed hałasem
2 – 7dB
niedobry
niedobry
bardzo
zły
zły
0,099
0,051
0,020
0,004
0
0,174
0,108
0,069
0,010
0
0,522
0,324
0,206
0,031
0
5
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Źródło: Mapa akustyczna drogi krajowej Nr 11
88
Tabela 46. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wskaźnik L
N
– powiat szczecinecki
powiat szczecinecki
< 1 dB
wskaźnik LDWN
< 5 dB
6 – 11 dB
> 11 dB
5 - 10 dB
zły
10 - 15 B
15 - 20 B
> 20 dB
Stan warunków akustycznych
przekroczenie wartości
dopuszczalnych
Powierzchnia obszarów
zagrożonych
w danym zakresie [km2]
Liczba lokali mieszkalnych w danym
zakresie [tys.]
Liczba zagrożonych mieszkańców
wdanym zakresie [tys.]
Liczba budynków szkolnych i
przedszkolnych w danym zakresie
Liczba budynków służby zdrowia,
opieki społecznej i socjalnej w
danym zakresie
Inne obiekty budowlane z punktu
widzenia ochrony przed hałasem
1 – 6 dB
niedobry
niedobry
zły
bardzo zły
0,093
0,059
0,023
0,0005
0
0,180
0,135
0,070
0,003
0
0,540
0,407
0,211
0,009
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Źródło: Mapa akustyczna drogi krajowej Nr 11
Fot. Budynek wielorodzinny przy ul. Słowiańskiej
Fot. Zabudowa wielorodzinna przy ul. Narutowicza
Dodatkowo w tabelach poniżej zestawiono poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez
odpowiednie wartości wskaźnika LDWN i LN w odniesieniu do: powierzchni obszarów
zagrożonych w danym zakresie [km2], liczby lokali mieszkalnych w danym zakresie [tys.], liczby
zagrożonych mieszkańców w danym zakresie [tys.] na terenie powiatu szczecineckiego
(zestawienie uwzględnia dopuszczalne poziomy hałasu z poprzednio obowiązującego
rozporządzenia, kolorem żółtym zaznaczono odniesienie dla obecnie obowiązujących
dopuszczalnych poziomów hałasu).
Tabela 47. Poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez wskaźnik L
szczecinecki
wskaźnik LDWN
poziomy dźwięku w
środowisku
Powierzchnia obszarów
zagrożonych w danym zakresie
[km2]
Liczba lokali mieszkalnych w
danym zakresie [tys.]
Liczba zagrożonych
mieszkańców w danym zakresie
[tys.]
DWN
- powiat
powiat szczecinecki
55-60 dB
60 - 65 dB
65 - 70 dB
70 - 75 dB
> 75 dB
0,333
0,207
0,146
0,100
0,033
0,266
0,162
0,110
0,053
0,0003
0,799
0,488
0,329
0,159
0,001
Źródło: Mapa akustyczna drogi krajowej Nr 11
89
Tabela 48. Poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez wskaźnik LN - powiat szczecinecki
wskaźnik LN
poziomy dźwięku w
środowisku
Powierzchnia obszarów
zagrożonych w danym zakresie
[km2 ]
Liczba lokali mieszkalnych w
danym zakresie [tys.]
Liczba zagrożonych
mieszkańców w danym zakresie
[tys.]
powiat szczecinecki
55-60 dB
60 - 65 dB
65 - 70 dB
70 - 75 dB
> 75 dB
0,257
0,172
0,109
0,059
0
0,187
0,136
0,071
0,003
0
0,563
0,410
0,212
0,009
0
Źródło: Mapa akustyczna drogi krajowej Nr 11
Fot. Zabudowa wielorodzinna przy ul. Sikorskiego
Do dnia 30 czerwca 2013 r. nie został opracowany przez Marszałka Województwa
Zachodniopomorskiego oraz przyj ęty przez Semik Województwa Zachodniopomorskiego Program
ochrony przed hałasem. Obowiązek ten wynika z art. 119 ust. 2 ustawy Prawo ochrony
środowiska.
Hałas przemysłowy
Dopuszczalne poziomy hałasu, stanowiące standard jakości środowiska, określone zostały
w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 ze zm. z 2012 r.).
Tabela 49. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, stosowane do ustalania i kontroli
warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby dla innych niż drogi
źródeł hałasu
Rodzaj terenu
a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska
b) Tereny szpitali poza miastem
a) Tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej
b) Tereny zabudowy związanej ze
stałym lub czasowym pobytem
dzieci i młodzieży
c) Tereny domów opieki społeczne
d) Tereny szpitali w miastach
a) Tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego
b) Tereny zabudowy zagrodowej
c) Tereny rekreacyjno –
wypoczynkowe
d) Tereny mieszkaniowo – usługowe
Tereny w strefie śródmiejskiej miast
powyżej 100 tys. mieszkańców
Dopuszczalny poziom hałasu w dB
LAeqD
LAeqN
Przedział czasu odniesienia
równy 8 najmniej korzystnym
godzinom dnia kolejno po sobie
następującym
Przedział czasu odniesienia
równy 1 najmniej korzystnej
godzinie nocy
45
40
50
40
55
45
55
45
90
Hałas przemysłowy dotyka znacznie mniejszej części społeczeństwa niż hałas komunikacyjny.
Jego uciążliwość odnosi się do zabudowy zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów.
Z roku na rok (jak wskazuje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie) zwiększa
się wrażliwość społeczeństwa na uciążliwości hałasu przemysłowego.
Jednak na terenie Powiatu w ostatnich pięciu latach nie stwierdzono przekrocze ń poziomów
dopuszczalnych na terenach chronionych akustycznie (tj. terenach zabudowy mieszkaniowej)
powodowanych przez hałas przemysłowych. W związku z powyższym Starosta Szczecinecki jako
organ ochrony środowiska nie wydawał decyzji o dopuszczalnym poziomie ha łasu.
Hałas na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe
W związku z koniecznością zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na terenach
przeznaczonych na cele rekreacyjno – wypoczynkowe na określonych zbiornikach wód stojących i
płynących zlokalizowanych na terenie Powiatu Szczecineckiego obowi ązują m.in. ograniczenia lub
zakazy używania jednostek pływających wyposażonych w silniki spalinowe. Całkowity zakaz
używania jednostek pływających wyposażonych w silniki spalinowe, przez całą dobę, dotyczy
następujących jezior: Brody, Ciemino, Cieszęcino, Dębno, Drężno (Studnica), Kocie, Komorze,
Koprzywno, Krosino, Strzeszyno i Ławiczka oraz Łobez w zakresie całkowitego zakazu poruszania
się skuterami wodnymi. Natomiast do jezior i odcinków rzek dla których ustanowiono strefy
00
00
ograniczenia hałasu w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 15 września w godzinach od 22 – 7
należą: Bielsko, Lubicko Wielkie, Pile, Radacz, Śniadowo, Wielimie, Wierzchowo oraz rzeka Gwda
00
00
od jeziora Wielimie do granic województwa, a także jezioro Łobez w godzinach od 17 – 11 .
Podsumowanie
Hałas komunikacyjny jest obecnie głównym źródłem zakłóceń klimatu środowiska. W
mniejszym stopniu występuje w powiecie uciążliwość związana z hałasem kolejowym (o czym
może świadczyć brak jego rozpoznania), a hałas przemysłowy ma charakter lokalny i dotyka
najmniejszego odsetka mieszkańców.
Wnioski dotyczące działań w zakresie ochrony przed hałasem
Eskalacja hałasu drogowego w środowisku spowodowana jest wzrastaj ącą liczbą pojazdów
samochodowych i ciągników (w tym znacznym wzrostem liczby samochodów ciężarowych).
Przeciwdziałanie hałasowi komunikacyjnemu jest dzia łaniem długookresowym rozłożonym na lata.
Działania, jakie powinny zostać podjęte w celu zmniejszenia uciążliwości hałasem dotyczą między
innymi:
a) narzędzi administracyjno – prawnych:
Ø tworzenie (przez rady gmin) miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które
są podstawowymi aktami prawa miejscowego, z uwzględnieniem:
• planowania nowych tras w bezpiecznej akustycznie odleg łości od terenów mieszkalnych,
• lokalizowanie w pobliżu tras budynków handlowo – usługowych a nie mieszkalnych,
Ø opracowanie, uchwalenie i monitorowanie realizacji Programu ochrony środowiska przed
hałasem przez Urząd Marszałkowski i Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego,
Ø ustanawianie, w razie konieczności, obszarów ograniczonego użytkowania (przez Radę
Powiatu Szczecineckiego oraz Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego), lub ograniczeń lub
zakazów używania jednostek pływających na zbiornikach powierzchniowych wód płynących lub
stojących(Rada Powiatu);
b) planowania ruchu komunikacyjnego:
Ø budowa obwodnic miast,
Ø ograniczenie przepustowości ulic i dopuszczalnej prędkości (egzekwowanie ograniczenia
prędkości przez fotoradary),
Ø wprowadzenie obszarów (w razie potrzeb), z których całkowicie wyeliminowano ruch
tranzytowy,
Ø wprowadzanie, w razie konieczności obszarów cichych poza aglomeracjami, np. w
starówkach miast (rada powiatu),
c) zastosowania technicznych środków zaradczych stosowanych przy źródłach hałasu:
Ø remonty dróg,
Ø wymiana taboru (autobusy) na nowszy,
d) zmniejszenia przenoszenia dźwięku:
Ø nasadzenia drzew,
Ø pasy zieleni,
91
e) zastosowania monitoringu hałasu komunikacyjnego oraz przemysłowego wraz z wykonaniem
map akustycznych tam, gdzie wymaga tego prawo, a w przypadku stwierdzenia przekrocze ń
opracowanie, uchwalenie i wdrożenie zapisów programów ochrony środowiska przed hałasem.
Działania związane z modernizacj ą drogi dotyczą zarówno kompleksowej przebudowy odcinka
drogi jak również tylko odnowienie nawierzchni drogowej. Działania takie wiążą się z eliminacją
ubytków, kolein i nierówności drogowych i zwiększeniem płynności ruchu pojazdów. Czynniki te
znacząco wpływają na ograniczenie emisji hałasu z danego odcinka drogi. Na podstawie danych
literaturowych można jedynie szacunkowo ocenić skuteczność tego typu działań w przedziale od 1
do 3 dB.
Istotnym czynnikiem generującym korzyści dla społeczeństwa będzie budowa obwodnic,
umożliwiających wyprowadzenie ruchu z terenów o większej gęstości zaludnienia na tereny o
niższej gęstości zaludnienia, a tym samym będzie możliwe zmniejszenie liczby osób
zamieszkujących tereny, na których obecnie są przekraczane dopuszczalne poziomy hałasu w
środowisku. Działania przeciwhałasowe polegające na budowie obwodnicy i zyski akustyczne
wynikające z ich realizacji, to poprawa warunków akustycznych o ok. 2,7 – 1,3 dB.
Jak wynika z informacji uzyskanych od GDDKiA O/Szczecin odrębnych inwestycji
polegających na realizacji ekranów akustycznych na terenie woj. zachodniopomorskiego nie
przewiduje się.
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Wśród czynników pozytywnych należy wymienić:
rosnące rozpoznanie miejsc zagro żenia hałasem (mapy akustyczne),
podejmowane działania zapobiegające (obwodnice miast, remonty nawierzchni),
wymiana taboru autobusowego na nowszy i cichszy,
wzrastająca świadomość społeczeństwa skutkująca interwencjami w zakładach
przemysłowych będących źródłem hałasu oraz działania naprawcze prowadzone w zakładach
przemysłowych.
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
brak Programu ochrony przed hałasem dla odcinka drogi krajowej 11 , dla której wykonano
mapę akustyczną,
nierozpoznany klimat akustyczny w pobli żu kolei,
w dalszym ciągu przestarzały i głośny tabor autobusowy,
niewystarczające działania naprawcze w stosunku do miejsc, gdzie wyst ępują przekroczenia
poziomów dopuszczalnych.
Potencjalnymi problemami są:
przedłużająca się budowa obwodnicy miasta Szczecinek ,
brak przybliżonego terminu realizacji projektu obwodnicy miasta Biały Bór,
nadal słabe rozpoznanie miejsc przekroczeń poziomów dopuszczalnych w odniesieniu do
hałasu komunikacyjnego.
11. Zapobieganie poważnym awariom (PAP)
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tytuł IV), poważna
awaria to zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja, powstałe podczas procesu
przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej
niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagro żenia życia lub
zdrowia ludzi oraz środowiska lub powstania takiego zagro żenia z opóźnieniem. Zgodnie z
przywołanym powyżej aktem prawnym przez poważną awarię przemysłową rozumie się poważną
awarię w zakładzie.
Wystąpienie poważnej awarii przemysłowej związane jest z bezpośrednim zagrożeniem
środowiska naturalnego. Ochrona środowiska przed poważną awarią oznacza zapobieganie
zdarzeniom mogącym powodować awarię oraz ograniczenie jej skutków dla ludzi i środowiska.
Prowadzący zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii, dokonujący przewozu substancji
niebezpiecznych oraz organy administracji s ą obowiązani do ochrony środowiska przed awariami.
Zgodnie z ww. ustawą Prawo ochrony środowiska, w razie wystąpienia takiej awarii,
Wojewoda poprzez Komendanta Wojewódzkiego Pa ństwowej Straży Pożarnej i Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska, podejmuje dzia łania niezbędne do usunięcia awarii i jej skutków.
O podjętych działaniach informuje Marszałka Województwa. Wojewódzki Inspektor Ochrony
92
Środowiska realizuje zadania z zakresu zapobiegania wyst ępowania awarii przemysłowych
poprzez:
− kontrolę podmiotów gospodarczych o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii,
− badanie przyczyn wystąpienia awarii oraz sposobów likwidacji skutków awarii,
− prowadzenie szkoleń i instruktażu.
Wojewódzka Komenda Straży Pożarnej w Szczecinie prowadzi rejestr zagrożeń związanych
z poważnymi awariami przemysłowymi. Spośród zakładów objętych szczególnym nadzorem
prewencyjnym, na terenie powiatu szczecineckiego do zakładów dużego ryzyka wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej zaliczony został 1 zakład.
Tabela 50. Wykaz zakładów dużego ryzyka związanych z poważnymi awariami przemysłowymi na
terenie Powiatu
Zagrożenia możliwe do wystąpienia w
zakładzie
Nazwa obiektu i adres
Kronospan Chemical Szczecinek
Sp. z o.o. ul. Ludwika Waryńskiego 1,
78 – 400 Szczecinek
e-mail: [email protected]
−
−
−
−
skażenie toksyczne gazami pożarowymi
skażenie ekologiczne
pożar
wybuch
Źródło: POŚ Województwa Zachodniopomorskiego
Na terenie powiatu szczecineckiego znajdują się również 2 zakłady zwiększonego ryzyka
wystąpienia poważnej awarii, tj. na terenie ZPT Elmilk Sp. z o.o. w Szczecinku przy ul. Pilskiej 8 –
10 oraz PPUH „BIURKOM FLAMPOL” Sp. z o.o. Przetwórnia Owoców i Warzyw w Szczecinku
przy ul. Koszalińska 86.
Na terenie trzech zakładów, gromadzone są materiały niebezpieczne.
Tabela 51. Wykaz obiektów na terenie powiatu, w których występują materiały niebezpieczne
Nazwa obiektu
(dokładny adres)
Rodzaj
materiałów
niebezpiecznych
Max. ilość
(t)
Miejsce
składowania
1.
ZPT Elmilk Sp. z o.o. w Szczecinku, ul. Pilska 8-10
Amoniak
3
Zbiornik
+ instalacja
2.
PPUH „BIURKOM FLAMPOL” Sp.
Przetwórnia
Owoców
i
w Szczecinku, ul. Koszalińska 86
Amoniak
4
Zbiornik
+ instalacja
3.
Kronospan Chemical Szczecinek
Szczecinek, ul. Waryńskiego 1
Sp.
z
o.o.
Metanol
1380
Zbiornik
4.
Kronospan Chemical Szczecinek
Szczecinek, ul. Waryńskiego 1
Sp.
z
o.o.
Formalina
w roztworze
1500
6 Zbiorników
5.
Kronospan Chemical Szczecinek
Szczecinek, ul. Waryńskiego 1
Sp.
z
o.o.
Trójetyloamina
35
Zbiornik
+ instalacja
p
.
z o.o.
Warzyw
Źródło: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinku, 2010 za PPZK w Szczecinku
WIOŚ w Szczecinie w ramach działalności kontrolnej prowadzi co roku kontrole zak ładów,
które stwarzają potencjalne zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub na terenie
których może dojść do zdarzeń o znamionach poważnej awarii.
Ze względu na tranzytowy charakter powiatu, zagrożenie wystąpienia poważnej awarii lub
zdarzenia o znamionach poważnej awarii istnieje na trasach przewozu materia łów
niebezpiecznych. Dotyczy to zarówno tras transportu drogowego, jak równie ż kolejowego.
93
Tabela 52. Wykaz tras drogowych, po których przewożone są materiały niebezpieczne
Lp.
Trasa
1.
Droga Nr 11
Piła – Szczecinek – Koszalin
2.
Droga nr 21
Szczecinek – Biały Bór – Miastko – Słupsk
3.
Szczecinek – Słupsk
4.
Szczecinek – Białogard
Nazwa cieku
wodnego
rzeka
Niezdobna
Miejscowość
Szczecinek,
ul. Narutowicza
X
-
Gwda Wielka
Gwda Mała
X
-
Szczecinek,
ul. Narutowicza
-
X
Gwda Mała
-
X
rzeka Gwda
rzeka Gwda
Rodzaj transportu
drogowy kolejowy
rzeka
Niezdobna
Źródło: PPZK w Szczecinku
Poniżej zestawiono wykaz obiektów energetyki o znaczeniu krajowym oraz wykaz tras
przebiegu gazociągów wysokiego ciśnienia.
Tabela 53. Wykaz obiektów energetyki o znaczeniu krajowym
Lp.
Nazwa
Lokalizacja
GPZ Marcelin – Szczecinek, ul. Rybacka
1.
Główny Punkt Zasilania
(Stacje 110KV/15KV)
GPZ Leśna – Szczecinek, ul. Leśna
GPZ Silnowo – Osieczyn 8
GPZ Grzmiąca – Grzmiąca, ul. Spółdzielcza
Tabela 54. Wykaz tras przebiegu gazoci ągów wysokiego ciśnienia
Lp.
Trasa przebiegu
1.
Okonek – Sitno – Skotniki – Szczecinek
2.
Okonek – Sitno – Szczecinek
Stacja redukcyjno – pomiarowa
Szczecinek, ul. Polna
Szczecinek, ul. Harcerska
Do jednostek współpracujących w zakresie minimalizacji zagrożeń powstania poważnych
awarii przemysłowych należą: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Państwowa Straż
Pożarna, Wojewoda, policja, Państwowa Inspekcja Handlowa oraz Wojewódzki Inspektorat
Transportu Drogowego.
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Wśród czynników pozytywnych należy wymienić:
podejmowanie prób ograniczania oraz usuwania skutków awarii przez sprawców,
współpraca między instytucjami przy usuwaniu i ograniczaniu skutków awarii.
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
powiat szczecinecki, obok powiatu koszalińskiego i kołobrzeskiego i miasta Szczecin są
miejscami największego narażenia na występowanie poważnych awarii,
świadome działanie podmiotów w celu ograniczenia kosztów w łasnych powodujące poważne
(w skutkach) awarie.
Potencjalnymi problemami są:
brak parkingów dla pojazdów transportujących substancje niebezpieczne z zapleczem oraz
odpowiednimi zabezpieczeniami środowiska przed zanieczyszczeniem substancjami
niebezpiecznymi,
nadal niedostateczny stan nawierzchni dróg na trasach transportowych ,
bezpieczeństwo magazynowania i obrotu substancjami niebezpiecznymi,
bezpieczeństwo transportu kolejowego substancji niebezpiecznych,
identyfikacja i rekultywacja terenów zdegradowanych,
stan możliwości i wiedzy samorządów w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom,
brak wiedzy wśród przedsiębiorców w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom.
94
12. Pola elektromagnetyczne (PEM)
Oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian, zgodnie z art.
123 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, dokonuje się w ramach państwowego monitoringu
środowiska. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie prowadzi okresowe
pomiary pól elektromagnetycznych w środowisku w cyklu trzyletnim. Rok 2011 był pierwszym z
kolejnego trzyletniego cyklu pomiarowego.
Normy środowiskowe w celu ochrony ludności przed promieniowaniem elektromagnetycznym
zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, prowadził na terenie Powiatu
Szczecineckiego, badania poziomu promieniowania elektromagnetycznego w środowisku:
− w 2011 r. na dwóch punktach pomiarowych w Szczecinku – wynik składowej elektrycznej:
0,23 V/m i w Łubowie: wynik 0,1 V/m (wartość pomiaru poniżej progu czułości przyrządu
pomiarowego);
− w 2012 r. na jednym punkcie pomiarowym: w Grzmi ącej - wynik składowej elektrycznej: 0,37
V/m - przy dopuszczalnej 7V/m.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego (wg złożonych w latach 2011 – 2012, na mocy art. 152
ustawy Prawo ochrony środowiska Staroście Szczecineckiemu zgłoszeń instalacji) funkcjonuj ą
62 stacje bazowe z 455 antenami, w tym 315 emitorów anten sektorowych i 140 radiolinii, których
użytkowanie rozpoczęto po dniu 28 lipca 2005 r. Należy nadmienić, że prowadzący instalacje
przekazane do użytkowania przed dniem 28 lipca 2005 r. mają ustawowy obowiązek zgłaszania
ich od dnia 1 stycznia 2013 r.
Tabela 55. Wykaz zgłoszonych w latach 2011 – 2012 Staroście Szczecineckiemu instalacji
wytwarzających pola elektromagnetyczne przekazanych do u żytkowania przed dniem 28
lipca 2005 r.
Miasto/
Gmina
Prowadzący instalację
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10A
01 – 230 Warszawa
Miasto
Szczecinek
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02 – 676 Warszawa
P4 Sp. z o.o.
ul. Taśmowa 7
02-677 Warszawa
Aero 2 Sp. z o.o.
ul. Lwowska 19
00-660 Warszawa
Nazwa i miejsce stacji bazowej telefonii komórkowej/radiolinii:
• ORANGE: Nr 7432/6378(2541) SZCZECINEK CENTRUM: 6
anten sektorowych + 1 radiolinia;
• SZCZECINEK TPSA 10204/3171(3790): 10 anten sektorowych;
• SZCZECINEK 971/3171(3790): 10 anten sekt.+1 radiolinia;
• 9122/5738(6240)SZCZECINEK BOMBEL: 14 anten sektorowych
+ 4 radiolinie;
• 3954/3223(3843)SZCZECINEK2 KOMIN: 8 anten sektorowych + 1
radiolinia;
• 3954/3223(3843)SZCZECINEK2 KOMIN: 5 anten sektorowych + 1
radiolinia;
• PLUS: BT 4250 SZCZECINEK PÓŁNOC 2 ul. Cieślaka 1: 4
anteny sekt.+1 radiolinia;
• PLUS: BT 42412
SZCZECINEK ŚRÓDMIEŚCIE: 3 anteny
sekt.+1 radiolinia;
• BT 43276 SZCZECINEK 2: 3 anteny sekt.+1 radiolinia
• BT 43268 SZCZECINEK ZAKŁAD/MW4 9550 KRONOSPAN
SZCZECINEK:3 anteny sekt.+2 radiolinie;
• BT 43274 SZCZECINEK WIEŻA: 6 anten sekt.+ radiolinii;
• BT 44849 SZCZECINEK ZACHÓD 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
• BT 43275 SZCZECINEK POŁUDNIE: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
• PLAY: SCZ0001_C, SZCZECINEK-KOŁOBRZESKA: 6 anten
sekt.+1 radiolinia
• PLAY: SCZ0002_A, SZCZECINEK-CIEŚLAKA: 6 anten sekt.+2
radiolinie;
• PLAY: SCZ0003_B, SZCZECINEK-PILSKA: 6 anten sekt.+1
radiolinia;
• PLAY: SCZ0001_B, SZCZECINEK-KOŁOBRZESKA: 3 anteny
sekt.+2 radiolinie;
• Nr KOS 33723, SZCZECINEK POŁUDNIE ORANGE: 3 anteny
sekt.+1 radiolinia;
• SZCZECINEK WINNICZNA: 3 anteny sekt.+3 radiolinie;
95
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02-222 Warszawa
EmiTel Sp. z o. o.
ul. Kamienna 21
31 – 403 Kraków
Grzmiąca
Borne
Sulinowo
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02 – 676 Warszawa
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02 – 222 Warszawa
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10A
01 – 230 Warszawa
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02 – 676 Warszawa
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02 – 222 Warszawa
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10A
01 – 230 Warszawa
Biały Bór
Barwice
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02 – 676 Warszawa
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02 – 222 Warszawa
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10A
01 – 230 Warszawa
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02 – 676 Warszawa
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02 – 222 Warszawa
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10A
01 – 230 Warszawa
Gmina
Szczecinek
Polkomtel S.A.
ul. Postępu 3
02 – 676 Warszawa
PTC Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 181
02 – 222 Warszawa
PTK Centertel Sp. z o.o.
ul. Skierniewicka 10A
01 – 230 Warszawa
• Nr 32861 SZCZECINEK WINNICZNA: 6 anten sekt.+1 radiolinia
• Nr 32865 SZCZECINEK SIKORSKIEGO: 10 anten sekt.+8
radiolinii;
• Nr 32868 SZCZECINEK HOTEL POJEZIERZE: 6 anten sekt.+1
radiolinia;
• Nr 32869 SZCZECINEK(wieża ciśnień): 6 anten sekt.+1 radiolinia;
• Nr 32864 SZCZECINEK (bud. Boh. W-wy): 6 anten sekt.+1
radiolinia;
• Nr 32866 SZCZECINEK FABRYCZNA: 6 anten sekt.+1 radiolinia;
• SZCZECINEK_OM01-01_NEC_P: 1 antena sektorowa;
• NT-NZN-NZN-1-MASZT-SCZ:001-001,SZCZECINEK
WINNICZNA:1 antena sektorowa;
• SZCZECINEK_OM02-01_NEC_P:1 radiolinia
• PLUS GSM: BT 43539 KROSINO: 6 anten sektorowych + 1
radiolinia;
•
•
•
•
•
Nr 32632 PRZERADŹ: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 32712 GRZMIĄCA: 3 anteny sekt.+2 radiolinie;
Nr 32733 GRZMIĄCA: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 10249/9234(3299) WIELANOWO 6 anten sekt.+1 radiolinia;
Nr 3229/3201(3820) GRZMIĄCA: 4 anteny sekt.+ 2 radiolinie
• PLUS GSM: BT 43682 KOLANOWO: 6 anten sekt.+37 radiolinii;
•
•
•
•
•
•
Nr 32729 RADACZ: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 32728 SILNOWO: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 32720 BORNE SULINOWO: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 32731 ŁUBOWO: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 3584/3211(3830) ŁUBOWO: 6 anten sekt.+1 radiolinia;
Nr 3176/3168(3787) BORNE SULINOWO WIEŻA 7 anten sekt.+1
radiolinia;
• Nr 1022/9232(3298) DĄBROWICA: 9 anten sekt.+1 radiolinia
• PLUS GSM: BT 43213 KOŁTKI: 3 anteny sekt.+ 1 radiolinia;
• PLUS GSM: BT 43538 PRZERADŹ: 6 anten sekt.+ 1 radiolinia;
•
•
•
•
Nr 32701 KALISKA:3 anteny sekt.+ 4 radiolinie;
Nr 32702 SĘPOLNO MAŁE: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 32704 BIELICA: 6 anten sekt.+ 2 radiolinie;
Nr 4185/3183(3802) BIAŁY BÓR WIEŻA: 11 anten sekt.+1
radiolinia
• PLUS GSM: BT 43190 CHŁOPOWO: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
• PLUS GSM: BT 43690 ŁĘKNICA 2 ZPM: 3 anteny sekt.+1
radiolinia;
• Nr 32713 PRZYBKOWO: 3 anteny sekt.+4 radiolinie;
• Nr 3583/3210(3829) STARE GONNE: 6 anten sekt.+ 2 radiolinie;
• Nr 3496/3204(3823) BARWICE WIELE: 11 anten sekt.+11
radiolinii;
• Nr 7452/6379(2574) BARWICE CENTRUM: 3 anteny sekt.+1
radiolinia;
• PLUS GSM: BT 44716 ŻÓŁTNICA: 6 anten sekt.+1 radiolinia;
• PLUS GSM: BT 43300 BIAŁE: 3 anteny sekt.+2 radiolinie;
•
•
•
•
•
•
Nr 32705 WIERZCHOWO: 6 anten sekt.+2 radiolinie;
Nr 32725 PRZYJEZIERZE: 3 anteny sekt.+1 radiolinia;
Nr 32694 TUROWO: 3 anteny sekt.+1 radiolinia
Nr 1024/3181(3800) WIERZCHOWO: 9 anten sekt.+ 2 radiolinie;
Nr 1025/3182(3801) GWDA MAŁA: 6 anten sekt.+1 radiolinia;
Nr 5079/5657(6397) JELENINO: 6 anten sekt.+1 radiolinia;
Ogółem: 315 anten sektorowych i 140 radiolinii
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku, Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska opracowanie własne
96
Analiza sprawozdań z pomiarów natężenia pól elektromagnetycznych emitowanych przez
stacje bazowe telefonii komórkowej przeprowadzonych przez operatorów sieci sk ładanych
staroście podczas ww. zgłoszeń instalacji nie wykazała przekroczeń poziomów dopuszczalnych
pól elektromagnetycznych w miejscach dostępnych dla ludności.
Uzgadniając lokalizacje ww. inwestycji, gminy kierują się zasadą ochrony istniejącego
krajobrazu i zabudowy na terenie Gmin. Z uwagi na fakt, iż tereny Gmin nie są silnie
zurbanizowane czy też gęsto zabudowane, niezbędna do zrealizowania sieć telefonii komórkowej
wykonywana jest przeważnie na nowopowstających budowlach (wieżach), często na terenach
wolnych od wysokiej zabudowy i innych domen krajobrazowych. Silne oddzia ływanie tego typu
inwestycji na krajobraz naturalny Powiatu jest minimalizowany przez:
a) maksymalne wykorzystanie istniej ących obiektów;
b) właściwy dobór kolorystyki budowanych wież telefonii, tam gdzie nie jest możliwe
wykorzystanie istniejących stanowisk bądź innych budowli;
c) narzucanie inwestorom innych opcji lokalizacji w przypadkach silnego wp ływu planowanej
inwestycji na krajobraz naturalny;
d) stosowanie zasad kompensacji środowiskowej w przypadkach gdzie względy ekonomiczne
i społeczne przewyższają cel ochrony krajobrazu naturalnego.
Obecnie trwają prace nad tworzeniem i wprowadzeniem nowej regulacji maj ącej skutecznie
chronić krajobraz kulturowy i przyrodniczy Polski przed nieuzasadnion ą dewastacją w postaci
ustawy o ochronie krajobrazu.
Cele i działania w dziedzinie ochrony przed polami elektromagnetycznymi okre ślone
w polityce ekologicznej nie dotyczą samorządów powiatów i koncentrują się na:
− opracowaniu przepisów wykonawczych i wytycznych zapewniających wdrożenie ustawy
Prawo ochrony środowiska, m. in. w zakresie norm i badań,
− stworzeniu odpowiednich struktur organizacyjnych zajmuj ących się monitorowaniem
i badaniem pól elektromagnetycznych,
− zapewnieniu tym strukturom (laboratoriom) odpowie dniej aparatury do pomiaru pól
elektromagnetycznych,
− opracowaniu projektu bazy danych o polach elektromagnetycznych.
Z uwagi na fakt, iż na terenie Województwa Zachodniopomorskiego wyst ępują tereny, na
których poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku przekraczają wartości dopuszczalne (dla
miejsc dostępnych dla ludności) – zasadne jest kontynuowanie badań monitoringowych pól
elektromagnetycznych w środowisku przez WIOŚ w Szczecinie, w cyklach częstszych niż
trzyletnie.
−
−
−
−
−
−
−
−
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
wzrost liczby miejsc generowania promieniowania elektromagnetycznego poprzez rozwój
telefonii komórkowej, wzrost liczby stacji bazowych telefonii,
mała świadomość społeczeństwa na temat źródeł, zasięgu oraz oddziaływań pól
elektromagnetycznych oraz niepełna wiedza na temat skutków zdrowotnych,
wymagania z zakresu ochrony środowiska przed promieniowaniem niejonizuj ącym, często
pomijane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Potencjalnymi problemami są:
niska świadomość społeczeństwa na temat źródeł, zasięgu oraz oddziaływania pól
elektromagnetycznych,
brak środków finansowych na zwi ększenie zakresu badań monitoringowych.
podchodzenie zabudowy mieszkaniowej pod linie energetyczne,
ujęcie w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego zapisów dotyczących
umiejscawiania źródeł promieniowania elektromagnetycznego w taki sposób aby nie stwarza ły
zagrożenia dla środowiska i mieszkańców,
konieczność wprowadzenia zakazu lokalizacji zabudowy mieszkaniowej w strefie
oddziaływania linii elektroenergetycznych.
97
13. Kopaliny (SM)
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze ( tekst jednolity Dz. U. Nr 228
z 2005 r., poz. 1947 ze zm.) wprowadzi ła podział na kopaliny podstawowe i pospolite.
W obowiązującej obecnie ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U.
z 2011 r., Nr 163, poz.981), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 r., podział ten został
zastąpiony podziałem na kopaliny objęte własnością górniczą i kopaliny objęte własnością
gruntową.
Na podstawie Bilansu zasobów kopalin i wód termalnych publikowanego corocznie przez
Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie (stan na dzień 31.12.2011 r.) na terenie powiatu
szczecineckiego, w grupie kopalin podstawowych udokumentowan o jedno złoże gazu ziemnego.
W grupie kopalin pospolitych wyst ępują: surowce ilaste ceramiki budowlanej , piaski kwarcowe,
piaski i żwiry (kruszywa naturalne), kamienie łamane i bloczne (głazy narzutowe), torfy i kreda.
Na rodzaj występujących kopalin na terenie powiatu, zwłaszcza na jakość kopalin pospolitych,
ogromny wpływ miała działalność lądolodu nasuwającego się na ten obszar w trakcie zlodowaceń.
odkrywkowy,
stokowo-wgłębny
STĘPIEŃ II - POLE I
(obszar górniczy),
STĘPIEŃ II (teren
górniczy) ustanowiony
decyzja znak WRiOŚ.IIIWP/7515/4/10 z dnia 31
marca 2010 r.
odkrywkowy,
wgłębny
Parsęcko III
ustanowiony decyzją
Marszałka Województwa
WRiOŚ.III-WP/7515/15/09
z dnia 14.10.2009r.
gmina Biały
Bór
torf i
kreda
jeziorna
gmina Biały
Bór
kruszywo
naturalne
piaski i
żwiry
gmina
Szczecinek
kruszywo
naturalne
piaski i
żwiry
98
Teren
górniczy
[m2]
odkrywkowy
Kazimierz I (torf)
Kazimierz II (kreda
jeziorna) ustanowiony
decyzją Wojewody
Zachodniopomorskiego
SR-GGW/7415/7/02 z dnia
4.09.2002 r.
1 991 820,00
Parsęcko
Grąbczyn - Pole A
ustanowiony decyzją
Starosty Szczecineckiego
RS.751-6/2002 z dnia
30.10.2002 r.
731 060,00
6
Stępień
torf
odkrywkowy,
frezowy
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak SRGGW/7415/11/03 z dnia
1.08.2003 r.
11 275,00
5
Kazimierz III
Mosina ustanowiony
decyzją Wojewody
Zachodniopomorskiego
SR-GGW/7415/11/03 z
dnia 1.08.2003 r.
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak SrGGW/7415/9/02/03 z dnia
24.03.2003 r.
decyzja Starosty
Szczecineckiego znak
RS.751-6/2002 z dnia
30.10.2002 r.
190 557,00
4
torf
odkrywkowy,
kawałkowocegiełkowy
Koncesja na
wydobywanie
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak SR-GGW/7415/7/02
z dnia 4.09.2002 r.
233 804
gmina
Szczecinek
torf
Rodzaj
kopaliny
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak SRGGW/7415/21/03 z dnia
5.12.2003r.
456 751
3
Grąbczyn Pole A
Obszar
górniczy
[m2]
Mosina
1 824 780
2
gmina Borne
Sulinowo
1
mechaniczny,
powierzchniowofrezowy
Nowy Chwalim
ustanowiony decyzją
Wojewody
Zachodniopomorskiego
SR-GGW/7415/9/02/03 z
dnia 24.03.2003 r.
731 060
gmina
Barwice
Obszar i teren górniczy –
nazwa, decyzja
11 275
Nowy
Chwalim
Sposób i system
eksploatacji
złoża
19 0557 - torf
5 5350 - kreda jeziorna
Lokaliza-cja
złoża
192 857
Nazwa złoża
290 876
L.p.
Tabela 56. Rodzaj kopalin wydobywanych na podstawie aktualnych koncesji na wydobywanie
złoża.
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego KOSR-G3/7415/9/01 z dnia
20.06.2001r.
13
59 844
1 297 116
630 542
12
Nosibądy I ustanowiony
decyzją Marszałka
Województwa
Zachodniopomorskiego
znak WRiOŚ.IIIWP/7515/11/10 z dnia
16.12.2010 r.
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak SR-GGW/7415/6/05
z dnia 21.06.2005r.
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak K-OSRG3/7415/2/00 z dnia
6.03.2000r.
decyzja Starosty
Szczecineckiego RS.7514/5/2009 z dnia
25.06.2009r.
decyzja Marszałka
Województwa
Zachodniopomorskiego
znak
WOŚ.III.7422.46.2012.WP
z dnia 12.12.2012 r.
Nosibądy
gmina
Grzmiąca
torf
odkrywkowy,
frezowy
Kazimierz
gmina Biały
Bór
kruszywo
naturalne
piaski,
żwiry
odkrywkowy,
wgłębny
Kazimierz ustanowiony
decyzją Starosty
Szczecineckiego RS.7514/5/2009 z dnia
25.06.2009r.
odkrywkowy,
ścianowo wgłębny
Stepień V ustanowiony
decyzją Marszałka
Województwa
Zachodniopomorskiego
znak
WOŚ.III.7422.46.2012.WP
z dnia 12.12.2012 r.
otworowy
Wierzchowo I
ustanowiony decyzją
Ministra Środowiska znak
DGiKGw-47711/11453/12/BG z dnia
21.03.2012 r.
3 236 440,00
11
odkrywkowy,
stokowo-wgłębny
2 844 546
10
Kasiborek
Kasiborek I ustanowiony
decyzją Marszałka
Województwa
Zachodniopomorskiego
znak
WOŚ.III.7422.49.2012.201
3.WP z dnia 28.01.2013 r.
decyzja Marszałka
Województwa WRiOŚ.IIWP/7515/4/07 z dnia
30.05.2007r.
3 236 440,00
9
Biały Dwór
decyzją
Marszałka Województwa
WRiOŚ.II-WP/7515/4/07 z
dnia 30.05. 2007r.
238 376
gmina Biały
Bór
kruszywo
naturalne
piaski i
żwiry
odkrywkowy,
ścianowy
29 943,00
kruszywo
naturalne
piaski i
żwiry
2 844 546,00
gmina Biały
Bór
59 844
Biały Dwór
1 297 116
8
odkrywkowy
324 450
Łęknica
decyzja Wojewody
Zachodniopomorskiego
znak K-OSRG3/7415/18/01 z dnia
15.12. 1999r.
180 980
7
Łęknica - A ustanowiony
decyzją Wojewody
Zachodniopomorskiego
SR-GGW/7415/15/02/03 z
dnia 17.01.2003r.
19 243
kruszywo
naturalne
piaski
gmina
Barwice
decyzja Ministra
Środowiska nr 110/93 z
dnia 21.06.1993 r.
Kazimierz Lisia Jama
gmina Biały
Bór
Wierzchowo
gmina
Szczecinek,
miasto i
gmina
Bobolice
kruszywo
naturalne
gaz
ziemny
Źródło: opracowanie własne Starostwo Powiatowe w Szczecinku Wydział Rolnictwa Leśnictwa Ochrony Środowiska
−
−
−
−
−
Wśród czynników negatywnych należy wymienić:
nielegalne miejsca składowania odpadów przyczyniają się do zanieczyszczenia powierzchni
ziemi
przyzwolenie społeczne na pozyskiwanie kopaliny bez koncesji (uznawane za nisk ą
szkodliwość społeczną),
dewastacji krajobrazu i konieczno ść rekultywacji terenu w zwi ązku z pozyskiwaniem kopalin.
Potencjalnymi problemami są:
problem administracyjno – prawny z ustalaniem sprawcy czynu pozyskiwania kopaliny bez
koncesji,
brak rozpoznania, udokumentowania oraz oznaczenia na mapach osuwisk oraz terenów
potencjalnie zagrożonych ruchami masowymi w powiecie – odległy termin wykonania systemu
osłony przeciwosuwiskowej wspomagającego władze lokalne w wypełnianiu obowiązków
dotyczących problematyki ruchów masowych kraju.
99
14. Jakość gleb (GL).
Teren powiatu pokrywają głównie gleby pseudobielicowe i brunatne. Tworz ą one mozaikę
mniejszych lub większych, wzajemnie przenikających się powierzchni. Pierwsze, wytworzone
głównie z piasków gliniastych, słabo gliniastych bądź z piasków luźnych, natomiast drugie
brunatne i bielicowe. Ponadto na obszarach podmokłych, głównie w sąsiedztwie cieków
powierzchniowych bądź jezior wykształciły się gleby mułowe, torfowe bądź murszowe.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego przeważają gleby słabych klas IV (w tym IVa i IVb) oraz V
i VI. Najlepsze gleby znajduj ą się na terenie gmin Grzmiąca i Barwice.
Tabela 57. Zestawienie klas bonitacyjnych gleb z podzia łem na gminy powiatu szczecineckiego
Gmina
II - gleby
orne
bardzo
dobre
Gmina Barwice
6,1431
III - gleby
orne dobre
IIIa - gleby
orne dobre
IIIb - gleby
orne dobre
IV - gleby
orne
średnie
IVa - gleby
orne średnie
IVb - gleby
orne średnie
V - gleby
orne słabe
VI - gleby
orne
najsłabsze
Grunty
nieobjęte
klasyfikacją
gleboznawczą
242,6979
14,2785
610,9180
1459,2460
3421,7161
3570,0844
4635,1893
1342,3504
10528,2399
64,9080
0,6594
19,3681
748,0680
563,6474
806,7116
5707,6444
3591,6996
15439,7671
Gmina Biały
Bór
-
Gmina Borne
Sulinowo
5,7636
266,5673
14,9611
363,2543
1204,8514
1298,2520
2440,4086
3707,4305
2463,3326
36731,8352
Grzmiąca
5,7200
472,4344
227,5039
844,7694
1368,4859
2403,2706
2052,4443
3276,6636
798,4474
9002,6487
62,0803
226,6298
404,8928
271,7626
522,5343
441,8014
2879,4035
26107,6446
Szczecinek
Miasto
-
40,5944
Szczecinek
Gmina
-
549,9698
162,6204
697,7103
2881,3760
3464,7200
3824,7232
8132,1861
4040,4860
17,6267
1637,1718
420,0233
2598,1004
7888,6571
11556,4989
12966,1347
25981,6482
12678,1174
Powiat
Szczecinecki
-
100689,5390
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku stan na wrzesień 2013 r.
Gleby orne średniej jakości (klasa IV) zajmują 18,37 %, gleby orne słabej jakości (klasa V) –
14,73 % natomiast najsłabszej jakości (klasa VI) 7,19 % powierzchni powiatu szczecineckiego.
Grunty orne dobrej i bardzo dobrej jakości stanowią zaledwie 2,65 % powierzchni powiatu
szczecineckiego.
Klasy bonitacyjne gleb na terenie Powiatu
Szczecineckiego
0,01%
57,07%
2,64%
18,37%
14,73%
7,19%
II - gleby orne bardzo
dobre
III (a, b) - gleby orne
dobre
IV (a, b) - gleby orne
średnie
V - gleby orne słabe
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku stan na wrzesień 2013 r.
Badanie jakości gleb ornych wykonywane jest w ramach moni toringu jakości gleby i ziemi
w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Celem badań jest ocena stanu
zanieczyszczenia oraz śledzenie zmian właściwości gleb pod wpływem rolniczej i pozarolniczej
działalności człowieka.
Monitoring chemizmu gleb prowadzony jest od 1995 roku w cyklach 5 -letnich, w 216 punktach
pomiarowych zlokalizowanych na gruntach ornych na terenie ca łego kraju. Punkty reprezentują
100
typowo rolnicze obszary o różnym stopniu intensyfikacji rolnictw a oraz obszary znajdujące się
w zasięgu oddziaływania różnego rodzaju zanieczyszcze ń.
Wykonawcą badań oraz oceny jest Instytut Uprawy Nawo żenia i Gleboznawstwa – Państwowy
Instytut Badawczy w Puławach (IUNG-PIB).
Na terenie powiatu szczecineckiego nie zlokalizowano żadnego punktu pomiarowego z 9
punktów
pomiarowo
–
kontrolnych
rozmieszczonych
na
terenie
województwa
zachodniopomorskiego.
Ponad 46 % powiatu szczecineckiego zajmują grunty leśne. Następną grupą o znaczącym
udziale są użytki rolne - 39,84 % w tym stanowią: grunty orne 31,66 %, sady 0,09 %, łąki trwałe
4,47 %, pastwiska trwałe 2,78 % oraz inne użytki rolne 0,84 % powierzchni powiatu
szczecineckiego.
Użytkowanie gruntów na terenie powiatu
0,45%
0,09%
0,15%
46,25%
5,07%
3,92%
użytki rolne
4,23%
lasy
tereny mieszk.
tereny przemysł.
tereny rekr.
wypoczynkowe
grunty pod
wodami
nieużytki
39,84%
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku stan na wrzesień 2013 r.
Grunty
leśne oraz
zadrzewio
ne i
zakrzewion
e
Tereny różne
Nieużytki
Użytki ekologiczne
94
261
221
75
289
0
427
0
287
32
Grzmiąca
20453
8284
19
1056
1051
113
11
91
8066
326
106
9
24
18
17
517
21
141
63
519
1
Szczecinek
49866
16931
50
2961
1674
278
79
154
19665
630
145
13
63
33
38
968
34
4107
32
1980
31
Borne
Sulinowo
48496
8279
24
1205
839
130
46
71
29757
330
150
16
158
151
92
708
53
3374
0
3008
105
Biały Bór
26944
8848
13
1092
400
126
30
42
13830
347
78
15
63
35
11
500
72
734
50
658
0
Barwice
25831
12191
38
1240
808
171
15
79
9231
399
112
12
52
41
27
581
91
170
93
466
14
176440
55867
149
7887
4909
849
182
453
81605
2083
791
159
621
499
260
3563
271
8953
238
6918
183
sady
użytki kopalne
200
tereny komunikacyjne
51
tereny przemysł.
1056
tereny mieszk.
16
gr. zadrzewione i
zakrzewione
1
lasy
31
grunty pod rowami
137
grunty pod stawami
333
grunty rolne
zabudowane
5
pastwiska trwałe
1334
łąki trwałe
4850
Gmina
grunty orne
tereny rekreacyjno wypoczynkowe
Grunty pod wodami
Grunty zabudowane i zurbanizowane
zurbanizowane tereny
niezabudowane
Użytki rolne
inne tereny zabudowane
Powierzchnia ewidencyjna gruntów [ha]
Tabela 58. Powierzchnia ewidencyjna powiatu szczecineckiego wed ług kierunków wykorzystania
gruntów
ha
Miasto
Szczecinek
POWIAT
SZCZECIN
ECKI
Źródło: Starostwo Powiatowe w Szczecinku stan na wrzesień 2013
101
Potencjalnymi problemami są:
brak inwentaryzacji terenów przekształconych,
prowadzenie systemowych bada ń określających zanieczyszczenia gleb użytkowanych
rolniczo,
− redukcja nadmiernego zakwaszenia gleb poprzez wapniowanie,
− aktualizacja mapy glebowo-rolnej tak, aby możliwe było wyznaczanie kolejności wapnowania
i określenie właściwego nawożenia,
− w związku z koniecznością nawożenia i wapnowania gleb istotne jest prowadzenie
działalności edukacyjnej w zakresie prac agrotechnicznych.
−
−
15. Edukacja ekologiczna (EE).
Za fundament edukacji ekologicznej w Polsce przyjęto założenia Agendy 21. Stała się ona
podstawą zatwierdzonej w 1991r. „Polityki ekologicznej państwa”, z późniejszą jej kontynuacją,
włączając w to także aktualną „Politykę ekologiczną państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do
roku 2016”.
Kolejne dwa kluczowe programy dotyczące edukacji ekologicznej w naszym kraju to:
„Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej” i „Narodowy Program Edukacji Ekologicznej”.
Pierwszy z tych dokumentów określa zadania szkół, jako placówek odpowiedzialnych za
edukację młodych ludzi. W myśl tego dokumentu szkoła powinna współpracować z władzami
samorządowymi oraz innymi reprezentantami spo łeczności lokalnej, szkołami wyższymi,
terenowymi ośrodkami edukacji ekologicznej i innymi instytucjami oraz organizacjami, w celu
efektywnego kształcenia młodych ludzi. Szkoła powinna także ukazywać zależności między
stanem środowiska, a działalnością człowieka, jak również niepożądane zmiany z tej działalności
wynikające.
„Narodowy Program Edukacji Ekologicznej” zakłada kształtowanie człowieka świadomego swej
jedności ze środowiskiem przyrodniczym i społeczno-kulturowym, potrafiącego obserwować
środowisko i gromadzić o nim informacje. Człowiek taki znając prawa i procesy zachodzące
w przyrodzie potrafi rozwiązywać pojawiające się problemy zachowując poszanowanie i ład
przestrzenny w przyrodzie.
Dokumentem szczegółowo określającym zadania przypisane do realizacji w zakresie edukacji
ekologicznej na terenie Powiatu Szczecineckiego jest Program Edukacji Ekologicznej
Województwa Zachodniopomorskiego przyjęty do realizacji przez Zarząd Województwa Uchwałą
z 2010 r.
Adresatami Programu są przede wszystkim:
• szkoły i przedszkola oraz inne placówki o światowe;
• jednostki samorządu terytorialnego - gminy i starostwa;
• jednostki oświatowe samorządu terytorialnego;
• jednostki zarządzające obszarami chronionymi i leśnymi;
• organizacje pozarządowe, organizacje ekologiczne, w tym stowarzyszenia i fundacje, których
celem statutowym jest edukacja ekologiczna lub ochrona środowiska;
• jednostki budżetowe, jednostki badawczo-rozwojowe oraz szkoły wyższe;
• inne podmioty prowadzące edukacje ekologiczną;
• media i wydawnictwa;
• jednostki organizacyjne ustawowo powołane do działalności związanej z ochroną środowiska;
Działania edukacyjne powinny obj ąć trzy zasadnicze segmenty:
edukację ekologiczną obejmującą pracowników samorządowych: starostów, burmistrzów,
prezydentów, wójtów, sołtysów i radnych, oraz osoby mające przekazywać informacje
pozostałym grupom społecznym (nauczycieli, dziennikarzy, pracownik ów służb komunalnych),
Ø edukację ekologiczną dzieci i młodzieży opartą na ścisłej współpracy z placówkami
oświatowymi,
Ø edukację ekologiczną dorosłych członków społeczności lokalnych (również poszczególnych
grup zawodowych).
Ø
Cele główne Programu to:
1. Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców województwa zachodniopomorskiego,
w tym Powiatu Szczecineckiego, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży poprzez
budzenie zainteresowania wzajemnie powi ązanymi kwestiami ekonomicznymi, społecznymi,
politycznymi i ekologicznymi.
102
2. Umożliwianie mieszkańcom województwa zachodniopomorskiego , w tym powiatu
szczecineckiego zdobywania wiedzy i umiejętności, które są niezbędne dla poprawy stanu
środowiska i zmniejszenia procesu postępującej degradacji w szczególności poprzez rozwój
bazy służącej realizacji programów edukacyjnych.
3. Tworzenie proekologicznych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości i przekonań,
uwzględniających troskę o jakość środowiska w województwie zachodniopomorskim, poprzez
praktyczne poznanie problematyki środowiskowej i wynikających z niej zagrożeń. Promocja
racjonalnego korzystania ze środowiska, a także wspieranie realizacji projektów – kampanii
i programów aktywnej edukacji obejmuj ących znaczną liczbę odbiorców.
Jedną z najlepszych, najskuteczniejszych form edukacji ekologicznej jest tworzenie
i wykorzystywanie ścieżek turystycznych, edukacyjnych czy dydaktycznych. Opisane one zosta ły
szczegółowo w dziale 7 Turystyka.
Potencjalnymi problemami są:
brak zainteresowania i zaangażowania ze strony potencjalnych uczestników konsultacji,
zbyt niskie zainteresowanie edukacj ą ekologiczną ludności regionu,
zbyt małe zaangażowanie dorosłych grup społecznych w sprawy edukacji ekologicznej,
konsumpcyjny tryb życia.
niskie wykorzystanie dostępnych środków finansowych na realizacj ę działań edukacyjnych,
niewystarczający udział mediów zarówno w samej edukacji ekologicznej jak i w informowaniu
o rozmaitych jej formach i działaniach brak trwałych form współpracy poszczególnych instytucji,
w tym samorządów pomiędzy sobą oraz z mediami w zakresie upowszechniania informacji.
−
−
−
−
−
ANALIZA SWOT Powiatu Szczecineckiego – aspekt środowiskowy
VII.
W niniejszym rozdziale wykorzystano jedną z najpopularniejszych, a zarazem
najskuteczniejszych metod analitycznych stosowanych we wszystkich obszarach planowania
strategicznego – analizę SWOT.
W poniższej tabeli przedstawiono strategiczne czynniki, n iezwykle istotne i wpływające
w dalszych rozdziałach Programu na formułowanie celów, kierunków i zadań zmierzających do
poprawy stanu środowiska powiatu szczecineckiego.
Tabela 59. Analiza SWOT powiatu szczecineckiego – aspekt środowiskowy
ANALIZA SWOT POWIATU SZCZECINECKIEGO – ASPEKT ŚRODOWISKOWY
MOCNE STRONY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SŁABE STRONY
WODA
duża powierzchnia wód płynących i stojących
uregulowany system odprowadzania wody z obszaru
doposażone
jednostki
PSP
do
ochrony
przeciwchemicznej
wszystkie wody posiadają gospodarzy rybackich
ochrona wód i gleb – utrzymywanie pokrywy roślinnej
przez prawie cały rok
POWIETRZE/HAŁAS/POLA ELEKTOMAGNETYCZNE
monitoring powietrza i środowiska
niska gęstość zaludnienia
rozwijająca się sieć grzewcza, energetyczna, gazowa,
stosowanie praktyk rolniczych
rozpowszechniona termomodernizacja budynków
dobrze rozwinięta sieć komunikacji zbiorowej
system zbierania odpadów niebezpiecznych
PRZYRODA/GLEBY/KOPALINY
w tym ROLNICTWO I LEŚNICTWO
rozwinięte rolnictwo ekologiczne
duża produkcja biomasy
niskoemisyjna gospodarka rolna – maszyny,
inwentarza
wysoka lesistość obszaru
duża ilość obszarów chronionych i ochronnych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
brak
•
•
•
•
103
WODA
zaniedbana sieć urządzeń wodnych
zanieczyszczenie wód powierzchniowych
duża ilość nieużytkowanych ujęć wody
niski poziom regulacji ilości wody na obszarze
niska świadomość wpływu ropopochodnych na
środowisko gruntowo – wodne
nieskanalizowane miejscowości przy zbiornikach
wodnych
gęstość zaludnienia
niezrównoważona gospodarka rybacka
POWIETRZE/HAŁAS/POLA ELEKTOMAGNETYCZNE
„biegun zimna i wilgoci”
nadmierne zanieczyszczenie powietrza
duża emisja gazów i pyłów do powietrza
egzekwowanie przepisów ochrony środowiska i ich
niespójność
mała ilość instalacji OZE
warunki do rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń i
kumulacja zanieczyszczeń napływowych
duży udział paliw stałych w spalaniu energetycznym
wiek użytkowanego taboru samochodowego
niskie wykorzystanie komunikacji zbiorowej
brak kontroli urządzeń i instalacji zawierających
F-gazy (gospodarka odpadami)
•
•
•
•
•
•
•
wysoko specjalistyczne zakłady przetwórstwa drewna
biogazownie i potencjał produkcyjny dla ich zaopatrzenia
w biomasę
uporządkowana gospodarka łowiecka
złoża naturalne
realizowane programy ochrony wód i gleb
rozwijająca się sieć kanalizacyjna
unikalna
rzeźba
terenu,
urozmaicona
ciekami
naturalnymi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SZANSE
WODA
zwiększenie retencji i uregulowanie gospodarki wodnej
system wsparcia budowy przyłączeń kanalizacyjnych,
indywidualnych instalacji do zagospodarowania ścieków
przebudowa
istniejącego
systemu
melioracji
szczegółowej i podstawowej
stworzenie
jednolitego
systemu
zapobiegania
zanieczyszczeniom i szkodom w środowisku w zakresie
ciągów komunikacyjnych
uszczelnienie procesu zarybiania ryb
•
•
•
•
•
•
POWIETRZE/HAŁAS/POLA ELEKTOMAGNETYCZNE
wprowadzenie jednolitych restrykcyjnych przepisów
(BATY)
wzrost zamożności społeczeństwa
wprowadzenie obowiązku badań spalin w pojazdach
samochodowych
wprowadzenie
wsparcia
w
budowie
instalacji
energetycznych dla podmiotów indywidualnych (pow.
80%)
zwiększenie konkurencyjności przewozów transportu
zbiorowego
ograniczenie transportu kołowego przez tereny
zamieszkałe (obwodnice)
rozwój gospodarki niskoemisyjnej
racjonalne utrzymanie szlaków komunikacyjnych (reżim
czystości nawierzchni placów i dróg)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
104
niska świadomość społeczna
spalanie odpadów w instalacjach nie przystosowanych
do ich spalania
wzrastająca emisja hałasu ze źródeł liniowych i
pojawiająca się emisja hałasu ze źródeł punktowych
PRZYRODA/GLEBY/KOPALINY
w tym ROLNICTWO I LEŚNICTWO
mały przyrost powierzchni leśnych
użytkowanie gruntów rolnych V i IV klas
mała retencja obszaru
nie wydolny system melioracji wodnych
brak systemu zadrzewień przydrożnych i śródpolnych
nadmierna ilość wprowadzanych do środowiska
substancji
chemicznych
w
gospodarstwach
wielkoobszarowych i
prowadzenie intensywnej
produkcji
niskie pogłowie zwierząt gospodarskich (niska
produkcja nawozów organicznych)
koncentracja produkcji zwierzęcej
brak regulacji populacji zwierząt chronionych (bóbr,
wilk, kormoran)
monokulturowe uprawy kukurydzy
zły stan dróg dojazdowych do pól i kompleksów
leśnych
nieoznakowanie i brak pełnej inwentaryzacji
pomników przyrody i gatunków chronionych
niska produktywność gospodarstw ekologicznych
niekorzystne
warunki
subsydiowania
rolnictwa
ekologicznego i zalesiania gruntów rolnych
wiele
nieudokumentowanych
lokalnych
zanieczyszczeń gruntu
nie spójne przepisy prawne
rozdrobniona odpowiedzialność na poszczególne
organy ochrony środowiska
lokalne wyrobiska eksploatowane bez dokumentacji
wysokie tempo wykorzystywania zasobów naturalnych
obszaru
coraz większa powierzchnia gruntów wyłączanych z
produkcji rolnej i leśnej
sieci energetyczne naziemne
sieć masztów telefonii i innych TV , radio
kopalnie odkrywkowe
koncentracja przemysłu
ZAGROŻENIA
WODA
podtopienia, powodzie, susze
spadek jakości wody powierzchniowej
zanieczyszczenie ujęć wody
zachwianie
równowagi
biologicznej
przy
wprowadzaniu intensywnej gospodarki wodnej
zanieczyszczenie środowiska gruntowo – wodnego
przy ciągach komunikacyjnych
POWIETRZE/HAŁAS/POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
opóźnienia w opracowywaniu i wprowadzaniu BAT
(najlepszych dostępnych technik)
pobłażliwość organów ochrony środowiska
przekroczenia stężeń alarmowych pyłów
pogarszanie się stanu zdrowia mieszkańców obszaru
rozwój przemysłu
brak realizacji działań wynikających z POP
zmniejszenie interwencji Państwa w wytwarzanie
energii w miejscu jej zużycia
wzrost
instalacji
emitujących
promieniowanie
elektromagnetyczne
wzrost cen za paliwa odnawialne
wyparcie
wysokoemisyjnych
pojazdów
niskoemisyjnymi???
nasilenie emisji hałasu wynikającego z rozwoju
gospodarczego i transportowego
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
VIII.
wprowadzanie alternatywnych paliw w pojazdach
wprowadzanie instalacji wykorzystujących OZE
wprowadzenie
odpowiednich
regulacji
prawnych
dotyczących F-gazów (stosowanie, kontrola, serwis)
wprowadzenie zakazów wprowadzania do obrotu paliw i
gazów niskiej jakości, wycofywanie takich paliw z obrotu
budowa spalarni odpadów
zmniejszenie przesyłu emitującego promieniowanie
elektromagnetyczne na rzecz przesyłu liniowego
rozwój centralnych systemów ogrzewania, w tym
biogazownie
budowa obwodnic miejscowości
budowa naturalnych ekranów dźwiękochłonnych
lokalizacja
miejsc
pracy
w
miejscowościach
zamieszkiwanych (ograniczenie migracji pracowniczej)
PRZYRODA/GLEBY/KOPALINY
w tym ROLNICTWO I LEŚNICTWO
racjonalne zwiększenie retencji obszaru
przebudowa urządzeń wodnych w celu zwiększenia
retencji
wprowadzenie nowego programu zalesień gruntów
rolnych o niskiej przydatności rolniczej
regulacja populacji zwierząt chronionych i zwierzyny
łownej
zmiana prawa łowieckiego
utrzymanie poziomu gospodarstw rolnych o średniej
powierzchni 30 – 40 ha
program rewitalizacji dróg śródpolnych, leśnych
budowa i przebudowa alei (szpalerów) przydrożnych
zwiększenie przetwarzania płodów rolnych na obszarze
(fermy)
program ochrony gatunków chronionych występujących
w alejach przydrożnych
wzrost ilości i wielkości gospodarstw ekologicznych –
produkcyjnych
zalesianie, tworzenie szpalerów wśród polnych, alej
przydrożnych
ujednolicenie przepisów
restrykcyjne i konsekwentne egzekwowanie przepisów
kontynuacja programów rolno środowiskowych ochrona
wód i gleb
ograniczenie intensywności produkcji rolniczej
odbudowa znaczenia transportu kolejowego i zbiorowego
transportu pasażerskiego
zagrożenia
wzrost intensywności produkcji rolniczej
wzrost intensywności urbanizacji obszaru
wyłączanie gruntów pod budowę drogową , budownictwo
mieszkaniowe i przemysłowe
zmniejszenie potencjału glebotwórczego
eliminacja przesyłu energii liniami naziemnymi
budowa linii i urządzeń energetycznych z szczególnym
uwzględnieniu walorów krajobrazowych
ograniczenie przesyłu energii – produkcja w miejscu
wykorzystania
racjonalne obciążenie krajobrazu siłowniami wiatrowymi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
PRZYRODA/GLEBY/KOPALINY
w tym ROLNICTWO I LEŚNICTWO
brak subsydiowania rolnictwa ekologicznego i
zalesiania gruntów rolnych
rozwój wielkoobszarowych i wysokoprodukcyjnych
gospodarstw rolnych
zwiększenie stosowania substancji chemicznych w
rolnictwie
nadmierna ingerencja w gospodarkę wodną obszaru
nadmierny rozwój populacji chronionych zwierząt
(zachwianie równowagi i łańcuch pokarmowego w
środowisku)
rozdrobnienie właścicielski lasów prywatnych
prywatyzacja lasów państwowych
migracja dzikich zwierząt na tereny miejskie
(zamieszkałe)
nieograniczony rozwój infrastruktury energetycznej i
przemysłowej
KLASYFIKACJA PROBLEMÓW ŚRODOWISKOWYCH
POWIATU SZCZECINECKIEGO
I
PRIORYTETY
EKOLOGICZNE
Identyfikacja problemów środowiskowych
Niniejszy rozdział przedstawia klasyfikacj ę problemów środowiskowych powiatu z nadaniem
im hierarchii.
W poniższej tabeli przedstawiono główne problemy oraz wynik ich klasyfikacji. Główne
problemy zidentyfikowano na podstawie szczegółowej analizy stanu środowiska.
105
Tabela 60. Identyfikacja i ocena problemów środowiskowych powiatu szczecineckiego
Komponent
Problem
Priorytet
Jakość powietrza
(PA): potencjalne
możliwości
ograniczenia emisji
gazów do powietrza
poprzez rozwój
OZE,
Wody
powierzchniowe i
podziemne (W)
Gospodarka
odpadami (GO)
Zasoby
przyrodnicze (OP)
Turystyka (T)
Klimat akustyczny
(H)
Zapobieganie
poważnym awariom
(PAP)
Pola
elektromagnetyczne
(PEM)
Kopaliny (SM)
Jakość gleb (GL)
Edukacja
ekologiczna (EE)
ograniczenie emisji pyłu zawieszonego PM10
I
ograniczenie emisji benzo(a)pirenu w powietrzu
ograniczenie emisji prekursorów ozonu: tlenków azotu,
węglowodorów, LZO
zbyt niski udział odnawialnych źródeł energii
F-gazy i substancje kontrolowane – brak pełnych regulacji
prawnych
zły stan wód powierzchniowych – rzeka Gęsia, jeziora
Trzebiechowo, umiarkowany stan jeziora Trzesiecko ;
niska częstotliwość badań wód jeziora Wielimie
presja źródeł komunalnych na wody powierzchniowe
i podziemne,
presja rolnictwa na jakość wód powierzchniowych
i podziemnych
zły stan urządzeń melioracji wodnych szczegółowych
uzupełnienie urządzeń piętrzących wodę poprzez
wyposażenie ich w przepławki dla ryb
składowanie odpadów komunalnych jako dominuj ący sposób
ich zagospodarowania
nieosiągnięty poziom redukcji odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji przekazanych do sk ładowania
przedłużające się przygotowania do rozpoczęcia budowy
Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych
w Jeziorkach gm. Barwice
występowanie monokultur sosnowych w lasach, narażające
lasy na uszkodzenia i choroby
brak odpowiednich zapisów w planach zagospodarowania
przestrzennego, które zapobiega łyby konfliktom na obszarach
chronionych
niewystarczająca promocja przyrodniczych walorów
turystycznych powiatu
ponadnormatywny poziom hałasu komunikacyjnego, na
wybranych odcinkach dróg – przedłużająca się budowa
obwodnicy (Szczecinek, Biały Bór)
brak opracowanego Programu ochrony przed hałasem w
związku z emisją hałasu z drogi krajowej
niewystarczający stopień monitoringu źródeł hałasu
komunikacyjnego, przemysłowego i linii elektroenergetycznych
I
zagrożenia związane z transportem substancji
niebezpiecznych
zbyt mała częstotliwość pomiarów monitoringowych pól
elektromagnetycznych wykonywanych w ramach
państwowego monitoringu środowiska przez WIOŚ w
określonych punktach pomiarowych na terenie Powiatu
przyzwolenie społeczne na pozyskiwanie kopaliny bez
koncesji (uznawane za niską szkodliwość społeczną); problem
administracyjno – prawny z ustalaniem sprawcy czynu
zagospodarowanie nieużytków oraz gleb zdegradowanych
i zdewastowanych
brak na terenie Powiatu punktów pomiarowych w ramach
monitoringu chemizmu gleb prowadzonego przez PMS
brak regionalnego centrum edukacji ekologicznej na terenie
Powiatu
II
I
III
I
I
III
I
I
I
I
II
III
III
III
I
I
III
III
III
III
III
II
II
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Zachodniopomorskiego
106
IX.
CELE I KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA
Cel nadrzędny i priorytety ekologiczne powiatu
Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównowa żonego rozwoju, która umożliwia
zharmonizowany rozwój gospodarczy i społeczny zgodny z ochroną walorów środowiska. W
związku z tym jako nadrzędny cel Programu przyjęto:
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ GOSPODARCZY POWIATU SZCZECINECKIEGO
PRZY ZACHOWANIU I OCHRONIE WARTOŚCI PRZYRODNICZYCH
ORAZ RACJONALNEJ GOSPODARCE ZASOBAMI
Cel ten jest zgodny z wizją rozwoju województwa zachodniopomorskiego zdefiniowaną w
strategii ochrony środowiska określonej w Programie ochrony środowiska Województwa
Zachodniopomorskiego na lata 2012 – 2015 z perspektywa do roku 2019.
Cele i kierunki ochrony środowiska powiatu szczecineckiego do roku 2020
1. Jakość powietrza (PA): potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do
powietrza poprzez rozwój OZE
Cel długoterminowy do roku 2020
KONTYNUACJA DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z POPRAWĄ JAKOŚCI POWIETRZA ORAZ
WZROST WYKORZYSTANIA ENERGII Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ
Cele krótkoterminowe do roku 2016
PA 1. Opracowanie i realizacja programów s łużących ochronie powietrza
Miary realizacji celu:
a) opracowanie i uchwalenie przez Sejmik Województwa programów ochrony powietrza dla stref,
w których stwierdzono przekroczenia norm jako ści powietrza,
b) realizacja działań, zawartych w programach ochrony powietrza,
c) ograniczenie liczby obszarów przekroczeń norm jakości powietrza poprzez sukcesywne
ograniczenie emisji do powietrza ze wszystkich źródeł;
PA 2. Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie
emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych
Miary realizacji celu:
a) spadek emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, w tys. Mg ze źródeł punktowych,
powierzchniowych i liniowych, w szczególności ograniczenie emisji pyłu zawieszonego PM10 i
benzo(a)pirenu w powietrzu;
b) długość wybudowanej sieci gazowej [km] – tendencja rosnąca,
c) długość wybudowanych i zmodernizowanych ciep łociągów [km]- tendencja rosnąca,
d) wzrost liczby zmodernizowanych źródeł energii,
e) wzrost liczby zlikwidowanych kotłowni opalanych paliwem stałym.
PA 3. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii
Miary realizacji celu:
a) liczba projektów z zakresu źródeł energii odnawialnej zrealizowanych zgodnie z Programem
zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
b) wzrost zainstalowanej mocy elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych w MW,
107
2. Wody powierzchniowe i podziemne (W): zagrożenia jakości wód, jakość wód
powierzchniowych, jakość wód podziemnych
Cel długoterminowy do 2020r.
OSIĄGNIĘCIE I UTRZYMANIE DOBREGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH ORAZ
OCHRONA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH
Cele krótkoterminowe do roku 2016
W1. Poprawa jakości wód, osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych
i podziemnych
Miary realizacji celu:
a) poprawa wskaźników związanych ze zbiorowym odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków
komunalnych,
b) osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód rzecznych i jeziornych,
c) osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych,
d) zmniejszenie eutrofizacji wód powierzchniowych;
W 2. Zwiększenie retencji w zlewniach i ochrona p rzed skutkami zjawisk ekstremalnych
Miary realizacji celu:
a) sukcesywna realizacja obiektów służących retencji wodnej,
b) systematyczna konserwacja urządzeń melioracji wodnych podstawowych i szczegó łowych,
c) utrzymywanie infrastruktury wodnej w nale żytym stanie technicznym;
W 3. Zapewnienie dobrej jakości wód użytkowych i racjonalne ich wykorzystywanie
Miary realizacji celu:
a) osiągnięcie przez wody użytkowe obowiązujących standardów jakościowych w zakresie
spełnienia warunków przydatności do picia, kąpieli oraz do bytowania ryb w warunkach
naturalnych,
W 4. Przywrócenie i ochrona ci ągłości ekologicznej koryt rzek
Miary realizacji celu:
a) podjęcie działań mających na celu udrożnienie rzek, w szczególności dla ryb
dwuśrodowiskowych,
b) liczba zmodernizowanych urządzeń piętrzących, wybudowanych przepławek,
c) ochrona, zachowanie i przywracanie biotopów i naturalnych siedlisk przyrodniczych,
związanych z wodami i od wód zależnych.
3. Gospodarka odpadami (GO),
Cel długoterminowy do roku 2020
STWORZENIE SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI, ZGODNEGO Z ZASADĄ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU ORAZ HIERARCHIĄ SPOSOBÓW POSTĘPOWANIA Z
ODPADAMI
Poza celem długoterminowym powyżej Kpgo2014 wyznacza cele główne (długoterminowe)
o następującym brzmieniu:
a) Utrzymanie tendencji oddzielania wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju wyrażonego w PKB
b) Zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szk ła, metali,
tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie ż odzysku energii z odpadów zgodnego
z wymogami ochrony środowiska
c) Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów
d) Wyeliminowanie praktyki nielegalnego sk ładowania odpadów
108
Cele krótkoterminowe do roku 2016
Działania w zakresie budowy systemu gospodarki odpadami w powiecie zgodnego
z Kpgo 2014
Cele w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi wraz z miarami realizacji celów
a) objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich
mieszkańców najpóźniej do 2015 r.
b) objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do
2015r.
c) zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
Ø w 2013 r. więcej niż 50%,
Ø w 2020 r. więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,
d) zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maksimum 60% wytworzonych
odpadów do końca 2014 r.
e) przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materia łów odpadowych, przynajmniej
takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę
możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych
na poziomie minimum 50 % ich masy do 2020 roku.
Cele w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi wraz z miarami realizacji celów
a) odpady zawierające PCB
Ø w okresie od 2011 r. należy dokonywać likwidacji odpadów zawieraj ących PCB o stężeniu
poniżej 50 ppm.
b) oleje odpadowe
Ø utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu rozumianego
jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%. D ążenie do pełnego wykorzystania mocy
przerobowych instalacji do regeneracji olejów odpadowych.
c) odpady medyczne i weterynaryjne
Ø w okresie do 2022 r. celem będzie podniesienie efektywności selektywnego zbierania
odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów u źródła powstawania),
co spowoduje zmniejszenie ilości odpadów innych niż niebezpieczne w strumieniu odpad ów
niebezpiecznych.
d) zużyte baterie i akumulatory
Ø rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów
przenośnych, który pozwoli na osiągnięcie następujących poziomów zbierania:
• do 2012 r.- poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów
przenośnych w wysokości 25%;
• do 2016 r. i w latach następnych - poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i
zużytych akumulatorów przenośnych, w wysokości 45% masy wprowadzonych baterii
i akumulatorów przenośnych.
Ø osiągnięcie poziomów wydajności recyklingu:
• do 26 września 2011 r.- zużytych baterii niklowo - kadmowych i zużytych
akumulatorów niklowo – kadmowych - co najmniej 75% ich masy;
• do 26 września 2011 r.- pozostałych zużytych baterii i zużytych akumulatorów - co
najmniej 50% ich masy.
e) zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Ø utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu zu żytego sprzętu:
• dla zużytego sprzętu powstałego z wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa
domowego:
− poziomu odzysku w wysokości 80% masy zużytego sprzętu,
− poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji po-chodzących ze
zużytego sprzętu w wysokości 75% masy zużytego sprzętu;
• dla
zużytego
sprzętu
powstałego
ze
sprzętu
teleinformatycznego,
telekomunikacyjnego i audiowizualnego:
− poziomu odzysku w wysokości 75% masy zużytego sprzętu,
− poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze
zużytego sprzętu w wysokości 65% masy zużytego sprzętu;
109
•
dla zużytego sprzętu powstałego z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa
domowego, sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych
z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narz ędzi przemysłowych, zabawek,
sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przy-rządów do nadzoru i kontroli:
− poziomu odzysku w wysokości 70% masy zużytego sprzętu,
− poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze
zużytego sprzętu w wysokości 50% masy zużytego sprzętu;
• dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu części składowych,
materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp w wysokości co najmniej 80%
masy tych zużytych lamp;
Ø osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysoko ści 4 kg/mieszkańca/rok.
f) pojazdy wycofane z eksploatacji
wyznacza się następujące minimalne poziomy odzysku i recyklingu odniesione do masy
pojazdów przyjętych do stacji demontażu w skali roku:
− 85% i 80% do końca 2014 r.,
− 95% i 85% od dnia 1 stycznia 2015 r.
g) odpady zawierające azbest
Ø w okresie od 2011 r. do 2022 r. zak łada się sukcesywne osiąganie celów określonych
w przyjętym w dniu 15 marca 2010 r. przez Radę Ministrów „Programie Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2009 - 2032”.
h) zbędne środki bojowe i odpady materiałów wybuchowych
Ø w okresie od 2011 r. do 2022 r. zakłada się sukcesywne zagospodarowanie materia łów
odpadów wybuchowych poprzez kontynuację dotychczasowego sposobu zagospodarowania
zbędnych środków bojowych.
Odpady pozostałe
a) zużyte opony
Ø w perspektywie do 2022 r. podstawowym celem jest utrzymanie dotychczasowego
poziomu odzysku na poziomie co najmniej 75%, a recyklingu na poziomie co najmniej 15%.
b) odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej
Ø do 2020 r. poziom przygotowania do ponownego u życia, recyklingu oraz innych form
odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych powinien wynosi ć minimum 70% wagowo.
c) komunalne osady ściekowe
Ø w perspektywie do 2022 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami
ściekowymi są następujące:
− ograniczenie składowania osadów ściekowych,
− zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed
wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekszta łcanych metodami termicznymi,
− maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy
jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego
i chemicznego oraz środowiskowego.
4. Zasoby przyrodnicze powiatu (OP)
Cel długoterminowy do 2020r.
OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I ZRÓWNOWAŻONE UŻYTKOWANIE
ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH
Cel krótkoterminowy do 2016r.
OP1. Pogłębianie i udostępnianie wiedzy o zasobach przyrodniczych powiatu
Miary realizacji celu:
a) liczba przeprowadzonych szkoleń z zakresu ochrony przyrody;
OP2. Stworzenie prawno-organizacyjnych warunków i narzędzi dla ochrony przyrody
Miary realizacji celu:
a) liczba opracowanych i uchwalonych planów ochrony/zada ń ochronnych,
b) liczba utworzonych form ochrony przyrody,
c) liczba wdrożonych programów rolno-środowiskowych;
110
OP3. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej poprzez zachowanie lub
odtworzenia właściwego stanu ekosystemów i siedlisk oraz populacji gatun ków zagrożonych
Miary realizacji celu:
a) liczba przeprowadzonych szkoleń z zakresu ochrony przyrody,
b) właściwy stan gatunków i siedlisk będących przedmiotem ochrony na obszarach Natura 2000
zgodnie z wytycznymi Dyrektywy Siedliskowej,
c) liczba wdrożonych programów rolno-środowiskowych;
a)
b)
c)
d)
e)
OP4. Wykorzystanie funkcji lasów jako instrumentu ochrony środowiska
Miary realizacji celu:
wskazanie powierzchni zalesionej ( wskazanie powierzchni, na której prowadzono waloryzacj ę
przyrodniczą obszarów leśnych),
wykonanie przebudowy drzewostanów i odnowie ń po rębni,
wskazanie terenów poddanych rekultywacji,
realizacja zadań zwiększających retencję,
realizacja zadań służących ochronie przed skutkami suszy i powodzi.
OP5. Zmiana struktury gatunkowej i wiekowej lasów, odnowienie uszkodzonych ekosystemów
leśnych
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Miary realizacji celu:
wzrost powierzchni zalesionej według Krajowego Programu Zwiększania Lesistości,
prowadzenie działań według Polityki Leśnej Państwa,
prowadzenie waloryzacji przyrodniczej obszarów le śnych,
wykonanie przebudowy drzewostanów i odnowie ń po rębni według planów urządzenia lasów,
wskazanie terenów poddanych rekultywacji,
realizacja zadań zwiększających retencję,
realizacja zadań służących ochronie przed skutkami suszy i powodzi ;
OP6. Edukacja leśna społeczeństwa, dostosowanie lasów do pe łnienia zróżnicowanych funkcji
przyrodniczych i społecznych
Miary realizacji celu:
a) prowadzenie przez leśników edukacji przyrodniczej,
b) prowadzenie szkoleń mających na celu możliwości pozyskania funduszy unijnych dla działań
związanych z leśnictwem,
c) udostępnianie obiektów do korzystania z lasu w celach rekreacyjnych (pola biwakowe,
parkingi leśne, szlaki turystyczne, zadaszenia i miejsca wypoczynku);
OP7. Identyfikacja zagrożeń lasów i zapobiegania ich skutkom
a)
b)
c)
d)
e)
Miary realizacji celu:
działania mające na celu ograniczenie występowania szkodników owadzich w lasach,
wzrost ilości działań dotyczące ograniczenia zagro żeń pożarowych w lasach,
modernizacja dróg leśnych uznanych za drogi pożarowe,
liczba wykonanych sztucznych zbiorników na potrzeby ga śnicze na terenach leśnych,
działania mające na celu zwalczanie kłusownictwa, zaśmiecania i dewastacji terenów le śnych.
5. Turystyka (T)
Cel długoterminowy do roku 2020
ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH W ROZWOJU
TURYSTYKI
Cele krótkoterminowe do roku 2016
T.1. Promocja przyrodniczych walorów turystycznych Powiatu Szczecineckiego
Miary realizacji celu:
a) liczba zrealizowanych projektów dotyczących przyrodniczych walorów turystycznych.
111
6. Klimat akustyczny (H),
Cel długoterminowy do roku 2020
POPRAWA KLIMATU AKUSTYCZNEGO POPRZEZ OBNIŻENIE HAŁASU DO POZIOMU
OBOWIĄZUJĄCYCH STANDARDÓW
Cele krótkoterminowe do roku 2015
H1. Rozpoznanie i ocena stopnia nara żenia mieszkańców powiatu na ponadnormatywny hałas
Miary realizacji celu:
a) opracowanie i realizacja programów ochrony przed ha łasem,
H2. Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców
Miary realizacji celu:
a) obniżenie oddziaływania hałasu na środowisko do poziomów dopuszczalnych w miejscach
przekroczeń.
7. Zapobieganie poważnym awariom (PAP)
Cel długoterminowy do roku 2020
MINIMALIZACJA SKUTKÓW WYSTĄPIENIA POWAŻNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH
ORAZ OGRANICZENIE RYZYKA ICH WYSTĄPIENIA
Cele krótkoterminowe do roku 2016
PAP.1.1. Zmniejszenie zagrożenia oraz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia
awarii
Miary realizacji celu:
a) liczba awarii na terenie Powiatu oraz likwidacja jej skutków;
PAP.1.2.Zapewnienie bezpieczeństwa transportu substancji niebezpiecznych
Miar realizacji celu:
a) wzrost liczby kontroli w transporcie substancji niebezpiecznych
PAP. 1.3.Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożeń
środowiska z tytułu awarii przemysłowych
Miary realizacji celu:
a) szkolenia z zakresu zachowań zasad bezpieczeństwa w przypadku wystąpienia awarii.
8. Pola elektromagnetyczne (PEM),
Cel długoterminowy do roku 2020
OCHRONA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI
Cele krótkoterminowe do roku 2016
PEM 1.1. Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych
Miary realizacji celu:
a) utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poni żej dopuszczalnych lub co najmniej na
tych poziomach,
b) zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie
są dotrzymane.
9. Kopaliny (SM)
Cel długoterminowy do roku 2020
ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA ZASOBAMI NATURALNYMI
Cele krótkoterminowe do roku 2016
SM 1. Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona środowiska przed
negatywnym oddziaływaniem przemysłu wydobywczego
112
Miary realizacji celu:
a) wprowadzenie odpowiednich zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego,
obowiązujących na terenie powiatu,
b) prowadzenie eksploatacji złóż zgodnie z przepisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze
oraz przy zastosowaniu norm dotyczących techniki górniczej,
c) ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych
i eksploatacji kopalin poprzez zwiększenie zastosowania nowoczesnych technologii
wydobywczych w powiecie.
10. Jakość gleb (GL)
Cel długoterminowy do roku 2020
OCHRONA GLEB PRZED NEGATYWNYM ODDZIAŁYWANIEM ORAZ REKULTYWACJA
TERENÓW ZDEGRADOWANYCH
Cele krótkoterminowe do roku 2016
GL 1. Ochrona gleb przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i innych rodzajów
działalności gospodarczej
Miary realizacji celu:
a) liczba przeprowadzonych szkoleń rolników,
b) zinwentaryzowanie gleb zanieczyszczonych i zdegradowanych w powiecie ,
GL 2. Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych
Miary realizacji celu:
a) liczba terenów poddanych rekultywacji,
b) liczba składowisk odpadów poddanych rekultywacji,
c) liczba obszarów rozminowanych po poligonach,
d) przedstawienie prowadzonego monitoringu zan ieczyszczeń gleb.
11. Edukacja ekologiczna (EE).
Cel długoterminowy do roku 2020
WZROST ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ MIESZKAŃCÓW POWIATU
Cele krótkoterminowe:
EE 1. Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu w zakresie ochrony
powietrza, gospodarki odpadami, zużycia wody oraz jej zanieczyszcze ń
Miary realizacji celu:
a) wybudowanie, uruchomienie i prowadzenie działań edukacyjnych w RCEE w Szczecinku;
EE 2. Tworzenie proekologicznych wzorców zachowa ń, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży,
w odniesieniu do pozostałych komponentów środowiska
Miary realizacji celu:
a) liczba przeprowadzonych kampanii informacyjno – edukacyjnych i spotkań,
b) liczba przeprowadzonych warsztatów i zaj ęć dla dzieci i młodzieży,
c) liczba złożonych wniosków i zrealizowanych projektów na działania z edukacji
ekologicznej.
X.
PLAN OPERACYJNY
W przedmiotowym rozdziale przedstawione zostały szczegółowe cele i proponowane do
realizacji w latach 2013 – 2015 działania w podziale na w szystkie komponenty. Wskazane
w planie działania uznano za ważne z punktu widzenia poprawy stanu środowiska w powiecie
szczecineckim.
113
Tabela 61. Plan operacyjny dla Powiatu Szczecineckiego na lata 2013 – 2016 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2017 – 2020
Działanie
Termin realizacji
Jednostka realizująca,
beneficjenci
Źródło finansowania
Priorytet: JAKOŚĆ POWIETRZA (PA) – potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do powietrza poprzez rozwój OZE
Cel strategiczny (długoterminowy):
Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza oraz wzrost wykorzystania
energii z odnawialnych źródeł
Cel operacyjny (krótkoterminowy):
PA 1. Opiniowanie i realizacja programów służących ochronie powietrza
PA 1.1.
Opiniowanie opracowanych lub aktualizowanych przez Marszałka
Województwa programów ochrony powietrza (POP) dla stref,
gdzie występują przekroczenia poziomów substancji w powietrzu
zgodnie z roczną oceną wykonywaną przez WIOŚ
PA 1.2.
Wdrożenie działań wynikających z przyjętych programów ochrony
powietrza
PA 1.3.
Sporządzanie i przedkładanie sprawozdań z realizacji działań
ujętych w POP w terminach i na zasadach zawartych w
programach
2013 – 2020
Starosta Szczecinecki,
Wójtowie i Burmistrzowie
Gminy Powiatu
Szczecineckiego
PA 1.4.
Opracowanie lub aktualizacja oraz wdrożenie programów
ograniczania niskiej emisji (PONE) – dotacje na wymianę źródeł
ogrzewania
2013 – 2020
Burmistrz Miasta Szczecinek
Cel operacyjny (krótkoterminowy):
PA2.1.
Monitoring powietrza
PA 2.2.
Podłączenie budynków do sieci ciepłowniczej
PA 2.3.
PA 2.4.
Termomodernizacja budynków
Zmiana systemu ogrzewania na bardziej efektywny ekologicznie i
energetycznie, w tym wymiana ogrzewania węglowego na
gazowe, olejowe lub inne bardziej ekologiczne
zgodnie z roczną oceną
wykonywaną przez WIOŚ
Starosta Szczecinecki,
Wójtowie i Burmistrzowie
Gminy Powiatu
Szczecineckiego
budżet JST
2013 – 2020
JST, podmioty odpowiedzialne
za realizację działań: podmioty
korzystające ze środowiska,
społeczeństwo
budżet JST, budżet państwa, środki
własne, NFOŚiGW, WFOŚiGW w
Szczecinie, fundusze europejskie
budżet JST
budżet Miasta Szczecinek,
NFOŚiGW, WFOŚiGW w
Szczecinie, fundusze europejskie
PA 2. Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie
emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych
Zadanie ciągłe
WIOŚ
budżet państwa
2013 – 2016
JST, przedsiębiorstwa
energetyczne, administratorzy
i właściciele budynków
budżet JST, środki własne
2013 – 2016
JST, administratorzy i
właściciele budynków
budżet JST, środki własne,
fundusze europejskie
2013 – 2016
JST, przedsiębiorstwa
budżet JST, środki własne
114
PA 2.5.
Modernizacja istniejących kotłowni
2013 – 2016
Przedsiębiorstwa
energetyczne, JST
budżet JST, środki własne
PA 2.6.
Budowa i modernizacja systemów i urządzeń do redukcji
zanieczyszczeń pyłowo-gazowych
2013 – 2016
Przedsiębiorstwa
środki własne
PA 2.7.
Zamierzenia rozwojowe o znaczeniu regionalnym w zakresie
gazownictwa
2013 – 2016
Przedsiębiorstwa
środki własne, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie
PA 2.8.
Kontrola dotrzymywania przez podmioty korzystające ze
środowiska standardów emisyjnych
Zadanie ciągłe
WIOŚ
budżet państwa, fundusze
europejskie
PA 2.9.
Zakup pojazdów transportu publicznego o niskiej emisji spalin
2013 – 2016
Przedsiębiorstwa komunikacji
środki własne, fundusze europejskie
2013 – 2016
JST, zarządy dróg
budżet JST, środki własne,
fundusze europejskie
2013 – 2016
JST, zarządy dróg
budżet JST, środki własne,
fundusze europejskie
PA 2.10.
PA 2.11.
Budowa obwodnic, przebudowa, modernizacja/poprawa stanu
technicznego dróg
Zintensyfikowanie ruchu rowerowego poprzez likwidacje barier
technicznych , tworzenie nowych i konserwacja istniejących
ścieżek rowerowych
PA 3. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii
Cel operacyjny (krótkoterminowy )
PA 3.1.
Wdrażanie projektów z zastosowaniem odnawialnych i
alternatywnych źródeł energii
W tym wydzielone, scharakteryzowane zadania własne w ramach PA
2013 – 2016
JST, prywatni inwestorzy
środki własne, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
środki własne, jst, NFOSiGW,
WFOSiGW, programy
1.
budowa (przebudowa) infrastruktury drogowej , w tym
a) przebudowa drogi Sępolno Małe, Waryńskiego, Porost,
Świątki, Łeknica, Starowice
b) przebudowa drogi w Turowie (1,6 km)
c) przebudowa drogi w miejscowości Kazimierz (0,4km)
d) przebudowa dróg w Szczecinku Oś. Świątki (0,7km)
2.
termomodernizacja obiektów użyteczności publiczne
2013
3.
modernizacja systemu ogrzewania w obiektach użyteczności
publicznej
2013
4.
5.
modernizacja zaplecza kuchennego ( ZSZ nr 1 KEN
w Szczecinku)
odnawialne źródła energii
a) Szpital sp. z o.o. w Szczecinku (pompy ciepła + fotowoltaika)
b) ZS nr 1 w Szczecinku (kolektory słoneczne w internacie)
c) ZS w Białym Borze (kolektory słoneczne w internacie)
d) SM sp. z o.o. w Bornem Sulinowie (pompy ciepła +
fotowoltaika)
2013
2014
2014
2014
4 892 041,00 zł
4 913 493,00 zł
(NPPDL, gmina, powiat)
ok. 1 000000,00 zł
ok. 600 000,00 zł
3 240 633,56 zł
(środki własne, WFOŚiGW, inne
programy)
1 914 243,00 zł
2013
664 000,00 zł
2014
3 700 000,00 zł
(RPO, WFOŚiGW, powiat)
115
Priorytet: WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE (W): ZAGROŻENIA JAKOŚCI WÓD; JAKOŚĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH; JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH
Cel strategiczny (długoterminowy):
Cel operacyjny (krótkoterminowy): W 1.
OSIĄGNIĘCIE I UTRZYMANIE DOBREGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH ORAZ
OCHRONA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH
Poprawa jakości wód, osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i
podziemnych
budżet JST, środki własne,
Gminy, przedsiębiorstwa wod.2016
WFOSiGW, NFOSiGW, fundusze
kan.
europejskie
W 1.1.
Budowa i modernizacja systemów zbiorowego odprowadzania i
oczyszczania ścieków komunalnych na obszarach wiejskich
W 1.2.
Wspieranie rozwoju — tam, gdzie jest to uzasadnione pod
względami środowiskowymi i ekonomicznymi — lokalnych
systemów oczyszczania ścieków bytowych poprzez wyposażanie
nieruchom ości w przydomowe oczyszczalnie ścieków
zadanie ciągłe
Gminy, właściciele nieruchomości
budżet JST, środki własne,
WFOSiGW, fundusze europejskie
W 1.3 .
Budowa kanalizacji deszczowej, modernizacja kanalizacji w celu
wydzielenia kanalizacji deszczowej, budowa osadników i
separatorów wód opadowych i roztopowych na wylotach sieci
deszczowej do odbiorników
2013-2020
Gminy, przedsiębiorstwa wod.kan.
budżet JST, środki przedsiębiorstw,
fundusze europejskie
W 1.4.
Weryfikacja obszarów zagrożonych zanieczyszczeniem
związkami azotu pochodzących ze źródeł rolniczych
zadanie ciągłe
Okręgowe Stacje ChemicznoRolnicze, RZGW
budżet państwa
zadanie ciągłe
Okręgowe Stacje ChemicznoRolnicze, RZGW
budżet państwa
zadanie ciągłe
WIOŚ, PIG
budżet państwa,
2013-2016
JST, właściciele ośrodków
wypoczynkowych
budżet JST, środki własne,
WFOSiGW, NFOSiGW, fundusze
europejskie
W 1.5.
W 1.6.
W 1.7.
Działania podejmowane w celu ograniczenia dopływu
zanieczyszczeń związkami azotu pochodzących ze źródeł
rolniczych
Prowadzenie monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych
Rewitalizacja jezior oraz zagospodarowywanie terenów wokół
jezior dla potrzeb turystyki i rekreacji w sposób zapewniający
ochronę wód jeziornych przed zanieczyszczeniem
Cel operacyjny (krótkoterminowy): W 2.
Zwiększenie retencji w zlewniach i ochrona przed skutkami zjawisk ekstremalnych
W 2.1.
Utrzymywanie koryt cieków, kanałów i obwałowań w należytym
stanie technicznym, remonty budowli wodnych, w tym
regulacyjnych, zapewnienie drożności koryt cieków i kanałów,
poprawa warunków przepływu wód powodziowych
zadanie ciągłe
ZZMiUW, RZGW, Gminy,
podmioty korzystające z wód
budżet państwa, budżet JST,
fundusze europejskie, WFOSiGW
W 2.2.
Budowa zbiorników retencyjnych, w tym realizacja Programu
małej retencji wód dla Województwa Zachodniopomorskiego do
roku 2015, budowa i modernizacja urządzeń melioracyjnych,
zbiorników retencyjnych
2013-2016
ZZMiUW, JST
budżet państwa, fundusze
europejskie, WFOSiGW
116
W 2.3.
Uwzględnienie granic obszarów przedstawionych na mapach
zagrożenia i mapach ryzyka powodziowego w dokumentach
planistycznych powiatu i gmin, takich jak miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego gmin oraz planach
reagowania kryzysowego, a także w indywidualnych
postępowaniach administracyjnych, np. decyzjach o warunkach
zabudowy, z zakres gospodarowania odpadami, pozwoleniach
wodnoprawnych, budowlanych
Cel operacyjny (krótkoterminowy): W 3.
W 3.1.
W 3.2.
Budowa i modernizacja systemów zbiorowego zaopatrywania w
wodę
Przywrócenie i utrzymanie wymaganych standardów wodom
powierzchniowym podlegającym ochronie ze względu na ich
wykorzystanie do celów pitnych
18 miesięcy od daty
otrzymania map
zagrożenia i map ryzyka
powodziowego
województwo, samorządy
gminne, powiat
Zapewnienie dobrej jakości wód użytkowych i racjonalne ich wykorzystanie
2013-2016
Gminy, przedsiębiorstwa wod.kan.
budżet JST, środki własne,
WFOSiGW
2013-2016
JST, przedsiębiorstwa wod.kan, WIOŚ, PIS (w ramach
prowadzonych czynności
kontrolnych)
budżet państwa, budżet JST, środki
własne, WFOSiGW
2013 – 2016
JST, przedsiębiorstwa wod.kan., WIOŚ
budżet państwa, budżet JST, środki
własne, WFOSiGW
budżet państwa, budżet JST, środki
własne,
budżet państwa, budżet JST, środki
własne
W 3.3.
Przywrócenie i utrzymanie wymaganych standardów wodom
śródlądowym będącym środowiskiem życia ryb w warunkach
naturalnych
W 3.4.
Przywrócenie właściwych standardów, w szczególności w
zakresie kryterium sanitarnego, wodom wykorzystywanym jako
kąpieliska
2013 – 2016
JST, właściciele ośrodków
wypoczynkowych,
przedsiębiorstwa wod.-kan,
WIOŚ, PIS (w ramach
prowadzonych czynności
kontrolnych)
W 3.5
Przywrócenie właściwych standardów i ochrona wód Jeziora
Trzesiecko , włączając w to zmniejszanie ładunku
zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rolniczych
2013 – 2016
ZODR, JST
Cel operacyjny (krótkoterminowy): W 4.
W 4.1.
Modernizacja istniejących urządzeń piętrzących poprzez
wyposażenie ich w przepławki, budowa nowych przepławek, w
tym przedsięwzięcia w ramach kontynuacji Programu budowy
przepławek dla ryb na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego
W 4.2.
Zwiększenie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie
powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych,
w tym działania na rzecz retencji na obszarach cennych
przyrodniczo i ochrona siedlisk wodnych i od wód zależnych
W 4.3.
Renaturyzacja koryt i dolin rzecznych, w tym ochrona,
zachowanie i przywracanie biotopów oraz naturalnych siedlisk
przyrodniczych wodnych i od wód zależnych, oraz introdukcja
rodzimych gatunków ryb
budżet JST
Przywrócenie i ochrona ciągłości ekologicznej koryt rzek
2013 – 2015
ZZMiUW, JST, podmioty
korzystające z wód,
Budżet państwa, WFOSiGW,
fundusze europejskie
2013
Lasy Państwowe
środki własne, fundusze europejskie
działanie ciągłe
RZGW, ZZMiUW, JST, Lasy
Państwowe, organizacje
pożytku publicznego
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie
117
W tym, wydzielone zadania własne w ramach W
2013 – 2016
1.
Modernizacja stacji uzdatniania wody ZSZ Lange w Białym Borze
2.
Dofinansowanie rewitalizacji jeziora Trzesiecko
Powiat Szczecinecki
środki własne, jst, NFOSiGW,
WFOSiGW, programy
2013
97 300,00 zł
2013 – 2016
20 000,00 zł/ na każdy rok
Priorytet: GOSPODARKA ODPADAMI (GO)
GO 1.1.
GO 1.2.
Cel strategiczny (długoterminowy):
STWORZENIE SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI, ZGODNEGO Z ZASADĄ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU ORAZ HIERARCHIĄ SPOSOBÓW POSTĘPOWANIA Z
ODPADAMI
GO 1.
Działania w zakresie budowy systemu gospodarki odpadami w regionie zgodnego z Kpgo
2014 oraz WPGO 2012 – 2017
Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe
postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii
informacyjno – edukacyjnej w tym zakresie
Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie
technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii
pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w
odpadach, w procesach termicznego i biochemicznego ich
przekształcania
Zadanie ciągłe
JST
budżet państwa, budżet JST,
WFOSiGW, NFOSiGW
2015
JST
budżet państwa, budżet JST,
WFOSiGW, NFOSiGW
GO 1.3.
Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących zbieranie,
transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów dla zapewnienia
skutecznej egzekucji prawa
Zadanie ciągłe
WIOŚ, Marszałek
Województwa, Starosta
Szczecinecki
budżet państwa, budżet JST,
WFOSiGW, NFOSiGW
GO 1.4.
Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów
Zadanie ciągłe
Wójt/Burmistrz, RDOŚ, WIOS
budżet państwa, budżet JST,
WFOSiGW, NFOSiGW
GO 1.5.
Zapewnienie dostępności odpowiedniej przepustowości instalacji
do przewarzania odpadów
2014
Zarządcy instalacji, Gminy,
Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW
GO 1.6.
Stymulowanie rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów
zawierających surowce wtórne poprzez wspieranie współpracy
organizacji odzysku, przemysłu i samorządu terytorialnego oraz
konsekwentne egzekwowanie obowiązków w zakresie odzysku i
recyklingu
2014
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW
GO 1.7.
Wydawanie decyzji związanych z realizacją celów spełniających
założenia wojewódzkiego planu gospodarki odpadami
Zadanie ciągłe
JST
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW
118
GO 1.8.
GO 1.9.
Rozbudowa i budowa zakładów zagospodarowania odpadów
obejmujące regionalne instalacje do przetwarzania odpadów
komunalnych (w tym budowa zakładu w Jeziorkach gm.
Barwice), które będą zapewniać następujący zakres usług:
• mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie
zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z
sortowni,
• składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów
komunalnych,
• kompostowanie odpadów zielonych oraz opcjonalnie
sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych
zbieranych selektywnie,
• zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych,
• zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego
Zakończenie uporządkowania składowisk odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne, poprzez odpowiednio zamknięcie i
rekultywację:
− składowiska w Szczecinku ul. Łowicka
− składowiska w Grzmiącej
− składowiska w Bornem Sulinowie
− składowiska w Białym Borze
2018
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW
2016
Zarządcy składowisk, Gminy
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW
GO 2.
Działania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
GO 2.1.
Objęcie zorganizowanym system em odbierania odpadów
komunalnych wszystkich mieszkańców najpóźniej do 2015 r.
2015
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW,
fundusze europejskie
GO 2.2.
Objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego
zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r.
2015
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW,
fundusze europejskie
GO 2.3.
Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było
składowanych: w 2013 r. więcej niż 50%, w 2020 r. więcej niż
35%, masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
2013 i 2020
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW,
fundusze europejskie
2014
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW,
fundusze europejskie
2020
Gminy, Związki Międzygminne
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW,
fundusze europejskie
Zadanie ciągłe
Gminy
budżet JST, fundusze europejskie
GO 2.4.
GO 2.5.
GO 2.6.
Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do
max 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r.
Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling
materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal,
tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i, w miarę
możliwości, odpadów innego pochodzenia podobnych do
odpadów z gospodarstw domowych minimum 50% masy do 2020
roku
Monitoring i likwidacja dzikich składowisk
119
GO 3.
GO 3.1.
Rozwój istniejącego systemu zbierania olejów odpadowych, w
tym ze źródeł rozproszonych oraz standaryzacji urządzeń.
GO 3.3.
Monitoring prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi (w
pierwszej kolejności odzysk poprzez regenerację, a jeśli jest
niem ożliwy ze względu na stopień zanieczyszczenia poddanie
olejów odpadowych innym procesom odzysku).
GO 3.4.
GO 3.5.
GO 3.6.
GO 3.7.
GO 3.8.
GO 3.9.
Zwiększenie nadzoru nad prowadzeniem gospodarki odpadami
przez małych wytwórców odpadów medycznych i
weterynaryjnych w małej ilości (źródła rozproszone).
Opracowanie i wdrażanie innowacyjnych technologii
przetwarzania zużytych baterii i akumulatorów, w szczególności
alkalicznych.
Rozbudowa lub modernizacja infrastruktury technicznej w
zakresie zbierania i przetwarzania zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego.
Prowadzenie cyklicznych kontroli poszczególnych podmiotów
wprowadzających pojazdy, punktów zbierania pojazdów, stacji
demontażu prowadzących strzępiarki, w zakresie przestrzegania
przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Realizacja działań zawartych w „Programie Oczyszczania Kraju z
Azbestu na lata 2009-2032”.
Rozbudowa infrastruktury technicznej zbierania zużytych opon,
szczególnie w zakresie odbierania od małych i średnich
przedsiębiorstw.
GO 3.10.
Rozbudowa infrastruktury technicznej selektywnego zbierania,
przetwarzania oraz ponownego wykorzystania odzysku, w tym
recyklingu odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej.
GO 3.11.
Zwiększenie wykorzystania osadów ściekowych w trakcie
prowadzenia inwestycji w zakresie budowy lub modernizacji
oczyszczalni ścieków oraz minimalizacja oddziaływania na
środowisko osadów ściekowych poprzez prawidłowe ich
zagospodarowanie
W tym, wydzielone zadania własne w ramach GO
Działania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi
2014
Organizacje odzysku,
producenci i wytwórcy olejów
odpadowych
środki własne
Zadanie ciągłe
WIOŚ
budżet państwa
WIOŚ
PIS (dla wytwórców odpadów
medycznych)
Przedsiębiorcy, właściciele
instalacji unieszkodliwiania
tych odpadów
Przedsiębiorcy, właściciele
instalacji unieszkodliwiania
tych odpadów
środki własne, WFOSiGW,
NFOSiGW, fundusze europejskie
Zadanie ciągłe
WIOŚ
budżet państwa
2032
JST
budżet JST, WFOSiGW, NFOSiGW
2014
Przedsiębiorcy, właściciele
instalacji unieszkodliwiania
tych odpadów
środki własne, WFOSiGW,
NFOSiGW, fundusze europejskie
2014
Przedsiębiorcy, właściciele
instalacji unieszkodliwiania
tych odpadów
środki własne, WFOSiGW,
NFOSiGW, fundusze europejskie
Zadanie ciągłe
Zarządcy oczyszczalni
ścieków
środki własne, WFOSiGW,
NFOSiGW, fundusze europejskie
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
środki własne, NFOSiGW
Zadanie ciągłe
2014
2014
budżet państwa
środki własne, WFOSiGW,
NFOSiGW, fundusze europejskie
1.
Recykling pojazdów – zbieranie i przekazywanie do demontażu
porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji
zadanie ciągłe
4 000,00 zł/każdy samochód
2.
Nieinwestycyjne zadania związane z gospodarką odpadami
(akcja sprzątania świata, konkursy Szkolenia, itp.)
zadanie ciągłe
10 000,00 zł/każdy rok
120
Priorytet: ZASOBY PRZYRODNICZE POWIATU (OP): PRAWNE FORMY OCHRONY PRZYRODY, LASY
Cel strategiczny (długoterminowy):
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 1.
OP 1.1.
OP 1.2.
Kontynuowanie inwentaryzacji przyrodniczej powiatu ze
szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000
(inwentaryzacja pod kątem tworzonych obecnie Planów Zadań
Ochronnych)
Prowadzenie działań edukacyjnych mających na celu
podnoszenie świadomości w zakresie prawnych i przyrodniczych
podstaw funkcjonowania obszarów chronionych oraz w zakresie
ochrony dziedzictwa ekologicznego
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 2.
OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I ZRÓWNOWAŻONE UŻYTKOWANIE
ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH
Pogłębianie i udostępnianie wiedzy o zasobach przyrodniczych powiatu
2013 – 2016
RDOŚ, RDLP, organizacje
pozarządowe, dyrektor parku
krajobrazowego, instytucje
naukowe, JST
budżet państwa, budżet JST,
fundusze europejskie, NFOSiGW,
WFOSiGW
2013 – 2016
JST, RDOŚ, organizacje
pozarządowe
budżet państwa, budżet JST,
fundusze europejskie, NFOSiGW,
WFOSiGW
Stworzenie prawno – organizacyjnych warunków i narzędzi dla ochrony przyrody
OP 2.1.
Opracowanie i zatwierdzenie planów ochrony dla istniejących
rezerwatów przyrody oraz parku krajobrazowego a także planów
zadań ochronnych i planów ochrony dla obszarów Natura 2000
2013 – 2016
dyrektor parku
krajobrazowego, RDOŚ
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie
OP 2.2.
Tworzenie nowych form ochrony przyrody na podstawie wyników
inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej
zadanie ciągłe
JST, RDOŚ
budżet JST, budżet państwa
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 3.
Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej poprzez zachowanie lub odtworzenie
właściwego stanu ekosystemów i siedlisk oraz populacji gatunków zagrożonych
OP 3.1.
Monitoring stanu gatunków i siedlisk na obszarach Natura 2000 i
pozostałych obszarach cennych przyrodniczo oraz
przeciwdziałanie pogorszeniu się tego stanu
zadanie ciągłe
RDOŚ, RDLP, organizacje
pozarządowe, ZPK, instytucje
naukowe
budżet państwa, budżet JST, środki
własne
OP 3.2.
Czynna ochrona siedlisk cennych przyrodniczo (np. terenów
podmokłych, łąk i pastwisk, wrzosowisk)
zadanie ciągłe
ZPK, RDLP, RDOŚ,
organizacje pozarządowe
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze euro-pejskie
OP 3.3.
Przebudowa drzewostanów pod kątem zgodności z siedliskiem,
w szczególności na terenach obszarów chronionych
zadanie ciągłe
RDLP, ZPK
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW
OP 3.4.
Opracowanie i wdrażanie programów ochrony gatunków
zagrożonych
2016
ZPK, RDLP, RDOŚ,
organizacje pozarządowe
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, środki własne, fundusze
europejskie
OP 3.5.
Opracowanie i wdrażanie kompleksowych systemów zarządzania
obszarami cennymi przyrodniczo wraz z tworzeniem
infrastruktury edukacyjnej, inform acyjnej, turystycznej oraz
służącej ochronie przyrody
2016
ZPK, RDLP, RDOŚ,
organizacje pozarządowe
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, Interreg, środki własne,
fundusze europejskie
OP 3.6.
Dofinansowanie leczenia i rehabilitacji dzikich zwierząt w
ośrodkach
zadanie ciągłe
RDOŚ
budżet państwa
OP 3.7.
Wsparcie ochrony bioróżnorodności na obszarach wiejskich
poprzez szkolenie i wsparcie rolników we wdrażaniu programów
rolno-środowiskowych
zadanie ciągłe
ZODR, ARiMR
fundusze europejskie
121
Wykorzystanie funkcji lasów jako instrumentu ochrony środowiska
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 4
OP 4.1.
Realizacja „Krajowego programu zwiększania lesistości”
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
budżet państwa, środki własne,
NFOSiGW, fundusze europejskie
OP 4.2.
Zalesianie nowych terenów, w tym gruntów zbędnych dla
rolnictwa oraz nieużytków z uwzględnieniem uwarunkowań
przyrodniczo - krajobrazowych
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych, właściciele
gruntów
budżet państwa, środki własne,
NFOSiGW
OP 4.3.
Prowadzenie waloryzacji przyrodniczej obszarów leśnych
Ciągły
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
budżet państwa, środki własne,
NFOSiGW
OP 4.4.
Tworzenie spójnych kompleksów leśnych szczególnie w
obszarze korytarzy ekologicznych i wododziałów
2013 – 2016
Lasy Państwowe
budżet państwa, środki własne,
fundusze europejskie
2013 – 2016
Lasy Państwowe, Właściciele
gruntów
budżet państwa, środki własne,
fundusze europejskie
2013 – 2016
Lasy Państwowe
budżet państwa, środki własne,
fundusze europejskie
OP 4.5.
OP 4.6.
Zwiększenie ilości i powierzchni zadrzewień na terenach
rolniczych oraz rozszerzenie zakresu leśnej rekultywacji terenów
zdegradowanych, w tym:
• rekultywacja na cele przyrodnicze terenów zdegradowanych
popoligonowych i powojskowych zarządzanych przez PGL LP,
• odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez
katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych
– budowa, przebudowa i modernizacja dróg leśnych,
wyznaczonych w planach urządzenia lasu jako drogi pożarowe
Renaturalizacja obszarów leśnych, w tym obszarów wodnych błotnych obiektów cennych przyrodniczo, znajdujących się na
terenach leśnych w tym:
zwiększenie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie
powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnychbudowa obiektów wodno-melioracyjnych
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 5.
Zmiana struktury gatunkowej i wiekowej lasów, odnowienie uszkodzonych ekosystemów
leśnych.
OP 5.1.
Sporządzanie i realizacja planów urządzenia lasów.
ciągły
Lasy Państwowe
budżet państwa,
środki własne
OP 5.2.
Sporządzanie i realizacja uproszczonych planów urządzenia
lasów i inwentaryzacji stanu lasu
ciągły
Starosta, właściciele lasów
prywatnych
Środki własne, fundusze
europejskie
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 5.
Edukacja leśna społeczeństwa, dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji
przyrodniczych i społecznych.
OP 6.1.
Podnoszenie świadomości przyrodniczej społeczeństwa,
udostępnienie lasów poprzez utrzym anie i rozwój posiadanej
infrastruktury, rozszerzaniu bazy do edukacji ekologicznej,
partycypacji w inwestycjach wspólnych z samorządami w
zakresie rozwoju turystyki na obszarach leśnych i przyleśnych
2013 – 2016
Lasy Państwowe, JST
budżet państwa, WFOSiGW,
NFOSiGW
OP 6.2.
Prowadzenie doradztwa dla właścicieli gruntów korzystających ze
wsparcia UE dla działań związanych z leśnictwem
2013 – 2016
Lasy Państwowe, Powiat
budżet państwa, WFOSiGW,
NFOSiGW
122
OP 6.3.
Promocja turystyki związanej z gospodarką leśną, łowiectwem,
turystyki ekologicznej i rowerowej
2013 – 2016
Cel operacyjny (krótkoterminowy): OP 7.
Lasy Państwowe
budżet państwa, WFOSiGW,
NFOSiGW
Identyfikacja zagrożeń lasów i zapobiegania ich skutkom.
OP 7.1.
Monitorowanie oraz ograniczanie występowania szkodników
owadzich w lasach
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
budżet państwa, środki własne,
WFOSiGW, NFOSiGW
OP 7.2.
Monitorowanie oraz ograniczanie zagrożenia pożarowego w
lasach, w tym:
• modernizacja sprzętu przeciwpożarowego oraz systemu
wczesnego wykrywania pożarów lasu
• modernizacja systemu obserwacji lasu, zakup kamer TV
umożliwiających monitoring lasów,
• zakup i wymiana sprzętu patrolowo-gaśniczego
• wykonywanie i utrzymywanie pasów przeciwpożarowych
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
budżet państwa, środki własne
WFOSiGW, NFOSiGW
OP 7.3.
Budowa lub przebudowa dróg leśnych uznanych za drogi
pożarowe
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
OP 7. 4.
Wykonanie sztucznych zbiorników na potrzeby gaśnicze na
terenach leśnych gdzie nie występują naturalne źródła poboru
wody
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
OP 7.5.
Retencjonowanie wody na obszarach leśnych
2013 – 2016
Lasy Państwowe, właściciele
lasów prywatnych
budżet państwa, środki własne,
WFOSiGW, NFOSiGW, fundusze
europejskie
budżet państwa, środki własne,
WFOSiGW, NFOSiGW, fundusze
europejskie
budżet państwa, środki własne,
WFOSiGW, NFOSiGW
OP 7.6.
Wzmacnianie techniczne służb leśnych dla potrzeb ujawniania i
zwalczania zagrożeń niszczenia przyrody przez człowieka (walka
z kłusownictwem, zaśmiecaniem i dewastacją terenów leśnych).
2013-2016
Lasy Państwowe
budżet państwa, WFOSiGW,
NFOSiGW
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
środki własne
W tym, wydzielone zadania własne w ramach OP
1.
Przedsięwzięcia nieinwestycyjne związane z ochroną przyrody,
w tym utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień i zakrzewień
2013 – 2016
10 000,00 zł/ każdy rok
2.
Opracowywanie uproszczonych planów urządzania lasów oraz
inwentaryzacji stanu lasu nie stanowiących własności skarbu
państwa
2013 – 2016
15 000,00 zł/każdy rok
3.
Ocena udatności upraw leśnych
2013 – 2016
3 000,00 zł/każdy rok
4.
Przekwalifikowanie gruntów rolnych na leśne
2013 – 2016
6 000,00 zł/każdy rok
Priorytet: TURYSTYKA (T)
Cel strategiczny (długoterminowy):
ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH W ROZWOJU
TURYSTYKI
Cel operacyjny (krótkoterminowy): T 1.
Promocja przyrodniczych walorów turystycznych powiatu
123
T 1.1.
Opracowanie i wdrożenie systemów informacyjnych o
przyrodniczych walorach turystycznych powiatu spójnych z
zintegrowanymi systemami zarządzania obszarami chronionymi
2016
ZPK, RDLP, RDOŚ,
organizacje pozarządowe
NFOŚiGW, WFOŚiGW w
Szczecinie, Interreg, fundusze
europejskie
T 1.2
Podkreślanie znaczenia walorów przyrodniczych i ich ochrony w
kampaniach promocyjnych poszczególnych regionów
zadanie ciągłe
samorządy, organizacje
pozarządowe
budżet JST, fundusze europejskie
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
środki własne
W tym, wydzielone zadania własne w ramach T
1.
Wspieranie działań i inicjatyw turystycznych, organizacja imprez
o charakterze turystyczno – krajoznawczych, m.in. rajdów
pieszych i rowerowych, spływów kajakowych, wycieczek
autokarowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych
zadanie ciągłe
5 000,00 zł/każdy rok
2.
Publikacje (m.in. przewodniki po szlakach turystycznych, albumy,
mapy)
zadanie ciągłe
182 000,0
Priorytet: KLIMAT AKUSTYCZNY (H)
Cel strategiczny (długoterminowy):
Cel operacyjny (krótkoterminowy): H 1.
POPRAWA KLIMATU AKUSTYCZNEGO POPRZEZ OBNIŻENIE HAŁASU DO POZIOMU
OBOWIĄZUJĄCYCH STANDARDÓW
Rozpoznanie i ocenia stopnia narażenia mieszkańców powiatu na ponadnormatywny hałas
H 1.1.
Sporządzenie map akustycznych dla dróg krajowych, linii
kolejowych
2013 – 2016
Zarządcy dróg, linii kolejowych
budżet JST, fundusze europejskie
H 1.2.
Opracowanie wynikających z map akustycznych Programów
ochrony przed hałasem
2013 – 2016
Zarząd Województwa
budżet JST, fundusze europejskie
H 1.3.
Kontrola jednostek gospodarczych w zakresie emitowanego
hałas
2013 – 2016
WIOŚ
budżet państwa
Cel operacyjny (krótkoterminowy): H 2.
Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców
H 2.1.
Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców powiatu szczecineckiego
ponad normatywnym hałasem poprzez:
• budowę obwodnic i dróg alternatywnych do istniejących (wraz
ze skutecznymi zabezpieczeniami akustycznymi)
• przeprowadzenie remontu nawierzchni dotychczasowych
odcinków dróg,
• zastosowanie zmniejszenia prędkości pojazdów.
2013 – 2016
Gminy,
Zarządcy dróg,
Policja
budżet JST, budżet państwa,
WFOSiGW, fundusze europejskie
H 2.2.
Opracowanie i wdrożenie zasad organizacji ruchu sprzyjających
obniżeniu emisji hałasu do środowiska oraz utworzenie obszarów
ograniczonego użytkowania (w przypadku braku innych
technicznych możliwości)
2013 – 2016
Gminy,
Zarządcy dróg
budżet JST, fundusze europejskie
124
H 2.3.
H 2.4.
H 2.5.
H 2.6.
Ograniczenie uciążliwości akustycznej w miejscach
występowania szczególnych uciążliwości akustycznych dla
mieszkańców (szczególnie w okolicach takich budynków jak:
szpitale, szkoły, przedszkola, internaty, domy opieki społecznej
itp.) poprzez:
• budowę ekranów akustycznych
• stosowanie mat antywibracyjnych, wykopów, tuneli
• tworzenie pasów zieleni przy głównych trasach
komunikacyjnych
• zwiększenie izolacyjności akustycznej budynków.
Ograniczenie hałasu emitowanego przez środki transportu
(transport drogowy i szynowy) m.in. poprzez ich modernizację,
naprawę trakcji
Zapewnienie przestrzegania zasady strefowania (rozgraniczania
terenów o zróżnicowanej funkcji) w planowaniu przestrzennym,
oraz wprowadzenie zapisów odnośnie standardów akustycznych
dla poszczególnych terenów
Przeprowadzenie edukacji ekologicznej oraz promocja:
• komunikacji zbiorowej,
• transportu rowerowego,
• proekologicznego korzystania z samochodów: Carpooling
(jazda z sąsiadem), Ecodriving (ekologiczny, oszczędny styl
jazdy)
W tym, wydzielone zadania własne w ramach H
1.
zakup nowoczesnych autobusów dla jednostek użyteczności
publicznej (w tym DPS, SM)
2,
budowa (przebudowa) dróg opisana w priorytecie: jakość
powietrza OP
3.
4.
2013 – 2016
Gminy,
Zarządcy dróg i linii
kolejowych i budynków
budżet JST, WFOSiGW, fundusze
europejskie
2013 – 2016
Gminy, PKM, PKP
budżet JST, WFOSiGW, fundusze
europejskie
203 – 2016
Gminy
budżet JST
2013 – 2013
JST,
Zarządcy dróg
budżet JST, WFOSiGW, fundusze
europejskie
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
środki własne, PEFRON
2013
646 894,00 zł
2013 – 2014
jak w priorytecie OP
wydawanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu poza
zakładem na terenie chronionym akustycznie
zadanie ciągłe
środki własne
rozpatrywanie wniosków dotyczących podjęcia uchwał w sprawie
ograniczenia lub zakazu używania jednostek pływających lub
niektórych ich rodzajów na zbiornikach powierzchniowych wód
celem zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na
terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno - wypoczynkowe
zadanie ciągłe
Rada Powiatu
środki własne
Priorytet: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE (PEM)
Cel strategiczny (długoterminowy):
OCHRONA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI
Cel operacyjny (krótkoterminowy): PEM 1.
Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych
125
PEM 1.1.
Prowadzenie monitoringu poziomów pól elektromagnetycznych
na terenie powiatu szczecineckiego
2013 – 2016
WIOŚ, WSSE
budżet państwa, fundusze
europejskie
PEM 1.2.
Szczegółowa weryfikacja zgłoszeń przedkładanych Staroście w
zakresie eksploatacji instalacji wytwarzania pól
elektromagnetycznych
zadanie ciągłe
Starosta
środki własne
Priorytet: ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM (PAP)
Cel strategiczny (długoterminowy):
MINIMALIZACJA SKUTKÓW WYSTĄPIENIA POWAŻNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH ORAZ
OGRANICZENIE RYZYKA ICH WYST ĄPIENIA
Cel operacyjny (krótkoterminowy): PAP 1.
Zmniejszenie zagrożenia oraz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii
PAP 1.1.
Prowadzenie kontroli na terenach zakładów przemysłowych
2013 – 2016
WIOŚ
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW
PAP 1.2.
Wzmocnienie kadr pracowniczych monitoringu środowiska
(straży pożarnej, WIOŚ)
2013 – 2016
JST, Służby interwencyjne,
WIOŚ
budżet JST, budżet państwa,
NFOSiGW, WFOSiGW
PAP 1.3.
Wyposażenie służb monitoringu w profesjonalny sprzęt
umożliwiający prowadzenie działań ratowniczych dla wszystkich
możliwych scenariuszy awarii i katastrof
20013 – 2016
JST, Służby interwencyjne,
WIOŚ
budżet JST, budżet państwa,
NFOSiGW, WFOSiGW, fundusze
europejskie
Cel operacyjny (krótkoterminowy): PAP 2.
Zapewnienie bezpiecznego transportu substancji niebezpiecznych
PAP 2.1.
Wspieranie działalności jednostek reagowania kryzysowego, w
tym organizacja systemu bezpiecznych parkingów na obrzeżach
miasta
PAP.2.2.
Aktualizacja wykazu tras drogowych i kolejowych po których
przewożone są towary niebezpieczne oraz prowadzenie
kontroli i ewidencji pojazdów przewożących materiały
niebezpieczne
Cel operacyjny (krótkoterminowy): PAP 3.
PAP 3.1.
Edukacja w zakresie właściwych zachowań w sytuacjach
zagrożenia wśród mieszkańców województwa
2013 – 2016
JST, jednostki odpowiedzialne
budżet JST, budżet państwa,
NFOSiGW, WFOSiGW, fundusze
europejskie
zadanie ciągłe
jednostki odpowiedzialne,
służby interwencyjne
środki własne jednostek i służb
Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożeń
środowiska z tytułu awarii przemysłowych
budżet JST, budżet państwa,
JST, Służby interwencyjne,
2013 – 2016
NFOSiGW, WFOSiGW
WIOŚ
Priorytet: KOPALINY (SM)
Cel strategiczny (długoterminowy):
Cel operacyjny (krótkoterminowy): SM 1.
SM 1.1.
Wykorzystanie nowoczesnych technik poszukiwawczych i
wydobywczych
ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA ZASOBAMI NATURALNYMI
Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona środowiska przed negatywnym
oddziaływaniem przemysłu wydobywczego
OUG, PIG,
budżet państwa, fundusze
2013 – 2016
Kopalnie, Ośrodki naukowoeuropejskie
badawcze
126
SM 1.2.
Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin
2013 – 2016
Organy koncesyjne, Gminy,
OUG, Policja
budżet JST
SM 1.3.
Współdziałanie organów administracji publicznej w tworzeniu
studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego z uwzględnieniem kopalin i ich ochroną przed
trwałym zainwestowaniem nie górniczym na całym obszarze
powiatu
2013 – 2016
Gminy, organy koncesyjne,
OUG
budżet JST
SM 1.4.
Ochrona niezagospodarowanych złóż kopalin w procesie
planowania przestrzennego
2013 – 2016
Organy koncesyjne Gminy,
OUG
budżet JST
Priorytet: JAKOŚĆ GLEB (GL)
Cel strategiczny (długoterminowy):
Cel operacyjny (krótkoterminowy): GL 1.
GL 1.1.
GL 1.2.
GL 1.3
Promocja rolnictwa ekologicznego i integrowanego poprzez
szkolenia rolników (zgodnych z wym ogami ochrony środowiska i
przyrody), wspieranie działań w zakresie jakości i
bezpieczeństwa żywności, technologii, produkcji, wytwarzania
produktów tradycyjnych i rolnictwa ekologicznego
Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb, zwłaszcza środkami
ochrony roślin i metalami ciężkimi, upowszechnianie dobrych
praktyk rolniczych
Ochrona gleb przed erozją i zakwaszeniem, ograniczenie zjawisk
nadmiernej eksploatacji i zanieczyszczenia gleb w rolnictwie oraz
w innych sektorach gospodarki
OCHRONA GLEB PRZED NEGATYWNYM ODDZIAŁYWANIEM ORAZ REKULTYWACJA
TERENÓW ZDEGRADOWANYCH
Ochrona gleb przed negatywnym oddziaływaniem rolnictwa i innych rodzajów działalności
gospodarczej
2013 – 2016
2013 – 2016
2013 – 2016
Cel operacyjny (krótkoterminowy): GL 3.
GL 2.1.
Rekultywacja terenów uznanych za zdewastowane lub
zdegradowane
GL 2.2.
Rozwój systemu identyfikacji i monitoringu terenów
zdewastowanych lub zdegradowanych
W tym wydzielone zadania własne w ramach GL
ZODR/ODR, JST
ZODR, Właściciele i
dzierżawcy gospodarstw
rolnych
ZODR, Właściciele i
dzierżawcy gospodarstw
rolnych
budżet państwa, środki własne,
fundusze europejskie
budżet państwa, fundusze
europejskie, środki własne
budżet państwa, fundusze
europejskie, środki własne
Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych
2013 – 2016
właściciel terenu, JST
środki własne, fundusze europejskie
ciągły
Okręgowe Stacje ChemicznoRolnicze, WIOŚ
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
środki własne, jst, NFOSiGW,
WFOSiGW, programy
1.
Wdrożenie działań związanych z likwidacją barszczu
Sosnowskiego na gruntach zarządzanych przez powiat oraz
upowszechnianie konieczności zwalczania ww. rośliny na innych
gruntach
2013 – 2016
wysokość wydatkowania środków
zależna od programu określonego
przez WFOSiGW
2.
Organizacja Powiatowego Forum Rolniczego
2013 – 2016
środki własne
3 000,00 zł/każdy rok
127
Priorytet: EDUKACJA EKOLOGICZNA (EE)
Cel strategiczny (długoterminowy):
Cel operacyjny (krótkoterminowy): EE 1.
WZROST ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA i POWIATU
Kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza,
gospodarki odpadami oraz zużycia wody oraz jej zanieczyszczeń
budżet państwa, NFOSiGW,
JST, media, organizacje
2016
WFOSiGW, fundusze europejskie,
pozarządowe
budżet JST, środki własne
budżet państwa, NFOSiGW,
JST, media, organizacje
2016
WFOSiGW, fundusze euro-pejskie,
pozarządowe
budżet JST, środki własne
budżet państwa, NFOSiGW,
JST, media, organizacje
2016
WFOSiGW, fundusze europejski,
pozarządowe
budżet JST, środki własne
EE 1.1.
Prowadzenie działań dotyczących możliwości wykorzystania
alternatywnych źródeł energii oraz poszanowania energii (np.
kampanii, szkoleń, konferencji. itp.)
EE 1.2.
Prowadzenie działań podnoszących wiedzę z zakresu właściwej
gospodarki odpadami (np. szkolenia, konferencje, kampanie)
EE 1.3.
Propagowanie zachowań sprzyjających oszczędzaniu wody
przez działania edukacyjno-prom ocyjne
EE 1.4.
Prowadzenie działań mających na celu podnoszenie
świadomości w zakresie wpływu na jakość wód nieprawidłowej
gospodarki ściekowej w domostwach i gospodarstwach rolnych
(np. spotkania, prelekcje, szkolenia)
2016
JST, media, organizacje
pozarządowe
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie,
budżet JST, środki własne
EE 1.5.
Organizowanie szkoleń dla rolników z zakresu właściwego
nawożenia, promocji rolnictwa ekologicznego, stosowania
dobrych praktyk rolniczych i ochrony gleb (Powiatowe Forum
Rolnicze w Szczecinku)
2016
ZODR , Powiat, media,
organizacje pozarządowe,
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie,
budżet JST, środki własne
Cel operacyjny (krótkoterminowy): EE 3.
EE 2.1.
EE 2.2.
EE 2.3.
Przeprowadzenie działań mających na celu rozwiązanie
aktualnych problemów środowiskowych (np. przez prowadzenie
projektów, akcji, kampanii, szkoleń itp.)
Edukacja społeczeństwa na rzecz kreowania prawidłowych
zachowań w sytuacji wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia
środowiska
Działania promujące i podnoszące poziom wiedzy nt. walorów
środowiska przyrodniczego na terenie województwa
zachodniopomorskiego
W tym wydzielone zadania własne w ramach EE
1.
Budowa Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w
Szczecinku (Ponadregionalny Ośrodek Rewitalizacji Jezior)
Tworzenie proekologicznych wzorców zachowań, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży, w
odniesieniu do pozostałych komponentów
2016
JST, media, organizacje
pozarządowe
2016
JST, media, organizacje
pozarządowe
2016
JST, media, organizacje
pozarządowe
2013 – 2016
Powiat Szczecinecki
2013 – 2015
128
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie,
budżet JST, środki własne
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie,
budżet JST, środki własne
budżet państwa, NFOSiGW,
WFOSiGW, fundusze europejskie,
budżet JST, środki własne
środki własne, jst, NFOSiGW,
WFOSiGW, programy
1 400 000,00 zł
(WFOSiGW, RDLP Szczecinek,
środki własne)
XI.
ZAGADNIENIA SYSTEMOWE
Niniejszy rozdział opisuje zagadnienia systemowe dotyczące zarządzania i monitoringu
środowiska w powiecie szczecineckim. W rozdziale tym skupiono si ę na wskazaniu dostępnych
staroście szczecineckiemu narzędzi służących do zarządzania środowiskiem oraz ocenie ich
efektywności i przydatności w zarządzaniu, a także monitorowaniu realizacji polityki
środowiskowej.
1. Zarządzanie i monitoring środowiska
1.1. Ocena efektywności dostępnych narzędzi do zarządzania środowiskiem
Program ochrony środowiska pełni szczególną rolę w procesie realizacji zrównoważonego
rozwoju. Zarządzanie POŚ powinno być realizowane zgodnie z kompetencjami i obowi ązkami
podmiotów zarządzających: administracji samorządowej i administracji rządowej.
POŚ stanowi narzędzie koordynacji działań podejmowanych w sferze ochrony środowiska
przez służby administracji publicznej oraz instytucje i przedsi ębiorstwa.
Zarządzanie realizacją programu winno się odbywać za pomocą instrumentów:
− prawno – administracyjnych, w tym strukturalne,
− finansowych,
− oddziaływania społecznego.
Instrumenty prawno – administracyjne
Do instrumentów prawno – administracyjnych należą m.in.: zakazy i nakazy, standardy
(normy), pozwolenia administracyjne oraz środowiskowe procedury administracyjne.
Zakazy i nakazy
Zakazy i nakazy stanowią najbardziej rygorystyczny instrument. Zakazy dotycz ą m.in.: emisji
związków niebezpiecznych dla środowiska i zdrowia ludzi (np. dioksyn, arsenu), stosowania
technologii niebezpiecznych dla środowiska, stosowania pierwiastków/zwi ązków/materiałów
niebezpiecznych dla środowiska i zdrowia ludzi (np. rt ęci, azbestu), uruchamiania instalacji
w zakładach bez zainstalowanych odpowiednich urz ądzeń służących ochronie środowiska, wstępu
na teren ścisłego rezerwatu. Nakazy mogą dotyczyć: konieczności usunięcia np. azbestu czy
sporządzenia ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko (OOŚ).
Standardy
Wśród standardów wyróżniamy m.in.: standardy emisyjne, standardy jako ści środowiska oraz
inne np. normy produktowe, normy techniczno -technologiczne, normy właściwego postępowania
w zakresie ochrony środowiska. Standardy emisyjne, jako dopuszczalne wielko ści emisji, mogą
być określone indywidualnie dla danej instalacji lub ogólnie dla poszczególnych typów instalacji wg
aktualnych rozporządzeń.
Standardy jakości środowiska są to z kolei wymagania, jakie muszą być spełnione
w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego poszczególne elementy przyrodnicze.
Określają np. maksymalne, dopuszczalne stężenie substancji w powietrzu, wodzie, glebi e i ziemi
oraz dopuszczalne poziomy hałasu lub promieniowania.
Standardy mogą być zróżnicowane w zależności od obszarów. Do pozostałych standardów
zalicza się m.in.: normy produktowe (np. dopuszczalne st ężenie ołowiu w benzynie), normy
techniczno-technologiczne (określają rodzaj i ilość zanieczyszczeń emitowanych przez daną
instalację/technologię), które mogą powstawać w danym procesie produkcyjnym lub podczas
użytkowania danego urządzenia oraz instalacji, normy właściwego postępowania (np. przewóz
substancji niebezpiecznych, transgraniczne przemieszczanie odpadów).
Pozwolenia, decyzje administracyjne i inne dokumenty
− pozwolenia zintegrowane (obejmuj ące gospodarkę odpadami, gospodarkę wodno-ściekową,
emisje zanieczyszczeń do powietrza, emisje hałasu i pól elektromagnetycznych), pozwolenia
na emisję gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza, pozwolenia wodnoprawne,
pozwolenia na wytwarzanie odpadów,
− zezwolenia (np. na przewóz lub wywóz odpadów niebezpiecznych, odzysk, unieszkodliwianie
odpadów),
− oceny (np. jakości powietrza, wód, oddziaływania na środowisko),
− raporty (np. oddziaływania na środowisko),
129
−
−
−
−
zgody (np. na wyłączenie z produkcji gruntów rolnych i le śnych)
koncesje, pozwolenia na budow ę,
a także inne decyzje wynikające z przepisów szczególnych (decyzje o dopuszczalnym
poziomie hałasu, decyzje na poszukiwanie lub rozpoznanie złóż, wydobywanie kopalin ze
złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz sk ładowanie odpadów w górotworze,
zgłoszenia dot. emitowania pól elektromagnetycznych.
Proekologiczne procedury administracyjne
Zaliczane są tu procedury postępowania w sprawie: strategicznej oceny oddzia ływania na
środowisko planów i programów, w sprawie oceny oddzia ływania przedsięwzięć na środowisko
oraz na obszar Natura 2000, transgranicznego oddzia ływania na środowisko, dostępu
społeczeństwa do informacji o środowisku, procedury zapewnienia udzia łu społeczeństwa w
ochronie środowiska.
Instrumenty strukturalne, w tym akty prawa miejscowego
Zaliczane są tu strategiczne i operacyjne dokumenty o zasi ęgu regionalnym i lokalnym,
interdyscyplinarne i sektorowe, wytyczaj ące cele i określające zadana do realizacji (strategie
rozwoju, studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, plan
zagospodarowania przestrzennego województwa, plany zagospodarowania przestrzennego gmin,
programy i strategie sektorowe, raporty oceny oddziaływania na środowisko itp.).
Akty prawa miejscowego uchwalane przez w ładze samorządowe są bardzo skutecznym
narzędziem do zarządzania środowiskiem. Przykładem może być stosowanie odpowiednich,
sprzyjających środowisku naturalnemu zapisów w planach przestrzennego zagospodarowania
gmin, planach gospodarki odpadami, a dodatkowo także w planach zadań ochronnych i planach
ochrony dla obszarów Natura 2000. Zasada zrównowa żonego rozwoju powinna mie ć
odzwierciedlenie we wskazanych dokumentach. Do aktów prawa miejscowego zaliczaj ą się także
rozporządzenia wydawane przez dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej,
dotyczące działań związanych z wodami i ich ochroną, obwodów rybackich oraz warunków
korzystania z wód regionu.
Instrumenty finansowe
Najczęściej stosowane instrumenty finansowe to opłaty za korzystanie ze środowiska, podatki,
instrumenty oparte na transakcjach rynko wych, zachęty finansowe, administracyjne kary
pieniężne.
Zachęty finansowe
Zachęty finansowe, czyli pomoc finansowa udzielana przez pa ństwo skierowana do
podmiotów gospodarczych. Zadaniem zachęt finansowych jest wspieranie inwestycji
proekologicznych. Pochodzą z budżetu państwa lub samorządów lokalnych, funduszy
ekologicznych krajowych i unijnych. Mog ą mieć one formę dotacji, kredytów i pożyczek
udzielanych na preferencyjnych warunkach.
Instrumenty o charakterze opłat i podatków
Instrumenty o charakterze opłat i podatków np. opłaty za gospodarcze korzystanie ze
środowiska, które ponoszą podmioty korzystające ze środowiska, opłata za nieosiągnięcie
poziomów odzysku i recyklingu opakowa ń, handel emisjami CO2.
Administracyjne kary pieniężne
Administracyjne kary pieniężne, czyli przymusowe bezzwrotne świadczenie ponoszone za
przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska ustalonych przepisami
prawnymi.
Instrumenty oddziaływania społecznego
Celem instrumentów oddziaływania społecznego jest ukształtowanie proekologicznego
zachowania społeczeństwa w tym przestrzegania zakazów i nakazów. Oparte są one na
założeniu, że zachowanie podmiotów i grup następuje w wyniku pozyskiwania informacji. Do
instrumentów oddziaływania społecznego zaliczyć można:
130
Edukacja ekologiczna
Edukacja ekologiczna to działania mające na celu usprawnienie działań samorządów poprzez
profesjonalne dokształcanie i systemy szkoleń, wdrożenie interdyscyplinarnego modelu pracy,
współpracę i partnerstwo między instytucjami, a także budowanie powiązań między władzami
samorządowymi a społeczeństwem. Istotne znaczenie może mieć np. wdrożenie systemu EMAS,
czyli Systemu Ekozarządzania i Audytu, mającego na celu zachęcenie rożnych organizacji
(przedsiębiorstw, zakładów, instytucji) do ciągłego doskonalenia się w działalności środowiskowej.
Edukacja ekologiczna powinna być prowadzona zarówno dla odbiorców doros łych, jak
i dzieci i młodzieży, stosując przy tym odpowiednie formy działań dobrane do wieku
i specyfiki uczestników.
Dostęp społeczeństwa do informacji
Dostęp społeczeństwa do informacji rozumiany jest jako aktywny udzia ł społeczeństwa
w konsultacjach społecznych, debatach publicznych czy uzgodnieniach.
Należy uwzględnić też fakt, że komunikacja władz powiatu ze społeczeństwem odbywa się
także poprzez zamieszczanie dokumentów i wa żnych informacji na stronie internetowej
www.powiat.szczecinek.pl oraz stron internetowych samorządów gminnych jak również na stronie
internetowej województwa zachodniopomorskiego.
Dostęp społeczeństwa do informacji oraz współpraca pomiędzy pracownikami administracji
samorządowej, przedsiębiorcami i mieszkańcami są szczególnie ważne, ponieważ mogą
zapobiegać narastaniu ewentualnych konfliktów na styku ochrony przyrody i rozwoju
gospodarczego.
Instrumenty dobrowolnego stosowania
Instrumenty dobrowolnego stosowania to m.in. umowy, porozumienia oraz dobrowolne
procedury i systemy zarządzania. Wynikają one z rożnych dokumentów o nieobligatoryjnym
charakterze i norm międzynarodowych. Systemy zarządzania środowiskowego, np. wspólnotowy
system ekozarządzania i audytu EMAS, który ma na celu zach ęcenie różnych organizacji
(przedsiębiorstw, zakładów, instytucji) do ciągłego doskonalenia się w działalności środowiskowej.
Zalecenia ekologiczne
Zalecenia ekologiczne wskazują określone działania lub rozwiązania technologiczne,
techniczne i organizacyjne, które jednostka mo że wdrożyć w celu osiągnięcia wyższej
ekologiczno-ekonomicznej efektywności funkcjonowania. Przykładem może być zbiór zaleceń w
zakresie oszczędzania energii w jednostkach administracji publicznej.
Wymienione instrumenty, konieczne do wdrażania polityki ochrony środowiska leżą
w rękach różnych uczestników odpowiedzialnych za realizacj ę Programu.
W przypadku Starosty Powiatu szczecineckiego są to m. in. POŚ, decyzje emisyjne, rejestry.
Samorządy lokalne dysponują instrumentami prawnymi takimi jak: plan zagospodarowania
przestrzennego jako prawo miejscowe, decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu oraz decyzje o uwarunkowaniach środowiskowych przedsięwzięć. Ponadto realizują
gospodarkę wodno-ściekową i gospodarkę odpadami oraz prowadzą gospodarkę zielenią.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wp ływa na politykę ochrony
środowiska poprzez instrumenty finansowe na realizacj ę zadań Programu, z kolei administracja
(Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, WIOŚ, RZGW) posiada instrumenty służące kontroli
respektowania prawa i monitorowania środowiska, Wojewoda wykorzystuje instrumenty
w zakresie reagowania kryzysowego.
Rozproszenie odpowiedzialno ści, w tym także instrumentów do zarządzania środowiskiem,
może spowodować trudność wdrażania POŚ oraz zarządzania jego realizacją, podobnie jak
zarządzania poszczególnymi komponentami środowiska. Problemem jest często również brak
narzędzi do egzekwowania (system zachęt i kar) w stosunku do podmiotów nierealizuj ących
wskazanych w POŚ działań, przez co nadzór nad jego realizacj ą jest utrudniony lub wręcz
niemożliwy, a tym samym mało efektywny. Wzrost efektywności działań możliwy jest do
osiągnięcia m.in. poprzez stworzenie spójnej bazy informacji oraz spójnego systemu zarz ądzania.
1.2. Monitoring środowiska
Monitoring środowiska jest zadaniem realizowanym przez s łużby rządowe. Zadaniem
Państwowego
Monitoringu
Środowiska
jest
informowanie
administracji
rządowej
i samorządowej oraz społeczeństwa o prowadzonych badaniach i ocenie stanu środowiska.
131
Badania te skupiają się głównie na weryfikowaniu dotrzymywania określonych w prawie norm
jakości środowiska, skuteczności realizacji planów, programów, strategii i polityk ochrony
środowiska oraz stanu środowiska.
Monitoring środowiska stanowi również podstawę do oceny efektywności realizacji założeń
Programu ochrony środowiska dostarczając informacji o polepszeniu lub pogorszeniu stanu
środowiska w powiecie.
Monitoring środowiska można podzielić na:
Monitoring jakości środowiska – stanowiący system kontroli stanu środowiska
i dostarczający informacji na temat uzyskiwanych efektów środowiskowych. Monitoring ten
prowadzony jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska i realizowany przez Inspekcj ę
Ochrony Środowiska. Monitoringiem jako ści środowiska objęte są:
wody powierzchniowe i podziemne, zbiorniki zaporowe oraz wody pitne, jako ść powietrza,
gleby, hałas.
Monitoring polityki środowiskowej – polegający na regularnej ocenie wdrożonej polityki
ochrony środowiska w powiecie. Przyjęty uchwałą Rady Powiatu Program ochrony środowiska
poddawany jest ocenie w zakresie:
− stopnia realizacji stawianych w Programie celów środowiskowych,
− stopnia i efektywności wykonanych działań przyjętych w Programie,
− dogłębnej analizy przyczyn niewykonanych przyj ętych Programem działań.
Obieg informacji o stanie środowiska – polega na umożliwieniu społeczeństwu pełnego
dostępu do danych o środowisku. Dostęp ten powinien być realizowany poprzez ogólnodost ępne
źródła takie jak Internet. Wszystkie dotyczące ochrony środowiska informacje muszą być jawnie
dostępne i publikowane na stronach internetowych Marsza łka Województwa, Starosty, Gminy oraz
WIOŚ, a także być udostępniane w innych formach zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 3
października 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddzia ływania na środowisko (Dz. U. Nr
199, poz. 1227z późn. zm.).
2. Zarządzanie i monitoring realizacji programu
Realizację Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Szczecineckiego wykonywał będzie
Zarząd Powiatu, który wykonuje swoje funkcje przy wspó łpracy z gminami. Wg klasycznej teorii
zarządzanie, również i zarządzanie Programem ochrony środowiska składa się z następujących
elementów tworzących cykl: planowania, organizacji pracy, realizac ji oraz ewaluacji wyników
(systematycznego badania).
W poniższych podrozdziałach przedstawiono dokładniej obowiązujące zasady zarządzania
Programem i proponowane w nich usprawnienia.
2.1. Struktura zarządzania programem
Zarządzanie i ponowne sporządzanie Programu ochrony środowiska jest działaniem ciągłym.
Zarząd Powiatu, realizuje uchwałę Rady Powiatu przyjmującą Program do realizacji. Zgodnie
z obowiązującymi wymaganiami prawnymi, Zarząd Powiatu prowadzi monitoring polityki
środowiskowej, której wyniki publikuje w wykonywanych co 2 lata Raportach z realizacji Programu.
Efektywność procesu zarządzania w znaczącym stopniu warunkowana jest dost ępnością
skutecznych narzędzi do zarządzania oraz świadomością podmiotów realizujących działania.
Brakuje instrumentów usprawniających informowanie wykonawców o przydzielonych im
zadaniach. Stosowane do tej pory instrumenty w postaci konsultacji spo łecznych oraz
publikowanie programu na stronie internetowej urz ędu nie przynoszą oczekiwanych efektów.
Kolejnym ważnym elementem w procesie zarządzania wspomnianym powyżej jest realizacja
i ewaluacja określonych w Programie celów i zadań.
2.2. Uczestnicy wdrażania programu
−
−
−
−
Uczestnikami wdrażania programu są:
samorządowe władze powiatu przygotowujące i uchwalające program oraz oceniające
efektywność jego realizacji,
jednostki samorządu terytorialnego prowadz ące działania inwestycyjne,
pozostałe organy administracji publicznej realizuj ące cele i zadania programu,
organizacje pozarządowe przyjmujące na siebie rolę pośredniczenia pomiędzy administracją i
społeczeństwem,
132
−
−
podmioty gospodarcze, szczególnie te, które posiadaj ą istotny wpływ na stan środowiska,
mieszkańcy powiatu jako beneficjenci i uczestnicy realizacji PO Ś.
Wszyscy uczestnicy wdrażania Programu w wyniku konsultacji społecznych przyjmują pełną
odpowiedzialność zarówno za sukcesy i porażki wynikające z wdrażania Programu. Współpraca
powinna dotyczyć także struktur wewnętrznych w ramach Starostwa Powiatowego, tzn. pomi ędzy
poszczególnymi wydziałami. Wypracowane procedury powinny stopniowo stać się rutyną i
podstawą zinstytucjonalizowanej współpracy pomiędzy partnerami z różnych środowisk. Dzięki
temu, proces planowania i zarz ądzania może stać się czytelny i przejrzysty dla ogółu społeczności
powiatu.
2.3. Monitoring wdrażania programu
Proces wdrażania Programu wymaga kontroli i odpowiedniego monitoringu wdra żanej polityki,
którego najważniejszym elementem jest ocena realizacji zada ń z punktu widzenia osiągania
założonych celów. Aby wdrażanie Programu przebiegało sprawnie, konieczne jest wprowadzenie
w życie podstawowych zasad monitoringu, tj. okresowych ocen i analiz:
• stopnia realizacji zadań,
• poziomu wykonania przyjętych celów,
• rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami a ich realizacją,
• przyczyn tych rozbieżności.
W wyniku tak prowadzonego monitoringu Zarz ąd Powiatu co dwa lata ocenia stopień
wdrożenia Programu, przygotowuje raport z wykonania Programu. Tak przyj ęta procedura
pozwala spełnić obowiązki, wymagane ustawą Prawo ochrony środowiska, ale efekt ich realizacji
nie zawsze jest skuteczny.
Brak w Programach ochrony środowiska mierzalnych mierników oceny utrudnia dokonanie
obiektywnej oceny realizacji Programu. Mierniki ekonomiczne ze wzgl ędu na problem niespójno ści
danych finansowych, dotyczących zrealizowanych zadań i celów ekologicznych, nie są w pełni
wiarygodne. Mierniki społeczne są wielkościami wolnozmiennymi, co w wyniku słabo rozwiniętej
świadomości ekologicznej i niewystarczających narzędzi informatycznych (utrudniony dostęp
społeczeństwa do gromadzonych informacji o środowisku i realizacji programów środowiskowych)
powoduje, że ich wpływ na wynik realizacji celu jest trudny do okre ślenia.
Proponuje się zastosowanie w ocenie stopnia realizacji celów mierników ekologicznych.
Mierniki te w znacznym stopniu są dostępne jako wielkości mierzone w ramach systemów kontroli,
monitoringu i przedstawiaj ą stopień zanieczyszczenia środowiska w stosunku do prawnie
uzasadnionego poziomu zanieczyszczenia poszczególnych komponentów środowiska.
2.4. Wskaźniki wdrażania programu
System oceny realizacji Programu oparty będzie o zaproponowane poni żej wskaźniki
efektywności wdrażania. Stanowią one podstawę do oceny realizacji i sporządzania raportów
okresowych z wykonania Programu. Przyjęte wskaźniki mają umożliwić dokonanie przeglądowej
oceny stanu środowiska i zmian dokonuj ących się w czasie.
Przyjmuje się, że lista wskaźników nie jest zamknięta i może ulegać modyfikacjom w trakcie
realizacji.
Ponadto stopień wdrażania Programu powinien być oceniony z uwzględnieniem stopnia
wykonania zaplanowanych przedsi ęwzięć i działań oraz określeniem stopnia realizacji przyjętych
celów. Należy również wykonać ocenę rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami
i zaplanowanymi zadaniami a ich realizacj ą, a także wykonać analizę przyczyn tych rozbieżności.
Do określenia powyższych wskaźników wykorzystywane są dane własne, z Wojewódzkiego
Inspektoratu Ochrony Środowiska, Głównego Urzędu Statystycznego, bazy – Wojewódzki System
Odpadowy (WSO), danych Państwowego Instytutu Geologicznego i inne.
133
Tabela
62. Zestawienie
szczecineckiego
wskaźników środowiska (presji, stanu i
reakcji)
dla powiatu
WSKAŻNIKI ŚRODOWISKA
WSKAŹNIKI PRESJI
WSKAŹNIKI STANU
WSKAŹNIKI REAKCJI
JAKOŚĆ POWIETRZA (PA)
– potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do powietrza poprzez rozwój OZE
Ocena jakości
Emisja
Stopień redukcji emisji
powietrza:
zanieczyszczeń
zanieczyszczeń
obszary przekroczeń
pyłowych i
pyłowych i gazowych
oraz rodzaje
gazowych do
[%]
substancji
powietrza
• źródła punktowe
wymagające
[tys. ton]:
(GUS)
opracowania w
• źródła punktowe
• powierzchniowe
powiecie programów
• powierzchniowe
(WIOŚ)
naprawczych w
• liniowe
zakresie ochrony
powietrza
WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE (W):
zagrożenia jakości wód; jakość wód powierzchniowych; jakość wód podziemnych
Stan jakości wód Komunalne
Pobór wody na
klasyfikacja ogólna
oczyszczalnie ścieków
potrzeby
[szt.]:
gospodarki
narodowej i
• oczyszczalnie
ludności [hm3]
mechaniczne,
• oczyszczalnie
mechanicznochemiczne,
• oczyszczalnie
biologiczne,
• oczyszczalnie z
podwyższonym
usuwaniem
miogenów
Przepustowość
Stan jakości wód
Zużycie nawozów
komunalnych
według użytkowania
sztucznych [kg/h]
oczyszczalni ścieków
wód
ogółem (NPK)
(wg projektu)
azotowe (N)
[m 3/dobę]:
fosforowe (P205)
potasowe
• oczyszczalnie
mechaniczne,
• oczyszczalnie
mechanicznochemiczne,
• oczyszczalnie
biologiczne,
oczyszczalnie z
podwyższonym
usuwaniem biogenów
Liczba zwierząt
Stan jakości wód pod
Ścieki oczyszczane w
hodowlanych w
względem podatności
komunalnych
przeliczeniu na
na eutrofizację
oczyszczalniach
DJP/ ha użytków
ścieków [hm 3]:
rolnych
• odprowadzane
ogółem,
• oczyszczane razem,
• oczyszczane
mechanicznie,
• oczyszczane
chemicznie,
• oczyszczane
biologicznie,
oczyszczane z
podwyższonym
usuwaniem biogenów
134
Ludność obsługiwana
przez komunalne
oczyszczalnie
ścieków w %:
• ogółem,
• mechaniczne
• chemiczne
• biologiczne
z podwyższonym
usuwaniem biogenów
Ludność korzystająca
z oczyszczalni ścieków
w % ogólnej liczby
ludności
Przemysłowe
oczyszczalnie ścieków
[szt.]:
• mechaniczne
• chemiczne
• biologiczne
z podwyższonym
usuwaniem biogenów
Przepustowość
przemysłowych
oczyszczalni ścieków
(wg projektu)
[m 3/dobę]:
• mechaniczne
• chemiczne
• biologiczne
z podwyższonym
usuwaniem biogenów
Wodociągi:
• długość czynnej
• sieci rozdzielczej
• [km]
• woda dostarczona
gospodarstwom
domowym [hm3]
ludność korzystająca z
sieci wodo-ciągowej
[%]
Kanalizacja:
• długość czynnej sieci
kanalizacyjnej [km]
• ścieki
odprowadzone
[hm3]
• ludność korzystająca z
sieci kanalizacyjnej [%]
Regulacja rzek [km]
Budowa / remont
jazów [kpl]
Budowa przepławek
[kpl]
GOSPODARKA ODPADAMI (GO)
Ilość wytworzonych
odpadów
komunalnych na
terenie Powiatu
[mln t]
Liczba składowisk
odpadów ogółem w
powiecie [szt.] w tym:
•
komunalnych
•
przemysłowych
Ilość zamkniętych
składowisk odpadów
Ilość składowisk
odpadów poddanych
rekultywacji
Ilość wybudowanych
nowych instalacji
służących
zagospodarowaniu
odpadów
135
Ilość zebranych
odpadów
komunalnych
[mln t ]
Procentowy udział
odpadów
ulegających
biodegradacji
rocznie
deponowanych na
składowiskach
[%]
Ilość odpadów
unieszkodliwionych
przez składowanie
[mln t]
Ilość wytworzonych
odpadów
przemysłowych
[mln t]
Gospodarowanie
odpadami w [%] w tym:
• unieszkodliwienie
przez składowanie
• odzysk
• unieszkodliwienie
inaczej niż
składowanie
• magazynowanie
Poziom odzysku
odpadów
opakowaniowych
zebranych w gminach
[%], w tym:
• szkła,
• papieru i tektury
ZASOBY PRZYRODNICZE (OP)
Prawne formy ochrony przyrody
Powierzchnia o
szczególnych
walorach
przyrodniczych
prawnie chroniona
w % na terenie
Powiatu
stan na 2012 r.
rezerwaty 6%
obszary
chronionego kraj
28%
użytki ekologiczne
0,3%
Nowe obszary
chronione
[ha]
Liczba opracowanych
planów ochrony
Procentowy udział
obszarów Natura 2000
posiadających
zatwierdzoną
dokumentację
Powierzchnia o
szczególnych
walorach
przyrodniczych
prawnie chroniona w
ha w podziale na
poszczególne formy
ochrony przewidziane
prawem na terenie
Powiatu
stan na 2012r.
rezerwaty 11 229 ha
obszary chronionego
krajobrazu 49371 ha
użytki ekologiczne
544 ha
Przyrost powierzchni
prawnie chronionej [%]
Lasy
Struktura
użytkowania
gruntów leśnych na
terenie Powiatu
• w 2013r. – 46 %
Zalesienie gruntów
niestanowiących
własności skarbu
państwa na terenie
Powiatu
[ha]
Powierzchnia
ewidencyjna gruntów
leśnych [ha] na
terenie Powiatu
• w 2013r. – 81 605 ha
Przekwalifikowanie
gruntów
niestanowiących
własności skarbu
państwa na leśne na
terenie Powiatu [ha]
Liczba
zarejestrowanych
pożarów
Powierzchnia lasów
zniszczona przez
pożary [w ha]
Ilość stwierdzonych
nieprawidłowości w
gospodarce leśnej
prowadzonej w lasach
niestanowiących
własności skarbu
państwa na terenie
Powiatu
KLIMAT AKUSTYCZNY (H)
Liczba miast nie
posiadających
obwodnic przy
drogach krajowych
oraz liczba
wykonanych map
akustycznych
wskazujących
liczbę
mieszkańców
narażonych na
ponadnormatywny
hałas
komunikacyjny
Długość
przebudowanych lub
wyremontowanych
dróg na obszarach
zabudowanych
[km]
Długość
wybudowanych
obwodnic w powiecie
[km]
136
Liczba
przygotowanych i
realizowanych na
terenie powiatu
programów ochrony
przed hałasem
[szt.]
Ilość wybudowanych
zabezpieczeń przed
hałasem
komunikacyjnym
[szt.]
Ilość stwierdzonych
pomiarami
przekroczeń
dopuszczalnego
poziomu hałasu na
terenach chronionych
akustycznie
Ilość oficjalnych
zgłoszeń na
uciążliwość
związaną z
hałasem
przemysłowym
Ilość wydanych decyzji
o dopuszczalnym
poziomie hałasu poza
zakładem na terenach
chronionych
akustycznie
Ilość podjętych uchwał
w sprawie
ograniczenia lub
zakazu używania
jednostek pływających
lub niektórych ich
rodzajów na
zbiornikach
powierzchniowych wód
Ilość wniosków
złożonych do Rady
Powiatu o
zapewnienie na
wodach
powierzchniowych
odpowiednich
warunków
akustycznych
POLA ELEKTROMAGNETYCZNE (PEM)
Wyniki pomiarów
monitoringowych pól
elektromagnetycznych
wykonywanych w
ramach państwowego
monitoringu
środowiska przez
WIOŚ w określonych
punktach pomiarowych
na terenie Powiatu
(miejsca pomiarowe,
ilość zachowanych lub
przekroczonych norm)
Ilość nowych
zgłoszeń
przedłożonych
Staroście w zakresie
instalacji wytwarzania
pól elektromagnetycznych
ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU POWAZNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH (PAP)
Ilość potencjalnych
sprawców
poważnych awarii
przemysłowych
występujących na
terenie Powiatu wg
rejestru
prowadzonego
przez GIOŚ
Ilość kontroli
potencjalnych
sprawców poważnych
awarii, w tym %
stwierdzonych
naruszeń wg kontroli
prowadzonej przez
WIOŚ
Liczba zdarzeń o
znamionach poważnej
awarii oraz
poważnych awarii na
terenie Powiatu wg
rejestru
prowadzonego przez
GIOŚ
KOPALINY (SM)
Ilość spraw
dotyczących
pozyskiwania
kopalin bez
koncesji lub
niezgodnie z
koncesją
Liczba kontroli w
zakresie udzielonych
koncesji, procentowy
udział kontroli ze
stwierdzonymi
naruszeniami
Ilość udzielonych
koncesji na
eksploatację złóż
kopalin (w szt.) z
wyszczególnieniem
jakich kopalin dotyczą
i wielkości zasobów
oraz wydobycia
Ilość postępowań
administracyjno –
prawnych związanych
z ustalaniem sprawcy
czynu
Ilość decyzji
ustalających opłatę
podwyższoną za
wydobywanie kopalin
bez koncesji
137
JAKOSĆ GLEB (GL)
Powierzchnia
zrekultywowanych
terenów uznanych za
zdegradowane zgodnie
z prowadzoną przez
Powiat
sprawozdawczością
[ha]
Powierzchnia gruntów
zarządzanych przez
Powiat na których
prowadzono likwidację
barszczu
Sosnowskiego [ha]
Grunty zdewastowane
i zdegradowane
wymagające
rekultywacji, w tym w
wyniku wydobywania
kopalin
[ha]
Zinwentaryzowana
powierzchnia gruntów
zarządzanych przez
Powiat z
występującym
barszczem
Sosnowskiego [ha]
Źródło: Opracowanie własne
XII.
ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU
Wdrażanie i realizacja programu ochrony środowiska dla Powiatu Szczecineckiego
w znaczącym stopniu determinowana jest przez środki finansowe. Ze względu na to, że szacunek
kosztów w okresach dłuższych jest obarczony dużym błędem, w niniejszym rozdziale kalkulacja
kosztów dotyczy wykonania zaplanowanych działań w planie operacyjnym programu w latach
2013-2016 na podstawie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Powiatu Szczecineckiego .
Oszacowanie kosztów dla poszczególnych komponentów i realizacji wskazanych w nich celów i
działań nastąpiło na podstawie analogii do wydatków inwestycyjnych po niesionych w latach
poprzednich oraz analizy wydatków budżetu Starostwa Powiatowego.
1. Szacunkowe koszty realizacji Programu w latach 2013 – 2016 z perspektywą do 2020
W rozdziale tym zestawiono szacunkowe koszty oraz wskazano mo żliwości finansowania
wskazanych w planie operacyjnym Programu dzia łań.
W planie finansowym Programu uwzględniono realizację działań poszczególnych
komponentów środowiska przez samorząd powiatu szczecineckiego.
Oszacowane koszty na realizację komponentów dotyczących: zanieczyszczenia powietrza
atmosferycznego, gospodarki wodnej, ochrony przed hałasem oraz edukacji ekologicznej
Programu, oparte zostały o Wieloletni program inwestycyjny Powiatu Szczecineckiego na lata
2013 – 2015 i wynoszą około 14 898 111 zł. Określenie wartości pozostałych komponentów jest
trudne i wykonane będą w ramach kosztorysów i budżetów własnych jednostek realizujących
zadania.
Tabela 63. Koszty realizacji planu operacyjnego Programu w latach 201 3-2016 dla (i przy udziale)
samorządu powiatu szczecineckiego w zakresie zadań inwestycyjnych
Priorytet środowiska
[zł]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
11
Jakość powietrza:
− budowa infrastruktury drogowej
− termomodernizacja obiektów
− modernizacja systemu ogrzewania w obiektach użyteczności
publicznej
− modernizacja zaplecza kuchennego ( ZS nr2)
− odnawialne źródła energii (szpital pompy + fotowoltaika)
Gospodarka wodna (stacja uzdatniania wody ZSZ Lange)
Gospodarka odpadami
Ochrona przyrody
Turystyka
Ochrona przed hałasem (zakup nowoczesnych autobusów)
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi
Zapobieganie poważnym awariom
Kopaliny
Jakość gleb
Edukacja ekologiczna (budowa RCEE w Szczecinku)
Razem
4 892 041,00
3 240 633,56
1 914 243,00
664 000,00
2 043 000,00
97 300,00
202 000,00
646 894,00
1 400 000,00
15 100 111,56
Źródło: Opracowanie własne
Koszty związane z realizacja przedsięwzięć mogą ulec zmianie. Przewiduje się, że nakłady na
realizację zadań w zakresie ochrony środowiska w długofalowej perspektywie będą wzrastały.
138
2. Możliwości finansowania założonych w Programie działań
Po dokonaniu szczegółowej analizy funkcjonujących programów finansujących zadania
z dziedziny ochrony środowiska, głównie osi priorytetowych NFOŚiGW i WFOŚiGW
w Szczecinie wskazano źródła finansowania możliwych do dofinansowania działań w rozbiciu na
poszczególne komponenty środowiska.
Tabela 64. Przykładowe źródła finansowania
Źródło finansowania
OP
W
PA
H
T
Priorytety
PEM
GO
SM
GL
PAP
EE
NFOŚiGW
WFOSiGW
GDOŚ
FOGR
PROW
(LGR/LGD, ARMiR, AR, JST)
POIiŚ
kredyty i pożyczki banków
komercyjnych
Dla przykładu, poniżej lista priorytetowych programów Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2014 rok:
a)
•
•
b)
•
Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi
Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach;
Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydrotechnicznych ;
Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi
Racjonalna gospodarka odpadami , w tym program priorytetowy "Dofinansowanie systemu
recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji”, którego celem jest m.in. upowszechnienie
zbierania i przekazywania do demontażu porzuconych pojazdów wycofanych z eksploatacji;
• Ochrona powierzchni ziemi, w tym program priorytetowy „Rekultywacja terenów
zdegradowanych i likwidacja źródeł szczególnie negatywnego oddziaływania na środowisko”,
którego celem jest likwidacja negatywnego oddziaływania na środowisko odpadów
niebezpiecznych określonych przez GIOŚ, jako „bomby ekologiczne” stwarzaj ące szczególne
zagrożenie dla środowiska oraz rekultywacja terenów zdegradowanych, w tym
zdegradowanych przez przemysł;
• Geologia i geozagrożenia;
• Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobycia kopalin;
c) Ochrona atmosfery
• Poprawa jakości powietrza, w tym program pilotażowy KAWKA, którego celem jest
zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza w strefach,
w których występują znaczące przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów st ężeń
tych zanieczyszczeń, dla których zostały opracowane programy ochrony powietrza. Cel
programu będzie osiągany, poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń, w szczególności
pyłów PM 2,5, PM 10 oraz emisji CO2;
• Poprawa efektywności energetycznej;
• Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii;
• System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme);
d) Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów
• Ochrona obszarów i gatunków cennych przyrodniczo;
e) Międzydziedzinowe
• Wsparcie Ministra Środowiska w zakresie realizacji polityki ekologicznej pa ństwa;
• Zadania wskazane przez ustawodawc ę;
• Wspieranie działalności monitoringu środowiska;
• Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków;
• Edukacja ekologiczna;
• Współfinansowanie Life+;
• SYSTEM - Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez
WFOŚiGW;
• Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki;
• Gekon – Generator Koncepcji Ekologicznych.
139
XIII.
WYTYCZNE DO AKTUALIZACJI PROGRAMÓW GMINNYCH
Realizacja polityki ekologicznej państwa zawartej w określonym ustawowo hierarchicznym
układzie programów ochrony środowiska (krajowym – wojewódzkim – powiatowym – gminnym) jest
warunkowana uwzględnieniem zapisów niniejszego opracowania w programach ochrony środowiska
sporządzanych dla gmin (zgodnie z wymogiem ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
środowiska).
1. Wytyczne ogólne
Gminne programy ochrony środowiska powinny zostać sporządzone na podstawie gruntownej
znajomości aktualnego stanu środowiska w gminie. Podobnie jak polityka ekologiczna pa ństwa
muszą one określać przede wszystkim:
§
cele polityki ekologicznej na terenie gminy,
§
wybrane priorytety ekologiczne wraz z uzasadnieniem ich wyboru,
§
rodzaj i harmonogram działań ekologicznych, których podejmuje si ę dana gmina,
§
środki niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno –
ekonomiczne i środki finansowe.
Przedstawione, najważniejsze dla polityki ekologicznej regionu kierunki, powinny by ć uzupełnione
o działania wynikające z dokładniejszego rozpoznania środowiska gminy, występujących
potencjałów oraz problemów i zagrożeń, (ujętych w opracowanej dla obszaru gminy diagnozie).
Zadania powinny zostać pogrupowane według celów przyjętych dla powiatu.
2. Wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w Powiecie Szczecineckim
Gminne programy ochrony środowiska powinny być opracowywane z uwzględnieniem
poniższych wytycznych, co do zakresu i kształtu dokumentu:
WSTĘP
Rozdział powinien zawierać wykaz pojęć i skrótów używanych w opracowaniu, rodowód podstawę prawną dokumentu oraz cel przygotowania aktualizacji powiatowego programu ochrony
środowiska. Ważne jest, aby jasno był opisany okres objęty opracowaniem, metodyka i zakres
dokumentu.
INFORMACJE OGÓLNE O GMINIE
Zawartość tego rozdziału to m.in. informacje o położeniu administracyjnym gmin y. Poza tym
niezbędne są dane dotyczące uwarunkowań gospodarczych i środowiskowych gminy. Konieczne
jest wskazanie uwarunkowań wynikających z dokumentów strategicznych wyższego szczebla
(krajowych i wojewódzkich) oraz programów powiatowych. Jednym z podstawowych dokumentów
krajowych jest PEP, w której najważniejsze działania priorytetowe na najbliższe 2 lata obejmują
m.in.: rekultywację składowisk odpadów niespełniających wymogów UE i wprowadzenie w życie
tzw. zielonych zamówień. Polityka ekologiczna państwa podejmuje wyzwania, w tym dotyczące:
− realizacji założeń Dyrektywy unijnej CAFE, dotyczącej ograniczenia emisji pyłów i o konieczności
redukcji o 75% ładunku azotu i fosforu w oczyszczanych ściekach komunalnych,
− osiągnięcie do 2015 r. tzw. dobrego stanu wód zgodnie z traktatem akces yjnym i Ramową
Dyrektywą Wodną.
OCENA REALIZACJI DOTYCHCZASOWEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
Należy poddać ocenie stopień realizacji działań zaplanowanych w aktualizowanym
dokumencie. Ocena ta ma mieć charakter pewnego rodzaju podsumowania okresu, w którym
obowiązywał program. Celowe jest nawiązanie do raportu z wykonania poprzedniego gminnego
programu ochrony środowiska w zakresie wniosków oraz wytycznych do aktualizacji w nim
zawartych.
OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA
W rozdziale tym należy opisać stan aktualny oraz wskazać najważniejsze problemy w zakresie
każdego komponentu środowiska tj.:
1. Jakość powietrza (PA)- potencjalne możliwości ograniczenia emisji gazów do powietrza
poprzez rozwój OZE,
2. Wody powierzchniowe i podziemne (W): zagro żenia jakości wód, jakość wód
powierzchniowych, jakość wód podziemnych,
3. Gospodarka odpadami (GO),
140
4. Zasoby przyrodnicze gminy (OP):
• prawne formy ochrony przyrody,
• lasy,
5. Turystyka (T),
6. Klimat akustyczny (H),
7. Zapobieganie poważnym awariom (PAP),
8. Pola elektromagnetyczne (PEM),
9. Kopaliny (SM),
10. Jakość gleb (GL),
11. Edukacja ekologiczna (EE).
PRIORYTETY EKOLOGICZNE, CELE I KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA
Określenie dla każdego z ww. wymienionego komponentów celu długoterminowego oraz
celów krótkoterminowych.
PLAN OPERACYJNY
Plan operacyjny powinien zawierać przedsięwzięcia wytypowane na podstawie
zdefiniowanych wcześniej celów ekologicznych oraz na podstawie obowiązujących dokumentów
strategicznych kraju, województwa, powiatu i gminy. Zdefiniowane zadania powinny uwzględniać:
Ø przedsięwzięcia wynikające z programów wojewódzkich (POP, POH, ….),
Ø obowiązki wynikające z przepisów prawnych,
Ø zadania, które nie zostały zrealizowane w poprzednim programie.
W planie operacyjnym przedstawione winny zosta ć cele długoterminowe oraz cele
krótkoterminowe wraz z działaniami/przedsięwzięciami oraz terminem ich realizacji, jednostk ą
odpowiedzialną/realizującą, kosztami i źródłami finansowania.
ZAGADNIENIA SYSTEMOWE
Rozdział powinien zawierać 2 podrozdziały tj. zarządzanie i monitoring środowiska (struktura
zarządzania środowiskiem) oraz zarządzanie i monitoring realizacji programu (ze wskazaniem
dostępnych narzędzi do zarządzania programem, uczestników jego wdra żania, struktury
zarządzania oraz monitorowanie polityki środowiskowej.
ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU
Przedstawienie możliwości pozyskania środków finansowych na realizacj ę Programu.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Streszczenie zawartości dokumentu ze wskazaniem głównych celów do realizacji.
XIV.
SPIS RYSUNKÓW, TABEL I ZAŁĄCZNIKÓW
Spis rysunków:
Rys. 1. Podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego wraz z po łożeniem powiatu
szczecineckiego w województwie.
Rys. 2. Położenie powiatu szczecineckiego na tle powiatów o ściennych.
Rys. 3. Wskaźniki bezrobocia na terenie gmin powiatu szczecineckiego w 2012 r.
Rys. 4. Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych i jednolitych części wód badanych w latach 20102011na terenie powiatu szczecineckiego
Rys. 5. Ocena elementów biologicznych JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Rys. 6. Ocena elementów hydromorfologicznych JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Rys. 7. Ocena elementów fizykochemicznych JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Rys. 8. Ocena stanu/potencjału ekologicznego JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Rys. 9. Ocena stanu JCW rzecznych badanych w latach 2010 -2011
Rys. 10. Ocena stanu/potencjału ekologicznego jezior badanych w latach 2010 -2011
Rys. 11. Ocena trofii jezior w latach 2008-2010
Rys. 12. Lokalizacja punktów pomiarowych wraz z ocen ą jakości wód podziemnych badanych przez
PIG-PIB w ramach monitoringu diagnostycznego w 2010 roku
Rys. 13. Region szczecinecki
Rys. 14. Drawski Park Krajobrazowy bez otuliny.
Rys. 15. Obszary chronionego krajobrazu na terenie powiatu szczecineckiego ( źródło: Program
Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego).
141
Rys. 16. Obszary Natura 2000 na terenie powiatu szczecineckiego ( źródło: Program Ochrony
Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego).
Rys. 17. Formy ochrony przyrody istniej ące i potencjalne na terenie gmin powiatu szczecineckiego
Spis Tabel:
Tabela 1. Powierzchnia ewidencyjna powiatu szczecineckiego wraz z liczbą ludności z podziałem na
gminy.
Tabela 2. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON w 2011 r. - stan w dniu
31 XII
Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg wybranych sekcji
w 2011 r. – stan w dniu 31 XII 2011 r.
Tabela 4. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą według wybranych sekcji w 2011r. –
stan w dniu 31.12.2011 r.
Tabela 5. Zasoby surowców naturalnych na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Tabela 6. Wykaz złóż surowców naturalnych na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Tabela 7. Parametry GZWP występujących na terenie Powiatu Szczecineckiego.
Tabela 8. Wykaz długości cieków naturalnych i kanałów na terenie poszczególnych gmin powiatu
szczecineckiego.
Tabela 9. Wykaz ilości jezior wraz z powierzchnią stanowiących śródlądowe wody powierzchniowe
płynące na terenie poszczególnych gmin powiatu szczecineckiego.
Tabela 10. Rozkład powierzchni gospodarstw rolnych na terenie powiatu szczecineckiego – stan na
2011 r.
Tabela 11. Rozkład powierzchni gospodarstw rolnych na terenie powiatu szczecineckiego – stan na
2012 r.
Tabela 12. Struktura zasiewów gruntów rolnych w powiecie szczecineckim w latach 2011-2013.
Tabela nr 13. Rozkład produkcji zwierzęcej na terenie gmin powiatu szczecineckiego – stan na
31.12.2011 r.
Tabela nr 14. Rozkład produkcji zwierzęcej na terenie gmin powiatu szczecineckiego – stan na
31.12.2012 r.
Tabela nr 15. Ilość gospodarstw uczestniczących w programach rolnośrodowiskowych z PROW 20072013 (Program Rozwoju Obszarów Wiejsk ich) na terenie powiatu szczecineckiego.
Tabela 16. Wynikowe klasy strefy zachodniopomorskiej dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane
w ocenie rocznej za 2012 r., dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony
zdrowia wg jednolitych kryteriów w skali kraju
Tabela 17. Wynikowe klasy strefy zachodniopomorskiej dla poszczególnych zanieczyszcze ń uzyskane
w ocenie rocznej za 2012 r. dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony
roślin
Tabela 18. Emisja i redukcja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza w 2011 r. i 2012 r. na terenie
Powiatu Szczecineckiego
Tabela 19. Pojazdy samochodowe zarejestrowane na terenie powiatu szczecineckiego
Tabela 20. Zakazy wprowadzania do obrotu produktów i urz ądzeń zgodnie z art. 9 i załącznikiem II
rozporządzenie (WE) NR 842/2006
Tabela 21. Wyniki oceny stanu jednolitych części wód w latach 2010-2011
Tabela 22. Wykaz jezior objętych badaniami monitoringowymi na terenie powiatu szczecineckiego w
latach 2010 – 2011.
Tabela 23. Ocena wyników badań jezior przeprowadzonych w latach 2010 – 2011 r. na terenie
powiatu szczecineckiego
Tabela 24. Wyniki oceny jakości wód podziemnych badanych przez PIG -PIB w ramach monitoringu
diagnostycznego w 2010 roku.
Tabela 25. Wyniki oceny zanieczyszczenia osadów jezior badanych przez PIG -PIB w 2010 roku
Tabela 26. Wyniki oceny zanieczyszczenia osadów jezior badanych przez PIG -PIB w 2011 roku
Tabela 27. Stan gospodarki wodno-ściekowej w powiecie szczecineckim w 2011 roku.
Tabela 28. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków miejskich i wiejskich na terenie
poszczególnych gmin powiatu szczecineckiego
Tabela 29. Zmieszane odpady komunalne zebrane w gminach powiatu szczecineckiego wg GUS
Tabela 30. System odbioru odpadów komunalnych w 2013 r. na terenie powiatu szczecineckieg o w
podziale administracyjnym
Tabela 31. Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego u życia w latach oraz masy odpadów
komunalnych ulegaj ących biodegradacji przekazywanych do składowania w %
142
Tabela 32. Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego u życia frakcji odpadów osiągnięte w
gminach w 2012 r.
Tabela 33. Ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu i odzyskowi w instalacj ach i poza instalacjami
na terenie powiatu szczecineckiego w 2012 r.
Tabela 34. Obiekty i obszary prawnie chronione powiatu szczecineckiego
Tabela 35. Wykaz gatunków roślin występujących w Drawskim Parku Krajobrazowym, objętych
całkowitą ochroną gatunkową
Tabela 36. Wykaz gatunków roślin występujących w Drawskim Parku Krajobrazowym, objętych
częściową ochroną gatunkową
Tabela 37. Obszary chronionego krajobrazu na terenie powiatu szczecineckiego.
Tabela 38. Wykaz rezerwatów przyrody na terenie powiatu szczecineckiego
Tabela 39. Wykaz obszarów Natura 2000 na tere nie powiatu szczecineckiego
Tabela 40. Koła Łowieckie dzierżawiące obwody łowieckie polne na terenie powiatu szczecineckiego
Tabela 41. Inwentaryzacja zwierzyny wg kół łowieckich w wybranych nadleśnictwach na terenie
powiatu szczecineckiego
Tabela 42. Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania w powiecie szczecineckim na tle
Województwa Zachodniopomorskiego
Tabela 43. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez drogi lub linie kolejowe
Tabela 44. Zestawienie odcinka drogi położonej w granicach powiatu szczecineckiego wraz z
kilometrażem, długością oraz powierzchnią obszaru objętego opracowaniem
Tabela 45. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wskaźnik L DW N – powiat szczecinecki
Tabela 46. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wskaźnik L N – powiat szczecinecki
Tabela 47. Poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez wskaźnik L DW N - powiat szczecinecki
Tabela 48. Poziomy dźwięku w środowisku określone poprzez wskaźnik LN - powiat szczecinecki
Tabela 49. Dopuszczalne poziomy ha łasu w środowisku, stosowane do ustalania i kontroli warunków
korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby dla innych ni ż drogi źródeł hałasu
Tabela 50. Wykaz zakładów dużego ryzyka związanych z poważnymi awariami przemysłowymi na
terenie Powiatu
Tabela 51. Wykaz obiektów na terenie powiatu, w których wyst ępują materiały niebezpieczne
Tabela 52. Wykaz tras drogowych, po których przewo żone są materiały niebezpieczne
Tabela 53. Wykaz obiektów energetyki o znaczeniu krajowym
Tabela 54. Wykaz tras przebiegu gazociągów wysokiego ciśnienia
Tabela 55. Wykaz zgłoszonych w latach 2011 – 2012 Staroście Szczecineckiemu instalacji
wytwarzających pola elektromagnetyczne przekazanych do użytkowania przed dniem 28 lipca 2005 r.
Tabela 56. Rodzaj kopalin wydobywanych na podstawie aktualnych koncesji na wydobywanie z łoża.
Tabela 57. Zestawienie klas bonitacyjnych gleb z podzia łem na gminy powiatu szczecineckiego
Tabela 58. Powierzchnia ewidencyjna powiatu szczecineckiego wed ług kierunków wykorzystania
gruntów
Tabela 59. Analiza SWOT powiatu szczecineckiego – aspekt środowiskowy
Tabela 60. Identyfikacja i ocena problemów środowiskowych powiatu szczecineckiego
Tabela 61. Plan operacyjny dla Powiatu Szczecineckiego na lata 2013 – 2016 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2017 – 2020
Tabela 62. Zestawienie wskaźników środowiska (presji, stanu i reakcji) dla powiatu szczecineckiego
Tabela 63. Koszty realizacji planu operacyjnego Programu w latach 2013 -2016 dla (i przy udziale)
samorządu powiatu szczecineckiego w zakresie zada ń inwestycyjnych
Tabela 64. Przykładowe źródła finansowania
Spis załączników
Załącznik nr 1a – mapa GZWP 120 Bobolice;
Załącznik nr 1b – mapa GZWP 120 Bobolice;
Załącznik nr 2a – mapa GZWP 126 Szczecinek;
Załącznik nr 2b – mapa GZWP 126 Szczecinek;
Załącznik nr 3 – Wykaz wód płynących – cieki naturalne i kanały na obszarze powiatu
szczecineckiego;
Załącznik nr 4 – Wykaz jezior na terenie powiatu szczecineckiego stanow iących śródlądowe wody
powierzchniowe płynące, dla których Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego wykonuje
prawa właścicielskie w imieniu Skarbu Państwa;
143
Załącznik nr 5 – Wykaz jezior na terenie powiatu szczecineckiego stanowi ących śródlądowe wody
powierzchniowe płynące, dla których Dyrektor Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Poznaniu
wykonuje prawa właścicielskie w imieniu Skarbu Państwa;
Załącznik nr 6 – Wykaz jezior na terenie powiatu szczecineckiego stanowi ących śródlądowe wody
powierzchniowe stojące, dla których Starosta Szczecinecki wykonuje prawa w łaścicielskie w imieniu
Skarbu Państwa
Załącznik nr 7 – Wykaz obwodów rybackich w Regionie Wodnym Warty ;
Załącznik nr 8 – Wykaz uprawnionych do rybactwa w Regionie Wodnym Warty – RZGW Poznań;
Załącznik nr 9 – Obwody rybackie Regionu Wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego
i Uprawnieni do rybactwa w tych obwodach;
Załącznik nr 10 – Wykaz ujęć wód podziemnych na terenie powiatu szczecineckiego ;
Załącznik nr 11 – Wykaz pomników przyrody na terenie powiatu szczecineckiego;
Załącznik nr 12 – Wykaz użytków ekologicznych na terenie powiatu szczecineckim ;
Załącznik nr 13 – Wykaz zabytkowych obiektów na terenie powiatu szczecineckiego .
144